دسته بندی رفتارهای دوچرخه سواران و توضیح علت عدم تمایل

آنها به استفاده از کاله ایمنیمحسن فالح زواره، دکترای راه و ترابری، عضو هیأت علمی

دانشگاه خوارزمی، تهرانm.fallah@khu.ac.ir

نتایج اولیه بررسی رفتارهای دوچرخه سو6اران

معرفی:دوچرخه سواران و عابران پیاده همواره در زمره کاربران آسیب پذیر راهها قلمداد می شوند. در سالیان اخیر شاهد توسع#ه فراوان حمل و نقل پاک به

خصوص پیاده روی و دوچرخه سواری در برخی شهرهای بزرگ کشور بوده ایم. با این وجود، مطالعات بومی رفتار عابرین پیاده و دوچرخه سواران بسیار اندک

است. لذا تصمیم بر آن شد تا بر مبنای اطالعات بومی، رفتار دوچرخه سواران بررسی شده و دسته بندی از این رفتارها ارائه گردد. همچنین تالش شد تا عوامل

بروز این رفتارها در قالب مدل های مرسوم روان شناسی اجتماع#ی شناسایی گردد. نتیجه این تحقیقات در برنامه ریزی توسعه ایمن دوچرخه سواری مفید

خواهد بود.

نتایج اولیه بررسی رفتارهای دوچرخه سو6اران

معرفی:برنامه ریزی و انجام تحقیق از طریق گروه مهندسی عمران دانشگاه خوارزمی

)گرایش راه و ترابری( ترتیب داده شد. این تحقیق از زمان طراحی و برنامه ریزی تا ک#نون، در قالب هیچ نوع قرارداد یا طرح پژوهشی دانشگاهی و غیر

دانشگاهی حمایت نمی شود و کامال اختیاری و داوطلبانه در حال انجام است.

نتایج اولیه بررسی رفتارهای دوچرخه سو6اران

داده ها:پس از طرح مطالعه، پرسشنامه ی جمع آوری اطالعات دوچرخه سواری طراحی

شد. دعوت به تکمیل این پرسشنامه پس از بارگذاری در صفحه وب از طریق ارسال لینک در محیط مجازی –به خصوص کانال های تلگرام مربوط به دوچرخه سواری- توزیع عمومی شد. این پرسشنامه تا زمان شروع تحلیل ها توسط حدود

نفر از دوستان عزیز تکمیل شد ک#ه بدین وسیله از زحمات همه مشارکت 260کنندگان و همچنین مدیران کانال ها ک#ه اجازه انتشار آن را در گروههای خود دادند

قدردانی می شود.

نتایج اولیه بررسی رفتارهای دوچرخه سو6اران

داده ها:از نکات جالب توجه در توصیف آماری اطالعات جمع آوری شده می توان به نکات

زیر اشاره ک#رد: مشارکت کنندگان در تکمیل پرسشنامه تقریبا از همه استان های کشور بودند

که بدینوسیله از زحمات همگی قدردانی می شود. 76 درصد زن بودند. میانگین سنی پاسخ 24 درصد پاسخ دهندگان مرد و

31 سال بود. 10 سال و تجربه آنها در دوچرخه سواری حدود 32دهندگان درصد 58 درصد کاردانی و 11درصد پاسخ دهندگان تحصیالت دیپلم و کمتر،

تحصیالت دانشگاهی داشتند. 60 درصد متأهل بودند. 31 درصد پاسخ دهندگ#ان مجرد و ،21 درصد شغل نیمه وقت، 18 درصد شغل ثابت، 42از میان پاسخ دهندگان

درصد بازنشسته بودند. بقیه 2 درصد بیکار و 6درصد دانشجو یا دانش آموز، جزو سایرین بودند.

نتایج اولیه بررسی رفتارهای دوچرخه سو6اران

داده ها:از نکات جالب توجه در توصیف آماری اطالعات جمع آوری شده می توان به

نکات زیر اشاره کرد: درصد از 15 درصد موارد، هدف از دوچرخه سواری ورزش و تفریح، 58در

درصد موارد، خرید 10موارد، دوچرخه سواری حرفه ای )مسابقه و غیره(، درصد موارد رفتن به کار اعالم شده است.9و امور روزمره و

نتایج اولیه بررسی رفتارهای دوچرخه سو6اران

نتایج )تا کنون(:مهمترین نتایجی که از تحلیل رفتار دوچرخه سواری به دست آمده شامل موارد زیر

است: دسته بندی انواع رفتار دوچرخه سواران به صورت زیر است. ترتیب ارائه بر

حسب نقش هر دسته در ساختار کلی رفتار است:تخلفات ترافیکی )مانند نادیده گرفتن عالمت حق تقدم و احتمال تصادف با خودروهای •

دارای حق تقدم، افزایش سرعت برای عبور از چراغ قرمز(،تخلفات مرتبط با حواس پرتی و بدل کاری )مانند گوش دادن به موسیقی در هنگام •

تک چرخ(،دوچرخه سواری، مهارت های دوچرخه سواری )مانند سخت بودن کنترل دوچرخه در سرعت های •

پایین(،نادیده گرفتن دیگر کاربران راه )مانند نادیده گرفتن عابرین پیاده در هنگام پیچیدن و •

متوجه نشدن عابرین پیاده که از پشت ماشین بیرون می آیند( وسیگنال دادن به سایر کاربران راه )مانند استفاده از دست برای عالمت دادن برای •

تغییر مسیر )پیچیدن، سبقت گرفتن و ..( و استفاده از دست برای عالمت دادن برای ترمز کردن(

نتایج اولیه بررسی رفتارهای دوچرخه سو6اران

نتایج )تا کنون(:مهمترین نتایجی که از تحلیل رفتار دوچرخه سواری به دست آمده شامل موارد

زیر است: در برخی تصادفات، دوچرخه سواران خود را مقصر می دانند. از میان

رفتارهای اشاره شده، تخلفات ترافیکی و تخلفات مرتبط با حواس پرتی و بدل ک#اری، با این نوع تصادفات رابطه دارند. با افزایش این رفتارها،

احتمال تصادف بیشتر می شود. .این بدان مع#نا نیست که انجام باقی رفتارها ایمنی را به خطر نمی اندازد

نتایج اولیه بررسی رفتارهای دوچرخه سو6اران

نتایج )تا کنون(:مهمترین نتایجی که از تحلیل رفتار دوچرخه سواری به دست آمده شامل موارد زیر

است: سوال مهمی که به آن جواب داده شد آن است که ع#لیرغم مزایای زیاد کاله

دوچرخه سواری، چرا برخی تمایلی به استفاده از آن ندارند؟ تحلیل نشان داد :نیستکه علت تمایل کم به کاله ایمنی، عوامل زیر

ندانستن منافع کاله ایمنی•وجود موانع استفاده از کاله )مثال گرانی کاله، خجالت از کاله گذاشتن، گرم بودن •

هوا، آزارهای ناشی از بند کاله و غیره(گوشزد نشدن استفاده از کاله توسط والدین، رسانه و غیره• بلکه مهمترین علت های عدم تمایل به کاله دوچرخه سواری عوامل زیر

است:آسیب پذیر ندانستن خود در دوچرخه سواری •معاف پنداشتن خود در استفاده از کاله در بعضی شرایط )مثالً دوچرخه سواری •

کوتاه(

نتایج اولیه بررسی رفتارهای دوچرخه سو6اران

نتایج )تا کنون(:مهمترین نتایجی که از تحلیل رفتار دوچرخه سواری به دست آمده شامل موارد زیر

است: نکته جالب توجه که در تحلیل ها آن است که آسیب پذیر ندانستن ناشی از

توهم خوش باوری نسبت به مهارت های خود است. بیشتر ما فکر می کنیم که نسبت به دیگران در مواجهه با خطر، مهارت های بسیار بهتری برای ک#نترل خطر داریم. در این شرایط، واکنش های سریع را خیلی بهتر از دیگران انجام

می دهیم و احتمال بروز تصادف در مورد ما کمتر از دیگران است. اگرچه می دانیم خطر تصادف کردن در دوچرخه سواری زیاد است، و اگر

کسی تصادف کند، آسیب بسیاری به سرش وارد می شود، اما باور نداریم که شرایط بد برای ما هم ممکن است پیش بیاید. برای همین کاله ایمنی به سر

نمی کنیم.

نتایج اولیه بررسی رفتارهای دوچرخه سو6اران

نکات اجرایی:مهمترین نکات اجرایی حاصل تحلیل رفتار دوچرخه سواری شامل موارد زیر

است: حواس پرتی را از و زمینه های تخلف نکنیمتا می توانیم در دوچرخه سواری

. هر دوی این رفتارهای حادثه ساز را هم از خودمان دور خودمان دور کنیمکنیم و هم به دیگران آموزش دهیم که مرتکب نشوند. چون با سالمتی ما

ارتباط فراوان دارد. خود را به این باور برسانیم و در دیگران نیز این باور را تقویت ک#نیم که کاله

ایمنی در همه حال الزم است: سفرهای کوتاه، دوچرخه سواری با سرعت کم، دوچرخه سواری به ندرت، مسابقه ندادن و حرکات نمایشی نکردن هیچ

کدام توجیهی برای کاله ایمنی به سر نکردن ما نیست. در مقایسه با هم سن ها و هم جنسان مان به این باور برسیم که الزاما

مهارتهای ما بهتر از بقیه نیست، الزاما ما محتاط تر از بقیه نیستیم، احتمال تصادف ما از بقیه الزاما کمتر نیست، واکنش های لحظه ای ما سریعتر از بقیه نیست و در یک کالم ما بهتر از بقیه نیستیم. رسیدن به این باورها در

آسیب پذیر دانستن خود و نهایتاً افزایش تمایل به کاله دوچرخه سواری کلیدی است.

بررسی ما نشان داد که توهم بهتر از بقیه بودن، با تجربه دوچرخه سواریارتباط مستقیم دارد. این توهم در میان مردان بیشتر از زنان است. مردان و کسانی که تجربه بیشتر دوچرخه سواری دارند بیش از بقیه مستلزم درک

و توجه به توهم خوش باوری به مهارت های خود هستند. با توجه به این نکات و گوشزد کردن آن ها به دوستان و عزیزانمان از بروز

مخاطرات ترافیکی پیشگیری کنیم.

تصاویر مورد استفاده از منابع زیر برداشته شده اندhttp://region8.tehran.ir/Default.aspx?tabid=102http://www.aryanews.com/News.aspx?code=20151018124125942&svc=147http://publictransport.tehran.ir/Bicyclehttp://jamejamonline.ir/Sport/service/03-198-491/1/%D8%AF%D9%88%DA%86%D8%B1%D8%AE%D9%87-%D8%B3%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8Chttp://guybike.blogsky.com/1393/05/20/post-67/http://sarab-gasht.rzb.ir/

نتایج اولیه بررسی رفتارهای دوچرخه سو6اران

با تشکر از مشارکت شما عزیزان

در صورت هر گونه ابهام، پیشنهاد یا نقطه نظری، لطفا با ایمیل زیر تماس بگیرید

m.fallah@khu.ac.ir