Dis Ticaret Islemleri

7/31/2019 Dis Ticaret Islemleri

1/83

1

DI TCARET LEMLER-I

GR:Gnmzde dnya zerinde hibir lke, tek bana izole edilmi bir durumda

bulunmamaktadr. Ulusal devletler, birbirleri ile siyasi, askeri, sosyal, ekonomik ve kltrel

ilikiler iinde olup deiik llerde birbirlerine balanmlardr. Bu ilikiler, bir lkenin

kendi iindeki ekonomik ilikilerinden ok farkldr. Dnya zerinde ok sayda bamsz

lke, kendilerinde retilmeyen baz mal, hizmet ve retim faktrlerini baka lkelerden ithal,

kendilerinde bulunan veya retilen baz mal, hizmet ve retim faktrlerini ise ihra ederler.

rnein Trkiye petrol, ngiltere pamuu, Japonya demir ve kmr dardan alr. Bu

mallar ad geen lkelerde ya hi retilmemekte veya dier lkelere gre nispi olarak daha

pahalya retilmektedir. Bylece, lkeler birbirlerine giderek baml hale gelmektedirler.

D Ticarete Genel Bak: D ticaret, gnmz dnyasnda lkeleraras iktisadi ilikilerin en

belirleyici unsurudur. D ticaret ksaca uluslararas iktisadi ilikilerin, para karl tm mal

ve hizmet alveriini ifade eder. Bu mal ve hizmet alveriinin iki yn vardr: ihracat ve

ithalat. Yukarda yaptmz tanmdan da anlalaca gibi, d ticaret faaliyetlerine sahip lke

ekonomisinde yurtiinde retilen mal ve hizmetlerin bir ksm yurtiinde tketilirken, dierbir ksm gmrk snrlarndan dar karlarak yabanc lkelere para veya baka bir

mal/hizmet karlnda satlr ki buna ihracat denir. Kar taraftaki yabanc lkelerin ad

geen bu mal ve hizmetleri para veya baka bir mal/hizmet karlnda satn alarak kendi

gmrk snrndan ieriye sokmasna ise ithalat denir. Buradan anlalaca zere d

ticaretin belirleyici unsuru, bir lkede retilen mal ve hizmetlerin toplam arznn sadece lke

iine deil lke dna da gerekletirilmesi ve ilgili lkenin-ithalat lkenin- iktisadi

birimlerinin (hane halk, firmalar, devlet) toplam talebini oluturan mal ve hizmet

harcamalarnn sadece lke iinde retilen mal ve hizmetler iin deil yabanc lke mal ve

hizmetlerine de ynelik olmasdr.


2/83

2

TCAR BELGELER:

D ticarette taraflarn saysnn yurt ii ticarete oranla daha ok olmas, kullanlan belgelerin

saysnn da yurt ii ticarete oranla belirgin bir biimde fazla olmasna yol amaktadr. Ksaca

vesaik denilen bu belgelerin bazlar taraflarn isteine bal olarak kullanlmakla beraber,

kymetli evrak (borlunun imzasn tayan belge) hkmnde olan baz belgeler ise d ticaret

ilemlerinin yrtlmesinde hayati neme sahiptir. Ancak her d ticaret ileminde, kullanlan

her belgenin mutlaka bir kymetli evrak hkmnde olmas da gerekmez.

D ticareti, ithalat ve ihracat faaliyetleri sreci olarak tanmlayacak olursak; bu sre karlkldzenlenen belgeler aracl ile yrtlr. D ticarette taraflarn saysnn yurtii ticarete

oranla daha ok olmas, kullanlan belgelerin saysnn da yurtii ticarete oranla belirgin bir

biimde daha ok olmasna yol aar. Ksaca vesaik adn verdiimiz bu belgelerin bazlar

taraflarn isteine bal olarak kullanlmakla beraber, kymetli evrak hkmnde olan baz

belgeler ise d ticaret ilemlerinin yrtlmesinde hayati neme sahiptir. Ancak her d

ticaret ileminde, kullanlan her belgenin mutlaka bir kymetli evrak hkmnde olmas da

gerekmez.

D ticarette kullanlan belgeler 5 grupta toplanr. Bunlar:

1- Ticari Belgeler2- Resmi Belgeler3- Tama Belgeleri4- Sigorta Belgeleri5- Finansman Belgeleri

I-TCAR BELGELERa) Proforma Fatura:

n fatura anlamna gelir. hracatnn, sipari almadan nce, ithalatya gnderdii bir tr

teklif faturasdr; zerinde ihracat ve ithalatnn kimlik bilgileri, ihracatnn ithalatya

teklif ettii fiyat, maln cinsi ve teslim ekli yazl olup teklif edilen fiyatn hangi tarihe kadar

geerli olduu da belirtilir. Bu faturann hukuki ve ticari bir deeri yoktur; hibir mali


3/83

3

ykmllk yaratmaz. Bu yzden, ihracatnn vermi olduu bu fatura karlnda ithalat

iin herhangi bir deme ykmll yoktur.

b) Ticari Fatura:

Proforma fatura zerindeki artlar ithalat tarafndan kabul edilmise, ihra mallarnn

retilip ihracat iin hazrlanmasna balanr. Mallar ihracata hazr hale getirildikten sonra ilk

dzenlenecek belge, genelde Ticari Faturadr; asl fatura budur ve makbuz zelliine sahip bir

kymetli evraktr. Bylelikle Ticari Fatura, proforma faturaya, sipari veya alm-satm

szlemesine istinaden ihracat tarafndan dzenlenen, maln cinsini, miktarn, birim fiyatn

ve toplam tutarn ieren ve satn yaplm olduunu gsteren, kymetli evrak zelliine

sahip bir belgedir.hracat alm-satm szlemesi yaptktan ve eer varsa akreditif aldktan sonra, mallarn

fiyat, miktar, tutar, kalite, ambalaj, vb. artlarnda bir deiiklik olmam ise, Proforma

Faturadaki bilgiler aynen ticari faturaya da yazlr. Ancak artlarda deiiklik olmusa,

deien artlara uygun bir ticari fatura dzenlenir.

Ticari fatura dier vesaikler iin esas tekil eder. rnein konimento, ihracat beyannamesi,

sigorta poliesi, gmrk beyannamesi, mene ahadetnamesi ve dolam belgesi ticari fatura

esas alnarak ve ticari faturadaki bilgiler kelimesi kelimesine uygun bir biimde hazrlanr.

Ticari fatura dzenlenirken dikkat edilecek hususlar unlardr:

1- Fatura zerinde telefon., faks, teleks, vergi numaras, gibi bilgiler eksiksiz olarakbulunmaldr.

2- Mterinin fatura zerinde belirtilmesini istedii belirli bilgiler olup olmad kontroledilmelidir. Baz lkelerin rnein gmrk vergileriyle ilgili baz koullar olabilmekte ve

ithalatnn vergi numarasnn veya baka bir bilginin fatura zerinde gsterilmesi

istenmektedir.

3- Faturada yer alan ihra rnlerinin deerleri ayr ayr gsterilmelidir. Bu ithalat lkeningmrnde vergilerin doru hesaplanmasnda ve mterinin faturay kontrolnde ve rnn

sat fiyatnn belirlenmesinde kolaylk salar.

4- Teslim ekli ne olursa olsun FOB deer ayr olarak gsterilmelidir. Byle yaplmazsaithalat demesi gerekenden daha fazla ithal gmrk vergisi demek zorunda kalabilir.

5- Her bir orijinal fatura ve nshas ayr ayr imzalanmaldr ve kontrol edilmelidir. Aksitakdirde fatura, ithalat lkenin gmrnde kabul edilmeyebilir.


4/83

4

6- Mmkn mertebe, sigorta bedeli de fatura zerinde gsterilmelidir.Ticari fatura, ithalatya gnderilmeden nce ihracat firma tarafndan ithalat lkenin

konsolosluuna onaylatlrsa, bu tip faturaya Tasdikli Fatura ad verilir. Tasdikli faturay

ithalat lkenin hkmeti ister. Byle bir uygulamada temel ama, ithalat lkenin vergi

tahsilat ile ilgili kayglarn gidermektir.

c) Navlun Faturas:

CFR ve CIF ( Var limanna kadar navlun ve sigortasnn denmi olarak teslimi) teslim

ekillerinde navlunu ihracat der. Yine dzenlenen konimentolarn zerinde navlunun

nerede ve kim tarafndan denecei yazldr. Ancak navlun denmitir eklinde bir yaz

varsa, burada navlunun kim tarafndan denmi olduu belli deildir. hracat, bu haliylenavlunu dediini ithalatya ispat edemez ve ispat edemedii iin bu harcamay ticari

faturasna yazamaz; yazsa bile ithalat, faturann bu ksmn ihracatya demek zorunda

deildir. Bu yzden ihracat, uluslararas tama irketinden, bir makbuz alr. Bu makbuzda,

doal olarak, ihracat navlunu deyen ahs olarak yer alacaktr. Bu makbuza Navlun

Faturas denir.

c) eki Listesi, Koli Listesi, Spesifikasyon Listesi:

eki Listesi ihracatnn, ihracat beyannamesi, gmrk beyannamesi ve konimentoda beyan

ettii mallarn net-brt arlklar ile hacimlerine ilikin dkmn, yani hangi tata ne kadar

mal yklendiini, her paketin ( uval, kasa, varil vb. ) ne kadar arlk ierdiini gsteren

belgeye denir. Bir baka deyile eki listesi, ihra iin sevk edilen mallarn brt ve net

arlnn ihracat veya tarafsz nc bir ahs-kurum tarafndan beyan edildii ayr bir

belgedir.

Koli Listesi, dkme olmayan ve koliler ile sevk edilen mallarn her koli iindeki miktar ve

ller ile koli saysn ambalajlar almadan gsteren belgedir. Bylece koli listesi, gmrk

ilemleri srasnda gmrk idaresine ve tayc firmaya saym, ykleme ve tama asndankolaylk salar. Koli listesi paket, kutu, sandk ve balyalar iindeki mallarn hangi cinsten,

hangi l ve renkte olduunu gsterdii iin, ithalat kolileri amadan datmn yapma

olanan bulur.

Spesifikasyon Listesi, koli listesindeki bilgilere ek olarak, mallarn birim fiyatlarnn ve

toplam fiyatlarnn da ierildii, daha geni kapsaml bir belgedir.

eki,Koli ve Spesifikasyon listelerinde dikkat edilecek hususlar unlardr:


5/83

5

1- Listelerde ticari faturann numaras ve tarihi bulunmaldr. Aksi takdirde listelerin, ayrayr dzenlenen belgelerin hangi birine karlk geldiklerini belirlemek zor olabilir.

2- Her bir tip rn iin paket, koli, vb. miktar listelerde gsterilmelidir. Aksi takdirdeyklemenin kontrol zorlaacktr.

3- Paketler birbilerini takip edecek ekilde hem de arada say atlamadan sraylanumaralandrlmaldr. Aksi takdirde gmrk grevlileri veya ithalatlarla ihtilaf yaanabilir.

Bu ilemde hangi tip saylarn kullanlaca ihracat ile ithalat arasnda anlalarak

belirlenebilir ama mmkn mertebe basit bir usul takip edilmesi ve hata olasln minimuma

indirecek derecede ksa olmas nerilir.

4-

Paket toplam says da listelerde belirtilmelidir. Eer belirtilmezse, gmrkte yklemeninkontrolnde gecikmeler meydana gelebilir. Eer yklenen partiler kark paketlenmise,

rnein tahta kutular ve mukavva kutular da ieriyorsa, her bir tip paket iin toplam paket

says listelerde gsterilmelidir.

5- Paketlerin dtan da boyutlar, arlklar ve bunlar ifade eden l birimleri listelerdeyer almazsa gecikmeler meydana gelebilir.

6- Paketlemenin nasl yapld, palet sisteminin kullanlp kullanlmad gibi hususlarnlistelerde belirtilmemesi de gecikmelere yol aabilir. Bu bakmdan paketleme tipinin de

aka belirtilmesinde yarar vardr. zel tama koullarnn gerekli olduu her trl durum,

listelerde belirtilmelidir.

d) Gemi l Raporu: Bubelge ihracat veya ithalatnn istei zerine, deniz yolu tama

irketleri veya uluslararas gzetim irketlerince dzenlenir. Sv olarak gemiye yklenen

akaryakt, kimyevi madde, vb. nin gemi tankna ne miktarda yklendiini, ykleme srasnda

ne miktar fire olduunu gsteren ve boaltma limannda ne miktar fire verilebileceinin

saptand belgedir.e) Kontrol ( Gzetim) / Uygunluk Belgesi: D ticarette, fiili ihracat balatlacak maln

kalitesinin, alm-satmszlemesinde ismi yazl olan maln kalitesiyle ayn olup olmadnn

tespit edilmesi, ok nemlidir. Buna istinaden Kontrol Belgesi ihracat veya ithalatnn

istei zerine, fiili ihracattan nce uluslararas gzetim irketlerince dzenlenir. Genellikle

tohum gibi baz tarm rnlerinin ithalat iin dzenlenen bu belge d ticaretin ilgili

ynetmeliince zorunludur.


6/83

6

Kontrol/Gzetim Belgesinin hem ihracat, hem de ithalat ynnden avantajlar vardr. Bu

avantajlar:

1- hracatnn Avantajlar:

- Maln alm-satm szlemesinde belirtilen niteliklerde olmamas halinde, szlemeye uygun

olmayan mallarn ihracn batan engelleyerek sonradan geri gelmesine, taraflarn masraflara

girerek zaman ve para kaybna uramasna engel olur.

-Sat bedelinin veya byk bir ksmnn tahsil edilmesine, yapt denetimler nedeni ile olanak

salar.

- Dzenledikleri raporlar nedeni ile ithalatnn yapabilecei muhtemel bir itiraza kar,

ihracatnn ihtilaflarda delil olarak kullanabilecei salam ve geerli bir belge oluur.- Alcnn kalite ve miktar ile ilgili ikayetlerine kar uluslararas bir gvence oluur.

- Uluslararas gzetim irketleri dzenledikleri uluslararas kontrol/gzetim belgeleri sayesinde

maln pazarlama ansn artrr. Bylelikle ihracat, zellikle d piyasa asndan gzetim

irketlerinin d piyasa etkinliinden yararlanarak mallarna yeni pazarlar yaratma imkanna

kavuur.

2- thalatnn Avantajlar:

- Yaptklar szlemede sipari verilen ve satn almak istenilen maln, belirlenen miktar, kalite,

etiketleme, ykleme, tanma, ile ilgili artlara ve bunlarn dnda belirlenebilecek dier

artlara uygun bir ekilde tamamlandn garanti eder.

- artname koullarnn ihlal edilmi olmas halinde alcya fiyat krdrabilme imkan salar.

- Teslim sresinde meydana gelecek bir gecikme, zamannda belirlenebilir.

- Bu belge, hem kendisi hem de ihracat iin, yeni fiyat tespitinde de etkili olabilir.

Uluslararas Gzetim irketlerinin Grev ve Yetkileri:

1- D ticareti mamul, yar mamul veya ham maddenin, istenilen niteliklere sahip olupolmadn kontrol eder ve tart ilemlerini denetler. Tanan mal ile tama belgelerininuygunluunu denetler.

2- Yapt bu kontrol ve denetimlerin sonular hakknda raporlar dzenler.3- Kontrol ve denetim ilemlerini gerekletirebilmek iin gerekli olan her trl

laboratuarlar kurar ve iletir.

4- hracat ile ithalat arasnda daha az ihtilaf kmasna ve olas ihtilaflarn zlmesinekatkda bulunur.


7/83

7

5- thalat ve ihracatta koordinasyonu salayan tarafsz kurululardr. ticarete ynelikolarak faaliyet gsterenlerin Sanayi ve Ticaret Bakanl tarafndan kurulu ilemleri

tamamlandktan sonra, d ticaret ile ilgilenmek isteyen gzetim irketlerinin ise bu konu ile

ilgili olarak istenilen bilgi ve belgeleri tamamladktan sonra D Ticaret Mstearlna bal

D Ticarette Standardizasyon Genel Mdrlne bavurmalar ve yaplan inceleme

sonucunda faaliyete balamalar zorunludur.

6- Gzetim irketleri tarafndan dzenlenen rapor ve tart listelerinin konsolosluk ve mahalliticaret odalarnca onaylanmasna gerek yoktur. Bu ise ihracat ve ithalatya nemli lde

zaman kazandrmaktadr.

7-

Gzetim irketleri, -ihmal ve yetersizlikleri yznden- verdikleri hizmetler srasndayaratabilecekleri maddi zararlardan dolay Bolar ve T.Ticaret kanunlar erevesinde

sorumludurlar.

8- Kontrol belgesi zerindeki yazl sonucun her iki taraf balayc olabilmesi iin, bu artnmutlaka alm-satm szlemesi veya dier resmi belgelerde ( akreditif mektubu ) belirtilmi

olmas gerekir.

f) malatnn Analiz Belgesi: Boya, imento, asit, vb. kimyasal maddeler gibi, analiz

gerektiren mallarn nem oran, erime derecesi ve bu mallarn formllerini oluturan

elemanlarn ( elementlerin) ad ve oranlarn gsteren belgeye denir. Bu belge dorudan

imalat- ihracat tarafndan dzenlenebilecei gibi, ithalatnn istei zerine bamsz ve

tarafsz bir laboratuar tarafndan dzenlenebilir. Ancak ithalat bamsz laboratuar istiyorsa,

bu isteini alm-satm szlemesinde veya akreditif mektubunda mutlaka belirtmelidir.

II- RESM BELGELER:

a) Gmrk Beyannamesi: Gmrk Beyannamesi, gmre gelen mallarn muayenesinin

yaplabilmesi iin ihracat ve ithalat firma veya gmrk komisyoncusu tarafndan, gmrkidaresine verilmek zere hazrlanp dzenlenmi standart bir belgedir. Gmrk Beyannamesi

maln cinsi, ihracat veya ithalatnn ve varsa komisyoncunun kimlik bilgileri, maln bedeli,

dviz cinsi, ykleme ve boaltma yeri, teslim ekli ve deme ekli, vb. hakknda tm

detaylar ierir.

Gmrklerde Beyannameler, genellikle, her bir nsha 1/6, 2/7, 3/8,ve 4/5 biiminde ikili

ileve sahip olacak ekilde drt nsha olarak dzenlenip kullanlr. Bir nshas gmrk


8/83

8

idaresinde kalrken, bir nshas firmaya verilir, dier nshalar ilgili arac bankaya, ihracat

birliine ve Devlet statistik Enstitsne gnderilir. Daha detayl inceleyecek olursak;

1 nolu krmz nsha: k/ihracat gmrk idaresi nshasdr. hracat ve transit ticaret

ilerinde kullanlr.gmrk idaresinde kalr.

2 nolu yeil nsha: hracat istatistiklerinin yaplmas iin kullanlr. Gmrk Genel

Mdrlnn bilgi ilem merkezine ve DE ne gnderilir.

3 nolu sar nsha: hracat nshasdr ve ihracatda kalr. nk arac banka veya dier

kurum ve kurulularca izlenen ilemlerde kantlayc nsha olarak bu kurululara bir

fotokopisini verebilmek amacyla kullanlr.

4 nolu mavi nsha: Transit rejiminde kullanlr ama var gmrnde kalr. nk vargmr tarafndan, 5 nolu nshann teyidi iin k gmrne gnderilir.

5 nolu mavi nsha: Transit rejiminde kullanlr ve k gmrnde kalr.

6 nolu krmz nsha: Giri gmrk idaresi nshasdr. thalat ilemlerinde kullanlr. thalat

tamamlandktan ve beyanname kapatldktan sonra Gmrkler Genel Mdrlnn bilgi

ilem merkezine gnderilir. Beyanname zerindeki bilgiler ilgili merkezde bilgisayara

yklendikten sonra ilgili nshalar Gmrkler Kontrol Mdrlne gnderilir. Bu nsha

antrepo rejiminde de kullanlr ama bu takdirde ilgili merkeze gnderilmez.

7 nolu yeil nsha: thalat istatistiklerinin yaplmas iin kullanlr. Gmrkler Genel

Mdrlnn bilgi ilem merkezine ve DEne gnderilir.

8 nolu sar nsha: thalatnn nshasdr ve ithalatda kalr. nk- ihracatta olduu gibi-

arac banka veya dier kurum ve kurulularca izlenen ilemlerde kantlayc nsha olarak bu

kurululara bir fotokopisini verebilmek amacyla kullanlr.

Gmrk Beyannamesi 1 cins mal iindir. Birden fazla mal ihra/ithal edilecekse

beyannamenin ilk sayfasnn arkasna devam formu eklenir.

Gmre gelen mal iin gmrk idaresince ilk aranan belge olmas sebebiyle, gmrkbeyannamesi ok dikkatli doldurulmal ve zenle muhafaza edilmelidir. Dier tm vesaik

doru ve eskizsiz biimde hazrlanm olsa bile, gmrk beyannamesi olmadan veya doru

biimde dzenlenmeden maln gmrkten gemesi mmkn deildir.

Gmrk Beyannamesine Eklenecek Belgeler: Gmrk beyannamesi ile birlikte maln

faturasnn ibraz zorunludur. Ayrca beyanname ekinde:

a) Mallarn serbest dolama giriinde; teslim ekline gre navlun faturas ve poliesi,


9/83

9

b) Transit ve antrepo rejimlerinde; tama belgeleri,c) Mallarn laboratuar tahliline veya ekspertize tabi tutulmas durumunda; buna ilikin

raporlar,

d) hracat, transit ve antrepo rejimleri dnda kalan rejimlerde; Kymet Bildirim Formu,e) Mallarn tercihli tarife uygulamasndan yararlanmas halinde; gerekli belgeler,f) Mallarn ilgili gmrk rejimine tabi tutulabilmesi iin bir izin veya bir belge arand

hallerde, szkonusu izin veya belge aranr.

*Beyannameye eklenen belgeler gmrk idarelerinde muhafaza edilir. Ykml tarafndan

talep edilmesi halinde bu belgelerin onayl birer rnei kendilerine verilir.

*Beyannameler tescil edildikten sonra dzeltilemez. Ancak beyan sahibinin talebi ve gmrkidare amirinin izni ile beyanname zerinde yer alan mallarn cinsi, nevi ve nitelii ile marka

ve numaralar haricindeki bilgiler dzeltilebilir. Gerekli deiiklikler yapldktan sonra

dkm alnan beyanname ykmls tarafndan imzalanarak ilgili gmrk memuruna

verilir.

b) Serbest Dolam Belgeleri: Serbest Dolam Belgesi, Avrupa Birlii (AB) ve Trkiye

arasnda imzalanan Gmrk Szlemesi uyarnca ABden Trkiye'ye yaplacak olan karlkl

d satmlarda tercihli gmrk vergisi uygulanmasn salayan bir belgedir. Serbest Dolam

Belgesinin amac, d satm yaplacak mallarn AB snrlar iinde retildiinin ya da bu

lkelerde serbest dolam hakk olduunun onaylanmasdr. tip serbest dolam belgesi

vardr: ATR Belgesi, EUR1 ve INF2 Belgesi.

1- ATR Belgesi: ATR Belgesi, Trkiyeden AB yesi bir lkeye yaplacak ihracatta ve AB

yesi bir lkeden Trkiyeye yaplacak sanayi mal ihracatnda ortaklk ilikisi erevesinde

tannan gmrk indirimleri, vb. tavizli rejimden yararlanabilmek iin kullanlan bir belgedir.

Bir Trk ihracats tarafndan ATR Belgesi doldurulurken, belge zerinde yazl maln veya

bu maln retiminde kullanlacak ithal girdilerin tm vergilerinin ( gmrk vergisi, toplukonut fonu, KKDF, gibi) bu maln nc lkelerden ithali srasnda veya ihra edilecei bir

AB lkesine ihrac srasnda denmi olmas gerekir; aksi takdirde ATR alnamaz, byle

olunca da ihracat ok zorlar, hatta hi yaplamaz.

ATR Belgesinin sresi, belgenin dzenlenme tarihini takip eden ilk ignnden itibaren 4

aydr. Yani belge zerinde ismi yazl maln fiili ihracat 4 ay iinde yaplmaldr.


10/83

10

2- EUR 1 Belgesi: EUR.1 Dolam Sertifikas EFTA lkeleri, Trkiye ile Serbest Ticaret

Anlamas imzalam olan dier lkeler ile ticarette ve Trkiyenin Avrupa Birlii ile demir

elik rnlerinde imzalad anlama kapsam rnlerin ticaretinde dzenlenen belgedir

EUR.1 Dolam Sertifikas, sertifikas muhteviyat eyann anlama kurallar erevesinde

meneli olduunu gsteren, ihracat tarafndan doldurulduktan sonra Ticaret / Sanayi Odalar

tarafndan gerekli kontroller yaplarak tespit edilen ve gmrk idaresince vize edilmesini

mteakip geerli olan mene ispat belgesi olup aramzda tercihli ticaret anlamas olan

lkelerle yaplan ticarette indirimli tarifeden yararlanmay salar.

EUR 1 Belgesine k gmrk idaresi tarafndan verilen onay tarihinde itibaren 4 ay iindeithalat tarafndan var gmrk idaresine ibraz edilmesi halinde ithalat, uygulanan vergi

indirimleri ve muafiyetlerinden yararlanabilir. inde ithal girdi bulunan mallar iin EUR 1

Belgesi dzenlenemez.

c) INF 2 Belgesi:Trkiye de serbest dolamda bulunan girdilerin nce bir nc lkeye

gnderilip burada iilie tabi tutulmas, ilenmi rnlerin AB lkelerine ihra edilmesi

ilemlerinde nihai ihra rn bnyesinde yer alan serbest dolam hakkna sahip Trk

girdisinin Gmrk vergisinden muaf tutulmasn salayan bir belgedir. Bu belgeler

Trkiye'de gmrk idareleri tarafndan dzenlenip vize edilmektedir.AB Gmrk Alannda

serbest dolamda bulunan bir rnn, nc bir lkede harite iilie tabi tutulmak zere

ihra edildikten sonra , ilem grm rnlerin Trkiye'ye ithal edilmek istenmesinde,

bunlarn AB lkeleri tarafndan dzenlenip onaylanan INF-2 belgeleri ile birlikte dolamalar

durumunda, ilenmi rnler bnyesindeki AB meneli rnler iin Gmrk Vergisi

uygulanmamaktadr; yani, sadece nc lkede yaratlan katma deer iin Gmrk Vergisi

tahsili sz konusudur.

c) Mene ahadetnamesi: hra edilen maln meneini, yani imal edildii ( retildii ) lkeyigsteren, bunun yan sra bir lkede imal edilmi olduu halde nc bir lkede geirdii ek

iilik ve dier ek ilem sebebiyle katma deeri belli oranda artm olan maln, ek ilem

geirdii lke meneli olmas gerektiini de gsteren belgedir.

Gmrk ilemleri, lkeler arsnda mevcut ticaret anlamas hkmlerine gre yaplmakta

olduundan, rnein maln gnderildii lkede Tercihli Gmrk Rejiminden yararlanmas


11/83

11

veya konulan kota snrlamasnn dolup dolmadnn belirlenmesi iin gmre gelen

mallarn menelerinin belirlenmesi gerekir.

hracatlar veya kanuni yetkili temsilcileri tarafndan dzenlenir; ihracat firmann yesi

bulunduu Ticaret veya Sanayi Odas ve baz lkeler iin (genellikle Arap lkeleri) ayrca

ithalat lkenin konsolosluklar tarafndan onaylanr.

Bir lke topraklarndan karlan madenler, retilen tarm rnleri, o lkede doan ve yetien

canl hayvanlar ile bunlardan elde edilen rnler, o lkede tutulan veya avlanan av hayvanlar

ile balklar, o lke bandrasn tayan ve oraya kaytl veya tescilli gemilerle karlan balk

ve dier rnler ile bu rnlerden bu fabrika gemilerde elde edilen eya, kara sular dndaki

denizlerin dibinden ya da toprak altndan, mnhasr iletme hakkna sahip olarak o lketarafndan karlan maddeler, imal ileminden veya kullanm kalntlarndan elde edilen

artklar, yukarda saylan eyadan ya da hangi aamada olursa olsun bunlarn trevlerinden

elde edilen tm eya, anlan lke meneli saylr.

Eyann baka bir lkede grd deiiklikler ve ilem dolaysyla o lke meneli

saylabilmesi iin, bu deiiklik ve ilemler sonunda kymetinin yzde yz orannda artm

bulunmas veya tarife pozisyonlarnn deimi olmas veya o lkede, esasl deiiklik

saylabilecek nemli bir iilie ve ilemlere tabi tutulmas gereklidir.

Dzenlendii lkeler:

Aramzdaki zel anlamalara istinaden A.TR, EUR.1 ve FORM A Belgesi dzenlenen lkeler

dnda kalan ve aramzda ticaret ve deme anlamas bulunan lkelere sevk edilecek eya

iin, bu anlamalar gereince Mene ahadetnamesi zorunlu olarak aranmaktadr. Ayrca,

kendileri zel birer mene ispat belgesi olmalarna karn, A.TR ve EUR.1 Sertifikalarnn

yannda ithalat firmalar tarafndan Mene ahadetnamesi talep edilebilmektedir.

Dzenlenme ekli: Mene ahadetnamelerinde, aada yazl bilgiler bulunur:

a) Eyay gnderenin ad, soyad ve adresi,b) Alcsnn ad, soyad ve adresi,

c) Kaplarn marka, numara, cins ve saylar,

d) Eyann cinsi ve nev'i, daral ve saf arlklar ile kymeti ve yollama ekli,

e) ahadetnameyi veren makamn tasdik erhi (Tarih, imza ile mhr veya kaesi),

f)Mene ahadetnamesi, eyann o memlekette geirdii iilik ve ilemlerden tr o

memleket meneli saylarak verilmi ise bu hususun etrafl bir ekilde aklanmas.


12/83

12

thalat firma tarafndan, Mene ahadetnamesinin orijinalinin yan sra deiik sayda kopyas

istenebilir.

Ticaret ve Sanayi Odalarnca Yaplacak Tasdik lemleri:

hracatlar veya kanuni yetkili temsilcileri tarafndan yukarda belirtilen ekilde doldurulan ve

imza edilen ahadetnameler, Trke faturann kaelenip imzalanm bir fotokopisi ve bir

dileke ile birlikte Odalara verilir.

a) Odalar, ahadetnamelerin kurallara uygun olarak doldurulup doldurulmadn kontrol

edip, belgede kaytl eyann ilgili mevzuat uyarnca Trkiye meneli olduu veya sayld

hususunda, ihracata ait dier evrak da inceleyerek kesin bir kanya vardktan sonra gerekli

ilemleri tamamlar.b) zerinde dzeltme ve ilaveler yaplm olan ahadetnamelerde, bunlarn altlar Oda

tarafndan tasdik edilir.

c) Tasdik ilemleri tamamlandktan sonra, ahadetnamenin beyaz renkli nshalarndan biri,

fatura fotokopisi ve dileke alkonularak; dier nshalar ihracatya verilir.

FORM A: zel Mene ahadetnamesi, Dnya Ticaret rgt toplantlarnda kabul edilen

prensipler erevesinde, zellikle gelimi sanayi lkelerinin gelimekte olan lkelerden

yapacaklar sanayi mallar ithalatnda, bu lkelerin sanayilerine katkda bulunmak amacyla,

bir takm ayrcalklar ( dk tarife uygulamalar gibi) salayabilmek iin bu lkelerden

istedikleri bir mene ahadetnamesi rneidir. FORM A verilen lkeler: Kanada, ek

Cumhuriyeti, Avustralya, Yeni Zelanda, Japonya, Rusya

d) Konsolosluk Faturas: hra malnn meneini belgelemek iin ithalat lkenin ihracat

lkedeki konsolosluu tarafndan onaylanan ve genellikle nsha halinde dzenlenen

belgedir. thalat lkenin ithalat mevzuatnda bu belgenin aranma koulu varsa, ihracat bu

lkenin kendi lkesindeki konsolosluuna gider, oradan bo bir fatura alp doldurur, bu

faturay ayn konsoloslukta tasdik ettirir ve ithalatya gnderir. thalat gmrk kilemleri srasnda bu faturay kendi gmrk idaresine ibraz eder. Bu fatura ile maln menei

ve ihra lkesi belgelendii gibi, maln ihra fiyatnn cari piyasa fiyatna uygunluu da ithal

lkenin konsolosluu tarafndan denetlenmi olur.

Konsolosluk faturalarnda olmas gereken bilgiler:

- hracat ve ithalatnn adlar ve adresleri- Dzenleme tarihi


13/83

13

- Sevk edilen mallarn mene lkesi- Mallarn miktar, tanm, son olarak varaca lke- Mallarn arl, ambalaj/koli saylarn ve sevkiyat iareti ve numaralarn ieren sevk

ayrntlar

e) Veteriner Sertifikas ve Bitki Salk Sertifikas: Veteriner Sertifikas, canl hayvan ve

hayvansal rnlerin ihra veya ithal edilebilmesi iin bu mallarn salkl olduuna ve

bulac hastalk tamadna dair, gmrk giri-k kaplarnda resmi veteriner hekim

tarafndan yaplan kontrollerin sonucunu gsteren belgedir.

Bitki Salk Sertifikas: thal ve ihra edilecek bitki veya bitkisel rnlerin hastalk veyazararl haarat tamadklarnn giri-k gmrklerine kantlanmas iin ihracat, ilgili

tarm mdrlne analiz yaptrarak analiz sonucunu gsterir bir belge alr. Bu belgeye Bitki

Salk Sertifikas denir. Bu sertifikalarn sreleri ya sebze ve meyvelerde 10 gndr.

f) Helal Belgesi: slam lkelerinin et ithalatnda talep ettikleri, hayvan kesimlerinin slami

kurallara uygun olduunu ispatlayan belgedir. Bu belge ihracatnn bulunduu il mftl

tarafndan dzenlenip verilmektedir.

g) Koer Belgesi: Bir ihra rnnn Musevi dinine uygunluunu belgeleyen vesikaya Koer

Belgesi denir. Gda sanayi konusunda dzenlenen bu belge Hahambalk tarafndan verilir.

h) Radyasyon Belgesi: hra edilecek tarm rnlerinin hi radyasyon iermediini veya kabul

edilebilir orandan daha fazla radyasyon iermediini ispatlayan ve ihracat lkenin bu

konuda lm yapmaya yetkili bir resmi kuruluu tarafndan dzenlenip ithalatya

ulatrlmak zere ihracatya verilen bir belgedir. Trkiyede bu belgeyi dzenlemeye yetkili

kurulu Atom Enerjisi Kurumudur.

I) A.T.A Karneleri: Mallarnyurtdnda ( rnein, uluslararas bir ihtisas fuarnda ) tantm

veya onarm amacyla gnderilen ve bu mallarn, gmrk vergisine tabi olmadan,gnderildikleri kar lke tarafndan geici kabulne imkan salayan bir uluslararas gmrk

belgesidir.

A.T.A. Karnelerini temin etmek iin, zerinde maln cinsi, miktar ve deeri, maln ne amala

ve hangi lkelere gtrlecei, karne sahibinin veya vekilinin ad bulunan bir dileke ile

birlikte ilgili Sanayi ve Ticaret Odasna bavurulmas gerekir. Dileke yannda yetki belgesi,

imza sirkleri, taahhtname, karne creti, maln deerinin %150si orannda nakdi teminat


14/83

14

veya banka teminat mektubu ve mal listesinin de verilmesi gerekmektedir. Mal listeleri, maln

gidecei lke iin 6, dier lkeler iin ikier nsha olarak dzenlenir. Karayolu ile yaplacak

tamaclkta transit geilecek her lke iin ayrca ikier nsha mal listesinin de verilmesi

gerekmektedir.

Geerlilik sreleri 1 yl olan A.T.A. karnelerinin her lkeye girite ve kta ilgili gmrk

idaresine ibraz edilip onaylatlmas gerekir. braz ve onay ilemlerinin tamamlanmam

olmas halinde, teminatn iadesi mmkn deildir.

i) Boykot/Kara Liste Sertifikalar: hracatnn bal olduu Ticaret ve Sanayi Odas ile

Tama Acentesi tarafndan dzenlenen bu belgede bulunmas gereken zellikler unlardr:

1- Maln belli bir lke meneli olmad2- Ticari taraflarn birbirlerine kar boykot-kara liste kapsamnda olmadklar

3-hracatnn, boykot kapsam lke ile bir ticari ilikisi bulunmad,

4- Nakliye srasnda boykot kapsam lkeden gemedikleri ve gemeyeceklerine dair yaz.

III-TAIMA BELGELER:

Tama belgeleri, ihra maln ykleten ( ihracat, ihracatnn gmrk komisyoncusu vb

yetkili ahs ) ile mal tayacak olan uluslararas tama firmas arasnda yaplan Tama

Szlemesine dayanr ve her iki tarafn da hak ve ykmllklerini gsterir. Deniz, kara,

hava ve demiryolu ile tamacla gre eitli tama belgeleri kullanlmaktadr. Ama

hepsinin ortak zellii unlardr:

1- Bir tama belgesi, mallarn ihracatnn lkesindeki belli bir yerden alnp ithalatyateslimini taahht eden, buna istinaden tatan ile tayan arasnda dzenlenen bir tama

szlemesidir.

2- Mallarn teslim alndn gsteren bir teslim makbuzudur.3- Bazartlar altda, tanacak maln parasal deeri kadar bir kymet ifade eden bir kymetli

evraktr. Baz artlar altnda denmesinin sebebi, tama belgelerinin hepsinin birer makbuz

niteliinde olmalarna ramen, bazlarnn tama szlemesi ve kymetli evrak nitelii

tamayabilecekleridir. Tama belgesi, makbuz ve kymetli evrak zelliklerinin hepsine

birden sahip olan yegane konimento, deniz konimentosudur.

Tama belgeleri, geerlilik ve bankalarca kabul edilebilirlik asndan u niteliklere sahip

olmaldrlar:


15/83

15

1- Tama belgesi, bizzat tamac firma yetkilisi tarafndan imzalanmaldr. Tamakomisyoncusu tarafndan dzenlenen imzalanan tama belgeleri, bankalarca kabul edilmez.

2- Tama belgesi zerinde, maln ykleme veya sevk tarihi mutlaka belirtilmelidir. nkbu husus:

a) Yklemenin ve dolaysyla fiili ihracatn hangi tarihte yapldn gstermesi asndan,b) Tama belgesi zerindeki tarihin, belgelerin yasal sreler iinde bankaya ibraz edilip

edilmediini ( belgeler zamannda bankaya ibraz edilmezlerse bayat belge haline gelirler),

c) Sigortann hangi tarihte balamas gerektiini gstermesi asndan, ok byk nemarzetmektedir.

Genellikle standart formlara sahip olan tama belgeleri uluslararas tama firmas veya tamakomisyoncusu tarafndan ihracatya gerekli detaylar sorularak hazrlanr. hracatya hangi

tr nakliyat ile mallarn tatmak istedii, mallarn deeri, arl, hacmi ve vesaik iin

gerekli detaylar ve teslim ekli renilerek herhangi bir aksaklkta demeyi kimin yapaca

gibi hususlarda bilgi istenir.

Tama belgeleri konimento olarak adlandrlr. Balcalarunlardr:

1- Deniz Konimentosu: Tatann ( mal ykletenin ) istei zerine uluslararas tamafirmas acentesi ( tayc/ gemi acentesi ) tarafndan dzenlenip tatana verilen, maln

yklendiini ve belirlenen ekilde tanp var yerinde alcsna teslim edileceini taahht

eden bir belgedir. Deniz konimentosu bir kymetli evraktr. Bu konimento kymetli evrak

olmas sebebiyle, dier tama belgelerinden farkl bir belgedir: ciro ve teslim yolu ile

mallarn mlkiyetinin devrini salar.

Deniz konimentolar genellikle 3 nsha olarak dzenlenmekte, bu nshalar zerine, sadece bir

tanesinin ilem grmesiyle dierlerinin hkmsz kalacaerhi konulmaktadr.

Konimento ilerinde bir ihtilafa yol almamas iin, aada belirtilen hususlara dikkat

edilmelidir:- Evraklarn ibraz istendii zaman, tam takm olarak takdim edilebilmeli.- Deiiklikler gemi ileticisinin veya acentesinin yetkili bir kiisi tarafndan tasdik edilmi

olmal.

- Konimentonun, belirli ykn ambalajnn yetersiz olmas nedeniyle ykn hasarl olduuhakknda bir erhi tamas halinde, temiz konimento olmamasndan dolay finansal deme

iin banka tarafndan kabul edilebilir olmal.


16/83

16

- Evrak, ON BOARD ( GRMDE ) ibaresi tamaldr.- ON BOARD erhini tayan, fakat acentesi tarafndan tarihlenmemi, imzalanmam ve

paraflanmam olmamal.

- Konimento, emre yazl olarak dzenlenmi ise ak cirolu olmamas.- Akreditif artlar CF ve CF szlemelerinden bahsediyorsa konimento FREIGHT

PREPAID ( Navlun Pein denmitir.) ibaresini tamal.

- Navlun creti faturaya dahil edilmise, konimento FREIGHT PREPAID ibaresinitamaldr.

- Akreditif, konimentonun dorudan doruya nama yazl olmas gerektiini yazyorsa,konimento emre yazl hazrlanmamal.

- Konimento akreditifte son ykleme tarihi olarak belirtilen tarihten sonraki bir tarihitamamal.

- Konimento ykleme tarihinden itibaren dier vesaikle birlikte 21 gn iinde bankayagtrlmeli.

- Konimentodaki maln detay, ikinci kaptan makbuzundakinden farkl olmamal.- Akreditifte gerekli olmas nedeniyle, navlun miktar mutlaka gsterilmeli.- Ykleme yazl olandan farkl bir limanda yaplm olmamal- Ak olarak resmi olmad halde, dier eit konimentolar ibraz edilmemeli,

hazrlanmamal.

2- Havayolu Konimentosu: Mallar havayolu ile sevk edildiinde dzenlenen ve sadece

makbuz niteliine sahip bir konimentodur; kymetli evrak deildir. Dolaysyla bu belgenin,

ciro edilmekle mlkiyeti devir edilemez; emre deil, ithalatnn adna dzenlenir. Mallar

uak ile tanp, dzenlenen belgenin zerinde ithalat olarak kimin ismi yazl ise ona teslim

edilir. Bu belge 12 nshalk ( 3 orijinal, 9 kopya ) bir set halinde dzenlenir. Orijinal

nshalarndan biri havayolu irketine, biri ithalatya, dieri ise ihracatya verilir.Havayolu konimentosu zerinde genel olarak u bilgiler bulunur: Maln uaa ykleme tarihi,

uluslararas tama firmasnn ad, kaesi, firma yetkilisinin imzas ile uan sefer says.

3- Demiryolu Hamule Senedi: Mallarn demiryolu ile sevk edildiinde ihracat veya ithalat

ile demiryolu idaresi arasnda yaplan bir tama belgesidir; demiryolu konimentosu da denir.

zerinde u bilgiler bulunur: hracat ve ithalatnn kimlik bilgileri, kslk ve var


17/83

17

istasyonlar, tama creti, tama cretinin denip denmedii, belgenin dzenlenme tarihi,

demiryolu idaresinin kaesi ve dier bilgiler.

Hamule senedi, en az bir vagonun tamamen doldurulmasartyla, demiryolu idaresi tarafndan

banka adna 6 nsha dzenlenip ihracatya verilir. Bankalar demiryolu idaresine bir

temlikname vererek mallarn ithalatya teslimini salarlar. Eer vagon tamamen

dolmayacaksa, ihracat, mal tama komisyoncusuna teslim eder ve ondan nakliyeci

makbuzunu alr. Bundan sonra tama komisyoncusu, dier ihracatlarn mallarn ayn

vagona doldurarak vagonun dolmasn salar ve ihracatlar iin demiryolu idaresine kendisi

adna hamule senetleri dzenletir.

Hamule senedi, havayolu konimentosunda olduu gibi, emre deil nama dzenlenir ve ciro iledevredilemez. Bu senedin 4. nshasnn ad Hamule Senedi Duplikatasdr; bu nsha maln

mlkiyetini temsil eder ve mallarn demiryolu idaresine teslim edildiini gsteren bir alnd

nitelii tar. Var istasyonunda mallarn ithalat tarafndan ekilebilmesi iin hamule

senedinin ibraz edilmesi gerekli deildir; ithalatnn kimliini ispat etmesi yeterlidir.

4- Karayolu Tama Belgesi: Kamyon konimentosu da denilen bu belge, kamyon

veya tr ile yaplan uluslararas tamaclkta, CMR ( Ticari Mallar Gzergah Anlamas )

gereince dzenlenen bir tama belgesidir. Bu anlamaya gre, maln anlamaya ye lkeler

arasnda tanmas srasnda, mala gelebilecek hasar, kayp ve gecikmelerde ihracat-tama

firmas-ithalat arasnda sorumluluklar belirten bir szleme yaplr. ye lkeler; AB

lkeleri, Bulgaristan, Cebelitark, Polonya, ek Cumhuriyeti ve Srbistandr.

5- Tr Karnesi: Karayolu tamaclnda kullanlr. Trn bir tr kimlik karnesidir. Bu

belgenin zerinde Trn plaka numaras, dolu ve bo arl, bal olduu tama firmas, vb.

bilgiler bulunur. Ara, malla birlikte gmrkten kaca srada tama firmas tarafndan

gmre sunulur. Tr karnesi olmakszn mal gmrkten kabilir ama onu tayacak tr

kamaz.Bu belge 14 sayfa olup her lkeye giri kta 1er sayfas kesilir, koanlar kalr. Kalan

koanlar daha sonra ilgili Ticaret Odasna teslim edilir.

6- Nakliyeci Makbuzu: Demiryolu veya ounlukla karayolu ile tamaclkta

kullanlan Nakliyeci Makbuzu, tama komisyoncular tarafndan belli bir cret karlnda

kendi adlarna ve bakalar hesabna mal tayan nakliye firmalar tarafndan dzenlenir. Bu

belge kymetli evrak deildir; mlkiyeti temsil etmez, ciro edilemez.


18/83

18

7- FIATA Tama Belgeleri: Birer nakliyeci makbuzudurlar. Ancak bu belge Uluslar

aras Tama Acenteleri Birlikleri Federasyonu tarafndan, kendisine ye olan tama

acenteleri iin standart hale getirilmi ve sadece karayolu tamaclnda kullanlan

belgelerdir. FIATA belgesi dzenleyebilmek iin nce FIATAya ye olmak ve sonra bu

federasyondan FIATA Lisans almak gerekir. Bu belgeler tama szlemesi niteliine sahip

olup tama firmas tarafndan peinen kabul edilmi nemli artlar ve ykmllkler ierir.

eit FIATA belgesi vardr. Bunlar:

a) FIATA FCR ( Tamacnn Teslim Alnd Belgesi): Mallarn gnderilene sevkedilmek veya gnderilenin emrine hazr tutulmak zere teslim alndn gsterir. Ciro

edilemez ve kymetli evrak deildir. Mallar tama aracna yklendikten sonra orijinalininibraz halinde, ihracat tarafndan ykleme iptal edilebilir, koullar ve ithalats

deitirilebilir. thalat asndan bir risk tekil eden bu durumdan dolay ithalat belgenin

banka adna dzenlenmesini isteyebilir.

b) FIATA FCT ( Nakliyeci Tama Belgesi ) : Bu belge takm halinde ithalatnnemrine dzenlenir ama kymetli evrak deildir. Belgenin orijinallerinin var yerinde tama

firmasna ibraz halinde, mallar ithalatya teslim edilir.

c) FIATA FBL ( Kombine Konimentosu ) :Deniz konimentosu ile ayn hukukinitelie sahip bir kombine nakliyat konimentosudur. ekil ve artlar FIATA tarafndan

tespit edilmitir. Uluslar aras Ticaret Odas ( ICC )tarafnda onaylanmtr. Bu belge emre

dzenlenir ve kymetli evraktr. Mallarn ithalatya teslimi iin, tama firmasna bir orijinal

nshann ibraz edilmesi yeterlidir.

8-Paket Postas Makbuzu: thalatya posta ile gnderilecek maln bulunduu kolinin

dorudan ithalat veya ithalatnn bankasna sevk edilmek zere posta idaresine verilmesi

karlnda alnan posta makbuzuna Paket Postas Makbuzu denir. Bu belge, mallarn posta

idaresi tarafndan gnderilmesi halinde dzenlenen bir teslim alnd makbuzudur.TAIMA BELGES DZENLENRKEN DKKAT EDLECEK HUSUSLAR:

1-Taycnn ve ithalatnn ad ve adresi dikkatle kontrol edilmeli ve doruluundan emin

olunmaldr.

2- Maln tanaca yol gzergah, tamann transit veya ksmi ykleme ( parsiyel ) olup

olmad da belirtilmelidir.


19/83

19

3- Mallara ilikin tm detayl bilgi ve tam konteyner ile tanyorsa damga numaras

belirtilmelidir.

4- Dzenleme tarihi ve imza mutlaka olmaldr.

5- Nakliyata ilikin dier vesikalarla birlikte, hazrlanan ilgili tama belgesinin de bir rnei

saklanmaldr.

IV. Sigorta Belgeleri ve Sigorta lemleri: hra mallarnn, ithalatya sevkiyat

gerekletirilirken, tama srasnda karlalabilecek risklere kar sigortalanmas gerekir.

Bunun iin bir sigorta irketi ile sigorta szlemesi yaplmaldr. Aksi takdirde

sigortalanmam bir maln ihracatdan ithalatya tanmas mmkn olamayaca gibi,banka ve gmrk ilemlerinin gerekletirilmesi de mmkn olamayacaktr. Bu sebeple, ihra

edilecek maln sigortalanmas hem yasal adan bir zorunluluk arz etmekte hem de ithalat

ile ihracat arasnda bir gven ortamnn domas ve mallarn belli risklere kar gvence

altna alnmas asndan byk faydalar salamaktadr.

Alm-satm szlemesinde belirlenen teslim ekline gre ihracat veya ithalatnn tamamen

veya her ikisinin ksmen stlenecei bu sigorta ilemleri srasnda baz belgeler

dzenlenmektedir ve bunlarn da bankalara ibraz gerekmektedir. Dzenlenen bu belgelere

sigorta belgeleri denir. Sigorta belgeleri, sigortay yapan sigorta irketi veya sigorta

komisyoncusu tarafndan dzenlenip sigortay yaptran kiiye verilen belgelerdir.

Dzenlenmi bir sigorta belgesi, sigortay yaptran ile sigorta irketi arasnda otomatikman bir

sigorta szlemesinin yapldn gsterir. Bu belgelerin en nemlisi, Sigorta Poliesidir.

a) Sigorta Poliesi: Sigorta poliesi, d ticarete konu olan mallarn, yklendikleri yerden

ithalatya teslim edilecekleri ana kadar urayabilecekleri hasarlara veya avaryalara kar

sigorta edildiklerini gsteren bir belgedir. Sigorta polieleri, sigorta irketleri, sigorta

simsarlar veya temsilcileri tarafndan dzenlenmelidir. Nama, emre veya hamiline olarakdzenlenebilir ve ciro yoluyla devredilebilir. Maln bana herhangi bir sebepten dolay

gelebilecek hasar iin, sigortay yaptran, dorudan sigorta irketine bavurabilir.

Bir sigorta poliesi zerinde, aadaki bilgiler bulunmaldr:

- Sigorta irketinin ve sigortay yaptrann kimlik bilgileri,- Sigortann konusu,- Sigortann hangi riskleri kapsayaca,


20/83

20

- Sigorta bedeli,- Sigorta prim tutar, deme tarihi ve yeri,- Polienin dzenlenme tarihi,- Maln tanaca aracn ad nosu veya sefer says ve yol rotas, eer mal deniz yolu ile

tatlyorsa geminin ya ( imal tarihi ),

- Uluslararas tama firmasnn nvan,- Maln cinsi ve zellikleri,- Tama firmasyla sevkiyat iin belirlenen sre,- Maln tama firmasna nerede ve ne zaman teslim edilecei,-

Sigorta irketinin ve sigortay yaptrann imzalar.D ticaret ilemlerinde iki tr sigorta poliesi kullanlmaktadr.bunlar:

1- Kati Sigorta Poliesi: Mallar, uluslararas tama aracna yklendikten sonra, sigortairketi tarafndan dzenlenen poliedir ki asl sigorta poliesi budur.

2- Flotan Sigorta Poliesi: lerdeki bir tarihte gerekleecek mal tamas ile ilgili kati (kesin) sigortann yaplacan taahht eden bir belgedir, yani mallar tek parti halinde tama

aracna yklenecekse, kati sigorta yaptrlmadan ve mallar yklenmeden nce dzenlenir.

V-Finansman Belgeleri:

a) Polie: Polie belirlenmi bir srenin sonunda veya vadede, cinsi ve tutar belirlenmi bir

meblan belirli bir lehdara denmesi iin keidecinin muhataba verdii yazl ve artsz

deme emridir. Dier bir deyile polie, l bir ilikiyi dzenleyen ve kymetli evrak

niteliine sahip bir kambiyo senedidir. Sendi dzenleyen ( keideci ), poliede ismi gsterilen

kimseye ( lehdara ) deme yaplmas iin, bir dier kiiye ( borluya ) emir verir.

Polieler, maln fiili ihracat balatldktan sonra dier vesaik ile birlikte, bankalara ibraz edilir.

Eer tahsilat akreditif yntemi ile gerekletirilecekse, polienin hangi taraf zerine keide

edileceine dikkat edilmelidir. Keide eden alacakl, polieyi kendi zerine ( kendisinedemeli ) veya bir banka zerine ( akreditif aan bankaya demeli ) olarak ke ide edebilir.

b) Rehin Senedi: thalatnn lkesindeki bir banka, ihracatya demeyi, muteber-saygn-

mterisi olan ithalat yerine kendisi yapacaksa, ithalatnn adna bir gayri-nakdi kredi

hesab aar, ihracatya demeyi yapar ve deme miktar kadar ithalatnn bu hesabna

ithalaty borlu kaydeder. Ancak banka, teminat olarak, ithal edilecek mallarn veya mallar

zerindeki hakkn veya mallarn satndan elde edilecek gelirin kendi kontrolnde olmasn


21/83

21

ister. Bunun iin banka, ithalat kendisine kredi borcunu deyene kadar geerli olacak

ekilde, ya konimentonun kendi adna dzenlenmi olmasnart koar ya da ithalatdan bir

rehin senedi alr. Bu belge, kredi borcunu deyene kadar, ithalatnn, mallarn bankaya rehin

braktn, mallar gmrkten ektikten sonra banka adna depoya veya antrepoya

koyacan,mallar gerkirse iledikten sonra bankann emrine depoya veya antrepoya teslim

edeceini veya belirlenen kredi vadesi dolana kadar ithal mallarn satarak veya baka yollarla

kredi borcunu bankaya deyeceini taahht eden bir belgedir.

c) Antrepo Senedi: Maln saklanmak zere antrepoya alndn gsteren bir alnd belgesidir.

Nama veya emre dzenlenebilir. Bu belge zerinde maln miktar, cinsi, teslim alnd tarih,

teslim alnan mallarn hacizli olup olmad, antreponun bulunduu blge, tahsil edilecekcret ve masraflar, vb. hususlar belirtilir. Antrepo makbuzu, bir finansman belgesi olmasnn

yan sra henz gemide yeri belirlenmemi ya da gemi temin edilmemi mallar iin

dzenlenir. Bu belge ciro edilemez.

d) Kontrol ve Numune Alma Yetki Belgesi: Bu belge, banka adna antrepoda veya bankann

deposunda rehin olarak saklanan mallara alc ktnda, alclarn mallar kontrol etme veya

depodan numunelik mal alma isteklerini karlamak iin bankann, antrepo sorumlusuna

verilmek zere dzenledii ve bu amala alc adayna verdii, bir eit yetki belgesidir. Bu

belgeyi alan antrepo grevlisi, alc adaynn mal incelemesine ve gerekirse numune almasna

msaade almasna msaade eder.

e) Teslim Emri: Eer alc aday mal satn almaya karar verirse, bedelini bankaya der. Bunun

zerine, henz bankann emrinde bulunan maln tamamnn veya bir ksmnn bu alcya

teslim edilmesi iin, bankann, antrepo grevlisine ulatrlmak zere verdii ve maln, ad

geen alcya teslim edilmesi eklindeki talimatna Teslim Emri denir. Bu sayede alc, teslim

emrini antrepo grevlisine ibraz ederek mal antrepodan ekip al; maln sahibi bu alcdr.

BELGE EKSKLKLERNN YOL ATII SORUNLAR:

1- hracat bedelinin ge tahsil edilmesinden dolay ortaya kan gecikme faizi demeleri,2- kan eitli sorunlar sebebiyle harcanan para ve zaman kayb.3- hracat ile ithalat arasndaki ilikilerin gven asndan olumsuz ynde etkilenmesi


22/83

22

HRACATTA TESLM EKLLER:

Belli bir corafyada mevcut bulunan insan, mal ve hizmetlerin, bulunduklar

yerlerden baka yerlere tanmas amacyla giriilen faaliyetin kendisi de esas

itibariyle bir hizmet katma deeri olup, ekonomi ve ticaret literatrnde "nakliyat"

(tamaclk) olarak adlandrlr. Olay uluslararas ticaret bakmndan ele alrsak,

satc ve alc arasnda kurulan ban temel ta ilevini stlenen bu giriimin

ekonomik yn, kurulan organizasyonun "en ksa zamanda" ve "en dk maliyetle"

gerekletirilmesi amacna yneliktir. Sat szlemesi, tm bu organizasyon

gerekletirilirken kullanlan temel szleme formudur ve szleme konusu olan mala

ilikin eitli hkmlerle birlikte, teslim/tesellm koullar (tama/tatma), taraflararasnda risk datma (sigorta) gibi konular ierir. Baarl bir d ticaret (zelde

ihracat) giriimi iin szkonusu organizasyonu nceden tasarmlamak zorunludur.

Maln bir pazardan dierine aktarlmas ise deiik tama sistemleriyle olur.

Herhangi bir mal, pazarlama aamasnda; fiziksel zelliine, deerine, ambalaj

biimine, boyutlarna ve gereksindirdii zene bal olarak:

- denizyolu

- karayolu

- havayolu

- demiryolu

- isu yolu ve

- boru hatlar

tama sistemlerinden birini ya da birkan kullanabilir.

Piyasa koullar onu gstermektedir ki, Trk tamaclk firmalarnn verdii fiyatlarla

yabanc nakliyat firmalarnn verdii fiyatlar arasnda bir denge durumu mevcuttur ve

uluslararas nakliyat olgusunun ulusal demeler bilanomuza ve dolaysyla Trkekonomisine salad katky ve uyumazlk durumlarnda uluslararas ortak hukuk

kurallarnn geerliliini gznnde bulundurduumuzda, seimin Trk tamaclk

firmalar lehinde yaplmasnn uygunluu ortaya kar.

Konu iersinde yer alan bir dier nemli nokta da, ihracatlarmzn srekli FOB

fiyat verme eiliminde olmalardr. hracatlarmzn genellikle fazladan bir ura

olarak grdkleri nakliyat faaliyetinin aamalar esnasnda FOB yerine CIF cinsinden


23/83

23

fiyatlandrmaya gitmelerinin mal adan ok daha avantajl olduunu anladklar an,

durum lehlerine dnebilecektir. Konuyu berraklatrmak iin bir rnek vermek

gerekirse; deeri 100.000 $ olan X malnn FOB fiyat istendiinde, bu mal talep

eden kii toplam maliyeti bulabilmek iin tama ve sigorta maliyetini de eklemek

isteyecektir ve bunun iin de kendi lkesindeki tama ve sigorta firmalarna

bavuracaktr. Szkonusu maliyetin 20.000 $ olarak saptandn varsayarsak toplam

maliyet 120.000 $ olarak ortaya kacaktr. Oysaki bu tama iini kendimiz

stlenecek olsak, tamaclk fiyatlarmz, dier lkelerinkine oranla daha dk

olacandan, szkonusu fiyat rnein 110.000 $ olarak saptayabilme olanamz

doar. Aksi durumda, ihracat olarak ithalatya verdiimiz FOB fiyat yksekgrnmekte ve tama iini kendisi stlenerek CIF fiyat veren baka bir firma

ihaleyi/ii alabilmektedir. stelik tm bu faaliyetten bir komisyon geliri bile salamak

mmkn olmaktadr. Nakliye aamasndan kurtulmu, maln salam bir biimde kendi

lkesinde alabilme olanana kavuacak ithalat iin bu durumun byk cazibesi vardr.

DI TCARETTE ULUSLARARASI KURALLAR: INCOTERMS

Merkezi Paris'te bulunan Uluslararas Ticaret Odas (ICC), uluslararas ticaret

hareketlerinde anlamazlklar, uyumazlklar ve hukuksal ihtilaflar ortadan

kaldrmak ve bylece alc ile satcnn gereksiz yere para ve zaman kaybn nlemek

amacyla, alm-satm ilemlerine baz kurallar getirmi ve bu dzenlemeleri ilk kez

1936'da "INCOTERMS" adyla yrrle koymutur.

I NCOTERMS ULUSLARARASI TESLM EKLLER

Grup Grup tan m Ksa

Ta n m ng i l i z ce Al m Trke Al m

Kul lan l d

Ta m acl k

Tr


24/83

24

E

Satc mal

alcnn emrine

kendi

fabrikasndan

itibaren teslim

eder

EXW Ex WorkTicari iletmede

teslim

Denizyolu,

Karayolu,

Havayolu,Demiryolu, ok

aral tamaclk

F

Satc mal

alcnn

Gsterdii yere

teslim eder.

FCA Free Carrier Tamacya teslim

Denizyolu,

Karayolu,

Havayolu,

Demiryolu, ok

aral tamaclk

FASFree Alongside

ShipGemi yannda

teslimDenizyolu

FOB Free On Board Gemi BordasndaTeslim

Denizyolu

C

Satc tama

szlemesi

yapmak

zorundadr,

ama ne kayp

ne hasar

rizikosu ne de

yklemeden

sonra

doabilecek ek

harcamalar

stlenir.

CFR Cost And FreightMal bedeli ve

tamaDenizyolu

CIFCost, Insurence

And FreightMal bedeli, Sigorta

ve TamaDenizyolu

CPT Carriage Paid ToTama, .........e

kadar denmi

Denizyolu,

Karayolu,

Havayolu,

Demiryolu, ok

aral tamaclk

CIPCarriage And

Insurance Paid

To..

Sigorta dahil

tama, ....e

denmi

Denizyolu,

Karayolu,

Havayolu,

Demiryolu, ok

aral tamaclk

D

Maln gnderildii

lkeye kadar

yaptyolculuun yol

at btn

harcamalar ve

rizikolar

satcnn

ykmllne

brakr

DAFDelivered At

FrontierSnrda Teslim

Denizyolu,

Karayolu,

Havayolu,

Demiryolu, ok

aral tamaclk

DES Delivered Ex Ship Gemide Teslim Denizyolu

DEQ Delivered Ex Quay Rhtmda Teslim Denizyolu

DDUDelivered Duty

Unpaid

Vergileri

denmemi

Teslim

Denizyolu,

Karayolu,

Havayolu,

Demiryolu, ok

aral tamaclk

DDPDelivered Duty

PaidVergileri denmi

TeslimDenizyolu,

Karayolu,


25/83

25

Havayolu,

Demiryolu, ok

aral tamaclk

EXW Ex Work

Ticari iletmede Teslim

Kullanld Tamaclk Tr : Denizyolu, Karayolu, Havayolu, Demiryolu, ok Aral

Tamaclk

Teslim eklinin zellikleri: Satc mallar iletmesinde daha nce belirlenen tarihte alcnn

emrine hazr tutarak alcya bildirir. Alc mallar iletmeden teslim alarak ihrac iin gerekli

belgeleri hazrlar gmrk ilemlerini tamamlayarak mallar kendi lkesine ithal eder. Mallarn

iletmede teslim edilmesinden itibaren malla ilgili btn masraf ve risk alc tarafndan

karlanr.

Satcnn Sorumluluklar: Satc szleme koullarna uygun mal hazrlayarak belirtilen

tarihte veya sre iinde yine anlamada belirtilen yerde (Fabrika, depo, bro vb.) mallar

alcnn emrine amade tutar. Mallarn emrine hazr tutulduunu alcya bildirir. Alcnn

ihracat ile ilgili belgeleri alabilmesi iin yardmc olur. Alcnn talep etmesi halinde, tm

masraf ve riski alcya ait olmak zere tama acentas ile anlama yaparak, dzenlettiitama belgesini var yerinde mallar teslim alabilmesi iin alcya gnderir.

Alcnn Sorumluluklar: Szleme koullarna uygun olarak mal bedelini der. Tm masraf

ve risk kendisine ait olmak zere ihracat ve ithalat ilemleri iin gerekli olan lisans, vb. idari

ve ticari belgeleri dzenler. Mallarn ihracat ve ithalat ile ilgili gmrk ilemlerini yaptrmak

ve Gmrk vergilerini demekle sorumludur. Mallar satcnn iletmesinde teslim ald

andan itibaren malla ilgili tm risk ve masraflar alcnn sorumluluundadr. Mallarn

tatlmas amacyla tama acentas ile anlaarak navlun bedelini der.

FCA Free Carrier Belirlenen Yerde Tamacya Teslim

Kullanld Tamaclk Tr: Denizyolu, Karayolu, Havayolu, Demiryolu, ok Aral

Tamaclk

Teslim eklinin zellikleri: Bu teslim eklinde satc mallar gmrk ilemlerini tamamlayarak,

belirlenen tarihte ve yerde ilk taycnn gzetimine devrettii anda teslim ilemlerini

tamamlam olur. Bu andan itibaren malla ilgili tm masraf ve riskler alcya geer. Navlun

creti de dier tm giderler gibi alc tarafndan denir.


26/83

26

Satcnn Sorumluluklar: Satc szleme koullarna uygun mal hazrlayarak, alcnn

lkesinde istenen gerekli belgeleri dzenler ve Gmrk masraflarn der. Alcnn talep

etmesi zerine durumunda tama acentas ile tm masraflar alcya ait olmak zere anlar.

Mallar taycya veya tama acentasnn gzetimine belirlenen tarihte ve yerde teslim eder.

Teslim anna kadar btn masraf ve riskler satcnn ykmllndedir.

Alcnn Sorumluluklar: Szleme koullarna uygun olarak mal bedelini der. thalat ile

ilgili belge veya izinleri alarak gmrk vergisi ve masraflarn demekle ykmldr. Tama

acentes ile anlama yaparak navlun cretini der. Belirlenen tarihte ve yerde mallarn teslim

alr. Bu andan itibaren btn masraflar ve risk alcya aittir.

FAS Free Alongside Ship Gemi yannda TeslimKullanld Tamaclk Tr: Denizyolu

Teslim eklinin zellikleri: Bu teslim eklinde satc mallar geminin yanna kadar getirmekle

sorumludur. Mallar gemi rhtmnda ise, ykleme yerine getirerek., Gemi akta demirli ise

mavnalarla geminin yanna kadar gtrlerek teslim edilir. Tesliminden itibaren mallarn

kaybolmas veya hasar grmesi gibi rizikolar alcya aittir. Bu andan itibaren malla ilgili

btn masraflar ve navlun alc tarafndan karlanr. Bu teslim eklinde ihracat ile ilgili tm

belgeler alc tarafndan hazrlanr. Gmrk ilemleri de alc tarafndan yaplr. Alc firma bu

lkede ihracat gibi hareket edebilmesi mmkn deilse bu teslim ekli seilmemelidir.

Satcnn Sorumluluklar: Satc szleme artlar uyarnca mallar hazrlar. Alcnn istei

zerine tm masraf ve riskler alcya ait olmak zere; alcnn lkesinde istenen gerekli

belgeleri ve benzeri idari ve ticari belgeleri almasnda yardmc olur. Mallar belirlenen

limanda, belirlenen tarihte alcnn daha nce belirledii geminin yanna getirmekle teslim

ilemini tamamlar. Bu andan itibaren malla ilgili tm masraf ve riskler alcya geer. Alcnn

istei zerine; satc masraflar alcya ait olmak zere ykleme belgesinin dzenlenmesini

salar, var limannda mallar teslim alabilmesi iin alcya gnderir. Ve gecikmeksizingerekli bildirimlerde bulunur.

Alcnn sorumluluklar: Szleme koullarna uygun olarak mal bedelini der. hracat ve

ithalat ile ilgili gerekli belgeleri hazrlar, Gmrk masraflarnn tmn der. Tama acentas

ile anlama yaparak, geminin ykleme limanna yaklak ne zaman varacan satcya

bildirir. Ykleme emrine hazr tutulan mallar teslim alr. Bu andan itibaren btn masraflar

ve risk alcya aittir.


27/83

27

FOB Free On Board Gemi Bordasnda Teslim

Kullanld Tamaclk Tr: Denizyolu

Teslim eklinin zellikleri: Bu teslim eklinde satc mallar belirlenen tarihte ve yerde, alc

tarafndan temin edilen gemiye yklemeyi gerekletirir. Mallar geminin kpetesine

(gvertesine) getikten sonra meydana gelebilecek her trl hasar, kayp ve masraflar alcnn

sorumluluundadr. Satc ihracat iin gerekli tm belgeleri hazrlar ve mallarn gmrk

ilemlerini tamamlayarak teslim eder.

Satcnn Sorumluluu: Satc szleme koullarna uygun mal hazrlar. Belirlenen limanda,

belirlenen tarihte alccnn temin etmi olduu gemiye ykleme yapar. Alcnn lkesinde

kullanaca lzumlu belgeleri hazrlar, gmrk ilemlerini tamamlar. Alcya yklemeninyapldn bildirir. Dzenlenen tama belgesini ve alcnn lkesindeki kullanaca gerekli

dier belgeleri hazrlayarak deme ekline gre alcya gnderir. Mallarn geminin

kpetesini (Gvertesini) geene kadar meydana gelebilecek her trl hasar ve kayp satcnn

sorumluluundadr.

Alcnn sorumluluu: Szleme koullarna uygun olarak mal bedelini der. thalat iin

gmrk belgelerini dzenleyerek gmrk ilemlerini tamamlar. Gmrk vergilerini der.

Tama acentas ile anlama yaparak navlun bedelini der. Ykleme limannda mallar

geminin kpetesini getikten sonra malla ilgili tm masraf ve riskler alcnn

sorumluluundadr.

CFR Cost And Freight Mal bedeli ve tama


Teslim eklinin zellikleri: Bu teslim eklinde satc tm masraf ve riskleri stlenerek mallar

yklenecei limana kadar getirir. Gmrk ilemlerini yaptrr ve Navlun cretini deyerek

yklemeyi gerekletirir. Bu andan itibaren navlun dndaki malla ilgili tm masraf ve riskler

alcya aittir.Satcnn Sorumluluu: Satc szleme koullarna uygun mal hazrlar. Alcnn lkesinde

kullanaca lzumlu belgeleri hazrlar. Gmrk ilemlerini tamamlar. Tama acentas ile

szleme yaparak var limanna kadar olan navlun cretini der. Mallar gemi kpetesini

getikten sonra navlun dnda meydana gelen tm masraf ve riskler alcya aittir. Satc

yklemenin gerekletiini ve muhtemel var tarihini alcya bildirir. Dzenlenen tama

belgesini ve gerekli dier belgeleri alcya gnderir.


28/83

28



Mallar var limannda boaltma masraflarn ve liman cretlerini de demek suretiyle

gecikmeksizin maln boaltr. Tama sresince malla ilgili olarak yaplm olan navlun

dndaki btn masraflar demek zorundadr.

CIF Cost, Insurence And Freight Mal bedeli, Sigorta ve tama


Teslim eklinin zellikleri: Bu teslim eklinde satc sigorta primi, navlun ve ykleme

masraflar ve riskleri stlenerek mallar ykleyecei limana getirir. Satc gemi acentas ile

anlar ve temin eder. Sat szlemesindeki mallarn belirtilen tarihte ve yerde yklemesininyapldn alcya bildirir. Satc sigorta primini demek suretiyle ykledii mal cinsine

uygun olan en dar kapsaml deniz nakliyat sigortas yaptrr. Mallar gemiye yklendikten

sonra navlun ve sigorta primi dndaki masraflar ve risk alcya geer.

Satcnn Sorumluluu: Satc szleme koullarna uygun mal hazrlar. Alcnn lkesinde


szleme yaparak var limanna kadar olan navlun cretini der. Gnderdii maln

sigortasn yaptrr, sigorta primini der. Mallar yaklak hani tarihte var limannda

olacan alcya bildirir. Dzenlenen tama belgesini ve gerekli dier belgeleri alcya

gnderir.




gecikmeksizin maln boaltr. Teslim anndan sonra navlun ve sigorta primi dndaki

meydana gelen btn masraflar alc tarafndan karlanr.

CPT Carriage Paid To .... Tama,.....'e kadar denmiKullanld Tamaclk Tr: Denizyolu, Karayolu, Havayolu, Demiryolu, ok aral

tamaclk

Teslim eklinin zellikleri: Bu teslim ekli zellikle ok aral tamaclk trlerinde kullanlr.

Satc var yerine kadar navlun cretini demekle ykmldr. Mallar ilk taycnn

gzetimine devrettii andan itibaren malla ilgili btn risk ve navlun dndaki masraflar

alcya geer.


29/83

29



szleme yaparak var limanna kadar olan navlun cretini der. Mallar ilk taycnn

gzetimine devrettii andan itibaren malla ilgili tm risk ve masraflardan kurtulur. Teslimi

gerekletirildii ve muhtemel var tarihini alcya bildirir.



Mallarn ilk taycya tesliminden itibaren navlun dndaki malla ilgili tm masraf ve riskler

alcya aittir. Transit tama nedeni ile doabilecek gmrk masraflarn da alc tarafndankarlanr. Navlun bedeline dahil deilse boaltma masraflarn deyerek cirolu konimentoyu

acentadan teslim alr.

CIP Carriage and Insurence Paid To... Sigorta dahil tama,....'e denmi

Kullanld Tamaclk Tr: Denizyolu, Karayolu, Havayolu, Demiryolu, ok aral

tamaclk

Teslim eklinin zellikleri: Bu teslim eklinde satc sigorta primi, navlun ve ykleme

masraflar ve riskleri stlenerek mallar ykleyecei limana getirir. Satc gemi acentas ile

anlar ve temin eder. Sat szlemesindeki mallarn belirtilen tarihte ve yerde yklemesinin

yapldn alcya bildirir. Satc sigorta primini demek suretiyle ykledii mal cinsine

uygun olan en dar kapsaml nakliyat sigortas yaptrr.Ancak alc olaand risklere (grev,

sava, doal afet vb.) kar sigorta yaptrlmasn istiyorsa primini kendisi demek artyla

satcdan sigorta kapsamnn geniletilmesini isteyebilir. Satc tarafndan mal bedelinin %10

fazlas ile yaptrlr.


kullanaca lzumlu belgeleri hazrlar. Gmrk ilemlerini tamamlar. Tama acentas ileszleme yaparak var limanna kadar olan navlun cretini der. Gnderdii maln

sigortasn yaptrr, sigorta primini der. Mallar ilk taycnn gzetimine devrettii andan

itibaren ilgili risk ve masraflardan kurtulur. Bu andan itibaren navlun ve sigorta primi

dndaki malla ilgili tm masraf ve riskler alcya aittir. Teslimi gerekletirdiini ve

muhtemel var tarihini alcya bildirir.


30/83

30




gecikmeksizin maln boaltr. Teslim anndan sonra navlun ve sigorta primi dndaki

meydana gelen btn masraflar alc tarafndan karlanr.

DAF Delivered At Frontier Snrda teslim

Kullanld Tamaclk Tr: Denizyolu, Karayolu, Havayolu, Demiryolu, ok aral

tamaclk.

Teslim eklinin zellikleri: Bu teslim ekli zellikle karayolu ve demiryolu tamaclnda

kullanlr. Satc tm riskleri ve masraflar kendisine ait olmak zere mal kararlatrlan lkesnrnda, belirtilen yer ve tarihte gmrk ilemlerini tamamlayarak teslim eder. Tesliminden

itibaren btn risk ve masraflar alcya aittir. thalat ile ilgili gmrk vergileri alc tarafndan

denir.


kullanaca lzumlu belgeleri hazrlar, gmrk ilemlerini tamamlar. Tayc arac temin

ederek maln belirlenen snr noktasna kadar tanmas iin navlun bedelini der. Mallar

snrda belirlenen yer ve tarihte alcnn emrine hazr tuttuu andan itibaren malla ilgili btn

masraf ve riskler alcya geer.



Mallar belirlenen snr noktasnda emrine hazr tutulduu anda zaman geirmeksizin mallar

teslim alr. Mallar snrda belirlenen yer ve tarihte alcnn emrine hazr tuttuu andan

itibaren malla ilgili btn masraf ve riskler alcya aittir.

DES Delivered Ex Ship Gemide teslimKullanld Tamaclk Tr: Denizyolu

Teslim eklinin zellikleri: Bu teslim eklinde satc mallar var limannda, gemide teslim

eder. Var limanna kadar btn risk ve masraflar navlun creti de dahil olmak zere satc

tarafndan karlanr. Belirlenen var limannda mallar alcnn emrine hazr tutulduu andan

itibaren tm risk ve masraflar alcya aittir.


31/83

31



szleme yaparak var limanna kadar olan navlun cretini der. Mallar var limannda

alcnn emrine hazr tuttuu anda maln teslimi gereklemi olur. Teslime kadar tm risk ve

masraflar satcya aittir. Satc muhtemel var tarihini alcya bildirmekle ykmldr.

Alcnn sorumluluu: Szleme koullarna uygun olarak mal bedelini der. Mallar var

limannda boaltma masraflarn ve liman cretlerini de demek suretiyle gecikmeksizin

maln boaltr. thalat iin gmrk belgelerini dzenleyerek gmrk ilemlerini tamamlar.

Gmrk vergilerini deyerek fiili ithalatn gerekletirir.

DEQ Delivered Ex Quay Rhtmda teslimKullanld Tamaclk Tr: Denizyolu

Teslim eklinin zellikleri: Bu teslim ekli DES teslim ekli ile ayn prensiplere dayanmakla

birlikte ondan farkl olarak ; maln teslimi, limanda boaltma tamamlayp ithalat gmrk

vergilerini dedikten sonra mal teslim eder. Bu nedenle satcnn, alcnn lkesinde

yrrlkte bulunan kambiyo rejimine uygun ithalat belge olmad koullarda bu teslim

ekli uygulanmaz.

Satcnn Sorumluluu: Satc szleme koullarna uygun mal hazrlar. Kendi lkesinde ve

Alc lkesinde kullanaca lzumlu belgeleri hazrlar. hracat ve thalat Gmrk ilemlerini

tamamlar. Tayc arac temin ederek navlun cretini der. Mallarn hangi tarihte var

limannda olacan alcya bildirir. Belirlenen tarihte var limannda gmrk ilemlerini de

tamamlamak suretiyle mallar alcnn emrine hazr tutarak teslim eder.

Alcnn sorumluluu: Szleme koullarna uygun olarak mal bedelini der. thalat ile ilgili

belgeleri dzenleyebilmesi iin satcya gereken yardm salar. Satc tarafndan emrine hazr

tuttuu andan itibaren btn risk ve masraflar alcya aittir.

DDU Delivered Duty Unpaid Vergileri denmemi TeslimKullanld Tamaclk Tr: Denizyolu, Karayolu, Havayolu, Demiryolu, ok aral

tamaclk

Teslim eklinin zellikleri: DDU ok aral tamaclkta kullanlr. Deniz tamaclnda

kullanlan DEQ ekline benzemekle birlikte bu teslim eklinde satc mallar belirlenen tarihte

alcnn lkesinde belirlenen yerde gmrk vergilerini demeksizin teslim eder. Teslime

kadar btn masraf ve risk satcya aittir.


32/83

32

Satcnn Sorumluluu: Satc szleme koullarna uygun mal hazrlar. hracat ile ilgili tm

belgeleri dzenler ve gmrk masraflarn der. Tama acentas ile anlaarak navlun bedelini

der. Mallar alcnn lkesinde daha nceden belirlenmi tarih ve yerde alcnn emrine hazr

tutarak teslimi gerekletirir. Teslime kadar risk ve masraflar alcnndr.

Alcnn sorumluluu: Szleme koullarna uygun olarak mal bedelini der. Maln ithali ile

ilgili gerekli belgeleri dzenleyerek gmrk vergilerini der. Mallar nceden belirlenen

tarihte var yerinde teslim alr.

DDP Delivered Duty Paid Vergileri denmi Teslim

Kullanld Tamaclk Tr: Denizyolu, Karayolu, Havayolu, Demiryolu, ok araltamaclk.

Teslim eklinin zellikleri: Bu teslim eklinde DDU teslim ekli ile ayn prensiplere dayanr;

ancak DDP teslim eklinde satc birde gmrk vergilerini demek zorundadr. Alcnn

lkesindeki yerel bir satcdan farksz ekilde mallar devreder.

Satcnn Sorumluluu: Satc szleme koullarna uygun mal hazrlar. Kendi lkesinde ve

Alc lkesinde kullanaca lzumlu belgeleri hazrlar. hracat ve thalat Gmrk ilemlerini

tamamlar. Tayc arac temin ederek navlun cretini der. Teslime kadar malla ilgili btn

masraflar ve riskler satcya aittir. Teslimi alcnn lkesinde belirlenen yerde ve tarihte

gmrk vergilerini de demek suretiyle gerekletirir.

Alcnn sorumluluu : Szleme koullarna uygun olarak mal bedelini der ve mallar teslim

alr.

HRACATTA DEME YNTEMLERD Ticarette alt farkl deme yntemi uygulanmaktadr:

a) Pein demeb) Akreditif

c) Vesaik Mukabili deme

d) Mal Mukabili deme

e) Kabul Kredili deme

f) Kar-Ticaret

g) Mterek Hesap ve Konsinye Satlar


33/83

33

h) Mahsuben deme

Bu deme yntemlerinin hangisinin kullanlaca;

1. Mal ve sektr baznda yerleik gelenekler,

2. Alc ile satc arasndaki gvenin derecesi,

3. lkenin genel politikas,

4. Nakit deme gc

belirlemektedir.

A- PEN DEME(CASH IN ADVANCE/CASH BEFORE DELIVERY / ADVANCE PAYMENT /

PREPAYMENT)

Tanm: hracat tarafndan ihra edilen mallarn bedellerinin, ithalat tarafndan maln teslim

alnmasndan

nce, gerek bankalar yolu ile ve gerekse alcnn kendisi veya vekili ya da onun adna hareket

eden nc bir kii tarafndan satcya pein olarak denmesidir.

Pein demenin zellikleri

Pein deme genellikle birbirlerini ok iyi tanyan alc ve satc arasnda yaplmaktadr.

Tam anlamyla gvene dayanan bu deme ekli, ihracat asndan en elverili deme

yntemi olmasna ramen, uygulamada en az rastlanlandr. Burada btn risk alc

zerindedir. nk mallar gnderilmeden parasn demektedir.

Mallarn sevki, satc, firmadan yahut lkenin artlarndan kaynaklanan nedenlerle

aksayabilir ve gecikebilir. Bu durumda alc firma en azndan parann kendisinde beklemesi

ile kazanabilecei faiz gelirinden mahrum olur.

Dier taraftan pein deme ekli, ihracat asndan bir n finansman niteliini tamakta,bunun kayna ise alc (ithalat) olmaktadr.

Uluslararas piyasalarda genellikle satc tekeli olan mallarda ve bazen de alc bakmndan

pein deme iskontolarnn ykseklii nedeniyle bu tr demeler cazip olabilmektedir.

Pein bedellerin nc kiilere devri mmkn deildir.


34/83

34

Uluslararas piyasalarda youn rekabet ortam ve kstl pazar olanaklar dolaysyla pek skkullanlan bir deme ekli olmamakla birlikte nadirende olsa kullanlan bir deme eklidir.

Uygulamada daha ok mal bedellerine ilikin avans olarak kullanlabilmektedir.

Bu deme ekli, piyasada fazla talep gren mallarn satnda kullanlmaktadr. hracat,

mallarna youn talep olduu iin mteri bulamamak gibi bir riski yoktur. Bu durum,

kendini en fazla gvence altna alaca deme eklini alcya kabul ettirmesi bakmndan

stn bir pazarlk gc salamaktadr.

Alc firma prefinansman ihracata konu olan rnn retiminin finansmannda kullanlmak

zere ithalatdan bedelin ksmen veya tamamen salanmasdr. Alc firma prefinansmannda

pein demede olduu gibi mal gnderilmeden nce para gelmektedir.

Pein demede Kambiyo Ykmll

hracat bedeli belirli bir sre iinde yurda getirilmelidir. Getirilmemesi durumunda ihracatnn

sorumluluu domaktadr. Banka aracl ile yurda getirilen ihracat bedelinin ispat sorun

yaratmazken, ithalat veya onun yetkilisi tarafndan nakit olarak getirilen mal bedelinin

ispat nem tamaktadr. Pein deme ynteminde, mal bedeli banka havalesi ile

gnderilebilecei gibi ilgili veya temsilcisi tarafndan nakit olarak yanlarnda getirilebilir.

hracat bedelleri gerek dviz, gerek Trk Liras olarak efektifeklinde de yurda getirilebilir.

Bu ekilde yurda getirilen efektiflerin ihracat bedeli olarak alnn yaplabilmesi iin

bankalarca gmrk idarelerince dzenlenen dviz beyan tutana (DBT) aranr. Bankalarca

efektiflerin ihracat bedeli olarak alnn yaplabilmesi iin efektiflerin DBT'nin dzenlenme

tarihinden itibaren 15 gn iinde bankalara tevdi edilmesi gerekmekte olup bu sre iinde

bankalara tevdi edilen efektiflerin ilgilinin talebine istinaden alnn yaplarak dviz alm

belgesine balanmas veya adlarna alan DTH'lere alnarak bu hesaptan bilahare dviz al

yaplmas mmkndr. DBT ibraz edilmek suretiyle kendisine efektif tevdi edilen bankalarca,DBT ekinde ilgilinin ithalat veya ihracat firma tarafndan yetkilendirildiine dair noter

veya konsolosluklarca dzenlenmi belge ile efektif getiren kiinin pasaportunun aranmas

ayrca pasaportun hviyeti belirleyen sayfas ile yurda girii gsteren sayfann birer

fotokopisinin DBT'ye eklenmesi gerekmektedir.

Bir de Merkez Bankasnca pein bedel karl ihracatn 18 ay iinde yaplmas

gerekmektedir. Ayrca pein bedelin vadesinin balang tarihi Dviz Alm Belgesinin


35/83

35

(DAB) dzenlendii tarihtir. lkemizde Merkez Bankas asndan prefinansmanl demenin

de pein dviz hkmnde deerlendirildiini belirtmek gerekmektedir.

B- AKREDTF (LETTER OF CREDIT - L/C)

Tanm: hra edilen maln bedelinin denmesi konusunda belirli koullarn yerine

getirilmesinden sonra demenin yaplacana ilikin bir eit teminattr.

artl bir deme taahhd olarak tanmlanabilir. hracat (amir) bankasndan (amir banka-

issuing bank) ihracat (lehdar-beneficiary) lehine bir akreditif amasn ve ihracatnn

lkesindeki bir muhabir banka (negotiating bank) araclyla haberder edilmesini ister.

hracat gerekli belgeleri doru, eksiksiz, kurallara uygun ve kredinin geerlilik sresiierisinde bankasna sunarsa, o takdirde deme yaplr.

Akreditifleminin zellikleri

Uluslararas ticarette en sk kullanlan deme eklidir.

Akreditif hem ihracaty, hem de ithalaty koruyan bir ilemdir.

Akreditif, ithalatnn verdii talimat dorultusunda, ithalatnn alt bankann belirli bir

meblaa kadar ve belirli bir vade iin istenilen koullarn yerine getirilmesi ve ihracat

tarafndan ihra edilen mallarn ihracna ilikin belgelerin ibraz karlnda ihracatya

deme yaplacan taahht etmesidir.

thalat firma, kendi bankasna verdii emirle ithal edecei maln karln ihracat

firmann bankasna, mal ihra edildii takdirde demeyi taahht ettiini bir kredi mektubu ile

bildirir. Bu kredi mektubu akreditiftir.

Bu sistem, dier deme yntemlerine gre daha pahal olmasna ramen, en gvenilir

olandr. Hem satcya hem de alcya eitli faydalar vardr. Mal bedelinin banka

taahhdnde olmas, transfer riskinin byk lde ortadan kalkmas, satc ve alcnn kredi

imkan elde etmesi, gerekli koullarn yerine getirilmesinin (belgelerin incelenmesi) bankacasalanmas bu faydalar arasndadr.

Akreditife bankalar ve belgeler zerinden ilem yaparlar. nk akreditif ilemleri mallarla

ilgili olmayp yaplacak hizmet ve ilerle ilgilidir.

Akreditifler dayandrldklar sat szlemelerinden veya dier szlemelerden ayr

ilemlerdir.


36/83

36

Akreditifleminin Taraflar

Amir: Mallarn ithalats , alcsdr.

Amir Banka (Aan Banka/Issuing/Opening Bank): thalatnn bankas olup, akreditifi aan

bankadr. hracat akreditif vadesi iinde istenilen koullar yerine getirirse deme yapmakla

ykmldr.

Muhabir Banka (hbar Bankas/Advising Bank): thalat konusu mallarn bedelini deyen

bankadr. Bir baka ifade ile, akreditif aldnn ithalatya ihbar edildii, teyid edildii ve

ihracatya demenin yapld bankadr. Sz konusu banka, sadece akreditifin aldna

ilikin olarak satcya bildirimde bulunursa ihbar bankas adn alr. hbar bankasnn

ihracatya kar deme konusunda herhangi bir ykmll yoktur. Ayrca gereklibelgelerin ibraz halinde demede bulunacana ilikin kendi taahhdn de ekleyerek

satcya bildirimde bulunursa teyid bankas-confirming bank olarak adlandrlr.

Lehdar:hracat, satcdr.

Akreditifleminin Aamalar

1. Aama: Alc ile satc (ithalat ile ihracat) belirli bir maln alm-satm iin bir sat

szlemesi yaparlar. Bu szlemede maln cinsi, vasflar, miktar, fiyat, dviz cinsi, mallarn

sevki, satekli ve deme ekli (burada akreditiftir) yer alr.

2. Aama: thalat ile ihracat anlaarak bu maln ithali iin akreditif atrmay

kararlatrrlar. thalat, bankasndan ihracat lehine bir akreditif amasn ister. thalatnn

bankaya yapt bavuruya, akreditif teklifi, akreditif emri, akreditif talimat adlar

verilmektedir. Akreditif metninde, ihracatya, ancak mallar sevk ettiini tevsik eden

belgeleri muhabir bankaya sunmasndan sonra demenin yaplabilecei hkm bulunur.

3. Aama: thalatnn bankas akreditifi ihracatnn lkesindeki muhabir bankaya iletir

(thalatnn bankas yrrlkteki mevzuat ve uluslararas kurallar asndan inceleyerekithalatnn akreditif talimatn muhabir bankaya iletmektedir). thalatnn bankasnn

hazrlad akreditif metnine kat mektubu denilmektedir. Muhabir bankadan, ihracatya

akreditifin aldn ve deme iin hangi belgelerin gerekli olduunu bildirmesi istenir.

4. Aama: Muhabir banka akreditifin koullarn inceler ve akreditif metninin bir suretini

ihracatya bildirir.


37/83

37

5. Aama: Akreditif ihbarn alan ihracat, koullar inceler; yerine getiremeyecei bir artvarsa bunun deitirilmesini muhabir banka vastasyla ithalatdan ister. hracat akreditif

koullar yerine getirebileceine inand takdirde artk mallar ykleme ve gnderme

durumuna gelmitir.

6. Aama: hra konusu mallara ilikin olarak, tay tarafndan yklemeye ait vesaik

ihracatya verilir.

7. Aama: hracat akreditif koullarna uygun olarak mallar sevk eder ve gerekli belgeleri

muhabir bankaya verir. Bu banka akreditif kurallarnca belirtilen teyid eden banka veya

demeyi ve polieyi kabul eden muhabir banka olabilir.

8. Aama: Muhabir banka ibraz edilen belgeleri akreditif koullarn dikkate alarak inceler.Belgeler uygun bulunursa akreditif bedeli (mal bedeli) ihracatya denir veya gerekiyorsa

ihracatnn tanzim edecei polieyi kabul eder veya ciro eder. Akreditif ciroyu iermekte ise

banka ruc etmeden (dn hakk olmadan) demeyi yapar. Eer akreditif teyid edilmemise

rcu (dn) szkonusu olur. Uygun bulunmad takdirde ihracatdan gerekli

dzeltmeyi/dzeltmeleri yapmasn ister.

9. Aama: Muhabir banka belgeleri ve varsa ciro edilmi polieyi ithalatnn bankasna iletir

ve demeyi tahsil eder.

10. Aama: Vesaiki alan amir banka, akreditif koullarna uygun olup olmadn inceler,

thalatnn bankas belgeleri elinde bulundurduu iin, mallarn mlkiyetine de sahiptir.

thalatnn komisyon dahil akreditif bedelinin tamamn bankasna demesinden sonra banka

mallarn mlkiyetini ithalatya devreder.

11. Aama: Mallar tayc tarafndan gmre ya da gmrk denetimindeki bir

antrepoya/sundurmaya gmrk ilemleri yaplmak zere teslim edilir.

12. Aama: thalat konusu ilemlere ilikin vesaiki alan ithalat gmrk idaresine mracaat

ederek ilemleri ikmal eder ve mallarn teslim alr.

Akreditif Trleri

a- Kabilircu (Caylabilir-Revocable) ve Gayri Kabilircu (Caylamaz-Irrevocable )

Akreditifler

I. Caylabilir (Kabilircu) Akreditif: Amir bankann ihracatnn nam ve hesabna at

krediyi her an kendi isteiyle iptal edebildii akreditif eididir.


38/83

38

Mal bedelinin deneceine dair bir garanti olmasna ramen alc iin kesin olmayan, heran

vazgeilebilir bir durum sz konusudur. Ancak iptal mektubunun satcnn eline gemesinden

nce satc akreditif koullarna uygun olarak yklemeyi yapar ve vesaiki bankaya ibraz

ederse, o taktirde banka akreditif bedelini demek zorundadr. Bankalarn garantisi

bulunmadndan, bu durum ihracat iin bir risk tamaktadr. Bu tip akreditif gvenli

olmad iin, uygulamada nadiren kullanlmaktadr.

II: Caylamaz (Gayri Kabilircu) Akreditif: Amir banka ve akreditif amirinin onay olmadan

sresinden nce geriye alnmas, bozulmas ve iptali mmkn olmayan akreditiflerdir.

Gerekli artlar yerine getirildii takdirde, akreditif bedelinin amir bankaca denecei taahht

edilmitir. Dolaysyla birincisine nazaran daha gvenlidir. Tm taraflarca kabul edilmedikeiptal edilemez ve deitirilemez. Bu tr akreditifler daima belirli bir mebla kadar ve belirli

bir vade ile alrlar.

Gayri kabilircu akreditifte amir bankann demesi gvence altnda olmakla beraber,

ihracatnn lkesindeki muhabir bankann demeyi yapmas garanti deildir. Bu nedenle,

akreditifler teyitli hale getirilerek daha gvenli bir yol oluturulmutur. Gayri kabilircu ya

da kabilircu olduuna dair herhangi bir kayt tamayan akreditifler, gayri kabilircu

akreditif olarak kabul edilirler.

b- Teyitli (Confirmed) ve Teyitsiz (Unconfirmed) Akreditifler:

I. Teyitli Akreditifler: Akreditifi aan amir bankann muhabir bankaya akreditifi teyit etmesi

talimatn verdii ve bylece muhabir bankann da alan akreditifi teyit ettii akreditif

trdr.

Teyitli akreditifte muhabir banka da akreditifi teyit ederek bedellerin denecei hususunda

ilave teminat vermektedir. O halde herhangi bir denmeme durumunda, muhabir banka amir

bankann ykmlln stlenmi olur. Uygulamada sadece gayri kabilircu akreditifler

teyitli olarak alrlar (teyitli gayri kabilircu akreditifler). Bu akreditifler ilgili tarafn(amir banka, teyit bankas ve lehdar) muvafakat olmadan iptal edilemez.

II. Teyitsiz Akreditif: Muhabir bankann rol sadece akreditifin aldn bildirmekten

ibarettir. Muhabir banka yalnzca ihbar eder, ancak deme konusunda herhangi bir taahht

stlenmez.


39/83

39

Teyitli akreditiflerde teyit bankas stlenecei riske karlk bir komisyon ald iin, tabiatyla

akreditif masraflar ykselmektedir. O nedenle ithalatlar genellikle teyitsiz akreditifleri

tercih ederler.

c- Rotatif-Dner Akreditif (Revolving Credit):

Rotatif akreditif genellikle belirli bir mteriden srekli veya yksek tutarl almlarda kullanlr.

Bylece hem ilemlerin tekrarlanmas klfetinden kurtulma, hem de yksek miktarda

sipariin fiyat avantajndan yararlanma imkan sz konusudur.

Rotatif akreditifler kullanldka ayrca bir talimata ya da bildirime gerek kalmakszn otomatik

olarak yenilenerek aynartlarla yeniden kullanlabilen akreditiftir.

Rotatif akreditiflerde dnerlik art genellikle iki ekilde olmaktadr. Miktara gre ve sreyegre. Miktara gre devreden akreditiflerde, akreditif tutar, ka kere dnebilecei ve bylece

demeler toplamnn snr belirlenmektedir. Sreye gre devreden akreditiflerde ise, her

sevkiyatn yaplaca dnem de belirlenir. Bu tip akreditifler biriken (cumulative) veya

birikmeyen (non-cumulative) olmak zere iki ekilde alabilir. Biriken rotatif akreditifte,

ilk dnemde ksmen veya tamamen kullanlmam miktar, mteakip dnemdeki tutara

eklenerek kullanlabilir. Birikmeyen akreditifte ise kullanlmayan ksmdan onu izleyen

dnemde faydalanlamaz.

d- Red-Clause (Krmzartl/Pein demeli) ve Green-Clause (Yeil artl) Akreditifler:

I. Red Clause Akreditif: Akreditif tutarnn tamamnn ya da bir ksmnn, muhabir bankaya

sevk belgeleri ibraz edilmeden ihracatya avans veya pein olarak denmesi eklinde yaplan

bir akreditifeklidir.

Pein demeli Akreditif ithalatnn ihracatya tand bir n finansman niteliindedir. Bu

akreditiflere red clause olarak adlandrlmasnn nedeni, akreditife konulan avans artnn

nceleri krmzartla yazlm olmasdr.

II. Green Clause (Yeit artl) Akreditifler: Red clausea ok benzemektedir. Burada mallarnce bir nc ahsa (depo firmas) banka adna teslim edilmekte ve ambar teslim makbuzu

bankaya verilmek suretiyle karlnda avans alnabilmektedir. Bylece banka ithalatnn

riskini bir lde azaltmaktadr. Fakat yine de risk tamamen ortadan kalkmaz ve nihai

sorumluluk alc zerinde kalr.


40/83

40

Grld gibi, red clause ve green clause akreditifler temelde ihracat finanse etmek ilevi

grmektedirler. Bylece ihracat lkedeki kredi faizlerinin ithalat lkedekinden yksek

olduu zamanlarda, ihracatlar iin dk maliyetli finansman olana salamaktadr.

e- Karlkl (Back-To-Back) Akreditif:

Karlkl akreditifler, transit ticarette, arac vastasyla yaplan satlarda kullanlrlar. Transit

ticarete arac firma, hem ithalat hem de ihracat durumundadr. Arac firma sat yapaca

lkede lehine alm bulunan akreditifi teminat gstererek, kendisinin ithalat yapaca lke

(firma) lehine bir akreditif aabilir. te bu ikincisine, karlk gsterilmek suretiyle ald

iin, karlkl akreditif ad verilir.

Burada, ihracat akreditifi ile karlkl akreditife konu olan belgelerin ok az farkllklarla (ki bufarklar, arac firma komisyonu, belge hazrlamada geen sre fark vs. nedenlerden

kaynaklanr) ayn olmas gerekir. Bunu, arac firmann bankas, hem amir hem de muhabir

banka olmas sebebiyle salama olanana sahiptir. Sz konusu banka genellikle ayn

zamanda teyit bankas da olacandan, byk sorumluluk stlenmektedir. O nedenle,

karlkl akreditif, bankalar tarafndan riski yksek olduu iin komisyonu da yksek

olmasna ramen, snrl uygulanmaktadr.

f- Devredilebilir (Transferable) Akreditif:

Devredilebilir akreditif, lehtar tarafndan nc bir ahsa devredilebilen akreditiftir. Aslnda,

karlkl akreditifle ayn amaca hizmet eder. Devir ileminin, ilk akreditif talimatndaki esas

ve koullar tamas gerekir. Yalnz, ikinci akreditifte akreditif tutarnn ve mallarn birim

fiyatnn azaltlmas, akreditif vadesi belgeleri ibraz sresi ve en son sevk tarihinin

ksaltlmas ve sigorta yzdesinin ise arttrlmas mmkndr.

Bu akreditifler, tadklar devir koullarna gre tamamen veya ksmen devredildikleri gibi,

ksmlar halinde birden fazla kiilere devredilebilmesi de mmkndr. Sz konusu

akreditifler sadece bir kez devredilebilir, ikinci bir devir sz konusu olamaz. Bir baka ifadeile ilk lehdar bu akreditifi bir veya birden fazla lehdara devredebilir, ancak kendisine devir

yaplan lehdar bunu ikinci bir devirle bir baka lehdara devredemezler.

Burada, devredilebilir akreditifle kartrlabilen fakat ondan tamamen farkl bir uygulama olan

akreditif alacann devri konusuna da deinmek gerekir. Uygulamada, bu eit akreditifler,

daha ok ilk lehdarn komisyoncu olmas ve mal kendisi sevk etmeyip mal sevk edecek

ikinci bir lehdara devretmesi gibi durumlarda sz konusu olmaktadr. Devredilebilir


41/83

41

akreditifte, akreditifle ilgili btn haklar, fakat akreditif alacann devr

Dis Ticaret Islemleri

Documents

Transcript of Dis Ticaret Islemleri