DEEL 1 Organismen krijgen informatie over hun omgeving
description
Transcript of DEEL 1 Organismen krijgen informatie over hun omgeving
DEEL 1 Organismen krijgen informatie over hun omgeving
THEMA
3EVENWICHTSRECEPTOREN
zwaartekracht Evenwicht: reactie op
inertie (traagheid)
Evenwichtsreceptoren reageren op veranderingen in lichaamshouding en lichaamsbeweging
Aard van de prikkel:zwaartekracht1
Situering van de evenwichtszintuigen2
Voorhof (ovale en ronde blaasje) met statolietorganen: registreren de stand van het hoofd en het lichaam bij horizontale en verticale bewegingen
Halfcirkelvormige kanalen met ampullaorganen (in de ampulaire verdikkingen
registreren de draaibewegingen van het hoofd in alle richtingen
Bouw en werking van een statolietorgaan3
3.1 Bouw van een statolietorgaan Haarcellen = evenwichtsreceptoren Statolieten (kalksteentjes) op gelatineuze massa
3.2 Werking van een statolietorgaan3.2.1 Registreren van de stand van het hoofd
Zenuwimpulsen ontstaan door verbuiging van de haartjes van de haarcellen (receptoren)
3.2.2 Registreren van rechtlijnige bewegingen
verticale beweging: statoliet doet haartjes in ronde blaasje verbuigen (bv. lift vertrekt of stopt)
horizontale beweging: statoliet doet haartjes in ovale blaasje verbuigen (bv. auto vertrekt of remt)
normaal lift vertrekt lift constante snelheid lift stopt
Bouw en werking van een ampullaorgaan4
4.1 Bouw van een ampullaorgaan Haarcellen van labyrintvlies liggen in gelatineuze massa Ampullaorganen sluiten halfcirkelvormige kanalen af
4.2 Werking van een ampullaorgaan Registreert draaibewegingen van het hoofd = rotatiezin 3D: kanalen in 3 loodrechte vlakken Plots stoppen van de draaibeweging ???
Samenwerking van statoliet- en ampullaorgaan5
Dank zij gelijktijdige informatie uit statolietorgaan en ampullaorgaan kunnen de hersenen het lichaam gepast laten reageren om het evenwicht te bewaren
Andere zintuigen die een rol spelen om het
evenwicht te bewaren6
6.1 Ogen
De evenwichtsorganen staan niet alleen garant voor bewaren van het evenwicht
Experimenten
onderzoeksvraag
Welke zintuigen spelen een rol om het evenwicht te bewaren?
waarnemingen
1. Je staat gedurende 1 min. kaarsrecht met de voeten tegen elkaar, eerst met open ogen, daarna met gesloten ogen. Je stelt vast dat …
2. Je staat gedurende 1 min. op één been met de ogen open. Dan doe je hetzelfde met de ogen dicht. Je stelt vast dat …
3. Een proefpersoon draait enkele malen snel rond zijn as en stopt dan bruusk. Meteen daarna wordt het evenwicht van de proefpersoon getest door hem over een rechte lijn te laten lopen. Je stelt vast dat …
Besluit
Uit deze proeven kan je afleiden dat evenwicht tot stand komt door een samenspel van verschillende zintuigen nl. de statolietorganen, de ampullaorganen en de ogen. Als je de ogen uitschakelt, is het moeilijker om het evenwicht te bewaren.
experimenten
je heel wat meer bewegingen maakt om je evenwicht te bewaren met gesloten ogen dan met open ogen.
het veel moeilijker is om het evenwicht te bewaren met de ogen dicht
de proefpersoon duizelig is en moeite heeft om rechtop te blijven
6.2 Proprioreceptoren
In de vorige experimenten maak je voortdurend kleine bewegingen om je hoofd en lichaam recht te houden:Deze reacties zijn het gevolg van de prikkeling van de proprioreceptoren.
receptoren in pezen, spieren en gewrichten Pezen: peesorganen info spierspanning Spieren: spierspoelen rekking spier Gewrichtsbanden: gewrichtsreceptoren
stand en standsveranderingen van het gewricht
Bewegingsziekte en duizeligheid
Geen ziekte maar wel een evenwichtsstoornis
Overprikkeling evenwichtszintuigen Tegenstrijdige informatie tussen
evenwichtszintuig, ogen en proprioreceptoren
EVENWICHT
SUBTIEL SAMENSPEL TUSSEN
evenwichtsorganen
proprioreceptoren
ogen
EINDETHEMA
3EVENWICHTSRECEPTOREN