Descartes Bilgi KuramDescartesten sz ediyorsak, ilknce bir bilgi kuramndan sz edeceiz. Felsefeciler bilgi kuram iin epistemoloji kavramn kullanrlar. Descartes Bilgi Kuram dediimizde, Descartes Epistemolojiden bahsederiz. zne, nesne ve bilgi epistemolojinin urat nemli kavramdr. Descartes sz konusu olduunda, bir bilgiye ulamak meselesi ne kar. Bir epistemolojiden bahsediyorsak eer, bir yerlerde bir bilginin varlndan sz etmemiz lazm. O bilginin nasl bir bilgi olduunu Descartes bize syleyecek. Descartesn syleyecei bilgi ya da doru olduunu dnd bilgi, bizi 17. Yzyla yani bizim Yenia olarak adlandrdmz ve daha sonra 18. Yzyl Bat Avrupa Aydnlanmasna gtrecek olan bir bilgi anlaydr. zne ve nesneden sz etmemizin nedeni ise, her bilgi kuram (ister Descartes olsun, ister olmasn) zne ve nesne arasndaki ilikiden sz eder. Herhangi bir yerde bir epistemolojiden sz edildiini duyduumuzda, orada sz edilenin, ayn zamanda zne ile nesnenin arasndaki iliki olduunu bilmemiz gerekir. Avar Timuinin bize syledii gibi, eitli bilgi kuramlar zne ile nesne arasndaki ilikiyi farkl kurarlar. Kimisinde daha bir etkinlik, kimisinde ise daha bir edilgenlik vardr. Ancak Descartes Bilgi Kuram zel olarak zne ile nesne arasndaki ilikiyi nasl kuruyorsa, bilgiye de o ekilde yaklar. nk zne ile nesne arasndaki iliki ayn zamanda bilgiye yaklama iin de bir ipucu aslnda. zne nerde konumlanyor, zne nesneyi nasl konumlandryor ve zne dnyann eylerini nasl biliyor? Bilgi derken her zaman unu kastediyorum: Dnyann eylerini nasl bilebilirim? Soruyu baka bir ekilde formle edersek; bildiimiz eyleri nasl bilebiliriz? Deneyim Sezgisel Doutan gelen bilgi

Bunlar birbirinden farkl epistemolojilere rnek olarak gsterilebilinir. Bilginin zne ve nesne arasndaki iliki sonucu aa ktn ve her epistemolojinin zne ve nesne arasndaki ilikiyi farkl kurduunu belirmitik. zne neyi biliyor? zne, adna herhangi bir eyin bilgi nesnesi diyebileceimiz bir eyi bilmeye alyor. Onun hakknda bilgi gelitirmeye alyor. Daha dorusu o bilgiyi edinmeye, o bilgiyi sabitlemeye alyor. Mesela Ampirik (sezgisel) epistemolojide zne ne kadar etkendir? Hangisinin daha etken, hangisinin daha edilgen olmasnn dnda bir sorun daha var: Oda, zneye ne zaman zne dendiidir. Epistemoloji sz konusu olduunda bilginin

doruluu Descartesa

ve

yanll

da

sz

konusudur. Bilgi

Dolaysyla, Kuramn

burada

bilginin bilgi

doruluunu tespit edecek olan bir merciin de olmas gerekiyor. Bu dnce bizi gtryor. Descartes dier btn kuramlarndan ayrlmasnn en nemli ve alt izilmesi gereken fark, onun dnen bir zneden bahsetmi olmasdr.