DBH4___ artelan baten irakurketa
Transcript of DBH4___ artelan baten irakurketa
IKUS HIZKUNTZA
A r t e l a n b a t e n i r a k u r k e t a
H i z k u n t z a e s p e z i f i k o a k
I r u d i a
T e s t u i n g u r u a
I k u s l e a
I k u s p u n t u a
ARTELAN BATEN
IRAKURKETA
• Testuinguru historikoa
• Testuinguru sozial,
geografiko, kulturala
• Espresioa, adierazpena
• Ikus elementuen
nagusitasuna, lehentasuna
• Prozedurak eta teknikak
Testuinguru historikoa
• Artelana ze garaitan sortua izan zen.
Testuinguru historikoa islatua geratzen da artelanean.
Ramses II.aren tenplua
(k.a. 1290-1224)
Abu Simbel Egiptiar arkitektura
Nefertariren hilobiko pinturak
(k.a. 1300-1225)
Erreginen Bailara Egiptiar pintura murala
Aurrekoaren testuinguru
historiko berbera du.
La danaide, Rodin
(1885)
Rodinen museoa, Paris Eskultura modernoa
Aurrekoen testuinguru historiko
desberdina du.
Testuinguru sozial, geografiko, kulturala
• Artelana non sortu zen.
Testuinguru sozial, geografiko eta kultural bereko
artelanak eremu geografiko hurbilean sortu dira.
Argizko hormak 011 Muros de luz 011
(2005)
Aitor Ortiz (Bilbo, 1971) Argazki digitala
aluminioan
Domina gehiago, erantzukizuna handiago (2004)
Abigail Lazkoz (Bilbo, 1972)
Tinta paper gainean
Ibiltaria El Caminante (Gasteiz, 1985)
Juan Jose Egizabal (Logroño, 1961) Hiri-eskultura
Artelan honen eta
aurrekoen
testuinguru sozial,
geografiko, kulturala
berdina da; eremu
geografiko
hurbilekoak dira.
Aharia, Hontza
Anne P. Smith (Florida, 1980) Eskultura robotikoa
Artelan hauek eta ondorengoak aldiz
testuinguru sozial, geografiko, kultural
desberdinekoak dira; eremu
geografiko urrunagokoak dira.
“Sueños de galopes 5” seriea (2006); teknika mixtoa mihisean
Orlando Salero (Venezuela, 1971)
Jae-Hyo Lee (Korea, 1965) Altzairua, iltzeak, egurra …
eskultura organikoak
Espresioa, adierazpena
• Gai bera artista
ezberdinek oso
modu ezberdinean
tratatu dezakete,
emaitza bezala
adierazpen
ezberdina lortuko
delarik.
Meninak (1656)
Diego Velazquez
Joel-Peter Witkin's
Equipo Crónica
Pedro José García Andreo
Manolo Valdés
Pablo Picasso
Ikus elementuen nagusitasuna,
lehentasuna
• Konposizio batean elementu bat(zu)en
nagusitasuna ematen da.
Trena inguratzen
duen euri giroa
eta abiadura
adierazteko
argiaren,
kolorearen eta
pintzeladaren
nagusitasuna,
kasu honetan.
Euria, baporea eta abiadura; Turner (1844)
Prozedurak eta teknikak
• Prozedura eta teknikak
artelanaren emaitza
erabakitzen du. G
i
o
c
o
n
d
a
(
1
5
0
3
-
6)
L
e
o
n
a
r
d
o
d
a
V
i
n
c
i
G
i
o
c
o
n
d
a
-
l
e
g
o
E
Y
E
S
K
I
2
3
D
O
L
K
* ERREPERTORIOAK * Gaien arabera errepertorioak deritzen
taldetan sailkatu ohi dira batzuetan
artelanak eta irudiak; hauek
zenbaitetan lengoaia propioa garatuko
dute aldi eta kultura ezberdinetan.
Bodegoia
Erretratua
pintura generoak
Marina
Paisaia
Alegoria
Ideia abstraktuen irudikapena figura edo ikurren bidez
historikoa
Pintura erlijiosoa
mitologikoa
Biluzia
Pasarte kostunbristak
eskultura tipologiak
Erliebea
Planoari, hondoari itsatsia; baxu-erliebea, erdi-erliebea,
altu-erliebea, erliebe-
hondoratua.
Gune arkitektonikoetako
mukulu biribileko eskultura
Arkitekturarekiko
menpekotasuna eta
ikuspuntu mugatua ditu.
Funtzio arkitektonikodun eskultura
mukulu biribileko eskultura
inguragarria eta arkitektura dependentzia gabea
burua
bustoa
gorputz erdikoa
gorputz -
enborra
hiru laurdenekoa
gorputz osokoa
zaldizkoa
zutikakoa
jesarria
etzana
otoizlaria
eskaintzailea
Kolosoa
neurri naturala askogatik gainditzen duena
monumentala
gertaera baten, zerbaiten, norbaiten memorian eraikia
talde eskultorikoa
hiri -eskultura
HIZKUNTZA
ESPEZIFIKOAK
• Margolaritza
• Argazkia
• Zinea
• Komikia
• Marrazketa
• Eskultura
• Arkitektura
• Grabatua
Margolaritza, argazkia, zinea, komikia,
marrazketa, erliebea
• Ikuspuntu bat espazioan. Ikuspuntua hautatzen dute eta irudikatu nahi
duten espazioa mugatzen dute.
• Eremua irudiak barne hartzen duen
espazioaren lagin irudikaria da ala
zinean ikustarazte pantailan begiak
ikusten duena.
• Kanpo eremua erreferentzia markoak mugatzen
duenetik kanpo dago; ikusleak irudimenaren bidez eraikitzen dituen elementuak dira (pertsonaiak,
dekoratua …) baina irudiaren eremuan agertu ohi ez
direnak:
Zatikatzea (fragmentación): pertsonaien edo
elementuen atalak
enkoadratzearen bidez
eremutik kanpo uzten direnean, honek
berekin dakar ikusten
ez diren elementuen
atalak kanpo eremuan egotea.
pertsonaien begiradek,
ahotsak, argiak, soinuak,
kamera mugimenduak,
pertsonai ala elementuen eremuarekiko sartu irtenek
… kanpo eremuarekiko
arreta piztu dezakete. CH ep13 part3
Batzuetan, irudiaren
kanpo eremuan dagoena
irudiaren eremuan ager daiteke (itzala, islapena),
baliabide desberdinak
erabiliz: itzala
ispilua
argia
islapena ura
begiak
Horizonte bezala jokatzen duen dekoratua edo elementuen atzean dagoena ala ikuspuntuaren edo
kameraren atzean dagoena ere, kanpo eremua
izango da, kontra-eremu bezala joka dezakeena.
• Kontraeremua: Ikuspuntua, ispiluan islatutako
pertsonaiarena, irudiaren barne eremuan, agertzen da,
nahiz eta pertsonaia kanpo eremuan kokatuta dagoen.
Kontraeremua eremuan agertzen da.
eremua
kontraeremua
Ikuspuntua – planoa aldatuz
eremu –
kontraeremu
jokoa sortu daiteke.
Marrazketa
• Analisia, ezaguera, adierazpena. Marrazketa ezaguera tresna bat (ere) da;
diziplina desberdinak izan ditzake.
• Mimesia: marrazkiak errealitatearen alderdiren
bat zehaztasunez imitatzea jarraitzen du.
• Irudia ez figuratibo bezala
ulertzen duen adierazpena ere
izango da; ikusmenaren bidez
ikustatzen diren elementuak
deskribatzera mugatzen ez
dena.
• Abstrakzioa:
objektuetan
inplizitu dago
marrazkia.
Eskultura (mukulu biribilekoa)
• Objektuaren inguruan biratzea. Eskulturak bere ingurua inguratzen duen
ikuspuntua eskaintzen du.
• Eskultura isotropikoa: eskultura inguratuz
hautematen duguna ez da aldatzen.
• Eskultura anisotropikoa: ikuspuntu ezberdinetatik
behatuz hautematen duguna aldatu egiten da.
Arkitektura
• Translazioa espazioan. Arkitekturak espazioan translazio aukera
ematen digu, ikuspuntu anitzak eskainiz .
Eraikinak kanpo
espaziotik, kanpo
aldetik begiratuz,
espazio neurri
batean mugatua
dirudi.
Eraikinak barne
espazioan, barruan
desplazatuz, ikuspuntu
ezberdinak eskaintzen
dizkigu, kanpotik
begiratuta espazio
mugatua badirudi ere.
Grabatua, argazkia
• Birsortzeko gaitasuna. Artelana birsortzeko gaitasuna dute.
Ikuslegoarekin kontaktua
eta hedatzea
ahalbidetzen da.
birsortzea interesen - merkatuaren eskaeren araberakoa izango da