DEVLET RADYOSU DNEM (1936-1964)

PROF. DR. SERDAR ZTRK

Siyasal iktidar 1936da radyonun ynetimini eline ald. Devlet tekelinde ve ynetiminde bir dnem balad. Bu dnem, 1964te TRTnin kuruluuna kadar devam etti. Ancak 28 yllk bu dnem kendi iinde snflandrlabilir:Gei Yllar: 1936-1940Sava Dnemi: 1940-1946ok Partili Dnem: 1946-196027 Mays Sonras Dnem: 1960-1964

Gei YllarRadyo yayn hizmeti bir kararname ile PTTye verildi. Telsiz Kanunu 1937de yrrle konmu, 1938de modern bir radyo stdyosu kurulmutur. 1940larn ciddi yaynclk giriimlerinin ilk hazrlklar bu dnemde yaplmtr. Dnem ierisinde niceliksel ve niteliksel sramalar olmutur.Bu dnemde program yapm olanaklarnda da gelimeler olmutur. Tiyatrolardan, konser salonlarndan naklen yayn yaplm, yeni orkestra ve mzik topluluklar oluturulmutur.

Gei YllarGei yllarnda alc saylar da artmtr. Hatta hkmet, 1939da Halk tipi ucuz alclar gelitirilmesi ynnde atm atm, ancak giriim sonusuz kalmtr. Bu baarszlkta II. Dnya Savann etkili olmas dnlebilir. Daha gl bir olaslk radyo ithalat ve ticareti yapanlarn hkmetin giriimlerinin etkisiz klmasdr.Bu dnemde bir baka gelime radyonun yalnzca bir alg olmadna, ayn zamanda ses alc ve yayc bir alet olduuna, bu nedenle belediyelerin radyolu kahvehanelerden lubiyat resmi istemeyeceine ilikin genelgesidir. Bu, radyoyu yaygnlatracak bir gelimedir.

Gei YllarAlc fiyatlar bu dnemde de pahaldr. Orta dereceli bir ocuklu devlet memurunun bir aylk ma, ortalama bir alcnn yaklak kadardr. Dier yandan alclar, byk lde evlerde kullanlmaktadr. Meskenler dnda kullanlan alclarn yaklak yars, kahvehane, otel gibi kamusal mekanlardadr. Alclarn ou byk ehirlerdedir.Trkiyede radyo yaynclnn balad 1927de Trkiyedeki verici g, Avrupa toplamnn yzde 12.6sn oluturuyordu. Trkiye bu yerini 1936-1940 dneminde de gelitirerek korudu. Ancak alclar ynnden Trkiye ok geri kald.

Gei Dneminde Radyo Yaynlar:Bu dnemde baz aydnlar radyo programlarna ynelik eletirilerini srdrmlerdir. Peyami Safa, radyoda meyhane mzii dinletildiini, sosyal psikolog Muzaffer erif radyonun rak masas banda dinlemekten holandmz alaturka arklarn yaycln yapmasndan yaknmlardr. Ancak radyonun PTT ynetimine gemesinden sonra mzik yaynlarnn zenginletii bir gerektir. 1936dan sonra halk ezgileri derlenip radyoda yaynlanyordu. 1936dan nce halk mzii bir iki sanatnn yerel ezgileri alp sylemesinden ibaretti.

Gei Dnemi Radyo YaynlarRadyoda Bat mzii daha fazla arla sahipti. Oysa denge, 1934 ncesinde Trk mzii lehineydi. Fakat zellikle stanbul radyosunda Bat mzii, daha ok Bat elence mzii olarak anlalmtr. Ankara radyosunda ise Bat sanat mzii arlkldr. Bunun iki nedeni olabilir. lki, Ankara Radyosunun Bat sanat mzii reten kaynaklara yakn olmasdr. Yeni radyoevinin kurulmasndan sonra stdyo olanaklarnn gelimesi bu olana artrmtr. stanbul radyosu naklen yaynda yapamyordu. kinci nedeni mekansal konumdur. Bat sanat mzii baken Ankarann ynetici sekinlerinin tercihidir.

Gei Dnemi YaynlarSz yaynlar da kimi aydnlarn eletirilerine uramtr. Spikerlerin telaffuzlarnn iyi olmad, radyo diline uygun sz yapn yaplmad bu eletiriler arasndadr. Sz yaynlar ierisinde haber bltenleri bu dnemde de zensizdir. Nedeni, radyo kurumu iinde bltenleri hazrlayacak birimin olmamasdr. Bu dnemde radyonun tek haber kayna Anadolu Ajansdr. Ajanstan teleks eridinden gelen haberler, spikerlerce nem srasna gre sraya konduktan sonra mikrofona verilmitir.

YaynlarSz programlar iinde eitici yn ar basan programlar e ayrlabilir: Yabanc dil dersleri, yurttalk bilgileri vermeye ynelik programlar ve zel gnler, yldnmleri dolaysyla verilen nutuklar.Bu dnemde bir baka yayn tr manevi yaynlardr. lk kez 1940 ylnda balamtr bu yaynlar. Bunlar Milli Kahramanlk Menkbeleri ile Yurt Bilgisi ve Sevgisi adlarn tamaktadr. Bu yaynlarn nedeni, savan Trkiye snrlarna yaklamas dolaysyla halkn moralini yksek tutmaktr.Kltr ve sanat ierikli yaynlar iki grupta deerlendirilebilir. Radyo Tiyatrosu bunlarn banda gelir. Bunun dnda deerlendirilebilecek iki program Edebiyat Konumalar ve Bibliyografya Saati ismini tamaktadr.

YaynlarBu dnemde haftada bir 15-20 dakika ky programlar yaynlanmtr. Genlie ynelik programlar ancak 1960tan sonradr. ocuk programlar ise 1936dan sonra balamtr. Ancak yeterli deildir ve daha ok masal anlatmak, mzik dinletmek ynelimlidir. Salk, kadn ve ev yaamna ilikin programlar da yer almtr. Bu programlarda ocuk eitimine dair bilgiler verilmi, ailenin rol gibi aklamalar yaplmtr.Bunun dnda dinleyici mektuplarna dayanan programlar da yaplmtr. Elence ve spor programlar da baka bir program trdr. Monolog ske gibi gldr yan ar basan programlar 30 dakikay gememitir. Spor programlarnda spor haberleri ve sohbetler vardr. Bu dnemde reklam yayn yoktur.

1936-1940 Dneminin Sosyo-Ekonomik Ortamnda Radyonun Yeri ve leviRadyoculuk bu dnemde i ve d etkenlere bal olarak yeni gelimeler gstermitir. D etkenlerin en nemlisi II. Dnya Savadr. Radyoya etki yapan en nemli i gelime ise 1936dan itibaren brokrasinin toplum yaamndaki etkinliini artrmasdr. Sava koullar bu sreci kolaylatrmtr. Yine devletilik uygulamalarnda geveme gzlenmitir.Bu dnemde 3222 sayl Telsiz Kanunu karlmtr. Kanunla devlet her trl telsiz haberlemesini denetim altna almtr. Alc ve vericiler alannn dzenleyen Kanunda her ey, nce ulusal savunma gerekleri gz nne alnmtr..

Bir baka nemli nokta, radyonun bu dnemde devletin kendi yararna kullanlabileceinin daha net anlalmasdr. niversiteden yaplan yaynlar ve Halkevlerinde nklap Dersleri yaynlar bu yndeki admlar arasndadr. Ulusal Ekonomi ve Tutum Haftalarnda radyo yaynlar yaplarak halka sorumluluk ve grevleri hatrlatlmtr. Ksaca devlette bir radyo bilinci olumutur.

EletirilerAydnlar bu dnemde radyoya 3 balk altnda toplayabileceimiz eletiriler yneltmilerdir. Birinci eletiri, radyonun ilevleri ve hangi toplumsal kesimlere ynelmesi gerektiine ilikindir. Baz aydnlar sadece byk kentlerin zengin ve orta halli insanlarna deil, kasaba ve kylerin yoksul insanlarna ve ocuklara ynelinmesi gerektiini savunmulardr. Onlara gre radyonun asl ilevi eitim, retim olmaldr.

Eletirilerkinci balktaki eletiriler, radyo yaynlarnn etkinliini artrma, radyo programlarnn daha nitelikli bir dzeye getirilmesine dairdir. Muzaffer erifin Olu (C.1, S.4, 22 Ocak 19939dan aktaran Kocabaolu, 1983: 180) dergisindeki bir yazs bu geree iaret eder. erife gre radyodan etkin bir ekilde yararlanlabilmesi iin yabanc lkelerdeki radyonun etkileri hakkndaki aratrmalar bilmek gerekir. Bu bilgiyi, kendi lkemizin zelliklerini, kltr dzeyini, zevk farklarn, geri kalm yrelerin psikolojik durumlarn gz nne alarak yeni aratrmalarla zenginletirmek gerekir. nc gruptaki eletiriler radyo yaynlarnn aksayan ynlerine ilikindir. Dilin yapay ve yapmack oluu bunlar arasndadr.

Sava Dnemi Radyo Yayncl (1940-1946)

Sava, tm dnyada radyonun nemini artrmt. Trkiye bu konuda istisna deildir. Savaan tm taraflar radyoyu propaganda arac olarak kulland. Yayn sreleri ve vericilerin say ve gleri artrld, toplu dinleme olanaklar yaratld. Sava, kyl kentli her kesimde haber alma ihtiyacn artrd. Trkiyenin sava d kalma politikasnda radyo yayncl ayr bir nem kazand.Bu dnem radyosuna damgasna vuran ikinci bir olgu yurt ii yaynlarda niteliksel gelimelerdir.

Radyo Dergisi:

Radyo Dergisi: Radyo, yaps gerei yneldii kitleden geri besleme ihtiyacnda olan bir aratr. Fakat geri beslemeyi almakta glk eker. Geri besleme aralarndan birisi radyo dergileridir. Ayn zamanda radyo kurumlar basl yaynlarla, yayncln pekitirmek ister. Bu nedenle TTTA ilk radyo dergisi Telsizi karmtr. Telsizden sonra karlan ilk ve son dergi Radyo adn tamaktadr. Dergi, ynetimi ve faaliyetlerini dinleyiciye tantmak amacn gtmektedir.

Radyo Dergisi:

Radyo, 15 Aralk 1941 ile Aralk 1949 arasnda 8 yl boyunca 96 say kmtr. Dergi, Matbuat Umum Mdrlnce karlmtr. Dergi, nceleri Matbuat Umum Mdrlnn ve radyoyu tantc yazlara yer vermitir. 1945ten sonra daha ok aktalite dergisine dnmtr. Derginin bayazlarnda radyonun ilevine ynelik grleri vardr. Radyo dergisi, Trkiye gibi gemiine ilikin bilgi ve belgeleri saklamakta titizlik gstermeyen bir lkede, radyo tarihinin belirli bir dnemine k tutmas asndan ok byk deer tamaktadr. (Kocabaolu, 1983: 202).

Yaynlarn zellikleri:Bu dnemdeki radyo yaynlarnn yaklak te ikisini mzik yaynlar oluturur. Bu yaynlar sz yaynlarna oranla ada radyoculua daha uygun yntemlerle hazrlanp sunulmutur. Gnlk, haftalk yayn aksaklklar bu dnemde de devam etmitir. rnein ayn trden iki mzik program art arta konabilmitir.Bu dnemde alaturka-alafranga mzik tartmalar 1944in ikinci yarsnda younlamtr. 1946da tekrar fasl programlarna balanmtr. Bu dnemin bir dier zellii Trk halk mziine eski yllara gre daha fazla yerilmesidir.

Sz yaynlar bu dnemde artmtr. Bu yaynlar 15 dakikay gememi ve konuyu iyi bilen uzmanlarca verilmitir. Haberler sz yaynlarnn yzde 60n tutmutur. Sz yayn programlarnda belirlenmi baz ilkeler vardr. Trkenin dzgn kullanlmas, halk skmadan olumlu ve yararl bilgilerin verilmesi ve halkn sanat zevkini ykseltmek bu ilkelerin en nemlisidir.Haber bltenleri 1945 ylna kadar Anadolu Ajans tarafndan hazrlanm ve radyoya bisikletli veya motorsikletli bir ulakla gnderilmitir. 1945 ylnda Basn Yayn Genel Mdrl bnyesi iinde Haber Alma ve Yayma Servisi kurulmutur. Bu servis, AA dahil dnya radyolarnn dinlenip, haberlerin derlenmesiyle grevlendirilmitir.

Haber bltenlerine ynelik eletiriler vardr. Yurt iindeki haberlere az yer verdii, nemli olaylar yabanc radyolara ok ge ilettii, dilinin krsal yrelerde anlalamad bu eletiriler arasndadr.Bu dnemin sonraki yllarda da devam eden en nemli program Radyo Gazetesidir. En ok dinlenen bir programdr bu. Programn amac bir taraftan cephelerdeki ve cephe gerisindeki olaylarn dinleyiciye aktarlmas, dier yandan da deiik lkelerin Trkiyeye ynelttikleri youn propaganda saldrlarnn karlanabilmesiydi. Radyo Gazetesinin dndaki programlarn temel ilevi dnya olaylarn dinleyiciye aktarmakt.Eitici yaynlar arasnda bu dnemde yabanc dil dersleri yoktur. Baz programlarda halktan kiiler mikrofona karlmtr. Bunlar ok ilgi ekmitir.

Bir baka nemli gelime evket Sreyya Aydemir, Vala Nurettin, Niyazi Berkes ve Mediha Berkes gibi nemli aydnlara program hazrlama olana verilmesidir.Bu dnemde toplumun moralini yksek tutacak manevi yaynlar devam etmitir.Kltr ve sanat ierikli programlarda radyo temsilleri yine n sradadr. Ancak nceki dnemlerin aksine temsiller radyonun kendi elemanlarnca radyo iinde hazrlanmtr. Bir baka nemli nokta temsiller zerindeki sansrdr. Oyun mikrofona kmadan nce birka aamadan gemektedir.Kyllere ynelik programlar da vardr. ocuklar rgtl ve dzenli bir biimde ilk kez stdyolara girerek programlara katlmtr. Radyo ocuk Kulb be ocukla balam giderek say 100lere ulamtr.

Bu dnemde dinleyici mektuplarna dayal programlar arasnda Posta Kutusu ve Dertleme Saati bulunmaktadr. Posta Kutusu programnda dinleyicilerin sorular yantlanmakta, yaknlarn kaybetmi insanlar arasnda iletiim salanmaktadr. Dertleme Saatinde ise dinleyicilerin hukuksal ve salkla ilgili sorunlar zlmektedir. ncelenen dnemde reklam yayn olmasa da, zaman zaman borsa haberleri, Milli Piyango, Devlet Tiyatro ve Konservatuarnn programlarn tantc kamusal spotlar vardr. Ticari reklamlar ynndeki istekler 1945ten sonra artmtr.Bu dnemde sz yaynlarnn zellikleri unlardr: Sanat ve edebiyat konularna arlk verildii sylenebilir. Yaynlarda eitlilik vardr. Programlar 5-10-15 dakikalk srelerin dna kmamtr..

Radyo programlar bu dnemde olgunluk dnemine girmitir. Yaynlar, yayn saatleri ve sreleri, programlarn yaynnda grlen dzensizlikler dzene girmitir. kinci olarak, radyo programlar dinleyici kmelerine gre farkllamtr. Dinleyicilerin ya, cinsiyet gibi zelliklerini dikkate alnarak programlar hazrlanmtr. ncs, radyo kurumu ve radyoculuk kurumsallamaya balamtr. Btn bunlara karn radyo alc fiyatlarnn pahall ve elektrik problemleri devam etmi ve radyo toplumun geni retici kesimine deil, ok snrl kesimine hizmet etmitir..

Halkevleri ve Radyo:Halkevleri 1932de kuruldu. Halkn siyasal, ideolojik ve kltrel eitimini salamak bu kurumlarn temel amacyd. Bu hedeflere varmada Halkevleri bir iletiim sistemini de gelitirmekteydi. Bu nedenle dergi-kitap yaynlanmak, konuma-konferanslar vermek, kitaplklar kurmak, tiyatro-sinema faaliyetleriyle uramak gibi bir iletiim sistemi gelitirmitir. Bu iletiim sisteminin bir aya da radyodur. Radyonun halkevlerinde bulundurulmas tevik edilmitir. Bununla birlikte Halkevlerinin kollar arasnda radyo yer almamtr. Yine Halkevlerinde radyo toplu olarak dinlenmesine karn, programlar zerinde tartmalar yaplmamtr. Bu nedenle Halkevlerinin radyodan yeterince etkin yararland tartmaldr.

Halkevleri radyodan niin etkin yararlanamamtr? lkenin radyo asndan teknik olanakszlklar, alclarn yetersiz ve ok pahal oluu, elektriin yaygn olmayn nedenlerin banda sayabiliriz.

c) ok Partili Dnemde Radyo (1946-1960):Bu dnemde Trkiyede tarm kesimine dayal bir kapitalistleme hamlesi vardr. Sanayi ve hizmet sektrleri asndan Trkiye da bamldr. Trkiyede ok partili yaamn balamasnda d bamlln yaratt ortamn etkisi olmutur. ok partili yaam ise radyoculuk uygulamalarn etkilemitir. Yine bu dnemde radyo, iktidarla muhalefet arasndaki tartmalarn vazgeilmez bir unsuru olmutur. 1950lerin ortalarndan sonra radyo, rejim meselesinin ayrlmaz parasn oluturmutur.

Radyoda rgtsel anlamdaki deiikliklerden ilki radyodan siyasi partilerin yararlanmasna yneliktir. kinci olarak Radyo Danma Kurulu oluturulmutur. Bu kurul yayn esaslar ve programlar hakknda grlerini bildirmekle grevlidir. Bu amala Basn Yayn ve Turizm Mdrl Kanunu oluturulmutur. Ancak yasann baz hkmleri uygulanmamtr. rnein Danma Kurulu batan l domu, faaliyeti geirilememitir. Yine, radyo siyasi partiler karsnda eit davranmam, iktidarn borazan gibi bir ilev yklenmitir. Siyasal bask radyo zerinden eksik olmamtr. Bu dnemde radyoda slahat reform arlar ve giriimleri gzkmektedir. Bu slahat taleplerinden iki ey anlalmaktadr. Radyo yaynlarn iyiletirmek bunlardan ilkidir. Ancak iyiletirme, iktidar, muhalefet, sanat-kltr evreleri, aydnlar ve izleyiciler iin farkl anlamlar tamaktadr. kinci olarak radyonun rgtsel ve ynetsel yapsnda deiiklik talepleridir.

Bu konuda giriimler de yaplmtr. Islahat giriimleri radyoyu sempatikletirmeyle i ie gitmitir. ncelenen dnemde radyo yaynyla ilgili reform abasnn asl nedeni radyodan DPnin daha fazla yararlanmak istemesidir. 1954 ylnda muhalefetin seim srasnda bile radyodan yararlanmas engellenmitir. Radyo yaynlarnda sz ve mzik yaynlarnn dzenlenmesi reformu, DPnin radyoyu halk daha sempatik hale getirerek mesajlarnn daha etkin yaymak isteinin sonucudur.

ok partili dnemde radyo alclarnn says hzl artmtr. Alclarn imalat montaj sanayisi de olsa Trkiyede yaplmaya balanmtr. Radyo alclar krsal blgeler lehine bir gelime gstermitir. Bu srama, 1960larda transistorlu radyolarn yaygnlamasyla yeniden gzlenecektir. Transistorlu radyolarn yaygnlamasndan nce krsal yrelerdeki alclarn art, krsal nfusun satn alma gcnn artna ve kylerdeki elektriklendirme almalarnn gelimesine balanabilir.

Radyo alclar bu dnemde giderek bireysellemeye balamtr. Evlerde, otomobillerde kullanlan radyo alclar artmtr. Radyo alclarnn yarsndan ou stanbul, Ankara ve zmirde toplanmtr. Radyo alclar bu dnemde de ok pahal bir lks tketimdir. Ortalama bir Trk iisi radyo alcs satn almak iin 500 saat almak zorundadr. Amerikan iisi ise 12 saat almaktadr.Program trlerine bakldnda bu dnemdeki tm radyo yaynlarnn ortalama yzde 70 mzik, yzde 28 sz programlarndan olutuu grlr. Bu dnemde mzik konusunda alafranga mzik-alaturka mzik tartmalar devam etmektedir. Ancak bu dnemin dier dnemlerden fark, radyonun siyasal parti mcadelelerinde bir ara olmas ve 1955ten sonra radyo meselesinin, rejim meselesinin elerinden birisi haline gelmi olmasdr. Dolaysyla mzik tartmalar biraz siyasal tartmalarn glgesinde kalmtr.

Bu dnemde radyo, Trk halk mzii ve divan mzii dnda yaratc, retken bir role sahip deildir. Bat mziinde de gerekli katky yapamamtr. Mzik yaynlarnn yarsndan fazlas Bat mziinden olumasna karn radyonun Bat mziini icra edecek kendi z topluluu yoktur. Bunda devletin kltr ve sanat politikasnn olmay etkin olmutur. Ticaret burjuvazisiyle, toprak sahiplerinin bu konuda syleyecek szlerini olmaynn katks vardr.Genel olarak mzik yaynlarnda vlgerleme gzlenmektedir. Bunun, 1950de balayan bilinli bir tercih olduu anlalmaktadr. 8 Eyll 1953 tarihli bir belgeye gre radyo yaynlarnn daha ilgi ekici hale getirilmesi iin magazinlemesi, canl ve hareketli mzik paralarnn yaynlanmas gerektii vurgulanmaktadr. Bat mzii konusunda unlar yazldr:

Trk halknn, garb musikisine tamamen yabanc olan kulann, medeni alemin mzii olan musikiye altrmak iin, bugne kadar tutulan yolun tamamen aksi takip edilerek temin edilebilecei kanaatindeyiz... garb musikisinin hafif rneklerinden balayarak altra altra ilerlemek, mstakbel nesillerin, bu ileri mzii kavramalar ve benimsemeleri iin tutulacak en faydal yoldur. Sz programlar her zamankinden ok radyo dnda retilmektedir. Bu programlarda hkmet almalarn aklayc ve vc nitelikteki programlar her zamankinden daha fazladr.Bu dnemde programlar zerinde son derece sk bir sansr vardr. Radyo ynetiminin uygulad bir sansrden ok, rgt d basklar gelimitir. Sansr, reklam spotlarnda bile ok sk uygulanmtr. Siyasal iktidar, Akis dergisi gibi muhalif yaynlarn reklam spotlarnn radyodaki yaynn engellemitir.

Haber yaynlarnda protokol habercilii son haddine varmtr. Bir devlet bakannn yurt ii gezisinin btn detaylar haber bltenlerine konmutur. 1958 ylndan sonra ise radyo partizan niteliini kazanmtr. Hatta bu nedenle Radyo stasyonlarnda Radyo Haberlerini Dinlemeyenler Dernei isimli bir dernek bile kurulmutur.Bu dnemde manevi yaynlar byk art gstermitir. Artn kayna dinsel yaynlar ve Kore Savadr. 1950de Cuma sabahlar Kuran yayn balamtr. Daha sonra dinsel sohbetler konmutur. Mevlit yaynlar ve zel Ramazan programlar grlmektedir.1946-1960 dneminin bir baka zellii radyo programlarnda reklama izin verilmesidir. 27 Ocak 1951de Bakanlar Kurulunun onaylad Radyolarda lan ve Reklam Tarifesi, ilan ve reklamlar resmi ve yar resmi ve ticari ilan ve reklamlar olmak zere iki grupta ele almtr. Bu dnemde radyonun temel ilevinin dinleyiciyi elendirmek olduu kabul edilmitir.

Radyoya Ynelik Eletiriler:ncelenen dnemde radyonun tarafsz yayn yapmadna ve radyo programlarna ynelik eletiriler yneltilmitir.Programlara ynelik eletiriler arasnda rgn ve yaygn eitimi alannda radyodan yararlanlamad eletirisi ne kar. Ayn zamanda radyonun elence ilevini yerine getiremedii eletirisi de gze arpar. Radyonun sz programlarnn gerek yaamdan kopuk soyut bilgilerle ykl olduu, radyo dilinin ve anlatmnn gereklerine uyulmad tarznda eletiriler yaygndr.

Radyo ve Dinleyici likileri:1946-1960 dneminde radyo-dinleyici ilikileri daha da zayflamtr. Tek olumlu gelime, Trkiyede radyoya ilikin 1948 tarihli en geni dinleyici aratrmasnn yaplmasdr. Bu ankette dinleyiciler, radyodaki Trk mzii yaynndan honutturlar ve artrlmasn talep etmektedirler. Bat mzii yaynlarna ise ilgi dktr. Sz programlarndan genel olarak memnundurlar. Bu anketin asl amac dinleyicilerin gznde radyoyu sempatikletirmektir. Ayrca radyo yaynlarnda yaplmas dnlen deiiklikler, dinleyiciler de byle istiyor gerekesine dayanlarak merulatrlmak istenmektedir.

Radyo ve Dinleyici likileri:Bu dnemde radyo-dinleyici iletiimin kuran Radyo dergisi kapanmtr. Bu iletiim boluunu gazeteler doldurmaya almtr. Radyo-dinleyici iletiimini salamann bir yolu da dinleyici katlmyla yaplan programlardr. Bu tipte ilk program ancak 1955te mmkn olmutur. Ancak 1958te Basn Yayn ve Turizm Genel Mdrl dinleyici nnde radyo program yaplmasn engellemitir.

27 Maysa Giden Srete Radyo:Trk siyasal hayatnda burjuvazi 1946-1960 arasnda arln koymutur. lke, giderek emperyalizmin etkisine girmeye balamtr. Bu ortamda radyonun konumu iki adan nem kazanmtr. politikada radyo iktidarla muhalefet arasndaki ekimelerin balca odaklarndan birisi olmutur. Burjuvazinin emperyalizmle btnlemesi srecinde de yeni grevler stlenmitir.ok partili siyasal yaamdan nce radyoya ilikin tutumlar gnlk programlar zerinde younlayordu. ok partili yaamdan sonra tartmalar radyonun siyasal etkinlik salamas zerinde younlamtr. Bu dnemde radyo, telkin ve propaganda asndan kimin ne lde yararlanaca eklinde odakta yer almtr.

DPnin radyoya kar tutumunda nceki dnemden baz farkllklar vard. DP, radyoyu kltr ve eitim kurumu olarak grmemitir. Yine, muhalefetteyken savunduu fikir zgrl temas radyoya yansmamtr. DP iktidar radyoyu etkili bir telkin ve propaganda arac olarak deerlendirmi, bu aratan kendisi dnda hi kimsenin yararlanmasn kabul etmemitir.Bunun nedenleri arasnda, DPnin aydnlarn ve basnn youn eletirilerine hedef olmas yatar. DP, bu eletirileri radyoda yantlamtr. Bir baka neden, halkn uzun sre aldatlabilmesinde radyodan yararlanlabilecei varsaymnn kabul edilmesidir.ktidar, radyoyu istedii gibi kullanabilmek iin Devlet Radyosu kavramndan yola kmtr. Muhalefet ile ayn kavramdan yararlanarak iktidara ynelik eletirilerini yneltmitir. Bu eletiriler dnemde incelenebilir. nceleri radyoda muhalefet hakk istenmitir. 1954-1957 arasnda DPnin tek yanl propaganda yapt eklinde eletiriler gelmitir. Daha sonra radyonun partizanca kullanld dile getirilmitir.