De vectora van frutiger
-
Upload
d-martijn-oostra -
Category
Documents
-
view
228 -
download
1
description
Transcript of De vectora van frutiger
UNIVERS VECTORA FRUTIGER ROMAN
lSod px Kd px Kd px De Vectora
van Frutiger
6
Door Cecile JanssEn en Martijn Smeets
De schreefloze lettertypen van Adrian Frutiger zijn een begrip
in de wereld van de typografie. De Zwitser heeft er ongeveer
dertig op zijn naam staan. waaronder de bekende Univers.
Avenir. Méridien en de naar hem vernoemde Frutiger. Minder
bekend is de Vectora die hij in 1991 voor Linotype ontwierp.
Met de Vectora haakt Frutiger aan bij de Amerikaanse
Grotesken. in het bijzonder bij de in 1904 ontworpen "Franklin
Gothic" en de daarop volgende "News Gothic" uit 1907.
ontworpen door de Amerikaanse typograaf Morris Fuller
Benton. Amerikaanse Grotesken kenmerken zich onder meer
door de rela tief grote x-hoogte van de letters en de con touren
van de afzonderlijke letters. Ook het feit dat de letters bijzonder
smallopend zijn is opvallend. Als totaal font zijn deze
Grotesken echter zelden harmonisch en daardoor zijn ze
minder geschikt voor lange teksten. De meeste mensen nemen
tijdens het lezen immers geen afzonderlijke letters waar;
groepen letters worden direct als woorden herkend.
Samenhang en harmonie tussen de letters is daarom van groot
belang voor de leesbaarheid van teksten.
leesbaarheid
De Vectora is weliswaar verwant aan de Amerikaanse
Grotesken. maar scoort op het punt van leesbaarheid duidelijk
beter. Niet verwonderlijk overigens want juist deze eigenschap
is een belangrijk handelsmerk van Frutiger.
De Vectora ken t vier varian ten: Ligh t. Roman. Bold en Black met
de bijbehorende cursieven. Zelfs in zeer kleine corpsen. zoals
in telefoonboeken. blijft de Vectora uitstekend leesbaar. Ook in
combinatie met andere lettertypen en in grote corpsen
behoudt de Vectora zijn esthetische charme.
Hierboven staan vier schreeflozen van de hand van Frutiger in combi
natie met de "inspiratiebronnen" van de Vectora: de FrankIin Gothic
en de News Gothic. Het verticale karakter van de American Gothics is
goed terug te vinden in de Vectora. Opvallend aan deze "moderne"
American Gothic is de K waarvan beide diagonalen de stok van de let
ter raken . Dit in tegenstelling tot veel andere Gothics waarvan slechts
een van de twee diagonalen de stok raakt. De Vectora valt verder op
door zijn extreem grote x-hoogte. Zelfs de x-hoogte van de News
Gothic, een echte tekstverslinder, haalt het niet bij de Vectora. De
grote x-hoogte heeft als voordeel dat de letter goed leesbaar blijft in
zeer kleine corpsen, een nadeel is dat de letter daardoor extra veel
interlinie nodig heeft. Verder heeft de Vectora zogenaamde "inkt
traps" of "insnedes". Deze gootjes voorkomen het dichtlopen van de
scherpe hoeken van de letter wanneer de letter gebruikt wordt op een
mindere kwaliteit papier (bijvoorbeeld in een krant of telefoonboek).
De overtollige inkt vult dan de uitholling vlak onder de hoek. Deze
mogelijkheid is vervat in de "Hinting"-faciliteiten van de Vectora en is
corpsafhankelijk; hoe kleiner de letter, hoe groter het effect.
detail M ~
---~ -- -~
Geometrische vector De naam van het lettertype is afgeleid van het geometrische
begrip "Vector". Vectoren worden gebruikt voor de mathe
matische beschrijving van de grootte en de richting van
natuurkundige eigenschappen zoals snelheid en kracht.
Vectoren stralen dynamiek uit en dat zal voor Adrian Frutiger
een belangrijk argument geweest zijn bij de naamkeuze van
het font.
TYPOGRAFIE
AVENIR NEWS GOTHIC FRANKLIN GOTHIC
lKdpx Kdpx Kdpx De illustratie hieronder uit "Denken und Schaffen einer "TYpografie"
van Adrian Frutiger, geeft een aardige karakterschets van de vier
schreeflozen van Frutiger. De Avenir, geïnspireerd op de lettertypen
uit de jaren '30 (o.a. Nobel, Metro), is verbeeld door een statig voertuig.
Deze breed lopende letter vereist een hoge mate van nauwkeurigheid
van de gebruiker. Dan de overbekende, oude versie van de Univers uit
de jaren '50 en de Frutiger Roman uit de jaren 'la. De afgebeelde
Citroën BX-Gti verwijst naar het oorspronkelijke doel van de Frutiger
Roman: de belettering van het Parijse vliegveld "Charles De GaulIe".
Als laatste telg uit de Frutiger-familie de Vectora, verbeeld door
Cherokee Jeep. Groot, robuust, voorzien van de nodige extra's en
bovendien uitermate geschikt voor zwaar terrein. Alleen wanneer we
naar het verbruik gaan kijken gaat de vergelijking niet helemaal meer
Op! (deze tekst is gezet uit Vectora roman corps 7,5)
Avenir (1988)
abcrstuv Frutiger Roman (1976)
abcrstuv abcrstuv Univers (1957)
Vectora(1991) L---c:l __ l:> ____ <:: __ r-__ !:) __ 1: ____ l-J __ 'u'~
Voor niet-PostScript zetsystemen zijn ook uithangende cijfers, echte klein
kapitalen en ligaturen leverbaar.
Roman
abcdefghijklmnopqrstuv
wxyz 1234567890
ABCDEFG H IJ KLM NO
PQRSTUVWXYZ Bold
abcdefghijklmnopqrst
uvwxyz 1234567890
ABCDEFGHIJKLMN
OPQRSTUVWXYZ Black
abcdefghijklmnopqrs
tuvvvxyz1234567890
ABCDEFGHIJKLMN
OPQRSTUVWXYZ 22 pica punten
TETTERODE I NFORMATIE november 19% N. 67
7