Digitaliseren (les 2)
-
Upload
heemkunde-vlaanderen -
Category
Documents
-
view
1.543 -
download
0
description
Transcript of Digitaliseren (les 2)
AAN DE SLAG MET ARCHIEF EN DOCUMENTATIE:
DIGITALISEREN (LES 2)
Jeroen Poppe | 12-05-2010
Inleiding
FARO
Vlaams Steunpunt voor Cultureel Erfgoed Erfgoeddag Week van de smaak Innovatie Vorming
Inleiding
Docent: Jeroen Poppe
VHIC Stad Antwerpen Faro
Digitaliseren Archipelproject
Kennismaking
Welke organisaties digitaliseren reeds?
Foto’s? Tekst? Negatieven of dia’s? Bewegend beeld? Geluid?
Programma
Programma
Soorten scanners Documenten voorbereiden Scanner instellen, scherm kalibreren Viewers en beeldbewerking Bewegend beeld digitaliseren Geluid digitaliseren Erfgoed beschrijven met Dublin Core Europeana Uitbesteden
Soorten scanners
Scanners
Keuze
Omvang documenten: A4? A3?
Soort documenten: Reflectief: tekstdocumenten, foto’s Transparant: dia’s, negatieven, filmstroken,
glasplaten
Scanners
Document per document
A4 – A3 Varianten voor
transparante documenten
Niet gezond voor boeken
Epson, HP
Flatbed
Scanners
Document per document
Redelijk snel A3-A2 Duur Konica Minolta,
Zeutschel, Bookeye, i2S
Boekscanner
Scanners
Per dia, soms meerdere tegelijk
Duur Nikon
Diascanner
Voorbereiden
Voorbereiden
Nietjes en paperclips verwijderen
Eventueel bladzijden losmaken
Restauratie
Scanner schoonmaken
Scanner instellen
Parameters
Resolutie
Bitdiepte
Kleurprofiel
Bestandsformaat (les 1)
Compressie (les1)
Resolutie
Resolutie
Eenheid: dpi, Dots Per Inch
Pixel
Resolutie
75 dpi
150 dpi
300 dpi
Resolutie
300 dpi Standaard 400 dpi Halve toon
1200 dpi Dia’s, negatieven
Resolutie
Opgelet:
Hoe hoger de resolutie, hoe groter de bestandsomvang!
Bitdiepte
Bitdiepte
Ook kleurdiepte
Aantal bits per pixel om kleur weer te geven
Meer bits per pixel = grotere bestandsomvan
Bitdiepte
1 bit Zwart-wit
8 bit Grijswaarden28 = 256 grijstinten“Zwart-wit” foto’s, handgeschreven tekst
Bitdiepte
24 bit Kleur
Andere benamingen:
Ware kleuren (true colors) Miljoenen kleuren 8 bit per kanaal
28 × 28 × 28 = 16,7 miljoen kleuren
Bitdiepte
1 bit 8 bit 24 bit
Bitdiepte
Resolutie 1 bit 8 bit 24 bit
75 dpi 0,1 0,6 1,6
150 dpi 0,3 2,2 6,6
300 dpi 4,4 8,8 26,2
600 dpi 17,5 35,0 104,9
Bestandsomvang in MB.
Bitdiepte
Transparante documenten 16 bit Grijswaarden 48 bit Kleur
16 bit per kanaal Triljoenen kleuren
216 × 216 × 216 = 281,5 triljoen kleuren
Miljoen – Miljard – Biljoen – Biljard – Triljoen281 500 000 000 000 000 000 kleuren
Kleurprofielen
Kleurprofielen
Uniforme interpretatie kleuren en grijswaarden
ICC (Internationaal kleurenconsortium)www.color.org
Toch nog interpretatieverschillen door computers en viewers
Kleurprofielen
Ook: ICC-profiel Werkruimte (workspace) Kleurruimte (colorspace)
Verschillende gestandaardiseerde profielen
Kleurprofielen
ECI RGB v2.0
24 bit Kleur Open standaard (voorgelegd aan ISO) Cross media www.eci.org > Downloads Digitaal Erfgoed Nederland (DEN)
Kleurprofielen
ROMM RGB
Ook: ProPhoto RGB 48 bit Kleur ISO-standaard www.color.org > Resources > Profiles
Kleurprofielen
Gray Gamma 2.2
Officiële standaard Grijswaarden Geschikt voor weergave op scherm Moet bij scansoftware zitten
Het scherm
Wide gamut scherm
Grotere kleurruimte
Belangrijk voor: ECI RGB V2 48 bits
afbeeldingen Vanaf 200 €
Vb: HP, NEC, Eizo
Scherm kalibreren
Kleuren juist weergeven
Anders voor elk kleurprofiel
Gebruik een sensor op het scherm
Waarom?
Scherm kalibreren
Wat?
Bijstellen helderheid
Bijstellen contrast Bijstellen
RGB-waarden Kleurprofiel op
maat scherm Manueel!
Scherm kalibratie
Kleurtemperatuur 6500 ° K (Medium white)
Lichtintensiteit (luminance, brightness)LCD (plat): 120 cd/m²CRT (beeldbuis):80 cd/m²
Scherm kalibreren
ROMM RGB: 1.8 Gray Gamma 2.2:
2.2 (ook voor oude profielen)
ECI RGB V2: L* (L star)Niet standaard!
Gamma waarde
Scherm kalibratie: merken
X-Rite Datacolor Colormunki
Design
www.colorconficence.nl
Viewers
Viewers
Letterlijk: kijker Nodig voor zware formaten (TIFF,
JPEG2000) Kunnen scanner aanspreken Bestanden beheren, bijwerken Omzetten naar andere formaten
Oppassen met PDF!
Viewers
XnView
http://www.xnview.com/
Irfanview
http://www.irfanview.com/
Scans bewerken
Scans bewerken
90° - 180° - 270°
Enkele gradendraaien
Roteren
Scans bewerken
Rand afknippen
Staat netter
Kleinere bestandsomvang
Croppen
Scans bewerken
Negatieven
Blauwdrukken
Origineel bewaren!
Inversie
Scans bewerken
Klein bestand Gebruiksvriendelijk Bv: JPEG, PDF, PDF/A Voor PDF en PDF/A een goed programma
gebruiken! Vb: Adobe Acrobat
Raadpleegkopie maken
Scans bewerken
Optical Character Recognition Optische Teken Herkenning Voor gedrukte tekst Tekstlaag op scan: niet mogelijk bij elk formaat PDF of PDF/A
Voordelen Tekst selecteren en kopiëren Full text search
OCR
Scans bewerken
Niet te veel verschillende lettertypes
Resolutie hoog genoeg: 300 dpi, minstens 200 dpi
Idealiter: onderdeel van de scansoftware
Los aankopen, bv: ABBYY FineReader
Nooit feilloos
OCR
Geluid
Apparatuur en software
Afspeelapparatuur Platenspeler met USB-poort (vanaf 60 €) Cassetespeler met USB-poort (vanaf 60 €)
Geluidskaart (bv: Creative) Speakerset of koptelefoon Opnamesoftware, bv: Audacity,
http://audacity.sourceforge.net/
Instellingen
Samplefrequentie: 44,1 kHz
Sampleresolutie (bitdiepte): 16 bit
Bestandsformaat: .wavEventueel .aiff
Raadpleegkopie: MP3, AAC
Bewegend beeld
Video digitaliseren
Zonder PC
Met een hdd- of dvd-recorder: videorecorder aansluiten op dvd-recorder
Video afspelen via het externe kanaal.
Er zijn ook dvd-recorders met VHS.
Video digitaliseren
Met PC:
Sommige PC’s hebben een analoge video-ingang
Indien niet: converter analoog-digitaal (vanaf ca. 40 €)
Opnemen met videobewerkingsprogramma met capture-mogelijkheden (bv: Nero)
Instellingen
Bestandsformaat master: .avi, .mov
Raadpleegkopie: MPEG4
Let op formaat origineel!Vb: VHS, VHS-C, SVHS, Hi8, Video8, digital 8, mini DV, Betamax, Video 2000
Beschrijven
Metadata
Informatie over informatie
Terugvinden
Begrijpen
Dublin Core
Dublin Core Metadata Element Set
ISO 15836
Generiek
Uitwisselbaar (XML, HTML)
http://dublincore.org/
Dublin Core
15 velden
Herhaling zelfde veld toegelaten
Uniek kenmerk > verbinden met digitaal object
Dublin Core vertaling (DEN)
Auteur/maker Onderwerp/
trefwoord Omschrijving Uitgever Andere
medewerkers Datum Titel
Bestandsformaat Bestandsidentific
atie Bron Taal Relatie Dekking Rechten
Dublin Core
Beschrijvingsregels: Eén-op-één-principe: beschrijft een object, niet
wat het object voorstelt Meermaals zelde veld?
Uitbreiding ≠ Specifiëring Passende waarde invullen
Leesbaar voor mens en machine
http://dublincore.org/documents/usageguide/
Uitbesteden
Uitbesteden
Kleine hoeveelheden
Moeilijk zelf te digitaliserenBv: geen afspeel apparatuur, zeer groot formaat,…
Voorbeelden van firma’s:www.digidat.be, www.video-naar-dvd.be, www.digiscan.be, www.pictura.nl
Informatiebronnen
Informatiebronnen
Informatiebronnen
Project Vlaamse overheid Digitaal depot, juridische vraagstukken,
disseminatie naar verschillende doelgroepen en…
Een online handboek digitaliseren van bewegende beeld en geluid (dit najaar)
www.archipelproject.be
Informatiebronnen
www.den.nl
www.projectcest.be
www.edavid.be
www.packed.be
www.westhoekverbeeldt.be
Informatiebronnen
Colloquium: Musea in een digitale cultuur
Vr 21-05-2010 (volgende week)12:30Brussel
http://www.faronet.be/kalender/musea-in-een-digitale-cultuur-naar-een-duurzaam-beheer-van-digitaal-erfgoed-in-musea
Evaluatie
Evaluatie
Heeft u nieuwe kennis opgedaan tijdens deze les?
Waren er onderwerpen die ontbraken of onvoldoende behandeld werden?