Diskutim - Sustainicumsustainicum.at/files/projects/272/en/additional/... · Erërat e forta të...

19
Diskutim Lajmet më të fundit në lidhje me ngrohjen globale

Transcript of Diskutim - Sustainicumsustainicum.at/files/projects/272/en/additional/... · Erërat e forta të...

Page 1: Diskutim - Sustainicumsustainicum.at/files/projects/272/en/additional/... · Erërat e forta të perëndimit në Oqeanin Jugor shtyjnë rrymat e ngrohta më në brendësi të shtresave

Diskutim Lajmet më të fundit në lidhje

me ngrohjen globale

Page 2: Diskutim - Sustainicumsustainicum.at/files/projects/272/en/additional/... · Erërat e forta të perëndimit në Oqeanin Jugor shtyjnë rrymat e ngrohta më në brendësi të shtresave

Ngrohja e oqeanit shpejton shkrirjen e Antarktidës

Ishujt e vegjël debat mbi ndryshimin e klimës

Ngrohja globale do të sjellë më shumë uragane në të gjithë botën

Dinosaurët mund të kenë shkaktuar ngrohjen globale në

periudhën Mezoike

Page 3: Diskutim - Sustainicumsustainicum.at/files/projects/272/en/additional/... · Erërat e forta të perëndimit në Oqeanin Jugor shtyjnë rrymat e ngrohta më në brendësi të shtresave

Ngrohja e oqeanit shpejton shkrirjen e Antarktidës

Kontinenti i polit të Jugut, Antarktida është i mbuluar nga një shtresë akulli rreth 2 km e trashë. Kjo masë akulli mban 70% të ujit të freskët të Tokës

Vitet e fundit është parë se shkrirja e masave të akullit nuk vjen si pasojë e atmosferës së ngrohtë por nga brendësia e kontinentit (masta e ngrohta të ujit).

Kërkimet 10 vjeçare (1993-2003) të bëra nga British Antarctic Survey në Antraktidë: shpejtësia e shkrirjes së akullnajave ishte

6 herë më e shpejtë se normalisht

Vendodhja Fakti

Burimi i zbulimit

Page 4: Diskutim - Sustainicumsustainicum.at/files/projects/272/en/additional/... · Erërat e forta të perëndimit në Oqeanin Jugor shtyjnë rrymat e ngrohta më në brendësi të shtresave

Ngrohja e oqeanit shpejton shkrirjen e Antarktidës

“Ajo që mundëm të shohim është se ka pasur një model të veçantë për

faktin se shtresat e akullit poshtë po shkrinin më me shpejtësi,

veçanërisht ato që janë në pjesën perëndimore të Anktarktidës”.

Çfarë thonin studimet e mëparshme: Studimet e mëparshme në kërkim të shkaqeve për shkrirjen e shtresave të akullta kishin përjashtuar pakësimin e rënies së dëborës ose ndonjë ngadalësim në lëvizjen e akullnajave drejt detit

U zhvillua për një periudhë kohore nga 2003 deri në 2008, ku me anë të instrumentave staelitorë dhe me lazer u matën ndryshimet e shtresave të akullit të Antarktidës.

Si u krye studimi? Zbulimi i parë

Përse ky zbulim?

Page 5: Diskutim - Sustainicumsustainicum.at/files/projects/272/en/additional/... · Erërat e forta të perëndimit në Oqeanin Jugor shtyjnë rrymat e ngrohta më në brendësi të shtresave

Ngrohja e oqeanit shpejton shkrirjen e Antarktidës

Të dhënat e reja tregojnë për një proces që ata e quajnë "shkrirja bazore”:uji i ngrohtë i oqeanit ngroh shtresat e poshtme të akullit. Erërat e forta të perëndimit në Oqeanin Jugor shtyjnë rrymat e ngrohta më në brendësi të shtresave të akullit në brigjet e Antarktidës. "Kjo na tregon se shtresat e akullit mund të jetë shumë të ndjeshme ndaj ndryshimeve mjaft delikate të klimës, si lloji i rrymave atmosferike, që ne nuk e kishte vlerësuar plotësisht më parë".

Shpjegimi shkencor

Page 6: Diskutim - Sustainicumsustainicum.at/files/projects/272/en/additional/... · Erërat e forta të perëndimit në Oqeanin Jugor shtyjnë rrymat e ngrohta më në brendësi të shtresave

Ishujt e vegjël debat mbi ndryshimin e klimës

Ekspertë nga 52 vende – ishuj të vegjël, populluar nga më shumë se 50 milion njerëz, janë mbledhur javën e 2-të të Majit 2012 në Mauritius, për çështjet e klimës dhe ushqimit.

Vendodhja Vendet që marrin pjesë

Haiti

Ishujt Fixhi

Ishujt e Karaibeve

Problemet me të cilat përballen këto vende

Sipërfaqja e vogël ndikon në zhvillimin e tyre të dobët; të ardhurat varen kryesisht nga turizmi; janë shumë të prekur nga ndryshimet klimatike; rritja e nivelit të oqeaneve.

Page 7: Diskutim - Sustainicumsustainicum.at/files/projects/272/en/additional/... · Erërat e forta të perëndimit në Oqeanin Jugor shtyjnë rrymat e ngrohta më në brendësi të shtresave

Ishujt e vegjël debat mbi ndryshimin e klimës

Kanë kushte atmosferike ekstreme: uragane të fuqishëm gjatë vitit dhe periudha të gjata thatësire. Ato klasifikohen si vende në zhvillim dhe kanë probleme që nga viti 2007 me çmimin e ushqimeve, i cili është rritur ndjeshëm

Çfarë po ndodh sot në këto vende?

Page 8: Diskutim - Sustainicumsustainicum.at/files/projects/272/en/additional/... · Erërat e forta të perëndimit në Oqeanin Jugor shtyjnë rrymat e ngrohta më në brendësi të shtresave

Ishujt e vegjël debat mbi ndryshimin e klimës

Tërmeti në 2010, Haiti

Page 9: Diskutim - Sustainicumsustainicum.at/files/projects/272/en/additional/... · Erërat e forta të perëndimit në Oqeanin Jugor shtyjnë rrymat e ngrohta më në brendësi të shtresave

Ishujt e vegjël debat mbi ndryshimin e klimës

Tërmeti në 2010, Haiti

Page 10: Diskutim - Sustainicumsustainicum.at/files/projects/272/en/additional/... · Erërat e forta të perëndimit në Oqeanin Jugor shtyjnë rrymat e ngrohta më në brendësi të shtresave

Ngrohja globale do të sjellë më shumë uragne në të gjithë botën

Vendodhja Fakti

Studimi i zhvilluar nga Laboratori i Gjeofizikës në SHBA, New Jersey

Studime simulative kompjuterike për të parë lidhjen midis ngjyrës së oqeanit dhe uraganeve të forta tropikale në Oqeanin atlantik të veriut dhe në Paqësorin Perëndimor

Studimi

Në Paqësorin e Veriut ngjyra mbizotëruese është e gjelbërt, në sajë të bimëve me klorofil, të quajtur fitoplankton. Nga thithja e rrezeve të diellit bimët lundruese ndihmojnë për të mbajtur sip. e oqeanit, relativisht të ngrohtë. Kur ka më pak fitoplankton, i nxehtit i diellit përqendrohet në shtresat më të thella të oqeanit. Ujrat e qarta të oqeaneve shkaktojnë uragane më pak të fuqishëm se ato, që kanë në sipërfaqe fitoplankton. Kjo si rezultat i ngrohjes së shtresave me të thella të ujrave oqeanike.

Page 11: Diskutim - Sustainicumsustainicum.at/files/projects/272/en/additional/... · Erërat e forta të perëndimit në Oqeanin Jugor shtyjnë rrymat e ngrohta më në brendësi të shtresave

Ngrohja globale do të sjellë më shumë uragne në të gjithë botën

Rezultatet e studimit

Në modelin e tyre të klimës shkencëtarët kanë reduktuar planktonin në veri të rrymave pacifiste. Ciklonet tropikale kanë tendencë për t'u formuar së bashku në Ekuador, mbi sipërfaqen e ujërave të ngrohta të tropikut, pastaj do të lëvizin drejt veriut ose drejt jugut në subtropik.

Page 12: Diskutim - Sustainicumsustainicum.at/files/projects/272/en/additional/... · Erërat e forta të perëndimit në Oqeanin Jugor shtyjnë rrymat e ngrohta më në brendësi të shtresave

Dinosaurët mund të kenë shkatuar ngrohjen globale në periudhën

Mezozoike

Në periudhën e Mezozoikut (250 – 65 milion vjet më parë) u shoqërua me temperatura të larta dhe me shtim dinosaurësh, të cilët më pas u zhdukën

Shkencëtarët nga Liverpuli i Anglisë u munduan të ndërtojnë urën lidhëse mes rënies së meteorëve, që zhduken dinosaurët dhe rritjes së temperaturës në Tokë gjatë Mezozoikut.

Vendodhja Qëllimi i studimit

Rezultati i studimit

Teoria e tyre u botua në "Current Biology" dhe arrintën në përfundimin se ishin vetë dinosaurët ata që shkatërruan Tokën, sidomos barëngrënësit.

Page 13: Diskutim - Sustainicumsustainicum.at/files/projects/272/en/additional/... · Erërat e forta të perëndimit në Oqeanin Jugor shtyjnë rrymat e ngrohta më në brendësi të shtresave

Dinosaurët mund të kenë shkatuar ngrohjen globale në periudhën

Mezoike

Dihet që metani është një gaz i fuqishëm serrë, me potencial për të ngrohur planetin tonë 21 here me shumë se sa anhidridi karbonik (HCO3

- ) për 100 vjet, por plot 56 herë më shumë per 20 vjet. Aktualisht gjendja e gazit metan në atmosferë është 1.8 grimca në 1 milion dhe cilësohet si përgjegjës për 18% të efektit serrë.

Situata aktuale sot për gazin metan

Metani ështe një produkt natyral, që gjendet në sasi të mëdha në stomakun dinosaurëve barngrënësve dhe ka funksion jetik në tretjen e ushqimit të tyre. Mikrobet e zhvilluara në stomakun e dinosaurëve barngrënës, që u mundësojnë atyre procesin e tretjes së ushqimit, u çliruan në masë pas rënies së meteorëve. Kjo sasi mikrobesh, përthithi gazin metan dhe e çlirojë atë në natyrë në sasi aq të mëdha, saqë mund të merret si shkaktar i ngrohjes së planetit në periudhën Mezozoike”

Çfarë ndodhi me dinosaurët?

Page 14: Diskutim - Sustainicumsustainicum.at/files/projects/272/en/additional/... · Erërat e forta të perëndimit në Oqeanin Jugor shtyjnë rrymat e ngrohta më në brendësi të shtresave

Dinosaurët mund të kenë shkatuar ngrohjen globale në periudhën

Mezoike

Sipas shkencëtarëve, dinosaurët barëngrënës, ndryshe sauropodët, (që peshonin rreth 20 ton) prodhonin rreth 520 milion ton metani në vit. Kjo është një e shifër shumë herë më e lartë se sa emetimet e këtij gazi në ditët e sotme. Sa më shumë metan të kishte në atmosferë, aq më shumë ngrohej ajri dhe nga kjo klimë përfituan dinosaurët reptilë me gjak të ftohtë, që populluan Tokën pas zhdukjes së titanosaurëve dhe sauropodëve.

Por sa mund të ketë ndikuar një mikrob në ngrohjen globale?

Page 15: Diskutim - Sustainicumsustainicum.at/files/projects/272/en/additional/... · Erërat e forta të perëndimit në Oqeanin Jugor shtyjnë rrymat e ngrohta më në brendësi të shtresave

http://infographics.pbl.nl/website/globalco2/?goback=.gde_46570_member_5806141690066534403#!

Page 16: Diskutim - Sustainicumsustainicum.at/files/projects/272/en/additional/... · Erërat e forta të perëndimit në Oqeanin Jugor shtyjnë rrymat e ngrohta më në brendësi të shtresave

I. Ndryshimi i klimës është një problem global, dhe

secili nga ne ka fuqinë për të vepruar

II. Ndryshimi i klimës është esenca e planetit tonë,

pasi në të kundërt ai sot do të ishte i mbuluar

nga akulli

III. Ndryshimi i klimës është një realitet, dhe nëse

mendoni se nuk po e shkaktojmë ne atë, atëherë

a mund të shpjegoni se nga vjen e gjithë kjo

energji

ESE

Page 17: Diskutim - Sustainicumsustainicum.at/files/projects/272/en/additional/... · Erërat e forta të perëndimit në Oqeanin Jugor shtyjnë rrymat e ngrohta më në brendësi të shtresave
Page 18: Diskutim - Sustainicumsustainicum.at/files/projects/272/en/additional/... · Erërat e forta të perëndimit në Oqeanin Jugor shtyjnë rrymat e ngrohta më në brendësi të shtresave
Page 19: Diskutim - Sustainicumsustainicum.at/files/projects/272/en/additional/... · Erërat e forta të perëndimit në Oqeanin Jugor shtyjnë rrymat e ngrohta më në brendësi të shtresave