ĐHNN.vẽ Kỹ Thuật Cơ Khí - Ths.hoàng Thị Chắt, 172 Trang

172
BGIÁO DC VÀ ðÀO TO ðẠI HC NÔNG NGHIP HÀ NI GVC.Ths. HOÀNG THCHT VKTHUT CƠ KHÍ HÀ NI 2008

description

ye

Transcript of ĐHNN.vẽ Kỹ Thuật Cơ Khí - Ths.hoàng Thị Chắt, 172 Trang

B GIO DC V O TO I HC NNG NGHIP H NI GVC.Ths. HONG TH CHT V K THUT C KH H NI2008 Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh V k thut c kh 1.M U V k thut l mn hc k thut c s c dy cc trng i hc k thut nhm cung cp cho sinh vin nhng kin thc c bn v cch c v lp bn v k thut. Nh nhng bn v ny m ngi cn b k thut ni r c thit k ca mnh v thc hin . Ngy nay khi m mc chuyn mn ho v hp tc ho trong hu ht cc lnh vc sn xut v i sng t ti mc cao, th bn v k thut tr thnh Ting ni ca k thut. Cc bn v k thut c xy dng bng cc phng php biu din khoa hc, chnh xc tun theo nhng quy tc thng nht c quy nh trong cc Tiu chun Nh nc. Nhim v ca mn V k thut l cung cp cho ngi hc nhng hiu bit c bn v v k thut c th c kh nng thnh lp v c bn v. Bn v phi c v chnh xc , sng sa ngi cd hiu v trnh nhm ln v th i hi phi v chnh xc, t m v cn nhiu thi gian khi v bngdng c cm tay. Cn khi vbng my tit kim c thi gian nh cc tin ch ca cc thao tc nhanh v chnh xc. Mn v k thut cn rn luyn cho sinh vin tc phong lm vic khoa hc, c thc t chc v k lut, tnh cn thn, kin nhn ca ngi lm cng tc khoa hc k thut. Vkthutlmnhckthutcsmangnhiutnhthchnh.Trongqutrnhhc tp,ngihccnphinmvngcckinthccbnnh:llunvccphpchiu,cc phng php biu din vt th, nm vng cc quy nh ca Tiu chun Nh nc v bn v, mt khcphi thng xuyn rn luyn cc k nng thc hnh. Nm 1963, U ban Khoa hc v K thut Nh nc nay l B Khoa hc & Cng ngh ban hnh cc tiu chun Vit Nam v Bn v c kh. cng l nhng Tiu chun Nh nc u tin ca Vit Nam. Nm 1964 cc Tiu chun v h thng qun l bn v c ban hnh.Cc Tiu chun trn bc u thng nht cc quy nh v bn v k thut nc ta. n nay cc Tiu chun ngy cng c sa i v hon thin cho ph hp vi s pht trin ca sn xut v stin b ca khoa hc, k thut. Hin nay cc Tiu chun v bn v k thut ni ring v cc Tiu chun v ti liu thit k ni chung c Nh nc ban hnh trong nhm cc tiu chun v H thng ti liu thit k. thngnhtTingnicakthuttrnphmvirnglnhn,tchcquctv tiuchunha(InternationalOrganiazationforStandardization)vitttlISOthnhlpt nm 1946 ban hnh cc Tiu chun quc t v bn v k thut.VicpdngnhngTiuchunQucgiavQuctcngnhccTiuchunngnh, Tiu chun x nghip vo thc tin sn xutc ngha rt ln i vi nn kinh t quc dn. N thcycctinbkthut,nngcaonngsutlaong,chtlngvhgithnhsn phm. Gp phn gio dc ngi lao ngv t tng, v l li lm vic trong nn sn xut ln . L nhng ngi lm cng tc khoa hc, k thut trong tng lai chng ta phi c thc trong vic tm hiu v chp hnh cc Tiu chun Quc gia v Quc t cng nh cc Tiu chun ngnh, Tiu chun x nghip trong qu trnh hc tp mn v k thut cng nh vic p vo cng vic thit k v ch o sn xut sau ny.Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh V k thut c kh 2.CHNG I VT LIU V DNG C V lp cc bn v k thut cn phi c nhng vt liu v dng c v thch hp. La chn ng v s dng thnh tho cc dng c v l mt trong nhng iu kin m bo cht lng bn v v nng cao hiu sut cng tc. . Sau y l mt s vt liu v dng c thng dng trong v k thut. 1.1. VT LIU V 1.1.1. Giy v Thng c cc loi giy sau y: -Giyvtinh(giycrki),lloigiydy,hicngcmtmtnhnvmtmtrp. Khi v bng ch hay bng mc u v trn mt nhn. - Giy can dng sao chpbn v. - Giy v phc l loi giy thng, giy k li hoc giy k vung. 1.1.2. Bt v Ch dng bt ch en thc hin cc bn v k thut.Bt ch enc nhiu loi, bt loi cng k hiubng ch H(2H, 3H ...6H) v bt loi mm k hiu bng ch B (2B, 3B ... 6B). Ch s ng trc ch H hoc B cng ln th bt c cng hoc mm cng ln. Bt ch loi va c k hiu l HB. Trong v k thut, thng dng loi bt ch HB v m, v cc nt mnh v bt ch 2B t m cc nt v hoc vit ch. Bt ch thn g c vt nhn hay vt theo hnh li c (H. 1-1). Hnh 1-1 Ngy nay ngi ta thng dng cc loi bt ch bm (H. 1-2), rt thun tin khi s dng. Nn dng loi bt li ch c ng knh v cng ph hp.Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh V k thut c kh 3. Hnh 1-2 1.1.3. Ty Chnndngloitymm,khicntyxoccntvbngmcen,cthdngli dao co hoc bt ph mc trng.Ngoi ra cn c mt s vt liu khc nh mc en, giy nhm ( mi u bt ch), inh m c nh giy v trn bn v ... 1.2. DNG C V V CCH S DNG 1.2.1. Bn v Mt bn v thng lm bng g mm, mt bn phi phng v nhn, hai bin tri v phi cabnvthngnpbnggcngmtbnkhngbvnh.Mtbintricabnvphi phng v nhn c th trt thc ch T mt cch d dng (H. 1-3).

Hnh 1-3 1.2.2. Thc ch T ThcchTlmbngghocbngchtdo,ngmcthnngangmngvuT. Mp trt ca u T vung gc vi mp trn ca thn ngang, u T cng c th quay c so vi thn ngang.

Hnh 1-4 Thc ch T dng vch cc ng thng nm ngang, khi vch, bt ch c vch theo mp trn ca thn ngang. cc ng v song song vi nhau, ta c th trt mp ca u thc T dc theo bin tri ca bn v (H. 1-4). Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh V k thut c kh 4. 1.2.3. ke ke v k thut thng l mt b gm hai chic, mt chic c hnh tam gic vung cn v mt chic c hnh na tam gic u. ke thng lm bng g mng hoc cht do. CthdngkephihpvithcchThoc haikephihpvinhauvchcc ng thng ng, cc ng nghing song song v cc gc (H. 1-5).

Hnh 1-5 1.2.4. Thc cong Thc cong l thc dng v cc ng cong m khng v c bng com pa nh cc ngelp,parabon,hypebon...Thccongcnhiuloikhcnhauclmbngghoc cht do. Khiv,trchtcnxcnhcmtsimcangcong,saudngthc congniccimli,saochomtcungnocathccongiquatnhtbaimca ng cong ng cong c trn u (H. 1-6).

Hnh 1-6 1.2.5. Hp compa Hpcompavkthutthngdngcccdngcsau:compavngtrn,compa o, bt k mc Di y trnh by cch s dngmt s dng c . -Compa v ng trn Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh V k thut c kh 5.Compa v ng trn dng v cc ng trn c ng knh ln hn 12mm. Nu v nhng ng trn c ng knh ln th chp thm cn ni (H. 1-7).Khi v cn ch my im sau y: - u kim v u ch (hay u mc) t vung gc vi mt bn v. -Khivnhiungtrnngtm,nndngkimcngnuhocdngcchnh tm kim khng b n su xung vn v lm cho l m to ra dn n nt v khng chnh xc. -Dngngntaytrvtaycicmunmcompa,quaymtcchunvlintc theo mt chiu nht nh. - Compa v ng trn b Compa v ng trn b dng v ng trn c ng knh di 12mm (H. 1-8).Cch s dng compa nh cc hnh di y:

Hnh 1-7 Hnh 1-8 - Compa o Compa o dng o di on thng t thc k li t ln bn v. Hai u kim ca compa t ng vo hai u mt ca on thng hoc hai vch trn thc k li, sau a ln bn v bng cch n nh hai u kim xung mt giy v. (Hnh 1-9).

Hnh 1-9 - Bt k mc Btkmclbtdngkmclngiycrki,giythnghoclngiycanbng mc en. Khi dng bt k mc cn ch my im sau y: - Khng trc tip nhng u bt vo bnh mc, m phi dng bt st hoc bt lng ly mc,tramcvokhegiahaimpcak,cngichocaocamcctrongbtkcao khong t 6 n 8 mm m bo cho nt v u. Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh V k thut c kh 6.- Trc khi v, cn iu chnh c u bt nt v c b rng ph hp. - Khi v, gi cho hai mp ca u bt u tip xc vi mt giy nt v u n, cn bt hi nghing v hng di chuyn ca bt. (H.1-10). Ngy nay, thng dng bt mc kim c cc c nt khc nhau (H. 1-11).

Hnh 1-10 Hnh1-11 1.3. TRNH T HON THNH MT BN V hon thnh mt bnv bngch hay bng mc, cn phi tin hnh theo mt trnh t nht nh. Khi v cn chia thnh hai bc ln, bc v m v bc t m. Dng loi bt ch cng H, 2H v m, sau kim tra li bn v ri mi t m. Dng loi bt ch mm B hoc 2B t m cc nt c bn v bt ch c k hiu B hoc HB t cc nt t v vit ch. V cc ng trn nn chn ch mm hn chv ng thng. Cnmi u ch trn giy nhm cho nhn u . Khng nn t i t li tng on ca nt v. Ni chung, nn t cc nt kh v trc, cc nt d v sau, t cc nt m trc, cc nt mnh sau, k cc ng nt trc, ghi con s, ghi cc k hiu v vit ch sau.Trnh t t cc nt v nh sau: 1- Vch cc ng trc v ng tm bng nt chm gch mnh. 2- T m cc nt c bn theo th t: - ng cong ln n ng cong b. - ng bng t trn xung di. - ng thng t tri sang phi. - ng xin gc t trn xung di vt tri sang phi. 3- T cc nt t theo th t nh trn. 4- K cc ng ging, ng ghi kch thc, ng gch gch ca mt ct 5- V cc mi tn, ghi cc con s kch thc, vit cc k hiu v ghi ch bng ch. 6- T khung v v khung tn. 7- Cui cng kim tra bn v ln cui v sa cha. Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh V k thut c kh ........................................... 7 CHNG II NHNG TIU CHUN V CCH TRNH BY BN V 2.1. TIU CHUN V BN V K THUT m bo cho bn v k thut lphng tin thng tin gia nhng ngi lm cng tc k thut, l ti liu k thut lin quan n sn phm v vy n phi c thc hin bng nhng phng php biu din khoa hc, chnh xc theo nhng quy tc c quy nh thng nht trong cc Tiu chun Nh nc Vit Nam v Tiu chun quc t v bn v k thut.Nhng Tiu chun Nh nc v bn v c ban hnh v thng qua vo nm 1963. n nm 1974 th cc tiu chun ny c sa i li v in thnh "H thng ti liu thit k". Di y l nhng Tiu chun v cch trnh by bn v. 2.2. KH GIY 2.2.1 Cc kh giy TCVN2-74 quynhkhgiycaccbnvvnhngtiliukthutkhccattc cc ngnh cng nghip v xy dng. Trong k hiu trn: TCVN:l ch vit tt ca "Tiu chun Vit Nam". 2: S hiu ca tiu chun ng k. 74:L hai ch s cui ch nm 1974 ban hnh hoc sa i tiu chun.Ring nhng tiu chun ban hnh sau nm 1991 c ghi y tt c cc ch s ch nm. Kh giy l kch thc ca t giy sau khi xn tnh theo n v o l mm. C hai loikhgiy chnh v cc kh ph.Kh giy chnh ln nht c din tch 1 m2, cc kh giy chnh tip theo c c bng cch chia i kh ln hn k vi n bng cch dc i theo ng song song vi cnh ngn (H. 2-1). a, Hnh 2-1 Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh V k thut c kh ........................................... 8 Tt c cc kh giy chnh ng dng vi nhau (H. 2-2).

a, b, Hnh 2-2

K hiu v kch thc ca cc kh chnh theo bng 1-1 di y: Bng 1-1 K hiu kh giy4424221211 Kchthccccnhkh giy tnh bng mm 1189x841594x841594x420297x420297x210 Khiucatgiytng ng viTCVN 2-74 A0A1A2A3A4 Ngoi cc kh chnh ra, cho php s dng cc kh giy ph, kch thc cc cnh ca kh ph l bi s kch thc cc cnh ca kh 11. V d t kh giy 1.1 (297x 210) ta c th to ra kh ph 1.3 (297x631) hoc kh 3.2 (892x420). 2.2.2. ngha ca k hiu kh giy K hiu ca mi kh giy gm 2 ch s, ch s th nht l kch thc mt cnh ca kh giy chia cho 297, ch s th hai l kch thc cnh cn li ca kh giy chia cho 210. Tch ca hai ch s trong k hiu l s lng kh 11 cha trong kh giy , v d kh 24 gm c: 2 x 4 = 8 kh 11 2.3. KHUNG BN V V KHUNG TN Mibnvuphickhungbnvvkhungtnring.Nidungvkchthcca chngcquynhtrongTCVN3821-83.Sauygiithiucchvkhungbnvvkhung tn thng dng trong nh trng. Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh V k thut c kh ........................................... 9 2.3.1. Khung bn v Khungbnvcvbngntlinm,kcchccmpcakhgiy5mm.Khicn ng thnh tp, cnh tri ca khung bn v c k cch mp tri ca kh giy mt khong bng 25 mm (H.2-3a). 2.3.2. Khung tnKhung tn c th t theo cnh di hay cnh ngn ca bn v v c t gc pha di, bn phi, cnh di ca khung tn xc nh hng ng bng ca bn v.Nhiu bn v c th c thc hin trn cng mt t giy, song mi bn v phi c khung bn v v khung tn ring. Khi khung tn ca mi bn v phi t sao cho cc ch v ch s ghi trong khung tn c u hng ln trn hoc hng sang tri i vi bn v (H. 2-2b).

a, b, Hnh 2-3Khung tn ca bn v dng trong nh trng c ni dung nh hnh 2-4 di y: Hnh 2-4 Trong : 1: Tn ca bi tp hoc tn gi ca chi tit. 6: Ngy v 2: Vt liu ch to chi tit. 7: Ch k ngi kim tra 3: T l ca bn v. 8: Ngy kim tra Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh V k thut c kh ........................................... 10 4: K hiu ca bnv. 9: Tn lp, khoa, trng 5: H v tn ngi v. 2.4. T L-Tlcamthnhbiudinltsgiakchthcoctrnhnhbiudinv kch thc tng ng o c trn vt tht. - Tu theo ln v mc phc tp ca vt th c biu din m ngi ta chn t l nguyn hnh, t l phng to hoc thu nh. - Tr s kch thc ghi trn hnh biu din l kch thc thc, khng ph thuc vo t l ca hnh biu din . -TCVN3-74tngngviTiuchunQuctISO5455:1979quynhtlcacc hnh biu din trn cc bn v c kh phi c chn trong cc dy s sau: T l thu nh1:2 ; 1:2,5 ; (1:4) ; 1:5 ; 1:10 ; (1:15) ; 1:20 ; 1:25 ; (1:40) ; 1:50 ; (1:75) ; 1:100 ... T l nguyn hnh1:1 T l phng to2:1 ; 2,5:1 ; 4:1 ; 5:1 ; 10:1 ; 20:1 ; 40:1 ; 50:1 ; 100:1 Ch : - Nn hn ch dng cc t l ghi trong ngoc. -Constlcghitrongdnhringcakhungtntheokiu1:1;1:2;2:1...v khng cn ghi ch t l na.-Nu hnh biu din ca mt b phn hay mt chi tit no khc vi t l chung ca bn v th ghi theo kiu sau: 1 : 2 TLA ; 1 : 4 TLB;1 : 5 TLI 2.5. NG NT Trn cc bn v k thut, cc hnh biu dincavt th c v bng nhiu loi ng nt c hnh dng v kch thc khc nhau. TCVN 8-1993 quy nh cc loi ng nt v v ng dng ca chng trncc bn v nhm lm cho cc hnh biu din r rng , p mt v d c..2.5.1. Cc loi nt v Cc loi nt v trn bn v c kh c lit k trong bng 2-1 di y:Bng 2-1 TTDng nt vTn ging dng1A Nt lin mA1 - Cnh thy, ng bao thy Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh V k thut c kh ........................................... 11 A2 - ng ren thy, nh rng thy 2BNt lin mnhB1 - Giao tuyn tng tng B2 - ng kch thc B3 - ng dn, ng ging kch thc B4 - Thn mi tn ch hng nhn B5 - ng gch gch mt ct B6 - ng bao mt ct chp B7 - ng tm ngn B8 - ng chn ren thy 3C D (1) Nt ln sng Nt dch dc (2) C1 - nggii hngia phn hnhct vi phn hnh chiu trong hnh ct kt hp C2 - ng ct la 4ENt t m (2) E1 - ng bao khut, cnh khut 5FNt t mnhF1 - ng bao khut, cnh khut (2) 6GNtgchchm mnh G1 - ng tm G2 - ng trc i xng G3 - Qu o G4 - Mt chia ca bnh rng 7H Nt ctH1 - Vt ca mt phng ct 8JNtgchchm m J1 - Ch dn cc nghoc mt ct cn x l ring 9KNtgchhai chmmnh K1 - ng bao ca chi tit ln cn K2-Ccvtru,cui,trunggiancachi tit di ng K3 - ng trng tm K4-ngbaocachitittrckhihnh thnh K5-Bphncachititphatrcmt phng ct Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh V k thut c kh ........................................... 12 (1) Thch hp khi s dng my v. (2) Ch c s dng mt trong hai loi nt trn cng mt bn v. Hnh 2-5 minh ho mt s p dng i vi cc nt quy nh. Hnh 2-5 2.5.2. Nhm ng nt Nhm ng ntc phn theo b rng nt v. Trong mt bn v b rng ca cc nt mnh, m, rt m phi c chn trong cng mt nhm theo bng 2-2 di y: Bng 2-2

Nhm ng nt Nt mnh (mm) Nt m (mm) Nt rt m (mm) 10,180,350,7 20,250,51,0 30,350,71,4 40,51,02,0 50,71,42,0 Ch : - Nhm 2, 3 v 4 c u tin s dng. - Chn b rng ca nt v ph thuc vo kch thc v mc phc tp ca vt th cnbiu din. Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh V k thut c kh ........................................... 13 - Nhm ng nt phi chn ging nhau trn tt c cc hnh biu din vi cng mt t l trn cng mtbn v. -Chiurngcacngmtntvtrncngmtbnvkhngcthayitrncc hnh biu din khc nhau. 2.5.3. Quy tc v cc loi ng nt - Nu trn hnh biu din c hai hay nhiu nt v khc loi trng nhau th v theo th t u tin sau: ng bao thy, ng bao khut, ng trc, ng tm v ng ging kch thc - i vi cc nt t, nt chm gch mnh v nt hai chm gch mnh cn v chiu di cc on gch v khong cch gia cc on gch trong cng mt bn vphi nh nhau.-Ccntchmgch,nthaichmgch,nttticcchbtu,chktthc,ch giao nhau, ch un ln u c v bng cc nt gch. Ring nt t ti ch tip gip vi nt linm th ch tip gip cn v h (H.2-6a) - Cho php vng tm ca hnh trn, van ,. . . bng nt lin mnh thay cho nt chm gach mnh khi kch thc ca cc phn t nh hn 12 mm trn bn v (H. 2-6b). Trong mi trng hp, tm ca ng trn c xc nh bng giao ca hai nt gch. Ti ch bt u v kt thc nt chm gch phi vt qu ng bao khong 2 n 5mm (H 2-6).

a, b, Hnh 2-6 2.6 CH V S Trnbnvkthutngoicchnhvracncccconskchthc,nhngkhiu bng ch, nhng ghi ch bng li khc ... tt c chng phi c theo cc quy nh thng nht d c, p mt v trnh nhm ln. TCVN 6-85 ph hp vi tiu chun Quc t ISO 3098-2:2000 quy nh ch vit gm ch, ch s v cc du dng trn cc bn v v ti liu k thut. 2.6.1. Kh ch Khch(khiulh)lgitrcxcnhbngchiucaocachhoatnhbng milimt, c cc kh ch sau y: 2,5 ; 3,5 ; 5 ; 7 ; 10 ; 14 ; 20 ; 28 ; 40. Chiu rng ca nt ch (k hiu l d) ph thuc vo kiu ch v chiu cao ca ch. Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh V k thut c kh ........................................... 14 2.6.2. Kiu ch Kiu ch k thut: c hai kiu ch c dng trong k thut . Kiu A khng nghing (ng) v kiu A nghing 750 vi d =1/14h Kiu B khng nghing (ng) v kiu B nghing 750 vi d = 1/10h Cc thng s ca ch c quy nh trong bng 2-3 v hnh 2-7 di y. Bng 2-3 Kch thc tng iThng s ca chK hiu Kiu AKiu B Chiu cao ch hoah14/14h10/10h Chiu cao ch thngc10/14h7/10h Khong cch gia cc cha2/14h2/10h Bc nh nht ca cc dngb22/14h17/10h Khong cch gia cc te6/14h6/10h Chiu rng nt chd1/14h1/10h Chiu rng ca chg6/10h6/10h : Hnh 2-7 Kiuchxydng:ngoikiuchkthuttrncdngchoccngnhkthut. Trong bn v xy dngcn cho php c dng hai kiu ch khc theo TCVN 2233-77, l kiu ch gy nt m v kiu ch m thut. Hai kiu ch ny ch yu dng ghi tn cc bn v v cc mc ln, y khng trnh by.

Hnh 2-8, hnh 2-9 l mt s th d v cch vit ch, s v ch s La M. Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh V k thut c kh ........................................... 15 Hnh 2-8 2.7. GHI KCH THC Trn bn vkch thc th hin ln ca vt th c biu din. Vic ghi kch thcphi c theo cc quy nh thng nht ca TCVN 5705-1993, tiu chun ny ph hp vi Tiu chun Quc t ISO 129:1985. 2.7.1. Quy nh chung - C s xc nh ln v v tr tng i gia cc phn t c biu din l cc con s kch thc, chng khng ph thuc vo t l ca bn v. - Mi kch thc ch c ghi mt ln trn bn v. Kch thc c ghi trn hnh chiu th hin r rng v c trng nht v cu to ca phn t c ghi. S lng kch thc ghi trn bn v phi ch to v kim tra chi tit - Kch thc di trn bn vdngn vo l mm, nn khng cnghi n v o sau con s kch thc. Nu dng n v khc nh centimet, mt th n v o c ghi ngay sau con s kch thc. - Kch thc gc ghi trn bn v dngn v o l , pht, giy. 2.7.2. Cc thnh phn ca kch thc Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh V k thut c kh ........................................... 16 Hnh 2-9 Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh V k thut c kh ........................................... 17 a, b, Hnh 2-10 - ng kch thc dng biu th phn t c ghi kch thc, n c v bng nt lin mnh (H. 2-10). -ngkchthccaonthngcksongsongvionthngvcchon thngmtont5n7mm(H.2-10).ngkchthccadidycunglng thng song song vi dy cung (H.2-11a). ng kch thc ca gc l mt cung trn c tm nh gc (H 2-11b). ng kch thc ca di cung trn l mt cung trn ng tm (H 2-11c) - Khng c dng ng trc, ng tm, ng bao lm ng kch thc a, b, c, Hnh 2-11 -Nuhnhvlhnhixngmkhngvy,hochnhvlnahnhchiuv na hnh ct kt hp th cho php khng v y ng kch thc (H. 2-12). Hnh 2-12 2.7.2.2. ng ging kch thc - ng ging kch thc dng gii hn phn c ghi kch thc, c v bng nt lin mnh v thng k vt qu ng kch thc mt khong t 2 - 5 mm. -nggingcakchthcdickvunggcvingkchthc(H.2-10). Trng hp c bit cho php k ng ging xin gc khi trng vi ng bao (H. 2-13). Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh V k thut c kh ........................................... 18 - Nhng ch c cung ln, ng ging c k t giao im ca hai ng bao ni tip vi cung ln (H. 2-14).

Hnh 2-13 Hnh 2-14 -Chophpdngccngtrc,ngtm,ngbao,ngkchthclmng ging kch thc (H. 2-15). 2.7.2.3.Mi tn hai umt ca ng kch thc c v mi tn, ln ca mi tn t l thun vi chiu rng nt v ca bn v (H. 2-16). Hnh 2-15 Hnh 2-16 - Trong trng hp ng kch thc ngn qukhng ch v mi tn th mi tn c v pha bn ngoi hai ng ging (H. 2-17). - Trng hp c nhiu kch thc ni tip nhau m khng ch v mi tn th dng du chm m hoc gch xin thay chomi tn (H. 2-18). Hnh 2-17Hnh 2-18 2.7.2.4. Con s kch thc -Conskchthcphivitchnhxc,rrngphatrnvvokhonggiaca ng kch thc. Chiu cao ca con s kch thc thng khng b hn 3,5mm. - Chiu ca con s kch thc di ph thuc vo nghing ca ng kch thc so vi ng bng ca bn v (H. 2- 19). Nu ng kch thc c nghing qu ln th con s kch thc c ghi trn gi ngang (H. 2-20). Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh V k thut c kh ........................................... 19 Hnh 2-19 Hnh 2-20 - Chiu con s kch thc gc ph thuc vo nghing ca ng thng vung gc vi ng phn gic ca gc (H. 2-21). Hnh 2-21 Hnh 2-22 - Khng cho php bt c ng nt no ca bn v chia hay ct con s kch thc, trong trng hp cn thit th phi vit con s kch thc lch hoc v ngt on cc ng (H. 2-22). - i vi nhng kch thc qu b, khng ch ghi kch thc th con s c vit trn ng ko di ca ng kch thc hoc trn gi ngang (H. 2-23). - Khi c nhiu ng kch thc song song nhau hay ng tm th kch thc nh t trong, kch thc ln t ngoi. Cc ng kch thc phi cch nhau 7 n 10 mm v con s ca cc kch thc t so le nhau (H.2-24). Hnh 2-23 Hnh 2-24 - i vi cc phn t ging nhau, phn b c quy lut th c th ghi kch thc ca chng nh (H. 2-25).Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh V k thut c kh ........................................... 20 Hnh 2-25 2.7.2.4.Cc ch v k hiu-ngknh:Trongmitrnghp,trcconskchthccangknhphighi km k hiu c kh bng kh ca con s kch thc, ng kch thc ca ng knh c k qua tm ng trn (H. 2-26). Hnh 2-26 - Bn knh: Trong mi trng hp, i vi cc cung trn c gc tm nh hn 1800 th ghi kch bn knh. Trc con s kch thc ca bn knh c km theo ch R bng kh ca con s kch thc (H.2 - 27). i vi cc cung trnc bn knh qu b, khng ch ghi kch thc v v mi tn th cho php ghi nh (H. 2-27b,c). ivicungtrncbnknhquln,tmcacungbnngoigiihncnv,cho php ng kch thc v gy khc v khng cn xc nh tm (H. 2- 28).

a b c Hnh 2-27 Hnh 2-28 - Hnh cu: Pha trc con s kch thc ng knh hay bn knh ca hnh cu phi ghi ch cu hoc du kmdu hay ch R (H 2-29).- Hnh vung: phn bit phn mt phng vi mt cong dng nt lin mnh gch cho phn mt phng. Pha trc con s kch thc cnh ca hnh vung ghi du(H.2-30). Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh V k thut c kh ........................................... 21

a) b) Hnh 2-29 - di cung trn Pha trn con s di cung trn ghi du , ng kch thc l mt cung trn ng tm, ng ging k song song vi ng phn gic ca gc chn cung (H.2-31).

Hnh 2-30Hnh 2-31 Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh V k thut c kh .................................................22 CHNG III V HNH HC Trong qu trnh thc hin mt bn v ta thng phi thc hin mt s vn v dng hnh phng nh: chia u mt on thng, chia u mt ng trn, v cc cung ni tip, v cc ng cong hnh hc . Trong chng ny chng ta ln lt nghin cu ccvn . 3.1 CHIA U MT ON THNG V MT NG TRN 3.1.1. Chia u mt on thngChia on thng AB ra n phn bng nhau. - Qua imA k ng thng Ax bt k (nn k sao cho gc BAx l mt gc nhn). - K t im A, t lin tip ln Ax, n on thng bng nhau bng cc im chia 1, 2, 2',... n. - Ni n vi B v qua cc im 1, 2', 3, ... k cc ng thng song song vi nB. Giao imcaccngthngviABchotaccimchiatngng1,2,3,lcc im cn tm (H. 3-1). Hnh 3-1 3.1.2. Chia u mt ng trn Cch chia ng trn ra 2, 3, 4, 6, 8phn u nhau ta u bit. Di y lcch chiang trnra 5, 7, 9, 10, 11, 13,... phn u nhau. 3.1.2.1Chia ng trn ra 5 v 10 phn u nhau Chia ng trn ra 5 phn u nhaubng cc dng di cnh ca hnh 5 cnh u ni tip trong ng trn theo cng thc : a5 = R/25 2 10 (trong R l bnknh ng trn). Cch v nh sau: - Qua tm O k hai ng knh AB v CD vung gc vi nhau. - Xc nh trung im M ca bn knh OA. - V cung trn tm M, bn knh MC, cung trn ny ct OB ti im N, CN l di cnh hnh nm cnh u v ON l di hnh 10 cnh u ni tip ng trn (H. 3-2).3.1.2.2.Chia ng trn ra 7, 9, 11,13...) phn u nhau Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh V k thut c kh .................................................23 Phngphpgnng(H.3-3)diythngdngchiangtrnra7,9, 11,13 phn u nhau. V d chia dng trn ra 7 phn u nhau: - K hai ng knh vung gc AB v CD. - V cung trn tm D, bn knh CD, cung ny ct A ko di ti E v F. - Chia ng knh CD ra 7 phn bng nhau bng cc im chia 1, 2', 3 -NiEvFviccimchiachn2,4,6(hocccimchial1,3',5...),cc ng ny ct ng trn ti cc im 1, 2, ... 7 chnh l cc nh ca hnh 7 cnh u ni tip ng trn phi v. Cch chia ng trn ra 9, 11, 13,... lm tng t khi ta chia CD ra 9, 11, 13,... phn u nhau. Ta c th v mt hnh c n cnh ni tip mt ng trn cho trc bng cch tnh di an ca mt cnh. Khi di an c tnh bng cng thc sau:an = 2rsin n0180

Hnh 3-2 Hnh 3-3 3.2. V DC V CN 3.2.1. V dc dcgia ng thngAB v ng thngAC chnh l tang cagc to thnh gia hai ng thng (H. 3-4).S = ACBC = tg dc c trng cho nghing gia ng thng ny so vi ng thng kia, c tnh theo phn trm hoc t l. V dc l v gc theo tang ca gc. Hnh 3-4 Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh V k thut c kh .................................................24 Cch v dc ca mt ct thp hnh theo kch thc cho, c dc 1:10 (H.3 - 5). v dc 1:10, ta v tam gic vung c mt cnh gc vung (cnh ng) l 10, cnh gc vung kia (nm ngang) l 100. Hnh 3-5 3.2.2. V cn cn l t sgia hiu s hai ng knh ca hai mt ct vung gc ca hnh cn trn xoay v khong cch gia hai mt ct (H. 3-6).K = hd D = 2 tg V mt hnh cn c cn K l v hai cnh bn ca mt hnh thang cn c hai y l D v d m cc cnh bn u c dc bng K/2 so vi ng cao ca hnh thang (H 3-6a). V d: v mt hnh cn c cn 1:5, nh l A, trc l AB. -QuahaiimAvBxcnhvhaingthngcdcvitrcABbngS = K/2 = 1: 10.

Hnh 3-6 Trong ngnh ch to my, cn dng cho cc loi mi ghp hnh cn c quy nh trong TCVN 135-63, theo cn K c cc gi tr: 1:200 ; 1:100 ; 1:50 ; 1:30 ; 1:20 ; 1:15 ; 1:12 ; 1:10 ; 1:8 ; 1:7 ; 1:5 ; 1:3 ; hoc tnh theo gc 2 ta c: 300 ; 450 ; 600 ; 750 ; 900 ; 1200.3.2.3. Cch ghi kch thc dc v cn TCVN 5705-1993 quy nh v ghi kch thc cho dc v cn nh sau: a) b) Trng i hc Nng nghip H Ni Gio trnh V k thut c kh .................................................25 - Pha trc con s kch thc ch dc hay cn phi ghi du dc hay du cn