Cursusgids 2020 - Geoplan · 2020. 2. 4. · In deze overgangsperiode behandelen we het gehele RO-...
Transcript of Cursusgids 2020 - Geoplan · 2020. 2. 4. · In deze overgangsperiode behandelen we het gehele RO-...
Cursusgids2020FEBRUARI 2020
Geoplan Cursusgids 2020
2
geoplan.nl 3
–
Inhoud
Over Geoplan 4
Omgevingsrecht en OmgevingswetBasiscursus Omgevingsrecht 8
Basiscursus Ruimtelijk ordeningsrecht 9
Basiscursus Milieurecht 10
Leergang Omgevingsrecht 11
Actualiteiten omgevingsrecht 12
Opstellen omgevingsvisie 13
Agrarische regels in het omgevingsrecht 14
Milieueffectrapportage voor plannen en projecten 15
Greep op bewonersbijeenkomsten 16
Omgevingsaspecten in ruimtelijke plannen 18
Opzet en gevolgen Omgevingswet 19
Omgevingswet voor bouw- en projectontwikkelaars 20
Participatie en Omgevingswet 21
Van APV naar omgevingsplan 22
Milieuthema’s, natuur en klimaatbeleidBasiscursus Geluid 26
Geluid bij bedrijven 27
Basiscursus Luchtkwaliteit 28
Industriële luchtemissies en vergunningverlening 29
Basiscursus Bodem 30
Visie op bodemdaling voor bestuurders 31
Asbest in bodem, grond en puin 34
Besluit bodemkwaliteit 35
Bodemsanering in de praktijk 36
Opslag partijen grond, baggerspecie en bouwstoffen 37
Klimaatbestendige ruimtelijke inrichting 38
Duurzame energie en ruimtelijke inrichting 39
Gemeentelijk waterbeheer onder de Omgevingswet 40
Regenwateroverlast in stad en platteland 41
Basiscursus Natuurwetgeving en ecologie 42
Verdiepingscursus Natuurwetgeving en ecologie 43
Vergunningen na het
Programma Aanpak Stikstof (PAS) 44
Bouwen Basiscursus Bouwregelgeving 48
Basiscursus Duurzaam bouwen 49
Basiscursus Brandveiligheid gebouwen 50
Werken met de Omgevingswet voor VTH 51
Besluit bouwwerken leefomgeving 52
Vergunningvrij bouwen onder de Omgevingswet 53
Gebiedsontwikkeling en grondbeleid Basiscursus Grondbeleid 56
Basiscursus Planeconomie 57
Leergang Basis planeconomie en financiële regie bij
gebiedsontwikkeling 60
Leergang Regie op waardevolle gebiedsontwikkeling 62
Leergang Regie op overheidsvastgoed 64
Lab voor gebiedsontwikkeling 66
Actualiteiten wetgeving grondbeleid 68
Afvalstoffen en Opslag gevaarlijke stoffenAfvalstoffen: Melden en registreren 72
Opslag gevaarlijke stoffen – PGS 15 73
Incompany Incompany 74
Interviews en bijdragenVictor Coenen 17
Erika Samuels Brusse-van der Linden 23
Bodemdaling 32
Peter van Haasteren 58
Max Jeleniewski 69
Kristian Koster
–
Over Geoplan
Geoplan is jouw kennispartner op het gebied van omge-
vingsrecht. Al ruim 40 jaar organiseren wij met veel plezier
en succes vakinhoudelijke cursussen en leergangen op
onderwerpen zoals milieurecht, ruimtelijk ordeningsrecht,
bouw en gebiedsontwikkeling.
We zijn er trots op om iedere keer weer een praktijkgerichte
invulling aan onze cursussen en leergangen te geven. Zo
zorgen we ervoor dat we altijd de laatste vernieuwingen en
jurisprudentie in de leerstof opnemen, zodat je er zeker van
kunt zijn dat je bij Geoplan altijd de laatste stand van zaken
hoort. Al onze cursussen en leergangen zijn zo ingericht dat
je er direct in je eigen werk mee aan de slag kan.
De cursussen en leergangen van Geoplan spelen in op de
kennis die je vandaag én morgen nodig hebt. Ben je bijvoor-
beeld nieuw in het werkveld en wil je snel overzicht krijgen
wat er speelt in jouw vakgebied? Dan kun je een korte en
compacte basiscursus volgen. Als je de nodige jaren erva-
ring hebt, dan kun je ook kiezen voor een verdiepings- of
verbredingscursus. Voor specifieke onderwerpen hebben
wij specialistische programma’s ontwikkeld. Tot slot hebben
we ook prachtige leergangen waar meer tijd beschikbaar is
voor verbreding en verdieping.
Wil je weten welke cursus of leergang het beste bij jou of
jouw afdeling past? Of heb je interesse in een incompany
traject binnen jouw organisatie? Neem dan contact op met
onze studieadviseur Kristian Koster. We helpen je graag,
want we willen dat je de cursus of leergang doet die het
best bij je past.
Kristian Koster
Programmamanager
telefoon 033 422 99 70
e-mail [email protected]
Het Geoplan Team van links naar rechts
Martijn Gelijsteen, onze kok.
Hij zorgt voor jouw lunch en als je geluk hebt, bakt hij
verse koekjes!
Danny van Barneveld is onze (online)marketeer.
Hij zorgt ervoor dat je Geoplan op internet vindt.
Kristian Koster, onze programmamanager.
Hij garandeert dat jij een goed, leerzaam en inspirerend
programma volgt.
Jessica Schuuring is onze programmacoördinator.
Als je hebt gebeld of gemaild met Geoplan, dan heb je
vast en zeker met Jessica gesproken.
Denise Wagner - Joosse, onze (senior) marketeer.
Zij maakt dat Geoplan zichtbaar is en dat jij weet wat
het aanbod is.
Paul Baggerman is jouw gastheer,
Hij wijst je je lokaal en brengt gedurende de dag
verfrissingen langs.
Over Geoplan4
DeelnemersOnze deelnemers komen zowel uit de publieke als de priva-
te sector. Al 40 jaar weten medewerkers van gemeenten en
provincies ons te vinden. Dat zegt wel iets. Maar ook profes-
sionals van advocatenkantoren, advies- en ingenieursbureaus,
bouwbedrijven en bedrijven werkzaam in de GWW weten de
weg naar Geoplan goed te vinden!
DocentenGeoplan onderhoudt een groot netwerk van externe deskun-
digen en docenten. Onze docenten zijn dagelijks in de praktijk
van het omgevingsrecht actief. Ze weten wat er speelt en wel-
ke ontwikkelingen relevant zijn. Samen hebben we goed zicht
op alle ontwikkelingen die spelen voor publieke en private or-
ganisaties. Dat vinden we heel belangrijk. Op basis daarvan
maken we cursussen en leergangen gericht op jouw praktijk
en scherpen we deze inhoudelijk ook telkens aan, naar de
meest recente ontwikkelingen en inzichten.
Freia HoldingAls onderdeel van de Freia Holding maakt Geoplan deel uit
van een dynamisch netwerk van opleidings- en trainingsbe-
drijven. Onder de Freia vlag vallen ook: NIVE Opleidingen,
IBO Qualified Business School, Comenius Leergangen, AOG
School of Management, TSM Business school, Van Harte &
Lingsma en Horizon Training & Ontwikkeling.
Bij Freia koesteren wij de kracht van de diversiteit binnen onze
organisaties. Samen hebben we een schat aan ervaring opge-
bouwd in het werken aan kennis en wijsheid voor onze klan-
ten. Indien relevant voor jouw individuele ontwikkelvraagstuk,
maken wij dan ook graag gebruik van de beschikbare kennis
uit de Freia Holding om je een zo goed mogelijke oplossing
te bieden.
5geoplan.nl
Omgevings recht enOmge vingswet
Omgevingsrecht enOmgevingswet
Omgevings recht enOmge vingswet
Het omgevingsrecht regelt de omgeving waarin wij leven.
Het gaat over milieu, water, natuur en ruimtelijke ordening.
Het omgevingsrecht is een dynamisch rechtsgebied dat
steeds verandert, vooral met de komst van de Omgevingswet.
• Samenhang tussen de deelgebieden van het
omgevingsrecht
• Basisbegrippen uitgelegd
• Alle relevante instrumenten
• Overgang naar de Omgevingswet
InhoudHet omgevingsrecht bestaat uit deelgebieden: ruimtelijk bestuurs-
recht, milieurecht, waterrecht, natuurbeschermingsrecht en
decentraal omgevingsrecht. In de Omgevingswet wordt veel
wetgeving samengevoegd onder één wet. Medewerkers van
omgevingsdiensten, gemeenten en provincies zijn intensief be-
trokken bij een van deze deelgebieden, maar missen vaak het
brede plaatje. De samenhang tussen de verschillende deelge-
bieden ontbreekt.
In de Basiscursus Omgevingsrecht leer je alles over de basis-
begrippen, uitgangspunten en kerninstrumenten van het om-
gevingsrecht en hoe dit straks in de Omgevingswet geregeld is.
We gaan in op de plaats van het omgevingsrecht en de Omge-
vingswet binnen andere rechtsgebieden, de nieuwste ontwik-
kelingen en de reikwijdte van overheidszorg. Ook behandelen
we de kerninstrumenten van het ruimtelijk ordenings- en mili-
eurecht en de kerninstrumenten in de Omgevingswet.
Voor wieDe Basiscursus Omgevingsrecht is bestemd voor medewer-
kers van omgevingsdiensten en gemeenten die werkzaam
zijn binnen het omgevingsrecht, zoals vergunningverleners,
handhavers en front-officemedewerkers. De cursus is ook ge-
schikt voor adviesbureaus en professionals in de advocatuur.
Het programma• Wat is omgevingsrecht?
• Uitgangspunten van het omgevingsrecht
• Reikwijdte van overheidszorg
• Kerninstrumenten
• Ondersteunende instrumenten
• Flexibiliteit
• Omgevingswet:
- Doelstellingen
- Instrumenten
- AMvB’s
Docent• mr. R.E. (Robert) Wannink is advocaat bij Wannink Advocatuur.
Inschrijven en informatie Ga naar www.geoplan.nl/001 voor de actuele startdata en
om direct in te schrijven.
“ De docent verdient echt een pluim, hij deed het met zoveel plezier en dat bracht hij ook over. Hij had veel goede praktijkvoorbeelden en gaf de cursisten alle ruimte om vragen te stellen. Geen enkele vraag bleef onbehandeld!”
www.geoplan.nl/001
1 dag€ 745,-
Basiscursus OmgevingsrechtBasisbegrippen en instrumenten van het milieu- en RO-recht
Omgevingsrecht en Omgevingswet8
Basiscursus Ruimtelijk ordeningsrechtInleiding in het ruimtelijk ordeningsrecht: nu en onder de Omgevingswet
www.geoplan.nl/002
3 dagen€ 1.845,-
9geoplan.nl
De ruimte in Nederland is schaars. Er is ruimte nodig
voor woningen, wegen, spoorlijnen, vliegvelden,
bedrijventerreinen en natuur. De ruimte die we hebben,
moeten we slim benutten: economische groei mogelijk
maken, zonder dat dit ten koste gaat van de natuurwaarde
of het woongenot en de gezondheid van burgers. Deze
driedaagse basiscursus geeft je inzicht in het huidige
stelsel van ruimtelijke ordening én in hoe het geregeld
wordt in de Omgevingswet.
• Compleet overzicht ruimtelijk ordeningsrecht
• Instrumentarium op rijks-, provinciaal en gemeentelijk niveau
• Nu en onder de Omgevingswet
InhoudOp alle niveaus stellen overheden plannen op om de beschik-
bare ruimte te verdelen en gebieden aan te wijzen voor bepaal-
de bestemmingen. Het rijk en de provincie doen dit door mid-
del van omgevingsvisies en inpassingsplannen. De gemeenten
gebruiken veelal het bestemmingsplan of het omgevingsplan.
Ook verleent het bevoegd gezag vergunningen om te bouwen.
Op al deze niveaus kun je te maken krijgen met uitzonderingen
en bijzondere regelingen. De driedaagse Basiscursus Ruimtelijk
ordeningsrecht is een complete inleiding in de wet- en regel-
geving van de ruimtelijke ordening op al deze niveaus nu en
onder de Omgevingswet.
In deze overgangsperiode behandelen we het gehele RO-
instrumentarium wat nu nog relevant is, en wat straks en
onder de Omgevingswet: het omgevingsplan, onteigening,
planschade, het projectbesluit, de omgevingsvergunning en
bouwregelgeving. Ook bespreken we de verschillen en de
overeenkomsten met het stelsel straks onder de Omgevings-
wet. We behandelen het instrumentarium van het rijk en de
provincie, maar richten ons vooral op de gemeente.
Voor wieDe Basiscursus Ruimtelijk ordeningsrecht is bestemd voor
medewerkers van overheden en bedrijfsleven die meer willen
weten van de juridische aspecten van de ruimtelijke ordening.
Cursisten werken bij afdelingen ruimtelijke ordening, milieu,
grondbeleid, bouwen en wonen, economie, verkeer & vervoer
en waterschappen. Maar ook bij adviesbureaus, advocaten-
kantoren, woningcorporaties en projectontwikkelaars.
Voor deelname aan de cursus is geen juridische opleiding
vereist. Om alle juridische begrippen en aspecten goed te
kunnen plaatsen, is wel enige werkervaring op bijvoorbeeld
een afdeling RO bij een gemeente of bedrijf gewenst.
Het programma• Rijksbeleid en juridische instrumenten
• De provincie in het RO-recht
• Het gemeentelijk RO-instrumentarium
• Het bestemmings-/omgevingsplan
• Procedures en thema’s
• Bijzondere regelingen in het ruimtelijk ordeningsrecht
• De omgevingsvergunning
• Afwijken van het bestemmingsplan
Docenten• mr. R.E. (Robert) Wannink is advocaat bij Wannink Advocatuur.
• mr. R. (Robert) Lucassen is advocaat bij CMS Derks Star Busmann in Amsterdam.
• mr. A. (Alexander) IJkelenstam is advocaat bij CMS Derks Star Busmann in
Amsterdam.
• mr. R.C.J. (Rens) van den Berg is senior bestuurlijk juridisch adviseur bij Provincie
Zuid-Holland.
• mr. J.R. (Jurgen) Vermeulen is advocaat en onteigeningsdeskundige bij Ten Holter
Noordam advocaten in Dordrecht.
Inschrijven en informatieGa naar www.geoplan.nl/002 voor de actuele startdata en om
direct in te schrijven.
“De cursus was van een hoog niveau. De docenten waren erg goed en konden de leerstof goed overbrengen.”
Een voorbeeld: een bedrijf wil zijn activiteiten uitbreiden
met nieuwe installaties op het terrein. Dat heeft gevolgen
voor het milieu: extra uitstoot en wellicht ook meer
verkeer en lawaai. Moet het bedrijf hiervoor een nieuwe
vergunning aanvragen? Zo ja, met welke milieuwetten
moet het bevoegd gezag rekening houden?
• Het milieurecht nu en in de Omgevingswet
• Alle milieuthema’s, water, natuur en handhaving
• Alle thema’s door specialisten behandeld
• De actuele (beleids)ontwikkelingen
InhoudMilieubescherming is een taak van de overheid. Het milieu-
recht is een verzameling van wetten en regels die het leef-
milieu moeten beschermen. De Wet milieubeheer (Wm)
is tot 2021 de belangrijkste milieuwet en gaat, net als vele
andere milieuwetten, vanaf 2021 op in de Omgevingswet.
A ndere wetten zijn bijvoorbeeld de Wet geluidshinder, de Wet
bodem bescherming en de Waterwet.
De Basiscursus Milieurecht geeft inzicht in de belangrijkste
Milieuwetten en uitvoeringsbesluiten nu en straks onder de
Omgevingswet. De juridische kaders staan centraal. Na het
afronden van deze cursus ken je de hoofdlijnen van het stel-
sel van milieurecht, de plaats van het milieurecht binnen het
omgevingsrecht en het Europese milieurecht. Je hebt inzicht
in hoe de milieuwetgeving in de Omgevingswet geregeld is en
wat de gevolgen van de Omgevingswet zijn voor alle thema’s.
Voor wieDe Basiscursus Milieurecht is bedoeld voor medewerkers van
overheden en bedrijfsleven die meer willen weten over de
juridische aspecten van het milieubeleid. Om de cursus goed
te kunnen volgen, is minimale juridische kennis een vereiste.
De cursus is ook interessant voor (beginnende) medewerkers
van adviesbureaus en advocatenkantoren en leden van inter-
disciplinaire projectteams.
Het programma• Inleiding milieuwetgeving
• Vergunningverlening
• Algemene regels
• Milieueffectrapportage
• Lucht
• Bodem
• Externe veiligheid
• Geluid
• Afvalstoffenrecht
• Waterkwaliteit
• Natuurbescherming
• Handhaving
Docenten• mr. R.E. (Robert) Wannink is advocaat bij Wannink Advocatuur in Berlicum.
• mr. P.C. (Peter) Cup is juridisch adviseur bij Inspectie Leefomgeving en Transport.
• mr. K. (Katrien) Winterink is advocaat bij Pels Rijcken & Droogleever Fortuijn in Den
Haag.
• mr. ir. B.W. (Berend) Hoekstra is senior adviseur luchtverontreiniging bij Tauw.
• mr. drs. G.A.J.M. (Gijs) Hoevenaars is werkgroepsecretaris en jurist bij de Commissie
voor de milieueffectrapportage in Utrecht..
• N.K.J. (Nico) Wiggers is directeur bij Wiggers Opleiding en Advies in Arnhem.
• mr. E.T. (Eelco) de Jong is advocaat bij Zypp Advocaten in Arnhem.
• mr. P. (Peter) de Putter is directeur/senior adviseur bij Sterk Consulting BV in Leiden.
• ing. M.J. (Mark) van Leeuwen is adviseur bij MVL advisering in Maassluis.
• ing. P.A. (Peter-Arjen) Boers is adviseur bij Stichting Advisering Bestuursrechtspraak
in Den Haag.
Inschrijven en informatieGa naar www.geoplan.nl/003 voor de actuele startdata en om
direct in te schrijven.
“Brede en zeer informatieve cursus.”
www.geoplan.nl/003
4 dagen€ 2.245,-
Basiscursus MilieurechtInzicht in de hoofdlijnen van het milieurecht
10 Omgevingsrecht en Omgevingswet
Leergang OmgevingsrechtDe dagelijkse praktijk en juridische invulling van het omgevingsrecht
www.geoplan.nl/004
5 dagen€ 2.645,-
11geoplan.nl
Het omgevingsrecht regelt de omgeving waarin wij leven.
Het gaat over milieu, water, natuur en ruimtelijke ordening.
Een dynamisch rechtsgebied dat steeds verandert. Het is
dus belangrijk om op de hoogte te blijven van de laatste
ontwikkelingen. De Leergang Omgevingsrecht gaat in
op de juridische invulling en dagelijkse praktijk van het
omgevingsrecht, nu en onder de Omgevingswet.
• Milieuwetgeving onder de Omgevingswet
• RO-recht onder de Omgevingswet
• Alle milieuthema’s aan bod
• Overzicht over het omgevingsrecht
InhoudOverheden en ondernemers zijn meestal nauw betrokken
bij één of meerdere deelgebieden van het omgevingsrecht:
het ruimtelijk bestuursrecht, milieurecht, waterbeheerrecht of
natuurbeschermingsrecht. Vaak ontbreekt het overzicht. Hoe
steekt de regulering van bedrijven en gebieden in elkaar? Wat
zijn de belangrijkste milieu-, water- en natuurnormen? Hoe
werken die door in het ruimtelijk bestuursrecht? Hoe ziet dit
plaatje eruit als de Omgevingswet in werking treedt?
De Leergang Omgevingsrecht geeft samenhang tussen deze
deelgebieden. We behandelen het omgevingsrecht nu en
straks onder de Omgevingswet. Ten opzichte van de Basis-
cursus Omgevingsrecht is deze leergang een verbreding en
verdieping. Je leert alles over de plaats van milieu-, waterbe-
heer-, natuur- en ruimtelijk ordeningsrecht in het omgevings-
recht. Ook behandelen we de systemen van regulering van
inrichtingen en locaties volgens het huidige en toekomstige
systeem. In de Leergang gaan we in op de relevante milieu-,
water- en natuurnormen en hun juridische grondslag en de
regeling van de milieueffectrapportage.
Voor wieDe Leergang Omgevingsrecht is bestemd voor mensen die
intensief te maken hebben met omgevingsrecht, maar die
te weinig weten over bepaalde wetgeving op het gebied van
milieu, water, natuurbescherming en ruimtelijke ordening. Zoals
medewerkers omgevingsdiensten, beleidsmedewerkers, juris-
ten, vergunningverleners, toezichthouders en handhavers bij
overheden. De Leergang is ook geschikt voor mensen uit het
bedrijfsleven, zoals KAM-managers, adviseurs en advocaten.
Het programmaAlgemene inleiding en kernbepalingen van het omgevingsrecht
• Ruimtelijk ordenings- en milieurecht onder de Omgevingswet
• Verschillen tussen oude stelsel en Omgevingswet
• Milieueffectrapportage
Milieuthema’s met een ruimtelijk karakter
• Geluidhinder en trillingen
• Luchtkwaliteit
• Externe veiligheid
Milieuthema’s met een locatie gebonden karakter
• Afvalstoffenbeheer
• Bodembescherming en -sanering
• Duurzame energie
Water- en natuurthema’s en -normen
• Waterbeheer
• Natuurbescherming
Docenten• mr. drs. H.A. (Erika) Samuels Brusse-van der Linden is advocaat bij Source.law te
Amsterdam.
• mr. A. (Annemarie) Wagenmakers is jurist/werkgroepsecretaris bij Commissie m.e.r.
te Utrecht.
• ing. E. (Ed) Goudriaan is adviseur geluid bij LBP Sight te Nieuwegein.
• mr. M. (Mark) van Leeuwen is directeur bij MVL advisering te Maassluis.
• mr. B. (Berend) Hoekstra is senior consultant bij Tauw bv te Deventer.
• mr. K. (Katrien) Winterink is advocaat bij Pels Rijcken & Droogleever Fortuijn in Den
Haag.
• mr. P. (Peter) de Putter is directeur/senior-adviseur bij Sterk Consulting in Leiden.
• mr. R.E. (Robert) Wannink is advocaat bij Wannink Advocatuur in Berlicum.
• mr. E.T. (Eelco) de Jong is advocaat bij Zypp advocaten in Arnhem.
Inschrijven en informatieGa naar www.geoplan.nl/004 voor de actuele startdata en om
direct in te schrijven.
Het stelsel van het omgevingsrecht blijft volop in beweging.
Op veel deelgebieden volgt de jurisprudentie elkaar op,
terwijl milieu en het ruimtelijk bestuursrecht steeds meer
met elkaar verbonden raken. Voor een ieder werkzaam in
het vakgebied is het zaak om goed bij te blijven.
• Actuele jurisprudentie RO, bouw- en milieurecht
• Gevolgen voor de praktijk
• Stand van zaken Omgevingswet
InhoudBelangrijke recente ontwikkelingen zijn bijvoorbeeld de
diensten richtlijn, de ontwikkelingen rond stikstof, PFAS en de
kruimelgevallenregeling. Ook worden verschillende beleids-
velden meer op elkaar afgestemd. Milieu en ruimtelijke
ordening zijn richting de Omgevingswet steeds meer met
elkaar verbonden. Onderwerpen als water, geluid, externe
veiligheid, natuurbescherming en luchtkwaliteit zijn van grote
invloed op het ruimtelijke beleid en de regelgeving.
Reden genoeg om geregeld uitgebreid stil te staan bij alle ont-
wikkelingen. Om weer overzicht te krijgen voor de gevolgen
en mogelijkheden voor uw praktijk. Daar is deze cursus ideaal
voor. In één dag ben je weer bijgepraat over alle ontwikkelin-
gen van grofweg het afgelopen jaar. Na de cursus weet je met
welke jurisprudentie je rekening moet houden en welke lijn er
in de jurisprudentie zit. Je weet wat er veranderd is, wat er gaat
veranderen en wat de gevolgen daarvan zijn voor jouw werk-
situatie.
Voor wieDeze juridische cursus is bestemd voor personen die een
aantal jaren werkervaring hebben op het vakgebied van het
omgevingsrecht, waaronder (juridisch) beleidsmedewerkers
ruimtelijke ordening, milieu, bouw en woningtoezicht van rijk,
provincie, omgevingsdienst of gemeente. Ook zeer geschikt
voor medewerkers van adviesbureaus, projectontwikkelaars
en advocatenkantoren.
Het programma• Actualiteiten ruimtelijk ordeningsrecht inclusief jurisprudentie
• Actualiteiten Wet Natuurbescherming en Aanvullingswet
natuur
• Actualiteiten Milieu- en waterrecht: jurisprudentie
• Omgevingswet: laatste stand van zaken
Docenten• mr. R.E. (Robert) Wannink is advocaat bij Wannink Advocatuur in Berlicum
• mr. E.T. (Eelco) de Jong is advocaat bij Zypp Advocaten in Arnhem.
Inschrijven en informatieGa naar www. geoplan.nl/005 voor de actuele startdata en
om direct in te schrijven.
“ Het was weer een genot om de cursus bij te wonen. Na afloop ga je met een goed gevoel weg, omdat je echt wat hebt opgestoken in een korte tijd.”
www.geoplan.nl/005
1 dag€ 745,-
Actualiteiten omgevingsrechtUitgebreid stilstaan bij de meest recente ontwikkelingen in het omgevingsrecht
12 Omgevingsrecht en Omgevingswet
Opstellen omgevingsvisieLeer in een dag een integrale omgevingsvisie op te stellen
www.geoplan.nl/015
1 dag€ 745,-
13geoplan.nl
De omgevingsvisie is één van de zes kerninstrumenten uit
de Omgevingswet. De omgevingsvisie is een strategische
visie voor de lange termijn voor de gehele fysieke
leefomgeving.
• Rijks, provinciaal en gemeentelijk niveau
• Omgevingsvisie en kwaliteit
• Participatie en co-creatie
• Met workshop
InhoudDe omgevingsvisie heeft dan ook betrekking op alle terrei-
nen van de leefomgeving. Een omgevingsvisie gaat in op de
samenhang tussen ruimte, water, milieu, natuur, landschap,
verkeer en vervoer, infrastructuur en cultureel erfgoed. Voor-
uitlopend op de inwerkingtreding van de Omgevingswet lo-
pen een aantal pilots met de omgevingsvisie. Om grip op de
omgevingsvisie te krijgen, organiseert Geoplan een praktische
cursus over het opstellen van dit instrument. De docenten zijn
ervaren adviseurs die zelf al vanaf het programma Pilots om-
gevingsvisie betrokken waren bij de omgevingsvisie.
In de cursus komen verschillende aspecten van de omge-
vingsvisie aan bod, zoals de positionering, de omgevingsvisie
op rijks, provinciaal en gemeentelijk niveau, ruimtelijke kwali-
teit en de relatie met het grondbeleid en m.e.r.. In het kader
van de veranderende rol van de overheid komen ook onder-
werpen als participatie, co-creatie en het creëren van draag-
vlak voor een omgevingsvisie uitgebreid aan bod. Tijdens de
workshop aan het einde van de cursus leer je de opgedane
kennis in de praktijk te brengen.
Voor wieDe cursus is bestemd voor beleidsmedewerkers ruimtelijke
ordening, grondzaken en omgeving. Zij zijn werkzaam bij ge-
meenten, provincies en het Rijk en zijn betrokken bij het op-
stellen van omgevingsvisies en/of ruimtelijk beleid. Tevens is
de cursus interessant voor adviseurs en projectleiders.
Het programma• Achtergrond en positionering
• Omgevingsvisies op rijks, provinciaal en gemeentelijk niveau
• Verschijningsvorm
• Omgevingsvisie en kwaliteit
• Relatie met grondbeleid en m.e.r.
• Omgevingsvisie, aanpak
• Workshop
Docenten• drs. G.B. (Gerwin) Gabry is senior planoloog/ projectleider bij KuiperCompagnons in
Rotterdam.
• drs. D.J.A.P.M. (Derk-Jan) Verhaak is senior adviseur bij Rho adviseurs voor
leefruimte in Rotterdam.
Inschrijven en informatieGa naar www.geoplan.nl/015 voor de actuele startdata en om
direct in te schrijven.
“ Cursus overtrof mijn verwachtingen. Cursusleiders waren zeer goed op de hoogte en konden op een praktisch niveau meedenken met de dilemma’s waar we tegenaan lopen.”
De agrarische sector heeft haar eigen specifieke
regels. Ondanks dat inmiddels veel regels integraal zijn
opgenomen in het Activiteitenbesluit en straks in het
Besluit Activiteiten Leefomgeving vraagt een veehouderij
om een maatwerkbenadering. Hoe kan worden
omgegaan met specifiek knelpunten, uitbreidingsplannen
en klachten?
• Alle relevante wetgeving op een rij
• Een must voor milieuprofessionals in de agrarische sector
• Agrarische regelgeving onder de Omgevingswet
• Deskundige en praktijkgerichte docent
InhoudDe regelgeving bij elkaar is een complex geheel dat vraagt
om kennis en inzicht. Kennis en inzicht die nodig zijn om te
ontdekken hoe gewenste ontwikkelingen mogelijk worden
gemaakt en ongewenste kunnen worden tegengehouden.
In deze cursus wordt inzicht gegeven in de agrarische regels
binnen het omgevingsrecht. Na het volgen van deze cursus
ben je in staat om vanuit een helicopterview in te zoomen
op agrarische vraagstukken. In feite is het een uitleg van het
omgevingsrecht zoals dat geldt voor inrichtingen, maar dan
toegespitst op de agrarische sector.
Voor wieDe cursus is met name bedoeld voor vergunningverleners,
daarnaast ook voor beleidsmedewerkers en handhavers van
gemeente, provincies en omgevingsdiensten. De cursus is
zowel geschikt voor personen die al ervaring hebben met het
omgevingsrecht, als personen die dit nog niet hebben en aan
de hand van agrarische casussen worden ingeleid.
Een algemene kennis van wet- en regelgeving en/of agrarische
sector is wel een pré. Zaken als de omgevingsvergunning be-
perkte milieutoets, milieueffectrapportage (m.e.r.) etc. komen
aan de orde op zodanige wijze dat die begrippen tastbaar wor-
den. Qua ontwikkelen van kennis richt de cursus zich vooral op
de brede helicopterview; qua vaardigheid wordt aangeleerd om
vanuit die brede kennis specifieke vragen te beantwoorden.
Het programma• Agrarische milieuregelgeving
• Relatie met m.e.r.
• Bijzondere wetten veehouderij inrichtingen
• Overige relevante wetten
• Activiteitenbesluit en Besluit Activiteiten Leefomgeving
• Casuïstiek
Docent• W. (Willem) Foppen is directeur / omgevingsjurist bij Omgevingmanager in Urk.
Inschrijven en informatieGa naar www.geoplan.nl/006 voor de actuele startdata en om
direct in te schrijven.
“ Informatief en goed toepasbaar in de praktijk.”
www.geoplan.nl/006
1 dag€ 745,-
Agrarische regels in het omgevingsrechtWat betekent de agrarische regelgeving in de praktijk?
14 Omgevingsrecht en Omgevingswet
Milieueffectrapportage voor plannen en projectenZelfstandig management van een plan- en projectmilieueffectrapportageprocedure (m.e.r.)
www.geoplan.nl/008
3 dagen€ 1.845,-
15geoplan.nl
In de verschillende fasen van een m.e.r.-procedure
spelen diverse factoren en belanghebbenden een rol. In
de praktijk blijkt dat het niet eenvoudig is om een goed
overzicht te krijgen van de gehele procedure en de taken
en verantwoordelijkheden van de diverse betrokkenen.
• De werking van het instrument milieueffectrapportage
• Hoe kan ik efficiënt een milieueffectrapportage opstellen?
• M.e.r en Omgevingswet
• Gezondheid, klimaat en landschap in de m.e.r.
• De rol van de verschillende betrokken partijen en
burgerparticipatie
InhoudVoor het succesvol doorlopen van een milieueffectrappor-
tage zijn bovenstaande aspecten van cruciaal belang. On-
duidelijkheden en onnauwkeurigheden kunnen leiden tot
vertragingen in het plan- en besluitvormingsproces en kun-
nen daardoor consequenties hebben voor de voortgang en
de kosten. Gedurende de cursus worden door verschillende
sprekers alle invalshoeken van milieueffectrapportage belicht.
De inleidingen en discussies worden afgewisseld met work-
shops waarin je zelf aan de slag gaat. Ook gaan we in de cur-
sus in op de actualiteiten rond m.e.r., zoals de rol van gezond-
heid, klimaat, burgerparticipatie en landschap in de m.e.r. en
natuurlijk wordt ingegaan op m.e.r. onder de Omgevingswet.
Voor wieDe cursus ‘Milieueffectrapportage voor plannen en projecten’
is bestemd voor iedereen die, zowel vanuit de overheid als
vanuit het bedrijfsleven, te maken heeft of in de nabije toe-
komst te maken zal krijgen met milieueffectrapportage. In de
praktijk zijn dit vooral medewerkers RO en milieu bij advies-
bureaus, gemeenten, omgevingsdiensten, provincies, water-
schappen en de rijksoverheid.
Het programmaBasis en wet- en regelgeving
• Inleiding op m.e.r.
• Commissie m.e.r., rolverdeling, initiatiefnemer en bevoegd
gezag
• Het Besluit m.e.r.
• Management van het m.e.r. door de initiatiefnemer
Tips en trucs, actualiteiten, de praktijk
• Aanpak van de verschillende m.e.r.-onderdelen
• Gezondheid, klimaat en landschap en ruimtelijke kwaliteit in
m.e.r.
• Rollenpatronen en de rapportage
• Presenteren en vergelijken van alternatieven
• De rol van inspraak en van participatie
• M.e.r.-beoordeling
Jurisprudentie en Omgevingswet
• M.e.r.-jurisprudentie
• M.e.r. en de Omgevingswet
• Casus op gemeentelijk niveau
Docenten• drs. J.H.A.M. (Jos) van der Wijst is werkzaam als coördinator Milieueffectrapportage
bij de provincie Noord-Brabant
• drs. K.M. (Karin) van der Wel is adviseur milieueffectrapportage bij Arcadis.
• H.E. (Eric) Dorenbos is HSE manager bij de Nederlandse Aardolie Maatschappij in
Assen.
• mr. drs. G.A.J.M. (Gijs) Hoevenaars is werkgroepsecretaris en jurist bij de Commissie
voor de milieueffectrapportage in Utrecht.
• drs. E.M. (Ewald) Korevaar is adviseur bij EW Milieu-advies in Utrecht.
Inschrijven en informatieGa naar www.geoplan.nl/008 voor de actuele startdata en om
direct in te schrijven.
“ Gedegen en compleet. Informatie en kennis werd goed gedeeld en de inbreng van gastsprekers was een toegevoegde waarde.”
Het is niet gemakkelijk om in het overvolle Nederland
geaccepteerde oplossingen te vinden voor initiatieven zoals
aanleg van windparken, hangplekken voor jongeren en
renovaties van wijken. De burger wordt mondiger en emoties
kunnen hoog oplopen tijdens bijeenkomsten. Ook in kleinere
overleggen lijkt redelijkheid soms ver te zoeken. Hoe hou je
daarbij emoties in toom? En hoe bereik je een aanvaardbaar
resultaat?
• Opnieuw aangepast aan de laatste ontwikkelingen
• Inzicht in groepsgedrag en archetypes
• Gereedschappen om effectief met emoties om te gaan
• Succesvol onderhandelen met burgers en actiegroepen
• In vier stappen naar een succesvolle dialoog
InhoudDe overheid wil graag betrokken burgers. De Omgevingswet
is daar een voorbeeld van. Maar overheden voelen ook de
druk om projecten op tijd, binnen budget en binnen beleids-
kaders uit te voeren. Burgers en actiegroepen worden mon-
diger en stellen steeds vaker eisen waar overheden vaak geen
budget voor hebben. Dit koorddansen tussen burgers en
overheid vraagt om communicatieve vaardigheden en kennis
van onderhandelingsprocessen.
De tweedaagse cursus ‘Greep op bewonersbijeenkomsten’
helpt je in vier stappen om succesvolle bijeenkomsten te
creëren. Je leert constructieve gesprekken te voeren met ac-
tievoerders en hoe je eigen emoties en emoties in de zaal
in toom houdt. Ook leer je hoe je hoge verwachtingen van
burgers vertaalt in realistische resultaten en krijg je tips uit de
praktijk over strategie, werkvormen en communicatie met
kritische burgers en belangengroepen. Zo krijg je grip op je
projectomgeving.
In deze praktische cursus leer je aan de hand van échte cases
in vier stappen greep te krijgen op de dialoog met kritische
bewoners en actiegroepen. Met de komst van de Omgevings-
wet is deze training nóg relevanter voor eenieder die werkt in
de publieke sector!
Voor wieDeze training is bedoeld voor projectleiders en inhoudelijk
deskundigen van overheden, woningcorporaties, waterschap-
pen en adviesbureaus die moeten optreden op bewoners-
bijeenkomsten of in overleggen met bewoners. De training is
ook een verrijking voor organisatoren van bijeenkomsten die
werkzaam zijn in bovenstaande sectoren.
De training wordt in een kleine groep van maximaal 10 personen
gegeven en er is veel aandacht voor een persoonlijke aanpak en
vragen.
Het programmaStap 1
• Een gedegen aanpak: strategie, valkuilen en werkvormen
• Belangrijkste missers bij groepsbijeenkomsten
• Praktische werkvormen
Stap 2
• Begrijpen van groepsgedrag en risico-perceptie burgers
• Groepsgedrag en groepsemoties
• Risico-perceptie van burgers
Stap 3
• Van emotioneel en verstorend gedrag naar constructieve
dialoog
• Jouw communicatiestijl, conflicterende karakters en hoe
hiermee om te gaan
• Archetypes: veel terugkerende persoonlijkheden in bewo-
nersbijeenkomsten
Stap 4
• Onderken dat dialoog met burgers/actiegroepen een onder-
handelingsproces is
• Hoe voorkom je dat er een win-verlies situatie ontstaat
• Een effectieve onderhandelingsstrategie voor de publieke
ruimte
Docent• drs. V.J. (Victor) Coenen is adviseur bij Witteveen+Bos in Den Haag.
Inschrijven en informatieGa naar www.geoplan.nl/007 voor de actuele startdata en om
direct in te schrijven.
“Deze zeer praktijkgerichte cursus is een verrijking op mijn werk. Ik heb zo veel geleerd.”
www.geoplan.nl/007
2 dagen€ 1.445,-
Greep op bewonersbijeenkomstenIn vier stappen naar succesvolle bewonersbijeenkomsten
16 Omgevingsrecht en Omgevingswet
17geoplan.nl
Omdat onze docenten erg belangrijk voor ons zijn maar zeker ook voor
u, stellen we een aantal docenten graag aan u voor. Zo krijgt u een beeld
van waar zij vandaan komen en wat zij u kunnen brengen.
VICTOR COENENSENIOR ADVISEUR PLANECONOMIE BIJ WITTEVEEN+BOS.
“In gesprek met burgers, makkelijker gezegd dan gedaan”
Sinds 2004 verzorgt Geoplan een training over de
praktische kanten van burgerparticipatie. Hoewel
de bestuurlijk context steeds verandert, blijft de
interactie tussen initiatiefnemer (overheid, bedrijven,
adviseurs) en omwonenden wonderwel gelijk. Trainer
Victor Coenen legt uit: “Uiteindelijk moet je altijd
een daadwerkelijk gesprek aangaan, ongeacht het
juridische kader.” Maar hoe pakt je dat aan? Onze
training helpt je op weg.
Een gesprek aangaan is makkelijker gezegd dan gedaan.
Zeker omdat er, volgens Coenen, veel onvermoede
kanten aan zo’n gesprek zitten. “Vaak onderschatten we
bijvoorbeeld de groepsdruk. Mensen gedragen zich in een
groep écht anders dan in een één-op-één situatie. In de
training bieden we ideeën over hoe hiermee om te gaan.”
‘Wij tegen zij’Ook het ‘wij tegen zij’-karakter van bijeenkomsten is een
belangrijk obstakel. De indeling van een zaal kan dit gevoel
versterken of juist verminderen. Verder is de houding van de
initiatiefnemer cruciaal voor de perceptie van omwonenden
en dat geldt zeker in moeilijke, emotionele situaties.
Coenen: “Er komt veel bij kijken om tegenstellingen te
overwinnen en zeker bij controversiële projecten moeten de
details kloppen.”
Het ‘Belang van de Zaal’In participatie is Coenen altijd op zoek naar ‘Het Belang
van de Zaal’. Hij legt uit: “Een praktisch voorbeeld: vroeger
zei ik als voorzitter dat we een bijeenkomst rond 21.30
uur willen afronden. Dat leidde vaak tot kritische reacties
omdat omwonenden zich snel verzetten tegen deze
opgelegde regie. Tegenwoordig zeg ik dat waarschijnlijk
veel ouders in de zaal een oppas hebben en dat we hun
een plezier zouden doen als we rond 21.30 uur afronden.
Weinigen in de zaal hebben bezwaar tegen een dergelijk
Belang van de Zaal.”
Dit ‘Leitmotiv’ geldt ook voor andere aspecten. “Onlangs
had een kleine gemeente een probleem met de acceptatie
van woningbouw in een dorpje. Enkele direct omwonenden
maakten bezwaren tegen het verlies van uitzicht en ze
hadden een deel van het dorp meegekregen. Het vreemde
was dat de discussie over het uitzicht ging en niet over de
leegloop en het verdwijnen van de school en bushalte in
het dorp. Mijn advies was om in het volgende gesprek ook
te bespreken hoe de nieuwbouw de kwijnende kern een
impuls kon geven. Dat is immers in het belang van het dorp.”
Niet naïef zijnHet is belangrijk om de dialoog open en constructief
aan te gaan, maar tegelijkertijd niet naïef te zijn.
“Bewust of onbewust nemen gesprekspartners een
onderhandelingspositie in. Vrijwel iedere dialoog met
omwonenden is een vorm van onderhandelen. De principes
en technieken van onderhandelen met omwonenden
moeten bekend zijn. Dat betekent de krachtenvelden en
de belangen van individuele spelers kennen. Soms wordt er
een krachtenveldanalyse op organisatieniveau gedaan, maar
zeker in kleinere projecten hebben individuen belangen. Dan
is het belangrijk om ménsen goed te doorgronden.”
Theorie en praktijk verbindenVeel ambtenaren bij gemeentes, provincies en
waterschappen, maar ook projectontwikkelaars en adviseurs
krijgen vaker te maken met kritische omwonenden. De
Omgevingswet geeft een nieuwe impuls aan de participatie.
Het dus cruciaal de mechanismen te doorgronden en de
dialoog met een praktische gereedschapskist aan te gaan.
De tweedaagse training van Geoplan geeft inzicht in deze
mechanismen en biedt praktische communicatie-adviezen.
Victor Coenen: “We verbinden theorie en praktijk, en maken
dit direct toepasbaar. In de afgelopen 15 jaar is de training
geperfectioneerd en vrijwel alle cursisten waarderen de
training met een 8 of zelfs hoger. Dat onderstreept dat we in
een behoefte voorzien.”
17
Het omgevingsplan is het integrale afwegingskader
voor keuzes wat betreft de fysieke leefomgeving. Dit
betekent dat beleid en regelgeving bij het maken van een
omgevingsplan betrokken moeten worden.
• Alle relevante thema’s in het omgevingsplan
• Actuele jurisprudentie
• Jouw plannen klaar voor de Raad van State
• Wat wordt in de Omgevingswet gevraagd?
InhoudDe afstemming en het goed inpassen van de diverse thema’s
in het omgevingsplan is een complexe opgave. Bij het opstel-
len van een omgevingsplan moet rekening gehouden worden
met cultuurhistorie, soorten- en gebiedsbescherming, water-
belangen en milieubelangen, zoals geluid, externe veiligheid,
geur, luchtkwaliteit, bodem en water. Daarnaast moet men
rekening houden met de in de grond aanwezige dan wel te
verwachten archeologische waarden.
Deze cursus geeft inzicht in wat je kunt doen om te zorgen
dat jouw ruimtelijke plannen de toets van de Raad van State
doorstaat. We kijken naar wat in de Omgevingswet gevraagd
wordt. In deze cursus wordt ingegaan op de inhoud van diver-
se relevante wet- en beleidsontwikkelingen en jurisprudentie.
Ook behandelen we de methoden en instrumenten voor het
vastleggen van inhoudelijke thema’s in ruimtelijke plannen en
de uitvoeringsaspecten. In de cursus komen veel praktijkvoor-
beelden aan bod: hoe implementeer je de thema’s in proces
en plan?
Voor wieDeze cursus is geschikt voor degenen die reeds ervaring met
en kennis van bestemmingsplannen hebben. Zoals bijvoor-
beeld medewerkers van overheden die bestemmingsplan-
nen hebben opgesteld, toetsen of maken zoals medewerkers
ruimtelijke ordening, stedenbouwkundigen, milieu, verkeer &
vervoer en bouw- en woningtoezicht. Ook geschikt voor me-
dewerkers van adviesbureaus en projectontwikkelaars.
Het programma• Inleiding op de cursus
• Milieuthema’s in het omgevingsplan
• Bedrijven en milieuzonering
• Water in het omgevingsplan
• Natuurwetgeving in het omgevingsplan
• Archeologie in het omgevingsplan
• Beeldkwaliteitsplan en welstandstoets in relatie tot het om-
gevingsplan
Docenten• ir. E.H.J.M. (Ernest) de Groot is senior adviseur ruimtelijke ordening en landschap bij
gemeente Uden en lid van het dagelijks bestuur bij Waterschap Aa en Maas.
• drs. H.L.M. (Ria) Berkvens is adviseur archeologie en erfgoed bij Omgevingsdienst
Zuidoost-Brabant in Eindhoven.
• ing. L. (Luc) Bruinsma is senior ecoloog bij Tauw in Deventer.
• ing. T. (Tom) Seebregts is adviseur bij UrbiTom in Den Bosch.
• mr. drs. Y.L.M. (Yvonne) van Liebergen is juridisch adviseur bij BRO in Boxtel.
Inschrijven en informatieGa naar www.geoplan.nl/009 voor de actuele startdata en om
direct in te schrijven.
“ Goede verzorgde cursus waarbij het met name erg prettig is dat er verschillende vakdocenten met veel praktijkervaring aan mee werken.”
www.geoplan.nl/009
2 dagen € 1.445,-
Omgevingsaspecten in ruimtelijke plannenGrijze, groene en blauwe thema’s bij het maken en toetsen van omgevingsplannen
18 Omgevingsrecht en Omgevingswet
Opzet en gevolgen OmgevingswetOpzet Omgevingswet en gevolgen voor medewerkers en organisatie
www.geoplan.nl/010
1 dag€ 745,-
19geoplan.nl
In 2021 treedt de Omgevingswet in werking. De
Omgevingswet vereenvoudigt de regelgeving voor de
fysieke leefomgeving. Ook biedt de wet meer ruimte voor
initiatiefnemers en geeft het lokale besturen meer ruimte
voor maatwerk. Maar de Omgevingswet is meer dan
alleen een wetswijziging. De nieuwe wet heeft ook grote
gevolgen voor jouw manier van werken en de inrichting
van jouw organisatie.
• Doelstellingen Omgevingswet
• Systematiek omgevingswet en uitvoeringsbesluiten
• Inzicht in de gevolgen voor jouw werkzaamheden en
organisatie
• Impact op bestaande afdelingen en teams
InhoudDe insteek van de cursus is vooral om bewustzijn te creëren
over de komst van de Omgevingswet en de gevolgen hiervan
voor de medewerkers en de organisatie: een andere bena-
dering en een andere manier van werken. Tijdens het och-
tenddeel van de cursus Opzet en gevolgen Omgevingswet
komt de stand van zaken van het wetgevingstraject aan bod
en wordt de Omgevingswet, de vier AMvB’s en de bijbeho-
rende invoeringswetgeving behandeld. Daarbij zal zo veel
mogelijk een vergelijking worden gemaakt tussen de nieuwe
Omgevingswet en de nu geldende wet- en regelgeving, om
een goed beeld te geven van de wijzigingen.
De Omgevingswet is echter meer dan alleen een wetswijzing.
De wet vraagt om een andere manier van werken die initiatie-
ven uit de samenleving begeleidt en uitgaat van samenwerking
met alle betrokken partijen. Van medewerkers van overheden
wordt gevraagd over de muren van eigen taken te kijken. En ook
om eerder experts, belanghebbenden en ervaringsdeskundigen
bij het proces te betrekken. Daarom geeft het middagdeel van
de cursus inzicht in de uitdagingen die de Omgevingswet gaat
geven voor bijvoorbeeld de gemeentelijke organisatie en omge-
vingsdiensten en wat voor impact dat kan hebben op de mede-
werkers, afdelingen en teams.
Het programma wordt uitgevoerd door twee docenten. Beide
docenten kijken vanuit hun eigen specialisme naar de Omge-
vingswet en de gevolgen daarvan voor jouw werk en organisatie.
Voor wie?Deze cursus is bedoeld voor alle medewerkers bij gemeenten,
provincies en omgevingsdiensten die inzicht willen verkrijgen
in de gevolgen van de Omgevingswet. Denk daarbij niet al-
leen aan vergunningverleners, beleidsmedewerkers, juristen,
toezichthouders, programmamanagers, implementatiemana-
gers, projectleiders Omgevingswet, maar ook aan raadsleden,
burgemeesters en wethouders. De cursus is ook geschikt
voor adviesbureaus en initiatiefnemers die meer inzicht willen
in de gevolgen van de wet voor de ambtelijke organisatie.
Het programma• Doelstelling van de Omgevingswet
• De systematiek en de nieuwe regels en instrumenten
• De werking van het belangrijkste instrumenten, waaronder
vooral het omgevingsplan
• Het overgangsrecht
• Gevolgen voor jouw werkzaamheden
• Doorkijk naar de mogelijke gevolgen voor de organisatie
• Impact op de bestaande afdelingen en teams
Docenten• mr. drs. H.A. (Erika) Samuels Brusse-van der Linden is advocaat bij Source.law te
Amsterdam.
• H. (Herbert) Dekkers is verantwoordelijk voor strategie, beleid en richting bij
Omgevingsdienst IJmond en voorzitter van het vakberaad VTH van
Omgevingsdienst NL
Inschrijven en informatieGa naar www.geoplan.nl/010 voor de actuele startdata en om
direct in te schrijven.
De nieuwe Omgevingswet komt eraan en zorgt voor
een ingrijpende wijziging van het recht voor de fysieke
leefomgeving waarbij meer onderwerpen op een
decentraal niveau worden geregeld.
• Speciaal voor bouw- en projectontwikkelaars
• Leer meer over de mogelijkheden
• Krijg grip op de kansen en risico’s
InhoudTijdens deze cursus leer je welke nieuwe mogelijkheden de
Omgevingswet biedt, maar ook hoe je met risico’s uit de Om-
gevingswet om kunt gaan. Zo beschik je over de juiste kennis
om je projecten onder de Omgevingswet uit te voeren. In de
cursus behandelen we de Omgevingswet vanuit het perspec-
tief van bouwers en projectontwikkelaars. Dat doen we aan de
hand van drie stappen: eerst behandelen we kort de huidige
situatie onder de Wet ruimtelijke ordening en Wet algemene
bepalingen omgevingsrecht (Wabo). Daarna bespreken we
de mogelijkheden onder de Crisis- en herstelwet. Als derde
bespreken we de uitgangspunten, centrale begrippen en in-
strumenten van de Omgevingswet. In al deze drie stappen
staat de vraag centraal: waar liggen de kansen en risico’s? We
sluiten de cursus af met een casus om de opgedane kennis in
de praktijk te brengen.
Voor wieDe cursus is bedoeld voor projectontwikkelaars, projectleiders,
medewerkers van bouwondernemingen en andere markt-
partijen die meer willen weten over de mogelijkheden die de
Omgevingswet en het huidige omgevingsrecht nu al bieden
voor hun plannen en projecten.
Het programma• De Omgevingswet in vogelvlucht
• Verschillen oude stelsel
• Uitgangspunten
• Instrumenten
• Kernbegrippen
• Participatie
• Casus: Oefenen met de Omgevingswet
Docent• mr. drs. H.A. (Erika) Samuels Brusse-van der Linden is advocaat bij Source.law te
Amsterdam.
Inschrijven en informatieGa naar www.geoplan.nl/011 voor de actuele startdata en om
direct in te schrijven.
www.geoplan.nl/011
1 dag€ 745,-
Omgevingswet voor bouw- en projectontwikkelaarsMogelijkheden en risico’s van de Omgevingswet
20 Omgevingsrecht en Omgevingswet
Participatie en OmgevingswetKrijg grip op het zinvol betrekken van de omgeving onder de Omgevingswet
www.geoplan.nl/013
1 dag€ 745,-
21geoplan.nl
In de Omgevingswet speelt participatie een essentiële rol.
De wet biedt ruimte voor initiatiefnemers, maar legt ook
plichten bij hen neer. Participatie, het betrekken van de
omgeving bij planontwikkeling, is er daar één van.
• Kwaliteitsborging van interactie
• Rollen initiatiefnemer, omgeving en overheid
• Betere plannen en meer draagvlak
• Praktijkcasus
InhoudHet tijdig betrekken van belanghebbenden door initiatiefne-
mers en gemeenten levert betere plannen en meer draagvlak
op. Participatie is volgens de Omgevingswet maatwerk. Hoe
organiseer je dan betekenisvolle participatie? Hoe ga je om
met verschillen in kennisniveau? Hoe breng je tegenstrijdige
belangen in balans? Hoe zorg je voor eenduidige uitkomsten
als meer mensen meepraten? En wat is daarbij de rol van de
initiatiefnemer, de omgeving en de overheid?
De cursus geeft praktische handvatten voor participatie als
maatwerk. We gaan in op de vrijheid die de Omgevingswet
biedt, de valkuilen die met die vrijheid meekomen en de
‘knoppen’ waarmee je dit goed kunt inregelen. We benaderen
participatie vanuit de verschillende rollen die betrokken partij-
en onder de nieuwe wet hebben. En we bieden de gelegen-
heid de inzichten toe te passen op een eigen casus. Daarmee
kun je participatie nu al succesvol inzetten in jouw projecten.
Voor wieDe cursus is bestemd voor zowel bedrijven, maatschappe-
lijke organisaties als overheden. Het integrale karakter van
de Omgevingswet maakt de cursus interessant voor ieder-
een die met de Omgevingswet te maken krijgt: initiatiefne-
mers en belangenvertegenwoordigers, beleidsontwikkelaars
en -medewerkers, omgevingsmanagers en communicatie-
professionals, zakelijke adviseurs en bestuursassistenten als
ook bestuurders en politici.
Het programma• Participatie als maatschappelijke trend
• Participatie in de Omgevingswet
• Juridische verankering
• Participatie als gezamenlijke opgave
• Rollen en taakverdeling
• Participatie als ontwikkeltool
• Instrumenten voor participatie: van social media tot
pop-up-event
• Workshop: participatie in de praktijk
Docent• drs. G.B. (Gerwin) Gabry is programmadirecteur Omgevingswet bij
KuiperCompagnons in Rotterdam.
• E. (Eric) Vink is senior adviseur bij Awareness in Den Haag.
Inschrijven en informatieGa naar www.geoplan.nl/013 voor de actuele startdata en om
direct in te schrijven.
“Zeer prettige en kundige docenten.”
Met de komst van de Omgevingswet gaat er veel
veranderen wat betreft inhoud en de toepassing van
gemeentelijke verordeningen, zoals de Algemene
Plaatselijke Verordening (APV).
• De huidige relatie tussen gemeentelijke verordeningen en
het bestemmingsplan
• De inhoud van het omgevingsplan
• Vooruitblik Omgevingswet
InhoudNu al is vaak onduidelijk welke zaken in een gemeentelijke
verordening kunnen worden geregeld en wat voor gevolgen
dit heeft voor de inhoud van het bestemmingsplan. Boven-
dien is het de bedoeling dat gemeentelijke verordeningen
voor een belangrijk gedeelte opgaan in het omgevingsplan.
Onder het huidige recht blijkt de relatie tussen gemeentelijke
verordeningen en het bestemmingsplan al problematisch.
De Raad van State vernietigt veel bestemmingsplannen, juist
omdat de gemeenteraad ervan uitgaat dat bepaalde onderwer-
pen niet in het bestemmingsplan hoeven te worden geregeld,
omdat hetzelfde onderwerp al in een gemeentelijke verorde-
ning is geregeld, zoals de Algemene Plaatselijke Verordening
(APV) of een verordening op grond van het Activiteitenbesluit
milieubeheer dan wel een verordening op grond van de Wet
geurhinder en veehouderij.
Zaak dus voor iedereen die betrokken is bij het maken en be-
oordelen van bestemmingsplannen om inzicht te krijgen in
deze materie, zodat bij het opstellen van bestemmingsplan-
nen al rekening kan worden gehouden met de inhoud van
gemeentelijke verordeningen zoals de APV. De inhoud van
het bestemmingsplan wordt daardoor juridisch in beroeps-
procedures beter houdbaar. Wellicht kan bij het opstellen van
de regels van nieuwe bestemmingsplannen al worden voor-
uitgelopen op de nieuwe Omgevingswet.
In de cursus wordt de verhouding tussen het bestemmings-
plan en lokale verordeningen behandeld. Ook geeft de cursus
inzicht aan bestemmingsplanmakers (juristen en planologen)
met welke verordeningen rekening moet worden gehouden
bij het maken van bestemmingsplannen en op welke wijze.
Voor wieDe cursus is bestemd voor iedereen die betrokken is bij het
opstellen of interpreteren van bestemmingsplannen. Voor
deelname aan de cursus wordt basiskennis van bestemmings-
plannen verwacht.
Het programmaDe inhoud van het bestemmingsplan:
• artikel 3.1 Wro
• bestemmingsplan verbrede reikwijdte
• inhoud van de planregels
• strijdige gebruik
• voorbeelden van planregels in relatie tot gemeentelijke veror-
deningen
De inhoud van relevante gemeentelijke verordeningen:
• strijdigheid
• evenementen
• horeca (paracommercie),
• huisvestingsverordening,
• bouwverordening,
• erfgoedverordening,
• de verordening op grond van de Telecommunicatiewet
Omgevingswet en het omgevingsplan:
• hoofdkarakteristiek
• omgevingsplan
• integratie lokale verordeningen.
Docent• Mr C.W.M. (Kees) van Alphen is eigenaar van Van Alphen Advies te Geffen.
Inschrijven en informatieGa naar www.geoplan.nl/014 voor de actuele startdata en om
direct in te schrijven.
www.geoplan.nl/014
1 dag€ 745,-
Van APV naar omgevingsplanGevolgen van de Omgevingswet voor gemeentelijke verordeningen
22
Omgevingsrecht en Omgevingswet
ERIKA SAMUELS BRUSSE-VAN DER LINDEN
Goed voorbereiden op de nieuwe OmgevingswetHet omgevingsrecht is van oudsher een breed onderwerp
dat altijd in beweging is. Er zijn continu nieuwe
ontwikkelingen. Zo treedt op 1 januari 2021 de nieuwe
Omgevingswet in werking. De invoering van deze nieuwe
wet verandert het werkveld ingrijpend. Op dat moment
ontstaat een compleet nieuw kader. Mijn werkveld staat
onder grote druk om klaar te zijn voor deze wet. Daar
ligt momenteel ook het zwaartepunt van mijn werk als
advocaat. Ik besteed op dit moment een groot deel van
mijn tijd aan het voorbereiden van mijn klantrelaties op de
komst van deze wet. Mijn kennis deel ik niet alleen met
hen. Met cursussen over de Omgevingswet bij Geoplan
probeer ik mijn expertise over te dragen op anderen.
Steeds op zoek naar interactieIk werk al jaren als docent bij Geoplan en doe dat
met heel veel plezier. In mijn cursussen ga ik een stap
verder dan puur het overdragen van kennis. Tijdens
de bijeenkomsten zoek ik bewust de interactie met
studenten. Daarom vind ik het prettig dat de groepen
klein zijn en de studenten zeer actief. Zij zijn gemotiveerd
en willen echt iets leren. Het voordeel aan echte interactie
is dat ik geregeld zelf ook nieuwe inzichten krijg. Dit
tweerichtingsverkeer geeft me veel energie.
“Studenten geven me energie en nieuwe inzichten”
De diversiteit van omgevingsrecht is enorm
In de loop der jaren heb ik diverse specialismen
binnen het omgevingsrecht opgebouwd. Dat gaat
bijna automatisch omdat het zo’n breed en interessant
vakgebied is. In mijn werk koppel ik de theorie steeds
aan de praktijk. Die vertaalslag is goed te maken omdat
ik een diverse groep klanten ondersteun; van overheden
tot private partijen zoals projectontwikkelaars, industriële
bedrijven en retailers. Ik adviseer deze partijen over
procedures met betrekking tot omgevingsvergunningen
voor bouwen, milieu en transformatieprojecten.
Andere adviesgebieden zijn bestemmingsplannen
en maatwerkvoorschriften. Maar ook
handhavingsprocedures, zoals lasten onder dwangsom,
bestuursdwang en bestuurlijke boete, behoren tot mijn
specialisme. Tot slot adviseer ik over zaken op het vlak van
het algemeen bestuursrecht, zoals Wob-verzoeken en
subsidiezaken. Deze waaier aan activiteiten onderstreept
voor mij de diversiteit van mijn vakgebied. Ik raak er dan
ook nooit over uitgepraat en deel mijn enthousiasme
graag met studenten.
23
Omdat onze docenten erg belangrijk voor ons zijn maar zeker ook
voor u, stellen we een aantal docenten graag aan u voor. Zo krijgt u
een beeld van waar zij vandaan komen en wat zij u kunnen brengen.
Milieu thema’s, natuur en klimaat beleid
Milieuthema’s, natuur en klimaatbeleid
Milieu thema’s, natuur en klimaat beleid
In 12.000 Nederlandse woningen hebben mensen last van
verkeerslawaai. Het geluid overschrijdt daar de norm. Dat
geldt ook voor de bewoners van 5.600 woningen langs
het spoor.
• Grondbeginselen van geluid
• Geluid onder de Omgevingswet
• Effecten van geluid
• Leren rekenen en meten met geluid
InhoudSnelwegen, treinen en vliegtuigen kunnen veel geluidsoverlast
veroorzaken. Als geluid ongewenst is noemen we het lawaai.
Als geluid lawaai wordt, kan dat leiden tot gezondheidsproble-
men, zoals slaapgebrek, stress en een hoge bloeddruk. Met
gerichte maatregelen zoals het plaatsen van geluidsschermen
langs snelwegen, het isoleren van woningen en aanscherping
van geluideisen voor nieuwe voertuigen probeert de overheid de
geluid hinder te verminderen.
Hoeveelheid geluid een bedrijf of evenement mag produce-
ren, is in regels en vergunningen vastgelegd. Maar als een be-
woner klaagt over herrie, hoe weet je dan hoeveel geluid er is
gemaakt? En als er een vergunningsaanvraag binnenkomt van
een eenmalig evenement, hoe bereken je dan hoeveel geluid
er geproduceerd gaat worden?
In de Basiscursus Geluid leer je wat geluid is, hoe geluidsover-
dracht werkt en welk effect geluid heeft op de gezondheid.
Op dag één staat de wetgeving centraal, met nadruk op de
Omgevingswet en de Aanvullingswet geluid. Op dag twee
gaan we met meetapparatuur de buitenlucht in om geluids-
bronnen te meten. Ook gaan we rekenen met geluid: waarom
is twee keer 50 decibel (dB) geen 100 dB?
Voor wieDeze basiscursus wordt georganiseerd voor vergunning-
verleners, handhavers, betrokkenen bij geluidzonering en
technische medewerkers milieu en ruimtelijke ordening. De
cursus is ook geschikt voor medewerkers van advies- en milieu-
bureaus, advocaten, politieambtenaren en milieuauditoren.
Het programma• Grondbeginselen van geluid
• Geluidoverdracht
• Effecten van geluid
• Wet- en regelgeving geluid nu en onder de Omgevingswet
• Rekenen met geluid
• Workshop meten van geluid
Docenten• ing. E. (Ed) Goudriaan is adviseur geluid bij LBP Sight te Nieuwegein
• ing. L.T.G. (Bert) Verberkmoes is general manager bij RION in Bergen op Zoom.
• mr. A. (Arnold) Koopman is research consultant bij Level Acoustics & Vibration in
Eindhoven.
Inschrijven en informatieGa naar www.geoplan.nl/016 voor de actuele startdata en om
direct in te schrijven.
“Fijn om meer inzicht te hebben in verschillende aspecten van geluid, ermee op basisniveau te kunnen rekenen en leuk om eens een geluidmeting te doen.”
www.geoplan.nl/016
2 dagen€ 1.445,-
Basiscursus GeluidIdeale mix van theorie en praktijk van wetgeving geluid
Milieuthema’s, natuur en klimaatbeleid26
Geluid bij bedrijven Het beoordelen van geluid veroorzaakt door bedrijven
www.geoplan.nl/017
2 dagen€ 1.445,-
27geoplan.nl
Een groot deel van de bedrijven valt voor geluidregels onder
het Activiteitenbesluit en straks vanuit het Besluit Kwaliteit
Leefomgeving. Voor andere geldt de vergunningenplicht.
Of bedrijven nu in een woonwijk liggen of op een industrie-
terrein, de geluiduitstraling is onderworpen aan strikte en vaak
ingewikkelde regelgeving.
• Geluidregels uit het Activiteitenbesluit en de Omgevingswet
• Maatwerk en vergunningverlening
• Representatieve bedrijfssituatie en Handleiding Meten en
Rekenen Industrielawaai
• Beoordelen van akoestische rapporten
• Doorkijk naar de geluidregelgeving in de Omgevingswet
InhoudVoor luidruchtige bedrijven kennen we in Nederland speciaal
ingerichte industrieterreinen met een geluidzone. Voor die ter-
reinen geldt vaak een geluidregeling met zonebeheer en geluid-
ruimtereserveringen. Het plannen van industriële uitbreiding of
het realiseren van woningen binnen de zone is gebonden aan
complexe regels. Maar ook bedrijven die dicht bij de woonbe-
bouwing liggen krijgen te maken met strikte regels. Zowel bedrij-
ven als de overheid dienen goed op de hoogte te zijn van deze
regels en hoe zij die moeten toepassen.
Met de komst van de Omgevingswet verandert er veel op het
gebied van de geluidregelgeving. In Nederland valt een groot
deel van de bedrijven voor geluidregels onder het Activiteiten-
besluit en straks vanuit het Besluit Kwaliteit Leefomgeving. Voor
andere geldt de vergunningenplicht. Of het nu om een melding
of een vergunningaanvraag gaat; geluid speelt hier een belang-
rijke rol in. Meestal in de vorm van een gedetailleerd akoestisch
onderzoek en een serieuze afweging voor het verbinden van
voorschriften of stellen van maatwerk.
Deze cursus gaat dieper in op het thema geluid in relatie tot
bedrijven en in het bijzonder tot de regelgeving nu en straks
onder de Omgevingswet. Handhaving en het voorkomen
van geluidoverlast door maatregelen komt eveneens aan de
orde. Uitgebreid wordt stilgestaan bij de regelgeving op ba-
sis van de Wet milieubeheer (Handreiking industrielawaai en
vergunningverlening) en in het bijzonder het instrument geluid-
zonering uit de Wet geluidhinder en hoe dit straks onder de
Omgevingswet geregeld is.
Zoals vaak door cursisten verzocht, wordt ook het beoordelen van
akoestische rapporten behandeld. Hoe kunnen we zo’n rapport
snel en begrijpelijk lezen? Wat is belangrijk en wat niet? Zowel uit
het oogpunt van het bedrijf dat zo’n onderzoek moet laten uitvoe-
ren als uit dat van de overheid die het rapport moet beoordelen.
Daarbij wordt eveneens aandacht besteed aan de communicatie
tussen bedrijf, overheid en (akoestisch) adviesbureau.
Voor wieDe cursus wordt georganiseerd voor (KAM/HSE)medewerkers
van bedrijven, VTH-medewerkers bij gemeente en provincie en
technische medewerkers milieu en ruimtelijke ordening werk-
zaam bij omgevingsdiensten, gemeenten en provincies. Ook is
de cursus interessant voor werknemers van (akoestische) advies-
bureaus en juristen of beleidsmedewerkers.
Van de deelnemer wordt verwacht deel te hebben genomen
aan de Basiscursus Geluid, of een vergelijkbaar kennisniveau te
hebben.
Het programma• Algemene geluidsaspecten uit Activiteitenbesluit en
Omgevingswet
• Doorkijk naar de geluidregelgeving in de Omgevingswet
• Geluid en trillingen
• Maatwerk en vergunningverlening
• Grenswaarden en geluidsvoorschriften
• Zonebeheer
• Windturbines
• Representatieve bedrijfssituatie en Handleiding Meten en
Rekenen Industrielawaai
• Akoestisch rapport en communicatie
• Wettelijke eisen en modelleren
Docenten• drs. R. (Reinier) Balkema is milieuadviseur geluid bij de gemeente Utrecht.
• ing. E. (Ed) Goudriaan is adviseur geluid bij LBP Sight te Nieuwegein.
• E. (Rick) Huizinga is senior adviseur geluid en vergunningen bij Royal HaskoningDHV
in Amersfoort.
• ing. A.G. (Gerard) van Kempen is strategisch adviseur Milieu en Ruimte en tevens
partner bij DGMR in Drachten.
Inschrijven en informatieGa naar www.geoplan.nl/017 voor de actuele startdata en om
direct in te schrijven.
Er is de afgelopen tijd veel te doen geweest over
luchtkwaliteit. Vooral in de grote steden is dit een steeds
groter probleem. Luchtverontreiniging staat in de top drie
van ziekteveroorzakers in Nederland. Niet vreemd dat
steeds meer steden milieuzones instellen.
• Fijnstof en NOx centraal
• Gezondheidseffecten, modelering, regelgeving en
maatregelen
• Gevolgen van de Omgevingswet
• Inzicht in aanpak gemeentelijk luchtkwaliteitsbeleid
InhoudDe meeste steden voldoen inmiddels aan de Europese norm
voor luchtkwaliteit. Maar de vraag is of die norm streng
genoeg is. Ook kleine concentraties fijnstof hebben een
negatief effect op de volksgezondheid. Onze gezondheid is
gebaat bij een verdere verbetering van de luchtkwaliteit. Maar
de problematiek rond luchtverontreiniging behelst meer dan
alleen verkeer in stedelijke gebieden. Luchtverontreiniging
kan veel verschillende bronnen hebben en houdt zich niet
aan landsgrenzen. De effecten zijn merkbaar op gezondheid,
milieu en natuur.
In deze basiscursus schakelen we van ‘normdenken’ over naar
‘kwaliteitsdenken’ over luchtkwaliteit. Je krijgt inzicht in de
gezondheidseffecten van luchtvervuiling, vooral door fijnstof
en stikstofoxiden. We verdiepen ons in de wet- en regelgeving
van luchtkwaliteit: hoe moet je daar als gemeente of provincie
mee omgaan? Je krijgt antwoord op vragen als: Waarom is
fijnstof zo’n probleem? Hoe werkt de Wet luchtkwaliteit? Hoe
zitten luchtkwaliteitsnormen in elkaar? En hoe is luchtkwaliteit
onder de Omgevingswet geregeld?
Voor wieDe Basiscursus Luchtkwaliteit is bestemd voor medewerkers
milieu en ruimtelijke ordening van overheden en omgevings-
diensten. Daarnaast is de cursus relevant voor medewerkers
verkeer, gezondheidsdeskundigen en adviseurs.
Het programma• Wettelijk kader luchtkwaliteit (ook Omgevingswet)
• Aanpak luchtkwaliteit
• Onderzoek en modellen luchtkwaliteit
• Onderbouwing en beoordeling ruimtelijke en verkeersplannen
• Praktijkworkshop
• Gezondheidseffecten luchtkwaliteit
Docenten• mr. ir. B.W. (Berend) Hoekstra is senior adviseur luchtverontreiniging bij Tauw.
• dr. ing. J.J. (Hans) Erbrink is adviseur bij Erbrink Stacks Consult.
• P.E.H. (Peter) Swart is adviseur luchtkwaliteit bij de gemeente Arnhem.
• dr. F. (Fred) Woudenberg is clusterhoofd medische milieukunde bij GGD Amsterdam.
Inschrijven en informatieGa naar www.geoplan.nl/018 voor de actuele startdata en om
direct in te schrijven.
“Helder en gevarieerd. Goede cursus!”
www.geoplan.nl/018
2 dagen€ 1.445,-
Basiscursus LuchtkwaliteitDe actuele discussie rond luchtkwaliteit
28 Milieuthema’s, natuur en klimaatbeleid
Industriële luchtemissies en vergunningverleningLuchtverontreiniging toetsen door bevoegd gezag
www.geoplan.nl/019
2 dagen€ 1.445,-
29geoplan.nl
Als milieuprofessional weet je dat de afgelopen jaren de
focus rondom luchtverontreiniging bij het verkeer lag.
Door de Europese regelgeving wordt er echter steeds
meer druk uitgeoefend op bedrijven.
• Alle relevante wetgeving nu en onder Omgevingswet
• Aandacht voor Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS)
• Meten en registreren luchtemissies
• Reductie van luchtemissies
InhoudMenig bedrijf heeft moeite met het verkrijgen van een om-
gevingsvergunning milieu, met vaak daarin een glansrijke rol
voor de luchtemissies. Daarbij pakt de overheid de Zeer Zorg-
wekkende Stoffen (ZZS) met voorrang aan. Dit zijn stoffen die
gevaarlijk zijn voor mens en milieu omdat ze bijvoorbeeld
kankerverwekkend zijn, de voortplanting belemmeren of zich
in de voedselketen ophopen.
Voor een goede vergunningverlening is het belangrijk om de
processen goed voor ogen te hebben. Maar ook de kwaliteit
van een aanvraag en de ontvankelijkheidtoets zijn van belang.
Hier blijkt vaak nog wel winst te behalen. Essentieel zijn de
vragen: hoe kom je tot een vergunning die de toets van de
Raad van State kan doorstaan en wat zijn hierin de kritische
aspecten? En welke gevolgen heeft de Omgevingswet voor
het vakgebied?
In deze praktijkgerichte cursus worden de essenties van indus-
triële luchtemissies, de wet- en regelgeving, relevante begrippen
en het proces van vergunningverlening besproken. Belangrijke
kwesties, zoals welke maatregelen mogelijk zijn en hoe je tot
reductie komt, komen aan bod. Als enige in de markt biedt
Geoplan een complete cursus aan waarin alle aspecten rondom
luchtverontreiniging bij bedrijven aan bod komen!
Voor wieDeze cursus is uitermate geschikt voor vergunningverleners
en medewerkers milieu van gemeenten, omgevingsdiensten,
gemeentelijke samenwerkingsverbanden en provincies. Ook
voor medewerkers van adviesbureaus en bijvoorbeeld Inspec-
tie Leefomgeving & Transport.
Het programma• Introductie luchtemissies
• Beleid, wet- en regelgeving
• Karakterisering van luchtemissies
• Lucht en vergunningen
• Activiteitenbesluit (algemeen deel Lucht) in de praktijk
• Meten en registreren
• Reductie van luchtemissies
• Industrie en luchtkwaliteit
Docenten• mr. ir. B.W. (Berend) Hoekstra is senior adviseur luchtverontreiniging bij Tauw.
• ing. H.J. (Henk-Jan) Heres is projectleider luchtmetingen bij Tauw in Deventer.
• G.A. (Gijs) Rurup is adviseur bij Stichting Advisering Bestuursrechtspraak (StAB) in Den
Haag.
• A. (Albert) Brouwer is adviseur luchtverontreiniging, luchtkwaliteit en depositie bij
Tauw in Deventer
Inschrijven en informatieGa naar www.geoplan.nl/019 voor de actuele startdata en om
direct in te schrijven.
“ Verhelderend en leerzaam!”
Na het ontstaan van nieuwe bodemverontreiniging moet
natuurlijk direct actie worden ondernomen. De aanpak
en het beheer van bestaande bodemverontreiniging is
meer en meer onderdeel geworden van herinrichting
en bestemmingswijziging. Deze cursus is een
hooggewaardeerde basiscursus in het werkveld.
• Ideaal voor instromers maar zeker ook als opfriscursus
• Alle aspecten van bodem, wetgeving en sanering
• Alle relevante wet- en regelgeving
• Praktisch van opzet en verzorgd door sprekers die met
beide voeten in de praktijk staan
InhoudDe aanpak en het beheer van bodemverontreiniging is een
complex werkveld waarin zeker nu veel verandert. Zo zijn de
implicaties van de inwerkingtreding van de Omgevingswet op
1 januari 2021, waarbij de gemeenten het bevoegd gezag voor
de fysieke leefomgeving en daarmee ook voor de bodem,
groot. Ook stromen voortdurend nieuwe mensen in. Dat zijn
zowel recent afgestudeerden als mensen met uitgebreide er-
varing in een ander vakgebied. Ook zijn er natuurlijk de bedrij-
ven en instanties die onvrijwillig met bodemverontreiniging te
maken krijgen.
Onze Basiscursus Bodem gaat over bodembeleid, bodem-
wetgeving maar ook over praktische zaken als de uitvoering
van bodemonderzoek en saneringstechnieken. Je krijgt een
goed beeld van de bodem in Nederland, het gedrag van ver-
ontreinigende stoffen en de belangrijkste vormen van bodem-
verontreiniging. Ook krijg je inzicht in de rol van probleem-
bezitter, opdrachtgever, handhaver en vergunningverlener.
We verdiepen ons in grond- en baggerstromen, het Besluit
Bodemkwaliteit en de kwaliteitsborging (Kwalibo) en de wet-
geving onder de Aanvullingswet bodem. Cursisten van deze
interactieve cursus ontvangen het boek ‘Gebruikte Bodem’
onder redactie van Charles Odekerken.
Voor wieDe Basiscursus Bodem is geschikt voor het opleiden van nieu-
we medewerkers bodem. Het is ook een goede opfriscursus
voor ervaren (land)bodemmedewerkers. Cursisten zijn (milieu)-
beleidsmedewerkers van overheden, milieutechnische advi-
seurs en bodemspecialisten bij advies- en ingenieurs bureaus
en omgevingsdiensten. Maar ook voor milieufunctio narissen
uit het bedrijfsleven, waaronder mensen die onvrijwillig met
bodemverontreiniging te maken krijgen.
Het programmaIntroductie en jargon
• Grond en grondwater
• Bodemsanering in historisch perspectief
• Bodemkunde en geohydrologie
• Chemie en toxicologie
• Bodemonderzoek
Beleid, samenhang en saneren
• Beleid bodemsanering
• Aanpak van de boven- en ondergrond
• Actualiteiten
• Sanering, technieken en saneringsfase
Wetgeving, grond en kwaliteit
• Besluit bodemkwaliteit en Aanvullingswet Bodem
• Grond- en baggerstromen
• Bodem+
Wetgeving in beleidsmatig perspectief
• Asbest in grond
• Bodemconvenant 2016-2020
• Wbb en de circulaire
Docenten• C.J.M. (Charles) Odekerken is adviseur bij NOK-C.
• drs. M.L. (Marcel) Cassee is adviseur Bodem+ (Uitvoeringsorganisatie van
Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat) in Den Haag.
• F.A.T. (Frank) Hageman is projectmanager bij RoyalHaskoningDHV.
• ir. A.J.J. (Auke) van der Veen is Soil & Groundwater Lead bij NAM in Assen.
• ir. R. (René) Vreugdenhil is senior adviseur bij Geofox-Lexmond BV in Tilburg.
• drs. J.C. (John) van Tol is adviseur bij Tauw in Capelle aan den IJssel.
Inschrijven en informatieGa naar www.geoplan.nl/020 voor de actuele startdata en om
direct in te schrijven.
“ Ik heb echt genoten en veel geleerd tijdens de cursus. De dagen vlogen om.”
www.geoplan.nl/020
5 dagen€ 2.645,-
Basiscursus BodemDe basiscursus in het werkveld aanpak en beheer van bodemverontreiniging
30 Milieuthema’s, natuur en klimaatbeleid
Visie op bodemdaling voor bestuurdersVisievorming op bodemdaling voor omgeving en organisatie
www.geoplan.nl/050
1 dag€ 745,-
31geoplan.nl
De bodem van een aanzienlijk deel van Nederland, en
niet alleen de Randstad, bestaat voornamelijk uit slappe
klei- en veenlagen. Die bodem daalt voortdurend, op
sommige plaatsen zelfs sneller dan de zeespiegel stijgt.
Bewoners en ondernemers hebben daardoor te maken
met het verzakken van woningen, bedrijfspanden, wegen,
rioleringen en groenvoorzieningen.
• In samenwerking met het Nationaal Kennisprogramma
Bodemdaling
• Gevolgen bodemdaling voor uw omgeving en organisatie
• Financiële aspecten
• Oplossingsrichtingen
• Specifiek voor bestuurders
• Betrekken van politiek en burgers
InhoudDe continue bodemdaling leidt tot steeds grotere overlast en
kosten. De impact voor bewoners en ondernemers is groot.
De schade aan funderingen, boven- en ondergrondse infra-
structuur is hoog en kan oplopen tot ca. 22 miljard euro tot
2050. Ook zet bodemdaling maatschappelijke ambities, be-
staande én toekomstige beleidsplannen onder druk.
Het poldersysteem heeft ons door de eeuwen veiligheid ge-
bracht en overlast beperkt maar heeft ook geleid tot een lang-
zame maar gestage daling van de bodem. Door schaalvergro-
ting, meer kennis, meer mensen en meer economische waarde
achter de dijken is het besef doorgedrongen dat de omgang
met bodem en water anders moet. De droge zomers van de
afgelopen jaren hebben de urgentie verder zichtbaar gemaakt.
Meer dan ooit kregen woningen met verzakking te maken.
Het tegengaan van bodemdaling vraagt nu om investeringen in
kennis, innovatie en uitvoering bij alle bestuurslagen. De baten
volgen op langere termijn: minder kosten voor beheer en onder-
houd, minder CO2-uitstoot en een langer en duurzamer gebruik
van het bodem- en watersysteem. Dus: nu investeren, op langere
termijn profiteren. Veel organisaties dienen nog een integrale visie
te ontwikkelen op het omgaan met bodemdaling. Deze cursus is
bedoeld voor bestuurders van juist die organisaties.
Deze bijeenkomst stelt je als bestuurder in staat een visie te
vormen op bodemdaling voor jouw omgeving en organisatie.
Dit doe je door kennis op te doen van vakspecialisten en in
discussie te gaan met andere bestuurders. De cursus geeft
een overzicht over de problematiek voor verschillende sec-
toren (landelijk en stedelijk gebied, infrastructuur, openbare
ruimte, bestaande bouw en nieuwbouw).
Nadat we dit fundament hebben gelegd, gaan we uitgebreid
in op oplossingsrichtingen/ handelingsperspectieven en de
financiële aspecten van bodemdaling. Niet minder belangrijk
is de vraag hoe je de politiek en burgers kunt betrekken in de
discussie rond bodemdaling. Tijdens de cursus is volop ruimte
om met de andere deelnemers te discussiëren en ervaringen
uit te wisselen.
Voor wie?Deze cursus is bedoel voor bestuurders van gemeenten, pro-
vincies, waterschappen, omgevingsdiensten en andere orga-
nisaties die op strategisch niveau met bodemdaling te maken
krijgen en nog een integrale visie dienen te ontwikkelen.
Het programma• Inleiding bodemdaling (documentaire met toelichting)
- Proces
- Historie
- Toekomst
- De 6 M methodiek
• Bodemdaling – reikwijdte, problematiek en oplossingsrichtingen:
- in stedelijk gebied (bestaande bouw, nieuwbouw en
nieuwe gebiedsontwikkelingen)
- in landelijk gebied
- CO2-uitstoot
- Waterbeheer
• Bodemdaling in de openbare ruimte
• Kosten door bodemdaling en bekostiging van oplossingen
• Betrekken van politiek en burgers
• Excursie / cursus op bodemdalingslocatie
DocentenDeze cursus wordt in nauwe samenwerking met het Nationaal Kennisprogramma
Bodemdaling georganiseerd. De docenten zijn gelieerd aan het Kennisprogramma.
Inschrijven en informatieGa naar www.geoplan.nl/050 voor de actuele startdata en om
direct in te schrijven.
32 Milieuthema’s, natuur en klimaatbeleid
Het is algemeen bekend dat de zeespiegel stijgt. Dat is een fik-
se uitdaging voor een land dat grotendeels onder zeeniveau
ligt. Het is echter minder bekend dat ook onze bodem daalt.
De ergste en meeste bekende bodemdaling is in Groningen
door de gaswinning, maar het onderwerp raakt heel Neder-
land. Verzakking zorgt voor schade aan bestaande woningen,
bedrijfspanden, wegen en de natuur. Ook bij nieuwbouw-
plannen en gebiedsontwikkeling speelt dit fenomeen een rol.
Door de enorme impact van deze maatschappelijke uitdaging
is afwachten geen optie meer. Alle overheden en andere be-
trokkenen, landelijk en lokaal, moeten in hun plannen reke-
ning houden met bodemdaling.
Bodemdaling is niet nieuw. Een groot deel van Nederland be-
staat uit slappe klei- en veenlagen, die voortdurend in bewe-
ging zijn. Bovendien wonen en werken we met veel mensen
op een relatief klein oppervlak, waardoor de druk op de bo-
dem groot is. Dit menselijk handelen leidt tot sterke bodem-
bewegingen, cumulatief tot zo’n 2,5 centimeter per jaar. Deze
daling heeft grote financiële en maatschappelijke effecten.
Schade aan bebouwing en infrastructuurDe maatschappelijke kosten van bodemdaling in Nederland
zijn niet te onderschatten. De kosten door bodemzetting aan
de infrastructuur in stedelijk gebied worden tot 2025 geraamd
op 1,7 tot 5,2 miljard euro. Investeringen in funderingsherstel
van bebouwing door slappe bodems en herstel van onvol-
doende adequate fundering kunnen oplopen tot minimaal 16
miljard euro. Maar ook in het landelijk gebied heeft bodem-
daling invloed. Naar schatting bedragen de kosten voor infra-
structuur en bebouwing maximaal 1 miljard euro.
Juiste voorzorgmaatregelen nemenDe combinatie van intensief gebruik van de bodem en on-
dergrond, en de klimaatdoelstellingen vragen om duurzaam
gebruik van de bodem. Het is overduidelijk dat we als maat-
schappij in actie moeten komen om de effecten van bodem-
daling te kunnen beheersen. In de praktijk is dat niet eenvou-
dig. Niet alleen omdat de precieze omvang van het probleem
niet geheel duidelijk is. Bij veel gemeentes, waterschappen en
provincies is bodemdaling is meestal niet belegd bij een be-
paalde functionaris. En dat maakt het een kwetsbaar onder-
werp. Juist op dit niveau zijn de juiste voorzorgsmaatregelen
bij nieuwbouwprojecten en gebiedsontwikkeling cruciaal om
risico’s te voorkomen.
ACHTERGROND
Bodemdaling
Afwachten is geen optie
33geoplan.nl
ACHTERGROND
Bodemdaling
Afwachten is geen optie
Landelijke en regionale initiatievenOp landelijk niveau wordt het vraagstuk van bodemdaling in-
middels onderkend. Om de schade te beperken en preventie-
ve actie te ondernemen, is bodemdaling expliciet opgenomen
in de Nationale Omgevingsvisie. Verder staat bodemdaling
centraal in de Structuurvisie Bodem en Ondergrond. Ook op
regionaal niveau is een groot aantal projecten en processen
opgestart. Hier is de Regio deal ‘bodemdaling groene hart’
een grote aanjager. In dit initiatief investeren het Rijk en regio’s
samen 20 miljoen euro in het omgaan met bodemdaling. Dit
gebeurt met diverse integrale projecten. Deze variëren van
het ontwikkelen van handelingsperspectief voor omgaan met
bodemdaling in historische binnensteden tot een convenant
om in Zuid-Holland op slappe grond te bouwen. Een ander
project is gericht op de ontwikkeling van standaarden. Deze
zijn nodig om de effecten van bodemdaling bij nieuwbouw
of renovatie van woningen in te kunnen schatten en te be-
heersen.
Kennis ontwikkelen voor een kosteneffectieve aanpak
Het is duidelijk dat overheden en andere belanghebbenden
op alle niveaus rekening moeten houden met de impact en
risico’s van bodemdaling. De ontwikkeling van een effectieve
aanpak vraagt kennis en onderzoek. Om meer te weten te ko-
men over bodemdaling en een kosteneffectieve benadering
te realiseren, is het Nationaal Kennisprogramma Bodem daling
(NKB) in het leven geroepen. Voor de kennisontwikkeling over
dit onderwerp werkt het NKB nauw samen met Geoplan.
Samen zetten we een compleet cursus- en opleidingspakket
op. Het eerste resultaat van de samenwerking is de cursus
Bodemdaling. Door samen kennis te ontwikkelen, leveren we
een constructieve bijdrage om de impact van bodemdaling in
Nederland te beheersen.
Houd voor meer informatie over het cursusaanbod voor bodem-
daling de website (geoplan.nl) in de gaten.
Artikel samengesteld door Robert van Cleef, coördinator uitvoe-
ringsteam NKB – stedelijk gebied
Bodemdaling in Nederland
In het verleden is asbest veel gebruikt voor het verharden
van wegen en paden en werden er gaten gedicht met
asbesthoudend materiaal. Ook komt het regelmatig voor
dat onverwacht asbest wordt aangetroffen in puin.
• Asbestnormering
• Asbest (water)bodemonderzoek
• Bepaling van de saneringsnoodzaak
• Alle relevante wetgeving
InhoudHet is belangrijk om op een verantwoorde en veilige manier
met asbest in bodem, grond en puin om te gaan. Maar hoe?
We hebben inmiddels een complex systeem van verschillen-
de wetten die toezien op (het verwijderen van) asbest. Het is
moeilijk het overzicht te houden welke wetten van toepassing
zijn, welke jurisprudentie van toepassing is, maar ook wat dat
voor jou in je werk betekent.
De cursus geeft een compleet beeld van het beleid en vooral
de vertaling daarvan naar de dagelijkse praktijk op het gebied
van asbest in bodem, waterbodem, grond, baggerspecie, puin
en puingranulaat. In de cursus wordt onder andere ingegaan
op asbestnormering, asbest (water)bodemonderzoek en de
relatie met regulier bodemonderzoek. Ook gaan we in op de
bepaling van de saneringsnoodzaak en -urgentie van asbest-
bodemverontreiniging en de toepassing van het milieuhygië-
nisch saneringscriterium.
Verder gaan we in op de inhoud en toepassing van de
NEN-protocollen voor asbest en de afstemming met het
NEN-protocol voor bodemonderzoek. In de cursus is ook
aandacht voor opslag, transport en reiniging van asbesthou-
dende bulkmaterialen en de relatie tussen asbest in de bodem
en asbest in wegen en erfverhardingen. Bij deelname aan de
cursus ontvang je het boek ‘Asbestfeiten’.
Voor wieDe cursus is bedoeld voor medewerkers bodem en milieu van
diverse organisaties die op de hoogte wensen te zijn van het
beleid van asbest in bodem en de betekenis daarvan in de
dagelijkse praktijk, zoals milieu(beleids)medewerkers van ge-
meente, provincies, waterschappen en rijk. Ook geschikt voor
milieutechnische medewerkers, adviseurs en bodemspecia-
listen bij omgevingsdiensten en advies- en ingenieursbureau
en bodem- en milieudeskundigen bij ontwikkelings- en bouw-
maatschappijen.
Het programma• Algemene inleiding asbest
• Juridisch kader asbest in bodem
• Technisch kader asbest in bodem
• Bodemonderzoek en sanering
• Actualiteiten
Docent• ir. D.J. (David) van den Burg is adviseur/partner van Ambiënt B.V.
Inschrijven en informatieGa naar www.geoplan.nl/021 voor de actuele startdata en om
direct in te schrijven.
“ Goede interactieve cursus waarbij de kaders helder beschreven worden.”
www.geoplan.nl/021
1 dag€ 745,-
Asbest in bodem, grond en puinIn één dag op hoogte van het actuele asbestbeleid en de praktische toepassing
34 Milieuthema’s, natuur en klimaatbeleid
Besluit bodemkwaliteitInzicht in de regels voor toepassen van grond, bagger en bouwstoffen met extra aandacht voor PFAS
www.geoplan.nl/022
2 dagen€ 1.445,-
35geoplan.nl
In het Besluit bodemkwaliteit (Bbk) zijn de regels
opgenomen voor het toepassen van bouwstoffen, grond
en baggerspecie. Het doel van het Bbk is duurzaam
bodembeheer. Dat wil zeggen: een balans tussen
bescherming van de bodemkwaliteit voor mens en
milieu, én gebruik van de bodem voor maatschappelijke
ontwikkelingen zoals woningbouw of aanleg van
wegen. Een recente ontwikkeling hierin is natuurlijk de
problematiek rond PFAS in grond en baggerspecie.
• Hoofdlijnen Besluit bodemkwaliteit
• Extra aandacht voor PFAS en het tijdelijk handelingskader
• Extra aandacht voor handhaving
• Toepassen van grond, baggerspecie en bouwstoffen
• Inhoud Kwalibo-regeling
InhoudIn het Besluit bodemkwaliteit zijn de doelstellingen afgestemd
op de normen voor grondverzet en zijn de onderdelen uit
de Wet milieubeheer en de Wet verontreiniging oppervlakte-
water, die betrekking hebben op bodembeleid, geïntegreerd.
Actueel hierin is de problematiek rond PFAS. PFAS komt dif-
fuus verspreid voor in de bodem en wordt op veel plaatsen
in gehalten boven de detectielimiet aangetroffen. Het tijdelijk
handelingskader beoogt de opgetreden stagnatie waar mo-
gelijk op te heffen.
In deze cursus leer je wat het Besluit bodemkwaliteit (Bbk)
is en hoe je hiermee kunt omgaan. Ook gaan we in op PFAS
en het tijdelijk handelingskader. Theorie en praktijk wisselen
elkaar af. Zowel in het theoretische als het praktijkgerichte
deel wordt het Besluit bodemkwaliteit benaderd vanuit de in-
valshoek van de partijen die deelnemen aan de cursus. In het
praktijkgerichte deel worden in subgroepen opdrachten uit-
gewerkt. Met deze opdrachten wordt een vertaalslag gemaakt
van theorie naar praktijk.
Voor wieDe cursus is bedoeld voor iedereen die in de dagelijkse prak-
tijk geconfronteerd wordt met het toepassen van grond, bag-
ger en bouwstoffen of betrokken is bij het op de kant of in
oppervlaktewater verspreiden van baggerspecie. Hierbij valt te
denken aan opdrachtgevers, aannemers/uitvoerders, mede-
werkers van het bevoegd gezag (gemeenten, provincies, om-
gevingsdiensten en waterkwaliteitsbeheerders) en personen
werkzaam bij adviesbureaus.
Het programma• Grond in het Bbk
• PFAS in grond en baggerspecie
• Baggerspecie in het Bbk
• Bouwstoffen in het Bbk
• Ondersteunende regelgeving Bbk grond en bagger
• Handhaving Bbk
• Bodem onder de Omgevingswet
Docenten• ir. M.C. (Marco) Hollander is senior adviseur bodemsanering bij Sweco in Alkmaar.
• L.M. (Leon) Boot is adviseur baggeren bij Waterschap Rivierenland.
• S. (Siem) van den Berg is adviseur wegbouwkunde bij Sweco in De Bilt.
• ing. R.A. (Rob) van der Heijden is senior medewerker bij Rijkswaterstaat Oost
Nederland.
Inschrijven en informatieGa naar www.geoplan.nl/022 voor de actuele startdata en om
direct in te schrijven.
“ De cursus heeft een aantal aspecten belicht die ik nog niet eerder in detail kende. Dat was voor mij belangrijk.”
Bij een bodemsanering wordt vervuiling uit het verleden
verwijderd uit de bodem om deze geschikt te maken voor
de huidige bestemming van het gebied. Een sanering goed
uitvoeren is echter een complexe operatie.
• Overzicht relevante regelgeving
• Innovatieve en duurzame onderzoekstechnieken
• Risico’s van asbest
• Inzetten van in-situ technieken
InhoudBij een sanering spelen zowel wetgeving, bodemonderzoek
en risicobeoordeling als de verschillende saneringstechnieken
een rol. Het is belangrijk voor iedereen die betrokken is bij
bodem saneringen om het overzicht te houden en te weten
wat er speelt op die verschillende gebieden. Wat zijn bijvoor-
beeld de meest recente duurzame onderzoekstechnieken,
wanneer kun je in-situ technieken inzetten en wat te doen
met asbest?
We zetten de grote lijn van wetgeving, functioneel bodem-
onderzoek en de aanpak van de sanering neer. We zoomen
hierbij continu in op de plekken waar die drie in elkaar grij-
pen en extra alertheid geboden is. In de cursus worden de
verschillende aspecten van bodemsanering besproken, van
wetgeving tot saneringstechnieken. Alle technisch-inhoudelijke
onderdelen worden verzorgd door specialisten.
Voor wieDe cursus is bedoeld voor medewerkers die werkzaam zijn
op het gebied van bodem, zoals milieu(beleids)medewerkers
en ruimtelijk ordeningsmedewerkers en handhavers van ge-
meenten, omgevingsdiensten, provincies en rijk die te maken
hebben met verontreinigde terreinen. De cursus is ook ge-
schikt voor milieuadviseurs en bodemspecialisten bij advies-
en ingenieursbureaus en bodem- en milieudeskundigen bij
ontwikkelings- en bouwbedrijven. Basiskennis van het werk-
veld bodem is gewenst. Indien dat niet het geval is, raden wij
aan om eerst onze Basiscursus Bodem te volgen.
Het programma• Wettelijk kader
• Risicobeoordeling en bodemonderzoek
• Innovatieve/duurzame onderzoekstechnieken
• Asbestregelgeving en de betekenis voor de praktijk
• Bodemsanering: functiegerichtheid, (in situ) technieken en
haalbaarheid
• Sanering en haalbaarheid
• In-situ technieken
• De BUS-regeling
Docenten• ir. M.C. (Marco) Hollander is senior adviseur bodemsanering bij Sweco in Alkmaar.
• drs. ing. R.J. (Robert-Jan) Stuut is werkzaam bij MWH Noord Europa.
• mr. K. (Katrien) Winterink is advocaat bij Pels Rijcken & Droogleever Fortuijn in Den
Haag.
• J. (Jan) van den Bogaart is senior projectmanager bij GreenSoil.
• ir. D.J. (David) van den Burg is adviseur/partner van Ambiënt B.V.
Inschrijven en informatieGa naar www.geoplan.nl/023 voor de actuele startdata en om
direct in te schrijven.
“Prima cursus met de meest belangrijke aspecten en docenten met de juiste ervaring.”
www.geoplan.nl/023
2 dagen€ 1.445,-
Bodemsanering in de praktijkDe knelpunten en kansen van bodemonderzoek en sanering
36 Milieuthema’s, natuur en klimaatbeleid
Opslag partijen grond, baggerspecie en bouwstoffenVerantwoordelijkheden en regels overzichtelijk op een rij. Extra aandacht voor PFAS.
www.geoplan.nl/024
1 dag€ 745,-
37geoplan.nl
Veel organisaties, zowel bedrijven als overheden, houden
zich bedrijfsmatig of op projectbasis bezig met het
opslaan, samenvoegen en/of splitsen van partijen grond
en bagger. Vrijgekomen grond of bagger kan niet altijd
rechtstreeks op de toepassingslocatie worden toegepast.
Het materiaal wordt dan tijdelijk opgeslagen. De opslag
van grond en bagger is aan regels gebonden. Bij de opslag
wordt duidelijk onderscheid gemaakt in opslag binnen een
inrichting en opslag buiten een inrichting.
• Nederlandse Richtlijn Bodembescherming (NRB)
• Extra aandacht voor PFAS en invasieve soorten
• Regels voor opslag van grond, baggerspecie en bouwstoffen
• Ontwateren en rijpen van baggerspecie
InhoudAls de opslag plaatsvindt binnen een inrichting is het omge-
vingsrecht van toepassing. De kwaliteit van het opgeslagen
materiaal bepaalt of en welke bodembeschermende voor-
zieningen en maatregelen getroffen moeten worden. Voor
opslag van grond en bagger buiten een inrichting is het Be-
sluit bodemkwaliteit van toepassing. Als de kwaliteit van de
opgeslagen partij gelijk of beter is aan de kwaliteit van de “ont-
vangende bodem” en voorafgaat aan een nuttige toepassing
conform de handelingen genoemd in artikel 35 van het Bbk,
mag deze tijdelijk worden opgeslagen. Maar hoe werkt het
stelsel precies? En waar op te letten?
Na deze cursus ben je inhoudelijk goed op de hoogte van de
meest relevante en recente regels. Bij elk cursusblok kun je je
eigen ervaring(en) inbrengen, worden de keuzes uitgelegd en
wordt verwezen naar praktijkvoorbeelden.
Voor wieDe cursus is bedoeld voor handhavers Bbk (waaronder Kwalibo)
en werknemers van grondbanken, grondmanagers en depotbe-
heerders, ook van gemeenten en waterschappen. Ook geschikt
voor uitvoerende overheden, projectleiders en medewerkers
van aannemers in de GWW en projectleiders en adviseurs van
adviesbureaus
Het programma• Het wettelijke kader
• De Nederlandse Richtlijn Bodembescherming (NRB)
• Regels voor samenvoegen en splitsen van partijen grond en
bagger
• Regels voor ontwateren en rijpen van baggerspecie
• Handhaving
• Casuïstiek
Docenten• ing. J. (Jochem) Bloemendaal is senior adviseur bodem bij De Vries & van de Wiel in
Amsterdam.
• M. (Michiel) Gadella is senior specialist opslag, toepassen en splitsen van grond en
bagger bij RWS Leefomgeving.
• ing. R.A. (Rob) van der Heijden is senior medewerker bij Rijkswaterstaat Oost
Nederland.
Inschrijven en informatieGa naar www.geoplan.nl/024 voor de actuele startdata en om
direct in te schrijven.
“Kwalitatief goede cursus die een breed beeld geeft van de regelgeving over het toepassen en opslaan van bouwstoffen en grond.”
Water en in het bijzonder waterveiligheid staan al lang
hoog op de politieke agenda. Veranderingen in klimaat
zorgen dat waterveiligheid, wateroverlast, hitte en
droogte nadrukkelijk een plaats krijgen op die agenda.
• Kennis van het ruimtelijk planproces en
gebiedsontwikkeling
• Waterveiligheid, wateroverlast, droogte en hitte
• Gevolgen Omgevingswet voor klimaatbestendige
inrichting
• Ruimtelijke keuzes op het klimaat in bebouwd gebied
• Een offensieve klimaatstrategie: werken vanuit kansen
InhoudAlle betrokken deskundigen beseffen dat een goede afstem-
ming tussen enerzijds water, droogte en hitte en anderzijds
ruimte essentieel is voor de leefbaarheid en vitaliteit van ge-
bieden nu en in de toekomst. Het effect van voortgaande ver-
stedelijking, met als gevolg verdichting en verharding, op de
leefbaarheid en vitaliteit van steden en dorpen is minstens zo
sterk als de invloed van veranderingen in het klimaat. Denk
daarbij aan piekbuien, maar ook langere perioden van droogte
en andere veranderingen.
In deze cursus leer je hoe je vanaf het prille begin tot aan de
realisatie van een ruimtelijk plan kunt zorgen dat op een kans-
gerichte wijze met klimaataspecten wordt omgegaan. Ook
kijken we naar de betekenis van de Omgevingswet voor een
klikmaatbestendige inrichting.
De volgende vragen komen verder aan bod: Bij wat voor een
inrichtings- en ontwikkelingsvraagstukken komen welke kli-
maatthema’s aan de orde? Hoe breng je vakkennis in of hoe
ga je om met specialistische kennis in een complex en dyna-
misch proces dat ruimtelijke ontwikkeling heet?
Voor wieDe cursus is bedoeld voor (beleids)medewerkers ruimte, wa-
ter, groen en gezondheid van gemeenten, waterschappen en
provincies, die in planontwikkeling en projecten werken aan
klimaatbestendige oplossingen die bijdragen aan de kwaliteit
van gebieden. Verder voor medewerkers van adviesbureaus
en andere organisaties belast met ruimtelijk ontwerp, inrich-
ting en klimaat.
Het programma• Cultuurvergelijking milieu - RO - water
• Rol Omgevingswet voor de adviseur klimaatbestendige
inrichting
• Ruimtelijke planvorming en gebiedsontwikkeling
• De rol van klimaat in gebiedsontwikkeling
• Praktijkvoorbeelden
• Van strategie naar uitvoering
• Financiering
• Praktijksimulatie: spel ‘Stedelijk evenwicht’
Docenten• H. (Henk) Puylaert is adviseur gebiedsontwikkeling en partner bij H2Ruimte in
Rotterdam.
• ir. H (Hilke) Floris is landschapsarchitect bij Hosper NL BV in Haarlem.
• ir. S. (Stijn) van Liefland is eigenaar van Liefland Milieuadvies in Delft.
• ir. C. (Cees-Anton) van den Dool is dakgraaf bij MetroPolder Company in Rotterdam.
Inschrijven en informatieGa naar www.geoplan.nl/025 voor de actuele startdata en om
direct in te schrijven.
“Helder en concreet. De docenten verstaan hun vak!”
www.geoplan.nl/025
2 dagen€ 1.445,-
Klimaatbestendige ruimtelijke inrichtingAantrekkelijke en leefbare steden en dorpen in relatie tot klimaataspecten
38 Milieuthema’s, natuur en klimaatbeleid
Duurzame energie en ruimtelijke inrichting Goede ruimtelijke inpassing van de toekomstige energievoorziening
www.geoplan.nl/026
1 dag€ 745,-
39geoplan.nl
De omschakeling van fossiele energiebronnen naar
duurzame energiebronnen heeft grote ruimtelijke
consequenties. Locaties vinden voor de (grootschalige)
opwekking van wind- en zonne-energie is in een druk
land als Nederland geen sinecure.
• Energie in het ruimtelijk planproces
• De ruimtelijke effecten van duurzame energie
• Geïntegreerde visie op energie en ruimte
• Mogelijkheden van de Omgevingswet benutten
InhoudOok de ruimtelijke inpassing van voorzieningen voor de toe-
komstige elektriciteits- en warmtevoorziening, mede als alter-
natief voor aardgas, vraagt om een nauw samenspel tussen
betrokkenen uit de werelden van enerzijds energie en ruim-
te en anderzijds bewoners en gebruikers. Investeringen in
de toekomstige energievoorziening, zoals bijvoorbeeld een
warmtenet, zijn omvangrijk, moeten lang mee gaan en zijn
mede richtinggevend voor ruimtelijke ontwikkeling op alle
schalen. Ruimte is schaars; ook in de ondergrond. En er zijn
vele claims op die ruimte. Slimme functiecombinaties en werk
met werk maken zijn oplossingsrichtingen om met schaarse
ruimte en beperkte investeringsmiddelen om te gaan.
In deze cursus behandelen we hoe je als medewerker van ge-
meente of werkzaam op gemeentelijk of regionaal niveau kan
bijdragen aan een goede ruimtelijke inpassing van de toekom-
stige energievoorziening die én zorgt dat de gemeente/regio
de energie- of klimaatdoelen haalt én bijdraagt aan een kwa-
liteitsverbetering van de leefomgeving. Ook gaat de cursus in
hoe je, in de geest van de Omgevingswet, hoge gemeentelijke
ambities kunt waarmaken met een uitnodigende houding naar
initiatiefnemers. Hoe benut je het kerninstrumentarium van de
Omgevingswet om energie en ruimte optimaal te integreren?
Voor wie(Beleids)medewerkers ruimte, duurzaamheid, energie van
gemeenten, die in planontwikkeling en projecten werken
aan oplossingen die bijdragen aan de kwaliteit van gebieden
waarbij klimaat-, energie- of/en CO2-doelen gehaald moeten
worden. Verder voor medewerkers van adviesbureaus, wo-
ningcorporaties en andere organisaties belast met de ruimte-
lijke aspecten van de energietransitie.
Het programma • Vijf principes van duurzame gebiedsontwikkeling:
- Begrijpen vóór ingrijpen
- Fuseer belangen
- Creëer identiteit
- Koppel droom en werkelijkheid
- Verzilver toekomstwaarde nu
• Ruimtelijke karakteristieken van duurzame energiebronnen
• Oefening integraal ontwerp energie en ruimte op wijk-,
buurt- of straatniveau.
Docenten• H. (Henk) Puylaert is adviseur gebiedsontwikkeling en partner bij H2Ruimte in
Rotterdam.
Inschrijven en informatieGa naar www.geoplan.nl/026 voor de actuele startdata en om
direct in te schrijven.
“Praktische tips die je goed kunt gebruiken in de praktijk!”
Waterbeheer is ook voor gemeenten steeds belangrijker aan
het worden. Gemeenten zullen rekening moeten gaan houden
met droge zomers, maar ook met piekbuien en periodes van
wateroverlast. Daarbij komt dat de hiervoor relevante wetgeving
opgaat in de Omgevingswet. Deze ontwikkelingen hebben de
nodige consequenties voor gemeenten.
• Relatie water, RO en bouwen onder de Omgevingswet
• Zorgplichten gemeente
• Verantwoordelijkheden gemeenten, waterschappen en
particulier
InhoudPiekbuien of juist gebrek aan water kan leiden tot de nodige pro-
blemen. Denk daarbij aan schade door ondergelopen kelders
maar ook aantasting van funderingen van woningen of zettings-
schade door droogte. Rijkswaterstaat en de waterschappen zijn
de waterbeheerders in Nederland, maar ook gemeenten hebben
duidelijke verantwoordelijkheden, naast de particuliere gebouw-
en perceelseigenaren. Aan beide partijen zijn in de Omgevings-
wet specifieke taken toebedacht. De gemeente heeft ook onder
de Omgevingswet zorgplicht voor de riolering, hemelwater en
grondwater. De burger heeft een verantwoordelijkheid voor het
eigen perceel en bouwwerk. Waar liggen hier de grenzen en
de plichten van deze partijen, zowel in bestaande bouw als bij
nieuwbouw? Goed waterbeheer heeft verder raakvlakken met
bouwen en ruimtelijke ordening, zoals bij het opstellen van een
omgevingsplan. Hoe houden we hierin rekening met het water
en wat is hierin de rol van een waterschap?
Daarbij komt dat de Waterwet, de Wet ruimtelijke ordening en de-
len van de Wet milieubeheer opgaan in de Omgevingswet. Het
Bouwbesluit met aansluiteisen voor riolering komt deels terug in
het nieuwe Besluit bouwwerken leefomgeving, maar ook in het
omgevingsplan (als onderdeel van de zgn. bruidsschat). Ondanks
dat de meeste instrumenten op een vergelijkbare manier terugko-
men in de Omgevingswet, heeft dit wel de nodige gevolgen voor
de werkwijze van gemeenten. De Omgevingswet heeft namelijk
een aantal verbeterdoelen, zoals een samenhangende benade-
ring van de fysieke leefomgeving en meer bestuurlijke afwegings-
ruimte. Dit betekent ook op het gebied van waterbeheer meer
lokale flexibiliteit en ook meer samenwerking tussen gemeenten
en waterschappen. Dat begint in theorie met de gemeentelijke
omgevingsvisie en werkt via bijvoorbeeld het niet verplicht voor-
geschreven rioleringsprogramma en het omgevingsplan èn de
waterschapsverordening door in de uitvoeringspraktijk.
In deze cursus gaan we in op al deze aspecten. We behande-
len de drie gebieden waar de gemeente een zorgplicht heeft:
de rioleringszorgplicht, de zorgplicht voor hemelwater en voor
grondwater. We gaan in op wat de deze zorgplichten voor de
gemeente inhouden en hoe deze zich verhouden tot de zorg-
plichten van waterschappen, burgers en bedrijven. Ook kijken
we naar de relatie water en ruimtelijke ordening en wat voor
gevolgen de Omgevingswet heeft. De watertoets komt bijvoor-
beeld verstevigd terug en ook dat heeft extra betekenis voor
gemeenten. Hoe kan een gemeente in de bestemming van
gronden al rekening houden met de rol van water en wat is de
verantwoordelijkheid van de gemeente hierin? Hoe kan bijvoor-
beeld klimaatadaptatie hierin worden geborgd?
Voor wie?De cursus is bedoeld voor (juridisch) beleidsmedewerkers
ruimte, water, groen en gezondheid van gemeenten en wa-
terschappen, die te maken krijgen met watergerelateerde
vraagstukken. Verder voor medewerkers van adviesbureaus
en andere organisaties belast met ruimtelijk ontwerp, inrich-
ting en klimaat.
Het programma• Gemeentelijk waterbeheer onder de Omgevingswet: ver-
schillen en overeenkomsten met het oude stelsel
• Samenwerking gemeenten en waterschappen onder de
Omgevingswet
• Zorgplicht particuliere en openbare riolering
• Zorgplicht hemelwater en grondwater
• Rol van water in omgevingsvisie, programma’s, omgevings-
plan en waterschapsverordening
• Juridisch voorkomen waterproblemen bij nieuwbouw en
bestaande bouw
• Leren aan de hand van praktijksituaties
Docent• mr. P. (Peter) de Putter is senior-adviseur bij Sterk Consulting BV in Leiden.
Inschrijven en informatieGa naar www.geoplan.nl/027 voor de actuele startdata en om
direct in te schrijven.
www.geoplan.nl/027
1 dag€ 745
Gemeentelijk waterbeheer onder de OmgevingswetRelatie tussen water, ruimtelijk ordening en bouwen onder de Omgevingswet
40 Milieuthema’s, natuur en klimaatbeleid
Regenwateroverlast in stad en plattelandHet juridisch perspectief op regenwateroverlast
www.geoplan.nl/033
1 dag€ 745
41geoplan.nl
Wateroverlast door extreme neerslag kan de laatste paar
jaar op veel belangstelling rekenen. De laatste jaren was
het op veel plaatsen in Nederland weer raak. Volgens de
meest recente KNMI- klimaatscenario’s nam de jaarlijkse
neerslag in Nederland toe. Alle seizoenen behalve de
zomer zijn natter geworden en de frequentie en omvang
van extreme buien neemt toe. Regenval kan leiden
tot wateroverlast en uiteindelijk zelfs tot schade. Via
bijvoorbeeld de openbare weg of het particuliere riool
kan hemelwater woningen instromen.
• Verantwoordelijkheden gemeenten, waterschappen en
particulier
• Regenwateroverlast in stedelijk en buitengebied
• Bodemdaling en wateroverlast
• Regenwaterschade en verzekeringen
• Volop praktijkvoorbeelden en jurisprudentie
InhoudHeel wat bebouwde gebieden hebben last gehad van instro-
mend water. Maar ook in het buitengebied kan veel regenval
tot wateroverlast en schade leiden. Te denken valt aan agra-
riërs die een deel van hun oogst verloren zien gaan door ex-
treem veel regenval. Juridisch is de vraag interessant op welke
wijze wetgeving en rechtspraak omgaan met wateroverlast.
Voor zowel gemeenten, waterschappen als burgers is het van
belang te weten hoe de verantwoordelijkheden en zorgplich-
ten zijn verdeeld. Wat mag er bijvoorbeeld van de gemeente
als riool- en wegbeheerder worden verwacht, tot waar strekt
de wettelijke zorgplicht van het waterschap en welke verant-
woordelijkheid heeft een perceel-/gebouweigenaar zelf? Wat
zegt de bouwregelgeving bijvoorbeeld? Wat is de betekenis
van het eigen ‘normaal maatschappelijk risico’. Inzicht hierin is
van belang voor het beantwoorden van de aansprakelijkheids-
vraag die zich meer en meer voor lijkt te doen.
In deze cursus gaan wij eerst in op de problematiek in het be-
bouwde (al dan niet stedelijke) gebied. Hoe valt wateroverlast
hier juridisch te duiden? Wie draagt waarvoor verantwoorde-
lijkheid? Vervolgens gaan we in op wateroverlast en schade in
het buitengebied. Waar in het stedelijk gebied de gemeente
eerste aanspreekpunt is voor de burger die met wateroverlast
wordt geconfronteerd, is dat buiten de bebouwde kom het
waterschap. Ook gaan we in de cursus in op extreme buien
en de rol van verzekeringen. Wat doet de verzekeraar bij wa-
terschade? Ten slotte behandelen we de relatie tussen water-
overlast en bodemdaling.
Voor wieDe cursus is bedoeld voor (juridisch)medewerkers van ge-
meenten en waterschappen, die te maken krijgen met vraag-
stukken gerelateerd aan regenwateroverlast en schade. Verder
voor medewerkers van verzekeringsmaatschappijen, advies-
bureaus en andere organisaties werkzaam op het gebied van
wateroverlast en schade.
Het programma• Wateroverlast en schade in bebouwd gebied
• Relatie waterbeheer, ruimtelijke ordening en bouwregelge-
ving
• Wateroverlast en schade in het buitengebied
• Jurisprudentie over landbouwschade door extreme buien
• Extreme buien en verzekeringen
• Hoe gaan verzekeraars om met steeds extremere weersom-
standigheden?
• Wateroverlast en bodemdaling
• Wat is de relatie tussen waterbeheer en bodemdaling?
• Is schade door bodemdaling verhaalbaar?
Docent• mr. P. (Peter) de Putter is directeur/senior-adviseur bij Sterk Consulting BV in Leiden.
Inschrijven en informatieGa naar www.geoplan.nl/033 voor de actuele startdata en om
direct in te schrijven.
Projecten kunnen ernstige vertraging oplopen als er geen
rekening wordt gehouden met de natuurwetgeving. Zo
kan het gebeuren dat een pand niet mag worden gesloopt,
omdat een oplettende buurtbewoner er een vleermuis
heeft gezien, een beschermd dier.
• Soorten- en gebiedsbescherming
• Wet natuurbescherming en Aanvullingswet natuur
• Ecologische effecten van ruimtelijke ingrepen
• Inventarisatie en onderzoek beschermde planten en dieren
InhoudAls uitvoerder kun je dit soort risico’s in kaart brengen door ecolo-
gisch onderzoek te laten uitvoeren. Bij elk project op het gebied
van ruimtelijke ordening, milieu, water en infrastructuur komt de
Europese en Nederlandse natuurbeschermingswetgeving om
de hoek kijken. Problemen tijdens de uitvoering van projecten
voorkom je door al bij de planvorming rekening te houden met
de wetgeving rond de soorten- en gebiedsbescherming.
De Basiscursus Natuurwetgeving en ecologie gaat over de be-
ginselen van de Wet natuurbescherming en hoe deze straks
in de Omgevingswet wordt opgenomen. De meeste inhou-
delijke regels voor de bescherming van de natuur uit de Wet
natuurbescherming zullen via het Aanvullingsbesluit natuur
een plaats krijgen in drie algemene maatregelen van bestuur
van de Omgevingswet: het Besluit activiteiten leefomgeving,
het Besluit kwaliteit leefomgeving en het Omgevingsbesluit.
Tijdens de cursus leer je waar je rekening mee houdt bij het op-
stellen van plannen of bij het verlenen van vergunningen. Maar
ook hoe een plan door kan gaan ondanks de aanwezige natuur-
waarden. Op de tweede dag gaat de cursus in op het ecolo-
gisch onderzoek en inventarisatie onder de natuur wetgeving.
Ook behandelen we de ecologische effecten van ruimtelijke
ingrepen op soorten en gebieden.
Voor wieDeze cursus is bestemd voor beleidsmedewerkers en juristen
ruimtelijke ordening, milieu, water, infrastructuur, natuur en land-
schap. Daarnaast is de cursus interessant voor medewerkers van
adviesbureaus en projectontwikkelaars.
Het programma• Inleiding Wet Natuurbescherming en Aanvullingswet natuur
• Soortenbescherming in de Wet natuurbescherming
• Soortenbescherming: de gemeentelijke praktijk
• Gebiedsbescherming in de Wet natuurbescherming
• Gebiedsbescherming: de gemeentelijke praktijk
• Aanvullingswet Natuur in de Omgevingswet
• De Wet natuurbescherming en ecologisch onderzoek
• Uitgangspunten onderzoek
• Onderzoek ten behoeve van soortenbescherming
• Onderzoek ten behoeve van gebiedsbescherming
Docenten• mr. E.T. (Eelco) de Jong is advocaat bij Zypp advocaten in Arnhem.
• ing. B.J.H. (Beno) Koolstra MSc is ecoloog bij Koolstra Advies.
Inschrijven en informatieGa naar www.geoplan.nl/028 voor de actuele startdata en om
direct in te schrijven.
“ Een relevante bijdrage voor het uitvoeren van mijn werkzaamheden!”
www.geoplan.nl/028
2 dagen€ 1.445,-
Basiscursus Natuurwetgeving en ecologieVoorkom missers bij het opstellen van plannen!
Milieuthema’s, natuur en klimaatbeleid42
Verdiepingscursus Natuurwetgeving en ecologieEcologische onderbouwing van studies naar effecten op soorten en Natura 2000-gebieden
www.geoplan.nl/029
2 dagen€ 1.445,-
43geoplan.nl
De Wet natuurbescherming en straks de Aanvullingswet
natuur hebben implicaties voor bouwprojecten, de
inrichting en beheer van gebieden, het opstellen van
bestemmingsplannen en diverse andere activiteiten. In
deze wetten wordt gesteld dat er rekening moet worden
gehouden met effecten op soorten en gebieden.
• Ecologie en wetgeving in samenhang
• Actuele ontwikkelingen rond stikstof
• Uitbesteden van ecologisch onderzoek
• Best practices
InhoudHet ‘rekening houden met’ leidt tot ‘ecologisch onderzoek
doen naar’. Dit ecologisch onderzoek is geen vrijblijvende
exercitie maar gebonden aan wettelijke vereisten. Het is voor
de opdrachtgever van dergelijk onderzoek belangrijk duidelij-
ke criteria te hebben voor een goede opdrachtformulering en
tussentijdse bijsturing. Aan de hand van praktijkvoorbeelden
wordt in beeld gebracht welke juridische en ecologische val-
kuilen bestaan voor ecologisch onderzoek en hoe die kunnen
worden vermeden.
Deelnemers kunnen ook eigen praktijkvoorbeelden ter be-
spreking aanbieden. In de cursus is aandacht voor actuele
jurisprudentie en specifieke regelingen uit de Wet natuurbe-
scherming, zoals bijvoorbeeld de ontwikkelingen rond stik-
stof. Ook is aandacht voor complicaties bij gedragscodes en
behandelen we gebiedsbescherming en bestemmingsplan.
Op de tweede dag gaan we in op ecologisch onderzoek on-
der de Wet natuurbescherming: waar op te letten bij uitbeste-
den en hoe een onderzoek te beoordelen.
Voor wieProjectleiders, projectmedewerkers, adviseurs en beleidsme-
dewerkers bij gemeenten, omgevingsdiensten, provincies
en bedrijven. Je hebt minimaal drie jaar werkervaring in een
werkomgeving waarin je te maken hebt met natuurwetgeving
of je hebt onze Basiscursus Natuurwetgeving en ecologie ge-
volgd.
Het programma• Wet natuurbescherming en Aanvullingswet natuur
• Stikstof en Natura 2000 gebieden
• Gebiedsbescherming en bestemmingsplannen
• Onderzoek Wet natuurbescherming: soorten- en gebiedsbe-
scherming
• Best practices
• Uitbesteden van ecologisch onderzoek in de praktijk
• Beoordelen van ecologisch onderzoek
Docenten• mr. ir. B.W. (Berend) Hoekstra is senior adviseur luchtverontreiniging bij Tauw.
• ing. B.J.H. (Beno) Koolstra MSc is ecoloog bij Koolstra Advies.
• mr. E.T. (Eelco) de Jong is advocaat bij Zypp Advocaten in Arnhem.
Inschrijven en informatieGa naar www.geoplan.nl/029 voor de actuele startdata en om
direct in te schrijven.
“ Een goede cursus waarin gestructureerd op een heldere wijze uitleg wordt gegeven over het onderwerp.”
Overheden mogen het Programma Aanpak Stikstof (PAS)
niet meer als basis voor vergunningen gebruiken. Dat blijkt
uit een uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak
van de Raad van State van 29 mei 2019. Hoe kan een
gemeente of provincie nu omgaan met verleende
vergunningen en nieuwe aanvragen? Vergunningverlening
na de PAS leert je om te gaan met bovengenoemde
vraagstukken.
• De PAS: waar is het mis gegaan?
• Analyse uitspraak Raad van State
• Oplossingsrichtlijnen voor verleende vergunningen en
nieuwe aanvragen
• Actualiteit: waar staan we nu wat betreft stikstof?
InhoudHet PAS geeft de basis voor toestemming voor nieuwe activiteiten
die stikstof uitstoten. Het systeem van de PAS geeft aan de ene
kant ruimte aan nieuwe initiatieven die extra stikstof uitstoot
veroorzaken, zoals veehouderijen of de aanleg van nieuwe
wegen. Aan de andere kant bevat het PAS ook maatregelen om
de nadelige gevolgen van stikstof op Natura2000-gebieden te
verminderen. Het PAS loopt daarmee vooruit op te verwach-
ten toekomstige positieve gevolgen van maatregelen voor
beschermde natuurgebieden en geeft dus ‘vooraf’ toestemming
aan nieuwe activiteiten.
De juridische houdbaarheid van deze constructie werd betwij-
feld, waartoe de Afdeling bestuursrechtspraak in 2017 vragen
aan het Europese Hof van Justitie over het PAS heeft gesteld.
De Afdeling twijfelde ook of het programma voldeed aan de
voorwaarden van de Europese Habitatrichtlijn. Die twijfels wa-
ren terecht; het Europese Hof oordeelde in november 2018
dat bij het PAS de positieve gevolgen van de maatregelen
vooraf vast moeten staan. Slechts dan kan de overheid een
vergunning verlenen. Het PAS voldoet niet aan deze voor-
waarde. Daarom mag het niet als toestemmingsbasis voor
nieuwe activiteiten worden gebruikt.
Ondertussen zijn er de nodige vergunningen verleend en
plannen gemaakt onder de PAS. Deze staan nu weer op los-
se schroeven. Hoe moet je als gemeente om gaan met ver-
gunningen die onder de PAS zijn verleend? En moeten voor
projecten waar een melding voor is gedaan alsnog een ver-
gunning afgegeven worden? Deze vragen beantwoorden we
tijdens de cursus Vergunningverlening na de PAS. Ook gaan
we in op toekomstige projecten. Welke oplossingsrichtingen
kunnen een alternatief voor de PAS vormen?
Voor wieDeze cursus is bestemd voor beleidsmedewerkers, vergun-
ningverleners en juristen ruimtelijke ordening, milieu, water,
infrastructuur, natuur en landschap. Daarnaast is de cursus
interessant voor medewerkers van adviesbureaus en project-
ontwikkelaars.
Het programma• Ontwikkelingen rond de PAS
• Terugblik: waarom de PAS?
• Actualiteiten rond stikstof
• Uitspraak Raad van State
• Analyse uitspraak: wat zijn de gevolgen voor de gemeentelij-
ke praktijk
• Oplossingsrichtingen voor verleende vergunningen
• Gevolg uitspraak voor verleende vergunningen
• Gevolgen voor gevallen waar alleen een melding is gedaan:
is er een vergunning nodig?
• Oplossingsrichtingen voor lopende procedures en nieuwe
aanvragen
- Intern salderen
- Extern salderen
- Andere ecologische onderbouwing
- ADC toets
Docentenmr E.T. (Eelco) de Jong is advocaat bij Zypp Advocaten in Arnhem.
Inschrijven en informatieGa naar www.geoplan.nl/034 voor de actuele startdata en om
direct in te schrijven.
www.geoplan.nl/034
1 dag€ 745,-
Vergunningverlening na de PASHoe om te gaan met vergunningen na het Programma Aanpak Stikstof (PAS)
Milieuthema’s, natuur en klimaatbeleid44
45geoplan.nl
Bouwen
Bouwen
Bouwwerken moeten passen in hun omgeving. Ze mogen
geen gevaar opleveren voor bewoners en gebruikers.
Ook moeten ze voldoen aan eisen zoals bijvoorbeeld
bruikbaarheid. Om hier als overheid zicht op te hebben
moet een initiatiefnemer vaak een vergunning om te
bouwen aanvragen.
• De omgevingsvergunning van Wabo naar Omgevingswet
• Vergunningvrij bouwen
• Bouwen en afwijken van het bestemmings- of
omgevingsplan
• Kruimelgevallen
• Rechtsbescherming en handhaving
InhoudOnder de Wabo zijn de verschillende vergunningen voor bou-
wen, wonen, monumenten, ruimte, natuur en milieu samen-
gevoegd tot één vergunning: de omgevingsvergunning. Ook
onder de Omgevingswet blijft de omgevingsvergunning behou-
den, zij het met de nodige wijzigingen. Zo wordt bijvoorbeeld
de afwegingsruimte voor het lokale bestuur vergroot. Daarnaast
wordt onder de Omgevingswet alle beleid en regelgeving voor
de leefomgeving in het omgevingsplan geconcentreerd.
Niet voor alle bouwactiviteiten is een omgevingsvergunning
nodig. In sommige gevallen mag vergunningvrij gebouwd
worden. Maar ‘vergunningvrij’ is niet hetzelfde als ‘regelvrij’.
Ook vergunningvrije bouwwerken moeten aan de wet- en
regelgeving voldoen. Deze basiscursus geeft inzicht in de
vergunningverlening en regelgeving rond bouwen onder de
Omgevingswet.
Je krijgt een samenhangend beeld van het vergunning-
verleningstraject, van aanvraag tot handhaving. We gaan in op
de gehele procedure van de omgevingsvergunning en hoe dit
onder de Omgevingswet uit gaat zien. De cursus geeft ant-
woord op vragen als: Waar heb je een omgevingsvergunning
om te bouwen voor nodig? Welke procedure doorloopt een
aanvraag en waar wordt die aan getoetst? Wanneer is bouwen
vergunningvrij? Hoe handhaaf je bouwregels? En wat moet
je doen als het bouwplan strijdig is met het bestemmings of
omgevingsplan?
Voor wieDeze cursus is bestemd voor medewerkers die aanvragen
voor omgevingsvergunningen om te bouwen toetsen en
medewerkers die werken op de front-office en bij bouw- en
woningtoezicht. De cursus is ook geschikt voor advocaten en
projectontwikkelaars.
Het programma• Systeem van bouwen van Wabo naar de Omgevingswet
• Kwalificatie van bouwwerken
• Omgevingsvergunning voor het bouwen: de procedure
• Waar wordt omgevingsvergunning voor het bouwen aan
getoetst?
• Vergunningvrij bouwen
• Bouwen en afwijken van het bestemmings/omgevingsplan
• Kruimelgevalllen
• Tijdelijk afwijken
• Rechtsbescherming
• Handhaving
• Workshop
Docenten• mr. E.T. (Eelco) de Jong is advocaat bij Zypp Advocaten te Arnhem.
• mr. M.J. (Mark) Tunnissen is jurist bij Nysingh Advocaten en Notarissen in Arnhem.
Inschrijven en informatieGa naar www.geoplan.nl/030 voor de actuele startdata en om
direct in te schrijven.
“Goed aansluitend op de behoefte en naar verwachting.”
www.geoplan.nl/030
2 dagen€ 1.445,-
Basiscursus BouwregelgevingInzicht in vergunningverlening en regelgeving voor bouwen
Bouwen48
Basiscursus Duurzaam bouwenToepassing van duurzaam bouwen in jouw gemeentelijke praktijk
www.geoplan.nl/031
2 dagen€ 1.445,-
49geoplan.nl
De verduurzaming van de gebouwde omgeving bevindt
zich in een nieuwe opwindende fase. Energietransitie is
daarbij het leidende begrip, maar ook circulariteit houdt de
gemoederen bezig.
• Niveau stedenbouw, gebouw en uitvoering
• Bestaande bouw en nieuwbouw
• Thematische verdieping op energie, materiaal en
gezondheid
• Duurzaamheid praktisch, pragmatisch en planmatig
aangepakt
InhoudDe focus van gemeenten richt zich steeds meer op de be-
staande bouw, maar ook bij nieuwbouw ligt nog een grote
uitdaging. Op welke manier is in een prestatiegerichte uitvraag
niet alleen energie maar ook circulariteit en gezondheid zorg-
vuldig mee te nemen? Voor een bestaand of nieuw te realise-
ren gebouw, of voor een gebiedsontwikkeling? Deze cursus
geeft gemeenten de mogelijkheid hun inzicht in mogelijke
strategieën te vergroten en biedt handelingsperspectief om
duurzaam bouwen op alle gebiedsniveaus en alle soorten ge-
bouwen concreet en uitvoerbaar te krijgen, in zowel nieuw-
bouw als bestaande bouw.
Duurzaam bouwen is een middel om bepaalde doelen te be-
reiken. Deze doelen liggen op verschillende niveaus en moe-
ten leiden tot een leefomgeving met toekomstwaarde. De uit-
daging is om gebouwen te realiseren waar mensen plezierig
kunnen wonen en werken, nu en later. En dat op een manier
dat ook toekomstige generaties blijvend in hun behoeften
kunnen voorzien. Het betekent energiezuinig bouwen, ge-
bruik maken van duurzame (herbruikbare) materialen, een ge-
zond binnenmilieu, verantwoord watergebruik en duurzaam
slopen. Maar hoe kun je duurzame wensen praktisch, prag-
matisch en planmatig invullen?
In de tweedaagse Basiscursus Duurzaam bouwen leer je
duurzaam bouwen toepassen in de lokale praktijk. We kijken
naar drie niveaus: stedenbouw, gebouw en uitvoering. Je
leert alles over het actuele instrumentarium en maakt ken-
nis GPR Gebouw en GPR Stedenbouw. Thematisch verdie-
pen we ons in energie, materialen en gezondheid. Ook is er
aandacht voor communicatie, processturing en het financieel
instrumentarium. Bovendien maken we onderscheid tussen
duurzame nieuwbouw en de verduurzaming van bestaande
gebouwen.
Voor wie
Deze cursus is geschikt voor medewerkers die duurzaam
bouwen actief aansturen bij gemeenten, projectontwikke-
laars, corporaties en adviesbureaus. Voor adviseurs en be-
leidsmedewerkers is het een brede kennismaking. Coördina-
toren duurzaamheid en projectmanagers van bouwprojecten
kiezen deze cursus voor inhoudelijke oriëntering, kennisma-
king met instrumenten en borging van kwaliteit. Voor steden-
bouwkundigen bieden we handvatten voor het vertalen naar
duurzaamheid in gebiedsontwikkeling.
Het programmaPerspectief en stedenbouw
• Duurzaam bouwen in perspectief
• Trends en ontwikkelingen
• Duurzame stedenbouw/ gebiedsontwikkeling
Gebouw en proces
• Een goed gebouw is een duurzaam gebouw
• Borging en handhaving
• Proces: hoe krijg je duurzaamheid voor elkaar?
• Woonconsument en particuliere bouw
Docenten• M. (Michiel) Brouwer is eigenaar Michiel Brouwer Duurzame Stedelijke Ontwikkeling.
• R. (Ruud) van Vliet is senior adviseur bij W/E Adviseurs in Utrecht.
• ing. G. (Gert) van den Elsen is senior beleidsmedewerker milieu bij de gemeente
Tilburg.
Inschrijven en informatieGa naar www.geoplan.nl/031 voor de actuele startdata en om
direct in te schrijven.
“ Helder en duidelijk. Goede cursus!”
Een ongeluk zit in een klein hoekje. Door onoplettendheid,
onwetendheid, fouten in een proces of defecte apparatuur
kan zomaar brand uitbreken. Als niet de juiste preventieve of
repressieve maatregelen zijn getroffen kan een klein vuurtje
uitgroeien tot een inferno. Het leven van mens en dier
komt dan in gevaar. Daarnaast kan er een miljoenenschade
na brand ontstaan. Die gevolgen kunnen we beperken
door tijdens het ontwerp-, bouw- en in de gebruiksfase
van een bouwwerk een goede kennis van bouwkundige,
installatietechnische en organisatorische brandveiligheid toe
te passen.
• Regelgeving: Bouwbesluit 2012 en Besluit bouwwerken
leefomgeving (BBL)
• Uitvoering in de praktijk: bouwen, installatie, organisatie (BIO)
• Voor overheden, bedrijven en (zorg)instellingen
• Zeer ervaren docenten binnen brandweer en advieswereld
InhoudDe verantwoordelijkheid voor de toepassing van brandvei-
ligheidseisen ligt steeds vaker bij de gebruiker en eigenaar
van een bouwwerk. De eigenaar is verantwoordelijk voor de
brandveiligheid van het gebouw, maar de gebruiker is verant-
woordelijk voor het brandveilige gebruik ervan. In deze cursus
krijg je inzicht in het complexe systeem van brandveilig ont-
werpen, bouwen en gebruiken.
Naast de wet- en regelgeving, zoals in het Bouwbesluit en
straks Besluit bouwwerken leefomgeving (BBL) beschreven,
wordt met name aandacht besteed aan de praktische toepas-
sing en de algemene principes van brandveiligheid. Je bekijkt
deze aspecten door de bril van zowel gebouwbeheerders,
adviseurs, vergunningverleners, toezichthouders als hand-
havers. Steekwoorden zijn: bouwen, installatie, organisatie
(BIO) en brandveilig gebruik. Deze onderwerpen worden
besproken door vakspecialisten met vele jaren ervaring, werk-
zaam bij onder andere de brandweer en advieswereld.
Voor wieDeze cursus is bestemd voor bijvoorbeeld vergunningverleners,
toezichthouders, gebouwbeheerders en gebruikers. Cursisten
werken bij onder meer (zorg)instellingen, overheden, bedrijven,
omgevingsdiensten en adviesbureaus.
Het programmaHieronder lees je een korte samenvatting van het programma.
Voor het gehele programma verwijzen wij naar de brochure.
Kader en regelgeving
• Kader brandveiligheidsregelgeving
• Bouwkundig deel uit Bouwbesluit 2012 hoofdstuk 2
• Aanpassingen in Besluit bouwwerken leefomgeving (BBL)
• Gelijkwaardigheid
• Brandonderzoek: regelgeving vs praktijk
Omgeving en praktijk van brandveiligheid
• Ontwikkelingen omgeving van brandveiligheid
• Uitleg hoofdstuk 7 ‘Gebruik’ uit het Bouwbesluit 2012
• Aanpassingen in Besluit bouwwerken leefomgeving (BBL)
• Modellen en instrumenten brandveiligheid: werking en toe-
passing
• Certificering en kwaliteitsverklaringen van materialen
Installaties en organisatie
• Brandbeveiligingsinstallatie deel uit Bouwbesluit 2012 hoofd-
stuk 6
• Aanpassingen in Besluit bouwwerken leefomgeving (BBL)
• Inspectie en Certificering brandveiligheidsinstallaties
• Organisatorische maatregelen mbt brandveilig gebruik van
een bouwwerk
Docenten• S. (Simon) Dollee is adviseur brandveiligheid bij SGS Floriaan in Zaltbommel.
• L.J.J. (Laurens) Welberg is eigenaar Welbergadvies en als adviseur bij een regionale
brandweer.
• ing. R. (Ron) de Vries is adviseur brandveiligheid bij Royal HaskoningDHV.
• F. (Folkert) van der Ploeg is brandonderzoeker (FIT) en officier van dienst bij
BrandweerTwente
• H. (Hans) Kooij is technisch adviseur brandveiligheid
• H. (Harold) Hendriksen is Unitmanager bij Kiwa R2B Inspecties BV
Inschrijven en informatieGa naar www.geoplan.nl/032 voor de actuele startdata en om
direct in te schrijven.
“Zeer waardevol! Goede docenten met vakkennis.”
www.geoplan.nl/032
3 dagen€ 1.845,-
Basiscursus Brandveiligheid gebouwenPrincipes van brandveiligheid bij gebouwen en de praktische toepassing daarvan
Bouwen50
Werken met de Omgevingswet voor VTHConsequenties van de Omgevingswet voor het takenpakket van VTH
www.geoplan.nl/035
1 dag€ 745,-
51geoplan.nl
De invoering van de Omgevingswet komt steeds dichterbij.
De Omgevingswet heeft grote consequenties voor het
takenpakket van VTH (Vergunningverlening, toezicht en
handhaving) en zal dit pakket enorm veranderen. Welke
consequenties dat zijn, bepaalt het bevoegd gezag voor
een groot deel zelf.
• Focus op VTH bij gemeenten
• Inleidend op de Omgevingswet
• Mogelijkheden nieuwe stelsel
• Hoog gewaardeerde docent
InhoudHet is essentieel om te weten wat er gaat veranderen en
welke mogelijkheden het nieuwe stelsel biedt. Voor mede-
werkers is het van groot belang te weten wat hun rol wordt
in het nieuwe stelsel: van toetser naar adviseur en van regel-
gericht werken naar doelgericht werken. In deze cursus gaan
we hier op in.
De cursus is zodanig opgebouwd dat de weg naar de
nieuwe procesuitvoering onder de Omgevingswet centraal
staat. Daarbij worden de deelnemers die werkzaam zijn
binnen het domein van VTH ook zelf uitgedaagd om te gaan
nadenken over de invloed die zij hier op hebben, en welke
veranderingen in rol, taak en competenties dit vraagt bij de
implementatie van deze wet die de toekomstige kwaliteit
van de fysieke leefomgeving gaat bepalen.
Voor wieDe doelgroep van de cursus is met name medewerkers
vergunning verlening, toezicht en handhaving bouw bij
gemeenten. Ook geschikt voor beleidsmedewerkers en
juristen. De focus van de cursus ligt op bouwprojecten en
niet op milieuonderwerpen.
Het programma• Van Wabo naar Omgevingswet
• De verschillen in procedures tussen Wabo en Omgevingswet
• Van bestemmingsplan naar Omgevingsplan
• De Bruidsschat in het Omgevingsplan
• Vergunning, meldingsplicht en vergunningvrij onder de
Omgevingswet
• De Omgevingsplanactiviteit (Opa) voor activiteiten met
gevolgen
• Handhaving onder de Omgevingswet
• De AMvB’s met specifieke aandacht voor het Bbl
• Bouw- en Sloopveiligheid
• De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen, en de
consequenties voor de organisatie
• Vergunning management onder de Omgevingswet
• Van toetser naar adviseur, co-creator. Wat is hier voor nodig?
• Van regelgericht naar doelgericht vastleggen, werken, denken
en uitvoeren.
Docent• W.C.G. (Wico) Ankersmit is algemeen directeur Vereniging Bouw- en Woningtoezicht.
Inschrijven en informatieGa naar www.geoplan.nl/035 voor de actuele startdata en om
direct in te schrijven.
“ Een boeiende en informatieve cursus!”
In 2021 wordt de Omgevingswet van kracht. Dit heeft
grote gevolgen voor o.a. de bouwregelgeving en de
daarin opgenomen brandveiligheidsvoorschriften. De
voorschriften die nu zijn opgenomen in het Bouwbesluit
2012 worden overgeheveld naar het Besluit bouwwerken
leefomgeving (Bbl).
• Bbl en veranderingen tov Bouwbesluit
• Brandveiligheidsvoorschriften
• Ontwikkelingen rondom het Bbl
InhoudHet Besluit bouwwerken leefomgeving is één van de vier uitvoe-
ringsbesluiten onder de Omgevingswet. Dit uitvoeringsbesluit
komt in plaats van het huidige Bouwbesluit. Ondanks het feit dat
er over de gehele linie geen schokkende wijzigingen worden
aangekondigd, zijn er bijvoorbeeld met betrekking tot brand-
veiligheid toch wel een aantal opmerkelijke zaken te melden.
Deze cursus gaat diep in op het komende Besluit bouwwer-
ken leefomgeving. We gaan in op de veranderingen die dit
besluit met zich meebrengt. Na afloop van de cursus heb je je
optimaal voorbereid op de komende bouwregelgeving en het
werken met het ‘nieuwe’ Bouwbesluit.
Tijdens deze cursus worden de achtergronden van de bouw-
regelgeving benoemd. Het besluit wordt daarbij in de context
geplaatst van de bouwregelgeving in het algemeen. Bijzon-
dere aandacht voor de nieuwe hoofdstukindeling, waarbij de
grote wijzigingen in het hoofdstuk ‘verbouwen en verplaat-
sing van een bouwwerk’ en ‘bouw- en sloopwerkzaamheden’
uitvoerig worden besproken. Ook de inhoudelijke verschillen
met het Bouwbesluit 2012 komen uitvoerig aan bod. Specifie-
ke aandacht voor de wijzigingen o.g.v. brandveiligheidsvoor-
schriften in de verschillende hoofdstukken.
Tenslotte word je bijgepraat over de meest actuele ontwikke-
lingen rondom het Besluit bouwwerken leefomgeving die een
samenhang heeft met andere actuele ontwikkelingen die het
Bbl raken, zoals de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen
en de ‘knip’ van bouwactiviteiten in de Omgevingswet. Ook
wordt kort ingegaan welke gevolgen ‘de knip’ heeft voor ver-
gunningsvrij bouwen, vanuit de context van het Besluit bouw-
werken leefomgeving. Wat betekenen deze ontwikkelingen
voor de praktijk?
Voor wie?De cursus is primair bestemd voor iedereen die nu al met het
Bouwbesluit 2012 werk, denk aan vergunningverleners, case-
managers, toezichthouders en handhavers. Maar denk ook
aan vastgoedbeheerders, aannemers, architecten en bouw-
kundigen.
Het programma• Opzet en indeling Bbl
• Bbl en de veranderingen tov Bouwbesluit 2012
• Uitgelicht:
- Hoofdstuk ‘Verbouwen en verplaatsing van een bouwwerk’
- Hoofdstuk ‘Bouw- en sloopwerkzaamheden’
• Wijzigingen brandveiligheidsvoorschriften
• Ontwikkelingen rond het Bbl:
- Wet kwaliteitsborging voor het bouwen
- ‘Knip’ van bouwactiviteiten
Docent• H. (Henry) de Roo is adviseur/eigenaar bij RooBeek Advies.
Inschrijven en informatieGa naar www.geoplan.nl/047 voor de actuele startdata en om
direct in te schrijven.
www.geoplan.nl/047
1 dag€ 745,-
Besluit bouwwerken leefomgevingOptimaal voorbereid op het Besluit Bouwwerken leefomgeving (Bbl)
Bouwen52
Vergunningvrij bouwen onder de OmgevingswetIn een dag op de hoogte van vergunningvrij bouwen onder de Omgevingswet
www.geoplan.nl/048
1 dag€ 745,-
53geoplan.nl
Steeds meer wordt duidelijk hoe het nieuwe
vergunningvrije bouwen onder de Omgevingswet
eruit komt te zien. Om een bouwwerk onder de
Omgevingswet geheel vergunningvrij te kunnen realiseren
moet het bouwwerk voldoen aan zowel de criteria van
Bouwbesluittoetsvrije bouwwerken als ook aan de criteria
voor een Omgevingsplanactiviteitvrij bouwwerk.
• ‘De knip’: splitsing bouwtechnische en ruimtelijk kwaliteit
• Zoeken en toepassen van vergunningvrije activiteiten
• Vetrekpunt: actuele jurisprudentie vergunningvrij bouwen
InhoudOm het nieuwe vergunningvrije bouwen te kunnen begrijpen
is het in eerste instantie nodig om ‘de knip’ te begrijpen. De
ene kant van de knip betreft een activiteit die ziet op de bouw-
technische kwaliteit, en de andere kant van de knip betreft de
activiteit die ziet op de ruimtelijke kwaliteit. Daarnaast zijn de
vergunningvrije bouwmogelijkheden ook gesplitst in een deel
dat landelijk uniform wordt geregeld in het Besluit bouwwer-
ken leefomgeving en een deel dat via de Bruidsschat in het In-
voeringsbesluit aan het bevoegd gezag wordt overgedragen.
Daarbij mag dat bevoegd gezag afzonderlijk gaan bepalen
hoe en met welke ruimte zij dit vergunningvrije bouwen gaat
invullen. In deze cursus worden deze basiselementen van de
Omgevingswet en ‘de knip’ op praktische wijze op een rijtje
gezet. Daarbij wordt uiteraard het accent gelegd op de wij-
zigingen.
Verder wordt het zoeken en toepassen van de verschillende
vergunningvrije activiteiten in het Besluit Bouwwerken Leef-
omgeving en de Bruidsschat behandeld. De verschillende
artikelen uit de huidige regeling (bijlage II van het Besluit om-
gevingsrecht) worden namelijk met de Omgevingswet versnip-
perd over verschillende regelingen zoals het Besluit Bouwwer-
ken Leefomgeving en de Bruidsschat. Dat vergt zoeken en veel
gewenning. Na afloop van deze cursus heb je alles weer op
een rijtje.
Om de nieuwe regelgeving goed te doorgronden en toe te
passen moet je dus de basis goed kennen. De praktijk leert
dat het de huidige regeling vaak niet goed toegepast wordt.
Jurisprudentie op dat gebied ontwikkelt zich nog steeds en
bevestigt de complexiteit. Voor een goed begrip wordt de
stand van zaken van de jurisprudentie doorgenomen. Dit als
vertrekpunt voor de toepassing aan de nieuwe regeling. Na
afloop van deze cursus begrijp je de basis weer beter en ben
je weer helemaal op de hoogte met betrekking tot ‘Vergun-
ningvrij bouwen onder de Omgevingswet’.
Voor wie?De cursus is bestemd voor vergunningverleners, casemana-
gers, toezichthouders en handhavers, beleidsmedewerkers/
coördinatoren ruimtelijke ordening en juristen. Zij zijn werk-
zaam bij gemeenten, omgevingsdiensten/RUD’s, provincies,
adviesbureaus, architecten en advocatuur.
Het programma• ‘De knip’
• Wijzigingen tov huidige stelsel
• Bouwbesluittoetsvrije bouwwerken
• Omgevingsplanactiviteitvrije bouwwerken
• Besluit bouwwerken leefomgeving en bruidsschat
• Jurisprudentie vergunningvrij bouwen
• Zoeken en toepassen van de verschillende
vergunningvrije activiteiten
Docent• H. (Henry) de Roo is adviseur/eigenaar bij RooBeek Advies.
Inschrijven en informatieGa naar www.geoplan.nl/048 voor de actuele startdata en om
direct in te schrijven.
Gebieds ont wikkeling en grond beleid
Gebieds-ontwikkeling en grondbeleid
Gebieds ont wikkeling en grond beleid
Een gemeente heeft heel wat ruimtelijke doelstellingen
op het gebied van bijvoorbeeld de bouw van woningen,
het aanleggen van wegen en groen, het vestigen van
bedrijven en maatschappelijke voorzieningen.
• Hoofdlijnen van het (gemeentelijk) grondbeleid
• Aanvullingswet grondeigendom
• Compleet instrumentarium door vakspecialisten
• Actualiteiten: organisch ontwikkelen, duurzaamheid,
participatie, volkshuisvesting
• Grondexploitatie, planeconomie, btw en overdrachtsbelasting
InhoudHet is de taak van de overheid om te bepalen hoe de grond op
een eerlijke, efficiënte en haalbare manier wordt gebruikt. Door
middel van het grondbeleid proberen gemeenten dat grond-
gebruik te sturen. Hoe kun je ervoor zorgen dat de gemeente en
andere partijen voldoende mogelijkheden zien om het gewens-
te eindresultaat te realiseren? De overheid, maar ook particulie-
ren, maken plannen voor het gebruik van beschikbare grond. De
overheid kan dit doen door actief in te grijpen, het aan anderen
over te laten en allerlei varianten daar tussenin. De overheid kan
bij het grondbeleid verschillende instrumenten inzetten om het
grondgebruik te sturen. De Basiscursus Grondbeleid biedt inzicht
in dit instrumentarium. Ook worden in de cursus de hoofdlijnen
en actualiteiten van het gemeentelijk grondbeleid behandeld.
Tijdens de Basiscursus Grondbeleid bieden ervaren en deskun-
dige docenten handreikingen voor een effectief grondbeleid.
De cursus begint met een overzicht van de hoofdlijnen en ac-
tualiteiten van het gemeentelijk grondbeleid. Daarna worden
alle relevante deelonderwerpen behandeld door verschillende
vakspecialisten. Denk hierbij aan onderwerpen als gronduitgifte,
kostenverhaal, contracteren, aanbesteden en staatssteun. Ook
alle actuele onderwerpen zoals duurzaamheid, organisch ont-
wikkelen en participatie, maar ook volkshuisvestelijk doelen en
btw/overdrachtsbelasting komen aan bod.
Voor wieDe cursus is bestemd voor medewerkers van overheden en
marktpartijen die nog niet zo lang werkzaam zijn in hun functie
of slechts zijdelings met grondbeleid worden geconfronteerd en
hierover meer kennis willen opdoen: ambtenaren grondbeleid,
ruimtelijke ordening, volkshuisvesting en bouw, planeconomen,
projectontwikkelaars, medewerkers van woningcorporaties en
advocaten, makelaars, stedenbouwkundigen en adviseurs.
Het programmaAmbities, plannen en mogelijkheden
• Hoofdlijnen van het (gemeentelijk) grondbeleid
• Actualiteiten ruimtelijke ordening
• Duurzaamheid
• Grondexploitatie en grondprijsberekening
Grondpositie verkrijgen
• Verwerving
• Aanvullingswet grondeigendom
• Contracteren met de overheid
• Waardebepaling
Afspraken met zelfrealisatoren / particulieren partijen
• Samenwerkingsvormen, kostenverhaal en de
Grondexploitatie wet
• Aanbesteden en staatssteun in relatie tot grondbeleid
Uitvoering / realisatie
• Gronduitgifte
• Realisatiefase, ontwikkelaar en portefeuillemanagement
• Planschade en nadeelcompensatie
• Communicatie en participatie
Docenten• mr. W. (Werner) Gerritsen is senior jurist Grondbedrijf bij de gemeente Enschede.
• ing. R.Th. (Richard) Homan is rentmeester bij Kendes Rentmeesters in Veenendaal.
• mr. I.R. (Ines) Keetell-Homringhausen is juridisch consultant bij Kleine Beer
Vastgoedjuristen in Amersfoort.
• mr. S. (Sjaak) van der Heul is advocaat mededingingsrecht bij Dirkzwager in Arnhem.
• drs. H.G.M. (Harry) Nijland is adviseur bij Newland Kennistransfer te Ugchelen.
• drs. E.J. (Ernst) Vuyk is eigenaar van Vuyk Onderzoek, Ontwerp en Advies.
• mr. I.M.C. (Ineke) van Leeuwen is advocaat bij Zypp Advocaten te Arnhem.
• M. (Marion) van der Voort is eigenaar/adviseur bij Bureau voor
Gebiedscommunicatie te Amersfoort.
Inschrijven en informatieGa naar www.geoplan.nl/037 voor de actuele startdata en om
direct in te schrijven.
“Sterk inhoudelijke en degelijke basiscursus met enthousiaste docenten.”
www.geoplan.nl/037
4 dagen€ 2.245,-
Basiscursus GrondbeleidDe complete inleiding in het gemeentelijk grondbeleid
Gebiedsontwikkeling en grondbeleid56
Basiscursus PlaneconomieIn twee dagen alle basisprincipes van planeconomie
www.geoplan.nl/038
2 dagen€ 1.445,-
57geoplan.nl
Er wordt weer volop gebouwd in Nederland. Gemeenten
maken veel kosten om bestaand gebruik om te zetten
naar nieuwe bestemmingen. Voor gemeenten is het
belangrijk om te weten welke kosten ze kunnen verhalen.
En voor ontwikkelaars is het bijvoorbeeld essentieel om
te weten welke kosten ze kunnen verwachten.
• Alle relevante theorie over grondexploitatie
• De financieel economische planbegeleiding
• Vastgoed en risicomanagement
• Inclusief workshop
InhoudEen gemeente moet voor haar grondgebied bestemmings-
plannen maken. Maar ze moet ook de kosten van het plan
kunnen doorberekenen. Het vak van de planeconomie
houdt zich daarmee bezig: wat zijn de financieel-economi-
sche gevolgen van een bestemmingsplan voor de gemeen-
te? Als ambtenaren een beslissing maken over een ruimtelijk
ontwikkelingsproject, bekijken zij vooral de haalbaarheid en
de financiële status van het project. Inzicht in de kaders, uit-
gangspunten, risico’s en doelstellingen van ruimtelijke projec-
ten is daarom relevant voor iedereen die betrokken is bij de
ontwikkeling van locaties vanuit gemeenten, maar ook vanuit
corporaties en ontwikkelaars.
De Basiscursus Planeconomie geeft inzicht in de inhoudelijke
en financiële principes en kaders van de planeconomie. Eerst
krijg je onder meer een inleiding in de vastgoedeconomie.
Op de tweede dag ga je aan de slag met de financieel eco-
nomische planbegeleiding. De laatste module van de cursus
gaat over risicomanagement. We bespreken uiteraard ook de
actualiteit.
Voor wieDe Basiscursus Planeconomie is bedoeld voor de financiële
professional bij overheden en in het bedrijfsleven. Cursisten
zijn onder meer beleidsmedewerkers en projectmanagers die
bezig zijn met de (her)ontwikkeling van locaties.
Het programma• Grondbeleid en grondexploitatiewet
• Inleiding Vastgoedeconomie
• Financieel economische planbegeleiding: rekenen en teke-
nen
• Workshop rekenen en tekenen
• Financieel economische planbegeleiding: budgetbeheer
• Risicomanagement
• Actualiteiten
Docent• A. (Andrew) Mersie is adviseur planeconomie bij Metafoor te Almere.
Inschrijven en informatieGa naar www.geoplan.nl/038 voor de actuele startdata en om
direct in te schrijven.
“Docent weet duidelijk waar hij over praat!”
Omdat onze docenten erg belangrijk voor ons zijn maar
zeker ook voor u, stellen we een aantal docenten graag aan
u voor. Zo krijgt u een beeld van waar zij vandaan komen en
wat zij u kunnen brengen.
PETER VAN HAASTEREN, MEDE OPRICHER STICHTING ORBITERS
“Altijd de vertaalslag naar de échte praktijk maken”
Kennis en enthousiasme delen houdt me scherpRuimtelijke ordening is de rode draad in mijn loopbaan.
Ik ben Peter van Haasteren, 66 jaar en al jaren docent bij
Geoplan. Direct na mijn studie kwam ik met dit boeiende
werkveld in aanraking en sindsdien heb ik er geen afstand
meer van willen en kunnen doen. De reden is eenvoudig:
in de omgeving waarin we werken en leven wordt
gebiedsontwikkeling steeds ingewikkelder. In combinatie
met de vele aspecten die bij ruimtelijke ordening
komen kijken, blijft dit werkveld ontzettend dynamisch.
Ontwikkelingen staan nooit stil. Ik wil mijn kennis en
enthousiasme dan ook graag delen en overdragen. Dat
houdt me scherp.
Een praktische insteek met het Reken-tekenatelierIk wil met studenten altijd de vertaalslag naar de échte
praktijk maken. Eén van de dingen waar ik zelf enthousiast
over ben, en de studenten gelukkig ook, is het Reken-
tekenatelier. Ik heb deze lesvorm zelf ontwikkeld. In
een middag werken we in een ateliervorm met kleine
groepen aan een te ontwikkelen locatie. We doorlopen
alle stappen; van financiële analyse van de te ontwikkelen
locatie tot de schets van een stedenbouwkundige
opzet. Juist de praktische insteek zorgt ervoor dat mijn
vakgebied leuk blijft, voor mij en voor de studenten.
Ruimtelijke ordening is en blijft míjn vakgebiedIk ben mijn gehele werkzame leven al in dit werkveld actief.
Mijn kennismaking met ruimtelijke ordening was bij de
afdeling grondzaken van het ministerie van VROM. Na deze
ervaringen op landelijk niveau koos ik voor functies op lokaal
niveau bij de gemeente Utrecht en later in Rotterdam. Zo
bouwde ik ervaring op met alles wat er komt kijken bij de
ontwikkeling en uitvoering van een evenwichtige aanpak
voor ruimtelijke ordening. Dat gaat verder dan kennis van de
wet- en regelgeving. Juist de vertaalslag naar de praktijk en
nauwe samenwerking met alle betrokken partijen is wat mijn
vakgebied interessant houdt.
Blijven werken aan je eigen ontwikkeling Ruimtelijke ordening is een ontzettend breed onderwerp.
Daarom is het cruciaal dat je je in veel verschillende
richtingen blijft bekwamen. Die diversiteit blijft een
uitdaging. De komende jaren wordt dit werkveld zeker
niet minder boeiend, integendeel. De complexiteit van
gebiedsontwikkeling neemt alleen maar toe. Zeker in een
land waarin we met veel mensen op een relatief klein
oppervlak wonen en werken. Het is dus noodzakelijk om
te blijven werken aan je eigen ontwikkeling binnen het
werkveld. Met mijn eigen ervaring lever ik daar graag een
bijdrage aan. Bijvoorbeeld door te doceren en mee te
werken aan de ontwikkeling van de leergangen. Op die
manier probeer ik mensen in mijn werkveld te helpen in
hun verdere ontwikkeling. Dat geeft me energie.
Lesgeven is leukTijdens mijn werk kreeg ik regelmatig de vraag om collega’s
meer te vertellen over grondbeleid en planeconomie.
Ik merkte dat ik daar veel plezier aan beleefde. Ik vond
het zo leuk dat ik sinds 2003 ook parttime docent ben.
Eerst aan de Academie voor Bouwkunst en later aan de
hogeschool in Rotterdam. Daarnaast heb ik met een aantal
mededocenten de Stichting Orbiters opgericht, die later
ging samenwerken met Geoplan. Hier geef ik al weer jaren
met veel plezier les.
58
59geoplan.nl
Samen met Stichting Orbiters biedt Geoplan in 2020 drie leergangen aan:
Leergang Basis planeconomie en financiële regie bij gebiedsontwikkelingLeergang Regie op waardevolle gebiedsontwikkelingLeergang Regie op overheids-vastgoed
Deze drie leergangen organiseert Geoplan in samenwerking
met de Stichting Orbiters.
Orbiters is een onafhankelijke non-profit stichting die kennis
en kunde bundelt en deelt. Zij doen dit rond waarde gedre-
ven regie van de gebiedsontwikkeling en bieden leergangen
aan, korte cursussen, in company trainingen, coaching en
competentieontwikkeling op de werkvloer. Actuele kennis
over nieuwe ontwikkelingen en inzichten wordt zo voor
iedereen toegankelijk en kan succesvol worden ingezet bij
financiële regievoering. Orbiters bestaat uit een kleine groep
die het voortouw neemt en uit een grote groep van praktijk-
experts die optreden als docent of coach. Meer informatie
over Stichting Orbiters vindt u op de website orbiters.nl.
De drie leergangen vormen samen een leerlijn. De basis leergang
is hierbij de onderbouw en richt zich op het behandelen van
het financiële instrumentarium voor gebieds ontwikkeling in
de volle breedte. De twee andere leergangen sluiten hierop
aan. De leergang Regie op waardevolle gebiedsontwikkeling
behandelt thema’s en trends vanuit het fundament dat bij de
eerstgenoemde leergang is gelegd.
De Leergang Regie op overheidsvastgoed gaat in op het
beheer, kosten en opbrengsten van overheidsvastgoed.
Meer weten? Neem contact op met onze studieadviseur
of kijk op de website geoplan.nl/leergangregie.
Op vele plekken in ons land vinden gebiedsontwikkelingen plaats. Bestaand grondgebruik wordt daarbij omgezet naar
nieuwe aanwendingen. Dat kan gaan om landbouwgrond maar ook om verouderde binnenstedelijke locaties. Deze
omzetting vraagt veel energie en geld. Een overheersende vraag is dan hoe de kosten kunnen worden terugverdiend.
Of: hoe kunnen ruimtelijke plannen economisch uitvoerbaar worden gemaakt. Dat vraagt een stevig fundament aan
kennis en vaardigheid rond kosten, opbrengsten, omgaan met rente en inflatie, ruimtegebruik, risicobeheersing en
kostenverhaal. Deze leergang legt de noodzakelijke en brede grondslag om deze onderwerpen adequaat te kunnen
bejegenen. We reiken aan:
• De benodigde vakinhoudelijke basiskennis planeconomie
• Technieken om gebiedsontwikkelingen financieel mogelijk te maken
• Representatieve voorbeelden en op maat gesneden casuïstiek
Inhoud De condities om te komen tot succesvolle ruimtelijke ontwik-
kelingen veranderen steeds. De overheden concentreren zich
meer op een regierol en produceren zelf minder bouwrijpe
grond. Er is een terugtocht naar de publieke rol gecombi-
neerd met kostenverhaal. Woningbouwcorporaties, ontwikke-
laars en beleggers zoeken naar een nieuwe trefzekere rol. De
opgave zelf is ook weerbarstig: veel binnenstedelijke locaties
vragen om omzetting naar nieuwe functies. De locaties wor-
den gemiddeld genomen kleiner. De tijd van de grote uitleg-
gebieden is gaandeweg voorbij.
Verversing van bestaand stedelijk gebied met bouw in hoge
dichtheden is actueel. Combinatie met andere energieop-
wekking en andere inzichten rond mobiliteit wordt dominan-
ter. Kostenverhaal verschiet van kleur door nieuwe wetgeving.
Wij spelen in op de behoefte aan deskundige mensen met
kennis en vaardigheden, die weten hoe je voornemens tot
ruimtelijke ontwikkelingen vertaalt in werkbare concepten, die
ook economische uitvoerbaar zijn.
Basis planeconomie en financiële regie bij gebiedsontwikkelingBasiskennis planeconomie en financiële regie bij ruimtelijke ontwikkeling
60
Leergang
Gebiedsontwikkeling en grondbeleid
61geoplan.nl
We stellen de rol van de planeconoom centraal. Die acteert
in projectgroepverband of binnen een lijnorganisatie. De func-
tie van planeconoom kent verschillende profielen, omdat het
vakgebied stevig in ontwikkeling is. Die functieprofielen zijn bij-
voorbeeld: penningmeester, poortwachter, creatief meedenker
en leverancier van informatie. We reiken een leergang aan die
de pretentie heeft te fungeren als versneller rond kennis en
vaardigheden rond planeconomie en aanpalende disciplines.
Onze basisopleiding richt zich daarbij op de volgende vragen:
• Welke vorm van ontwikkeling kies ik voor mijn project en
waarom?
• Wat is financiële regie, hoe maak ik de juiste berekeningen
en aan welke knoppen kan ik draaien?
• Waar zitten de risico’s en hoe ga ik daarmee om?
• Hoe krijg ik visie rond en sturing op het grondproductie-
bedrijf (particulier of overheid)?
• Wie zijn actoren bij gebiedsontwikkeling
• Welke mogelijke contractvormen zijn er waarmee we tref-
zeker kunnen sturen
De leergang is een samenwerking tussen Geoplan en Orbiters.
Orbiters is een kennisplatform voor gebiedsontwikkeling.
Voor wieDeze leergang is bestemd voor medewerkers van gemeenten,
ontwikkelaars, beleggers, provincies, rijk, corporaties en advies-
bureaus die zich bezig houden met ruimtelijke verandering. In
het bijzonder gaat het om het kunnen doorgronden van de
financiële haalbaarheid van nieuwe gebiedsontwikkelingen.
We willen deze basisopleiding in het bijzonder aanbieden en
aanbevelen voor vakgenoten die voor het eerst kennis maken
met dit vakgebied of die beperkte ervaring willen verbreden.
Een vooropleiding is niet vereist. De leergang is zo opgebouwd
dat iedereen eenvoudig moet kunnen aanhaken. Het niveau
van de leergang is hbo. De leergang wordt afgesloten met een
certificaat.
Het programmaHet programma bestaat uit negen dagen die tweewekelijks
worden aangeboden. De dagdelen zijn :
• De arena van grondzaken
• Rekenen aan ruimtelijke ontwikkelingen
• Ruimtegebruik in de grondexploitatie
• De kosten in de grondexploitatie
• De opbrengsten in de grondexploitatie
• De inkoop van grondposities
• Vaardigheidstraining: rapporteren
• Ruimtelijke maatregelen, economische uitvoerbaarheid
• Vastgoedrekenen ten behoeve van gebiedsontwikkeling
• Planeconomische essenties in uitgifteovereenkomsten
• Risicodetectie, risicoafdrijving
• Kostenverhaal
• Rol van en aanpak bij marktpartijen
• Fiscaliteit
• Financiële vastlegging bij gemeente en provincie
Kerndocent en gastdocentenDe kerndocent van deze leergang is H.G.M. (Harry) Nijland. Harry is verbonden
aan Newland Kennistransfer en bestuurder bij de Stichting Orbiters. Onderstaande
gastdocenten verzorgen elk een dagdeel.
• P. (Peter) van Haasteren is planeconoom alsmede bestuurder bij de Stichting Orbiters
• I.R. (Ines) Keetell Homringhausen is jurist en bestuurder bij de Stichting Orbiters
• G. (Guido) Mertens houdt zich bezig met grondbeleid en is bestuurder bij de
Stichting Orbiters
• J. (John) Westrik is ruimtegebruikdeskundige en associate professor bij Universiteit
Delft
• R. (Radboud) Ammerlaan is adviseur planeconomie bij Metafoor
• E. (Erik) de Leve is consultant en verzorgt gronduitgifteprijsbeleid bij de Stec groep
• C. (Carola) Schloffer is planeconoom en doet onder meer kostenverhaalbeleid bij
de gemeente Apeldoorn
• M. (Marco) Elshof is projectleider gebiedsontwikkeling bij de gemeente Deventer
• S. (Sjoerd) Blokpoel is adviseur risicomanagement bij de gemeente Amsterdam
• M. (Myrthe) Hinskens is fiscaal adviseur bij EY
• A. (Arnoud) Ashouwer is teammanager grondzaken bij de gemeente Kampen
• C. (Chantal) Robbe is adviseur vastgoedberekeningen bij Stadkwadraat
• F. (Freerk) Teunissen is verbonden aan de School voor Schrijftraining
Inschrijven en informatieGa naar www.geoplan.nl/039 voor de actuele startdata en om
direct in te schrijven.
“Waardevolle leergang waarbij alle benodigde vakinhoudelijke kennis planeconomie met de actualiteiten van nu aan bod zijn gekomen.”
9 dagen€ 3.650,-i.s.m. Stichting Orbiters
geoplan.nl/039
Er zijn voortdurend nieuwe ontwikkelingen op het ruimtelijk en vastgoedgebied. Op veel plekken ontstaat momenteel een
vraag naar succesvolle planontwikkeling. Voor binnenstedelijk bouwen, organische gebiedsontwikkeling en het zoeken naar
oplossingen voor krimpregio’s. Partijen als gemeenten, ontwikkelaars, beleggers en woningcorporaties herpositioneren zich
steeds en herzien hun visie en werkwijze.
• Financiële rekenregie in het beheren en sturen van projecten
• Recente trends bij gebiedsontwikkeling
• Nieuwe ontwikkelstrategieën gericht op waardecreatie
InhoudAlle partijen zoeken naar nieuwe manieren om gebieden te
kunnen blijven ontwikkelen. Daarbij werken traditionele finan-
ciële sturingsmodellen minder goed: de voorwaarden om tot
succesvolle planontwikkeling te komen, zijn veranderd. Waar-
decreatie en duurzaamheid zijn nu belangrijke begrippen. De
Leergang Regie op waardevolle gebiedsontwikkeling gaat
over het beheren en sturen van projecten. Je leert ruimtelijke
ontwikkelingen vlot te trekken en past nieuwe ontwikkelstra-
tegieën toe gericht op duurzaamheid en waardecreatie. De
leergang sluit aan op de leergang ‘Basis planeconomie en fi-
nanciële regie bij gebiedsontwikkeling’.
In deze leergang wordt onder andere ingegaan op:
Denken in bedrijfseconomische oplossingen
• Inzicht in recente trends op het gebied van gebiedsontwikkeling
• Rol vastgoed in gebiedsontwikkeling
• Financiële rekenregie in het beheren en sturen van projecten
Herijken en vinden van oplossingen
• Mobiliseren van investeringen
• Een strategie op krimpgebieden
• Portfoliosturing grondbedrijf en prioritering
• Binnenstedelijke gebiedsontwikkeling
Specials
• Risicomanagement
• Energielandschappen en circulaire economie
• De nieuwe ontwikkelingen op het gebied van aanbesteding
• Ontwikkelstrategieën gericht op waardecreatie
• Omgevingswet en gebiedsontwikkeling
62
Leergang
Regie op waardevolle gebiedsontwikkelingFinanciële regie in de nieuwe realiteit gebiedsontwikkeling
Gebiedsontwikkeling en grondbeleid
63geoplan.nl
Voor wieDeze leergang is op post-hbo-niveau en vereist minimaal 3
tot 5 jaar relevante werkervaring op het gebied van stedelijke
ontwikkeling en/of planeconomie.
De leergang is bestemd voor medewerkers van gemeenten,
provincies, rijk, corporaties, adviesbureaus en marktpartijen
die zich bezig houden met stedelijke ontwikkeling. Denk hier-
bij aan projectleiders en (gebieds) ontwikkelaars, medewer-
kers en juristen grondzaken, planeconomen, vastgoedecono-
men en -juristen en allround adviseurs.
Het programmaHet programma bestaat uit tien dagen die tweewekelijks wor-
den aangeboden. De dagdelen zijn :
Inleiding
• De nieuwe realiteit van de Stedelijke Ontwikkeling
• Actuele vormen van ruimtelijke ordening
GREX en VEX
• Vastgoed in gebiedsontwikkeling
• Omgaan met een businesscase; zakelijke rechtvaardiging van
een onderneming
• Omgevingswet en gebiedsontwikkeling
• Portfoliosturing grondbedrijf en prioritering
• De revenuen in de grondexploitatie
• Van een grond- naar een gebiedsexploitatie en gebiedsge-
richte programma’s
Specials
• Duurzame stedelijke ontwikkeling
• MKBA en MER
• Dealmaking in vastgoed- en gebiedsontwikkeling
• Aanbesteden en de nieuwe realiteit
• Juridische en fiscale essenties
• Risicomanagement
• Risico’s benoemen, kansen zien in gebiedsontwikkeling
• Nieuwe energielandschappen en circulaire economie
Gebiedsontwikkeling
• Spelers in gebiedsontwikkeling
• Financiering van gebiedsontwikkeling
• Gebiedsontwikkeling in breed perspectief
Gebiedsontwikkeling in de praktijk
• Oefening en excursie:
• Binnenstedelijke ontwikkeling in de praktijk
Kerndocent en gastdocentenDe kerndocent van deze leergang is M. (Max) Jeleniewski. Max is oprichter en adviseur
bij Stichting Orbiters. Onderstaande gastdocenten verzorgen elk een dagdeel.
• I.R. (Ines) Keetell Homringhausen is oprichter en adviseur bij Stichting Orbiters
• G. (Guido) Mertens is oprichter en adviseur bij Stichting Orbiters
• K.V. (Klaas) Bosma is director services bij Reasult
• H.A. (Erika) Samuels Brusse-van der Linden is advocaat bij Source.law.
• J. (Jan) Winsemius is eigenaar van Bureau Middelkoop
• M. (Martijn) Kooiman is directeur projecten bij PAS bv
• R. (Ruben) Visser is projectmanager bij Over Morgen
• J. (Janneska) Spoelman is eigenaar, onderzoeker en architect bij Buro JA
• A. (Aeisso) Boeman is director consultancy bij Fakton
• M. (Martijn) Oude Luttikhuis is projectdirecteur bij D2 Ontwikkeling
• D. (Damo) Holt is partner bij Rebel Group
• T. (Theo) Stauttener is adviseur bij Stadkwadraat
• G. (Geurt) van Randeraat is directeur bij SITE
• W. (Walter) Hulsker is adviseur bij Ecorys
Inschrijven en informatieGa naar www.geoplan.nl/040 voor de actuele startdata en om
direct in te schrijven.
“Deze leergang is een must have voor iedere projectleider in gebiedsontwikkeling”
10 dagen€ 3.950,- i.s.m. Stichting Orbiters
Regie op waardevolle gebiedsontwikkelingFinanciële regie in de nieuwe realiteit gebiedsontwikkeling
geoplan.nl/040
64
De overheid heeft een flink palet aan grond en opstallen in gebruik. Denk aan het gemeentehuis, begraafplaatsen, scholen,
monumenten, openbaar gebied en landgoederen. Niet altijd is goed in beeld wat een gemeente precies in portefeuille heeft.
Met een goede regie op overheidsvastgoed kan een gemeente meer rendement halen uit het eigen bezit.
• Kosten en opbrengsten overheidsvastgoed
• Transformatie en herontwikkeling
• Verduurzaming van overheidsvastgoed
• Aankopen en verkopen
• Thematische specials
InhoudOm aan bovenstaande tegemoet te komen heeft Stichting
Orbiters met Geoplan de Leergang ‘Regie op overheids-
vastgoed’ ontwikkeld. De insteek is een opleiding die zowel de
grond als de opstallen in eigendom en gebruik van de overheid
behandelt. Dit betreft de openbare ruimte, begraafplaatsen,
natuurgebieden, gebouwen bestemd voor eigen gebruik zoals
het gemeentehuis en gebouwen in gebruik voor sport, cultuur
en onderwijs of bijzonder onroerend goed zoals monumenten.
In de leergang behandelen we niet alleen het beheer en onder-
houd (kosten) van het vastgoed, maar ook de (mogelijke) op-
brengsten. Daarnaast komt ook onroerend goed aan bod dat
getransformeerd of herontwikkelt moet worden. Verder passe-
ren de nodige nieuwe opgaven de revue, zoals duurzaamheid,
mobiliteit en het rendabel maken van de openbare ruimte.
In deze leergang wordt onder andere ingegaan op:
• Eigendom en bezit overheid
• Strategische porfolio en ontwikkelportefeuille
• Portefeuille-, asset- en propertymanagement
• Verduurzaming vastgoed
• Financiële, fiscale en juridische aspecten
• Specials: oa monumenten, zorg- en schoolgebouwen,
zonne parken, parkeren.
• Verkoop bijzonder vastgoed
• Herontwikkelen en kostenverhaal
64
Leergang
Regie op overheidsvastgoedMeer rendement uit overheidsvastgoed
Gebiedsontwikkeling en grondbeleid
65geoplan.nl 65geoplan.nl
Voor wieDeze leergang is op post-hbo-niveau en vereist minimaal
3 tot 5 jaar relevante werkervaring op het gebied van vastgoed
en/of grondzaken. De leergang is bestemd voor medewer-
kers van gemeenten, provincies, rijk, corporaties, beleggers,
adviesbureaus en marktpartijen die zich bezighouden met
vastgoed. Zoals projectleiders en (gebieds-) ontwikkelaars,
medewerkers en juristen grond- en vastgoedzaken, plan- en
vastgoedeconomen, managers en allround adviseurs.
De leergang sluit aan op de Orbiters/Geoplan leergang “Basis
planeconomie en financiële regie bij gebiedsontwikkeling”.
Het programmaHet programma bestaat uit negen dagen die tweewekelijks
worden aangeboden. De dagdelen zijn :
• Portefeuille in beeld
• Vastgoedbedrijf en (re)organisatie
• Vastgoedbeheer en management
• Financiële en fiscale aspecten
• Juridische aspecten en contracteren
• Gebouwd vastgoed
• Onbebouwd vastgoed (grond)
Specials
• Scholen en zorg
• Monumenten
• Landgoederen en landbouw
• Zonneparken en windparken
• Parkeren en mobiliteit
• Aankopen en verkopen (afstoten)
• Transformeren
• Herontwikkelen en kostenverhaal
Afronding
• Excursie
• Presenteren eindopdrachten
Kerndocent en gastdocentenmr. I.R. (Ines) Keetell-Homring hausen is de kerndocent van deze leergang.
Ines is juridisch consultant bij Kleine Beer Vastgoedjuristen en
consultants in Amersfoort en bestuurder bij de Stichting Orbiters.
Onder andere onderstaande gastdocenten verzorgen elk een
dagdeel.
• P. (Peter) van Haasteren is planeconoom alsmede bestuurder bij de Stichting
Orbiters
• G. (Guido) Mertens houdt zich bezig met grondbeleid en is bestuurder bij de
Stichting Orbiters
• M. (Marco) Elshof is projectleider gebiedsontwikkeling bij de gemeente Deventer
• H. (Harry) Timp is manager vastgoed en huisvestingsprojecten bij Timp Consultancy
en Management
• H.G.M. (Harry) Nijland. Harry is verbonden aan Newland Kennistransfer en
bestuurder bij de Stichting Orbiters
• S. (Saskia) Knoop is directeur/eigenaar van VKZ Advies in Bilthoven
• B. (Barbara) van Hoek is eigenaar van BVH Ruimte in ‘s-Hertogenbosch
Inschrijven en informatieGa naar www.geoplan.nl/049 voor de actuele startdata en om
direct in te schrijven.
8 dagen€ 3.350,-i.s.m. Stichting Orbiters
Regie op overheidsvastgoedMeer rendement uit overheidsvastgoed
geoplan.nl/049
We hebben het voorrecht om in een tijd te leven waar, om
meer redenen dan ooit tevoren, verwachtingsvol naar ge-
biedsontwikkeling gekeken wordt om oplossingen aan te
dragen voor diverse sociale, maatschappelijke en fysieke uit-
dagingen. Een voorrecht omdat via gebiedsontwikkeling een
belangrijke bijdrage aan deze complexe uitdagingen geleverd
kan worden.
• Aan de slag met de grote thema’s binnen
gebiedsontwikkeling
• Unieke, interactieve opzet met verschillende inzichten op
de hoofdthema’s
• Elementen slim combineren om tot succesvolle
gebiedsontwikkeling te komen
• Veel ruimte voor discussie
InhoudMaar juist die complexiteit kan ook verlammend werken. Er
zijn vele vragen die liefst integraal beantwoord moeten wor-
den. Vragen over het stimuleren en de betaalbaarheid van wo-
ningbouw of over het rendement van gebiedsontwikkelingen.
En vragen over actuele thema’s als klimaatadaptatie, energie-
transitie, mobiliteit en placemaking/branding van gebieden.
Waar ontwikkelingen complex zijn, zijn er natuurlijk ook vele
verschillende meningen, inzichten, do’s en dont’s en (on)
waarheden. Hier wordt dan vervolgens veelvuldig over gedis-
cussieerd; wel of niet tiny housing, wel of niet hoogbouw, wel
of geen inclusiviteit, wel of geen sociale woningbouw voor-
schrijven en zo kunnen we nog wel even doorgaan.
Hoe zorgen we ervoor dat we in de gebiedsontwikkelingen
aan de slag gaan met de grote uitdagingen en dat we niet
verstarren maar versnellen? Om dit te bereiken is kennis en
inzicht nodig over alle relevante discussies en mogelijkheden.
Die kennis en inzicht worden in dit lab geboden. We gaan in
op actuele discussies en vraagstukken in gebiedsontwikkeling.
We doen dat natuurlijk zonder “de waarheid” te verkondigen,
maar we geven inzicht in de verschillende meningen en re-
cepten en de do’s en dont’s. We laten zien hoe je elementen
slim combineert en hoe je tot een succesvolle gebiedsont-
wikkeling komt. Het lab geeft stof tot nadenken maar ook
praktische tips om direct in de praktijk te kunnen gebruiken.
Met een dynamisch matrixprogramma gaan we aan de hand
van vier thema’s aan de slag. Download de brochure voor een
verdere uitwerking van de thema’s. De vier thema’s komen
beide dagen aan de orde en zijn:
• Toekomstgericht; hoe ga je om met de actuele maatschap-
pelijke uitdagingen en discussies;
• Rendement; hoe krijg je inzicht en stuur je in het brede
maatschappelijke en financiële resultaat van een gebiedsont-
wikkeling;
• Samenwerken en verbinden; waardecreatie door samen-
werking, placemaking/branding, en innovatie als motor van
gebiedsontwikkeling;
• Regelen; gebruik maken van huidige en toekomstige wet- en
regelgeving en hoe zorg je voor een goed proces in je orga-
nisatie.
In deze vier lijnen komen telkens een aantal van de bovenge-
noemde inhoudelijke thema’s aan bod, waardoor deze langs
verschillende invalshoeken worden benaderd. Acht verschillen-
de sprekers verzorgen in twee dagen een zeer uitdagend en
www.geoplan.nl/046
2 dagen€ 1.650,-
Lab voor gebiedsontwikkelingInzicht in de actuele discussies binnen gebiedsontwikkeling
66 Gebiedsontwikkeling en grondbeleid
Kernthema Dag 1 Dag 2
Kernthema 1: Toekomstgerichte
gebiedsontwikkeling
Stappenplan voor de realisatie van een
circulaire gebiedsontwikkeling
De toekomst verkennen via een
aantal scenario’s (wonen, energie-
transitie, mobiliteit en de ruimtelijke
gevolgen voor de economie)
Kernthema 2: Rendement van
gebiedsontwikkeling
Gebiedsontwikkeling als meervoudig
investeringsprogramma.
Opzetten van een interactief (reken)
model om de maatschappelijke kos-
ten en baten integraal te verkennen.
Kernthema 3: Samenwerken in
gebiedsontwikkeling
Hoe doe je aan placemaking? Bijdrage institutionele beleggers aan
de verstedelijkingsopgave.
Kernthema 4: Regelen Omgevingswet en fysieke leefomge-
ving.
Hoe selecteer je als gemeente je
samenwerkingspartner(s)?
67geoplan.nl
afwisselend programma, waarbij zeker ook nog gelegenheid
voor netwerken is. Het lab geeft stof tot nadenken maar ook
praktische tips om direct in de praktijk te kunnen gebruiken.
ProgrammaMet een dynamisch matrixprogramma gaan we aan de hand
van vier thema’s aan de slag. Deze vier thema’s worden elke
vanuit verschillende invalshoeken benaderd. Acht verschillen-
de sprekers verzorgen zo in twee dagen een zeer uitdagend
en afwisselend programma met volop ruimte voor discussie.
Het programma is sterk gericht op actualiteit; de precieze in-
vulling van de thema’s en de gastdocenten kan daarmee per
editie verschillen.
Voor wie?Iedereen die werkzaam is als projectleider, projectmanager,
financieel regisseur, strateeg, adviseur in de ruimtelijke orde-
ning, beleidsmaker van provincie of gemeente, projectont-
wikkelaar, vastgoedbeleggers en die in twee dagen tijd inzicht
willen krijgen in de actualiteit van gebiedsontwikkelingen.
Van de deelnemers wordt een proactieve inbreng verwacht om
gezamenlijk tot een discussie te komen. Doel van de cursus
is niet zozeer kennisoverdracht, maar het verdiepen van de
onderwerpen onder leiding van de gespreksleiders. Ruime
ervaring binnen gebiedsontwikkeling is daarom een vereiste.
Deze cursus is een verdere verdieping van onze leergang Regie
op waardevolle gebiedsontwikkeling, alhoewel het niet nood-
zakelijk is die leergang gevolgd te hebben voor deelname.
DocentenDagvoorzitters
• G. (Guido) Mertens is oprichter en adviseur bij Stichting Orbiters
• M. (Max) Jeleniewski is oprichter en adviseur bij Stichting Orbiters
Gastsprekers (wisselend aan de hand van actualiteit):
• H. (Heleen) Luijt Msc, projectontwikkelaar, Kondor Wessels Vastgoed
• Dr. ir. T.A. (Tom) Daamen, Ass professor Urban Development Management, TU Delft
• G.C.F.M. (Staf) Depla, voormalig wethouder, gemeente Eindhoven
• B. (Boy) Wesel (MCD), Manager strategic partnerships, Bouwinvest
• S. (Sarah) Ros, bestuursadviseur fysieke leefomgeving en Omgevingswet, Sarah Ros
Bestuursadvies
• A. (Aeisso) Boelman Msc, partner, Fakton
Inschrijven en informatieGa naar www.geoplan.nl/046 voor de actuele startdata en om
direct in te schrijven.
De wet- en regelgeving van het grondbeleid is sterk
in ontwikkeling. Er wordt continu gewerkt aan de
modernisering van het instrumentarium, onder meer in
verband met de Omgevingswet en de Aanvullingswet
grondeigendom.
• Kostenverhaal onder de Aanvullingswet grondeigendom
• PPS: staatssteun en aanbesteding
• Grondverwerving en gronduitgifte
• Btw, BCF, overdrachtsbelasting en vennootschapsbelasting
InhoudProvincies en gemeenten hebben een publieke rol bij gebieds-
ontwikkeling en kunnen ook een private rol vervullen. Rond
beide rollen moeten instrumenten iedere keer in de goede
mix worden toegepast bij het doel dat nagestreefd wordt.
De gemeente kan zelf de grondproductie ter hand nemen
met inkoop, bewerking en verkoop. Ook heeft de gemeen-
te volop mogelijkheden voor het maken van privaatrech-
telijke afspraken tussen overheden en marktpartijen over
risico dragende samenwerking, ontwikkelingsvoorwaarden en
kosten verdelingen.
Als partijen er onderling toch niet uitkomen, kan de gemeente
langs private weg kosten verhalen via een anterieure grondex-
ploitatieovereenkomst. Als dat niet lukt dan is er de mogelijk-
heid kosten te verhalen via een exploitatieplan. Met de komst
van de Omgevingswet en de Aanvullingswet grondeigendom
gaat hierin het nodige veranderen
Deze cursus behandelt de belangrijkste actualiteit in het
grondbeleid, zoals natuurlijk de Aanvullingswet grond-
eigendom, grondverwerving, kostenverhaal, publiek private
samen werkingsmodellen en de toepassing van regels
rond aanbesteden en staatssteun, contractvorming en fiscale
aspecten. Ten aanzien van ieder onderwerp komt de meest
recente jurisprudentie aan bod met praktische voorbeelden
en worden de laatste ontwikkelingen op het gebied van wet-
geving behandeld.
Voor wieDe cursus is bestemd voor medewerkers van overheden (af-
delingen grondbeleid, ruimtelijke ordening, volkshuisvesting en
bouw), woningbouwcorporaties, projectontwikkelaars, bouwbe-
drijven en vastgoedbeheerders. Ook geschikt voor medewerkers
van makelaarskantoren, advocatenkantoren en adviesbureaus.
Basiskennis van grondbeleid is vereist. Indien dat niet het geval
is raden we u aan eerst de Basiscursus Grondbeleid te volgen.
Het programma• Ontwikkelingen van grondbeleid en instrumentarium
• Aanvullingswet grondeigendom
• Gemeentelijke contractvorming
• PPS: staatssteun en aanbesteding
• Grondverwerving
• Kostenverhaal onder de Omgevingswet
• Fiscale aspecten grondbeleid
Docenten• drs. D. (Dieks) Boswinkel is director bij PricewaterhouseCoopers
Belastingadviseurs te Hengelo.
• mr. I.R. (Ines) Keetell-Homringhausen is directeur en juridisch consultant bij
Kleine Beer Vastgoedjuristen en consultants in Amersfoort.
• drs. H.G.M. (Harry) Nijland is adviseur bij Newland Kennistransfer te Ugchelen.
• mr. A. (Arjen) de Snoo is advocaat bij DLA Piper.
• mr. S. van der Heul is advocaat mededingingsrecht bij Dirkzwager in Arnhem
Inschrijven en informatieGa naar www.geoplan.nl/043 voor de actuele startdata en om
direct in te schrijven.
“ Goede inhoudelijke cursus, gegeven door zeer gedreven vakmensen.”
www.geoplan.nl/043
2 dagen€ 1.445,-
Actualiteiten wetgeving grondbeleidHet actuele juridische grondbeleidsinstrumentarium
68 Gebiedsontwikkeling en grondbeleid
Onze docenten zijn heel belangrijk voor ons, maar zeker
ook voor u. Daarom stellen we graag een aantal docenten
aan u voor. Zo krijgt u een goed beeld van hun achtergrond
en wat zij u kunnen bieden.
MAX JELENIEWSKI
“Verandering is een constante bij gebiedsontwikkeling”
Studenten helpen hun eigen weg te vindenAlle betrokken partijen zoeken steeds naar nieuwe
manieren om gebieden te kunnen blijven ontwikkelen.
De voorwaarden om tot succesvolle planontwikkeling
te komen, veranderen continu. Die verandering is een
belangrijke constante in mijn vakgebied. Dat zie ik in
mijn huidige werk als manager binnenstad bij de Dienst
Stedelijke Ontwikkeling van Den Haag. Maar zag ik
ook in de afgelopen 30 jaar waarin ik me in binnen-
en buitenland bezighield met de herontwikkeling,
implementatie en beheer van programma’s voor stedelijke
ontwikkeling voor lokale overheden. Het is mijn uitdaging
om in de twee leergangen die ik voor Geoplan verzorg
studenten te helpen hun eigen weg in die dynamiek te
vinden.
Altijd up-to-date blijvenIn de huidige situatie ligt het zwaartepunt in mijn werkveld
bij waardecreatie en duurzaamheid. Daarbij werken
bijvoorbeeld de traditionele financiële sturingsmodellen
minder goed. Die ontwikkelingen nemen we natuurlijk
mee in de huidige leergang Regie op Waardevolle
Gebiedsontwikkeling. Omdat we deze tweemaal per jaar
aanbieden, kunnen we iedere keer de nieuwste trends in
het programma opnemen. Zo zijn we altijd up-to-date
met wat er op het vlak van gebiedsontwikkeling speelt.
Vlot trekken van de stedelijke ontwikkelingDe dynamiek rondom gebiedsontwikkeling is dus
groot. De leergang ontstond twaalf jaar geleden op
het dieptepunt van de financiële crisis. We wilden een
antwoord op de stilgevallen stedelijke ontwikkeling
bieden. Daarom lag de focus eerst bij het lostrekken
van programma’s en projecten. Nu zien we dat er
meer behoefte is aan de uitvoering van de ambitieuze
plannen in relatie tot de groei van grote en middelgrote
steden. Verder is er meer aandacht voor regionale
gebiedsontwikkeling. Die verschuiving gaat niet vanzelf.
Het beheren en sturen van programma’s en daarmee
projecten is essentieel om het gewenste resultaat
te bereiken. Het is echter wel zaak bij de toepassing
van nieuwe ontwikkelstrategieën rekening te houden
met maatschappelijke ontwikkelingen, zoals de
energietransitie, de mobiliteitstransitie en de ambitie van
steden om veerkrachtiger te zijn.
Vertaalslag naar de praktijk centraalDe deelnemers aan de leergang hebben diverse
achtergronden. Ze werken bij (lokale en provinciale)
overheden, adviesbureaus of corporaties. Ook
marktpartijen leveren deelnemers. We werken
samen aan het inzicht in wat er allemaal nodig is om
gebiedsontwikkeling van de grond te krijgen. Dit alles met
oog voor de belangen en in nauwe samenwerking met
de verschillende stakeholders, waaronder gemeenten,
provincies, marktpartijen en bewoners. Vanzelfsprekend
komen alle relevante ontwikkelingen, waaronder
veranderende regelgeving aan de orde. Hierbij staat
de vertaalslag naar de praktijk steeds centraal. Die slag
maken we met oefeningen en door excursies. Dat we
daar goed in slagen blijkt wel uit de positieve reacties van
de deelnemers.
69
Omgevingsrecht70
Afval stoffenen Opslag gevaarlijke stoffen
Afvalstoffen en Opslag gevaarlijke stoffen
71geoplan.nl
Afval stoffenen Opslag gevaarlijke stoffen
Iedereen die met afvalstoffen werkt weet dat het melden,
registeren en beheer van alle data een complexe materie
is. Bij bedrijven en diensten blijkt nogal eens dat maar
een paar ervaren medewerkers op de hoogte zijn van de
systematiek.
• Gewijzigde Besluit- en Regelgeving
• Verplichtingen en reikwijdte
• Melden van afvalstoffen (AMICE)
InhoudAls die ervaren collega’s ziek zijn of weggaan, zitten de col-
lega’s met de handen in het haar. Maar ook zien we vaak dat
men denkt dat alles goed gaat tot tijdens een handhavende
controle blijkt dat er zelfs ongemerkt strafbare feiten zijn en
worden gepleegd. Zo zijn bijvoorbeeld ook alle gemeenten
en de kleinere bedrijven, die zich bezighouden met het sorte-
ren van bouw- en sloopafval en het composteren van groen-
afval meldingsplichtig.
Tijdens de cursus wordt aan de hand van een centrale casus
alle relevante aspecten behandeld. We bespreken de wet- en
regelgeving, de systematiek van afvalstoffen, maar ook het
melden van afvalstoffen in AMICE. De praktijk staat centraal
in deze cursus: na afloop weet u waar u aan toe bent op het
gebied van afvalstoffen.
Voor wieDe cursus is geschikt als je je bezighoudt met het handhaven
van milieuwetgeving, het ontdoen van afvalstoffen, het trans-
porteren van of ontvangen (be- en verwerken) van afvalstof-
fen of als je adviseur bent.
Het programmaGedurende de dag worden alle onderwerpen aan de hand
van een casus behandeld. Deze casus loopt als een rode
draad door het programma. Daarbij komen de volgende as-
pecten aan de orde:
• De relevante wet- en regelgeving
• De basissystematiek
• Reikwijdte Besluit met de rollen en trajecten
• Afvalstroomnummers
• Route-inzameling inzamelaarsregeling
• Regeling Eural Melden (wanneer, hoe, wat)
• De Begeleidingsbrief Regeling VIHB
• De wijzigingen in het Besluit en Regeling melden AMICE
Docent• H. (Hans) Neele is inhoudelijk specialist afvalstoffen bij Afvalstoffen.nl.
Inschrijven en informatieGa naar www.geoplan.nl/044 voor meer informatie over deze
incompany cursus.
“Informatieve cursus met goede uitleg en antwoorden van een deskundige”
www.geoplan.nl/044
1 dagAlleen als incompanyPrijs op aanvraag
Afvalstoffen: melden en registrerenSystematiek van melden en registreren van afvalstoffen
Afvalstoffen en gevaarlijke stoffen72
Opslag gevaarlijke stoffen: PGS 15Praktische toepassing van de vernieuwde versie PGS 15
www.geoplan.nl/045
1 dagAlleen als incompanyPrijs op aanvraag
73geoplan.nl
In de PGS 15 zijn de regels opgenomen voor de
opslag van verpakte gevaarlijke stoffen waarmee een
aanvaardbaar beschermingsniveau voor mens en milieu
wordt gerealiseerd.
• Nieuwste versie van de PGS 15
• ADR en gevarenklassen
• Compartimentering
• Toepassing bij vergunningverlening
• Relaties met milieu-, arbo- en bouwregelgeving
InhoudVoor de bepaling van het vereiste beschermingsniveau is uit-
gegaan van de huidige stand van de techniek die geldt voor
de bouwkundige uitvoering van opslagvoorzieningen, brand-
bestrijdingssystemen en arbeidsmiddelen. Op basis van eer-
dere ervaringen is in september 2016 een nieuwe PGS 15 ge-
publiceerd. Met deze actualisatie is beter voldaan aan de wens
om voorschriften eenduidig en zonder interpretatieruimte op
te schrijven. Ook is generiek voorzien in de mogelijkheid tot
het gemotiveerd afwijken waardoor niet meer per voorschrift
is aangegeven of dit wel of niet is toegelaten.
De cursus Opslag gevaarlijke stoffen geeft inzicht in alle wet-
telijke verplichtingen voor de opslag van gevaarlijke stoffen
en de nieuwste eisen daarvoor, zoals verwoord in de PGS 15.
Daarbij wordt het accent gelegd op de opslagen onder de 10
ton en de opslag van spuitbussen en gasflessen. Ook is kort
aandacht voor opslag boven de tien ton.
Voor wieDe cursus is bedoeld voor werknemers van bedrijven waar
met gevaarlijke stoffen gewerkt wordt en handhavers en ver-
gunningverleners milieu van gemeenten, omgevingsdiensten
en provincies. Ook geschikt voor medewerkers van brand-
weer en adviesbureaus.
Het programma• Relaties met milieu-, arbo- en bouwregelgeving
• Opbouw en systematiek PGS 15
• Structuur ADR en classificatie gevaarlijke stoffen
• Verpakkingen en stofscheiding (met casuïstiek)
• PGS 15 en de vergunning/ het Activiteitenbesluit
• Werkvoorraad
• Eisen aan de opslagplaats/ brandwerendheid (WBDBO)
• Compartimenten
• Tijdelijke opslag en containers
• Overige opgeslagen stoffen zoals gasflessen, spuitbussen en
peroxiden
• Opslag >10 ton
• Bevi en BRZO in relatie tot PGS 15
Docent• ing. M.J. (Mark) van Leeuwen is werkzaam bij MVL advisering in Maassluis.
Inschrijven en informatieGa naar www.geoplan.nl/045 voor meer informatie over deze
incompany cursus.
“ Je bent er nog niet als je de regels op orde hebt, je moet ze ook goed kunnen toepassen!”
Incompany74
–
Incompany
We kunnen al onze cursussen en leergangen als incompa-
ny uitvoeren. De cursus of leergang vullen we in samen-
spraak in zodat deze aan jouw wensen en omstandig heden
voldoet. We behandelen bijvoorbeeld een casus uit jouw
organisatie of gemeente. Indien je specifieke ontwikkel- of
organisatievraagstukken hebt, maken wij op maat een pro-
gramma dat aansluit bij de opleidingswensen en leerdoelen
van jouw organisatie.
Wat zijn de voordelen?• Op efficiënte wijze in één keer het hele team op gelijk
niveau.
• Organisatie- of branche specifieke casuïstiek en mogelijk-
heden voor maatwerk.
• Integraal werken aan actuele organisatievraagstukken.
ErvaringGeoplan heeft tientallen jaren ervaring in het uitvoeren van
incompanycursussen. Vele private en publieke organisaties
hebben de afgelopen jaren gekozen voor een incompany-
cursus van Geoplan. Denk aan grote en kleine gemeenten,
provincies, omgevingsdiensten, adviesbureaus en bedrijven
uit de GWW.
ContactNeem contact op met Kristian Koster om de mogelijkheden
te bespreken:
telefoon 033 422 99 70
e-mail [email protected]
75geoplan.nl
Uitgave Geoplan cursussen en congressen
onderdeel van Freia
www.freia.nl
Geoplan bezoekadres Buitenplaats ‘de Heiligenberg’
Heiligenbergerweg 5
3833 AC Leusden
telefoon 033 422 99 70
e-mail [email protected]
website www.geoplan.nl
whatsapp 06 23 15 27 94
Deze uitgave is gedrukt met milieuvriendelijke
inkten op milieuvriendelijk papier.
Fotografie Bert Janssen
met uitzondering van
29 | AVD Rijkswaterstaat
32 | Werry Crone
72 | Cheeseworks
en de foto’s op pagina
13 | 17 | 20 | 21 | 51 | 72 | 73
Geoplan voldoet aan de Kwaliteitscode
voor Opleidingsinstellingen voor
Kort Beroepsonderwijs
De Freia Holding is door Fira erkend voor de prestaties
op gebied van duurzaamheid en Maatschappelijk
Verantwoord Ondernemen (MVO)
98,1%KLANTTEVREDENHEID