Database

54
ระบบฐานข้อมูล ข้อมูลต่าง ๆ ที ่นําเข้าสู ่ระบบคอมพิวเตอร์และได้ออกมาเป็น สารสนเทศ จะเก็บรักษาและบันทึกข้อมูลในรูปแบบอิเล็กทรอนิกส์ ที ่มี วัตถุประสงค์เพื ่อง่ายและสะดวกต่อการเรียกใช้งานไม่ต้องเสียเวลาในการค้น เอกสารเหมือนสมัยก่อนที ่เก็บลงแฟ มเอกสาร ข้อมูลที ่เก็บรวบรวมไว้นั ้นที ่มี ความเกี ่ยวข้องสัมพันธ์ ซึ ่งจากบทที ่แล้วได้กล่าวถึงโครงสร้างข้อมูลทําให้เห็น ว่าก่อนมาเป็น ฐานข้อมูล ( Database) ได้นั ้นมาจาก หน่วยที ่เล็กที ่สุด ที ่คอมพิวเตอร์เก็บบันทึกได้ เรียกว่า บิต (Bit) หลาย ๆ บิตรวมกันนั่นคือ 8 บิต มีค่าเท่ากับ 1 ไบต์ (Byte) หรือ 1 ตัวอักษร หลาย ๆ ตัวอักษรรวมกันเป็นฟิลด์ (Filed) หลาย ๆ ฟิลด์รวมกันเป็นเรคคอร์ด (Record) หลาย ๆ เรคคอร์ด รวมกันเป็นไฟล์ (File) และหลาย ๆ ไฟล์รวมกันมาเป็น ฐานข้อมูล (Database) นั่นเอง เมื ่อทราบแล้วว่าฐานข้อมูลมีโครงสร้างมาจากอะไรแล้ว ก่อนอื ่นเรามา ทราบถึงความเป็นมาของฐานข้อมูลคร่าว ๆ โดยฐานข้อมูลได้พัฒนาขึ ้น ครั้งแรกในปี ค.ศ. 1960 ผู้ริเริ่มได้แก่ ชาลส์ บากแมน ที ่ได้พัฒนาแบบจําลอง ข้อมูล ( Data Model ) ที ่เรียกว่า แบบจําลองลําดับชั้น ( Hierarchical Model) แบบจําลองเครือข่าย ( Network Model ) ต่อมาได้มีผู้พัฒนาแบบจําลอง เชิงสัมพันธ์ ( Relational Model ) ซึ ่งได้รับความนิยมมากจนถึงป จจุบัน และ ล่าสุดพัฒนามาเป็น แบบจําลองเชิงวัตถุ (Object Oriented Model ) บทที9

Transcript of Database

Page 1: Database

ระบบฐานขอมล

ขอมลตาง ๆ ท นาเขาสระบบคอมพวเตอรและไดออกมาเปนสารสนเทศ จะเกบรกษาและบนทกขอมลในรปแบบอเลกทรอนกส ทมวตถประสงคเพองายและสะดวกตอการเรยกใชงานไมตองเสยเวลาในการคนเอกสารเหมอนสมยกอนทเกบลงแฟมเอกสาร ขอมลทเกบรวบรวมไวนนทมความเกยวของสมพนธ ซงจากบททแลวไดกลาวถงโครงสรางขอมลทาใหเหนวากอนมาเปน ฐานขอมล (Database) ไดน นมาจาก หนวยท เลกทสด ทคอมพวเตอรเกบบนทกได เรยกวา บต (Bit) หลาย ๆ บตรวมกนนนคอ 8 บต มคาเทากบ 1 ไบต (Byte) หรอ 1 ตวอกษร หลาย ๆ ตวอกษรรวมกนเปนฟลด (Filed) หลาย ๆ ฟลดรวมกนเปนเรคคอรด (Record) หลาย ๆ เรคคอรด รวมกนเปนไฟล (File) และหลาย ๆ ไฟลรวมกนมาเปน ฐานขอมล (Database) นนเอง เมอทราบแลววาฐานขอมลมโครงสรางมาจากอะไรแลว กอนอนเรามาทราบถงความเปนมาของฐานขอมลคราว ๆ โดยฐานขอมลไดพฒนาขน ครงแรกในป ค.ศ. 1960 ผรเรมไดแก ชาลส บากแมน ทไดพฒนาแบบจาลองขอมล (Data Model) ทเรยกวา แบบจาลองลาดบชน (Hierarchical Model) แบบจาลองเครอขาย (Network Model) ตอมาไดมผพฒนาแบบจาลอง เชงสมพนธ (Relational Model) ซงไดรบความนยมมากจนถงปจจบน และลาสดพฒนามาเปน แบบจาลองเชงวตถ (Object Oriented Model)

บทท 9

Page 2: Database

260 บทท 8 ระบบฐานขอมล

สตเทพ ศรพพฒนกล

ความรพนฐานเกยวกบระบบฐานขอมล ฐานขอมล (Database) หมายถง แหลงทใชเกบรวบรวมขอมลตาง ๆ ไวดวยกน ซงขอมลนนจะตองเกยวของสมพนธกนอยางมโครงสราง เชน ฐานขอมลพนกงาน ฐานขอมลวารสารอเลกทรอนกส ระบบฐานขอมล (Database System) หมายถง การเกบรวบรวมขอมลทเกยวของสมพนธกนไวอยางมระบบ โดยมองคประกอบของฮารดแวร ซอฟตแวร บคลากรทเกยวของกบระบบฐานขอมล ขอมลทตองการเกบ เปนตน ซงทาใหผใชสามารถจดการขอมล ไดงาย เชน เพมเตมขอมล (Add/Insert) เรยกดขอมล (Select/Query) แกไขขอมล (Edit/Modify) หรอลบขอมล (Delete/Erase) ไดอยางสะดวกและรวดเรว ระบบจดการฐานขอมล (Database Management System: DBMS) หมายถง สถาปตยกรรมซอฟตแวร อาจมไดหลายแบบ เชน สาหรบฐานขอมลขนาดเลกทมผใชคนเดยว ฐานขอมลขนาดใหญทมผใชจานวนมาก ซงใชสถาปตยกรรมแบบลกขายกบเครองบรการกลาง (client-server) ทาหนาทเปนตวประสานการใชงานของผใช (User) กบฐานขอมล ดแลรกษาความปลอดภยของขอมล เปนตน สาหรบโปรแกรมจดการฐานขอมลทเรารจกกนทวไป เชน MS-Access, Oracle, FoxPro, Dbase เปนตน

Page 3: Database

บทท 8 ระบบฐานขอมล 261

สตเทพ ศรพพฒนกล

ภาพท 9.1 การประมวลผลแบบฐานขอมล จากภาพท 9.1 มการจดเกบแฟมขอมลบคลากร แฟมขอมลรายวชา และแฟมขอมลเงนเดอนไวในฐานขอมลเดยวกน เวลาทผใชจะเขาใชขอมล กสามารถใชผานโปรแกรมบคลากร โปรแกรมจดตารางสอน โปรแกรมบญช แตกยงไมมระบบดแลความปลอดภยของฐานขอมล เนองจากไมมการกรองหรอตรวจสอบผใชทาใหมโอกาสทจะทาใหขอมลเกดการลกขโมยการปลอยไวรสเขาระบบฐานขอมล และไมมระบบปองกนความปลอดภยทเพยงพอ กจะทาใหฐานขอมลเกดการเสยหายได จงตองมการพฒนาระบบจดการฐานขอมล (DBMS) ขนมาดแลระบบฐานขอมลตามภาพท 9.2

โปรแกรมบคลากร

โปรแกรมจดตารางสอน

แฟมขอมล

บคลากร

แฟมขอมล

รายวชา

แฟมขอมล

เงนเดอน

ผใช

โปรแกรมบญช

ผใช

ผใช

ฐานขอมล

Page 4: Database

262 บทท 8 ระบบฐานขอมล

สตเทพ ศรพพฒนกล

ภาพท 9.2 การประมวลผลแบบฐานขอมลทม DBMS หนาทของระบบจดการฐานขอมล

หนาทหลกของระบบจดการฐานขอมล (Database Management

System: DMBS) หรอโปรแกรมจดการฐานขอมล มดงน

1. จดเกบและดแลขอมล (Store and Maintain Data) ขอมลถกกรอกเขาสระบบฐานขอมล และจดเกบรวบรวมในรปของฐานขอมลไวดวยกน โดยมระบบจดการฐานขอมลผดแลรกษาขอมลเหลานน 2. ประสานงานกบระบบปฏบตการ (Interface) เนองจากการใชงานฐานขอมลสวนมากมกจะเปนขอมลทมขนาดใหญ ขอมลทงหมดสามารถถกนาเขามาไวในหนวยความจาไดพรอมกน หมายถง ขอมลทงหมดจะอยในดสกและถกนามาอยในหนวยความจาเฉพาะสวนทกาลงใชงานเทานน ซงหนาทในการคนหาขอมลทผใชตองการจากดสก นามาไวใน

แฟมขอมล

บคลากร

แฟมขอมล

รายวชา

แฟมขอมล

เงนเดอน

DBMS

โปรแกรมบคลากร

โปรแกรมจดตารางสอน

ผใช

โปรแกรมบญช

ผใช

ผใช

ฐานขอมล

Page 5: Database

บทท 8 ระบบฐานขอมล 263

สตเทพ ศรพพฒนกล

หนวยความจานน เปนหนาทของระบบปฏบตการ หรอ OS ดงนน DBMS จะเปนตวททาหนาทประสานงานกบสวนจดการแฟมขอมล (File Manager) ของ OS ในการจดเกบ เรยกใช และแกไขขอมลในฐานขอมลนน ๆ 3. ควบคมรกษาความปลอดภยของขอมล (Security Control) เพอปองกนไมใหบคคลทไมพงประสงคเขามาลวงละเมดการใชฐานขอมลและปองกนไวรสเขาระบบ ซงจะไมใหผทไมไดรบอนญาตเขามาเรยกดขอมล หรอ แกไขขอมลได 4. ควบคมความคงสภาพของขอมล (Integrity Control) ระบบจดการฐานขอมลและควบคมคาของขอมลใหอยในกรอบทเปน ไปได (Domain) ตามทไดกาหนดไวในสวนของเคารางของฐานขอมล เชน ยอดเงนฝากของบญชฝากประจา แตละครงจะตองไมนอยกวา 10,000 บาท หรอ นกศกษาทมาลงทะเบยนจะตองเปนนกศกษาทมรหสนกศกษาทปรากฏอยในแฟมขอมลนกศกษาเทานน 5. ควบคมการใชขอมลพรอมกนของผใช (Concurrency Control) ฐานขอมลมกนามาใชงานระบบคอมพวเตอรทผใชหลายคน สามารถเรยกใชขอมลเดยวกนไดพรอมกน ดงนน ระบบจดการฐานขอมลจะตอง ทาหนาทควบคมลาดบการทางานใหเปนไปอยางถกตองเหมาะสม เชน ในระหวางทมผใชบางคนกาลงแกไขขอมลอย ถามผใชคนอนตองการใชขอมลเดยวกน จะตองรอใหแกไขเสรจเรยบรอยกอน จงจะสามารถเรยกใชได เพอปองกนไมใหเกดปญหาขอมลทไดรบไมถกตองทนสมย (Not Updated) ตารางท 9.1 ขอดและขอเสยของระบบฐานขอมล

Page 6: Database

264 บทท 8 ระบบฐานขอมล

สตเทพ ศรพพฒนกล

ขอดของการประมวลผลแบบฐานขอมล

ขอเสยของการประมวลผลแบบฐานขอมล

1. หลกเลยงความขดแยงของขอมลได ขอมลเดยวกนอยหลายทอาจไมตรงกนได 2. สามารถใชขอมลรวมกนได ไมเปลองเนอทจดเกบขอมล 3. ลดความซาซอนของขอมล ไมตองเกบขอมลชดเดยวกนไวหลายท 4. รกษาความถกตองเชอถอไดของขอมล กาหนดกรอบคาความเปนไปไดของขอมลได 5. สามารถกาหนดความเปนมาตรฐานเดยวกนได ใชขอมลมลกษณะเดยวกน เชน วน/เดอน/ป 6. สามารถกาหนดระบบความปลอดภยของขอมลได 7. ความเปนอสระของขอมลและโปรแกรม

1. มตนทนสง ทงฮารดแวร ซอฟตแวร และบคลากร 2. มความซบซอน การเรมใชตองมการออกแบบฐานขอมล วางระบบ 3. เสยงตอการหยดชะงกของระบบ ขอมลในฐานขอมลถกจดเกบอยในลกษณะของศนยกลาง (Centralized Database System) ดงนน ความลมเหลวของการทางานบางสวนของผใชบางคน อาจทาใหระบบฐานขอมลทงระบบหยดชะงกได

Page 7: Database

บทท 8 ระบบฐานขอมล 265

สตเทพ ศรพพฒนกล

องคประกอบของระบบฐานขอมล ระบบฐานขอมลโดยทวไปจะแบงออกเปน 5 สวน ซงสอดคลองกบ ระบบสารสนเทศ ไดแก ฮารดแวร ซอฟตแวร ขอมล บคลากร และขนตอน การปฏบตงาน มรายละเอยด ดงน 1. ฮารดแวร (Hardware) อปกรณตาง ๆ ท เกยวกบการระบบฐานขอมลทพรอมอานวย ความสะดวกใหกบผใชในการเรยกใชขอมลในฐานขอมล ซงจะมประสทธภาพมากนอยเพยง ใดขนกบขนาดของหนวยความจาหลก ความเรว ใน การประมวลผลของซพย อปกรณรบขอมลเขา /ออก รวมถงหนวยความจาสารองเพอใชเกบขอมล และอปกรณเครอขายคอมพวเตอร เพอรองรบ การเชอมโยง (Link) ไปยงคอมพวเตอรทก ๆ เครอง ใหสามารถแบงปนทรพยากรรวมกนได 2. ซอฟตแวร (Software) เปนสวนททาหนาทประสานการทางานใหผใชสามารถตดตอกบฐานขอมล ซงจะมซอฟตแวรฐานขอมล 2 ประเภท ไดแก 1) ซอฟตแวรประยกต (Application Software) เปนโปรแกรมทพฒนาขนมา อาจพฒนาเองหรอโปรแกรมสาเรจรป ซงการเลอกใชโปรแกรมจะแตกตางกนออกไป ขนอยกบผใชงานขอมลแตละคนวาจะใชโปรแกรมอะไรทางานกบขอมลในฐานขอมล เชน โปรแกรมลกคาส มพนธทาใหสามารถเขาถงขอมลของลกคา ตรวจสอบดประวตของลกคา ทอยลกคา การใหสวนลด การใหเครดตกบลกคา สามารถตดตอสอสารกบลกคาไดสะดวกขน เปนตน

Page 8: Database

266 บทท 8 ระบบฐานขอมล

สตเทพ ศรพพฒนกล

2) ระบบจดการฐานขอมล (Database Management System: DMBS) ทาหนาทควบคมดแล จดการใชขอมล และรกษาความปลอดภยของขอมลทเกบไวในฐานขอมล ซงถอวาเปนสอกลางระหวางผใช โปรแกรมประยกต และฐานขอมล เพอใหผใชสามารถทางานไดสะดวกมากยงขน และจดการการเขาใจขอมลวาใครจะไดเขาใชกอนหลง อาจใชเทคนค การจดแบงเวลา (Time sharing) ในการเขาใชขอมลพรอม ๆ กนของผใช หลาย ๆ คน 3. ขอมล (Data) ขอมลตาง ๆ ทจดเกบลงในฐานขอมล จะเปนขอมลทเกบรวบรวมไวอยทศนยกลาง (Server) ซงขอมลในฐานขอมลนนสามารถเขาถง (Retrieve) และเรยกใช (Query) จากหลาย ๆ คน ทเชอมตอเขาระบบเครอขายได ซงจะสามารถเรยกใชขอมลรวมกนหรอพรอม ๆ กนได (Concurrency) ในเวลาเดยวกน แตผใชแตละคนจะมองเหนขอมลในฐานขอมลในมมมอง (View) ทแตกตางกนออกไป 4. บคลากร (People) บคลากรทเกยวของกบระบบฐานขอมล มดงน

4.1 ผใชทวไป (User) เปนบคคลทเขามาใชขอมลจากฐานขอมล การเขาใชงานในฐานขอมลถาเปนบคคลทเกยวของกบขอมลนนโดยตรงกสามารถจะด หรอผบรหารฐานขอมล (DBA) อาจกาหนดสทธใหสามารถแกไข เพม หรอ ลบขอมลได แตถาเปนบคคลภายนอกอาจเขามาดขอมลหรอพมพออกมาเปนรปของเอกสารได ตวอยาง เชน ระบบการจองตวเครองบนออนไลน ผใชท วไป อาจเปนพนกงานรบจองตว หรอลกคาทตองการจองตว และเม อ ผานกระบวนการจองเสรจเรยบรอยกสามารถพมพเปนเอกสารเพอใชเปนหลกฐานการจองไดทนท

Page 9: Database

บทท 8 ระบบฐานขอมล 267

สตเทพ ศรพพฒนกล

4.2 พนกงานปฏบตการ (Operator) เ ปนผทท าหนาท ปอนขอมลเขาระบบฐานขอมล หรอ

การตรวจสอบความถกตองของขอมลกอนนาเขาสระบบ ผควบคมเครอง เปนตน

4.3 นกวเคราะหและออกแบบระบบ (System Analyst) เปนผศกษาความเปนไปไดของการพฒนาระบบฐานขอมลทใชในองคกร และทาการวเคราะหการจดเกบขอมล รวบรวมความตองการของผใช (User Requirement) วเคราะหคาใชจายและจดคมทนของการพฒนาหรอนาระบบฐานขอมลมาใช วางแผนการดาเนนงานตามกรอบของการวเคราะหและออกแบบระบบ ซงจะวเคราะหระบบงานเดม จากนนวเคราะหและออกแบบระบบงานใหมกอนสงตอไปยงโปรแกรมเมอร

4.4 โปรแกรมเมอร (Programmer) เปนบคคลททาหนาทเขยนโปรแกรมประยกต (Application Program) ตามทนกวเคราะหและออกแบบระบบไดทาเอาไว ซงโปรแกรมเมอรห รอนก เ ขยน โปรแกรมจะ เ ลอก ใ ช โ ปรแกรม ในการพฒนาร ะบ บ ตามความเหมาะสม การมประสบการณในการเขยนโปรแกรมมาก ๆ จะทาใหเลอกใชเทคนคทดจะทาใหประมวลผลขอมลไดรวดเรว แมนยา และตองเขยนใหถกตรรกะ (Logic) จงจะสงผลใหผลลพธหรอสารสนเทศทไดมความถกตอง

4.5 ผบรหารฐานขอมล (Database Administrator: DBA) เปนบคคลททาหนาทดแล ควบคมการบรหารจดการงาน ตาง ๆ ของระบบฐานขอมลทงหมด โดยความรบผดชอบของ DBA มดงน 1) ตดสนใจวาจะรวมขอมลเขาไวในระบบฐานขอมลใดบาง 2) วางแผน วเคราะห และตดสนใจวาควรจะจดเกบขอมลดวยวธใด และใชเทคนคในการเรยกใชขอมล 3) ประสานงานกบผใช (User Interface) คอยใหคาแนะนา ชวยเหลอแกผใชเมอประสบปญหาในการใชงานฐานขอมล หรอไมสามารถเรยกขอมลขนมาดได 4) กาหนดระบบรกษาความปลอดภย (Data Security) และ คงสภาพขอมล (Data Integrity)

Page 10: Database

268 บทท 8 ระบบฐานขอมล

สตเทพ ศรพพฒนกล

5) กาหนดแผนการในการสรางระบบขอมลสารอง (Backup System) และการฟนสภาพขอมล (Discovery) 6) สารวจดผลการทางาน และตรวจสอบความตองการของผใช

5. ขนตอนการปฏบตงาน (Procedure) การใชขอมลในระบบฐานขอมลจะมข นตอนในการใชงาน ซงการพฒนาระบบฐานขอมลขนมาใหมจะยงไมเคยมใครใชงานมากอน ทาใหตองเรมเรยนรและฝกใชงานระบบฐานขอมล ดงนนผพฒนาระบบฐานขอมล จงควรจด ทาเอกสารทระบถงข นตอนการทางานของหนาทงานตาง ๆ ใหชดเจน ทงในการใชงานระบบฐานขอมลทเปนสภาวะปกต และในสภาวะทระบบอาจ เกดปญหาหรอใชงานไมได (Failure) ซงจะเปนขนตอนสาหรบการปฏบตงานของบคลากรในองคกรทกระดบ ระดบของการออกแบบฐานขอมลแบงได 3 ระดบ

1. การออกแบบฐานขอมลระดบแนวความคด (Conceptual Database Design) เปนขนตอนการออกแบบระดบบนสด นาเสนอขอมลและความสมพนธกนของขอมลในระบบฐานขอมล ซงเขยนอยในรปของแผนภาพ (Diagram) โดยสญลกษณตาง ๆ ทใชแทนการทางาน เชน

- สเหลยมผนผา หมายถง เอนตต (Entity) - วงร หมายถง แอตทรบวต (Attribute)

- เสนแสดงทศทาง หมายถง ความสมพนธระหวาง เอนตต (Relationship)

Page 11: Database

บทท 8 ระบบฐานขอมล 269

สตเทพ ศรพพฒนกล

ซงเราจะเรยกวาสมพนธของขอมลทเราสนใจระหวางเอนตต (Entity) วา E-R Model ซงมการแสดงเอนทต และแตละเอนตตจะมแอตทรบวต และเขยนออกมาเปนความสมพนธระหวางเอนทต โดยในแตละเอนตตน กจะ มคยหลก (Primary Key: PK) สาหรบอางองขอมลซงจะมคาของขอมลไมซากน โดยการเขยนทงหมดนเปนเพยงแนวความคดทเขยนออกมาในรปแบบของแผนภาพ หลงจากทสรางเปน E-R Model ออกมาไดแลว กจะแปลง E-R Model ใหอยในรปแบบของโมเดลอน ทสอดคลองกบระบบจดการฐานขอมล (DBMS) ทเลอกใชตอไป เชน ฐานขอมลเชงสมพนธ (Relational Database Management System: RDBMS) 2. การออกแบบฐานขอมลระดบตรรกะ (Logical Database Design)

เปนข นตอนการออกแบบระดบกลาง โดยการออกแบบฐานขอมลระดบตรรกะ (Logical Database Design) จะตอเนองจากการออกแบบฐานขอมลระดบแนวความคด (Conceptual Database Design) ทไดมาจากการวเคราะหความตองการของผใช และรวบรวมกฎเกณฑตาง ๆ โดยการใช โมเดลฐานขอมลทสอดคลองกบระบบจดการฐานขอมลทเลอกใช และปรบปรงโครงสรางฐานขอมลใหมความซาซอนกนนอยทสด ทเรยกวา Normalization

3. การออกแบบฐานขอมลระดบกายภาพ (Physical Database Design) เปนข นตอนการออกแบบในระดบลางสด ซงเกยวกบการจดเกบขอมลจรง ๆ ภายในหนวยเกบขอมล เชน ฮารดดสก เพอใหสามารถเพมประสทธภาพในการเขาถงหรอการคนหาขอมล ในขนตอนนอาจเปนการสรางอนเดกซ (Index) ในการจดตาแหนงทอยของขอมลภายในหนวยเกบ เปนตน สามารถเขยนออกเปนแผนภาพความสมพนธของการออกแบบฐานขอมลแตละระดบ ไดดงน

Page 12: Database

270 บทท 8 ระบบฐานขอมล

สตเทพ ศรพพฒนกล

ภาพท 9.3 ความสมพนธของฐานขอมลแตละระดบ

ความสมพนธของเอนตต (Entity Relationship) ความสมพนธของขอมลทจดเกบไวในฐานขอมล จะตองมความสมพนธกนอยางนอย 1 ค โดยมคาศพททควรร ดงน นยามศพท เอนตต (Entity) หมายถง สงทเราสนใจทจะเกบไวในฐานขอมล เชน อาจารย รายวชา สาขาวชา คณะ เปนตน แอตทรบวตต (Attribute) หมายถง รายละเอยดและคณลกษณะของเอนตต เชน อาจารย จะมแอตทรบวตรหสอาจารย ชออาจารย นามสกล สาขาวชา เปนตน ความสมพนธ (Relationship) หมายถง เอนตต (Entity) แตละ เอนตตทมความสมพนธ เชน ความสมพนธระหวางเอนตตสาขาวชากบอาจารย เขยนเปนแผนภาพไดดงน

Conceptual Database Design

Physical Database Design

Logical Database Design

Page 13: Database

บทท 8 ระบบฐานขอมล 271

สตเทพ ศรพพฒนกล

ภาพท 9.4 ตวอยางท 1 การเขยนแผนภาพความสมพนธระหวางเอนตต ความสมพนธระหวางเอนตตของภาพท 9.4 หมายถง อาจารยสงกดได 1 สาขาวชา ในขณะท 1 สาขาวชาจะมอาจารยไดหลายคน

ภาพท 9.5 ตวอยางท 2 การเขยนแผนภาพความสมพนธระหวางเอนตต ความสมพนธระหวางเอนตตของภาพท 9.5 หมายถง ภาควชาประกอบดวยสาขาวชา ในขณะทหลายสาขาวชาอยใน 1 ภาควชา การระบชอความสมพนธระหวางเอนตต จะพจารณาจากทศทางของความสมพนธจากเอนตตหนงไปอกเอนตตหนง นอกจากคานงถงความสมพนธระหวางเอนตตแลว ยงตองคานงถงจานวนขอมลทเกดขนระหวางความสมพนธ (Cardinality Ratio) ของทงสองเอนตตดวยวาเปนเทาไร ความสมพนธของเอนตตจะเกดขนได 3 แบบ ไดแก 1. ความสมพนธแบบหนงตอหนง (One-to-One Relationship) 2. ความสมพนธแบบหนงตอกลม (One-to-Many Relationship) 3. ความสมพนธแบบกลมตอกลม (Many-to-Many Relationship) 1. ความสมพนธแบบหนงตอหนง (One-to-One Relationship) เอนตต A มความสมพนธแบบหนงตอหนงกบเอนตต B หมายถง ขอมลหนงแถวใด ๆ ของ A จะมความสมพนธกบขอมล B เพยงแถวเดยว

ภาควชา สาขาวชา

ประกอบดวย

อาจารย สาขาวชา สงกดอย

Page 14: Database

272 บทท 8 ระบบฐานขอมล

สตเทพ ศรพพฒนกล

เทานน สามารถเขยนเปนความสมพนธในวงเลบไดวา (1:1) แสดงใหเหนวาเปนความสมพนธระหวางเอนตตแบบหนงตอหนง

ภาพท 9.6 ความสมพนธแบบ One-to-One

ความสมพนธระหวางเอนตตของภาพท 9.6 หมายถง หวหนาภาควชา 1 คน บรหารได 1 ภาควชา ในขณะททางกลบกน 1 ภาควชา บรหารโดยหวหนาภาควชา 1 คน จะเขยนเสนความสมพนธตรงกลางไดวา (1:1) ซง หวลกศรมความหมายวา ถาเปน 1 หว หมายถง เปน One

2. ความสมพนธแบบหนงตอกลม (One-to-Many Relationship) เอนตต A มความสมพนธแบบหนงตอหนงกลมกบเอนตต B หมายถง ขอมล 1 แถวใน A สามารถมความสมพนธกบขอมลใน B ไดมากกวา 1 แถว แตเมอมองยอนกลบขอมล 1 แถวใน B จะมความสมพนธกบขอมลใน A ไดเพยงหนงแถว

ภาพท 9.7 ความสมพนธระหวางเอนตตแบบ One-to-Many

จากแผนภาพขางตนหมายถงภาควชาสงกดอย ไดเพยง 1 คณะ ในขณะททางกลบกน 1 คณะมไดหลายภาควชา อาจเกดขอสงสยวาทาไม ขนดวย Many กอนและตามดวย One ซงในความเปนจรงแลวไมจาเปนวาจะอยดานใดไมวาจะเปน 1:M หรอ M:1 เมออธบายความสมพนธแลวมคาเทากนเพยงแตใครจะเปน One หรอ เปน Many เทานน ไมมความแตกตางกนนนเอง

หวหนาภาควชา ภาควชา บรหารโดย

(1:1)

ภาควชา คณะ สงกดอย (M:1)

Page 15: Database

บทท 8 ระบบฐานขอมล 273

สตเทพ ศรพพฒนกล

3. ความสมพนธแบบกลมตอกลม (Many-to-Many Relationship) เอนตต A มความสมพนธแบบกลมตอกลมกบเอนตต B หมายถง ขอมลแตละแถวใน A มความสมพนธกบขอมลใน B ไดมากกวา 1 แถว และเมอมองยอนกลบขอมลแตละแถวใน B กสามารถมความสมพนธกบขอมลใน A ไดมากกวา 1 แถว เชนเดยวกน จะเขยนความสมพนธ ระหวางเอนตต แทนดวย (M:N) เชน

ภาพท 9.8 ความสมพนธระหวางเอนตตแบบ Many-to-Many ความสมพนธระหวางเอนตตแบบ Many-to-Many หมายถง รายวชาหลายรายวชาทนสตลงทะเบยนไดมากกวา 1 รายวชา ในขณะทนสตหลายคนกสามารถลงทะเบยนไดหลายรายวชา ซงความสมพนธระหวาง 2 เอนตตทเปนแบบกลมตอกลม นนจะ ไมเกดขน เนองจากจะเกดความยงยากทจะไปกระทบกบเอนตตตวอนดวย เชน อาจมปญหาในดานการปรบปรงแกไขขอมล โดยทวไปมกจะไมยอมใหม Entity ทมความสมพนธกนแบบกลมตอกลมในฐานขอมล (ยกเวนฐานขอมลแบบ Network Model) วธการปรบแกไมใหเกด Many to Many คอ ใหสรางเอนตตข นมาใหมทเปนตวเชอมระหวางสองเอนตตเดม จะเรยกวา “Associative Entity” และปรบความสมพนธของเอนตตเดมกบใหมใหอยในรป 1:M ไดดงน

ภาพท 9.9 ความสมพนธระหวางเอนตตแบบ One-to-Many

รายวชา นสต ลงทะเบยน (M:N)

รายวชา นสต

รายละเอยดลงทะเบยน

ประกอบดวย

(1:M) ลงทะเบยน

(M:1)

Page 16: Database

274 บทท 8 ระบบฐานขอมล

สตเทพ ศรพพฒนกล

ความสมพนธระหวางเอนตตของภาพท 9.9 หมายถง ขอมลรายวชา ประกอบดวยรายละเอยดของรายวชา เชน รหสรายวชา ชอวชา จานวนหนวยกต ขอมลนสตทลงทะเบยน ประกอบดวยรายละเอยดของนสต เชน รหสนสต ชอนสต นามสกลนสต สาขาวชา นนคอ ในรายละเอยดลงทะเบยนจะเปนตวเชอมความสมพนธของสองเอนตตเดม และดงคยหลก (Primary Key: PK) ของทงสองเอนตตมาไวทเอนตตใหม ซงกจะสามารถเรยกใชขอมลไดทงสองเอนตตเดม นนเอง โมเดลฐานขอมล (Database Models) โมเดลฐานขอมล แบงได 4 รปแบบ (Model) คอ 1. ฐานขอมลเชงลาดบชน (Hierarchical Database) 2. ฐานขอมลแบบเครอขาย (Network Database) 3. ฐานขอมลเชงสมพนธ (Relational Database) 4. ฐานขอมลเชงออบเจกต (Object-Oriented Database)

โดยโมเดลฐานขอมลทกชนด ประกอบดวยองคประกอบ 2 สวน ไดแก สวนท 1 โครงสราง (Structure) หมายถง โครงสรางขอมล ซงอาจจะไมใชโครงสรางทจดเกบจรง แตเปนโครงสรางในมมมองของผใชระบบจดการฐานขอมล (DBMS) ทมการจดเกบในระดบลางทคอมพวเตอรเขาใจได คอ 0,1 และระดบทมนษยเขาใจได คอ ไบต ฟลด เรคคอรด ไฟล และฐานขอมล สวนท 2 การปฏบตการใชงาน (Operation) หมายถง วธการทผใชสามารถเรยกดและแกไขขอมลในระบบได ดวยการใชภาษาสอบถาม เชงโครงสราง (Structured Query Language: SQL) 1. ฐานขอมลเชงล าดบชน (Hierarchical Database) โครงสรางของฐานขอมลเชงลาดบชน จะจดเกบขอมลในลกษณะความสมพนธแบบพอ-ลก (Parent-Child Relationship Type: PCR Type)

Page 17: Database

บทท 8 ระบบฐานขอมล 275

สตเทพ ศรพพฒนกล

โดยจะเรยกขอมลแตละสงทสนใจจะเกบขอมล (Entity) วา เรคคอรด (Record) ซงในแตละเรคคอรดประกอบดวย คาของฟลดตาง ๆ Entity จะตงชอเปนคานาม ใชเรยกสงทเราสนใจทจะเกบขอมลไวในฐานขอมล เชน นสต อาจารย รายวชา เปนตน

ภาพท 9.10 ความสมพนธระหวางเอนตตในฐานขอมลแบบลาดบชน

จากภาพท 9.10 โครงสรางฐานขอมลแบบลาดบชน ประกอบดวย ประเภทของเรคคอรด (Record Type) และความสมพนธ (Relation) มดงน 1. เรคคอรด ไดแก สาขาวชา อาจารย และรายวชา 2. ความสมพนธของแตละเรคคอรดเปนแบบ PCR ไดแก - ความสมพนธของสาขาวชากบอาจารย โดยมสาขาวชาเปน “Parent Record Type” และอาจารยเปน “Child Record Type” - ความสมพนธของอาจารยกบรายวชา มอาจารยเปน “Parent Record Type” และรายวชาเปน “Child Record Type” 3. ความสมพนธเปนแบบ 1:M (One-to-Many)

สาขาวชา

รหสสาขาวชา ชอสาขาวชา

อาจารย

รหสอาจารย ชอ นามสกล ต าแหนง

รายวชา

รหสรายวชา ชอรายวชา จ านวนหนวยกต

1:M

1:M

Page 18: Database

276 บทท 8 ระบบฐานขอมล

สตเทพ ศรพพฒนกล

คณสมบตของฐานขอมลแบบล าดบชน มดงน 1. หากเรคคอรดใดเปนราก (Root) ของเคารางแลวจะเปนเรคคอรดแบบ Child Record Type ไมได 2. ทกเรคคอรดยกเวนราก สามารถมความสมพนธกบเรคคอรดแบบ Parent Record Type ไดหนงความสมพนธ 3. ทกเรคคอรดสามารถเปนเรคคอรดแบบ Parent Record Type ได 4. ถาเรคคอรดใดมลกมากกวา 1 เรคคอรดแลว การลาดบความสมพนธของเรคคอรดลกจะลาดบจากซายไปขวา Record สาขาวชา Record อาจารย Record รายวชา

ภาพท 9.11 ความสมพนธของขอมลในฐานขอมลเชงลาดบชน

VED พฒนอาชวศกษา อาชวศกษา

F2057 สตเทพ ศรพพฒนกล อาจารย

01176111 หลกอาชวศกษา 3

01176241 MIS 3

01176511 สารตถอาชวศกษา 3

รหสสาขาวชา ชอสาขาวชา ชอภาควชา

รหสอาจารย ชออาจารย ตาแหนง

รหสรายวชา ชอรายวชา จานวนหนวยกต

F2012 พนต เขมทอง รศ.

Page 19: Database

บทท 8 ระบบฐานขอมล 277

สตเทพ ศรพพฒนกล

2. ฐานขอมลแบบเครอขาย (Network Database) โครงสรางของฐานขอมลเชงเครอขาย ประกอบดวย 1. ประเภทของเรคคอรด ซงแบงออกเปน

- เรคคอรดหลก (Owner Record Type) - เรคคอรดสมาชก (Member Record Type) - กลมขอมลของเรคคอรดนน ๆ

2. ความสมพนธระหวางเรคคอรดหลกและเรคคอรดสมาชก เรยกวา Set Type อาจเปนแบบ 1:1 1:M หรอ M:N กได เชน

Record: สตอกสนคา

Record: สนคา

Record: รานคาผผลตสนคา

ภาพท 9.12 ความสมพนธระหวางเอนตตในฐานขอมลแบบเครอขาย

รหสสตอกสนคา ขนาดทเกบสนคา

รหสสนคา ชอสนคา ราคาตอหนวย ปรมาณ

รหสรานผผลตสนคา ชอราน ทต งราน

NTN นวเทคโน ตลงชน INV อนโนเวต รามอนทรา

A1 50000 B3 20000 C2 30000

CMR กลองดจตอล 12000 500 FLD แฟรชไดรฟ 750 30000

TSM ทนสมย เตาปน

Record: สตอกสนคา

Record: สนคา

Record: รานคาผผลตสนคา

Page 20: Database

278 บทท 8 ระบบฐานขอมล

สตเทพ ศรพพฒนกล

จากภาพจะเหนวาเปนความสมพนธทเชอมโยงหากนไดหมด เชน สตอกสนคาไปสมพนธกบสนคา และยงไปสมพนธกบรานคาผผลตสนคาดวย 3. ฐานขอมลเชงสมพนธ (Relation Database) โครงสรางของฐานขอมลเชงส มพนธทมระบบจดการฐานขอมล เชงสมพนธ (Relational Database Management System: RDBMS) จะมความซบซอน (Flexible) มากกวาฐานขอมลแบบลาดบชนและฐานขอมลแบบเครอขาย ซงฐานขอมลเชงสมพนธจะมการจดเกบขอมลในรปของตาราง (Table) สองมต เทยบไดกบไฟล (File) ประกอบดวย แถว (Row) เทยบไดกบ เรคคอรด (Tuples Records) และคอลมน (Column) เทยบไดกบแอตทรบวต (Attribute) หรอฟลด (Field) และแตละตารางจะตองมคยหลก (Primary Key: PK) เพอใชเปนตวเชอมความสมพนธแตละตาราง ลกษณะการเกบขอมลลงฐานขอมลจะแตกตางจากการออกแบบจาลอง คอจะเกบเปนแบบกายภาพ (Physical) ซงการเขาถง (Retrieve Data) จะใชภาษาสอบถามเชงโครงสราง (SQL) เชน Select….. From…. Where… หมายถง เลอกฟลดอะไรบาง ทตองการด จากตารางไหน และมเงอนไขอะไรบาง ตวอยาง ถาตองการใหแสดงชอนสตทไดเกรดเฉลยรวมนอยกวา 2.00 วามใครบาง Select Student_Name, Student_Surname From Student Where Sum_Grade<2.00; หมายถง เลอกฟลด ชอนสต นามสกลนสต จากตารางขอมลนสต โดยมเงอนไขวาดเฉพาะนสตทไดเกรดเฉลยรวมนอยกวา 2.00

Page 21: Database

บทท 8 ระบบฐานขอมล 279

สตเทพ ศรพพฒนกล

โครงสรางขอมลในแตละ Table สามารถเชอมโยงความสมพนธได ดงน

Table: นสต

Field name Data type Description Stu_ID (PK) Text (9) รหสนสต Dep_ID (FK) Text (3) รหสสาขาวชา Stu_Name Text (15) ชอนสต Stu_Surname Text (20) นามสกลนสต Stu_age Number (2) อาย

Table: สาขาวชา

Field name Data type Description Dep_ID (PK) Text (3) รหสสาขาวชา Dep_Name Text (15) ชอสาขาวชา

Table: รายวชา

Field name Data type Description Sub_ID (PK) Text (8) รหสรายวชา Dep_ID (FK) Text (3) รหสสาขาวชา Sub_Name Text (15) ชอวชา Sub_Unit Number (1) หนวยกต

ภาพท 9.13 ความสมพนธเชงโครงสรางขอมลแตละ Table

จากโครงสรางขอมลทง 3 โครงสราง จะเหนความสมพนธเกดขนระหวางตารางไดแกฟลดทเปนคยหลกของ Table หนงไปอยในอก Table หนง ทาใหเกดการเชอมโยงถงกนไดตามความสมพนธของขอมลทเปนแบบ (1:1) (1:M) หรอ (M:N) จากนนเมอมโครงสรางขอมลเรยบรอยจงคอยกรอกขอมล ลงตาราง (สมมตขอมลลงตาราง) ดงน

M

1

M

1

Page 22: Database

280 บทท 8 ระบบฐานขอมล

สตเทพ ศรพพฒนกล

Table: นสต

รหสนสต (PK) ชอนสต นามสกลนสต

อาย รหสสาขาวชา (FK)

5210602206 จตรมงคล ดนตร 18 F18 5210602214 ชชฎา ทรรภลกษณ 17 F18 5210601587 สราญทพย นนตะพนธ 18 F14 5210601463 ณฐกานต อภรกษกตตกล 17 F14 48061097 ณฐนนท บญไชย 20 F17 50270487 จรล เสงเจรญ 19 F16

Table: สาขาวชา

รหสสาขาวชา (PK) ชอสาขาวชา XF10 วชากลาง XF14 คหกรรมศาสตรศกษา XF16 การสอนคณตศาสตร XF17 การสอนวทยาศาสตร XF18 ธรกจศกษา XF19 อาชวศกษา XF24 พฒนอาชวศกษา

Table: รายวชา รหสรายวชา

(PK) ชอรายวชา หนวยกต รหสสาขาวชา

(FK) 01171111 IT for Teachers 2 XF10 01176241 MIS for Vocational Educators 3 XF19 01404101 General Science 3 XF17 01179111 Principles of Business Education 3 XF18 01180111 Principle of Home Economics 3 XF14 01176543 Vocational Education Planning 3 XF24

ภาพท 9.14 ความสมพนธระหวาง Table และขอมล

M

1

M

1

Page 23: Database

บทท 8 ระบบฐานขอมล 281

สตเทพ ศรพพฒนกล

หนวยกต

รายวชา รหสรายวชา

ชอวชา

รหสสาขาวชา

สามารถเขยนเชอมโยงความสมพนธของแตละตารางไดดวยคยหลก และคยรองเกดขนจากตารางความสมพนธขางตน จงเขยนออกมาเปนแผนภาพความสมพนธได ดงน

ความสมพนธของแตละเอนตตในฐานขอมลเชงสมพนธ เขยนเปนแผนภาพ Diagram

ภาพท 9.15 ตวอยาง E-R Diagram นสต สาขาวชา และรายวชา ซงฐานขอมลทไดรบความนยมจนถงปจจบนไดแกฐานขอมลแบบสมพนธ ในขณะทฐานขอมลแบบลาดบชนและแบบเครอขาย นาไปใช ในการออกแบบฐานขอมลนอยมากเพราะขาดความยดหยนกวาฐานขอมล แบบสมพนธนนเอง

นสต

รหสนสต ชอนสต นามสกล

อาย

สงกดอย สาขาวชา

รหสสาขาวชา ชอสาขาวชาสาขาวชา

M 1

1

M

บรหาร รหสสาขาวชา

Page 24: Database

282 บทท 8 ระบบฐานขอมล

สตเทพ ศรพพฒนกล

4. ฐานขอมลเชงออบเจกต (Object-Oriented Database) ฐานขอมลเชงออบเจกต หรอเรยกวา ระบบจดการฐานขอมลเชงวตถ (Object-Oriented Database Model System: OODBMS) ถกพฒนาโดยโปรแกรมเมอรดวยโปรแกรมภาษาเชงวตถ เชน Perl, Java, C #, Visual Basic NET., C++, Php และ Smalltalk เปนตน ซง OODBMS ใชใน การออกแบบฐานขอมลอยในปจจบนทมองเปนเชงวตถ (Object) ซงสามารถนากลบมาใชซา หรอแกไขไดทาใหไมตองเสยเวลาในการเขยนโปรแกรมคาส งมาควบคมวตถนนใหม อาจเปนประเภทกราฟ วดโอเสยง ภาพ หรอปมควบคม ซงใชกนมากในปจจบน เนองจากชวยลดขนตอนทยงยากในการออกแบบฐานขอมล

OODBMS และ RDBMS มคณสมบตทแตกตางกน 4 ประการ มดงน 1. Inheritances ซงเปนคณสมบตในการพฒนาทเกดจากการตอยอด

หรอการนาวตถ (Object) เดมมาใช 2. Data Encapsulation มคณสมบตซอนภายในสถานะ Object ซง

Object ถกทาการEncapsulation จะสามารถเขาถงไดโดยการใชงาน Method ซงสาหรบ Object ทถกทาการนนมอย 3 ประเภท ไดแก

2.1 Full Encapsulation หมายถง การกระทาใด ๆ โดยการสง Message ไปยง Object 2.2 Write Encapsulation หมายถง อนญาตใหมการอานเทานน 2.3 Partial Encapsulation หมายถง อนญาตใหมการอานและเขยนไดในบางสวน

3. Object Identity หมายถง การอนญาต ให Object ในระบบฐานขอมลนนมความเปนอสระตอกน

4. Polymorphism และ Dynamic Binding หมายถง อนญาตให มการสรางการดาเนนงานสาหรบ Object อนหนง แลวทาการแชรคณสมบตไปยง Object อนได

Page 25: Database

บทท 8 ระบบฐานขอมล 283

สตเทพ ศรพพฒนกล

จดเดนของ OODBMS ไดแก 1. สรางขนเพอเพมความสามารถใหกบ RDBMS เพอใหสนบสนน

การใชงานในหลาย ๆ Application 2. สามารถจดเกบขอมลสมยใหม และการเขาถงทปรบปรง

ประสทธภาพของการ Query ขอมลไดงายขน 3. การใช Object Oriented มหลกวธคดทใกลเคยงธรรมชาต หรอ

ใกลเคยงกบมนษยมากขน 4. ทาใหองคกรสามารถใชระบบเดมอยได โดยไมตองทาการเปลยน

ระบบหลกมากมายนก และทาใหผใชงานรวมถงโปรแกรมเมอร นนเรมตนใชงาน Object oriented ในเวลาเดยวกน

การสรางและออกแบบฐานขอมลเบองตนตามโมเดลฐานขอมล

เชงสมพนธ ดวยโปรแกรม MS-Access การสรางและออกแบบฐานขอมลในโปรแกรม MS-Access

เราเขาใจแลววา ฐานขอมล (Database) คอแหลงทใชในการเกบรวบรวมขอมลทมความสมพนธ เกยวของกนไวดวยกน อยางมระบบ แบบแผน เปนหมวดหม เชน ขอมลของลกคา จะตองเกยวของกบขอมลสนคา และขอมลพนกงานขาย เปนตน เรยกวา "ฐานขอมลเชงสมพนธ" ซงขอมลลกษณะน หากใชระบบการจดเกบแบบเดม จะทาใหเกดปญหาการซาซอนของขอมล การยากตอการดแลแกไข แตโปรแกรมจดการฐานขอมล จะอาศยหลกการสรางความสมพนธระหวางขอมล โดยอาศยขอมลบางตว เปนตวเชอมความสมพนธ เชน อาศยรหสของสนคา หรอรหสลกคา หรอรหสประจาตวพนกงานขาย การจดการฐานขอมลเชงสมพนธน Relational Database Management System หรอใชคายอวา RDBMS

การจดเกบฐานขอมลสามารถใชโปรแกรมอะไรจดการกได หากขอมลนนมไมมากนก หรอไมซบซอนเกนไป แตหากตองการความยดหยนใน

Page 26: Database

284 บทท 8 ระบบฐานขอมล

สตเทพ ศรพพฒนกล

การทางาน โปรแกรม Microsoft Access เปนโปรแกรมหนงทตดมากบ Microsoft Office เปนโปรแกรมทออกแบบมาเพอชวยในการจดการฐานขอมล จากการทางานแบบเดม ๆ ดวยมอ เสยเวลาและอาจเกดความผดพลาด ใหทางานและจดการกบขอมลเปนระบบมากยงขน และ MS-Access เองใชงานงาย เปนโปรแกรมจดการฐานขอมลทเหมาะกบการจดการขอมลในองคกรขนาดเลกและกลาง

คณสมบตของโปรแกรม MS-Access 1. การนยามขอมล คอ นยามโครงสรางของฐานขอมล เชน

ตารางขอมลควรมลกษณะอยางไร ขอมลทจดเกบมรปแบบอยางไร และขอมลสมพนธกนอยางไร

2. การจดการขอมล คอ การนาขอมลเขา การดแลขอมลในฐานขอมล และเรยกมาใชงาน เชน เรยกดขอมล การเพมเตมหรอลบขอมล การสบคนตามเงอนไขทกาหนด

3. การควบคมขอมล คอ การดแลการใชขอมล มาตรการทเหมาะสมตางๆ เชน การกาหนดสทธ (Priority) ใหกบผใชในการเรยกดขอมลอะไรไดบาง หรอปองกนไมใหดขอมล

ขนตอนการออกแบบฐานขอมล การออกแบบฐานขอมล มข นตอนหลก ดงน 1. การวเคราะหปญหา (Problem Analysis) พจารณาวาการจดเกบขอมลระบบเดมทใชอย ระบปญหามอะไรบาง แลวรวบรวมปญหาตาง ๆ

2. การศกษาความเปนไปได (Feasibility Study) การศกษาความเปนไปไดของการจดทาระบบสารสนเทศขนใหม หรอแกไขใหมประสทธภาพยง ขน จะตองศกษาความเ ปนไป ได เช น งบประมาณ, เทคโนโลย, บคลากร

Page 27: Database

บทท 8 ระบบฐานขอมล 285

สตเทพ ศรพพฒนกล

การศกษาความตองการของผใช (Users Requirement Study) การศกษาความตองการขอมลของผปฏบตงาน และความตองการสารสนเทศของผบรหาร เพอใหสามารออกแบบระบบใหม ใหตรงกบความตองการ ของบคลากรในองคกรมากทสด โดยการศกษาความเปนไปได มข นตอน ดงน 2.1 ศกษาระบบการทางานขององคกร - ระบบการบรหาร แบงออกเปนกฝาย งานแตละฝายเปนอยางไร มสายบงคบอยางไร - ระบบการจดเกบขอมล มระบบเปนอยางไร ควรมแฟมขอมลใดบาง - กฎเกณฑและขอบงคบตาง ๆ มการกาหนดขอบงคบใดบาง

2.2 วธการเกบรวบรวมขอมล สามารถเกบดวยวธ ดงน - สมภาษณผใชฐานขอมลโดยตรง หรอผท เกยวของ

กบขอมล - ศกษารายงาน แบบฟอรม และแบบบนทกขอมล

ตาง ๆ ทมในองคกร - ใชแบบสอบถาม กรณทตองการเกบขอมลกบจานวน

คนมาก ๆ - สารวจความตองการขององคกรในอนาคต

2.3 ลกษณะของขอมลทรวบรวมได มาจาก - ขอมลเกยวกบ Entity แตละตว - ขอมลเกยวกบ Attribute - ความสมพนธระหวาง Entity - การประมวลผลขอมล Data Processing

3. การออกแบบและพฒนาโปรแกรม (Implementation) หลงจากทมการศกษาความเปนไปได ระบบการทางานทเปนอย จะนามาออกแบบฐานขอมล ดล กษณะของขอมลตาง ๆ เพอกาหนดรปแบบในการจดเกบวาจะม Table อะไรบาง ฟลดอะไรบาง และกาหนดชนดของขอมล

Page 28: Database

286 บทท 8 ระบบฐานขอมล

สตเทพ ศรพพฒนกล

วาจะเปน Text, Numeric, Data, Time เปนตน และนาการออกแบบฐานขอมลทเ ปนแนวคด (Conceptual) ไปสรางเปนฐานขอมลจรงทเ ปนกายภาพ (Physical) คอ สามารถใชงานไดจรง เมอทาการพฒนาโปรแกรมไดเรยบรอยแลว จะนาโปรแกรมดงกลาวไปทาการทดสอบระบบ (Testing) เพอดวาสามารถทางานไดและไมเกดปญหาระหวางการใชงาน หากมปญหาเกดขนกจะไดแกปญหานน ซงโดยสวนใหญจะทดลองใชโปรแกรมพรอมกบการทางานระบบเดมระยะหนง องคประกอบหลกของการสรางและออกแบบฐานขอมลดวย MS-Access องคประกอบการสรางและออกแบบฐานขอมลใน MS-Access ไวดงตอไปน

1. ตาราง (Table) คอสวนทเกบขอมลดบของฐานขอมล โดยมแบบคอลมนและแถวมมมองของ Table

- มมมองออกแบบ (Design View) มมมองในการสรางและดดแปลงโครงสรางของตาราง

- มมมองดาตาชท (Datasheet View) มมมองในการกรอกขอมลหรอเรคคอรดลงในตาราง

2. ควร (Query) คอ สงทใชในการเลอกขอมลจากตารางหนหรอหลาย

ตาราง เพอใหกระทาในสงทตองการมมมองของ Query - มมมองออกแบบ (Design View) มมมองในการสรางกฎเกณฑในการเลอกขอมล

- มมมองแผนขอมล (Datasheet View) มมมองทใชแสดงขอมลทตรงตามเงอนไข - มมมอง SQL เปนมมมองทใชในการออกแบบกฎเกณฑในการเลอกขอมล

Page 29: Database

บทท 8 ระบบฐานขอมล 287

สตเทพ ศรพพฒนกล

3. ฟอรม (Form) เปนเครองมอทชวยในการดเรคคอรดในตาราง หรอใชเพอเพมเตมหรอแกไขเรคคอรด

มมมองของ Form - มมมองออกแบบ (Design View) ใชสาหรบการแกไขจด

แบบฟอรม - มมมองดาตาชท (Datasheet) ใชแสดงขอมลในแบบตาราง - มมมองฟอรม (Form) ใชแสดงขอมลทอยในฟอรมทได

สรางขน 4. รายงาน (Report) เปนเครองมอทชวยใหพมพขอมล

ขาวสารไดสวยงามและสะดวก มมมองของ Report

- มมมองออกแบบ (Design View) ใชสาหรบการสรางและตกแตงรายงาน

- มมมองแบบเหมอนพมพ (Print Preview) ใชแสดงรายงานทางหนาจอคอมพวเตอร

- มมมองตวอยาง (Layout Preview) ใชแสดงรายงาน เพยงหนาเดยว เพอสะดวก

5. มาโคร (Macro) คอ การบนทกข นตอนในการทางานท

ทาเกบไวเปนข นตอน 6. โมดล (Module) คอ สวนของคาแนะนาทออกแบบเพอ

ใหทางานในรปแบบทกาหนด เปนภาษา Access Basic

Page 30: Database

288 บทท 8 ระบบฐานขอมล

สตเทพ ศรพพฒนกล

ตารางท 9.2 ชอ Fieldและรายละเอยดของ Field

Field Name รายละเอยดของฟลด

Data type กาหนดชนดของขอมล โดยเมอคลกท Data type จะปรากฏปมลกศร (Drop Down Menu) ใหคลกทปมลกศรแลวคลกเลอก Data Type ทตองการ หรอจะใชวธพมพตวอกษร ตวแรกของชนดขอมลทตองการ

Text

ขอมลทเปนตวอกษร ตวเลข หรออนๆ รวมกนไมเกน 255 ตวอกษร เชน คานาหนา, ชอ, นามสกล, ทอย เปนตน ไมสามารถนาไปคานวณได

Memo ขอมลทเปนตวอกษร ตวเลข หรออนๆ เชน บนทก หรอหมายเหต

Number ขอมลทเปนตวเลข สามารถนาไปคานวณได เชน อาย, เงนเดอน

Date/Time ขอมลทเปนวนท สามารถนาไปคานวณได เชน วนเกด, วนเขาทางาน

Currency ขอมลทเปนตวเลขในรปแบบของสกลเงน

AutoNumber ขอมลทเปนตวเลขทใหรนอตโนมต เชน ลาดบท

Yes/No ขอมลเชงตรรกะ ใหเลอก "ใช" หรอ "ไมใช"

OLE Object ขอมลทอยในรปของเสยง, ภาพ และไฟลวดโอ

Hyperlink ขอมลทสามารถคลก Link ได

Page 31: Database

บทท 8 ระบบฐานขอมล 289

สตเทพ ศรพพฒนกล

Field Name รายละเอยดของฟลด

Lookup Wizard

ขอมลคนหา และแสดงเปนรายการ เชน Drop Down List

Description รายละเอยดทอธบายเกยวกบขอมล โดยจะปรากฏในโหมดปอนขอมล ท (Status Bar) เชน ฟลดชอ สามารถใสคาอธบายวา "กรณาพมพชอ ของทาน"

Field properties

กาหนดคณสมบตของฟลด ซงฟลดในแตละฟลด จะมคณสมบตกากบไวเสมอ เชน ขนาดของฟลด (Field Size) ทใชเกบขอมล

การก าหนดคาคย

การเลอนรายการแตละรายการสามารถใชเมาสคลก หรอปมลกศร หรอกดปม <Tab>

รายการแตละรายการสามารถคดลอก, ยายตาแหนง หรอลบได การกาหนดใหฟลดใด ๆ เปน Primary Key ใหนาเมาสไปคลก

รายการฟลดนนๆ แลวคลกทไอคอน เปนเครองมอรปกญแจ เมอกาหนดรายการฟลดตางๆ ครบแลว ใหบนทกตาราง แลวปด

หนาตางโครงสรางตาราง

คย (Key)

คยทใชในฐานขอมลของ MS-Access มหลายประเภท ดงน 1. คยหลก (Primary Key) เปนคยทกาหนด Field ทมคาของขอมล ไมซากนเลย เชน รหสของสนคา หรอรหสลกคา หรอรหสประจาตวพนกงานขาย เปนตน 2. คยรอง (Secondary Key) เปนคยเดยวหรอคยผสม (Single or Composite key) ซงเมอใชในการคนหาขอมลจากความสมพนธจะไดมากกวา

Page 32: Database

290 บทท 8 ระบบฐานขอมล

สตเทพ ศรพพฒนกล

หนงเรคคอรด ตางจากคยหลกททาใหขอมลในตารางไมซากน ดงนนคยรอง จงไมจาเปนจะตองเปนเอกลกษณ 3. คยนอก (Foreign Key) คอ คยเดยวหรอคยผสม ซงปรากฏเปนคยท วไปของความสมพนธหนง แตไปปรากฏเปนอกคยหลกในอกความสมพนธหนง คยนอกเปนอกคยหนงทมความสาคญมากในฐานขอมลเชงสมพนธ เนองจากเปนตวทใชสรางการเชอมตอระหวางความสมพนธ การเปลยนแปลงคาของคยนอกจะตองอาศยความระมดระวงเปนอยางมาก เน องจากจะมผลกระทบโดยตรงตอขอมลในความสมพนธอนทมการอางองถงคยนอกตวน จงมกฎและเงอนไขทบงคบใชเพอทาใหขอมลมความถกตองอยเสมอ การกาหนดคาใหกบคยนอกของความสมพนธทอางองถงจะตองกาหนดคาของคยใหอยในโดเมนเดยวกนกบความสมพนธทคยนอกนนเปนคยหลก แต คยนอกนน ไมจาเปนจะตองเปนสวนหนงในคยหลกของความสมพนธอน 4. Super Key – ซปเปอรคย คอกลมของแอตทรบวตทสามารถนาไปใชในการคนหาขอมลทเปนเอกลกษณได 5. Candidate Key - คยแขงขน กคอ ซปเปอรคย และไมมกลมยอยของคยใดในคยแขงขนทจะสามารถเปนซปเปอรคยไดอก การจดการตารางขอมล

สรางตารางขอมลดวยตนเอง 1. Double Click ท Create table in Design View

Page 33: Database

บทท 8 ระบบฐานขอมล 291

สตเทพ ศรพพฒนกล

2. จะปรากฏตาราง Table 1 ใหกรอก Field Name , Data type , Description ใหกรอกขอมล ดงตวอยางตารางตอไปน ลงในตารางพรอมกาหนดขนาดของฟลด (Field Size)

Table: นสต

รหสนสต (PK) ชอนสต นามสกลนสต

อาย รหสสาขาวชา (FK)

5210602206 จตรมงคล ดนตร 18 F18 5210602214 ชชฎา ทรรภลกษณ 17 F18 5210601587 สราญทพย นนตะพนธ 18 F14 5210601463 ณฐกานต อภรกษกตตกล 17 F14 48061097 ณฐนนท บญไชย 20 F17 50270487 จรล เสงเจรญ 19 F16

Table: สาขาวชา

รหสสาขาวชา (PK) ชอสาขาวชา XF10 วชากลาง XF14 คหกรรมศาสตรศกษา XF16 การสอนคณตศาสตร XF17 การสอนวทยาศาสตร XF18 ธรกจศกษา XF19 อาชวศกษา XF24 พฒนอาชวศกษา

Table: รายวชา

รหสรายวชา (PK)

ชอรายวชา หนวยกต รหสสาขาวชา(FK)

01171111 IT for Teachers 2 XF10 01176241 MIS for Vocational Educators 3 XF19

Page 34: Database

292 บทท 8 ระบบฐานขอมล

สตเทพ ศรพพฒนกล

รหสรายวชา (PK)

ชอรายวชา หนวยกต รหสสาขาวชา(FK)

01404101 General Science 3 XF17 01179111 Principles of Business Education 3 XF18 01180111 Principle of Home Economics 3 XF14 01176543 Vocational Education Planning 3 XF24

3. การกาหนดขอมลทวไปของ Field ตอนออกแบบจรงใหพจารณาตามความเหมาะสม แตในกรณตวอยางน ขอใหกาหนดตามตารางขางตน

4. การกรอกขอมล สามารถ Double Click ทชอตารางไดเลย หรอ คลกทช อตารางทตองการกรอกขอมล และกดทปม Design

Page 35: Database

บทท 8 ระบบฐานขอมล 293

สตเทพ ศรพพฒนกล

การก าหนด PK 1. คลกเลอก filed ทตองการกาหนดใหเปน PK และกดท

การเพมขอมลใหม (Add New Record)

Click ทปม New Record ในแถบเครองมอหรอเลอน Cursor ไปยงเรคคอรดสดทาย

Cursor จะเลอนไปยงเรคคอรดวางเรคคอรดสดทาย พมพขอมลทตองการในแตละฟลด โดยใชปม <TAB> หรอ

<Shift><Tab> ชวยในการเลอน Cursor ไปมาระหวางฟลด

การลบเรคคอรด (Delete Record) นา Cursor ไปไวยงเรคคอรดทตองการลบ Click ทปม Delete Record โปรแกรมจะแสดงกรอบโตตอบเพอยนยนการลบขอมล

Page 36: Database

294 บทท 8 ระบบฐานขอมล

สตเทพ ศรพพฒนกล

Click ทปม Yes เมอยนยนทจะลบเรคคอรด หรอ Click ทปม No เมอตองการยกเลกการลบเรคคอรด

การแกไขขอมล Click เมาสในฟลดทตองการแกไข พมพขอมลทตองการ

การปรบความกวางของคอลมน (Column Width)

เลอนเมาสไปยงเสนคนระหวางชอฟลดในแถบแสดงชอฟลด Drag เมาสใหไดความกวางทตองการ หรอ Double Click เพอใหได

ความกวางพอดกบความยาวของขอมลในฟลดนนๆ

การจดเรยงขอมล (Sorting) Click เมาสในฟลดทตองการใชเปนเงอนไขเพอจดเรยงขอมล Click ทปมเครองมอจดเรยงขอมล ซงม 2 ปม ไดแก

o ปมจดเรยงขอมลจากนอยไปหามาก คอ จดเรยง 0 - 9, ก - ฮ หรอ A - Z

o ปมจดเรยงขอมลจากมากไปหานอย คอ จดเรยง 9 - 0, ฮ - ก หรอ Z - A

การคนหาขอมล (Finding) Click เมาสในฟลดทตองการคนหาขอมล เลอกคาสง Edit, Find... ปรากฏกรอบโตตอบการคนหาขอมล

พมพคาทตองการคนหาในรายการ Find What:

Page 37: Database

บทท 8 ระบบฐานขอมล 295

สตเทพ ศรพพฒนกล

กาหนดทศทางการคนหาจากรายการ Search: คอ คนหาทงตาราง (All) หรอ คนหาจากตาแหนง Cursor ขนไปถงเรคคอรดแรก (Up) หรอ คนหาจากตาแหนง Cursor ลงไปถง เรคคอรดสดทาย (Down)

กาหนดการตรวจสอบขอมลจากรายการ Match: หากคาทกาหนด ตองการใหโปรแกรมคนหาจากสวนหนงสวนใดของฟลด ใหเลอก Any Part of Field หากตองการใหคาทคนหา ตรงกบคาทปอน ใหเลอก Whole Filed หากตองการใหคาทกาหนด อยตอนตนขอความในฟลดใหเลอก Start of Field เชน ปอนคาทตองการคนหาดวยคาวา "คอมพวเตอร" โดยขอมลในตารางม "ศนยคอมพวเตอร" , "คอมพวเตอร" , "คอมพวเตอรศกษา"

o เมอเลอกรายการ Match เปน Any Part of Field โปรแกรมกจะพบขอความในฟลดทมรายการ "ศนยคอมพวเตอร" และ "คอมพวเตอร" และ "คอมพวเตอรศกษา"

o เมอเลอกรายการ Match เปน Whole Field โปรแกรมกจะพบเฉพาะคาวา "คอมพวเตอร"

o เมอเลอกรายการ Match เปน Start of Field โปรแกรมจะพบเฉพาะคาวา "คอมพวเตอรศกษา"

เมอคาทคนหาเปนภาษาองกฤษ และตองการตรวจสอบตวอกษรพมพใหญ อกษรพมพเลก ใหเลอกรายการ Match Case ดวย

Search Fields As Formatted ใชเมอตองการคนหาคาทมการจด รปแบบทรงกน

Search Only Current Field เมอตองการคนหาเฉพาะในฟลดท Cursor อย ไมตองคนหาทงตาราง

กาหนดคาตางๆ แลว ใชปม Find First เพอคนหาครงแรก และใชปม Find Next เพอคนหารายการถดไป หรอปม Close เพอยกเลกการคนหาขอมล

Page 38: Database

296 บทท 8 ระบบฐานขอมล

สตเทพ ศรพพฒนกล

การสรางความสมพนธระหวางตารางขอมล ขนตอนการกาหนดความสมพนธของตาราง 1. คลกท Tools - Relationships จะปรากฏหนาตางใหเลอกตารางทตองการและกดปม Add

2. จากนนจะปรากฏหนาตางตามตารางทเลอก 3. ทาการสรางความสมพนธของตารางโดยลาก Field ของฝ งทเปน One ไปไวท Many นนคอลาก Stu_ID จากตารางนกศกษาไปไวทตารางรายวชา โดยใหตรงกบชอ Field ทอกตารางหนงเพอเชอมความสมพนธ

- ก าหนดความคงสภาพของการอางองความสมพนธจากตารางทเลอกไว - ถามการแกไขตารางทมความสมพนธของฝงทเปน one จะแกไขในฝงทเปน Many ใหดวย - ถาลบขอมลใดในตารางฝงทเปน One

จะลบในฝงทเปน Many ใหดวย

Page 39: Database

บทท 8 ระบบฐานขอมล 297

สตเทพ ศรพพฒนกล

4. จะปรากฏหนาตาง Edit Relationships ปม Create – จะทาการสรางความสมพนธระหวางตาราง ทเลอก ปม Cancel – ยกเลกการสรางความสมพนธ ปม Join Type – เพอกาหนดวาจะดงขอมลจากทง 2 ตารางในลกษณะใด ปม Create New – สรางความสมพนธใหมระหวาง Field ทตองการอนๆ

หนาจอ แสดงถงความสมพนธของแตละตาราง

ควร (Query)

เปนการสบคนขอมลดวยการสอบถามขอมลเฉพาะไดตามตองการ ดวยการเลอกคอลมน หรอ เรคคอรด (แถว) ทตองการเทานน โดยสามารถจะคนหาขอมลจากตารางเดยว หรอหลาย ๆ ตารางได การสราง Query

สามารถสรางควร 2 วธดงน 1. การสรางโดย Design View เปนการสรางเองตามความตองการ

อาจจะตองกาหนดเงอนไข หรอรายละเอยดตามความตองการ หรอ ความจาเปน

Page 40: Database

298 บทท 8 ระบบฐานขอมล

สตเทพ ศรพพฒนกล

1.1 เลอกชอตารางทตองการ เชน เลอก Customer

1.2 เลอกฟลดทตองการและกดปม >

2. การสรางโดย Wizard ซงเปนการสรางโดยตามลาดบ ทคอนขางงาย และสะดวก

วธการสรางควร

1. สรางดวยการออกแบบเอง (Create Query in Design View) 2. สรางดวย Wizard (Create Query by using Wizard)

ดงภาพ การสรางควรดวย Wizard 1. ดบเบลคลกเมาสทเมนท 2 Create Query by using Wizard จะไดดงภาพ

Page 41: Database

บทท 8 ระบบฐานขอมล 299

สตเทพ ศรพพฒนกล

2. คลกปม Next จะไดกรอบคาสงดงภาพ ซงเปนกรอบใหกาหนดชอของควร 3. คลกปม Finish ซงเปนข นตอนสดทาย จะไดผลลพธทตองการ การสรางควรดวยการออกแบบเอง (Create Query in Design View) 1. คลกท Create Query in Design View จะไดกรอบดงภาพ

จะแสดงตารางทมอยท งหมด และคลกเลอกชอตาราง เชน Customer แลวคลก Add จะไดกรอบดงน ขนตอนก าหนดรายละเอยดดงภาพ

กาหนดฟลดทตองการ

แสดงชอตารางซงแสดงไดมากกวา 1ตาราง

จดเรยงขอมลจากมากไปนอย หรอนอยไปมากกได

กาหนดเงอนไขเพมเตมตามตรรกศาสตรหรออนๆ

Page 42: Database

300 บทท 8 ระบบฐานขอมล

สตเทพ ศรพพฒนกล

วธการเลอกขอมลจากตาราง ฟลดดวยการใชเมาสลาก มวธการดงน

1. คลกฟลดทตองการ เชน Cus_ID จากตารางดานบน 2. กดเมาสคางลากเมาสปลอยนะชอง Field ของคอลมนท 1 3. เลอกฟลด Name ไวคอลมนท 2 4. เลอกฟลด Sex ไวคอลมนท 3 5. จะไดรายละเอยดดงภาพ

ในขนตอนนจะยงไมกาหนดการจดเรยง และเงอนไขอนๆ ใหดผลลพธดวยการคลกปม Run บนหนาจอ (จะปรากฏรปเครองหมายตกใจสแดง) การก าหนดการจดเรยงขอมลในควร ผลลพธจากรปภาพทผานมา เปนสรางควร โดยมการกาหนด การจดเรยงขอมล ในทน เราสามารถทจะกาหนดใหมการจดเรยงขอมลได ไมวาจะเปนขอมลขอความ หรอขอมลตวเลข โดยจะมใหเลอก ไดแก Ascending หมายถง เรยงจากนอยไปมาก

Descending หมายถง เรยงจากมากไปนอยไป Not Sorted หมายถง ไมมการจดเรยง

การก าหนดเงอนไขอน ๆในควร สามารถกาหนดเงอนไดตามตองการ เพอคนหาตามทกาหนดเงอนไข ทงนตองมการโอเปอเรเตอรทางคณตศาสตร เพอทาการเปรยบเทยบ กาหนดคา หรอเชอมขอความ ซงมรายละเอยดดงน Operator ทางคณตศาสตร

+ บวก - ลบ * คณ / หาร จะไดผลลพธเปนทศนยม

Page 43: Database

บทท 8 ระบบฐานขอมล 301

สตเทพ ศรพพฒนกล

\ หาร จะไดผลลพธเปนจานวนเตม Mod หารแบบหาเศษ ^ ยกกาลง

Operator เปรยบเทยบ

< นอยกวา <= นอยกวาหรอเทากบ > มากกวา >= มากกวาหรอเทากบ <> ไมเทากบ

Operator ตรรกศาสตร

AND เปนจรงเมอทง 2 คาเปนจรง OR เปนจรงเมอเมอคาใดคาหนงเปนจรง NOT เปนคาตรงกนขาม XOR เปนจรงเมอมคาตางกน 1 คา

การก าหนดเงอนไข (Criteria) และอน ๆ Like ตรวจสอบคาสตรงทอยวาตรงตามทกาหนดไวหรอไม In ตรวจดวาตวแปรอยในขอบเขตหรอไม Between พจารณาการทางานวามขอบเขตอยระหวางเงอนไข

หรอไม ตวอยาง เชน ใหแสดงรายชอลกคา ทเราตองไปสงสนคาตงแตวนท 1/1/45 ถง 30/3/2545 ทงนสามารถกาหนดเงอน เชน Between 1/1/2545 and 30/3/2545 ดงภาพ

Page 44: Database

302 บทท 8 ระบบฐานขอมล

สตเทพ ศรพพฒนกล

หลงจากทพมพเสรจ กดปดหนาจอเพอดขอมลไดทนท

การสรางฟอรม (Form)

การสรางฟอรม จะชวยใหมรปแบบในการกรอกขอมลทสะดวก งายและสวยงาม ทงยงสามารถเพมขอมล เปลยนแปลงขอมลไดงาย เรมตนกอนการสรางฟอรม 1. ใหท าสราง Table ทงหมด 3 Table ดงน 1.1 Table การศกษา 1.2 Table แผนก 1.3 Table พนกงาน

Page 45: Database

บทท 8 ระบบฐานขอมล 303

สตเทพ ศรพพฒนกล

2. ใหออกแบบโครงสรางขอมล ตามดานลาง Table : การศกษา Key รหสการศกษา Text (3),

วฒการศกษา Text (1) Table : แผนก Key รหสแผนก Text (3),

ชอแผนก Text (20) Table : พนกงาน Key รหสพนกงาน Text (3), รหสแผนก Text (3), รหสการศกษา Text (3), ชอพนกงาน Text (15), นามสกล Text (20), เพศ Text (1), วนเดอนป/เกด Date/time, ก ำหนด Format เปน(Short Date ), Input Mark เปน 99/99/0000 สญชาต Text (10), ศาสนา Text (10), เงนเดอน Currency , กาหนดทศนยม 2 ตาแหนง

Page 46: Database

304 บทท 8 ระบบฐานขอมล

สตเทพ ศรพพฒนกล

3. ใหกรอกขอมลลงตารางแตละตาราง

เมอไดตารางและขอมลเรยบรอย ตอไปจะเปนขนตอนการสรางฟอรม วธการสรางฟอรมท าได 3 วธ

1. สรางดวย Autoform – แบบนงายทสด มความซบซอนนอย ซงเปนแบบอตโนมตไมตองกาหนดรายละเอยดมากนก 2. สรางดวย Wizard – จะมการกาหนดไว ใหทาทละข นตอน โดยจะมฟอรม มาใหเลอก ซงหนาจอผลลพธไดคลายกบ Autoform แตมแบบ (Form Style) ใหเลอกเองได 3. สรางดวยมมมอง Form Design – เปนสรางฟอรมเองทงหมด ซงเปนวธทตองใชเวลาและการออกแบบ รวมทงตองใชเครองมอ Toolbox ในการสราง ดแลวจะยงยากทสด 1. สรางดวยฟอรมดวย Autoform

ใหคลกทปม New

Page 47: Database

บทท 8 ระบบฐานขอมล 305

สตเทพ ศรพพฒนกล

จะปรากฏหนาจอฟอรม โดยเลอกแบบตามความตองการ โดยจะมหนอจอผลลพธทแตกตางกน ดงน

1.1 หนาจอผลลพธของ Autoform แบบ Columnar 1.2 หนาจอผลลพธของ Autoform แบบ Tabular

Page 48: Database

306 บทท 8 ระบบฐานขอมล

สตเทพ ศรพพฒนกล

1.3 หนาจอผลลพธของ Autoform แบบ Datasheet

1.4 หนาจอผลลพธของ Autoform แบบ Pivot Table 1.5 หนาจอผลลพธของ Autoform แบบ Pivot Chart

Page 49: Database

บทท 8 ระบบฐานขอมล 307

สตเทพ ศรพพฒนกล

2. การสรางฟอรมดวย Wizard (Create form by using wizard) 2.1 ให Double Click ท Create form by using Wizard

2.2 เลอก Table และ Field ทตองการสรางฟอรม กดปม Next 2.3 เลอกฟอรมแบบ Columnar กดปม Next

Create form in Design view - ออกแบบฟอรมเอง Create form by using wizard - เลอกจากทโปรแกรมกาหนดมาให

Page 50: Database

308 บทท 8 ระบบฐานขอมล

สตเทพ ศรพพฒนกล

2.4 เลอก Style ของฟอรมตามตองการเพอความสวยงาม

2.5 ตงชอฟอรมใหสอดคลองกบขอมลทมอย

2.6 หนาจอผลลพธทไดแบบ Columnar

Page 51: Database

บทท 8 ระบบฐานขอมล 309

สตเทพ ศรพพฒนกล

สาหรบในฟอรมแบบอนๆ ทเหลอจะใชข นตอนวธการสรางแบบเดยวกบ Columnar และเลอก Style ตามตองการ โดยมตวอยางหนาจอแสดงใหดประกอบดานลางน

ตวอยางหนาจอผลลพธของ Tabular

ตวอยางหนาจอผลลพธแบบ Datasheet

ตวอยางหนาจอผลลพธแบบ Justified

Page 52: Database

310 บทท 8 ระบบฐานขอมล

สตเทพ ศรพพฒนกล

ตวอยางหนาจอผลลพธแบบ Pivot Table ขนอยกบการวางขอมล ซงจะแสดงขอมลในรปของตารางวเคราะหและแจกแจงรายละเอยด (มมมองเหมอน Pivot Table ของโปรแกรม Excel)

ตวอยางหนาจอผลลพธแบบ Pivot Chart

3. การสรางฟอรมดวย Form Design (Create form in Design view)

Form Design-

ปมส าหรรบการสรางและออกแบบฟอรม

Formatting-ใชปรบแตงรปแบบของฟอรมใหสวยงาม

Form Design Area-

พนทส าหรบสรางและออกแบบฟอรมตามตองการ

Toolbox- ท าหนาทเสมอนกลองเครองมอในการออกแบบฟอรม

Page 53: Database

บทท 8 ระบบฐานขอมล 311

สตเทพ ศรพพฒนกล

แบบนตองสรางและออกแบบเองทกข นตอนทาใหตองใชเวลามาก และจะเปนขนสงขนไปจาก 2 แบบแรก เหมาะสาหรบเรยนในขน Advance Database ฉะนนในเอกสารนจงนาเสนอเพยง 2 แบบเทานน ตวอยาง หนาจอการสรางและออกแบบฟอรม

สรปทายบท ระบบฐานขอมล (Database System) หมายถง การเกบรวบรวมขอมลทเกยวของสมพนธกนไวอยางมระบบ โดยมองคประกอบของฮารดแวร ซอฟตแวร บคลากรทเกยวของกบระบบฐานขอมล ขอมลทตองการเกบ เปนตน ซงทาใหผ ใชสามารถจดการขอมลง าย เชน เพม เตมขอมล (Add/Insert) เรยกดขอมล (Select/Query) แกไขขอมล (Edit/Modify) หรอลบขอมล (Delete/Erase) ไดอยางสะดวกและรวดเรว โดยมระบบจดการฐานขอมลทชวยทาหนาทควบคมความปลอดภยของขอมลในหนวยงาน ชวยประสานงานกบระบปฏบตการ ควบคมความคงสภาพของขอมล และควบคมการใชขอมลพรอมกนของผใช

Page 54: Database

312 บทท 8 ระบบฐานขอมล

สตเทพ ศรพพฒนกล

การออกแบบฐานขอมลแบงได 3 ระดบ ไดแก 1) การออกแบบฐานขอมลระดบแนวความคดทเขยนออกมาเปนแผนภาพ (Diagram) 2) การออกแบบฐานขอมลระดบตรรกะทตอเนองจากการออกแบบฐานขอมลระดบแนวความคด แล ะออกแบบโดยลดความซบซอนของขอม ล 3) การออกแบบฐานขอมลระดบกายภาพเกยวของกบการจดเกบขอมลลง สอบนทกขอมล การอธบายความสมพนธของเอนตตดวยไดอะแกรม เพอทาใหเหนภาพเชอมโยงความสมพนธไดชดเจน ซงม 3 แบบ ไดแก 1) แบบหนงตอหนง 2) แบบหนงตอกลม และ 3) แบบกลมตอกลม โดยมโมเดลฐานขอมล 4 รปแบบ ไดแก 1) ฐานขอมลเชงลาดบชน มโครงสรางของฐานขอมลทเปนแบบพอ-ลก 2) ฐานขอมลแบบเครอขาย มโครงสรางของฐานขอมลทประกอบดวยเรคคอรดหลก เรคคอรดสมาชก กลมขอมลของเรคคอรดนน ๆ และ เปนความสมพนธระหวาง เรคคอรดหลกและเรคคอรดสมาชก 3) ฐานขอมลเชงสมพนธ ยงเปนทนยมใชในการออกแบบฐานขอมลในปจจบน ซงเชอมโยงความสมพนธผานตารางและสามารถเรยกใช แกไข ปรบปรงขอมลไดงาย และ 4) ฐานขอมลเชงออบเจกต จะมองในรปของเชงวตถซงสามารถ นากลบมาใชซาโดยไมตองเขยนโปรแกรมใหม แตสามารถเรยกใชงานจากทเขยนโปรแกรมไวแลวและตอเตมไดทาใหสะดวก รวดเรวยงขน