delier

delierOpbouw presentatieQuiz en antwoordenWat is een delier?voorbeeldVoortekenen van een delierSoorten delierSymptomen van een delierWat moedigt een delier aanOorzaken van een delierHoe herken je een delier?Gevolgen van een delierTips om met delier om te gaanEen delier. En nu?Specifieke aandachtspuntenVragen

quizNursing heeft een quiz gemaakt om je kennis van een delier te testen.

Er volgen 8 meerkeuzevragen.1. Bij een klassiek geval van delier is de clint:A. Continu onrustigB. 's Ochtends onrustiger dan 's avondsC. 's Avonds onrustiger dan 's ochtends

2. Als je clint een delier heeft...A. is het goed als hij/zij zoveel mogelijk bezoek ontvangtB. Kun je het beste maximaal twee bezoekers per keer laten komenC. Kun je de prikkels het best verminderen door geen bezoek toe te laten

3. Het bezoek van de delirante clint kan het best...A. bij de deur gaan zitten.B. om de clint heen gaan zitten.C. aan n kan het van het bed van de clint gaan zitten

4. Wat is het grootste verschil tussen een delier en dementie?A. Een delier ontstaat plotseling, terwijl dementie zich langzaam ontwikkeltB. Er zijn geen verschillenC. Bij een delier gaat de clint klappertanden, bij dementie niet

5. Wat is niet waar?A. Hoe ouder de clint, des te groter de kans op een delierB. Een delier kan vanzelf overgaanC. Als iemand een delier heeft gehad, is de kans groter op ng een delier6. Wat is het grootste verschil tussen een stil delier en een depressie?A. Bij een depressie staart de clint voor zich uit, bij een delier naar de grondB. Bij een depressie heeft de clint geen zin meer om te leven, bij een delier welC. Bij een depressie zit de clint het liefst binnen, bij een delier wil hij/zij naar buiten

7. Hoe kun je het beste reageren als een delirante clint hallucineert?A. Begrip tonen, maar wel zeggen dat jij die dingen niet zietB. De clint duidelijk maken dat de hallucinaties niet echt zijn, zodat hij meer in het heden leeftC. Het laten begaan8. Kan de clint doodgaan door een delier?A. Alleen in de meest ernstige gevallenB. Nee, maar wel aan de onderliggende lichamelijke oorzaak van het delierC. Dat komt inderdaad regelmatig voor

Wat is een delier?Een plotseling optredende, ernstige verwardheid.Of, completer geformuleerd:Een acuut, in de loop van een etmaal in ernst varirende psychische stoornis t.g.v. een lichamelijke aandoening, intoxicatie of onthouding van middelen die de stofwisseling van de hersenen ernstig ontregelen.

voorbeeldMeneer Dijkstra is 71 jaar. Hij heeft een kophalsprothese door een heupfractuur. Hij heeft leefregels. Hij heeft een catheter omdat hij pijn heeft en daardoor slecht mobiliseert. Hij slaapt de hele nacht niet, ligt in een vreemd bed en is rusteloos.Om 5 uur s morgens is hij er zat van. Hij wil eruit, want hij wil weer jagen wat hij altijd heeft gedaan. Hij ziet vanuit het raam ganzen lopen. Zonder bril (ligt op een vreemde kast) stapt hij uit bed en valt.Voortekenen van een delierWat zie je vaak voordat een delier begint?Verstoord waak/slaapritmeRusteloosheidNachtmerrieLichte desorintatieVolgens onderzoek: 10%-30% van zkh-patinten krijgt een delier.Rapport IvG: in 2005 40.000 tot 60.000 in het zkh. Maar er worden geen cijfers bijgehouden. Mede omdat de stille vorm gemakkelijk te missen is. (bron: IvG)

Soorten delier2 soorten delier: Apathisch/stil (hypoactief)Onrustig (hyperactief)Delier kan snel ontstaan: zelfs binnen enkele uren

Vraag voor jezelf: zou jij een stil delier herkennen?Wat moedigt een delier aan?Welke factoren moedigen een delier aan?Cognitieve stoornis en dementieSlaapproblemenSlecht zien en horenVerwaarloosde gezondheidStress (bv door opname)Eerder delierOorzaken van een delier

Infectie, zoals een UWI of een LWIEen langer bestaande ziekte, zoals hartfalenMedicatieVerhuizingStoppen met roken, drinken of alcoholgebruikHogere leeftijd

Al deze oorzaken kunnen de stofwisseling in de hersenen dwars zitten.HOE HERKEN JE EEN DELIER?

Concentratieproblemen: snel afgeleidHallucinaties en wanen: dingen horen/zien die er niet zijn. Bv katten op de kast. Medicatie om mij te vermoorden. Onrustig (hyperactief)Apathisch en stil (hypoactief)Verstoord waak/slaapritme: s nachts onrustig en wakker, overdag suf en willen slapenOnsamenhangend praten: kan de draad niet vasthouden, begint er in om te praten om het ergens op te laten lijken.Gevolgen van een delier25% overlijdt een maand na delier. Grotendeels door onderliggende oorzaak. Dit zijn gegevens van een zkh.60% overlijdt na 4 jaar.Kans op dementie is na delier 12,5 keer zo groot dan wanneer je geen delier doormaakt.Kan je verwardheid verminderen?Spreek rustig en in korte zinnen.Zeg wie je bent en wat je komt doen als je de kamer binnenkomt. Herhaal dit indien nodig.Noem de dag en de plaats, en vertel de clint waarom hij daar is.Bezoek is erg belangrijk, maar veel personen tegelijk of een lange bezoektijd in n keer is voor de clint vermoeiend en verwarrend.Het bezoek hoeft niet steeds te praten, hun aanwezigheid is vaak al genoeg.Laat de familie enkele vertrouwde zaken meenemen, zoals een foto, een klok of een kalender.Kan je verwardheid verminderen?Let erop dat de clint zo nodig zijn bril of gehoorapparaat draagt.Maak het delier bespreekbaar. Sommige clinten weten wat ze doen en schamen zich er achteraf voor.Zorg voor goede verlichting, open overdag de gordijnen, zorg 's nachts voor een bedlampje of sluimerverlichting.Ga niet mee in hallucinaties of waanideen. Probeer deze niet tegen te spreken, maar maak duidelijk dat jouw waarneming anders is.Praat over bestaande personen en echte gebeurtenissen.Realiseer je dat iemand met een delier ziek is en zich niet anders kan gedragen dan hij doet, al lijkt het soms alsof de clint niet zijn best doet.Een delier. En nu?Samenwerken:Signaleren = arts inschakelenDuidelijk observeren en rapporteren. Wees in je rapportage concreet en beschrijf feiten: deze kan je collega meten en doorgaan met observeren.Overleg met huiskamerassistent: hoe is het voedingspatroon en aanwezigheid in de huiskamer?Familie: onmiddellijk inlichten na diagnose, maar bij symptomen meteen informeren. Zo voorkom je onbegrip en kan je afspraken maken. Plus: wat kan de familie doen?Een delier. En nu? InterventiesMeest voorkomende beroepsmatige interventies:DOS-score gedurende een aantal dagen. DOS staat voor Delirium Obervatie Screening. 3 maal per dag wordt met punten de bewustzijnstoestand van de patint gemeten. Het resultaat is een waarschijnlijk delier.Evt. oorzaak opsporen: UWI? Meten! Mogelijk uitdroging? Diabeet? Retentie? Maar bij dit alles: meestal eerst overleggen met SOG.Medicatie, zoals haldol. Uiteraard pas na voorschrift.Veiligheid creren: bedhekken?, matrassen, bewegingsmelders, nachtcontroles.Belangrijkste? Meeleven/invoelen! (Pte gilt, wil niet in bed. Bed blijkt voor haar een graf voor te stellen!)Waar let je specifiek op?Patinten met een delier hebben een groot zelfzorgtekort. Let dus op:Decubitus, helemaal bij een stil delierVoedingspatroonWaak- en slaapritmeValgevaar. Pas eventueel een bewegingsmelder toeWassen en kleden in principe overnemenVragen?Einde