DIE DONKER WAARHEID - Drakensberger SA Fin… · Francois Dryer & Wessel Pretorius Udo Beneke Edwin...

NUUSBRIEF 2018

DONKERDIEWAARHEID

063 941 0583DRAKENSBERGER WHATSAPP

Hiermee die Drakensberger Genootskap se nuwe Whatsapp diens. Ons skep 'n broadcast lys om slegs die nodigste inligting deur te gee aan almal wat belangstel. Let wel dit is nie 'n groep nie.

Hier is geen lastige heen en weer kommunikasie tussen lede nie, slegs tussen u en die kantoor. Indien u belangstel om inligting te ontvang moet hierdie nr. in u kontanklys wees. Indien u later nie boodskappe wil ontvang nie, verwyder bloot net die nr. van u lys.

Graag sal ons namens u inligting oor veilings, vergaderings of ander bees verwante inligting versprei. Ons sal graag van u vriende wat sou belangstel ook op die lys plaas. Laat weet asb indien ons u op die lys moet plaas vir kommunikasie doeleindes.

2018

DRAKENSBERGER BEESTELERSGENOOTSKAP / CAT TLE BREEEDERS SOCIETY

Die Raad van die Drakensberger Beestelersgenootskap aanvaar geen verantwoordelikheid vir enige uitsprake in hierdie uitgawe nie.

INHOUD / CONTENTSDrakensberger Raad / Council 5Bemarking en Kommunikasie 2017/2018 6Voorwoord 7Genetiese beginsels & spesifikasiegenetika 8-14Tukkie studente besoek Mambane Drakensberger Stoet 15Winton Boeredag 16Onthou die datums! 17Jaarverslag 2017/2018 18-24Die effek van die koei se liggaamskondisie op die speengewig van haar kalf 25Jeugskou 2018 26Hartland Skou 27Alfa 2018 27Grootfontein Uitstalling 27Grootfontein sê dankie 27Nampo 2018 28-29Gehardheid & aanpasbaarheid 30-33Die Beef Genomics Project1 kom tot ‘n end 34-36Suidelike Hoëveld Klub 366+ Telers 37Vrystaat Drakensberger Studiegroep 37

Noordwes-klub 38-39OTDK 402018 Veilings gemiddeldes 41Rouvus Produksieveiling 41Drakensberger National Sale 42Stamboek Toekennings 432018 Junior keurder opleidingskursus 44Keurdersvergadering & opknappingskursus 44Opleidingskursus/Training course 45Nuwe lede 462018 LNR Toekennings 46Stamboek bestuur & kontakbesonderhede 46Wilanna groet! 462018 Jongboer van die jaar 47Uit die kantoor 2018 47Welkom Marietjie Campbell 47Duplikaat ID’s 47Stoettelers/Stud Breeders 50-51Spesiale Lede/Special Members 51Ere Lede/Honourable Members 51Die Drakensberger

Pieter Esterhuizen, Danie Slabbert, Liesel Foster, Rodney Neuman & Henk Delport

3WIE IS DAN BANG VIR DIE DONKER?

X-FRAMESX-FRAMESX-FRAMES

BOER JY NOGSTEEDS NIE MET DRAKENSBERGERS NIE?

HENK DELPORT • VICE PRESIDENT • 083 300 1131 • [email protected]

JO

HN ROOS • HONORARY PRESIDENT • 082 809 7941 • [email protected]

FA

NIE VAN DYK • COUNCIL MEMBER • 082 774 4952 • [email protected]

PIKKIE UYS • COUNCIL MEMBER • 082 857 5022 • [email protected]

LIE

SEL FOSTER • COUNCIL MEMBER • 082 373 2427 • [email protected]

LO

UIS BOTHA • COUNCIL MEMBER • 082 825 2431 • [email protected]

RODNEY NEUMAN • COUNCIL MEMBER • 082 746 8142 • RODNEY@NEUMANDRAKENSBER

GERS

.CO.

ZA

MAGIEL BLOM • COUNCIL MEMBER • 082 459 9739 • [email protected] VAN DER MERWE • COUNCIL M

EMBER • 082 719 7521• [email protected]

WILLIE LANDMAN • PRESIDENT • 083 257 8511 • W

[email protected]

Jean van der Merwe Theunissen Drakensbergers – JP TheunissenDie Rodora Drakensberger – Hannes & Martin van WykMooi Loop – Hennie BotesSambesi – Sampie SmithNelmarie van StadenGerhard & JG MaritzRooipad Drakensbergers – Werner Vermeulen

Liesel Foster Dr Frans & Jan ErasmusJohannes & Willem RetiefNeusberg Drakensbergers – Clift FrewinDr Christo Smith (Geen beeste)Lindsay Chatty

Louis Botha Indlela Drakensberger Stoet – Francois Dryer & Wessel PretoriusUdo BenekeEdwin SchroederHans SchüttePiet de VilliersWillie & Carl Watermeyer

Pikkie Uys Graham EsterhuysenLJ & WJ Krynauw – Werner KrynauwKoos van NiekerkBuffalo Valley Farms – John & Vic RooPetrus TaljaardCorne van der MerweJan & Elna Dhooge

Fanie van Dyk Gerrit Grobler (Adv)Bloubosput Familie Trust – Kobus & Francois WeidemanRian de JonghVan Zyl NaudeNitiqe Drakensbergers – Grant NaudeSP van der WaltKobie van der Walt

Magiel Blom Frik BarnardJan EhlersInfracor Stud Breeders – Derick OrsmondEli van der MerweCarel HanckeJohann FourieIngret de Bruyn Danco Stud Farms – Matthys Blom

Rodney NeumanFrannie du Toit • Carel Nel • Dries van der Walt

Viking Pony Properties 328 – Niel PienaarBTS Drakensbergers – Claude Bentley & Hardus Holtzhuisen

Cumin Drakensbergers – Byron CuminWestend Landgoed – Hannes & Hano Lombaard

Henk Delport -Visie-PresidentOtjiwa Boerdery – Freddie Wasserfall

Nuwe Horison Boerdery – Gerhard PotgieterRouvus Boerdery – Gawie & Frik Roux

Welgeluk Boerdery – Eduan Naude (geen beeste)Monja Esterhuizen • Petri Bezuidenhout

DRAKENSBERGER RAAD • COUNCIL


Ek kan met alle eerlikheid sê dat ek onseker was toe ek in Oktober 2017 by die bemarking van die Drakensberger beesras betrokke geraak het. Wat ek weet van die plaas, boerdery en beeste is bitter min tot niks nie. Om nie eers van kalfgemak, speengewig en die immergewilde TKP te praat nie. Ek was dus voorbereid op die uitdaging, maar kon my nie die opwinding, pret en leersaamheid wat dit inhou voorstel nie.

Ek en my span het weggespring met marknavorsing sodat ons kan bepaal wat die regte invalshoek vir die nuwe Drakensberger veldtog behoort te wees. “Hoekom boer jy met die ras waarmee jy boer?” wou ons weet by ’n paar boere regoor Suid-Afrika. Twee gevolgtrekkings was duidelik uit die antwoorde wat ons gekry het. ’n Boer kies ’n ras op grond van dít waarmee sy pa, oupa of ander familie boer of hy kyk bloot wat werk vir die “buurman”. As ander boere – in dieselfde omstandighede as hy - sukses met ’n ras behaal, kan hy mos ook.

Daarom dat die veldtog moes spog met ’n trotsheid en patriotisme wat vanself ’n groot deel van die Drakensberger-gemeenskap uitmaak. Ons het besluit op “Wie is dan bang vir die donker?”

Hiermee saam was daar ’n paar kwinkslae wat ons die land ingestuur het. Op grond van ’n maandelikse tematiese uiteensetting het ons gefokus op die unieke, trotse

eienskappe van die ras en dit omlyn met ’n skerp, tong-in-die-kies lyn om die indruk groter te maak. Die reaksie was positief.

Op sosiale media het ons die interaksie en terugvoer sien verhoog, die nuusbrief se intekenaars het gegroei en ek glo die maklik verteerbare, goed verpakte materiaal het vir lesers baie waardevolle inligting laat bekom.

By Nampo, die nasionale veiling, algemene jaarvergadering, dinee en ALFA was die terugvoer goed. Die ras se uniekheid is gekomplimenteer deur ’n unieke bemarkingsveldtog.

Ek sien uit daarna om in 2019 die veldtog nog wyer te laat draai en dit by inligtings- en boeredae asook veilings ten toon te stel. Ek is opgewonde om met die regte posisionering van die ras in die mark, die wat nog bang of onseker is, se koppe te laat draai met die donker waarheid.

Hou die blinkswart kant bo tot ons weer gesels in 2019! Groete, Cindy!

Bemarking en Kommunikasie 2017/2018

DONKER OË,

DONKER HARE

EN ‘N LEKKER

AGTERKWART

WIE IS DAN BANG

VIR DIE DONKER?

ingestuur het. Op grond van ’n maandelikse tematiese uiteensetting het ons gefokus op die unieke, trotse

DONKER HARE

LEKKER

AGTERKWART

WIE IS DAN BANG

VIR DIE DONKER?

Voorwoord“Ons leef in onseker tye.” Hoe gereeld word ons nie daaraan herinner nie? Politieke onsekerhede, ekonomiese onsekerhede, variërende weerstoestande, wisselvallige pryse, ens. Die wêreld is deurmekaar en onseker. Daarin is daar min twyfel. Wat wel vir my sekerheid bring, is die betroubaarheid van die beeste waarmee ons boer. Jaarliks beïndruk die Koninging-van-koeie ons met haar vermoeë om ŉ gesonde kalf, sonder moeite, in die lewe te bring. En om daardie kalf teen alle aanslae van die natuur te beskerm en met slegs veldgras en water ŉ kalf te speen wat goed presteer waarheen hy ook al gaan, hetsy voerkraal of na die veld. Dieselfde koei herstel jaar na jaar sodanig, dat wanneer ons die bulle byjaag, daar konsepsiesyfers is wat soos visvangstories klink.

Sy is die donkerkop met die groot swart oë en pragtige agterkwart, waarna die hele beesbedryf vandag vry. Sy is die Drakensbergerkoei en sy bring stabiliteit en sekerheid in my wêreld. Ek

is oortuig daarvan dat die beesbedryf nie genoeg erkenning aan hierdie besonderse diere gee nie. Dit is ons as telers se verantwoordelikheid om die lig daarop te werp. Wie is bang vir die donker?

Daar word toenemend gefokus op volhoubaarheid en stelsels wat toegespits is op bewaringslandbou praktyke. Die Drakensberger is uitstekend geposisioneer

om as inheemse ras hierop te kapitaliseer. Ons bees is die perfekte vennoot vir die boer wat hom toespits op langtermyn volhoubaarheid en wat in pas met die natuur wil boer.

Alhoewel die Drakensberger een van die oudste rasse in Suid-Afrika is, het ons vir seker nie agtergebly nie. Die grondslag wat oor meer as 365 jaar gelê is, dien as basis vir vooruitgang en verbetering. In Mei 2018 het SA Stamboek die eerste genomies verrykte teelwaardes vir die ras gepubliseer en stel dit telers in staat om teelbesluite met groter sekerheid te neem, gebaseer op teelwaardes. Die Drakensberger is slegs die derde ras en die eerste inheemse ras in Suid-Afrika wat hierdie mylpaal behaal. Die fokus nou, is om verder op hierdie sukses te kapitaliseer.

As ek na die mense kyk wat betrokke is by die ras, hetsy kommersieel of stoet, is ek keer op keer beïndruk en voel ongelooflik bevoorreg om deel te wees van ŉ groep beestelers wat so passievol is oor die lewe. Die aanslag teen die landbou is groot en dit is opvallend en indrukwekkend hoe positief en entoesiasties die mense, betrokke by die ras, is. Dankie vir julle toewyding tot die toekoms van die ras.

Die raad van die genootskap bestaan uit nege verkose lede en ŉ ere-president. Die raad is in vier komitees opgedeel en elke raadslid behoort aan minstens een van die komitees. Die komitees is Finansies, Tegnies, Rasbevordering en Rasverbetering. Die tegniese komitee fokus hoofsaaklik of navorsingsaktiwiteite en skakeling met navorsingsinstansies met die doel om die ras te verbeter. Die fokus van rasbevordering is hoofsaaklik bemarkingsaksies terwyl rasverbetering fokus op die verbetering van die diere.

Ons het in 2018 ŉ sterk vraag na ons beeste ervaar soos weerspieël in die veilingpryse regoor die land. Die

vraag na vroulike diere oorskry die aanbod by verre. Suiwer Drakensberger speenverse het vanjaar ŉ premie as toekomstige aanteeldiere behaal. ŉ Suiwer Drakensberger koei, dragtig van ŉ rasegte Drakensberger bul, is in groot aanvraag en ŉ aanwins vir die bedryf. Hou jou Drakensbergers suiwer en wees verseker dat jy ŉ premie vir hulle sal kry.

Aan elke beesboer wat met toewyding met Drakensbergers boer, dankie vir jou bydra tot die sukses van Drakensberger SA en die bydrae wat jy lewer tot die Drakensberger ras. Die positiwiteit en samehorigheid van die mense wat deel maak van ons ras, is aansteeklik en word deur menigte in die beesbedryf beny. Kom ons beskerm dit en bou voort daarop, dit is opwindend en ŉ voorreg om deel te wees daarvan.

Geseënde Kersfees en voorspoed vir 2019. Willie Landman

Ek kan met alle eerlikheid sê dat ek onseker was toe ek in Oktober 2017 by die bemarking van die Drakensberger beesras betrokke geraak het. Wat ek weet van die plaas, boerdery en beeste is bitter min tot niks nie. Om nie eers van kalfgemak, speengewig en die immergewilde TKP te praat nie. Ek was dus voorbereid op die uitdaging, maar kon my nie die opwinding, pret en leersaamheid wat dit inhou voorstel nie.

Ek en my span het weggespring met marknavorsing sodat ons kan bepaal wat die regte invalshoek vir die nuwe Drakensberger veldtog behoort te wees. “Hoekom boer jy met die ras waarmee jy boer?” wou ons weet by ’n paar boere regoor Suid-Afrika. Twee gevolgtrekkings was duidelik uit die antwoorde wat ons gekry het. ’n Boer kies ’n ras op grond van dít waarmee sy pa, oupa of ander familie boer of hy kyk bloot wat werk vir die “buurman”. As ander boere – in dieselfde omstandighede as hy - sukses met ’n ras behaal, kan hy mos ook.

Daarom dat die veldtog moes spog met ’n trotsheid en patriotisme wat vanself ’n groot deel van die Drakensberger-gemeenskap uitmaak. Ons het besluit op “Wie is dan bang vir die donker?”

Hiermee saam was daar ’n paar kwinkslae wat ons die land ingestuur het. Op grond van ’n maandelikse tematiese uiteensetting het ons gefokus op die unieke, trotse

eienskappe van die ras en dit omlyn met ’n skerp, tong-in-die-kies lyn om die indruk groter te maak. Die reaksie was positief.

Op sosiale media het ons die interaksie en terugvoer sien verhoog, die nuusbrief se intekenaars het gegroei en ek glo die maklik verteerbare, goed verpakte materiaal het vir lesers baie waardevolle inligting laat bekom.

By Nampo, die nasionale veiling, algemene jaarvergadering, dinee en ALFA was die terugvoer goed. Die ras se uniekheid is gekomplimenteer deur ’n unieke bemarkingsveldtog.

Ek sien uit daarna om in 2019 die veldtog nog wyer te laat draai en dit by inligtings- en boeredae asook veilings ten toon te stel. Ek is opgewonde om met die regte posisionering van die ras in die mark, die wat nog bang of onseker is, se koppe te laat draai met die donker waarheid.

Hou die blinkswart kant bo tot ons weer gesels in 2019! Groete, Cindy!

Bemarking en Kommunikasie 2017/2018

DONKER OË,

DONKER HARE

EN ‘N LEKKER

AGTERKWART

WIE IS DAN BANG

VIR DIE DONKER?

ingestuur het. Op grond van ’n maandelikse tematiese uiteensetting het ons gefokus op die unieke, trotse

DONKER HARE

LEKKER

AGTERKWART

WIE IS DAN BANG

VIR DIE DONKER?


Drakensbergertelers het ŉ belangrike funksie om te vervul in die vleisbeesbedryf. In die verlede was ŉ groot deel van die fokus op skouprestasies en voorkoms. Vandag

is die bedryf kompeterend met ŉ meer produksie georiënteerde benadering. Drakensbergertelers meet en weeg diere in al die kuddes reeds vanaf 1980, sodat gegewens vir al die belangrike produksie eienskappe in elke kudde beskikbaar is. Weinig vleisbeesrasse het so ŉ volledige databasis, maar die sinvolle gebruik van die gegewens om meer gepaste genetiese voordele aan die bedryf beskikbaar te stel bly ŉ belangrike uitdaging.

DIE STOETTELERDie teler van stoetbeeste is vandag eerder ŉ teelspesialis as ŉ stoetteler. Hulle verteenwoordig die sowat 5 persent (%) van die piramiede wat die ingenieursafdeling van die bedryf verteenwoordig. Die genetika wat hulle aan die bedryf voorsien bepaal die sukses van die opvolgende produksiestelsel tot by en ingesluit, die verbruiker. Die primêre produksiestelsels wat die stoetbedryf met sy spesialis telers bedien is die volgende:

• Mede stoettelers• Die voerkraal bedryf• Die kommersiële bedryf• Die verbruiker

Elke bedryf met die spesifikasie genetika wat benodig word sal later bespreek word.

Die produksiestelsel van die Wagu Telersgenootskap is primêr op die

verbruiker gerig. Hulle fokus is om ŉ gehalte vleis beskikbaar te stel met die beste marmering en vetneerlegging veral tussen die spiere. Dit is ŉ duur proses want om ŉ kg vet neer te lê het 5-7 maal meer kos nodig as ŉ kg rooivleis en die bees moet sowat 400 dae afgerond word. Die mark vir sulke duur vleis sal beperk wees. Dit bevestig egter die belangrikheid van die verbruiker en die kwaliteit vleis wat hulle vereis. As die verbruiker dit aankoop word die betrokke ras bevoordeel.

Indien die stoetbedryf nie die behoeftes van die ander bedrywe bevredig nie sal dit die weg baan vir ongeregistreerde rasse met groter kuddes om ŉ plek in die bedryf te vind. Die voortbestaan van die stoetbedryf sal bevraagteken word soos trouens reeds gebeur het.

Bekende telersgenootskappe het in die verlede byna verdwyn omdat hulle nie tred gehou het met die veranderende genotipe behoeftes van die bedryf nie. Die invloed van die voerkraal bedryf op die rasse samestelling in Suid-Afrika is meer betekenisvol as wat algemeen besef word.

Die spesialis Drakensbergerstoetteler sal genotipes moet teel wat aan die behoeftes van die bedryf voldoen en ŉ wins verseker.

Die stoetteler kan ŉ besondere of ŉ niksseggende dier teel soos wat vandag steeds gebeur. Dit beteken dat stoettelers die bedryf moet verstaan asook die wyse waarop geskikte genetika aan die bedryf voorsien kan word.

AKKURATE GEGEWENSDie teel van spesifikasie genetika begin by die indien van akkurate gegewens vir indeks en Blup ontledings. Die korrekte indeling van indeksgroepe is belangrik.

Die getal diere per indeksgroep moet liewer meer as minder diere wees. Met Blup verwerkings het klein indeksgroepe van minder as 5 diere weinig waarde. In die 2017 veiling katalogusse was 13 persent van die bulle in ŉ indeksgroep by speenouderdom van 1 tot 5 diere. ŉ Dier alleen in ŉ indeksgroep (12 (5%) van die bulle) word nie in die Blup ontleding opgeneem nie. So ŉ meting gaan dus verlore.

GENOMIKAGenomika is ŉ aanvullende DNS tegnologie. DNS is die bloudruk van ŉ dier se genetiese samestelling. Hierdie genomiese inligting sal teelwaarde akkuraathede op ŉ jong ouderdom verbeter. Dit is waardevol vir eienskappe soos die melk teelwaarde wat tans maklik verander.

Genomika bevestig die ouers van ŉ dier wat ŉ waardevolle toevoeging is. Indien die ouers bevestig is gee dit gemoedsrus en weereens aanleiding tot meer akkurate teelwaardes.

Dit is baie waarskynlik dat ŉ stoetteler binne die volgende twee jaar nie ŉ bul sal aankoop sonder genomies bepaalde teelwaardes nie.

Genomika het die betroubaarheid van melkbees teelwaardes betekenisvol verbeter. Melkbulle se teelwaardes is tans 75-85% akkuraat terwyl dit voor genomika slegs 40-45% akkuraat was. ŉ Koei met genomika inligting vergelyk met ŉ koei wat reeds 4 laktasies voltooi het of ŉ bul wat 200 dogters het.

1. DIE VOERKRAALBEDRYFDie Suid-Afrikaanse vleisbeesbedryf beskik oor ŉ stewige voerkraal komponent van 60

Deur D.J. Bosman Pri. Sci. Nat. (Veekunde), KZN – 7 Februarie 2018SPESIFIKASIEGENETIKAGENETIESE BEGINSELS &

WIE IS DAN BANG VIR DIE DONKER?8

kommersiële voerkrale met ŉ kapasiteit van 420 000 diere met ŉ jaarlikse deurvloei van 1.5 miljoen diere met ŉ omset van R10.7 biljoen (Dave Ford, 2010).

Voerkrale is ŉ primêre produsent van beesvleis in Suid-Afrika met:• die grootste vermeerdering van

beesvleis (150-200kg per dier) oor ŉ kort 90-120 dae tydperk,

• rond 1.5 miljoen jong beeste af vir ŉ totale produksie van sowat 300 miljoen kg beesvleis,

• lewer kwaliteit beesvleissnitte aan hotelle, restaurante, supermarkte en vir uitvoer.

• Produseer meer as 90% van die beesvleis vir die verbruiker in stedelike gebiede waar 39 miljoen (70%) van die bevolking woon.

Voerkrale het verdere belangrike invloede in die bedryf:• Verskeie voerkrale het uitstekende

slagfasiliteite en bemark Handelsmerk vleis. Karan voerkrale slag byvoorbeeld 35 000 beeste elke maand en voer in totaal sowat 400 000 diere per jaar.

• Voerkrale koop 1.5 miljoen speenkalwers en haal hulle van die weiding af sodat meer koeie aangehou kan word. ŉ Totaal van sowat 230 000 speenkalwers word jaarliks van Namibië ingevoer om tekorte aan te vul.

• Voerkrale beïnvloed die rassamestelling van die bedryf.

Hulle diskrimineer teen rasse met swak vleiskwaliteit en rasse wat nie voldoende bespiering en groeivermoë het nie. Hulle betaal tot R10/kg minder vir sulke speenkalwers.

Kommentaar van voerkrale rakende die Drakensberger:• Die meeste voerkrale koop alle kalwers

wat beskikbaar is maar betaal minder per kg vir sekere rasse of kruisings of tipes.

• Sommige voerkrale koop nie graag Drakensbergers gedurende die winter nie weens ŉ hoër voorkoms van respiratoriese probleme en ŉ bewering dat sekere Drakensbergers plat met minder groeikrag is.

• Voerkrale verkies dat Drakensberger kalwers reeds gespeen is wanneer hulle aangekoop word omdat hulle gouer in die voerkraal aanpas.

Eienskappe van belang vir die voerkraalbedryf:• Voldoende groeivermoë (GDT naspeen).• Goeie voeromsetverhouding.• Aanvaarbare vleiskwaliteit met egalige

vetlaag oor die karkas.• Aangepas in voerkraalomstandighede

veral ten opsigte van: - sterk kloue wat nie uitgroei nie- diere wat nie respiratoriese

probleme ontwikkel nie- diere wat nie rumenprobleme bv.

opblaas ontwikkel nie.

1.1 DRAKENSBERGER 2017 VEILINGSBULLE EN DIE VOERKRAALBEDRYF

In 2017 is 269 Drakensbergerbulle by veilings onder beskerming van die genootskap beskikbaar gestel aan die bedryf. Die vraag kan gevra word: tot watter mate voldoen die bulle aan die vereistes van die voerkraalbedryf.Die resultate van die veilingsbulle vir eienskappe wat die voerkrale in belangstel word in Tabel 1 gegee.

TABEL 1: Groei en voeromsetverhouding van die 2017 Drakensberger veilingsbulle

Die volgende afleidings volg uit Tabel 1:• Die Drakensberger groeivermoë

intensief van 1691g is vir die voerkraalbedryf aanvaarbaar. Dit sal ŉ 200kg gewigstoename verseker oor ŉ 120 dae voertydperk. Die beste groeiers het 2056g/dag toegeneem.

• Die voeromsetverhouding (VOV) van 5.86 vergelyk goed met die van ander rasse. Die beste VOV vir Drakensbergers in 2017 was 4.93. Teenoor die gemiddeld van 5.86 gee dit vir 200kg groei ŉ besparing van R560. As die VOV 7.50 is, is die voerkoste om die dier af te rond R1542 meer as met ŉ 4.93 voeromsetverhouding. In voerkraal afronding is VOV ekonomies tot 75 persent belangriker as groei (GDT). In al die studies wat by die LNR gedoen is, was VOV altyd ekonomies

belangriker as GDT.• Alle Drakensberger bulle wat aan

die bedryf voorsien word behoort ŉ groeitoets te voltooi en geselekteer te word om te voldoen aan die behoeftes van die bedryf. ŉ Totaal van 568 Drakensberger bulle is in 2017 uit die hand of by veilings verkoop. Hiervan het 260 (46%) na staatskuddes gegaan en 308 (54%) na kommersiële kuddes.

2. SPEENKALFPRODUKSIESTELSELDie koms van die voerkrale in die 1960’s het die speenkalfproduksiestelsel ŉ prominente plek in die kommersiële vleisbeesbedryf besorg. Die speenkalfprodusent maak staat op sy koeie om kalwers op 7-8 maande te produseer wat vervangingsverse produseer en bulkalwers wat aan voerkrale verkoop kan word.

Indien ŉ kalf 240kg weeg met speenouderdom en die moeder gemiddeld 1260kg melk produseer (6.15kg/dag) met ŉ 205 dae laktasie en sy weeg 500kg, produseer die koei in totaal 1500kg melk en vleis (speenkalf) oor hierdie tydperk. Dit is in die 7 maande tydperk drie maal haar eie gewig. Die kalf ontvang van geboorte tot speenouderdom ŉ volledige saamgestelde groeirantsoen (melk) vanaf sy moeder wat sy groei en ontwikkeling bepaal.

ŉ Koei produseer dus veel meer as net ŉ 240kg speenkalf en die teler verwag dat sy weer beset sal wees.

ŉ Koei wat jaarliks kalf en weer beset raak is dus ŉ spesiale super Rolls Royce koei. Sulke genetika is beskikbaar en moet identifiseer en vermeerder word.

Die invloed van speengewig op inkomste met die duurder speenkalfpryse is betekenisvol:

240kg @ R35/kg = R8400200kg @ R35/kg = R7000Verskil: - R1400

Die ekonomiese verskil tussen 240kg en 200kg kalwers is R1400 per kalf. Koeie met voldoende melk en groeivermoë van die kalf tot speenouderdom het ekonomiese voordele vir die speenkalfprodusent. Die bulle wat telers aankoop behoort verse te teel met voldoende groei tot speenouderdom en melk om ŉ sterk kalf te speen.

Speengewig vanaf die natuurlike weiding word 67 persent deur die melk van die moeder en 33 persent deur die groeivermoë van die kalf bepaal.

TIPE TOETS GETAL % GDT(g) VOV

IntensiefEkstensiefGeen

1456361

542323

1691831

-

5.86

Totaal 269 100


Die gemiddelde speengewig van Drakensberger bulkalwers was die afgelope 5 jaar 221kg. Dit beteken 72.9kg is afkomstig van die groeivermoë van die kalf en 148.1kg is afkomstig van die moeder se melk.

In Tabel 2 word die effek van melk van die moeder weerspieël in ekonomiese terme.

TABEL 2: Die effek van melkproduksie verskille in ekonomiese terme

Dit is duidelik uit Tabel 3 dat die melkproduksie van die moeder betekenisvolle verskille in speengewig en dus inkomste meebring.

2.1 DIE INVLOED VAN MELK- PRODUKSIE OP REPRODUKSIE

Telers is soms van mening dat koeie met ŉ bo gemiddelde melkvermoë ŉ swakker reproduksietempo toon. Die invloed van melkproduksie op die reproduksie eienskappe volgens teelwaardes is vir die lewende diere op die databasis ontleed. Die resultaat verskyn in Tabel 3.

TABEL 3: Invloed van melkproduksie op reproduksie eienskappe volgens teelwaardes indekse

Bron: Stamboek 2018

Interessant uit Tabel 3 is dat ouderdom eerste kalwing beter is by genotipes met meer melk. Die verse uit moeders met meer melk groei waarskynlik beter en raak vroeër beset.

Dit is duidelik dat koeie wat minder melk produseer neig na ŉ beter tussenkalfperiode. Die gemiddelde TKP van Drakensbergers is 424 dae oor afgelope 5 jaar. Dit is streng gesproke nie korrek nie maar ter wille van meer duidelikheid word 100 indeks as 424 dae TKP geneem in tabel 3. Dit is belangrik dat ŉ balans tussen melkproduksie en reproduksie gevind word. Die verskille is nie groot nie. Die speengewig van kalwers is ekonomies van soveel belang dat die genotipes met voldoende melk met ŉ hoë reproduksie potensiaal voorkeur geniet in die seleksieproses. Dit is die uitsonderingsgenetika wat ŉ belangrike beginsel is. ŉ Totaal van 41 Drakensberger koeie was in 2016 Beste Produserende koeie wat 5.9% van die 689 koeie van 16 rasse verteenwoordig. Die uitdaging is om sulke koeie te vermeerder.

Die teelwaardes vir speengewig van die 269 veilingsbulle van 2017 word in Tabel 4 saamgevat.

TABEL 4: Speen teelwaardes van 2017 veilingsbulle

Die geboortedirek (GD) teelwaarde is ŉ gunstige rasgemiddeld. Groei van geboorte tot speen weerspieël in speendirek (SD) is 6 persent bo rasgemiddeld wat voordelig is. Die melk (SM) teelwaarde is heelwat onder ras gemiddeld, soveel as 55 persent van die veilingsbulle was onder rasgemiddeld vir die melk teelwaarde was.

Indien in ag geneem word dat die speenkalf produsent afhanklik is van aanvaarbare speengewigte is dit nie ŉ gunstige prentjie nie.

2.2 PRODUKSIE PER GROOTVEE-EENHEID (GVE)

In ŉ Drakensberger kudde is die produksie en ekonomie per GVE (450kg) van drie biologiese tipe koeie bepaal. Die biologiese

tipes is volgens gewig van die koeie by speengewig soos volg bepaal:TIPE A : 500 – 549kgTIPE B : 450 – 499kgTIPE C : 400 – 449kg

Produksie van die drie tipes verskyn in Tabel 5.

TABEL 5: Produksie per GVE van drie biologiese tipes

PGVE = Produksie per grootvee eenheid van 450kg

Indien die plaas 1 800ha groot is met ŉ drakrag van 7ha/GVE van 450kg kan kudde A 220 koeie plaas, kudde B 247 koeie en kudde C 273 koeie. Kalwers en enkel ander diere word vir hierdie voorbeeld buite rekening gelaat. Die inkomste verskil tussen kudde A en C vir een kalweroes indien al die kalwers verkoop word sal R513 765 wees. (kudde C inkomste R2 213 765 en kudde A R1 617 000). Dit is ŉ onverwagse betekenisvolle finansiële voordeel ten gunste van die relatief kleiner koeie.

2.3 EIENSKAPPE VAN BELANGDie speenkalfprodusent produseer hoofsaaklik vanaf die natuurlike weiding en plaas klem op die volgende eienskappe:• Gemaklike kalwing en dus

aanvaarbare geboortegewigte.• Voldoende groei tot speen en naspeen

ouderdom.• Voldoende melk en goeie moederlike

vermoë.• Goeie voeromsetverhouding.• Raamhoogte word beperk maar nie

liggaamslengte nie.• Voortreflike reproduksie (TKP, skrotum

grootte en vorm).• Funksioneel korrek met goeie

aanpassingseienskappe.• Gemaklike temperament.

Groe

i Ind

eks

Mel

k In

d.

33%

Gro

ei

67%

Mel

k

TOTA

AL (k

g)

Inko

mst

e (R

35/k

g)

100100100

10510085

72.972.972.9

155.5148.1125.9

234221199

819077356965

Verskil R1225

Mel

k TW

(kg)

Geta

l

Mel

k In

d.

Oud

1st

e ka

lf in

d.

TKP

Ind.

Ras T

KP d

ae

< -4.0-3.9 tot -2.0-1.9 tot 0.00.1 tot 2.02.1 tot 4.0> 4.0

1070928

1455226326364048

73859197

103113

989999

100101100

1041031011009898

407411420424432432

n

GD (k

g)

SD (k

g)

SM (k

g)

269Indeks

0.24100

9.9106

0.896

Ras 2017 0.26 7.2 2.1

Kudd

e

Gew

ig K

oeie

(g)

% V

erlie

s

205

Gew

ig (k

g)

205

Gew

ig n

a ve

rlie

s

TKP

dae

PGVE

Inko

mst

e (R

and)

Inde

ks

ABC

527467421

8.32.60.0

229220223

210214223

371367377

176205231

735074907804

100102106


3. GENETIESE BEGINSELSDie teel van Drakensbergers wat aan die behoeftes van die stoet, voerkraal-en kommersiële bedryf voldoen is ŉ groot uitdaging. Dit sal bereik word slegs met ŉ deeglike kennis van die bedryf en sy genotipe behoeftes. Die volle spektrum van seleksie hulpmiddels sal benodig word om ŉ kompeterende posisie in die bedryf te vind en te behou.

Vandag se stoetteler is ŉ spesialis teler wat genetiese beginsels verstaan en dit doeltreffend kan toepas.

3.1 SELEKSIE EN BEPLANDE PARINGSSeleksie en beplande parings is ŉ teler se belangrikste gereedskap om genetiese verandering te bewerkstellig en geskikte genetika aan die verskillende bedrywe te voorsien.

Beplande parings word eerstens ondersteun deur die beskikbaarheid en seleksie van superieure bulle. Indien parings beplan word sal produksie verbetering met ekonomiese voordele gepaard gaan.

Teling is ŉ wonderlike uitdaging vir die spesialis stoetteler wat sy besluitneming wel deurdag en gebalanseerd uitvoer.

WAT BEPAAL GENETIESE VERANDERING?Daar is nie kort paaie om in ŉ kudde of ras genetiese verandering teweeg te bring nie. ŉ Doel moet eers vasgestel word met inagneming van die behoeftes van die bedryf en die omgewing gevolg deur beplande parings. Indien hierdie prosedure gevolg word sal paslike genetika elke jaar aan die bedryf voorsien word.

Genetiese verandering is afhanklik van die volgende beginsels:

3.2 VARIASIEGeen twee diere in ŉ kudde of ras is geneties dieselfde nie. Die verskillende beesrasse in die wêreld toon die groot variasie wat by beeste teenwoordig is.

Elke kalweroes is ŉ nuwe groep diere met voldoende variasie vir elke eienskap. Die variasie kan sinvol met meting en Blup-bepalings ontgin word sodat dit saamgestel kan word in ŉ rigting wat vir die ras en bedryf voordelig sal wees.

Die Genootskap doen die eerstevlak seleksie met keurings. Dan volg beplande parings. Dit kan korrektiewe parings wees en parings om sekere doelwitte te bereik.

Dit sal vir die telerspesialis van stoetdiere ŉ stimulerende uitdaging wees. Voorkoms speel met beplande parings ŉ belangrike rol indien dit in die kraal plaasvind. Rekenaar programme is wel beskikbaar vir beplande parings wat slegs op teelwaardes fokus

Die vordering in ŉ kudde of ras word vir elke eienskap in ŉ grafiek in die kudde profiel gekwantifiseer. Voorkoms evaluasie kan ongelukkig nie met tyd gekwantifiseer word nie.

Die variasie teenwoordig by Drakensberger bulle verskyn in Tabel 6.

TABEL 6: Variasie teenwoordig by die jong Drakensberger bulletjies aan groeitoetse onderwerp

Enkele belangrike beginsels vind toepassing uit Tabel 6:• Variasie deur objektiewe meting het

groot waarde.

• Meting gee aanleiding tot genetiese bepalings soos teelwaardes.

• Dit is selde dat die beste groeiers (GDT) of beste skrotum bul as teelbul geselekteer word. ŉ Balans tussen die eienskappe GDT, VOV, skrotum, oogspier, oogspier oppervlakte, melk aanpasbaarheid en voorkoms speel ŉ belangrike rol.

• Variasie word ontgin vir soveel eienskappe as moontlik. Dit bepaal verandering in ŉ kudde en ras.

3.3 ERFBAARHEDEAlle ekonomies belangrike eienskappe is in ŉ meerdere of mindere mate oorerflik. Hoër erfbare eienskappe sal ŉ vinniger verandering met seleksie bewerkstellig

as laag erfbare eienskappe. Erfbaarhede van die belangrikste eienskappe vanuit die Drakensberger databasis tensy anders vermeld verskyn in Tabel 7.

Groep GDT (g) VOV Skr. (mm) L:H Oogsp (m²)

Beste 1% bulleGroep gem.Swakste 1% bulle

211016501320

4.435.807.16

375337305

1:251:201:15

3.61.4-1.7

% variasie 60% 62% 23% 67% 371%


TABEL 7: Erfbaarhede van eienskappe van Drakensbergers

Nie Drakensbergerras bepaling. Bron: Stamboek, 2018

Erfbaarhede van 0-20% word laag gereken, 21-40% gemiddeld en bo 40% as hoog.Indien bulletjies in ŉ groeitoets ŉ lae groei per dag toon van gemiddeld 500g word genetiese verskille vir groei nie doeltreffend evalueer nie weens die oorheersende effek van omgewingsfaktore en sal erfbaarhede laer neig.

3.4 KORRELASIESKorrelasies (fenotipes en geneties) is ŉ aanduiding van die verwantskap tussen twee eienskappe. Indien die korrelasie hoog is soos byv.0.85 tussen speengewig en 12 maande gewig sal seleksie vir een die ander eienskappe bevoordeel. ŉ Lae korrelasie soos byv. 0.11 tussen speengewig en buitevet op lewende dier ultrasonies bepaal sal seleksie vir die een eienskap nie die ander veel beïnvloed nie. ŉ Hoë negatiewe korrelasie byv. -0.69 tussen GDT en VOV sal seleksie vir een eienskap die ander in ŉ teenoorgestelde rigting beïnvloed wat in hierdie geval voordelig is.

Omdat die korrelasies nie volledig 1 (een) is nie, mag ŉ bul met ŉ goeie groeikrag (GDT) moontlik ŉ swakker as verwagte VOV meet. Dit is waarom werklike metings waardevol is.

Die volgende is genetiese korrelasies bepaal vir die Drakensberger ras uit die databasis verskyn in tabel 8 tensy anders vermeld.

Tabel 8: Korrelasies vir verskillende eienskappe

Bron: Stamboek, 2018 *Fenotipiese korrelasie Drakensberger groeitoets

3.5 BALANSMet die teel van Drakensberger beeste is dit belangrik om ŉ balans tussen die verskillende eienskappe en met die omgewing na te streef. Die groei-eienskap speendirek toon byvoorbeeld ŉ negatiewe korrelasie van -0.22 met melk by die Drakensberger. Indien groei tot speen ouderdom belangrik is moet die gene kombinasie van groei tot speen met voldoende melk gekombineer word in die genotipe.

Die korrelasie tussen naspeengroei (GDT) en skrotum omvang (reproduksie) word kleiner soos groei meer beklemtoon word. Die Drakensberger gegewens toon ŉ genetiese korrelasie van 0.38 tussen GDT en skrotum omvang wat normaal is. Die fenotipiese korrelasie van ŉ Drakensberger groeitoets met ŉ hoër groeitempo (GDT) was 0.22 wat nog aanvaarbaar is. Sodra die korrelasie verder na nul beweeg en selfs negatief is, is die balans tussen groei en reproduksie versteur. Dit sou ideaal wees om na elke groeitoets die korrelasie te bepaal. Dubbelbespierde beeste het byvoorbeeld swak ontwikkelde skrotums met ŉ negatiewe korrelasie.

Dit is nodig om vir groei en bespiering te selekteer tot by ŉ optimum vlak waarna meer groei en bespiering reproduksie en melkproduksie nadelig sal beïnvloed. Bulle met ŉ rondeboud breë bespiering pas beter by terminale kruisings as by ŉ stoet of speenkalfproduksie kudde wat vroulike diere teel. Sulke sterk bespierde bulle vertoon gewoonlik ŉ korter kruisstuk en neig na regop hakke.

Beeste beskik oor ŉ interne liggaamsbalans genoem homeostase byv. ŉ liggaamstemperatuur van 38.70C. Indien dit deur die omgewing versteur word byvoorbeeld met kos wat beperk is sal die liggaam se interne balans of homeostase versteur word. Indien teelkoeie te groot of swaar vir die betrokke omgewing word sal homeostase versteur wees met die gevolg dat hulle reproduksietempo sal afneem en vrektes van kalwers by geboorte en voor speenouderdom hoër sal wees. (Tabel 5 verwys)

4. UITSONDERINGSGENETIKAUitsonderings genetika is ŉ uiters belangrike beginsel vir die teelspesialis. Indien ŉ korrelasie vir twee eienskappe 0.70 is beteken dit dat 30% van die diere nie die

EIENSKAP ERFBAARHEID(h²) %

ReproduksieTussenkalfperiodeSkrotum omvangSemenkwaliteit *Oud 1ste kalfGroeivermoëGeboorte gewigSpeen gewigVolwasse gewigGDT op veldGDT intensief *VoorkomsSkouerhoogteLiggaamslengteTemperament *KarkasOogspier opp.Onderhuid vetMarmering

10372522

3430412655

333445

212520

EIENSKAP KORRELASIE

Speendirek en melk“ en geboorte direk

-0.220.44

Speengewig “ en GDT (toets)“ en Hoogte “ en Lengte

0.500.640.81

GDT (groeitoets) en skrotum “ en Hoogte“ en Lengte “ en Oogspier opp.

0.360.550.580.35

VOV (groeitoets) en GDT (groeitoets)*

“en Hoogte“en Lengte

- 0.69*

- 0.24- 0.28


korrelasie volg nie. Die 30% uitsonderings mag voordelige genetika wees of dit mag ongewensde genetika wees.

4.1 UITSONDERING TUSSEN GEBOORTE DIREK EN SPEENDIREK

Geboortedirek en Speendirek is 0.44 geneties gekorreleer. Dit beteken dat met ŉ hoër GD die kanse 44 persent seker is dat SD ook sal styg.

Indien die GD van ŉ kudde steeds toeneem is uitsonderings genetika die gewenste keuse m.a.w. selekteer ŉ bul met ŉ lae GD maar voordelige SD.

4.2 UITSONDERING TUSSEN SPEENDIREK EN MELK

Dieselfde beginsel geld tussen SD en melk. In figuur 1 word die speendirek en melk tendens vanaf 1977 vir die Drakensbergerras getoon.

Figuur 1

Groei tot speenouderdom het by die Drakensberger meer aandag geniet as melk en toon ŉ aanhoudende opwaartse tendens vanaf 1977. Die Melk teelwaarde het vir 33 jaar basies konstant gebly en wel vanaf 1977 tot 2010. Daarna het die melk teelwaarde vanaf 0.5kg (95 indeks) in 2010 na 2.2kg (100 indeks) in 2016 gestyg. Die gemiddeld vir die ras in 2017 was SD 7.2kg en melk 2.1kg met SD wat steeds relatief vinniger verbeter as melk.

SD en melk teelwaardes toon ŉ negatiewe korrelasie van -0.22. Dit beteken as SD verhoog sal dit neig om SM (melk) laer te druk. Dit is nie ŉ hoë genetiese korrelasie nie, maar indien nie opgelet word nie sal dit die genetika van ŉ kudde of ras in ŉ ongewensde rigting stuur. Voldoende

uitsonderings genetika bestaan om die samestelling wat verkies word te selekteer.

Die teelwaardes van die 2017 veilingsbulle verskyn in Tabel 9.

TABEL 9: Bulle met verskillende teelwaardes – 2017 veilingsbulle

Verskillende genetiese kombinasies vir die drie voorspeen en speen eienskappe is duidelik. Die beginsel is om GD binne perke te hou, SD te verhoog tot ŉ aanvaarbare syfer wat in die omgewing aanpas en nie groter diere tot gevolg het nie en SM

(melk) minstens by rasgemiddeld te kry of 3-5 persentasiepunte hoër. SD kan nie te hoog geteel word nie. Dit werk negatief met reproduksie. Gebalanseerde genetika is wat die stoetbedryf en speenkalfprodusent graag sal aankoop.

Die persentasie verandering van hierdie drie eienskappe die

afgelope 10 jaar by die inheemse rasse word in Tabel 10 gegee.

TABEL 10: Persentasie verandering afgelope 10 jaar – inheemse rasse

Dit is interessant dat GD by al vier rasse gemiddeld 3 persent oor die laaste 10 jaar

toegeneem het met die Drakensberger die hoogste met 4 persent. Die gewig van Drakensberger kalwers by geboorte is egter steeds relatief gunstig ten spyte van die styging. Die uitdaging is om dit so te hou.

Speendirek toon ŉ 13% verbetering by die Afrikanerras wat waarskynlik aan die infusie projek toegeskryf kan word.

Speenmaternaal het 8% en 9% by die Drakensberger en Afrikaner rasse verbeter wat verblydend is. Die speenkalfprodusent benodig bulle met voldoende groei en melk om ŉ stewige speenkalf te produseer wat teen die huidige R35 per kg ŉ betekenisvolle ekonomiese voordeel is. Balans met reproduksie en aanpasbaarheid moet egter altyd in berekening gehou word.

4.3 KURWEKNAKKER (CURVE BENDER) GENETIKA

Die doel hiermee is om ŉ beperking op geboortedirek en liggaamshoogte te plaas met voortreflike syfers vir die produksie-en vrugbaarheidseienskappe. Die groeikurwe van geboorte tot volwassenheid word sodoende beïnvloed. Die diere presteer goed en pas makliker aan by ŉ sub-optimale omgewing met voedsel beperkings.

ŉ Totaal van 64 (24%) van die 2017 veilingsbulle het as kurweknakker genetika gekwalifiseer. Dit is genetika wat met vrug in stoetkuddes vermeerder kan word.

ŉ Goeie voorbeeld van kurweknakker genetika uit die 2017 veilingskatalogus is die volgende:

GD (kg) -0.49SD (kg) 17.0SM (kg) 3.5GDT (kg) 103VOV -5.2 Hgte (mm) 5 Lgte (mm) 28Verh. 1,24 SO (mm) 20

Groeikurwe van geboorte tot volwassenheid word hierdeur beïnvloed. Die diere presteer goed en pas makliker by ‘n omgewing met voedsel beperkings.

ŉ Totaal van 64 (24%) van die 2017 veilingsbulle het as kurweknakker genetika gekwalifiseer. Dit is genetika wat met vrug in stoetkuddes vermeerder kan word.

4.4 GROEI (GDT) EN VOEROMSETVERHOUDING

Die invloed van seleksie vir verskillende eienskappe of kombinasies van eienskappe

Genetic Trend for Wean direct and Wean maternal – Drakensberger breed

Bul

GD(k

g)

Inde

ks

SD(k

g)

Inde

ks

SM(k

g)

Inde

ks

Bul ABul BBul C

-1.10-0.082.82

11310474

20.013.214.8

128113117

3.42.8-2.1

10410389

Veiling Bulle

0.24 100 9.9 106 0.8 96

PERSENTASIE VERANDERING

RAS GD SD SM

DrakensbergerBonsmaraAfrikanerNguni

4232

79

135

8492

Gemiddeld 3 9 6


is bepaal vir 27 osse wat individueel gevoer en as supergraad geslag is. Die beste 5 osse is vir elke eienskap of kombinasie van twee eienskappe geselekteer. Die resultate verskyn in Tabel 11.

TABEL11: Die invloed van seleksie vir verskillende eienskappe op wins

Die korrelasie tussen wins en GDT was by hierdie groep diere 0.25 terwyl dit met VOV -079 was. Dit beteken dat uit ŉ ekonomiese oogpunt VOV drie maal belangriker as GDT is.

Dit is duidelik dat VOV ‘n groter invloed op wins gehad het as GDT in hierdie groep osse. Sodra meer klem op VOV geplaas is het GDT gedaal ten spyte van ŉ hoë korrelasie van -0.70 met VOV. Die gevolgtrekking uit hierdie resultate is dat die seleksie klem verkieslik op VOV geplaas

moet word met ŉ gekorreleerde verbetering van GDT.

Visueel het die hoër GDT diere ŉ droëer bespiering getoon as die diere met die beter VOV.

5. OPSOMMINGDrakensbergertelers speel ŉ belangrike rol in die produksie van beesvleis in Suid-Afrika. Met kennis van die verskillende produksiestelsels en volledige evaluasie van elke dier in die stoetkuddes kan die beste

besluite in die seleksie- en paringsproses geneem word. Die stoetteler van vandag is ŉ spesialisteler wat spesifikasie genetika aan die bedryf voorsien. Die bedryf sal graag Drakenbergers koop as hulle weet dat telingsbesluite gebaseer is op gesonde wetenskaplike beginsels.

Seleksie vir: GDT (g)

VOV WINS (R)

IN-DEKS

GDT in voerkraal½ GDT en ½ VOV¼ GDT en ¾ VOVVOVWins

22252162203619091892

5.174.954.704.644.87

300340355365379

100113118122126


TROTS OTDK LID

GROENVLEIDRAKENSBERGERS

[email protected] 607 1086

Louis het almal verwelkom en die hoop uitgespreek dat hulle die dag baie leersaam sal vind. Wilinda, Louis se jongste dogter het ‘n kort oorsig gegee oor die Mambane Stoet se ontstaan, waarna dr. Liesel Foster

‘n aanbieding gedoen het oor die onderwerp – “Hoe lyk die Drakensberger en hoekom?” In haar aanbieding het sy onder andere aandag gegee aan die oorsprong van die ras, die geskiedenis van die ras en goeie eienskappe van die ras. Dr. Liesel het ook aan die studente verduidelik waarom sy winsgewend met Drakensbergers boer. Na haar aanbieding het die studente na die DVD gekyk wat deur die Genootskap saamgestel is.

Louis het daarna ‘n praktiese uiteensetting vir die studente gegee oor die uitsoek van ‘n teelbul, asook die uitsoek van vroulike diere. Die studente het verder eerstehands gesien hoe word pasgebore kallers gemerk en geweeg.

Die studente het daarna die geleentheid gekry om prakties self ‘n teelbul uit te kies uit verskeie bulle wat aan hulle voorgehou is. Deurentyd is pryse, wat geskenk is deur die Genootskap aan die studente oorhandig wat vrae en praktiese oefeninge korrek beantwoord het.

Die dosente het na afloop van die aanbiedings met groot lof gepraat van die Drakensbergers en die wyse waarop die ras aan die studente bekendgestel is. Terugvoering van die studente is dat hulle die praktiese tyd baie interessant gevind het en veral hou van die motivering van die klein geskenkies wat op die spel was.

Na afloop van ‘n goeie byeenkoms het al die studente en dosente gesellig ‘n smaaklike middagete geniet, waarna hulle vertrek het.

Op Dinsdag, 2 Oktober 2018 het 54 finale jaar veekunde studente van die Universiteit van Pretoria, saam met hulle dosente besoek afgelê by Louis Botha se Mambane Drakensberger Stoet, om meer te leer oor die Drakensberger beesras.

DRAKENBERGER STOETMambaneTukkie studente besoek


Winton boeredag 2018 aangebied deur Langs Ver Paai Drakensberger en Elegant Fuel Kathu.

Die Drakensbergers het die vooreg gehad om die jaar weer deel te kon wees van die Winton boerdedag in die Kalahari met oom Danie Bosman as die hoofspreker met die tema “die ekonomie

van beesboerdery”, Rooipad Drakensberger stoet se beeste is gebruik in die praktiese bespreking van hoe ‘n doeltreffende bees moet lyk en nie moet lyk nie. Anette Theunissen van die LNR was volgende aan die beurt met die LNR se studie rondom kruisteling as ‘n potensiele werktuig vir die vleisbedryf se uitdaging van aanpassing tot aardverwarming en Frits van Oudtshoorn het die praatjies afgesluit met Veldbestuur, die natuur se manier. Daar is darem weer vir die dames ook voorsiening gemaak vir wat in iets anders as beesboerdery ook belangstel, Herman Lensing van Sarie het hulle kom vermaak.

Die dag was baie goed ondersteun met oor die 150 besoekers en hope uitstallers, Langs Ver Paaie Drakensbergers het hope aftrek geniet en is besig om Drakensberger bees ‘n huishoudelike naam in die Kalahari te maak.

Namens Johann Fourie, Werner Vermeulen, Gerhard Maritz en JG Maritz baie dankie aan almal wat ons ondersteun het en mag julle mooi loop langs ver paaie.

WintonBOEREDAG


22 MEI

20 JUNIE

3 JULIE

18 JULIE

30 JULIE (DATUM NOG NIE BEVESTIG NIE)

31 JULIE

1 AUGUSTUS

2 AUGUSTUS

22 AUGUSTUS

5 SEPTEMBER

12 SEPTEMBER

12 SEPTEMBER

21 NOVEMBER

Buffalo Valley Farms / CarolinaJohn Roos 082 809 7941

Drakensberger Nasionale VeilingJean van der Merwe 082 719 7521

Dundee Tribul VeilingEdwin Schroeder 082 457 6710

Rouvus & Delram / VentersburgGawie Roux 083 264 5487

Karoo Drakensberger Klub / Middelburg KaapClift Frewin: 079 015 1010

OTKD / Ermelo Alleras / ErmeloPetrus Taljaard 082 493 4137

Neuman Broers VredeRodney Neuman 082 746 8142

Kuruman Veiling / KurumanJohann Fourie 082 772 7716

SHDK Veiling / VredeLouis Botha 082 825 2431

Noordwes Drakensberger Klub / KlerksdorpJean van der Merwe 082 719 7521

6+ Telers / BultfonteinFanie van Dyk 082 774 4952

Vryburg Interras / VryburgJohann Fourie 082 772 7716

Vryburg Interras / VryburgJohann Fourie 082 772 7716

VEILINGDATUMS 2019

ANDER BELANGRIKE DATUMSJunior VleisbeesopleidingJean van der Merwe 082 719 7521

Vrystaat Drakensberger Studiegroep ByeenkomsNeville Hobbs 083 388 1129

Keurders VergaderingLouis Botha 082 825 2431

OTDK Boeredag & Hoëveld Drakensberger Studiegroep ByeenkomsWerner Krynauw 071 607 1086

Winton BoeredagWerner Vermeulen 078 575 1144

Algemene Jaarvergadering en “Black Thigh” DineeJean van der Merwe 082 719 7521

Fox in the Hills InligtingsdagJean van der Merwe 082 719 7521

23 & 24 JANUARIE

9 FEBRUARIE

12 FEBRUARIE

13 FEBRUARIE

8 MEI

19 JUNIE

17 AUGUSTUSONTH

OU D

IE D

ATUM

S!

6 & 7 FEBRUARIE


Miskien diepliggende ontevredenheid en die uiteindelike besef van die omvang van die skade wat gedoen word aan die pragtige land waarin ons

leef. Die wegholtrein moet beheer word en moet op die spoor bly, ontsporing sal finaal katastrofies wees. Die vraag is hoe dit gedoen word.

Deur konstante positiewe denke en samehorigheid, ondersteuning, erkenning van foute, trots en met ’n visie en ’n wil. ’n Voorbeeld daarvan is die Drakensberger Beestelersgenootskap. Dink ’n bietjie na, u sal besef dat dit waar is.

Hoeveel tydskrifvoorblaaie is die afgelope ruk versier met Drakensberger beeste, hoeveel aktiwiteit is daar op elektroniese media wat Drakensberger-nuus vertel, hoe aktief is die webblad? Weer iets om aan te dink. Lede kry erkenning vir hulle betrokkenheid en prestasies, daar is onderlinge ondersteuning en samehorigheid onder mekaar, daar is ’n gesamentlike doel waarna gestreef word.

Die ongunstige klimaatsomstandighede van 2016/2017 het in sekere dele van die land grootliks gewyk; die effek en implikasies sal nog lank gevoel en ervaar word. Op dieregetalle, genetika verliese, finansies, slaappatroon en gekanseleerde

vakansies. Om nóg ’n jaar tevrede wees met die plaasbakkie, hy is darem nog nie so sleg nie! Altyd iets te leer, met die stadig draaiende wiel van die lewe onstuitbaar op sy rotasie.

Die wêreld is in ’n warboel, is deurmekaar, is kommerwekkend onstuimig. Die tekens van die tye doem op die horison op. Verlede voorspellings word aangehaal, doemprofete skilder donker prentjies. Die uitdaging is om die positiewe te behou, daar lê die geheim en kuns. Vele en te veel gesprekke fokus op die negatiewe. Met min opsies en met omstandigheidsnegatiwiteit, is die toekoms slegs verseker deur vertroue in God.

Denkwaardig en bekommerenswaardig, die politieke jaar wat ons pas beleef het. Wie sou ooit kon dink dat die destruktiewe struktuur van die huidige regering so van gedaante kan verander? Wat het gelei tot dié veranderinge? Skuldgevoel, gewetenskwellinge, morele druk? Wie sal weet?

DBTGJAARVERSLAG2017 2018


Boerdery as sulks in Suid Afrika is onder druk, met vele individue wat uitsien na die dae van stoepsit en koffie drink, die gewese boerdery slegs ’n gedagte. Slim ook dan met allerlei beste planne, so van die stoep af, met die retrospektoskoop.

RAAD VAN DIE DBTG Vier (4) raadsvergaderings is deur die verloop van die jaar gehou: twee op Vrede, een naby Potchefstroom en een in Parys, saam met die jaarvergadering en die nasionale veiling.

Dagbestuurvergaderings is telefonies gedoen; dit is effektief en lei tot groot koste- en tydbesparings. Kommunikasie

via foon of elektroniese media is vinnig en effektief. Die huidige dagbestuur is Willie Landman (visepresident), Magiel Blom, Henk Delport en myself. Hierdie is ’n uiters effektiewe kombinasie en die verdeling van verantwoordelikhede deur die individue is iets besonders. Die vermoë tot besluitneming word deur almal gedeel en gerespekteer, dit lei tot uiters effektiewe afhandeling van nodige aksies.

Willie Landman is visepresident en dra groot verantwoordelikhede op sy skouers. Hy dien op alle komitees en het die finansiële portefeulje sy eie gemaak. Die begroting word deur hom opgestel. Die streng finansiële dissipline wat gehandhaaf word is gerusstellend, dit word weerspieël deur die gesonde finansiële posisie van die Genootskap. Die kommunikasie met die finansiële personeel van Stemma Animalia, het dan ook grootliks in sy hande beland.

Hy is ook die skakel tussen die raad en Puren Marketing, wat die reklame van die ras behartig, ’n deurlopende taak met konstante kommunikasie. Hier is gereelde konsultasie en terugvoer nodig. Hy behartig dit en die Genootskap se reklame is, sonder twyfel, die beste wat dit nog ooit was. Hy is ook betrokke by die evaluasie van bulle in die gesamentlike toets wat op Gryshoek gehou is, met ten doel die bevordering van die Drakensberger-bees en -ras. Hy is as raadslid verantwoordelik vir die oostelike deel van Noordwes en Botswana.

Magiel Blom is as lid van die dagbestuur onontbeerlik in die bestuur van die DBTG. Die direkte kommunikasie met die sekretaresse, Ronande Wiese, word op eie koste gedoen en Magiel het dan ook die bereidwilligheid getoon om nie die aanvanklike fooi wat deur die Genootskap aan hom betaal is (vir die oorgang vanaf die Volksrust-kantoor na Stemma Animalia) verder te eis nie. Hy is steeds die administratiewe skakel met SA Stamboek, Stemma Animalia en die kantoor van die DBTG, ’n taak wat hy verantwoordelik en toegewyd uitvoer. Hy is saam met Willie Landman verantwoordelik vir die handhawing van die finansiële status van die Genootskap namens die lede, ’n groot verantwoordelikheid.

Magiel ken ook die geskiedenis van lede goed en het dikwels die beste voorstel vir optimale kommunikasie. Hy is ook die raadslid betrokke by die Limpopo streek.

Henk Delport dien op die dagbestuur en vergemaklik die neem van besluite.

Hy voeg die daad by die woord. Hy dien as belangrike skakel tussen lede en is sonder twyfel die voorloper wanneer dit by rasbemarking kom. Sy idees is vars en prakties, altyd ten uitbreiding van die Drakensberger as ras. Hy is ook grootliks verantwoordelik vir die opknapping en instandhouding van die Nampo- stalletjie, ’n voorbeeld vir ander rasse om na te streef. Jou opoffering in ’n baie besige daaglikse skedule word hoog op prys gestel, Henk. Hy is verantwoordelik vir die Noord en Wes Vrystaat en is ook die raadsverteenwoordiger by SA Stamboek, sowel as by die Beef Genomics-projek.

Fanie van Dyk behartig die Suid Vrystaat en die Karoo en het die Nampo stalletjie beman vir die duur van die oesfees. Hierdie is ’n belangrike taak en is met toewyding suksesvol voltooi. Die vergaderings wat die Nampo-oesdag behels, word deur Fanie bygewoon as rasverteenwoordiger.

Rodney Neuman is verantwoordelik vir die werwing van borge en verteenwoordig die raad in die Oos Vrystaat. Hy is ’n belangrike faktor in besluitneming deur die raad en sy opinie word gerespekteer.

Pikkie Uys was weereens die organiseerder en mede-aanbieder van die beoordelaarskursus wat op die tradisieryke Gryshoek aangebied is. Hy was ook deel van die keurderspaneel tydens die keurdersopknappingskursus en is beskermheer tydens die nasionale veiling. Sy teenwoordigheid is ’n belangrike katalisator en hy is raadsverteenwoordiger vir die Mpumalanga streek.

Louis Botha is verantwoordelik vir die raadsverteenwoordiging vir die KwaZulu-Natal streek en organiseer die keuringstoere. Die funksie behels ’n rotasiesisteem en word gedoen volgens ’n sisteem wat deur sy pa, wyle oom Koos Botha, aangewend is. Uiters vindingryk en effektief. Louis is ook betrokke by die keurdersopleiding en is beskermheer op die nasionale veiling.

Jean van der Merwe is raadslid vir die Gauteng streek en het die verantwoordelikheid om die elektroniese media van die Genootskap funksioneel te hou. Hy is die skakel vir die webbladfunksie en reklame via WhatsApp en e-pos. Verder is hy ook nou betrokke by die aanbieding van die beoordelaarskursus.

Dr Bobbie van der Westhuizen is SA Stamboek se verteenwoordiger op die raad en is hoogs gerespekteer. Sy teenwoordigheid tydens vergaderings, in ’n

DBTG19WIE IS DAN BANG VIR DIE DONKER?

baie besige werkskedule, word waardeer. Mnr. John Roos is erepresident van die

Genootskap en sy teenwoordigheid word waardeer; opregte beste wense vir u en goeie gesondheid word u toegewens. KANTOOR EN FINANSIES Die kantoor funksioneer effektief, met Ronande Wiese wat haar baie goed van haar taak kwyt. Haar werkslading is groot en sy voltooi haar take met toewyding en dee-glikheid. Daar is groter verantwoordelikheid op me. Wiese om outonoom te funksioneer, met die opleidingsproses in die oorskake- ling na Stemma, soos bestuur deur Magiel Blom, reeds ver gevorder. Dit is egter nodig om die riglyne en struktuur vir die optimale funksionering van die administratiewe funksies meer gestruktureerd te doen, en dit sal implementeer word.

Gesprekke is met mnr. JC van der Bergh gehou in sake die meer optimale funksionering van die Drakensberger Beestelersgenootskap-kantoor. Die antwoord is steeds uitstaande en sal noodwendig lei tot verdere gesprek. Gesprekke en bespreking is ook gehou met dr. Japie van der Westhuizen en Freddie Wasserfall, president van SA Stamboek, om hierdie versoek van die DBTG te akkommodeer.

Daar was ook ’n verandering in die finansiële personeel by Stemma Animalia, met nuwe individue wat die struktuur, soos gevolg deur die DBTG, moet aanvaar en toepas. Streng kontrole word toegepas met Willie Landman en Magiel Blom, wat die skakeling is en die kontrole uitoefen vir die korrekte aanwending van beskikbare fondse.

Willie Landman is verantwoordelik vir die finansies, ’n taak wat hy by uitnemendheid verrig met besondere kontrole van die begrotingsteikens. Die begroting, wat ook deur hom opgestel en aan die raad voorgelê word vir goedkeuring, word met enkele uitsondering aanvaar. Die finansiële posisie van die DBTG is gesond, soos in die finansiële state weerspieël. Die ouditeure is ARC Sakhile Ingelyf en word op ’n jaarlikse basis aangestel, indien deur die lede so goedgekeur. NAVORSING Deur die Universiteit van die Vrystaat word daar tans data verwerk in die evaluasie van testisomtrek by bulle. Die studie is redelik ver gevorder en die eerste bespreking van die data was op 30 April

2018 by die departement van Landbou van die UV. Adri O’Neil is die studieleier en die voorstelle vir die inkorporering van addisionele data is deur haar aanvaar. Kommunikasie tussen die navorser en dr. Bobbie van der Westhuizen is inisieer en alle verwagting is op die suksesvolle voltooiing van die studie. Die resultate sal ’n belangrike toepassing hê in die kriteria vir aanvaarding van testisomtrek by keuring.

Die projek in sake die poenskopgeen in die Drakensberger, onderneem deur Rulien Grobler, vorder stadig weens die gebrekkige hoeveelheid haarmonsters wat sy ontvang het. Slegs 41 voldoende monsters is ontvang; die doelwit is minimum 100 alvorens die akkuraatheid van die data meer betekenisvol interpreteer kan word. Hierdie studie het gevorderde implikasies op die bestaande riglyne vir die ras, per se. Deur die toepassing van wetenskaplike norme en deur die aanvaarding van die toepassing daarvan, vorder die ras geweldig. Die gebruik van genetiese analise, wat onteenseglike feite van sekere eienskappe bewys, moet noodwendig lei tot die aanvaarding daarvan. Hierdie sal die riglyne vir die ras skuif, tot voordeel van die Drakensberger ras. Derick Orsmond, wat van meet af aan betrokkee was by die projek, se insette sal aangevul word met die nuutste haarmonsters. Die eindresultaat van die besef dat die poenskopgeen n belangrike nuwe dimensie skep, kan in sy diere wat vir keuring aangebied is, gesien word. Jou inisiatief word waardeer.

Verdere genetiese evaluasie om die genetiese merker vir dubbelbespiering te identifiseer, word gedoen deur Raynard Steyn. Die praktiese toepassing daarvan is om die spesifieke genetiese merker in die voorgeslag van sekere diere te identifiseer. Daardeur word die skadelike geen elimineer uit ’n kudde, tot voordeel van die teler en die ras. Die aanvaarding van wetenskap in die vordering van beesboerdery, en die Drakensberger-ras as geheel, moet as krities belangrik beskou word. Deur die ronddans om die onderwerp, met vermydende gesprekke en benaderings, sal die ras duur te staan kom. Hoe vinniger hierdie norme aanvaar en ontwikkel word, hoe vinniger word die vordering van die ras, dit wil sê die ontwikkeling, deur feite ondersteun. Rasse wat diere verkoop met slegs ’n gewig of twee op die katalogus, sal nie die langtermyn mylpaal haal nie.

Die Beef Genomics-projek, waar die Drakensberger-ras as een van die

aanvanklike rasse identifiseer en behandel is, vorder goed met die bereiking van 1000 genetiese analises en gevolglike daarstel van ‘n verwysingsraamwerk vir die Drakensberger. Hierdie genetiese analises (instant genotyping), assisteer individuele telers van ’n ras om meer korrekte teelbesluite te maak en daardeur die risiko vir foutiewe parings te verminder.

Addisionele inligting, gebaseer op die molekulêre genetiese verskille tussen diere, kan help om die akkuraatheid in die voorspelling van die genetiese meriete te vermeerder. Hierdie teelwaarde, in kombinasie met die bestaande BLUP syfers soos afgelei vanuit die data van die ouers, word as die GEBV implementeer. Die bestaande teelwaarde word aangevul en verbeter, in akkuraatheid, met genetiese data. Weereens is dit ’n bewys dat die wetenskap ontwikkel, veel vinniger as wat ’n dier op fenotipe verander kan word.

Die Drakensberger-fenotipe het welliswaar verander tot ’n meer geskikte bouvorm, in verskillende streke, met die verloop van die Drakensberger se geskiedenis. Die ontwikkeling wat tans onder die vel aan die gang is, gaan belangrike implikasies inhou vir die ras in die jare wat voorlê. REKLAME EN BEMARKING Die beëindiging van die kontrak van Excelente deur Alda Fourie, was ’n groot teleurstelling. Dit is egter ’n plesier om te noem dat die Drakensberger-ras se reklame tans uitstekend hanteer word deur Cindy Puren van Puren Marketing. Die dinamika is tasbaar en die vars idees en die toepassing daarvan, is verblydend. Reklame is duur en die aanwending van beskikbare fondse is dikwels belemmerend in die uitvoer van die aksies wat antisipeer word. Borgskappe om hierdie spesifieke doel te verwesenlik, sal hoog op prys gestel word.

Die betrokke persoon by die koördinasie van die reklame beplanning en die uitvoering daarvan, is Willie Landman. Hy vergad-er gereeld met die bemarkingspan en daar word deurlopend aan die uitvoering van die reklameplan gewerk. Opregte waardering aan Willie Landman vir sy opoffering en leiding; netso aan Cindy Puren .

Die konsep van platinum, goud en silwer pakkette vir borge, met teenprestasie deur die Genootskap, sal weer gepoog moet word.

Die ontwikkeling van elektroniese media en die snelle uitbreiding daarvan


en aanwending vir reklame, verleen nuwe uitdagings. Die gedrukte kalenders, soos wat die standaard was, word stelselmatig baie minder gebruik; dieselfde geld vir die plat tafelkalender. Die tendens is om weg te beweeg daarvan omdat die trefkrag min is. Elektroniese media bereik baie meer mense, wat potensiële belangstellendes is.

’n Sprekende voorbeeld hiervan het in die Genootskap plaasgevind in die 2017 kalenderjaar. Die besluit op die jaarvergadering, gehou in Parys, nadat daar twee keer gestem is vir óf kalenders óf plat tafelkalenders, was nie geneem nie omdat die stemming gelykop was. Die voorstel was dat die raad sou besluit. Tydens die dagbestuurvergadering, gehou in Bloemfontein, was die besluit weereens teen die gebruik van enige van die twee opsies as eerste keuse. Die besluit is dus deur myself, Johann Fourie, geneem, om dagboeke te laat maak. Daar was ontevrede lede, wat verstaanbaar is; dit was egter onmoontlik om almal tevrede te stel. Vir die ongelukkige lede bied ek my verskoning aan. Ek aanvaar alle verantwoordelikheid vir die besluit geneem. Die gelykop-stemmings lei tot die besluit wat geneem word deur die president van die rasgenootskap. Die volledige reklamebeplanning word as ’n addendum tot hierdie jaarverslag aangeheg.

Nampo is ’n grootse bemarkingsaksie en die belang daarvan word deur die Genootskap besef. Daarom die stadig (soms te stadig) stygende begrotingsbedrag vir hierdie aksie. Henk Delport en Pieter Esterhuizen se onbaatsugtigheid in die voorbereiding van die stalletjie, verdien luide applous. Julle insette word waardeer en die “subsidiëring” vir die bereiking van sukses, word gerespekteer. Die idees is jaarliks meer nuut, die baniere lewendig en die drasakke (Henk se idee) onmoontlik om nie raak te sien nie.

Fanie van Dyk en Carel Nel het hierdie jaar die stalletjie beman. Opregte dank vir julle opoffering en tyd afgestaan aan Genootskapsake. Die diere is verskaf deur Carel Nel en was raseg, goed voorberei en haltermak. Inderdaad ’n voorreg om na sulke diere te kyk, en ’n trots om sulke diere te vertoon.

Piet de Villiers is hierdie jaar ’n loslooitjie gegun, en heelwat mense beskou Piet as sinoniem met die oesfees; hulle vra uit na Oom Piet. Dankie vir jou bereidwilligheid om altyd beskikbaar wees, mnr. de Villiers, dit word opreg waardeer.

Ronande Wiese het vier dae deurgaans by die stalletjie diens gedoen. Welgedaan en dankie. INLIGTINGSDAE EN ANDER AKTIWITEITE .• Rouvus inligtingsessie die oggend van

die veiling met Danie Bosman as spreker. • Neuman Broers se

inligtingsdag, gehou op Newlands op 19 Julie.

• Winton inligtingsdag, gehou op Winton met Carel Nel, dr. Liesel Foster en Danie Bosman as sprekers. Werner Vermeulen is die dryfveer vir hierdie inligtingsdag en het groot aspirasies.

• Die Fox in the Hills inligtings-dag word gehou op Rooipoort-jie naby Potchefstroom en ook hier is Danie Bosman aan die woord. Twee dae is aangebied, waarvan een vir opkomende boere.

• Die Oos Vrystaat studiegroep, onder leiding van Neville Hobbs, het ’n suksesvolle dag aangebied.

• Die jaarlikse OTDK gholfdag by Amersfoort, gereel deur Corne van der Merwe.

• John Joubert stal diere uit by die Laeveld skou in Nelspruit.

• Marthinus Willemse presteer baie goed in die alle ras groeitoets wat ter plaatse gehou word.

• Jan Ehlers stal ’n bul uit by Bronkhorst-spruit Hoërskool se Landboudag.

• Petrus Taljaard presteer op die Ermelo skou en maak Drakensberger telers trots.

• Henk Delport is betrokke by die Kersiefees in Ficksburg en die fietsroete word sorvuldig beplan deur sy grond met Drakensbergers die hele wêreld vol.

• Die Herlewingslandboukonferensie by Reitz word ons stalletjie deur Henk Delport en Ronande Wiese beman en pragtige diere word tentoongestel. Die Drakensbergers was die enigste beesras en het baie aandag getrek.

TOEKENNINGS UIT DIE BEDRYF SA STAMBOEK SE ELITE TOEKENNINGS• Landbouweekblad Elite koei aan Infracor

Drakensbergers van Derick en Liesel Orsmond met JA060069

• Die groeitoetsklas bul word verteen-

woordig deur Gawie en Frik Roux met GR150261.

• Die Elite platinumkudde word verteenwoordig deur Black Hills Drakensbergers van Willie Landman en Jean van der Merwe.

SA STAMBOEK SE KUDDETOEKENNINGS

LNR TOEKENNINGS • Farmers Weekly koei aan Gerhard &

JG Maritz van Verland Drakensbergers met JJO050144. Mpumalanga streekswenner is Embee stoet van Magiel Blom.

• Gauteng streekswenner is Black Hills Drakensberges van Willie Landman en Jean van der Merwe

JEUGSKOUE Nelmarie van Staden en haar seun, Manie, is intens betrokke by jeugskoue — hulle presteer uitstekend met hulle Drakensbergers en neem aan die volgende geleenthede deel:

• Gauteng interskole kampioenskappe • Jeugskou kompetisie by Nampo

Verdere beplanning: • Wagpos Boertjiefees

STRE

EK

VOOR

LETT

ERS

VAN

TOEK

ENNI

NG

Gauteng Black Hills Drakensbergers Plat.

Oos- Vrystaat LA Neuman Goud Mpumalanga M C Blom Goud Kwa-Zulu Natal Dr H A Schütte Goud Wes-Vrystaat D F Du Toit Goud Wes-Vrystaat G W Roux Goud Oos-Vrystaat Otjiwa Boerdery Goud Kwa-Zulu Natal E M Schroeder Goud Wes-Vrystaat C H Nel Silwer Wes-Vrystaat J S Van Dyk Silwer Oos-Vrystaat Dr L A Foster Silwer Oos-Vrystaat Delram Boerdery Silwer Oos-Vrystaat Neuman Broers Silwer

Wes-Vrystaat Theunissen Drakensbergers Silwer

Gauteng E J L Van der Merwe Brons Gauteng J & E Dhooge Brons

Oos-Kaap Drr J D & FD Erasmus Brons


• Die nasionale jeugskou in Oktober in George.

KEURDERS EN KEURDERSOPLEIDINGDie beoordelaarskursus word weereens op die historiese Gryshoek gehou en word deur Pikkie Uys gelei. 27 belangstellendes is teenwoordig en word deur die teorie en die praktiese aspekte van Drakensberger-beoordeling gelei. Ander lede betrokke is Jean van der Merwe, Piet de Villiers, Johan Uys, Willie Watermeyer, Petrus Taljaard en Carel Watermeyer. Die teoretiese en praktiese eksamen word afgelê en die uitsonderlike hoë slaagsyfer weerspieël die standaard van opleiding. Dankie aan Hermien en Lana Uys vir die voorbereiding en aanbieding van die etes vir al die kursusgangers.

Die seleksie van potensiële individue om uiteindelik tot die elite groep van senior keurders te behoort, is ’n kuns en ’n gawe. Groot verantwoordelikheid berus by die aanbieders van hierdie krities belangrike kursus, in die seleksie van sodanige persone. Sodanige persoon is die potensiële volgende senior keurder wat met trots die standaard van die huidige Drakensberger, wat jaloers bewaar is oor etlike eeue, moet handhaaf. ’n Uiters belangrike taak en ’n prestasie om na te streef.

Die uitnodiging om deel te neem aan die eerste keuringstoer, op eie koste, is ’n besondere eer en behoort aangegryp te word. Daar word die kennis gedeel en die standaard bevestig van rasegte Drakensbergers. Dit mag beteken dat daar alweer hekke beman en skryfwerk gedoen word; dit is sommer simpel! Dit is egter ’n toets, ’n vasbyt; alles as deel van die ontwikkeling tot senior, gerespekteerde teler.

Die keurdersopknappingskursus is gehou op Newlands en was uiters insiggewend en suksesvol. Danie Bosman was betrokke saam met Carel Nel, Louis Botha en Pikkie Uys. Hierdie drie gerespekteerde senior telers stel die standaard wat gevolg moet word, inderdaad ’n doelwat wat jaloers nagestreef moet word. Opregte dank aan Rodney Neuman en aan Cory en haar span, vir die professionele aanbieding en die uiters smaaklike ete en versnaperinge wat aangebied is.

Die praktiese deel is voorafgegaan deur ’n teoretiese eksamen, tot almal se verbasing, met wisselende reaksie.

Sommige lede het besef die oogkundige se afspraak is te lank al uitgestel, sommige lede het hardop konsulteer, sommige het die “oopboek” toets uit die handleiding probeer. Daar was selfs lede wat gewens het die persoon langs hom kon net leesbaar skryf. Daar is selfs erken dat die aanbied van sodanige vraestel, die bloed laat kook het! “Senior keurders hoef nie eksamen te skryf nie?” Alles is egter gedoen tot die verbetering van die standaard van beoordeling in die Drakensberger ras.

Die toerindeling word behartig deur Louis Botha en daar word uitgesien na die toere wat in die 2019 deur Louis Botha en Rodney Neuman gelei gaan word. Hierdie twee hoogs gerespekteerde keurders se kennis behoort leiding te gee aan velerlei senior, junior en aspirant keurders.

Om ’n deel te wees van die Drakensberger Beestelersgenootskap se keuringskorps is ’n besondere geleentheid en ’n trotse deel van ons Suid-Afrikaanse erfenis. KEURINGSOPSOMMING

Totale diere gesien: 2 653 Totale diere Gekeur: 2 053

Die afstand afgelê tydens keuringstoere was 16 000 kilometer, en spesiale keuringsafstande afgelê sowat 4000 kilometer.

Hiermee my dank aan elke keurder (senior, junior of leerder) wat vanjaar deel was van die keuringsproses en al die opofferings wat u gemaak het. Dankie ook aan die dames wat die keurders so gul ontvang en bederf het. VEILINGS Drakensberger-telers was betrokke by 12 veilings deur die jaar en dit was definitief ’n jaar waarin daar herstel getoon is na die moeilike jaar van 2016/2017. BULLE AANGEBIED: Bulle: 279 • Bulle verkoop: 244 Gemiddelde prys: R40 448.00 Hoogste prys: R110 000.00 Verkoper: GW Roux; Koper: Blyde Stoet van Eli van der Merwe

VROULIKE DIERE AANGEBIED: Koeie: 72 • Verkoop: 44 Gemiddelde prys: R15 341.00 Hoogste prys: R18 000.00. Verkoper: JS van Dyk; Koper: JP Rautenbach STOETVERSE AANGEBIED: Verse: 33 • Verkoop: 16 Gemiddelde prys: R17 015.00 Verkoper: Buffalo Valley Farms; Koper: Koos van Niekerk Die meriete van die nasionale veiling, wat tans in Parys gehou word, word jaarliks evalueer en dit sal ook weer die geval wees vanjaar. Dit word beskou as ’n glansgeleentheid en die voorafgaande jaarvergadering en dinee is die geleentheid om dank te betuig aan die lede vir hulle bydraes tot die suksesverhaal van die Drakensberger vandag. ’n Blyk van waardering vanaf die raad van die DBTG.

Die gevoel wat ek kry is dat veilings minder, maar groter gaan word. Dit sal meer diere van verskillende telers bymekaar

bring en ’n groter keuse gee aan die voornemende kopers. Beter beplanning vir die koper met ’n groter keuse.

Dit is met teleurstelling dat ek moet noem dat daar tydens twee veilings wat gehou is, diere verkoop is wat deur die beskermhere vir daardie spesifieke veiling, as nie geskik vir die verkoop op die veiling beskou is nie. Die verkoop van die diere op dieselfde veiling het wel voortgegaan. Dit is verkeerd en druis in teen die bepalings in die skedules soos vervat in skedule D A 20 “Geen afgekeurde manlike diere mag op die veiling verkoop word nie.”

Die teler wat by die Genootskap aansluit onderneem om hom te verbind tot die verpligtinge en bepalings van die grondwet en die klousules. Dit is verkeerde optrede en daar sal daadwerklik en indringend verander moet word aan die optrede teen sodanige teler. Dit doen die ras geen goed nie en beledig en verkleineer die rol van die beskermhere. Hulle rol word afgevryf tot teenwoordiges sonder tande, mense wat al die moeite gedoen het om, op raadsversoek, ’n plig uit te voer, net om deur geldgierige optrede opsy gestoot te word deur die verkoper. Dit mag nie verder geduld word nie.

KEURINGS BULLE VERSE EERSTE AANVAAR- DINGS

Jaarlikse toere 512 353 1374 1189 241 187Spesiaal 445 271 80 53

Totaal 958 624 1454 1242 241 187


LEDE EN GETALLE Nuwe lede: • Forman Boerdery van Flip en Marelette Fourie,

Hartbeesfontein • Horman Drakensbergers van Carel Hancke, Bethal • Structural Techniques BK van André Nel, Balito • JJF van der Walt van Noupoort

GETALLE 2016/17

2017/18

Stoetlede 63 64 Spesiale en ere-lede 14 116 Vroulike diere reeds gekalf 4144 4714 Verse bo 24 maande 1621 1827 Verse 12 tot 24 maande 1351 1572 Verse onder 12 maande 1486 1509 Bulle bo 24 maande 976 1361 Bulle 12 tot 24 maande 891 1156 Bulle onder 12 maande 1096 1401 Totaal 11965 13540 Kuddes wat geen kalwers aangeteken het nie 8 10

Ouderdom Eerste Kalwing (OEK) 34m 34m Tussen Kalf Periode 422 dae 418 dae

KUDDES EN TKP: Kuddes beter as Ras gemiddeld van 418 dae TKP: 24 Kuddes swakker as Ras gemiddeld: 30 Kuddes met diere met geen TKP: 5 Kuddes met geen diere: 3 Kuddes dormant: 2

KUDDES MET MEER AS 100 KOEIE GEKALF EN TKP BETER AS 400 DAE: Black Hills Drakensbergers 102 diere 373 daeG W Roux 150 diere 386 dae Neuman Broers 158 diere 387 dae Delram Boerdery 458 diere 395 dae L A Neuman 196 diere 397 dae

KUDDES MET 25 TOT 100 DIERE GEKALF EN TKP BETER AS 400 DAE: M C Blom 42 diere 381 dae J G Ehlers 31 diere 381 dae Otjiwa Boerdery 54 diere 382 dae E M Schroeder 68 diere 383 dae Dr L A Foster 91 diere 387 dae J S van Dyk 93 diere 387 dae C H Nel 78 diere 389 dae J I van Zyl Naude 27 diere 394 dae

KUDDES MET MINDER AS 25 KOEIE GEKALF EN TKP BETER AS 400 DAE: Structural Tecniques BK (Andre Nel) 10 diere 375 dae Me M Esterhuizen 11 diere 389 daeTheunissen Drakensbergers 19 diere 394 dae

Bedankings: • MR Bracher • Bezuidenhout Broers • Abrie Cronje

Dit is altyd baie teleurstellend wanneer lede bedank en by my ervaar ek telkens die gevoel van verlies by die lees van die bedankingskennisgewing. Dikwels ’n kort, kriptiese nota, half kwaad, dikwels kort af, met ’n tikkie byt in.

Die bedanking van bogenoemde lede is ’n verlies vir die ras. U terugkeer tot stoetgeledere sal hoog op prys gestel word; hou asseblief rekord van die diere steeds in u besit. Oorlede: • Hermaas Potgieter • Johan van Staden • Reinier van Rensburg

Die Drakensberger-ras het in die afgelope jaar sterk karakters en groot geeste verloor. Individue wat diep spore in die lewe getrap het, wat passievol was oor hulle diere en wat dit waarin hulle geglo het, geesdriftig beskerm het. Aan hulle naasbestaandes, opregte simpatie en ’n uitnodiging om met vrymoedigheid die kantoor of enige individu te kontak, die deur is altyd oop vir julle.

Kommerwekkend is dat 10 kuddes hierdie jaar geen kalwers aangeteken het nie, waarvan 2 dormant is.

SPESIALE VERMELDINGS • Willie Landman vir die finansiële

dissipline en die hantering van die reklame-aksies van die Genootskap.

• Henk Delport vir sy toewyding en onbaatsugtige optrede deur die jaar, sy teenwoordigheid by veilings, sy vervulling van sy rol as raadslid en dagbestuurslid en die uitdaag van die begroting.

• Pikkie Uys, wat met sy kennis en statuur deurgaans besig is om die Drakensberger te verbeter.

• Magiel Blom, vir die baie ure wat spandeer word agter die rekenaar om die stand van die administratiewe funksies glad te laat verloop.

• Carel Nel, vir sy aktiwiteit op die

raad van SA Stamboek en vir die rol wat hy gespeel het, en steeds speel, in die beëindiging van die sage tussen SA Stamboek en die LNR.

• Freddie Wasserfall, wat tans dien as president van SA Stamboek.

• Dr. Japie van der Westhuizen, pas aangestelde Hoof Bestuurder by SA Stamboek.

• Dr. Bobbie van der Westhuizen, pas aangestelde Bestuurder van die Produksie Aantekeningstelsel by SA Stamboek.

• Mnr. Danie Bosman, wat sy enorme kennis op ’n eerlike en opregte wyse kan oordra. Piet de Villiers, vir die betrokkenheid met opleiding van studente.

• Dr. Hannes Dreyer, wat deurgaans bewus is van huidige tendense en verwikkelinge. Me. Wilanna Coetzer, van SA Stamboek.

• Johannes Retief as die rasverteenwoordiger in die Karoo.

TOEKENNINGS VIR 2017 • AS van Niekerk-skild vir kuddes

onder 100 koeie met die beste TKP: MC Blom, 381 dae/42 koeie

• Embee trofee vir kuddes bo 100 koeie met beste TKP: Black Hills Drakensbergers, 373 dae/102 koeie

• AECI trofee vir die kudde met die beste vordering vir die jaar: Delram Boerdery

• Eppie Nel trofee vir die person wat uitstaande diens lewer aan die ras: Henk Delport

• Rouvus Toekenning vir die kudde met die beste speen teelwaardes: GW Roux

ENKELE GEDAGTES Fenotipies is die Drakensberger anders as ooit tevore: breër, met beter balans tussen voor en agterkwart. Daar is dan ook beter vleis volume, en altyd steeds die goeie, smaaklike vleiskwaliteit. Hierdie verandering is oor ’n tydperk van 366 jaar bewerkstellig, sekerlik deur seleksie vir gewenste eienskappe. Die uitbreiding van die ras na weidingstreke anders as die Hoëveld, lei tot verandering in gewig en grootte. Die omgewing speel ’n bepalende rol. In daardie spesifieke omgewing is daar verdere verskille


ONS BOER SAAM VOORUIT

Die landboutydskrif wat in 2019 honderd jaar oud word, sê WELGEDAAN aan die

Drakensbergers wat reeds meer as ’n eeu lank sukses behaal in Suid-Afrika.

LEES LANDBOUWEEKBLAD, BYNA ’N EEU LANK JOU BOERDERYVENNOOT

DIE GROOTSTE n landboutydskrif n webwerf n nuusdekking n veilingsafdeling n reeks digitale produkte n veegesondheidsartikels n veebedryf-artikels n praktiese landbouhandleidings n skoublaaie n geklassifiseerde advertensie-afdeling

Kontak n 021 406 2298n www.landbou.comn [email protected]

in grootte en gewig van diere in dieselfde kudde. In daardie kudde, in daardie omgewing, doen sekere diere beter. Die bewyse is in die kudde, dit mag verskil van kudde tot kudde, die teler het sy eie beplanning en seining.

Genotipe kan nie gesien word deur na die dier te kyk nie. Dit is egter vasgevang in sy chromosomale patroon, in die DNA. Dit is daar waar eienskappe vasgevang is, dit kan nie verander word deur menslike manipulasie nie. Dit het egter ’n effek op die dier se lewenswyse, op sy voorkoms, op sy prestasie en op sy nageslag. Die DNA is onlosmaaklik deel van die totale prentjie.

Analise van hierdie DNA is meer akku-raat en sal nog meer akkuraat bepaal word. Dit kan net deur ontkenning ignoreer word, maar dit sal dwaas wees om dit te ontken. Dit sal wys wees om dit te inkorporeer in die vordering van ’n ras met ’n geskie-denis van 366 jaar. Daarin lê voorspell-ingswaarde van toekomstige teling.

Wetenskap en die effek daarvan op die ras is onvermydelik en die rasstandaarde sal noodwendig getakseer, miskien geskuif, moet word. Identifikasie van genetiese afwykings lei tot die seleksie en verwydering van ongunstige aangebore afwykings by huidige en nageslagte; die ongunstige afwykings word verminder en vermy. Waarom dan nie die waarde van

genetiese merkers erken tot voordeel van die Drakensberger nie?

Jarelange dogma sal in oënskou geneem moet word, die wetenskap gaan onomwonde bewyse bring, en menslike keuses sal gemaak moet word om vordering te akkommodeer, al dan nie.

Indien die onteenseglike wetenskaplike bewyse as gegewe aanvaar word met aanvaarding daarvan in die ras, sal die keuse by die teler mag lê vir die akkommodasie daarvan in sy eie kudde.

Kennis van resultate, en die memorisering daarvan, is krities in gesprekke met potensiële beestelers. Ek is van mening dat, deur ’n gesprek met iemand te voer waartydens daar, met selfvertroue en oortuiging feite weergegee word, meer vertroue ingeboesem word as om te begin met “Ek sê nou vir jou …”

Ekonomiese sinmaak in boerdery word al hoe moeiliker en die omvang van beesboerdery is aan die uitbrei. Bewustheid van Drakensberger-feite (en vertroue in daardie feite) is van kardinale belang in die uitbreiding van die ras. BEDANKINGS Die dinamika in die huidige dagbestuur is uniek, met Willie Landman, Magiel Blom en Henk Delport gelaai met verantwoordelikhede. Die oorvleueling met die hantering van

verantwoordelikhede is baie gerusstellend, en die uitgebreide take verrig deur die jaar is met toewyding voltooi. Hierdie lede verdien die respek wat hulle toekom.

My vrou, Marianne, wat vir die bulle name gee (“net nommers is onpersoonlik,” sê sy) se ondersteuning. Naweke wat sy wel kan saam gaan plaas toe, is altyd lekkerder.

My seuns, Ruan, Armandt en Johann, wat my persoonlikheid begryp.

My skaaphonde, Kiewiet, Coco en Doughnut, saam met wie ek baie kilometers stap en altyd dankbaar is as ek met al drie veilig uit die veld uit kom.

Kobus Scholtz, die beste plaasbestuur-der wat ek nog ooit gehad het, wat my moed gee en my die geleentheid bied om nie af te skeep in my beroep nie.

Alles wat gesê en gedoen word, elke oomblik van die dag, is net moontlik deur God wat my die krag gee, soms ’n bietjie insig, altyd die genade. Ek kan nie sonder die Here lewe nie, ek dank Hom daarvoor.

Johann Fourie NS: Indien u naam per abuis uitgelaat is uit hierdie jaarverslag, moet asseblief nie ’n kort, kriptiese bedankingsbrief per e-pos aan die kantoor stuur nie. Aanvaar my verskoning vir ’n menslike fout, kom ons gaan voort en bou die Drakensberger-ras uit tot die top ras wat dit is.

Geboortedatum van die kalf en speengewigKalwers van koeie wat vroeg in die kalf seisoen kalf is swaarder met speen en die rede hiervoor is dat die kalwers ouer is met speen. Die meeste van ons speen ‘n groep kalwers (indeks groep) op ‘n vaste datum. Kalwers groei ongeveer 1 kg per dag. ‘n Kalf wat op 1 Oktober gebore is behoort dus 15 kg swaarder te weeg met speen as ‘n kalf wat op 15 Oktober gebore is. Ons selekteer almal vir groei en/of melk om swaarder kalwers weg te laai na die voerkrale toe. Kruisteling word ook as ‘n opsie voorgehou. Is dit nie dalk ’n beter praktyk om vir koeie wat vroeg binne jou kalfseisoen kalf te selekteer nie?

Kondisiepunt se invloed op na-kalf vrugbaarheidVoldoende voeding voor en na kalf is krities belangrik vir optimale reproduksie prestasie. Voer en lek programme wat maer koeie tydens kalf of ‘n verlies in liggaamskondisie na kalf tot gevolg het verleng die interval van kalf tot staande hitte en verlaag ook eerste-dek konsepsie. ‘n Toename in die aantal dae tot eerste hitte of ‘n afname in besetting het tot gevolg dat minder koeie dragtig raak binne die eerste drie weke van die teelseisoen. Tabel 1 som ‘n paar studies se resultate op en wys dat koeie met ‘n kondisietelling van 2.0 of minder langer neem om op hitte te kom na kalf as koeie met ‘n kondisiepunt van 2.5 of meer.

Tabel 1 Effek van liggamskondisie met kalf op daaropvolgende reproduksie

Kondisiepunt

PERSENTASIE KOEIE WAT HITTE

TEKENS TOON

40 d

ae n

a ka

lf

60 d

ae n

a ka

lf

80 d

ae n

a ka

lf

Maer (2.0) 19 46 62Redelik tot goed (2.5-3) 21 61 88Baie goed (3.5) 31 91 98

Kondisiepunt en kalfgewig

‘n Ander nadeel van onvoldoende koei voeding is ‘n afname in die kilogram kalf gespeen. Navorsing toon dat ‘n vyf tot 25 persent afname in die 205-dag gekorrigeerde massa van kalwers wat van koeie met ‘n ligaamskondisie van 2.0 gesoog het, ondervind word. Indien skraal koeie toegang het tot goeie weiding binne 45 na 60 dae na kalf sal die speen gewig van die huidige kalf oes min beïnvloed word. Die groot verlies in kilogram kalf gespeen vind in die daaropvolgende jaar plaas. Minder kilogramme word gespeen omdat die ondervoede koeie later as die vorige jaar beset raak wat weer tot jonger kalwers met speen tot gevog het. Vir elke 1 dag langer wat ‘n koei vat om dragtig te raak is haar kalf 1 kg ligter met speen.

Die effek van die koei se liggaamskondisie op die

Inleiding

Geboorte datum of te-wel die ouderdom van die kalf met speen het die grootste invloed op die speengewig van

die kalf. Hierdie stelling klink, soos wat meerderheid van ons geleer is, verkeerd. Ek gaan in hierdie artikel speengewig en liggaamskondisie van die koei uit ‘n ander hoek bespreek en hopelik dán sal die boonste stelling meer korrek klink.

van haar kalfSPEENGEWIG


Nasionale Jeugskou nader Bonheim reeds in Desember en vra om twee bulle na Nampo te bring waartydens die Nasionale Jeugkou hierdie bulle vir Jeugskou

demonstrasies gebruik. Manie van Staden, Wickus Kroukam en Cobus Cordier, was die drie seuns van Gauteng wat saam met hierdie twee bulletjies die week by Nampo deurgebring het, en soms was dit maar moeilik om hierdie mannetjies weg te hou van die Drakensberger stalletjie, Manie het huis toe gebel gevra of hulle met die Drakensberger hempies wat die Genoontskap vir hulle geskenk het mag skou, diep was die teleurstelling toe daar vir hulle nee gesê is, hulle verteenwoordig en adverteer Nasionale Jeugskou en nie Drakensbergers nie.

Die Gauteng Interskole kampioenskappe by Hoërskool Bekker in Mei maand was die naweek net na Nampo en daar moes bont gestaan word om die Nampo bulletjies en die skou bulle betyds op hulle verskillende plekke te kry, altesaam 10 skole het deelgeneem aan hierdie groot geleentheid, hier het Manie van Staden ‘n algehele 2de plek verwerf, van die ses Gauteng deelnemers het 4 plek gekry met die swart beeste, daar was 23

vleisbeesinskrywings en was weereens ‘n groot advertensie die die ras.

Die 3 bulletjies het op 4 Augustus na Wagpos vertrek, om deel te neem aan die die jaarlikse boertjiefees in Brits, weereens het die kinders en bulle uitsonderlik presteer. Manie algeheel 1ste plek, 5 van die 6 deelnemers het plekke verwerf.

Naweek vir naweek word daar voorberei vir Nasionaal, ons kon vier seniors en vier juniors inskryf, dus het 4 bulle Donderdagaand op die trok na George geklim, wat ‘n pragtige gesig toe daardie 4 vier pragtige bulle blink langs die ander provinsies se bulle in die stalle staan.

Weereens ‘n onvergeetlike Nasionale Jeugskou 2018. 400 deelnemers en 400 diere, 50 beamptes en omtrent ‘n 1000 gaste by die prysuitdeling. Hierdie swart bulle het in George gesorg vir nog ‘n suksesvolle deelname aan die Nasionale Jeugskou. Die juniors verwerf ‘n 3de plek en Seniors ‘n 4de plek in die groepskou.

Gauteng is baie trots op hierdie 8 leerlinge wat die hele jaar geswoeg en gesweet het om hierdie bulle mak en skou gereed te kry. Dankie vir julle besonderse insette.

Bonheim groete

JEUGSKOU 2018Wie is dan bang vir die donker? Verseker nie die Gautengers nie!!


Ons almal het uitgesien na die nuwe uitstalling en nie geweet wat om te verwag nie. Almal het gehelp om ons stalletjie op te slaan. Cindy,

Ronande, Frik en Petrus. Binne ‘n uur was alles op hulle plek en ek dink ons het ‘n baie mooi stalletjie gehad.

Baie dankie Frik Roux vir die Money Maker Koei en die twee verse wat ons daar kon gebruik, asook Petrus Taljaard vir jou vers ook. Dit was ‘n eerste vir ons almal. “We learned a lot!”Die wind en stof asook die hitte het dit minder lekker gemaak.Baie dankie aan Frik en Petrus wat afgebreek het en gesorg het dat alles weer op hulle plekke kom. Dit word opreg waardeer. Dankie ook aan elke besoeker.

ALFA 2018

Uitstalling op ‘n ope dag wat te Grootfontein

Landboukollege aangebied is. Danie Strydom is een van

4 studente wat in Januarie ons leerderkeurderskursus

bygewoon het. Hulle is”hot” vir ons beeste!

UITSTALLINGGROOTFONTEIN

Hartland Skou

Thank you!

Hartland skou op Middelburg Mpumalanga Andre van Dyk stal uit.

On behalf of the Grootfontein Agricul-tural College, Drakensberger student production unit, the students truly appri-ciate that Drakensberger SA sponsored this years shirt, ties and hats. We will wear this cattle breed on our hearts.


Daar was mense elke dag van die oggend 7 uur tot die aand 5 uur by ons stalletjie. Nampo is en bly die plek en vertoon venster en as jy iets wil bemark of vir die publiek wil wys,

dit bly die plek om te wees.Henk Delport en Pieter Esterhuizen het

weer gesorg dat ons stalletje uitstaan. Baie dankie julle twee. Carel Nel se beeste was in die binne stal en hulle was ‘n plesier vir die oog. Ek myself, het twee verse buite uitgestal. Ronanade Wiese het vir ons die kantoor en verkope gehanteer, en

baie gehelp met die bemarking van ons genootskap se werksaamhede, asook die uitdeel van bemarkings materiaal elke dag.Anita en Linnie het haar elke oggend gehelp om die sakke vir die dag te pak.

Dankie ook vir Carel met die bemarking en bewaring van ons stalletjie asook Cindy Puren wat ‘n dag vir ons kom help het. Carel het haar ook vining gewys hoe ‘n bul nie op ‘n foto moet staan nie, maar wel moet ‘pose’ vir ‘n perfekte foto! Dan, ook dankie aan die Noord Wes manne vir julle ondersteuning en hulp deur die week.

Heel belangrikste die afbreek en wegry van alles. Baie Baie dankie aan Pieter en Henk, jul doen groot groot werk. Baie, baie dankie aan elkeen wat gehelp het.

WAT N BELEWENIS WEEREENS!

2018


1. INLEIDINGVleisbeeste in Suider Afrika sal in die nabye toekoms by klimaatsverandering moet aanpas.

Dit is dus belangrik dat stoet en kommersiële telers beeste teel wat in ŉ warmer omgewing met kos en waterbeperkings sal aanpas. Die inheemse en Indicus rasse is die mees geskikte genotipes vir hierdie doel soveel te meer in die westelike dele van Suid Afrika, Namibië en Botswana. Selfs by hierdie rasse sal telers primêr en spesifiek aandag moet gee aan aanpasbaarheidseienskappe. Dit sluit in ŉ los dik vel, gladde blink haarkleed, respiratoriese bouvorm, swart blink kloue en meer vel en sweetkliere.

In Namibië het ŉ Simmentaler teler besluit om slegs Namibies geteelde bulle te gebruik. Die veldiktes van sy groeitoets bulle het jaarliks dikker gemeet.

Dit is gevind dat inheemse ras diere tydens periodes van minder kos stadiger beweeg en minder weityd gebruik. Aangepaste diere in elke ras het ŉ beter termoregulatoriese vermoë as onaangepaste uitheemse rasse. Aanpasbaarheidseienskappe kan wel gemeet word veral as ŉ groep bulletjies of selfs verse aan ŉ groeitoets onderwerp word. Dit sal die seleksie van aangepaste genotipes bespoedig.

2. GEHARDHEIDGehardheid is die vermoë van ŉ dier om kondisie te handhaaf selfs as die weiding beperk is en somer temperature hoog is. Dit is diere wat hulle kos versigtig en op ander plekke in die veld versamel. Dit is sinoniem met aanpasbaarheid en ŉ voordelige eienskap.

3. AANPASBAARHEIDDiereproduksie is ŉ funksie van genotipe en omgewing. Die omgewing is saamgestel uit verskillende elemente wat die produksie van die vleisbees direk of indirek beïnvloed. Die hoeveelheid voedsel en die kwaliteit daarvan is ŉ primêre invloed gevolg deur die temperatuur, humiditeit, reënval, hoogte bo seespieël, bestraling, grond ph., interne en eksterne parasiete en siektes.

Dit is egter nodig om met prestasie toetsing en visueel die aanpasbaarheidseienskappe te evalueer. Dit is by die verskeidenheid van omgewings in Suid Afrika waar die meriete van inheemse rasse na vore tree. Hulle besit die vermoë om met lae inset kostes doeltreffend vleis te produseer in al die omgewings.

Die belangrikste omgewings faktore waarby beeste moet aanpas sal vervolgens bespreek word:

3.1 BOUVORMDie inheemse Sanga of Bos taurus africanus rasse, (Afrikaner, Bonsmara, Drakensberger, Hugenoot, Nguni, Pinzyl, Tuli en Senegal) het ŉ eiesoortige bouvorm, in vergelyking met die uitheemse Bos taurus en Bos Indicus rasse. Die Bos

Indicus en rasse saamgestel uit Bos Indicus het goeie aanpassingseienskappe. Hier sal hoofsaaklik op Sanga rasse gekonsentreer word.• Sanga rasse het ŉ respiratoriese

bouvorm soortgelyk aan die Bos Indicus rasse. Dit beteken dat hulle in die middelstuk by die ribbes die vorm van ŉ rugbybal het. Die ribbes lê ook meer skuins na agter. Sodoende is meer veloppervlakte in aanraking met die omgewing ter wille van beter liggaamshitte regulering.

• Die uitheemse Bos taurus het ŉ metaboliese bouvorm. Agter die blaaie het hulle ŉ ronde vorm soos ŉ sokkerbal, en die ribbes lê vlakker na agter. Dit is om hitte te bewaar in die gematigde tot koue omgewing waar hulle ontwikkel is.

• Sanga rasse beskik oor sterk gevormde oogbanke met ŉ sensitiewe oogsenuwee. Die oogbanke beskerm die oë van die intense ultraviolet strale van die son en die oë knip gou toe as ŉ dier weiding tussen struike en bosse vind, of as ŉ vlieg daar wil kom sit. Die Bos taurus het ŉ oop oog wat weinig beskerming bied.

• Sanga rasse het ŉ lang stert wat soms tot teen die grasweiding hang vir ŉ doeltreffende afweer van vlieë en muggies en bosluise op die sye van die dier. In die Noord-Wes provinsie en Bosveld dele is opgemerk dat al die beeste se sterte aanhoudend swaai weens ŉ magdom muggies.

• Sanga rasbulle het ŉ kenmerkende goed gevormde skof wat op die nek geplaas

AANPASBAARHEIDGEHARDHEID&Deur: D.J. Bosman,

Pri, Sci. Nat. (Veekunde) 11 Augustus 2018, POTCHEFSTROOM


is. Dit is ŉ voordelige kenmerk van aanpasbaarhied in ŉ warm omgewing. Sodra Sanga beeste se skof kleiner raak, word die stert korter en die hare word langer en die vel word dunner. Dit is kenmerke van die Bos taurus rasse met swakker aanpasbaarheids-eienskappe.

Die Bos Indicus rasse se skof is op die skouers geplaas met ŉ regop vorm terwyl die Sanga skof voller en rond vertoon en op die nek geplaas is.

3.2 LIGGAAMSTEMPERATUURAanpasbaarheid in ŉ omgewing draai primêr om die handhawing van ŉ normale liggaamstemperatuur. Die liggaam produseer hitte weens metabolisme, vertering, bloedsomloop en omgewing. Die dier moet van die oortollige hitte ontslae kan raak anders styg die liggaamstemperatuur, die eetlus word benadeel en die dier begin degenereer. Sekere eienskappe beïnvloed die mate waartoe ŉ dier van oortollige hitte ontslae kan raak.

Verskeie Sanga rasse het oor baie jare die vermoë ontwikkel om aan te pas en te produseer in vogtige warm (Nguni) en droë omstandighede (Afrikaner, Drakensberger, Tuli).

Koue temperature van selfs 1 tot -10°C is nie vir mens en dier ŉ onoorkomelike probleem nie, mits daar voldoende kos beskikbaar is. Koue met sneeu sal wel vir die Sanga rasse ongerieflik wees, en vir Bos Indicus rasse lei dit tot sterftes. Bos Indicus rasse vreet slegs 2.7% liggaamsgewig voedsel terwyl die Sanga 3.2% liggaamsgewig vreet. Dit is ŉ voordeel in ŉ gematigde klimaat.

Gemiddelde liggaamstemperatuur

van bees: 38.7°CGemaksone uitheemse

Taurus rasse: -1° to 16°CGemaksone uitheemse

Indicus rasse: 10°C tot 27°COngemaksone uitheemse Taurus rasse: hoër as 27°COngemaksone uitheemse

Indicus rasse: hoër as 35°C(volgens Bradley, 1956)

Soms beweeg die omgewingstemperatuur bokant liggaamstemperatuur (38.7°C). Die aanpassingseienskappe van die dier moet besonders wees om te verhinder dat die dier se liggaamstemperatuur styg. As die dier sukkel sal hulle koelte of water om in te staan opsoek. Die inheemse taurus rasse se boonste gemaksone lê waarskynlik tussen 27°C en 35°C. In die Kalahari duineveld by Stampriet wat 40 0C en selfs hoër word in die somer, is ŉ Bonsmarakudde. As diere net ŉ mate van langer hare op die nek het, pas hulle nie voldoende aan om gemaklik te produseer nie. Die diere moet blinkglad met ŉ dik vel wees om doeltreffend te produseer.

Enkele opmerkings en waarnemings:• Navorsingsresultate by Mara

proefplaas het getoon dat sodra die rassamestelling 50% of hoër uitheems is, die diere in die somer ongemak toon weens die hoër temperatuur van die omgewing en swakker presteer.

• Kommersiële telers oos van die Drakensberge in Natal beweer dat hulle koeie minstens 25% inheemse ras samestelling benodig om doeltreffend te produseer.

• Noord van die Springbok skeurkring kan uitheemse taurus bulle nie gemaklik vir natuurlike dekking gebruik word nie weens die hoër omgewings temperatuur. Die bulle verkies om in die koelte van bome te staan. Dit lei tot laer kalfpersentasies.

• By die Irene Fase C groeitoetssentrum was dit opmerklik dat wanneer die dagtemperatuur 32°C oorskry sekere diere vinniger asemhaal om hulle liggaamstemperatuur te probeer stabiliseer. Verskeie eienskappe van die dier wat hitte regulering bevoordeel sal vervolgens bespreek word.

3.1.1 AsemhalingDiere onder 12 maande ouderdom is meer gevoelig vir hoë temperature en sal vinniger asemhaal om van oortollige hitte te probeer ontslae raak. Selfs ouer diere sal vinniger asemhaal as temperature bo 30°C styg en hulle ŉ wollerige of dowwe haarkleed het.

Die normale asemhalingstempo van vleisbeeste is 24-26 per minuut. In die warmte van die dag met loop en wei kan dit wissel by diere van 30-90 asemhalings per minuut.

TABEL 1: Asemhalingstempo en liggaams- temperature van verskillende rasse.

RAS

TEM

P°C

ASEM

H /

MIN

UUT

VARI

ASIE

NguniDrakensbergerUitheemse taurus rasse

39.439.339.6

475562

26 – 7434 – 8036 – 94

% verskil 0.8% 31.9% 361.5%

By Mara proefplaas het jong bulle van verskillende rasse ŉ groeitoets voltooi. Temperature en asemhalingstempo van die bulle is gemeet na hulle sowat 2km op vinniger pas in groepe na die krale aan-beweeg het. Die omgewingstemperatuur was 34°C. Die resultate verskyn in Tabel 1. Die Nguni het by 34°C dagtemperatuur op Mara proefplaas ŉ 31.9% beter aanpasbaar-heid getoon as uitheemse Bos taurus rasse en die Drakensberger ŉ 12.7% volgens asemhalingstempo. Dit sal reflekteer in die produksievermoë. Indien die omgewingstemperatuur 40°C is sal die verskil nog groter word.

3.1.2 Die velDie vel vorm ŉ buffer tussen die dier en sy omgewing en speel dus ŉ belangrike rol in liggaamshitte regulering.

Die vel verteenwoordig sowat 8% van die lewende gewig van die dier (36kg vir ŉ dier wat 450kg weeg). Die bloed vloei na die vel waar hitte uitstraling plaasvind. Die dikker vel sal ŉ hoër bloed toevoer geniet. Die vel bevat sweetkliere sodat ŉ groter veloppervlakte relatief tot gewig hitte uitstraling sal vergemaklik.

Amerikaanse Navorsers het bewys dat Brahman vroulike diere ŉ 12% groter veloppervlakte het as Jerseys van dieselfde

&


gewig. Die keelvel, naelvel en ore van die Brahman het 11% van die totale veloppervlakte verteenwoordig terwyl dit by die Santa Gertrudis 9% was en by die Shorthorn slegs 6%.

Die verandering van veldiktes vanaf 1980 in Suid Afrika soos bepaal by intensiewe groeitoetse verskyn in Tabel 2.

TABEL 2: Velmaat diktes van bulletjies wat ŉ intensiewe groeitoetse voltooi het.

RAS

1980

-90(

mm

)

2015

-20

17(m

m)

%

vera

nder

ing

NguniAfrikanerBonsmaraDrakensbergerBritse rasse

8.09.08.48.07.2

7.07.97.57.47.1

-8.8-12.3-10.7-7.5-1.4

Die belangrikste gevolgtrekking is dat die veldiktes dunner geword het die afgelope 30 jaar by al die rasse wat gelys is. Dit beteken dat seleksie vir aanpassingseienskappe nie ŉ prioriteit is nie. Met die droogtetoestande in 2015/16 was dit baie duidelik dat die swakker aange-paste dunner vel koeie uitsak, maerder is en waarskynlik nie beset geraak het nie.

Indien veldiktes nie gemeet is nie kan die afwaartse velvoue in die nek as verwy singspunt gebruik word. Indien die afwaartse voue na aanmekaar lê is die vel dun met minder bloed wat na die oppervlakte vloei. Indien die voue verder uitmekaar en dikker vertoon sal die vel dikker wees.

Dit is voordelig vir ŉ hoër bloedvloei na die oppervlakte vir hitte regulering en steekvlieë sal moeiliker deur die vel boor en eiers lê. Die Nguni vel meet ŉ dun 7mm maar dit is ŉ veel taaier vel as die van ander rasse.

Bonsmara bulletjies wat by Irene aan die groeitoetse deelgeneem het se skedelengtes is gemeet as ŉ maatstaaf van veloppervlakte. Bulletjies met langer, selfs ongewensde skedes het 7% beter gegroei met ŉ 8% beter voeromsetverhouding. Die meeste kort skede diere is gekenmerk deur ŉ stywe vel om die liggaam soos die Britse rasse. Bulletjies is egter geïdentifiseer met relatief kort skedes maar uitstekende prestasies. Die geheim was dat hulle los velle oor die liggaam gehad het en hulle fisiologiese prosesse goed gefunksioneer het. Dit is die genetika wat Sanga rasse

moet vermenigvuldig.Die Sanga rasse beskik oor ŉ goed

ontwikkelde panniculus spier net onder die vel regoor die ribbes asook ŉ sensitiewe polimotoris senuwee. Die spiertjies wat soos ŉ tou horisontaal lê, word na verwys as “happy lines”. As ŉ vlieg of bosluis daar kom sit, tril die hele vel selfs tot in die nek gedeelte. Dit is ŉ voordelige aanpassingseienskap wat by elke dier teenwoordig behoort te wees. Die is waarom 60% van die 190 miljoen beeste in Brazilie Nelore (indicus) beeste is. Hierdie eienskappe is afwesig by die uitheemse taurus rasse.

3.1.3 HaarkleedAangepaste diere het ŉ los vel oor die liggaam met ŉ kort glansende haar veral in die somermaande.

Die Bos taurus rasse (Brits en Europees) is in ŉ koel klimaat ontwikkel met twee haartipes. Die hare bestaan uit ŉ beskermde dikker haar van 50µ in dikte en ŉ dunner binne krulhaar van 30µ wat die liggaam-shitte beskerm. Hierdie hare het nie ŉ glans nie. In die warmer Suid Afrikaanse omge-wing is hierdie twee haartipes nie ideaal nie. Die hare het ŉ glans nodig om die ultra-violet strale van die son te weerkaats. Op Mara proefplaas is loopproewe gedoen met die volgende resultaat:

• Wollerige Britse ras: 6.4km per dag – liggaamstemp: 41.1°C

• Gladde haar Britse ras: 25.6km per dag – liggaamstemp: normaal

• Gladde haar Sanga: 64.0km per dag – liggaamstemp: normaal

Bonsma (1943) het ŉ wollerige Afrikanerbul bekom en hom gepaar met gladde Afrikanerkoeie. Byna 50% van die nageslag was wollerig. Op 8 maande ouderdom was die gewigsverskille soos volg:

• Gladde haar Afrikaner: 243kg Asemhalings per minuut: 47

• Wollerige haar Afrikaner: 149kg Asemhalings per minuut: 148

Gladdehaar Sanga rasse wei maklik en sal in die son staan by ŉ dagtemperatuur bo 30°C en hoër. Op Mara het die Britse ras diere nie ver van die lekbakke gewei nie en verkies om onder die bome te staan en herkou as dit warm is. Die weiding is naby die waterpunt uitgetrap en produksie van gras is benadeel. In die warm somer dae

in die Bosveld is dit bekend dat die Bos taurus rasse maklik die fetus resorbeer met ŉ gevolglike laer kalfpersentasie. In Brasilië noord van die Springbok skeurkring kan Britse ras bulle nie by koeie gesit word nie want hulle oorleef nie in die vogtige warm klimaat nie. Hulle kan wel met Britse ras semen die koeie insemineer om kruis-kalwers te verwek wat beter aangepas is.

ŉ Dier mag glad van haar vertoon op die oog maar hare mag in die ore teenwoordig wees, soms op die uier en laer dy. Sulke diere is nie so glad soos diere wat skoon van hare in die ore is nie. Dit is die diere wat koelte toe vlug of vinniger asemhaal as dit warmer word en ŉ swakker aanpassingsvermoë het. As bulle aangekoop word kyk gerus na die hare binne die ore veral in die somer.

Wanneer die haar van ŉ gladde haar dier gestreel word moet dit ŉ vetterigheid aan die hand laat. Die haar van die onaangepaste dier is droog en dof en slegs stof kom te voorskyn as dit gestreel word.

ŉ Goed aangepaste dier sal vroeg in die somer begin verhaar. Dit sal in die nek begin, die voorkwart en laer agterkwart en vanaf die middellyn op die rug afwaarts. Verse wat vroeg verhaar kom eerste op hitte wat ook dui op ŉ voordelige hormonale balans.

3.2.4 SweetkliereSweetkliere skei vog af wat die dier help om sy liggaamstemperatuur te handhaaf. Sweet is nie op die hare sigbaar nie maar dit is ŉ hulp met die beheer van liggaamstemperatuur. Die getal sweetkliere is dus belangrik. Dit is gevind dat Bos Indicus rasse 1507 sweetkliere per vierkante sentimeter het teenoor die 981 van die Britse rasse (ŉ verskil van 54%). Die Bos Indicus rasse het ook ŉ groter vel oppervlakte wat dit meer gunstig maak.Sanga rasse sal waarskynlik minder sweet-kliere as die Bos Indicus rasse bevat maar heelwat meer as die Britse rasse. ŉ Los, groter veloppervlakte sal ŉ voordeel wees.

3.3 PIGMENTIn die Suidelike Afrikaanse omgewing is sterk pigment op die vel, oë, hoewe, skrotum en neusspieël noodsaaklik. Die ultra-violet strale is intens en sal sere en selfs kanker veroorsaak indien voldoende pigment nie teenwoordig is nie.

In die sanderige Kalahari, dele van Namibië en Botswana is ŉ blink swart hoef (buffelhoef) die mees geskikte. Die sand


word warmer as die dagtemperatuur en weerkaats hitte na die uier en skrotum van die dier. Pigment is dus baie belangrik.

Indien die Haarkleed kolle wit of ten volle wit is moet pigment op die vel teenwoordig wees anders sal daardie gedeelte pienk vertoon weens inflammasie.

Sonlig bestaan uit infra-rooi en kortgolf strale wat albei intens kan wees. Hierdie strale word doeltreffend weerkaats deur grys, wit, geel en rooibruin hare as dit ŉ blink haar is. Swart hare het ŉ mindere vermoë om die golwe te weerkaats tensy die haar skynend blink is. Die blinkhaar Drakensbergers weerkaats ultra-violet strale doeltreffend. Dit is waarom motors vandag metallies geverf is – dit weerkaats sonstrale doeltreffend en hou die motor koeler.

3.4 EKSTERNE PARASIETEDie Sanga rasse, veral die Nguni beskik oor ŉ besondere weerstand teen eksterne parasiete soos bosluise. Bosluise, steekvlieë, muggies en ander parasiete veroorsaak ongemak en siektes. Die beweging van die vel en ŉ lang stert kan ŉ mate van verligting bied soos reeds bespreek is.

Om te kan groei en ontwikkel vorm bosluise gedurig vitamien B uit die bloed (kos) wat opgesuig word. Dit wil voorkom of die immuun stelsel van die Nguni veral hierdie organisme in die bosluis aanval. Die groei van die bosluis word daardeur vertraag sodat die bosluis langer neem om volwassenheid te bereik of vroeër afval. Dit is waarom min of geen bosluise op die meeste Nguni’s en aangepaste Sanga’s sigbaar is nie.

Die effek van bosluisbelading is by die Hereford, Bonsmara en Nguni op die Loskop proefplaas naby Groblersdal bepaal. Een groep van elke ras is gedip terwyl die ander groep nie gedip is nie. Die bosluislading op elke dier is getel. Die getal eengasheerbosluise op die Hereford was 3137 op die Bonsmara 2030 en op die Nguni 431. Die verlies aan speengewig was 29.5kg by die Hereford, 17.6kg by die Bonsmara en 4.4kg by die Nguni. Die effek van ŉ enkel bosluis was 8.9g by die Hereford, 8.0g by die Bonsmara en 8.6g by die Nguni.

Foster et al (2009) onderneem met vier rasse en 10 verse per ras bosluistellings in die Suid Vrystaat. Die resultate verskyn in Tabel 3. Die betekenisvolle effek op produksie indien bosluise nie beheer of teen geselekteer word nie is uit hierdie resultate duidelik.

TABEL 3: Bosluistellings in die Oos-VrystaatRas Bosluistelling

AfrikanerBrafordCharolaisDrakensberger

12192716

Die bosluistellings is volgens getal volge-suigde bosluise aan die sye van die diere wat sigbaar was. Die getalle is dus laag en waarskynlik net van die blou bosluise.

Die inheemse Afrikaner en Drakens-berger rasse het die minste bosluise gehad. Indien aanvaar word dat elke bosluis op die dier ŉ verlies van 8.5g per bosluisspesie veroorsaak tot op speenouderdom maak dit ŉ produksieverskil wat finansieel belangrik is. Uit Tabel 3 is dit duidelik dat die Charo-lais ras 225% meer bosluise gedra het as die inheemse Afrikaner ras en 169% meer as die inheemse Drakensberger ras. In hoë besmette bosluisgebiede sal die uitheemse rasse dit uiters moeilik vind om te oorleef.

Die grootte van die bosluise is nie aangeteken nie. Gewoonlik is die bosluise op die uitheemse rasse groter as op die inheemse rasse en lê dus meer eiers en vermenigvuldig dus vinniger. Op Mara is gevind dat die uitheemse rasse op ŉ area van 8 x 10 vk/cmm 11500 bosluise gehad het teenoor die 3500 van die inheemse rasse.

In die Standerton omgewing is Europese rooiwater ŉ probleem. Die uitheemse rasse gaan op ŉ streep dood as voorsorg nie getref word nie. Die inheemse rasse is veel meer gehard en vrek nie so maklik nie.

3.5 LEK-INNAMES Op Omatjenne Proefplaas in Namibië is die lek-inname van die verskillende rasse bepaal. Die resultate verskyn in Tabel 6. Die produksiekoste van die uitheemse rasse slegs wat lek-inname betref was byna 300% hoër as by die inheemse rasse.

TABEL 6: Lek-inname van verskillende rastipes

Rast

ipe

Geta

l koe

ie

Inna

me

/ die

r / d

ag

Kost

e (s

ent)

per d

ier p

er

dag

InheemsKomposietUitheems

70 8638

140315419

4.510.113.4

% verskil ----- 299% 299%

3.6 SAMEVATTING – VOORDELE VAN INHEEMSE BEESRASSE

• Respiratories - reguleer liggaamstemperatuur doeltreffend.

• Pigment - vel, hoewe, neus, oë, - voordelige beskerming teen ultra-violet strale van son.

• Groter vel oppervlakte - beter hitte regulering van liggaam in warm somer.

• Dik vel - beter bloedsomloop na oppervlakte van liggaam.

• Dik vel - kry nie oop wonde van bosluis byte nie.

• Dik enkel haar - beter hitte regulering van liggaam.

• Blink haar - weerkaats sonstrale vir beter temperatuur regulering.

• Sterk oogbanke - beskerming teen vlieë, takke, muggies.

• Effe geboë voorkop - beter hitte regulering deur lugweë.

• Langer stert - verjaag vlieë en bosluise op liggaam doeltreffend.

• Sweetkliere - meer per cm2 vir gemaklike sweet (hitte regulering).

• Sensitiewe polimotoris senuwee - beweeg vel oor toplyn en sye.

• Goed ontwikkelde panniculus spier - velbeweging goed teen vlieë.

• Goeie immuunstelsel - afweer van bosluise

• Galbulte vorm - afweer van bosluise• Siekte weerstand - word nie maklik

siek nie – finansiële voordeel.• Inwendige parasiet weerstand -

minder middels – goedkoper.• Minder lek-inname - goedkoper

aanvulling op veld.• Inheemse rasse kan hulle

veldaanpasbaarheidseienskappe verbeter maar kan ook diere teel wat in ŉ voerkraalomgewing aanpas en presteer. Hulle het almal goeie kwaliteit vleis. Dit sal die inheemse rasse in ŉ uitstekende posisie plaas in die algehele vleisbeesbedryf.

3.7 VERWYSINGSBonsma, J.C., 1943. Influence of colour of coat on adaptability of cattle. Farming in South Africa.Bonsma, J.C., 1980. Livestock Production. A global approach. Tafelberg Publishers. Cape Town.Brody, S. 1956. Climate philosophy of cattle: A review. J. Dairy Sci. Anniv.Foster, C.A.P.J., Fourie, P.J., Neser, F.W.C., and Fair. M.D. (2009) Differences in physical traits such as coat score and hide-thickness together with tick burdens and body condition score in four breeds in the Southern Free State. Drakensberger Nuusbrief, Dec. 2009.


Na ‘n periode van drie jaar het die Beef Genomics Project Fase 1 (BGP1) toe ‘n einde gekom. Die projek was daarop gemik om ’n sinvolle genomiese verwysings

populasie daar te stel vir verskeie vleisbeesrasse. Drie vleisbeesrasse kon daarin slaag om na afloop van die projek weg te stap met ‘n volledige genomiese verwysings populasie waarvan die Drakensbergers een van die drie rasse is. Daar is reeds byna 1 700 Drakensberger diere op stelsel met ‘n beskikbare genomiese toets.

Die daarstel van ‘n genomiese verwysings databasis het die Drakensberger telers in staat gestel om jong diere genomies te toets en sodoende die akkuraatheid van hierdie jong diere se genetiese teelwaardes sodanig te verhoog dat jonger diere met ‘n hoër akkuraatheid op teelwaardes geselekteer kan word om as toekomstige teeldiere oorweeg te kan word.

Alhoewel die primêre doel van die opstel van ‘n genomiese verwysingspopulasie is vir die berekeninge van genomiese verrykte teelwaardes (GEBVs), is daar ook ander baie belangrike inligting wat uit die genomiese toets verkry kan word.

Die mees belangrike voordeel van genomiese toetsing is dat ouerskappe met ‘n hoër vlak van akkuraatheid bevestig kan word as die huidige ouerskap toetse. Genomiese SNP profiele maak ouerskap verifikasie moontlik vir elke dier wie se vader (sire) en/of moeder (dam) ook ‘n beskikbare genomiese profiel op die LOGIX databasis het.

Tydens die genomiese ouerskap verifi-kasie proses, word alle beskikbare genetiese SNPs (merkers) gebruik wat op beide die dier en die ouers se genomiese profiele voorkom. Die aantal SNPs kan wissel vanaf 200 tot 134 000 algemene SNPs. Indien meer as 1% van die aantal getoetste SNPs nie ooreenstem met mekaar nie (met ander woorde wat in konflik met mekaar is), dui dit op ‘n moontlike ouerskap fout.

Ouerskap foute mag ook voorkom indien die verkeerde dier se biologiese materiaal ingehandig en opgegee was as die van ‘n ander dier. Dit mag ook wees dat die laboratorium monsters en/of nommers verkeerdelik aan die genomiese uitslag gekoppel was as wat aan SA Stamboek voorsien is. SA Stamboek en die LOGIX stelsel kan egter nie instaan vir foute buite beheer van Stamboek nie en kan dus nie aanspreeklik gehou kan word vir sulke foute nie. SA Stamboek en die LOGIX

stelsel publiseer bloot die inligting tot sy beskikking en daar word aangeneem dat die monsterneming op die plaas, die hantering van die monsters en die handelinge in die laboratorium korrek was.

As gevolg van die groot aantal merkers wat beskikbaar is op die SNP genomiese profiele, is dit ook moontlik om die pa of ma van ‘n kalf op ‘n databasis te soek, mits die pa en/of ma reeds ‘n genomiese profiel op die stelsel het. Tot voor die genomiese era, het die tegnologie ons nie in staat gestel om ouerskap soektogte op gene vlak te kom uitvoer nie.

Sodra ouerskap bevestiging op die genoom vlak gedoen word, is dit definitief moontlik om verwantskappe tussen diere, wat genomies getoets is, te bereken. Tradisioneel is daar aangeneem dat ‘n kalf altyd geneties 50% verwant sal wees aan sy pa en 50% aan sy ma. Dit is wel waar dat ‘n kalf 50% van sy genetiese samestelling van sy pa kry en 50% van sy ma. Daar is egter ‘n groot persentasie van die genetiese kode wat presies dieselfde is tussen individue van die selfde ras. Daar word beraam dat 98% van die om en by 3 biljoen basis pare op ‘n bees se genetiese kode dieselfde is tussen alle individue oor alle rasse. Met ander woorde, slegs 2% van die 3 biljoen basis pare op die geneties kode gee uiting aan verskille tussen beeste en selfs rasse. Daarom kan dit wees dat ten spyte van die feit dat ‘n dier 50% van sy genetiese samestelling van sy pa en ma ontvang hy geneties dalk meer na die pa of na die ma mag neig as bloot die gemiddeld vir verskillende. Sonder om die fisiese genetiese kode verskille tussen die kalf en die van sy/haar ouers te bestudeer, was die enigste manier om te kon bepaal of die dier geneties meer neig na die van die pa of ma, prestasiemeting. Met ander woorde, sou die pa geneties sterk groei gene hê en die ma swak groei gene sou daar aangeneem geword het dat die kalf se genetiese vermoë vir groei in die middel van die twee ouers wees. Die term is ‘n mid-ouer teelwaarde. Soos die kalf dan ouer word en sy/haar groei gene gemeet en aangeteken word deur die aanteken van gewigte, word daar dan fisies gemeet of die kalf beter of swakker groei as mid-ouer waarde. Indien die dier beter groei as wat verwag word dan het hy meer positiewe gene vir groei gekry en neig hy vir die eienskap meer na die pa se kant en minder na die ma se kant toe.

Dieselfde geld in ‘n opgradering stelsel. Daar word aangeneem dat die eerste

Die BEEFGENOMICSPROJECT 1

kom tot ‘n endDeur: Dr Bobbie van der Westhuizen


Die BEEFGENOMICSPROJECT 1

generasie waar rasegte bulle gebruik word, maw. A diere 50% raseg is, B diere 75% en dat die derde generasie of dan SP 87.5% raseg is. Bloot as gevolg van verskillende gene-kombinasies wat mag plaasvind kan die pot mis gesit word en kan mens diere kry wat deur opgraderingsprosesse kom wat meer of minder ras eg mag wees as wat hierdie aannames. Genomika maak dit egter vir die eerste keer moontlik om presies te kan bepaal of ‘n dier deur opgradering werklik raseg is, en of so dier dalk ’n ander gene-variasie in die populasie inbring wat afwyk vanaf die bestaande rasegte genetiese kode. Daarom maak verskeie vleisbeesrasse reeds van genomiese toetsing gebruik om die suiwerheid van opgegradeerde diere te bepaal. Indien die basis koeie reedsras eg was (sonder opgetekende stamboom inligting) kan dit moontlik wees dat B diere meer ras eg is as rasegte diere met dieper stamboominligting.

Die volgende belangrike inligting uit genomiese toetsing is sogenaamde enkel-geen toetsing. Enkel-geen eienskappe is eienskappe wat slegs deur een of twee gene bepaal word. Dit sluit kenmerke in soos die poena geen, haar kleur en dubbelbespiering.

Daar is egter verskeie genetiese toetse op die mark beskikbaar vir die identifisering van verskeie enkel-geen eienskappe waarvan die Poenskop geen nie ’n uitsondering is nie. Sommige van die toetse is meer akkuraat op vleisbees-populasies as ander. Uit die literatuur en studies blyk dit dat die Celtic Poena mutasie een van die meer betroubare genetiese toetse is vir die uitdrukking van poenskopgene.

Soos in die geval van alle enkel-geen oorerwing, dra die Celtic Poena mutasie ook twee kopieë van die geen. ‘n Dier kry altyd een kopie van die geen van sy vader en een van sy moeder. Die Celtic Poena mutasie is dominant, wat beteken dat ‘n dier slegs een Poena kopie van een van sy ouers moet ontvang om poenskop te wees. Wanneer ‘n poenskop dier slegs een poenskop geen vanaf sy/haar ouers ontvang het, word daar na so dier verwys as ‘n heterosigotiese poenskop dier. ‘n Heterosigotiese poenskop bul, kan weer op sy beurt poenskop en/of horing diere teel wanneer dit op horing koeie gebruik word. So dier se Celtic Poena status sal aangedui word as ‘n PcH. Wanneer ‘n poenskop dier twee poenskop gene vanaf sy/haar ouers ontvang het, word daar na so dier verwys as ‘n homosigotiese

poenskop dier. Al die direkte nageslag van so dier sal fisies poenskop wees. So ‘n dier sal dan aangedui word as PcPc. Afhangende van die poenskop status van die koeie of bulle, waarop homosigotiese poena diere gebruik word, mag die nageslag homosi-goties of heterosigoties poenskop wees.

Dit mag ook wees dat bulle wat heterosogoties poenskop is (PcH) wel uiting gee tot valshorings (scurs), terwyl homosigotiese poena vroulike diere (PcPc) uiting mag gee aan valshorings. Sulke valshorings kan wissel in grootte, maar is altyd ‘n los horing of horinkie wat nie aan die skedel van die dier vasgeheg is nie.

Indien ‘n dier geen kopieë dra van die Celtic poenskop geen nie, sal die dier geneties uitdrukking gee tot horings. ‘n Horing dier is dus homosigoties vir horings en so dier se poenskop status sal aangedui word as HH.

Om op te som:PcPc - Homosigoties Poenskop (Alle direkte nageslag sal fisies Poenskop wees)PcH - Heterosigoties Poenskop (Nageslag mag Poenskop of Horings hê)HH - Homosigoties Horings (Dra geen kopie vir die Poenskop geen nie)

Die kleur van diere word ook beïnvloed deur enkel gene. Daar is egter soms interaksies is tussen hierdie enkel gene. Met ander woorde, dit mag wees dat verskillende enkel gene verskillende kleure of kleur patrone beheer wat teen of op mekaar inwerk.

Alhoewel daar ‘n aantal kleur mutasies bestaan word hier net op twee kleur mutasies tans op die huidige kommersiële genomiese panele gerapporteer. Die twee mutasies is die dominante swart mutasie, sowel as die resessiewe rooi mutasie.

Die swart mutasie is dominant, wat beteken dat die dier slegs een kopie van die geen nodig het om oorwegend swart van kleur te wees. Die notasie vir die geen is ED. Indien ‘n dier twee kopieë van die swart geen dra, is die dier homosigoties vir die swart geen en sal dit aangedui word as ‘n ED/ED. Indien die dier heterosigoties is vir die swart geen sal die dier net een kopie van die swart geen dra, asook een wilde

geen. Die wilde geen verwys na ‘n ander kleur kombinasie wat nie swart is nie. ‘n Heterosigotiese dier sal aangedui word as ‘n ED/E+. Heterosigotiese swart diere mag bv. soms ook swart wees met ‘n wit kol of kolle, ensovoorts. Indien die dier nie die dominante swart geen dra nie, sal die dier aangedui word as ‘n E+/E+. So dier sal nie oorwegend swart van kleur wees nie. Swart is ook normaalweg dominant oor rooi en daarom sal ‘n rooi dier nooit twee kopieë van die swart geen kan dra nie.

Die tweede kleur- mutasie waarop gerapporteer word is die resessiewe rooi geen. Anders as die dominante swart geen, moet ‘n dier twee kopieë van die rooi geen dra om rooi van kleur te wees. Met ander woorde, vir ‘n dier om rooi van kleur te wees, moet die dier homosigoties wees vir die rooi geen – dit word uitgedruk as e/e. Wanneer die dier slegs een kopie van die rooi geen dra, staan so dier bekend as ‘n heterosogotiese dier vir die rooi geen en word die dier aangedui as ‘n e/E+. Net soos in die geval van die swart geen verwys die E+ na ‘n wilde geen, waar die wilde geen, in die geval, enige ander kleur mag wees behalwe rooi. ‘n e/E+ dier (in die afwesigheid van die swart geen) sal donker rooi vertoon. Wanneer ‘n dier vir die rooi geen ‘n E+/E+ is, dra die dier nie die rooi geen nie en indien die dier ook E+/E+ vir die swart geen is, sal so ‘n dier se kleur voorkom as ‘n donker rooi-bruin.

Dit is belangrik om die twee gene altyd as ‘n eenheid te bestudeer. Daar is bv. Drakensberger diere wat een kopie van die swart geen dra sowel as die resessiewe rooi geen. Omdat die swart geen dominant is sal die dier swart vertoon ten spyte van die feit dat hy slegs een swart geen dra. Sodra twee diere met mekaar gepaar word wat beide slegs een kopie van die swart geen dra en terselfdertyd die resessiewe rooi geen dra, is daar ‘n kans dat nageslag uit die paring kan voortspruit wat geen kopie van die swart geen dra nie en daarom dan uit die aard van die saak rooi sal vertoon.

Dubbelbespierde gene by beeste: Die Myostatin-geen kom in alle soogdiere voor en beïnvloed die produksie van proteïene wat spierontwikkeling beheer. Myostatin mutasies beïnvloed die produksie van proteïene wat minder effektief is in die beheer van spierontwikkeling. Dit lei tot verhoogde spiermassa. Daar is nege bekende mutasies van die Myostatin geen in beeste, waarvan sommige ras-spesifiek is, en ander in meer as een ras voorkom. Daar


is hoofsaaklik drie mutasies wat voorkom in vleisbees populasies en hulle is:

F94L MutasieDiere wat hierdie mutasie dra, toon ‘n verhoogde spiermassa sonder verhoogde kalf probleme. Die mutasie kan egter lei tot ‘n mate van verlaagde vrugbaarheid en selfs lanklewendheid. Die vleis van hierdie diere is egter sagter met ‘n verminderde vet neerlegging maar ‘n hoër proporsie van poli-onversadigde vette. Hierdie mutasie is gedeeltelik dominant, wat beteken dat diere met slegs een kopie van hierdie geen ook uiting aan hierdie eienskappe sal gee, maar nie in dieselfde mate as ‘n dier wat homosigoties (twee kopieë dra) is vir die mutasie nie. Hierdie mutasie is algemeen in populasies soos die Limousine-ras.

nt821 MutasieDiere wat twee kopieë van hierdie mutasie dra, is uiters swaar bespierd in voorkoms, insluitend abnormaal groot, wye en afgeronde kruis en dye, met prominente lyne tussen spiergroepe. Hierdie diere toon gewoonlik min onderhuidse vet met dun en fyn bene. Geboortegewigte van sulke diere is swaarder, wat lei tot moeiliker kalwings. Hierdie mutasie is ‘n resessiewe geen wat beteken dat ‘n dier twee kopieë van hierdie geen moet dra om dit te kan vertoon. Wanneer ‘n dier slegs een kopie van hierdie geen dra, sal die dier normaal lyk. Wanneer bulle gebruik word wat nie die geen dra nie, sal daar geen dubbelbespierde nageslag gebore word in die kudde nie.

Q204X MutasieDiere wat twee kopieë van hierdie mutasie dra, sal ‘n groter lende diepte hê, sal ‘n verminderde onderhuidse vet bedekking toon en se vleis sal sagter wees. Hierdie mutasie lei egter tot swaarder geboorte gewigte met ‘n verhoogde risiko van moeilike kalwing. Vroulike diere se melk produserende vermoë sal ook negatief beïnvloed word. Hierdie mutasie is gedeeltelik dominant, wat beteken dat diere met slegs een kopie van hierdie geen ook hierdie eienskappe sal vertoon, maar nie tot dieselfde mate as ‘n dier wat twee kopieë van die geen dra nie.

Ander MutasiesDie ander mutasies is uiters skaars en is meer spesifiek tot sommige Europese dubbelbespierde rasse en kon nog nie in die plaaslike Suid Afrikaanse vleis populasie opgetel word nie.

Die Drakensberger ras is ook geen uitsondering tot hierdie Myostatin-gene nie. Veral die resessiewe nt821 mutasie kom in die ras voor.

Behalwe vir die F94L mutasie is die res van die Myostatin-geen mutasies nadelig om in ‘n kudde of ras te hê.

Die vraag op baie telers se lippe is: “waar begin ek as teler met die implimentering van genomika in my kudde”?

Dit word sterk aanbeveel om eerstens te begin met al die gebruiksbulle (of moontlike gebruiksbulle) in die kudde. Maak seker hierdie bulle is genomies

getoets en skoon van alle genetiese defekte wat deur die bestaande toetse getoets kan word. Tweedens, genotipeer alle veilingsbulle. Sodoende kan die vaderskap met ‘n hoër akkuraatheid bevestig word en kan die koper van die bulle gerus wees oor die produk wat aangebied word en dat hulle vry is van beskikbare genetiese defekte. Ter selfde tyd word genetiese besluite gemaak op hoër akkurate genomiese teelwaardes. Die derde stap sal wees om jong kalwers (verse en bulle) op die plaas te begin genomies toets om sodoende genomies verrykte teelwaardes te bekom om op ‘n vroeër ouderdom meer akkurate genetiese besluite te kan maak.

Indien ‘n teler van sy diere wil genotipeer kan biologiese materiaal bloot aan die Drakensberger kantoor of direk aan Stamboek gestuur word in ‘n normale koevert met die dier se ID en registrasie nommer asook die woord Genomiese Toetsing sowel as watter enkel gene voor getoets moet word.

Daar is tans wel ‘n proses aan die gang om die moontlikheid te ondersoek na ‘n tweede rondte vir die BGP projek. Die BGP2 projek sal ‘n opvolg wees op BGP1 en sal hoofsaaklik gemik wees op die gebruik van beskikbare befondsing om die kostes van genomiese toetse goedkoper te maak deur subsidiëring. Die proses is egter nog in wording en geen fonsbewilliging is al gemaak nie.

Die Suidelike Hoëveld Drakensberg-er Klub, of te wel SHDK, is gesetel in Vrede hoewel ons klub lede van heinde en verre kom. Hierdie klub bied jaarliks, onder beskerming van die Drakensberger Telersgenoots-

kap, ‘n veiling aan en dit vind plaas teen die einde van Augustus by die Vrede Veilingskrale. Die bestuur van die klub is asvolg:Voorsitter – Dries van der WaltOndervoorsitter – Louis BothaAddisionele lid – Rodney NeumanSekretaresse/Penningmeester/PRO – Melisia Botha (die belangrikste person in ons klub!)

Ons lede en hulle stoete: Louis Botha – MambanePiet de Villiers – RietkolCarel Nel – GrasmuntRodney Neuman – HymgertFanie van Dyk – BrakenjanLeonard Neuman – FrelonWillie Landman – Black HillsJean van der Merwe – Black HillsFrannie du Toit – TurfkuilJan Dhooge – D’HofsteeJP Theunissen – SsendraGerhard Potgieter – Uitvlug Dries van der Walt – Erfenis

Suidelike HoëveldKlub

KLUBVERSLAE


Ons lede en hulle stoete: Louis Botha – MambanePiet de Villiers – RietkolCarel Nel – GrasmuntRodney Neuman – HymgertFanie van Dyk – BrakenjanLeonard Neuman – FrelonWillie Landman – Black HillsJean van der Merwe – Black HillsFrannie du Toit – TurfkuilJan Dhooge – D’HofsteeJP Theunissen – SsendraGerhard Potgieter – Uitvlug Dries van der Walt – Erfenis

6+Telers

KLUBVERSLAE

Vir Freddie Wasserfall en skoon-seun Neels Wilken en die Jesu-mar Stoet was dit die eerste jaar as deel van ons groep en dit is goed om ‘n jong man soos Neels

se entosiasme te beleef. Frannie en Miemie du Toit is vanjaar 10 jaar Stoet Telers, Fanie en Linnie van Dyk 25 jaar , Petri en Hendri-na 30 jaar en Carel en Anita vanjaar 40 jaar. Almal begeesterde Drakensberger telers.

Om hierdie geleentheid te vier het ons ‘n ope Inligtingsdag op 18 Augustus by Amanzi gereel wat deur bykans 90 mense bygewoon was. Die program het die hele spektrum van diereverbetering

aangespreek. Van die wetenskap tot die praktiese verduidelik van ‘n funksioneel doeltreffende dier. Prof. Estè van Marle-Koster het meesterlik daarin geslaag om die hele begrip van Genomika en die rol wat dit in diereseleksie in die toekoms kan/gaan speel aan die gehoor verduidelik. Daarna het Dr. Pierre van Rooyen die rol en invloed van die Stoetbedryf en die praktiese gebruik van teelwaardes in seleksie aan die gehoor voorgehou. Albert Loubsher van Veeplaas het vir ons vertel watter rol die media speel in die groter landbou bedryf en hoe belangrik integriteit van beriggewing is. Om die lesing gedeelte

af te sluit het Martin Seyffert, bekroonde Interras beoordelaar, prakties, funksionele doeltreffendheid op ‘n bul en vers bespreek. ‘n Dag wat vir almal iets leersaam ingehou het. Daarna kon ons die innerlike versterk met ‘n regte boerebraai in Amanzi se Bos Lapa en lekker kuier tot laat.

Dankie aan elkeen wat die dag met hulle kennis kom versier het. Dankie aan elkeen wat hierdie besonderse dag met ons kom deel het en dankie aan elkeen wat bygedra het tot die totale sukses van die dag. En dankie aan almal wat ons Veiling bygewoon en ons ondersteun het. Seën tot volgende jaar.

Die vyfde Vrystaat Studiegroep byeenkoms is gehou op die plaas Poortjie van Jaap Erasmus in Koppies distrik op 3 Februarie 2018. Telers en belangstellendes het in

groot getalle aangekom op Poortjie en hul verlusig aan heerlike eetgoed en koffie wat keurug deur Risa en Corne voorgesit is. Groot was die gesels want die weidings is mooi groen en in die verte verlustig Jaap se Drakensbergers hul aan die sappige weiding dankbaar vir die milde reen wat geval het.

Ds Hans Griessel open die dag op gepaste wyse met bemoediging vanuit die Woord. Neville heet al die telers welkom asook die borge en spesiale verwysing na Liza Bohlman van Landbou weekblad.

Telwiedre Voere van Heilbron se Henco Leicester het die onderwerp Ekonomiese Vleisbeesproduksie onder ekstensiewe toestande bespreek. Hy verwys na alle stadia van die produksie proses om maksimum wins te verseker. Strategiese voeding speel ‘n belangrike rol

in die eindresultaat. Telwiedre se statiese uitstalling van hul produkte het baie belangstelling en vrae gestimuleer.

Uitstekende statiese uitstalling van Swavet deur Gert Smit het veral die kalf onthoring toerusting aandag getrek. Gert verwys na onderhoud van toerusting om lang diens te verseker en gee spesifiek raad oor die onderhoud van inenting en doseer spuite.

Ons gasheer, Jaap, lig ons in oor die ontstaan van die Drakensberge kudde wat deur sy oupa begin is. Hy verwys na sy bestuur en hoe hy probeer om ‘n jaar se verse altyd in een trop te hou vir hul produksie leeftyd. Aantekeninge word gehou van koeie as kalf en kalwers word aangemerk. Geen Drakensberger word in die kudde onthoring nie om koeie te help met die beskerming van hul kalwers teen ongediertes.

By die kraal gekom wag daar ‘n pragtige kalf waarvan die gewig geskat moes word. Basie Bergh skat gewig 234kg kolskoot en is toe die wenner van ‘n duursame spuit deur Christiaan gereel. Hier is ook gesien hoe bedrieglik dit is om Drakensberger

gewigte te skat almal het kalf ligter geskat as werklike gewig.

By ‘n groot groep verse het Piet de Villiers positiewe eienskappe uitgewys wat tot goeie interaksie gelei het.

Die koei en kalf trop het beindruk met die goeie kwaliteit van Drakensberger koeie met verwysing na kapasiteit en haarkleed. Al die kalwers was nageslag van een bul wat beindruk het. Louis Botha en Piet keer spesifieke diere uit om na hul positiewe eienskappe te verwys wat leersaam was.

Groot dors en hongerpyne neem ons terug na die braaivleis vure waar almal lekker gesels het oor Drakensbergers. Na die heerlike kuier keer almal huiswaarts om met nuwe moed na hul eie Drakensbergers te gaan kyk met die gedagte WIE IS BANG BANG VIR DIE DONKER AS JY DIE MA VAN ‘N BEES OP JOU GROND HET.

DIE VOLGENDE STUDIEGROEP BYEENKOMS SAL GEHOU WORD (DV) OP SATERDAG 2 FEBRUARIE 2019.

Groete Vrystaat Drakensberger Studiegroep Bestuur

2018 is inderdaad ‘n groot jaar vir ons 6+ Telers. Behalwe vir die feit dat ons as groep vanjaar vir 21 jaar soos doopouers bymekaar staan, het elkeen op sy eie ‘n mylpaal bereik of ‘n basis vir die toekoms gelê.

VRYSTAAT DRAKENSBERGER STUDIEGROEP


Die Noordwes Drakensberger Klub is amptelik in Mei 2007 op die Drakensberger genootskap se dagbestuur vergadering goedgekeur en het 5 stigterslede gehad. Die

klub se leuse is: “Saam bereik ons meer”. Van die klub stoet lede se kuddes is egter nie so jonk soos die klub nie en twee van die kuddes dateer reeds uit 1973 en 1975. Die ryk geskiedenis en ervaring uit die kuddes word vrymoedig gedeel met die ander klublede. Die klub bestaan huidiglik uit 10 stoet lede en ook kommersiele lede. Ons streek se veld wissel van soet in die weste tot uiters suur in die ooste. Die veldtoestande dui net weer op ons diere se uiterste gehardheid, wat vir ons aangepaste diere gee wat by feitlik enige streek kan aanpas.

Die NWDK is ‘n jong en dinamiese klub wat aktief betrokke is by die uitbouing

en bevordering van die ras. Die klub hou jaarliks ‘n klubveiling. Bulle uit die klub word ook jaarliks by die Kuruman bul en ram veiling en die Suidelike Hoeveld Klub veiling aangebied. Die twaalfde jaarlikse NWDK veiling is die jaar weer op die plaas Jakkalsfontein van Johann Fourie gehou tussen Klerksdorp en Wolmaransstad. Die NWDK veilings word voorafgegaan deur die Fox in the Hills inligtingsdag wat deur die Black Hills en Black Fox kuddes gesamentlik aangebied word.

By die Nasionale veiling wat Junie 2018 by die Parys Afridome gehou is, het vyf van die NWDK lede diere aangebied en is die hoogste prys vir ‘n bul deur een van ons lede se bulle behaal. Nog ‘n aanduiding van die kwaliteit diere wat hier in ons provinsie beskikbaar is.

Honderde van ons klublede se diere loop in ’n wye gebied in distrikte vanaf Randfontein, Derby, Boons, Klerksdorp,

Hartbeesfontein, Potchefstroom, Viljoenskroon, Delareyville, Schweizer Reneke, Vryburg, Gerdau, Reivilo, Toska, Groot Mariko en selfs Gordonia.

Die Klub het die volgende lede: Dr. Johann Fourie [Black Fox by Klerksdorp en Vryburg], Francois Weideman [Bloubosput by Reivilo]; Dr. Sampie Smith [Sambesi by Klerksdorp ]; Nelmarie en Manie van Staden [Bonheim by Vlakdrif]; Martin van Wyk [Rodora by Randfontein]; Willie Landman en Jean van der Merwe [Black Hills by Potchefstroom]; Byron Cumin [Cumin by Boons]; Flip Fourie [Forman by Hartbeesfontein]; Schalla van Schalkwyk [By Marikana]; Hennie Botes [Mooi loop by Migdol] en Hendrik Badenhorst [By Hartbeesfontein]; Werner Vermeulen [Rooipad by DeBen].

Noordwes-klubKLUBVERSLAE

BONHEIM


WIE IS DAN BANG VIR DIE DONKER? 39

In die begin was die klub se veiling en die nasionale veiling saam gehou by die ou veilingskrale op Ermelo. Op ‘n hoogtepunt was 212 haltermak bulle aangebied op die veiling. Die klub het in daardie tyd gereeld bulle gestuur

vir Fase C toetsing by Nooitgedacht en veld toetse by George Terblanche.

Bussie toere is in die klub begin om die klub se bulle te keur vir die veiling en om seker te maak ons handhaaf die hoogste gehalte. Lede word ook blootstelling gegee aan die kommersiele boere. Dit is altyd ‘n lekker geleentheid om nuwe verhoudings te bou en vir die lede om kennis te deel met die kommersiele boere. Met die bussie toer word daar gereel om oor twee dae plase te besoek van kommersiele- en stoet boere. In die aande word daar lekker gebraai en saam gekuier. In 2019 sal daar weer ‘n bussie toer wees en ons wil almal in die omgewing nooi om ons te vereenselwig op die twee dae. Dit sal ‘n geleentheid wees om nie te mis nie.

Huidiglik bestaan die OTDK uit 25 lede en die nuwe raad is as volg:Voorsitter: Werner KrynauwOnder Voorsitter: Petrus TaljaardSekretaris: Johan Rautenbach Raads Lede: Pikkie Uys, Willie Watermeyer en Carel Watermeyer

Die laaste vyf jaar het Petrus Taljaard baie moeite gedoen om ons pragtige beeste te skou by die Ermelo Interras Skou. Die skou vind elke jaar in Maart maand plaas. Die jaar was Petrus Taljaard saam met Pikkie Uys by die skou en het die volgende prestasies behaal:

Eerste geplaas in die groepe: 3 verse, 3 koeie en ‘n senior bul. Tweede geplaas in die groepe: senior koei, koei en kalf, bul en koei. Derde geplaas in die groep: junior vers.

As klub het die OTDK sedert 2009 weer aktief begin deelneem aan die Oos Transvaal alleras bulveiling waar vanjaar 250 bulle van 15 rasse verteenwoordig was. Kobus Davel het aanvanklik betrokke geraak by die veiling en so die platform en geleentheid geskep vir die OTDK op die skou veiling. Die veiling was die jaar ‘n absolute hoogtepunt vir ons as klub wat 15 diere aangebied en 14 verkoop het, het ons ‘n gemiddelde prys van R 59 464.00 behaal en so ook die hoogste prys in die veiling

se geskiednis van R145 000.00 vir bul T 15 – 57 geteel deur Petrus Taljaard. Namens die OTDK wil ons graag dankie se vir al die ondersteuning op die veiling.

Ons wil ook ons nuwe lede verwelkom: Carel Hancke, Koos van Niekerk en Werner Krynauw. Die jong entoesiastiese telers bring nuwe entoesiasme in, nie net in die klub nie, maar ook in die genootskap. As OTDK wil ons graag weer die Drakensberger se voetspore laat groei in ons streek.

As klub is ons baie opgewonde oor 2019. Die jaar word afgeskop met ‘n opwindende boeredag wat op 13 Februarie 2019 sal plaasvind by Ermelo en dit word aangebied deur Petrus Taljaard en die OTDK. Ons gaan die dag deel met die Hoeveld Studie Groep en sien uit om die kommer-

siele telers in die streek weer te herhinner dat mens nie bang hoef te wees vir die donker nie.

Die jaarlikse bussie toer vind ook vroeg in die jaar plaas en belowe om ‘n wonderlike geleentheid te wees waar die bulle vir die Oos Transvaal Bul veiling gekeur gaan word. Die veiling vind die laaste Woensdag van Julie 2019 plaas.

Maart maand vind die interras skou weer op Ermelo skou gronde plaas. Ons nooi graag almal om die geleentheid te ondersteun. Daar is min geleenthede soos die waar mens kan sien hoe vergelyk ons ras teenoor ander rasse.

Vir meer inligting hou ons klub se Facebook blad dop of kontak vir Werner Krynauw by 0716071086 of Petrus Taljaard by 0824934137.

OTDK2018Die Oos Transvaal Drakensberger Klub was 47 jaar gelede gestig op 17 November 1971 deur stigters lede John S.L. de Jager, Louis de Jager, Frank Poulter, John Roos, Louis Kritzinger, Pierre Uys en Micheal de Jager. Die eerste voorsitter was John de Jager en die sekretaris was Micheal de Jager.

KLUBVERSLAE


Baie geluk aan elkeen wat tydens ons 22ste Produksieveiling Rouvus of Delram genetika aangeskaf het.

Baie dankie aan elkeen van u se ondersteuning. Dit was n voorreg om die Drakensbergers te verteenwoordig tydens Alfa 2018 met n Verse n Die Moneymaker koei. Rouvus is baie opgewonde oor al die Voerinname vergelykingsentrums wat opstaan daar is self nog

Skaapsentrums aan die beplanning.Baie voorspoed aan elkeen met die kalf en plant seisoen 2018Kontak gerus vir enige navrae Frik 0834551264 of Gawie 0832645487of stuur epos [email protected]

VEILING AANBOD VERKOOP % GEMIDDELD HOOGSTE PRYS

BUFFALO VALLEY 24 24 100 R47 916.00 R65 000.00NASIONALE VEILING 19 17 89.5 R42 676.00 R75 000.00DUNDEE 7 7 100 R39 64.00 R42 500.00ROUVUS 37 28 75.7 R60 214.00 R140 000.00OTDK 14 14 100 R59 464.00 R145 000.00NEUMAN BROERS 52 52 100 R59 788.00 R150 000.00KURUMAN 3 3 100 R36 500.00 R37 000.00KAROO 15 5 33.3 R27 800.00 R33 000.00SHDK VREDE 34 34 100 R45 412.00 R80 000.00NWDK KLERKSDORP 23 12 52.2 R40 792.00 R75 000.006 PLUS 27 23 85.2 R32 500.00 R65 000.00TOTAAL 255 219 86 R49 361.00 R150 000.00

2018VEILINGS GEMIDDELDES

VEILING AANBOD VERKOOP % GEMIDDELD HOOGSTE PRYS

BUFFALO VALEY 18 13 72.2 R15846.00 R18 000.00NASIONALE VEILING 13 9 69.2 R20 111.00 R22 000.006 PLUS- KOEIE 19 19 100 R17 329.00 R19 000.006 PLUS - VERSE 4 4 100 R12 250.00 R13 000.00

BULLE OP AMPTELIKE VEILINGS VERKOOP

VROULIKE DIERE OP AMPTELIKE VEILINGS VERKOOP

Produksieveiling

VEILINGS


The Drakensberger family started the National event with a council meeting the morning of 20 June. In between proceedings the senior selectors (elected to do the National auction screening), thoroughly

went through all the stud animal to ensure only functional efficient animals are put on sale at our auction. During lunch a thought-provoking information sharing session on animal genomics was presented by XXXX. Lunch was followed with the Annual General Meeting that was well attended. During the AGM our own Drakensberger Marketing consultant handed out branded battery packs to thank our breeders for their contribution towards breed improvement and for their involvement. During the AGM the new president (Willie Landman) and vice-president (Henk Delport) was elected. Furthermore, the first woman on the Drakensberger council member (Dr. Liesel Foster) was also elected. We are blessed as a breed to have such knowledgeable and experienced breeders willing and able to contribute towards our breed!

We celebrated our breed association’s 70 year anniversary with a banquet attended by breeders and their families. During the ceremony the birthday cake was cut and trophies were handed out to the deserving breeders. This was a well organised event and hosted by our master of ceremonies, Cindy Puren. Cindy also handed out gifts to our Drakensberger “extended family” from the media and our sponsors.

On the 21st of June one of the biggest National Drakensberger auctions this century was held at the Dome in Parys. A total of 51 breeders registered for the auction and Deon Klopper was the auctioneer that handled the proceedings. 17 of the 19 bulls were sold at an average price of R 42 680. Oom Schalla van Schalkwyk purchased the most expensive bull from Francois Weideman (Bloubosput stud) for R75 000. All 17 the pregnant commercial heifers were sold for an average of R17 000 each and 9 of the pregnant stud heifers were sold for an average of R20 111 each. All 24 Cow and calves were sold for an average of R20 250 each. All 75 of the

weaned heifers were sold for an average of R9 470 each. A big thank you to all everyone from GWK who contributed towards this successful auction, especially Schalk Erlank and his team who personally inspected all the bulls long before the auction to ensure the quality of the animals on auction are on standard. Thank you also to all the breeders who joined in the festivities and brought their quality heifers to the auction.

Next year, 20 June 2019, we plan to host another National auction at the Dome and this aims to be a “Black Thigh” event of note. Please contact us in time should you wish to bring your top quality heifers and bulls for auction to share the genetics nationally.

Thank you to all our sponsors, Molatek, Voermol, Beefcor, GWK who have become more like family the past few years.

Jean van der Merwe

DRAKENSBERGER

Voor: Fanie van Dyk, Louis Botha, Liesel Foster, Rodney Neuman. Agter: Magiel Blom, Willie Landman (President), Cindy Puren (Bemarkings consultant), Henk Delport (Vise-President) Jean van der Merwe.

DUURSTE BUL

op die veiling: FK15 046

21 JUNE 2018NATIONAL SALE


BRONS

GOUDSILWER

Freddie Wasserfall en Petrus Taljaard (ontvang namens Louis Botha)

Jan Dhooge

Willie Landman

Derick Orsmond

Magiel Blom

Fanie van Dyk

Henk Delport (ontvang namens JP Theunissen) en Carel Nel

Gawie Roux en Frannie Du Toit

Henk Delport, Freddie Wasserfall en Petrus Taljaard (ontvang namens Rodney Newman)

Manie van Staden (Bonheim) Jeugskou, Willie Landman (Blackhills), Jean van der Merwe (Blackhills), Henk Delport (Delram), Frik Roux (Rouvus), Magiel Blom (Embee).

Embee Stoet van Magiel Blom AS van Niekerk Skild vir kleiner kuddes met laagste TKPHenk Delport en Pieter Esterhuizen van Delramppie Nel trofee vir persoon/persone wat baie gedoen het vir Rasbevordering.Black Hills stoet Embee trofee vir Kuddes met meer as 100 koeie gekalf met die laagste TKP

Rouvus Zoetis trofee vir die bul met die beste VOVDelram stoet AECI trofee vir kudde wat die beste vordering getoon hetRouvus stoet Rouvus trofee vir kudde met die beste speen teelwaardes

Toekennings wat tydens die Algemene Jaarvergadering toegeken is:

STAM

BOEK

TOEK

ENNI

NGS

WIE IS DAN BANG VIR DIE DONKER? 43

Die 2018 Junior vleisbees keuringskursus is aangebied by Gryshoek, Wakker stroom by Pikkie Uys van 24 tot 25 Januarie. Gryshoek Drakensbergerstoet is die

oudste stoet in die land en die passie en toewyding vir ons bees het nog glad

nie getaan nie, inteendeel. Die eerste keuring van Drakensbergers het ook hier plaas gevind in Februarie 1948. Die bul Gryshoek Swart Dirk was die eerste bul wat goedgekeur is deur die keurders. Wat ‘n voorreg om keurder opleiding te ontvang in hierdie beeldskone wereld met soveel van ons ras se ontstaan en geskiedenis wat hier

afgespeel het!Oom Piet de Villiers het die

teorie deel behartig wat handel oor ‘n inleiding en geskiedenis van die Drakensberger ras, die administratiewe deel van teling en die teorie van visuele keuring van vleisbeeste wat insluit: punting en plasing volgens die standaard van voortreflikeid

asook afkeur en diskriminasie foute. Pikkie Uys (met die hulp van Willie Watermeyer en Petrus Taljaard) het die prakties in die kraal hanteer wat bo en behalwe die visuele keuring op top uitgesoekte Gryshoek verse en bulle toegepas het, ook die kraal etiket verduidelik het. 28 Leerders het die kursus voltooi, wat onder andere leerders van Namibie asook ‘n hele span van RCL foods ingesluit het.

8 van die leerders slaag ook die kursusvereiste van 80% en word outomaties genooi om die keuringsopknappingskursus by te woon wat ‘n voorvereiste is om op ‘n keuringstoer te mag gaan.

KURSUSSE

Die sprekers was Mnr. Henk van der Laarse wat gepraat het oor ‘Hoe bulle se vrugbaarheid geevalueer word’, mnr. Danie Bosman oor ‘Hoe maak ek my kudde beter met

veekundige beginsels. Mnr. Carel Nel het ons ook vertel van ‘Hoe hy geslote kudde en inteling in sy kudde toepas’, waarna mnr. Willie Landman vir ons meer oor die

‘Toepassing van teelwaardes en praktiese hulpmiddels’ vertel het. Die laaste spreker was van die skoner geslag - Dr. Liesel Foster het ons meer ‘Perspektief oor aspekte van beesteling’ geleer.

Die keurdersvergadering het gevolg en na afloop van die vergadering is die keurders opgedeel in verskillende toere, waarna elkeen tyd gegun is om sy toerbe- planning te doen. Die dag is afgesluit met

‘n gesellige byeenkoms by Vrede Hotel.Die volgende dag was dit weer tyd vir

praktiese opknapping, waar al die keurders die geleentheid gebied is om diere te bespreek en te evalueer. Die praktiese opknapping het plaasgevind by Rodney Neuman op die plaas, Newlands. Na afloop van die praktiese opleiding het almal middagete geniet, waarna hulle huiswaarts vertrek het.

KEURDERSVERGADERINGEN OPKNAPPINGKURSUS

OPLEIDINGSKURSUS2018 Junior keurder

‘n Suksesvolle keurdersvergadering en opknappingskursus is weereens vanjaar aangebied. Die vergadering is gehou te Vrede Hotel, waar verkeie sprekers die vergadering toegespreek het.


trainingcourse

Opleidingskursus

Vleisbees junior keurderskursus Datum: 23 en 24 Januarie 2019

Koste: R380/persoon (Middag etes en opleidings-materiaal ingesluit, akkommodasie uitgesluit)

Program:23 Januarie 11:00 – 13:00 - Administrasie van Vleisbeeste - Standaard van voortreflikheid - Afkeur en diskriminasie teorie

23 Januarie 13:00 – 14:00 - Middagete

23 Januarie 14:00 – 17:00 - Praktiese demonstrasie in die kraal

24 Januarie 9:00 – 11:00 - Teorie eksamen

24 Januarie11:30 – 12:00 - Praktiese keuring opknapping

24 Januarie12:00 – 13:30 - Praktiese keuring eksaminering

24 Januarie 13:30 – - Middagete en verdaging

Vir alle navrae en bespreking kontak asb. vir Ronandé Wiese by [email protected] of Tel: 051 4100974.

SLUITINGSDATUM VIR REGISTRASIE: 15 Desember 2018

REKENING BESONDERHEDE:

Drakensberger Beestelersgenootskap van SAStandard Bank Rekening nommer: 030 994 020Takkode: 051001Verwysing: Naam en VanStuur bewys van betaling na [email protected]

Beef cattle junior inspector’s course Date: 23 and 24 January 2019

Cost: R380/person (Lunch and training material included, accommodation excluded)

Programme:23 January 11:00 – 13:00 - Administration of beef cattle - Standard of Excellence - Disapproval and discrimination theory

23 January 13:00 – 14:00 - Lunch

23 January 14:00 – 17:00 - Practical demonstration in the kraal

24 January 9:00 – 11:00 - Theory examination

24 January11:30 – 12:00 - Practical inspection refreshment

24 January12:00 – 13:30 - Practical appraisal examination

24 January 13:30 – - Lunch and adjournment

For all enquiries and bookings, please contact Ronandé Wiese at [email protected] or Tel: 051 4100974.

CLOSING DATE FOR REGISTRATION: 15 December 2018

ACCOUNT DETAILS:

Drakensberger Cattlebreeders Association of SAStandard Bank Account number: 030 994 020Branch code: 051001Reference: Name and surnameSend your proof of payment to [email protected]

Wilanna groet! Soms is dit makliker om tot siens te sê as ander kere, maar vandag is dit moeilik om tot siens te sê.

Ek wil net aan die dagbestuur en raadslede en lede van die genootskap baie dankie sê vir die voor reg om al die jare wat ek vir hulle, van dien kon gewees het by Stamboek.

Ek was 22 jaar betrokke by die registrasie van die Drakensbergers by Stamboek, ek het saam die lede baie uitdagings oorbrug.

Ek ken jul geskiedenis, jul dryfkrag, jul drome, passie, humor, jul gees, emosies, letsels, jul hartseer, jul rustigheid, jul liefde vir jul plase en diere dit hoekom ek julle lief het.

Baie van die lede wat ek ontmoet het en geleer ken het, het ek sien wyser raak met die jare, natuurlik saam my. Ek het so lank pad saam julle geloop, en het hartseer tye ook geken met afsterwes van ledes, en met soveel herinnering dink ek soms nog aan almal

van hulle, aan hulle families en vriende wat agtergebly het, om voort te gaan met die kuddes. Dit is seker die seerste groet van almal.

Ek het ook ‘n klompie sekretaresses gesien kom, en gaan by die genootskap, Ek het regtig altyd lekker om saam hulle te werk.

Die nuwe jong lede wat aangesluit het, het ek ‘n paar groeipyne gehad en het ons dit uit die weg gewerk.

Ek is seker dat daar ‘n magdom goeie herinnering van elke teler wat ek geken het in my hart sal bly leef.

Baie dankie aan almal deur die jare ek gaan julle baie mis.Ek sê tot siens maar nie vaarwel nie.

My gebed vir julle: Hemelse Vader, skenk aan ons die genade om te leef in die wete dat die beste nog voorlê. Dit bid ek in Jesus se Naam. Amen Liefde Wilanna

Chris ElsSekretariaat Bestuurder051 4100 963 • [email protected] van der WesthuizenHoofbestuurder082 331 9923 • [email protected]érri van ZylUitvoerende Sekretaresse051 410 0995 • [email protected] LloydFinansies & Ondersteunende Dienste051 410 0998 • [email protected] de JagerRekenaardienste051 410 0911 • [email protected] LabuschagneAantekening- en Datadienste051 410 0988 • [email protected] Bobbie van der WesthuizenBestuurder Genetiese & Adviesdienste082 802 6606 • [email protected]

STAMBOEK bestuur & kontak-besonderhede

Die LNR se toekennings is vrywillig. Lede kan self besluit om deel te neem.Jan & Elna Dhooge van Heidelberg Gauteng se koei AAD030028 is die Farmers Weekly koei. Sy is 15 jaar oud en reeds 11 kalwers gespeen en weer dragtig. Al haar kalwers is gekeur.

2018 LNRTOEKENNINGS

Koos van NiekerkKOJO DrakensbergersKobie van der Walt

NUW

E LED

EW

elko

m!

Magiel & Linda Blom is een van vyf finaliste vir die Vleisbeesverbeterings kudde vir 2018.

Me Thokozile Mathelela boer met 87 Drakensberger en Limousin koeie naby Hendrina in Mpumalanga en is die Nasionale wenner vir opkomende boere.


Wat ‘n voorreeg om hierdie boodskap vir die einde van die jaar te mag skryf. Ek doen dit met groot dankbaarheid teenoor eerstens my

Hemelse Vader en groot waardering teenoor almal se ondersteuning. In die werksomgewing en veral gedurende hierdie droogte. Ons almal kan dankbaar wees om ‘n werk te mag hê en dan nog om aan die Drakensberger familie te behoort.

‘n Stukkie goeie advies wat op die lewe van toepassing is: “Remember that childhood game you may have jumped from square to in the Linoleum, saying “Step on a crack, break my mother’s back” Donnell Brown noted, as he watches his and other kids play that same game in the house, he observes that sooner or later, they always step on a crack.

“I think I have the answer to why we tend to step on the cracks more quickly than maybe we should, he says. When we think about playing that game, where’s the focus? Our focus is on the crack. I’ve taught several children over the years that if they focus on the open places, the place they want to be, they’ll hit the target more often”.

Met verwysing na bogenoemde goeie advies is die uitdaging vir ons in 2019 om daarop te fokus. Moenie fokus op dit wat jy nie kan verander, soos die “cracks” nie. Fokus op die dinge waarop jy ‘n invloed kan hê en ‘n verskil kan maak. Dit is wat my so opgewonde maak van 2019 en wat die Drakensbergers uitstaan teenoor die ander rasse!

Geseënde Kersfees en voorspoed vir 2019.Die Wiese gesin.

Daar is vanjaar twee wenners in die Agri Noord-Kaap se 2018 Jongboer van die Jaar kompetisie aangewys; Van Zyl Naude, ‘n boer van die

Richmond distrik, is aangewys as Veeboer van die Jaar en Danie Fourie wat boer langs die Oranjerivier in die Douglas distrik, is as Besproeingsboer van die Jaar aangewys. Van Zyl Naude is die algehele wenner en sal Agri Noord-Kaap verteenwoordig by die 2018 Nasionale Jongboer van die Jaar kompetisie.

There were two winners in the Agri Northern Cape 2018 Young Farmer of the Year competition this year. Van Zyl Naude, a farmer of the Richmond district, was named Livestock Farmer of the Year and Danie Fourie, a farmer from Douglas along the Orange River, was named Irrigation Farmer of the Year.

Van Zyl Naude is the overall winner and will represent Agri Northern Cape at the 2018 National Young Farmer of the Year competition.

2018JONGBOERVAN DIE JAAR

UIT DIE

KANTOOR2018

NEEM KENNIS!Welkom aan Marietjie Campbell, ons registrasie klerk by SA Stamboek. Haar kontakbesonderhede 051 4100919 / [email protected] Sy is hanteer die volgende rasse: Senepols, Tuli’s, Pinzguaer, Pinzyl en Drakensbergers.

Welkom!GEEN DUPLIKAAT ID’S MAG MEER GEDOEN WORD NIE.Die stelsel het nou die 02/01/2018 verander dat daar nie meer manlike en vroulike diere

met die selfde id’s mag wees nie. Alle diere voor 2018 bly so op rekord.


Vir volledige meng- en voerinstruksies raadpleeg u naaste Voermol-agent, sien www.voermol.co.za of stuur ’n e-pos aan [email protected]

Voermol SupermolV7267

Energie- en mineraalaanvulling met 20% proteïen vir diere op groen weiding. Geen vermenging is nodig nie. Aanbevole inname

1 000 g - 1 200 g/bees/dag en 180 g – 200 g/skaap/dag.

Voermol EnergieblokV11456

Blok, gebruik as energie- en mineraalaanvulling vir dragtige of lakterendeooie, koeie wat kalf of groeiende lammers, kalwers of verse op groen weiding. Aanbevole inname 1 400 g - 2 000 g/bees/dag en 250 g – 300 g/lam/dag.

Voermol MoloviteV7266

Energie- en mineraalaanvulling vir diere op topkwaliteit groen weiding. Geen vermenging is nodig nie. Aanbevole inname 1 000 g - 1 200 g/bees/dag en 180 g – 200 g/skaap/dag.

ENERGIE- EN MINERAALAANVULLINGSGroei kan verder verbeter word deur die gebruik van 'n energie-aanvulling. Die volgende produkte kan hier oorweeg word. Dit is egter belangrik dat die produkte slegs oorweeg word as aanvulling tot voldoende goeie kwaliteit groen weiding.

Voermol SuperfosV17422

Hierdie is 'n smaaklike klaar-gemengde minerale lek. Aanbevole inname 120 g – 240 g/bees/dag en 20 g – 40 g/skaap/dag.

Voermol Rumevite 6PV11995

Klaar-gemengde minerale lek. Aanbevole inname 100 g – 200 g/bees/dag en 17 g – 34 g/skaap/dag.


Minerale lekkonsentraat. Meng met gelyke dele sout om ’n P6-lek te gee.Aanbevole inname 100 g - 200 g/bees/dag en 17 g – 34 g/skaap/dag.

Voermol FosfaatblokV10264

Fosfaatblok is gereed om te voer.Verwagte inname 100 g – 200 g/bees/dag en 17 g – 34 g/skaap/dag.

Selfmeng minerale lek Meng 50 kg Rumevite 12P met 50 kg sout en met 50 kg Voermol Super 18. Hierdie mengsel is 'n smaaklike lek wat goeie resultate gee veral waar lekinname op P6-lekke laag is. Aanbevole inname 120 g - 240 g/bees/dag.

Dis nou tyd om te besin oor somerlekaanvulling of lekaanvulling vir skape en beeste op groen weiding. Groen weiding is hoog in proteïen, hoogs verteerbaar en diere op sulke weidings neem toe in massa. Die belangrikste beperking van groen weiding in Suid-Afrika is egter Fosfor (P) en sal beeste met 'n minerale aanvulling (P6-lek) sowat 130 g/dag vinniger groei as wanneer hulle geen lek sou ontvang nie. Fosfor (P) is dus beperkend om optimale gewigstoename te verkry.

Indien die GDT van weidende diere verder verhoog moet word, vorm energie die tweede beperkende voedingstof en sal energie dus saam met P aangevul moet word om 'n verdere respons in gewigstoename te verkry. Energieaanvulling is relatief duur en om die rede bevat 'n energie-aanvulling 'n ionofoor soos byvoorbeeld Salinomycin-Na. Die ionofoor bevorder energiebenutting en daarom bespaar dit voer om hierdie aanvullingskoste doeltreffend te maak vir beide beeste en skape.

PRODUKTE BESKIKBAARDie volgende produkte uit die Voermol-stal kan oorweeg word.

MINERAALAANVULLINGS

SOMERTYD IS FOSFORTYD• 032 439 5599 • www.voermol.co.za • [email protected]

VOERMOL SUPERMOL

Jou voerkraalin die veld

• Met Supermol is 'n daaglikse toename van tot 1.2 kg per dier per dag op groen weiding moontlik

• Geen vermenging van graan is nodig nie

• Geen oorhoofse voerkraal- koste nie

• Verseker dat vervangingsverse goed uitgroei en teikenmassas bereik

• Uitstekende prikkellek vir verse en koeie

• Eenvoudig, prakties en winsgewend

Voermol Supermol Reg. Nr. V7267 (Wet 36/1947)

Registrasiehouer: Voermol Voere (Edms) Bpk.Posbus 13, Maidstone 4380.

Wat die natuur kort -sal Voermol voorsien

Meer as 50 Jaar van Uitstaande Produkte & Diens

www.voermol.co.za

TRIM SIZE = 210X297mm TYPE AREA = 190X 277mm BLEED =303X216mm

54170_Voermol_Somertyd Is Fosfortyd_SA Graan_Ad_210x297mm_hr.pdf 1 9/13/18 12:42 PM

Vir volledige meng- en voerinstruksies raadpleeg u naaste Voermol-agent, sien www.voermol.co.za of stuur ’n e-pos aan [email protected]

Voermol SupermolV7267

Energie- en mineraalaanvulling met 20% proteïen vir diere op groen weiding. Geen vermenging is nodig nie. Aanbevole inname

1 000 g - 1 200 g/bees/dag en 180 g – 200 g/skaap/dag.

Voermol EnergieblokV11456

Blok, gebruik as energie- en mineraalaanvulling vir dragtige of lakterendeooie, koeie wat kalf of groeiende lammers, kalwers of verse op groen weiding. Aanbevole inname 1 400 g - 2 000 g/bees/dag en 250 g – 300 g/lam/dag.

Voermol MoloviteV7266

Energie- en mineraalaanvulling vir diere op topkwaliteit groen weiding. Geen vermenging is nodig nie. Aanbevole inname 1 000 g - 1 200 g/bees/dag en 180 g – 200 g/skaap/dag.

ENERGIE- EN MINERAALAANVULLINGSGroei kan verder verbeter word deur die gebruik van 'n energie-aanvulling. Die volgende produkte kan hier oorweeg word. Dit is egter belangrik dat die produkte slegs oorweeg word as aanvulling tot voldoende goeie kwaliteit groen weiding.

Voermol SuperfosV17422

Hierdie is 'n smaaklike klaar-gemengde minerale lek. Aanbevole inname 120 g – 240 g/bees/dag en 20 g – 40 g/skaap/dag.


Klaar-gemengde minerale lek. Aanbevole inname 100 g – 200 g/bees/dag en 17 g – 34 g/skaap/dag.


Minerale lekkonsentraat. Meng met gelyke dele sout om ’n P6-lek te gee.Aanbevole inname 100 g - 200 g/bees/dag en 17 g – 34 g/skaap/dag.

Voermol FosfaatblokV10264

Fosfaatblok is gereed om te voer.Verwagte inname 100 g – 200 g/bees/dag en 17 g – 34 g/skaap/dag.

Selfmeng minerale lek Meng 50 kg Rumevite 12P met 50 kg sout en met 50 kg Voermol Super 18. Hierdie mengsel is 'n smaaklike lek wat goeie resultate gee veral waar lekinname op P6-lekke laag is. Aanbevole inname 120 g - 240 g/bees/dag.

Dis nou tyd om te besin oor somerlekaanvulling of lekaanvulling vir skape en beeste op groen weiding. Groen weiding is hoog in proteïen, hoogs verteerbaar en diere op sulke weidings neem toe in massa. Die belangrikste beperking van groen weiding in Suid-Afrika is egter Fosfor (P) en sal beeste met 'n minerale aanvulling (P6-lek) sowat 130 g/dag vinniger groei as wanneer hulle geen lek sou ontvang nie. Fosfor (P) is dus beperkend om optimale gewigstoename te verkry.

Indien die GDT van weidende diere verder verhoog moet word, vorm energie die tweede beperkende voedingstof en sal energie dus saam met P aangevul moet word om 'n verdere respons in gewigstoename te verkry. Energieaanvulling is relatief duur en om die rede bevat 'n energie-aanvulling 'n ionofoor soos byvoorbeeld Salinomycin-Na. Die ionofoor bevorder energiebenutting en daarom bespaar dit voer om hierdie aanvullingskoste doeltreffend te maak vir beide beeste en skape.

PRODUKTE BESKIKBAARDie volgende produkte uit die Voermol-stal kan oorweeg word.

MINERAALAANVULLINGS

SOMERTYD IS FOSFORTYD• 032 439 5599 • www.voermol.co.za • [email protected]

VOERMOL SUPERMOL

Jou voerkraalin die veld

• Met Supermol is 'n daaglikse toename van tot 1.2 kg per dier per dag op groen weiding moontlik

• Geen vermenging van graan is nodig nie

• Geen oorhoofse voerkraal- koste nie

• Verseker dat vervangingsverse goed uitgroei en teikenmassas bereik

• Uitstekende prikkellek vir verse en koeie

• Eenvoudig, prakties en winsgewend

Voermol Supermol Reg. Nr. V7267 (Wet 36/1947)

Registrasiehouer: Voermol Voere (Edms) Bpk.Posbus 13, Maidstone 4380.

Wat die natuur kort -sal Voermol voorsien

Meer as 50 Jaar van Uitstaande Produkte & Diens

www.voermol.co.za

TRIM SIZE = 210X297mm TYPE AREA = 190X 277mm BLEED =303X216mm

54170_Voermol_Somertyd Is Fosfortyd_SA Graan_Ad_210x297mm_hr.pdf 1 9/13/18 12:42 PM

BEESVET 33+ GROEI JOU BEESTE EN JOU WINS SAAM!Met spesifi ek-geformuleerde proteïenkonsentraat, Beesvet 33+, is dit nie net

jou beeste wat gaan spog met bultende spiere en massatoename nie ... ook jou

beursie gaan bult met die ekstra wins.

Gee die mees ekonomiese vleisbeesafronding met die laagste koste per kg massatoename.

R

Stimuleer voeromset en groei as gevolg van die groeibevorderaar.

Verminder voedingsteurnisse en koksidiose.

Verseker maksimum wins.

Verminder voedingsteurnisse Verminder voedingsteurnisse

uppe

mar

keti

ng A

1921

4/D

N

Samewerking lei tot prestasie

PROTEÏENKONSENTRAAT

Beesvet 33+ (V17357) (Wet 36 van 1947)

Vir meer inligting oor Molatek se spesifi eke voere en dienste, kontak: RCL FOODS: www.rclfoods.com MOLATEK: +27(0)13 791-1036 | www.molatek.co.za | [email protected]

ON

S BELOFTE AA

N JO

U

STOE

TTEL

ERS

| ST

UD B

REED

ERS

BLAC

K FO

XKL

ERKS

DORP

BLAC

K HI

LLS

POTC

HEFS

TROO

M

BLOU

BOSP

UTRE

IVIL

O

BLYD

ESO

UTHD

OWNS

EST

ATE

BOLL

IEDU

NDEE

BONH

EIM

VLAK

DRIF

BRAK

ENJA

NBR

ANDF

ORT

BTS

SECU

NDA

BUFF

ALO

VALL

EYCA

ROLI

NA

CUM

INBO

ONS

DEHO

OREN

SALD

ANHA

DELR

AMFI

CKSB

URG

D’HO

FSTE

EHE

IDEL

BERG

EMBE

ETA

SBET

PAR

K

ERFE

NIS

TWEE

LING

FERA

XBR

OOKL

YN P

LEIN

FORM

ANFL

AMW

OOD

FREL

ON /

HYM

GERT

VRED

E

GRAF

IET

CARO

LINA

Joha

nn F

ourie

: 082

772

771

6 •

joha

nnfo

urie

1964

@gm

ail.c

om

joh

annf

ourie

@te

lkom

sa.n

et

Willi

e La

ndm

an: 0

83 2

57 8

511

• w

illie@

blac

khills

.co.

zaJe

an v

an d

er M

erw

e: 0

82 7

19 7

521

• je

an@

blac

khills

.co.

za

Fran

cois

Wie

dem

an: 0

82 9

48 2

161

• bl

oubo

sput

@gm

ail.c

om

Eli v

an d

er M

erw

e: 0

76 4

53 0

826

• el

ishi

rl@vo

dam

ail.c

o.za

Edw

in S

chro

eder

: 082

457

671

0 •

ems.

drak

@gm

ail.c

om

Nelm

arie

van

Sta

den:

082

466

486

8 •

Bonh

eim

.dra

kens

berg

er@

gmai

l.com

Fani

e va

n Dy

k: 0

82 7

74 4

952

• js

.van

dyk@

mw

eb.c

o.za

Clau

de B

ently

& H

ardu

s Ho

ltzhu

isen

: 08

2 55

0 20

27 •

cla

udeb

@pd

ps.c

o.za

/ ha

rdus

h@gm

ail.c

om

John

Roo

s: 0

82 8

09 7

941

• jo

hnjro

os@

gmai

l.com

Byro

n Cu

min

: 082

453

844

4 •

syfe

rbul

t@gl

obal

.co.

za

Chris

to S

mith

: 083

259

173

7 •

dr.c

hris

to.s

mith

@gm

ail.c

om

Henk

Del

port

: 083

300

113

1 •

delra

mcc

@ic

loud

.com

Jan

Dhoo

ge: 0

82 8

92 5

762

• ja

ndho

oge6

7@gm

ail.c

om

Mag

iel B

lom

: 082

459

973

9 •

mag

ielb

lom

@vo

dam

ail.c

o.za

Drie

s va

n de

r Wal

t: 08

2 37

2 67

76 •

dra

kens

berg

er@

voda

mai

l.co.

za

Gerr

it Gr

oble

r: 08

2 78

4 15

01 •

ger

ritgr

ob@

law

.co.

za

Flip

Fou

rie: 0

76 2

23 6

281

• ps

form

an5@

gmai

l.com

Rodn

ey N

eum

an: 0

82 7

46 8

142

• ro

dney

@ne

uman

drak

ensb

erge

rs.c

o.za

Vic

Roos

: 082

805

393

2 •

vict

orjro

os@

gmai

l.com

GRAS

MUN

TBR

ANDF

ORT

GROE

NVLE

IPR

ETOR

IA

GRYS

HOEK

VOLK

SRUS

T

HAAS

KRAA

LRI

CHM

OND

HANS

ELPA

ULPI

ETER

SBUR

G

HILL

S &

DAL

ESCE

NTUR

ION

HORM

ANBE

THAL

HUGH

DALE

NOUP

OORT

INDL

ELA

LYNW

OODD

RIF

INFR

ACOR

PRET

ORIA

JESU

MAR

DEW

ETSD

ORP

JJFV

DWKL

EINF

ONTE

IN

KOJO

AMER

SFOO

RT

KWAR

SBR

ONKH

ORST

SPRU

IT

MAM

BANE

VRED

E

MOB

AZA

CENT

URIO

N

MOO

I LOO

PSC

HWEI

ZER-

RENE

KE

MOO

IVEL

DBA

LLIT

O

MOT

HER

7PR

ETOR

IA

NADA

UHA

NOVE

R

NEUM

AN B

ROER

SVR

EDE

Care

l Nel

: 082

828

198

4 •

care

lnel

02@

telk

omsa

.net

Wer

ner K

ryau

w: 0

71 6

07 1

086

• flo

rada

le@

telk

omsa

.net

Pikk

ie U

ys: 0

82 8

57 5

022

• id

entit

y.re

dken

@gm

ail.c

om

Van

Zyl N

audé

: 082

664

346

6 •

haas

kraa

l@vo

dam

ail.c

o.za

Hans

Sch

ütte

: 082

419

022

6 •

hans

a@in

teko

m.c

o.za

Frik

Bar

nard

: 082

370

600

0 •

dr.fj

barn

ard@

mw

eb.c

o.za

Care

l Han

cke:

083

384

677

1 •

csha

ncke

@m

ymtn

mai

l.co.

za

SP v

an d

er W

alt:

063

775

6552

• s

pvan

derw

alt@

karo

omai

l.co.

za

Fran

cois

Dre

yer &

Wes

sel P

reto

rius:

08

3 55

4 94

12 •

fra

ncoi

s@pl

umbc

on.c

o.za

Deric

k Or

smon

d: 0

83 2

73 6

432

• de

rick@

infra

cor.c

o.za

Fred

die

Was

serf

all:

082

556

4452

• o

tjiw

a@vo

dam

ail.c

o.za

Kobi

e va

n de

r Wal

t: 07

2 08

1 00

69 •

kle

info

ntei

nvdw

alt@

gmai

l.com

Koos

van

Nie

kerk

: 083

278

969

9 •

kojo

@te

lkom

sa.n

et

Jan

Ehle

rs: 0

84 6

02 1

246

• ja

nehl

ers5

@gm

ail.c

om

Loui

s Bo

tha:

082

825

243

1 •

loui

sbot

ha@

zippn

orth

.co.

za

Mon

ja E

ster

huize

n: 0

84 5

80 5

808

• m

onja

e@uw

p.co

.za

Henn

ie B

otes

: 082

944

917

4 •

dric

o@vo

dam

ail.c

o.za

Andr

e Ne

l: 0

82 4

46 3

972

• an

dre@

jone

l.co.

za

Grah

am E

ster

huys

en: 0

82 8

24 9

496

• ge

ster

huys

en@

tracn

4.co

.za

Joha

nnes

Ret

ief:

082

385

1821

gor

dons

font

ein@

karo

omai

l.co.

za

Rodn

ey N

eum

an: 0

82 7

46 8

142

rodn

ey@

neum

andr

aken

sber

gers

.co.

za

NEUS

BERG

M

IDDE

LBUR

G

NITI

QUE

HANO

VER

NUW

E HO

RISO

NBE

THLE

HEM

QUAG

GASF

ONTE

INZA

STRO

N

RAKA

CRAD

OCK

REDB

ACK

VERK

YKER

SKOP

RIET

KOL

STAN

DERT

ON

RODO

RAGR

EENH

ILLS

ROOI

PAD

DIBE

NG

ROUV

USVE

NTER

SBUR

G

SALO

ME

VOLK

SRUS

T

SAM

BESI

KLER

KSDO

RP

SWAR

T GE

NADE

AMER

SFOO

RT

SWAR

TMUN

TCO

LESB

ERG

TALM

ANER

MEL

O

THEU

NISS

ENPA

RYS

TURF

KUIL

BULT

FONT

EIN

VERL

AND

AROA

B, N

AMIB

IË

WAL

DBER

GLU

NEBU

RG

WEL

GELU

KW

ESSE

LSBR

ON

Clift

Fre

win

: 079

015

101

0 •

neus

berg

@no

kwi.c

o.za

Gran

t Nau

de: 0

82 9

48 2

706

• kr

iege

rspo

ort@

nitiq

ue.c

o.za

Gerh

ard

Potg

iete

r: 08

3 56

6 79

78 •

uitv

lugd

rake

nsbe

rger

s@3g

i.co.

za

Lies

el F

oste

r: 08

2 37

3 24

27 •

lfos

ter@

voda

mai

l.co.

za

Fran

s &

Jan

Era

smus

: 083

488

551

1 •

jde0

09@

gmai

l.com

Niel

Pie

naar

: 082

775

220

3 •

neil.

pien

aar@

gmai

l.com

Piet

de

Villie

rs: 0

73 1

43 3

985

• pi

etvi

lliers

@gm

ail.c

om

Hann

es &

Mar

tin v

an W

yk: 0

83 2

66 7

752

• m

artin

vanw

yk90

@gm

ail.c

om

Wer

ner V

erm

eule

n: 0

78 5

75 1

144

• dr

aken

sber

ger@

gmai

l.com

Gaw

ie R

oux:

083

264

548

7 •

0834

5512

64@

mtn

load

ed.c

o.za

rou

vus@

gmai

l.com

Willi

e &

Car

l Wat

erm

eyer

: 073

640

615

1 •

willi

e.w

ater

mey

er@

gmai

l.com

Sam

pie

Smith

: 082

940

928

3 •

sam

pie.

smith

@ya

hoo.

com

Corn

é va

n de

r Mer

we:

083

357

245

5 •

swar

tgen

ade@

gmai

l.com

Rian

de

Jong

h: 0

71 7

29 1

919

• ca

s22@

shis

as.c

om,

cas

med

@sh

isas

.com

Petru

s Ta

ljaar

d: 0

82 4

93 4

137

• ta

lman

pt@

gmai

l.com

JP T

heun

isse

n: 0

82 7

80 0

416

• jp

theu

niss

en@

ssen

dra.

co.z

a

Fran

nie

du T

oit:

072

355

7601

• tu

rfku

ildut

oit@

gmai

l.com

Gerh

ard

Mar

itz: 0

81 3

00 6

368

• br

onco

cc@

iway

.na

Udo

Bene

ke: 0

82 7

97 8

088

• w

aldb

ergd

rake

nsbe

rger

s@gm

ail.c

om

Edua

n Na

ude:

082

411

111

8 •

wel

gelu

k@de

kedu

an.c

o.za

BLAC

K FO

XKL

ERKS

DORP

BLAC

K HI

LLS

POTC

HEFS

TROO

M

BLOU

BOSP

UTRE

IVIL

O

BLYD

ESO

UTHD

OWNS

EST

ATE

BOLL

IEDU

NDEE

BONH

EIM

VLAK

DRIF

BRAK

ENJA

NBR

ANDF

ORT

BTS

SECU

NDA

BUFF

ALO

VALL

EYCA

ROLI

NA

CUM

INBO

ONS

DEHO

OREN

SALD

ANHA

DELR

AMFI

CKSB

URG

D’HO

FSTE

EHE

IDEL

BERG

EMBE

ETA

SBET

PAR

K

ERFE

NIS

TWEE

LING

FERA

XBR

OOKL

YN P

LEIN

FORM

ANFL

AMW

OOD

FREL

ON /

HYM

GERT

VRED

E

GRAF

IET

CARO

LINA

Joha

nn F

ourie

: 082

772

771

6 •

joha

nnfo

urie

1964

@gm

ail.c

om

joh

annf

ourie

@te

lkom

sa.n

et

Willi

e La

ndm

an: 0

83 2

57 8

511

• w

illie@

blac

khills

.co.

zaJe

an v

an d

er M

erw

e: 0

82 7

19 7

521

• je

an@

blac

khills

.co.

za

Fran

cois

Wie

dem

an: 0

82 9

48 2

161

• bl

oubo

sput

@gm

ail.c

om

Eli v

an d

er M

erw

e: 0

76 4

53 0

826

• el

ishi

rl@vo

dam

ail.c

o.za

Edw

in S

chro

eder

: 082

457

671

0 •

ems.

drak

@gm

ail.c

om

Nelm

arie

van

Sta

den:

082

466

486

8 •

Bonh

eim

.dra

kens

berg

er@

gmai

l.com

Fani

e va

n Dy

k: 0

82 7

74 4

952

• js

.van

dyk@

mw

eb.c

o.za

Clau

de B

ently

& H

ardu

s Ho

ltzhu

isen

: 08

2 55

0 20

27 •

cla

udeb

@pd

ps.c

o.za

/ ha

rdus

h@gm

ail.c

om

John

Roo

s: 0

82 8

09 7

941

• jo

hnjro

os@

gmai

l.com

Byro

n Cu

min

: 082

453

844

4 •

syfe

rbul

t@gl

obal

.co.

za

Chris

to S

mith

: 083

259

173

7 •

dr.c

hris

to.s

mith

@gm

ail.c

om

Henk

Del

port

: 083

300

113

1 •

delra

mcc

@ic

loud

.com

Jan

Dhoo

ge: 0

82 8

92 5

762

• ja

ndho

oge6

7@gm

ail.c

om

Mag

iel B

lom

: 082

459

973

9 •

mag

ielb

lom

@vo

dam

ail.c

o.za

Drie

s va

n de

r Wal

t: 08

2 37

2 67

76 •

dra

kens

berg

er@

voda

mai

l.co.

za

Gerr

it Gr

oble

r: 08

2 78

4 15

01 •

ger

ritgr

ob@

law

.co.

za

Flip

Fou

rie: 0

76 2

23 6

281

• ps

form

an5@

gmai

l.com

Rodn

ey N

eum

an: 0

82 7

46 8

142

• ro

dney

@ne

uman

drak

ensb

erge

rs.c

o.za

Vic

Roos

: 082

805

393

2 •

vict

orjro

os@

gmai

l.com

GRAS

MUN

TBR

ANDF

ORT

GROE

NVLE

IPR

ETOR

IA

GRYS

HOEK

VOLK

SRUS

T

HAAS

KRAA

LRI

CHM

OND

HANS

ELPA

ULPI

ETER

SBUR

G

HILL

S &

DAL

ESCE

NTUR

ION

HORM

ANBE

THAL

HUGH

DALE

NOUP

OORT

INDL

ELA

LYNW

OODD

RIF

INFR

ACOR

PRET

ORIA

JESU

MAR

DEW

ETSD

ORP

JJFV

DWKL

EINF

ONTE

IN

KOJO

AMER

SFOO

RT

KWAR

SBR

ONKH

ORST

SPRU

IT

MAM

BANE

VRED

E

MOB

AZA

CENT

URIO

N

MOO

I LOO

PSC

HWEI

ZER-

RENE

KE

MOO

IVEL

DBA

LLIT

O

MOT

HER

7PR

ETOR

IA

NADA

UHA

NOVE

R

NEUM

AN B

ROER

SVR

EDE

Care

l Nel

: 082

828

198

4 •

care

lnel

02@

telk

omsa

.net

Wer

ner K

ryau

w: 0

71 6

07 1

086

• flo

rada

le@

telk

omsa

.net

Pikk

ie U

ys: 0

82 8

57 5

022

• id

entit

y.re

dken

@gm

ail.c

om

Van

Zyl N

audé

: 082

664

346

6 •

haas

kraa

l@vo

dam

ail.c

o.za

Hans

Sch

ütte

: 082

419

022

6 •

hans

a@in

teko

m.c

o.za

Frik

Bar

nard

: 082

370

600

0 •

dr.fj

barn

ard@

mw

eb.c

o.za

Care

l Han

cke:

083

384

677

1 •

csha

ncke

@m

ymtn

mai

l.co.

za

SP v

an d

er W

alt:

063

775

6552

• s

pvan

derw

alt@

karo

omai

l.co.

za

Fran

cois

Dre

yer &

Wes

sel P

reto

rius:

08

3 55

4 94

12 •

fra

ncoi

s@pl

umbc

on.c

o.za

Deric

k Or

smon

d: 0

83 2

73 6

432

• de

rick@

infra

cor.c

o.za

Fred

die

Was

serf

all:

082

556

4452

• o

tjiw

a@vo

dam

ail.c

o.za

Kobi

e va

n de

r Wal

t: 07

2 08

1 00

69 •

kle

info

ntei

nvdw

alt@

gmai

l.com

Koos

van

Nie

kerk

: 083

278

969

9 •

kojo

@te

lkom

sa.n

et

Jan

Ehle

rs: 0

84 6

02 1

246

• ja

nehl

ers5

@gm

ail.c

om

Loui

s Bo

tha:

082

825

243

1 •

loui

sbot

ha@

zippn

orth

.co.

za

Mon

ja E

ster

huize

n: 0

84 5

80 5

808

• m

onja

e@uw

p.co

.za

Henn

ie B

otes

: 082

944

917

4 •

dric

o@vo

dam

ail.c

o.za

Andr

e Ne

l: 0

82 4

46 3

972

• an

dre@

jone

l.co.

za

Grah

am E

ster

huys

en: 0

82 8

24 9

496

• ge

ster

huys

en@

tracn

4.co

.za

Joha

nnes

Ret

ief:

082

385

1821

gor

dons

font

ein@

karo

omai

l.co.

za

Rodn

ey N

eum

an: 0

82 7

46 8

142

rodn

ey@

neum

andr

aken

sber

gers

.co.

za

NEUS

BERG

M

IDDE

LBUR

G

NITI

QUE

HANO

VER

NUW

E HO

RISO

NBE

THLE

HEM

QUAG

GASF

ONTE

INZA

STRO

N

RAKA

CRAD

OCK

REDB

ACK

VERK

YKER

SKOP

RIET

KOL

STAN

DERT

ON

RODO

RAGR

EENH

ILLS

ROOI

PAD

DIBE

NG

ROUV

USVE

NTER

SBUR

G

SALO

ME

VOLK

SRUS

T

SAM

BESI

KLER

KSDO

RP

SWAR

T GE

NADE

AMER

SFOO

RT

SWAR

TMUN

TCO

LESB

ERG

TALM

ANER

MEL

O

THEU

NISS

ENPA

RYS

TURF

KUIL

BULT

FONT

EIN

VERL

AND

AROA

B, N

AMIB

IË

WAL

DBER

GLU

NEBU

RG

WEL

GELU

KW

ESSE

LSBR

ON

Clift

Fre

win

: 079

015

101

0 •

neus

berg

@no

kwi.c

o.za

Gran

t Nau

de: 0

82 9

48 2

706

• kr

iege

rspo

ort@

nitiq

ue.c

o.za

Gerh

ard

Potg

iete

r: 08

3 56

6 79

78 •

uitv

lugd

rake

nsbe

rger

s@3g

i.co.

za

Lies

el F

oste

r: 08

2 37

3 24

27 •

lfos

ter@

voda

mai

l.co.

za

Fran

s &

Jan

Era

smus

: 083

488

551

1 •

jde0

09@

gmai

l.com

Niel

Pie

naar

: 082

775

220

3 •

neil.

pien

aar@

gmai

l.com

Piet

de

Villie

rs: 0

73 1

43 3

985

• pi

etvi

lliers

@gm

ail.c

om

Hann

es &

Mar

tin v

an W

yk: 0

83 2

66 7

752

• m

artin

vanw

yk90

@gm

ail.c

om

Wer

ner V

erm

eule

n: 0

78 5

75 1

144

• dr

aken

sber

ger@

gmai

l.com

Gaw

ie R

oux:

083

264

548

7 •

0834

5512

64@

mtn

load

ed.c

o.za

rou

vus@

gmai

l.com

Willi

e &

Car

l Wat

erm

eyer

: 073

640

615

1 •

willi

e.w

ater

mey

er@

gmai

l.com

Sam

pie

Smith

: 082

940

928

3 •

sam

pie.

smith

@ya

hoo.

com

Corn

é va

n de

r Mer

we:

083

357

245

5 •

swar

tgen

ade@

gmai

l.com

Rian

de

Jong

h: 0

71 7

29 1

919

• ca

s22@

shis

as.c

om,

cas

med

@sh

isas

.com

Petru

s Ta

ljaar

d: 0

82 4

93 4

137

• ta

lman

pt@

gmai

l.com

JP T

heun

isse

n: 0

82 7

80 0

416

• jp

theu

niss

en@

ssen

dra.

co.z

a

Fran

nie

du T

oit:

072

355

7601

• tu

rfku

ildut

oit@

gmai

l.com

Gerh

ard

Mar

itz: 0

81 3

00 6

368

• br

onco

cc@

iway

.na

Udo

Bene

ke: 0

82 7

97 8

088

• w

aldb

ergd

rake

nsbe

rger

s@gm

ail.c

om

Edua

n Na

ude:

082

411

111

8 •

wel

gelu

k@de

kedu

an.c

o.za

BLAC

K FO

XKL

ERKS

DORP

BLAC

K HI

LLS

POTC

HEFS

TROO

M

BLOU

BOSP

UTRE

IVIL

O

BLYD

ESO

UTHD

OWNS

EST

ATE

BOLL

IEDU

NDEE

BONH

EIM

VLAK

DRIF

BRAK

ENJA

NBR

ANDF

ORT

BTS

SECU

NDA

BUFF

ALO

VALL

EYCA

ROLI

NA

CUM

INBO

ONS

DEHO

OREN

SALD

ANHA

DELR

AMFI

CKSB

URG

D’HO

FSTE

EHE

IDEL

BERG

EMBE

ETA

SBET

PAR

K

ERFE

NIS

TWEE

LING

FERA

XBR

OOKL

YN P

LEIN

FORM

ANFL

AMW

OOD

FREL

ON /

HYM

GERT

VRED

E

GRAF

IET

CARO

LINA

Joha

nn F

ourie

: 082

772

771

6 •

joha

nnfo

urie

1964

@gm

ail.c

om

joh

annf

ourie

@te

lkom

sa.n

et

Willi

e La

ndm

an: 0

83 2

57 8

511

• w

illie@

blac

khills

.co.

zaJe

an v

an d

er M

erw

e: 0

82 7

19 7

521

• je

an@

blac

khills

.co.

za

Fran

cois

Wie

dem

an: 0

82 9

48 2

161

• bl

oubo

sput

@gm

ail.c

om

Eli v

an d

er M

erw

e: 0

76 4

53 0

826

• el

ishi

rl@vo

dam

ail.c

o.za

Edw

in S

chro

eder

: 082

457

671

0 •

ems.

drak

@gm

ail.c

om

Nelm

arie

van

Sta

den:

082

466

486

8 •

Bonh

eim

.dra

kens

berg

er@

gmai

l.com

Fani

e va

n Dy

k: 0

82 7

74 4

952

• js

.van

dyk@

mw

eb.c

o.za

Clau

de B

ently

& H

ardu

s Ho

ltzhu

isen

: 08

2 55

0 20

27 •

cla

udeb

@pd

ps.c

o.za

/ ha

rdus

h@gm

ail.c

om

John

Roo

s: 0

82 8

09 7

941

• jo

hnjro

os@

gmai

l.com

Byro

n Cu

min

: 082

453

844

4 •

syfe

rbul

t@gl

obal

.co.

za

Chris

to S

mith

: 083

259

173

7 •

dr.c

hris

to.s

mith

@gm

ail.c

om

Henk

Del

port

: 083

300

113

1 •

delra

mcc

@ic

loud

.com

Jan

Dhoo

ge: 0

82 8

92 5

762

• ja

ndho

oge6

7@gm

ail.c

om

Mag

iel B

lom

: 082

459

973

9 •

mag

ielb

lom

@vo

dam

ail.c

o.za

Drie

s va

n de

r Wal

t: 08

2 37

2 67

76 •

dra

kens

berg

er@

voda

mai

l.co.

za

Gerr

it Gr

oble

r: 08

2 78

4 15

01 •

ger

ritgr

ob@

law

.co.

za

Flip

Fou

rie: 0

76 2

23 6

281

• ps

form

an5@

gmai

l.com

Rodn

ey N

eum

an: 0

82 7

46 8

142

• ro

dney

@ne

uman

drak

ensb

erge

rs.c

o.za

Vic

Roos

: 082

805

393

2 •

vict

orjro

os@

gmai

l.com

GRAS

MUN

TBR

ANDF

ORT

GROE

NVLE

IPR

ETOR

IA

GRYS

HOEK

VOLK

SRUS

T

HAAS

KRAA

LRI

CHM

OND

HANS

ELPA

ULPI

ETER

SBUR

G

HILL

S &

DAL

ESCE

NTUR

ION

HORM

ANBE

THAL

HUGH

DALE

NOUP

OORT

INDL

ELA

LYNW

OODD

RIF

INFR

ACOR

PRET

ORIA

JESU

MAR

DEW

ETSD

ORP

JJFV

DWKL

EINF

ONTE

IN

KOJO

AMER

SFOO

RT

KWAR

SBR

ONKH

ORST

SPRU

IT

MAM

BANE

VRED

E

MOB

AZA

CENT

URIO

N

MOO

I LOO

PSC

HWEI

ZER-

RENE

KE

MOO

IVEL

DBA

LLIT

O

MOT

HER

7PR

ETOR

IA

NADA

UHA

NOVE

R

NEUM

AN B

ROER

SVR

EDE

Care

l Nel

: 082

828

198

4 •

care

lnel

02@

telk

omsa

.net

Wer

ner K

ryau

w: 0

71 6

07 1

086

• flo

rada

le@

telk

omsa

.net

Pikk

ie U

ys: 0

82 8

57 5

022

• id

entit

y.re

dken

@gm

ail.c

om

Van

Zyl N

audé

: 082

664

346

6 •

haas

kraa

l@vo

dam

ail.c

o.za

Hans

Sch

ütte

: 082

419

022

6 •

hans

a@in

teko

m.c

o.za

Frik

Bar

nard

: 082

370

600

0 •

dr.fj

barn

ard@

mw

eb.c

o.za

Care

l Han

cke:

083

384

677

1 •

csha

ncke

@m

ymtn

mai

l.co.

za

SP v

an d

er W

alt:

063

775

6552

• s

pvan

derw

alt@

karo

omai

l.co.

za

Fran

cois

Dre

yer &

Wes

sel P

reto

rius:

08

3 55

4 94

12 •

fra

ncoi

s@pl

umbc

on.c

o.za

Deric

k Or

smon

d: 0

83 2

73 6

432

• de

rick@

infra

cor.c

o.za

Fred

die

Was

serf

all:

082

556

4452

• o

tjiw

a@vo

dam

ail.c

o.za

Kobi

e va

n de

r Wal

t: 07

2 08

1 00

69 •

kle

info

ntei

nvdw

alt@

gmai

l.com

Koos

van

Nie

kerk

: 083

278

969

9 •

kojo

@te

lkom

sa.n

et

Jan

Ehle

rs: 0

84 6

02 1

246

• ja

nehl

ers5

@gm

ail.c

om

Loui

s Bo

tha:

082

825

243

1 •

loui

sbot

ha@

zippn

orth

.co.

za

Mon

ja E

ster

huize

n: 0

84 5

80 5

808

• m

onja

e@uw

p.co

.za

Henn

ie B

otes

: 082

944

917

4 •

dric

o@vo

dam

ail.c

o.za

Andr

e Ne

l: 0

82 4

46 3

972

• an

dre@

jone

l.co.

za

Grah

am E

ster

huys

en: 0

82 8

24 9

496

• ge

ster

huys

en@

tracn

4.co

.za

Joha

nnes

Ret

ief:

082

385

1821

gor

dons

font

ein@

karo

omai

l.co.

za

Rodn

ey N

eum

an: 0

82 7

46 8

142

rodn

ey@

neum

andr

aken

sber

gers

.co.

za

NEUS

BERG

M

IDDE

LBUR

G

NITI

QUE

HANO

VER

NUW

E HO

RISO

NBE

THLE

HEM

QUAG

GASF

ONTE

INZA

STRO

N

RAKA

CRAD

OCK

REDB

ACK

VERK

YKER

SKOP

RIET

KOL

STAN

DERT

ON

RODO

RAGR

EENH

ILLS

ROOI

PAD

DIBE

NG

ROUV

USVE

NTER

SBUR

G

SALO

ME

VOLK

SRUS

T

SAM

BESI

KLER

KSDO

RP

SWAR

T GE

NADE

AMER

SFOO

RT

SWAR

TMUN

TCO

LESB

ERG

TALM

ANER

MEL

O

THEU

NISS

ENPA

RYS

TURF

KUIL

BULT

FONT

EIN

VERL

AND

AROA

B, N

AMIB

IË

WAL

DBER

GLU

NEBU

RG

WEL

GELU

KW

ESSE

LSBR

ON

Clift

Fre

win

: 079

015

101

0 •

neus

berg

@no

kwi.c

o.za

Gran

t Nau

de: 0

82 9

48 2

706

• kr

iege

rspo

ort@

nitiq

ue.c

o.za

Gerh

ard

Potg

iete

r: 08

3 56

6 79

78 •

uitv

lugd

rake

nsbe

rger

s@3g

i.co.

za

Lies

el F

oste

r: 08

2 37

3 24

27 •

lfos

ter@

voda

mai

l.co.

za

Fran

s &

Jan

Era

smus

: 083

488

551

1 •

jde0

09@

gmai

l.com

Niel

Pie

naar

: 082

775

220

3 •

neil.

pien

aar@

gmai

l.com

Piet

de

Villie

rs: 0

73 1

43 3

985

• pi

etvi

lliers

@gm

ail.c

om

Hann

es &

Mar

tin v

an W

yk: 0

83 2

66 7

752

• m

artin

vanw

yk90

@gm

ail.c

om

Wer

ner V

erm

eule

n: 0

78 5

75 1

144

• dr

aken

sber

ger@

gmai

l.com

Gaw

ie R

oux:

083

264

548

7 •

0834

5512

64@

mtn

load

ed.c

o.za

rou

vus@

gmai

l.com

Willi

e &

Car

l Wat

erm

eyer

: 073

640

615

1 •

willi

e.w

ater

mey

er@

gmai

l.com

Sam

pie

Smith

: 082

940

928

3 •

sam

pie.

smith

@ya

hoo.

com

Corn

é va

n de

r Mer

we:

083

357

245

5 •

swar

tgen

ade@

gmai

l.com

Rian

de

Jong

h: 0

71 7

29 1

919

• ca

s22@

shis

as.c

om,

cas

med

@sh

isas

.com

Petru

s Ta

ljaar

d: 0

82 4

93 4

137

• ta

lman

pt@

gmai

l.com

JP T

heun

isse

n: 0

82 7

80 0

416

• jp

theu

niss

en@

ssen

dra.

co.z

a

Fran

nie

du T

oit:

072

355

7601

• tu

rfku

ildut

oit@

gmai

l.com

Gerh

ard

Mar

itz: 0

81 3

00 6

368

• br

onco

cc@

iway

.na

Udo

Bene

ke: 0

82 7

97 8

088

• w

aldb

ergd

rake

nsbe

rger

s@gm

ail.c

om

Edua

n Na

ude:

082

411

111

8 •

wel

gelu

k@de

kedu

an.c

o.za

SPES

IALE

LED

E |

SPEC

IAL

MEM

BERS

ERE

LEDE

| H

ONOU

RABL

E M

EMBE

RS

MNR

. G.P.

BEZ

UIDE

NHOU

TBR

ANDF

ORT

MNR

. L. C

HATT

YHA

NOVE

R

DANC

O ST

UD F

ARM

S CC

CENT

URIO

N

MEV

. I.N

. DE

BRUY

NEL

DORA

IGNE

MNR

. J.C

. NEL

WEL

KOM

MNR

. W.J

. RET

IEF

HANO

VER

MNR

. Z.J

. TSH

ABAL

ALA

WIT

SIES

HOEK

MNR

. M.J

. UYS

VOLK

SRUS

T

WES

TEND

LAN

DGOE

DM

ORGE

NZON

MNR

. D. B

ENEK

EPA

UL P

IETE

RSBU

RG

MNR

. D. B

OSM

ANKR

ANSK

OP

DR. H

. DRE

YER

VRED

E

MNR

. D.W

. EDE

NKL

EIN

BRAK

RIVI

ER

MNR

. F. P

OULT

ERAL

BERT

ON

MNR

. J. V

OSER

MEL

O

Petri

Bez

uide

nhou

t: 08

2 85

9 70

23 •

vad

ersg

ift@

voda

mai

l.co.

za

Lind

say

Chat

ty: 0

82 7

79 3

992

• ka

lkoe

nkra

ntz@

karo

omai

l.co.

za

Mat

thys

Blo

m: 0

83 4

84 6

741

• da

ncos

tud@

mw

eb.c

o.za

Ingr

et d

e Br

uyn:

082

415

247

7 •

debr

uyni

@m

web

.co.

za

Chris

to N

el: 0

72 5

45 3

180

• jc

nel@

conl

oojo

iner

y.co

.za

Wille

m R

etie

f: 08

2 94

4 71

67 •

wille

mjre

tief@

gmai

l.com

Jako

b Ts

haba

lala

: 083

974

970

6 •

jako

b.bm

z@m

ymtn

mai

l.co.

za

Joha

n Uy

s: 0

82 7

25 4

862

• bl

oem

hofb

oerd

ery@

gmai

l.com

Hann

es &

Han

o Lo

mba

ard:

083

629

416

5 •

wes

tend

b@ye

bo.c

o.za

Diet

er B

enek

e: 0

82 8

70 2

800

• ly

nell@

lant

ic.n

et

Dani

e Bo

sman

: 083

637

018

9 •

elsa

.bos

man

@gm

ail.c

om

Hann

es D

reye

r: 08

2 82

3 10

45 •

han

nesc

jdre

yer@

gmai

l.com

Dave

Ede

n: 0

82 3

72 9

359

• da

ve.c

arol

.ede

n@gm

ail.c

om

Fran

k Po

ulte

r: 01

1 80

7 40

28

Joha

nnes

Vos

: 082

800

212

1 •

vos@

vsz.

co.z

a

STOE

TTEL

ERS

| ST

UD B

REED

ERS

BLAC

K FO

XKL

ERKS

DORP

BLAC

K HI

LLS

POTC

HEFS

TROO

M

BLOU

BOSP

UTRE

IVIL

O

BLYD

ESO

UTHD

OWNS

EST

ATE

BOLL

IEDU

NDEE

BONH

EIM

VLAK

DRIF

BRAK

ENJA

NBR

ANDF

ORT

BTS

SECU

NDA

BUFF

ALO

VALL

EYCA

ROLI

NA

CUM

INBO

ONS

DEHO

OREN

SALD

ANHA

DELR

AMFI

CKSB

URG

D’HO

FSTE

EHE

IDEL

BERG

EMBE

ETA

SBET

PAR

K

ERFE

NIS

TWEE

LING

FERA

XBR

OOKL

YN P

LEIN

FORM

ANFL

AMW

OOD

FREL

ON /

HYM

GERT

VRED

E

GRAF

IET

CARO

LINA

Joha

nn F

ourie

: 082

772

771

6 •

joha

nnfo

urie

1964

@gm

ail.c

om

joh

annf

ourie

@te

lkom

sa.n

et

Willi

e La

ndm

an: 0

83 2

57 8

511

• w

illie@

blac

khills

.co.

zaJe

an v

an d

er M

erw

e: 0

82 7

19 7

521

• je

an@

blac

khills

.co.

za

Fran

cois

Wie

dem

an: 0

82 9

48 2

161

• bl

oubo

sput

@gm

ail.c

om

Eli v

an d

er M

erw

e: 0

76 4

53 0

826

• el

ishi

rl@vo

dam

ail.c

o.za

Edw

in S

chro

eder

: 082

457

671

0 •

ems.

drak

@gm

ail.c

om

Nelm

arie

van

Sta

den:

082

466

486

8 •

Bonh

eim

.dra

kens

berg

er@

gmai

l.com

Fani

e va

n Dy

k: 0

82 7

74 4

952

• js

.van

dyk@

mw

eb.c

o.za

Clau

de B

ently

& H

ardu

s Ho

ltzhu

isen

: 08

2 55

0 20

27 •

cla

udeb

@pd

ps.c

o.za

/ ha

rdus

h@gm

ail.c

om

John

Roo

s: 0

82 8

09 7

941

• jo

hnjro

os@

gmai

l.com

Byro

n Cu

min

: 082

453

844

4 •

syfe

rbul

t@gl

obal

.co.

za

Chris

to S

mith

: 083

259

173

7 •

dr.c

hris

to.s

mith

@gm

ail.c

om

Henk

Del

port

: 083

300

113

1 •

delra

mcc

@ic

loud

.com

Jan

Dhoo

ge: 0

82 8

92 5

762

• ja

ndho

oge6

7@gm

ail.c

om

Mag

iel B

lom

: 082

459

973

9 •

mag

ielb

lom

@vo

dam

ail.c

o.za

Drie

s va

n de

r Wal

t: 08

2 37

2 67

76 •

dra

kens

berg

er@

voda

mai

l.co.

za

Gerr

it Gr

oble

r: 08

2 78

4 15

01 •

ger

ritgr

ob@

law

.co.

za

Flip

Fou

rie: 0

76 2

23 6

281

• ps

form

an5@

gmai

l.com

Rodn

ey N

eum

an: 0

82 7

46 8

142

• ro

dney

@ne

uman

drak

ensb

erge

rs.c

o.za

Vic

Roos

: 082

805

393

2 •

vict

orjro

os@

gmai

l.com

GRAS

MUN

TBR

ANDF

ORT

GROE

NVLE

IPR

ETOR

IA

GRYS

HOEK

VOLK

SRUS

T

HAAS

KRAA

LRI

CHM

OND

HANS

ELPA

ULPI

ETER

SBUR

G

HILL

S &

DAL

ESCE

NTUR

ION

HORM

ANBE

THAL

HUGH

DALE

NOUP

OORT

INDL

ELA

LYNW

OODD

RIF

INFR

ACOR

PRET

ORIA

JESU

MAR

DEW

ETSD

ORP

JJFV

DWKL

EINF

ONTE

IN

KOJO

AMER

SFOO

RT

KWAR

SBR

ONKH

ORST

SPRU

IT

MAM

BANE

VRED

E

MOB

AZA

CENT

URIO

N

MOO

I LOO

PSC

HWEI

ZER-

RENE

KE

MOO

IVEL

DBA

LLIT

O

MOT

HER

7PR

ETOR

IA

NADA

UHA

NOVE

R

NEUM

AN B

ROER

SVR

EDE

Care

l Nel

: 082

828

198

4 •

care

lnel

02@

telk

omsa

.net

Wer

ner K

ryau

w: 0

71 6

07 1

086

• flo

rada

le@

telk

omsa

.net

Pikk

ie U

ys: 0

82 8

57 5

022

• id

entit

y.re

dken

@gm

ail.c

om

Van

Zyl N

audé

: 082

664

346

6 •

haas

kraa

l@vo

dam

ail.c

o.za

Hans

Sch

ütte

: 082

419

022

6 •

hans

a@in

teko

m.c

o.za

Frik

Bar

nard

: 082

370

600

0 •

dr.fj

barn

ard@

mw

eb.c

o.za

Care

l Han

cke:

083

384

677

1 •

csha

ncke

@m

ymtn

mai

l.co.

za

SP v

an d

er W

alt:

063

775

6552

• s

pvan

derw

alt@

karo

omai

l.co.

za

Fran

cois

Dre

yer &

Wes

sel P

reto

rius:

08

3 55

4 94

12 •

fra

ncoi

s@pl

umbc

on.c

o.za

Deric

k Or

smon

d: 0

83 2

73 6

432

• de

rick@

infra

cor.c

o.za

Fred

die

Was

serf

all:

082

556

4452

• o

tjiw

a@vo

dam

ail.c

o.za

Kobi

e va

n de

r Wal

t: 07

2 08

1 00

69 •

kle

info

ntei

nvdw

alt@

gmai

l.com

Koos

van

Nie

kerk

: 083

278

969

9 •

kojo

@te

lkom

sa.n

et

Jan

Ehle

rs: 0

84 6

02 1

246

• ja

nehl

ers5

@gm

ail.c

om

Loui

s Bo

tha:

082

825

243

1 •

loui

sbot

ha@

zippn

orth

.co.

za

Mon

ja E

ster

huize

n: 0

84 5

80 5

808

• m

onja

e@uw

p.co

.za

Henn

ie B

otes

: 082

944

917

4 •

dric

o@vo

dam

ail.c

o.za

Andr

e Ne

l: 0

82 4

46 3

972

• an

dre@

jone

l.co.

za

Grah

am E

ster

huys

en: 0

82 8

24 9

496

• ge

ster

huys

en@

tracn

4.co

.za

Joha

nnes

Ret

ief:

082

385

1821

gor

dons

font

ein@

karo

omai

l.co.

za

Rodn

ey N

eum

an: 0

82 7

46 8

142

rodn

ey@

neum

andr

aken

sber

gers

.co.

za

NEUS

BERG

M

IDDE

LBUR

G

NITI

QUE

HANO

VER

NUW

E HO

RISO

NBE

THLE

HEM

QUAG

GASF

ONTE

INZA

STRO

N

RAKA

CRAD

OCK

REDB

ACK

VERK

YKER

SKOP

RIET

KOL

STAN

DERT

ON

RODO

RAGR

EENH

ILLS

ROOI

PAD

DIBE

NG

ROUV

USVE

NTER

SBUR

G

SALO

ME

VOLK

SRUS

T

SAM

BESI

KLER

KSDO

RP

SWAR

T GE

NADE

AMER

SFOO

RT

SWAR

TMUN

TCO

LESB

ERG

TALM

ANER

MEL

O

THEU

NISS

ENPA

RYS

TURF

KUIL

BULT

FONT

EIN

VERL

AND

AROA

B, N

AMIB

IË

WAL

DBER

GLU

NEBU

RG

WEL

GELU

KW

ESSE

LSBR

ON

Clift

Fre

win

: 079

015

101

0 •

neus

berg

@no

kwi.c

o.za

Gran

t Nau

de: 0

82 9

48 2

706

• kr

iege

rspo

ort@

nitiq

ue.c

o.za

Gerh

ard

Potg

iete

r: 08

3 56

6 79

78 •

uitv

lugd

rake

nsbe

rger

s@3g

i.co.

za

Lies

el F

oste

r: 08

2 37

3 24

27 •

lfos

ter@

voda

mai

l.co.

za

Fran

s &

Jan

Era

smus

: 083

488

551

1 •

jde0

09@

gmai

l.com

Niel

Pie

naar

: 082

775

220

3 •

neil.

pien

aar@

gmai

l.com

Piet

de

Villie

rs: 0

73 1

43 3

985

• pi

etvi

lliers

@gm

ail.c

om

Hann

es &

Mar

tin v

an W

yk: 0

83 2

66 7

752

• m

artin

vanw

yk90

@gm

ail.c

om

Wer

ner V

erm

eule

n: 0

78 5

75 1

144

• dr

aken

sber

ger@

gmai

l.com

Gaw

ie R

oux:

083

264

548

7 •

0834

5512

64@

mtn

load

ed.c

o.za

rou

vus@

gmai

l.com

Willi

e &

Car

l Wat

erm

eyer

: 073

640

615

1 •

willi

e.w

ater

mey

er@

gmai

l.com

Sam

pie

Smith

: 082

940

928

3 •

sam

pie.

smith

@ya

hoo.

com

Corn

é va

n de

r Mer

we:

083

357

245

5 •

swar

tgen

ade@

gmai

l.com

Rian

de

Jong

h: 0

71 7

29 1

919

• ca

s22@

shis

as.c

om,

cas

med

@sh

isas

.com

Petru

s Ta

ljaar

d: 0

82 4

93 4

137

• ta

lman

pt@

gmai

l.com

JP T

heun

isse

n: 0

82 7

80 0

416

• jp

theu

niss

en@

ssen

dra.

co.z

a

Fran

nie

du T

oit:

072

355

7601

• tu

rfku

ildut

oit@

gmai

l.com

Gerh

ard

Mar

itz: 0

81 3

00 6

368

• br

onco

cc@

iway

.na

Udo

Bene

ke: 0

82 7

97 8

088

• w

aldb

ergd

rake

nsbe

rger

s@gm

ail.c

om

Edua

n Na

ude:

082

411

111

8 •

wel

gelu

k@de

kedu

an.c

o.za

BLAC

K FO

XKL

ERKS

DORP

BLAC

K HI

LLS

POTC

HEFS

TROO

M

BLOU

BOSP

UTRE

IVIL

O

BLYD

ESO

UTHD

OWNS

EST

ATE

BOLL

IEDU

NDEE

BONH

EIM

VLAK

DRIF

BRAK

ENJA

NBR

ANDF

ORT

BTS

SECU

NDA

BUFF

ALO

VALL

EYCA

ROLI

NA

CUM

INBO

ONS

DEHO

OREN

SALD

ANHA

DELR

AMFI

CKSB

URG

D’HO

FSTE

EHE

IDEL

BERG

EMBE

ETA

SBET

PAR

K

ERFE

NIS

TWEE

LING

FERA

XBR

OOKL

YN P

LEIN

FORM

ANFL

AMW

OOD

FREL

ON /

HYM

GERT

VRED

E

GRAF

IET

CARO

LINA

Joha

nn F

ourie

: 082

772

771

6 •

joha

nnfo

urie

1964

@gm

ail.c

om

joh

annf

ourie

@te

lkom

sa.n

et

Willi

e La

ndm

an: 0

83 2

57 8

511

• w

illie@

blac

khills

.co.

zaJe

an v

an d

er M

erw

e: 0

82 7

19 7

521

• je

an@

blac

khills

.co.

za

Fran

cois

Wie

dem

an: 0

82 9

48 2

161

• bl

oubo

sput

@gm

ail.c

om

Eli v

an d

er M

erw

e: 0

76 4

53 0

826

• el

ishi

rl@vo

dam

ail.c

o.za

Edw

in S

chro

eder

: 082

457

671

0 •

ems.

drak

@gm

ail.c

om

Nelm

arie

van

Sta

den:

082

466

486

8 •

Bonh

eim

.dra

kens

berg

er@

gmai

l.com

Fani

e va

n Dy

k: 0

82 7

74 4

952

• js

.van

dyk@

mw

eb.c

o.za

Clau

de B

ently

& H

ardu

s Ho

ltzhu

isen

: 08

2 55

0 20

27 •

cla

udeb

@pd

ps.c

o.za

/ ha

rdus

h@gm

ail.c

om

John

Roo

s: 0

82 8

09 7

941

• jo

hnjro

os@

gmai

l.com

Byro

n Cu

min

: 082

453

844

4 •

syfe

rbul

t@gl

obal

.co.

za

Chris

to S

mith

: 083

259

173

7 •

dr.c

hris

to.s

mith

@gm

ail.c

om

Henk

Del

port

: 083

300

113

1 •

delra

mcc

@ic

loud

.com

Jan

Dhoo

ge: 0

82 8

92 5

762

• ja

ndho

oge6

7@gm

ail.c

om

Mag

iel B

lom

: 082

459

973

9 •

mag

ielb

lom

@vo

dam

ail.c

o.za

Drie

s va

n de

r Wal

t: 08

2 37

2 67

76 •

dra

kens

berg

er@

voda

mai

l.co.

za

Gerr

it Gr

oble

r: 08

2 78

4 15

01 •

ger

ritgr

ob@

law

.co.

za

Flip

Fou

rie: 0

76 2

23 6

281

• ps

form

an5@

gmai

l.com

Rodn

ey N

eum

an: 0

82 7

46 8

142

• ro

dney

@ne

uman

drak

ensb

erge

rs.c

o.za

Vic

Roos

: 082

805

393

2 •

vict

orjro

os@

gmai

l.com

GRAS

MUN

TBR

ANDF

ORT

GROE

NVLE

IPR

ETOR

IA

GRYS

HOEK

VOLK

SRUS

T

HAAS

KRAA

LRI

CHM

OND

HANS

ELPA

ULPI

ETER

SBUR

G

HILL

S &

DAL

ESCE

NTUR

ION

HORM

ANBE

THAL

HUGH

DALE

NOUP

OORT

INDL

ELA

LYNW

OODD

RIF

INFR

ACOR

PRET

ORIA

JESU

MAR

DEW

ETSD

ORP

JJFV

DWKL

EINF

ONTE

IN

KOJO

AMER

SFOO

RT

KWAR

SBR

ONKH

ORST

SPRU

IT

MAM

BANE

VRED

E

MOB

AZA

CENT

URIO

N

MOO

I LOO

PSC

HWEI

ZER-

RENE

KE

MOO

IVEL

DBA

LLIT

O

MOT

HER

7PR

ETOR

IA

NADA

UHA

NOVE

R

NEUM

AN B

ROER

SVR

EDE

Care

l Nel

: 082

828

198

4 •

care

lnel

02@

telk

omsa

.net

Wer

ner K

ryau

w: 0

71 6

07 1

086

• flo

rada

le@

telk

omsa

.net

Pikk

ie U

ys: 0

82 8

57 5

022

• id

entit

y.re

dken

@gm

ail.c

om

Van

Zyl N

audé

: 082

664

346

6 •

haas

kraa

l@vo

dam

ail.c

o.za

Hans

Sch

ütte

: 082

419

022

6 •

hans

a@in

teko

m.c

o.za

Frik

Bar

nard

: 082

370

600

0 •

dr.fj

barn

ard@

mw

eb.c

o.za

Care

l Han

cke:

083

384

677

1 •

csha

ncke

@m

ymtn

mai

l.co.

za

SP v

an d

er W

alt:

063

775

6552

• s

pvan

derw

alt@

karo

omai

l.co.

za

Fran

cois

Dre

yer &

Wes

sel P

reto

rius:

08

3 55

4 94

12 •

fra

ncoi

s@pl

umbc

on.c

o.za

Deric

k Or

smon

d: 0

83 2

73 6

432

• de

rick@

infra

cor.c

o.za

Fred

die

Was

serf

all:

082

556

4452

• o

tjiw

a@vo

dam

ail.c

o.za

Kobi

e va

n de

r Wal

t: 07

2 08

1 00

69 •

kle

info

ntei

nvdw

alt@

gmai

l.com

Koos

van

Nie

kerk

: 083

278

969

9 •

kojo

@te

lkom

sa.n

et

Jan

Ehle

rs: 0

84 6

02 1

246

• ja

nehl

ers5

@gm

ail.c

om

Loui

s Bo

tha:

082

825

243

1 •

loui

sbot

ha@

zippn

orth

.co.

za

Mon

ja E

ster

huize

n: 0

84 5

80 5

808

• m

onja

e@uw

p.co

.za

Henn

ie B

otes

: 082

944

917

4 •

dric

o@vo

dam

ail.c

o.za

Andr

e Ne

l: 0

82 4

46 3

972

• an

dre@

jone

l.co.

za

Grah

am E

ster

huys

en: 0

82 8

24 9

496

• ge

ster

huys

en@

tracn

4.co

.za

Joha

nnes

Ret

ief:

082

385

1821

gor

dons

font

ein@

karo

omai

l.co.

za

Rodn

ey N

eum

an: 0

82 7

46 8

142

rodn

ey@

neum

andr

aken

sber

gers

.co.

za

NEUS

BERG

M

IDDE

LBUR

G

NITI

QUE

HANO

VER

NUW

E HO

RISO

NBE

THLE

HEM

QUAG

GASF

ONTE

INZA

STRO

N

RAKA

CRAD

OCK

REDB

ACK

VERK

YKER

SKOP

RIET

KOL

STAN

DERT

ON

RODO

RAGR

EENH

ILLS

ROOI

PAD

DIBE

NG

ROUV

USVE

NTER

SBUR

G

SALO

ME

VOLK

SRUS

T

SAM

BESI

KLER

KSDO

RP

SWAR

T GE

NADE

AMER

SFOO

RT

SWAR

TMUN

TCO

LESB

ERG

TALM

ANER

MEL

O

THEU

NISS

ENPA

RYS

TURF

KUIL

BULT

FONT

EIN

VERL

AND

AROA

B, N

AMIB

IË

WAL

DBER

GLU

NEBU

RG

WEL

GELU

KW

ESSE

LSBR

ON

Clift

Fre

win

: 079

015

101

0 •

neus

berg

@no

kwi.c

o.za

Gran

t Nau

de: 0

82 9

48 2

706

• kr

iege

rspo

ort@

nitiq

ue.c

o.za

Gerh

ard

Potg

iete

r: 08

3 56

6 79

78 •

uitv

lugd

rake

nsbe

rger

s@3g

i.co.

za

Lies

el F

oste

r: 08

2 37

3 24

27 •

lfos

ter@

voda

mai

l.co.

za

Fran

s &

Jan

Era

smus

: 083

488

551

1 •

jde0

09@

gmai

l.com

Niel

Pie

naar

: 082

775

220

3 •

neil.

pien

aar@

gmai

l.com

Piet

de

Villie

rs: 0

73 1

43 3

985

• pi

etvi

lliers

@gm

ail.c

om

Hann

es &

Mar

tin v

an W

yk: 0

83 2

66 7

752

• m

artin

vanw

yk90

@gm

ail.c

om

Wer

ner V

erm

eule

n: 0

78 5

75 1

144

• dr

aken

sber

ger@

gmai

l.com

Gaw

ie R

oux:

083

264

548

7 •

0834

5512

64@

mtn

load

ed.c

o.za

rou

vus@

gmai

l.com

Willi

e &

Car

l Wat

erm

eyer

: 073

640

615

1 •

willi

e.w

ater

mey

er@

gmai

l.com

Sam

pie

Smith

: 082

940

928

3 •

sam

pie.

smith

@ya

hoo.

com

Corn

é va

n de

r Mer

we:

083

357

245

5 •

swar

tgen

ade@

gmai

l.com

Rian

de

Jong

h: 0

71 7

29 1

919

• ca

s22@

shis

as.c

om,

cas

med

@sh

isas

.com

Petru

s Ta

ljaar

d: 0

82 4

93 4

137

• ta

lman

pt@

gmai

l.com

JP T

heun

isse

n: 0

82 7

80 0

416

• jp

theu

niss

en@

ssen

dra.

co.z

a

Fran

nie

du T

oit:

072

355

7601

• tu

rfku

ildut

oit@

gmai

l.com

Gerh

ard

Mar

itz: 0

81 3

00 6

368

• br

onco

cc@

iway

.na

Udo

Bene

ke: 0

82 7

97 8

088

• w

aldb

ergd

rake

nsbe

rger

s@gm

ail.c

om

Edua

n Na

ude:

082

411

111

8 •

wel

gelu

k@de

kedu

an.c

o.za

BLAC

K FO

XKL

ERKS

DORP

BLAC

K HI

LLS

POTC

HEFS

TROO

M

BLOU

BOSP

UTRE

IVIL

O

BLYD

ESO

UTHD

OWNS

EST

ATE

BOLL

IEDU

NDEE

BONH

EIM

VLAK

DRIF

BRAK

ENJA

NBR

ANDF

ORT

BTS

SECU

NDA

BUFF

ALO

VALL

EYCA

ROLI

NA

CUM

INBO

ONS

DEHO

OREN

SALD

ANHA

DELR

AMFI

CKSB

URG

D’HO

FSTE

EHE

IDEL

BERG

EMBE

ETA

SBET

PAR

K

ERFE

NIS

TWEE

LING

FERA

XBR

OOKL

YN P

LEIN

FORM

ANFL

AMW

OOD

FREL

ON /

HYM

GERT

VRED

E

GRAF

IET

CARO

LINA

Joha

nn F

ourie

: 082

772

771

6 •

joha

nnfo

urie

1964

@gm

ail.c

om

joh

annf

ourie

@te

lkom

sa.n

et

Willi

e La

ndm

an: 0

83 2

57 8

511

• w

illie@

blac

khills

.co.

zaJe

an v

an d

er M

erw

e: 0

82 7

19 7

521

• je

an@

blac

khills

.co.

za

Fran

cois

Wie

dem

an: 0

82 9

48 2

161

• bl

oubo

sput

@gm

ail.c

om

Eli v

an d

er M

erw

e: 0

76 4

53 0

826

• el

ishi

rl@vo

dam

ail.c

o.za

Edw

in S

chro

eder

: 082

457

671

0 •

ems.

drak

@gm

ail.c

om

Nelm

arie

van

Sta

den:

082

466

486

8 •

Bonh

eim

.dra

kens

berg

er@

gmai

l.com

Fani

e va

n Dy

k: 0

82 7

74 4

952

• js

.van

dyk@

mw

eb.c

o.za

Clau

de B

ently

& H

ardu

s Ho

ltzhu

isen

: 08

2 55

0 20

27 •

cla

udeb

@pd

ps.c

o.za

/ ha

rdus

h@gm

ail.c

om

John

Roo

s: 0

82 8

09 7

941

• jo

hnjro

os@

gmai

l.com

Byro

n Cu

min

: 082

453

844

4 •

syfe

rbul

t@gl

obal

.co.

za

Chris

to S

mith

: 083

259

173

7 •

dr.c

hris

to.s

mith

@gm

ail.c

om

Henk

Del

port

: 083

300

113

1 •

delra

mcc

@ic

loud

.com

Jan

Dhoo

ge: 0

82 8

92 5

762

• ja

ndho

oge6

7@gm

ail.c

om

Mag

iel B

lom

: 082

459

973

9 •

mag

ielb

lom

@vo

dam

ail.c

o.za

Drie

s va

n de

r Wal

t: 08

2 37

2 67

76 •

dra

kens

berg

er@

voda

mai

l.co.

za

Gerr

it Gr

oble

r: 08

2 78

4 15

01 •

ger

ritgr

ob@

law

.co.

za

Flip

Fou

rie: 0

76 2

23 6

281

• ps

form

an5@

gmai

l.com

Rodn

ey N

eum

an: 0

82 7

46 8

142

• ro

dney

@ne

uman

drak

ensb

erge

rs.c

o.za

Vic

Roos

: 082

805

393

2 •

vict

orjro

os@

gmai

l.com

GRAS

MUN

TBR

ANDF

ORT

GROE

NVLE

IPR

ETOR

IA

GRYS

HOEK

VOLK

SRUS

T

HAAS

KRAA

LRI

CHM

OND

HANS

ELPA

ULPI

ETER

SBUR

G

HILL

S &

DAL

ESCE

NTUR

ION

HORM

ANBE

THAL

HUGH

DALE

NOUP

OORT

INDL

ELA

LYNW

OODD

RIF

INFR

ACOR

PRET

ORIA

JESU

MAR

DEW

ETSD

ORP

JJFV

DWKL

EINF

ONTE

IN

KOJO

AMER

SFOO

RT

KWAR

SBR

ONKH

ORST

SPRU

IT

MAM

BANE

VRED

E

MOB

AZA

CENT

URIO

N

MOO

I LOO

PSC

HWEI

ZER-

RENE

KE

MOO

IVEL

DBA

LLIT

O

MOT

HER

7PR

ETOR

IA

NADA

UHA

NOVE

R

NEUM

AN B

ROER

SVR

EDE

Care

l Nel

: 082

828

198

4 •

care

lnel

02@

telk

omsa

.net

Wer

ner K

ryau

w: 0

71 6

07 1

086

• flo

rada

le@

telk

omsa

.net

Pikk

ie U

ys: 0

82 8

57 5

022

• id

entit

y.re

dken

@gm

ail.c

om

Van

Zyl N

audé

: 082

664

346

6 •

haas

kraa

l@vo

dam

ail.c

o.za

Hans

Sch

ütte

: 082

419

022

6 •

hans

a@in

teko

m.c

o.za

Frik

Bar

nard

: 082

370

600

0 •

dr.fj

barn

ard@

mw

eb.c

o.za

Care

l Han

cke:

083

384

677

1 •

csha

ncke

@m

ymtn

mai

l.co.

za

SP v

an d

er W

alt:

063

775

6552

• s

pvan

derw

alt@

karo

omai

l.co.

za

Fran

cois

Dre

yer &

Wes

sel P

reto

rius:

08

3 55

4 94

12 •

fra

ncoi

s@pl

umbc

on.c

o.za

Deric

k Or

smon

d: 0

83 2

73 6

432

• de

rick@

infra

cor.c

o.za

Fred

die

Was

serf

all:

082

556

4452

• o

tjiw

a@vo

dam

ail.c

o.za

Kobi

e va

n de

r Wal

t: 07

2 08

1 00

69 •

kle

info

ntei

nvdw

alt@

gmai

l.com

Koos

van

Nie

kerk

: 083

278

969

9 •

kojo

@te

lkom

sa.n

et

Jan

Ehle

rs: 0

84 6

02 1

246

• ja

nehl

ers5

@gm

ail.c

om

Loui

s Bo

tha:

082

825

243

1 •

loui

sbot

ha@

zippn

orth

.co.

za

Mon

ja E

ster

huize

n: 0

84 5

80 5

808

• m

onja

e@uw

p.co

.za

Henn

ie B

otes

: 082

944

917

4 •

dric

o@vo

dam

ail.c

o.za

Andr

e Ne

l: 0

82 4

46 3

972

• an

dre@

jone

l.co.

za

Grah

am E

ster

huys

en: 0

82 8

24 9

496

• ge

ster

huys

en@

tracn

4.co

.za

Joha

nnes

Ret

ief:

082

385

1821

gor

dons

font

ein@

karo

omai

l.co.

za

Rodn

ey N

eum

an: 0

82 7

46 8

142

rodn

ey@

neum

andr

aken

sber

gers

.co.

za

NEUS

BERG

M

IDDE

LBUR

G

NITI

QUE

HANO

VER

NUW

E HO

RISO

NBE

THLE

HEM

QUAG

GASF

ONTE

INZA

STRO

N

RAKA

CRAD

OCK

REDB

ACK

VERK

YKER

SKOP

RIET

KOL

STAN

DERT

ON

RODO

RAGR

EENH

ILLS

ROOI

PAD

DIBE

NG

ROUV

USVE

NTER

SBUR

G

SALO

ME

VOLK

SRUS

T

SAM

BESI

KLER

KSDO

RP

SWAR

T GE

NADE

AMER

SFOO

RT

SWAR

TMUN

TCO

LESB

ERG

TALM

ANER

MEL

O

THEU

NISS

ENPA

RYS

TURF

KUIL

BULT

FONT

EIN

VERL

AND

AROA

B, N

AMIB

IË

WAL

DBER

GLU

NEBU

RG

WEL

GELU

KW

ESSE

LSBR

ON

Clift

Fre

win

: 079

015

101

0 •

neus

berg

@no

kwi.c

o.za

Gran

t Nau

de: 0

82 9

48 2

706

• kr

iege

rspo

ort@

nitiq

ue.c

o.za

Gerh

ard

Potg

iete

r: 08

3 56

6 79

78 •

uitv

lugd

rake

nsbe

rger

s@3g

i.co.

za

Lies

el F

oste

r: 08

2 37

3 24

27 •

lfos

ter@

voda

mai

l.co.

za

Fran

s &

Jan

Era

smus

: 083

488

551

1 •

jde0

09@

gmai

l.com

Niel

Pie

naar

: 082

775

220

3 •

neil.

pien

aar@

gmai

l.com

Piet

de

Villie

rs: 0

73 1

43 3

985

• pi

etvi

lliers

@gm

ail.c

om

Hann

es &

Mar

tin v

an W

yk: 0

83 2

66 7

752

• m

artin

vanw

yk90

@gm

ail.c

om

Wer

ner V

erm

eule

n: 0

78 5

75 1

144

• dr

aken

sber

ger@

gmai

l.com

Gaw

ie R

oux:

083

264

548

7 •

0834

5512

64@

mtn

load

ed.c

o.za

rou

vus@

gmai

l.com

Willi

e &

Car

l Wat

erm

eyer

: 073

640

615

1 •

willi

e.w

ater

mey

er@

gmai

l.com

Sam

pie

Smith

: 082

940

928

3 •

sam

pie.

smith

@ya

hoo.

com

Corn

é va

n de

r Mer

we:

083

357

245

5 •

swar

tgen

ade@

gmai

l.com

Rian

de

Jong

h: 0

71 7

29 1

919

• ca

s22@

shis

as.c

om,

cas

med

@sh

isas

.com

Petru

s Ta

ljaar

d: 0

82 4

93 4

137

• ta

lman

pt@

gmai

l.com

JP T

heun

isse

n: 0

82 7

80 0

416

• jp

theu

niss

en@

ssen

dra.

co.z

a

Fran

nie

du T

oit:

072

355

7601

• tu

rfku

ildut

oit@

gmai

l.com

Gerh

ard

Mar

itz: 0

81 3

00 6

368

• br

onco

cc@

iway

.na

Udo

Bene

ke: 0

82 7

97 8

088

• w

aldb

ergd

rake

nsbe

rger

s@gm

ail.c

om

Edua

n Na

ude:

082

411

111

8 •

wel

gelu

k@de

kedu

an.c

o.za

SPES

IALE

LED

E |

SPEC

IAL

MEM

BERS

ERE

LEDE

| H

ONOU

RABL

E M

EMBE

RS

MNR

. G.P.

BEZ

UIDE

NHOU

TBR

ANDF

ORT

MNR

. L. C

HATT

YHA

NOVE

R

DANC

O ST

UD F

ARM

S CC

CENT

URIO

N

MEV

. I.N

. DE

BRUY

NEL

DORA

IGNE

MNR

. J.C

. NEL

WEL

KOM

MNR

. W.J

. RET

IEF

HANO

VER

MNR

. Z.J

. TSH

ABAL

ALA

WIT

SIES

HOEK

MNR

. M.J

. UYS

VOLK

SRUS

T

WES

TEND

LAN

DGOE

DM

ORGE

NZON

MNR

. D. B

ENEK

EPA

UL P

IETE

RSBU

RG

MNR

. D. B

OSM

ANKR

ANSK

OP

DR. H

. DRE

YER

VRED

E

MNR

. D.W

. EDE

NKL

EIN

BRAK

RIVI

ER

MNR

. F. P

OULT

ERAL

BERT

ON

MNR

. J. V

OSER

MEL

O

Petri

Bez

uide

nhou

t: 08

2 85

9 70

23 •

vad

ersg

ift@

voda

mai

l.co.

za

Lind

say

Chat

ty: 0

82 7

79 3

992

• ka

lkoe

nkra

ntz@

karo

omai

l.co.

za

Mat

thys

Blo

m: 0

83 4

84 6

741

• da

ncos

tud@

mw

eb.c

o.za

Ingr

et d

e Br

uyn:

082

415

247

7 •

debr

uyni

@m

web

.co.

za

Chris

to N

el: 0

72 5

45 3

180

• jc

nel@

conl

oojo

iner

y.co

.za

Wille

m R

etie

f: 08

2 94

4 71

67 •

wille

mjre

tief@

gmai

l.com

Jako

b Ts

haba

lala

: 083

974

970

6 •

jako

b.bm

z@m

ymtn

mai

l.co.

za

Joha

n Uy

s: 0

82 7

25 4

862

• bl

oem

hofb

oerd

ery@

gmai

l.com

Hann

es &

Han

o Lo

mba

ard:

083

629

416

5 •

wes

tend

b@ye

bo.c

o.za

Diet

er B

enek

e: 0

82 8

70 2

800

• ly

nell@

lant

ic.n

et

Dani

e Bo

sman

: 083

637

018

9 •

elsa

.bos

man

@gm

ail.c

om

Hann

es D

reye

r: 08

2 82

3 10

45 •

han

nesc

jdre

yer@

gmai

l.com

Dave

Ede

n: 0

82 3

72 9

359

• da

ve.c

arol

.ede

n@gm

ail.c

om

Fran

k Po

ulte

r: 01

1 80

7 40

28

Joha

nnes

Vos

: 082

800

212

1 •

vos@

vsz.

co.z

a

MNR

. F. R

OUX

MNR

. J. V

AN D

ER M

ERW

EVE

NTER

SBUR

G

KLER

KSDO

RP

Frik

Rou

x: 0

83 4

55 1

264

• rou

vus@

gmai

l.com

Jean

van

der

Mer

we:

082

719

752

1 • j

ean@

blac

khill

s.co

.za

Blinkswart druk julle lywe... teen Piet Uys se juk.Domkrag op hotvoor en Vastrap op haar.

Onder Karoonag se grou, daar trek ons laer...takkraal geslaan, om ons teen Geeltand te bewaar.

Voor lê die Vrystaat, rooigras die wink...Agter het die son oor die Kolonie gesink.

Die wa kom kreunend op die groot Draak se rug.Voor lê mooi Zoeloeland in groen getooi....

Hier vind die Swartbees sy tuiste en rus.Voortreflik vermeerder vir ons oog ‘n lus.

Noordwaarts deur die Ooste, die winters so koudTrek hul na die warm bosveld verby die plek van Goud.

Later uit die Weste kom boodskappers hul haal,girtsend eet hul bekkevol soetgras van Wes-Transvaal.

By die groot Molopo het hulle hul dors geles,gedweë saam na die Dorsland deur groot Suid-Wes.

Ons eer jou ou Swart Bees, van toeka tot nou,Gedweë van hanekraai tot awendgrou.

Mooi loop ou Sterke, waar jy mag wees.Vir ewig in ons harte...die Volk se EIE bees!

Deur Hennie Botes, Noordwes

DRAKENSBERGERDIE

DIE DONKER WAARHEID - Drakensberger SA Fin… · Francois Dryer & Wessel Pretorius Udo Beneke Edwin...

Documents

Transcript of DIE DONKER WAARHEID - Drakensberger SA Fin… · Francois Dryer & Wessel Pretorius Udo Beneke Edwin...