DERS 1 - secbir.orgsecbir.org/images/haber/2011/12/ders-1.pdf · DERS 1 Gruplararası İlişkiler...

15
DERS 1 Gruplararası İlişkiler ve Yeni Toplumsal Talepler Bağlamında Ayrımcılık * Kazanımlar: 1. Ayrımcılık konusunda gruplararası ilişkilerin bazı dinamiklerini kavrar. 2. Türkiye’de ayrımcılık konusunu eğitimde gündeme getirmenin önemini fark eder. Süre: 90 dk. Malzemeler: Poster kâğıdı, post-it, tahta kalemi. Ön Hazırlık: Ek 1 ve Ek 3’teki metinleri öğrenci sayısı kadar çoğaltın. İlgili Dersler: Sosyoloji, Demokrasi ve İnsan Hakları, Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi. (*) Dersi geliştirenler: Ayşe Alan, Kenan Çayır.

Transcript of DERS 1 - secbir.orgsecbir.org/images/haber/2011/12/ders-1.pdf · DERS 1 Gruplararası İlişkiler...

Page 1: DERS 1 - secbir.orgsecbir.org/images/haber/2011/12/ders-1.pdf · DERS 1 Gruplararası İlişkiler ve Yeni Toplumsal Talepler Bağlamında Ayrımcılık* Kazanımlar: 1. Ayrımcılık

DERS 1

Gruplararası İlişkiler ve Yeni Toplumsal Talepler Bağlamında Ayrımcılık*

Kazanımlar:1. Ayrımcılıkkonusundagruplararasıilişkilerinbazıdinamiklerinikavrar.2. Türkiye’deayrımcılıkkonusunueğitimdegündemegetirmeninöneminifarkeder.

Süre:90dk.

Malzemeler: Posterkâğıdı,post-it,tahtakalemi.

Ön Hazırlık: Ek1veEk3’tekimetinleriöğrencisayısıkadarçoğaltın.

İlgili Dersler: Sosyoloji,DemokrasiveİnsanHakları,VatandaşlıkveDemokrasiEğitimi.

(*) Dersigeliştirenler:AyşeAlan,KenanÇayır.

Page 2: DERS 1 - secbir.orgsecbir.org/images/haber/2011/12/ders-1.pdf · DERS 1 Gruplararası İlişkiler ve Yeni Toplumsal Talepler Bağlamında Ayrımcılık* Kazanımlar: 1. Ayrımcılık

2 ayrımcılık: örnek ders uygulamaları, istanbul bilgi üniversitesi sosyoloji ve eğitim çalışmaları birimi (seçbir), www.secbir.org

Süreç:

1. Etkinlik (15 dk.)

ÖğrencilerinTürkiye’dekiayrımcılıkkonusunanasılbaktıklarını,bukonudanedüşündüklerinivenelerbildikleriniöğrenmekamacıyladerseşukısaetkinlikilebaşlayın:

Tahtaya“Türkiye’debugüneğitimdeayrımcılıkkonusunuelealmakönemlihalegeldi;çünkü...” ibaresiniyazınveöğrencilere“Bununasıltamamlarsınız?”diyesorun.

Grubundinamiğinegörebuetkinliğibeyinfırtınasışeklindeyapabilir,öğrencilerinfikirlerinihızlıbirşekildetoplayabilirsiniz.İkincibirseçenekolarak,öğrencilerepost-itkâğıtlarıdağıtabi-lirvebirikidakikaiçindebuifadeyitamamlayancümleparçalarınıbukâğıtlarayazaraktahta-yayapıştırmalarınıisteyebilirsiniz.Sonra,yazılanlarınüzerindenhızlıcageçip,çokderinlemesi-nebirtartışmayapmadanbazıcevapların,isteyenöğrencilertarafındanaçıklanmasınıdaisteye-bilirsiniz.

2. Etkinlik (30 dk.)

Tartışmayıtoparladıktansonrasınıfa“şimdiTürkiye’desondönemdeyaşanansomutbirolayüzerindenayrımcılıkkonusunutartışacağınızı”söyleyin.Ek1’dekihaberidağıtın.Bireyselolarakhaberiokumalarınıisteyin.Okumalarıbittiktenküçükgruplaroluşturun.Aşağıdakisorularıtah-tayayazın.Öğrencilerdenbusorularıncevaplarınıgrupiçindetartışmalarını,sonuçlarınıposterkâğıtlarınayazmalarınıvegruptabirsözcüseçmeleriniisteyin.

ÖĞRETMENE NOT 1: 90 dakika sürecek olan bu derste gruplararası ilişkiler ve ayrımcılık konusu-nu ele alacağınız için, cevapları toplarken eğer gruptan “Çünkü bazı gruplar ayrımcılığa uğruyor”; “Çünkü Türkiye’de bazı gruplara karşı yapılan ayrımcılıklar görünür olmaya başladı”; “Çünkü kim-likler konuşulmaya başlandı” türü ifadeler gelirse, bunları bir defa da siz vurgulayın.

ÖĞRETMENE NOT 2: Bu etkinlik sırasında Türkiye’de son dönemde yaşanan gelişmelerden de ör-nekler verebilirsiniz. Örneğin, 2009 yılında Milli Eğitim Bakanlığı’nın yılın ilk dersinde ayrımcılık konusunun işlenmesine dair bir genelge yayınladığını hatırlatabilirsiniz. Ayrımcılık konusunun bir kazanım olarak (Sosyal Bilgiler, Vatandaşlık ve Demokrasi Eğitimi gibi) bazı derslerde öğretilme-ye başlandığına dikkat çekebilirsiniz.

Page 3: DERS 1 - secbir.orgsecbir.org/images/haber/2011/12/ders-1.pdf · DERS 1 Gruplararası İlişkiler ve Yeni Toplumsal Talepler Bağlamında Ayrımcılık* Kazanımlar: 1. Ayrımcılık

ayrımcılık: örnek ders uygulamaları, istanbul bilgi üniversitesi sosyoloji ve eğitim çalışmaları birimi (seçbir), www.secbir.org 3

1. Buhaberiözetleyin.2. Haberdegeçenolayıntaraflarıolantoplumsalgruplarkimlerdir?3. Olayınsonuçlarınelerdir?4. Olayıngörünenvegörünmeyensebeplerinelerdir?

3. Etkinlik (40 dk.)

Küçükgruplarçalışmalarınıtamamladıktansonra,posterkâğıtlarınıherkesingörebileceğibirye-reasın.Buetkinliktedahaçoksınıftartışmasıyürüteceğinizi,ancakherbirsorununcevabınınön-cebirgrupsözcüsündendinleneceğini,sonradiğergruplarınkatkılarınınalınacağınısöyleyin.Sı-nıftartışmasınıaşağıdakibasamaklarıizleyerekyönetebilirsiniz:

• 1.sorununcevabınıgönüllüolanbirgrubunsözcüsündendinleyin.Buradaamaç,yukarıdadabelirttiğimizgibi,haberdekiolaylarındahaiyianlaşılmasınısağlamaktır.Dolayısıyla,hızlıbirşekildeolaylarınüzerindengeçip,herkesinhaberidahaiyikavramasınısağlayın.Tümgrupla-rınayrıayrıbusorununcevabınısunmalarınagerekyoktur.

• 2.sorununcevabınıfarklıbirgruptanisteyin.Busoruyutartışırken,olayıntaraflarıolantop-lumsalgruplarısembolizeetmekiçintahtayaikibüyükdaireçizin.Sözalacakgrubaolayınta-raflarıolangruplarınasıladlandırdıklarınısorun.GeneldeolayınRoman/Çingeneolantarafıhemenadlandırılmışolur.Ancakötekigrupkolaycaadlandırılamaz.Durumböyleyse,öğren-cilereniçinRomanlarıkolaycaadlandırırken,diğergrupiçinzorlandıklarınısorun.Tartışma-daaşağıdakinottayeralandeğerlendirmelerdenyararlanabilirsiniz.

ÖĞRETMENE NOT 3: 1. sorudaki amaç, öğrencilerin, haberdeki olayları daha iyi kavrayabilmelerini sağlamaktır. Öğrenciler “kahveye gidilmiş, Roman bir vatandaşa çay verilmemiş...” türü olayları kı-saca sıralayabilirler. 2. soruda olaydaki tüm tarafların (yani, devlet vs.) değil ‘toplumsal gruplar’ın bulunmasını isteyin. 3. ve 4. sorunun cevaplarını da kendi sözcükleriyle ifade etmelerini isteyin.

ÖĞRETMENE NOT 4: Bu etkinlikte sizden beklenen hem tartışmayı sistematik olarak yönetmeniz hem de yeri geldiğinde gruplararası ilişkiler hakkında aşağıda yer alan Öğretmene Not 6’daki bil-gileri aktarmanızdır.

Page 4: DERS 1 - secbir.orgsecbir.org/images/haber/2011/12/ders-1.pdf · DERS 1 Gruplararası İlişkiler ve Yeni Toplumsal Talepler Bağlamında Ayrımcılık* Kazanımlar: 1. Ayrımcılık

4 ayrımcılık: örnek ders uygulamaları, istanbul bilgi üniversitesi sosyoloji ve eğitim çalışmaları birimi (seçbir), www.secbir.org

Yukarıdakitartışmayıyürütürkenöğrencilere“buikigrubungüçaçısındanbirbirinedenkolupolmadığını”;buaçıdan,gruplaraneadverilebileceğinisorun.Butartışmaylailkgrubundahagüç-lüvehâkim,ikincigrubunisedahazayıfvealtkonumluolduğununaltınıçizinyadaöğrenciler-dengelenbaşkaadlandırmalareşliğindegruplararasıgüçilişkilerinindengesizliğinedikkatçekin.Bunoktada“hâkimgrubunniçinhâkimolduğu”sorusunudagündemegetirebilirsiniz.

• 3.soruda,öğrencilerinolayınsonucununasılkavramsallaştırdıklarınıtartışın.Olayınsonucuayrımcılık,yerindenedilmeşeklindekavramsallaştırılabiliryadagruplardanbaşkakavramlargelebilir.Buradaayrımcılıkkavramınınaltınıçizmeyeçalışın.Öğrencilere“budurumdaay-rımcılıkkavramınınnasıltanımlanabileceğini”sorun.Ayrımcılıkkavramının“birgrubakar-şı,ogrubudezavantajlıkılacakşekildeyanlıdavranmak”olaraktanımlanabileceğinisöyleyin.Ayrımcılığınbirgrubusözelolarakdamgalamaktan,bugrubuortadankaldıracakşiddetey-lemlerinekadargenişbiryelpazeyesahipolabileceğinibelirtin.

• 4.sorudaisebuolayın,yaniRomanlarakarşıuygulananşiddetin,yerindenedilmeninveay-rımcılığınsebeplerinitartışın.Olayınbirkaçkişiarasındabaşlamışolmasınarağmen,nasılolupdabinlercekişininRomanmahallelerinesaldırabildiğinisorun.Buradadagruplardange-nelde“önyargı”kavramıgelebilir.Diğersorulardaolduğugibi,eğergelirse,diğerkavramlarıdatartışmayaaçın.“Romanlarakarşıönyargılarımıznelerdir?”ve“Buönyargılarınerelerdenvenasılediniriz?”sorularınıdaöğrencilereyöneltin.Butartışmada,RomandeyinceTürki-ye’deçokyaygınolangenellemeleredikkatçekebilirvebugenellemelerekalıpyargıdenildiği-nidilegetirebilirsiniz.Roman/Çingenedenildiğindebirçokinsanınzihninde“Çingenelerhır-sızdır”türübirgenellemeninolmasının,Romanlarhakkındatümgrubudamgalayıcıbirkalıp-yargıolduğunuvurgulayın.

Sınıftartışmasınınsonundagruplararasıilişkilerveayrımcılıkhakkındabazıteorikgenellemelerivurgulamakyararlıolacaktır.Bununiçinöğrencilere“Butartışmamızadayanarak,hâkimgruplaaltkonumlugruparasındakiilişkihakkındabazısosyolojiktespitleryapsaknelersöyleyebiliriz?”türübiryönergeverebilirsiniz.Gruplararasıilişkilerinbazıdinamiklerihakkındayukarıdayaz-dıklarımızaekolarakaşağıdakinottandayararlanabilirsiniz.

ÖĞRETMENE NOT 5: Grupları adlandırma başlı başına toplumsal gruplararası güç ilişkilerini gös-teren bir durumdur. Genelde azınlıkta olan gruplar daha kolay adlandırılır, hatta etiketlenir. Zayıf olan dış gruplar homojen kabul edilir; ancak hâkim gruplar ise kendi grubunu daha heterojen ka-bul eder. Bizim bu dersi uyguladığımız atölyelerde bu grup bazen “Türk”, bazen “Roman olma-yanlar” şeklinde isimlendirildi. Bu tür cevaplarda da “O zaman Romanlar Türk ya da Türkiye Cum-huriyeti vatandaşı değil mi?” türü sorularla tartışmayı derinleştirebilirsiniz.

Page 5: DERS 1 - secbir.orgsecbir.org/images/haber/2011/12/ders-1.pdf · DERS 1 Gruplararası İlişkiler ve Yeni Toplumsal Talepler Bağlamında Ayrımcılık* Kazanımlar: 1. Ayrımcılık

ayrımcılık: örnek ders uygulamaları, istanbul bilgi üniversitesi sosyoloji ve eğitim çalışmaları birimi (seçbir), www.secbir.org 5

ÖĞRETMENE NOT 6:Gruplararası ilişkilere dair kısa notlar:

1. Öncelikle hâkim grup, zayıf ve alt konumlu grupları isimlendirebilir, tanımlayabilir ve damga-layabilir; çünkü bu güce sahiptir. Zaten gruplar arasındaki güç dengesizliğini de bu damgala-yabilme niteliğinden anlarız. Örneğin, alt konumlu gruplar, kendileri ‘türban’ kelimesini kullan-masalar da ‘türbanlılar’ olarak tanımlanabilirler. Ya da hâkim gruplar Alevileri ‘Kızılbaş’ diye damgalayabilir.

2. Aslında ne hâkim gruplar ne de alt konumlu gruplar homojendir. Zaten sosyolojik olarak ta-mamen homojen olan hiçbir grup yoktur. Ancak insanlar kendi iç grubunu heterojen, dış grup-ları ise homojen görme eğilimindedirler. Hâkim grup-zayıf grup ilişkisi açısından bakarsak; hâ-kim grup, karşısındaki grubu, o grubun en ‘kötü’ üyelerinin özellikleriyle tanımlar ve homojen-leştirir. Örneğin, beyazlar arasında da suçlular, hırsızlar vardır; ama beyazlar siyahları potan-siyel suçlu şeklinde damgalayabilirler. Beyazlar (ya da genelde hâkim gruplar) kendilerini ise en ‘iyi’ üyelerinin özellikleri ile tanımlarlar.

3. Bu damgalama ile birlikte hâkim grup, alt konumlu gruplarla ilgili kalıpyargılar üretir. “Sarışın-lar...”, “Ermeniler...”, “Kürtler...”, “Araplar...”, “Kadınlar...” ile başlayan cümleler o grupla ilgi-li bir kalıpyargı içerir. Sokağa çıkıp “Araplar....” ile başlayan bir cümleyi tamamlamalarını iste-sek, insanların çoğu hemen “...pistir” diye tamamlarlar. İşte bu, Araplar hakkında üretilen bir kalıpyargıdır.

4. Kalıpyargılarla uğraşmanın zor tarafı şudur: Kalıpyargılar bir kısım ‘doğruluk payı’ içerebilir: Ör-neğin “Çingeneler hırsızdır” kalıpyargısı. Evet, Roman vatandaşlar arasında hırsızlar vardır. An-cak kalıpyargılar bir grubun tüm üyelerini aynılaştırır, insanları bireysel özelliklerinden soyutla-yarak damgalanmış grubun üyesi haline getirir. Bu da birçok toplumsal alanda dışlanmalar, ay-rımcılıklar doğurur. Bir Roman iseniz, bu kalıpyargı yüzünden emek piyasasına girmeniz zordur. Örneğin, İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyoloji Bölümü’nün Kuştepe’de yürüttüğü bir çalışmada-ki bulgulardan biri şöyledir: Roman bir genç şunları anlatır; bir gün Şişli taraflarında bir tekstil atölyesinde iş bulur. “İşe başla ama gelirken ikametgâhını getir” derler. Ertesi gün ikametgâ-hında Kuştepe yazdığını gören işyeri sahibi gence “Roman mısın?” diye sorar. “Evet” cevabını alınca, “Kusura bakma, seninle çalışamayız” der. Dolayısıyla, bu örnekte de olduğu gibi, Ro-manlar hakkındaki bir kalıpyargı, o grubun tüm üyelerinin iş bulabilme şansını etkiler.

Page 6: DERS 1 - secbir.orgsecbir.org/images/haber/2011/12/ders-1.pdf · DERS 1 Gruplararası İlişkiler ve Yeni Toplumsal Talepler Bağlamında Ayrımcılık* Kazanımlar: 1. Ayrımcılık

6 ayrımcılık: örnek ders uygulamaları, istanbul bilgi üniversitesi sosyoloji ve eğitim çalışmaları birimi (seçbir), www.secbir.org

4. Etkinlik (10 dk.)

ÖğrencilereetkinliğinbaşındanberiRomanlarveRomanolmayanSelendililerüzerindengrupla-rarasıilişkileritartıştığınızı,ancakTürkiye’debaşkatoplumsalgruplararasındadagerilimlerola-bileceğinidilegetirin.Bukonudaakıllarınagelengruplarolupolmadığınısorun.Sınıftangelmez-sesiz,günümüzdeAlevilerin,Kürtlerin,kadınlarınvs.dediğerhâkimgruplarkarşısındasorunlaryaşadığınıdilegetirin.

BunoktadaTürkiye’desonyıllardatoplumsalgruplararasındakimevcuthiyerarşilerinsorgulan-dığını,altkonumlugruplarınartıkeşityurttaşlıkhaklarınıtalepettiklerinivurgulayın.Hattasonzamanlardayenigruplarınyenitaleplerlegündemegeldiğinidilegetirin.BununiçinEk2’deverilenhaberleri,powerpointsunuhalinegetirereköğrencilerlepaylaşabilirsiniz.

Buhaberlerdegörüldüğügibi,Kürtvatandaşlarıntaleplerininyanında,sonzamanlardaRoman-ların,Çerkeslerin,MıhellemilerinveLazlarıneşitsizliklerisorgulayanyenitaleplerlegündemegel-dikleriniveyakındabelkiadlarınıyeniduyacağımızgruplarındagündemegelebileceklerinivur-gulayabilirsiniz.Zatenmevcuthiyerarşilerinsorgulanmadığıtoplumlardaayrımcılıkkonusunungündemegelmediğinin,amagruplararasıeşitsizliklerinsorgulandığı toplumlardaayrımcılığınönemlibirkonuolarakkamuoyundaveeğitimdeelealınmasıgerektiğininaltınıçizebilirsiniz.

Öğrencilere,1.Etkinlik’teki“Türkiye’debugüneğitimdeayrımcılıkkonusunuelealmakönemlihalegeldi;çünkü...”tartışmasınıdahatırlatın.Türkiye’deyenitoplumsaltaleplerkonusununyu-karıdasunulansosyolojikçerçevebağlamındadüşünülmesigerektiğinisöyleyin.

ÖĞRETMENE NOT 7: Bu tartışmayı yürütürken, hâkim ve alt konumlu grup ilişkilerinin tek boyut-lu olmadığını, ‘Bir grup karşısında hâkim grup olan (ya da kendini öyle hisseden) kişilerin, başka bir grup karşısında alt konumlu olabileceği’ konusunu gündeme getirebilirsiniz.

ÖĞRETMENE NOT 8: Bu bölüme ilişkin arka plan bilgisi için Kenan Çayır’ın www.secbir.org adre-sinde bulunan ‘Gruplararası İlişkiler Bağlamında Ayrımcılığın Sosyolojisi’ başlıklı yazısından yarar-lanabilirsiniz.

Page 7: DERS 1 - secbir.orgsecbir.org/images/haber/2011/12/ders-1.pdf · DERS 1 Gruplararası İlişkiler ve Yeni Toplumsal Talepler Bağlamında Ayrımcılık* Kazanımlar: 1. Ayrımcılık

ayrımcılık: örnek ders uygulamaları, istanbul bilgi üniversitesi sosyoloji ve eğitim çalışmaları birimi (seçbir), www.secbir.org 7

5. Etkinlik (5 dk.)

ÖğrencilereEk3’teyeralan,ElmasArus’unkonuşmasınıdağıtınvebireyselolarakokumalarınıisteyin.Okumalarıbittiktensonra“ElmasArus’akısabirmesajgönderecekolsanız,nesöylerdi-niz?”diyesorun.Bunuyasözlüolarakhızlıcayadaufakkâğıtlardağıtarakyazılıolarakyaptıra-bilirsiniz.Sonrasındamesajınıpaylaşmakisteyenleridinleyerekdersitamamlayın.

AYŞEALAN

LisanseğitiminiOrtaDoğuTeknikÜniversitesiTarihBölümü’nde,yükseklisanseğitiminiBilkentÜniversitesiTa-rihÖğretmenliğiBölümü’ndetamamladı.TarihVakfıtarafındanyayımlanan“20.yyDünyaveTürkiyeTarihiÖğretmenKılavuzKitabı”veSabancıÜniversitesiEğitimReformuGirişimi“DüşünmeEğitimiİçinÖğretmenKı-lavuzKitabı”yazarlarındandır.DörtyıldırEğitimReformuGirişimi’nindüzenlediğiEğitimdeİyiÖrneklerKonfe-ransı’nagelenbaşvurularıdeğerlendirengruptayeralıyor.AltısenetarihöğretmenliğiyaptıktansonraİstanbulBil-giÜniversitesiSosyolojiveEğitimÇalışmalarıBirimi’ndeprojeuzmanıolarakgörevaldı.ŞuandaVKVKoçÖzelLisesi’ndeTarihBölümkoordinatörlüğüveTarihöğretmenliğiyapmaktadır.Öğrencimerkezlitariheğitimivederskitaplarıüzerineçalışmaktadır.

KENANÇAYIR

LisansveyükseklisanseğitiminiBoğaziçiÜniversitesiSosyolojiBölümü’ndetamamladı.DoktoraderecesiniBoğa-ziçiÜniversitesiSiyasetBilimiveUluslararasıİlişkilerBölümü’ndenaldı.İngiltere’deLeedsÜniversitesiVatandaş-lıkveİnsanHaklarıEğitimiMerkezi’ndeveAlmanya’daGeorg-EckertUluslararasıDersKitaplarıEnstitüsü’ndedoktorasonrasıçalışmalaryaptı.Derskitapları,yurttaşlık,insanhaklarıeğitimiveİslamihareketlerüzerineçalış-maktaveyazılaryayınlamaktadır.İstanbulBilgiÜniversitesiSosyolojiBölümü’ndeöğretimüyesiveSosyolojiveEğitimÇalışmalarıBirimi’ninyöneticisidir.

Buders,İstanbulBilgiÜniversitesiSosyolojiveEğitimÇalışmalarıBirimi’nin,GlobalDialogue,AçıkToplumVak-fıveİstanbulBilgiÜniversitesidesteğiyleyürüttüğü‘Önyargılar,KalıpyargılarveAyrımcılık:SosyolojikveEğitim-selPerspektifler’Projesikapsamındageliştirilmiştir.

Budersiniçeriğininsorumluluğutamamenyazaraaitolup,GlobalDialogue,AçıkToplumVakfıveİstanbulBilgiÜniversitesi’ningörüşlerişeklindeyansıtılamaz.

Page 8: DERS 1 - secbir.orgsecbir.org/images/haber/2011/12/ders-1.pdf · DERS 1 Gruplararası İlişkiler ve Yeni Toplumsal Talepler Bağlamında Ayrımcılık* Kazanımlar: 1. Ayrımcılık

8 ayrımcılık: örnek ders uygulamaları, istanbul bilgi üniversitesi sosyoloji ve eğitim çalışmaları birimi (seçbir), www.secbir.org

Ek 1

‘Vurun Çingenlere’ Diyorlardı

Selendi’deki Romanlar olayların nedenini şöyle anlatıyor: Kahvehanede ‘Çingenelere çay vermem’ de-diler. Tartıştık. Ayrımcılık var. Saldırırken ‘Vurun cingenlere’ diyorlardı.

MANİSA/İSTANBUL –“Kahveyegirdim,çayistedim.Banaçayvermediler.‘Çingenlereçayvermem,çıkgit’dedi.Tartıştık.Bunlardabenidövdü.”Manisa’nınSelendiilçesinde,5Ocakgecesiyaşananutançgecesinin‘başkahramanı’BurhanUç-

kun,yaşadıklarınıböyleanlatıyor.Anlattıkları,‘BirgrupRoman’ınsigarakavgasıyüzündenilçeyika-rıştırdığı’iddialarıylatabantabanazıt.ÜstelikUçkun,RomanMahallesi’neyürüyenkalabalığınisebizzatbelediyeanonsuylatoplandığınıiddiaetti!Selendi’deyılbaşıgecesiÇavuş’unYeriKahvesi’negidenUçkunilekahvedekilerarasındatartışma

çıktı.Kavgayadönüştü.Uçkun’unbabasıaynıgüngeçirdiğikalpkriziyleöldü.BuolaydanbeşgünsonrakahvedekilerleUçkunveUçkun’unyakınlarıarasındayinekavgaçıktı.Hemenardındantopla-nan1.000kişiRomanlarınyaşadığıyerleredoğruyürüdü.Evler,çadırlartaşlandı,otomobiller,mini-büslerdevrilipyakıldı.Olaylarbeşsaatsonunda‘dindirilebildi’.Kimsegözaltınaalınmadı.

‘Şen’ Romanlara sığındılar

Selendi’deyaşayan15’içocuk,20’sikadın74RomanJandarmaKomutanlığı’nda‘korumaaltına’alındı.ArdındanpoliseskortueşliğindeSelendi’dençıkarılıpGördes’egötürüldüler.Gidenleretümbuyaşananlargözönünealındığında‘şakagibi’birismiolanderneksahipçıktı:GördesŞenRomanlarDerneği!Gelenlerevlerepaylaştırıldı.Basınailkyansıyanifadelerde,olaylarzinciriniUçkun’unyasakolmasınarağmenkahvedesigara

içmeinadınınyolaçtığıbelirtiliyordu.AmaSelendi’dençıkarılanbazıRomanlarıniddiasınagöreken-dilerineyönelikbaskılartabiryılöncebaşladı.Uçkuniseyaşadıklarınışöyleanlattı:“Ogünolaysigaraolayıdeğildi.Kahvehaneyegirdim,çayistedim.Banaçayvermediler.‘Çingen-

lereçayvermem,kahvemdençıkgit’dedi.Tartıştık.Bunlarbenidövdüler.Kafamdadadikişvar.Benhastaneyegittim.Babamduymuş.Hastanedenkarakolagötürdülerbeni.Karakolunönünegelmiş.Be-nidövenşahıslarıgörüncebirazsinirlenmiş.Küfürfilanetmiş.Rahatsızlanmış,oradadüşüpölmüş.Sabahbenibıraktılar.Babamıdefnettik.(Pazartesi)Eşim,ailemdenkızlargezmeyegidiyorlarmış.Lafatmışlar,‘Bizbunlarıhastanelikettik.Utanmıyorlargezmeye’demişler.Bizimhanımlarbunlarıbirazdövmüşler.Bizailelerimizialdıkveevimizegittik.Saat14.00civarındaSelendiBelediyeBaşkanıanonsyaptırdı,‘Selendihalkıemniyetinönündetoplansın’dedi.Halktoplanmış.Akşambirbaktıkyukarı-dangürültülergeliyor...”Uçkunöfkeli:“Bizeayrımcılıkyapıldı.Üçüncüsınıf insanmuamelesigörüyoruz.Evlerimizden

Page 9: DERS 1 - secbir.orgsecbir.org/images/haber/2011/12/ders-1.pdf · DERS 1 Gruplararası İlişkiler ve Yeni Toplumsal Talepler Bağlamında Ayrımcılık* Kazanımlar: 1. Ayrımcılık

ayrımcılık: örnek ders uygulamaları, istanbul bilgi üniversitesi sosyoloji ve eğitim çalışmaları birimi (seçbir), www.secbir.org 9

edildik.Başımı,gözümüdağıttılar.Babamınölümünesebepoldular.Devletbüyüklerindenbiraradaolabilmemiziçinbizeyardımcıolmalarınıbekliyoruz.”35yıldırSelendi’deyaşayanRomanbirkadınartıkevinegeridönmeyidüşünmüyor:“Torunlarımvardı.Çocuklarımvardı.Onlarıoandakaybet-mekorkusuçokbüyüktü.‘VurunÇingenlere’diyorlardı.‘Çingen’kelimesinikullanıyorlar.Yaniçin-gensemben,gâvurdeğilim.Türkvatandaşıyım.Benimkimliğimdeİslamdiyeyazıyor.Karakolkomu-tanınatelefonaçtık,‘yetiş’diye.Allahrazıolsunaskerleriyleberabergeldi.Bizioradanaldı.Kendiye-mekhanesinegötürdü.”

‘Vali kâğıt imzalatmak istedi’

30yıldırSelendi’deyaşadıklarını,hiçbirsorunyaşamadıklarınıanlatanbirbaşkaRoman’agörevaligitmeleriiçinonlarabaskıyaptı:“Olayısigarayabağlıyorlar.Onabağlıyorlar.Alakasıyok...Valibeyolaydansonrabize‘kendiis-

teğimizlegitmekistiyoruz’diyekâğıtdoldurmamızıistedi.Benimzalamadım.Doldurmadımkâğıdı.Israrlaistediler,yapmadım.”AynıkâğıtlardanbaşkabirRomankadındasözetti:“Bazıkâğıtlarçıkardılar.Benokumayazma

bilmiyorum.Neolduğunubilmiyorum.Valibeydiyorkibensizikoruyamam.Gideceksinizdiyor.”CNN’ekonuşanbirRoman,olaygünühurdaarabasındakibozukparalarakadarherşeyiniyitir-

diğinisöylerkenSelendiBelediyeBaşkanı’na‘teşekkür’etti.Yaşadıklarınınaynısınıonundayaşama-sınıistedi.MağdurRomanvatandaşlardanHüseyinUysaliseisyanediyordu:“TürklerTürk,Kürt-leriseKürtdevletikurmakistiyor.BizlerdeRomandevletimikuralım?Böylebirayrımcılıkyapıl-masın.Gördes’egönderilirkenbindiğimizminibüslerbiletaşlandı.Camlarıkırıldı.İnsaninsanabu-nuyaparmı?”

Vali: Roman hayatı 21. asra yakışmıyor!

Selendi’yiterkedenRomanlara“Kendiisteğimlegidiyorum”yazankâğıtimzalattığıönesürülenMa-nisaValisiCelalettinGüvenç,NTV’desürgüniddiasınıreddetti.Ancak“Romanlarıngöçebehayatıyaşamasının21.yüzyılındünyasındainsanayakışmıyor”diyerekRomanlarınartıkyaşamtarzlarınıdeğiştirerekyerleşikdüzenegeçmelerigerektiğinisavundu.ValibugörüşlerinisaldırıyauğrayanRomanlaradatelkinettiğini,onlarındakendisinihaklıbul-

duklarınısavundu:“Biz63Romanvatandaşımızlasohbetettik.Buinsanlarınişsiz,vasıfsızolmasınıdeğerlendirdik.Güvenliksorunuolmayacağınıkendilerineifadeettik.Kendileriayrılmalarınınuygunolacağınısöylediler.Bizeyazılıbeyandabulundular,sürgünsözkonusudeğil.”

Mevlana evine buyurun‘Gidenlerin’yeniadresidebellioldu:SalihliveyaAkhisar.Romanlara20adetprefabrikev,iaşe,ço-cuklarınaokulvekendilerineişsağlanacak.KızılayRomanlariçinMevlanaeviadıverilen12’şermet-rekarelikPVCevlerdenkuracak.İçlerindeportatifmasa,sandalyelerile,çatal,bıçak,yatak,battaniyeolacak.

Page 10: DERS 1 - secbir.orgsecbir.org/images/haber/2011/12/ders-1.pdf · DERS 1 Gruplararası İlişkiler ve Yeni Toplumsal Talepler Bağlamında Ayrımcılık* Kazanımlar: 1. Ayrımcılık

10 ayrımcılık: örnek ders uygulamaları, istanbul bilgi üniversitesi sosyoloji ve eğitim çalışmaları birimi (seçbir), www.secbir.org

AKPGenelBaşkanYardımcısıveManisamilletvekiliHüseyinTanrıverdi’yegöreSelendi’dekiolaylardemokratikaçılımınöneminigözlerönüneserdi.ÇağdaşRomanlarDerneğiAkhisarŞubeBaşkanıveTBMMRomanÇalıştayıüyesiErdoğanŞener

ise‘Romanlarasahipçıkandevlet’eteşekküretti:“74RomanvatandaşbirsanayiilçesiolanSalihli’yeyerleşmekistedi.İncelemebaşlattık.Konuyu

TBMM’yetaşıyacağız.DevletRomanlarasahipçıktı.Valimizeçokteşekkürediyoruz.”

Radikal,DHA,AA,08.01.2010

Page 11: DERS 1 - secbir.orgsecbir.org/images/haber/2011/12/ders-1.pdf · DERS 1 Gruplararası İlişkiler ve Yeni Toplumsal Talepler Bağlamında Ayrımcılık* Kazanımlar: 1. Ayrımcılık

ayrımcılık: örnek ders uygulamaları, istanbul bilgi üniversitesi sosyoloji ve eğitim çalışmaları birimi (seçbir), www.secbir.org 11

Ek 2

Romanlar Kendi Adaylarını Mecliste Görmek İstiyor

RomanlardakendiiçlerindençıkacakadaylarıTürkiyeBüyükMilletMeclisi’ndegörmekistiyor.Ro-manKültürünüTanıtmaveYaşatmaDerneğiBaşkanıEfkanÖzçimen,Bursa’da150binRomanva-tandaşınyaşadığınıbelirterek,seçimlerdekendiiçlerindenbiradayçıkaracaklarınısöyledi.

http://www.bursadabugun.com/?h=romanlar-kendiadaylarini-mecliste-gormek-istiyor&s= haber&id=12280#ixzz1Ga6UoMcx

Page 12: DERS 1 - secbir.orgsecbir.org/images/haber/2011/12/ders-1.pdf · DERS 1 Gruplararası İlişkiler ve Yeni Toplumsal Talepler Bağlamında Ayrımcılık* Kazanımlar: 1. Ayrımcılık

12 ayrımcılık: örnek ders uygulamaları, istanbul bilgi üniversitesi sosyoloji ve eğitim çalışmaları birimi (seçbir), www.secbir.org

Çerkesler Anadilde Eğitim İçin Yürüdü

“ÇerkesHaklarıYürüyüşü”adıverilenorganizasyonkapsamındayürüyenÇerkesler,anadilderadyovetelevizyonistedi.

Ankara,Milliyet,13Mart2011

Çerkes Hakları İnisiyatifi Çalıştayı

Pazargünü(4Mart2012)yayınlananbildirgedeiseözetleşutaleplergetirildi:• “Azınlık”tanımıLozan Antlaşması’nagöredeğil,ileridemokrasilerdeolduğugibiyapılmalı.• Çerkesceilköğretimdenitibarenokullardaseçmeli dersolarakokutulmalı.• Devlet7/24yayınyapanÇerkesTVveradyosuaçmalı.• Değiştirilensoyadlarıveköyisimleriiadeedilmeli.• ResmitarihtekiÇerkeslerleilgiliyanlışveaşağılayıcıöğelertemizlenmeli,kitaplaraÇerkestarihidegirmeli.

Page 13: DERS 1 - secbir.orgsecbir.org/images/haber/2011/12/ders-1.pdf · DERS 1 Gruplararası İlişkiler ve Yeni Toplumsal Talepler Bağlamında Ayrımcılık* Kazanımlar: 1. Ayrımcılık

ayrımcılık: örnek ders uygulamaları, istanbul bilgi üniversitesi sosyoloji ve eğitim çalışmaları birimi (seçbir), www.secbir.org 13

Mıhellemiler Köylerinin Eski İsmini İstiyor!..

MidyatilçesinebağlıMercimekli(Habsunnes)KöyüiçinKürt-çeisimtalebibaşvurusuyapıldı.Mıhellemiler’in,SüryanilerveKürtler’inyüzyıllarcakardeşçeyaşadığıbuköydeki insanlarköylerinineskiismiolanHabsunnes’iniadesiniistiyor.MerkeziMidyat’ınMercimekliKöyü’ndebulunanMıhel-

lemiMedeniyetlerArasıDiyalogDerneğiBaşkanıMahmetAliAslanileKöyMuhtarıBedrettinDemir,Başbakanlık,İçişleriBakanlığıileKültürveTurizmBakanlığı’nayazılıbaşvuruya-

parakköylerinineskiismininiadesitalebindebulundu.

http://www.derindusunce.org/2009/06/17mihellemiler-köylerinin-eski-ismini-istiyor/

Lazlar ve Lazca Talebi

Onlar da pozitif ayrımcılık istiyor

LazcaeğitimtalebiylegündemegelenSimaLazKültürveDa-yanışmavakfı,TBMM’yesunduğuanayasataslağındapozitifayrımcılıktalepetti.anayasaltaslağında,bupozitifyükümlü-lüklerinhayatageçirilmesiiçindeğiştirilenyerisimlerininiadeedilmesi,LazcaveAnadolu’dakonuşulandiğerdillerinilköğ-retimveüniversitelerdeseçimlikdersolarakokutulması,LazDiliveEdebiyatıEnstitüleriaçılması,TRT’deLazcayayınya-pılmasıdayeraldı.

Radikal,17Mart2012

Page 14: DERS 1 - secbir.orgsecbir.org/images/haber/2011/12/ders-1.pdf · DERS 1 Gruplararası İlişkiler ve Yeni Toplumsal Talepler Bağlamında Ayrımcılık* Kazanımlar: 1. Ayrımcılık

14 ayrımcılık: örnek ders uygulamaları, istanbul bilgi üniversitesi sosyoloji ve eğitim çalışmaları birimi (seçbir), www.secbir.org

Ek 3

Elmas Arus’un roman açılımı toplantısında yaptığı konuşmadan bir bölüm:

Buradayız

Doğduğumuzda,dahahenüzhiçkimsebiziÇingene-Romandiyeaşağılamayabaşlamadanönce,gülkokulubebeklerdenbiriydik.

Anamızın sırtındayken başkalarının gözünde sadece “acınacak” varlıklardık.Vederme-çatmaevlerimizdensokağaadımımızıattığımızda...Bizimleçelik-çomak,evcilikoynamaktankaçanlarıgördükçe...Dönüpdönüpannemizesorduk:Neden?ABC’yiöğrenmekiçinüniformamızıgiyipokulabaşladığımızda...Annemizsandıki,aynıüniformayla,farkedilmeyiz,kayboluruzokulluçocuklarınaralarında.Kaybolamadıkneyazıkki...Ayağımızdakiayakkabı,birdeşivemizeleverdibizi.Öncesıraarkadaşımızıyanımızdanayırdılar.Sonrabizisınıftan...Öğretmenimizbizienarkasırayaoturttu.Bizler daha o yaşlarda sırtımızdaki üniforma gibi istediğimiz zaman çıkaramayacağımız bir başka

üniformayı keşfettik.Anladıkkibuüniformabirhayatboyuçıkmaz.BizRomanız.Bizbugünburadayızçünkü:Buüniformaileaçtığımızgözlerimizi,budışlanma,buönyargılarlakapatmakistemiyoruz.İştebuyüzdendiyoruzki:Henüzyüzde80’imizokuma-yazmabilmiyorsa,buayıphepimizinayıbı.Bizlerokumayıda,yazmayıdaseveriz.Yeterki...Okullardaaşağılanmayalım.Şehrin çöplüğünü, hurdalarını toplayıp geri dönüşüme kazandırırken ellerimiz pis olsa da ruhu-

muz pis olmaz.İnsanlıktanyoksunluk,yoksulluktandahatehlikelidir,bilirsiniz.YarıyıkıkevlerdebakımsızlıktanölenGökhanbebeklerin,çadırlardaölenZeynepbebeklerinse-

siniduyurmakiçinburadayız.Selendi’deçocuklarlinçedilmektenkorktuklarıiçinçeyizsandıklarınakendilerinikilitlemesindi-

ye...

Page 15: DERS 1 - secbir.orgsecbir.org/images/haber/2011/12/ders-1.pdf · DERS 1 Gruplararası İlişkiler ve Yeni Toplumsal Talepler Bağlamında Ayrımcılık* Kazanımlar: 1. Ayrımcılık

ayrımcılık: örnek ders uygulamaları, istanbul bilgi üniversitesi sosyoloji ve eğitim çalışmaları birimi (seçbir), www.secbir.org 15

Bilirmisinizki,bizkâğıttoplarkenumutlarımızıdatoplarızçöplerden!Bilirmisinizki,sizlereçiçeksatarkensevginizideisteriz...Bilir misiniz, kimse bizim çocuklarımıza “büyüyünce ne olacaksın” diye sormaz.Nedensormazlarbilirmisiniz?Kaderleribellidirdeondan.İştebizbukaderideğiştirmekiçinburadayız.Bizimdeçocuklarımızbüyüyünce,sizinçocuklarınızgibi“doktor,mühendis,polis,öğretmen,ta-

rihçi,profesör,hattaBaşbakanolacağım”desindiye...İştebuyollaraçılsındiyeBURADAYIZ.Evet...Cehennemmahallelerindecennetteymişgibikalkıyoruz.Çünkübiliyoruzki...Birgünmutlakagerçekcennetmahallemizde,bizimdeçocuklarımızayrıodalardadersçalışacak...Bizimdeherakşamelimizebirgazetealıp,içiniokuyup,memlekethakkındayorumyapacakza-

manımızolacak,tıpkısizlergibi...Çokşeymiistiyoruz?..Başkanemiistiyoruz?Bizmahallelerimizdeinsancakoşullardayaşamakistiyoruz.Orayaburayasürülmeden,insanca

onurumuzlayaşamakistiyoruz.Sosyaliyileştirmeistiyoruz...Sağlıkgüvencesi,iş,okulistediğimiziçinburadayız...

http://cingeneyiz.org/elmasko.htm15.03.2010