#CwricwlwmiGymru #CurriculumforWales

Cwricwlwm i Gymru:

Heriau a Chyfleoedd

Yr Athro Mark Priestley

CWRICWLWM I GYMRU: HER A CHYFLE

Yr Athro Mark Priestley

Prifysgol Stirling

Rhywbeth i feddwl amdano ar y dechrau

Mae'r cwricwlwm wrth galon ymarfer addysgol – neu fe ddylai fod

Ond:

• Mae Dyfodol Llwyddiannus yn wahanol

Mae’n gofyn am:

• ffordd wahanol o feddwl … ac arferion gwahanol [o bosib]

• ymdeimlad clir o bwrpas … a’r prosesau ar gyfer eu cyflawni

• athrawon yn cyfrannu’n frwd – ac yn gydweithredol – at y broses o greu’r cwricwlwm

Mae angen diwygio’r cwricwlwm

• Dim cwricwlwm o’r oes o’r blaen! Cwricwlwm sy'n addas at y diben

• Sgiliau ar gyfer yr unfed ganrif ar hugain – y prif gymwyseddau. Ond beth ydyn nhw?

• Gwybodaeth yr unfed ganrif ar hugain – a strwythurau gwybodaeth.

Yn hytrach na:

“pa bynciau?”

Beth am ofyn:

“Pa wybodaeth, sgiliau a phriodoleddau sydd eu hangen ar berson addysgedig i ffynnu

mewn cymdeithas fodern gymhleth?”

Pwy ydw i?

• Athro

• Academydd

• Astudiaethau cwricwlwm – 'arfer sy'n diflannu’

• Astudiaethau cwricwlwm yn yr Alban

• Cyd-ymchwiliadau proffesiynol beirniadol

Fy nghysylltiad i â Chymru

• Grŵp Asesu a Chwricwlwm

• Cymorth ar gyfer datblygu Meysydd Dysgu a Phrofiad

• Gweithdai datblygu cwricwlwm (Arloeswyr)

• Datblygu Cwricwlwm drwy Gyd-ymchwiliadau Proffesiynol Beirniadol

• Papurau Priestley, M. a Drew, V. (2016). School-based Curriculum Development through Critical

Collaborative Professional Enquiry. Prifysgol Stirling/EAS.

Priestley, M. (2017). Approaches to specifying curriculum areas of learning. Prifysgol Stirling/Llywodraeth Cymru.

Y cwricwlwm sy’n datblygu yng Nghymru

• Y dull ‘Beth sy'n bwysig?’ – dewis amgen newydd a ffres yn hytrach na deilliannau dysgu

• Y man cychwyn gorau ar gyfer cynllunio cwricwlwm – pwrpas addysg

• Diffiniad clir o’r egwyddorion arweiniol

• Ffocws ar gymorth ar gyfer creu cwricwlwm sy'n seiliedig ar yr ysgol

Scotland’s Experiences and Outcomes

Èisteachd agus labhairt (a’ leantainn)

Tràth A’ chiad An dàrna An treas An ceathramh

Lorg agus cleachdadh

fiosrachaidh

– nuair a thathar ag èisteachd ri, a’ coimhead agus

a’ bruidhinn mu theacsaichean, le beachdan,

structaran agus briathrachas speisealta nach eil cho

sìmplidh

Tha mi ag èisteachd no a’ coimhead

airson fiosrachadh feumail, agus tha mi a’ cleachdadh seo

gus taghaidhean a dhèanamh no rudan ùra ionnsachadh.

LIT 0-04a

Fhad ’s a tha mi ag èisteachd no a’

coimhead, is urrainn dhomh adhbhar agus prìomh fhacail agus

bheachdan an teacsa aithneachadh agus bruidhinn air, agus am

fiosrachadh seo a chleachdadh airson adhbhar sònraichte.

LIT 1-04a

Fhad ’s a tha mi ag èisteachd no a’ coimhead,

’s urrainn dhomh adhbhar an teacsa, na prìomh bheachdan agus am

fiosrachadh a tha a’ cur taic riutha aithneachadh agus bruidhinn orra, agus ’s

urrainn dhomh am fiosrachadh seo a chleachdadh airson diofar

adhbharan. LIT 2-04a

Fhad ’s a tha mi ag èisteachd no a’ coimhead, ’s urrainn

dhomh:

adhbhar agus prìomh chuspairean teacsa

aithneachadh is innse le cinnt is brìgh nam prìomh aithrisean a thuigsinn

aithneachadh is bruidhinn air mar tha seòrsaichean teacsa

coltach is aocoltach

am fiosrachadh a chur gu diofar sheòrsa feum.

LIT 3-04a

Fhad ’s a tha mi ag èisteachd no a’ coimhead,

’s urrainn dhomh:

adhbhar agus prìomh chuspairean teacsa

innse gu soilleir is brìgh phrìomh aithrisean a thuigsinn

coimeas a dhèanamh eadar caochladh sheòrsaichean teacsa

fiosrachadh fhaighinn à diofar àitichean, a chur còmhla agus a chur gu diofar sheòrsa feum.

LIT 4-04a

Fhad ’s a tha mi ag èisteachd/coimhead, tha mi ag ionnsachadh

notaichean a sgrìobhadh fo chinn, an cleachdadh airson na tha mi ag

èisteachd no a’ coimhead a thuigsinn, agus teacsaichean ùra a

chruthachadh. LIT 1-05a

Fhad ’s a tha mi ag èisteachd no a’ coimhead, ’s urrainn dhomh notaichean

a sgrìobhadh, an cur an òrdugh fo chinn iomchaidh is an cleachdadh gus

smuaintean is fiosrachadh a thuigsinn is teacsaichean ùra a chruthachadh, le m’

fhacail fhìn mar a tha iomchaidh.

LIT 2-05a

Fhad ’s a tha mi ag èisteachd no a’ coimhead, ’s urrainn dhomh notaichean a sgrìobhadh agus an cur an òrdugh airson smaoineachadh a thoirt air adhart agus airson mo

chuideachadh le fiosrachadh a ghlidheadh agus a chuimhneachadh, cùisean a rannsachadh agus teacsaichean ùra a chruthachadh, a’ cleachdadh m’ fhacail fhìn mar a tha

iomchaidh. LIT 3-05a / LIT 4-05a

’S urrainn dhomh beachdan is fiosrachadh

iomchaidh a thaghadh is a chur an òrdugh agus facail a chleachdadh a

bhios inntinneach is feumail do dhaoine eile.

LIT 1-06a

’S urrainn dhomh beachdan is fiosrachadh iomchaidh a

thaghadh is a chur an òrdugh ann an dòigh a tha freagairt air m’ adhbhar agus facail a

chleachdadh a fhreagras air mo luchd-amais.

LIT 2-06a

’S urrainn dhomh beachdan agus fiosrachadh iomchaidh a thaghadh gu neo-eisimeileach airson diofar adhbharan,

fiosrachadh no beachdan deatamach agus fiosrachadh-taic a chur ann an òrdugh rianail agus briathrachas iomchaidh a chleachdadh airson mi fhìn a chur an cèill gu h-èifeachdach

rim luchd-amais. LIT 3-06a / LIT 4-06a

Cyfle newydd i edrych o'r newydd ar addysg yng Nghymru

• Her sylweddol ond cyfle mawr:

• i ail-ystyried ysgolion ac addysg

• i ymestyn a datblygu proffesiynoldeb athrawon

• Bydd angen:

• Bod yn agored i ffyrdd newydd o feddwl – cwricwlwm fel ymarfer cymdeithasol

• Gweithlu sy'n ymgysylltu’n feirniadol – athrawon yn dehongli polisïau’n feirniadol

• Y parodrwydd i gydio yn yr awenau – proffesiwn gweithredol

Creu cwricwlwm?

Stuffing the Bird

“Dydy o ddim yn ffitio’n dda iawn.”

“Dim ots am hynny. Mae’r Pennaeth yn dweud nad oes gennym ni ddewis.”

Meini tramgwydd

• Diraddio gwybodaeth

• ‘Cylch diddiwedd manylebau’

• Ticio bocsys – neu geisio cael ymarfer presennol i gyd-fynd â’r cwricwlwm newydd

• Ffocws ar y cynnyrch yn hytrach na’r broses

• Chwiwiau addysgol

Y darlun mawr

Cwricwlwm cyfannol

Cynnwys

Darpariaethau

, e.e.

amserlennu

Addysgeg

Asesu

Polisi’r cwricwlwm • Fframwaith hyblyg ar gyfer dysgu – adnoddau yn hytrach na chynnyrch sydd i'w

gyflwyno • Datganiad o fwriad a phroses ar gyfer ei ddatblygu

Strata cwricwlaidd

• Supra – sgyrsiau trawswladol am addysg

• Macro – bwriadau polisi ar lefel genedlaethol

• Meso – canllawiau polisi, hwyluso

• Micro – arferion cwricwlaidd ar lefel ysgol

• Nano – rhyngweithio yn yr ystafell ddosbarth (Thijs a van den Akker, 2009)

Cwestiynau y dylen ni fod yn eu gofyn...

• Ble mae dechrau?

• Beth yw syniadau mawr? Dibenion? Egwyddorion? Gwerthoedd?

• Pa wybodaeth sydd ei hangen ar bobl ifanc?

• Beth yw’r dulliau priodol? Addysgeg rymus?

• Beth yw’r rhwystrau sy’n atal pobl rhag newid yn ein hysgol ni (a beth yw’r catalyddion)?

• Diwylliant a strwythur? • Swyddogaethau a systemau? • Adnoddau perthynol?

Cymryd camau...

• Pobl • Cyfalaf proffesiynol • Gwneud synnwyr

• Diwylliant ysgol • Ymholiadau cydweithredol • Grwpiau darllen

• Seilwaith • Perthnasoedd • Cymorth a gwarchodaeth

Yn fyr – datblygu asiantaeth athrawon

m.r.priestley@stir.ac.uk

http://www.stir.ac.uk/people/11016

http://mrpriestley.wordpress.com

https://twitter.com/MarkRPriestley