Instituut voor Landbouw- en VisserijonderzoekDirectie

www.ilvo.vlaanderen.be

Het ILVO, onderzoekspartner van de Vlaamse land- en tuinbouw

Joris Relaes

AgribusinessclubZedelgem, 2 oktober 2014

Wat is ILVO?

Onderzoeksinstelling van deVlaamse overheid voor

landbouw, visserij en voeding

40%

12%

2%

11%

9%

8%

9%8%

Basisfinanciering beleidsdomein L&V Dotatie L&VVlaamse beleidsdomeinen IWTFederale overheden EUPrivate sector BU

Oorsprong middelen 2013

Waarom een onderzoeksinstelling van de Vlaamse overheid?

• Landbouwbedrijven en KMO’s in de keten zijn doorgaans te klein om zelf dure onderzoeksinspanningen te realiseren. Vandaar collectieve aanpak

• Zelfde aanpak in andere Europese landen• INRA Frankrijk

WUR NederlandTAEGASC Verenigd Koninkrijk

Het Vlaamse onderzoekslandschap in land- en tuinbouw

• Fundamenteel onderzoek: UGent, K.U.Leuven• Toegepast onderzoek: ILVO• Praktijkgericht/demonstratief onderzoek:

provinciale praktijkcentra(PCFruit, Inagro, PCG, Proefstation Sint-Katelijne-Waver, Proefcentrum Hoogstraten, PCS, …)

Initiatief om met alle Vlaamse onderzoeksinstellingen samen te werken en als één geheel naar buiten te treden

Geschiedenis ILVO

• Opgericht in 1932: Rijksstation voor Plantenveredeling

• Na W.O.II ondersteuning via Marshall-plan van de Verenigde Staten

• 1998 CLO-Gent• 2002 Regionalisering• 2006 ILVO

ILVO vandaag

• 320 wetenschappers• 620 personeelsleden• 200 ha proefvelden• > 15.000 m² serres• > 20.000 m² proefstallen• Pilootfabriek voor de voedingsindustrie• Tientallen labo’s (geaccrediteerd)

ILVO moderniseert

• Nieuwe onderzoeksserre (2011)• Nieuwe pilootfabriek voor de

voedingsindustrie (2011)• Nieuwe melkveestal (opening

24 oktober 2014)• Nieuwe varkensstal (begin 2015)

ILVO onderzoekt op LT

• Voederwaardebepaling, voedermiddelen• Nutriële behoeften• Microbiële processen in de zuivelproductie• Veredeling van Engels, Italiaans raaigras, klavers,

groenbemesters• Dierenwelzijn• Huisvesting, stalinrichting• Ziekteresistentie/alternatieven voor pesticiden• ….

ILVO ondersteunt het beleid• Ondersteuning MAP• Onderbouwing van vangstmogelijkheden

visserij• Onderbouwing wetgeving FAVV• Onderbouwing BBT staltechnieken• Onderbouwing beleid i.v.m. dierenwelzijn• Onderbouwing beleid i.v.m. arbeidsveiligheid• Referentiewerking GGO’s• ……

ILVO ten dienste van de bedrijven

• Rassenonderzoek• Keuringsdienst spuittoestellen• Diagnosecentrum voor plantenziekten• Luchtemissies in het kader van PAS/IHD• Controle melkwinningsapparatuur• …..

Enkele nieuwe onderzoekslijnen binnen ILVO

• Sojateelt in Vlaanderen• Emissietechnieken en stalventilatie• Milieutechniek i.v.m. luchtemissies (ammoniak, fijn stof,

broeikasgrassen en geur)

• Valorisatie van nevenstromen, reststromen• Afbraak microplastics door bacteriën• Sensortechnologie voor de land- en tuinbouw• Phytophtora-resistente aardappel• Allergenen in de voeding• ……

Proeffabriek voor de voedingsindustrie• Nieuwe producten ontwikkelen• Alle processingsmachines aanwezig• Smaaklabo• Reiniging en desinfectie in voedingsbedrijven• Houdbaarheidsonderzoek• Omkadering door wetenschappelijk expertise

Ambities van ILVO naar de toekomst

• Drempel naar wetenschap toe verlagen• Meer interdisciplinair onderzoek• Meer samenwerking met andere

onderzoeksinstellingen in binnen- en buitenland

• Meer communicatie over de onderzoeksresultaten

• Infrastructuur verder moderniseren

Wat zijn de belangrijkste uitdagingen voor de Vlaamse landbouw?

• Op wereldniveau• Op Vlaams niveau

Landbouw en voedsel verrassend actueel

De voedselprijsschok van 2007

De prijsschok van 2007

• Voedselrellen in een aantal (vooral) Afrikaanse en Zuid-Amerikaanse landen

• Wordt als één van de voornaamste oorzaken gezien van de Arabische lente;

• ‘broodrellen’ in Tunesië en Algerije

• Vernieuwde aandacht voor landbouw en voedselproductie bij de internationale organisaties

Landbouw en voedsel verrassend actueel

Toenemende vraag naar voedsel op wereldniveau• Groeiende wereldbevolking• Verstedelijking (plattelandswereld wordt stadswereld)• Stijgende welvaart• Veranderend dieet (Meatification)

Landbouw en voedsel verrassend actueel

Productiemogelijkheden onder druk:• stagnatie landbouwareaal• waterbeschikbaarheid• klimaatuitdaging• biobrandstoffen

Landbouw en voedsel verrassend actueel: de uitdagingen

• De grote uitdagingen op wereldniveau: voedselproductie op een duurzame manier laten toenemen

• Niet alleen productie laten toenemen maar voedselverliezen tegengaan kan ook een strategie zijn

Kenmerken van de Vlaamse landbouw

Periode 1990-2010

Aantal bedrijven - 51%Bedrijfsomvang +108%Aantal varkens per bedrijf +199%Aantal runderen per bedrijf + 84%Areaal peren +170%

De uitdagingen voor de Vlaamse landbouw

• Productie doen toenemen geen probleem• Rendabele productie realiseren binnen de

randvoorwaarden van milieu, natuur, voedselveiligheid, dierenwelzijn is de uitdaging!

• Zoektocht naar toegevoegde waarde

Toekomststrategieën van de bedrijven• Schaalvergroting (kostenverlaging)• Differentiatie van de productie – Marktsegmentatie: geografisch, demografisch, psychografisch,

gedragsmatig

– Productsegmentatie: product, productieproces, dienst

• Samenwerking tussen bedrijven• Samenwerking in de keten• Korte ketenaanpak• Externe inkomensbronnen (deeltijdse

landbouw)

Toekomststrategieën van de bedrijven

• Farm management (opleiding, kennis, informatie, …)• Risicodeling:– Verzekeringen (risicobeheer) (moeilijk voor private

markt)– Contracten

• Termijnmarkten (hedging)• Aanbod spreiden in de tijd• Technologische vooruitgang (O&O) (moeilijk aan te

pakken door individuele land- en tuinbouwbedrijven)

Areaal peren in Vlaanderen (ha)

Of stijging met 212%10e grootste wereldproducent van

peren

1990 2001 2010 2013

2750 5418 7422 8579

Naar een geglobaliseerde wereld

• De globalisering heeft geleid tot een hyperefficiënte voedingsketen

• “Het is een wonder dat we in een miljoenenstad zoals Londen elke inwoner dagelijks 3 gevarieerde maaltijden kunnen aanbieden tegen een zeer schappelijke prijs” (Caroline Steel)

Naar een geglobaliseerde wereld

• Permanente prijsdruk leidt overal tot schaalvergroting en industrialisering

• Wie is verantwoordelijk? Consument? Supermarkten?

“… dat je als zelfstandige, ook al moderniseer je,doe je de juiste investeringen, heb je een goed product, werk je je uit de naad … toch zo afhankelijkbent van de internationale markt, van kosten zoalsverwarming die je zelf niet in de hand hebt, …”

(Hugo Van Durme, ex-sierteler en door Boeren op een kruispunt geholpen bij een job buiten de landbouw)

Wat kunnen we doen?

• Afsluiten van de grenzen?• Er ontstaan veel nieuwe experimenten,

werken met termijnmarkten, nieuwe samenwerkingsverbanden binnen de keten (ketenoverleg), ook kleinere initiatieven CSA-landbouw, Colruyt initiatief CRU, …

• Fair Trade voor Vlaamse producenten?• Zoektocht nog niet ten einde

Wat kunnen we doen?

• De economische pijler binnen het duurzaamheidsverhaal verdient meer aandacht!

• Naar een nieuw Europees landbouwbeleid na 2020 dat meer aansluit bij de problemen van de bedrijven

Vlaanderen blijft troeven hebben

• Ideale productieomstandigheden• Bekwame bedrijfsleiders• Sterke toelevering- en agrovoedingssector• Kenniscentrum• Koopkrachtige consumenten

Dank u

Instituut voor Landbouw- en VisserijonderzoekDirectie

Burg. Van Gansberghelaan 969820 Merelbeke

Tel. 09 272 25 00

www.ilvo.vlaanderen.be