cyan magenta yellow black 1

GAZETË E PAVARUR. NR. 4 (36). PRILL 2009. ÇMIMI: 50 LEKË. 20 DENARË. 1.5 EURO

OPINIONArsimi duhet tëparandalojë krizat

Nga: XHAFER SEITI - FAQE 5

“Dibra vjen në Kamëz”

Nga: SAKIP CAMI - FAQE 11

Protagonistëte betejës sëDrinit 1844

165 VJET MË PARË

“Risku” sh.p.k.Market “Ken”Laprakë, Tiranë

Tel: +355 4 22 50 480Cel. 068 20 36 394

Këshilli Bashkiak i Kamzës emëron 34 rrugë me emrat e fshatrave dhe vendeve nga qarku i DibrësFAQE 4

“Pasuria me tre emra”Nga SHPËTIM CAMI

Rrethi i Bulqizës shtrihet në ver-ilindje të Shqipërisë dhe bën pjesënë qarkun e Dibrës. Deri në vitin1992 Bulqiza ka qenë pjese e rre-

thit të Dibrës, ndërsa që nga ai vitështë rreth me vete.

Rrethi ka tetë njësi administrative:Bashkinë e Bulqizës dhe shtatë ko-muna, si: Fushë Bulqizë, Martanesh,Zerqan, Shupenzë, Gjoricë, Ostren,

Trebisht.Rrethi përbëhet nga 62 fshatra.

Nga pikëpamja krahinore ndahet nëtri pjesë: Bulqiza, Gryka e Madhe,Gryka e Vogël dhe Golloborda .

(Vijon në faqen 8)

17 vjeçari BLEDAR KAZIA sjell shpikjen e re:

Energji ngatastiera ekompjuterit

Nga: VIRON KONA - FAQE 16

Mereme Suli,“Dialogme lulen”

BOTIME

OPINION

“Shëngjergji”-festë populloreNga: AHMET ÇAUSHI - FAQE 4

SHENIME

Si në shtëpinëtime...!Nga: VESEL HOXHA - FAQE 10

MJEDISI

Shenjtorii gjelbërNga: HAKI KOLA - FAQE 12

FAQE 13

“Për prozën eKadaresë”, njëlibër i ri ngaShaban Sinani

Nga: S.STAFA, H.BRUÇI - FAQE 9

VlerësohetCirku iPeshkopisë

VEPRIMTARI

Nga: BEQIR SINA - FAQE 3

Burgim tëpërjetshëmpër vëllezëritDuka

VENDIMI

Nga: REXHEP TORTE - FAQE 4,6

Tadiqi vjennë Kosovë,Sejdius’guxon nëMitrovicë

ME SHKAS

2 - Prill 200936nr.

DREJTOR:Rakip Suli

Këshilli Botues:Musa RiçkuShaqir SkarraBujar Karoshi

Bashkëpunuan në këtë numër:Beqir SINARexhep TORTE,Xhafer SEITIShpëtim CAMINaim PLAKUAhmet ÇAUSHIAbdurrahim ASHIKU,Vesel HOXHAViron KONAHaki KOLASyrja STAFAHysni BRUÇISakip CAMIJahe DELIAetj.

Adresa e gazetës:Rr. “Zenel Baboçi”,Pall. “Ferar”, TiranëTel. +355 4 22 33 283E-mail: rrugaearberit@gmail.com

Opinionet dhe komentete botuara nuk shprehindomosdoshmërishtqëndrimin e redaksisë

shkencëPosta eGazetë e pavarur.Nr. 4 (36). 1- 30 Prill 2009

Redaksia e gazetës falënderonlexuesit dhe bashkëpunëtoret e sajpër mesazhet dhe shkrimet e sjellapër botim.

Redaksia u kujton bashkëpunë-torëve të saj, zotërinjve ShemsiDaci, Dukagjin Hata, Isa Halilaj,Agron Tufa, Abdurahim Ashiku,Xhelal Roçi, Odise Plaku, AliKoçeku, Kujtim Boriçi, Ymer Stojkuetj, se shkrimet e tyre, për arsyevendi nuk janë botuar në këtënumër.Ato do të botohen në numrat eardhshëm të gazetës “Rruga eArbërit”.

Kujtojmë bashkëpunëtorët, të cilëtduan që shkrimet e tyre të botohenpatjetër në numrin e radhës, tëkonfirmojnë më parë sjelljen ematerialit në numrat e telefonit tëredaksisë ose emailin e gazetës.Shkrimet priten në redaksi deri mëdatë 20 të muajit.Gjithashtu, ju kujtojmëbashkëpunëtorëve se shkrimetderi në dy faqe daktilografikekanë përparësi botimi.Gazeta publikohet falas në internetme datë 7 të muajit pasardhës

Ju falënderojmë që jenipjesë e gazetës!

Bledar Kazia është vlerësuar me medaljen e argjendit kjo i kadhënë mundësin që po me këtë projekt të përfaqësojë Shqipërinënë Nevada të Amerikës.

Nëse shpikjet më të mëdha të njerëzimit kanë ardhur “nga halli”, e

tillë është edhe kjo që do t’ju tregojmësot. Bledar Kazia është vetëm 17 vjeçdhe është nxënës në Medresenë e Kava-jës në vitin e tretë. Ai ka menduar t’ishërbejë vetes dhe komunitetit me diç-ka që fillimisht iu duk të gjithëve epabesueshme, por tashmë është re-alitet.

Ka të bëjë me një energji alterna-tive për të ushqyer kompjuterin kurmungon energjia elektrike.

Bledi e shpjegon kështu, krijimin etij; “Poshtë butonave të tastierës ven-doset një bobinë dhe një magnet. Nëkohën kur ne e shtypim butonin krijo-het një shkëndijë magnetike vlera e sëcilës rritet me shtypjen e butonave dheenergjia mekanike kthehet në energjielektrike. Më pas bëjmë lidhjen menjë multi metër që tregon se me tëvërtetë prodhohet energji”.

Por nuk mbaron këtu. Bledi shpje-gon më tej se “Këtë energji ne e de-pozitojmë në një bateri tërikarikueshme. Bateria e merr energjinëduke shtypur tastat e tastierës. Ngjiturme baterinë është një llampë dhe kurajo ndizet do të thotë që po karikohet.Në qoftë se në një lapë top shtypimnjë mijë herë tastat e kompjuterit dotë karikonim një bateri 19 voltësh, pasikjo është më e madhja. Në qoftë sejemi në rrugë ose në autobus dhe naduhet patjetër ta përdorim kompjuter-in duke përdorur këtë projekt për 10ose 15 minuta ne e karikojmë bater-inë e lapë topit e cila mban 6 orë punënë të. Kur një bateri kompjuteri zgjatëdy ose tre orë, me këtë projekt ajo sh-kon në 6 orë. Është një projekt që kursendhe prodhon energji”.

Energjia që prodhohet në këtë rastështë energji alternative, pra nuk ësh-të korrent direkt, është alternativë. “Naduhet ta mbledhim njëherë energjinëpastaj ta përdorim”. Ideja ka lindurverën e kaluar në kushtet e shtëpisë,më pas më fillimin e shkollës me ndi-hmën e profesorit të informatikës Sa-lih Dede.

Në fillim ka marrë çmimin e parë,në olimpiadën e Fizikës në Tiranë. Mëpas është bërë e mundur që ky projekttë përfaqësojë Shqipërinë në njëkonkurs ndërkombëtar në Turkmeni-stan. Këtu Bledar Kazia është vlerësuarme medaljen e argjendit kjo i ka dhënëmundësin që po me këtë projekt tëpërfaqësojë Shqipërinë në Nevada tëAmerikës. Kur e pyesim Bledin çfarëkanë menduar personat që kanë dëg-juar për shpikjen e tij!? Në fillim janëtreguar mosbesues thotë ai, po kur ju-ria ndërkombëtare e vlerësoi këtë pro-jekt, atëherë gjithçka ishte më e qartëdhe shumë ndërruan mendim.

Familja e tij jeton në Peshkopindërsa Bledari në Kavajë, fundjavaveshkon në familje të prindërit të cilëtnuk kanë ndonjë “dell” shkencëtari nëfis por që janë të lumtur për djalin etyre. Suksesi i shpikësit tonë nuk mbar-on me kaq, gjatë kohës së qëndrimitnë Turkmenistan, përfaqësuesit e In-disë kanë treguar interes për projektine djaloshit shqiptar.

Ajo që do ta bënte të lumtur ështëshpikësin është të bëhej i mundur pro-dhimi i tastierave të tilla që do i shër-benin shumë njerëzve, dhe për një gjëduket i lumtur Bledari që i ka shërbyernjerëzimit për diçka.

‘www.shekulli.com.al”

Te lumte Bledar !Kur inteligjenca lidhet me kembenguljen dhe motivi

qendron ne dashamiresine per t’i shebyer njerezve,suksesi eshte aty prane. Me vjen mire qe nje djale 17vjecar shqiptar e ka kuptuar me se miri kete !

Qofsh gezimi i prinderve te tu !Bardhyl Qirjaku

***Eshte nje gezim i papershkrueshem per nje njeri

kur e ndjen veten qe i ka bere nje sherbim komuni-tetit por edhe me gjere ndoshta.

Uroj qe kjo shpikje te kete vemendjen e duhur ngaata qe jane pergjegjes dhe te bejne diçka qe ky tru temos e lere vendin e vet.

Me deshiren qe te vendose firmen ne projekte edheme te medha pergezoj djalin,mesuesit dhe ne veçan-ti familjen e tij.

Falenderim edhe per shtypin e shkruar qe tregonvemendjen e duhur ne keto raste.

Besjon Zenelaj***

Une perkrah nismen e Bledit 17 vjecar sepse eshtenje guxim prej te riu dhe ndersa shoket e tij rrijneneper pub-e ai e shfrytezon zgjuarsine e tij ne dobi tepunes se tij. Me behet shume qejfi qe eshte edhepatrioti im i vogel. Nuk jam dakort me disa komen-tues qe e perzijne inteligjencen e ketij djali me qoftee vrime ne uje. Ne vend qe t’i japin kurajo per teecur per para.

Urime te metejshme Djalit te vogel Shpikes.Shpresoj qe te ece perpara dhe te mos mbetet vetemme nje veper te tille. Shume ka premtuar qeveria pernje hidrocentral ne Diber por asgje s’ka bere deri tanivetem premtime boshe si gjithmone. Ishalla Bledi ivogel ben ndonje gje ...

***Te lumte BlediBota e zhvilluar e njeh,vlereson dhe e grumbullon

dijen,Drejtuesit e shqiperise e injorojne poshterojnedhe e largojne jasht vendit se i pengojne ne drejtimine vendit.Por ti mos u merzit se asnj nga qeveritaretshqipetare nuk ta ka zene rradhen,po te ishin dhe atate pakten sa gjysma e jote do i kishte blere amerikaose gjermania me kohe.

Pershendetje dhe sukse ne jete.F.Memisha

17 vjeçari BLEDAR KAZIA sjell shpikjen e re:

Energji alternative për tëushqyer kompjuterin

***Te shohim se sa do te interesohet shteti per Bledin

dhe per shpikjen e tij eshte rast per te reflektuar sishtypi edhe televizioni qe te dije se me ç’far duhet temerret dhe ti vij turp qe merret me pislliqe si ato tetipit Big brather apo kafazi i arte. Ky rast le te sherbejesi nxitje per te rinjte qe te ndergjegjesohen persaiper-ket asaj se me ç’far duhet te krenohesh ne jete dhe tivij turp atyre qe duan shperblime prej 70 mije eurovetem e vetem te shesin pordhe dhe asgje tjeter.

Te lumte Bledi dhe gjithashtu te uroj fat dhe suk-sese ne kete fushe edhe per nje arsye tjeter qe je dhenxenes medreseje.

Tironci***

U emocionova shume per suksesin e arritur ngaBledar Kazia.Pothuajse te gjithe komentet ishin pozi-tive gje qe tregon qe ne shqiptaret jemi shume te eturper mesim,dituri, shkence dhe jemi te atille qe edhene bote perfaqesohem me figura te ndritura si neshkence,ndertim,mjekesi dhe religjen.I uroj Bledit qete vazhdoj ne kete rruge te bukur per ti dhene emer temadh e te nderuar vetes,per ti bere ato prinder qe tendjehen krenar per femijen qe e kane rritur me sakrifi-ca, por edhe per te nderuar jo vetem Shqiprine-Albanian,por edhe shkollen e tij,per ti kthyer Dibresse lavdishme emrin e nderuar qe ka patur ne koheradhe ajo ashtu sic mundohej ta komentonte dikush(pedofile).Komentuesit qe besoj eshte fare kalama poi them nje fjale te mbetur ne historine shqiptare se qete jesh dikushi duhet mbi te gjitha te kesh mbaruaruniversitetin e Dibres.Per filozofine e saj pyet para sete replikosh.Dhe qe ta mbyll Bledi per te cilin edheune si dibran dhe si cdo shqiptar ndjehem krenar esh-te perfaqesues i denje i atj qyteti.Suksese,suksese Ble-di Kazia.

M.Hoxha***

U gezova shume nga shkrimi i mesiperm per dygjera,e

para per patriotin tim kurajoz te cilit i uroj fat nejete,sfidat e se ciles ka nisur ti kaloje pa dale ngabankat e shkolles dhe e dyta qe ne gazeta po shkruhetdicka per te cilen ndihemi krenar qe jemi Shqipetar.FALEMINDERIT BLEDI!

Fatbardh Isaku

KOMENTE NE BLOGUN E “SHEKULLIT”

3 - Prill 200936nr.

vendimi

CAMDEN, NEW JERSY: Gjyka-ta vendosi burgim të përjetshëm përDritan Duka (28), Elvir Duka (23),Shain Duka (26). Të tre emigrantëtjanë me origjinë nga Dibra eMadhe(fshati Spase) dhe një kohë tëgjatë po jetonin dhe punonin nëSHBA.

Në Shtetet e Bashkuara, njëgjykatës federal dha dënime të gjataburgimi edhe për dy personat e tjerëtë shpallur fajtorë për komplot përvrasjen e personelit ushtarak ameri-kan në një bazë ushtarake të NjuXhersit.

Gjykatësi dënoi MohamedShnewer, i lindur në Jordani, meburgim të përjetshëm plus 30 vjetpër rolin e tij në komplotin për tësulmuar bazën Fort Diks në Nju Xher-si. Një tjetër person, Serdar Tatar, ilindur në Turqi, u dënua me 33 vjetburg. Akuza i ngarkoj ata për komplotndaj një baze ushtarake amerikane,Fort Dix, e cila merret me përgatitjene rekrutve, në tetor të vitit të kaluarjanë shpallur fajtorë nga një juri prej11 vetash.

Gjatë procesit të hetimeve janëmarrë në pyetje 50 dëshmitarë, ndërtë cilët më vendimtare ishin dësh-mitë e dy emigrantëve shqiptarëAgron Abdullai dhe Besnik Bakalli.Akuza me 26 faqe është e mbështe-tur nga një aktakuzë, e lexuar që nëditën e parë të arrestimit të tyre njëvit më parë. Në rastin e të pandehu-rve për sulmin kundër Fort Dix,shpallja e tyre fajtorë mund edhe t’içojë të akuzuarit deri në burgim tëpërjetshëm.

Avokati i kësaj çështjeje e hedhpërsëri poshtë akuzën, duke thënë seklientët e tij nuk kanë pasur në asnjëmënyrë si “qëllim ndonjë komplotkundra bazës ushtarake në Fort Dix,për të cilën akuzohen, po t’u refero-hemi provave. Të përfshirë në këtëçështje është edhe një informator iFBI-së, me origjinë shqiptare.

Emigrantët u arrestuan në vitin2007 pas një survejimi të FBI dheCIA. Gjatë procesit gjyqësor që kazgjatur tetë javë, prokurorët kanëpërcaktuar se bëhet fjalë për radikalëislamik dhe se ata kishin planifikuarsulm të organizuar për të vrarë ush-tarë amerikanë në bazën amerikaneushtarake Fort Dix që gjendet 60 ki-lometra në largësi të Nju Xhersit.

GJYKIMI DHE DËNIMI :Shain Duka ka qenë i dënuari parë

që iu shqiptua dënimi me burgim tëpërjetshëm plus 30 vjet, meakuzën për rolin e tij në një komplot,që siç tha gjykatësi i kësaj çështje përtë vrarë ushtarë në Fort Dix.

Ai është njeri nga të trevëllezërit nga Dibra e Madhe, që je-tojn në Cheery Hill, dhe që u dënu-an në një gjykim historik mbrëmëvonë nga një Gjykatën Federale nëCamden. Gjyqi i tyre, zagjati mëshumë se një vitë dhe konsiderohetsi gjyqi më i gjatë në historinë e llojittë kësaj akuaze.

Eljvir Duka u dënua me burgimtë përjetshëm dhe Ditran Duka gjith-

CAMDEN, NEW JERSY: Njëjehonë e paparë i është bërë ar-restimit të katër shqiptarëve ngamediat serbe, greke dhe rusofile prej arrestimit dhe deri djeme dënimin e treshqiptarëve, Dritan Duka, 28vjeç, Shain Duka, 26 vjeç, ElvirDuka, 23 vjeç, që të tre shqiptarëemigrantë nga Dibra eMadhe(Spase). Kjo vlen, pa për-mendur artikujt dhe komenteton-line, ku sidomos ku janë tëpërfshirë edhe personalitete, pordhe njerëz të thjeshtë serbë dheserbo-amerikanë, grek dhe rusë,që janë ende duke i akuzuar sh-qiptarët se kanë prirje ekstremeislamike. Kaq të forta janë këtokomente, sa kur filluan këto sulekundër shqiptarëve, u desh qëedhe një zëdhënës i Departa-mentit Amerikan të Shtetit, takonsideronte, arrestimin e tëpestëve si një “grup të izoluar”dhe që vepronte në mënyrë “tëpa kuptueshme”, pa pasur lidhjeme grupe të ndryshme terroriste.

Por as kjo deklaratë nuk e“zbuti” qëndrimin e këtyre ko-mentuesve. Mjafton një kërkim ithjeshtë për komplotin siç e quanmedia amerikane komplortin eplanifikuar në “Fort Diks”, dhevërehet lehtësisht se pjesa dër-

RAPORT SPECIALnga BEQIR SINA, Nju Jersi

Burgim të përjetshëm për vëllezërit Duka

Gjykata e Camdenit në Nju Xhersi ka dënuar meburgim të përjetshëm dy vëllezërit Duka, për komplotndaj bazës ushtarake Fort Dix në afërsi të Nju Xhersit.

ashtu mori jetën plus 30 vjet.Ata kanë gjasa që të dërgohen për

të vujatur dënimin në burgjetë veçanta të sigurisë super -maksi-male burgjet federale, thanë zyrtarëtnë kushte të anonimitetit. Për dy vitete fundit, ata kanë qenë në paraburgimnë Qendrën Federale të Paraburgim-it në Filadelfia.

Vëllezërit, Duka, së bashku me dytë tjerët, një turk dhe një jordanez,ishin bashkë-pandehur, dhe janëdënuar në dhjetor 2008, po me tën-jëjtin dënim që dha Gjykata dje,edhe nga një juri prej 11 vetash, për konspiracion, akuza:” për tëvrarë ushtarët e shërbimeve me uni-

formë në një komplot ku shërbejnëe serviten rekrutët në bazënushtarke Fort Dix. Bazë e cila sipasakuzes që qe ngritur ndaj tyree identifikuar si një objektivqë të ishte i mundur për sulm”.

Megjithse gjatë shqiptimit tëdënimit gjykatësi Kugler, i “ lirojata nga akuzat për tentativë vrasje-je,” nuk ndikojë aspak në marrjen evendimit për burgim të përjetëshëmplu 30 vjet.

Dritan Duka dëshmoi gjithashtu,gjatë gjykimit dje se ai ishte i shpall-jes” Krejtësisht të pafajshëm” dhese gjyqi në këtë rast nuk do tëkishte asnjë llojë vendimi të këtillë

“ pa gënjeshtrat dhe fantasit e shpi-fura ndaj e tij bashkë me vëllezëritnga informatorët”,

Shnewer dhe bashkë-pandehuri,tjetër Serder Tatar, janë planifikuart’u dënuar sot.

Avokatë mbrojtjes të trevëllezërve Duka, jo vetëm në gjyqine zhvilluar dje, por prej se kur ata uarrestuan”kan argumentuar se trevëllezërit Duka kurrë nuk ka pasur nëmendje ndonjë komplot dhe çdopropozim ka qënë një ”mendim “i avancuar duke u paguar informa-torëve shuma të mëdha financiarepër përfitime personale, domethënëedhe shkelje ligjore në statusin

Ferik Duka : “Nësefëmijët e mi do tëishin fajtorë, atëherëata nuk do të ishinmë fëmijët e mi. Porata janë të pafa-jshëm”, - deklaroi ai.

e Shtetet e Bashkuara të Amerikës.”tha avokati vëllezërve Duka

Avokati i Dritan Dukës u shprehse klienti i ti nuk kishte rol qendrornë këtë komplot dhe se ai ishte futurnë grackë. Por për akuzën, 30-vjeçarido të ishte një prej personave që dotë qëllonte me armë, si një ushtar iZotit”. Për avokatin e shqiptaromaqedonasve, ata nuk janë ushtarëtë xhihadit. Ata janë thjesht fetarëtë devotshëm dhe familjarë punë-torë. I ati i dy vëllezërve u shpreh se“nëse fëmijët e tij do të ishin faj-torë, atëherë ata nuk do të ishin mëfëmijët e tij. Por ata janë të pafa-jshëm”, - deklaroi ai.

SHQIPTARËT JANË POPULLI MË PRO AMERIKAN NË BOTËsi, përtej këtyre komenteve, ësh-të fakt se shqiptarët janë popullimë pro amerikan në botë.

Shqiptarët janë populli më proamerikan në Botë. Kjo ështëdëshmuar shumë herë gjer mësot. “Jemi mahnitur, unë dhepresidenti Bush, nga pritjamadhështore që na bëri popullishqiptarë. Asnjëherë, në jetëntime nuk kam parë kaq shumënjerëz të shprehin gëzimin e tyrepër presidentin e SHBA-ve”,theksoi ish- zëdhënësja e Sh-tëpisë së Bardhë, Diana Perino.Lidhjet shqiptaro-amerikanejanë të sinqerta që dëshmojnë seAmerika do të qëndrojë gjith-monë përkrah Kosovës dhe sh-qiptarëve në përgjithësi. “Juvetëm që i treguat botës se jenipopulli më pro Amerikan nëbotë, por keni bërë për vete edheSHBA-të e popullin amerikan”,theksoi Perino. Lidhjet tradicio-nale tashmë janë të forcuara dhetë përhershme. “Ju keni forcuaredhe më shumë lidhjet, keniforcuar miqësinë me SHBA-ës”.Një rrugë në Tiranë, e mori em-rin “Rruga Presidenti George W.Bush”, theksoi Perino në kon-ventën e republikanëve të ra-jonit Westchester dhe NewYork-ut.

Ferik Duka, nga e majta, babai i tre vëllezërve Duka dhe gruaja e tij, Zurata,në qendr, ulur me anëtarët e tjerë të familjes në një konferencë shtypi pasi tre djemtëe Duka, Dritan, Shain dhe Eljvir u dënuan me burgim të përjetshëm në gjykatënfederale në Camden, NJ, të martën, 28 prill, 2009. Dritan Duka, 30 vjeç, dhe vëllaii tij, Shain Duka, 28, u dënuan me burgim të përjetshëm plus 30 vjet dhe EljvirDuka, 25 vjeç, u dënua me burgim të përjetshëm për bindjet e tyre për komplot përtë vrarë personelit ushtarak në Fort Dix ne New Jersey .

rmuese e artikujve, por dhe ekomenteve për këtë çështje, itakon kategoris serbe, greke dheruso file, që përpiqet të përshtatë

në një mënyrë, a në një tjetër këtëngjarje në kontekstin e “terror-izmit islamik”, që sipas tyre gëlonnë mesin e shqiptarëve. Gjithse-

4 - Prill 200936nr.

Vendosja e një përmendoreje në Peshkopi është vlerësim për Skënderbeun dhepopullin e Dibrës, sepse këtu, në këto troje, filloi jeta e tij, ky popull u bë mbësh-tetja e parë dhe se këtu vazhduan e u fituan thuajse të gjitha luftërat. opinion

Për opinione dhe komente mund të na shkruani në adresën: “rrugaearberit@gmail.com”. Tel. 00355 4 22 33 283.OPINIONET DHE KOMENTET E BOTUARA NUK SHPREHIN DOMOSDOSHMËRISHT QËNDRIMIN E REDAKSISË

Nga: Ahmet ÇAUSHI

Kjo festë është emërtuar “shëngjergji” ndoshta mijëra vjet pas fillimit të saj. Edhe në

periudha kohe të panjohura prapambetjeje etë padokumentuara me shkrim, njerëzit kanëfestuar ditë gëzimi e shprese. Ndër ditët, qëkanë shpresuar të sjellë gëzim e shpresë përnjerëzit, lidhen me natyrën që i rrethonte, mendërrimin e kohës, me ardhjen e të ngrohtit egjelbërimit, me të vjelat etj. Dita e Verës igëzonte njerëzit, sepse dita kishte filluar tëzgjatej, ngrohtësia e diellit ishte rritur, gjel-bërimi zbukuronte ambientin, fillonin edhepunët për vitin e ardhshëm, sigurohej mëshumë ushqim për bagëtinë etj. Në këtë peri-udhë dimri rezervat ushqimore ishin në mba-rim për njerëzit dhe kafshët, prandaj pritej megëzim Dita e Verës si ditë e shpresës së mirë.Kjo ditë koinçidon me ekuinoksin e pranverës,pra është edhe një përllogaritje e çuditshme ekëtij ekuinoksi në ato kohë të hershme. EdheNevruzi është ditë pranvere, por e festuar rreth5000 vjet më parë në Persi. Këto ditë njerëzitbënin edhe pastrimin e ambienteve të shtëpivedhe rreth e qark tyre. Gratë lyenin shtëpitë me“botë”, kurse djemtë e vajzat e vogla mblidh-nin papastërtitë e lëna nga dimri si copërakrandesh, kashta misri të lëna nga bagëtitë,ferrat rreth shtëpisë dhe i digjnin Natën eVerës. Ditët pranë Ditës së Verës dhe Dita eVerës ishin të mbushura me aktivitete që ujepnin bukuri të veçantë atyre ditëve.

Rreth një muaj e njëzetë ditë më vonë fes-tohej “Shëngjergji”. Megjithëse të ftohtët emadh kishte kaluar, herë pas here frynin erëratë ftohta, sidomos në ditët e “plakave”, bininshira dhe borë, pra të ftohtët nuk kishin ikur.Populli thoshte “Kërcurin e madh ruaje përnatën e Shëngjergjit”. Prandaj ndarja e vërtetëe periudhës së ftohtë vazhdonte deri në fillimtë majit, në natën e Shëngjergjit. Tek brezat e

“Shëngjergji”- festë popullore, apo...!

rinj vinte gojëdhëna se dikur kishin shkuar medelet në bjeshkë. Natën e Shëngjergjit i kishtezënë i ftohti i madh e ata kishin ngrirë, ishinbërë gurë e këta gurë akoma na qenkan nëbjeshkë. Mijëra vjet më parë është llogariturkjo kohë. Vërtetë është një ndarje si me thikëe kohës së ftohtë me të ngrohtin që vjen paskësaj dite.

Njerëzit e festonin të gjithë këtë ditë. Tëgjithë ruanin qengjin më të majmë për këtëditë. Të pasur e të varfër nga një qengj e prit-nin. Javë më parë fillonte gara se kush do tëmajmte më shumë qengjin e kësaj feste. Ngakjo ditë e më pastaj ndalohej bagëtia të kullos-nin në arat që do të mbilleshin dhe në livad-he. Anash rrugëve bëhej rrethimi me gardh.Në prag të kësaj dite bëhej pastrimi i kullo-tave dhe i pyjeve pranë qendrave të banimit.Këto mbeturina si krah të thara pyjesh, shkurretë dala në kullota e mbeturina të tjera bëheshinmullar dhe digjeshin në këtë natë të shënuar.Atëherë bëhej ky pastrim kullotash e pyjeshpa farë shtyse nga askush. Shkonin me dëshirëdhe askush nuk mungonte. Një venitje e tillëe një pune të tillë nuk duhej lënë në harresë sivjetërsirë. Në këtë ditë, djem e vajza të ndarëfestonin nëpër livadhe e lëndina të zbukuru-ara me gjelbërimin natyror. Këndonin e kërce-

nin. Përmendnin më të bukurën pa përmen-dur emra. Lojrat më të pëlqyera ishin “Jesir”,“Kala dibrançe” dhe lojra të tjera me topalecke. Këto lojra kishin vlera patriotike. Atozinin robër të armikut dhe lironin vëllezërit etyre të zënë robër nga armiku. Ndërtonin kaladhe provonin ta ruanin dhe me çdo kusht tamerrnin atë. Këto ishin shkolla të vërteta pa-triotike dhe vëllazërimi. Kjo fillonte që ngamosha 7-8 vjeçe e vazhdonte deri tek të rritu-rit. Kjo festë shumë e hershme vjen nga ilirëte ndoshta shkon më tej në kohë.

Rreth 300 vjet pas fillimit të erës së re, kësajfestë ia lanë emrin “Shëngjergj”. Shëngjergjiështë emërtim kishtar ortodoks. Në vitin 275të erës së re në Kapadoni lindi në një familjetë krishterë një djalë e ia vunë emrin Gjergj. Iati u martirizua nga romakët si përkrahës iKrishtit. Gjergji, kur ishte ushtar në ushtrinëromake, u dallua si luftëtar i zoti, prandaj morititullin e princit. Ai u martua me një palestin-eze nga Lida. Në atë kohë Gjergji bëri një de-klaratë për mbrojtjen e Krishtit, që asokoheluftohej shumë nga perandorët romakë, pran-daj u dënua rëndë. Ai u vu në kryq dhe e duroi,u gjakos duke u tërhequr zvarrë e nuk u dorë-zua. Më tej, vazhdon dokumenti kishtar, en-gjëlli e liroi Gjergjin dhe ia shëroi plagët. Përkëtë qëndresë i dhanë emërtimin e shenjtërisë“Shën Gjergji”. Ata kërkuan data të zgjedhurapër ta përjetësuar këtë figurë kishtare. Në vendetë ndryshme si në Maqedoni, Serbi, Mal tëZi, Danimarkë, Angli etj ka patur data të ndry-shme dhe emërtime vendesh. Në Mal të Ziështë një kodër që quhet “kodra e ShënGjergjit”. Tek ne kërkuan festën më popullorepër t’i dhënë jetë edhe shenjtit të tyre. Kështuështë vepruar edhe me Jezusin. Askush nuk edi lindjen e tij. Katolikët e festojnë më 25dhjetor. Populli ynë dhe të tjerët e kanë festu-ar këtë ditë mijëra vjet më parë. 25 dhjetorishënon ditën e kthimit të diellit nga vera. Në

të vërtetë Isai ka lindur në pranverë. Është ve-pruar kështu për t’i bërë këto figura të rëndë-sishme fetare sa më popullore. Pra, përfundi-misht, Shëngjergji është figurë kishtareortodokse.

Po me heroin tonë kombëtar Gjergj Kastri-otin-Skënderbeun, a ka lidhje kjo festë? Jo,aspak jo! Skënderbeu nuk ka nevojë për t’iarritur vlerën me figura të tjera. Ai nuk ka lin-dur më 6 maj. Jeta e tij ka qenë e mbushur meatdhedashuri, guxim e trimëri për të luftuarkundër pushtuesve osmanë e venedikas. Ai kaluftuar, por edha ka lidhur marrëveshje edheme turq, edhe me venedikas etj. Feja e Skënder-beut nuk dihet. Ai lindi në një familje “poli-tikane”, që fenë e përdori edhe për politikë.Edhe vetë qe musliman e u bë synet në moshëtë rritur. Vlerën e Skënderbeut nuk e rrisingënjeshtrat dhe mashtrimet, siç është edhe kjoe lindjes së tij. Atë e rrisin bëmat e tij përAtdheun e tij, për Shqipërinë. Gënjeshtrat emashtrimet janë më të rrezikshme për asgjes-imin e jetës së heroit tonë kombëtar se samitet, sepse mitet kanë diçka edukative apoedhe të vërtetë, nga që, në një farë mënyre,ata flasin për trimëritë, mençurinë apo forcëne tij. Prandaj nuk duhet gabuar dhe as duhetpranuar një emërtim i tillë. Skënderbeu, e joShën Gjergji i kishës ortodokse, udhëhoqipopullin tonë në shekuj për të mbrojtur ven-din, për të fituar lirinë kur na e rrëmbyen tëtjerët, për t’u bashkuar si vëllezër të një kom-bi dhe do të na udhëheqë tërë jetën.

Vendosja e një përmendoreje në Peshkopiështë vlerësim për Skënderbeun dhe popullin eDibrës, sepse këtu, në këto troje, filloi jeta e tij,ky popull u bë mbështetja e parë dhe se këtuvazhduan e u fituan thuajse të gjitha luftërat.

Pas pranimit të fesë Islame, festimi iShëngjergjit nuk u harrua. Ai iu kthye të vërtetësfillestare. U festua e në përmasa të vogla vazh-don të festohet larg besimeve fetare.

Vendosja e një përmendorejenë Peshkopi është vlerësim përSkënderbeun dhe popullin eDibrës, sepse këtu, në këtotroje, filloi jeta e tij, ky popull ubë mbështetja e parë dhe sekëtu vazhduan e u fituanthuajse të gjitha luftërat.

Me shkasMe shkasMe shkasMe shkasMe shkasMe shkasMe shkasMe shkasMe shkasMe shkas Tadiqi vjen në Kosovë, Sejdiu s’guxon në Mitrovicë

NgaREXHEPTORTE

Vizita e kryetarit serb Boris Tadiq fundmuajin që shkoi në Manastirin e Deçanit me

rastin e Pashkëve Orthodokse përmes lejes sëkryeministrit Thaçi të nxitur nga presioni dip-lomatik ndërkombëtar, me kusht që të ishtevetëm vizitë ceremoniale fetare dhe që Tadiqtë mos jepte deklarata politike që janë nëkundërshtim me Kushtetutën e Kosovës,se përndryshe nuk do t’i lejohet më që të hyjë nëKosovë, me të drejtë shkatoi reagime.Përkundër kësaj Tadiq i shoqëruar nga GoranBogdanoviq , ministër serb për Kosovën, metë hyrë në Manastirin e Deçanit e ka cilësuarKosovën pjesë të Serbisë, duke shtuar, se kjoështë Dita e vuajtjes dhe shpresës për të gjithënjerëzit që i përkasin krishtërimit. Duke dhënëmesazhin e paqes për serbët e shqiptarët qëgjoja jetojnë në tokën serbe, se pa paqe nukmund të sigurojmë jetesën tonë. Pa drejtësinë paqe nuk mund të kemi jetë normale. Kjoështë ditë kur nuk duhet të ketë mllef e urre-jtje”. Duke harruar fare se e para gjë që duhej

të thoshte në këtë ceremoni fetare, do të ishtekërkesa për një falje publike drejtuar sh-qiptareve të Kosovës për krimet e bëra shek-ullore ndaj shqiparëve. Përkundër dhunës dhemizorive serbe ndaj shqiptarëve ai dha me-sazhin e tij paqes për serbët e shqiptarët qëgjoja jetojnë në tokën serbe, se padrejtësi nëpaqe nuk mund të ketë jetë normale, dukeharruar fare instrumentalizimin nga Beorgaditë serbëve të Mitrovicës, Veriut të Kosovës dhetë serbëve tjerë brënda Kosovës, për të mos iubindur ligjeve dhe institucioneve të Kosovësdhe për pamundësinë që presidenti FatmirSejdiu tëq mund ta vizitojë veriun e Kosovës.

Kjo deklaratë e tij u bë në lidhshmëri edheme Deklaratën serbe drejtuar Gjykaatës ndërko-mbëtare të drejtësisë në Hagë, për të kundërsh-tuar Ligjshmërinë e Pavarësisë së Kosovës dheme deklaratës pompoze të ministrit Jeremiq, sekanë dërguar argumente bindëse dhe se do tëkenë mbështetjen e shumë shteteve për të kundër-shtuar ligjshmërinë e pavarësisë së Kosovës”.

SERBIA AGRESORE MË AKTIVE SEKOSOVA VIKTIMË

Dhjetë vite pas përfundimit të luftës nëKosovë dhe pas dhënies fund të dhunës dhemizorive serbe nëpërmjet Luftës së UÇK-së dhendërhyrjes së NATOS kundër forcave ushtar-ake e policore serbe, që përdorën gjenocidindhe eksodin serb ndaj shqiptarëve për të zbra-

zur Kosovën nga shqiptarët, analizat tregojnëse me përjashtime të vogla, siç janë aktivite-tet e Vetvendosjes,të ndonjë libri apo pjeseskenike, tregojnë se institucionet dhe përfaqë-suesit e të gjitha fushave, u kapluan nga njëgjumë magjik vetëënaqësie. Për krimet serbenuk duhet rreshtur kurë që ato të prezentohensa më fuqishëm. Ditëve të fundit kur u aktual-izua çështja me kërsesën serbe drejtuarGjykatës ndërkombëtare të drejtësisë, filluanedhe debatet e nxehta nëpër mediumeve elek-tronike dhe të shkruara kosovare. Ministri ijashtëm i Kosovës Hyseni deklaron se, ekipiligjor në krye me Majkël Vud ka përmbledhurtë gjitha faktet dhe argumentet e pakontes-tueshme që dëshmojnë legjitimitetin e Pavar-ësisë së Kosovës. Ndërkaq opozita kosovarefajëson qeverinë e Kosovës pse nuk i ka përf-shirë përfaqësuesit kosovarë për ta mbrojturlegjitimitetin e shtetit të Kosovës dhe se Qever-inë e Kosovës e ka përfshirë korrupsioni. Nëse kjo është e vërtetë, atëherë mund të themise është bërë lëshim i madh, sepse asnjëherënjë i huaj përkundër dëshirës dhe gatishmërisësë tij, nuk mund ta artikullojë çështjen koso-vare më mirë se kosovari që e ka ndje nëshpinën e tij dhunën serbe, dhe e dyta ështëneveritëse,e pakuptueshme, e pafalshme dhee dënueshme, që pas kaqë vuajtjeve, vrasjevee djegieve në Kosovë, të mund të ketë qeveri-tarë të përfshirë në korrupsion.

ANEKSIMI SHEKULLOR SERBMBI KOSOVËN

Nuk është e tëpërt që edhe njëherë t’i bëjmëtë njohura për opinion të dhënat historike tëpakontestueshme që flasin qartë, se Serbia kaqenë shtet në miniaturë si Sanxhak i Beogra-dit, se zgjerimi i Serbisë është bërë gjithnjënëpërmjet okupimeve të trojeve të huaja mevrasje e djegie, e më së shumti të trojeve sh-qiptare. Këto të dhëna historike e shkencore,dëshmohen edhe nëpërmjet Faksimilit të hartëssë Enciklopedisë Ruse të vitit 1817, ku shihenqartë kufijtë realë të Serbisë në atë periudhëdhe në vitet 1804,1810,1812,1815,1820,1867, që janë shënuar në brendinë e kësaj harte.Kufijtë e sotëm të Serbisë, ku përfshihet edheKosova, janë arritur vetëm nëpërmjet eksped-itave të përgjakshme dhe aneksimeve serbe tëtrojeve të fqinjëve.

MIZORITË SERBE NDAJ SHQIPTARËVEMediat gjatë luftës së fundit në Kosovë kanë

shkruar se, » Në një fshat të Kosovës jeton njënënë shqiptare, si edhe mijëra nëna tjera sh-qiptare zemërplagosura, shpirti i të cilës do tëmbetet gjithnjë i trishtuar. Jo pse në luftën epadrejtë që imponuan serbët në Kosovë, iavranë burrin, djalin, para syve ia përdhunuanvajzën e re, por i bënë edhe gjëmën më tëmadhe që s’do ta kishte bë as soji i bishavemë të tërbuara.

(Vijon në faqen 6)

5 - Prill 200936nr.

Një vështrim i Prefektit të Dibrës mbi gjendjen ekonomike globaledhe vështrimin konkret mbi arsimin në Dibrës. Konkluzioni: “Një mësues pa personalitet

apo me moral të cunguar i sjell edukimit një dëm të pallogaritshëm”analizë

Nga: XHAFER SEITIPREFEKT I QARKUT DIBER

Edhe për të bërë një shkrim apopër të hedhur në letër ide të për-

punuara në kokë për vite me radhë,duhet një moment, një nxitje, njëmoment i caktuar .

Kjo krizë ekonomike po bën që drejtuesit e adminitratave dhe qever-ive të shteteve të planetit të men-dojnë për arsimin, të rrotullohen rrethtij. Pse?! Sepse çdo ditë e më tepërgjithkush po e kupton se arsimi ësh-të bazë e tranformimit, i cili sjellmirëqenien, atë mirëqenie për tëcilën luftojnë të gjithë dhe po tëgjithë e duan të përsosur. Po pikër-siht kjo mirëqënie është funksion itë panjohurave të sotme . Po cilatjanë të panjohurat ?! Si zbulohen?!Ç’mendim kanë për këtë psikologët,biologët, shkencëtarët, teknologët,ç’mendim ka një masë e tërë qëpërpiqet për të njëjtin qëllim, rritjene mirëqënies dhe intensifikimin egradualitetit të kësaj rritjeje.

Presidenti i SHBA Barak Obamanë fjalën e tij më 20 janar 2009 përarsimin midis të tjerave tha: “ ...shkollat tona janë shpesh dështakedhe çdo ditë që kalon, sjell fakte tëreja mbi mënyrën iracionale të për-dorimit të energjisë, mënyrë qëforcon kundërshtarët tanë dhekërcënon planetin. Këta janë treguestë krizës, të dhëna dhe statistika”.

Ta konktretizojmë disi problem-in, të sjellim e ballafaqojmë fakte enëpërmjet tyre të ballfafaqojmë dheato që ndodhin në arsim, pse ndo-dhin e si duhet të bëhen më mirë.Në këndvështrimin si prefekt i qarkutDibër për një periudhë prej trevjetësh e gjysëm, falë dhe angazhim-it tim konkret, kryefjala e analizavedhe e përqëndrimit të punës ka qenë,është dhe do të vazhdojë të jetë ajoe problemeve të arsimit dhe edukimittë brezit të ri, natyrisht duke mosanashkaluar asnjëherë dhe problemete tjera jetike.

Në axhendën e punës së Prefektitjanë të shumta problemet që ka pa-sur e vazhdon të ketë qarku i Di-brës dhe kjo ka bërë që në përgjithë-si nga drejtues e titullarë të synohetpër të ndjekur e për t’u marrë mëshumë me institucionet që janë tëlidhura me problemet ekonomikeapo të shërbimeve, që gjykohet sendikojnë në përmirësimin e jetës nëkomunitete.

Për arsimin dua të bëj të qartë senë konsiderimin tim, nuk mund tëpunohet me ritmin dhe tempin eduhur, po qe se drejtuesit e Drej-torive Arsimore Rajonale, të zyravearsimore në rrethe , të shkollave apovetë mësuesit nuk janë njohur ndërtë tjera dhe me programin ambicioz

Arsimi duhet të parandalojë krizattë Qeverisë në fushën e arsimit. Kyprogram duhet reklamuar bindshëm jo për të bërë politikë, por për të mirëtë vetë arsimit dhe mbarëvajtjes sëtij.

Për vitin shkollor në vazhdim nëarsimin parauniversitar në qarkun eDibër janë në funksion 133 kopsh-te fëmijësh, nga të cilët 124 në fs-hat, me 4170 fëmijë, nga të cilat1862 femra, 261 shkolla 9 vjeçare nga të cilat me cikël të plotë 9 vje-car 113 dhe vetëm me cikël të ulët148, me 28245 nxënës nga të cilët13631 femra, në ciklin e ulët 12459nxënës dhe në të lartin 15786, me2606 nxënës të regjistruar në klasëne parë, nga të cilët femra 1166, tëorganizuar në 1317 klasa nga të cilat 405 klasa nga e para në të katërt,591 klasa nga e pesta në të nëntë dhe 321 klasa të kombinuara .

Në 24 shkollat e arsimit tëmesëm të përgjithshëm me 203 kla-sat e tyre u regjistruan 6256 nxënësnga të cilët 3198 femra ( në vit tëdytë 2207 nxënës, në vit të tretë 2015nxënës, në vit të katërt 1854 nxënësdhe në vit të pestë 180 nxënës) .Ndërsa në tre shkollat e arsimit të mesëm profesional u regjistruan1620 nxënës, nga të cilët 1174 fem-ra .

Për të mësuar e edukuar këtë numërnxënësish u vunë në dispozicion2249 mësues e edukatore nga të cilët817 ( 36.33%) pa arsim përkatës.

Në fund të semestrit të parë 149fëmijë nuk frekuentuan kopshtinndonëse ishin regjistruar, numri ifrekuentuesve shkoi nga 4170 në4021 nga të cilët 2340 në fshat.

Në arsimin 9 vjecar u arrit kal-ueshmëria 85.6 %, ndërsa në fshat84.7%, në arsimin e mesëm tëpërgjithshëm kalueshmëria kapi shi-frën 58.1%, në atë pa ashkëputje ngapuna 26%, në arsimin e mesëmpeofesional 63.8%, duke ardhur nëatë që është e papëlqyeshme, porndodh në kalueshmëri të lartë rreth100% në fund të vitit mësimor.

Kam ndjekur me vemendje anali-zat e arsimit, raportet e diskutimetproblemore, një pjesë prej të cilavejo të panjohura për mua dhe arrijnë konkluzionin se problemet e ar-simit në qarkun e Dibrës kanë fillu-ar të rimerren.

Nuk është ideja këtu e një rimar-rjeje në një shkallë më të lartë siçndodh nga klasa në klasë, por njërimarrje thelbësore për të çuar për-para atë që është bërë mirë e për tëribërë atë që është thurur keq nëfushën e arsimit.

Pozitiv është fakti që konstatohet se është rritur dhe vazhdon të rritetinteresimi i komunitetit për t’u ar-simuar.

Mesatarisht në Qarkun e Dibrëskanë vijuar mësimin në të gjithaciklet e arsimit 9- vjeçar, të mesëmdhe në kopshte nga 45 – 50.000nxënës në vit ose 18 – 21% e pop-ullsisë, pa përfshirë këtu arsimin elartë dhe numri i mësuesve ka lëvi-zur në shifrat nga 2300 – 2700 dukekrijuar një mesatare një mësues për16 deri në 18 nxënës.

Përmendëm këto shifra për të dalëte problemi. Është një popullsi e tërëqë duhet mësuar e edukuar dhe di-het që edukimi fillon që në kopshte

ku, sado të zbukurohet gjendja, prob-lemet janë evidente që nga shtrirja etyre gjeografike, numri i fëmijëve nëgrupe, disiplina shkencore e formalenë mësimdhënie.

Në qarkun e Dibrës raportohen4021 fëmijë frekuentues në kopsh-te, të cilët i edukojnë 227 edukatore.Fakti që 43.2% e edukatoreve janënë qytet dhe vetëm 14 prej tyre janëme arsim të lartë, apo fakti tjetër qënë Mat e Bulqizë me tre bashki num-ri i fëmijëve në kopshtet e qytetit ësh-të gati i barabartë me numrin e fëm-ijëve në 17 komunat e këtyre dy rre-theve, nuk ka nevojë për shumë ko-mente për të nxjerrë problemet.

Pyetjet që rrinë varur e duanpërgjigje janë : Sa është efektiviteti ikëtyre kopshteve ?! Sa parapërgatitenfëmijët për në shkollë ?! Mos vallë në ndonjë rast kopshti është hapurapo mbajtur i hapur thjesht për njëvend pune?! Sa e si drejtoritë e sh-kollave ushtrojnë kontroll rigoroz nëkopshtet e fëmijëve për frekuentimindhe cilësinë e mësimdhënies?! A karaste kur drejtorët, veçanërisht dim-rit, plotësojnë evidenca frekuentimifallso ?! Sa rëndësi i kushtohet kon-trollit në kopshte?!Sa është bash-këpunuar me organet e qeverisjesvendore për të siguruar kushtet enevojshme në kopshtet në përgjithë-si dhe ato me ushqim nëveçanti?!Dhe mbi të gjitha çdo tëbëhet në ato fshatra ku nuk ka kop-shte?! Sa ndikim negativ ka fakri qëmijëra fëmijë ulen në bankot e sh-kollës pa kaluar më parë në tavoli-nat e vogla të kopshteve ?

Vazhdojmë më tej me arsimin.Rezultatet e semestrit të parë jo sejanë të kënaqshme.

Duke besuar në rritjen reale të kalueshmërisë në arsimin 9 – vjeçar deri në fund të vitit, çdo vëzhgues, kur shikon këto shifra të kaluesh-mërisë në arsimin e mesëm, ka tëdrejtë të paktën të mendojë se ai pokthehet figurativisht “në një kopështpër të rinjtë”, një vend ku prindi sjellfëminë që të mos rrijë rrugëve, aqmë keq kur kjo përqindje në fund tëvitit “katapultohet”.

Në praktikën e përditëshme tëmësimdhënies takohen fenomene që në disa raste përbëjnë dhe shkel-je ligjore si : shkelje të Udhëzimittë MASH per normat mësimore ; kamjaft mësues pa arsim përkatës,mungojnë nxënës, kryesisht në ar-simin e mesëm e nuk vihen munge-sa ; probleme ka arsimi i mesëm ipërgjithshëm me kohë të shkurtuar,transporti i mësuesve dhe nxënësve,furnizimi i shkollave me energji, kurnë mjaft prej tyre ka mësim pasdite,apo mbetet pa lidhur interneti, pa-jisja me bazë materiale, një pjesë ekëtyre problemeve është e varur

pjesërisht apo plotësisht nga puna emësuesve.

Problemet sjellin nevojën që sh-kolla, në kushtet aktuale, duhet tëketë një organizim dhe drejtim mëoperativ dhe shkencor.

Që nxënësi të mësojë në shkollësë pari atij i duhen krijuar kushtetpersonale e kolektive për mësim.Ndërsa për kushtet personale ështëpërgjegjës prindi, për kolektivet jemitë gjithë, pasi një femijë nuk do taketë mendjen në mësim nëse ështënë një klasë pa xhama, nuk ka lëndëngrohëse apo dhe më keq kur nëshumë shkolla në shkallë qarku zh-villohet mësim në mjedise me qera.

Në plotësimin e këtyre kushteve,rol të dorës së parë luan bashkëpun-imi mes drejtorive arsimore e atyretë shkollave me organet e qeverisjesvendore, i cili diku ka qenë i suk-seshem, diku i vakët e diku dhe kamunguar .

Krijimi i kushteve në shkollanatyrisht që kërkon dhe dorën e sh-tetit nëpërmjet investimeve.

Hedhim në letër shifrat e investi-meve në arsim tre vitet e fundit,2006, 2007, 2008.

Në vitin 2006 në Bulqizë u in-vestuan në arsim 18. 805.000 lekë,në Mat 32.791.000 lekë dhe nëDibër 60.906.000 lekë, gjithsej nëqark 112. 502.000 lekë.

Në vitin 2007 në Bulqizë nuk urealizua asnjë investim, në Mat34.802.000 lekë dhe në Dibër54.270.000 lekë, gjithsej në qark89.525.000 lekë.

Në vitin 2008 në Bulqizë u reali-zuan 23.402.000 lekë investime , nëMat 93.050.000 lekë dhe në Dibër172.847.000 lekë, gjithsej në qark289.299.000 lekë investime.

Ajo që kërkon përmirësim në këtëdrejtim dhe varet nga institucionet qëndrore në nivel vendor të fushëssë arsimit, mendojmë se është stu-dimi më i mirë për shkollën ku dotë investohet, pasi jo në pak rastejanë ndërtuar objekte te reja me vleratë mëdha monetare në fshatra, kunumri i popullsisë është i vogël,ndërsa janë lënë pas dore zona mepopullsi të konsiderueshme. Aq mëkeq kur konstatohen dhe raste që nëtë njëjtën shkollë është investuar dyapo tre herë brenda pak vitesh, gjëqë vë në pikëpyetje të plotë cilësinëe investimit për të mos thënë mëtepër.

Pra raste kur investimi nuk e jus-tifikon qëllimin.

Me keqardhje vihet re se në ndon-jë organ të Qeverisjes Vendore kazell për të ndërtuar një rrugë, njëujësjellës apo diçka tjetër që i shër-ben komunitetit në një shkallë mëtë lartë se sa të merret me problemetë shkollës, duke e lënë atë qoftëdhe pa një fshesë.

Në këtë drejtim gjykojmë se ësh-të domosdoshmëri që në çdo skajtë Qarkut te merret parasysh mendi-mi i drejtuesve te arsimit për ndar-jen e bllok -grantit dhe granti i ndarëtë shkojë atje ku është miratuar e jotë tjetërsohet, të respektohet kjo ndar-je, të ketë transparencë.

Drejtori i shkollës, stafet peda-gogjike, bordet e prindërve, qeveritëe nxënësve duhet të jenë shumëkërkues dhe operativë në këtë

drejtim.Një problem i kthyer në fenomen

shumë shqetësues me të cilin ështëballafaquar arsimi në vite, ështëbraktisja e dukshme dhe e paduk-shme e shkollës nga nxënësit. Nëvitet 1997 – 2007 numri i nxënësvebraktisës sipas viteve në shkallë qarkuështë : 1466- 2042- 1948- 1370-1248- 752- 697- 711- 598- 436, nga3.6% në 1.52%.

Është fakt që fenomeni i braktisjeska ardhur në ulje për çdo vit dukeqenë më i pakët në Bulqizë e Matdhe më i theksuar në Diber.

Por këtu mendoj se duhet bërëshumë kujdes me braktisjen e fshe-htë, që është pasojë e kalimit tënxënësve nga klasa në klasë, pa njo-huritë minimale të domosdoshme,fenomen i cili mbart edhe aplikimine formave dhe mjeteve abuzive, apofshehja e braktisjes thjesht për arsyestatistikore.

Janë probleme këto, që po e dëm-tojnë rëndë arsimin dhe për të cilatduhet forcuar kontrolli dhe vendo-sur sanksione ligjore, gjë për të cilënnë gjithë periudhën e demokracisëorganet e qeverisjes vendore nukkanë zbatuar për asnjë rast vendimete drejtorive të shkollave për vendosjegjobash.

Braktiset shkolla. Krijohet men-dimi dhe perceptimi i gabuar se njëpjesë fëmijësh nuk duan të arsimo-hen, nuk e kanë qejf shkollën, dijen. Por kjo nuk është absolutisht evërtetë . Nuk janë fëmijët që nuk eduan shkollën, por një sërë fenome-nesh e faktorësh të tjerë që e sjellinkëtë dukuri të pakëndshme.

Shkaqet e fenomeneve negative nëarsim i gjykojmë të shumta, ndër tëcilat mund të përmenden : niveli iulët ekonomik i familjeve, zënia efëmijëve me punë, kryesisht mebagëti apo bimë medicinale në fs-hat dhe me tregti ambulante në qytet,në ndonjë rast dhe ikja e tyre në em-igracion, niveli i ulët arsimor i kuadritmësimdhënës në disa zona, munge-sa e kushteve të përshtatshme në sh-kolla, puna e pakët edukative deri temos orientimi, në raste të veçanta, ivetë mësuesve se çfarë duhet të bëjnëe të trajtojnë me nxënësit, zbehja elidhjes së shkollës me komunitetin,me prindërit, fallsiteti i kësaj lidhje-je, në ndonjë rast lidhje kjo e krijuarmbi bazë interesash, largësia e fsha-trave nga shkolla, mungesa dherëndesa në dimër e infrastrukturës përtransportin e femijëve në zonat ru-rale, moszbatimi i ligjit për detyr-imin shkollor nga organet e qever-isjes vendore, mosvjelja e gjobavenga ana e tyre, rënia e interesit përshkollën dhe koncepti “Ç’na duhetshkolla”, papunësia e të shkolluarve,paradoksi që në disa raste i shkollu-ari është në rrugë apo kioskë, ndërsai pashkolluari ka kapur administratënshtetërore lokale, mbartja e kontigjen-tit përsëritës nga viti në vit, ndikimii shembullit negativ, në ndonjë rastdhe personaliteti pa personalitet i ndonjë mësuesi .

Pa u zgjatur do të thoja se njëmësues pa personalitet apo me mor-al të cunguar i sjell edukimit një dëmtë pallogaritshëm.

(Vijon numrin e ardhshëm)

PRODUKTET NGAARSIMI DUHET TIPERGJIGJEN KERKESAVETË SHOQERISENJERËZORE DHE TEPARANDALOJNE TEGJITHA LLOJET EKRIZAVE

6 - Prill 200936nr.

vendimiKëshilli Bashkiak i Kamzës ka emëruar disa nga rrugëte qytetit me emrat e komunave, qyteteve, vendevehistorike të Qarkut të Dibrës

(Vijon nga faqja 4)I nxorrën me hanxhar syçkat e djaloshit trevjeçar dhe ashtu të përgjakura e të ngrohta edetyruan me forcë që t’i gëlltisë. Këtë ia bënëserbët nënës së urtë e të ndershme shqiptare,si edhe mijëra nënave tjera, të cilat gjithnjëpatën në zemër nderin, bujarinë, fisnikërinë,e të cilat asnjëherë nuk dijtën as të fyejnë e astë ngucin kend”. Kjo është vetëm një grimcëjete që pasqyron imazhin serb në Kosovë , njëgrimcë nga gjithë ato vuajtje shkekullore që ipësuan shqiptarët, edhe pse jetonin në shtëpitëdhe trojet e veta.

Hordhitë ushtarake, policore dhe paramili-tare gjakatare serbe në luftën e fundit në vitin1999 dogjën qindra mijëra shtëpi,vranë emasakruan dhjterëa mijëra njerëz të pafajshëm,duke prerë koka fëmijësh me hanxharë, dukevrarë pleq dhe duke përdhunuar mijëra vajzashqiptare. Ata me dhunë të paparë në rruzul-lin tokësor, duke djegur, shkatëruar dhe grabi-tur fshatra dhe qytete të tëra, detyruan tëshpërngulen afër 1 milion shqiptarë nga Kos-ova, mw shumë se 2000 persona konsidero-hen të zhdukur, kurse 600 tw tjerë ndodhennw morg dhe presin të indentifikohen.

LIBRI QË DUHET PËRKTHYER DHESHPËRNDARË NËPËR BOTË

Libri “Rrëfimet e femrave të dhunuara gjatëluftës në Kosovë” i autores Luljeta Selimi, ështënjë argument i fuqishëm për Kosovën. Seciliqë do ta lexonte këtë libër, do të rrënqethejkur do të kuptonte se çfarë krimesh kanë bërëserbët edhe ndaj femrave shqiptare në Kos-ovë, dhe me siguri do të kuptonin e bindeshinqë pa mëdyshje të jenë në anën e shtetit të ritë Kosovës,në anën e të vërtetës.

Ja disa grimca nga ky libër. “ Ma pushkatu-

an nënën e vëllanë, kurse mua më dhunuandhe trupin tim e masakruan për së gjalli mecigare”. Një nga mjeket deklaron se,”Vajzës sëdhunuar i ishte shqyer mitra dhe se në organetgjenitale i kishn futur rërë, këmbët i kishte të

Tadiqi vjen në Kosovë, Sejdiu s’guxon në Mitrovicë

faksimile e hartës së Enciklopedisë Ruse që tregon kufijtë realë të Serbisë në vitin 1817

gërvishtura dhe mes dy gjinjëve me majën ethikës kishte të vizatuar kryqin serb”. Oserrëfimet e tjera,” Fëmijët vajtonin mbi trupin epërgjakur të babait të tyre të vrarë, e mua mëçnderonin vetëm disa metra larg tij”,” Pasi ma

vranë djalin, mua më çnderuan disa ditë meradhë”, “Djalit dy vjeçar ia prenë veshin dhetre gishtërinj, e pastaj më dhunuan”, “Mëdhunuan para syve të nënës”, “Më dunuan ema prenë gjirin”, “Cigaren e ndezur e fiki nëgjinjtë e mi”, “Me thikë shkruan fjalë mbi trupintim, “Më detyronin t’i shiqoja femrat që po idhunonin me radhë”, “Pasi më dhunuan, m’ihoqën thonjtë me dana”, “Motrën e mbytënme kundak të pushkës”, “14- vjeçarja u dhunuanë borë”, “Pasi e dhunuan 13-vjeçaren ehudhën në pus”, “Më çnderuan para syve tëbabait dhe nënës”, “Në muajin e tetë të shtat-zanisë më përdhunoi para vjehrës dhe burrit, epastaj më goditi në gjoks e në bark dhe lindafëminë e vdekur”, “ Më dhunuan dhe në krahma vizatuan kryqin serb”, “Pasi i çnderuan trivajza, ua prenë organet gjenitale”….

Ky libër është dashur menjëherë të përkthe-het në gjuhët e huaja dhe tu adresohet të gjithëambasadorëve në Këshillin e Sigurimi të OKB-së, Unionin Evropian, Këshillin e Evropës,Grupin e Kontaktit dhe tërë burshtetasit evro-pianë e botërorë, që duke e lexuar këtë libër takuptojnë më mirë e një herë e përgjithmonë,se çfarë krimesh shtazarake kanë bërë serbëtndaj kosovarëve të pafajshëm dhe sidomos ndajvajzave dhe grave shqiptare kosovare.

Me qëllim të sensibilizimit dhe përkthimittë këtij libri dy viteve të fundit ne ju kemidërguar Letër të hapur Qeverisë së Shqipërisë,Qeverisë së Kosovës, Lidhjes Shqiptare në Botë,Këshillit Kombëtar Shqiptaro-Amerikan dhebiznesmenëve shqiptarë, por për fat të keq paasfarë suksesi.

Kushdo që do ta përkthejë, botojë dheshpërndajë nëpër botë këtë libër, do ta nderojëveten dhe do të bëjë gjënë më të çmuar përKosovën dhe çështjen shqiptare.

Këshilli Bashkiak i Kamzës kaemëruar 34 rrugë në me emra

vendesh e ngjarjesh që kanë të bëjnëme Qarkun e Dibër. Këtë e konfir-mon kryetari i bashkisë së Kamzës,z. Xhelal Mziu, në një letër drejtuarPrefektit të Dibrës, z. Xhafer Seiti.“Letra që po ju dërgoj ka të bëjë menjë ngjarje të rëndësishme në jetëne komunitetit të qytetit të Kamzës,dhe mendoj se kontribuon edhe mëshumë në marrëdhëniet e bash-këpunimit midis institucionevetona”, shkruan në fillim të letrës kry-etari i bashkisë. “Kamza, një qytet irikrijuar kryesisht pas viteve 90-të,me sip. 21.7 km2 e popullsi 90.000banorë, rrjedhojë e migrimit të pop-ullsisë së ardhur nga i gjithë vendi,ka një pozicion të rëndësishëmgjeografik në kryqëzimin e rrugëvetë rëndësishme që lidhin Veriun eJugun e Shqipërisë me Tiranën, nëTrekëndëshin Tiranë-Rinas-Durrës. Sirezultat i kësaj jo vetëm është popu-lluar me një shpejtësi marramendëse,por janë kryer edhe investime të gjith-anshme, ndërtime private e publike,rrugë të reja, objekte socialkulturore,stadiumi i qytetit, etj, pra është trans-formuar e gjithë infrastruktura e qy-tetit, gjë që e kanë ndryshuar rrënjë-sisht Kamzën. Në ritmet e zhvilli-meve bashkëkohore e vendosjes së

Pas zgjedhjeve vendore më 22 mars,u mbajt mbledhja konstituive e Këshillittë Komunës.Në këtë mbledhje ishin tëpranishëm 6 këshilltarët e BDI-së, 3 tëDR-së dhe nga 1 të PDSH-së PPD-së,VMRO-së, LSDM-së, PEI dhe PPER.

Ilir Cami, kryetar i Këshillit ZgjedhorKomunal para të pranishëmve raportoipër rezultatet e zgjedhjeve vendore nëkomunën e Dibrës së Madhe.

Me shumicë votash kryetar i KëshillitKomunal u rizgjodh Inxh.idipl.Nizamedin Papraniku,i cili duke ufalenderuar për këtë zgjedhje, theksoi se:“Më shumë se në mandatin e kaluar dotë angazhohem për bashkëpunim mekëshilltarët e partive pjesëmarëse nëkëshill, për të marë vendime të pjekuradhe për t’i vënë interesat e përbashkëtambi ato partiake dhe në të mirë të qy-tetit”.

Mr. Ruzhdi Lata-myftiu i Dibrës ëMadhe në fjalën e tij përshëndetëse,shtoise,”Dibra historikisht ka patur kuvendine burrave që pasqyronte urtësinë dhetrimërinë dibrane. Juve këshilltarë popu-lli ua dha votën, ky besim wshtw nderpwr ju, dhe këtë besim tani duhet ta jus-tifikoni me angazhimin, punën dhe re-zultate në kthimin e vleraveekonomike,kulturore dhe historike tëDibrës së Madhe”.

Argëtim Fida-kryetar i komunës sëDibrës së Madhe,deklaroi se:”Sëbashkume administratën komunale, me intelek-tualët do të jemi pranë Këshillit të Ko-munës në realizimin e objektivave tona.Iftoj këshilltarët e partive tjera për të bash-këpunuar dhe bashëkrenduar aktivitetetnë drejtim të prosperitetit të Dibrës sëMadhe dhe dibranëve”.

R.T.

U konstituuaKëshilli i Komunëssë Dibrës së Madhe

Bashkia Kamëz: 34 rrugë emërtohenme emrat nga qarku i Dibrës

“Dibra vjen në Kamëz”

kontureve të një qyteti modern, sëshpejti hapet Qendra e Pritjes, In-formacionit e Shërbimeve (one stopshop), i pari në llojin e tij dhe më imadhi në vend, një kompleks ivërtetë shërbimesh. Në këtë qytetkrejtësisht të ri, për lehtësimin e shër-bimeve dhe administrimin sa mëmirë të tij, hartuam e zbatuam pro-jektin e adresave dhe kodifikimin ebanesave e të gjitha objekteve në ter-ritorin e Bashkisë sonë”, shkruan nëletrën drejtuar Prefektit, z. Mziu. “Nëkëtë logjikë me vendim të KëshillitBashkiak të Kamzës, disa nga rrugëte qytetit tonë kanë marrë emrat e

komunave, qyteteve etj., që përfshi-hen në prefekturën tuaj, shkruan kry-etari i Bashkisë së Kamzës, duke ren-ditur më poshte emrat e rrugëve::Rruga Peshkopi, rruga Bulqizë, rru-ga Burrel, rruga Klos, rruga Fushë-Bulqizë, rruga Gjoric, rruga Kala eDodës, rruga Kastriot, rruga Komsi,rruga Lis, rruga Lurë, rruga Luzni,rruga Macukull, rruga Maqellarë,rruga Martanesh, rruga Melan, rru-ga Ostren, rruga Tomin, rruga Rukaj,rruga Selishtë, rruga Shupenzë, rru-ga Sllovë, rruga Suç, rruga Rukaj,rruga Xibër, rruga Zerqan, rrugaZall-Reç, Rruga Zall-Dardhë, rruga

Kuvendi i Dibrës, rruga Kongresi iDibrës, rruga Dibra, rruga Mat, rru-ga Korab, rruga Drini”.

“E konsideroj veprimin tuaj mbitë gjitha si shenjë respekti për ban-orët e këtyre trevave, - shkruan mestë tjerash Prefekti i Dibrës, z. XhaferSeiti, - duke shprehur vlerësimin tuajmbi të gjitha si shenjë respekti përbanorët e këtyre trevave.

Veprimi i Këshillit Bashkiak tëKamzës është pritur mirë edhe ngabanorët e kësaj bashkie, duke e kon-sideruar këtë veprim si një lidhje tëfortë me vendin e origjinës.

Korresp. “Rruga e Arbërit”

Atë që i takonte ta bënte Akademia e Shkencave të Sh-qipërisë e bëri Universiteti Ufo i cili nën përkujdesjen ekatedrës së psikologjisë së këtij universiteti dhe drejt përdrejt të Prof.Dr Nuri Abdiut më datën 9 prill ora 18 ukujtua 5 vjetori i vdekjes së Prof.Akademik BedriDedja.Salla ishte mbushur plot me njerëz të moshave tëndryshme, familjarë, pedagogë e psikologë, studiues estudentë.Miq dhe shokë të Akademik Bedri Dedes bren-da dhe jashtë trojeve të vendit tonë.Ishte rektori i këtijUniversiteti, ai që hapi i pari këtë seminar përkujtimor përt'ia dhënë pastaj fjalën Prof.Dr.Nuri Abdiut i cili foli përjetën dhe veprën e Prof. Akademik Bedri Dedes.Njëkumtesë mbajti dhe Prof.Akademik Pajazit Nushi i cili kishteardhur posaçërisht për këtë përvjetor nga Prishtina.Vlerësime të shumta u thanë edhe nga auditori përProf.Akademik Bedri Dedja si shkrimtarë e studiues i madh,

PËRKUJTOHET PROF.AKADEMIK BEDRI DEDJAmendimtar e dijetar shumëvlerësh,personalitet i shquar iShqipërisë,prijetar për pavarsinë e shkencës, themelues iletërsisë për fëmijëetj.Por pak dhe prerë tha Naim Plaku:-Kam patur rastin të njihem nga afër me Prof.AkademikBedri Dedja. Atëherë vinte në Dibër për kontroll nga Min-istria e Arsimit e unë punoja mësues në shkollën eSllovës.Një natë qëndroi me ne bashkë në Vleshë ku kemifjetur në të njëjtën dhomë. Kur u largua nga vlerësimet qëbëri, ne si shkollë na kishte nxjerrë në vend të parë.Ai ishtedhe mbeti një mik i përhershëm i të gjithë dibranëve.Nukishte vetëm shkolla e Sllovës që pa vetë.Bedri Dedja nëDibër ka shkelur nëpër shumë rrugë e shigje.Në fund vajza e tij Edlira Dedja (Bytyçi) bëri promovimin elibrit të fundit të botuar pas vdekjes, si një testament tëtij"Presidenti i planetit të kuq" një roman i ilustruar përfëmijë.

7 - Prill 200936nr.

aktualitetLiberalizimi i vizave pa ndërtimin e Rrugës së Arbërit ende nuk i ka

dhënë rezultatet e pritura në ndërtimin e kapaciteteve tregtare,hotelierike dhe kapaciteteve të industrisë së vogël.

Në organizim të Seksionit të mamive tëMaqedonisë më 28 mars, në Dibër të

Madhe u mbajt Takimi i dhjetë i mamive tëMaqedonisë, ku përveç afër 300 mamivemorën pjesë Argëtim Fida, kryetar i komu-nës së Dibrës së Madhe dhe Baki Alili, drej-tor Spitalit të Përgjithshëm dhe Ylber Kokale,drejtor Shtëpisë së Shëndetit.

Besa Çutra, në emër të Spitalit të përgjiths-hëm, u shpreh se:”Dibra është simbil i bash-këjetesës dhe i respektimit të ndërsjellë pamarë parasysh përkatësinë etnike e fetare”

Argëtim Fida,duke e përshëndetur këtëtakim, tha se,”Unë me profesion jamgjinekolog dhe e kuptoj më së miri ndihmëndhe angazhimin tuaj për të ardhur në jetëfoshnjet, sepse ju prindërve ua komunikonilajmet më të bukura për lindjen e foshnjevetë tyre.Dëshiroj ta shijoni sa më mirë bu-jarinë dhe mikpritjen dibrane.Jemi përpjekurqë në qytetin tonë të krijojmë kushte sipasstandardeve.Me udhëheqësinë e spitalit dheme Ministrinë e Shëndetësisë edhe në tëardhmen do t’i përmirësojmë standardet egjinekologjisë dhe akusherisë”.

Tanja Trajkovska, kryetare e Seksionit tëmamive të Maqedonisë, theksoi se:”Seksioniynë është anëtarësuar në Konfederatënndërkombëtare të mamive.Përpjekjet tonajanë në drejtim të mjekësisë parësore, edukim-

I pyetur se a e ka prekur krizaekonomike globale Dibrën e Mad-

he , kryetari Argëtim Fida, thotëse:”Dibra e Madhe është komunëme një numër të konsiderueshëm tëbashkëqytetarëve në diasporë nëSHBA dhe Evropë. Jam i bindur sekriza ekonomike globale do të ketëimplikime edhe në Dibër të Madhedrejtpërdrejt apo indirekt. Kjo përshkak se atje ka reduktim të vendevetë punës dhe standardi jetësor nëEvropë nuk është si para disa viteve.Ata që kanë edhe familjet e tyre nëItali apo gjetiu, dhe qw do twmbeten vetëm me një rrogë, famil-jet e tyre do t’i kthejnë në vendlind-je”.

Fenomen shqetësues, shton ai,”është deportimi në muajt e fundit idisa dibranëve nga SHBA-të, të cilëtmuk e kanw tw siguruar dokument-acionin e duhur për të jetuar dhepunuar në SHBA. Nëse ky fenomendo të vazhdojë, do të rritet numri idibranëve që do të kthehen ngaSHBA-të. Kjo do të shkaktojë prob-lem social për komunën”.

Në pyetjen a ka ndonjë strategjipër përballimin e kësaj krize,Fidapërgjigjet se,”në programin tonë ele-ktoral patëm parashikuar përgatitjen

Dibra e Madhe në krizënekonomike globale

e komunës për hapjen e vendeve tëreja të punës në lëmitë e prodhimit,pikërisht për personat me kualifikimtë mesëm ose pa kualifikim. Nemendojmë t’i ristrukturojmë të gjithapotencialet ekonomike, për të krijuarhapësirë për personat që janë këtu,por edhe për ata që eventualisht dotë kthehen. Atyre që kanë fituar për-vojë dhe kanë kapital, do tu krijojmëmundësi të fillojnë bizneset e tyreprivate, ku do të hapen edhe vendetë reja pune. Komuna e jonë bie nëkategorinë e komunave të pazhvillu-ara. Liberalizimi i vizave pandërtimin e Rrugës së Arbërit endenuk i ka dhënë rezultatet e prituranë ndërtimin e kapaciteteve tregtare,hotelierike dhe kapaciteteve të indus-trisë së vogël. Stafi i komunës ështëduke u përgatitur të ballafaqohet mesfidat e krizës ekonomike globale”.

Pyetjes si do të veprohet konkre-tisht, kryetari Fida, i përgjigjet: ”Rrit-ja e interesit për dy përqind te bankattona është element i dëmshëm, sepsetë gjithë mendojnë të hapin bizneseduke shfrytëzuar edhe linjat kreditore.Ne si komunë nuk mund të dalimmbi politikat globale shtetërore dhevizionet tona duhet të inkorporohennë kuadër të problemeve globale. Bi-

znesi në Dibër të Madhe nuk ështëinvolvuar shumë në kredi. Në të kalu-arën dibranët nuk kishin shumëmundësi të marrin kredi. Tani kurndryshoi situata mosngarkimi i ekon-omisë me kredi është element le-htësues për ta përballuar më lehtëkëtë periudhë. Do të bazohemi krye-sisht në zhvillimin e bujqësisë dheblektorisë, ku grantet janë të garan-tuara nga fondet evropiane. Duhettë kujdesemi në kalimet kufitare tëmos ketë keqpërdorime, që plasmanii prodhimeve bujqësore e blekto-rale të jetë i garantuar. Kombinati igjipsit KNAUF e ka të stabilizuar tre-gun, nuk rrezikon zvogëlimin e tëpunësuarve, por mund ta vonojëhapjen e vendeve të reja të punës.

Jam optimist se Dibra e Madhedo ta përballojë këtë krizëekonomike globale”, tha në fundkryetari Argëtim Fida. /R.TORTE

Argëtim Fida: Jamoptimist se Dibrae Madhe do tapërballojë këtë krizëekonomike globale

“Ne punojmë të sig-urojmë mbrojtje shën-detësore cilësore për tëgjithë, pa marë parasy-sh përkatësinë etnikedhe fetare.Ky gur-themel I ambulancësnë fshatin tuaj ështëbazë për të ardhmentuaj dhe të fëmijëvetuaj.Kjo ambulancë dotë jetë bashkëkohore epajisur me instru-mente dhe personelpërkatës, për të qenëgjithnjë pranë banorëvetë këtushëm.Këtë gur-themel mund ta ven-dosnim edhe parazgjedhjeve, por nuk ebëmë për të mos u kup-tuar si fushatëparazgjedhore.Ne embajmë fjalën e dhënë dhe kjo është mënyramë e mirë për thellimin e bashkëpunimit tëndërsjellë”, tha Bujar Osmani, ministër I shën-detësisë së Maqedonisë më 17 prill 2009,merastin e vendosjes së gurthemelit të ambulancësnë fshatin Kosovrast i Epërm në Komunën eDibrës së Madhe .

Ylber Kokale, drejtor i Shtëpisë së Shëndetitnë Dibër të Madhe , duke përshëndetur të pran-ishmit, shtoi se:”Kjo ambulancë do të jetë nëshërbim të kërkesave për mbrojtjen e shëndetitnë këtë fshat.Angazhimi i ministrit Osmanibëri që kjo ëndër e kahmotshme të bëhet re-alitet”.

Argëtim Fida, kryetar I komunës Dibër eMadhe , falenderoi për zgjedhjet fer edemokratike dhe për mbështetjen që banorëte ketij fshati I dhanë BDI-së në zgjedhjet e

Dibër e Madhe - Bujar Osmani vendosi gurthemelin e ambulancës së re

Mbrojtje shëndetësore për të gjithë

marsit, duke theksuar se edhe në të ardhmennuk do të mungojë kujdesi dhe ndihma përpërparimin e këtij fshati.

Kryetari i bashkësisë lokale falenderoi përndërtimin e kësaj ambulance, duke theksuarse 900 banorët e fshatit deritani kanë jetuarnë kushte teper të vështira të mbrojtjes shën-detësore.

Në vendosjen e këtij gurthemeli morrënpjesë Bujar Osmani, ministër i shëndetësisësë Maqedonisë, Argëtim Fida, kryetar i ko-munës Dibër e madhe , Ramiz Merko, kryetari komunës Strugë, Ylber Kokasle, drejtorr iShtëpisë së Shëendetit,Baki Alili drejtor i Spi-talit të Përgjithshëm, Mr. Ruzhdi Lata, myftiuI Dibrës së Madhe dhe të ftuar tjerë.

Rexhep TORTE

Bujar Osmani duke vendosur gurthemelin

Dibër e Madhe - Takim i mamive të Maqedonisë

Shtatzani dhe foshnje të shëndoshait dhe preventivës që foshnjet të lindin tëshëndosha”.

Ruzhica Stanojkovska-Kumanovë, foli përrolin e mamisë gjinekologjike- akusherike nëdiagnostikën preventive në avaluacioninperinatologjik të bakterieve vaginale, për-dorimin e medikamenteve mbrojtëse për ev-itimin e lindjeve të partakohshme.MillkaAndonova-Shkup, foli për mënyrat e reja tëtrajtimit të lëkurës te foshnjet e porsanin-dura.

Në vazhdim mamitë specialiste nga Shk-upi dhe Çairi i Shkupit shtjelluan tematkrahasuese të aplikuara nëpërmjet punëtorivetë Projektit për trajtimin e lehonave dhe tëlindjeve të foshnjeve në Angli dhe Maqedo-ni, mbi bazën e edukimit,analizave dhe te-papive para dhe pas lindjes dhe shkëmbimine përvojave për të patur shtazani të shën-doshë dhe foshnje të shëndosha.

Zejnep Shemshi, mami nga Dibra, prezen-toi përvojën e mamive në Dibër në proces-in e shtatzanisë dhe të lindjes së foshnjeve.

Në këtë takim u ra dakord që në Maqedo-ni të vazhdojnë aktivitetet për të punuarsipas strandardeve dhe kompetencave të pro-tokollit gjinekologjik-akusherik dhe të boto-het një udhëzues për zbatimin e drejtë tëkëtij protokolli shëndetësor.

Rexhep TORTE

8 - Prill 200936nr.

cyan magenta yellow black

vendlindjaNjë vështrim i përgjithshëm mbi Bulqizën, shkruar me dashuri dhe pasionnga Shpëtim Cami... Historia, traditat, kultura, etnografia dhe jetae përditshme e një komuniteti që çdo ditë kërkon ta jetojë

Nga: SHPËTIM CAMI

Rrethi i Bulqizës shtrihet në verilindje të Shqipërisë dhe bën pjesë

në qarkun e Dibrës. Deri në vitin1992 Bulqiza ka qenë pjese e rre-thit të Dibrës, ndërsa që nga ai vitështë rreth me vete.

Rrethi ka tetë njësi administrative:Bashkinë e Bulqizës dhe shtatë ko-muna, si: Fushë Bulqizë, Martanesh,Zerqan, Shupenzë, Gjoricë, Ostren,Trebisht.

Rrethi përbëhet nga 62 fshatra.Nga pikëpamja krahinore ndahet nëtri pjesë: Bulqiza, Gryka e Madhe,Gryka e Vogël dhe Golloborda .

Bulqiza dhe fshatrat e saj dësh-mohen si vendbanime te hershme megjetjet arkeologjike në fshatin Kra-jkë të komunës Zerqan apo në Shu-penzë. Ndërkaq fusha e Gjoricës kahyrë në histori që nga koha eSkënderbeut. Kjo fushë si dhe lugi-na e Fushë Bulqizës dhe ajo e Va-jkalit ishin rruga e asaj kohe nga hy-nin e dilnin ushtritë pushtuese.

Në të dalë të Bulqizës, në anën edjathtë të rrugës ndodhet një lapi-dar. Këtu më 29 qershor të vitit 1444Gjergj Kastrioti Skënderbeu ka zhvil-luar kundër osmanëve betejën e njo-hur të Torviollit. Këtë ngjarje historikee pasqyron edhe Fan Noli në librin etij “Histori e Skënderbeut”. Ai për-shkruan betejën në të cilën u thyekeqas për herë të parë ushtria turke,që komandohej nga Ali Pasha.

Në fushën e Vajkalit janë zhvil-luar edhe dy beteja të tjera si ajokundër Mehmet Pashës dhe kundërBallaban Pashës.

Sot është e vështirë që të zgjoshkureshtjen për treva që ndodhen jas-htë qendrave të mëdha të banimitose jashtë kryeqytetit, për shkak tëglobalizimit dhe migrimit masiv tëbrendshëm, por gjetja e mundësivepër njohje dhe prezantimin e pasur-ive të të gjitha fushave, si: historike,kulturore, fetare, minerale, turistike,bujqësore, është detyrë e secilit prejnesh.

Rrethi i Bulqizës ka një natyrë tëmrekullueshme me gjelbërim, pyje,kullota, pasuri ujore, liqene në pran-verë dhe e mbuluar me dëborë nëdimër.

Në pjesën lindore laget nga lumiDrini i Zi që shërben edhe si vijëkufitare, ku shtrihen fshatrat Gjoricëdhe Viçisht. Dy lumenj të vegjël siZalli i Strikçanit dhe ai i Bulqizese përshkojnë si damarë gjaku mespër mes për t’u derdhur pastaj nëlumin Drin pranë Urës së Topo-janit.

Pjesa më pjellore e këtij rrethiështë Fusha e Gjoricës, e shtrirë buzë

“Pasuria me tre emra”

lumit Drin me një bukuri mahnitëse.Gjorica është qendra e komunës metë njëjtin emër, ku është ngritur i paribatalion partizan i rrethit Dibër.Ky fshat dhe fusha e tij kanëmbetur në histori edhe për luftën eforcave dibrane të udhëhequra ngaNëntë Malet e Dibrës, kundër ush-trive turke të drejtuara nga Hajre-din Pasha. Këtë betejë dibranët

e kanë gdhendur dhe në këngënpopullore. Sipas burimeve historike,është një nga betejat më të ashpradhe më të përgjakshme të zhvilluaranë historinë tonë. Mbetën të vrarëmbi dhjetë mijë turq e dibranë. Ngaajo kohë vendi ku është zhvilluarbeteja quhet Fusha e Thatë. Legjen-da dhe e vërteta pleksen e vështirëtë ndahen. Siç duket, edhe tani ven-di ose fusha ku është zhvilluar betejanë dimër e verë është e thatë dhepa gjelbërim. Shikojeni! Nga të dyjaanët ka gjelbërim, ndërsa në pjesënku është zhvilluar beteja jo, sepse,sipas gojëdhënës, ajo pjesë toke ësh-të e tejngopur me gjak dhe ështëtharë dhe e ka humbur pjellorinë.

Mbi fshatin Gjoricë, në kodrën eÇerenecit, të tërheq vëmendjen njëlapidar, i një stili të veçantë. Ështëngritur në kujtim të komandantit tëbatalionit italian “Antonio Gram-shi” Tercilio Kardinali, i cili luftoikrahas forcave partizane kundër push-

tuesve gjermanë.Duke ecur buzë Drinit të Zi arr-

ijmë në fshatin Viçisht. Edhe ky njëfshat me histori luftërash. Sipas lib-rit të autorit Gazmend Shpuza: “Kry-engritjet fshatare në Shqipëri në vitet1914 – 1915” thuhet se pas traktatittë 26 prillit 1915 të katër Fuqive tëMëdha, filluan provokacionet ndajShqipërisë edhe nga serbët, pikërishtnë këtë fshat për një copëtim tëmëtejshëm të Shqipërisë. Njërit prejkëtyre provokacioneve serbe iupërgjigjen edhe forcat dibrane të ko-manduara nga Fet Cami në maj tëvitit 1915. Beteja u zhvillua në për-roin e fshatit Tërbaç, fshat ngjitur meViçishtin, duke i detyruar serbët tëtërhiqeshin. Pas një muaji serbëtsulmojnë përsëri, me një numër mëtë madh forcash, por menjëherë upërballën me forcat shqiptare të ko-manduara nga Dan Cami. Për shkaktë këtyre dy qëndresave shtëpitë efisit Cami në Viçisht dhe Tërbaç udogjën dhe u shkatërruan masivisht.

Pas largimit të serbëve më 1916,këto territore u pushtuan nga bull-garët. Ishin përsëri banorët e fisitCami ata që u përballën me push-tuesin e ri. Për shkak të rezistencëspushtuesit vranë Ramiz Camin, Fet

Camin dhe arrestuan Beqir Camin,të cilin e pushkatojnë më vonë nëSofje. Kjo jetë e vështirë në kufi dhenë kontakt të përhershëm me luftëne ka mbushur këtë vend me histori epërmendore.

Në lagjen Miresh të fshatit Tër-baç ndodhet një lapidar, i cili iukushtohet dëshmorëve Ejup Cami,Musa Cami, Sefer Cami dhe MexhitLezi, të cilët pikërisht në këtë vendjanë dënuar me pushkatim nga push-tuesit italianë në prill të vitit 1941.

Ngjitemi më lart buzë kufirit sh-tetëror, ku vijojnë fshatrat e krahinëssë Gollobordës, e përbërë nga komu-nat Ostren dhe Tërbisht.

Fshati Trebisht, i vendosur në njëshpat, është një vend i organizuar dheme jetë aktive .Këtu tregojnë se më1913, në kohën që po përcaktoheshinkufijtë nga komisioni ndërkombëtar,ishin ndeshur me një plakë që u kish-te folur shqip duke iu thënë se kyështë një fshat shqiptar.

Këto komuna janë ndër më tëvarfrat e këtij rrethi, por njerëzit janëshumë punëtorë dhe shquhen përmjeshtërinë e muratorit. Nuk ka ve-për në Shqipëri që të mos ketë dhedorën e një gollobordasi.

Largohemi nga Trebishti për t’ukthyer në qytetin e minatorëve tëBulqizës. Miniera ka qenë dhe vazh-don të jetë një nga burimet dhepasuritë e këtij rrethi . Bulqiza,Krasta dhe kromi nuk mund tëkuptohen pa njëri tjetrin. Ato janëngritur dhe populluar vetëm mbibazën e kësaj industrie.

Në sistemin monist Bulqiza dheqyteza e Krastës së Martaneshit ish-in në qendër të vëmendjes me mini-erat e kromit, që përbënin degënkryesore të ekonomisë së centralizuar.Një nga ish drejtuesit kryesorë tëkësaj miniere, sot Qytetar nderi iqytetit të Bulqizës, ka qënë ing.Bujar Pata.

Tashmë industria e kromit nuk e

Ura e Topojanit

Lapidari iTorviollit

Fusha e Gjoricës

Lapidari kushtuar dëshmorëve të fshatitViçisht Pamje e Teqes, Fushë Bulqize

Pamje nga Bulqiza dhe Miniera e saj

9 - Prill 200936nr.

cyan magenta yellow black

Mbi 60 individë dhe biznese kontribuan dhe ishin nismëtarë tëaktivitetit për nder të trupës së cirkut të Peshkopisë, e cila çdo

ditë që po kalon korr suksese të rejavlerësim

Pamje nga fshati Ostren i Madh

ka më zhurmën dhe shkëlqimin edikurshëm. Ngjitemi në Zonën Ddhe përqark duken rrënojat e godi-nave të dikurshme si dhe kapanonete kampit të të dënuarve politikë.Miniera tani administrohet nga njëkompani private italiane “DARFO”,e cila ka të punësua rreth 600 punë-torë. Pjesa jo rentabël e saj adminis-trohet Kompania Shtetërore e Albk-romit. Sot është pak e vështirë tëmendosh se si mund të rivihet nëlëvizje kjo industri, po drejtuesit ekëtij rrethi përpiqen të gjejnë hapë-sira. Jo pak intelektualë të kësaj zone,që banojnë e punojnë në Tiranë, in-teresohen që të mbështesin përpjek-jet e drejtuesve të minierës apo tëndonjë institucioni tjetër, me qëllimngjalljen e shpresës për një jetëmë të mirë të këtyre banorëve...

Nisemi përsëri drejt Bulqizës, portashmë një objektiv tjetër. Pak kujt ika shkuar në mendje se lart përbrimajës së malit të Dhoksit, në lartës-inë 2124 m ndodhet një nga liqenetmë të bukur në Shqipëri e ndoshtanë Ballkan. Ai është Liqeni i Zi. Tekngjitesh për në qytezën e Krastësbukuria është mahnitëse, por kur titë shikosh Liqenin e Zi … Atëherëfjalët janë të tepërta. Ndiqeni vetë.Askush nuk mund ta besojë që kyliqen ka një thellësi 150 m. Nukushqehet nga asnjë burim uji.

Ndërsa kjo pamje është vërtet errallë. Atje poshtë në luginë mjegul-la ka mbuluar gjithçka. Kjo pasuri errallë natyrore është ende e pashfrytë-zuar. Ajo, më të shumtën e rasteve,u është dorëzuar instinkteve të sh-katërrimit. Shikoni se çfarë është bërëpërreth. Megjithatë bukurinë përral-lore të këtij mjedisi nuk mund tatjetërsojë askush.

Nga Liqeni i Zi zbresim në FushëBulqizë. Rrallë kund si këtu gjen kaqshumë tyrbe dhe vende të shenjta tëlidhura me emra shenjtorësh. Edhebrenda një lagjeje fshati mund tëgjesh dy dhe tre të tilla. Bulqizakëtpërmendin sidomos Baba Fejzë Bul-qizën, një nga shenjtorët më të res-pektuar në këtë zonë.

Ka filluar të bjerë mbrëmja dheteksa largohemi dëgjojmë tingujt enjë orkestre dhe një këngë grash bul-qizake. Na thanë se bëhet dasmë.Dikush këmbëngul që të shkojmëdhe ashtu bëmë. Gratë dhe vajzatishin veshur me kostume populloredhe këndonin e kërcenin këngë das-me. Ishte një kënaqësi e veçantë.

U larguam nga Bulqiza me men-dimin se diçka kontribuam për të,për banorët e saj dhe të mund tëtërhiqnim vëmendjen e lexuesit.

Punonjës të kulturës, prindër tëfëmijëve, shokë e miq u

mblodhën në Peshkopi për të për-shëndetur, grupin e Cirkut të Qen-drës Kulturore të Fëmijëve. Për para-qitjen dinjitoze në spektaklin e madhmbarë kombëtar “Ti Vlen” me pjesë-marrjen e 1200 artistëve konkurrentënga Shqipëria, Kosova, Maqedonia,e cila u zhvillua para disa ditësh nëtelevizionin “Top Chanel”. E vërte-ta është sepse Dibra nuk ka ndonjëtradite të madhe në zhanerin e sport-artit të cirkut. Në lojëra popullore,në Kala Dibrane etj. Apo në valleepike burrash, valle lirike grash, art-dashësi është befasuar dhe emo-cionuar nga shpërthime figurash ak-robatike. Që në moshën 6-vjeçare nëvitin 1962 Agroni ka dalë në skenëpër herë të parë, në një koncert tëushtrisë me ushtrime dyshe akroba-tike. Në moshën 10-vjeçare Agroniishte i ftuar në shumë koncerte qëorganizonte shkolla dhe qyteti, si për1 Maj, Festa e Abetares, Koncertetvariete të estave të 28-29 Nëntoritdhe të Vitit të Ri etj.

Në fund të vitit 1974 në qytetin eBulqizës u muar nisma për për-gatitjen e një grupi akrobatësh ama-torë prej 10 vetësh të cilën e drej-tonte mjeku Riza Gjeta i cili kishtepasion jetën kulturore e sportive tëqytetit. Në vitin 1978 Rizai stërviste15 akrobat amatorë me të cilët arrititë japë deri në një orë shfaqje përbanorët e qytetit të Bulqizës, dukeparë ecurinë dhe arritjet grupi dolidhe jashtë qytetit të Bulqizës dukedhënë shfaqje në Krastë, Ulëz, Bur-rel dhe Memaliaj. Që atëherë në këtëgrup akrobatësh amatorë stërvitej dheAgroni që punonte si akrobat, xhon-gler, ushtrime mbi cilindër si dheshpatë e thikë majë me majë. Tanipunon në Qendrën Kulturore të Fëm-ijëve Peshkopi i cili është dhePërgjegjës i Sektorit të Sportit dhedrejton grupin e akrobatëve të qytetittonë. Zoti Agron punon në kushteshumë të vështira, pa bazë materi-ale të nevojshme dhe në një sallëshumë të vogël kjo i ngjason kohëssë dikurshme kur zoti Agron stërvitejnëpër livadhe në qytetin e Bulqizës.Dhe kështu shokut tonë i lindi pa-sioni për artin e bukur dhe të vësh-tirë të akrobacisë.

Agron Strazimiri ndonëse mbaroishkollën për mekanik, por pasioni itij ishte Cirku. Kështu që në rinishoku ynë i apasionuar e me mjaftëtë dhëna u afirmua si një akrobat isë ardhmes. Në vitin 1988 Cirku iTiranës e tërheq Agronin në një kursspecializimi një vjeçar i cili u vlerë-

Vlerësohet Cirku i Peshkopisë

“Ti vlen”, “Ti vlen”, “Ti vlen”Gjëmojnë lodran anembanëDridhet salla në TiranëDridhen rrethet dhe juriaKur del cirku nga PeshkopiaÇ’është ky cirk në shqipëriPo të pyesësh çdo njeriKush atë e krijoiKush jetën ia kushtoiAgron Strazimi

“Ti vlen”, “Ti vlen” Agron StrazimirNë të gjitha sfidat, ishe më i mirBabaxhan o babaxhan të gjithë ty të thonëCirkun tonë të dashurE nxore kampion

Para disa ditësh, u organizua një koktej nga qytetarë të Peshkopisë, përtë përshëndetur trupën e cirkut dibran, e cila na nderoi në spektaklin e

madh “Ti vlen”. Pjesëmarrja ishte mbi 60 vetë të cilët kontribuan dhe ishinnismëtarë të këtij aktivitetit: ato ishin të ndryshëm si inxhinierë, ekono-mistë, profesor, prindër të fëmijëve si dhe punonjës të kulturës e sportit.Fjalën e hapjes e mbajti z. Syrja Stafa përgjigjes i sektorit të shkencës dheish Drejtor pranë Q.K.F. Peshkopi. Më pas u këndua një këngë kushtuarTrupës së cirkut Dibran nga grupi i çiftelive të QKF. Drejtuar nga instruk-tori Qani Mandri një krihim i ri titulluar “Ti vlen”. Më pas salla u pushtuanga muzika e vallë shumta. Ku gjatë gjithë takimit po jepej në ekran spek-takli “Ti vlen”. Prezantuesja Ina Savoçi recitoj një vjershë për artistin ePopullit Telat Agolli. Më pas përshëndeti trupën e cirkut drejtori i Pallatittë Kulturës, z. Veli Vraniçi. Në këtë takim nuk munguan numrat e cirkut tëcilat u interpretuan me shumë mjeshtri në zhanera të ndryshme ku pjesë-marrësit u befasuan, që një shfaqje vërtet. (Pas recitimit të pranishmit ipërshëndeti Drejtuesi i trupës së cirkut Agron Strazimiri).

sua me dëshmi përkatëse për rezul-tate shumë të mira të arritura gjatëkëtij viti pranë Cirkut Kombëtare “AliXhixha” në Tiranë. Pas specializim-it Cirku Kombëtar i Tiranës erdhi nëqytetin e Bulqizës dhe dha njëshfaqje të përbashkët me cirkun am-atorë të Bulqizës me premierën“Shpërthime Pranverore” me regji tëArjan Milukës dhe Udhëheqës Ar-tistik Telat Agolli. Shfaqja u ndoqme shumë interes nga shikuesit.Gjatë këtyre viteve Agroni u ftua sipjesëmarrës në programet e kësajtrupe artistike e sportive.

U bënë gati 10 vjet që Agroni fil-loi punë pranë Q.K.F Peshkopi. Nëfillim si instruktor i jashtëm dhe tanisi punonjës definitiv. Duke grum-bulluar fëmijë me të dhëna, të tal-entuar për ngritjen e këtij grupi ak-robatik. Zhvillon stërvitje të rregull-ta dhe bashkëpunon ngushtë meprindërit e fëmijëve. Trupa e CirkutDibran ka 23 artist të moshës 5 vjeçe lartë. Nxënësit e kësaj trupe përrezultate të larta janë mirëpritur nëCirkun e Tiranës dhe në Shkollën eBaletit. Gjatë kësaj kohe janë dhënëshumë shfaqje nga kjo trupe si nëpërKomuna po ashtu edhe nëpër qytetetë vendit tonë. Janë ftuar në spektak-le, takime kombëtare e ndërkombe-tare si: Për talentet e reja 1988 nëTiranë, në 30-vjetorin e Cirkut tëTiranës 1989, në 40-vjetorin Cirkuttë Tiranës 1999, Fest-Lojë 2001 nëDurrës, Filmim në TVSH Korrik2005 Peshkopi, Top-Channel 20Mars 2005, Oda-Dibrane 16 Qer-shor 2005 Peshkopi, Fiks-Fare 27Dhjetor 2005 Tiranë, Festivali i hu-morit 16 Tetor në Vlorë, Filmim nëTVSH 13 shtator 2006 Tiranë, Festi-vali mbarëkombëtar i fëmijëve 17Qershor 2007 Shkodër, Java eKu1turës Europianë 3 Maj 2008 Ti-ranë etj.

Veprimtaria e kësaj trupe cirku katërhequr vëmendjen e medias së sh-kruar dhe vizive që nga TelevizioniPublik Shqiptar e stacionet televiziveprivate si Alsat, Top-Channell, Viz-ion Plus, News 24 etj. Nga punasistematike që bëhet, pjesëtarët ekëtij grupi kanë bërë përparime tëdukshme. Akrobati Aurel Istrefi re-alizon më sukses ushtrime të shkallëssë vështirësisë së lartë, shumë ita1entuar Erenglend Murrja realizonushtrime akrobatike në ajër që tëemocionon. Fabjola Neli në ushtri-me dyshe force ka interpretuar mesukses në takimet kombëtare. Nëushtrimet p1astike akrobatja eta1entuar Presjada Kacani e ci1a meinterpretimin e bukur plastik na kuj-ton akrobatet e famshme Vitore Sal-laku dhe Pinea Shkurti. Kohët e fun-dit u zhvil1ua në Tiranë spektakli “Tivlen” mori pjesë dhe trupa e CirkutDibran ajo arriti rezu1tate mjaftë të1arta, duke eliminuar grupe dhe in-divide mjaftë të përgatitur, në gjysmëfinale dhe në finale deri sa arriti nëkatërshen më të mirë të spektaklit.Ndër të gjithë grupet që morën pjesëvetëm Cirku i Peshkopisë realizoi dyperformanca të reja.

Juria tha: “Qe një befasi e bukurTrupa e Peshkopisë, na la gojëhapur”. Sopranoja Vikena Kameni-ca kur pa performancën e fëmijëvetë talentuar dibranë i vlerësoimaksima1isht dhe tha që Peshkopiakishte shkëlqyer, ka patur dhe njëteatër amator i cili kishte vlera të lartaartistike.

Në gazetën “Rruga e Arbërit”,Bujar Karoshi shkroi shënimin “Atavlejnë”, i cili shkruan se “ata na bënëtë ndjehemi krenarë se na tregojnëse mes nesh ka akoma njerëz që rua-jnë përkushtimin dhe vullnetin përt’i bërë gjërat me dashuri dhe zemër”.Gazetarja Nashide Shala në gazetën“Shekulli” 7 Janar 2009 shkroi:“Fituesi i vendit të parë u votua ngapopulli me vota elektronike (nësenuk bëhet fjalë për abuzime) votimetnxorrën 4 më të mirët ku në mes tyredominonin hipnotizuesi dhe cirku iPeshkopisë. Për mendimin tim Cir-ku i Peshkopisë meritonte kategorik-isht fitoren, çdo gjë ishte origjina1e,profesionale ku mund t’i krahasoshme akrobatët kinezë. Një rreth ilargët si Peshkopia të këtë përgatiturnjë grup të tillë Cirku që nuk e ka asTirana. Më vjen shume keq që ne sipopull priremi pas dukjes, pas mash-trimit dhe nuk primojmë punën,djersën. Ndoshta e kam të vështirët’u besoj falsiteteve.

Salla e mbushur plot duartrokitigjatë cirkun dibran të drejtuar dhe tëpërgatitur me përkushtim nga zotiAgron Strazimiri. Vlen të theksojmëse kjo trupë Cirku ka qenë e ftuar nëshumë spektakle si në Shkodër,Bilisht, Durrës, Ulqin, Tetovë, Dibërtë Madhe ku për arsye financiare nukkanë marrë pjesë. Po ashtu ne vazh-dimësi Cirkut Dibran i kanë ardhurftesa nga Maqedonia, Mali i Zi . Ti-rana etj. Prandaj me këtë rastshpresojmë se gjërat po ndryshojnë.

SYRJA STAFA / HYSNI BRUÇI

10 - Prill 200936nr.

Pjesë nga libri i pa botuari autorit "Shënime në çadër" shënime

Nuk do kalonte shumë kohë, dhenuk do ta ndjeja si në fillimet e

para të punës, mënyrën e të jetuaritlarg nga familja, jo se isha bërë tjetërnjeri, por respekti që po më bëhejnga krahina e Kalasë së Dodës, sikurma lehtësonte apo ma zbuste mërz-itjen, ma shpërndante vëmendjen.Dita ditës i shtoja miqtë e shokët qënjihja e takoja duke mos e ndjerëftohtësinë e Jabanxhiut, një fjalëturke që ka fituar qytetarinë si shumëe shumë fjalë të tjera turke, per hirëtë rrethanave të njohura historikegjatë të cilave keto dy popuj bashkë-jetuan në shekuj.

Të dielën e fundit të gushtit të vitit1982, pasdite vonë udhëtova për nëfshatin e lindjes, në Blliçe. Makinanuk kishte. Edhe sikur të kalojë ndon-jë e tillë thashë me vehte, po të mënjoh shoferi do të më marrë rrugës, ibëja qëjfin vehtës dhe kështu ven-dosa të nisesha në këmbë. Vendosatë shikoj prindërit, pasi kisha ca hohëpa i parë. E kisha bërë si rregull, onë kthim ose në vajtje për në ekip,të lakoja rrugën e ti shikoja. Rastë-sia e solli që për të vajtur në ekipingjeologjik ku punova për gati 10 vjetëpa lëvizur, duhej të kaloja nëpër fs-hatin tim, ose më sakt rruga e mak-inës e linte në krahun e majtë, rreth1 km larg saj. Pas 2 orësh udhëtimisha pranë fshatit të lindjes. Malorjae Kodres se Bitrit më lodhi pak.Ndërsa ecja në atë malore të vogël,mu kujtua nje ndodhi sa humoris-tike aq dhe e vertet. Një bashkëfsha-tar i imi kishte ikur prej vitesh nëStamboll. Dikur i kishte rënë ndër-mend se e ka një vendlindje dhe ajoduhet vizituar herët apo vonë. Pamarrë vendimin për tu nisur, intereso-het e pyet një bashkëfshatar që sapoishte kthyer në Stamboll nga Blliçja.A është akoma malorja e Kodrës seBitrit? Po -i përgjigjet krejt normalai -por me një farë habie. Lere se nukjam duke shkuar – kishte thënë ai.Kështu gojëdhënat thonë se vdiq nëStamboll pa e parë më venlindjennga frika e malorës se Kodrës sëBitrit. Në të hyrë të fshatit takojshumë njerëz, midis tyre takoj dheshokun e fëmijërisë, Sakip Dautin.Përshëndetem më të dhe më fton tëpushojmë pak, në një cep të gjel-bëruar afër rrugës hyrëse të fshatit,për të zgjatur pak muhabetin. U ulëmballë për ballë me vorrezat e fisit timdhe të fisit të Sakipit. Të them tëdrejtën vorrezat e fiseve tona kanëqenë të rrethuara e të mirëmbajturamirë ndër vite. Vonë pastaj u rre-thuan gjithë vorrezat e fshatit. Ndër-sa po ç‘mallesha me shokun e fëm-ijërisë, pjesërishtë edhe të jëtës stu-dentore duke kujtuar ato vite që nukkthehen pas, pa pritur vjen pranënesh xhaxhai im Vexhi Hoxha. Vex-hiu kishte qenë imam i fshatit Blliçee Poshtëme, në kohën që lejohej feja.Pas ndalimit te fesë ai vazhdoj tëpunoj në kooperativë, duke punuare duke u shquar mbi të gjitha perdrejtësi e ndershmëri të lartë. Kishtenjë vullnet të jashtëzakonshëm, lex-onte shume libra dhe me të duhejkujdes në bisedë. Vite më vonë, paslejimit të saj në vendin tonë kur fi-toi demokracia, ai përsëri do tu she-bente fshatarëve te tij si iman, pam-

Si në shtëpinë time...!NgaVeselHOXHA*

Pamje e Gjipseve të Malit të Bardhë (Maja e Pelpanikut, 1966 m).

varësishtë se tashmë, së bashku mefamiljen e fëmijët banonte në Tiranë.U kthye e jetoi në shtëpinë e mbu-luar me tjergullat që vetë i bëri, de-risa ndërroi jetë, pranë fshatit dhefshatarëve që i deshi dhe u shërbeume aq zell e përkushtim deri nëmomentet e fundit të jetës. Në fillimvitet e demokracisë, mu dha rasti tëmarrë disa libra fetare në Medresenëe Shkupit (Shkolla e Mesme Islame“Medreseja Isa Beu”), duke ia dhënëshumicën prej tyre xhaxhat tim, Vex-hiut. Kjo bëhej dhe me pëlqimin ebabës, i cili tregonte një dashuri,vëmendje dhe kujdes të vazh-dueshëm për të, falë përkushtimit edijeve të tij në fenë islame.

Jepja Vexhiut -më thoshte ai -setek ai librat zënë vend. Nuk do taharroi kurrë gëzimin që ndjeu dhefalenderimin që më bëri. Vexhiu nukishte vetëm një mësues feje i aftë eshembullor por dhe punëtor i madh.I punonte truri për shumë gjëra dhekishte një shpirt praktik. Ato ditëpunonte për të bërë tjergullat e sh-tëpisë. Me që nuk kishte mundësi tiblinte, se ashtu ishin mundësitë fi-nanciare të tij në atë kohë, kishte ven-dosur ti prodhonte vetë. Të pashë kurkalove. Thashë t’ju takoi se kishakohë pa u parë dhe më kishte marrëmalli. Desha gjithashtu të shfrytëzojdhe rastin t’ju pyes disa gjëra qëmendoj se lidhen me profesionintënd. Të them të drejtën nuk e kup-tova se për çfarë po bëhej fjalë. Kunuk e çova mendjen, vetëm për tjer-gullat nuk më kish vajtur mendja.Xhaxha Vexhiun e kam pas dashurshumë, sa mund të them, nuk e nda-ja me babën. Unë e kuptoja se dheai më deshte shume. Nuk thonë kotse ta ndjen zemra kur tjetri të do.Nejse, le të kthehemi te tjergullat,se do ndalem në momente të tjerapër këtë personalitet të fisit e fshatittim të lindjes. Unë kam filluar njëpunishte të vogël për të prodhuar tjer-gulla. Me të dhënat e mia mendojse argjila ose bota siç i themi ne fs-hatarët në gjuhën popullore, eshtë emirë. Por nuk e di ç’thotë shkenca–e mbylli pyetjen Xhaxhai im Vexh-iu. Kur u ngjita Kodrës së Bitrit, nëanë pashë germimet që ishin bërëdhe nuk e kuptova pse ishte hapur.Tani e kuptoj se atë gropën e paske-ni hapur ju. Po -përgjigjet xhaxhai -unë e kam hapur. Unë -i’u drejtovaatij -të themë të drejtën nuk kamnjohuri të plota për llojët e argjilaveqë përdorën për tjergulla, pasi ap-likohen studime specifike dhe duhenbërë analiza për vetit fiziko – me-kanike, për të thënë në se janë të miraose jo. Megjithëatë -vazhdova unëme një buzëqeshje të lehtë -këtëpunë do ta rregullojmë, që ju vertettë jeni të qartë dhe në anën shken-core. Për këtë punë ka eksperiencëSakipi –vazhdova unë duke ju drej-tuar atij dhe Xhaxhait. Sakipi kishtefilluar punë në gjeologji në atë kohëne zonën e Çidhnës, ku kryenimpunime si Ekspeditë (nëpërmjet Ekip-it të Materialeve të Ndërtimit) edhepër argjila, si lëndë e parë për çi-mento, por jo të asaj cilësie siç kerko-het për tjergulla. Që ta mbyllë sh-kurt bisedën, së bashku me Sakipindhe Nexhat Hysën e ndihmuam qëtë gërmoj e prodhoj material argjilorpër tjergulla në shtresën më të mirë,në afërsi te kokës së Livadhit të Bitrit,pranë rrugës këmbësore që të çontenë fshat, në mezin e malorës që trem-bi Stambolliun e Blliçes. Analizat jakryem të gjitha, duke e keshilluar që

“brumi i argjiles” i përgatitur dhe iformësuar sipas dëshirës për tjergul-la, duhej te thahej në diell sipas rreg-ullave dhe të mos piqej shumë, përfaktin se perqindjet e kalciumit dhete hekurit e diktonin nje gjë të tillë.Kjo shtresë argjilore kishte një trashë-si të konsiderueshme, shtrirje tëmadhe dhe kontrollonte nga poshtëtë gjithë kodrën e sterzgjatur deri nëlumin Drin, mbi të cilën ngrihet fs-hati im i lindjes, fshati Blliçe. Kjoshtresë kontrollon ujrat nëntokësorëqë ka zona ku shtrihet fshati. Tëgjithë ujrat sipërfaqësorë, perfshirëdhe ujit e shiut, vazhdojnë të deper-tojnë ne thellësi të tokës deri satakojnë këtë shtresë dhe aty ndalen,se ajo nuk e lejon kalimin e ujit mënë thellësi, është e papërshkueshme.Të gjitha burimet natyrore të fshatit,edhe pse jo të shumta në numër, siKroi i Milecit, Kroi i Arrave, Kroi iDertit, Kroi i Lajthise, Kroi i Sadikut,Xherizet e shumta ne Vneshtë, nëfundin e tokës time dhe tokës sëXhelil Ferrës (brrakat), etj. etj., kanëposhtë tyre shtresën argjilore në fjalë.Të më falë lexuesi se u zgjata pakdhe ndoshta hyra në një brendi joshumë të kuptueshme per lexuesin ethjeshtë, për hirë të terminologjisëprofesionale që duhet të përdorja,por vendlindja e ka një magnet tëfuqishëm e të pa dukshëm për tëgjithë ata që nuk banojnë aty ku kanëlindur. Kësisoj dhe unë nuk i shpë-toj veprimit të kësaj fushe magne-tike. Le të kthehemi tek biseda mexhaxha Vexhiun dhe të kuptoni pseajo më ka ngelë në memorie prej kaqvitesh pa u fshirë nga kujtesa. Nëlidhje me dijet në përgjithsi, dheraportet brenda kësaj fushe, dëgjonit’ju them një Hadith – vazhdoi ai:

- Safuan ibn Asal el-Muradi, njëshok i Profetit (a.s.) ka thënë: “Unëshkova të shoh Profetin dhe e gjetaatë të mbështetur në një shtroje tëkuqe. I thashë: O i dërguar i Allahut,unë kam ardhur të të kërkoj dituri!”Ai u përgjegj: “Mirë se erdhe, tek aiqë kërkon dituri. Engjëjt e bartin nëflatrat e tyre, atë që kërkon dituri!”Njeriu duhet ta kërkoj diturine, siçthotë Profeti ynë, nga djepi deri nëvarr. Pra tërë jetën e Tij –perfundojAi.

Sa herë do ta takoja Xhaxha Vex-hiun, aq herë prej tij do ta mësojanjë thënie të artë. I tillë ishte ai, njerizemër madh, që e deshi jo vëtëmfamilja e fisi por një fshat dhe njëkrahinë e tërë. Ai ishte një njeri ithjeshtë, ai ishte një filozof popu-llor.

Bën mirë që i shikon prindërit mudrejtua Sakipi. Me këtë rast shikon etakon edhe shumë të tjerë. Nuk du-het të bëhemi si ai bashkëfshatari qëvdiq në Stamboll pa e parë venlind-jen nga frika e malorës së Kodrës sëBitrit. Vend-lindjen duhet ta duampara se të plakemi se at-here e duantë gjithë, por është vonë, dhe at-herëdo shohësh më shumë varre se tëgjallë. Fjalët e Sakipit më prekën,ndonëse nuk shquhej shume për fig-ura letrare në shkollë, por fjalët i rën-diti më mirë se unë. Kudo që të veshdhe në çfardo posti te ngjitesh apotitull të fitosh, vendlindja e ka njëemër, e ka nje qoshe, e ka një vendtë pazëvëndësueshëm..!

Atë natë u ç’malla me prindëritdhe me vizitorët e pasdarkës. Pasi ularguan mysafirët nëna në një mo-ment më pyet: Si po të duket Kalajae Dodës, a po lodhesh shumë ma-leve të Korabit, me njërëzit si shkon,

më duket se je pershtat, sikur i kelënë pak ankesat? Po i përgjigjem,jam ambientuar, shpesh më ftojnëdhe nëpër shtëpia dhe sikur eshpërndaj mendjen, e largoj mërz-inë. Si ndihesh bir atje? Si në sh-tëpinë time nanë, i përgjigjem! Mirë-mirë më tha nana, shko rrallë e mose tepro bir! Të nesërmen u ngritaherët dhe u nisa për në Sorokol. Atjemë prisnin punëtorët, sondat, galer-itë, puset, kanalet dhe rilevimi i de-tajuar që do të bënim me XhelalSulin. Kisha lënë takim me të tekLapidari i Shumbatit. Afer Liqenit aporezervuarit ka patur nje Lapidar. Nukdi ne se eshtë akoma, por di se ne ekishim si pikë referimi. Në orën ecaktuar takohemi të dy dhe pas për-shëndetjeve të rastit nisemi. Edhe pseunë propozova të pushojmë pak dhendërkohë mund të kalonte ndonjëmakinë, Xhelali kundershtoj dhe vet-vendosi që të nisemi. Nuk kemi as-një siguri dhe na kap vapa. Në atëkohë rruga e Sllovës për në Kala tëDodës nuk ishte hapur akoma. Kësh-tu, siç e përdorim rëndomë një shpre-hje popullore, vetëm “makina ebabës” ishte e sigurt, e na çonte nëdestinacion.

INTERMEXO E ARTËMe Xhelal Sulin isha njohur në

distancë vite më parë, ndonëse nandante vetëm një përrua në mes,Përroi i Gramës ose siç jemi mësuarti themi ne vendasit, Përroi i Blliçes.Shpesh në zhargonin e përditshëmpër të nënkuptuar këtë përrua thirrejedhe ndryshe “Blliçja”. Jo rrallë kurkishte rrebeshe shiu përdorej shpre-hja, Blliçja sot ishte e pakalueshme.Ose, sot fëmijët nuk do ti dërgojmënë shkollë –thonin prindërit, se kashumë uji Blliçja. Kjo ndodhte kurshkonim ne shkollën 7 –vjeçare tëFushë Alies të asaj kohe. Por dhe nëshkollën e Fushë Alies, Xhelalin nuke pata njohur, pasi ai ishte më i madhse unë në moshë. E megjithëatë, edhepse ishim aq pranë, unë Xhelalin enjoha vite më vonë, pasi kishambaruar studimet e larta dhe kishafilluar punë në Bulqizë. Ja kisha dëg-juar zërin kur thonë. Xhelali kishtembaruar Teknikumin e Minieravedhe të Gjeologjisë në Prrenjas të rre-thit të Librazhdit. E kishte mbaruarme Medalje Ari. Ishte diplomuarteknik i mesem Makshejdër. E thek-sova me qellim medaljen e tij dhekjo duhet thënë me zë të lartë, sido-mos për njerëz modest si Xhelali qëvetë nuk bëjnë zë. Unë nuk besoj seshkolla e Fushë Alies e ka të shkruarnë ndonjë cep se nga kjo shkollë kadalë një nxënës që e ka nderuar memedalje Ari dhe ky është Xhelal Suli.

Teknikumi i Prrenjasit ishte një sh-kollë që, për nga koha kur u hap dhepër nga cilësia e specialistëve qënxori, mund të thuhet se ishte njëUniversitet i Vogël. Kjo shkollë, nëanë të fushës së Domosdovës,ballëpërballë me Qafën e Thanës,me ato dy godinat karakteristike e tëbukura pranë e pranë njera tjetrës,me një plejadë pedagogësh të shkol-luar jashtë shtetit, kryesishtë në ven-det e lindjes, nxori në dekada kual-itete profesionale në fushën eGjeologjisë, Minierave, Shpimit dheMakshejderisë, një pjesë e mirë e tëcilëve dhanë dhe japin një kontributreal në përparimin e vendit. Këtuështë vendi të them një të vertetë,dëshmitar i të cilës jam edhe unë,autori i këtij shkrimi. Kur mbarovashkollën e mesme ne Prrenjas, mematurantët u organizua njëmbrëmje, ku midis të tjerave, undanë diplomat dhe u festua fitorjae shkollës tonë në konkursin ko-mbëtar në Tiranë. Ky organizimpërkonte pra edhe me fitoren e grupitperfaqësues te Shkollës së Mesme tëMinierave dhe te Gjeologjisë nekonkursin e rinisë “Teknika dhe Jeta”,organizuar nga Ministria e Arsimitdhe Kultuës në Tiranë, ne fillimverën e vitit 1970. Midis 28 shkol-lave të mesme profesionale të asajkohe, shkolla jonë zuri vendin e parë.Në grupin e fitorës bëja pjesë edheunë. Po ashtu ishin pjestarë të grupitdhe zotrinjtë, nxënësit e talentuar,Pajtim Bello, Gole Vasha, ÇerçizDurmishi dhe Gafurr Muka. Që tëgjithë këto e mbaruan me rezultatetë shkëlqyera shkollën e Prrenjasit,me rëzultate të shkëlqyera edhe stu-dimet e larta dhe sot janë person-alitete të shquara shkencore, në in-stitucione qëndrore ne fushën eGjeologjisë dhe të Minierave, nëTiranë. Me që unë isha më imoshuari isha caktuar si kryetar igrupit, kësisoj paraqitem për të mar-rë çertifikatën e nderit të akorduarpër vendin e parë. Drejtori i Shkollës,Ing. Minella Gjermani (mund tëthem pa frikë se ishte sipas mejemodeli i drejtuesit që kam njohurnë jetën time deri tani. Seriozitetidhe autoriteti i atij njeriu te impono-nin respekt), mu drejtua me këtofjalë: Ju Vesel, e njihni Xhelal Su-lin, eshtë nga ana Juaj, eshtë ngaFushë Alia. Të jem i sinqert, me lex-uesin, unë i thash që nuk e njoh.Vetëm emrin ja kam dëgjuar. Drej-tori i shkollës në ligjeratë të drejtëmë tha: Për ju dhe shokët e grupitkemi per të thënë vetëm fjalë tëmira…nderuat vehtën….nderuat fam-ljet tuaja… na nderuat shkollën…nanderuat mësuesit…na nderuat në Ti-

11 - Prill 200936nr.

Dihet tashmë se në vitin 1844 kur është zhvilluar beteja e famshme kundërekspeditës turke të komanduar nga Hajredin Pasha nuk ka patur shkrim e këndim.

Kështu që kronika e luftës është bërë nëpërmjet kangës...historiranë etj. etj... por nxënës si Xhela-li…. do të ngelën gjatë në memoria-lin e kësaj shkolle. Nga ajo kohëkurioziteti për ta njohur Xhelalin ish-te i pranishëm çdo ditë të punës nëBulqizë, gjersa pastaj, pas njohjes,me ndihmën e Kryegjeologut, usistemua në punë pranë EkspeditësGjeologjike te Peshkopisë, si to-pograf (makshejder), ku shkëlqeu nëtë gjitha aspektet, duke na vënë mbibaza të plota shkencore azhornimine punimeve gjeologo - kerkuese ezbuluese jo vetëm të ekipit të Heku-rit, por të gjithë ekipeve të ekspeditëstonë. Cilësia e punës e afirmoj shumëshpejt edhe në ekspeditën tonë, siçe kishte prezantuar vehtën edhe nëekipet dhe ekspeditat e tjera të rre-theve të Matit e Dibrës.

...Le të kthehemi te udhëtimi metë. Pasi arritëm në qafën e Kaushës,në vëndin e Elez Isufit, bejmë njëpushim. Aty ku ne u ulëm për tëpushuar, ç’lodhnim edhe sytë, pasitë shpaloset një pamje madhështorenga të gjitha anët. Duken me rradhëe hijerëndë, shpati matanë Ve-leshicës – një pjesë e mirë e Kalisit,Sorokoli -me një pjesë të fshatravetë Kalasë në këmbët e tij, Mali iBardhë i Gjipseve -me fshatrat Dip-jakës, Venishtit, Sllatinës,Vleshësdhe Kallës ne rrezën e vet dhe gjithëkorniza karbonatike e pjesës përen-dimore te rrethit të Dibrës, nga Malë-sia e Reçit e deri ne afërsi të Malë-sisë së Shupenzës.

...Lë të shkëputemi pak nga push-imi i udhëtimit të asaj dite, nen rrezete diellit të mëngjezit në Kaush sëSllovës dhe të kthehemi pas në kohë,në këtë vënd, por në kushte të tjeraklimaterike. Në nëntorin e vitit tëkaluar (1981) në këtë vend me Xhela-lin na kishte zënë nata. Ishim nisurvonë nga ekipi i Sorokolit dhe ke-sisoj nata do na zinte në rrugë. Unisëm natën pasi duhej të udhëtojatë nesërmen për Tiranë ku isha i an-gazhuar me raportin e temës qeveri-tare te hekurit pranë Institutit tëKerkimeve Gjeologjike, Tiranë.Kishim planifikuar të shkonin në fs-hat, jo në Peshkopi. Rrugës na zuribora dhe nje stuhi e pa parë sa, kurpo kalonim në sheshin e Kodrës sëKaushës, era sa nuk na ngrinte nëhava. Në një nga keto momente, muamë rrëshqet këmba e djadhtë, dhe endrydh pak, sa fillova të ec me vësh-tirësi, ndërkohë që për të vajtur nëfshat na duheshin edhe 2 orë të mira.Xhelali u friksua më shume se, tëpapriturat ishin të mëdha. Atij i bintebarra të zgjidhë situatën, unë konsi-derohesha “i plagosur”. Mbaj mendnjë thënie të Tij që vlenë ta tregojnë dialogun që bëmë atë natë tëllahtarshme. Ah, sikur të kemi njeaparat, që të njoftojmë se ku jemi etë na vijnë në ndihmë. Shiko andrrame sy hapur Xhelal, ne nuk lidhemidot me tela se keputen çdo ditë, tina kerkon dhe aparat! Mua veç kyaparat ma zgjidh problemin se neshpinë unë nuk të mbaj dot. Ndoshtaishte për të qeshur por që te dy eruajtëm seriozitetin. Tani që kanëkaluar vite, aparati që lutej e kërkonteXhelali eshtë realitet. Kur celularetu bënë si një diçka e zakonshme, mëthotë shpesh kur e takojë, hë mor,paskam pasur të drejtë për aparatin!Keshtu e ke ti Xhelal i them unë mehumor, ja fut kot e të del plotë. Kësh-tu do mbrohet kundërshtari -mëpërgjigjet po me humor ai, dhe nisimkështu shtruar bisedën duke dalëshumë pak raste jashtë livadhit tonëtë përbashkët, gjeologjisë e to-pografisë që u kemi kushtuar jetën,dhe për të cilat ndajmë dhe kujtimete pafundme!

(Vijon numrin e ardhshëm)

Protagonistët e betejës së Drinit 1844165 vjet më parë165 vjet më parë165 vjet më parë165 vjet më parë165 vjet më parë

Sipas variantit të vjetër të kangës kushtuar luftës kundër Hajredin PashësNga: SAKIP CAMI

Dihet tashmë se në vitin 1844 kurështë zhvilluar beteja e fam-

shme kundër ekspeditës turke të ko-manduar nga Hajredin Pasha nuk kapatur shkrim e këndim. Kështu qëkronika e luftës është bërë nëpërm-jet kangës, e cila është trashëguar ngabrezi në brez, nga konaku në konak.

Tani kanga është shkurtuar për tukënduar në tre minuta dhe për treminuta nuk del se kush janë protag-onistët e kësaj lufte që ka mbetur nëhistorinë e Dibrës dhe të Shqipërisë.

Në Historinë e Shqipërisë (Volu-mi II) viti 1984, faqe 128, shkruhetse Dibra kishte kundërshtuar masat ereja qeveritare turke. Malsorët e Di-brës, të mbledhur në kuvend kishindhënë besën për mbrojtjen e lirive qëkishin gëzuar deri atëhere. Malsorëtdibranë të udhëhequr nga Cen Leka izunë rrugën ushtrisë turke të komand-uar nga Hajredin Pasha duke u rresh-tuar gjatë lumit Drin. (Drin i Zi). Nëpërleshjen që u zhvillua në fshatinGjoricë, u bënë ballë me heroizëmsulmeve të ushtrisë turke.

Duke vënë në dukje heroizmin edibranëve në luftime, përfaqësuesifrancez në Janinë shkruante më 14dhjetor 1844 „është luftuar pëllëm-bë për pëllëmbë dhe me një ven-dosmëri të atillë sa që edhe gratë efëmijët qenë rreshtuar me luftëtarët.”

Për t’i shpëtuar terrorit të egër tëekspeditës osmane një pjesë e mad-he e popullsisë u detyrua të braktisteshtëpitë e të fshihej në male.

Është për të ardhur keq që histo-ria e Shqipërisë i kushton kësaj luftevigane vetëm dy rreshta, duke e ren-ditur së bashku me luftërat e tjera tëperiudhës, në një kohë kur vetëmshtypi i kohës dhe përfaqësuesit ehuaj i kanë kushtuar faqe të tëra.

Pa mohuar rolin e Cen Lekës nëkëtë betejë, nuk del roli i protago-nistëve të tjerë që janë jo pak por tëgjithë përfaqësuesit e nandë malevetë Dibrës dhe veçanërisht të Grykëssë Vogël dhe të Grykës së Madhe,ku u zhvillua beteja.

Le ta fillojmë me Cen Lekën. Pa-sha (gjeneral) nga fshati Zogje, ardhurnga Turqia për këtë betejë për tu për-dorur nga turqit në dëm të bashkëfs-hatarëve të tij, por ai nuk pranoi.

Fshatarët e Grykës së Vogël,Grykës së Madhe dhe të Maleve tëtjera të Dibrës morën pjesë në bete-jën kundër Hajredin Pashës në Fush-ën e Gjoricës, ose në Fushën e Thatësiç njihet nga populli, vendi ku uzhvillua kjo luftë.

Ajo u udhëhoq nga figura të njo-hura si Sheh Mustafa Zerqani, CenLeka, Mahmut Cami, Rizvan Alla,Mane Cami, Salë Markja, Salë Demi-ri, Faslli Malja, Hazis Dema, NelHoxha, Shaqir Daci, Abdi Sturçja,Shaqir Jegeni etj.

Organizimi i kundërofensivësndaj ushtrisë së Hajredin Pashës ishtenë bazë të një plani të mirëfilltë ush-tarak dhe konkretisht organizimi i njëdare rrethuese nga Ura e Topojanit,Meja e Kalasë, Qafa e Çerenecit,Kodra e Golovishtit, Ura e Spiles,Vrabiçi, Zupa, Elefca, Spasi, rrethimky që e detyroi ushtrinë turke që të

linte në fushën e luftimeve jo pakpor 12 mijë ushtarë dhe të tërhiqejnga kishte ardhur.

Fusha e betejës së madhe ishteGjorica, e cila ishte një ranishte esheshtë, plot me plepa të mëdhenjshekullorë në anë të Drinit.

Këtu ishte fronti kryesor që shtri-hej nga kodrat e Viçishtit deri tekUra e Topojanit. Malësorët shumicakishin hypur nëpër plepa dhe ishinmaskuar me gjethe e degë. Armët emalësorëve ishin disa pushkë të gja-ta që qëllonin larg. Turqit kishin disapushkë të shkurta që quheshin “sul-ltane”. Popullsia vendase ku zhvil-loheshin luftimet ishte tërhequr nëmalet e Bllacës.

Turqit kishin vënë në ballë të ush-trisë së tyre Cen Lekën dhe dy shokëtë tij duke menduar se dibranët nukdo të qëllonin mbi Cenin, por këtëe zgjidhi vetë Ceni i cili u thirrishokëve: “Qëlloni mue të parin embasandaj grini turqit”. Sa mbaroifjalën Ceni, lufta ndizet me furi.

Ceni me dy shokët e tij shmangetdhe në përleshje e sipër shkëputetnga ata. Ushtria turke ra deri rrethDrinit dhe filloi të futet me rroba nëujë. Malësorët i prisnin derisa fu-teshin në ujë, pastaj u binin dhe ivrisnin me preçizion.

Gjatë ditës së parë shtatë herë umbush plot e përplot Drini e të sh-tatë herët, të gjithë sa u futën mbetëntë vrarë.

Artileria turke goditi me ashpërsitë gjithë zonën por pa rezultat. Enjëjta rezistencë bëhej edhe në qafëne Çerenecit, tek Ura e Spiles e kudo.Sheh Mustafa qëndronte në front memalësorët, Hazis Dema ishte pranëtij. Bien në fushën e luftimit Mus-tafa Jakimi në Gjoricë dhe Musa Iz-vira tek Ura e Spiles.

Populli e ka mishëruar në kangëkëtë luftë heroike: Ja si e përshkruanai Cen Lekën:

Hajredin Pasha , mor hajvanNuk shitet Ceni me alltanCen Leka vjen në kamëU thrret shokëve prej matanëUnë pale a mun viPo ju bini qenit t’ziKrajsi pushka ke istikamiU kuç Drini me gjak nizamiHajredin Pasha taj mor shopShajfi t’vramit si bajnë notSi bajn not e lakaçajtenXhimsa t’u vranë, xhimsa t’u majtën.Ju mor male tungjatjetaBurrë i mir’ kish qenë Cen Leka.

Figura mjaft interesante dheluftëtarë të sprovuar janë HazisDema dhe Kurt Mete Dema ngaHomeshi. Djemtë e Mete Demës qëluftoi krahas Ali Pashë Tepelenës janëedhe në ballë të kësaj lufte. Ja sipërshkruhet roli i vëllezërve Hazis eKurt Dema:

Po pyet Pasha kë kanë të parë?Hazis Dema asht kumanar.Kush drejton ke instikami?Hazis Dema e Sheh Zerqani.Haziz Dema sy përgjakVall mos të duken malet pak?Ti mor Kurt, mor im vëllaMerr yrysh e bjer nat’ vaE mos shif për mrapaSe taj t’ka ba Mehmet Aga

Mustafa Jakimi nga Shtushaj ësh-të një hero i vërtetë që lufton edheme një këmbë, pasi është i plagosur.

Mustaf Jakimi mustaqe verdhëBan irish e ze nat’ dardhëQiti malet faqebardhëKarafilja e Mustaf JakimitVret topçijtë e HajredinitMustaf Jakimi me nji kamJa vret Pashës shumë nizamë

Salë Markja është një udhëheqësi vërtetë popullor. Sali Aga siç ethëriste populli, me dy kulla një nëZogje dhe një në Bofmollë të Di-brës është një gur xhevahiri në gjer-danin e madh të historisë së bashkume Sali Demirin e Çidhnës.

Oj Gjoricë, qofsh e shkretëLuftë të madhe ban me mbretGratë e Zogje, gratë e BllacësDilni para Sali Agës

Siç e theksuam edhe në fillim nëkëtë luftë kanë marrë pjesë të gjithëdibranët. Por organizatorë kanë qenëSheh Zerqani dhe Hazis Dema.

Sheh Zerqani në kalë të ziShembi malet e ra në DriSheh Mustafa fjalë ka çueHazis Dema me m’nimueSheh Mustafa fjalë ka çueThuaj Kaloshit me m’nimueSalinë e Llanin me m’i çue,Kanë rrok armët e kanë shkue”. Pra duket qartë nga kanga roli or-

ganizator i Sheh Mustafës nga Zer-qani, i këtij kleriku patriot me fuqimistike, por njëkohësisht duket qartëedhe gadishmëria e Llan Kaloshit ngaDibra e poshtme për të ardhur sëbashku me trimat e tij.

Llan Kaloshi i hipi atitS’i trembet pushkës as taksiratitDitën e martë u zu nizajaHajredin Pashën e ka xhet belajaE ka xhet belaja si e ka xhetNand Malet e Dibrës janë lidhur

me vdekëLidhur me vdekë, lidhë të tanë,S’nigjojnë Malet me dhanë

nizamë.

Në këtë betejë legjendare ka edheshembuj të mirëfilltë heroizmi dhepatriotizmi si ai i Ahmet Lokës ngaSopoti i Grykës së Madhe dhe i CanBajramit.

Në fshatin Sopot të Grykës sëMadhe në Dibër bëhej dasëm. Mar-tohej Ahmet Loka. Njerëzit ishinmbledhur nga të katër anët përdasëm. Por hasmi shkeli në prag.Turqit nisën drejt Dibrës një eks-peditë të madhe ushtarake me në kryeHajredin Pashën. Nandë Malet eDibrës banë thirrje për t’a pritë Hajre-din Pashën me luftë. Gryka e Mad-he si dhe malet e tjera të Dibrës upërfshinë në këtë luftë. Ahmeti e ladasmën dhe nusen e re të sapo ardhurdhe pas tij të gjithë dasmorët. Ah-meti nuk u kthye më, mbeti në luftë,në betejën e Fushës së thatë tëGjoricës në qershor të vitit 1844.

“Ç’janë ata që luftojnë në gropa?Can Bajrami e Ahmet LokaOr Ahmet ç’e bane CaninKokë për kokë me kapedaninAhmet Loka ka lan’ namU ba dhandër n’istikam.”

Gruaja e Ahmetit në shenjë res-pekti vuri në kokë shaminë e zezëdhe qëndroi e virgjër, e pamartuarderi në fund të jetës.

Po kështu edhe Rizvan Alla dheFasli Malja shquhen për luftë bur-rërore ballë për ballë me turqit.

Rizvan Alla me sakorrePaska bamun njizet vorreRizvan Alla me magoreI pret turqit me sakoreKush ja prajshi festen PashësFasli Malja , plaku i Krajkës

Nga vetë kanga kuptojmë rezul-tatet e kësaj beteje dhe përgjigjen qëi dha populli i Dibrës.

Hajredin Pasha, mor brek ziTaj taborrët të metën në DriHajredin Pasha mor krajshenejkNuk asht Dibra SelanejkSelanejk e PrelepeÇish kërkove, n’Dibër e xheteHajredin Pasha ku e ke lanë atin?Nat’ Spas më ka met i ngratiHajredin Pasha ku i le taborrët?Besa n’Dibër , nëpër llogoreHajredin Pasha ku e ke lan urdinë?Të gjithë në Dibër, besa m’i kan griHajredin Pasha mor hutaçS’rrajfen malet me kërbaç

Krahas rezultatit final del edhemerita e pamohueshme e organiza-torëve të saj Sheh Mustafa dhe SaliDemiri.

Hajredin pasha nji sygogëlS’ke njoft Çidhën e Gryk’ të VogëlMe barut ta djegin koklënHajredin Pasha ku e ke lanë atin?Nat’ Spas më ka mbet’ i ngratiHajredin Pasha ku i le taborretNë fushë të Gjoricës nëpër llogoretKrejt në Dibër m’i kanë griJo ma pak se dymbëdhjet mijëN’istikame, n’vorr pa hiTë nandë malet kush i priniSheh Mustafa, Sali DemiriNandqind vorret kush i baniDibra mbarë edhe Zerqani. Për mbrojtjen e tokës amtare

kumbojnë thirrjet: “ besë a besë”.Kush nuk i qendron besës, edhe tokanuk e pranon. Kjo besë nxitheroizmin masiv, karakterin e virtytete larta të dashurisë për atdheun. Luf-ta zhvillohet e ashpër dhe burrërore.Luftëtarët përballen me vdekjen palogaritur asgjë. Flamuri (bajraku)qëndron në ballë të luftës.

“Banë besë plak e i ri/ Banë yryshe ranë n’Dri/ Ranë në Dri me gjithëbajrak, (flamur)/ E mbushën Drininplot me gjak…”

Në këtë betejë u vranë 2500 di-branë. Vetëm Gryka e Madhe pati 106dëshmorë. Turqit pas kësaj beteje përhakmarrje dogjën mbarë Grykën e Mad-he dhe Grykën e Vogël. Ja si thotë kën-ga që tregon për këtë djegje masive:

“Nga Topojani në Xhitet/ Asnjishpi nuk paska mbet, Luftëtarët, tëtërhequr në malet e Bulqizës dhe nëPrat, për një muaj nuk arritën të sho-hin dy krahinat nga tymi i gër-madhave. Peshën më të madhe tëLuftës së Drinit dhe sulmet e fur-ishme të turqve i mbajti Gryka eMadhe bashkë me Grykën e Vogël.Kjo luftë tregoi unitetin e nandëmaleve të Dibrës dhe rolin e tyre tëmadh për mbrojtjen e trojeve amtare.

12 - Prill 200936nr.

mjedisSjellja shekullore verteton se pylli simbolizon shenjterine, nga ana tjetërkjo shenjtëri e gjelbër në këto 15 vite të lirisë në pjesën më të madhe tëvendit është prerë djegur e sakatuar.

Nga HAKI KOLA

Perse në vendet e shenjta, qysh sekujtohet e kendej, brez pas brezi,

njerezit si shenjen me të dukshmetë shenjterise e paprekshmerise setyre kishin mos prerjen e drureve?Kudo ku shihen drure të mëdhenj etë vjetër, ajo që të vete në mendjeështë prania e një vendi të shenjtë.Kjo tek ne, shkon deri tek e cuditësh-mja dhe e pabesueshmja, psh mys-limanët respektojnë ish pyllin ekishës, duke e emërtuar atë vakef.Vakëfi i Kishes së Lurës tek Guri iqytetit në Selishtë të Dibrës mundtë jetë mbi 300 vjecar, dhemegjithëse cdo gje per rreth tij ështëprere teresisht, pothuaj në gjithë py-jet e Selishtës, Vakefit të Kishës nuki është prekur qofte edhe një dege,megjithëse askush nuke mban mendkohën kur kisha ka qenë në atë vend.Kur shteti e dha të pritej me planpara dhjetë vjetësh, komuniteti lokali tëri mysliman nuk pranoi të vihejdamka e shërbimit pyjor mbi drurëte shenjtë. Sjellja shekullore praverteton se pylli simbolizon shenj-terine, nga ana tjetër kjo shenjtëri egjelbër në këto 15 vite të lirisë nëpjesën më të madhe të vendit ështëprerë djegur e sakatuar. Mos kjo sjell-je me pyllin është dëshmi se sa largjemi nga paganizimi, dhe respekti eruajtja e këtij shenjtori është shenjae parë e rruges drej civilizimit. Mosndoshta ne e respektojmë shenjtërinëe pyllit, po ashtu si njerëzit e lashtërespektonin perënditë. Përse ndodhndryshe me shoqëritë e evoluara Eu-ropiane. Si do të sillemi ne me pyl-lin, kur të jemi bërë europianë? PërseEuropianët e duan pyllin? Përse eduan detin? Cfarë mendojnë dhendjejnë ata për këto pasuri të natyrës?Cfare ndjejme kur i permendim, apopergatitemi per një vizite në pyll aponë det. Një grumbull druresh aposasi uji gjithmone shoqerohet me njëreagim deri në pasthirmë. Percepti-mi i ketyre pejsazheve ka evoluarbashke me njerezimin. Ata kanebashkejetuar, dhe sipas stadeve tëzhvillimit jane afruar apo larguar,ashtu sic kur njerezve u eshte dashurpër të prere druret apo ngrene pesh-qit per të mbijetuar. Ato qe jetojneaktualisht duke perdorur pyllin apodetin, jane pothuajse pjese e bluse etë gjelbres, ketyre dy enigmave emrekullive të globit, që kur mungojnenë hapësirë të gjërë si psh në Bjesh-ket e Nëmuna, vendit i vihet nofka inëmun. Nëse ato bjeshkë do të kish-in pyllin, ma don mendja se do tiquanim të shenjta. Mendimi i bari-ut, druvarit apo peshkatarit duket seka dicka të ngjashme me objektin epunës: shkojnë në pyll për të punu-ar. Bregdetasi apo malesori janë pjesëe detit apo pyllit, kane mjaft kohëpër tu dashur e për tu grindur, për tëbashkëjetuar e divorcuar, mbajturdjegur e mbytur njëri tjetrin. Mëduket se reagimi nga ana e tyre ështënjë shenje e shkallës së evolucionitdhe e afrimit me shoqërine civile,shkallë e afrimit drejt shoqërive tëcivilizuara perëndimore. Nuke e di

Shenjtori i gjelbërPylli zgjon emociondhe ndjenjë tekçdokush, ai ka njëdimension simbolik,një thellësi që ështëpjesë e fuqisë sëtërheqjes dhe që nukështë në asnjë mënyrëpjesa më e vogël

edhe sa kohë do të na duhet të be-hemi vizitore të pyllit, ashtu sic kame shumicë ne vendet e civilizuara.Puna ndryshon me vizitoret. Dhendjesia është e ndryshme kur viz-itojnë xhunglën, nga ajo kur vizito-hen sekuojat gjigande të kaliforniseapo pylli i Dajtit, Liqenet e Lurës eZerqanit, Thethi, Valbona, Hotovaapo Livadhi i Arushës në Vermosh.Banori i sotem i qytetit, pavaresishtnga origjina e mosha, here pas herekerkon të behet vizitor i pyllit apodetit. Ai shkon në kohën e tij të lirëe mendja ta don se shkon të shlod-het. Mos është ndoshta mërmërimae erës në gjethe që na tërheq drejtpyllit dhe përplasja e dallgëve drejtdetit? Dhe duke përjashtuar atë siobjekt pune e duke e trajtuar si ob-jekt I mbushjes së jetës pyetja mbe-tet: përse shkojmë në pyll? Përse sh-kojmë në det? Kostoja është e kon-siderueshme: duhet të marrësh mak-inën ose trenin, të paguash për naf-tën ose biletën dhe të shpenzoshkohën, këtë komoditet të çmuar,shpesh të kalosh gjithë ditën, bash-kë me nevojën për pajisjet e domos-doshme … Menaxhuesit e këtyrevëndeve duhet të mendojnë se përdrejtimin e tyre dhe për çdo pajisje,përdoren paratë publike, buxhetet eautoriteteve lokale - të gjitha llojet e

gjërave që nuk mund të sigurohenlehtë. Në këtë sektor ku gabimet janëtë papranueshme – të krahasueshmeme menaxhimin e resurseve ujore osecilësinë e ajrit- është e lehtë të shi-kosh se të njohësh kërkesën është edomosdoshme. “Përse shkojmë nenë pyll?”. Përgjigjet që ne marrimjanë të përgjithshme: “Ne shkojmënë pyll, sepse e pëlqejmë atë”.Kjo“atë” duhet të studjohet. Çfarë ësh-të ajo që na pëlqen në pyll? Çfarëduhet të përpiqen të ruajnë menax-herët, kundrejt rrezikut për ta shkatër-ruar pyllin ndërsa përpiqen për taruajtur atë? Sepse ky përemër i vogël“atë” në fakt, do të thotë gjëra krejttë ndryshme. Disa vijnë për tëkërkuar qetësinë ose një cilësi tëveçantë të qetësisë. Kështu ata e kar-akterizojnë pyllin në terma që lid-hen me të. Të tjerët vijnë për ngjyrat,dritën, pejsazhet; duke kërkuar kështukënaqësi vizuale. Të tjerë akomakërkojnë shijen e veçantë të pyllit qëi tërheq ata: duke përdorur ndjesinëe të marrurit erë. Kjo e fundit, jo sidy të parat, nuk është një ndjesimendore (dikush nuk mëson të flasëose të lexojë me këtë ndjesi), ështëe vështirë për të gjetur fjalët e saktapër ta përshkruar … E gjithë kjo gjëbëhet dhe më e komplikuar kur juveju thuhet se njerëzit shkojnë në pyll

për t’ju përgjigjur stimulimit tëprekjes: përkëdheljes së erës, sëbimëve, sensacionit për të ecur këm-bëzbathur (si përshembull nëplazh)… Situata do të mbetej zbav-itëse, nëse percepsionet tona ishintë kufizuara në këto stimuj. Ponjerëzit janë kafshë komplekse që ebazojnë sjelljen e tyre më tepër nëpërfaqësime sesa në “aktualen” siçpërshkruhet nga shkenca. Kështu,Francis Jammes, kur përshkruantepyllin shkruante: “…ajo tokë efreskët, blu, ku dikush i flet shpirtittë dikujt…” dhe Lamartini shkroi:“…por natyra është atje, duke të ftu-ar dhe duke të dashur ty …” Çfarëështë “shpirti?”. Dhe çfarë është“natyra”?. Është e vështirë ti karak-terizosh ato, e pamundur mos t’imarrësh parasysh në një analizë tëasaj se çfarë kërkojnë njerëzit ngapylli. Nëse njerëzit vijnë në pyll,arsyeja është për të gjetur këtë llojsensacioni. Në shumë kultura,shpirtërimi është një shqisë, ndërm-jet të tjerave: ne themi, në fakt qëne “i ndjejmë” gjërat…. Shpirtërimi,protagonist në një luftë që zuri vëndnë të kaluarën e afërt, ku shkencatdhe fetë luftuan për të bërë njëshpjegim të botës, u kundërshtua ngashkenca të ndryshme dhe sh-kencëtarët. Dhe megjithatë, kur fejanuk pyetet për të shpjeguar, kur nukngrihet kundër metodës shkencore,ajo kthehet në nje fenomen natyrortë pa evitueshëm në përshkrimin ejetës dhe qënieve jetësore. Dikushnuk do të donte ta zhvillonte këtëpikë, e cila në fakt ka qenë objekt ishumë debateve - të një cilësie tëpabarabartë – dhe diskutimevefenomenologjike, dikush do të thek-sojë faktin që ky aspekt i rëndë-sishëm i problemit të perceptimithuman është vendosur në mënyrëlogjike menjanë në pjesën më tëmadhe të të ashtëquajturave analizaracionale të kryera deri tani. Dhenëse dikush dëshiron të ketë mjetete përshtatshme që nga fillimi për stu-dime cilësore dhe sasiore do të bentenjë gabim nëse nuk do ta merrte atënë konsideratë. Pikpamja agnostikeshprehet në një mënyrë tjetër, dukethënë se njeriu shkon në pyll “për tëgjetur burimin e vetvetes” ose për të“prekur energjinë e tij atje”. Nëmënyrë të ngjashme dikush ka arsyetë pyesë se çfarë janë këto “burime”

dhe se çfarë “energjie” i referohet.Mos harroni se “ne shkojmë për tëëndërruar atje”, gjithashtu. Ai që ediskuton rolin thelbësor që pylli luanpër ne, do të binte në gjurmim tëgabuar të analizës së motivimeve qëna çojnë atje. Pra përgjigja e pyetjes”Përse shkojmë ne në pyll?” mbetetdisi e turbullt. Një shkencë e vlef-shme për emrin e saj nuk mund tëkënaqet me një përgjigje si “ne sh-kojmë për të gjetur atje gjithçka”. Asmenaxhuesit, që duhet të bëjnëkonkrete zgjedhjet e kushtueshme, asinvestitorët. Menaxhuesve të nivelevetë larta u pëlqen të pretendojne se ekanë në dore pyllin, kështu ndodhedhe në muajin e pyjeve kur njerëzite zyrave marrin edhe disa shkolla embjellin disa peme që shpesh nukkanë lidhje me pyllin. Në faktmenaxheret duhet ti bindin politike-beresit se pylli vetë mbillet. Ai prod-hon me shumice farë dhe habitet mekëtë pretendim të atyre që e presin,kur mbidhen bëjnë marshim, hapingropa e thonë se filluam fushatën epyllëzimeve. Nganjëhere gabimin sepyjet do ti mbjellim ne njerëzit ebëjnë edhe të diturit. Ajo që pylli ukërkon njerëzve është që ta lenë tëmbijë e të rritet, ta respektojnë kurështë në këtë proces delikat të ril-indjes, që ai e bën për mrekulli mefarën e tij në tokën e tij.Këmba egoja e lopës,dhisë, derrit, mushkëse kalit në këto dite duhen mbajturlarg, që këto filiza të rriten. Këtëkontribut do të na kërkonte pylli, qëai si shenjtor I gjelbër që është tëmundet të na shëreje. Ka ende njerëzqë shkojnë në pyll për të qeshur dhepër të vrapuar… Ka nga ata që sh-kojnë për “një ndryshim”(ndryshimrrethanash, të atmosferës,pamjes)…Ata që shkojnë, meqë kanëshkuar prindërit e tyre dhe përparatyre, gjyshërit për të mbledhur lulegjatë stinës, për të gjuajtur, për tëmbledhur këpurdha…Ata që ndjejnëse duan të shkojnë. Ata që shkojnëpër të mësuar, identifikuar bimët,gjurmët, kafshët… Një analizë e asajqë njerëzit kërkojnë të marrin dhejapin për pyjet është padyshim eguximshme. Njerëzit e ndjejnë sepylli zgjon emocion dhe afeksion tekçdokush, që ai ka një dimension sim-bolik (ashtu si deti gjithashtu), njëthellësi që është pjesë e fuqisë sëtërheqjes dhe që nuk është në asnjëmënyrë pjesa më e vogël. Nëse këtëe marrim në konsideratë, poli-tikëbërësit do të tregohen më të ar-syeshem kur të rishikojne epërmirëojnë ligjin për pyjet. E paktaqë mund të bëjnë është të pranojnëqë shenjtori I gjelbër, është shenjtorjo vetëm në varreza e vende të shen-jta, ai është shenjtor kudo lejohet tërritet, bekon hidrocentralet, sjellujin, mbron fshatin e qytetin, dhecilësia e jetës sonë rritet nëse këtëshenjtor e lemë të jetë atje ku zotina e dërgon si pjesë që e bën më tëpasur e më të bukur atdheun tonë,në rrugën e gjatë të ëndërruar që tëkthehemi nga përdorues në vizituestë këtij shenjtori që na mbron e du-ron gabimet tona

B Ë H U N I P J E S Ë E G A Z E T Ë S !www.dibra .org

13 - Prill 200936nr.

kritikë letrareMe këtë libër Shaban Sinani dëshmon se është një zë autoritar në studimet tonadhe sidomos në studimet për Kadarenë. Libri ka për qëllim të lehtësojë një lexim

shkencor të prozës së Kadaresë, sidomos prej studiuesve në formim e sipër.

-Botim i Studios Letrare “Naimi”-

Nëpër libraritë e vendit sapo është hedhurnë qarkullim libri me studime “Për

prozën e Kadaresë” i Prof. Dr. Shaban Sinanit,botim i kolanës “Universitas” të shtëpisëbotuese “Naimi”. Profesor Sinani njihet sinjë nga studiuesit më kompententë të shkrim-tarit të njohur.

Shaban Sinani, studiues dhe historian i letër-sisë; etnolog, eseist dhe publicist; pas botimittë disa librave me studime historiko-letrare, mestë tjerësh: “Pengu i moskuptimit” (1997),“Sipërore” (1998), ‘Mitologji në eposin e kresh-nikëve” (2000, 2006), “Kështjella e virtytit”(2001), “Beratinus” (2004), “Një dosje për Ka-darenë” I-II (2005), “Një Shqipëri tjetër”(2006), “Ura dhe kështjella” (2006), “Prurje

Nga JAHE DELIA(SELMANI)

E kam ndjekur që herët talentin e tij.Atëherëishin vitet 70 e unë jepja lëndën e letërsisë

në shkollën e Radomirës.Munir Hoxha ishtenxënësi më i veçantë në lëndën e letërsisë.Ishai bindur në talentin e tij dhe nuk ishagënjyer.Me një trup të imët por të zhdërvjellët,kërcente bukur vallet e krahinës.E këtë mëshumë e mori të trashëguar nga babai i tijDali Hoxha, një koreograf amator por që më-suan dhe vetë profesionistët prej tij.

Muniri jo vetëm nga babai por mori dhenga Misim Daku, një valltar dhe ky virtuoz, indjeri Tahir Skeja e Kamber Skeja.

Muniri u largua nga Radomira sapo mbaroiklasën e tetë për të vazhduar më pas shkollënushtarake "Skëndërbej" dhe më vonë "Akadem-inë e Forcave Tokësore por për arsye të ndry-shme nuk punoi në ushtri.Iku nga Kalaja eDodës në moshën 15 vjeçare për t'u bërë pasnjë sërë vuajtjesh dhe sakrificash banorë i Ti-ranës por lidhjet me vendlindjen nuk i shkëputiasnjëherë

-Megjithëse nga Tejsi i bukur i Radomirësu largova me opinga llastiku gjithmonë do tëgjejë mundësi që ta shikojë përsëri, më merrmalli për çdo gjë të mirë dhe të bukur qëmbart kjo treve e njohur.Edhe fëmijët e mi qënë fakt kanë lindur në Tiranë e kanë krenariorigjinën time, janë shumë miqësorë mevendlindjen time. Kujtimet për vendlindjen, përato njerëz sa punëtor, kryelartë e të dashur, mëçlodhin e duket se "mbyllin qarkun" për tëvënë më mirë në punë imagjinatën, shprehetme buzëqeshjen e tij të veçantë Munyri. Pasio-ni për poezinë i lindi që herët, poezitë shto-heshin pa pasur një objektiv kohor botimi.Atobashkë me tekstet e këngëve të bukura shpesh igjeje të shpërndara në sediljen e makinës sëtij.Makinë ka studion , aty ku lindin poezitë,prandaj dhe vëllimi i tij i parë titullohet menjë gjetje mjaft të bukur "Mbi katërrrota".Lidhur me studion e tij "mbi katër rrota"tregon vetë Muniri një ngjarje që i ka ndodhurpara pak kohësh.Një këngëtare e njohur në ven-din tonë kishte kërkuar disa herë të takohej meMunir Hoxhën për të porositur një tekst këngedhe ishte lodhur duke u interesuar se ku e kastudion. Më së fundi e gjeti afër makinës nënjë lokal tek po pinte kafen e mëngjezit.

-S'lashë vend pa kërkuar studion tuaj, nëfakt ku e keni? Shpejt këngëtares i ranë ner-vat dhe buzëqeshi me keqardhje kur Muniri itregoi studion e tij të vërtetë.Dhe vërtet kjo"studio s'resht së prodhuari.Aty lindin çdo ditëpoezi të reja e tekste këngësh të cilat i ka"peshqesh" nga tipa të ndryshëm njerëzish që

“Për prozën e Kadaresë”, njëlibër i ri nga Shaban Sinani

kulturore orientale” (2007), “Përveçime” (2007),ja ku ridel para lexuesit me një libër të ri, qëpërmban artikuj dhe studime të shkruara përprozën e I. Kadaresë gjatë dy dhjetëvjeçarëve tëfundmë, gjatë viteve 1991-2009.

Në hyrje të librit “Për prozën e Kadaresë”Akademik Jorgo Bulo, ndër të tjera, shkruan:

“Me këtë libër Shaban Sinani dëshmon seështë një zë autoritar në studimet tona dhesidomos në studimet për Kadarenë. Libri kapër qëllim të lehtësojë një lexim shkencor tëprozës së Kadaresë, sidomos prej studiuesvenë formim e sipër. Por në një vlerësim më tëgjerë ky libër i ri me studime i Shaban Sinanitmund të shërbejë dhe si një udhërrëfyes i sak-të jo vetëm për nxënësit, studentët, filologëtdhe studiuesit e veprës së Kadaresë, por, përshkak të gjuhës së shkathët dhe stilit elegant,

edhe për lexuesin e gjerë dhe dashamirësit eletrave shqipe. Mund të thuhet se kush kërkontë kuptojë dhe studiojë edhe më thellë prozëne I. Kadaresë e ka të domosdoshëm këshil-limin me studimet e Shaban Sinanit dhe mekëtë libër të ri të tij”.

“Shaban Sinani me studimet e tij, -thuhetmë tej në parathënie, - u bë një nga aktorët endryshimit në mënyrën e të menduarit dhe tëinterpretimit të proceseve historike e kultur-ore të zhvillimit të shqiptarëve nga lashtësianë bashkëkohësi. Në fushën e studimeveletrare, në punën e tij, ai e zhvendosi epiqen-drën në të sotmen, duke sfiduar të ashtuquaj-turën “teori të distancës”, si domosdoshmëripër të gjykuar drejt mbi proceset dhe produk-tet kulturore e letrare”, shkruan për autorin elibrit Prof. Bulo.

Njeriu dhe poeti

udhëtojnë me makinën e tij.Dhe ja sa bukurtregon për studion e tij Muniri:

"Mbi katër rrota.Endet jeta ime.Mbi katër rrotaEndet shpresa ime.Shokët dhe miqtë që u njohën me krijimet

e tij të shpërndara e nxitën t'i mbledhë përbotim.Ndër ta dhe më këmbëngulësi ishtepoeti dhe autori i mijra teksteve Jorgo Pap-ingji. Vetë Mynyri e quan Jorgon "mik idealdhe ky mik si redaktor i librit, në faqen e parë,në mënyrën më lakonike shkruan:"Ka njerëzqë nuk marrin përsipër të bëhen emra të mëd-henj të letërsisë së një kombi, por vetëm seato duan të firmosin në apelin e saj tëvërtetësisë"Interesat artistike të Mynyrit janëtë shumanshme, bashkëpunimet e konsulen-cat me këngëtarë, humoristë, radio e tv janëtë konsiderueshme.Ka patur bashkëpunim meRadio Tioranën në emisionin "Për shqiptarëtjashtë atdheut"Nuk është as humori jashtëgjinisë së tij duke krijuar material për humor-istët si Met Bega e Marjana Kondi.I paharruarpër të do të mbetet programacioni me mjesh-trin Aleko Prodani në TV Korça.Sot MynyrHoxha ka gati botimin e dy librave me poeziku spikat më shumë lirikja si dhe një poemëqë e merr temën para dy shekujsh. Krijimet eMynyrit mbartin hallet e njerëzve të zakon-shëm, trajtojnë tema që vetëm një krijues menuhatje të hollë i dallon e i ngre në art, tëhabit me shtrimin e zgjidhjet lakonike të prob-lemeve që shpesh nisin si rebuse të

vështira.Tek poezia "Ikja" në mënyrën mëorigjinale jep konceptin filozofik të ikjes eardhjes në optikën e një poeti plot ngarkesë endjenjë:

"Çdo gjë që ikën lëre le të ikë.Se pa ikje nuk ka ardhje tjetër.Dhe vitet që mbetën t'i gdhendi në rrip. Siç gdhend ditët një ushtarë i vjet..."Një gjetje shumë origjinale shihet tek tra-

jtimi i një teme sociale që e bren një shoqërimoderne e ka të bëjë me lidhjet e gabuara eme tjetërsimin e ndjenjave:

"Çudi që puthesh me një tjetër.Që është gjithçka e s'është asgjëTek të ngacmon kujtimi i vjetërQë ishte shumë e nuk është më.Lexuesi që e ndjek e vlerëson.Mynyri edhe

më shumë vlerësime do të marrë me ato qëdo të botojë në të ardhmen.Vlerësime ka mar-rë edhe nga personalitete të letrave shqiptarekur ka kontaktuar me ta si: Xhevahir Spahiu,Adriatik Kallulli që e quajnë me plot gojënnjë Esenin shqiptar, apo i madhi Dritëro Ag-olli që i ka thënë: "Edhe më të dobëta se këtot'i bësh, je i madh. Por Mynyr Hoxha prapënuk mburret, vlerësimet i merr për detyrimedhe më të madh ndaj vetes e të tjerëve që evlerësojnë.Besojmë se puna do t'i ecë e do tabëjë të madh, se interesat e tij janë tëshumëanshme.

Do të ketë kohë të flitet për poezitë e tij tëbotuara e të pabotuara ende dhe duke e lënëtë hapur këtë temë, dua të ndalem edhe teknjë pasion i veçantë; kënga.Janë mbi 70 tek-ste këngësh të rregjistruara më tepër në radio edisqe, ndonjë edhe në klip.Tekstet e tij kërko-hen nga shumë këngëtarë.Shumë prej këtyreteksteve nuk e kanë emrin e autorit në fund,por ai nuk bëhet merak, mjafton që ato të këna-qin shijet e dëgjuesve.Njëkohësisht nuk e fshehshqetësimin qytetar kur mbi ndonjë tekst tëtij vegjeton një muzikë e stisur joshqiptare dhee kënduar nga ndonjë këngëtar dasmash.Nëkëto raste nuk i vjen keq që teksti i tij i bukurmbetet anonim.Për këngën ka patur konsulen-ca me disa këngëtarë të shquar mes të cilëveedhe me Luan Zhegun me të cilin akoma nukka realizuar për arsye të angazhimeve të shum-ta të këngëtarit.Këngëtarja e njohur ValbonaHalili këndon katër këngë të Mynyrit mes tëcilave spikat kënga e mirënjohur "Në derë dupajtonin" me të cilën kënga e bukur tiranëse edasmës ngrihet në nivele edhe më të ad-mirueshme.

Klipit të realizuar me një finesë dhe ele-gancë ia ngre edhe më shumë vlerat refreni:

"Në derë du pajtonin,Supet me oriz,Ruejma djalë fustonin,Se mos ma bojsh pis..."Me këngëtarin Xhavit Dedej përmendim

këngën "Kjo dashnia do ustallik".Sinan Hox-ha në diskun prej 9 këngësh 4 i ka nga Mynyrisi: "Rina-Rina","Shën-Valentini" etj. Me Pa-jtim Strugën ka këngët "E ka thanë edhe kura-ni", pritet të dalë kënga "Te xhamia, te sa-hati" Me Elda Shabanin ka tre katër këngë si:"Mos ma shto mërzinë".Ka dy këngë dashurieme këngëtarin Rati.Me S.Miskun ka këngët"Këngë për Shijakun", "Këngë për Kavajën" .MeLirim Hoxhën,Artan Jasharin,Muharrem Ah-metin ka realizuar disa këngë në radio.Ngagrupi i Çipinit-Vlorë pritet të dalë kënga "Qëtë tëra i ka Vlora".Petrit Lulo ka në proceskëngën "O bixhoz, o qerrata" dhe Arif Vladi"Këngë për rrugën Kukës-Prishtinë"

Këngëtari Ylli Bako do të këndojë këngën"Lule çaji, lule mali" ku duket sikur në të ësh-të mbledhur për t'u shijuar aroma e tërë ma-leve të Shqipërisë nga Veriu në Jug kur thotë:

"Lule çaji, lule mali.Shijen tënde ma ka endaPër sheqer nuk më merr malliSe sheqerin e ka brenda"Është interesante shtrirja gjeografike e

këngëve të tij.Kur shkruan këngë për Tiranën,duket si tiranas i moçëm, kur shkruan për Ju-gun, të duket se po bisedon me një lab apokorçar.Është një njohës i zakoneve, folklorit,dëshirave e interesave të çdo treve shqiptare epër këtë admirohet edhe më shumë nga dëg-juesit kudo.Teksti i këngës ecën paralel mepoezinë e mirëfilltë.-Tani kam shumë porosi,-thotë ndërsa pi kafe tek lokali i Arianës, njëgrua fisnike që, kur e sheh Mynyrin në "ethet"e krijimit, plot mirësjellje u thotë edhe tëtjerëve që të mos e trazojnë.Dhe me një vësh-trim disi të përhumbur vazhdon "Por ka edheraste kur vërtet vihem në siklet, kur ndonjërimë kërkon një këngë që t'i përshtatet një mel-odie të caktuar dhe atëherë më kujtohen fjalëte kompozitorit të madh Çesk Zadeja në njëtakim kur për të tilla raste tha: Është njëllojsikur të bësh këmbën sipas këpucës e jo kë-pucën sipas këmbës"

Kur rri e qëndron me Mynyr Hoxhën nuk kehumbur kohë, por ke fituar.I larguar herët ngaRadomira, nga goja e tij dalin fjalë, histori ekujtime të një kohe të shkuar, që tani ngjajnësi fosile e vlejnë të studiohen, sepse tek Mynyrijanë konservuar si në një arkë të sigurtë. Jetojnëbashkë tek ky njeriu dhe poeti.

Munir Hoxha

14 - Prill 200936nr.

emigracionVargjet e sipërme i mora nga dorëshkrimi i parë “Mbresat e mia në vargje”, libër qëi kalon të dyqind faqet. Malli për vendlindjen dhe njerëzit u bëka edhe penë, ebëka njeriun edhe poet, edhe shkrimtar, edhe...

MALEVE TË REÇIT ME FAIK PRENÇIN...Nga: ABDURAHIM ASHIKU

Me të, me Faik Prençin nga Reçii “Nëntë Maleve të Dibrës”,

herë-herë pimë nga një birrë, shqe-to, drejt nga shishja...

Pimë dhe me mendje fluturojmëmaleve. Ndalemi në Reç dhe pot-kojmë fshatrat siç potkohen lulet nëShëngjergj duke u hedhur sipër trosh-ka buke, vezësh e të tjerë ushqimeshduke mërmëritur nën zë ritet e lash-ta:

O na erdhi veraMe dhen e me shqera...

Pimë dhe fluturojmë në Çidhën,hyjmë në histori duke tundur bede-na të moçëm që lidhen me Çidhnëne Skënderbeut dhe bedena të rinj qëlidhen me tunelet e Gjalicave, hyjmëedhe në klasat e shkollës në majë tënjë çuke natyrore që ta merr shikimine ta përplas sa Grykë Nokës aq edheSinave teje e tej në theqafje tënatyrës, hyjmë dhe ai kërkon e mënxjerr defterin e kujtesës me emra eadresa të nxënësve të tij...

Pimë birrë me mendjen tek bu-rimet e Sopanikës në atë varje gjer-danësh me perla... Pastaj ai nxjerrnjë fletore ku me një shkrim të bukure me një shqipe të pastër më ve nëkujtesë jetën dhe brengën e tij nëvargje.

Prej asaj fletoreje, që shpresoj njëditë të bëhet libër, këputa disa rresh-ta siç këputen e bëhen tufë lulet emajit...

E ka një merak të madh FaikPrençi, atë merak që e kam edheunë, ndaj kam bërë edhe një libër-“Rilindësit e kohës sonë”, merakune gjuhës, të asaj gjuhe të bukur qënuk ia lëshoi bedenat kërkuat në his-tori...

Udhëtoj disa herë,Nga Athina në Tiranë.Përveç timonierit,Të tjerët...Shqiptarë janë.

Në të folurAs fëmijëtQë kanë pranë,S’më ngjasojnëNë gjuhë,Si shqiptarë.

Pesë shekujArbëreshët në Itali,Arvanitët në Greqi,Akoma...S’e kanë harruar,Gjuhën mëmë,Që nga kohae Skënderbesë !...

Mësojani fëmijësGjuhën MËMË !

E donë fjalën shqipe, e kërkon nështëpi, në rrugë, në kafene. E kërkondhe kur e gjen tabaku që mban filx-

Abdurahim Ashiku me Faik Prençin

hanin e kafesë, i argjendtë i duket...

Me frikë futeshanë kafene,për një kafenë lokalet greke,gjuhën nuk e dija.

Rastisinjë ditë,në një lokal,një çift shqiptar

E argjendmu dukajo tabaka,kur më sollënkafenënë gjuhën time.E më pyetënpër shëndetine gjithçka.

Këtu do ta pi,Gjithmonë kafenë !

I dhemb ikja, farë e shpërndarë, asi i thonë në një fjalë bote me rrënjëtë greqishtes së lashtë – diasporë, idhemb ndaj thërret me zë...

Nuk u shpërndamë,si shpërndanBujkufarën në arë

Bujku e shpërndanfarën në një arë.Ndërsa ne...Në gjithë BotënMbarë,

Në arën e bujkutmbin e njëjta farë.Prej arës “Botë”mbin,vetëm mall !

Mall për njeri tjetrinMall për vatanin !

Plagë të shumta ka në shpirt FaikPrençi i Reçit, plagë që lidhen memëmëdheun, me Dibrën, me vendinku lindi, u rrit dhe mërgoi... për tëmërguar përsëri...

Dhe thotë zemërlënduar...

Kur e krahasoj sot,Hartën e ShqipërisëMe atë të Skënderbesë,Më duket...Si kokë lejleku,Kur ulet në ujëratE kënetës.

Pse veç dy këmbëMe një kokë, ke ti ?Po brinjët e krahëtKu mi ke ? (Ah!)Ca në Kosovë,Ca në Maqedoni,Ca në Mal të Zi,Ca në SerbiCa në Çamëri !

Kështu e copëtuarMë dukeshE shëmtuar....!

Merre guximinPa pyetur,Kërkënd në botëDhe bashko trupinE plotë.Të mos mbetesh lejlekNë kënetëPo shqipe maleshMe kokëKëmbëE fletë !

Atëherë jeHarta e vërtetë !

Për të vazhduar më tej me thir-rjen...

Ca gjuhë prishurThanë ahere :Dibra e Vogël,Dibra e Madhe

MendjeshkurtritNë dy pjesë- Plakushët e EvropësDëng,Me kufij në mes...

E “ vogël “, e “madhe”Dibra “NJË”Vëlla i mirë

Për gjithëShqipërinë

Dibrani,vetëmE ka pastruarOborrin e tij...

Atë që ka në zemër, në shpirt, atëqë përbën thembrën e jetës së emi-grantit ai e thotë...

Cilido duhetTë thotë:ShqipërinëS’e ndërtojnë,S’e mbrojnëAta që i mbajnë“Gajlen”- Harroje !

“Gajlen” mundetTa mbajnëDhe të huaj,“Gajle” mbetetPër të tërë.- Harroje !

Ta zhvillojnëMbrojnë,Janë:Bijtë e bijt’ e shqipes,Që duan me zemërShqipërinë,Kudo që janë !- Pranoje !

Faiku është emigrant, pa letra,është i “burgosur i pandreqshëm”.Edhe kur grekët hapin derën e “bur-gut” ai nuk lëviz dot, nuk ia kanëdhënë as “veveosin jeshil”. Grekët,pleqve, prindërve të fëmijëve të rri-tur, nuk u japin leje qëndrimi. Nuku japin as sigurim shëndetësor, as...

Ndaj ai thërret:

O emigrant!MendojuMe gishtinKokës,Të mos tallenNjerëzit e botës !

Me para e merrGatimin e huaj ?Më e ëmbël buka,Në vendin tuaj !

Çidhna ku për shumë vjet në rin-inë e tij mësonte fëmijët e vegjëlkishte një shkollë...

Dhe ishte shkollë...Nga kjo shkollë ai ka marrë me

vete shumë “leksione”, njërin prejtë cilëve e ka vënë në vargje...

Sa të ngjitëshMaloren e fortëNë Arras të DibrësPër në Grykë NokëTek Varri i Jovanit,PushojmëNdërrojmë cigareE bisedojmë

Mbi varr

Lisi me myshqeNgjyrë griSi flokët e mustaqetE tij.

Grykë nga maletNokë nga trimatE Jovanëve

Gjithë ÇidhnakëtJovanë janëNë çdo betejëTrima, kapedanë...

Faiku është gjysh, disa herë gjy-sh. Kjo e gëzon, ja dredh telat e zem-rës, ndaj...

Një ditë, njëherëshmë erdhëntek tavolinae shkrimit,nipat e mbesattë lindur në Greqi:

Eltoni,Kleloa,Xhesi,Sara,Rigelsi,E pipiruqja - Siena.

Zemra më gufoinën shpirtin e qetë,kaq herëgjysh u bëra.

Nënat duant’i largojnë.Ikën....nënat,se i pashë,me inat!

S’jam i qetëkur s’i kam pranë.Njomëzatmjaltë mbi mjaltë.

Faiku këto ditë, ndërsa pinim bir-rën e zakonshme drejtpërdrejt ngashishja, shqeto, nxori nga xhepi ibrendshëm i xhupit një fletore...

-Lexoje, më tha, por mos e shkru-aj në kompjuter, vetëm lexoje...

E di pse thotë “mos e shkruaj nëkompjuter”...

Po e lexoj...Po e shkruaj...Janë të tjera vargje, të tjera nd-

jenja për vete, për shokët, për miqtë,për Atdheun...

Vargjet e sipërme i mora ngadorëshkrimi i parë “Mbresat e mianë vargje”, libër që i kalon të dy-qind faqet.

Po kaq i bie të jetë edhe volumi idorëshkrimi të dytë...

Malli për vendlindjen dhe njerëzitu bëka edhe penë, edhe kompjuter,e bëka njeriun edhe poet, edhe sh-krimtar, edhe...

Malli për vendlindjen ka nxjerrënë orbitën shqiptare poetë e sh-krimtarë të mëdhenj...Naimi, Samiu,Mjeda, Shiroka, Pashko Vasa, Noli...

Athinë, prill 2009a_ashiku@yahoo.gr

P a j t o h u n i n ë g a z e t ë n “ R r u g a e A r b ë r i t ”E - m a i l : r r u g a e a r b e r i t @ g m a i l . c o m . Tel.

w w w . d i b r a . o r g

15 - Prill 200936nr.

kujtesë Në kujtesën e tërë atyre që e njohin i ndjeri Shehat Marku mbe-tet një intelektual, gjykatës i ndershëm, patriot dhe publicist i

dalluar në shtypin shqiptar në Maqedoni dhe Shqipëri.

Më 27 mars 2009, në moshën70 vjeçare u nda nga jeta in-

telektuali, gjykatësi dhe publicistidibran Shehat Marku, i shquar përpunën e tij të palodhshme në rua-jtjen e sedrës,arsimimit dhe intelek-tualitetit dibran.

Shehat Marku u lind në Dibër,shkollën katërvjeçare e kreu në fsha-tin Bohmovë, tetëvjeçaren në Dibër,të mesmen Normale në Shkup.Punoi si mësues në rrethin e Pollogutdhe sidomos në Çegran ku dha kon-tribut të madh në arsimimin ebrezave të rinj. Fakultetin juridik efilloi në Beograd dhe e përfundoi nëZagreb ku ishte student i dalluar. NëZagreb ishte themeluesi i parë i Sho-qatës studentore patriotike “Shkën-dia”. Pas mbarimit të studimevepunësimin e parë e filloi në gjykatëne Prizrenit në Kosovë, sepse Dibraende ishte e molisur nga kthetrat eRankoviqit. Ishte kodi lidhës i ju-ristëve të dalluar të Kosovës, por nukpranoi ta vazhdojë karierën e tij atjesepse mendjen e kishte te vendlind-ja dhe vizioni i kombit shqiptar nëMaqedoni. Prandaj u kthye të punojënë Gjykatën komunale të Dibrës de-risa doli në pension. Ishte lidhurshpirtërisht me ndërtimin e “Rrugëssë Arbërit” që lidh trojet shqiptare.Kontribuoi në themelimin e statusittë Universitetit të Tetovës. Motoja etij ishte flamuri, ndërsa feja e tij ishteshqiptaria. La amanet bashkimin etrojeve etnike shqiptare. Besonte nëgjakun arian të shqiptarit. Ishte djalii Kaloshit dhe nënës Kadrije Toçi.Kur Shehati ishte gjatë vjeç kjo famil-je u internua në fshatrat e Maqedo-nisë lindore sipas projektit serbo-madh antishqiptar. Vdiq i qetë sepseKosova u bë shtet më vete. Besontese shqiptarët e Maqedonisë nëpërm-jet partive shqiptare në kauzën e tyre

Më 9 prill 2009 vdiq veterani iluftës Din Halit Cera. Ai lindi më1 nëndor 1926 në fshatin Trojak tërrethit Dibër. Gjatë viteve 1933-1937 mbaroi shkollën fillore nëPalaman me rezultate të mira. Push-timin e Shqipërisë nga Italia fash-iste e priti me indinjatë ashtu sishumë bashkëmoshatarë të tij. Kuru krijua brigada e 18 sulmuese nëSllatinë, atëherë vetëm 18 vjeç djalëDin Çera u rrjeshtua ndër të parëtnë batalionin e parë të kësaj bri-gade. Siç tregojnë bashkëluftëtarëte tij Dini ishte ndër aktivistët krye-sorë të këtij batalioni që u dalluanë aksionet luftarake të kësaj bri-gade si në Kukës, Prizren, Zhur,Kala e Dodës. Dini ishte ndër dele-gatët e parë nga brigada e 18 që dotë merrte pjesë në kongresin e rin-isë antifashiste. Pas kongresit DinÇera caktohet në prapavijën e Di-vizionit të pestë në Gjirokastër. Fillpas çlirimit të vendit Dini kthehetnë Peshkopi ku në fillim filloi punësi financier në bankën e shtetit.

In memoriam

Shehat Marku, një jetënë shërbim të kombit

duhet të kenë kombin. Ndjentekënaqësinë më të madhe atëherë kurliderët partiakë shqiptarë i shtrëngo-nin dorën njëri tjetrit. Shehati ishtebashkëshorti i Fatimes, profesore egjuhës shqipe, baba i Fisnikut, inx-hinier i dipl. i informatikës, iAdelinës, mjeke e diplomuar dheanalitiste, dhe e Parimit, i diplomuarnë biznes dhe administratë. Ishtegjyshi i Nesës, Lekës dhe Andrës dhevjehri i Mertës dhe Vetonit.

Shpëtim Cami, kryetar i Shoqatësqytetare “Votra Dibrane”, në nekro-logun e tij gjatë varrimit, u shprehse: ”Ikja jote në botën tjetër na hapiplagë të thellë të gjithëve që të njih-nim. Ishe prind dhe familjar imrekullueshëm, gjykatës i preferuari së drejtës të pakontestueshme dheata që e shijuan dhe e përjetuan këtëdo ta mbajnë mend për jetë dhe mepietet. Ishe një punëtor i palodhurshoqëror sidomos për realizimin easpiratave për Dibrën, vendlindjentënde që e adhuroje dhe punoje mengulm dhe thoje se Dibrën tonë nukduhet ta lëshojmë prej dore, Dibrëne lashtë, Dibrën e mençurisë,trimërisë, Dibrën e bëmave historike.Ty ishe themeluesi i Shoqatës qyteta-re “Votra Dibrane”, që e vendose

mbi platformën patriotike, duke afru-ar rreth saj edhe bashkëatdhetarëttanë në SHBA,diasporën nëEvropë,në përpjekje për pengimin emërgimit, me dëshirën për të mos eharruar vendlindjen dhe me syniminpër krijimin e kushteve për kthiminsërish në vendlindje të mërgatëssonë. Do ta ruajmë gjallë kujtiminpër Ty, sepse Ty ishe kryetari i parëedhe i SHKA “Liman Kaba” në vitete 60-ta të shekullit që lamë pas, ecila edhe pse e përndjekur nga qarëetshoviniste,ringjalli jetën kulturorenë Dibër, Maqedoni, në Kosovë ediasporë. Ty ishe nxitës, nismëtardhe realizues i veprimtarisë së Sho-qatës së intelektualëve shqiptarë tëDibrës dhe Maqedonisë, ku isheanëtar shumë produktiv i Këshillitrepublikan. Ty ishe i tëri me planedhe aspirata progresiste për të ardh-men tonë dibrane, kombëtare enjerëzore. Ne sot po ndahemi melot në sy dhe me mirënjohjen tonëshpirtërore për tërë atë bëre. Të qoftëe lehtë toka dibrane që e adhurojetërë jetën”.

Jakup Marku, në nekrologun e tijnë emër të fisit Marku, shtoi se:”Nebrezave të ri Ti gjithnjë na qaseshesi prind dhe tërë jetës iu përkush-tove mësimit dhe dijes. Kurrë nuklejove që si gjykatës në përcaktimine të drejtës të influencohesh ngapolitika e kohës.

Në kujtesën e tërë atyre që e njo-hin i ndjeri Shehat Marku mbetet njëintelektual, gjykatës i ndershëm, pa-triot dhe publicist i dalluar në sh-typin shqiptar në Maqedoni dhe Sh-qipëri.

I ndjeri Shehat Marku , u varrostë premten në praninë e familjarëve,farefisit dhe shokëve e miqve ngaDibra, Kosova, Shqipëria dhe shumëqytete të Maqedonisë.

Ndahet nga jeta veterani Din ÇeraVetëm pak vite më vonë dërgohetnga rrethi i Dibrës në Shkodër për tëndjekur një kurs infermierie.

Për 15 vite me radhë Din Çera dotë kryente detyrën e kryeinfermieritnë dispanserinë e Peshkopisë. Mehapjen e spitalit të Sllovës Dini dotë trasferohej nga Peshkopia për tëardhur në Sllovë si kryeinfermier derisa doli në pension. Ai në fakt kishteprofesionin infermier por nga prak-tika e gjatë kishte përfituar shumë.Ai u kthye në një mjek i vërtetë mezemër të madhe. Do ta gjeje në gad-ishmëri të plotë në të gjithë zonënqë nga Kalaja e Dodës e deri në Dyp-jakë, Nga Shumbati e në Çidhën.Kudo kur e kërkonin ai ishte i papërtuar dhe u gjendej pranë tësëmurëve. E dibranët do ta kujtojnëgjithmonë si një ndër njerëzit më tëpërkushtuar që u dha ndihmën e parënë momente të vështira. Din Çeraishte dekoruar disa herë. Ai mbantemedaljen e çlirimit, të trimërisë. Jovetëm kaq por Presidiumi i Kuven-dit Popullor me dekret 6960 datë 6.

4. 1985 i jep Din Çerës medaljene punës me motivacion:'Për shër-bim të mirë ndaj popullit"

Selim Pira, Hysen Çera, HalilRobi, Ferit Çera, Esat Skarra,

Bazri Çera.

Nga: NAIM PLAKU

Kishte pasë jetuar në anët tona kohë më parë një djalë që thoshin sekishte mbaruar medresen në Stamboll dhe , si të tillë, e zgjodhën

myfti. Erdhën si erdhën punët dhe këtij myftyut na i doli boja pa mbushurmandatin e tij, siç ishte mandati i myftyut të atyre kohërave, apo siçështë dhe sot mandati i deputetëve tanë.

Në takimin e parë që bëri një ditë të xhuma në xhaminë më tëmadhe të krejt qendrës së krahinës, ku qenë mbledhur shumë besimtarë,myfti Banushi u hyri fort për zemër, u foli për gjërat e shumta që do tëbënte për krejt zonën, për disa xhami që do të ndërtonte në fshatra, përçeshtjet që do t’i gjykonte me paanësinë më të madhe, për drejtësinëqë do të vendoste kudo, për ndihmat që do t’u jepte nevojtarëve nga tëardhurat që kishte komuniteti mysliman. Premtoi e premtoi shumëgjëra duke folur dhe për moralin e tij të lartë që e karakterizonte.

- Tani kemi gjetur, vërtet njeriun që na duhet. – tha njëri.- Ky qenka tamam myfti, njeri i Zotit dhe jo si ai kopuku që patëm

më parë, që na ngopi me rrena e na la në batak.- Lëre!- ia priti tjetri, - por kishte qenë dhe i panomuz. Ky qenka

shpirt njeriu...Por kaluan vite dhe myfti Banushi s’po bënte asgjë nga ata që tha

ditën e parë. Bile thoshin se me paratë që kishte komuniteti ai ndërtoisarajet e tij, bleu një kope me dele, filloi të blinte ca toka të majme, qëi shisnin fukarenjtë e fshatit dhe u bë më i pasuri në tërë krahinën.Mori tri gra nga vajzat më të bukura që kishte nuhatur andej këtej,sepse ashtu ia lejonte feja dhe pa ç‘pa vendosi që të udhëtonte për nëMekë ku, i mbuluar me mahramin e bardhë do të kryente ritet një pasnjë për të marrë pastaj titullin Haxhi.

Dhe kështu bëri. U mor vesh në gjithë krahinën se myftiu u nis përnë haxhillëk dhe, kur u kthye, i shkuan shumë vizitorë për t’i shprehururimet:

- T’u shtoftë ymri, o Haxhi Banushi! – i thoshin. – E gëzofsh mjekrën!Haxhiu priste e përcillte vizitorët dhe u shpjegonte atyre se ç‘kishte

parë në Mekën e famshme. Filloi të shkruante dhe nuska e të bënteduva për t’u bërë mirë të sëmurëve e hallexhinjve.

Por Haxhiu i bëri katër vjet dhe sipas rregullit do të zgjidhej prap, dota përsëriste mandatin e tij, siç do të thoshim ne sot për deputetët. Dhedoli para xhematit të tij për të përsëritur mandatin.

Tashmë Haxhi Banushi kishte ndërruar pamje. Nuk ishte më ai my-ftyu i ri, me një pamje të freskët e tërheqëse, por një mesoburrë më njëmjekër të zezë e konture që tregonin se kishte bërë një tualet tyë përso-sur.

- Ja ku jam, - tha Haxhiu, - S’kam ç‘t’ju them se më njihni e junjoh.

- Unë nuk po të njoh. – u hodh e tha një burrë nja dyzetësh. – Jebërë haxhi. E ka marrë vesh tërë krahina, por do t’ju bëja një pyetje...

- Urdhëro e fol, Myftar! – foli si me të qeshur Haxhi Banushi.- Këtë mjekër që ke lënë, vërtet të bukur e paske, por a e ke lënë në

atë krye që ke poatur, apo në një krye tjetër?Filluan të qeshin të tjerët.- Një faqe ka burri, o Myftar.—u përgjegj Haxhiu urtë e butë.- Po e pate lënë në atë kokën që ta njohim mirë e bukur të gjithë, ma

mirë hiqe se nuk na hyn në punë...- Banush, Banush! – thirri një tjetër nga mesi i turmës, - Mjekrën

tënde s’ta do më askush. Ke vënë një mjekër në fytyrë të vjetër... Hajt,merr rrugën, o babaxhan, se myfti nuk bëhesh më. Ndërro mjekër ebëju tjetër!

T Ë Q E S H I M S Ë B A S H K U

MJEKRA E MYFTIBANUSHIT

Pajtohuninë gazetën

“Rruga e Arbërit”

www.dibra .org

Tel. (04) 22 33 283.E-mail: rrugaearberit@gmail.com.

Numri i radhës së gazetës do të dalë çdo të diel të fundit të muajit.Për ata që duan që gazeta t’ju shkojë me postë në shtëpi, ju

lutem konfirmoni në redaksi adresën e saktë

16 - Prill 200936nr.

cyan magenta yellow black

botimeMeremja poeteshë, e fton lexuesin të ndihmojë të varfrit, t‘u jap krahë ëndrrave dhedëshirave për një botë më të mirë dhe humane, për më shumë përkujdesje, dashuri dherespekt, sepse, siç shprehet ajo, “e drejta e njerëzve, është një monedhë e artë”.

Nga: VIRON KONA

Pas librit të parë me poezi: “Falni mirësi, onjerëz”, ky është libri i dytë i poeteshës

Mereme Suli. Si redaktor, kam kënaqësinë tapërshëndes dhe ta urojë Meremen për mbarë-si në udhën e saj të jetës, të poezisë, të këngës,të humanizmit dhe të dashurisë për gjithçkatë mrekullueshme që ajo ëndërron dhe dëshi-ron.

Udha e poezisë është e gjatë dhe shoqëro-het me arritje dhe vështirësi, ajo është njëudhë ku, poetesha ende e vogël, përmesvargjeve të freskët, fton me ndjenjë e sinqer-itet edhe lexuesit që të ecin bashkë me të, ifton ata të shijojnë bashkërisht bukuritë e jetës,të përjetojnë ndjenja dhe emocione të rralla,ta duan të mirën dhe të bukurën dhe ta përhap-in atë si aromat luleve, si flladet e freskët,ashtu siç dhe dallëndyshet, përhapin lajmine ardhjes së pranverës:

Ja tek po vjen, dallëndyshja lajmëtare,Dhe na sjell lajmin, dritare më dritare.

Por, poetesha me vargjet dhe figuracionine thjeshtë që përdor, mbanë edhe qëndrimndaj të keqes që, ashtu si hithrat dhe ferrat, idalin njeriut përpara dhe përpiqen t‘i zënërrugën. Ajo e di se në jetë qëllon të ndod-hesh në vështirësi dhe të përballesh meudhëkryqe, ku duhet të bësh zgjedhjet mestë mirës dhe të keqes, mes të bukurës dhe tëshëmtuarës, mes të lehtës dhe të vështirës, mesëndrrës së magjishme dhe realitetit të ashpër,mes dashurisë dhe urrejtjes... Me shembullindhe vargun e saj, ajo është e vendosur për tëarritur qëllimin që i ka vënë vetes, t‘u falënjerëzve, fëmijëve dhe të rriturve, ndjenja të

Mereme Suli, “Dialog me lulen”çiltra dhe të sinqerta, dashuri, humanizëm dhemirësi:

Sepse për të dyja, vlerë s‘kishte pasuria,Por dashuria, mirënjohja dhe miqësia.

Duke shfletuar librin e ri poetik: “Dialogme lulen”, jam ndjerë i entuziazmuar ngamendimet e qarta, të shprehura bukur dhe mehijeshi, me vargun dhe rimën e përdorur, mestrofën dhe figuracionin, me ritmin dhe melo-dinë e poezive:

Librat janë gjithçka për mua,Me dritën e tyre, udhëtoj ku të dua.

Në vargje dhe poezi profilizohen karaktere,përshkruhen në mënyrë poetike tipa dhe per-sonazhe të larmishëm. Meremja poeteshë, efton lexuesin të ndihmojë të varfrit, t‘u japkrahë ëndrrave dhe dëshirave për një botë mëtë mirë dhe humane, për më shumëpërkujdesje, dashuri dhe respekt, sepse, siçshprehet ajo, “e drejta e njerëzve, është njëmonedhë e artë”. Poetesha, u tërheq vëmend-jen lexuesve që të tregojnë më shumë kujdespër gjithë gjallesat, të cilat kanë edhe ato tëdrejtën ta jetojnë jetën nën rrezet e diellit qëu takon, ndërkohë që, përpiqet të tregojë mefinesë luftën për ekzistencë që bëhet në natyrë.Këtë filozofi të ekzistencës së jetës, ajo e shprehme talent tek poezia “Shqiponja, miu dhe gjar-pri”, e cila nuk është thjeshtë vetëm një poezi,por edhe një fabul me përmbajtje alegorike:

Gjarpri, duke u përdredhur, u lutej papushim,Të mos e hanin, se në jetë kishte bërë vetëmmirë,Por, ishte e kotë, shqiponja dhe zogjtë nuk edëgjonin,Edhe atë drekë, një gjarpër po shijonin.

Poezitë e këtij vëllimi shprehin dashuritëpa mbarim për njerëzit më të dashur të po-eteshës, për prindërit që e duan aq shumë,gjyshërit, që i falin veç dashuri e ngrohtësi, tëafërmit, shoqet dhe shokët e shkollës, më-suesit dhe të gjithë njerëzit e mirë që punojnëdhe përpiqen pareshtur për ta bërë gjithnjë emë të bukur jetën në gjithë rruzullin tokësor.Vargjet e Meremes janë të ndjerë, plot kolore hijeshi, plot mbresa dhe emocione. Atoshpërndajnë në hapësirën letrare erën e lirisë,bukurinë e natyrës, keqardhjen për viktimat eGërdecit, për pyllin e djegur që, si njeri, lës-hon britma nga dhembjet e djegies, teksabanorët e tij të përhershëm, gjallesat e pyllit,largohen pa ditur ku të shkojnë:

Zogjtë fluturonin, duke qarë të tmerruar,Nga flakët e zjarrit, që s‘kishin të shuar.

Poetesha u drejtohet njerëzve me thirrje tëzjarrta që të ndihmojnë të varfrit, kërkon prejtyre më shumë paqe dhe harmoni, ngrohtësidhe dashuri njerëzore, teksa demaskon tëkeqen, gënjeshtrën, mashtrimin dhe ligësinë.Zemra e saj e njomë, plagoset kur dëgjon përnjerëz që duan t‘u bëjnë keq të tjerëve, pran-daj, nga njëra poezi tek tjetra, ajo shpalosëndrrat e saj të zjarrta për jetën, për të buku-rën, për të mirën dhe madhështoren, dhe, sinjë e rritur, përpiqet të japë edhe rrugëzgjidh-jet, të tregojë me shpirtin saj fisnik se ku du-het të shkojë dhe si duhet të veprojë njeriupër ta jetuar jetën ashtu siç duhet:

Edhe pse ndonjëherë, ndeshim vështirësinë,Me guxim të ecim, të tregojmë zotësinë.

Ndihem optimist dhe i ngazëllyer që po-etesha Mereme Suli, ende e vogël në moshë,

por jo në mendim, premton të ardhme letrare.Në shpirtin saj vezullojnë shkëndija të zjar-rta, që shpejt, besoj, se do të ndezin një ylltë ndritshëm poetik:

Si zog krahëhapur, dëshiroj të fluturoj nëhapësirë,

Botën e madhe ta përshkojë, gjithë gaz edëshirë.

I urojë suksese dhe arritje të tjera Mer-emes në udhën e mrekullueshme të poezisë,ku tashmë ajo po udhëton e sigurt!! E ardhmjae saj poetike, qoftë gjithë gaz e hare, guxim,vendosmëri e besim.

Botohet për herë të parë në formë të plotë libri "HISTORIA E SHTETIT, SHOQËRISË DHE QYTETËRIMIT OSMAN"

Perandoria Osmane në vështrim shumëdimensionalBotimi origjinal turk u publikua

në dy vëllime (1994 dhe 1998)dhe mbulon periudhën nga themeli-mi i principatës osmane, deri nëshpallje e Republikës së Turqisë. Këtovëllime u përkthyen dhe botuan nëarabisht në vitin 1999, në anglishtnë vitin 2002 dhe së fundmi, falëpunës këmbëngulëse të AIITC, kylibër vjen edhe në gjuhën shqipe.

Për herë të parë në gjuhën shqipe,pas suksesit të jashtëzakonshëm nëvende të ndryshme të botës, vjenvepra "Historia e shtetit, shoqërisëdhe qytetërimit osman" në dyvëllime.

Ky libër botohet nën përkujdesjene veçantë të Institutit Shqiptar tëMendimit dhe të Qytetërimit Islam(AIITC) dhe hedh dritë plotësishtmbi historinë e Perandorisë Osmane.Të shkruash mbi historinë e një per-andorie të madhe, e cila përmblo-dhi shumë shtete në qendër të trekontinenteve dhe mbikëqyri rrugëtndërkombëtare për më shumë se 500vjet, është njësoj si të shkruash his-torinë e botës.

Libri "Historia e shtetit, shoqërisëdhe qytetërimit osman" është hartu-ar nga një grup historianësh turq, kuvlen të përmendësh disa nga emratmë të shquar të studimeve historike,si: Prof. dr. Ekmeleddin ?hsanoglu,Prof. dr. Feridun Emecen, Prof. dr.Mehmet Âkif Aydin etj. dhe ështëpërkthyer në gjuhën shqipe nga AI-ITC. Ky grup ekspertësh ka inspektu-ar arshivat e pasura në thellësi dheka nxjerrë në pah elementë të rinj tëpikturës historike. Pa dyshim që kjopunë kolosale, ka regjistruar një hap

shumë të rëndësishëm, që meritonvëmendjen e duhur nga lexuesit.

Autorët, për hartimin e librit,përdorën burimet e arkivave, kroni-kat osmane, studimet e historianëvebashkëkohorë, si dhe burimet perën-dimore. Synimi i librit është prurjae një perspektive të re, duke u ba-zuar në informacion objektiv dhe të

besueshëm nga kërkimet e fundit sh-kencore. Libri nuk përmban përaf-rimin klasik të kronologjisë në his-toriografi me përshkrimet e ngjarjevegjatë sundimeve të sulltanëve. Për-shkrimet jepen vetëm kur është enevojshme. Gjithçka paraqitet nëmënyrë analitike, në përpjekje për tashpalosur të plotë subjektin dhe në

të njëjtën kohë, për të përcaktuarlidhjen ndërmjet shkaqeve dhe pa-sojave të ngjarjeve politike. Nukbëhet thjesht paraqitje faktesh, porqartësohen dhe shpjegohen me bazaargumentuese institucionet e civi-lizimit osman, duke pasur sipikësynim përfshirjen e të gjithë Pe-randorisë Osmane, pa përjashtuarAnadollin, Rumelinë dhe Arabinë.Studiues të njohur, specialistë nëfushat e tyre, shkruajnë artikuj nëkëtë libër. Secili nga këta kapitujmund të ishte një libër më vete.Gjithashtu, jepet ecuria e histori-ografisë dhe shpaloset realiteti os-man në tërësi, sepse brenda çdoperiudhe pasqyrohen pikëpamjetpolitike, shoqërore dhe shkencore.Shumë nga të dhënat dhe informa-cionet konkretizohen edhe meimazhe e miniatura, me qëllimin përtë përcjellë sa më qartë përmasat ePerandorisë Osmane.

Përveç zhvillimeve politike, ësh-të trajtuar gjerësisht struktura sociale,ushtarake, studimore dhe e organiz-imit administrativ, por pa lënë mën-janë aspektin ekonomik, tregtinë dheindustrinë apo jetën shkencore dheatë kulturore. Sigurisht, që për të sh-kruar historinë e një shteti që ka sun-duar për më shumë se pesë shekujdhe që bashkoi shumë shoqëri tëndryshme duke respektuar kombës-inë, besimin, kulturën dhe gjuhën,është nevojitur punë kërkimoreshumë e gjerë dhe përpjekje tëstërmëdha. Është pothuajse e pam-undur që një person i vetëm të për-fundojë një studim të këtyre për-masave, duke kërkuar burimet e

rëndësishme osmane dhe perëndi-more. Pa dashur të nënvlerësojmëpërpjekjet individuale të historianëvetë ndryshëm, theksojmë se libri i his-torisë osmane duhet shkruar nga njëskuadër e organizuar dhe efektive, nëvend të një individi të vetëm, i cilidisponon mjete dhe mundësi të kufi-zuara.

Botimi origjinal turk u publikuanë dy vëllime (1994 dhe 1998) dhembulon periudhën nga themelimi iprincipatës osmane deri në shpall-jen e Republikës së Turqisë. Këtovëllime u përkthyen dhe botuan nëarabisht në vitin 1999, në anglishtnë vitin 2002 dhe së fundmi, falëpunës këmbëngulëse të AIITC, kylibër vjen edhe në gjuhën shqipe. Sëshpejti ky botim do të kristalizohetedhe në gjuhën ruse e boshnjake.

Vëllimi i parë trajton organiziminpolitik, historik, administrativ dheushtarak, si dhe sistemin ligjor, eko-nominë, financën dhe strukturën so-ciale osmane. Ndërsa vëllimi i dytëi librit trajton jetën fetare, gjuhën sëbashku me letërsinë, historinë e ar-tit dhe arkitekturën, jetën intelektu-ale, arsimimin dhe fushën shkencore.

Kritika bashkëkohore ka shprehurvlerësim maksimal për nivelin e këtijlibri, kjo vërtetohet edhe nëpasthënien e përgatitur nga studiue-si Halil Inalxhik. Ky botim përmbushnevojën për kërkime të reja në his-torinë osmane, si dhe hap horizontepër studime të mëtejshme në këtëfushë. Gjithashtu lexuesin e thjesh-të e pajis me fjalorin e plotë infor-mues mbi shtetin dhe civiliziminosman.