Trenje u zglobovimaUčenici :Marijana DobrosavljevićĐurđina JevtićAndjela RadomirovićFilip RakonjacNevena Popović

Nastavnik : Mirjana Čairović

Lokomotorni sistem

Lokomotorni sistem omogućava čoveku da se kreće u prostoru.

U kretanju učestvuju:Pasivni elementi – kosti i zglobovi

Aktivni elementi – mišići

ZGLOBOVI

Zglob predstavlja skup koštano-hrskavičavih materijala pomoću kojih se kosti međusobno

zglobljavaju.

U zglobu se nalazi i beličasta, tkzv. sinovijalna tečnost, gusta kao živo

belance. Ona ima ulogu ulja za podmazivanje i smanjuje trenje.

•Zglob predstavlja spoj izmedju dve ili vise kostiju.U odnosu na pokretljivost

mogu biti: POKRETNI I NEPOKRETNI.

POKRETNI ZGLOBOVI

Glavni elementi Sporedni elementi

•Zglobne površine•Zglobne čaure

•Zglobne šupljine•Zglobne veze

• Vezivno hrskavičave ploče

NEPOKRETNI ZGLOBOVI

Nepokretni zglobovi ( synarthroses ) mogu biti: vezivni,

hrskavičavi i koštani.Vezivni zglobovi su vrsta zglobova kod kojih se,izmedju zglobnih elemenata nalazi tanki sloj vezivnog tkiva ili jake fibrozne veze.

Hrskavičavi zglobovi su vrsta kontinuiranog zgloba kod kojih potporu čini hrskavičavo

tkivo.Vremenom se broj ovih zglobova smanjuje jer hrskavica okoštava.

SINOVIJALNI ZGLOBOVI

Zglobna površina kostiju+zglobna čaura+zglobna šupljina

Zglobne površine su prekrivene tankim slojem hrskavice koja smanjuje pritisak i štiti zglob.

Zglobna čaura je vezivna membrana koja zatvara zglobnu šupljinu.

Zglobna šupljina je lokalizovana između zglobnih površina, zatvorena je zglobnom čaurom i ispunjena je sinovijalnom tečnošću.

U čovečjem telu postoji četri vrste zglobova:

KUGLASTI ZGLOBOVI(zglob kuka i zglob

ramena)

Jajasti oblik(ručni zglob)

Oblik šarke(kosti mogu da se kreću samo napred-nazad)

-zglobovi prstiju

Rotacioni oblik(zglob atlas i zglob lakatne kosti)

Bolovi u zglobovima i upala zglobova

Bolovi u zglobovima su jedan od najčešćih razloga za odlazak

lekaru.Ova stanja uzrokuju mnogi faktori: nasleđe, prekomerna

težina, istezanje tetiva i ligamenata, iscrpljenost,

bakterijske i virusne upale, razni hormonski i metabolički

poremećaji.

Šta je ARTROZA?To je najčešće oboljenje zglobova.Spada u grupu hronicnih, progresivni-degenerativnih bolesti a zahvata 1 ili više zglobova.Reč je promenama u koštano-hrskavičavom tkivu,ali nema upala, tako da danas svi koriste naziv osteoarthritis.

Šta je OSTEOARTRITIS?

OSTEOARTRITIS je oštećenje hrskavice koja se nalazi na krajevima kostiju i ona se usled trenja smanjuje.Uglavnom su zahvaćeni vrat,prsti,donji deo ledja, kuk i kolena.

• TENISKI LAKAT

Klinička slika: bol i osetljivost na lateralnoj strani lakta

•Najčešće se javlja kod: tenisera, košarkaša, odbojkaša

TENISKI LAKAT, GOLFERSKI LAKAT

•GOLFERSKI LAKAT Klinička slika: osetljivost u predelu

unutrašnje strane zgloba lakta.•Najčešće se javlja kod: bacača koplja i kod igrača – bacača u

bejzbolu

POPLITEALNI TENINDITIS

,,Skakačko koleno’’

Bol u visini baze i vrha

čašice, ponekad otok sa

čujnim krepitacijama prilikom

pokreta u zglobu kolena.

TRENJE

Trenje je opšta pojava koja se uvek javlja pri relativnom kretanju tela koja se na bilo

koji nacin dodiruju. To je vrlo slozena pojava koja je posledica delovanja

medjumolekulskih sila dodirnih povrsina tela

Postoje 2 vrste trenja: unutrasnje i spoljasnje.

Izazvano pomeranjem delova unutar kretanja istog tela,a javlja se pri tečnosti i gasova.

Spoljašnje trenje se javlja pri dodiru različitih tela kada se relativno kreću.Predstavlja posledicu hrapavosti dodirnih površina tela. Koliko god one bile uglačane,trenja ce uvek biti.

Fa

Q=m*g

F=m*a

F=Fa + Ftr

TRENJE U ZGLOBOVIMA

PODMAZIVANJE ZGLOBOVA

**********

Da bi se trenje smanjilo, u sastav zgloba ulazi i ponenuta sinovijalna

tecnost koja vrši podmazivanje zgloba.

Suština zamene “suvog “ trenja “vlažnim” jeste da se sve neravnine na površinama koje

se taru popune “mazivom” i tako se učine idealno ravnim.

Ukoliko se količina sinovijalne tečnosti smanji ili poveća usled neke bolesti(osteoartroza, arthritis..), dolazi do povećanog trenja u

zglobovima i otežanog kretanja dela ili celog lokomotornog sistema.

ODREĐIVANJE KOEFICIJENTA TRENJA:

Relativno svež zglob kuka postavljen je tako da je čašica fiksirana, dok je za glavu femura pričvrsćeno klatno tako

da može oscilovati levo-desno u odnosu na čašicu. Opterećenje klatna

se može menjati.

Pokazalo se da koeficijent trenja ne zavisi od opterecenja izmedju 89 N i

890 N i ne zavisi od amplitude oscilacija.Medjutim,ako se iz takvog

zgloba ukloni sinovijalna tecnost, koeficijent trenja znatno raste.

ZGLOB

TERET

Naucnici Litl, Frimen i Svonson su 1969, predlozili eksperimentalnu postavku kojom se meri koeficijent trenja in vitro.

ROTACIJA ZGLOBOVA

Jednoosni zglobovi se rotiraju

oko jedne ose. Glava kosti koja ulazi u takav zglob ima oblik cilindra.

Primer su zglobovi lakta,kolena i prstiju.

Zglobne povrsine

dvoosnog zgloba imaju elipsoidni ili sedlasti oblik, koji ima obezbedjuje veću

pokretljivost pri rotaciji. Primer je

skočni zglob stopala.

Troosni zglobovi imaju loptast oblik

glave koji omogucuje rotaciju oko 3 medjusobno

ortogonalne ose. Rotacija okrajka u

sastavu ovog zgloba, moguća je oko svake ose koja prolazi kroz

centar sfere.

A B

X'

X

Y'A

X

X'

Y

A B

X'

X

Y Y'

Z

Z'(a) (b) (c)

Modeli jednoosnog (a), dvoosnog (b) i troosnog (c) zgloba.

Pooooozdraav!