D E VD E VD E VD E VD E V O L L IO L L IO L L IO L L IO L L IDhe ky plis ngaher ish i fortShkoi n Evrop, brodhi n Azi,Por kudo, nga flokt gjer n thonjtMbeti devolli...

D. AgolliD. AgolliD. AgolliD. AgolliD. Agolli

ORGAN I SHOQATS A. K. DEVOLLI Viti XVIII i botimit Nr. 5 (104) Maj 2015 mimi 30 lek, 1 Euro, 1 $ USA

Nga DEFRIM METHASANI

Kampiont e bots n boksIsmail dhe Gjetan Keta,ANTAR NDERI T

SHOQATS A.K."DEVOLLI"

Isha mesuar te marr emocione te shumta me vellezeritkampion, Ismail dhe Gjetan Keta, jo vetem ne ring, por edhene udhetimet qe benim neper qytete dhe fshatra te Shqiperise.Por nuk e di perse Devolli dhe devollitet, nguliten aq shumekujtesen njerezore jo vetem tek une, por edhe vete Ismaili. Perhere te pare ai shkelte ne ate qytet dhe kalonte mes atyrefshatrave te bukur si rruza ne pe.

Nje nderim dhe ftese nga shoqata Devolli, ishte lajtmotivi iketij udhetimi nga Tirana, por edhe qellimi qe kampioni i botesjo pak, por tre here, Ismail Keta, i kish vene vetes per te qeneaty mes njerezve te mire dhe shume punetore. Kampioni nefakt kishte dhe ka idhull Driteroin e madh, djalin e asaj treveqe nderon Shqiperine me vepren dhe veprat e tij. Nderkaq qedisa here ai e ka takuar gjeniun e letrave dhe kane shkembyershume fjale zemre e dhurata per njeri-tjetrin. Kjo ia shtonteme shume mallin dhe deshiren qe te ishte aty dhe te ndjehej sine shtepine e tij ne Koaj te Bulqizes. Guri Seferi, kryetari ikesaj shoqate dhe nje nga miqte me te mire te jetes sime, mekishte folur pak, ndersa kishte bere shume ate dite, per atetakim qe la gjurme te pashlyera kujtese. Per here te pare kampare djerse te ftohta te balli i kampionit, djerse emocioni dhete nje barre te rende Kjo barre, ishte respekti ijashtzakonshem qe devollitet rezervuan per djalin e Dibres, qeeshte bere idhulli i gjithe shqiptarve. Gjetani ate dite mungonte,sepse po pergatitet per ndeshjen e dates 18 korrik, qe do tepretendoj nje tjeter titull ne boks, tashme pertej Europes, ndersakampionin e shoqeronin edhe dy miq te tjere, Akademiku GudarBeqiraj dhe gazetari i RTSH, Bajram Hoxha.

Kenget, vallet dhe tradita e bukur ne ate salle, ishin gjeja epare qe la pa fjale kampionin Keta, ndersa po kaq emociondhuruan edhe fjalet, qofte te Pellumb Agolli, te Prefektit ArditKonomi, Kryetarit te Bashkise Valter Miza, por edhe dyKryetarve, atij te shoqates Devolli ne Bilisht Agron Kordallidhe Guri Seferi, qe tashme ka timonin e kesaj shoqate ne gjitheShqiperine. Kulmi ishte recitimi plot ndjenje i aktorit te madhte Kores Dhimiter Orgocka, qe na ngriti ne kembe dhe ndoziatmosferen serish ne salle. Gjate gjithe kohes Ismaili qendrontei mbushur, plot ngrohtesi dhe emocion, ndersa per pak e humbiekuilibrin, kur u dekorua me titullin "Antar Nderi i ShoqatesDevoll" titull qe ju dorezua nga Kryetari i Shoqates KombetareGuri Seferi. Zemra i rrihte fort, por tha dy fjale zemre. Foli perketa njerez punetore, sepse kishte para tokat e qendisura dhepemet e bukura rruges, shtepite e vendosura si ne pjate dheshume bukuri te kesaj treve.

Foli per Driteroin dhe bashkqytetaret e tij te mrekullueshem,per Devollin qe nese se kish njohur, kish humbur nje rast tearte ne jeten e tij. Pas dekorimit nuk mbaronin fotografite,lulet e shkembimi i mesazheve e bisedave me kampionin. Njedite e tille ishte me shume se nje takim, nje feste, nje vlere, njedomethenie. Faleminderit Devoll qe nuk din te respektosh vetemdjemte dhe vajzat e tua, por edhe djemte e shqipes, heronjte esportit dhe jetes, ata qe rrisin vlerat e nje kombi si ky i yni. Junuk keni fituar vetem nje antar nderi, apo nje djal kampion, porkeni fituar simpatine dhe respektin e Dibres, Bulqizes dhe gjitheshqiptarve. Une ju jam mirnjohes, ashtu si kam qene deri mesot, por tashme edhe si miku i nje kampioni qe gjithnje kur delne ring, apo kudo qe te jetoje, Devollin dhe devollitet do tikete me vete ne mendje dhe ne shpirt.

Faleminderit Devoll!Faleminderit Shoqates A.K. Devolli!

Mirnjohje Devoll!

SINICA-MODEL IBASHKJETESS FETARE

- Mbresa nga kremtimi i dits s Shn Kollitdhe 165 vjetorit t kishs s ktij fshati -

A duhet q gazetaDevolli t trajtoj edhe

probleme politike?

MINELLA BOROVABASHKE ME YJET E TEATRIT

DHE KINEMATOGRAFISEShnime nga ekspozita e piktores devollesh Diana Xhai

N UDHN E KRKIMIT T SAJN FJALORIN E MADH T

NGJYRAVE DHE KOMPOZIMIT

LEFTER BABI, NJ PIKTOR I LINDUR

Pjes nga DITAR I LUFTESITALO - GREKE 1940 - 1941

Ky libr sht shkruar n greqisht ngaKRISTO N. PETRO-MESOGJITI ushtar grek meorigjin arvanitase, prkthyes i forcave grekeq vepronin n frontin italo-grek ne Shqipri.

MAJ 2015 2DEVOLLIDEVOLLIDEVOLLIDEVOLLIDEVOLLI

Kampiont e bots n boks Ismail dhe Gjetan Keta,ANTAR NDERI T SHOQATS A.K."DEVOLLI"

Nga PLLUMB AGOLLI

M 5 maj Devolli ishte nfest sepse priti boksierinkampion bote n kikboks, IsmailKeta. N takimin q u organizuame kt rast n lokalin luksoz"Fati", Bilisht, morn pjesdashamirs t boksit nga gjithtreva, nxns t shkollave, grupiartistik "Devolli" nn drejtimin ekoreografit t talentuar AgronKordalli, administrata e bashkisdhe prfaqsues t pushtetit ven-dor, zv/prefekti Artan Keco,kryetari i bashkis Bilisht, ValterMiza, kryetari i komuns MirasKryeart Sejdo, kryetari i kshillitbashkiak Roland Skoti, sekretarii kshillit bashkiak Kosta Nake,drejtori i degs s KESH Ilir Keco,drejtori i DSHP Valent Nallbati,drejtori i Zyrs s Pyjeve ArdikLatolli, drejtort e shkollave tqytetit Gerta Nallbati, ElonaLimka dhe Hajdar Lilo, etj.

E veanta e ksaj veprimtarieishte prania e t dy kandidatvepr kryetar t bashkis s reArben Qaja i PS dhe BledionNallbati i PD. Nga Kora kishardhur prefekti Ardit Konomi,sekretari i shoqats "Devolli" prdegn e Kors Nexhat Nallbatidhe krenaria e shoqats BeharKoibelli. Kampioni i botsshoqrohej nga zv/kryetari iAkademis s Shkencave GudarBeqiraj, gazetari i mirnjohursportiv Dfrim Metahasani -ideator i ksaj ngjarje q do tkujtohet gjat, drejtori iprogramacionit n TVSH BajramHoxha dhe, si gjithmon, kryetarii shoqats atdhetare kulturore"Devolli", i kudondodhuri GuriSeferi. Veprimtaria u shoqruanga emocione t shumta mbres-lnse t cilat filluan nga futja nsall e kampionit Ismail Keta derin largimin e tij. T pranishmit idhuruan kampionit duartokitjegjat gjith kohs si shprehje enj nderimi dhe dashurie tpakufishme. Himni kombtarngriti n kmb t gjith dhe uprmbyll me duartrokitje tstuhishme. aste me t vrtet

emocionante dhe t pashlyeshme!Fjaln prshndetse e mbajti

kryetari degs s shoqats prDevollin Agron Kordalli i cili u uroimirseardhjen t gjithmysafirve. Gazetari DfrimMethasani i njohu t pranishmitme aktivitetin sportiv, me rrugne mundimshme drejt trofeve tvllezrve Ismail dhe Gjetan Ketadhe, si n do emision cilsor, jovetm trhoqi vmendjen e tgjithve, por u ndrpre shumher me duartrokitje. Trajneri iklubit t futbollit "Bilisht-Sport"Trifon Meraku i vlersoi vllezritKeta si burim frymzimi prsportistt e Devollit dhe nxitjepr t ecur prpara duke shnuarrezultatet t tjera t knaqshme.Prefekti Ardit Konomi theksoi seshqiptart din ta thon fjaln etyre n do fush t jets dhe tjen t part. Kryetari i BashkisValter Miza prshndeti gjallrimine jets kulturore artistike tshoqats "Devolli" kudo ku kadeg t saj, veanrisht nDevoll. Artisti i madh DhimitraqOrgocka prshndeti me vargjet Dritro Agollit duke ushoqruar me duatrokitje dhengritjen n kmb t t gjithve.Studiuesi Sami Begolli eshfrytzoi kt moment pr t'udhuruar vllezrve Keta librin evet "Menkulasi i Dritroit", gj qe bri kampionin e bots tshkonte pr ta takuar e pr tbr fotografi me t. N kulmine takimit fjaln e mori kryetari ishoqats "Devolli" Guri Seferi i cilie vuri theksin n rndsin qkish prania e kampionit t botsn Devoll. Ai lexoi motivacionin etitullit "Antar Nderi i ShoqatsDevolli" pr Gjetan Ketn i cili nukishte i pranishm pr shkak tangazhimit pr ndeshjen e radhsdhe kt do t'ia dorzojakademiku Gudar Beqiraj. Mekt rast akademiku ngriti lartDevollin dhe devollinjt siartdashs, sportdashs dhepundashs, njerz t kulturuarq bjn t rrin n t njjtntavolin dy kundrshtart politik.Pas ksaj Guri Seferi i dorzoi

titullin kampionit Ismail keta, i cilinga ana e vet falenderoi me fjalzemre shoqatn dhe gjithdevollinjt pr nderimin dherespektin q i bn. Me fjalt etij ai tregoi se njerzit e mdhenjjan t till se jan t thjesht,jan t till se din t vlersojnt tjert. Ai kishte qen edhe paradhjet mij shikuesve, por s'kishndjer aq emocione sesa atoaste q ishte para qindradevollinjve. T dy vllezrit kansi idhull Dritro Agollin, prandajkrkuan t jen antar tshoqats s devollinjve,kontaktuan me gazetarin DerfrimMethasani dhe kryetarin Seferi tcilt jo vetm u gzuan dhe uentusiazmuan, por edhe eprmbushn kt dshir dukeshtuar dy antar t rinj n radhte shoqats. iltrsia e tijentuziazmoi t gjith dhe e britakimin me t nj ngjarje t bukur.Devollinjt treguan se si din tpresin miqt e veant e pikrishtkjo do t mbetet e pashlyer nkujtesn e t gjithve. Kjoatmosfer festive i hapi shumpun kameramanit me prvojBashkim Balla q u prfshi ngaemocinet dhe nga dshira pr tkapur do detaj nga ky spektakli bukur. Koncerti artistik q u shkrime prshndetjet, ishte njmrekulli m vete. Ai e ngritisiparin me vallen devollie qudhhiqej nga 12-vjeariDomeniko Lukra. Grupi ra n syt t gjithve pr elegancn einterpretimit dhe harmonin elvizjeve, i mbushi me emocioneme madhshtin e prmbajtjes sksaj mbretreshe t valleveshqiptare. Mes entuziazmitgazetari Methasani u fut mes dyvalltarve t par dhe u ngritiduart lart duke i paraqitur parashikuesve si kampion t artit.

Devolli ka dhe kampiont evet. I till ishte nnkampioni ibots n mundje Islam aushi ngaFitorja q garoi pr SHBA. Kurerdhi n Devoll ai gjeti n Sul njkampion bote t pashpallur,Abidin Pajon, i cili mund t kishuditur botn pr mundje, boks

dhe ngritje peshash. Kampion tkngs popullore jan Bana iVranishtit, Ali Kondi dhe EndriFifo. Kampion i letrave shtDritro Agolli, Nderi i Kombit.

Askush nuk u largua edhe pasimoderatoret deklaruan fundin eveprimtaris. T gjith donin tatakonin Ismailin kampion dhe taprjetsonin n foto takimin met. Ai iu prgjigj me dashuri tgjitha krkesave, si t ishte rriturmes devollinjve.

***Jehona e takimit u prhap n

gjith Devollin dhe ngjalli interesinpr t msuar m shum prkampiont e bots dhe qytetartm t rinj t Devollit organizuarn nj dit simbolike si ajo e 5Majit, Dita e Dshmnorve. Tgjith do t kishin dashur t ishinn at sall dhe kjo pritshmrimund t kish br q organizimit ishte br n sheshin e qytetit.

Si pjesmarrs n atveprimtari atdhetare m kantakuar shum njerz pr t marrinformacionin e munguar. Po veojGurgazi Myrten nga Braanji. M9 maj isha me t kur m telefoniIsmaili q nga Tirana. Ai ndjehejshum borxhli pr at q kishinbr devollinjt pr t. Nj orm par kisha folur me gazetarinMethasani dhe t dy ishin t njmendjeje se takimi i 5 majit uakish shtuar respektin prdevollinjt. Ata dit Ismaili do tlargohej pr n Gjermani ku kafamiljen. Devollinjt din t japindashuri, prandaj dhe meritojn tamarrin at. Fjalt e Ismailit mdukej sikur buronin nga zemra etij. Ia kalova telefonin edheGurgaziut dhe t dy biseduan sikurt njiheshin prej kohsh dhe porsaishin ndar. Pr t knaqurkureshtjen e lexuesve t gazets"Devolli" po sjell edhe disa tdhna t tjera pr vllezrit Keta.Kan lindur n fshatin Koaj tBulqizs. Pr Ismailin si nxitje qt'i hynte rrugs s boksieritprofesionist u b filmi "Roki" meartistin Silvestr Stalone. Filloi taimitonte at gjat strvitjes. Vurilitar n ndrtesn trekatshe t

fshatit dhe filloi t kacavirej prt forcuar muskujt. Nj thes merr shrbente pr t ushtruargoditjet me grusht. Dy gomamakine prbnin shtangn prngritje peshash. Ndenjsja e njtraktori shrbente si objektgoditjesh. do mngjes i bnte njvizit gjyshes dhe pinte atje njvez t freskt. Me pun tvazhdueshme, me strvitjekmbngulse n moshn 17-vjeare kish forcn e nj makinedhe u paraqit para shikuesve menj figur t bukur sportive. Arritit bhet truproj e ministrit tMbrojtjes dhe kjo i dha mundsiq m 1997 t shkonte nGjermani. Punoi si truproj n njdiskotek dhe trhoqi vmendjene specialistve t taiboksit dhekikboksit. N vitin 2001, kur ishte19 vje, Ismaili u shpallnnkampion bote dhe nndeshjen finale caktoi nj mik tvetin pr t mbajtur messhikuesve flamurin shqiptar. Kishmarr nj edukat t shndoshatdhetare n familje, kish msuart ishte i zellshm, i ndershm,t mos gnjente kurr, kishmsuar se me punkmbngulse dhe disiplin thekurt arrihet do gj, edhesuksesi m i madh. N vitin 2011mori titullin e par si kampionbotror dhe e mbajti pr tri viteradhazi. "Titulli sht i bukur, porai sht vetm nj pjes e sportit,- thot Ismaili". Ai ka hapur njshkoll trajnimi pr kikboksin nGjermani dhe n takimin e Bilishtitpremtoi se do t prgatiste falastre djem nga Devolli. T njjtnrrug suksesi ka ndjekur edheGjetani. Ka zhvilluar 11 ndeshjenga t cilat ka fituar 10, 9 prej tyreme nokaut. Ka titullin "Mjeshtr"dhe pr vitin 2014 ishtennkampioni i Europs dhe Azis.Ai zbret n ring me flamurinshqiptar dhe n krah ka njtatuazh me portretin e HeroitKombtar Gjergj Kastrioti.

Duke folur pr vllezrit Ketan mend m vijn disa thnie tmenura t njerzve t mdhenjq, edhe pse kan jetuar n koht ndryshme, e prcaktojn njllojforcn. Eskili: "Kur forcabashkohet me arsyen, asgjs'mund t jet m e fort se kybashkim." Publil Sir: "Forcat mundt provohen vetm duke iprdorur." Gte: "Askush nuk edi se cilat jan fuqit e tij pa iprdorur ato n jet."

Edhe djemt tan ngaBulqiza jan takuar n t njjtnpik me mendimtart qcituam, prandaj dhe kan arrituratje ku kan synuar.

T pranishmiti dhuruankampionitduartokitjegjat gjithkohs sishprehje e njnderimi dhedashurie tpakufishme.

3 DEVOLLIDEVOLLIDEVOLLIDEVOLLIDEVOLLIMAJ 2015

SINICA-MODEL I BASHKJETESS FETARE- Mbresa nga kremtimi i dits s Shn Kollit dhe 165 vjetorit t kishs s ktij fshati -

Nga FUAT MEMELLI

Qysh n fillimet e demokracias,fshatart e Sinics n rrethin e Devollit,do vit n muajin maj, festojn s bashkuditn e Shn Kollit. (Kt emr e mbanedhe kisha e fshatit.) Kshtu ndodhiedhe sivjet por festa ishte m e madhedhe m e bukur. Dhe kjo kishte arsyen evet. Tok me ditn e Shn Kollit, u festuaedhe 165 vjetori i kishs s fshatit. Vesinicarve t krishter, ashtu si do vit,pjesmarrs ishin edhe bashkfshatarte tyre musliman. Sinicart kishin ardhurn vendlindje nga Kora, Elbasani,Tirana, Durrsi, etj, por edhe prtejAtdheut. Josif Kotemelua, vinte ngaikagua, Koo Tahiri, Stavri Panua eAlbert Hysolli nga Greqia, etj. Pr tfestuar tok me sinicart, kishin ardhuredhe nga fshatrat fqinj si Dardha, Arzae Qyteza. Mysafir n kt fest ishinedhe nn prefekti i Devollit, Artan Keco,kryetari i Shoqats "Devolli" Guri Seferi,drejtori i Drejtoris s Shndetit Publikt Devollit, Valter Nallbati, etj.

Atmosfern festive e zbukuronteflamuri shqiptar si dhe parulla "1850-2015, 165 vjetori i kishs s Sinics".Nj flamur shqiptar si dhe parulla:"Tashptojm kt vatr t dijeve tonadhe ta kthejm at n muze", ishtevendosur n oborin e shkolls. Me rastine ksaj dite t shnuar, ishte prgatituredhe nj fletpalosje me ngjyra, titulluar:"Sinica- e bukura e Devollit", e cilaishte financuar nga sinicart, Jovan eJorgo Themeli. do pjesmarrsi qshkonte n kish, i vendosej nj stemnga vajzat sinicare, Dajana Hysolli e MegiMemelli. Stema e prgatitur me rastin e165 vjetorit t kishs, ishte dhurat ngaJorgo Braholli, me origjin nga Arza,fshat fqinj me Sinicn. Gjat meshs sdrejtuar nga priftrinjt Viktor Konomie Pabvli Dimashi, besimtart u lutn prpaqe, mbarsi e harmoni.

* * *Pas meshs, festa "zbriti" n qilimin

e blert t ish shkolls 8 vjeare. SinicariF. Sinica, i ardhur nga Bostoni, pasi i uroimirseardhjen t pranishmve, theksoise n kto dit t ngarkuara me politik,ne sinicart duam t japim nj mesazhbashkjetese dhe harmonie fetare. AtViktor Konomi, i cili shrben n kishn eSinics dhe disa kisha t tjera t Devollit,uroi pjesmarrsit pr kt dit tshnuar, n emr t Mitropolitit tKors, Imzot Johanit. Kryetari iShoqats "Devolli" Guri Seferi, ikudondodhur n veprimtarit edevollinjve, nuk mungoi edhe n ktfest t sinicarve. N fjaln e tij, ndrt tjera ai theksoi: "Sinica sht njmodel i bashkjetess fetare, jo vetmn zonn e Devollit por edhe n qarkune Kors e n gjith Shqiprin. Harmo-nia fetare e sinicarve, sht shfaquredhe n martesat q jan br mes tkrishterve e muslimanve. Nj nga ktomartesa sht edhe ajo e nj vajze ngafshati im, Arza, me nj djal t krishternga Sinica. Harmonia e iftit si dhe efamiljeve t tyre, sht nj tregues tjetr

i bashkjetess fetare t ktij fshati".Fjalt pshndetse, grshetohen me

kng e valle. Orkestra e ardhur ngaBilishti, e ndez atmosfern. Ajo bhetedhe m e bukur, kur n qilimin e blertt oborit t shkolls, dalin valltart eAsamblit t Fmijve t Shoqats"Devolli", drejtuar nga koreografi, AgronKordalli. Vallja "Devollie" mer zjarr ngakrcimi i tyre. Me valltart e vegjl,bashkohen edhe shum pjesmarrs dhelozin s bashku vallet "Pogonishte" "IsufArapi", etj.

Mikrofonit i afrohet msuesi veteran,Pllumb Agolli, i ardhur pr kt festnga Bilishti. -Kjo sht nj dit e veant,jo vetm pr sinicart por pr gjithpjesmarrsit. Ktu takova dhe ushmalla me shum koleg dhe ish nxnst mi. Pr her t par n kt fest,merte pjes edhe nj prfaqsuesi ipushtetit vendor n rrethin e Devollit.Ishte nn prefekti, Artan Keco. -Sinica,ky fshat i bukur i Devollit t Siprm,meriton m shum vmendje. Bashkia ere e Bilishtit, ku Sinica do t jet pjes,besoj se do t'i hedh syt m shum teky fshat i lasht, me histori e tradit tpasur.

Nga Amerika e largt, u lexuan dyprshndetje, drejtuar sinicarve merastin e dits s Shn Kollit dhe 165vjetorit t kishs s ktij fshati. Njrne drgonte Peshkop Ilia Ketri, me origjinnga Sinica ndrsa tjetrn, miqt eSinics: dardhart Sotir Pani e Kio ekusi dhe korari, Jani Plasa. Edhe nj risitjetr pati n festn e ktij viti. N emrt komisionit oganizator t fests, i riuMarijon Pano, shprndau dshmi"Mirnjohje" pr prif trinj q kanshrbyer ndr vite n kt kish si dhepr besimtar t prkushtuar.

Por, n kt dit t shnuar, sinicartnuk harruan t ngren edhe disashqetsime. Engjll Memelli si dhe disasinicar t tjer, si problem t parngritn shtrimin e rrrugs Miras -Sinic-Dardh ( sidomos pjesn Shkallz-Sinic-Dardh) e cila sht ln n harres dhenuk dihet kur do t'i vij rradha, ndrkohq jan shtruar me asfalt pothuajsegjith rrugt e Devollit. Emigracioni sidhe kjo rrug e shkatruar, ka br qSinica t tkuret. Vitin e kaluar, komunae Mirasit ku prfshihej deri tani Sinica,ka br nj projekt vetm pr segmentinMiras-Arz, duke anashkaluar Sinicn.Projekti n fjal, sht drguar n Fondine Zhvillimit t Zonave Malore. sht edyta her q anashkalohet rruga eSinics. (Theksoj se kjo sht rruga evjetr e ndrtuar para afro 85 vjetshdhe q mbyll unazn: Miras-Sinic-Dardh-Kor.) Sinicart thon: -Le tbhet edhe segmenti i Arzs, pasi edheaty jetojne njerez, por jo t shmangetrruga e Sinics.

Frenimi i prerjes s pyjeve si dhe ipemve t Sinics nga disa fshatra tDevollit, ishte nj shqetsim tjetr qngritn at dit sinicart. Shptimi ngarrnimi i ish shkolls 8 vjeare t fshatit

dhe kthimi saj n muze, ishte problemiq ngriti sinicari Albert Hysolli, tok medisa sinicare t tjer. (sht vendi ttheksojm se Alberti si individ kafinancuar ndrtimin e ujsjellsit tSinics, duke br at q nuk bri shtetipr kt fshat.) Sinicart kan filluar tmbledhin vet lek pr rikostruksionin eksaj shkolle, por krkojn edhembshtetjen e shtetit, pr t arritur ktqllim. Pr problemin e shkolls, ku kanmsuar nxns nga Sinica, Dardha,Qyteza, Arza e Mirasi, foli me shqetsimedhe msuesi veteran nga Dardha, KoliSknde. Studjuesi Ibrahim Memelli,informoi t pranishmit se sht nprfundim t librit pr Sinicn dhe do tapromovoj brnda ktij viti, ndrsa NikoBalli, kryetar i Shoqris Dardhare"Shpresa", solli prshndetjet e bashk-

fshatarve t tij pr sinicart dhe gjitht pranishmit.

* * *Prsri kng e valle, takime shoksh

e miqsh, fotografi e filmime. Sinica prjetoinj dit nga m t bukurat e saj. Mesazhetq u prcolln n kt dit t shnuar, let shrbejn si nj apel pr gjithsinicart, n Shqipri dhe emigracion, prt kontribuar m shum pr vendlindjene tyre.

Le t jen kto mesazhe, edhe njthirrje pr pushtetin e ri vendor n Bilisht,pr qarkun e Kors e deri lart nstrukturat shtetrore, pr t hedhur mshum syt nga ky vendbanim i lasht,q i prket shekullit t 7-6 t Para Erss Re, te ky fshat me bukuri t rralla przhvillimin e turizmit.

Maj, 2015

MAJ 2015 4DEVOLLIDEVOLLIDEVOLLIDEVOLLIDEVOLLI

A duhet q gazetaDevolli t trajtoj edhe

probleme politike?Q n lindjen e shoqris njerzore,

kur u duk i nevojshm organizimi dhedrejtimi i saj, kur lindi t menduarit dhearti i drejtimit, patjetr lindi dhepolitika, arti i saj, veorit dhe tiparetdalluese.

Njerzit m t pasur dhe m meinfluenc prfshiheshin n t dhe, prrrjedhoj, po nga kjo kategori njerzorelindi dhe shteti, dhe drejtimi i tij, NRomn e lasht, Senati ishte ai q dot drejtonte dhe q do t merrtevendime dhe pr luftn. Edhe gjeneraltm t shquar q sfiduan shekujt dhelartsuan mbi gjithka emrin e vlerat etyre, do t merrnin bekimvendimin ngakto instanca q t kryenin veprime.Kshtu na flet dhe Jul Qezari i madh.

N shoqrin ton pluraliste, tsfilitur nga diktatura 50 vjeare, ukrijua nj mendsi tjetr: t merresh mepolit ik ose t jesh pjes enomenklaturs s saj, duhet q ose tjesh i papun q t prfitosh, ose tkesh nj biznes q ta shtosh atpadrejtsisht dhe ta mbrosh popadrejtsisht, ose t jesh i pafytyr,gnjeshtar, mashtrues, kultivues droge,trafikant i mishit t bardh dhe njqindvese t tjera q t jesh pjes e saj.

Kt mendsi po e mbjelln dhe poe prforcojn akoma, m fort dhe elitapolitike e sotme, e cila, n mnyrn mt paprgjegjshme, dalin para mediaselektronike ose t shkruar dhe nuk japinasnj argument, asnj alternativbindse, shpresdhnse, menuribazuar n teknologjin mbashkkohore, por shajn duke iu mbirn goj fjalt dhe togfjalshat: hajdut,kriminel, mashtrues, prfituestenderash, kapo i mafias, kapsinstitucionesh, lavire bulevardi, etj. etj.,sa dhe fjalori i Gjuhs se sotme shqipenuk i ka dhe nuk i nxe.

A mund t krijojn besim kta, (flaspr t dy kampet se retorika sht enjjta pr t dy palt). Besoj se jo. Ekush dshiron q shtetin e tij, tardhmen e tij dhe t fmijve t tij taudhheqin kriminelt, hajdutt,vrassit, trafikantt (gjithmon sipastyre)? Askush. Mirpo, duam aposduam ne, shteti do t buroj ngapolitika.

Partit jan ato q jan marr, pomerren dhe do t merren me kt for-mat. Athere shtroj pyetjen: Pointelektualt e zot, dhe kta sjan pak,t ndershm, q jan ndarr nga forcatpolitike dhe duan t ushtrojn vetmprofesionin e tyre, a jan t lir vallen kt mendsi? Mos vall dhe ktaduhet t bhen servile t politiks qt sigurojn vendin e tyre t puns ose

t synojn m lart? Athere duhet tbjm?

N kt kolaps, kur trurin ta kambshtjell frika qoft kjo reale oseireale, kur ekziston nj frymtrheqjeje, kur dokush thot me vetem duhet mua, jam rehat pr vetedhe X pushtetar e kam mik se mmbron, kur terenin e molepsur ngaabsurdi i Kafks dhe i Kamys, ne tgjith kemi pr t vuajtur dhe po ashtojm jetn duke i dhn krah skeqes asaj s keqe q sht n pushtet.

N nj sistem plurealist, shoqrianjerzore ka detyrimet e saj. Ajo,shoqria, duhet t jap me do kushtndihmesn e sj duke marr pjesaktive nprmjet t gjith formave q ilejon ligja, sidomos nprmjet shtypit,televizionit, tubimeve, deri n votime,atje ku populli sht Sovran.

Ather vijm tek pyetja: A duhetq gazeta Devoll i si pron edevollinjve, t trajtoj dhe problem qi takojn dhe politiks? Mendimi imsht po. Pr derisa gjith jetaekonomike, kulturore, infrastruktura,tregtia, zhvillimi i industris dhe imanifakturave drejtohet nga politika, siathere nuk paskemi t drejt qgjithkush t shprehet qart, me kurajodhe at q mendon se sht e drejt?Se at q se ka polit ika:ndershmrin, mendimin e drejt przhvillimin, luftn ndaj korupsionit,evidencimin e prvojs s bukur, vnienprball popullit e veprimeve pozitivedhe negative sidomos t pushtetarvelokal ta bj, intelektualt njerzitpasionant, t menur dhe le t vihemin prov, gjithmon n shrbim t tmirs, t s bukurs.

Ne e kemi kt mundsi, gazeta jone ka kt mundsi. Le t kundrshtojmgjiyhka t shmtuar q sht n in-terest personave prfitues, por dhet stimulojm t mirn, progresiven, atq sht kaq e domosdoshme n Devoll,i cili ka aq shum problem pr tzgjidhur, por duke heshtur nga frika sedo t na keqinterpretojn t tjert, nuksht e drejt. Zaten aq m mir. Let hapet nj dritare e fuqishme dialogu,prplasje mendimesh, se vetm kshtuecet prpara. Pse t rrim t trhequr,kur shihet se po bhet?

Kurajua qytetare, ndershmria,dshira pr t prekur t vrtetn dhemendimi pr t br dika t bukur, doti jepte mundsi gjithkujt t ndjehejqytetar i zoti q dhe ai ka vn nj gurn murin e madh t Shqipris son.Le ta ndrtojm dhe ne kt vend tbukur, por me njerz pa vese

Fatos HOXHA

BASHKE ME YJET E TEATRITDHE KINEMATOGRAFISE

Nga SKNDER DEMOLLI

Redaksia e gazets Devolli po e boton kt shkrim pr t nxiturmendimin e lexuesve tan pr tu br pjes n nj debat mbi kt tem

q trajtohet hollsisht n shkrimin e mposhtm.

Dikush ka thn se emigracioni sht aventura m e madhe e jets, q t jepmundsi t pakufizuara pr t vdekur. Duket e pa besueshme por n rastin e njartisti t madh t skens si ishte Minella Borova, fatkeqsisht kjo ishte nj evrtet tragjike. Sipari i jets s aktorit emigrant, u mbyll krejt papritur para kohe,larg n Argjentin, ku kishte mrguar pas viteve 90-t me nj finale t dhimbshme,si n tragjedit e lashta t antikitetit, n qershor t vitit 2013. Askush nuk e kishteshkuar ndrmend, ca m pak vet aktori, se nj dit do t kthehej n vendlindjenga Kontinenti i Toks s Zjarrt, ku trupi i tij u prvlua m shum nga malli edashuria pr t, si nj yll i shuar i skens s teatrit.

Njlloj si n nj film surrealist Po vet ky bir i mms Kor, kur shkeli paskatrmbdhjet vjetsh n kalldrmet e qytetit ku qe rritur, shkruante n gazetnIllyria t diaspors shqiptare t Ameriks n prill 2004, me rastin e vizits: Muduk vetja si n nj film.(Aq shum e kishte romantizuar, mungesn e vendlindjesaty prfund bots.) M t rinjt ndodheshin jashtKy ishte edhe fati i familjessime. Por ndofta ksaj here shtpia mu duk bosh nga vdekja e nns.

Por sot Minella Borovn e kemi vrtet midis nesh, prmes imazheve t filmitartistik shqiptar, ku ai sht protagonist me mbi 30 -t role dhe q s bashku mekontributin e tij t shquar n teatr e pr teatrin, prbjn nj vepr t pasur e mevlera, e cila e vendos prkrah artistve m t mir t nj brezi aktorsh q lanepok n historin moderne t teatrit dhe filmit shqiptar, si Vangjush Furxhi, AgimQirjaqi,Timo Flloko, Mevlan Shanaj, Rikard Ljarja, Yllka Mujo, Llazi Serbo, NikoKanxheri, Jani Riza, Zhani Petro etj. Minella Borova (1947 2013), jeta e nj artistishpirtrisht t shqetsuar q do ti prkushtohej teatrit, aq sa kur lexon fjalt eshprehura nga ai vet, si epitaf pr vitet e tij:Vitet e mia t humbura brenda jets,vitet e mia t fituara brenda drits, nuk sht e vshtir t kuptosh, se arti ishteqllimi i vetm i jets s tij, motivi q i dha fuqi zemrs s tij deri n rahjet e fundit,pr tu br drit. Sepse pr pedagogun e pa harruar t teatrit shqiptar, si ishteBorova aktor, do t thoshte drit pr bashkkohsit e vet, n udhn drejtemancipimit e prparimit shoqror. Duke br teatr ndriojm skenn e jetsson t prditshme. Aktori sht rreze drite jo vetm pr artin dhe njeriun, poredhe pr qytetrimin. Kt Borova e dshmoi jo vetm n sken, me teatrinA.Z. ajupi t Kors, ku e filloi karriern, Teatrin Kombtar e at t Akademiss Arteve n Tiran, por edhe n ekranin e madh, t Kinostudios Shqipria e Re,si nj aktor q anonte jo nga sasia, por nga cilsia, me at seriozitetin e komikesn lojn e vet, e cila i jepte aq nur, gjallronte karakteret dhe i bnte njerzit tndjeshm n skenn e jets s prditshme, ku takohen si aktori dhe spektatori.Se nuk sht e vshtir t jesh aktor, shprehej me studentt e Akademis sArteve Minella, por t jesh qytetar. Q do t thot jo vetm t rrosh n nj shoqri,por ta ndryshosh at. Publiku dgjon zrin q ka nevoj ti flas pr ka ndodh nvendin e tij. Aktori i ndodhur mes tij dhe drams, fiton pesh dhe sht i rndsishm,vetm kur prcjell mesazhin e saj dhe ndikon n edukimin shpirtror t njerzve.Duke e ditur forcn dalluese t ktij arti t drejtprdrejt e t gjall mbi publikun,profesori i teatrit Minella Borova kmbngulte n reformimin e vazhdueshm ttij, veanrisht tani q shoqria shqiptare ndodhej para nj t ardhme krejtsishtt re, e cila nuk mund t bj prpara pa fjaln e lir, q sht kontrast i prermidis nj shoqrie t lir e demokratike dhe nj shoqrie t mbyllur, ku pr tmanipuluar njerzit e vrteta shtypet, ose shtrembrohet. Po pr tia arritur ksaj,duhet nj nivel i till qytetrimi, ku do njeri t mundet t kontrolloj veten e tij nmnyr absolute, u shpreh n nj konferenc pr shtyp (nntor 2003) pas shfaqjess drams Pushtet , n Festivalin Ndrkombtar t Teatrit n Elbasan. Po simund t ndodh kjo pa trazuar ndrgjegjen e njerzve? Kur fshehim brenda nesh,

(vijon n faqen 5)

5 DEVOLLIDEVOLLIDEVOLLIDEVOLLIDEVOLLIMAJ 2015

Piktorja e re Diana Xhai uparaqit n kulmin e pranvers2015, me nj ekspozit vetiaken mjediset e Msonjtores sPar Shqipe para artdashsvekorar, po edhe para kolegvet saj nga kjo qendr e madhekulturore e rajonit juglindor tvendit.Ekspozitn e eliprgjegjsja e kulturs dhenjherazi drejtoresha e teatrit tKors Zamira Kita, e cila dukeshprehur entuziazmin pr ktdallndyshe piktore ngaBilishti, q sillte pr here t parngjyra dhe arom Devolli, i uroiasaj sukses n Kor e gjetiu.

Veprat q piktorja Xhaiparaqiti n kt ekspozit ishinfryt i puns dhe prvojs s fituargjat ksaj kohe nga ana e saj,sidomos n gjinin e peizazhitdhe akuarelit. Ishin vizatime memotive kryesisht nga Devolli, poedhe Vlora nga ku ajo kaorigjinn. Pra nga vende t cilati njeh, ka nostalgji dhe nuk mundti braktis. Po ndryshe nga punte saj t mparshme, qkrakterizohen thellsisht ngarealizmi, Xhai ka braktisurdukshm performancen e sajnatyraliste dhe n ktekspozit tenton t luhatet mesprkushtimit dhe artitekspresionist, vun n dukjekoleg t saj. Sepse risia eprkushtimit liron artin nga tdhnat prshkruese.Kt synimartistik Xhai e theksonte q nftesn e ksaj ekspozite pr njart modern. Dhe vizitor tshumt nga qyteti i Kors, poredhe nga Bilishti, u shprehn tentuziazmuar pr nivelin e saj,pr ndjesin femrore tngjyrs dhe lirizmin e veant takuarelit. Madje piktori i njohurshqiptar dhe ish- pedagog ipikturs n liceun artistik tKors . ollaku, i cili punon ejeton prej disa vitesh n Berlin,u shpreh se, piktorja nisur nganevoja e riprodhimit t nj objektidhe duke patur mundsin prt eksperimentuar e stampuarme spatul, nn ndikimin edhe t

Lefter Babi nga Ponara, q kur ishte shum i vogl tek aiu vu re dshira pr t mbajtur dika n dor. Edhe kur kysend mund t ishte nje shkop apo nj ashkl ai mundohej tshkarraviste dika, mjaft q te kish nj hapsir ku t mundta rcalizonte at q kish n mendje. Kur u ul n bankat eshkolls, msucsve u ra n sy se me shum se do gj i plqentet vizatonte. Ai vete kujton se q kur filloi shkolln, nuk endante lapsin nga dora dhe e ushtronte at mbi tavolina edyer, mbi gur e mure te suvatuar. Kur shkonte buz lumitDevoll me shokl, ata e kishin mendjen tek uji, kurse Lefterite rra. Merrte nj ashkl e fillonte vizatonte dika q do tmbetej si dhurat pr lumin.

Pastaj erdhn vitet e shkollcs 8-vjeare ne Menkulas dhemsuesit shquan tek ai piktorin e ardhshm prandaj ia besuanrregullimin e stendave t murit. Qe atje n shkollen e mesmet Mirasit. Punoi me karikaturn pr t pasqyruar problemete rinis. Ishte br m i vmendshm dhe po hidhte hapa tsigurt n fushn e bukur t artit pamor. Filloi t ndrrontepr Akademin e Arteve. ndrra nuk u be realitet, po dashuriapr pikturn nuk iu zbeh, ajo qendroi si roje vigjilente n dokapje t sendeve me dorn e djathte. Kreu shrbimin ushtarakn repartin e ndrlidhjes ne Mamuras dhe tregoi se jo vetmdinte t pikturonte bukur dhe t'ia ndryshonte pamjen repartit,por ishte n gjendje t zoteronte dhc teknikn siradiotelegrafist, madje fitoi kategorin e dyt dhe l par neshkall kombtare. Kto aftsi e bn q ta drgonin nshkolln e zbulimit dhe pr tre vjet punoi si nnoficer nDrenov.

N vitin 1994 u nis si emigrant drejt Greqis n kerkim tndrrs. E filloi me pikturat e shkalleve ne ishullin e Kretesdhe u plqye. Pr tet vjet u njoh me historine e piktursgreke dhe teknikat e punimit me ngjyra. Kto vite ishin njshkolle q e bri te deprtoj n t fshehtat e artit dhe teprgalitet si piktor profesionist duke dal n treg. Kish ardhurkoha t kthehej n Shqipri. U vendos n qytetin e Bilishtitdhe hapi galerin e par q u plqye nga shikuesit dhe i dhaemer ne Devoll e prtej. Provoi dhe tatuazhin. Por u terhoqse e ndjeu se po i hynte n hise pikturs. E rndsishme pert shte prballja me shikuesin. Klubi "Miqt e Dritroit" i dhamimin "Paneli i art" q e sigloi edhe Dritro Agolli, Nderi iKombit.

N arritjet e deritanishme Lefterin nuk e ka ndihmuar vetmtalenti, por edhe puna kmbngulse q nuk njeh orar. Artistibisedon me pikturat e veta, i shan kur nuk i plqejne, u qepetatyre fizikisht dhe shpirtrisht per t shtuar dozen evrtetesis dhe per t rritur atraksionin. Ai ka gjithmone pundhe di t'i hap pune vetes, sepse ka shum ndrra dhe ide dhegjen qetsi vetm kur i sheh q ato t zbresin mrekullisht mbitelajo. sht veanrisht i ndjeshm ndaj peizazhit duke qenpiktor realist. Teknika e punimit sht e pastr dhe harmonizonmagjishem drite-hijet. Ne ekspoziten "Pranver 2014" qqndroi e hapur pr nj jav ne Qendrn Kulturore t FmijeveBilisht, Lefteri paraqiti pesmbdhjet punime dhe shiti disaprej tyre. Prvoja njzetvjeare e ka br t lexoj intcresate artdashsve, prandaj pikturat e tij vazhdojn t zgjerojnterritoret e pushtuar brenda dhe jasht vendit.

Lefteri nuk sht vetm piktor, por edhe aktivist shoqeror.Ai sht nnkryetar i Klubit "Miqte e Dritroit", antar i stafitt gazetes "Bilishti" dhe antar i shoqats "Devolli."

Lefteri gjithka e bn bukur. Punimet e tij jane burimemocionesh te mdha sepse ai di ta ngjyej penelin e vet nendjenjat dhe shpirtin e bukur t njerzve.

P. AGOLLI

Shnime nga ekspozita vetiake e piktores devollesh Diana Xhai,

N UDHN E KRKIMIT T SAJ N FJALORINE MADH T NGJYRAVE DHE KOMPOZIMIT

piktorve m t njohur n bot,n veprat e saj karakterizohetshpesh m shum nga instikti,se sa shpirti.

Piktura e Xhait dshmon prkrkimet e saj, n fjalorin epafund t ngjyrs dhekompozimit, duke shprehurkshtu fuqin e materilait t saj.Vepra me format jo t vogl, tcilat zgjuan edhe dialog artistikmes vizitorve t shumt,spikasnin sidomos me katr pes ngjyra, si e kuqja-vishnj,jeshilja, bluja dhe e verdha. Ekuqja mbizotruese, si nkozmetikn e femrave, duketse sht m e preferuara prpiktoren, n dialogun q krkont bj me artdashsin.Nprmjet saj, po edhe okrs ajoshpreh ndjenjat m t holla, dukegjallruar dukshm veprn e saj.Ndrsa me t gjelbrn e blun ethell t shtit sa n peizazhine veant t Devollit, aq edhen bregdetin magjik t Vlors.

Piktori i njohur Maks Velo ngaDardha dhe ish-pedagog i artevefigurative n Akademin e ArteveTiran, i cili vizitoi kt ekspozit,duke prgzuar piktoren prsuksesin e arritur, nuk harroi tibj asaj edhe disa vrejtje dukefilluar nga tonet e ngjyrave e deritek prdorimi i spatulas nteknikn e vizatimit.Vet piktoriaXhai,duke falenderuar vizitortdhe kolegt e saj u shpreh, se pasdo vepre q realizoj shtnevoja ime e thell pr tkomunikuar dhe pr tu shprehurme ndjenjat m t thella. Mepikturn time prpiqem t el dia-log personal me artdashsin. Njdialog q ndryshon do ast, nvarsi t gjendjes emocionale.

Diana Xhai u lind n Vlor m8 shtator 1967, ku edhe prfundoiliceun artistik n vitin 1987.Ekspozita e saj e par shtelur n vitin 1999 n Bilisht, kuajo jeton e punon si msuesevizatimi dhe sht nn e trefmijve. M pas ka ekspozuarpo n Devoll n vitin 2013 dhenj vit m von prfaqsohet me

talentet e reja n piktur tshkollave 9-vjeare t Bilishtit,t cilt ajo drejton n Tetov. Meinteres ka qn edhe ekspozitae prbashkt me piktorin enjohur nga Devolli Lefter Babidhe, synimi i saj n planet eardhshme krijuese sht pr tuparaqitur me nj ekspozit edhepara artdashsve t Pogradecitdhe Tirans. Natyrisht vepra tD. Xhait, ashtu si edhe t mjaftartistve t tjer, njihen e bhensot t njohura pr artdashsit,n vend e jasht kufijve t tijedhe nprmjet shprthimit elulzimit elektronik tkomunikimit, po kjo nuk do tthot t nnvlersojmparaqitjen fizike, origjinale tpikturs, po edhe librit, teatrit ekngs q sjellin gzim dheknaqsi shpirtrore e estetiketek ata q e duan artin.

Dhe n Devoll rrall gjen njeriq t mos e doj artin, pr ktedhe klima e tij sht aq eshndosh e pylli artistik ikrijuesve nga m t dendurit em cilsort, ndr krahinat q kavendi. Po n realitetin e trishtt Bilishtit nuk ka nj pallatkulture, pa le m teatr, galeriarti, muze etj. ndonse qytetinumron sot rreth 13 mijbanor e si Bashki e madhe qdo t jet nesr 44 fshatra me45 mij banor. Kjo se nga tzott e shtpis deri dje, nuksht par e vlersuar gjersishtkultura dhe artet, si njeksperienc estetike dhekontribut i madh pr balancimine jets ekonomike me atsociale, q kan ndryshuar aqshum dhe, rigjenerimit urban tqytetit dhe krahins. Po edhenga ana e qeverive (t majta et djathta), q e kan par dhevazhdojn ta shohin Devollin mesyrin e njerks pr investime nkultur e turizm, ndonse ai ika dhn e vazhdon ti japvendit aq shum edhe n ktfush t zhvillimit e prparimit.

S. DEMOLLI

LEFTER BABI, NJPIKTOR I LINDUR

Talentet ngjizenTalentet ngjizenTalentet ngjizenTalentet ngjizenTalentet ngjizenn qetsi,n qetsi,n qetsi,n qetsi,n qetsi,

karakteret n meskarakteret n meskarakteret n meskarakteret n meskarakteret n mest dallgve t jets.t dallgve t jets.t dallgve t jets.t dallgve t jets.t dallgve t jets.

GTEGTEGTEGTEGTE

at prbindshin, t cilin Frojdi e kishte quajturAi. Mbase pr kt aktori shqiptaro argjentinas M. Borova, i angazhuar gjat vitevet emigracionit n grupin teatral El Cobertizot Buenos Aieres, kishte zgjedhur nj vepr metheks t fort politik, si ajo e dramaturgut tshquar t Ameriks Latine Eduard Pavlovski eregji t Daniel Genoud, me t cilt ishte mik, ashtusi me mjaft artist an e knd bots, pr ti folurbashkatdhetarve t vet, gjat turneut t tij tsuksesshm, jo vetm n Shqipri, por n tgjitha viset shqiptare t Ballkanit, si n Maqedonie Kosov. Por n Argjentin Minella Borova nukbri vetm karrier artistike, ndrkoh ai, ishteatje njkohsisht edhe nj ambasador i kultursshqiptare dhe imazhit t teatrit t saj, i cili nuk

BASHKE ME YJET E TEATRIT DHE KINEMATOGRAFISEsht m pas nga ato t vendeve t tjera. Vetkinemaja e teatri e kishin shtyr qysh t voglMinella Borovn, birin e ktij qyteti plot drit sisht Kora, ta provokonte veten si aktor dhe,t mbetej i till deri n fund. Me vdekjen e tij kynjeri i dashur pr t gjith, t cilin ai humor inatyrshm n film dhe n jet e bnin aq tprzemrt, humbi si emigrant, por mbetet i pashlyer n kujtesn e nj publiku t gjer siartist,sidomos me figura t tilla t realizuara nfilmat N fillim t vers, Rrug t bardha, Itreti, Rrethimi i vogl , Udhtim n pranveretj. sepse n misionin e vet gjat gjith jets,nuk pushoi pa u tjetrsuar n sken n njtjetr, pr t par ku ishte aktori dhe kush ishteMinella Nj yll i pa shuar, bashk me yjet eteatrit dhe kinematografis shqiptare.

(vijon nga faqja 4)

MAJ 2015 6DEVOLLIDEVOLLIDEVOLLIDEVOLLIDEVOLLI

Pjes nga DITAR I LUFTES ITALO - GREKE 1940 - 1941Ky libr sht shkruar n greqisht nga KRISTO N. PETRO-MESOGJITI ushtar grek me origjin

arvanitase, prkthyes i forcave greke q vepronin n frontin italo-grek ne Shqipri.

18 nntor 1940. (E hn)U ngrita n mngjez. Kur u ngjita n zyr, m than

se natn m pat krkuar kapiteni pr hetim t robrveshqiptar. M kishin krkuar, po nuk m kishin gjeturdot n pelvicn ku flinim. Morm n pyetje njnnmarshall t xhanndarmris. Qe drguar si na tha,me skuadrn e tij, e cila prbhej nga dyzet burra, tluftonin n vijn e par t frontit dhe ata dezertuandrejt grekve. Ishte hera e par q provoja gjuhnshqipe. Mundesha t merrem vesh, por me shumvshtirsi. Gjuha e secilit prej atyre shqiptarve, tpaktn pr nga fjalori ndryshon shum nga shqipja qflitet n Greqi. Vajta n kishn e fshatit dhe pash edhet tjert. T gjith t that, me ngjyrn e flokve meshklqim, dalloheshin menjher nga italiant, t ciltishin t ushqyer mir. Shumica ishin myslyman dhe trekatr t krishter. Ishte e turpshme ve, sjellja exhandarve tan ndaj tyre. U kishin mar kishin mevete: ora, brisqe, pasqyra, stilograf, para. E mora veshkt dhe raportova pr kish ndodhur te kapiten Neruo,i cili urdhroi tua kthenin menjher sendet. Ua kthyenvese me mungesa; dy stilograf, tri ora, dy brisqe dhemjaft monedha floriri e kartmonedha. Fatkeqtshqiptar ishin shastisur dhe m tepr nga t gjith nnmarshalli. Qen dorzuar me dashje dhe me tr besimine tyre tek ushtria greke, me t vetmen dshir, tluftonin bashk me t kundr armikut t prbashktdhe, ktu u bhej nj pritje e till nga sivllezrit e tyregrek! Ajo sjellje xhandarsh, q jan gjithmon tpakorigjueshm, t vrazhd, brutal, t kqinj, pa takte asgj t lart n mendje e n shpirt, m indinjuan pamas, m zhgnjyen dhe m mbushn me turp. T tilli quajtn kapitenin dhe skuadrkomandantin shqiptart,kur i pan ti zhvatin me duart e tyre. Dhe duhanin ecigaret ua kishin mar dhe e pinin tr tangrllk paratyre xhandart tan e, m e keqja nga t gjitha, vetkapiteni u kishte thn se do ti varte. Nj turp i tillndodhte n xhandarmri. Ashtu mendonin ata njerz tvrazhd. Fatmirsisht krejt ndryshe nga t gjith ishtesjell n vijn e par t betejs, oficeri Elin, tek i ciliishin dorzuar shqiptart. I kishte puthur n ball sim than dhe qe kujdesur sa kish mundur. Pr ktishin m se t drejta tani udia dhe zhgnjimi i tyre nganj qndrim i till. Neruo ndrkoh para se t largohej,kishte br prgjegjs pr t gjitha sa kishin ndodhuroficerin dhe kishte urdhruar q robrit t moslargoheshin, pa ua kthyer t gjitha gjrat q ua kishinmar. Un gjithashtu kritikova me fjalt m therrseqndrimin e policis son te t gjith oficert e komandsq takova. Ndrkoh duke dashur t minimizoj sadopakprshtypjen e keqe nga sjellja e policis son, u kujdesame knaqsi pr kt tu drgojn t han dika mbinormn e oficerve. U dhan buk, djath, ullinj dhepak fiq. Gjithashtu u kujdesa q tu jepej edhe dark.Ndrkoh Neruoja ia kishte br t ditura t gjitha sakishin ndodhur me robrit gjeneralit, i cili nuk vonoi tmerrte n telefon kapitenin e xhandarve, duke ekritikuar ashpr.

N mbrmje kur u kthye Neruoja, morm dhepyetm nn marshallin, pr t saktsuar, a i morn tgjitha sendet. Na siguroi se u gjendn pothuajse t gjitha.T gjith shqiptart ishin t knaqur nga qndrimi ikapitenit Neruo dhe interesimi im. Esht e teprt tshnoj q i pash me gzim t madh dhe bra sa mundapr tu shrbyer n shtjen q u krijua. N mesdit udhash edhe nj kuti konserve e nj paket cigare, sinj gjest i thjesht i dashuris s madhe, q ndjej prracn e tyre krenare dhe heroike. Do t desha dhe ngaana tjetr t stigmatizoj sjelljen jo qytetare dhe tdnueshme t xhandarmris son. Nuk menduan ktanjerz q n prpjekjen e madhe q ka marr prsiprGreqia kundr Italis, suksesi varet jo pak edhe ngandjenjat miqsore prball shqiptarve? Dhe m tej cilido t jet qndrimi i tyre, tani q ndodhemi n territorine tyre, kur t msojn pr nj sjellje t till?

Rreth mesdits pasi mora racionin pr t ngrn dhekisha mbaruar me tra telashet, dola jasht nga fshati

dhe ndenja deri n mbrmje pr tu mbrojtur n njhendek. Aeroplant armiq fluturojn shpesh edhe sotdhe bombardojn pozicionet tona. Kundrajrort tan iqllojn pa ndonj prfundim. Kanibalt nuk pushuangjith ditn. Operacionet tona shkojn gjith e m mirdhe, t nesrmen llogaritim t hyjm n Kor. Nhendek shkrojta dhe nj letr pr shtpin. N darkracioni ishte disi m i pasur: jahni patate, djath dhepak fiq. Hetim t robrve nuk kishte dhe ika t fle rrethores nnt. Po ku t kaloja mes pelvics, ku flinim prt gjetur vendin tim? Ishte plot ushtar dhe kisha frikse mos shkel ndonjrin. Ika dhe fjeta tek tjetra prballzyrs son.

23 nntor (E shtun).U gdhim me koh me shi. Pun nuk kishim n zyr.

Rreth dhjets na lajmruan se do t nisemi drejtHoishtit. U bm gati dhe prisnim. E teprt t nnvizojse t gjith ishim t entuziazmuar nga pushtimi i Kors,rnien e s cils e kishim pritur ktu e disa dit mpar. Dhe n Athin sipas shkrimeve t gazetave, ngjarjau festua me entuziazm. Hngrm dhe prisnim nga astin ast t niseshim. Po ardhi mbrmja dhe, akoma nukkishim luajtur vendit. Morm pr dark ushqim t that,nj cop kakavall. Pothuajse u ngrys, kur arritnmushkat t ngarkonim gjrat. Pr zyrn na dhan vetmtre prej tyre, t cilat i ngarkuam me materialet e saj. Ungarkuam dhe vet me antat e shpins, thas, gjrat tjera dhe armt. U nism afrsisht m gjasht egjysm. Nga ret e dendura n qiell, ishte edhe m merrt. Vetm shi nuk binte. Drejtimi yn ishte drejtburimit t shenjt. Atje do t ngarkonim materialet nmakin pr t vazhduar udhn drejt Hoishtit. Rrugaishte si mos m keq nga balta. Shkelnim dhe nukmundeshim t shqiteshim prej saj. Fatmirsisht q kishimtre fener nafte ekspedite, ndryshe do t ishte epamundur me at errsir e balt pr t mbrritur. Prgjat udhs n mjaft vende kishin ngecur makina tndryshme, traktor dhe topa. Na kish drmuar edhepesha e antave t shpins

Pas nj lodhje t madhe, arritm thuajse m nntt darks. Makin t na merrte nuk kishte. Kot pritmndonj or te kisha, tek e cila prfunduam, sepsembrdhinim. Kisha ishte n gjendje t keqe. Brenda sajkishte thas t shumt me imento. Prdhe tshprndara flet librash e fletoresh nga shkolla pran, ecila qe shembur gjysma nga bomba t aeroplanit armik.Patjetr do ta kalonim natn ktu. U ngjitm lart tevendi i grave, ku ndodheshin shtruar disa drrasa, mbit cilat rrash t fle, pasi shtrova posht m dysh fletne adres dhe u mbshtolla me kuvert. Nga zrat e ttjerve, u zgjuam hert rreth ors pes t mngjesit.

24 nntor (E diel). Pas nj padurimi t madh, n orn dymbdhjet

t mesdits, u nism pr n Hoisht, ngarkuar si gjthnjme antat e shpins e gjra t tjera. Tek Burimi i Shenjtmbetn vetm pak, pr t ngarkuar materialet nmakin. Zbritm drejt veriut. Kaluam nj fshat t vogl,Shn Dhimitrin, fshatin e fundit grek. Pr pak hynim nterritor shqiptar. Rruga gjithashtu e pakalueshme ngabalta e madhe. Makina, topa, karroca dhe mjete t tjeratransporti, qen zhytur n shum vende. U zhgnjeva.Nse e tr rruga sht kshtu deri larg, mendoja, si dot bnim prpara me armatimin ton? Dhe n shfaqejndonj aeroplan armik, do t bhej me repartet tona?Megjithat prparonim, duke u ndalur her pas herenga pak pr tu shplodhur. Kodrat q kalojm janlehtsisht t gurta. Kudo shenja t shpartallimit italian;kuti konservash italiane, fishek armsh italiane, copraletre me grma italiane. N thellsi duket mali legjendari Moravs, i lart, i errt dhe i dendur nga brezat egurt. Si e pushtuan ushtart tan? Kur e mendondikush, kupton menjher sa heroike ishte fitorja e tyre.N thellsi djathtas, atje ku mbaron Morava, lartsohetmenjher me dy maja konike vargu i malit t that.Midis ktyre dy maleve sht ngushtica, ku kalon rrugapr n Kor. E prshkon lumi i Devollit. Aty ushtriandeshi mjaft rezistenc. Frgllon zemra ime kur shehmalet rreth e rrotull. Dheu ku tani shkel, m duketinjohur dhe i mbl, ashtu si atdheu im. Ku ta dish, mbasenga ktu diku, a m tej gjith nga Shqipria e Jugut,strgjysht e mi t largt do t jen nisur pr t arriturn jug t Greqis. Nga ktu vrshuan gjith t part eshqiptarve t sotm t Greqis. Prshndes duke ufalur me mallngjim t thell kt dhe t shenjt.

Rrz Moravs duken t shprndar mjaft fshatra.Tek secili ngrihet e mpreht dhe e tra e bardh njminare. Duke marshuar arritm n Kapshtic. Para set hynim n fshat takuam nj shqiptar muhamedan.Kthehej nga ara e tij me qet. I dhash dorn dhe eprshndeta. Flisnim shqip. Fshati prbhet pothuajse igjithi nga shqiptar muhamedan. Mbajn t gjith njqeleshe t bardh leshi. Para se t futemi n fshat nprara shohim gropa pafund nga bombardimet, brenda tijshum shtpi t rnuara. Dalim nga fshati pr t marudhn drejt Bilishtit. Esht mrrekulli, e gjer dhe eshtruar me ali. Ecim dhe ironizojm Musolinin prpasurin q derdhi pr ta br. Shpirti vzhgues i popullitdhe ushtarve tan, ka nxjerr pr kt qllim aq shumkng. Nj sht parodi e kngs popullore Seretisvarkaxhi. Fillon; Benitoja, vlla i Seretit/ zu kmbn eudhheqsit/, por ktu n Shqipri,/ i shptojn nga dye tri, etj. Ktu jan m t dendura shenjat e lufts.T ara t mdha nga bombat n ara e pran rrugs,gzhoja nga fishekt, kuti bombash t armikut, copanga predhat, gropa vetiake n hendeqe etj. Kudo prejktu iknin t trembur si lepuj italiant, t ndjekur ngatant q dukeshin sikur kishin flatra n kmb. Rrugaka lvizje t madhe. Shkojn e vijn makina, motoikletae karvanjart e mushkave. Gjithashtu jan edhekarvanet e banorve, q kthehen npr fshatrat e tyre,pas trazirave e rreziqeve t lufts. Jan bashk mefamiljet e tyre hipur npr araba, kafsh transporti e nkmb. M plqen t shoh tipin e tyre antropologjik.Jan t that, t gjet dhe t bukur, me pantallonat etyre prej leshi q arrijn deri n fund t kmbve. Tbukura jan gjithashtu shqiptaret me at fytyr t hequrkarakteristike e, ata syt e zes t zjarrt. Duket qartse jan t przjer me racn greke. Kemi m shumse katr or q ecim. anta e shpins mi ka prer supetdhe, ka filluar t bhet e padurueshme. Bjm prparadrejt Bilishtit. N nj lartsi t vogl jasht qytetit duketi veuar nj varr. Ngjitem ta vizitoj. Esht i br meshum vmendje nga gur t gdhendur vendi. Nga njraan ka nj pllak t madhe t trash vendosur n kmb,lart mbi t ciln shkruhet n gjuhn shqipe se, Bilishtiua kushton at varr shqiptarve t shquar, t cilt,(emrat nuk kisha rast ti shnoja), ran n nj betej tvitit 1911. Pr pak u futm n Bilisht. N fillim t fshatitndodhen depo t ushtris italiane veanrisht tmaskuara pr sulmet ajrore. Kishin materiale t

Pr pak u futm n Bilisht.N fillim t fshatit ndodhen

depo t ushtris italianeveanrisht t maskuarapr sulmet ajrore. Kishin

materiale t prdorura, tcilat ran t gjitha n duarttona. N t majt t rrugskishte siprfaqe t mdha

t przjera me lakra epresh. Nj qytez e vogl

e bukur.E kishte shkatrruar ve

zezona e lufts....

7 DEVOLLIDEVOLLIDEVOLLIDEVOLLIDEVOLLIMAJ 2015

prdorura, t cilat ran t gjitha n duart tona. N tmajt t rrugs kishte siprfaqe t mdha t przjerame lakra e presh. Ishin si t braktisura. U futm brendadhe prem. Preva dy lakra t tilla dhe nj presh. Njrnbashk me preshin e vura n ant, tjetrn e hngra sekisha uri t madhe. Ishte e shklqyer. E mbl dhe eshtrnguar, sa nuk mund t kalonte thika. Kurr derim tash, nuk kisha ngrn lakr t till. Hym brendan fshat. Esht i mrrekullueshm, me shtpi t larta tndrtuara mir. Nj qytez e vogl e bukur. E kishteshkatrruar ve zezona e lufts. Shum nga shtpitjan shndrruar n grumbuj mbetjesh dhe xhamat edritareve jan t thyera, si n Burim i Shenjt. Ka mjaftdyqane me mbishkrime shqiptare. Lem Bilishtin dhemarrim rrugn pr n Hoisht, jasht nga fshati majtasn perndim. Pak m tej nga bigzimi jan mbeturinat enj aeroplani italian, q ka rn nga lufta brenda nar. Esht br shkrumb nga zjarri. Jan djegur krejtmotori dhe kraht. Vetm bishti i tij ka shptuar. Pilotiishte ende n vendin e tij. Ishte thuajse i zhuritur dhen gjendje t mjer. E patn plakitur, a grisur mbaserrobat. Gjith pamja ishte e tmerrshme. Pr derisa kishrn para nj jave, e vrteta sht se duhet ta kishinvarrosur. U largova dhe megjith ndjenjn e natyrshmet simpatis q provova pr fatin kaq tragjik t nj njeriu,pshprita vargjet Homeriane: Aq absolut dhe tjetrfar turpi domethn. Ikm edhe q ktu. Pamja mshfaqet e qart rrotull. Arat rreth e qark, madje edherruga jan n fakt t grmuara nga predhat dhe bombat.Gropa dhe arje pa fund t dheut sheh gjithkush rreth erreth Bilishtit. Duke marshuar Hoishti duket n thellsi,mes disa maja malesh n kmb t Moravs. Vese jamtmerrsisht i lodhur ashtu si t tjert dhe anta e shpinska filluar t bhet e padurueshme. Kalojm mbi nj urdruri lumin e Devollit. Ktu pran mes pemve sht nfushim nj pjes e ushtris son. M pas arrijm n njndrtes t sapo ndrtuar n t djatht t rrugs. Dhektu jan t pandrprera gjurmt e veprimeve luftarake.Shtpia duket e shpuar nga plumbat dhe rrotull prsrigropa t freskta nga predhat. Pran shtpis ndodhetedhe nj varr ushtari me nj kryq t thjesht prej druri.Ndrkoh qndrojm t shplodhemi. Na vdiq antaushtarake dhe shtpit e fshatit, na duken sikur largohenprej nesh. Shtrngoj veten sa mund q t arrij. Jam ingarkuar rnd. Kalon edhe nj repart luftarak memakina. Mbrrijm m s fundi n fshat rreth ors gjasht.Esht ngrysur. Bm gati gjasht or pr t arritur, edhepse kur ishim nisur nga Burimi i Shenjt, na kishin thnse nuk duheshin m tepr se dy tri or. Megjithatpavarsisht nga lodhja, ky marshim nuk ishte ipaknaqshm. Kshtu mundm t zbulojm se siprfaqetq morm nuk ishin dhe aq t vogla, sa duken n hart.Sepse vendi mu duk kaq ideal dhe i mbl, si kamshnuar dhe m par. Esht dhe shum pjellor rrethBilishtit. N Bilisht pash n nj ar rrnj duhani tmdha t degzuara si shkurre. Kur arritm n Hoishtnuk mundeshim t gjejm zyrn ton, ose ku qe rregullarkapiten Neruoja. T gjith ishin t nevrikosur q uvonuam pr t ardhur dhe brtisnin. M n fund gjetmstrehn e caktuar pr Zyrn e Dyt. Esht nj shtpi ere djathtas sapo hyn n fshat, lart mbi nj bregore. Etr shtpia sht e brimuar nga plumbat. N kt kodritaliant kishin br qndres. N kt fshat patnhumbje t madhe tant. Nj kolonel i marr, desh thyj sfidues n fshat pa kordinuar repartin me treshe,po italiant q ishin t fshehur n fshatin e braktisur, iqlluan me mitroloz dhe vran jo pak. Msova se ktaoficer q e pandehin veten parashikues e strateg tmdhenj, do t kalojn n gjyq ushtarak. Edhe ktupatm robr, dyzetedy shqiptar dhe katr pesitalian. T part dezertuan drejt grekve. Janmyslyman dhe t krishter. Mjaft nga kta t funditdin mir greqisht. Italiant jan t tmerruar. Kan frikse mos i pushkatojm, se kshtu u patn thn oficerte tyre. Midis tyre ishte edhe nj i plagosur, t cilin ekishte mjekuar shrbimi yn shndetsor.

Rreth ors dhjet ram t kapitur dhe fjetm.Fatmirsisht shtpia ku ndodhej zyra, kishte plevic, kugjetm vend ideal pr t kaluar natn.

25 nntor (E hn). Ngrihem i ftohur leht. Kapitja ende sm ka ln.

N mngjez e bra listn e robrve, t cilt u nisn. Sotmu dha rasti ta shoh m mir Hoishtin. Esht qytez

e bukur, me nj numur familjesh afrsisht 450 500.Esht ngritur sipr mbi kodrina. Shtpit ndrtuar megur, t bardha dhe krejt t pastra. Kan pamje shumt mir. Mjaft prej tyre nuk jan t ndrtuara me sisteminm t ri. Banort jan t mir, ortodoks m t shumtdhe muhamedan. Merremi vesh mir bashk. Vetmdisa fjal ndryshojn. Pothuajse kishin ikur t gjith. Nukishin aspak t knaqur, thon, nga italiant, t cilt ukishin rrmbyer t mundeshin. Me grekt tregonin sendiheshin mir. Shum din greqisht, ose t paktn disafjal greke. Pyeta disa voglushe t shkolls, nse diningreqisht. Jo, m than me guxim, por do t msojmtani. Ndrtimi i rrall i Hoishtit sht kisha pr ndert emrit t Shn Nikolls. Esht e madhe, stil i przjerrilindjes dhe bizantit. Karakteristik sht e ngushta ekupols, e cila nuk duket n prpjestim me vllimin ekishs. Ashtu sht edhe ajo e Burimit t Shenjt.Karakteristik e asaj t Hoishtit sht edhekambanoria, q sht e gurt dhe katrore. Efektperndimor, pikrisht italian tregon pamja e njbasorelievi, me gur vendi poroz, t shenjtorit t nderuar,q sht lart n ball t kishs. Jasht nga qyteti drejtjugut, ka ende thurrje me tel t italianve. Jan m tpakta, t ngatruara dhe m t ulta nga tonat. Brendan fshat ka pes makina, kapur italianve. Katr janpr transport predhash, plot granata dhe arm t tjerazjarri. T gjitha shtpit mbajn numura. N shum muret tyre ka t shkruara me grma t mdha parrulla:Viva il Re, viva Due, viva iano. T shkuara tmdhenj! M t shumtat e orve sot ia kushtova ditarit.N mbrmje pash disa ushtar t repartit ton. I pashme gzim t madh si vllezr. Kish ardhur gjithbatalioni. Moti edhe sot i vrenjtur e me rreshje shiu.Bn mjaft ftoht. Hoishti duhet t jet mbi 1000 me-tra mbi nivelin e detit. Natn nuk munda t fle nga njkoll e frikshme.

26 nntor (E mart). Ktu mora edhe tri letra. Dy nga shtpia dhe nj

nga profesori im zoti Amado. Krkova dhe bm njvizit n varre. Kishte edhe pes varre t rinj, me kryqedruri t zinj. Ishin italian q ran n luft. Ndrkoh uvendos q n orn nj t nisemi pr n Kor. Para set largoheshim pash n oborrin e shtpis disa gjraq u prkisnin ushtarve t vrar, tanve dhe atyreitalian. Shumica ishin tonat. Desha t mar ndonjhelmet se nuk kisha. Gjendja e atyre gjrave ishte etrishtueshme. Shum arm ishin t thyera, helmetat eprgjakura, nj a dy t shpuara nga plumbat, ose tara nga predhat. Midis tyre kishte sende dhe letra tushtarve italian. M ardhi keq aq shum, sa nuk mbnte zemra t merrja helmet n gjendjen q isha.Vetm nj kundragaz me zor t madh munda t mar.Shkruante sipr emrin Kr. Russos. I gjori djal! Kushedisa nga t afrmit do t zhyt n hidhrim!

Ikm m nj e pes. Fatmirsisht kt her e dhashantn n makin dhe mbaja vetm armatimin tim,thesin dhe kundragazin. Po edhe kto m dukeshin trnda. Kurrizi im akoma nuk qe mpir nga t prerat eants gjat marshimit t pardjeshm dhe, as edhekmbt nuk m bnin nga lodhja. Morm nj rrug. Bmprpara drejt fshatit Baban. N rrug bollk armatimesh,granatash, fishek etj Kalojm n dushqe t gshtenjtme flett e tyre t thara. Mandej Babanit materiali ibraktisur shtohet. Kudo shprndar fishek, tufa t traarmsh automatike e mitrolozash, granata italiane mengjyrn e kuqe karakteristike, arka komplet, plotmateriale dhe mitroloz. T gjitha tregojn pshtjellimindhe panikun n ikje t italianve. Ato q befasojn mtepr jan qendrat e zjarrit, transhet dhe n prgjithsi

veprat e fortifikimit. Jan tunele pafund. N do hap.Si i lan t gjitha kto dhe ikn?... Vetm nj ushtri pashpirt e guxim si sht ajo italiane, do t mund tlargohej nga ato e, vetm nj ushtri e patrembur dheheroike, si sht ajo greke, do t mundej t dbontearmikun nga t tilla fortifikime. Shpirti im sht plotenuziazm e adhurim njkohsisht. Brenda n nj strehimitalian gjeta nj helmet greke. E mora. Nuk e di, n ekishin marr si plak lufte italiant, apo e kishin lnaty tant. Kshtu u bra me helmet.

Refugjatt kthehen karvan n shtpit e tyre.Shumica jan shqiptar myslyman. Myslymanet fshehinshum mir fytyrn, prapa shamive t tyre. Kemi qecim dy or, a m shum. Po lodhesha jashtzakonisht.Fatmirsisht kur dolm n rrugn publike Bilisht Kor,iu varm e hipm lart n nj makin q kalonte prKor dhe, kshtu iu shmanga nj lodhje t madhe.Rruga sht plot lvizje. Makina t njjta, motoikleta,ushtar kmbsor dhe falanga me kafsh ngarkese.Gjithashtu n varsi t lvizjes kishte gjat udhs edhekalimtar. Natyrisht t kufizuar. Kudo qen ngritur edhefushime ushtarake, fushore, t forcave kundrajrore trnda.

Bjm para me makin. Vese e ftohta vjen me vrull,si djall prej makins. Jemi futur n ngushticn eCangonjit. N t djatht ngrihet si kon maja e Ivanit, elart dhe e paarritshme, sipr dhe rrotull s cils undesh me kmbngulje dhe heroikisht ushtria jon. Njlartsi e till formon me binjaken e saj t vargmalit tMoravs, n t majt, veriperndim, nj gryk kalimime rndsi strategjike q t on drejt Kors. Edhe ktufortifikime, materiale t braktisura dhe gropa t fresktanga predhat e zjarrit t artileris son. Vlen t shnojse shum prej tyre kan rn brenda n transhet earmikut. Diku n nj vend midis Hoishtit dhe Babanitpredha kishte rn sipr mbi municione q kishinshprthyer n flak. N at kalim Morava nuk mbaronme prerje, po formon t shtrira n vazhdim vargmaleme breza dhe gremina t kuqremta e t thella. Pasikaluam Cangonjin dhe disa fshatra t tjer t vegjl,m s fundi shohim n thellsi posht n fush Korn.Afrohemi drejt aerodromit, i cili sht prpara jashtnga qyteti. Ktu zbresim nga makina, sepse na thanse n qytet ishte dhn alarm. Shkuam n aerodrom.Disa aeroplan t armikut ishin t thyer posht n truall,nga inkursionet e tanve. Nj bombardues i madh metri helika, nj tjetr pak m posht q ishte djegur. Njpasagjersh i madh me tri helika dhe dy gjurmues.Aerodromi sht vepr e rndsishme, me shuminstalime. Disa banesa t tij jan dmtuar nga predhate alpinve tan dhe sidomos prej t famshmit Kuikari.

Hyjm n qytet hert rreth ors katr e gjysm. Eshti mrrekullueshm, me sheshe t gjera, ndrtesa dhedyqane t bukura. Dgjohet shqip dhe greqisht, sepsemidis banorve ka shum grek. N Bashki valvitenbashk flamuri grek dhe ai shqiptar. Duke pyetur gjetmvendin ku ishte sistemuar divizioni. Nj ndrtes shume madhe prej betoni, me korridore t jashtm dheparahyrje me gur t kuq t gdhendur. Ka vija t thjeshtaklasike, megjithse duket me gjatsi monotone. Brendaka shum dhoma t paisura me instalime elektrike, ujidhe ngrohje. Esht publike, ndrtuar nga Ahmet Zogu.E kishin prdorur si Komand italiant. E far nuk kishtebrenda. Trapeza dhe ndenjse luksoze. Kuti tgjithllojshme, tufa kartash dhe shishe pa numur veredhe birre. Oficert italian kalonin shklqyer, kurse tantjan t prkor, ashtu si ne ushtart.

Prktheu nga origjinali: SKNDER DEMOLLI

Sot mu dha rasti ta shoh m mir Hoishtin. Esht qyteze bukur, me nj numur familjesh afrsisht 450 500. Eshtngritur sipr mbi kodrina. Shtpit ndrtuar me gur, tbardha dhe krejt t pastra. Kan pamje shum t mir.Mjaft prej tyre nuk jan t ndrtuara me sistemin m t ri.Banort jan t mir, ortodoks m t shumt dhemuhamedan. Merremi vesh mir bashk.

MAJ 2015 8DEVOLLIDEVOLLIDEVOLLIDEVOLLIDEVOLLI

Drejtor i gazets:Qemal ZYFI

Numri i llogaris s Shoqats A.K. Devolli:0101026356, Raiffeisen BANK, Tiran

Email:gazeta_devolli @yahoo.com

Kryeredaktore:Ervehe BARUTI

Shef i Marrdhnieve me Publikun:Sknder DEMOLLI

Zv/ Kryeredaktor:Viktor DEMIRAS

Ndahet nga jeta Andon Kole DemiriNJRI NGA PJESMARSIT E KONFERENCS

S PAR THEMELUESE T SHOQATS

LAMTUMIR MIKU YNI NDERUAR, ILO BODECI

Para pak kohsh u nda nga jeta,miku dhe antari i nderuar i ShoqatsA.K. Devolli, Ilo Kristo Bodeci nj ngaveprimtart m aktiv. Ilua lindi m 15prill1928 n fshatin malor Grapsh tDevollit n nj familje t varfr por mendjenja patriotike dhe atdhetare. Babaii tij, Kristo Bodeci emigroi n Amerikdhe atje s bashku me bashkfshatart tjer si fanolist, punoi pr interesate kombit shqiptar duke u br edheantar i Organizats Atdhetare Vatra.Ilo Bodeci si familje e varfr dhe pambushur 14 vje punoi si yzmeqar nporinjt dhe qymyrxhinjt e fshatit.N fillim t pranvers 1944 n moshn15 vjeare, u rradhit n rreshtatpartizane, n batalionin Fuat Babanidhe m pas n Brigadn e Dyt

Sulmuese. Pr arsye t moshs n maj1945 u drgua n shkolln e Kadetven Tiran, por pr arsye ekonomike ulargua duke vazhduar aktivitetin nterren. N vitin 1946 u drgua n kursine kuadrove t reja n Tiran prnnpuns n pushtetin e ri. N vjeshtne vitit 1946 u inkuadrua n organet epunve t brendshme ku vazhdoi punnsi kuadr oficer, n Bilisht, Kor,Tiran, n Ministrin e Brendshme si dhen Gardn e Republiks deri sa doli npension n vitin 1985. Ndrkoh shtmar me krijimtari letrare t ciln e kafilluar n vitin 1960 me tregime dhe mvon kaloi n novela dhe romane tbazuara n ngjarje reale nga lufta dhepuna n organet e punve tbrendshme. N vitin 1962, botoi novelnakmaku i verdh. N vitin 1969,romanin Gjurmt t ojn n Qel. Nvitin 1973 botoi noveln N udht elufts, libr biografik. N vitin 1978,nxorri monografin e Heroit t Popullit,Fuat Babani. N vitin 1985, brihistorikun e Gards s Republiks. Nvitin 2002 librin me kujtime jan ktopika gjaku. N vitin 2004, autori nxoriromanin Qndresa. Ilo Kristo Bodeciishte antar i Lidhjes s Shkrimtarvedhe Artistve t Shqipris, antar iShoqats A. K. Devolli, antar iOrganizats s Veteranve t Luftsnacional-lirimtare.

ERVEHE BARUTI

M 6 maj t ktij viti u nda nga jetaAndon Kole Demiri, njri ngapjesmarsit e Konferencs s ParThemeluese t Shoqats A.K. Devolli,s cils nuk iu nda n t gjithaveprimtarit q ajo zhvilloi edhe kurrrethanat e uan familjarisht pr tjetuar n itali, ai interesohej vazhdimishtpr aktivitetet e saj nprmjet gazetsDevolli. Andoni lindi n Progr, nvitin 1928 n nj familje me tradita ttheksuara patriotike me pjesmarrjeaktive si n luftn pr pavarsi ashtudhe kundr synimeve grabitqare tqeverive shoviniste fqinje. Mori pjesaktive n ln. Pas lirimit t vendit iuprgjigj thirrjes s atdheut pr t dhnkontributin e tij n zhvillimin social-ekonomik e arsimor-kulturor tMalsis s Madhe pr disa vjet. Kudoku punoi e drejtoi, n Koplik, Shkodrdhe Tiran u shqua pr korektesqytetare n kryerjen e detyrave prandajmbante disa dekorata mirnjohjeje.Edhe pas daljes n pension ai bri brinj jet aktive shoqrore. Kishte njdashuri t veant pr Devollin eveanrisht pr Progrin, fshatin e tij tlindjes t cilt i vizitonte shpesh pr tushmallur me miqt e shokt e tij tshumt. Ai kishte pasion muzikn.Luante n disa instrumente, nmandolin, kitar e firzamonik. Ktpasion krkoi ta kultivoj prandaj siguroinj burs pr studime n Mosk t BS,por prishja e marrdhnievendrshtetrore me Shqiprin ia shuanshpresn pr realizimin e ndrrs s tij.Andoni e donte jetn. At e gjenje nfesta shoqrore e familjare midisbashkfshatarve apo devollinjve, me

zrin e tij melodioz t shoqruar mekitar, krijonte mjedis gazmor. Bntepjes n korin amator partizan pranOrganizats s Veteranve t LN. Edhen Ravena t Italis ku jetoi vitet efundit, fal karakterit miqsor edashamirs, krijoi lidhje t ngushta mebashkatdhetart e tij rezidente n atqytet me t cilt ndante gzimet ehidhrimet q t rezervon jeta. Pormosha bn t vetn. Jemi t pafuqishmndaj ligjeve t natyrs. I shtruar n spitalpr tu kuruar nga smundja e pleqris,kur ndjen se fuqit po e linin, u krkoifamiljarve dhe miqve t cilt iu ndodhnpran n ato momente ta shoqronin prt knduar s bashku kngn popullore,aq t dashur prej tij. Moj ardhushk emalit m digjesh pr uj... Dhe ashtue dha frymn e fundit duke ln tpiklluar gruan, vajzn e mbesn dheshokt, t cilt do ta kujtojn gjithmonme respekt dhe dashuri.

IRFAN LULO, FUAT MEMELLI, THOMA CEKO,

AURIKA TRPINI,DONK BERBERI

M 12 Maj 2015, largohet nga kjo jet prejnj smundjeje t rnd, n moshn 35 vjeareOljana Bujamin Nure (Braholli). Oljana lindi nArrz dhe u martua po n fshatin e lindjesme Ledi Nuren. Ata lindn dhe rritn dy fmijErikn dhe Aleksin, e cila nna e tyre nuk patifatin ti gzonte. N emr t Shoqats A.K.Devolli dhe redaksis s gazets, n ktmoment shum t dhimbshm, ngushllojmfamiljen, bashkshortin, fmijt dhe prindrite Oljans s tyre t dashur.

HUMBJE EPARAKOHSHME

DHE SHUM EDHIMBSHME

Shoqata A.K. Devolli dhe redaksia e gazets ngushllojn tafrmit, miqt dhe dashamirsit, pr humbjen e njeriut t tyre t

dashur, Eleni Plaku (Terpini) n fshatin Hoisht.