รายงานสบเนองจากการประชมทางวชาการและน าเสนอผลงานวจย “มสธ. วจย ประจ าป 2554”

การพฒนาบทบาทของเจาหนาทผปฏบตงานดานการควบคมไฟปา กรมปาไม

Development of the Role of Forest Fire Control

Officers of the Royal Forest Department.

ผวจย นางสาวจฬาวลย พรหมสวรรณ1 อาจารยทปรกษา (1) รองศาสตราจารย ดร. ดสต เวชกจ2 และ (2) อาจารย ดร. วรพรรณ หมพานต3

1มหาบณฑตหลกสตรเกษตรศาสตรมหาบณฑต แขนงวชาการจดการการเกษตร สาขาวชาสงเสรมการเกษตรและสหกรณ มหาวทยาลย สโขทยธรรมาธราช 2สาขาวชาสงเสรมการเกษตรและสหกรณ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช 3ส านกวจยและพฒนาการปาไม กรมปาไม

บทคดยอ

การวจยครงน เปนการวจยเชงส ารวจ มวตถประสงคทส าคญ เพอเสนอแนวทางการพฒนาบทบาทของเจาหนาทผปฏบตงานดานการควบคมไฟปาของกรมปาไม กลมตวอยางในการศกษา ไดแก หวหนาหนวยปองกนรกษาปา สงกดกรมปาไม ทไดรบการจดสรรงบประมาณเพอการปฏบตงานดานการควบคมไฟปา การเลอกกลมตวอยางโดยการสมแบบชนภม ไดกลมตวอยางจ านวน 155 ตวอยาง ใชสถตเชงพรรณนาในการวเคราะหขอมลพนฐาน และสถตทใชในการวเคราะหปจจยทเกยวของกบความพรอมของเจาหนาทผปฏบตงาน ไดแก T-test และ One-Way ANOVA

จากการศกษาสถานภาพสวนบคคล พบวาเจาหนาทผปฏบตงาน ทงหมดเปนเพศชาย มอายเฉลย 45.75 ป สวนใหญจบการศกษาในระดบปรญญาตร มอายราชการเฉลย 24 ป ไมเคยไดรบการฝกอบรมหลกสตรดานการควบคมไฟปา และไมมโรคประจ าตวทเปนอปสรรคตอการปฏบตงาน มความรและความพรอมทางดานการควบคมไฟปาอยในระดบสง ทงนยงพบวา ปจจยดานอาย และต าแหนงหนาท มผลตอ ความพรอมของเจาหนาทผปฏบตงานดานการควบคมไฟปา ทระดบนยส าคญ 0.05 ส าหรบแนวทางในการพฒนาบทบาทของเจาหนาทนน ควรมการฝกอบรมหลกสตรดานการควบคมไฟปาใหแกเจาหนาทผปฏบตงานทกคน พจารณาแตงตงใหรบผดชอบเพยงหนาทเดยว และพจารณาความดความชอบอยางเปนธรรม รวมทงการใหความส าคญในการสนบสนนงบประมาณทเหมาะสมในการปฏบตงาน

ค าส าคญ การพฒนาบทบาท เจาหนาทผปฏบตงานดานการควบคมไฟปา กรมปาไม

103

รายงานสบเนองจากการประชมทางวชาการและน าเสนอผลงานวจย “มสธ. วจย ประจ าป 2554”

Abstract

This descriptive survey research aimed important to form recommendations for

developing their roles. The population studied was chiefs of forest protection units that

received a budget for forest fire control activities. Stratified random sampling was used to

select a sample population of 155 for data collection. Descriptive statistics were used to

analyze demographic data. Independent t-test and One-Way ANOVA were used to

analyze the factors related to readiness of implementation.

Findings indicate that all the officers were male with mean age 45.75. The

majority was educated to the level of bachelor’s degree, with mean working experience of

24 years. Most of them had never attended any training courses about forest fire control

and no underlying disease that hinders performance. Their mean score for knowledge

of forest fire control was high. Moreover, it was found that the factors of age and job

position were significantly related to the overall readiness of forest fire control officers

(p<0.05). Recommendations from the research are that the Royal Forest Department

should provide adequate training courses for all operations-level forest fire control

personnel. Staff promoted to be chiefs of forest fire control units should be responsible

for only one duty. Administrative teams should have clear criteria and make fair decisions

for promoting staff. A sufficient budget should be allocated for forest fire control.

Keywords : Role development, Forest fire control officer, Royal Forest Department

บทน า ปาไมเปนทรพยากรธรรมชาตทมความส าคญยงตอการด ารงชวตของมนษย เพราะปาไม

เปนระบบนเวศทค าจนรกษาดลยภาพของธรรมชาต สภาพปาไมทยงคงความอดมสมบรณจงสามารถอ านวยประโยชนใหแกมนษยทงทางตรงและทางออมหลากหลายประการ จากสถตกรมปาไม ในป พ.ศ. 2504 ประเทศไทยมพนทปาอยถงรอยละ 53.33 ของพนทท งหมดของประเทศ หรอประมาณ 171 ลานไร และพนทปาไดลดนอยลงมาโดยตลอด จนในป พ.ศ.2551 ประเทศไทยเหลอพนทปาเพยงรอยละ 33.44 ของพนททงหมด หรอประมาณ 107 ลานไร (กรมปาไม, 2550) การเสอมโทรมและการลดลงของพนทปาไมกอใหเกดผลกระทบ และเกดความเสยหายตอประเทศชาต ทงทางดานทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม เศรษฐกจและสงคม เปนอยางยง รวมทงสงผลกระทบตอปญหาภาวะโลกรอน

การเสอมโทรมและการลดจ านวนลงของพนทปาไมนน มสาเหตหลายประการ สวนหนงเกดจากนโยบายการพฒนาประเทศในชวงระยะเวลาทผานมา ซงมงเนนการสรางความเจรญเตบโต

104

รายงานสบเนองจากการประชมทางวชาการและน าเสนอผลงานวจย “มสธ. วจย ประจ าป 2554”

ทางเศรษฐกจ มการลงทนดานโครงสรางพนฐาน และสงเสรมการลงทนภาคอตสาหกรรม อนกอใหเกดการขยายตวทางเศรษฐกจ และสงคมอยางตอเนอง เปนผลใหมความตองการในการใชทรพยากรธรรมชาตโดยเฉพาะทรพยากรปาไมเพมมากขนตามล าดบ และการเพมขนของประชากรอยางรวดเรว ท าใหมความตองการทดนเปนทท ากนและอยอาศยเพมขน มการบกรกแผวถางและท าลายพนทปาอยางกวางขวางทวประเทศ นโยบายบางเรองและมตคณะ รฐมนตรบางฉบบทใชในการแกไขปญหา ไมสอดคลองกบสถานการณปจจบน รวมถงเจาหนาทของรฐบางสวนยงขาดความร ความเขาใจ และทกษะในการปฏบตงาน นอกจากนน สาเหตทส าคญอกประการหนงคอ การเกดไฟไหมปา ซงกอใหเกดความเสยหายและท าลายพนทปาไมของประเทศเปนจ านวนมากอยางตอเนองทกป จากการวเคราะหสถานการณไฟปาในประเทศไทย โดยไดประเมนวาม ไฟไหมปาเนอทประมาณ 117 ลานไรตอป และจากการส ารวจโดยการใชเครองบนส ารวจทงประเทศ ในระหวางป พ.ศ.2527 - 2529 ปรากฏวามพนทไฟไหมปา เฉลยปละ 12.13 ลานไร (ศร อคคะอคร, 2543) การเกดไฟปากอใหเกดผลกระทบตอสงคมพชพรรณ ปาไม สตวปา ดน น า และสงแวดลอมเปนอยางยง และทส าคญไฟปากอใหเกดสภาวะเรอนกระจก ซงมผลท าใหอณหภมของโลกสงขน เนองจากขณะเกดไฟปาการเผาไหมกอใหเกดกาซชนดตางๆ โดยเฉพาะกาซคารบอนไดออกไซด และกาซคารบอนมอนอกไซด ซงเมอรวมกบกาซเรอนกระจกทเกดจากการเผาไหมในกจกรรมอตสาหกรรม การคมนาคม มการสะสมกอตวเปนชนหนาในบรรยากาศของโลก ท าใหความรอนท แผจากโลกกระจายกลบคนสบรรยากาศไมได ปรมาณความรอนทสะสมอยบนโลกกจะเพมขน นอกจากนนหมอกควนทเกดจากไฟปายงกอใหเกดผลกระทบมากมายทงสภาวะอากาศเปนพษ เกดการเจบปวยดวยโรคระบบทางเดนหายใจ เกดทศนะวสยไมดตอการบนของเครองบน บางครงไมสามารถขนบนหรอลงจอดได สงผลใหเกดความเสยหายทางเศรษฐกจของประเทศอยางมหาศาล

ป พ.ศ.2519 โดยกรมปาไมในขณะนนไดจดตงงานควบคมไฟปาขน หลงจากนนไดมการพฒนาและยกระดบความส าคญงานปองกนและควบคมไฟปาตลอดมา จนครงหลงสดมพระราชบญญตปรบปรง กระทรวง ทบวง กรม พ.ศ.2545 ตงกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ภายใตกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยแบงงานสวนหนงออกมาจากกรมปาไม สวนพนทปาสงวนแหงชาตและพนทปาไมอนๆ ทอยในความรบผดชอบของกรมปาไม ขาดเจาหนาทและการด าเนนงานดานการควบคมไฟปา จนถงป พ.ศ.2551 กรมปาไมจงจดตงสวนควบคมไฟปาภายใตส านกปองกนรกษาปาและควบคมไฟปาขน การปฏบตงานดานการจดการปองกนและควบคมไฟปาของกรมปาไมคอนขางเปนภารกจใหม ซงตองอาศยหลกวชาการรวมทงความร ความเขาใจ ทกษะ และประสบการณในการปฏบตงานของเจาหนาทผรบผดชอบ ผวจยจงสนใจศกษา เพอน าผลจากการศกษาไปประยกตใชในการจดท าแผน และก าหนดแนวทางทเหมาะสมในการพฒนาเจาหนาทผปฏบตงานดานการควบคมไฟปาใหเปนบคลากรทมคณภาพ

105

รายงานสบเนองจากการประชมทางวชาการและน าเสนอผลงานวจย “มสธ. วจย ประจ าป 2554”

ตอไป อนจะสงผลใหการปองกนและควบคมไฟปาในพนทปาไมทอยในความรบผดชอบของ กรมปาไมมประสทธภาพ สามารถดแลรกษาพนทปาใหคงอยในสภาพทสมบรณอยางย งยน

วตถประสงคการวจย 1. เพอศกษาสถานภาพสวนบคคลของเจาหนาทผปฏบตงานดานการควบคมไฟปาของกรม

ปาไม 2. เพอศกษาความรของเจาหนาทผปฏบตงานดานการควบคมไฟปาของกรมปาไมทมตอ

บทบาทและภารกจหนาทในปจจบน 3. เพอศกษาความคดเหนเกยวกบความพรอมของเจาหนาทผปฏบตงานดานการควบคมไฟปา

ของกรมปาไม 4. เพอศกษาปจจยทเกยวของกบความพรอมของเจาหนาทผปฏบตงานดานการควบคมไฟ

ปาของกรมปาไม 5. เพอเสนอแนวทางในการพฒนาบทบาทของเจาหนาทผปฏบตงานดานการควบคมไฟปา

ของกรมปาไม

วธการวจย ประชากรและกลมตวอยาง ในการวจยน คอ หวหนาหนวยปองกนรกษาปา ทปฏบตงาน

เกยวของกบการควบคมไฟปา จ านวน 250 หนวย ส าหรบจ านวนของกลมตวอยาง จ านวน 155 หนวย ใชการค านวณ ดงน

สตรของ Yamane (Yamane, 1973) n = N

1 + Ne2

เมอ n = จ านวนของหนวยปองกนรกษาปาทเปนกลมตวอยาง N = จ านวนของหนวยปองกนรกษาปาทงหมด (250 หนวย) e = ความคลาดเคลอนของการสมตวอยาง (0.05)

สตรการกระจายตามสดสวนของสบงกช จามกร (2526)

n = n Ni N

เมอ n = จ านวนของ หนวยปองกนรกษาปาทเปนของกลมตวอยางในแตละภาค n = จ านวนของหนวยปองกนรกษาปาทเปนกลมตวอยาง Ni = จ านวนของหนวยปองกนรกษาปาทงหมดในแตละภาค N = จ านวนของหนวยปองกนรกษาปาทงหมด (250 หนวย)

106

รายงานสบเนองจากการประชมทางวชาการและน าเสนอผลงานวจย “มสธ. วจย ประจ าป 2554”

ตารางท 1 จ านวนของหนวยปองกนรกษาปาทเปนกลมตวอยางในแตละภาค

ภาค จ านวนหนวยปองกนรกษาปา

ประชากร กลมตวอยาง เหนอ 144 90 ตะวนออกเฉยงเหนอ 65 40 กลาง 23 14 ใต 18 11

รวม 250 155

เครองมอวจย เครองมอทใชในการวจยครงนคอ แบบสอบถาม จ านวน 2 ชด โดยมรายละเอยดดงน

แบบสอบถามชดท 1 ประกอบดวย 5 สวน ไดแก สวนท 1 เปนค าถามเกยวกบขอมลพนฐานสวนบคคลและสภาพทางเศรษฐกจและ

สงคมของผตอบแบบสอบถาม มจ านวน 13 ขอ สวนท 2 การวดระดบความรความเขาใจเกยวกบไฟปา มจ านวน 25 ขอ เปนการวดวา

ผปฏบตงานม ความร ความเขาใจ ในการปฏบตงานดานการควบคมไฟปามากนอยเพยงใด สวนท 3 เปนขอความแสดงความคดเหนเกยวกบความพรอมของเจาหนาทผปฏบตงาน

ดานการควบคมไฟปา มจ านวน 40 ขอ โดยแบงเปนดานตางๆ ไดแก ความส าเรจของงาน การไดรบการยอมรบนบถอความรบผดชอบในงาน ความกาวหนาในงาน นโยบายและการบรหารงาน การปกครองบงคบบญชา ความสมพนธระหวางบคคล สภาพการท างาน ผลประโยชนตอบแทน และความมนคงในงาน ซงแบงระดบความคดเหนเกยวกบความพรอมออกเปน 5 ระดบ โดยแตละระดบมความหมาย ดงน

ระดบความคดเหน ขอความทเปนบวก ขอความทเปนลบ 1. เหนดวยอยางยง 5 1 2. เหนดวย 4 2 3. เฉยๆ/ ไมแนใจ 3 3 4. ไมเหนดวย 2 4 5. ไมเหนดวยอยางยง 1 5

107

รายงานสบเนองจากการประชมทางวชาการและน าเสนอผลงานวจย “มสธ. วจย ประจ าป 2554”

สวนท 4 ค าถามเกยวกบการปฏบตงานดานการควบคมไฟปาของเจาหนาทควบคมไฟปา มจ านวน 6 ขอ เปนค าถามเพอตองการทราบวาไดปฏบตงานดานการควบคมปาในกจกรรมตางๆ มากนอยเพยงใดในปงบประมาณ 2552 (ตงแตวนท 1 ตลาคม 2551 ถงวนท 30 กนยายน 2552)

สวนท 5 ค าถามเกยวกบความคดเหนและแนวทางการปฏบตงานดานการควบคมไฟปา ของเจาหนาท เปนค าถามแบบปลายเปด ม 2 ขอ ไดแก ความคดเหนเกยวกบการปฏบตงานดานการควบคมไฟปาในดานตางๆ และแนวทางการปฏบตงานดานการควบคมไฟปาโดยรวมใหดยงขน

แบบสอบถามชดท 2 เปนการประเมนผลการปฏบตงานของเจาหนาทผปฏบตงานดานการควบคมไฟปา โดยผ บรหารกรมปาไม ซงไดแก อธบดกรมปาไม รองอธบดกรมปาไม ผอ านวยการส านก ผทรงคณวฒ ผเชยวชาญ ผอ านวยการสวน ผอ านวยการศนย หวหนาฝาย หรออนๆ การเกบรวบรวมขอมล ในการเกบรวบรวมขอมลใชวธการสงแบบสอบถามไปยงหนวยปองกนรกษาปาทเปนกลมตวอยาง พรอมทงอธบายและชแจงรายละเอยดตางๆ ใหเขาใจตรงกน หลงจากท าแบบสอบถามเสรจเรยบรอยแลวจงน าสงคนกลบมายงผวจย ส าหรบแบบสอบถามชดท 2 ผวจยไดสงแบบสอบถามน าเสนอผบรหารของกรมปาไมทมสวนเกยวของกบการบรหารงานดานการควบคมไฟปา การวเคราะหขอมลและสถตทใช ในการวเคราะหขอมลและสถตทใชมดงน

1. วเคราะหขอมลสถานภาพสวนบคคลของผปฏบตงานดานการควบคมไฟปา ความรความเขาใจเกยวกบไฟปาและการปฏบตงาน และความคดเหนเกยวกบความพรอมของเจาหนาทผปฏบตงานดานการควบคมไฟปา ตลอดจนขอเสนอแนะของผปฏบตงานดานการควบคมไฟปา วเคราะหโดยใชสถตเชงพรรณนา (Descriptive statistics) ไดแก คาความถ (Frequency value) คารอยละ (Percentage value) คาเฉลย(Mean value) คาต าสด (Minimum value) และคาสงสด (Maximum value) เพอประกอบการบรรยายลกษณะตาง ๆ ทเกยวของกบผปฏบตงาน

2. การทดสอบสมมตฐาน ใชสถตวเคราะห เชงอนมาน (Inferential statistics) ดงน2.1 การทดสอบท (t – test) เพอเปรยบเทยบความแตกตางคาคะแนนเฉลยความพรอม

ในการปฏบตงานควบคมไฟปาของกลมตวอยางทมตวแปรอสระแบงเปน 2 กลม ไดแก เพศ การมภาระหนาทในการอปการะเลยงด อายราชการ การไดรบการฝกอบรมดานไฟปา และโรคประจ าตวทเปนอปสรรค (T)

2.2 การวเคราะหความแปรปรวนแบบทางเดยว (One – way ANOVA) เพอ เปรยบเทยบความแตกตางคาคะแนนเฉลยความพรอมในการปฏบตงานควบคมไฟปาของกลมตวอยางทมตวแปรอสระแบงไดมากกวา 2 กลม ไดแก อาย ระดบการศกษา ภมล าเนาเดม สถานภาพการสมรส รายได และต าแหนงหนาท (F)

108

รายงานสบเนองจากการประชมทางวชาการและน าเสนอผลงานวจย “มสธ. วจย ประจ าป 2554”

3. การประเมนความคดเหนตอการปฏบตงานของเจาหนาทผปฏบตงานดานการควบคมไฟปาของผบรหารกรมปาไม จ านวน 67 ราย ดวยการใชแบบสอบถามชดท 2 เพอประเมนผลการปฏบตงานของเจาหนาทควบคมไฟปา ดานคณภาพของงาน ดานคณลกษณะประจ าตว ดานความรวมมอ ดานความคดรเรมสรางสรรค และดานผลการปฏบตงานโดยรวม โดยมเกณฑคะแนนในการประเมน ดงน

คะแนน 4.21-5.00 หมายถง ดมาก คอ ปฏบตงานไดผลดทสด คะแนน 3.41-4.20 หมายถง ด คอ ปฏบตงานไดผลด คะแนน 2.61-3.40 หมายถง พอใช คอ ปฏบตงานไดผลปานกลาง คะแนน 1.81-2.60 หมายถง ไมด คอ ปฏบตงานไดผลต า คะแนน 1.80-1.00 หมายถง ไมดเลย คอ ปฏบตงานไดผลต าทสด โดยท าการจดแบงอนตรภาคชนของระดบความคดเหนเกยวกบความพรอมออกเปน 5

ชน โดยใชเกณฑในการหาอนตรภาคชน เพอบงบอกถงระดบความคดเหนเกยวกบความพรอมในการปฏบตงานดานการควบคมไฟปากลมตวอยางในแตละดาน และในภาพรวม ดงตอไปน

อนตรภาคชน = คะแนนสงทสด – คะแนนต าทสด = 5-1 = 0.80 จ านวนชน 5

ซงระดบความคดเหนเกยวกบความพรอมในแตละอนตรภาคชน สามารถก าหนดและแปลความหมายได ดงตอไปน

ไดคาคะแนนเฉลย 1.00-1.80 หมายถง มความคดเหนเกยวกบความพรอมของผปฏบตงานดานการควบคมไฟปา อยในระดบต ามาก (มความพรอมนอยทสด) นนคอ กลมตวอยางไมมความพรอม ในการปฏบตงานดานการควบคมไฟปาโดยสนเชง ไมสามารถด าเนนงานดานการควบคมไฟปาไดแตอยางใด

ไดคาคะแนนเฉลย 1.81-2.60 หมายถง มความคดเหนเกยวกบความพรอมของผปฏบตงานดานการควบคมไฟปา อยในระดบต า (มความพรอมนอย) นนคอ กลมตวอยางมความพรอมในการปฏบตงานดานการควบคมไฟปานอย สามารถด าเนนงานดานการควบคมไฟปาไดระดบต าหรอยงขาดประสทธภาพในการด าเนนการอยมาก

ไดคาคะแนนเฉลย 2.61-3.40 หมายถง มความคดเหนเกยวกบความพรอมของผปฏบตงานดานการควบคมไฟปา อยในระดบปานกลาง (มความพรอมปานกลาง) นนคอ กลมตวอยางมความพรอม ในการปฏบตงานดานการควบคมไฟปาปานกลาง สามารถด าเนนงานดานการควบคมไฟปาไดระดบปานกลางหรอพอใช

109

รายงานสบเนองจากการประชมทางวชาการและน าเสนอผลงานวจย “มสธ. วจย ประจ าป 2554”

ไดคาคะแนนเฉลย 3.41-4.20 หมายถง มความคดเหนเกยวกบความพรอมของผปฏบตงานดานการควบคมไฟปา อยในระดบสง (มความพรอมสง) นนคอ กลมตวอยาง มความพรอมในการปฏบตงานดานการควบคมไฟปาสง สามารถด าเนนงานดานการควบคมไฟปาไดระดบสงหรอด

ไดคาคะแนนเฉลย 4.21-5.00 หมายถง มความคดเหนเกยวกบความพรอมของผปฏบตงานดานการควบคมไฟปา อยในระดบสงมาก (มความพรอมสงมาก) นนคอ กลมตวอยาง มความพรอมในการปฏบตงาน ดานการควบคมไฟปาสงมาก สามารถด าเนนงานดานการควบคมไฟปาไดระดบสงสด หรอดมาก

4. การหาแนวทางในการพฒนาบทบาทของเจาหนาทผปฏบตงานดานการควบคมไฟปาไดใชขอมลจากสถานภาพสวนบคคล ความร และความคดเหนเกยวกบความพรอมของผปฏบตงานดานการควบคมไฟปา ความคดเหนและแนวทางในการปฏบตงาน โดยเจาหนาทผปฏบตงานดานการควบคมไฟปา และการประเมนผลความคดเหนตอการปฏบตงานของเจาหนาทผปฏบตงานดานการควบคมไฟปาของผบรหารกรมปาไม จากแบบสอบถามทง 2 ชด รวมถงการทดสอบสมมตฐาน โดยน ามาวเคราะหและสงเคราะหเพอน าเสนอแนวทางในการพฒนาบทบาทของเจาหนาทผปฏบตงานดานการควบคมไฟปา กรมปาไม

ผลการวจย 1. สถานภาพสวนบคคลของเจาหนาทผปฏบตงานดานการควบคมไฟปาของกรมปาไมกลมตวอยางทงหมดเปนเพศชาย มอายเฉลย 45.75 ป สวนใหญจบปรญญาตร มภมล าเนา

เดมอยในภาคเหนอ แตงงานแลวและอยดวยกนกบภรรยา รายไดเฉลย 23,008 บาทตอเดอน มภาระสวนตว ทตองอปการะดแลบคคลอน และท าหนาทหวหนาหนวยปองกนรกษาปาเพยงหนาทเดยว ซงเปนต าแหนงเจาพนกงานปาไม มอายราชการเฉลย 24 ป ไมเคยไดรบการฝกอบรมหลกสตรดานการควบคมไฟปา และไมมโรคประจ าตวทเปนอปสรรคตอการปฏบตงานดานการควบคมไฟปา 2 .

2. ความรทางดานการควบคมไฟปาของเจาหนาทผปฏบตงานดานการควบคมไฟปาของกรมปาไม

กลมตวอยางมความรทางดานการควบคมไฟปา ไดคะแนนเฉลย เทากบ 21.46 คะแนน จากคะแนนเตม 25 คะแนน จากผลการศกษาแสดงวา ผทปฏบตงานดานการควบคมไฟปาของกรมปาไม สวนใหญมความรทางดานไฟปาในระดบทสง

3. ความคดเหนเกยวกบความพรอมของเจาหนาทผปฏบตงานดานการควบคมไฟปาของกรมปาไม

110

รายงานสบเนองจากการประชมทางวชาการและน าเสนอผลงานวจย “มสธ. วจย ประจ าป 2554”

ตารางท 2 ความคดเหนเกยวกบความพรอมในดานการปฏบตงานของเจาหนาทผปฏบตงาน

ดานการควบคมไฟปา กรมปาไม

ความคดเหนเกยวกบความพรอม ระดบคะแนนเฉลย ความหมาย 1. ความส าเรจของงาน 3.91 ระดบสง 2. การไดรบการยอมรบนบถอ 3.55 ระดบสง 3. ความรบผดชอบในงาน 4.14 ระดบสง 4. ความกาวหนาในงาน 3.09 ระดบปานกลาง 5. นโยบายและการบรหารงาน 3.63 ระดบสง 6. การปกครองบงคบบญชา 4.01 ระดบสง 7. ความสมพนธระหวางบคคล 4.11 ระดบสง 8. สภาพการท างาน 3.05 ระดบปานกลาง 9. ผลประโยชนตอบแทน 2.99 ระดบปานกลาง 10. ความมนคงในงาน 3.30 ระดบปานกลาง

ความคดเหนในภาพรวม 3.65 ระดบสง

3.1 จากการศกษาความคดเหนเกยวกบความพรอม กลมตวอยางไดคะแนนเฉลย เทากบ 3.65 คะแนน แสดงวา ความคดเหนเกยวกบความพรอมอยในระดบสง และไดคะแนนเฉลยดานผลประโยชน ตอบแทนต าสด เทากบ 2.99 คะแนน อยในระดบปานกลาง

3.2 ขอเสนอแนะและขอเสนอแนวทางการปฏบตงานดานการควบคมไฟปา จากกลมตวอยาง มความเหนวา ควรมอตราก าลง เจาหนาทเพยงพอ และมความพรอมดานรางกายและจตใจ มความช านาญพนท ตลอดจนมยานพาหนะ และอปกรณทอยในสภาพพรอมทจะใชงาน มการประชาสมพนธ โดยเนนกระบวนการการมสวนรวมของชมชน และควรบงคบใชมาตรการทางกฎหมายควบคกนดวย

4. ปจจยทเกยวของกบความพรอมของเจาหนาทผปฏบตงานดานการควบคมไฟปาจากการทดสอบสมมตฐาน โดยก าหนดคานยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 ผลการทดสอบ

สมมตฐาน ปรากฏวา ปจจยทเกยวของกบความพรอมของเจาหนาทผปฏบตงานดานการควบคมไฟปา ไดแก อาย และต าแหนงหนาท ซงมผลท าใหความพรอมของเจาหนาทแตกตางกน ดงน

4.1 อายทแตกตางกน มความพรอมในการปฏบตงานดานการควบคมไฟปาแตกตางกน พบวา เปนไปตามสมมตฐานทตงไว กลาวคอ หวหนาหนวยปองกน รกษาปา ทมอายแตกตางกน มความพรอม ในการปฏบตงานดานการควบคมไฟปาแตกตางกน โดยกลมตวอยางทอยในกลมอาย

111

รายงานสบเนองจากการประชมทางวชาการและน าเสนอผลงานวจย “มสธ. วจย ประจ าป 2554”

ต ากวา 40 ป มคาเฉลยความพรอมในการปฏบตงานดานการควบคม ไฟปาแตกตางไปจากกลมตวอยางทอยในกลมอาย 41 – 50 ป เทานน

4.2 ต าแหนงหนาททแตกตางกน มความพรอมในการปฏบตงานดานการควบคมไฟปาแตกตางกน พบวา เปนไปตามสมมตฐานทต งไว กลาวคอ หวหนาหนวยปองกนรกษาปาทมต าแหนงหนาทแตกตางกน มความพรอมในการปฏบตงานดานการควบคมไฟปาแตกตางกน โดยกลมทท าหนาททงปฏบตราชการในหนาทและรกษาราชการแทนหวหนาหนวยปองกนรกษาปา เปนกลมทมความพรอมในการปฏบตงานควบคมไฟปาแตกตางจากกลมทท าหนาทหวหนาหนวยปองกนรกษาปาเพยงหนาทเดยวเทานน

5. การประเมนผลการปฏบตงานของเจาหนาท ผปฏบตงานดานการควบคมไฟปา โดยผบรหารของกรมปาไม

ความคดเหนในการประเมนผลการปฏบตงานม 5 ดาน โดยมรายละเอยด และผลสรปตามตาราง ดงน

ตารางท 3 สรปความคดเหนเกยวกบการปฏบตงานของเจาหนาทผปฏบตงานดานการควบคม ไฟปาของกรมปาไม โดยผบรหารกรมปาไม

ความคดเหน ระดบคะแนน ความหมาย 1. คณภาพของงาน 3.44 ระดบด 2. คณลกษณะประจ าตว 3.64 ระดบด 3. ความรวมมอ 3.80 ระดบด 4. ความคดรเรมสรางสรรค 3.57 ระดบด 5. ผลการปฏบตงานโดยรวม 3.55 ระดบด ความคดเหนในภาพรวม 3.60 ระดบด

จากผลการประเมน พบวา ผ บรหารของกรมปาไมมความเหน เกยวกบผลการปฏบตงานของเจาหนาทผปฏบตงานดานการควบคมไฟปา โดยรวมอยในระดบด สวนคาเฉลยรายขอเกอบทงหมดมคะแนนอยในระดบดเชนกน ยกเวน การจบกมด าเนนคดกบผกระท าผดซงเปนขอยอยของดานคณภาพงานเทานน ทมคาคะแนนเฉลย เทากบ 2.63 คะแนน ซงอยในระดบพอใช

112

รายงานสบเนองจากการประชมทางวชาการและน าเสนอผลงานวจย “มสธ. วจย ประจ าป 2554”

6. แนวทางในการพฒนาบทบาทของเจาหนาทผปฏบตงานดานการควบคมไฟปาของกรมปาไม

6.1 จดท าหลกสตรการฝกอบรมดานการปองกนและควบคมไฟปา ส าหรบเจาหนาทผปฏบตงานดานการควบคมไฟปา โดยเฉพาะเปนกรณพเศษ ประกอบดวยเนอหาวชาทงภาคทฤษฎและปฏบต และด าเนนการฝกอบรมเจาหนาทผปฏบตงานทงหมด กอนไปปฏบตงาน

6.2 ควรใหความส าคญในเรองการจดงบประมาณ การแตงตงและเลอนขนเงนเดอน การเขารวมประชมสมมนา การอบรมดงาน การศกษาตอ และการพจารณาความดความชอบอยางเหมาะสมและเปนธรรม

6.3 ควรพฒนาเจาหนาทผปฏบตงานควบคมไฟปา ส าหรบกลมทมอายต ากวา 40 ป โดยการศกษาอบรมเพมพนความรและทกษะอยางสม าเสมอและตอเนอง เพอเปนก าลงส าคญของกรมปาไมตอไปในอนาคต

6.4 ควรหลกเลยงการแตงตงเจาหนาทคนเดยวกน ใหปฏบตงานสองหนาทในคราวเดยวกน เพอใหการปฏบตงานมประสทธภาพ

6.5 ควรมการประชาสมพนธทกรปแบบ โดยมงเนนการมสวนรวมของชมชน 6.6 ควรมมาตรการเชงบวก (ดานปองกน) ควบคกบมาตรการเชงลบ (ดานปราบปราม)

ในการด าเนนงานปองกนและควบคมไปปา

อภปรายผลการวจย 1. สถานภาพสวนบคคลของเจาหนาทผปฏบตงานดานการควบคมไฟปา กลมตวอยางทงหมดเปนเพศชาย อยในสายงานเจาพนกงานปาไม ทจบจากโรงเรยน ปาไม

แพรและโรงเรยนวนกรรมตาก ทรบเฉพาะเพศชาย เพอศกษาในหลกสตรดานการปาไม กอปรกบงานดานการปองกนรกษาปา เปนงานทตองออกตรวจปราบปราม และจบกมผกระท าผดกฎหมายปาไม มความเหมาะสมกบเพศชายมากกวาเพศหญง สวนใหญอยในวยกลางคนถงคอนขางสงอาย เนองจากรฐบาล มมาตรการจ ากด การขยายตวของขาราชการจงมการรบบรรจขาราชการเพมในจ านวนทนอยมาก ผทปฏบตราชการอยเดม เมอไดเลอนต าแหนงสงขน ไดรบค าสงใหปฏบตหนาทเดมตอไป กลมตวอยางสวนใหญ มวฒการศกษาเทยบเทาระดบประกาศนยบตรวชาชพ และมธยมศกษาปท 3 ซงในปจจบนขาราชการตองการความกาวหนาในต าแหนงหนาท จงมการศกษาตอในระดบปรญญาตรถงปรญญาโท นอกจากนกรมปาไม ยงใหความส าคญเกยวกบชวตความเปนอยของขาราชการในสงกด โดยมค าสงใหเจาหนาทสวนใหญปฏบตหนาทตามภมล าเนาเดม ซงในปงบประมาณ 2553 กจกรรมปองกนไฟปาและควบคมหมอกควน ใหด าเนนการในทองทภาคเหนอทมปญหาการปกคลมของหมอกควน ท าใหกลมตวอยางสวนใหญอยในทองทภาคเหนอ มสถานภาพสมรสแลวและอยดวยกนกบภรรยา ซงปฏบตงานอยกบธรรมชาต มชวตทสงบและเรยบงาย จงไมม

113

รายงานสบเนองจากการประชมทางวชาการและน าเสนอผลงานวจย “มสธ. วจย ประจ าป 2554”

การหยาราง มรายไดอยในระดบสงเพราะรบราชการมาเปนเวลานาน ท าใหมเงนเดอนคอนขางสง ตามอตราเงนเดอนขาราชการปกต สถานภาพสมรสและอยรวมกบครอบครวในภมล าเนาเดม มภาระรบผดชอบตอครอบครว รวมถงพอ แม ญาต พนอง ท าใหตองมภาระอปการะเลยงดทางดานการเงนตอครอบครว ซงเปน ผปฏบตหนาทหวหนาหนวยปองกนรกษาปา ต าแหนงเดยวตามทไดรบมอบหมาย โดยมผท าหนาทหวหนาหนวยปองกนรกษาปาสองแหงรองลงมา เนองจากกรม ปาไมมอตราก าลงไมเพยงพอ จงใหปฏบตหนาทหวหนาหนวยอนในพนทใกลเคยงกน และมเพยงสองหนวยในกลมตวอยางเปนผรกษาราชการแทนซงเปนต าแหนงลกจางประจ า มอายราชการตงแต 20 ปขนไป ตามผลการศกษามอายราชการ 15 - 36 ป ถอวามอายราชการมาก มประสบการณสง จงมความเหมาะสมในการท าหนาทหวหนาหนวยปองกนรกษาปา สวนใหญไมเคยไดรบการฝกอบรมหลกสตรดานการควบคมไฟปา เนองจากกรมปาไมมการฝกอบรมหลกสตรทางดานการควบคมไฟปาโดยเรมในปงบประมาณ พ.ศ. 2552 ทผานมา จงท าใหมการฝกอบรมเจาหนาทไดเพยงจ านวนหนงเทานน สวนใหญไมมโรคประจ าตวทเปนอปสรรคตอการปฏบตงานดานการควบคมไฟปา เนองจากหวหนาหนวยปองกนรกษาปาเปนผมสขภาพแขงแรงมความเหมาะสมในการปฏบตงานภาคสนาม ทงนมโรคประจ าตวทเปนอปสรรคในการปฏบตงาน ซงยงไมถงขนรนแรง

2. ความรของเจาหนาทผปฏบตงานดานการควบคมไฟปาจากผลการศกษา พบวา กลมตวอยาง มคะแนนความรทางดานไฟปาเฉลย เทากบ 21.46

คะแนน จากคะแนนเตม 25 คะแนน มผไดคะแนนสงกวาคาเฉลย รอยละ 58.10 และไดคะแนนต ากวาคาเฉลย รอยละ 41.90 แสดงใหเหนวา ผทปฏบตงานดานการปองกนไฟปาของกรมปาไม สวนใหญมความรทางดานไฟปาในระดบทสงพอสมควร เนองจากกลมตวอยางเปนเจาหนาทปาไม จบการศกษาและปฏบตงานทเกยวของทางดานน และในการฝกอบรมหลกสตร ดานอนๆของ กรมปาไม ส าหรบหวหนาหนวยปองกนรกษาปาทมหนาทดแลปองกนรกษาปา มกจะสอดแทรกเนอหาวชาความรเกยวกบการปองกนและควบคมไฟปาดวยทกครง สวนดานความรวชาการพนฐานทเกยวกบองคประกอบในการเกดไฟไหมปา การชงเผา และการสรางแนวกนไฟ มผตอบผดมากทสดตามล าดบ นน ท าใหทราบวากลมตวอยางยงขาดความรในเชงวชาการและทฤษฎทเกยวของกบการปองกนและควบคมไฟปา ซงตางจากความรในเชงปฏบต ทกลมตวอยางตอบถกหมด หรอเกอบทงหมด เชน การประชาสมพนธ ประโยชนของแนวกนไฟ การเตรยมการดบไฟ และการลาดตระเวนไฟ เปนตน ทงน เนองจากกลมตวอยางมการปฏบตจรง ในพนทดวยตนเอง

3. ความคดเหนเกยวกบความพรอมของเจาหนาทผปฏบตงานดานการควบคมไฟปาจากการศกษา ความคดเหนเกยวกบความพรอมของเจาหนาทผปฏบตงานดานการควบคม

ไฟปา ทง 10 ดาน แสดงใหเหนวา กลมตวอยางมความคดเหนเกยวกบดานความส าเรจ ในการปฏบตหนาท เชน เมอเกดไฟไหมปากสามารถแกปญหาใหลลวงไปไดดวยด โดยใชความรความสามารถ ท าใหการควบคมไฟปาประสบความส าเรจ มการยอมรบนบถอจากผบงคบบญชา

114

รายงานสบเนองจากการประชมทางวชาการและน าเสนอผลงานวจย “มสธ. วจย ประจ าป 2554”

เพอนรวมงาน และผใตบงคบบญชาทด มความรบผดชอบในงาน รวมถงนโยบายและการบรหารงาน การปกครองบงคบบญชา และความสมพนธระหวางบคคล อยในระดบทด

สวนความคดเหนเกยวกบความพรอมในดานอนๆ นอกเหนอจากทกลาวมาแลวขางตน มคะแนนเฉลยอยในระดบปานกลาง โดยในสวนของขอยอยส าหรบดานสภาพการท างานทกลาวถง หนวยงานของกลมตวอยาง มวสดอปกรณ เครองมอเครองใช เชน ยานพาหนะ วทยสอสาร และ อปกรณดบไฟปา เปนตน ไมเพยงพอตอการปฏบตงานดานการควบคมไฟปา และกลมตวอยาง มความรสกวาการปฏบตงานดานการควบคมไฟปาอาจท าใหเกดอนตรายได มคะแนนเฉลยอยในระดบต า แตโดยสรปในภาพรวมมคะแนนอยในระดบปานกลางเชนกน ซงมสาเหตเนองมาจากงานดานการควบคมไฟปาเปนงานใหม เจาหนาทผมความช านาญ รวมถงแผนงานดานการควบคมไฟปา ถกโอนยายไปสงกดกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช โดยกรมปาไมไดมอบหมายใหหนวยปองกนรกษาปาปฏบตงานในดานการควบคมไฟปาเพมขนนอกเหนอจากหนาทหลกคอการปองกนและปราบปรามการกระท าผดกฎหมายปาไม จงเกดความไมแนใจวางานดานการควบคมไฟปาจะสงผลตอความกาวหนาในงาน สภาพการท างาน ผลประโยชนตอบแทน และความมนคงในงาน เปนไปในทศทางใด

4. ปจจยทเกยวของกบความพรอมของผปฏบตงานดานการควบคมไฟปา4.1 อายทแตกตางกน มความพรอมในการปฏบตงานดานการควบคมไฟปาแตกตางกน

โดยกลมตวอยางทมกลมอายต ากวา 40 ป มความพรอมนอย เพราะยงขาดประสบการณในการท างาน โดยเฉพาะการปฏบตงานดานการควบคมไฟปาเปนงานทเสยงตองอาศยความช านาญ สวนกลมทอาย 40 – 50 ป มความพรอมมากกวาเนองจากยงอยในวยท างาน มความรบผดชอบในหนาท และมประสบการณมากกวา ขณะเดยวกน กลมทมอาย 51 – 60 ป มความพรอมนอยลงเนองจากอายมากขน ความคลองตวในการปฏบตงานลดลง รวมถงการมภาระสวนตวทตองอปการะเลยงดครอบครวเพมมากขน

4.2 ต าแหนงหนาทแตกตางกน มความพรอมในการปฏบตงานดานการควบคมไฟปาแตกตางกน โดยกลมตวอยางทท าหนาทหวหนาหนวยปองกนรกษาปาเพยงหนาทเดยว ซงรบผดชอบหนวยปองกนรกษาปาหนวยเดยวมความพรอมสงกวากลมทท าหนาท โดยรบผดชอบหนวยปองกนรกษาปาสองแหง มพนทตองรบผดชอบมากกวา รวมถงการบรหารงานในทกๆ ดานตามอ านาจหนาทของหนวยปองกนรกษาปา ท าใหมประสทธภาพในการท างานดานการควบคมไฟปามความแตกตางกน โดยเฉพาะพนทลอแหลมในการเกดไฟไหมปา

5. การประเมนผลการปฏบตงานของเจาหนาทผปฏบตงานดานการควบคมไฟปา โดยผบรหาร กรมปาไม

ผบรหารของกรมปาไมมความเหนเกยวกบผลการปฏบตงานของเจาหนาทผปฏบตงานดานการควบคมไฟปา ทงดานคณภาพงาน ดานคณลกษณะประจ าตว ดานความรวมมอ ดานความคดรเรม

115

รายงานสบเนองจากการประชมทางวชาการและน าเสนอผลงานวจย “มสธ. วจย ประจ าป 2554”

สรางสรรค และดานผลการปฏบตงานโดยรวมอยในระดบด ทงน เนองจากกลมตวอยางเปนขาราชการทท าหนาทหวหนาหนวยปองกนรกษาปา มความรความสามารถ รวมถงความรบผดชอบและประสบการณในการปฏบตงาน ในพนทคอนขางสง สวนผลการประเมนหวขอยอยดานคณภาพของงานเกยวกบการจบกมด าเนนคดกบผกระท าผด ทมคาคะแนนเฉลย อยในระดบพอใช นน อาจเปนเพราะวา การเกดไฟไหมปาสวนใหญ ซงมสาเหตมาจากราษฎรทอาศยอยรอบพนทปาเขาไปใชประโยชนพนทปาในการประกอบกจกรรมตางๆ เชน การเกบหาของปา เผาไร แกลงจด ความประมาท การลาสตว การท าปศสตว และความคกคะนอง รวมทงความรเทาไมถงการณ และมฐานะยากจน ซงมอยเปนจ านวนมาก ประกอบกบอปกรณในการจดไฟมขนาดเลก พกพางาย สามารถน าไปซอนหรอโยนทงไดงาย ไมมหลกฐานแนชด จงท าใหเจาหนาททมอยจ านวนนอย ไมสามารถจบกมด าเนนคดกบผกระท าผดไดเทาทควร

6. แนวทางในการพฒนาบทบาทของเจาหนาทผปฏบตงานดานการควบคมไฟปาของกรมปาไม

จากผลการศกษาในทกประเดนทเกยวของกบเจาหนาทผปฏบตงานดานการควบคมไฟปานน ควรมการจดหลกสตรการฝกอบรมดานการควบคมไฟปาใหเพยงพอ และเนนดานวชาการเนองจากกลมตวอยาง สวนใหญไมเคยไดรบการฝกอบรม และมความรดานทฤษฎเกยวกบไฟปานอย ควรใหความส าคญดานการจดงบประมาณ การพจารณาดานความดความชอบทเหมาะสมและเปนธรรม ใหโอกาสในการอบรมดงาน และศกษาตอ เพอเพมพนความรส าหรบเจาหนาท ทมอายต ากวา 40 ป ซงเปนกลมตวอยางทมความพรอมในการปฏบตงานนอยกวากลมอน รวมถงกลมตวอยางทท าสองหนาทกมความพรอมในการปฏบตงานนอยกวากลมทท าหนาทเดยว ดงนนควรหลกเลยงการแตงตงใหการปฏบตงานสองหนาท สวนการประเมนการปฏบตงานโดยผบรหาร และขอเสนอแนะจากกลมตวอยาง กรมปาไมควรมทงมาตรการดานปราบปราม และดานปองกนควบคกนไป อกทงมการประชาสมพนธสรางจตส านกและมงเนนการมสวนรวมของชมชน และควรเนนกลมตวอยางทมอาย 51-60 ป ทมความพรอมนอยลง โดยใหหนมาท างานรวมกบชมชนใหมากขน ซงแนวทางการพฒนาบทบาทของเจาหนาทผปฏบตงานดานการควบคมไฟปา กรมปาไม เหลาน จะท าใหการปองกนและควบคมไฟปาทเกดขนในพนทปาทอยในความรบผดชอบของกรมปาไม ประสบความส าเรจ ตอไป

ขอเสนอแนะ 1. ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

1.1 ควรมการจดงบประมาณเพอเนนในเรองของการจดฝกอบรมหลกสตรดานการควบคมไฟปาเปนการเฉพาะและมากเพยงพอ โดย เนนหลกสตรทงในเรองวชาการและทฤษฎทเกยวของกบกระบวนการควบคมไฟปาอยางเขมขน และเทคนคการปฏบตงานในพนท รวมถงการฝกก าลงพลในการเตรยมพรอมส าหรบการดบไฟปา โดยคดเลอกเจาหนาทผปฏบตงานดานการควบคมไฟปา ซงม

116

รายงานสบเนองจากการประชมทางวชาการและน าเสนอผลงานวจย “มสธ. วจย ประจ าป 2554”

อายนอย ใหไดรบการฝกอบรมเปนอนดบแรก ส าหรบเจาหนาท ทมอายมากควรมการฝกอบรมมงเนนการมสวนรวมของชมชน ทงนใหมการจดฝกอบรมใหความรเกยวกบเรองไฟปาใหกบเจาหนาททกระดบชนทเกยวของ ผน าชมชน และราษฎรทอยในพนทลอแหลมในการเกดไฟปา

1.2 สรางขวญและก าลงใจในการท างานใหกบเจาหนาทผปฏบตงานดานการควบคมไฟปา โดยเฉพาะดานผลประโยชนตอบแทน สวสดการตางๆ เชน การเพมเบยเลยง และคาน ามนเชอเพลง นอกจากนควรมการประเมนผลการปฏบตงานอยางสม าเสมอโดยผบรหาร เพอเปนขวญและก าลงใจใหแกเจาหนาท หากพบปญหาและอปสรรคใดๆ กจะไดแนะน าและปรบปรงแกไขในทนท และจดท าประกนชวตใหกบเจาหนาททกคน เพราะวางานดานการควบคมไฟปาเปนงานทเสยงและอาจมอนตรายถงชวต

1.3 ควรมการเพมประสทธภาพหนวยควบคมไฟปา โดยการแตงตงหวหนาหนวยทมศกยภาพ มความพรอมทงดานอตราก าลงทเพยงพอ มยานพาหนะ วทยสอสาร และอปกรณในการดบไฟปาททนสมยและมประสทธภาพ จดเกบไวอยางมระบบ มความเปนระเบยบ สะดวกและคลองตวในการใชงาน มระบบการแจงต าแหนงทเกดไฟปาไดอยางถกตอง และเขาถงพนทไดอยางรวดเรว เมอเกดไฟไหมปา

1.4 ส าหรบสวนควบคมไฟปา ส านกปองกนรกษาปาและควบคมไฟปา กรมปาไม ควรสงเสรมสนบสนนใหเจาหนาทผปฏบตงานดานการควบคมไฟปา มโอกาสเขารวมประชมสมมนา เพอแสดงความคดเหนกบหนวยงานอนๆทเกยวของ รวมถงการลาศกษาตอ และอบรมดงานทงในประเทศและตางประเทศ โดยจดหาทนส าหรบขาราชการผมคณวฒและวยวฒทเหมาะสม เพอความกาวหนาในการปฏบตงานดานการควบคมไฟปา

1.5 กรมปาไมควรแตงตงขาราชการใหปฏบตหนาทหวหนาหนวยปองกนรกษาปาเพยงหนาทเดยว ไมควรใหมการรกษาราชการแทนหวหนาหนวยปองกนรกษาปาหนวยอน ซงท าใหประสทธภาพการปฏบตงานลดนอยลง หากจ าเปนควรเลอกผทมศกยภาพสงในการปฏบตงาน และควรจดอตราก าลงเจาหนาทใหเพยงพอส าหรบจ านวนหนวยปองกนรกษาปา ท าใหเจาหนาทท างานมากเกนไป จนเกดความเบอหนาย ทอแทในการท างาน ส าหรบเจาหนาททมอายราชการมาก และปฏบตงานประจ าหนวยปองกนรกษาปาเปนระยะเวลานานแลว ควรมการโยกยาย สบเปลยน ใหไปปฏบตงานทหนวยอนบาง เพอใหพบเหนสงใหมๆ ทอาจท าใหเกดความกระตอรอรนในการท างานมากขน

1.6 ควรมการจดหางบประมาณส าหรบการด าเนนงานดานการประชาสมพนธอยางตอเนองและสม าเสมอ มงเนนในพนทวกฤตในการเกดไฟปา โดยเฉพาะทองทภาคเหนอ เพอเสรมสรางความร ความเขาใจ และปลกจตส านกทด แกชมชนทองถน ในการรวมกนเฝาระวง และควบคมไฟปาตอไป

117

รายงานสบเนองจากการประชมทางวชาการและน าเสนอผลงานวจย “มสธ. วจย ประจ าป 2554”

1.7 กรมปาไมควรก าหนดนโยบาย แนวทางปฏบต และการด าเนนงานโดยใชมาตรการบงคบทางกฎหมายทชดเจนแกผปฏบตงานในพนท ควรมการปรบแกกฎหมายและเพมบทลงโทษผกระท าผดอยางเฉยบขาด และควรด าเนนการไปพรอมๆกนกบการปฏบตงานเชงรก การเผยแพรประชาสมพนธ รวมทงการสรางความรวมมอกบชมชนทองถน ในการปองกนและควบคมไฟปา

2. ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป2.1 ควรมการวจย โดยการเกบรวบรวมขอมล ความคดเหน และขอเสนอแนะของผม

สวนไดสวนเสย เชน ผน าชมชนทองถน ราษฎรในพนท หนวยงานราชการทเกยวของ และองคกรเอกชน ซงขอมลทไดรบจากผมสวนไดเสย เหลาน คาดวาจะเปนประโยชนอยางยงในการพฒนาบทบาทของเจาหนาทผปฏบตงานดานการควบคมไฟปาของกรมปาไม ตอไป

2.2 ควรมการวจยดานการควบคมไฟปาแบบบรณาการระหวางหนวยงานทเกยวของ เชน กรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช กรมทรพยากรทางทะเลและชายฝง กรมสงเสรมคณภาพสงแวดลอม และกรมควบคมมลพษ รวมถงหนวยงานในกระทรวงอนๆ และภาคเอกชน ทงในเรองวชาการและการพฒนาบทบาทของเจาหนาทใหเปนไปในทศทางเดยวกนและมความตอเนอง

2.3 ควรศกษาเพมเตมในปจจยอนๆทเกยวของ ซงเปนปจจยภายนอกกรมปาไม และอาจมผลกระทบตอการปฏบตงานดานการควบคมไฟปาของเจาหนาท เชน ผมอทธพลในพนท กลมชาวเขาทยง ท าไรดวยวธการถางแลวเผา การประสานงานกบหนวยงานทเกยวของ ทงจากสวนกลางและทองถน ความช านาญในพนททรบผดชอบ การประชาสมพนธดานไฟปา เปนตน

กตตกรรมประกาศ การท าวทยานพนธฉบบนส าเรจลลวงไดดวยความกรณาเปนอยางยงจาก รองศาสตราจารย

ดร.ดสต เวชกจ มหาวทยาลยสโขทยธรรมมาธราช อาจารย ดร.วรพรรณ หมพานต ส านกวจยและพฒนาการปาไม กรมปาไม และดร.ไกรสร วรยะ ทไดกรณาใหค าแนะน าและตดตามการท าวทยานพนธครงนอยางใกลชดตลอดมานบตงแตเรมตนจนกระทงส าเรจเรยบรอยสมบรณ ผวจยรสกซาบซงในความกรณาของทานเปนอยางยง

ขอขอบคณ คณกนกนต ศรประภา คณสภาวรรณ เอยมโสด และคณพรรฐมล สงฆาสทธ ทไดกรณาใหค าแนะน าในการคนควารวบรวมขอมล และการวเคราะหขอมลดวยโปรแกรมคอมพวเตอร ขอขอบพระคณทานผบรหารทกทานทเสยสละเวลาในการประเมนผลการปฏบตงานของเจาหนาท และขอขอบคณหวหนาหนวยปองกนรกษาปา และผเกยวของทกทานทใหความรวมมอในการเกบรวบรวมขอมลในสวนภมภาค นอกจากน ผวจยขอขอบพระคณ คณมาลย พรหมสวรรณ คณเลอสร แหลมวไล คณาจารยแขนงวชาการจดการเกษตร สาขาวชาสงเสรมการเกษตรและสหกรณ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช เพอนนกศกษา ดร.พรภนนท สกลธาร และผม

118

รายงานสบเนองจากการประชมทางวชาการและน าเสนอผลงานวจย “มสธ. วจย ประจ าป 2554”

สวนเกยวของในการท าวทยานพนธครงนทกทาน ทไดกรณาใหการสนบสนนชวยเหลอและใหก าลงใจตลอดมา

สดทายผวจยขอกราบขอบพระคณ อาจารยสมศกด พรยโยธา นกวชาการปาไม เชยวชาญ เฉพาะดานพนทชายฝงและปาชายเลน กรมทรพยากรทางทะเลและชายฝง ทใหค าปรกษาและขอเสนอแนะ และกรณาสละเวลามาเปนประธานกรรมการสอบวทยานพนธในครงน

บรรณานกรม

กรมปาไม. (2550). รายงานประจ าป 2550 กรมปาไม. กรงเทพมหานคร กรมปาไม กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม.

ศร อคคะอคร. (2543). การควบคมไฟปาส าหรบประเทศไทย. กรงเทพมหานคร ส านกควบคม ไฟปา กรมปาไม.

สบงกช จามกร. (2526). สถตวเคราะหส าหรบงานวจยทางสงคม. กรงเทพมหานคร ภาควชาสถต คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

Yamane, T. (1973). Statistics and Introduction Analysis. New York Harper & Row,

Publishers, Inc.

119