A C A D E M I C S E R V I C E

J A N S T E D E H O U D E R G I J S VAN D E R P O E L

Ubuntu voor versie 12.04 en verder

978 90 1258 496 8

991

BA

SIS

CU

RS

US

UB

UN

TU vo

or versie 12

.04

en verd

er

De basis voor uw succes!

Overheden, bedrijven en organisaties ervaren in toenemende mate hoe krachtig open source oplossingen zijn, en dat tegen lagere kosten dan bij traditionele softwareoplossingen. Is dat ook mogelijk op de desktop? Jazeker, met Ubuntu.

De Basiscursus Ubuntu helpt computergebruikers, zowel thuis als zakelijk, de overstap te maken naar het belangrijkste open source besturingssysteem van dit moment: Ubuntu versie 12.04. De software is toegespitst op gebruikers die een goede balans zoeken tussen gebruiksvriendelijkheid, stabiliteit en vernieuwing.

Met dit boek wordt u snel een ervaren gebruiker van open source programma’s die u dagelijks nodig heeft. De auteurs helpen u bij het installeren van Ubuntu naast uw bestaande Windows-installatie. Daarna leert u hoe u Firefox (webbrowser), Thunderbird (e-mail, agenda), LibreOffice (officesuite) en Skype het best kunt gebruiken. Via een groot aantal praktische oefeningen raakt u vertrouwd met het beheren van uw muziekcollectie, uw foto's en video's en uw digitale boekenkast.

Over de auteurs Gijs van der Poel en Jan Stedehouder schreven samen eerder het succesvolle Probleemloos overstappen op Linux. Naast de Basiscursus Ubuntu was Jan als auteur ook verantwoordelijk voor de boeken Snel aan de slag met Ubuntu en Bring your own device.

De doelgroep

Computergebruikers die dagelijks met Windows 7 of Windows 8 werken en de overstap naar Ubuntu willen of moeten maken. Gemiddelde gebruikers die gemakkelijk, goed en snel wil leren hoe ze het beste uit de nieuwste versie van besturingssysteem Ubuntu en de verschillende open source programma’s kunnen halen.

9 7890 12 584968

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

BC_Ubuntu_22.10.12•DW.pdf 22-10-2012 17:05:27

Basiscursus Access 2007Basiscursus Access 2003Basiscursus Access 2002Basiscursus ASP.NETBasiscursus AutoCAD 2010 en LT 2010Basiscursus AutoCAD 2009 en LT 2009Basiscursus AutoCAD 2008 en LT 2008Basiscursus AutoCAD 2007 en LT 2007Basiscursus AutoCAD 2005 en LT 2005Basiscursus AutoCAD 2004Basiscursus AutoCAD LT 2004Basiscursus C++ 3e herziene drukBasiscursus Cascading Style SheetsBasiscursus ContributeBasiscursus Dreamweaver CS4Basiscursus Dreamweaver CS3Basiscursus Dreamweaver 8Basiscursus Dreamweaver MX 2004Basiscursus Dreamweaver MXBasiscursus Excel 2007Basiscursus Excel 2003Basiscursus Excel 2002Basiscursus Flash CS4Basiscursus Flash CS3Basiscursus Flash 8Basiscursus Flash MX 2004Basiscursus Flash MXBasiscursus Flash ActionScriptBasiscursus FrontPage 2003Basiscursus FrontPage 2002Basiscursus HTML 4.01Basiscursus Illustrator CS4Basiscursus Illustrator CS3Basiscursus Illustrator CS2Basiscursus Illustrator 10/CSBasiscursus InDesign CS4Basiscursus InDesign CS3Basiscursus InDesign CS2Basiscursus InDesign CSBasiscursus Internet, 3e herziene drukBasiscursus Internet Explorer 6Basiscursus Java, 2e herziene drukBasiscursus JavaScript 1.5Basiscursus Joomla! 1.5Basiscursus Mac OSX 10.5 LeopardBasiscursus Mac OSX 10.3 PantherBasiscursus Mac OSX 10.2 JaguarBasiscursus Outlook 2007Basiscursus Outlook 2003Basiscursus Outlook 2002

Basiscursus Paint Shop Pro XBasiscursus Paint Shop Pro 9Basiscursus Photoshop Elements 3.0Basiscursus Photoshop CS4Basiscursus Photoshop CS3Basiscursus Photoshop CS2Basiscursus Photoshop CSBasiscursus Photoshop 7Basiscursus PHP 5.4Basiscursus PHP 6Basiscursus PHP 5Basiscursus PHP 4.2Basiscursus Pinnacle Liquid EditionBasiscursus Pinnacle Studio 10Basiscursus Pinnacle Studio 9Basiscursus PowerPoint 2007Basiscursus PowerPoint 2003Basiscursus PowerPoint 2002Basiscursus Premiere ElementsBasiscursus Premiere ProBasiscursus Premiere 6.5Basiscursus Project 2003Basiscursus QuarkXPress 5Basiscursus SQL, 2e herziene drukBasiscursus SUSE Linux 10Basiscursus Ubuntu 12.04 en verderBasiscursus Ubuntu vanaf versie 10.04Basiscursus UbuntuBasiscursus Visio 2002Basiscursus Visual Basic 2005 EEBasiscursus Visual Basic.NETBasiscursus Visual Basic 6.0Basiscursus Windows 7Basiscursus Windows VistaBasiscursus Windows XPBasiscursus Word 2007Basiscursus Word 2003Basiscursus Word 2002Basiscursus XHTML 1.0Basiscursus XML herziene editie

Voor meer informatie en bestellingen:

Sdu KlantenservicePostbus 200142500 EA Den HaagTel.: 070-3789880Website: http://www.academicservice.nl

Basiscursussen verschenen bij Academic Service:

Gijs van der Poel en Jan Stedehouder

BasiscursusUbuntu

12.04 en verder

Meer informatie over deze en andere uitgaven kunt u verkrijgen bij:Sdu KlantenservicePostbus 200142500 EA Den Haagtel.: (070) 378 98 80www.sdu.nl/service

© 2012 Sdu Uitgevers bv, Den HaagAcademic Service is een imprint van Sdu Uitgevers bv

Redactie en zetwerk: Redactiebureau Ron Heijer, MarkeloOntwerp omslag: Sjef Nix, Amsterdam

ISBN: 978 90 12 58496 8NUR: 980

Alle rechten voorbehouden. Alle auteursrechten en databankrechten ten aanzien van deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze rechten berusten bij Sdu Uitgevers bv.

Behoudens de in of krachtens de Auteurswet gestelde uitzonderingen, mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbe-stand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mecha-nisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schrif-telijke toestemming van de uitgever.

Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toege-staan op grond van artikel 16 h Auteurswet, dient men de daarvoor wettelijk verschul-digde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3051, 2130 KB Hoofddorp, www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet) dient men zich te wenden tot de Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten Orga-nisatie, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/pro). Voor het overnemen van een gedeelte van deze uitgave ten behoeve van commerciële doeleinden dient men zich te wenden tot de uitgever.

Hoewel aan de totstandkoming van deze uitgave de uiterste zorg is besteed, kan voor de afwezigheid van eventuele (druk)fouten en onvolledigheden niet worden ingestaan en aanvaarden de auteur(s), redacteur(en) en uitgever deswege geen aansprakelijkheid voor de gevolgen van eventueel voorkomende fouten en onvolledigheden.

All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopy-ing, recording or otherwise, without the publisher’s prior consent.

While every effort has been made to ensure the reliability of the information presented in this publication, Sdu Uitgevers neither guarantees the accuracy of the data contained herein nor accepts responsibility for errors or omissions or their consequences.

v

Inhoud

Inleiding 1

Hoofdstuk 1 Waarom beginnen met Ubuntu? 31.1 In dit hoofdstuk 31.2 Waarom zou ik met Ubuntu beginnen? 31.3 Wat is eigenlijk Linux? Is dat iets anders dan Ubuntu? 4

1.3.1 Open source software 41.3.2 Wat is een Linux-distributie en wat is Ubuntu? 4

1.4 Hoe moeilijk is het om met Ubuntu te beginnen? 51.5 Wat moet ik weten en kunnen om met Ubuntu te

beginnen? 5

Hoofdstuk 2 Veilig aan de slag met Ubuntu 72.1 In dit hoofdstuk 72.2 Hoe zorg ik dat mijn persoonlijke bestanden

veilig zijn? 72.3 Hoe krijg ik een overzicht van alle licenties? 82.4 Hoe zorg ik dat mijn favorieten en

wachtwoorden veilig zijn? 122.5 Hoe stel ik mijn e-mail veilig? 242.6 Hoe stel ik mijn Windows-installatie veilig? 32

Hoofdstuk 3 Hoe installeer ik Ubuntu 373.1 In dit hoofdstuk 373.2 Hoe kom ik aan Ubuntu? 373.3 Hoe kan ik Ubuntu veilig uitproberen? 443.4 Hoe kan ik Ubuntu naast Windows installeren? 473.5 Afrondende stappen bij de installatie van Ubuntu 55

Hoofdstuk 4 Aan de slag met de nieuwe grafische werkomgeving 634.1 In dit hoofdstuk 634.2 Waarom ziet Unity er zo anders uit? 63

4.2.1 Hoe werk ik met de Launcher, de menubalk met programma’s? 64

4.2.2 Wat betekenen de pictogrammen in het paneel linksboven? 66

4.2.3 Wat is de Dash en hoe kan ik daarmee werken? 674.2.4 Hoe houd ik het overzicht op openstaande

programma’s? 71

vi Basiscursus Ubuntu

4.3 Hoe kan ik het paneel instellen? 724.4 De grafische werkomgeving persoonlijk maken 73

4.4.1 Hoe kan ik het uiterlijk van mijn werkblad veranderen? 73

4.4.2 Wat kan ik verder nog proberen in het Configuratiescherm? 82

4.5 Hoe voeg ik een nieuwe gebruiker toe? 86

Hoofdstuk 5 Hoe sluit ik mijn randapparaten aan? 915.1 In dit hoofdstuk 915.2 Waarom werkt mijn ... niet met Ubuntu? 915.3 Waarom is er een probleem met niet-vrije

stuurprogramma’s? 925.4 Hoe kan ik mijn monitor instellen? 935.5 Hoe voeg ik een printer toe? 95

5.5.1 Wordt mijn printer ondersteund door Ubuntu? 955.5.2 Hoe voeg ik een netwerkprinter toe? 96

5.6 Hoe kan ik externe apparaten aansluiten? 1035.6.1 Hoe kan ik vooraf bepalen hoe een apparaat

moet worden geopend? 1045.7 Hoe goed worden mijn smartphone en pda

ondersteund? 1055.8 Ubuntu en laptops 1065.9 Hoe kom ik bij mijn netwerkapparaten? 1065.10 Ubuntu en e-readers 1085.11 Kan ik mijn iPad met Ubuntu synchroniseren? 1135.12 Waar moet ik zijn als ik er niet uit kom? 1145.13 Hoe weet ik zeker dat het apparaat dat ik wil kopen

werkt onder Ubuntu? 115

Hoofdstuk 6 Hoe kan ik software installeren en verwijderen? 1176.1 In dit hoofstuk 1176.2 Hoe werkt het Ubuntu softwarecentrum? 1176.3 Moet ik betalen voor programma’s? 1206.4 Wat zijn softwarebronnen 122

6.4.1 Het beheer van de softwarebronnen 1236.5 Hoe vind ik nieuwe software die voor mij interessant is? 1276.6 Kan ik ook software downloaden van internet? 1286.7 Kan ik Windows-software onder Ubuntu

installeren? 128

Hoofdstuk 7 Werken met mappen en bestanden 1317.1 In dit hoofdstuk 1317.2 Hoe werkt de bestandsbeheerder Nautilus? 1317.3 Hoe werkt Ubuntu One? 1417.4 Hoe installeer ik Dropbox 1487.5 Hoe maak ik back-ups? 1537.6 Hoe brand ik cd’s en dvd’s? 159

viiInhoud

Hoofdstuk 8 Hoe kan ik surfen op internet? 1658.1 In dit hoofdstuk 1658.2 Hoe pas ik Mozilla Firefox aan? 1658.3 Hoe voeg ik nieuwe functies toe aan Firefox? 1668.4 Hoe pas ik zoekmachines aan in Firefox? 1708.5 Hoe gebruik ik nieuwe features in Firefox? 172

Hoofdstuk 9 Hoe kan ik communiceren via internet? 1759.1 In dit hoofdstuk 1759.2 Hoe kan ik chatten met Empathy? 1759.3 Hoe kan ik bellen met Skype? 1799.4 Hoe test ik beeld en geluid bij Skype? 183

Hoofdstuk 10 Hoe ontvang en verstuur ik e-mail? 18910.1 In dit hoofdstuk 18910.2 Wat moet ik weten van mailprotocollen 18910.3 Hoe te starten Starten met Thunderbird 19010.4 Hoe voeg ik add-ons toe? 19510.5 Hoe werkt de kalenderfunctie Lightning 19810.6 Hoe maak ik een adresboek aan? 20410.7 Hoe stel ik een Hotmail- of Live-account in? 20710.8 Hoe stel ik een Gmail-account in? 209

Hoofdstuk 11 Hoe kan ik mijn muziek beheren en beluisteren 21311.1 In dit hoofdstuk 21311.2 Hoe gebruik ik Rhythmbox? 213

Hoofdstuk 12 Hoe kan ik video’s beheren, bewerken en bekijken 22512.1 In dit hoofdstuk 22512.2 Hoe gebruik ik de mediaspeler Totem? 22512.3 Hoe werk ik met OpenShot Video Editor 230

Hoofdstuk 13 Hoe kan ik foto’s beheren, bewerken en bekijken 24313.1 In dit hoofdstuk 24313.2 Hoe gebruik ik Shotwell-fotobeheer? 243

Hoofdstuk 14 Hoe kan ik met documenten werken? 25714.1 In dit hoofdstuk 25714.2 Is het wel verstandig om met LibreOffice te

werken? 25714.3 Kan ik Microsoft Office-bestanden openen met

LibreOffice? 25814.4 Waar bestaat LibreOffice uit? 25914.5 Hoe maak ik nieuwe documenten? 267

14.5.1 Waar zit alles in LibreOffice? 26914.5.2 Wat kan ik met stijlen en opmaak doen? 272

14.6 Wat kan ik nog meer met LibreOffice doen? 274

viii Basiscursus Ubuntu

Hoofdstuk 15 Waar kan ik meer leren over Ubuntu? 27715.1 In dit hoofdstuk 27715.2 Hoe omschrijf ik mijn probleem? 27715.3 Waar moet ik beginnen met het zoeken naar

oplossingen? 27915.4 Het wereldwijde archief 29315.5 Ubuntu Full Circle Magazine 29415.6 Meer leren over Ubuntu en Linux? 294

Register 297

ix

Oefening 2.1 Hoe maak ik een back-up? 8Oefening 2.2 Hoe vind ik licenties met LicenseCrawler? 9Oefening 2.3 Hoe stel ik mijn favorieten en wachtwoorden veilig met Firefox Sync? 12Oefening 2.4 Hoe stel ik mijn wachtwoorden veilig met Keepass? 18Oefening 2.5 Hoe exporteer ik mijn mail uit Outlook? 24Oefening 2.6 Hoe sla ik de e-mailmappen van Thunderbird veilig op? 29Oefening 2.7 Hoe maak ik een herstel-cd/dvd? 32Oefening 2.8 Hoe maak ik een volledige kopie van mijn harde schijf met

Redo Backup? 32

Oefening 3.1 Hoe kan ik de Ubuntu-cd zelf downloaden? 37Oefening 3.2 Hoe kan ik een Ubuntu-cd branden? 39Oefening 3.3 Hoe kan ik de Ubuntu-cd overzetten naar een usb-stick of flash-kaart? 41Oefening 3.4 Aanschaf via de Canonical shop 43Oefening 3.5 Ubuntu opstarten vanaf de live-cd 44Oefening 3.6 Ubuntu installeren 47Oefening 3.7 Hoe krijg ik alle updates binnen? 57Oefening 3.8 Hoe geef ik Ubuntu volledige multimedia-ondersteuning? 59Oefening 3.9 Hoe zorg ik dat het Nederlands goed staat? 62

Oefening 4.1 Voeg uw accounts voor e-mail en andere online activiteiten toe aan Ubuntu. 73

Oefening 4.2 Hoe pas ik het bureaublad verder aan? 75Oefening 4.3 Hoe kan ik de visuele effecten aanpassen? 80Oefening 4.4 Hoe kan ik mijn systeem sneller laten opstarten? 82Oefening 4.5 Hoe kan ik andere standaardtoepassingen kiezen? 83Oefening 4.6 Hoe kan ik mij automatisch aanmelden, zonder wachtwoord? 84Oefening 4.7 Hoe zie ik hoe zwaar mijn systeem wordt belast? 85Oefening 4.8 Een nieuwe gebruiker toevoegen 86Oefening 4.9 Hoe verbeter ik de instellingen voor mijn privacy? 88

Oefening 5.1 Uw monitor en grafische kaart op de juiste manier instellen 93Oefening 5.2 Een netwerkprinter instellen 96Oefening 5.3 Hoe voeg ik een HP-netwerkprinter toe? 100Oefening 5.4 Hoe koppel ik mijn netwerkschijf aan mijn Ubuntu computer? 106Oefening 5.5 Hoe beheer ik mijn e-boeken op de Kindle? 108

Oefening 6.1 Hoe schaf ik software aan? 120

Oefeningen

x Basiscursus Ubuntu

Oefening 7.1 Hoe pas ik de presentatie van de mappen en bestanden aan? 132Oefening 7.2 Hoe maak ik onzichtbare mappen en bestanden zichtbaar? 134Oefening 7.3 Hoeveel ruimte heb ik nog op mijn harde schijf? 135Oefening 7.4 Hoe krijg ik de boomstructuur waarmee ik mappen eenvoudig

kan openklappen? 135Oefening 7.5 Hoe krijg ik meerdere panelen in Nautilus? 136Oefening 7.6 Hoe werkt het contextmenu van Nautilus? 137Oefening 7.7 Hoe krijg ik toegang tot andere partities? 138Oefening 7.8 Hoe krijg ik toegang tot mijn netwerklocaties? 139Oefening 7.9 Hoe maak ik een eigen bladwijzer naar mijn mappen? 141Oefening 7.10 Hoe meld ik mij aan bij Ubuntu One? 143Oefening 7.11 Hoe installeer ik Dropbox? 148Oefening 7.12 Stel een back-up in voor uw bestanden 153Oefening 7.13 Hoe brand ik een dvd met mijn databestanden? 159Oefening 7.14 Hoe maak ik een muziek-cd? 162

Oefening 8.1 Hoe kan ik in Firefox bladwijzers ordenen? 166Oefening 8.2 Hoe voeg ik add-ons toe aan Firefox? 167Oefening 8.3 Hoe moet u de zoekmachine binnen Firefox aanpassen? 170Oefening 8.4 Aanmaken en beheren van app-tabbladen 172

Oefening 9.1 Hoe stel ik Empathy in? 175Oefening 9.2 Hoe kan ik een Skype-account aanmaken? 180Oefening 9.3 Hoe test u of uw geluidinstelling goed is? 183Oefening 9.4 Hoe test u of uw video goed is ingesteld? 186

Oefening 10.1 Hoe maak ik een POP-account aan onder Thunderbird? 190Oefening 10.2 Toevoegen van add-ons 195Oefening 10.3 Hoe installeer en gebruik ik Lightning? 199Oefening 10.4 Hoe maak ik een afspraak in Lightning? 200Oefening 10.5 Hoe voeg ik een nieuwe agenda toe? 203Oefening 10.6 Hoe maak ik een adresboek aan? 205Oefening 10.7 Hoe stel ik een Hotmail-account in? 208Oefening 10.8 Hoe stelt u een Gmail-account in? 209

Oefening 11.1 Hoe kunnen we cd’s importeren? 214Oefening 11.2 Hoe voeg ik een podcast toe? 216Oefening 11.3 Hoe selecteer ik radiostations? 217Oefening 11.4 Hoe koppel ik Last.fm of Libre.fm aan Rhythmbox? 217Oefening 11.5 Hoe werkt de Ubuntu One Muziekwinkel? 219Oefening 11.6 Gebruikmaken van een extern device 223

Oefening 12.1 Hoe speel ik filmpjes af in Totem? 226Oefening 12.2 Hoe bekijk ik YouTube-filmpjes in Totem? 228Oefening 12.3 Hoe bekijkt u de eigenschappen van een getoond fragment? 228Oefening 12.4 Hoe voeg ik een titel toe aan mijn video? 231Oefening 12.5 Hoe maak ik van foto’s en een audiobestand een YouTube-filmpje? 234Oefening 12.6 Hoe voeg ik een bestand toe aan YouTube? 238Oefening 12.7 Hoe kan ik een spoor aan OpenShot toevoegen? 238Oefening 12.8 Hoe knip ik videobestanden op met behulp van OpenShot? 239

xiOefeningen

Oefening 13.1 Instellen voorkeuren van Shotwell-fotobeheer 243Oefening 13.2 Hoe Importeer ik vanuit een map? 247Oefening 13.3 Hoe versleep ik foto’s naar Shotwell? 248Oefening 13.4 Hoe importeer ik foto’s van een fototoestel? 249Oefening 13.5 Hoe voeg ik een label toe aan een foto? 252Oefening 13.6 Hoe voeg ik een foto toe aan een sociaal netwerk? 253Oefening 13.7 Hoe bewerk ik foto’s? 254

Oefening 14.1 Hoe pas ik de werkbalken aan mijn persoonlijke voorkeur aan? 262Oefening 14.2 Hoe sla ik documenten standaard op in Microsoft Office-

bestandsformaten? 264Oefening 14.3 Hoe ga ik dan om met macro’s? 265Oefening 14.4 Hoe sla ik documenten op als PDF-bestand? 266Oefening 14.5 Hoe kan ik stijlen aanpassen? 273

Oefening 15.1 Waar zit de hulpfunctie van Ubuntu? 279Oefening 15.2 Hoe vind ik informatie via zoekmachines? 280Oefening 15.3 Hoe kan de Ubuntu-gemeenschap mij helpen? 282Oefening 15.4 Hoe registreer ik mij bij Ubuntu Nederland? 285Oefening 15.5 Hoe kan ik op het forum oplossingen voor mijn probleem vinden? 288Oefening 15.6 Hoe kan ik via chat oplossingen voor mijn probleem vinden? 288Oefening 15.7 Hoe kan ik persoonlijke ondersteuning krijgen? 291Oefening 15.8 Hoe kan Ubuntu NL Mwanzo mij helpen? 292

1

Inleiding

De Basiscursus Ubuntu 12.04 is een praktische handleiding waarmee u stap voor stap leert om Ubuntu te installeren naast uw huidige versie van Windows en uw randapparatuur daarop aan te sluiten. Een van de belangrijke voor delen van Ubuntu is dat u niet slechts een kaal besturingssysteem krijgt, eventueel aangevuld met een aantal tijdelijke versies van te betalen software. U heeft direct de beschikking over een kant-en-klaar systeem met programma’s voor het maken, bewerken en opslaan van tekstbestanden, rekenbladen, presenta-ties, afbeeldingen, video’s en muziekbestanden. U kunt online, u kunt chatten, u kunt u e-mail verwerken. Zonder extra kosten.

Wat kunt u in dit boek vinden?

• Inhoofdstuk1leertumeeroverdeachtergrondvanLinuxenUbuntu,watuzult helpen om de gesprekken online beter te plaatsen;

• Hoofdstuk 2 bespreekt een aantal belangrijke stappen die u moet door­lopen voordat u Ubuntu gaat installeren;

• HetdaadwerkelijkinstallerenvanUbuntubesprekenweinhoofdstuk3;• DegrafischewerkomgevingvanUbuntuisandersdanugewendbent.In

hoofdstuk 4 laten we u zien waar alles te vinden is;• Hoofdstuk5staatstilbijde(on)mogelijkhedenvoorhetaansluitenvanuw

randapparatuur, waaronder printers, digitale camera’s, smartphones, tablets en e-readers;

• Metdeaangebodensoftwarekuntudirectaandeslag,maarUbuntuheeftmeertebieden.Hoeinstalleertunieuweprogramma’s?Dezevraagbeant-woorden wij in hoofdstuk 6;

• Hoofdstuk7staatstilbijhetwerkenmetmappenenbestanden,waaronderde integratie met zogenaamde clouddiensten en uw persoonlijke NAS;

• Intoenemendematebrengenwetijdonlinedoor.DedoorUbuntugebruik-te webbrowser Firefox wordt besproken in hoofdstuk 8;

• Inhoofdstuk9en10staatcommunicatiecentraal,achtereenvolgensmetde bespreking van het chatprogramma Empathy,het telefonieprogramma Skype(hoofdstuk9)enhete­mailprogrammaThunderbird(hoofdstuk10);

• DemultimediafeaturesvanUbuntustaancentraalindehoofdstukken11,12en13.Hoofdstuk11bespreektdemediaspelerRhythmbox.Demedia-spelerTotemendevideobewerkerOpenShotstaancentraalinhoofdstuk12.Inhoofdstuk13leertuwerkenmethetfotoprogrammaShotwell­foto-beheer;

2 Basiscursus Ubuntu

• Hetwerkenmetdocumentenbesprekenwijinhoofdstuk14aandehandvan de open source officesuite LibreOffice;

• Hoofdstuk15,hetslothoofdstuk,helptudewegvindeninhetaanbodvanonline hulpmiddelen.

Wij hebben de hoofdstukken geschreven met de gedachte dat u achter uw computer zit en met het boek in de hand stap voor stap met Ubuntu aan de slag gaat. U vindt talloze oefeningen en stappenplannen met een groot aantal afbeeldingen. We hanteren de volgende conventies:

• eennaamvaneenlocatie,programmaofvensterwaarumeebezigbentstaat in vet-grijs aangegeven;

• indienuergensopmoetklikkenofinvullen,wordtdatmetvet benadrukt;• soms moet u gegevens invoeren in een terminalvenster. Deze gegevens

staan dan in monospace.

Wij wensen u veel plezier met het werken met Ubuntu.

Gijs van der PoelJan Stedehouder

3

11

1 Waarom beginnen met Ubuntu?

1.1 In dit hoofdstuk

– Waarom met zou ik met Ubuntu beginnen?– Wat is Linux? Is dat iets anders dan Ubuntu?– Is het moeilijk om met Ubuntu te beginnen?

1.2 Waarom zou ik met Ubuntu beginnen?

Ubuntu is een van de meest populaire versies van het Linux-besturingssys-teem die zich het meest en het best richt op ‘normale’ computergebruikers. De populariteit is ontstaan door een consistente ontwikkeling in de richting van een goede en makkelijk toegankelijke grafische werkomgeving en een enthou-siaste wereldwijde gemeenschap van gebruikers en vrijwilligers die bereid is om nieuwe gebruikers op weg te helpen.

U hebt Ubuntu binnen vijftien minuten geïnstalleerd en bent dan klaar om uw werk te doen. Geen moeilijke activering, geen gezoek naar licentiesleutels. Na vijftien minuten hebt u een complete werkomgeving met een uitgekiende col-lectie (gratis) software met een volwaardige functionaliteit. Toegegeven, an-ders dan u gewend bent, maar zeker niet slechter.

Wij durven te beweren dat het werken met Ubuntu op punten zelfs beter is dan wat u gewend bent. Zo krijgt u vrijwel dagelijks een melding dat een of meer onderdelen van uw systeem opgewaardeerd kunnen worden. U hebt direct toegang tot een collectie programma’s met een omvang van 30 000 pakketten. Het is niet langer nodig het internet af te struinen naar programmaatje X of Y, Ubuntu levert het direct via een eenvoudige methode bij u af.

De wijze waarop wij met computers werken is de afgelopen jaren fors

veranderd. De opkomst van krachtige smartphones en tablets zorgt ervoor dat

we eraan wennen met alternatieve besturingssystemen en programma’s te

werken. Het is niet langer vanzelfsprekend om met het Windows-besturings-

systeem met bijbehorende programma’s te werken. De nieuwe grafische

werkomgeving van Windows 8 wijkt sterk af van wat we tot dusverre

gewend waren. En dan maakt het niet meer uit of we opnieuw leren werken

met de bekende programma’s of dat we de overstap wagen naar een nieuw

besturingssysteem als Ubuntu.

4 Basiscursus Ubuntu

Maar waarom zou ú met Ubuntu beginnen? Wat maakte dat u dit boek uit de winkel of bibliotheek hebt meegenomen?

1.3 Wat is eigenlijk Linux? Is dat iets anders dan Ubuntu?

Linux is een volwaardig besturingssysteem voor computers, waarvan de ont-wikkeling is begonnen in 1991. De Finse student Linus Torvalds gaf toen de kern vrij van wat het Linux-besturingssysteem zou worden met letterlijk tien-duizenden programma’s, stuurprogramma’s, hulpmiddelen et cetera. Die vrijgave is op zichzelf genomen niet direct bijzonder. Er worden voortdurend nieuwe besturingssystemen ontwikkeld. Torvalds stelde Linux beschikbaar onder de zogenoemde GNU (General Public License), een licentie die andere ontwikkelaars en gebruikers de vrijheid gaf (en geeft) om de software te gebrui-ken, aan te passen, te verbeteren en zonder beperkingen verder te verspreiden.

Deze vrijheid vereist dat gebruikers (althans, degenen die verstand hebben van programmeren) vrije toegang hebben tot de oorspronkelijke code waarin het programma is geschreven, de zogenoemde broncode. De Engelse term voor bron is source en programma’s waarvan de broncode beschikbaar is voor an-deren om te bestuderen en aan te passen heten dan ook open source software.

1.3.1 Open source software

Open source software wordt vaak op één lijn gesteld met gratis software. Niet zo vreemd, want de vrije beschikking over de broncode zorgt voor een behoorlijke druk op de prijzen. Maar er is ook commerciële open source software, waarbij bedrijven en organisaties met de software een pakket ondersteunende dien-sten aanschaffen. Het sleutelwoord bij open source software is dan ook niet gratis, maar vrijheid. Open source software geeft gebruikers vrijheden om de software naar eigen goeddunken in te zetten en aan te passen. Deze vrijheden hebben gebruikers van gesloten software niet, zelfs niet bij programma’s die gratis via internet worden verspreid (de zogenoemde freeware en shareware).

1.3.2 Wat is een Linux-distributie en wat is Ubuntu?

De ontwikkeling van Linux en de talloze programma’s, stuurprogramma’s et cetera vindt niet plaats vanuit een centrale locatie. Het hart van het besturings-systeem, de kernel, wordt onder toezicht van Linus Torvalds ontwikkeld en voor alle andere programma’s zijn afzonderlijke projecten ingericht. De projec-ten bestaan soms uit één of enkele enthousiaste ontwikkelaars, maar worden in andere gevallen omgeven door grote virtuele gemeenschappen van gebrui-kers en ontwikkelaars met uiteenlopende kwaliteiten.

51 • Waarom beginnen met Ubuntu?

Ontwikkelaars van Linux-distributies brengen al deze elementen samen. Een Linux-distributie is niets meer (en zeker niets minder) dan een zorgvuldig samen gestelde collectie van onderdelen die tezamen een geïntegreerd bestu-ringssysteem met werkbare programma’s vormen. Het geheel wordt verpakt en voorzien van een toegankelijke methode om het te installeren.

Er zijn vele honderden, zo niet duizenden Linux-distributies, uiteenlopend van zeer toegankelijk en gemakkelijk in gebruik tot specialistische distributies die behoorlijk wat kennis en inzicht vergen. De distributies die zich richten op eindgebruikers verschillen op een aantal punten van elkaar, zoals de keuze voor de grafische werkomgeving en de programma’s die worden gebruikt voor het beheer van gebruikers, software en het instellen van de hardware.

Ubuntu Linux, kortweg Ubuntu, is wellicht de populairste Linux-distributie van de afgelopen jaren. Sinds de eerste vrijgave in oktober 2004 is het aantal gebruikers gestaag opgelopen. Het besturingssysteem heeft de reputatie van een gebruikersvriendelijke distributie die erin is geslaagd de overstap van Win-dows naar Linux voor beginnende gebruikers te vereenvoudigen. Maar dat wist u waarschijnlijk al, want waarom zou u anders dit boek in handen hebben?

1.4 Hoe moeilijk is het om met Ubuntu te beginnen?

Hoe moeilijk is het om met Ubuntu Linux aan de slag te gaan? Het is toch heel anders dan Windows XP of Windows 7? Dat klopt, en we zullen ook niet ont-kennen dat u tijd moet steken in het leren werken met Ubuntu. Net zoals u tijd zult moeten besteden aan de overstap van Windows XP of Windows 7 naar Win-dows 8.

‘Anders’ betekent niet ‘slechter’ of ‘beter’. Het is te vergelijken met mobiele tele foons. In essentie hebben moderne mobiele telefoons, de smartphones, dezelfde functionaliteiten. Als u al enkele jaren een Nokia-telefoon hebt ge-had, kunt u blindelings de weg vinden en schiet u door het menu via de be-kende pictogrammen. Maar als u een nieuwe telefoon aanschaft, bijvoorbeeld een i Phone, dan merkt u dat het wennen is. De opbouw van het scherm en het menu is anders. Bij mobiele telefoons zullen we dit accepteren en we zullen de moeite nemen om snel met het nieuwe menu te leren omgaan. Bij het leren werken met Ubuntu is het niet anders.

1.5 Wat moet ik weten en kunnen om met Ubuntu te beginnen?

Wij gaan er in dit boek van uit dat u ervaring hebt met het werken met compu-ters, zowel voor de dagelijkse activiteiten waaronder het surfen op het internet, het maken van documenten en het verzenden van e-mailberichten, als wellicht voor meer krachtige toepassingen als het bewerken van foto’s en video’s. U wilt zo snel en zo makkelijk mogelijk met Ubuntu aan de slag. Omdat u Ubuntu wel

6 Basiscursus Ubuntu

eens wilt proberen, of omdat uw werkgever heeft aangekondigd dat Ubuntu binnenkort op uw computer komt te staan, of omdat u erover nadenkt Ubuntu in uw organisatie in te voeren en eerst wilt zien of het wel zo handig, praktisch en waardevol is als wordt beweerd. Wij hebben dit alles bij het schrijven van het boek in gedachten gehouden.

Het belangrijkste dat u nodig hebt voor het leren omgaan met Ubuntu is de be-reidheid om nieuwe dingen te willen leren en toe te passen.

7

22

2 Veilig aan de slag met UbuntuHet installeren van Ubuntu naast Windows is normaliter geen probleem.

Maar stel dat er toch een probleem optreedt, en uw harde schijf of partitie

met persoonlijke bestanden onbedoeld wordt overschreven. Wij willen graag

voorkomen dat u dan onvervangbare documenten, afbeeldingen en filmpjes

definitief kwijt bent.

In dit hoofdstuk bespreken we een aantal voorbereidende stappen die u kunt

nemen om ervoor te zorgen dat uw persoonlijke bestanden veilig zijn, dat

deze straks makkelijker te gebruiken zijn onder Ubuntu en dat u – zo nodig –

inrelatief korte tijd uw Windows-installatie bij een calamiteit kunt herstellen.

2.1 In dit hoofdstuk

– Hoe zorg ik dat mijn persoonlijke bestanden veilig zijn?– Hoe krijg ik een overzicht van alle licenties van de software die op mijn sys-

teem is geïnstalleerd?– Hoe stel ik alle favorieten uit de webbrowsers en wachtwoorden van web-

sites veilig?– Hoe maak ik de e-mail vanuit Outlook klaar voor gebruik onder Ubuntu? – Hoe maak ik een image van de huidige Windows-installatie?

2.2 Hoe zorg ik dat mijn persoonlijke bestanden veilig zijn?

Hoe vaak maakt u een reservekopie van uw persoonlijke bestanden? En waar is die kopie opgeslagen? We meten hardeschijfruimte tegenwoordig in terabytes en dan is de neiging groot om alles op de harde schijf te laten staan. Het maken van een reservekopie schiet er dan soms bij in. De kosten van opslag zijn niet altijd het probleem. Voor een paar tientjes beschikt u over een externe harde schijf met 500 tot 750 GB ruimte. Een alternatief zijn de zogenaamde cloud-diensten, aanbieders van online-opslagcapaciteit. Zij bieden nu programma’s aan waarmee bestanden van uw harde schijf direct en probleemloos online worden veiliggesteld. Dit kan een mogelijkheid zijn voor bestanden waarvan u zich het verlies absoluut niet kunt veroorloven.

Het installeren van Ubuntu is een goed moment om een actuele reservekopie

te maken. Bij de installatie wordt de indeling van uw harde schijf veranderd. De

8 Basiscursus Ubuntu

eerste stap in de voorbereiding van de installatie van Ubuntu is het veiligstellen

van uw persoonlijke bestanden. Voor het geval dat...

Oefening 2.1 Hoe maak ik een back-up?U kunt het maken van een reservekopie van de persoonlijke bestanden zo een-

voudig en zo complex maken als u maar wilt. De essentie is simpel.

1 Maak een overzicht van alle locaties op uw harde schijf waar u persoonlijke bestanden hebt opgeslagen.

Waar hebt u de documenten, muziekbestanden, foto’s en videofilmpjes opge-slagen? Over het algemeen zal Windows deze bestanden in de map Mijn Docu-menten voor de verschillende gebruikers hebben opgeslagen. Dat kan een map zijn op de C:-schijf, maar de leverancier van uw computer kan er even-goed voor hebben gekozen deze map standaard op een andere schijf of partitie te plaatsen. En weet u zeker dat u een aantal bestanden toch niet ergens anders hebt opgeslagen, omdat het toen handiger leek?

2 Kopieer deze bestanden naar een aparte harde schijf, externe harde schijf (of usb-stick) of brand ze definitief op een of meer dvd’s.

Bestanden naar een extern medium kopiëren heeft de voorkeur boven het ko-piëren naar een andere plek op dezelfde harde schijf. Wat niet op dezelfde com-puter staat, kan bij problemen met die computer ook niet verloren gaan.

Indien u daar de voorkeur aan geeft, kunt u een programma gebruiken dat de bestanden voor u veiligstelt. De programma’s beschikken ook over de optie perio diek bestanden op te slaan naar een door u gekozen locatie. Toekomstige back-ups zijn dan (bijna) automatisch gegarandeerd. Wat we kunnen aanraden:

• Cobian Backup: http://www.educ.umu.se/~cobian/cobianbackup.htm• Snap Backup: http://www.snapbackup.org/• SyncBack: http://www.2brightsparks.com/syncback/

Elk programma vereist dat u handmatig instelt welke mappen en bestanden

moeten worden opgeslagen en naar welke locatie.

2.3 Hoe krijg ik een overzicht van alle licenties?

Hoeveel programma’s hebt u in de loop der tijd geïnstalleerd onder Windows? Voor hoeveel daarvan was het invoeren van een licentiesleutel vereist? Weet u waar die liggen? In veel gevallen hebt u het oorspronkelijke installatiemedium (cd of dvd) netjes opgeborgen en daar staat de licentiesleutel op. Maar in toe-nemende mate wordt een programma online aangeboden en wordt de sleutel per e-mail opgestuurd. Voor een programma dat u recentelijk hebt geïnstal-

92 • Veilig aan de slag met Ubuntu

leerd, is het mailtje snel genoeg terug te vinden. Maar voor een programma dat u wat langer geleden hebt aangeschaft is dat nog maar de vraag. Is er geen snel-le manier om snel de licentiesleutels van uw systeem te achterhalen? Dat leert u in de volgende oefening.

Waarom is dit van belang? Stel dat het niet goed gaat met de installatie van

Ubuntu en u moet straks Windows en alle bijbehorende software opnieuw in-

stalleren. In zo’n geval is het prettig dat u de licentiesleutels bij de hand hebt.

Oefening 2.2 Hoe vind ik licenties met LicenseCrawler?Het programma LicenseCrawler is een handig hulpmiddel om de licentie-

sleutels van de onder Windows geïnstalleerde software te achterhalen.

1 Ga naar de website van LicenseCrawler (http://www.klinzmann.name/licensecrawler.htm) en haal het pakket LicenseCrawler.zip (het be-stand kan voorzien zijn van een versienummer) binnen. U wordt omgeleid naar een downloadsite waar u verschillende stappen moet doorlopen. Sla het bestand op.

2 Pak LicenseCrawler.zip uit en ga naar de map die u daarvoor hebt gebruikt.

Figuur 2.1: Het programma LicenseCrawler hoeft niet geïnstalleerd te worden voor gebruik.

3 Dubbelklik op het programma LicenseCrawler. Het programma hoeft niet te worden geïnstalleerd, maar gaat direct van start.

4 Kies de taal waarmee u wilt werken (figuur 2.2). Het programma biedt on-dersteuning voor het Nederlands.

10 Basiscursus Ubuntu

Figuur 2.2: LicenseCrawler is ook in het Nederlands beschikbaar.

5 U bent nu in het startscherm van LicenseCrawler (figuur 2.3). Standaard staan de juiste opties ingevuld voor het opzoeken van op uw systeem aan-wezige licentiesleutels. Achter het veld Computer staat de optie Localhost ingevuld. Indien u meerdere Windows-computers in uw netwerk hebt, dan vindt u onder het pulldownmenu een overzicht van de computers. De optie HKEY_LOCAL_MACHINE verwijst naar het register van Windows. Onder het pulldownmenu vindt u de andere onderdelen van het register. Klik op Zoeken om het verzamelen van de licentiesleutels te starten.

Figuur 2.3: De gratis versie van LicenseCrawler is alleen voor niet-commercieel gebruik.

6 Terwijl het programma actief is, krijgt u een nieuw venster gepresenteerd met daarin reclame voor andere programma’s van de ontwikkelaar (figuur 2.4). Dat venster is vrij prominent aanwezig. Het is de prijs voor het gratis gebruik van LicenseCrawler.

112 • Veilig aan de slag met Ubuntu

Figuur 2.4: Een deel van de prijs voor het gebruik van LicenseCrawler is het bekijken van advertenties.

7 Het programma presenteert nu een overzicht van alle licentiesleutels die het heeft gevonden. Controleer deze lijst en sla hem daarna op.

Figuur 2.5: LicenseCrawler geeft een overzicht van de licenties van de software die op uw systeem is geïnstalleerd.

Indien LicenseCrawler niet alle licentiesleutels heeft gevonden, is het zaak dat

u voor de resterende programma’s de licentiesleutels achterhaalt.

12 Basiscursus Ubuntu

2.4 Hoe zorg ik dat mijn favorieten en wachtwoorden veilig zijn?

We maken in toenemende mate gebruik van diensten die online worden aan-geboden. De webbrowser loopt snel vol met favorieten van de sites die we regel matig, zo niet dagelijks bezoeken. Hoeveel wachtwoorden hebt u in de browser opgeslagen om het bezoek aan die sites te vereenvoudigen? Snelle, makkelijke en veilige toegang tot onze online-omgeving is soms net zo belang-rijk als een snelle, makkelijke en veilige toegang tot onze lokale bestanden. Het gemak van Ubuntu wordt straks dan ook afgemeten naar hoe makkelijk we on-line verder kunnen werken. Om die reden staan we uitgebreid stil bij de moge-lijkheden om onze toegang tot de online-omgeving veilig te stellen. We gaan er bij de onderstaande oefeningen van uit dat u voornamelijk met Internet Ex-plorer werkt, maar de oefeningen zijn even relevant als u met Mozilla Firefox of Google Chrome werkt.

Wat gaan we doen? Internet Explorer is de standaard webbrowser onder Win-dows (al hebt u tegenwoordig de mogelijkheid bij het in gebruik nemen van een nieuwe computer een alternatieve browser te kiezen), maar deze brow-ser valt niet zonder meer te installeren onder Ubuntu. We gaan in de volgende oefeningen de favorieten en wachtwoorden uit Internet Explorer ‘trekken’ en overzetten naar hetzij onlinediensten, hetzij naar een lokale opslag, die straks goed samenwerken met de browsers die wel onder Ubuntu werken.

Oefening 2.3 Hoe stel ik mijn favorieten en wachtwoorden veilig met Firefox Sync?Mozilla Firefox is de standaard webbrowser onder Ubuntu en heeft standaard de mogelijkheid om favorieten en wachtwoorden online te synchroniseren.

Is het wel veilig, mijn wachtwoorden online te zetten?

Een goede vraag en het antwoord hangt van uw situatie af. Het is op de eerste plaats verstandig om niet hetzelfde wachtwoord (en gebruikersnaam) te gebrui-ken voor alle websites waarvoor aanmelding vereist is. Het lijkt makkelijk en eenvoudiger om één keer een moeilijk te kraken wachtwoord te bedenken en dit voor verschillende sites te herhalen, maar zodra een van de sites is gekraakt door een kwaadwillende bezoeker, hebt u een probleem voor alle andere sites. Regelmatig wordt het advies gegeven om verschillende wachtwoorden te ge-bruiken en de sterkte van het wachtwoord aan te passen aan het ‘belang’ van de site. De sterkte van het wachtwoord wordt bepaald door de lengte ervan en de mate waarin gebruik wordt gemaakt van hoofd- en kleine letters, cijfers en leestekens. Websites waar veilige toegang echt van belang is zullen – als het goed is – niet vertrouwen op de combinatie gebruikersnaam/wachtwoord, maar ook andere methoden voor verificatie en authenticatie gebruiken. Bij gebruik van een onlinedienst voor het opslaan en synchroniseren van uw wachtwoorden zal het hoofdwachtwoord (dat de toegang tot de dienst regelt) het sterkst moeten zijn.

132 • Veilig aan de slag met Ubuntu

1 Ga naar de website van Mozilla Firefox en download het Firefox-program-ma. Start vervolgens de installatie.

Figuur 2.6: Mozilla Firefox is een goede open source webbrowser voor Windows.

2 Bij de eerste start wordt gevraagd of u opties, bladwijzers, geschiedenis, wachtwoorden en andere gegevens wilt importeren uit Microsoft Internet Explorer (figuur 2.7). Accepteer deze optie en klik op Volgende.

Figuur 2.7: Als onderdeel van de installatie worden de gegevens uit Internet Explorer overgenomen.

Uw favorieten en wachtwoorden zijn nu overgezet naar Firefox en u hebt nu verschillende mogelijkheden voor het verder veiligstellen.

14 Basiscursus Ubuntu

3 Ga naar Firefox, Bladwijzers, Alle bladwijzers tonen (figuur 2.8). U komt in de bibliotheek met uw favorieten terecht. Klik op Importeren en reser-vekopie maken. U ziet twee mogelijkheden voor het exporteren van de favorieten, namelijk Reservekopie maken en HTML exporteren.... Het geëxporteerde HTML-bestand is later onder Ubuntu via dezelfde functie eenvoudig te importeren.

Om de wachtwoorden veilig te stellen is het noodzakelijk de uitbreiding Pass-word Exporter te installeren.

Figuur 2.8: Mozilla Firefox biedt de mogelijkheid favorieten in een apart bestand op te slaan.

4 Ga naar de website https://addons.mozilla.org/en-us/firefox/addon/pass-word-exporter/ en klik op Add to Firefox. U krijgt de vraag of u deze uitbrei-ding wilt installeren. Ga akkoord en herstart de webbrowser. Ga vervolgens naar Firefox, Opties, Opties en kies het tabblad Beveiliging. U ziet de knop Wachtwoorden importeren/exporteren. Klik daarop en vervolgens op Wachtwoorden exporteren.

U hebt nu twee bestanden opgeslagen, een voor uw favorieten en een voor uw wachtwoorden. Dit is prima indien u eenmalig van Windows naar Ubun-tu overstapt. Wij hebben echter een sterk vermoeden dat u de eerste periode zowel onder Windows als onder Ubuntu blijft werken. Voor u het weet, raakt u dan gegevens kwijt. Dat is te voorkomen door gebruik te maken van een online dienst die wachtwoorden en favorieten kan synchroniseren tussen ver-schillende installaties van Firefox. We vervolgen deze oefening met het instel-len van Firefox Sync.

5 Ga naar Firefox, Sync instellen... (figuur 2.9)

152 • Veilig aan de slag met Ubuntu

Figuur 2.9: Mozilla Firefox biedt gratis de mogelijkheid favorieten en wachtwoorden te synchroniseren met andere computers waarop ook Firefox draait.

6 Klik op Een nieuwe account aanmaken (figuur 2.10).

Figuur 2.10: Een Firefox Sync-account kan direct worden aangemaakt

7 Het aanmaken van een nieuw Firefox Sync-account is een kwestie van in-voeren van uw e-mailadres en wachtwoord. Voer de gegevens in en klik op Volgende.

8 Het programma synchroniseert nu de gegevens met de server van Firefox (figuur 2.12). Om nu een andere computer (uw nieuwe Ubuntu-installatie) toe te voegen aan uw Firefox Sync-account, klikt u op het pictogram Sync op de startpagina in de webbrowser (figuur 2.12).

16 Basiscursus Ubuntu

Figuur 2.11: U kunt het Firefox Sync-bestand ook op een eigen server plaatsen.

Figuur 2.12: Om straks uw gegevens te kunnen synchroniseren, gaat u naar het beheermenu van Firefox Sync.

9 Klik op Een apparaat koppelen (figuur 2.13)10 U kunt op twee manieren verschillende installaties van Firefox aan elkaar

koppelen. Indien u bij stap 6 Ik heb een account hebt aangeklikt, krijgt u een scherm te zien met daarin drie codes onder elkaar. Deze codes moet u dan invoeren in de oorspronkelijke installatie van Firefox onder Windows (figuur 2.14).

172 • Veilig aan de slag met Ubuntu

Figuur 2.13: In het beheermenu kunt u aangeven welke gegevens gesynchroniseerd moeten worden.

Figuur 2.14: U kunt hier de codes van de Firefox-installatie onder Ubuntu invoeren, zodra u die beschikbaar hebt.

18 Basiscursus Ubuntu

11 Een tweede mogelijkheid is om te klikken op Ik heb het apparaat niet bij me. Firefox Sync genereert dan een unieke sleutel die u kunt gebruiken in de nieuwe Firefox-installatie (figuur 2.15). U ziet dat de oorspronkelijke gebruikersnaam en wachtwoord niet worden gebruikt voor het koppelen van de verschillende Firefox-installaties.

Figuur 2.15: Met deze unieke sleutel kunt u alle Firefox-installaties synchroon houden.

Firefox Sync is nu klaar voor gebruik. Zodra u dit ook hebt ingesteld in Firefox onder Ubuntu, hebt u daar exact dezelfde favorieten en wachtwoorden voor websites tot uw beschikking.

Oefening 2.4 Hoe stel ik mijn wachtwoorden veilig met Keepass?Wij kunnen ons voorstellen dat u geen probleem hebt om uw favorieten ‘in de cloud’ te hangen, maar dat het toevertrouwen van uw wachtwoorden aan een onlinedienst toch een stap te ver is. Is een tussenoplossing mogelijk? Die is er inderdaad, namelijk het opslaan van uw wachtwoorden in Keepass. Keepass maakt een lokale database aan, een wachtwoordenkluis en die kunt u dan op een usb-stick opslaan. De wachtwoordenkluis is beveiligd met uw hoofd-wachtwoord. Keepass is ook beschikbaar voor Ubuntu en werkt samen met meerdere webbrowsers, al dan niet via plug-ins. In deze oefening leert u hoe u Keepass installeert en klaarmaakt voor gebruik in samenwerking met Firefox.

1 Ga naar de website van KeePass (http://keepass.info/) en download de Professional Edition (figuur 2.16). Start vervolgens het installatiepro-gramma.

297

Register

Symbolen

.bin 128

.deb 128

.doc 258

.ppt 258

.run 128

.xls 258

A

adresboek 204Apache Foundation 258Apache OpenOffice.or 258

B

backports 126backups 153bestandsformaten 258bladwijzer 141bladwijzers 166Blender 231

C

Calc 260Calibre 109Canonical 37Cobian Backup 8commerciële open source 120CompizConfig 80configuratiescherm 82

D

dash 63Dash 67Diagnostiek 90drivers 92Dropbox 148

E

Empathy 175e-readers 108

F

favorieten 12Firefox Sync 12, 14Free Technology Academy 295FTP-server 155

G

gebruiker 86Gmail 209Google Docs 165, 257Google Mail 29

H

herstel-cd/dvd 32Hotmail 207hulpfunctie 279

I

IMAP 29, 189Impress 260Infrarecorder 39iPad 111, 113iTunes 219iXquick 171

K

Keepass 18Kindle 108

298 Basiscursus Ubuntu

L

Last.fm 217Launcher 63, 64Lettertypen 75Libre.fm 217LicenseCrawler 9Linus Torvalds 4Linux 86Linux Professional Institute 295Lotus Symphony 258

M

mailprotocollen 189Main 124Microsoft Office 257Microsoft Outlook 24Microsoft Windows Compatibility Layer 129monitor 93Multiverse 124MyUnity 75

N

NAS 139Nautilus 131Nero 159netbooks 41netwerkprinter 96

O

Office OpenXML 259onzichtbare mappen 134OpenDocument bestandsformaat 259OpenShot 230oplossingen 279

P

paneel 72PDF/A-1a 267POP 189precise-backports 126precise-proposed 126precise-security 126precise-updates 126printer 95privacy 88proposed 126

R

Redo Backup & Recovery 33reservekopie 7, 8, 14, 32, 33, 34, 35, 36Restricted 124Rhythmbox 213root-account 86

S

security 126Shotwell-fotobeheer 243Shutter 65Skype 179smartphone 105SMTP 190Snap Backup 8softwarebronnen 118, 122StarOffice 257Super-toets 66SyncBack 8systeemmonitor 85

T

Thema 74Thunderbird 24, 190toetsenbordsnelkoppeling 66Totem mediaspeler 225

U

Ubuntu Full Circle 294Ubuntu NL Mwanzo 292Ubuntu One 141Ubuntu One Muziekwinke 219Ubuntu single sign on 121Ubuntu Single Sign On-account 144Ubuntu softwarecentrum 117Ubuntu Unity Plugin 80uiterlijk 73, 74, 75Unity 63Universe 124updates 126

V

VBA 265Verkenner 131

Register 299

W

wachtwoorden 12Windows 7 86Windows 8 3Windows Shares 155Writer 260

Y

You Tube 226

A C A D E M I C S E R V I C E

J A N S T E D E H O U D E R G I J S VAN D E R P O E L

Ubuntu voor versie 12.04 en verder

978 90 1258 496 8

991

BA

SIS

CU

RS

US

UB

UN

TU vo

or versie 12

.04

en verd

er

De basis voor uw succes!

Overheden, bedrijven en organisaties ervaren in toenemende mate hoe krachtig open source oplossingen zijn, en dat tegen lagere kosten dan bij traditionele softwareoplossingen. Is dat ook mogelijk op de desktop? Jazeker, met Ubuntu.

De Basiscursus Ubuntu helpt computergebruikers, zowel thuis als zakelijk, de overstap te maken naar het belangrijkste open source besturingssysteem van dit moment: Ubuntu versie 12.04. De software is toegespitst op gebruikers die een goede balans zoeken tussen gebruiksvriendelijkheid, stabiliteit en vernieuwing.

Met dit boek wordt u snel een ervaren gebruiker van open source programma’s die u dagelijks nodig heeft. De auteurs helpen u bij het installeren van Ubuntu naast uw bestaande Windows-installatie. Daarna leert u hoe u Firefox (webbrowser), Thunderbird (e-mail, agenda), LibreOffice (officesuite) en Skype het best kunt gebruiken. Via een groot aantal praktische oefeningen raakt u vertrouwd met het beheren van uw muziekcollectie, uw foto's en video's en uw digitale boekenkast.

Over de auteurs Gijs van der Poel en Jan Stedehouder schreven samen eerder het succesvolle Probleemloos overstappen op Linux. Naast de Basiscursus Ubuntu was Jan als auteur ook verantwoordelijk voor de boeken Snel aan de slag met Ubuntu en Bring your own device.

De doelgroep

Computergebruikers die dagelijks met Windows 7 of Windows 8 werken en de overstap naar Ubuntu willen of moeten maken. Gemiddelde gebruikers die gemakkelijk, goed en snel wil leren hoe ze het beste uit de nieuwste versie van besturingssysteem Ubuntu en de verschillende open source programma’s kunnen halen.

9 7890 12 584968

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

BC_Ubuntu_22.10.12•DW.pdf 22-10-2012 17:05:27