De zin en onzin van Strategie Ruurd Verdam Oranjewoud 12 oktober 2010.
-
Upload
hanne-meyer -
Category
Documents
-
view
215 -
download
0
Transcript of De zin en onzin van Strategie Ruurd Verdam Oranjewoud 12 oktober 2010.
De zin en onzin van Strategie
Ruurd VerdamOranjewoud12 oktober 2010
Scenario’s
Scenario’s in de onvoorspelbare wereld van
• economie
• valuta – Euro
• banken
Economische uitgangspositie beroerd
Bankencrisis laat diepe sporen na.
Gevolgen voor Nederland:• Economische groei – 4% (‘09) nu ca 1,5% • Steun aan banken ca € 250 miljard• Groot gat in rijksbegroting: in 2010 tekort van 6%• Consumenten en bedrijven in verdrukking• Pensioenfondsen in problemen
Haperend beeld in de VS
Source: Reuters EcoWin
00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10
Perc
ent
3
4
5
6
7
8
9
10
11
Werkloosheid
Source: Reuters EcoWin
90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10
Perc
ent
1
2
3
4
5
6
7
8
Spaarquote
Source: Reuters EcoWin
00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10
Index
100
110
120
130
140
150
160
170
180
190
Huizenprijs
ar 1 yearSource: Reuters EcoWin
00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10
Perc
ent
-5,0
-2,5
0,0
2,5
5,0
7,5
10,0
12,5
Leading indicator
Wisselend beeld in Europa
Maar. . . groei vooral dankzij impuls overheid
Tekort en Staatsschuld (2011)
wat was ook al weer de EMU-norm ?S
taat
ssch
uld
in %
BB
P
Begrotingssaldo in % BBP
60
0
120
-12 -9 -6 -3 0-15
Spanje
Italië
3
NL
Griekenland
Frankrijk
Lux
Eurozone
België
Finland
DuitslandIerland
Slowakije
Weer oog voor risico’s: markt dwingt tot discipline
Nederland Griekenland SpanjeSource: Reuters EcoWin
98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10
Pe
rce
nt
0,0
2,5
5,0
7,5
10,0
12,5
15,0
Rente op 5 jaars Staat
Paars of Bruin, al dan niet gedoogdMaatregelen zijn onvermijdelijk
Economie overleeft crisisdankzij andere aanpak dan in jaren
’30
•Enorme liquiditeitsteun
•Redding banken
•Wereldwijd stimulans overheden
Echter . . .
•Crisis in jaren ’30 werd versterkt door uiteenvallenGouden Standaard
• Systeem dwong discipline af• Gaf stabiliteit, zekerheid en vertrouwen
•Nu dreigt wederom valuta-crisis• Toenemende interventies t.b.v. exporten• Grote spanningen in Euro-gebied
• Speculatie tegen zwakkere valuta’s
• Overleeft de Euro ? ? ?
Waarom de Euro ?
•1946 oproep van Churchill tot‘Verenigde Staten van Europa’
•1951 EGKS•1957 EEG
Benelux, Duitsland, Frankrijk, Italiëvrij verkeer van personen en goederengemeenschappelijk landbouwbeleidgrote economische impuls
• 1969 1e Europese Raad in Den Haag
Streven naar Europese Monetaire Unie
Dalende dollar dwingt tot samenwerken
1,5
2
2,5
3
3,5
4
DoelEMU
slang
EMS
$
-11%
Het EMS begon te werkenHet EMS begon te werken
Lire
FrFr
BFr
DM
79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 911.00
1.10
1.20
1.30
1.40
1.50
1.60
1.70
1.80
1.90
Source: DATASTREAM
Devaluaties werden kleinerDevaluaties werden kleiner
1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998-1
0
1
2
3
4
5
6
7
8
NL
Fr
Sp
It
En renteverschillen werden minderEn renteverschillen werden minder
Overeenstemming over Euro
Voordelen EMS:•Afnemende devaluaties Zuidelijke landenGoed voor concurrentiepositie Duitsland en Nederland
•Sterk dalende rente in Zuid EuropaGoed voor economie en rijksbegroting
Maar overgaan op een gemeenschappelijke EURO . . .opgeven van de nationale munten een belangrijk economisch instrument
. . . . pas met de val van de Berlijnse Muur
Maar nu . . Na 10 jaar succes terug bij Maar nu . . Na 10 jaar succes terug bij af?af?
Weer fors oplopende renteverschillen
Verworvenheden Euro
•Stabiele wisselkoersen binnen Europa•Enorm economisch voordeel voor NL en Dld
kostenvoordeel bedrijfslevenmaar vooral goed voor concurrentiekracht
•Lagere rente Zuidelijke landengoed voor economie en rijksbegroting
•Europese Unie sterk handelsblokMinder gevoelig voor koersen andere valuta
Is uitstappen een optie ?
•Miljarden kostende operatie door weer invoeren eigen munt
•Voor landen als NL en Duitsland•Weer gevoelig voor devaluaties Zuid-Europese landen
•Verslechtering concurrentiepositie
•Voor Zuidelijke Europese landen•Naast debiteuren risico ook weer valutarisico
• Nog sterkere stijging rente• Slecht voor economie en rijksbegroting
Is een land laten vallen een optie ?
•Eén partij laten vallen zet systeem op het spel . . .. . . met dreigend domino-effect
•Banken•Euro-landen•En daardoor weer Banken etc
•Zelfde nadelen
•En tot slot: . . . de politieke dimensie
Komt het goed met de banken?
Banken krabbelen weer op
Overheidsgelden komen deels terug• ABN AMRO (ca € 30 mrd) blijkt dure investering• Maar ING, Aegon en SNS lossen af• Garantieregeling (€ 200 mrd) maar voor € 50
mrd gebruikt
Maar . . .• Waarom worden er geen kredieten meer
verstrekt?• Waarom merk ik niets van de lage ECB-rente?
Zakelijke kredietverlening groeit gematigd
Banken krijgen goedkoop geld van ECB
Maar waarom krijgt de klant dat niet ?
Lange commitments lang funden
‘Banken krijgen bijna gratis geld van ECB.Maar dat zie ik niet terug in mijn tarief voor een lening’.
Lange commitments moeten banken (deels)funden met lang middelen.
Euribor
10 jr Staat
5 jr Staat
Rentetarieven kort en lang
Maar het belangrijkste . . .
Waaromhebben de
bankende crisis nietvoorzien ??
Amsterdam400 jaar bubbels, manies en crises
100
1000
10000
10000016
04
1652
1700
1748
1796
1844
1892
1940
1988
De Economist van 1858 . . .
De hebzucht moet binnen behoorlijke grenzen gebragt;de vurige dorst naar genietingen, die reeds, bij het geperfectioneerd crediet-systeem onzer eeuw, zo menig koopman de grenzen der voorzigtigheid deed overschrijden, die moeten overwonnen.
Bezadigdheid en zelfbeheersing moeten de plaats vervangen van de toomelooze winzucht.
Wat leren we ervan ?
Zodra er schakels komen tusseninvestering / kredietverlening enuiteindelijke doel creëren we een
kiem voor een zeepbel . . .
. . . en het uiteenspatten ervan.
Banken moeten dus terug naar de kern
De kern van alle voorstellen:
Banken:
• Keer terug naar de basis
• Stel de klant centraal
• U bent een dienstverlenende instelling
• Lagere bonussen
• Hogere reserves en minder hefboom
Hogere reserves heeft consequenties
Banken moeten meer eigen vermogen aanhouden.
Hiertoe 3 wegen:• óf meer winst inhouden• óf nieuw vermogen aantrekken• óf balansgroei afremmen
De gevolgen zijn:• Banken worden voorzichtiger
én kritischer• Krediet wordt duurder
Pensioenreserves nog gigantisch
Maar: dekkingsgraad daalt met rente
Conclusie
Economie• Voortgaand herstel aannemelijk, mits . . .
. . . valutacrisis uitblijft
. . . en banken vertrouwen kunnen terugwinnen
EURO• EURO overleeft . . .
. . . mits mastodonten nog gehoor vinden
. . . en ter bescherming van banken
Banken• Zullen positie geleidelijk verder herstellen
. . . mits Euro overeind blijft
. . . en dubbel dip uitblijft
Want anders . . .
Want anders . . .