หนา 1 / 100

บนทกการอบรมเชงปฏบตการ “การสอสารสรางสรรคเพอการเปลยนแปลง เรองเลาจากชมชน

(Creative Communication for Change) ครงท 2”

วนจนทรท 28 – วนพฤหสบดท 31 มกราคม พ.ศ. 2562 ณ หองประชมสดสาคร โรงแรมราชมงคลาสงขลาเมอรเมด อ าเภอเมอง จงหวดสงขลา

โดย โครงการผน าแหงอนาคต คณะวทยาการเรยนรและศกษาศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

หนา 2 / 100

สารบญ

การอบรมวนแรก (28 มกราคม 2562) การอบรมวนแรก (28 มกราคม 2562) กจกรรมแนะน าตว งาน และแรงบนดาลใจในการท างาน 4 การอบรมวนทสอง (29 มกราคม 2562) กจกรรมใช sensing เดนหาสงทชอบ มองผานเฟรม 23 Gallery walk 28 การถายภาพแบบ Street photo 33 การถายภาพชมชน 36 การเขยน from plot to story 42 Photo essay 48 จดนทรรศการ 50 สะทอนการเรยนร 52 การอบรมวนทสาม (30 มกราคม 2562) การเลาเรองดวยคลปวดโอ 57 เทคนคการเลาเรองแบบตางๆ 65 เขยน Storyboard 71 ถายคลปวดโอจรง 73 การตดตอคลปวดโอ 74 ดคลปวดโอรวมกน 75 สะทอนการเรยนร 81 การอบรมวนทส (31 มกราคม 2562) ทบทวนล าดบขนตอนกจกรรมและสงทเปลยนแปลงในตวเอง 87 ทฤษฎการเรยนรผานประสบการณ (Experiential Learning) 93 วางแผนการสอสารเพอน าไปใชในพนท 95

หนา 3 / 100

บนทกการอบรมเชงปฏบตการ “การสอสารสรางสรรคเพอการเปลยนแปลง เรองเลาจากชมชน

(Creative Communication for Change) ครงท 2” วนจนทรท 28 – วนพฤหสบดท 31 มกราคม พ.ศ. 2562

ณ หองประชมสดสาคร โรงแรมราชมงคลาสงขลาเมอรเมด อ าเภอเมอง จงหวดสงขลา โดย โครงการผน าแหงอนาคต คณะวทยาการเรยนรและศกษาศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

การอบรมวนแรก (28 มกราคม 2562) 16.00 น. เรมการอบรม

พฤหส พหลกลบตร (กวย): เพอนหลายคนคงรจกและไดรวมงานกบโครงการผน าแหงอนาคต ซงไดด าเนนงานมาหลายปแลว หลกๆ คอการพยายามสรางชมชนคนท างานภาคสงคมทท างานแตกตางหลายประเดน แตตงใจและมงมนทจะเหนสงคมดขนและลงมอท า เจอทงปญหาอปสรรค ความส าเรจ เสยงหวเราะ และน าตา ถาจะสามารถน าประสบการณเหลานมาแลกเปลยนเรยนรรวมกน รวมทงไดพฒนาศกยภาพ วธคด วธการ เทคนคใหมๆ หลายเรอง ทางโครงการจะมเวรกชอปใหพวกเรามโอกาสเจอกนอยเนองๆ

จรงๆ โครงการนเหมอนการตอยอดจากเดม สนใจการท างานในเชงพนทมากขน เลอกบางพนททมการท างานอยางแขงขนตอเนองจรงจงมายาวนาน เปนการเพมเตมอาวธบางอยาง คอเรองการสอสารใหกบคนท างาน จดเปนสองครง ครงแรก มทางเชยงราย โคกสลง อกทหนงมาจากอดร เปนเมองใหมทมคนท างานสรางการเปลยนแปลงในหลายๆ เรอง นอกเหนอจากเรองเทคนค การสอสารแลว ยงไดแลกเปลยนแนวทางและแรงบนดาลใจในการท างานหลายเรอง มความนาสนใจและพลงเกดขน

หนา 4 / 100

ครงนเปนรนทสอง ทางภาคใตมความเขมขนในเรองการท างานเชนเดยวกน มตเรองการสอสารจะท าใหเราท างานไดอยางมพลงมากขน เปนหลกสตร 4 วน จรงๆ หลกสตรตองเปน 5 วน แตเราพยายามจะเอาสวนทเปนไฮไลตมาใชงานกบพวกเรา กอนทจะไดรจกกนตอไป อยากเชญใหปาหน กลาวตอนรบนดหนงกอนทจะเรมงานครบ ผเขารวมหญง: “ปาหน” คะ รสกตนเตน เทาทเชคกบทมสงขลา ทกคนตนเตนทจะไดมาเจอครกวยและคณะ เพราะถาพดเรองการสอสาร เราจะเคยชนกบการประชาสมพนธ มอะไรแลวบอกๆๆ แบบตนเตนภมใจกบสงทตวเองท า แตนาจะมมมมองเทคนคตางๆ เยอะมาก ประการทสอง ขอตอนรบเพอนจากพงงาซงเราไดตดตามพงงาเมองแหงความสข เขาท าอะไรทนาสนใจเยอะมากในภาคประชาชน และเคลอนเขาหาภาคราชการไดอยางนาชนชม คราวนจะท าใหสองจงหวดทมอะไรดๆ มาแลกเปลยนและเรยนรเรองการสอสารรวมกน สงขลาจะมสองกลมใหญ กลมแรกเปนครและทมผบรหารเทศบาลปรก อ.สะเดา ซงรวมกบสงขลาฟอรมท าโรงเรยนพลเมองเยาวชน เราตองการเรองสอเพอการเปลยนแปลง สอเพอการสรางสรรค อกกลมหนงเปนทมของสงขลา เราจะบอกวาซองสมทางปญญาเพอพฒนาเมองสงขลาของเรา

ทกลาวกนมา เราไมไดเจอกนบอย เวทนไดมาอยกน 4 วนเตมๆ การฝกอบรมนคงจะมเครองมอทสรางสรรค มพลงสรางการเปลยนแปลงไปสสงทดกวาหลายๆ เรองทเรามงมนกนอยในใจ ตลอด 4 วนขอใหอยสงขลาอยางสขสบายใจ มสขภาวะทด โดยเฉพาะสขภาวะทางปญญา พฤหส: อยากใหแนะน าตวกนนดหนง ไดรจกกนมากขนวา พวกเราท าอะไรกนอย เชอวาเปนจงหวะกาวทส าคญมาก ยงในปจจบนทก าลงจะเปลยนผาน ภาคประชาชนโดนหนกกนทกคน คงจะมความคบของ แตบทบาทของพวกเราจะมความส าคญมากขนเรอยๆ ตอไปน ควรจะไดผนกก าลงกนไวและกาวเดนไปพรอมๆ กน ผมอยากจะใหแตละคนแนะน าตวหรอเลาภมหลงการท างานสนๆ พอใหเพอนๆ พอเหนภาพวาเราท าอะไรกนอย ผเขารวมหญง: “ตา” คะ ท าเวบไซตของจงหวดพงงา เปนเวบไซตสวนตว แตเลกท าไปแลว พอดเขาชวนมาวาจะใหท าเวบไซตพงงาแหงความสข ผเขารวมหญง: ชาตร มลสาร ชอ “จ” คะ เปนผประสานงานองคกรชมชนทง 51 พนทในจงหวดพงงา ตอนน ยกระดบมารบเหมางาน เปนเลขาฯ นายกสมาคมพงงาแหงความสข ท าไดทกเรอง ทงปดท าเนยบ แตท าไมไดเรองการสอสาร 4 วนนคดวานาจะฉลาดกวาตอนอยทพงงา

หนา 5 / 100

ผเขารวมหญง: ก าลงท าโครงการของบานมนคงชนบท ผเขารวมหญง: เยาวชนของจงหวดพงงาคะ ชวยงานเปนรองเลขาฯ คะ ผเขารวมหญง: “ตวเลก” คะ เปนสมาชกสภาองคกรชมชนต าบล ... ขบเคลอนทกเรองทเขาใหชวย ผเขารวมหญง: “มายด” คะ เปนผชวยเลขาฯ ผจดการทกเรอง ผเขารวมชาย: “เอกซ” ครบ เปนแกนน าครเดลเวอรป 2559 ปจจบน ขาราชการคร กลบไปพฒนาทองถนตวเองทโรงเรยนมธยมสรวณวร 2 สงขลา อยากกลบมารวมงานกบสงขลาฟอรมอกครง ตดงานงานของทกทานบนเฟซบก เปนโอกาสดทไดมาเตมความร เตมพลง เพราะหลงจากเรมท างาน ระบบท าใหเราออกจากพนทตรงนนยาก ยงเราเจอวยผใหญทบางครงอาจจะรบฟงหรอไมรบฟงเราบาง บางเรองทคดวาไมนาจะเกดขน กลบเกดขนในสงคมและระบบ ตอใหมการสอสารทดอยางไร บางครงผ ใหญกไมฟง อยากเหนมมมองในการเลาเรองอกครง ผเขารวมหญง: “หน” คะ ท างานอยสงขลาฟอรม เนนท าเรองเดกและเยาวชนมาหลายป เราก าลงจะซองสมกนท างานเรองเมองสงขลา สงหนงทเราเรมตนไปแลว คอ สงขลาเปนเมองชายหาด แตคนจะมองใหเปนเหมอนกรงเทพฯ เชยงใหม อดร ขอนแกน แตบางทมบคลกบางอยางทเรานาจะรวมกนสรางสรรคใหเกดขน เพราะมเดกสงขลาฟอรมพยายามจะท าเรองน คดวาเปนชวงทหนกหนาสาหสเยอะ เรองการสอสารสรางสรรคเพอการเปลยนแปลง เรองเลาจากชมชนมอดแนนเยอะอยแลว คงจะไดมามเทคนคใหมๆ มาชวยสรางสรรคเปนสอทจะสอสารไดดขน ผเขารวมหญง: “แกส” นะคะ ท าเรองอาหารทะเลปลอดสารพษ ชอ “อาหารปนรก” เพอเชอมตอใหคนกนปลาในเมองไดรวาอาหารทะเลทมคณภาพไดมาจากชาวประมงคนเลกและคนเลก และตองการจะสอสารวา ถาเราตองการใหมอาหารทะเลปลอดภยและสมบรณ คนในเมองจะมสวนชวยดแลสงแวดลอมอยางไรบาง อยากมามาก แตเลนตว เพราะกงวลอยลกๆ วาตวเองไมมศลปะ เขามาแลวคนอนจะเดอดรอนหรอเปลา

หนา 6 / 100

ผเขารวมหญง: “ไก” นะคะ เปนอาจารยสอนอยทราชภฏสงขลา ท างานในสวนพฒนานกศกษาอย เคยชวนพกวยมามหาวทยาลยดวย แตพไมสะดวก ขอบคณทเชญมา ตอนแรกเตมแลว แตพอมทวางแลวพหนเชญมาเลย รสกดใจมาก ผเขารวมชาย: “โก” ครบ วาดรป เขยนรปเมองสงขลา เปนคนกรงเทพฯ ครบ แตมาอยสงขลาไดสองป ไปไหนไมได พหนชวนมา แตหามมเลนเกม ผมไมชอบเลนเกม จรงๆ ผมยงไมรหวขอ ไมเขาใจหวขอ ไมเขาพวก ยงงงๆ แตจะลองดครบ ผเขารวมชาย: “ออย” ครบ เคยเปนคร แตรกษาหาย ไมเปนครแลว ตอนนจะกลบไปเปนอกแลว ชอบคดวาเมองนนาจะท าอะไรได กพยายามท ากจกรรมนดๆ หนอยๆ เชน จดคอนเสรตทไมคอยเหมอนชาวบานนดๆ และพยายามท าอะไรกบพหน พแกส บอยๆ ผเขารวมหญง: “ตา” คะ เปนคนท างานภาครฐ ดแลงานของผ ดวยโอกาสทางสงคม กลมคนเวทนา ไมมใครเอา ดแลความรนแรงในครอบครว เดกถกทอดทง เปนนกสงคมสงเคราะหอยกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย ชวงอบรมจะขอรบกวนในทมหนอยนะคะ เพราะมลกเลก อยกนสองคนแมลก ผเขารวมหญง: “ใหม” คะ ท างานอยทสงขลาฟอรม เปนเจาหนาทธรการ การเงน และสนบสนนงานโคช ผเขารวมหญง: “ยะ” คะ ปจจบนเปนอาสาสมคร Bleach for Life แตอดตเปนลกนองของพหน ท างานโคชและเยาวชนในโครงการมากอน ผเขารวมหญง: “กก” คะ ท างานอยมหาวทยาลย มอ. ศนยสงเสรมศลปวฒนธรรม และเสาร-อาทตย จะอยทสถานวทย อสมท.สงขลา ท างานทมอ.เรองนกศกษา เยาวชน เราจะเหนกรอบของเดกทมโอกาส และท างานเขาออกในคก ท างานกบเดกในสถานพนจและทณฑสถานหญง เปนความชอบและความสขสวนตว ทมหาวทยาลยไมไดยนดยนราย ท าสวนกระแส แตเรามองอกมมหนงวา ถาเดกยงไมเหนคณคาตวเอง และสนใจเรองการสอสารท าใหเขาไดพดคยและเหนคณคาของตวเอง เหตผลสดทายคอมาเจอกวย ไมไดเจอกนมา 20 ปทแลว ตอนนนลกชายยงตวเลก

หนา 7 / 100

ผเขารวมชาย: “น านง” ครบ ท างานกบปาหน สงขลาฟอรมมสองงานทท า คอ The Young Citizen พลงเยาวชน และ Bleach for Life ดแลชายหาด ผเขารวมชาย: “เอก” ครบ อยโรงเรยนเทศบาลต าบลปรก ในเครอขายสงขลาฟอรม ท างานเกยวกบอาหารพนบาน ขนมพนบาน ด าเนนการมาสกพกใหญๆ แลว ผเขารวมชาย: จากโรงเรยนเทศบาลต าบลปรก พหนเขามาเพอจะสรางเยาวชนใหเปนพลเมอง ผมรบผดชอบสองโครงการคอไมกวาดรไซเคล จะใชไมกวาดจากขวดพลาสตกแทนไมกวาดทางมะพราว เพราะโรงเรยนใชไมกวาดเยอะและช ารดบอย เลยจะใหนกเรยนท าเองและใชในโรงเรยนเอง อกโครงการหนงคอออกแบบเฟอรนเจอร เนองจากตองการใหเดกภาคภมใจวา ทนงทโรงเรยนใชอย นองๆ ใชอยมาจากสงทนกเรยนท าเอง ผเขารวมหญง: เปนครโรงเรยนเทศบาลต าบลปรก เขารวมโครงการสงขลาฟอรมดวย รบผดชอบโครงการผกปลอดสารพษ เราจะฝกตงแตนองอนบาลถงพมธยมเรยนรเรองการปลกผก เปนนโยบายของเทศบาลดวย เอาแนวคดมาปรบใชในโรงเรยน ผกทปลกสวนหนงจะสงเขาโรงอาหาร ถาเหลอมากจะจ าหนาย ผเขารวมหญง: “ยะ” คะ เปนธรการของโรงเรยนเทศบาลปรก มหนาถายภาพและเกบภาพของโรงเรยนลงเฟซบก ผเขารวมหญง: “ใบ” คะ อยกองสวสดการสงคม รบผดชอบงานดานเดกและเยาวชน ท าโครงการบานสะอาดสไตลจตอาสา ผเขารวมชาย: ฟงหลายทานแลวรสกดใจ เพราะผมเคยท าอาชพครมาดวยกน แตเปนอดตไปแลว ตอนนมาท างานสวนของสวสดการชมชน เปนผน าผสงอาย ประธานชมรม ดใจทไดมารวมงาน มาไดความร จะน าไปใชใหเกดประโยชนตอไป ผเขารวมชาย: “ด า” ครบ เปนอดตผประสบภยสนาม ตองสญเสยญาตไปประมาณ 70 คน เพอนรกเสยชวต 5 คน เปนผประสบภยซ าซอน คอโดนคนเมาชนอกครง แตยงไมตาย ตอนนท าเรองชมชนเตรยมความพรอมภยพบต ในหมบานน าเคม เราพยายามจะฟนฟตวเองเพอลดการสญเสย เลยใชเรองการเตรยมความพรอม และสรางเครอขายในพงงา ในป 2549 ผมเคยเปนอนกรรมการชาวเลของส านกนายกฯ เปนเพอนชาวเล ชวย

หนา 8 / 100

ประสานงาน คอยไปดเพอนๆ กลมมอแกน อรกลาโวย เวลามปญหาเรองทดน แลวพยายามน าเรองตางๆ ไปถงคณะรฐมนตรใหมมตคมครองชาวเลกบกระเหรยง ตงแตรอดตาย คดวาอยากจะท าอะไรบางอยางทเปนประโยชนกบคนอนบาง เมอกอนผมท าเฟอรนเจอรตกแตงภายใน ไมคอยสนใจการเมอง สงคม แตพอตวเองรอดตาย เลยมารวมกบเพอนๆ ท าเรองพงงาแหงความสข ซงท าทกประเดนตงแตเรองภยพบตจนไปถงเรองสวสดการ คดวาอยากจะมาเรยนรเพอจะสอสารใหเพอนๆ และทมงานออกไปสสงคม วาสงทเราท า เราไมใชตนตม แตเปนการตนตวเพอเตรยมรบมอ ธนาวฒน รายะนาคร (แจค): เจาหนาทมะขามปอม เปนผประสานงานโครงการ สนใจเรองการออกแบบกระบวนการใหกบเดก ผใหญ คณคร ท ากบเดกสถานพนจมความคดความเชอของตวเอง เมอตอนเขามหาวทยาลย เราไมรวาเราเปนใคร เรยนตามทพอแมบอก สงคมบอก ใครไมรบอก จนไดเขาโครงการละครของพกวย เลยท าใหเราเจอความคดของตวเองครงแรก เจอความรสกของตวเอง และท าใหเรากลาจะเปลงเสยงออกไปวาเรามความคด ความเชอ ความรสกแบบน เลยเขามาอยมะขามปอมประมาณสบปแลว สนใจเรองสอ การใชกระบวนการละครเพอสรางเซลฟในตวเอง ธระพงษ สทาโส (ออฟ): เปนอาสาสมครมะขามปอม ถนดเรองการสอสาร ออกแบบการสอสารโดยใชเครองมอหนง ภาพถาย อกดานหนงเปนคนท าสอ เปนชางภาพสารคด ชางภาพสตรทโฟโต ท าวดโอคอนเทนตให สสส. ไทยพบเอสบาง คดวานาจะเอาอะไรมาชวนใหพวกพๆ ท าได โดยท าใหงายลง สนกมากขน ใครๆ กท าได พฤหส: ฟงเพอนๆ แคแนะน าเรองงานนดเดยวแลวนาสนใจมาก เพราะเราไมจ าเปนตองมต าแหนงใหญโต แตรสกวาเราตองลกขนมาท าบางอยางแลว ผมคดวานเปนแพสชนส าคญ คงยงไมท าถงเปาหมาย แตอยระหวางทางเดนไปสเปาหมายนน อาจมทงแงบวก แงลบ มเหนอย มพลง เปนโอกาสดทเราจะไดแลกเปลยนกนมากขน เพราะสวนตวอยากรมาก ผม “กวย” นะครบ อยมะขามปอมมานานยสบกวาป สนใจเรองแพลตฟอรมใหมของการศกษา เพราะเชอวาการศกษาในระบบจะตบตนลงเรอยๆ แตค าตอบใหมส าหรบสงคมคอการเคลอนไหวภาคสงคมอยางน แหละ อาจจะเชอมโยงกบการศกษาในระบบ หรอเชอมโยงกนเองของพวกเรา การมจดเลกๆ กระจายอยทวไปแตเหนเสนทมาตอกนของจดเลกๆ เหลาน จะเปนเครอขายทเปนพลงทางปญญาของสงคมทส าคญมาก ถาภาพนชดเจนขนเรอยๆ จะเปนทางออกของสงคมได ผมก าลงขบเคลอนเครอขายอย 3-4 เรอง

หนา 9 / 100

เรองแรก มหาลยเถอน ในแตละปจะมเวทไดแลกเปลยน ขยบองคความรหรอปญญารวมกน เรามฐานปฏบตการทเชยงดาว เปนอารตสเปซเลกๆ ทอยากจะท าเปนมหาวทยาลยภาคประชาชน อยระหวางเดนทางไป อกงานหนงคอเราก าลงซองสมขบวนการเปลยนแปลงสงคมโดยคร เพราะเราเชอมนวาครเปนบคคลทมความส าคญมากในการสรางการเปลยนแปลง ความรสกนกคดของอนาคตของชาต ถาครคนเดยวเปลยน ลกศษยอกรอยสองรอยคนจะเปลยนตาม เราตงเปาจะท างานกบคร 5 พนคน ใน 5 ป แตจะท างานผานครแกนน าประมาณ 5 รอยคน ใหเขาไปขยายผลตออกคนละสบเปน 5 พน

คดวาคอนขางจะกอตวเปนรปธรรมมากขนเรอยๆ เพราะผมเหนความเคลอนไหวของคณครทตงใจดเยอะทวประเทศ แตไมมภาพเชงขบวน ถาเรามภาพเชงขบวนได จะนาสนใจ ก าลงเคลอนไหวในหลายๆ เครอขาย สงทสงขลาฟอรมท า พงงาท า หรอโครงการผน าท า จะเปนการเชอมโยงจดเลกๆ ใหมพลงและความเปนเครอขายมากยงขน ใน 3-4 วนน จะมาพดเรองการสอสารซงอาจเปนอกเครองมอหนงใหสงทเราก าลงอยไดถกรบรในวงกวาง ผมเชอวาหลายคนเขาไมถงวามเรองราวดๆ เตมเลย สวนมากจะรบขาวสารในเชงรบ ถาพวกเราเปลงเสยงดงขน ยนยนตวเองชดเจนขน สงนจะไปถงคนหมมาก และสรางพลงใหกบสงคมมากขน เปนการเรยนรสบายๆ แตเขมขน ใครไมสะดวกจะท าตรงไหน สามารถไมรวมได ไมมการบงคบอะไร เปนการเรยนรกนไป ไมตองกงวลอะไร ไมตองมพนฐานอะไร ยนยนวาทกคนสามารถสอสารได สนกดวย ทเรยน: ชอ “ทเรยน” นะคะ เปนตวแทนของโครงการผน าแหงอนาคต ม.ธรรมศาสตร มาท าเวรกชอปเรอง การสอสารสรางการเปลยนแปลง “เรองเลาจากชมชน” ครงแรกเราไปลงกนทโคกสลง ลพบร จะประกอบดวยโคกสลง ขอนแกน เชยงราย และอดร ครงทสองจะเปนทางภาคใต สงขลาและพงงา เดอนหนาเราจะไปเยอนพงงาเปนอกเวทหนง Collective Leadership ปนเราท าสามยทธศาสตรหลก หนงคอการสรางแพลตฟอรมการเรยนร ซงมหลายเวท เชน Collective Leadership การสอสารเพอการเปลยนแปลง หรอการเชญวทยากรจากเมองนอกมาใหความรกบบคคลทวไป สอง การท างานวจย เราผกมตรกบม.ธรรมศาสตร ลงพนทยทธศาสตรของเรา ไปสรางการเปลยนแปลงและยงยนใหกบชมชนดวย สาม หมวดการสอสาร เราคดวาส าคญและตอบโจทยหลกของสสส.ดวย พฤหส: ชวยแรกอาจจะท าความรจกและแลกเปลยนกนนดหนง กอนจะพกเบรก แลวแลกเปลยนกนในเชงตวตนและการท างานในภาคค า จะมกจกรรมอนๆ แตไมหนกมาก เปนการบานทท าตอเนองไป

วนนอยากใหจนอนกนในเรองความคด การงานกน และตางๆ พรงนชวงเชา เราจะเรยนรเรองเทคนคการถายรปดวยโทรศพทมอถอ ซงเราใชบอยมาก แตหลายคนไมรวาภาพทเราจะโพสตในเฟซบกหรอสอสาร

หนา 10 / 100

ตางๆ มเทคนคทเรยนรไดไมยาก นอกจากการเลาเรอง ในภาพจะซอนนยยะอยในนนหลายเรอง ชวงบาย จะเอาภาพถายมาพฒนาเปนงานเขยนสนๆ ไดอยางไร อยในมมของการเลาเรองเมอง ชมชน เราใชกระบวนการถายรปกบงานเขยนรวมกน เรยกวา Photo essay กลางคนวนพรงน จะมนทรรศการงานภาพและเขยนเลกๆ ของพวกเราเอง ในระหวางทท าเราคงจะรทงเรองเทคนค ทกษะ ความคดไปดวย เพอน าไปประกอบกนในวนรงขน ซงเราจะเรยนรการท าคลปวดโอ ผานเรองเลาชมชนอยางสรางสรรค ชวงเชาเปน pre-production ถายจรง production แลวกลบมา post-production คอตดตอคลปในโทรศพทมอถอ แลวกลางคนมาดงานกน สวนวนสดทายส าคญมาก จะเปนการ AAR สงทเราไดท าไปทงหมดวา เกดกระบวนการเรยนร จะเอาไปตอยอดหรอใชอยางไรในบรบทงานของพวกเรา

ธนาวฒน: อยากจะบอกทกคนวาไมตองกลวนะครบวามอจะท าอะไรไดบาง มนตดตอได ท าอะไรไดมากกวาการโทรเขาโทรออก หรอสงไลนสวสดวนจนทร เมอกอนเวลาเราจะถายรปตองมอปกรณเยอะแยะ เดยวน โทรศพทมอถอเครองเดยว ท าหนงไดแลว มแอปพลเคชนทเราเลอกรปใสเขาไปแลวน าเสนอไดเลย เราท ามอถอทซอมาใหคมคามากขน และไมตองกลววาท าแลวผดหรอถก ปลอยไปเลย เรามาคอยๆ เรยนรและทดลองไปดวยกน พดคยกนวาเกดอะไรขน เลนใหเตมท ท าใหสนก แลวเรยนรไปดวยกน ในกระบวนการจะมสองแวนคอ ชวง process กบ product ชวงกระบวนการมความส าคญ ลองดวาขนตอนการท าแตละขน กลบมาสรางการเรยนรอะไรบาง สวนชวย product ผลงาน ส าคญไมนอยกวากระบวนการ อยากใหดดวยสองแวนน เพยงแคเชคสภาวะความคด ความรสก ความเชอของตวเอง ไมเกยวกบคนอน ถาเรารสกหรอวามความคด ความเชอนน เพยงแคเดนยายทของตวเองเทานน ถาผมพดประโยคสนๆ และเรารสกเชอมโยงกบมน ยายจากทเดมไปทใหมเทานนเอง เอาความรสกกอนครบ

หนา 11 / 100

ตอนน ใครรสกวาฉนหนาว ใหเดนยายทนง ... ใครเดนทางมาไกลทสด ... ใครรสกวาตอนนเหนอยมาก ... ตอนนใครรสกวาฉนตนเตนมาก ... ตอนนใครรสกวาฉนเหงาเหลอเกน ... ตอนนใครคดวาฉนงงมากวาฉนมาท าอะไรตรงน ... แสดงวาทกคนพรอมจะรวามาทนท าไม

ตอไป ผมจะมสองทางเลอก ระหวางกลางวนกบกลางคน ใครชอบกลางคนเดนยายทครบ ... ขอถามหนอยครบวาท าไมถงชอบกลางคน “อากาศเยน” “ไมตองหลบตาเพราะมด” “กลางคนมสมาธไดท างานเยอะ”

ระหวางภเขากบทะเล ใครชอบทะเลครบ ... ท าไมชอบภเขา “อยากไปภเขามาก” ท าไมถงชอบทะเล “มองแลวสบายตา”

ระหวางปากกกาและดนสอ ใครชอบกนสอ ... ท าไมครบ “ลบได” “รสกวาดนสอรางได” “หกแลวยงเขยนตด” ใครชอบปากกาครบ “มนใจ” “ซอของเพลงตดตลอด” กจกรรมตอไป เราจะขยบจากตวเองไปสเพอนมากขน ชวยมองไปรอบๆ แลวสงยมหนอย ชวยเลอกหนงคนทเรารสกวาแวบแรกทมอง เขาเปนคนยมสวยส าหรบเรา เลอกใหไดหนงคน มเวลา 15 วนาท ชวยเดนไปหาเขา ท าความรจกหนอยวา ถามประวตสวนตวเขาใหไดมากทสด มค าถามพเศษวา ถาเราไปบานพ พจะท าอาหารอะไรใหเรากน เพราะอะไร เมอครบแลวใหกลบมายนทตวเอง (เดนไปหาคนทเรารสกวายมสวย ถามประวตสวนตวและจะท าอาหารอะไรใหเรากน ถาไปบาน – 2 นาท)

พยายามใหรอบตอไปไมซ ากบคนทเราถามแลว รอบนเราจะใชสงทตดตวตงแตเกดคอมอทงสองขาง ใหไปหาคนทมฝามอเทากบเรา วธการคอเขาไปหาแลวทาบด ไปถามประวตสวนตวเขาเหมอน แตมค าถามพเศษวา มอะไรในชวตทเขาอยากท า ตอนนยงไมไดท า แตมความตงใจจะท าใหไดในเรววน อาจจะหนงวน หนงเดอน หนงปกได

หนา 12 / 100

(เดนหาคนทมฝามอเทากบเรา ถามประวตสวนตวและสงทอยากท าแตยงไมไดท า – 2 นาท)

รอบตอไป ขอใหเปนโชคชะตา ชวยไปหาหนงคนทเกดในวนหรอเดอนเดยวกบเรา ไปแลวนงหนหนาเขาหากน แลวคยกนวา ใน 4 วนน ถาไมใชการแบกรบงานมาเพอมา ตวเราเองอยากไดอะไรหรอคาดหวงอะไรในการเขารวมงาน และเราอยากกาวขามอะไรในตวเอง อาจจะเปนศกยภาพ ความคด หรอความรสก (จบคคนเกดวนหรอเดอนเดยวกน คยเรองความคาดหวงและสงทอยากกาวขาม – 2 นาท)

จบกลม 5 คน คยกนวาในโลกมอาชพเยอะมาก แตท าไมคณเลอกท าอาชพนหรอท าสงน และคดวาสงทคณท าตอนน มคณคาตอตวคณเองอยางไร และมคณคาตอคนอนอยางไร (จบกลม 5 คน คยกนวาท าไมถงเลอกท าอาชพน มคณคาตวเองและคนอนอยางไร – 20 นาท)

หนา 13 / 100

เปนอยางไรบางทไดเลาและฟงเรองราวของเพอน รสกอยางไรบาง ผเขารวมหญง: รสกวามเพอนมากขนและในเชงลกขน รสกอบอนขน ธนาวฒน: จะมความรสกกบความคดนะครบ ความรสกกบความคดจะไมเทากน ความรสกจะสน ความคดจะยาว รสกอยางไรบาง ผเขารวมหญง: มความรสกวาเคยเจอผชายคนน และเคยเจอจรงๆ ถามวาเคยไปงานพรองใหนองเรยน ทครไขจด รสกไมใชคนอน วงอาจจะแคบดวยเลยท าใหรสกอบอน แตหลงจากทคยแลว เขาเปนอาจารย แตความเปนอาจารยของเขาแปลกๆ เขาคดตางจากระบบซงหนมองวา อาจารยแบบนมดวยหรอ ปกตเขาจะสอนวาตองเปนแบบนนะ เรยนจบครตองไปเปนคร แตในระบบของเขาไมใช จะเปนครหรอเปนอะไรกได ไมจ าเปนตองอยในระบบ เชอวาอาจารยครแบบนยงม คดวาความหวงในเรองการเปลยนแปลงยงม ผเขารวมหญง: ดใจและท าใหนกถงค าวา มตรภาพไมตองอาศยเวลานาน แคเขายมใหเรา แคเขายนดพดเรองของเขาใหเราฟง แลวเหนความตงใจทเขาฟงเวลาเราพด รสกดใจจงเลยทไดมาเจอพนทแบบน มาเจอคนทพรอมจะใหเราตลอด ผเขารวมหญง: รสกหวใจฟขน เหมอนวาไดพลงมา รสกวาตวเองยมมากทสด ผเขารวมหญง: รสกปลม อมเอมหวใจ ฟงเรองของด า จากคนทไดรบความชวยเหลอจนวนหนงเขากลายมาเปนผให และสงทเขาเคยไดรบ เขาไมลมทจะใหตอ เปนเรองทประทบใจ ฟงเรองของพแกส พตา แลวรสกวาโลกจะดงดดคนเหลานมาเจอกน เลยมนใจวาตอใหฉนท าอะไรผดพลาด ท าไมได คนเหลานพรอมจะใหอภยเรา ธนาวฒน: ถอวาเปนชวงเวลาเปดชวงแรกทเรามาเจอกน ถาเราสงเกตจะเหนวา เรองทเรารสกอาจจะไมใชเรองใหญ แตเปนเรองจรงทเขาคนนนใหคณคาความหมาย เพยงแคสอสารออกมาดวยการเปลงวาจาดวยความจรง เราจะรบไดเอง รสกไดเอง เปนสงส าคญ ในแงของการสอสาร ไมตองเรองใหญ ตอใหเรองเลก แตจรงมากและมความรสก แลวเราจะสอสารไดอยางไรใหกวางขน คดวาในสามวนนจะมกระบวนการใหพวกเราคอยๆ พฒนาเรองไปสการสอสาร อาจจะไมตองวงกวาง แคไมกคน แตมผลสะเทอน

หนา 14 / 100

พฤหส: การสอสาเรมตนขนแลว อยากใหสงเกตวากระบวนการสอสารในกจกรรมเลกๆ ใหความหมายอะไร ความรสกอะไร เชน อบอน ไดรบมตรภาพ ใจฟขน บางทไมไดมาดวยภาษาหรอการพด แตมาจากสหนา ทาทาง อารมณ แววตา หรอสงทสมผสกนดวยหวใจ การสอสารอาจจะเกดตงแตภายในตวเราเองไปสภายนอก อาจไมใชประเดนทางสงคมใหญโต แตถาเราเขาใจเรองแบบน เปนเรองทมนษยสงตอถงกนได เรารสกสมผสกนและกนได เปนการสอสารททรงพลง เราจะพกกอน ไปทานขาวแลวกลบมาตอนทมหนง กระเถบไปในเรองงานทเราท า คดวามคณคาถาไดเลาสกนฟง พกรบประทานอาหารเยน 18.00-18.55 น. พฤหส: เมอชวงเยน เราท าความรจกกนไประดบหนงแลว ถงแรงจงใจวาท าไมเราถงเลอกทจะมาท างานน และไดแลกเปลยนกน ภาคกลางคนอยากจะชวนพวกเรากระเถบไปอกนด จากระดบตวเองไปเปนระดบกลม องคกร โครงการ หรอโครงงานทเราท ามากขน กอนจะกระเถบไป อยากใหเพอนๆ ทมาใหมแนะน าตวสนๆ นดหนงครบ ผเขารวมหญง: “นม” คะ จากตะกวปา จ.พงงา ขบเคลอนงานเรองโครงการบานพอเพยงชนบท ส าเรจไประดบหนงแลว ยงขาดอยอกหนงหลงทไมเรยบรอย ผเขารวมชาย: “ไผ” ครบ ตอนนท าธรกจรานกาแฟ อยยานเมองเกาสงขลา อยตรงขามรานหนงสอเลกๆ ผเขารวมชาย: “โป” ครบ เปดรานกาแฟอยตรงถนนนครนอก มกจกรรมเกยวกบฉายหนงในพนทหาดใหญและสงขลาทไมไดเขาโรงภาพยนตร พอเราอยในเมอเกา จะมการจดกจกรรมกบรานหนงสอ เรองงานศลปะ งานฝมอ วาดรป หนงสอท ามอ เวรกชอปกาแฟ และเอาภาพยนตรมาฉายบาง

หนา 15 / 100

พฤหส: ชวงค าจะใชเวลาสนๆ ชวนพวกเรากระเถบไปทตวงานหรอองคกร แตไมไดมความหมายในเชงทเขาท าอยแลวเราเขาไปมสวนรวม แตเปนแพสชนของเราดวย เปนงานทบรรจความใฝฝนของเรา หลายคนอาจจะมหลายโครงการ อาจจะเลอกมาสกอยางทเปนงานแหงชวตของเรา เปนเปาหมายระยะยาวทวนนอาจจะยงไมส าเรจ แตเราก าลงขบเคลอนไป อาจจะเหนการเปลยนแปลงในระยะยาว แตเราท าดวยแรงบนดาลใจ ผมอยากใหพวกเรากระเถบมาท Rules of communication ม Ted Talks อนหนง ของนาย Simon Sinek เขาเขยนหนงสอเลมหนงวา ท าไมถงตองใชค าวา Why เขาอธบายวงกลมสามวงทเราอาจจะคนเคยอยแลว แตบางทเราอาจจะไมคอยใหความส าคญกบมนมาก คนท างานภาคสงคมหรอนวตกรรมใดๆ เวลาทเราจะไปอธบายหรอสอสาร เรามกจะอธบายวงนอกสดเสมอวา เราก าลงท าอยางไร เราก าลงปฏบตการบางอยางอย หรอในปฏบตการนนตองใชความรอะไร เราก าลงท าอะไร แตเราไปไมถง Why เขาบอกวาวธการส าคญทสดทจะสรางการมสวนรวมท าใหคนอนตระหนกถงสงทเราท า คอเราตองอธบาย Why กอน วาเราท าสงนท าไม เขายกตวอยางเรองระบบปฏบตการ Apple กบ Windows ในปฏบตการทวๆ เขาจะพดวาคอมพวเตอรท างานไวอยางไร เปนรายละเอยดของสงเหลานน แต Apple สอสารวาไมไดท าสงทเรวขน แตก าลงสรางนวตกรรมการบางอยางใหกบมนษยชาตเกดการเปลยนแปลง เขาไปถงการอธบายเรองวชน ภาพทเขาอยากเหนเขาก าลงจะไปเปลยนแปลงอยางไร เปนสงทตางกนระหวางทวๆ ไป กบสงทจะชวนใหคนมามสวนรวมได ผมอยากจะใหพวกเราท ากระบวนการสอสารแบบนนดหนง จะใหเวลาชวงแรกสนๆ ทบทวนสามค าถามนทเรามตองานของเรา งานแหงชวตของเรา อยางแรกถามตวเองชดๆ วาเราก าลงท าสงนไปท าไม เรามเปาหมาย วสยทศนตอเรองนอยางไร หรอมฐานความเชออยางไรทจะท าสงน ผมจะบอกอยางหนงวาการทเรามารวมกน เรามความคดไมเหมอนชาวบาน แสดงวาเราตองมความเชอ แรงบนดาลใจบางอยาง วสยทศน ภาพอนาคตบางอยางทอาจไมเหมอนชาวบาน เปนความฝน สงทเราอยากเหน และบอกเปาหมายของเราวา ท าไมเราถงท าสงนน

หนา 16 / 100

กระเถบมา อยากใหพวกเราลองนกวา เราก าลงท าอะไรอย ผมเชอวาเราไมไดมวๆ ท า นกจะท าอะไรกท า แตเรามความรบางอยาง อาจจะหมายประสบการณทเราท าสงนมา 10-20 ป แตถาเราสกดออกมา เราจะรวาเราเชยวชาญเรองอะไร มความรเรองอะไร และคนอนรไมเทาเรา เพราะเราท าตลอดเวลา บางคนอาจเปนผประสานงานสบทศ มความรเรองการประสานงาน ลงรายละเอยดหนอยวา เรามความร ทกษะ ความเชยวชาญเรองอะไร อาจจะเปนแคแนวคดใหญๆ ไมตองลงรายละเอยดมาก แตอยากใหรวามเรองอะไร สดทาย เราใชวธการอยางไร เชน เราจดประชม จดงานรณรงค เราฉายหนง ชวนคนมาทรานกาแฟเพอพดคย สรางเวทใหเยาวชน เราโคชนองๆ สามค าถามนจะเชอมโยงออกไปใหเราเหนและรจกตวเองมากขนหรอเปลา ลองด อาจจะเปนแบบฝกหดใหลอง ไมตองใชเวลาเยอะ แลวคอยเอาไปท าอกหลายๆ ครงจะชวยท าใหเราชดเจนในเจตจ านง อยากใหพวกเราทบทวนบนกระดาษกอนสก 10 นาทพอ แลวจะใหแบงปนกน (แตละคนทบทวนสามค าถามกบตวเอง – 10 นาท)

อยากใหเราจบกลม 4 คน สองคนจากพงงา สองคนจากสงขลา เราจะไดเหนแงมมการท างานตางกนไป แลวแลกเปลยนกน (จบกลม 4 แลกเปลยนสามค าถามกบเพอน – 15 นาท)

หนา 17 / 100

เชญกลบเขามาในกลมใหญนะครบ เกบกระดาษไวกบตวเอง อาจจะสะทอนกนนดหนง ตอนคยกนคงจะมรายละเอยด แงมมตางๆ ลองแลกเปลยนกนหนอยวาเกดอะไรบาง เกดความรสกอะไร หลงจากไดฟงเรองของเพอน หรอไดทบทวนเปาหมายและงานของเรา หรอเลาออกไป พอฟงแลวมขอเรยนรหรอวาบความคดโผลขนมา อาจจะลองแลกเปลยนกนในกลมใหญหนอย มคนไหนอยากจะแลกเปลยนครบ ผเขารวมชาย: ไดเหนหลายมมมองจากการนงกน 4-5 คน ทงอาจารย ทงนองทเปนอาจารยนอกกรอบ ทงเจาของรานกาแฟ ทงผประสบภย จากการแลกเปลยนกน ผมมความรสกวาถงเราจะมกจกรรมทตางคนตางท า แตเปาหมายเดยวกน คอตองการเปลยนแปลงอะไรบางอยางไมใหซ ารอยเดมทมมา เหมอนผมมความรสกวาสงทผมสญเสย ผมไมอยากใหคนทอนสญเสยอก และสงทเราก าลงท าคอการเปลยนแปลง ถาเราไมท า สงทเราหวงไวจะเปลยนไมได เพราะเรองภยพบตเปนความทรงจ าในชวตทคอนขางเลวราย เราเลยคดวาถาเราไดท าเรองเตรยมความพรอม ถงจะไมสามารถจดการ รบมอภยธรรมชาตได แตสามารถลดการสญเสยได เหมอนนองทท าเรองการศกษา การเขาไปถงชมชน เปลยนวสยทศนของเราเองดวย วาพอเราไปเจอกบของจรงกบสงทเปนวชาการในหนงสอ เรองสงแวดลอมในชมชน เรองของจตใจ แมแตนองทเปนเจาของรานกาแฟ สงทเขาท า เรองหนง ทกคนสามารถบรโภคหนงไดทกคน แตมอกหลายคนทยงไมไดดและอยากด แมเรองทเราท าอาจจะเปนสงเลกๆ แตเราหวงการเปลยนแปลง ถาเราอยากใหสงคมเปลยน เราตองชวยกนเปลยน ผเขารวมชาย: ผมรสกวาเวลาเราท างานแลวตองเลา เราจะเลาชนสองและสาม แตชนในสดเปนฐานเปนแกนของเรา แตบางทเราคนไมเจอ เราไมรเหมอนกนวาเราท าเรองนไปท าไม เพราะไมไดถามตวเองบอยๆ ผมรสกวาถามเวลาใหถามตวเอง แลวดงขนมา ผมรสกวาการมานงท า มพลงมากเลย เหนเลยวาฉนท าไมตองท า ถาเราท าบอยๆ เวลาเราหมดพลง บางทตาเปนประกายจากวงชนในสด

หนา 18 / 100

พอฟงเพอนๆ สะทอน แตเปนเรองทดมาก ท าใหเหนวาท าไมเขาถงท า และเหนความไมชดบางอยางดวย เพราะเวลาทบทวนนอยไป แตท าใหเหนวาเขาคดอะไรดานหลงเขา และท าใหเขาท าออกมา ท าอยางไร อยางปาตา ผมเคยไปสมภาษณแกกอนหนา แตไมเหนมมน ท าไมไมเลาเรองนใหผมฟง รสกวามพลงมากกบการมาถามแกนตวเองวาท าไมถงมาท าเรองน หรอฟงเรองของพๆ แลวมพลง และท าใหเราไดรบพลง เราไดฟงโดยไมมขอสงสยอะไรเลย ท าใหไดรบอะไรบางอยางกลบมา ผเขารวมหญง: จากการคยกน 4 คน มสองจด คอ หนง คนท างานแบบน มความสขกบงานทท า แตมนเจบช ากบสงทเราเจอ ถงคดเรองนไดขนมา พอไปเจอกบสงน ท าไมถงเจบขนาดน และตองท าใหถงทสด เหมอนพตาบอกวารกษาคนเปนบามาประมาณสามป มความสขกบตรงนน แตมความช าวาท าอยางไรจะไปตอ สอง คนแบบเราตองใชหวใจเปนเดมพนเทานน ใชอยางอนไมได

พอเราวาดวงตรงน เปนล าดบเหตการณหนง ถาเราจะเลาเรองวาท าอยางไรกอน แตไมรวาหวใจส าคญของการเลาเรอง ของการบอกใครสกคนวาเราท างานนเพออะไร ไมออก แตพอเอาวงเลกๆ มาจบ แลวเจอบางอยางทอยขางใน แลวเราสามารถถอดออกมาได เจอหวใจของคนบางคนอยในน กลายเปนวาคนท างานแบบนถงจะท าตางกน เพราะเปนนกพฒนาสงคม คร อาจารย แตหวใจของเขาไมตางกน มความรสกวาคนแบบนยงมอย ไมไดคดอะไรมาก คดแควาท าอยางไรทเราจะเปลยนแปลงเชงโครงสราง เปลยนแปลงเชงความคดจากนโยบายตางๆ ท าอยางไรทเราจะท าผงพฒนาใหเปนผงชวตของคนท างาน คดขนมาไดจากวธการบางอยาง แตบอกไมถก

ผเขารวมชาย: ผมจบความรสกไดวา พอเลาดวยสามวงน เรองเลาธรรมดาจะดศกดสทธและมพลง เพราะมนกลบไปบอกวาฉนกบเรองนนผกกนอยางไร ไมขาดวน ตอนเราเลาทวไป อะไร อยางไร มนไมเหนอะไรเลย ไมเหนวาอะไรทคดอยขางหลงฉน แตวธเลาแบบนท าใหเหนรอยตอบางอยางทศกดสทธ พอเรองเลาออกมาท าให

หนา 19 / 100

มพลง ท าใหเวลาพเขาเลาแลวน าตาคลอ เรารสกวาเรากน าตาคลอไปขณะทฟงดวย เหมอนตอนพเขาเลา ท าไมมพลงอยางนน ผเขารวมชาย: ในสวนของผม จากการไดพดคยกนภายในกลม ไดมการแลกเปลยนเรยนรกนและกน คนหนงไปท าเรองหนง คนหนงไปท าอกเรองหนง แลวมาจบเขาคยกน มาแลกเปลยนและเรยนรวา สงทเราท ากบเพอนท าถาไปตรงกนเรองเดยว มการตอยอด แตถาเราท ากบเขาแตกตางกน แลวเราไดรบสงทเขาท ากบเราท ามาเปลยนกน ทงสองฝายเอามาบรณาการและไปตอยอด เปนสงทด ผเขารวมชาย: คยในวง 3-4 คน ผมวาตรง Why ไมส าคญวาจะเรยกวาอะไร แตสงเกตไดเชน ครบอกวาปลกผกใหคนกน พแกสเอาปลาในทะเลมาสงใหคนอน ครใหเดกเอาขวดเหลอใชมาท า และพนมชวยคนไมมก าลงจะท าบานใหมบานอย ผมเรยกทงหมดวา ความปรารถนาดตอคนอน แตรปแบบไมเหมอนกนเทานน แตผมเปนพวกสขนยม วธของผมคอ ผมมความสขกบอะไร ผมกอยากจะเอาสงนนใหคนอนบาง ผมเอาดนตรดๆ มาใหคนอนด แตถาไปงานผม ผมจะเอาของทเปนธรรมชาตมาใหด เอาคนในพนทมาใหเหน ผมรสกวาคนดๆ จะมาเจอกนเอง เหมอนแบบน คนดๆ จะมารวมตวกน ความหมายคอลกๆ ผมเชอวาทกคนดหมด เพยงแตเราแปลกหนากน เราเจอกนในตลาดกไมไดคยกนหรอก แตถาเราเชอในทกคน ทกคนจะพอๆ กนทงดและเลว ไมใครดกวากน แตพอเราเจอมมดดวยกน เราจะคยกนงายขน และถาเราเชอในคน เราจะไมเหนใครเปนศตรเลย เราจะคยกบทกคนไดหมด ท างานกบใครกได พฤหส: ในกจกรรมน เทาทไดลองใหเพอนๆ แลกเปลยน และแอบไปฟง รวมถงตวเองเคยตงค าถามกบตวเอง พวกเราคนท างานกบสงคม บางทเราอยในหนางาน อยในปญหาหรอความสข อยกบการกระท า บางทเราไมไดมโอกาสรเฟรม ถามตวเองวาสงทเราท า เราท าไปท าไม การไดถามตวเอง เหมอนเปนการตงแกน กลบมามองตวเองวาสงทท าคอเราก าลงท าอะไร ค าถาม Why จงส าคญมาก เพราะเปนเปาหมายระยะไกล เปนแพสชน เปนแรงบนดาลใจ งานบางงานกวาจะเหนการเปลยนแปลง ไมไดเหนวนนพรงน ตองลงมอตอเนอง 10-30 ป บางทเราตายแลวยงไมเปลยนเลย เราตองตอบใหไดวาเราท าอะไร ตนไมบางชนด กวาจะออกดอกออกผล กนได ตองเวลารอยป คนปลกจะไมไดกน ลกกไมไดกน หลานถงจะไดกน

ผมคดวาบางอนจ าเปนจะตองตระหนกใหชดวาเราก าลงท าสงนไปเพออะไร พวกเราท างานสงคมอาจจะตองรวาเราเปนดาวทมแสงในตวเอง แตอาจจะไมพอ เราอาจจะตองรทงจกรวาล เราเปนดาวเลกๆ ทสองประกายในดาวอกมากมายในจกรวาล เราอยในต าแหนงแหงทไหน ถาเราไมรจกแสดงของเราเอง เราจะเลกไปกลางครน เหนอย หยด หมดแรง ทอแท แตถาเราเขาใจวาเรองบางเรองตองอาศยเวลา จงหวะ ถอย

หนา 20 / 100

ตวเองมามองภาพไกล ใหเราเหนภาพรวม ผมคดวาการหมนตงค าถามกบแลกเปลยนกบเพอนๆ ในกลมเรา หรอเพอนๆ ตางสงแวดลอม ตางมมมอง จะชวยมาก

สงนผานกระบวนการทเรยกวาไดอะลอก เราโฟกสเกยวกบเนอหาบางเรองทเกยวของกบเรา เจตจ านงของเรา ไมไดเลาเหมอนบอกคนรววโครงการทมาตามงานวา ตวชวดคออะไร แตเราก าลงพดวาความหมายของสงทเราท าคออะไร และก าลงจะสรางการเปลยนแปลงอะไร ถงไดมพลง เพราะเราโฟกส เราใชพลงทงหมดพงไปทจดน จงมความส าคญและจ าเปน

กระบวนการศกษากเกดขนแลวทงภายในตวเราเองและคนอน ถาเราสงเกต จะมสงทเรยกวา I will กบ You will เวลาทเราเลา เรองของเราจะไหลออก ในขณะเดยวกน เรองของเพอนจะไหลเขามาหาเรา บางทจงหวะของการเปดออก ไหลเขาของเรองราว อารมณความรสก I will ไปเจอกบ You will แลวกลายเปน We พวกเรา ผสมผสาน รวมพลงบางอยาง เพราะสงทเพอนเลามจดรวมและจดตาง มสงทเรยกวา I in You เหนตวเราในมมทเพอนเลาบางอยาง ถาสงเกตดๆ ในขณะเดยวกน เรองของเราอาจจะไปปรากฏอยในเพอนเชนเดยวกน เพราะเรามเจตจ านงรวม คออยากใหสงคมดขน แตไมรจะส าเรจหรอเปลา แตอยางนอยเราไดลงมอท าอยางทเราเชอ เราศรทธา จงตางกบงานทถกบงคบใหท า เปนโครงการทเบองบนสงมา ไมมความหมายส าหรบเรา แตนเปนสงทเราเลอก เราศรทธา ทมเทจะท า

จากวงสนทนาเลกๆ มแงมม รบเอาพลงและแรงบนดาลใจมาแบงปนกน ถามโอกาส อยากเชญชวนใหเพอนทบทวนเรองพวกนบอยๆ ไมอยางนนเราจะเซ เพราะท าเยอะแลวท าไมไปไมถงไหนสกท จะทอ จะเลก จะไรพลง ขอบคณทกคนมากทแบงปนแงมม ประสบการณของเรา

จะบอกวาในทางการศกษา นเปนเรองเลาหนง จรงๆ เรองอยรอบตวเยอะมาก แมอยในตวเรา แตบางทเราไมร ถาเราตงแกนกบตวเอง นงและฟงเสยงความคดของเราได และฟงเพอนๆ ของเราได เรองราวจะมอยเยอะแยะ อยกบแมคา คนเดนหาด ชาวบานคนเลกคนนอยมากมาย อยทมมมทเราจะหยบสงนมาเลาไดหรอเปลา เพราะเปนเรองทจรงมากๆ เปนแบบฝกหดเลกๆ เรองการสอสาร

พรงนฝากไววา อยากจะเอาแบบฝกหดในวนนกลบไปอกทในวนพฤหส วนพรงนและวนมะรนทเราท าเทคนค เราจะไมมโอกาสสอสารเรองราวจรงๆ ของเรา ผมอยากจะใหเราท าแบบฝกหดประเดนของของสงขลา ถาเราท าเรองของสงขลาเปน เราจะกลบไปท าเรองบานเราได เพยงแตเอากลบไปเชอมโยง ใหดเรองวธกอน วนสดทายจะกลบมาเชอมโยงกบงานของพวกเราวาจะท าอยางไรกนตอไป เพยงแตแบบฝกหดทจะใหท ากน ทงถายรป งานเขยน และวดโอ จะทดลองท าในพนทและเนอหาของสงขลา จบการอบรมวนแรก 20.15 น.

หนา 21 / 100

การอบรมวนทสอง (29 มกราคม 2562)

08.30 น. เรมการอบรมชวงเชา ผเขารวมชาย: “ไมตร” ครบ นายกสมาคมพงงาแหงความสข ท าใหคนในพงงามาคยกน วางยทธศาสตรพงงาดวยกน แบงมาชวยกนท าใหมความสข สอง ท าเรองคนไทยพลดถน อาณาเขตประเทศไทยถกแบงออกไป แลวเราขายนาแถมคนในนาไปดวย วนหนงประเทศทเราขายบอกวาไมอยากไดคนแถมแลว สงคน ประเทศไทยเลยบอกวาไมใชคนไทย พมากไมรบ ประเทศอนไมรบหมด ไลกลบ ประเทศเขาบอกวาคณคนไทย มาไทยกบอกพมา ถบกนไปมาอยชายแดน เลยท า พ.ร.บ.ผานเรยบรอย ก าลงด าเนนการคนสญชาต 10 กวาป เราคนสญชาตไปแลวสองหมน แตมทงหมดสองแสน ท างานกบชาวเล และทท ามากทสดคอการเตรยมพรอมเรองภยพบต ผเขารวมหญง: “กาญจนา” คะ มาจากจงหวดพงงา ท างานทอพชยการชาง ผเขารวมชาย: ผมอยในพนทต าบลมะรย อ.ทบปด พงงา เปนเดกเลยงววอย ชวยงานภาคประสงคม เปนอาสาสมครในพนท

ธนาวฒน: กอนเรมเราอยากจะใหพๆ ผอนคลายรางกายกอน มองซายมองขวากได จบคกนใหหนอย หนหนาเขาหากนนดหนง ตกลงกนวาใครเปนหมายเลขหนงหรอสอง หมายเลขหนงหนหลงใหหมายเลขสอง หมายเลขสองชวยเอาฝามอไปจบบาเพอนแลวนวดหลงใหเพอนหนอยนะครบ คอยๆ นวดไปททายทอย จะมสองเสน ถา

หนา 22 / 100

เราเอามอจบแลวคอยๆ คลงจะชวยผอนคลาย คอยๆ ไลไปทหวไหล แขน ไปทขอศอก ไปทขอมอ คอยๆ สบไปทกลางหลงใหหนอยครบ ขยมไปใหทวหลง สะกดแลวเรยกชอเพอนหนอยนะครบ เกาใหหนอยครบ

สลบกน นวดกอน คอยๆ บรรจงนวนวด ทไหลกอน คอยไลเสนหลงไป ทายทอย คลงสองเสนตรงทายทอย ไลไปทหวไหล ใครรสกวายงไมพอนวดไดตามสบายใจนะครบ แขน ขอศอก ทบใหหนอยครบ สบๆๆ ไปทวหลง ขยมๆ แลวบอกเพอนวาตนๆๆ สะกด เกาๆๆ ใชอมมอตบไปทวหลง ปดมอทวหลง แลวขอบคณเพอนครบ พอใหไดมสต

ตอไป พออฟจะเรมกจกรรมแรก โดยการใชรปถาย

ธระพงษ: เมอวาน พกวยชวนพวกเราสอสารภายในตวเอง มาคยกบตวเองและถายทอดใหเพอนไดรบร วนน ชวโมงแรกเราจะท างานกบตวเองอย แตไมใชการพดอยางเดยว แตใชเครองมอภาพถาย แตตอนแรกจะยงไมมเทคนคอะไรทงสน อยากใหกลบมาทตวเรากอน เนนความรสก เนนความจรงใจ เนนสงทเรามอยจรงๆ ในการท างาน ใหเปนไปแบบสบายๆ

ผมอยากจะขออาสาสมครชวยมาเอารปไปวางเปนวงรหรอวงกลมใหเตมพนทกลางหอง วางแบบททกคนสามารถเดนดรปใบนนไดนะครบ ... อยากชวนทกคนกลบมาทตวเอง ชวยหลบตาหนอยครบ กลบมาทลมหายใจของเราสกนด เชานลมหายใจของเราเปนอยางไร หายใจชา เรว ตดขด หรอสะดวกไหม ... ตอนนลองส ารวจความคดหนอยครบ วาในหวเราคดอะไรอยไหม ใครมความกงวลอะไรอยไหม ลองหามนใหเจอ ... ถาใครเจอความคด ความกงวลในหวแลว อยากใหเกบเอาไวกอน วางเอาไวกอน แลวชวนกลบมาทตรงน ...

คอยๆ ลมตาครบ เชาน รปทอยตรงหนาเราทงหลาย 70 กวาใบ อยากใหทกคนใชความเปนเรา ไมไดคด ไมไดกงวลอะไร ปกตของเรา แตละคนเดนดรปแลว ภาพไหนทท างานกบเรา ดแลวรสกบางอยาง หรอท าใหเราคดอะไรบางอยาง หรอท าใหเรานกถงประสบการณอะไรบางอยางทเชอมโยงกบภาพ ภาพไหนทท างานกบ

หนา 23 / 100

เรา ณ ตอนน คอยๆ เดนดครบ ถาระหวางเดน ใชเวลากบมน เจอรปแลวหยบกลบมานงในวง เราจะไมใชเสยง ค าพด แตอยกบตวเอง (แตละคนเดนดรปกลางหองแลวหยบรปทรสก หรอเชอมโยงกบตวเองกลบมานงในวง – 3 นาท)

กลบมาดรปของตวเองไว ลองดใหหนอยวารปทเราเลอกท างานอยางไรกบเรา เราถงเลอกมา คราวน ตอไปจะใหชวยไปจบคทเราคยดวยนอยทสด หรอไมไดมาจากพนทเดยวกน ... จะใหชวยเอารปใหเพอนด แลวเลาสนๆ วาท าไมถงเลอกรปนมา ... เชอมโยงกบประสบการณเกาของเราอยางไร ถาพรอมแลวเชญแลกเปลยนกนไดเลยครบ (จบคแลกเปลยนเรองภาพทเลอกมาวาท าไมถงเลอกรปน เชอมโยงกบประสบการณของเราอยางไร – 4 นาท)

หนา 24 / 100

วางรปของเราไวกอน อยากรนดหนงวา เกดอะไรทนาสนใจบาง สงทเราฟงจากเพอนหรอสงทเรารสก

ผเขารวมชาย: ผมดภาพของนอง ขณะทเขาเลาภาพน เลาไปแลวน าตาคลอไป เหมอนกบเขาผกพนกบทะเล ถามไปถามมา ตาเขาตองออกทะเลและเขาตองคอยวาเมอไหรตาจะกลบมา เขายนอยททะเล วาจะมขาวมปลาไหม เขามองภาพทะเลแลวความรสกนนกลบมาอกครงหนง ลกๆ เขายงคดถงตาทเขารกมาก ผเขารวมชาย: เหนภาพนแลวอาจจะมองไปทรายละเอยด อาจจะเปนการสะเดาะเคราะหอะไรสกอยาง พเขานกถงสองเหตการณ เหตการณแรกเพงเกดขนเมอวาน แกพากลมลงชมชน และจงหวะถายรป มหมาตวหนงพยายามอยในเฟรมตลอดเวลา สมพนธกบสงทเกดขน อกอยางหนงลกกวานน อยในสงทเหมอนตวตนของแกเลยทท ามาตลอด การชมชน การตอส เรยกรองเพอสทธ เปนลกษณะของการปผาใบ นอนกลางดน กนกลางทราย แววตาตอนเลา จรงๆ ใจไปอยทเพอนๆ แกชมนมกนอย แตดวยความรบผดชอบวาลงชอแลว ตองมาเขารวม แสดงวาคนคนหนงทมหลายบทบาทหลายรบผดชอบหนาทในเวลาเดยวกน สดทายแลวตองเลอก และมารวมกบเรา ผเขารวมหญง: เปนภาพผพการเปนนกเพาะกลาม ดแลวมความขดแยงกนมาก คนพการสามารถเปนกฬาเพาะกลามได ทงทใสขาเทยม ขางลางขาลบแตขางบนมกลามเปนมดๆ เขามองวาภาพนกระแทกใจวา อยทความพยายามหาโอกาสใหตวเอง แมรางกายไมสมบรณ แตสามารถสรางกลามเนอลกษณะนขนมาได เขาเองกเชอวาเมอไหรทเราไมทงโอกาส เราจะได ... (เสยงไมชด) ...

หนา 25 / 100

ธระพงษ: จะขอถามรวมๆ หนอยครบ ตอนไปเลอกหยบภาพมา ใครเลอกเพราะมเรองราวบางอยาง ท าใหคดอะไรบางอยาง ใครเลอกเพราะความคดหรอเรองราวบาง ยกมอ ... ใครเลอกเพราะเชอมโยงกบประสบการณบางอยางของเรา ... ใครเลอกเพราะความรสก ... หยบภาพทแตละคนหยบมาใหเพอนดดวยครบ ขอบคณครบ

นถอวาเปนตวเปด จะเหนทเพอนเลามาวา ความนาสนใจของภาพถายคอ ถาเรามเวลาดมากพอ มนท างานกบเราได ภาพถายไมไดมความสวยทสด ดทสด ภาพถายท างานทง 3-4 ฟงกชน เปนเรองความรสกกได เปนเรองราวกได หรอเปนประเดนชวนคดกได แตละคนทรสกกบมน ชอบ หรอหยบภาพ ไมตองใชความรมากมาย แตใชสงทมอยในตวเราอยแลว

ภาพถายส าหรบพวกเราไมใชเรองเทคนค แตคอภาพทท างานกบเราหรอคนอน เราจะมองหาหรอถายอยางไรใหท างานกบเราหรอคนอนดวย อาจจะไมใชภาพทสวยทสด

ตอไป จะชวนแตละคน เมอกมบางคนพดเรองความคดเยอะ มประเดนอยางโนนอยางน เกยวกบสงคม ผมอยากขยบจากเรองหวมาทหวใจ เราจะมาท างานกบความรสกกนมากขน โดยวางความคดทพวกเรามอยแลวเอาไวกอน ผมเชอวามมากมายเพราะท างานกบประเดนหนกๆ ในพนทอยแลว แตเราจะกลบมาท างานกบตวเองและความรสกของตวเองมากขน อยากใหลกขน เอาภาพมาเกบไวกอน ท าใหตวเองผอนคลายหนอย ใครกมมอใหเผยออกมา ขยบรางกายใหผอนคลาย เปนตวของตวเอง แลวชวยเดนแบบธรรมดาโดยใชพนททวหอง ตางคนตางเดน แบบฝกหดนขอยงไมใชเสยง กลบมาอยกบตวเอง ไมพดคยกบใคร ลองดหนอยวาพนทวางตรงไหนเรายงไมไดเดนไป เดนไปใหหนอย ระหวางนลองเชคตวเองดวยวาเราเปนคนเดนแบบไหน จงหวะการเดน ใชปลายเทาลง สนเทาลง เดนหนก เดนเบา กาวยาว กาวสน บางคนอาจจะลมไปแลว ... หยดครบ แลวนงลง ยงไมใชเสยงนะครบ

ชวนหลบตาครบ กลบมาทลมหายใจของเรา หลงจากเดนแลว การหายใจเปลยนไปไหม ตอนนเราหายใจอยางไร ... จากลมหายใจ ลองใชจมกของเรา ลองโฟกสไปทจมกของเรา ตอนนอากาศทผานเขามาในจมกของเราเปนอยางไร ชน แหง รอน เยน มกลนอะไรไหม ... จากจมก เปลยนจดโฟกสเปนทผวหนงของเรา ลองรบรความรสกใหหนอยวา ตอนนอากาศรอบตวเราเปนอยางไร อณหภมรอบตวทสมผสกบผวหนงของเราเปนอยางไร รอน เยน หนาว อน เปนอยางไร แตละคนไมเหมอนกน ... คราวนลองเปลยนจดโฟกสมาทมอหรอปลายนวของเรา ลองใชมอสมผสผาทปอยตรงหนาเราหนอย สมผสไดถงอะไรบาง พนผวของผาเปนอยางไร ใหความรสกอะไรไหม ... คอยๆ เอามอออกนะครบ ตอไปเปลยนไปทหหนอย ไมตองเอามอจบ แตโฟกสทห อยากใหชวยฟงเสยงหนอยวาตอนนมเสยงอะไรเกดขนในหองบาง ลองฟงตงแตเสยงดงชดจนถงเสยงทเบาทสดในหอง เสยงทเราไดยนมาจากทศทางไหน เสยงทชดทสดหรอเบาทสดอยทางไหน ยกนวขนมาแลวชวยชไปททศทางเสยงทไดยนชดทสด ... ไมเหมอนกนเลย วางลงไดครบ

หนา 26 / 100

สดทาย กลบมาทลองฟงเสยงขางในตวเอง รสกวาตอนนเสยงหวใจของเราเตนเปนอยางไร รางกายของเราเปนอยางไร มเสยงอะไรดงในรางกาย ในหว ในใจของเราหรอเปลา ...

กลบมาเปนปกต ใครลมตาแลวผอนคลายได ขยบตา แตละคนจะมเฟรมกระดาษเลกๆ ลองหยบขนมาสมผสดครบ ท าอะไรไดบาง

ตอไป เราจะใชเวลาประมาณ 15 นาท ท างานกบเฟรมกระดาษชนน เมอกทท าไปผมขอเรยกวาเซนสซง ปกตเวลาเราท าอะไรจะใชตาอยางเดยว มองกรแลว แตตอนนอยากใหใชเซนสซงดานอนๆ ดบางในการท างานชนน การสมผส จรงๆ อาจไมเปนอยางทเราเหนกได อณหภมตรงนน หรอผวสมผสอาจจะไมไดเปนแบบทตาเราเหนกได การดมกลน หรอการไดเสยงบางอยาง หรอใครจะลองชมดกได ลองใชเซนสเหลานนมากกวาแคตามองเฉยๆ

จะใหแตละคนเดนส ารวจรอบๆ โรงแรม ไปแบบไมไดมความคดวาจะไปตรงไหน เพราะคดไวแลว แตเราจะไปอยกบมน ณ ตรงนน เดนไปหาสงทเรารสกจากการใชเซนสเหลาน เชน มเสยงบางอยางนาสนใจทท าใหเรารสกบางอยาง ถาใครเจอสงทรสก หรอสงทท างานกบเรา เราเหนภาพแลววาคออะไร ชวยเอาสงนนมาอยในเฟรมของเราใหหนอย เชน ผมรสกกบผามาน ลองจบดแลวนกถงผามานเกาๆ ทบาน ท าใหรสกอบอน ชวยเอาเฟรมไปตดใหหนอย ใหผามานมาอยในเฟรมของเรา บางคนอาจจะรสกกบพนผว บางคนอาจจะรสกกบแสง หรอภาพกวางๆ เราอาจจะถอยออกมาแลวตดเฟรมบนอะไรสกอยาง ใหเหนสงนนอยขางใน มนจ าลองเหมอนกรอบภาพนนแหละ บางคนอาจจะรสกกบทะเล ไดกลนลมทะเล กวางทใดทหนงแลวใหเหนทะเลอยในเฟรม จะเปนสงเลกๆ หรอใหญกได แลวแตเรารสกอะไร

ถาใครรสกกบสงนนมาก แตไมรวาจะตดตรงไหน ไมไดมม ถอไว แลวดวาอยต าแหนงไหน จ าไว แลวตดตรงใกลๆ ตดเสรจแลวกลบมาทหองน คอยๆ ไป คอยรสกกบมน เจอแลวตดไวนะครบ รอบๆ โรงแรมนกอนนะครบ ครงนยงไมใชมอถอของเรานะครบ เอาแตเฟรมกบเทปกาว ขอใหอยกบตวเอง เรายงไมสอสารกนนะครบ

(แตละคนมองหาสงทรสกแลวตดเฟรมไว – 15 นาท)

หนา 27 / 100

มองเพอนรอบๆ ลองดใหหนอยวา จะใหจบกลม 4 คนทเราดแลวเขาเปนคนทคดตางจากเราแนนอน ถาฉนรสกกบอนน เขาตองไมรสกแนๆ อาจเปนเพอนกนอยแลวหรอตางท เขาคดไมเหมอนเรา คนละสไตลกบเรา ถาเจอแลวพากนไปหาเลยครบ อาจจะตางวย ตางอาย ตางเพศกได เปนขนตอนการกระจายความหลากหลาย

(จบกลม 4 คนทมองแลวคดไมเหมอนเราแนๆ )

เมอครเราอาจจะรตวหรอไมรตว แตเราไปสรางงานศลปะแลว ทกคนเปนศลปนไปสรางภาพทอยในเฟรมของแตละคน แตเราไมใชศลปนทจะท างานอยกบตวเองอยางเดยว ตองมคนดดวย ตอไปเรยกวา Gallery Walk จะใหเราพาเพอนในกลมไปดงานของเราหนอย วาทเราไปตดเฟรมไวตรงทเรารสกมากๆ วธไป ลองก าหนดไปวางานของใครตรงไหน เลอกดวาจะไปดของใครกอน เราไปดวยกน พอไปถงงานของใครแลว เจาของงานชวยบอกเพอนวาควรจะดอยางไร ยนอยต าแหนงไหน บอกทกองศาทเราเหน แตไมตองบอกวาในนนคออะไร แคบอกวาควรยนตรงไหน หางแคไหน ถงจะเหน สวนเพอนทด ชวยใชเวลากบมนหนอยหนง หาใหหนอยวาเราเหนอะไรในเฟรม สอง ถาไปถงจะดมากคอ เราเหนแลวรสกอยางไร ซงไมจ าเปนตองเหมอนเจาของ ยงไมเหมอนไดยงด พอทกคนดเสรจแลว มาเลาใหเจาของภาพฟงหนอย วาเหนอะไร รสกอยางไร พอเพอนในกลมแลกเปลยนกนครบแลว เจาของภาพถงบอกวาท าไมถงเลอกเฟรมน เพราะอะไร นไมใชเกมทายค าหรอใจ เปนสงทไมมผดถก แตเราอยากมาเรยนรมมมองกน เสรจแลวกลบมาเจอกนในหอง เกบเฟรมของเรากลบมาดวย (Gallery Walk – 15 นาท)

หนา 28 / 100

จะใหคยกนในกลมสองหวขอ หนง ตอนทเราไปท าทงงานเดยว ไปวางเฟรม กบตอนไปดงานของเพอน และไดแบงปนมมมองของเราใหกบเพอนในกลมฟง ทงสองอยางเรารสกอยางไรบาง สอง ลองคยกนหนอยวา คนพบอะไรทนาสนใจส าหรบเรา ขอเรยนร และขอคนพบบางอยางทพบเจอระหวางกจกรรม (แตละกลมแบงปนวา ตอนทท างานเดยวกบตอน Gallery Walk หนง รสกอยางไร สอง เรยนรหรอคนพบอะไร – 5 นาท) ดแลกเปลยนกนเขมขนนาสนใจ อยากใหแบงปนในวงใหญหนอยครบ เนนขอคนพบหรอความนาสนใจบางอยางในกลมของเราครบ ผเขารวมหญง: พบวา การมองภาพ เหมอนการฟงกน ฟงคนอน ท าใหรสกวา เวลาเราถายภาพ เราไมตองกงวลมาก เหมอนคนอนคยกบเรา บางคนไดยน ไมไดยน เขาใจ ไมเขาใจ แตมบางคนทฟงเราอย เรากเหมอนกน เวลาเราดภาพ ปกตจะมองแลวจบเรวๆ เลย แตตอนนนาจะพจารณามากกวาเดม อาจจะมบางอยางทเรายงไมไดฟงหรอยงไมไดยน รสกชอบทตวเองเกดแวบความคดแบบนขนมา ผเขารวมชาย: ฟงจากเพอนๆ แลวรสกวาภาพหนงภาพทเรามอง เหนความเปนตวตนของเรา ความเปนพตวเลกทชดเจน มอตลกษณบางอยางของเราในภาพดวย บางทเราอาจจะไมไดคยกบเขา แตเราอาจจะรจกเขาผานภาพพวกน และเหนความเปนเขาบางอยาง และท าใหเขาใจความเปนเขาไดผานเฟรมเลกนดเดยว

หนา 29 / 100

ผเขารวมหญง: ไดคนพบอยางหนงวา เหมอนมนธรรมดาๆ แตเราจะทกขใจมากตอนแสดงความคดวาเราเหนเปนอยางไร ยงไมเทากบรอเจาของภาพพด แตละภาพ เจาของภาพจะมมมมองทเรานกไมถง เชนไปมองภาพหาด เราเหนตนสนสองตน มทะเล คลน แตเจาของภาพบอกวาเขาเหนขยะ ผเขารวมหญง: สงทเหนคอพวกเรา 5 คนมองภาพเดยวไมเหมอนกน เขาบอกวามองแบบน ตงแบบน แตเหนไมเหมอนกน บางภาพสอไดดวยตวภาพเอง แตบางภาพดยาก ความหมายของภาพตางกน จรงๆ เจาของภาพเทานนทจะสอได บางภาพสอไดดวยตวภาพเอง แตบางภาพไมสามารถสอไดดวยภาพทปรากฏ ตองมค าอธบาย ผเขารวมหญง: มมมองบางอยางเปลยนไปตามเวลา เรองเดยวกน แตเวลาตางกน จะไมเหมอนกน อยางตอนแรกเอารปไปตด เหนเงาผามาน แตพอองศาของพระอาทตยเปลยน พเขาไปเหนมมสงกะสตดฉาก วเศษมาก บางทบางอยางเวลาเราคดมมมองไมตรงกน อาศยเวลาอกนด จะเหนมมมองทชดขน ผเขารวมชาย: เรามองภาพของพไมตร มภาพของเลน ตนสน ทะเล เราพดถงองคประกอบภาพทชดเจนอยแลว เรามาทายกน พอสกพก พเขาเผยวา ลกๆ แลวแกคดถงลก เพราะแกอยากหาของเลนใหลกแก แสดงวาการสรางงานขนกบอารมณของคนสราง ความรสกอยากใหคนดผลงานรบร ภาพทกภาพตองมการบรรยายหรอใหเจาของงานน าเสนอ พอแกน าเสนอมาแลวรสกวา มนใช มนโดน ผเขารวมชาย: แตละภาพมเรองราว ความคด ตวตน เหตการณ ทเขาเจอภาพ เขาเหนตอนนน มนตางกน เราดเสรจ อยางคนถายรปอาหารแลวถายลงเฟซบก นกในใจวานากน รานไหนท าไมไมบอกเราบาง หรอบางคนบอกวานกนอยางเดยว เราตดสนไปเลย แตคนดจะมความคดตอ อยากรวารานไหน ท าไมไมบอกดวย เราจะไปถามวารานไหน เดยวหาวาอยากรอก ตวตน เรองราว จะบงบอกจากภาพ แตเราตดสนไปตามความคดเรา ซงเปนปญหาอย ผเขารวมชาย: ในกลมจะมมมหนงทเรามองไวนะ เรายงแตะมมนเหมอนกน แตยงไมใชเราทสด เลยเลอกจะเดนตอ และมคนในกลมเลอกมมนนแลวแปะเฟรม เปนมมเดยวกบทเราคด มองไว แตความหมายทเขามองไวลกซงมาก ถงพลงทขบเคลอนเขาเลย แคมองภาพน จะเดนหนาท าอะไรตอไดเลย แตส าหรบเราแคลงกกบไอเดยของเรา หรอเรองทเรารบรมา สวนภาพทผมแปะ เปนภาพทตงใจจะตงค าถามใหกบคนมอง ในภาพทสนหนงสอหลายเลมเรยงกน อยากรวาจ านวนขอมลเยอะๆ ในรปหนงรป คนอนมองแลวจะมองเหมอนเราไหม

หนา 30 / 100

เปนเรองความลกของงานถายภาพ ไมไดอยทวาเราคดอะไรตอนถาย แตคนทกลบมายนดสงทเราสอ เขาคดอะไร อยากรกลบไปดวย ธระพงษ: นาสนใจมากครบกบขอคนพบแตละอน และเจอประโยคคมๆ ทมาจากชวตจรง ใชงานไดจรง ตอไปจะชวนมาดเบองหลงของกจกรรมน จรงๆ อยางททกคนพดมาอยในนหมดแลว การเรยนร การคนพบ อยางแรกอยากชวนทกคนมาท างานกบตวเอง คอการเอาเฟรมไปวาง ท างานกบตวเอง และท างานกบคนอน เลยเปนเรองมมมอง อยากชวนทกคนมาตรวจสอบมมมองตวเองวา เรามมมมองตอสงนอยางไร นอกจากตวเราแลว เรายงไปเจอมมมองของคนอนๆ ดวยทเขาเหนเหมอนหรอตางกบเราอยางไร เปนสงทนาสนใจในงานสอสาร เพราะเราไมไดท างานคนเดยว เวลาเราสอสารหรอสรางงานบางอยาง พอออกจากตวเรา เปนของคนอนแลว เปนสงทคนมาด รบร เ การไปท าความเขาใจมมมองของคนอนส าคญมากๆ ในขณะกตองเขาใจมมมองของเรา วาเรามอง เรารสกกบมนอยางไร เราถงจะสามารถพดไดเตมปากวาเราสรางงานนมาท าไม มากกวาถกคนอนสงใหท า แตฉนไมไดรสกกบสงนหรอเชอมโยงกบสงนเลย งานนนถาเราไมรสก ออกไปคนอนกไมรสกเหมอนกน ความทมมมองหลากหลาย ท าใหเจอแงมมอนๆ มากกวาแคชดประสบการณหรอมมมองทเรามจะบอกได แตคนอนเหนอกแงมมหนง เปนทางลดในการสรางงาน เราคดคนเดยวงานกไปไดประมาณหนง แตถาเราฟงคนอนจะไปไดไกลขน ตอมา เปนการท างานกบภายนอกภายในของเรา ระหวางเดนหา รสก เปนการท างานกบขางในวาเรารสกเปนเพราะอะไร ท าใหใจเราเตนมากขน หรอท าใหเรากลบไปนกถงบางอยาง แตภายในไมใชเราคดเองเออเอง เพราะเราออกไปหาจากภายนอก หาสงทเชอมโยงกบเรา ทกคนไปเหนเหมอนกน ท างานรวมกน เหนเหมอนกน แตสงทเกดขางในอาจจะตางกน อกอยางหนงคอ ในกรอบนอกกรอบ บางคนบอกวาเฟรมเลกนดเดยว จะตางกนอยางไรระหวางเฟรมใหญ เฟรมเลก หรอไมมเฟรมเลย เฟรมเลกนดเดยว แตพนทขางนอกใหญมาก ท าไมเราถงเลอกเอาเฟรมไปวางตรงจดน ทงทมอกหลายจดใหวาง มหลายคนบอกวาเวลาท างานสอสารแลวไมรจะเลาอะไร เยอะแยะไปหมด ไมรจะโฟกสอะไร แตทกคนไดลองโฟกสแลว ลองถามตวเองวาท าไมถงมาเลอกจดนได และสงทอยนอกกรอบ เวลาเพอนลงไปดรป บางทอาจจะไมมแตสงทอยในกรอบ แตอาจจะเปนบรรยากาศรอบขาง สงแวดลอมรอบขางดวยทท างานกบเรา สงส าคญคอ การเลอก มอะไรเยอะแยะมากมาย แตท าไมเลอกสงนมาเลากบเพอนๆ อะไรทเราตดทงไปกอนได ชวนใหเหนการท างานทเกดขน

หนา 31 / 100

พฤหส: ผมอยากจะเชอมโยงกรณนกบงานทเราท า เวรกชอปไมไดฝกพวกเราใหเปนนกนเทศศาสตรหรอท าโฆษณา สงส าคญคอเราจะสอสารสงทพวกเราท าออกไปสสาธารณะไดอยางไร เพราะสงทพวกเราท าเปนเรองดๆ แตเราใชมมมองของครเอทฟเขาไปชวย ทงหลายเปนหลกคดส าคญในการท างานสอสาร

กจกรรมนคอกจกรรมเฟรมมง การสรางกรอบ การรจกกรอบ กรอบคอจดบรรจบกนของโลกภายในและโลกภายนอก แปละวามมมองตอโลก หรอโลกทศนของเราเปนอยางไร เวลาเราก าหนดกรอบ จะแสดงตวตนเราชดเจน เพราะในกรอบเลกๆ มความเชอ ประสบการณ ฐานคด โลกทศนทมอย เราถงเลอกเสนอภาพน มนระบตวตนของเราระดบหนง แตในการเลอกกรอบมา คอการก าหนดโลกภายในทไปเชอมโยงกบโลกภายนอก เสนบางๆ เปนการเชอมโยง เปนจดบรรจบ ก าแพง เสนขอบนดเดยวทจะน าตวตนภายในของเราไปสโลกภายนอก ถาเราชาลงและใครครวญ มมมตองเยอะแยะ ท าไมเรามองมมน ท าไมเราเลอกจะใหเพอนเรารบรมมน ตองมทมา การเลอกสรรกบการตดทง เวลาเราท างานสงคม เรามเรองราวนาสนใจเยอะแยะ เราจะเอาทงหมดไปเลาใหคนอนฟง ไมมใครฟง เปนงานวจย ประสบการณ 20-30 ป ดงามมาก คนไมฟงเพราะมนเยอะ ขอใหเราเลอกและยอมทจะตดทง เปนเรองทตองกาวขามมากเลย หนงบางเรองถายท าฉากหนงหมดไปหลายๆ ลาน แตพอมาตดตอแลวไมเลาเรอง ผก ากบตองยกฉากมลคา 5 ลาน ถายท า 3 วนออกไป เปนความจ าเปนของคนท างานศลปะหรองานสอสาร เปนถาเราเลอกไมเปน ตดทงไมได ไมมประสทธภาพ เพราะไมรวาเราก าลงจะโฟกสเรองอะไร ธระพงษ: ขอเสรมวา เราจะเหนในกรณทวาเลอกเยอะ เรามประสบการณ 10 ป แตคนดไมรเหมอนเรา ไมไดมประสบการณรวมเหมอนเราเหมอนตอนตดเฟรมเมอคร สงทเลอกคอแลวอะไรคอสงทคนดจะเชอมโยงกบเราได พฤหส: เวลาท างานสอสาร จะมโลกคขนานคลายกบสองดานอย อยทวาเราจะเลอกสมดลไดอยางไร มความค าวาชดเจนกบคลมเครอ ชดเจนมากเกนไปเปนงานวจย คลมเครอมากเกนไปดไมรเรอง สองเรองนตองสมดลวาเราเอาแคไหน เวลาเราท างานตองมเงอนไข แตตดทงทงหมดคงไมได จะตางจากท างานศลปะเพอศลปะ แตในศลปะของการเลาเรอง การสอสารไมมสตรส าเรจ แตอยทเราเลอกใหสมดลตรงต าแหนงไหนของสองดานน ความงามหรอความหมาย ตองไปดวยกน จะสมดลอยางไร จะงามจนไมเลาเรองหรอเปลา หรอมแตความหมาย แตความงามหายไป มนแหง ตองมความพอดของศลปะการเลาเรองหรอสอสาร รวมๆ แลว ทฤษฎการศกษาแบบเดมคอ มคนสงสาร เนอหาหรอตวสารทเราตองการจะสอออกไป และดวยวธการสอสาร หรอในแงของผ รบสาร

หนา 32 / 100

สดทาย มค าพดหนงทนาสนใจ เขาเปนนกสอสารเรองราวทท างานส าคญในการขบเคลอนเรองผหญง เขาบอกวา ฉนเรยนรวาคนสวนใหญมกจะลมสงทคณพด ลมสงทคณท า แตพวกเขาจะไมมวนลมสงทคณท าใหเขารสก ถาภาพถาย งานเขยน วดโอของเราไปสนสะเทอนความรสกของเขา เปนหวใจส าคญวาจะท าอยางไรใหเขารสก สนสะเทอน และอนไปกบประเดนทเราท า การฝกก าหนดกรอบเพอจะสรางกรอบใหมใหกบเราบางอยาง เปนจดเรมของการสอสาร

ธระพงษ: ไมใชเรองเชงเทคนค แตเปนการท างานขางในของเราเพอใหเลอกไดวาจะสอสารอะไร ตอไปเราจะออกไปท างานกบพนทจรงภายนอก แตกอนจะไป ไดหลกคดบางอยางไปแลว จะขอใหเทคนคสนๆ ทท าใหภาพถายของเรานาสนใจมากขน เขาเรยกวาตอใหคณมเนอหาอยางไร มศลปะอยางไร แตถาคนดไมสามารถเขาใจหรอหยดดได เรยกวาลมเหลว เทคนคงายๆ ทท าใหภาพเรานาสนใจและคนหยดดไดมากขน จรงๆ ภาพถาย

หนา 33 / 100

จรงๆ ภาพถายท างานอยสามอยาง คอความรสก ความหมาย และดแลวชวนจนตนาการ ชวนคดบางอยาง สงทจะใหไปเปนหลกการสนๆ ของ Street photo ไมใชการถายตามถนนหนทาง แตเปนสงทเกดในเมอง สะทอนความเปนเมอง ความเปนผคน วฒนธรรมเลกๆ บางอยาง บรบทบางอยาง ปญหาหรอความสรางสรรค สงทเรามองหาจะอยในน

อะไรจะท าใหคนหยดดไดมาก ชวยดเรวๆ หนอยวาเราเหนอะไรในภาพบาง

“คนแก, พระเครอง พระจรง, ตกแถว, ธงชาต, คนก าลงซอพระ, คนเดนสญจร, ชาวตางชาต, ตนไม” กลบมาถามสนๆ คดวาภาพนนาสนใจไหม ในฐานะคนด และเพราะอะไร “มมต, มระยะ, เรามองวาพระเปนของสง แตกลบวางบนพน” แตถาไมใชเรองเนอหา เปนเรองเทคนค ความงาม นาสนใจไหม “ไมนาสนใจ” “ไมรวาจะดอะไร” มสบอยางอยในภาพ ไมรตกลงวาจะเลาอะไร ไมรจะมองอะไร หาจดโฟกสไมเจอ เรองราวเยอะแยะไป

หมด ภาพถายทท าใหคนหยดดได กอนจะเลอนผานไป ขอเรยกวา Photo Element มอย 5 อยาง

หนา 34 / 100

หนง ฉากหลง เวลาถายอะไรจะมฉากขางหลกอยแลว ก าแพงหรอทองถนน ทองไวครบวา โลง เคลยร สะอาดตา เวลามอะไรมาอยบนฉากนน จะเดนได

ท าใหเรานกขนไดวาคออะไร โดยไมตองเลาตรงๆ เปนตวอยางของการเลาแบบคลมเครอ แตเลาผานฉากทเคลยรผานเงา ผานแสง

เมองไทยเปนเมองรก จะถายอะไรใหเดนยากมาก แตเราเปลยนมมดวยตวเองวากดลงหรอเงยขน ใหเจอฉากคลนๆ

สอง เรองส เมองไทยมสเยอะมาก ลองดวาเราจะจบสเดยวมาอยในเฟรมของเราไดไหม พอสเหมอนกนมาอยในเฟรมเดยวกน จะท าใหคนหยดดมากขน อยางนอยท าใหสะดดตา อาจจะไมไดมความหมายอะไรกได มาจากคน วตถ สงของขางหลง แตท าใหเราหยดไดเพราะเรองส พวกนอาจตองใชการยายมมมอง ยายตวเอง การรอ

หนา 35 / 100

สตดกน ขยบมาสสถานทโดยใชสเปนตวเดน หาสมาใสในเฟรมของเรา

สาม แสงและเงา เราลงไปเจอแดดแนนอน มแดดตองมเงา การถายของสวางตรงๆ กบการมเงาใหความรสกอยางไร “ละมน, ขลง, ดลกลบนาคนหา” ท าใหดมมตมากขน ไมตองมวดแตมเงาของเมรหรอโบสถ เลาเรองดวยแสง อาจไมมความหมาย แตท าใหดละมนละไม ลองหาดตามผนง หาดทราย ขอดอกอยางหนงของแสงเงาคอท าใหสเดนขน ชวยโฟกสวาจะเลาสงนใชไหม หรอเงาคน จากถายคนปกต ถายชาวเลทเหนชดๆ เปลยนเปนเงาบาง ท าใหดลกลบ นาสนใจ เซลฟเงาตวเองบาง

ส พฤตกรรมคน ทาทางของคน หลายคนอาจจะบอกวายาก แตลองดไปกอน เวลาเราถายคน ทาทาง

ทาท และแอคชน แคยนเฉยๆ แตดวยทาทางเลกๆ นอยๆ ของเขา ชวยใหเหมอนมเรองราวบางอยาง เชน ก าลงรอใครอยหรอเปลา ทาทางทมความหมายบางอยาง เวลาเราถายรปคนสวนใหญ เราจะไมไดนกถงแอคชนของ

หนา 36 / 100

เขาวาก าลงท าอะไรอย ท าใหคนดไมรวาถายมาท าไม หาจงหวะดๆ ทคนก าลงจะท าอะไรสกอยางแลวถาย เราจะไดเหนความส าคญของเรองราวมากขน

เนองจากเราเปนมอถอ ผมแนะน าใหกดหลายๆ ครง เพอใหจบจงหวะได ขอใหมแสงพอ เขาใกลเขามากทสด

หา สญลกษณ ของบางอยางไมตองเลาตรงๆ กได เหนหอยทากแลวนกถงอะไรไดบาง “สโลวไลฟ, ความขเกยจ, ความหนาสวยหนาเดง, ความชวร” หอยทากเปนตวแทนของสงทพดมาทงหมดโดยไมตองเอาทาทางทชดๆ มาเลาเรองกได

กญแจทลอกอะไรสกอยาง เปนสญลกษณแทนอะไรไดบาง “ความปลอดภย, อสรภาพ, กกขง, ความผกพน” สญลกษณชนเดยวตความตรงขามกนไดเลย แลวแตประสบการณของคนนน

ภาพซนเดอเรลลากบนางร าของศาลพระภม “แกบน” ความศรทธา วฒนธรรมทแตกตางโดยใชสงไมมชวต

สวนใหญสญลกษณจะมาจากสงของทมความหมายบางอยาง เปนสงของทอยกบสถานท จะเกดอกความหมายหนง ทกคนไมใชเทคนคอะไรเลย ใชมอถอหรอกลองเลกๆ

ตอไป สงเหลานจะใหเอาไปใชตอนลงพนทไปดวย ถาเราเหนอะไรทนาสนใจแลว หาส หาเงา หาทาทางของคน หาสญลกษณใหหนอย

ตอมา มขนาดภาพ สามขนาดคอ ไกล กลาง ใกล แตมอถอของเราซมไมได วธซมคอเดนเขาไปใกลขน ซมดวยขาตวเอง

มมกวางระยะไกลท าใหเหนบรบทรอบขาง ถาเราจะไปเนนเรองสถานท ความเกา ความราง ใชภาพกวาง ถามคนเขาไปอยจะดอางวาง มความหมายอกแบบ จะเหนรายละเอยดของสถานท

หนา 37 / 100

ระยะกลาง เปนระยะทใชทวไปกบการถายคน เพราะท าใหเหนแอคชนดวย สหนาอารมณดวย วาเขาท าอะไรกน วถชวตเขาเปนอยางไร

ระยะใกล คอเอาไปจอๆ เลย เหมอนเราเอาเฟรมไปวาง ขอดคอเอาไวเลาเรองสญลกษณ ถาเราอยากใหเขารวาเปนสญลกษณอะไรบางอยาง ตองใกล มความหมายอะไร ตองถายใกลๆ ถาเขาเลาเรองสงแวดลอม เอารองเทามาแทนรอยเทาคนทเดนไปสธรรมชาต แลวไมไดเอากลบออกมาดวย ดลกซงนาสนใจขน

โจทย ไปส ารวจ คนหาภาพถาย จะใหน านงชวยเลาภาพพนทเมองเกา ถนนเมองเกาของสงขลา วาเดนไปไหนไดบาง พอจะมจดไหนนาสนใจ

ใหเวลา 1 ชวโมงครงในการไปเดนในพนททเราปลอยเอาไว อาณาบรเวณสกสองกโลเมตร ไปตามตรอกซอกซอยตางๆ ใหหมด มองหาสงเหลานใหหนอย

1. ไปดคนวาเขาใชชวตอยางไร มความหลากหลายแคไหน ท าอะไรกนบาง คนแก เดก 2. สถานท ตก บานทนแตกตางจากทอนอยางไร มอะไรนาสนใจ เหนอะไรในสถานทเหลาน 3. สงของ ของทมเฉพาะทน หรอมซ าๆ กนทน ทนาสนใจ หรอของสงนอาจจะเปนสญลกษณบางอยาง

ทแทนความเปนสงขลา แทนปญหาในสงขลา แทนความคดสรางสรรค แทนปญญาบางอยาง 4. วถชวต เขาก าลงขายอะไร ผดอะไร เดกก าลงเดนไปโรงเรยนหรอเปลา ดเสรจแลวถายมาวาม

เรองราว ความรสก ชวนคด หรอตงค าถามบางอยาง 5. ภาพสดทาย อะไรกไดทเรารสก ไมตองตามโจทย แตอาจจะรวมทกอยาง ถาย 5 โจทยมารวมกนอยางนอย 10 ภาพ ทเปลยนความหมาย เปลยนเนอหา อยาลมเอา

องคประกอบไปใสดวย ไมอยากใหไปเปนกลมใหญ จบเปนค แยกกนไป กระจายกนไป เพราะงานนเปนงานเดยว จะไดไมซ า

กน การลงไปถายภาพ สงส าคญคอพยายามไมแปลกแยกใหมากทสด ไมจ าเปนตองหาสงทขนชอหรอสวย แตหาความธรรมดาทนาสนใจวาอยตรงไหน อยากใหโจทยทาทายเพมคอไปคยกบคนแปลกหนาอยางนอยหนงคน

(ลงพนทถายภาพเลาเรอง – 1 ชวโมงครง)

หนา 38 / 100

พกเทยง 13.00-14.00 น.

พฤหส: ... เราจะเลอกแคสบภาพทสะทอนถงเรองคน สถานท วฒนธรรม วถชวต ตกรามบานชองใดๆ ทอาจจะชวยสะทอนภาพรวมของชมชนนได เปนความจรงชดหนง แตอาจไมใชทงหมด เปนแคความจรงทผานเฟรมหรอโลกทศนของเรา การเลอกสบภาพเปนกระบวนการตดตอสวนหนง กระบวนการคดสรรอกสวนหนง อาจจะทรมานใจ จากสบ ขอใหเลอกเหลอ 5 ทเปนตวแทนเมองเกาของชมชนสงขลาได เปน 5 ภาพทเลาเรองราวบางอยางทสะทอนความจรงชดหนงของชมชนเมองเกาสงขลา (แตละคนเลอก 5 ภาพทสะทอนความจรงของชมชนเมองเกาสงขลา) พอเลอกไดแลว ใหจบคสองคน แบงปนเรองราวเกยวกบ 5 ภาพทเลอก โชวใหเพอนดวาเราเลอกอะไร บอกเหตผลวาท าไมถงเลอก แลวเพอนรสกอยางไรบาง

หนา 39 / 100

(จบคแบงปนเรองราวเกยวกบ 5 ภาพทเลอก)

ตอนดภาพของเพอน อาจจะดความหมายและความงาม แสง เงา เขาเลอกวางองคประกอบภาพอยางไร ... จาก 5 ภาพทสะทอนวถชวต วฒนธรรม แงมมมองบางอยางของเมองเกาสงขลา ขอใหเลอกเหลอแคเพยงภาพเดยวทจะเปนปกอลบม หรอปกนตยสารทจะเปนตวแทนการเลาเรอง เคยเหนปก สารคด หรอ National Geographic ไหมครบ ตอนเลาเรองอะไร เขาจะถายมาเปนหมนภาพ แตมภาพหนงทครอบคลมหรอเปนตวแทนของสงทเราจะเลาบางอยางของสงทเราอยากจะเลาได เปนเหมอนปกนตยสารหรอปกอลบม ... จากรปปกอลบมทเราเลอกไดแลว จะเปนภาพทเราเอาไปอดขยายเพอน ามาจดเปนนทรรศการ ใครเลอกภาพไดแลว ขอใหสงภาพเขามาทไลน เราจะท าการรวบรวมและอดขยายให ...

Photo essay คอการเขยนเลาเรองประกอบภาพ เราจะใชมากตอนเขยนสอสารเรองราวของเราผานเฟซบกหรอโซเชยลมเดย สงเกตวาเราจะมภาพและเรองราวบางอยาง เราไปครงหนงแลวเรองกระบวนการถายภาพ รสกอยางไรบางครบ

“รอน” แตความรอนจะแลกมาซงภาพสวย เพราะแสงแดดจดๆ จะท าใหไดภาพทนาสนใจ อาจจะตองสความรอน นอกจากนแลว มขอคนพบอะไรจากกระบวนการถายภาพวนนไหม

“ไมไดตามคาด ถาเราคดวาจะถายรปชวตคน ไมไดตามทเราคด เพราะเราตองเดนไปเรอยๆ จะยนรอนานๆ ไมได เหมอนรปแมคา ตองลงทนซอใหเขาท าใหด” บางอยางเราวางแผนเอาไว แตอาจไมได หรออาจจะไดแตตองใชเวลานานกวานน หรอใชวธการบางอยางเพอจะไดภาพนนมา

“ท าใหเราละเอยดทจะใสใจด เพราะไมนกวาแคภาพคนกนกาแฟแลววางแกวบนทอน าเกาๆ ดนาสนใจ แลวโยงไปถงบางอยางทเกยวกบชวต ...” ปกต ชอตนจะถายไหม “ไมเลย บางทอาจจะแคเดนผานแลวลมไป”

หนา 40 / 100

แตวนนเราไปโฟกสมน เพราะคดวามเรองราวบางอยางซอนอย มมมมองอย “กองขยะกยงมศลปะซอนอย” ขนอยกบมมมองของเรา สะทอนวถชวต อตลกษณ หรอประวตศาสตรบางอยางทมตอสงนน

“ผมคดวาเทคนควธทพให ตดตาเลย ผมมสายตาเหนแคสตดกน เลยเจอภาพทสตดกนเยอะมาก เหมอนเราเขาใจบางอยางแลวไปเจอสงนน จะเหนสงนนชดขน และจะปรากฏในภาพเยอะมาก เชน ดอกไมสเหลอง มปายสงอยดานหลง ท าใหเราเหนแบบนทงทเมอกอนเราไมเหน แตตอนนเรามแวนในการมองบางอยาง และผมวา การถายวนนมโจทยไป อารมณของเรากบความรสกของภาพกบสถานการณนนไมไปดวยกน ภาพทไดมาเลยฟงไปหมด จะไดภาพของกนจะเยอะมาก ผมวามนเหนยวน านะ ดานในเราเวลาเราหวจะหาแตของกน เลยไดแตภาพแบบนนออกมาเตมไปหมด ท าใหเหนเรองนชดขน ตวอาคารไมไดเลย ผมตงใจถายคน อยากไดรปแอคชนใดๆ แตไมออกเลย”

วนนเปนแคแบบฝกหด แตอยากใหเราจบวธการหรอจบเซนสใหไดวามกระบวนการแบบน มสภาวะบางอยางเกดขน แตเวลาท าจรงอาจจะไมตองเปะขนาดน เพราะเรามเวลาจ ากด กวาจะถายไดอยางทออฟบอก บางชอตใชเวลา 30 นาทกวาจะไดภาพทตองการ และการใชภาพถายเปนเครองมอในการรจกชมชนแบบหนง ท าใหเรามแงมมหรอมมมองตอชมชนตางออกไป อยากจะชวนออฟสรปวา มขอแนะน าหรอขอควรระวงอะไรในการเขาไปถายรปในชมชน ธระพงษ: จรงๆ แลวแบงปนในฐานะคนของคนถายเชงสตรตและสารคด หลายๆ คนบนวาสวนใหญจะเปนเรองคน แตมอยางหนงคอ ถาเรามเวลา เราควรจะไปท าความเขาใจพนทกอน โดยปกต เราจะไปเดนโดยยงไมตองพกกลองไป แบบคนธรรมดา แตเนองจากเรามโจทยและมเวลาจ ากด เลยตองรบโฟกสเพอจะไปถายรป แตปกตเราตองไปเนยนกบชมชนกอน ไปดวาวถของเขาเปนอยางไร เปดเซนสหนอยวาตรงไหนมอะไรบางอยางซอนอย ปฏกรยาของเขากบคนแปลกหนากบคนดงเดม แลวคอยประเมน

มหลายคนรสกวาถายคนยากเหลอเกน รสกไมคอยสบายใจทจะเขาไปถายเขา โดนเขาดากลบมาบาง เปนเรองธรรมดา จรงๆ แลวผมจะแบงปนเทคนคการเขาหาคนนดหนง ลองดวาทเราลงไปไดลองใชสงเหลาน หรอเปลา ผมยงไมบอกกอนทเราจะลงไป แตหลายคนคนพบดวยตวเองวาฉนควรท าแบบน ฉนอาจจะไมไดภาพเขากได แตใชวธนแลวท าใหอารมณเขาดขนหรอไมมปญหา สวนใหญเวลาเราไปถายภาพ หลงจากลงพนทไปรอบหนงแลว อกรอบหนงเราตองไปถายอยางเปดเผยและจรงใจ ตองวางทาทในใจตวเองกอนวาเราไมไดแอบถายหรอจบผด ถาขางในเราเคลยรแลว เราจะกลามากขน เวลาเขาถามวาถายไปท าไม เราพรอมจะมค าอธบาย แลวเปดเผยเลยวาเราตงใจถายคณอยแลวยมให สวนมากไมคอยมปญหา เปนมตร

หนา 41 / 100

สบตากอนทจะยกกลองขนมา สงทคนถกถายเหนคอกลอง ไมไดเหนคน เขาจะรสกวามระยะหาง แตถาเราไปแบบคนตอคน คยกบเขากอน ทกทายกอน แลวคอยยกกลองขน จะเปนอกวธหนงทท าใหถายภาพไดสะดวกขน

บางคนอาจจะขออนญาตเลยตรงๆ ถาเขาถามวาถายท าไม บอกเขาไปวาเราถายท าไม บางทคนเราแคตองการเหตผล แตถาเราเดนหนหรอปฏเสธวาท าไม เราจะถาย เขาจะรสกไมโอเคทนท แตบางคนไมไดหามถาย แคอยากร เราก าลงมาเรยนถายรป ชดปาหรอชดลงสวยดเทด ใหเหตผลสกอยาง เขาจะโอเคขน และมปฏสมพนธกนมากขน ถาเขาไมพอใจเรากขอโทษเขา กจบ หรออยากใหลบรปกลบ เพราะเปนแคการเรยนร ไมไดเอาเปนเอาตายอะไร

คดวาหลายๆ คนนาจะเกดขอเรยนรบางอยางในการถายคนหรอชมชน แลวมาแลกเปลยนกนวาแตละคนเจออะไรมาบาง แลวแกปญหาอยางไร พฤหส: ปกตเวลาเราจะถายสงทจะสอสาร เรามกจะถายรปนนออกมาซอๆ เชน ถายรปกองขยะ หาดทราย แตการฝกนเปนการฝกมมมองใหมทจะเลาเรอง บางเรองประเดนเดม แตเราพลกมมในการเลา หรอหาสงทไมปรากฏชดๆ มองไปอาจจะไมเหน แตตองเดนตามดเลกๆ ทปกตเราไมมอง แตถาเรามองอกท เราเหนแงมมบางอยาง ความรสกใหมหรอแงมมใหมทจะสามารถถายทอดหรอเชอมโยงใหมความนาสนใจ ธระพงษ: ยกตวอยางเชน ตอนทเดนเขาไป ความทเปนตวเมองเกา ตกสวยมากเลย มสตรตอารต มโนนมน แตเปนสงททกคนเหนเหมอนกน เราจะไปหาอะไร ผมไปสะดดค าวาขายบาน มหลายบานเลย ท าใหเราเกดตงค าถามวาไหนวาบานด บานสวยไง ท าไมเขาไมอยกบ ท าไมถงขาย เขาไปไหน แลวเขาโอเคหรอไมโอเค นเปนสงทซอนอยนอกเหนอจากสงทเราเหนปกต ท าใหเกดเรอราวมากขน

หนา 42 / 100

พฤหส: เปนการถายเพอตงค าถาม หาประเดนใหม พลกมมเลาเรองดานๆ อนบางไดไหม ตอนเราท า อาจไมใชสงทรอยคนมาทนแลวเลาแบบน ถายรปแบบทเปนแลนดมารค จะเจอไดตามหนงสอทองเทยว แตเราจะเลาสงทตางออกไปไดอยางไร เปนมมมองทจะสรางความนาสนใจ แตกตางออกไปได จะท างานตอเนองจากภาพถาย เราจะท างานตอเนอง จากภาพถายจะน ามาสเรองเลาบางอยาง อาจจะมาไดหลายรปแบบ เปนงานเขยน แตกอนหนาจะมาถงเรองเลาทมภาพประกอบ เรองเลาก าลงท าหนาทหลายฟงกชน ผมอยากจะชวนพวกเรามาฟงเรองเลาหนงผานวธการเขยนเชนเดยวกนทสะทอนบางอยาง ลองตงใจฟงด เสนหสงขลา โดย ศ บญเลยง

ขอถามมเมองไหน บนดามขวานทองมสองเลใหญ มนางเงอกสาวสวย มลกยมดวย ไมบอกวาขางไหน งามหาดสมหลา สดหสดตา เสยงสนเสยดใบ เกาะหน เกาะแมวไลกน ทกวทกวนมนไลกนท าไม ลองขนเขาตงกวน ฝงลงมนชวนขนลฟตวองไว มองไปในทะเลเหนเรอตงเก กอและ หางไกล ชวนนองไปลองผลกหน คงเคยไดยนเกาเสงใชไหม อยากจงอยากมาสขอ เงนยกใหพอ พอมายกหนไป

หนา 43 / 100

สงขลา สงขลา ลองมาสงขลากนหมาย สงขลา สงขลา ลองมาสงขลากนหมาย ลองชมเตาห ย เถากวหม หรอขนมไข ไอศครมไขแขง ถวเขยว ครองแครง ขาวมนแกงไก ขาวฟาง ขาวเมา ขาวย า โรต เหนยวด า ซาลาเปาลกใหญ กวยเตยวอยใตโรงงว ใครอยาแซงคว แมคาแกปากไว สงขลา สงขลา ลองมาสงขลากนหมาย สงขลา สงขลา ลองมาสงขลากนหมาย เดนสองขาพาเดน สองตามองเพลนถายงเดนไหว หรอจะนงสามลอ คนถบเขารอ พวงขางพาไป

หนา 44 / 100

ถนนยงชอนางงาม ยงแลยงงาม นครนอก คอนใน หองแถวบานเกาโบราณ อยกนมานาน ทงคนจนแขกไทย สงขลา สงขลา ลองมาสงขลากนหมาย สงขลา สงขลา ลองมาสงขลากนหมาย สงขลา สงขลา ลองมาสงขลากนหมาย สงขลา สงขลา ลองมาสงขลากนหมาย

เปนเพลงเสนหสงขลา ทแตงโดยพจย ศ บญเลยง จรงๆ พจยแตงเพลงใหกบหลายๆ จงหวด สงขลาเปนจงหวดหนงทแกประทบใจ แลวสะทอนแงมมออกมาดวยการเขยนเพลง ใชทกษะการเขยนทมเลาเรองชมชนของจงหวดสงขาออกมาไดอยางนาสนใจ อยากใหฟงเพอเปนตวอยาง เชอมโยงกบการถายรปของพวกเราเมอชวงบาย ตอนเพลงมา ภาพในความทรงจ าทเราไปเดนอาจจะผดขนมา เราจะลองท างานตอเนองกน

ผมจะมแบบฝกหดการเขยนเชงสรางสรรค หลายคนอาจจะเคยมประสบการณเรองการเขยนมาแลว บางคนเขยนเปนไดอาร เรองสน งานวชาการ แตวนนเราไมเรยกรองยากมาก แตจะมแบบฝกหดใหเราเลาเรองบางอยางเปนความเรยงเพอประกอบรปภาพทเราถายมา เวลาเราใชงานเขยนในลกษณะน ใกลตวคอการโพสตเฟซบก ซงเปนแพลตฟอรมทเหมาะกบการเขยนเรองราวจ านวนหนงแลวมภาพประกอบ เพอสรางการมสวนรวมใหกบคนอนอนในประเดนของเรา

หนา 45 / 100

วนนเราจะลองท างานเชอมโยงวาเราจะเลาเรองมมมองเมองเกาสงขลาออกไปใหมความนาสนใจประกอบกบรปถาย อยากใหเราลองนงนงๆ นกถงรป 5 รปในรอบสดทายจากความทรงจ าวาเปนภาพอะไรบาง องคประกอบภาพเปนอยางไร ดแลวรสกอยางไร ... 5 ภาพน โดยเฉพาะภาพสดทายทเปนภาพปก ภาพอลบมของภาพชดน เราจะท างานผานกระดาษหนงแผนพรอมกบโพสตอตคนละ 10 แผน ...

กระบวนการนเปนกระบวนการ Creative writing หลายคนอาจจะมเทคนคการเขยนเฉพาะตว ขอใหทงไวกอน วนนผมจะลองสอนเทคนคใหม เปนเทคนคทผมใชแลวไดผล อยากจะมาลองแบงปน จรงๆ เทคนคการเขยนท าไดหลากหลายวธมาก แตวนนลองใชวธนกอน

เราจะเขยนบทความหรอความเรยงสนๆ ประมาณไมเกน 1 หนาเอ 4 แนวคดกวางๆ ทอยากใหเขยนกนคอสงขลาในมมตางออกไป อาจจะยงไมคอยมคนมอง หรอมมทไมสามารถหาอานไดตามหนงสอทองเทยวทวๆ ไป รายละเอยดเปนอยางไร ไปสรางสรรคกนไดเอง

ขนแรก เราจะท างานกบค า หรอ word เปนค าเฉพาะทไมไดมหลายๆ ค าตอๆ กน เชน ความงาม หลม ทอ ทะเล เปนค าโดดๆ ทมความหมายในตวเอง ไมตองเปนหนงพยางค อาจสองสามพยางคกได เชน ทอน า ขอแรก อยากใหเขยนลงไปในกระดาษเอ 4 ประมาณ 15 วนาท เราจะระดมความคดใหไดมากทสด ไมสนใจคณภาพ สนใจปรมาณ คดอะไรไดเขยนลงไปเลย แตขอใหเขยนในวงกลมวงแรกทใหญพอสมควรกอน แลวเราจะเขยนลงไปในวงกลมนนใหไดมากทสด ... ทเราไปมประสบการณถายรป ไปรอน โดนเจาของรานด สงขลากบเมองเกา เราคดอะไร เหนอะไร หรอเกดความรสกอะไรขนมาบาง เขยนลงไปใหไดมากทสดในเวลา 15 วนาท อยาคดเยอะ อยากลนกรอง ใหไหลออกมา เปนค าโดดๆ ไมตองมประธาน กรยา กรรมอะไร ... วงแรกเปนสงทเราเหน เรารสก ปะทะกบประสบการณของเราโดยตรงไปตรงมา เรารสกอยางน เหนอยางนกเขยนลงไป วงทสอง ไมตองเปนประโยค อยากจ ากดค าของเราดวยความคด เปนค าโดดๆ อยาไปตดสนอะไรกอน นกอะไรไดกเขยน สงทเราเขยนอาจจะไมไดเหนดวยตา แตมบางอยางซอนอย แตเราไมเหน เดากได จนตนาการกได อารมณความรสก ความคด สงของ เขยนลงไปในเวลา 15 วนาท ... วงสดทาย อยากใหไตระดบไปถงการคดเชงวพากษ หรอตงค าถามบางอยาง ชมชนนอาจจะมสงทตงใจปดบงอะไรบางอยางเรา แตเราอยากร และตองรใหได อาจเปนประเดน ความคด ค าถามกได 15 วนาท ...

หนา 46 / 100

ตอนน ในหนากระดาษอาจจะมค าบรรจอยหลายสบค า บางค าเปนจนตนาการ มโนบาง ไมเปนไร เพมเตมเขมาจากสงทเราสมผสจากประสบการณตรง ไมเปนไร หลงจากไดมาแลว ใหเราวงค าทงสามหมวดทเชอมโยงกบเราหรอรสกวาบบางอยาง ค านนาสนใจส าหรบเรา ไมตองเกยวกนเลยกได ... ไดสบค าแลว ใหเขยนแตละค าลงไปบนโพสตอตหนงค าตอหนงแผน แตใหแนใจวามาจากทงสามหมวด ... ในชวงเวลาสนๆ ลองอานซายไปขวา ขวาไปซาย จะลองสลบต าแหนงกได ...

กระบวนการนเปนกระบวนการทอยากใหค าท างานกบเรา ท างานกบความคดเรา จนตนาการของเรา ... ค าทยอยๆ อาจจะมความสมพนธกน มความเชอมตอกน ใครปงขนมา ลองโนตในเศษกระดาษ อาจจะเปนขอความหรอประโยค ประกอบไปดวยค าหลายๆ ค า ... อาจจะมค าอนนอกเหนอออกไป แตผสมแลวมค าใหมออกมากได ...

ผมจะมเวลาใหเราท างานตอได อยากจะใหพกจากการระดมค า ผมจะใหโจทยทเดยว เพอใหเรามเวลาเขยนเอง ผมอยากจะใหเราใชกระบวนการทตางจากเดม แตเดมเวลาเราเขยน เรามกจะวางโครงเรองเสรจสรรพแลวเขยน แตตอนนเราจะกลบกน เราไมรอะไรเลย แตใชค าท างานกบสญชาตญาณของเรา ดวาค าเหลานจะน าพาอะไรออกมา แลวตามมนออกไป คอยๆ คบเอาสงทเกดขนออกมา เปนการกลบดานวธการคดในการสรางงานเขยนใหมอกดานหนงเลย

พอเราไดกลมค าทจะท างานแลว นเปนเทคนคเดยวกบโปรแกรมคอมพวเตอร เวลาเราถอดวงจรคอมพวเตอรหรอวงจรไฟฟา จะมชนสวนเลกๆ เยอะมาก แตสงส าคญคอจะมเสนความสมพนธทท าใหเกดวงจร ตองมไฟฟาไหลเวยนท างานตอเนองกน จ าลองมาจากรปแบบของสมองทมเซลลสมองเปนแสนลาน สงส าคญคอกระบวนการเชอมตอกนของเซลลสมองแตละอน ทเกดเปนวงจรสมองทท างานตอกนจนเกดเปนความคดบางอยางขนมาได วธนกเหมอนกน จากภาพยอย จดๆๆ เปนค าๆๆ เราเหนความสมพนธบางอยางในการเชอมโยงใหเปนวงจร เปนเสน เราเรยกวา กระบวนการ plot to story จากจดๆๆ มาเรยงตอกนใหเหน

หนา 47 / 100

ความสมพนธจะกลายเปนเสนเรอง เราใชวธเดยวกน เวลาเราเขยน ผมอยากใหเราเขยนความเรยงสกสามยอยหนาเทานน จะประกอบกนเปนหนงบทความไมเกนหนงหนาเอ 4 มากนอยแลวแต ประกอบดวยสามสวน โครงเรองหรอพลอตโดยทวไปของการเขยนวรรณกรรม นทาน หรอนยาย จะประกอบไปดวยสามสวน สวนแรกเรยกวา Start Story และ Stop Start เปนสวนเปดเรอง ท าหนาทแนะน าฉากหรอสถานทบางอยาง เพอจะพาผอานเขาไปสโลกของงานเขยนของเรา คลายๆ กบเปนการทอดสะพานใหผอานเขามาสงานเขยนของเรา อนกบงานเขยนของเรา มการแนะน าตวละครหลก อาจจะไมตองเปนคน เปนหนในทอน าทเมองเกากได เปนถวยกาแฟ กองขยะ เปนตก เราเลาเรองผานอะไร หรอก าลงจะเชอมโยงผานประเดนบางอยางทเราอยากจะเลา เปน curve จากคนอานทยงไมรสกอะไร ถกกระตนความสนของผอานผานความเขมขนของเรอง อาจจะเรยกวา tension ท าใหนาสนใจขน

จะเขาสสวนทสอง Story ซงเปนสวนใหญทสดของเรองเลา ถา Start คอสวนหว ล าตวจะใหญทสด ประกอบดวยการพฒนาความเขมขนใหมากขน หลงจากแนะน าตวละคร หรอเปดประเดนแลว มาสรางความขดแยง ความสนใจของคนจะเพมขน ความสนใจของคนจะเพมขน ขยายไปสประเดนปญหาหรอความขดแยงบางอยาง เชน กระตายกบเตา ความขดแยงในนทาน เรมตนกระตายกบเตาวงสเสนชยพรอมกน จดสงสดของนทานกระตายกบเตาอยตรงไหน ตอนทกระตายนอน เพราะประมาท คดวาตวเองวงเรว เลยหลบ ท าใหเตาวงน า แตถาไมมความขดแยงแบบน กระตายดทาทางวงเรว เตาเปนสตววงชา เตากคอยๆ คลาน ขณะทกระตายกวงเรวแซงหนาตายเขาเสนชย เตาคอยๆ คลานเขาเสนชยตาม ไมนาสนใจ ตองสรางปมขดแยงดวยการใหกระตายนอนหลบ ทกเรองจะมการสรางความขดแยงใหนาสนใจขน เรองราวจะทวความเขมขน จนมาถงจดสงสดของความขดแยง สวนทสองมกจะจบลงอยางน

สวนทสาม พอพนจดสงสดจะเขาสชวง Stop คลคลายเรอง อาจจะตงค าถาม ขมวดปม หาค าตอบบางอยาง หกมม คดไปอกแบบ หรอมบทสรปบางอยางทเปนแกนของเรองได สวนสดทายจะเปนการขมวดความคดหรอท าใหความขดแยงถกคลคลาย บางอยางไมตองมค าตอบส าเรจรป อาจตงค าถามกลบไปทผอาน หรอหกมมไปเลย

พจย เวลาสอนเรองการเขยน แกจะพดถงสามสวนนวา อนแรกเปนสวนทเรยกวาการขยกเรองไว เปดเรองใหนาสนใจ นาตดตาม แลวไปขยายในสวนทสอง คอล าตวของมน แลวไปขยตอนสดทาย ใหมบทสรปหรอไดตามแกนเรองทเราวางไว

ทงหมดจะถกหอไวดวยสงทเรยกวาแกนเรอง แนวคดบางอยางทเราอยากจะใหม คอประโยคทเราเขยนไวเมอคร เราอาจจะไดขอความบางอยางขนมา เชนเราไปเมองเกา หลงจากถายรปมาเสรจ เกดค าหลกวาการเปลยนแปลงเปนนรนดร ทกทมการเปลยนแปลง ประโยคนเดงขนมา เราจะเอาประโยคนเปนแกนเรองหลก

หนา 48 / 100

แลวคอยๆ ขยายเรองของเราไป ผมใหเราเลอกค าสบค า เปนกระบวนการ Creative writing ผมอยากใหเราเอาสกสามค าไวทสวนแรก เปนสามค าทรสกวานาสนใจทสามารถดงผอานเขามาในโลกของเรา อกสก 4-5 ค าอยตรงกลาง จะขยายประเดนหรอสงทเราจะขยายเปนแกนหลก สวนสองค าสดทาย เลอกค าใหญๆ ทขยประเดนใหชดเจน ท าใหเรองดนาสนใจหรอหกมม แลวตองหาความสมพนธวา จากสามค าจะกลายเปนหนงประโยคหรอหนงยอหนาไดอยางไร จากจดกลายเปนเสนสนๆ จากเสนสนๆ กลายเปนเสนยาวคอหนงยอหนา

สามค านสรางหนงยอหนาแรก อกหาค าสรางอกหนงยอหนาใหญหนอย และสองค าสดทายจะอยในยอหนา เราตองการสามยอหนาไมเกน 1 หนาเอ4 ในเวลาไมเกน 1 ชวโมง 15 นาท รวมเบรกดวย ใครอยากจะเขยนตรงไหนกได นคอดราฟตแรก แลวจะมกระบวนการพฒนาตอเนองอกนดหนอย กอนทเราจะพมพและพรนตเรองราวมาประกอบภาพจนเปนนทรรศการ แตรอบนอยากใหเปนการท างานระหวางมอกบความคดของเรา ไมจ ากดรปแบบ อยากจะเขยนอะไรใหญโตไดตามสบาย

(เขยนเรองดราฟตแรก – 1 ชวโมง 15 นาท)

กระบวนการถดไปจะส าคญมาก ใครเขยนเสรจแลว ขอใหจบคสองคน ชวยอานงานของเราใหเพอนฟงดวยการอานออกเสยง เพราะการออกเสยงจะเปนการตรวจสอบความคดของเราอยางหนง และในระหวางทาง จะเปนการตรวจทาน เรยบเรยงความคดของเราอกครงหนงไปดวย เวลาจบคกนสองคน ขอใหคนทเปนคนฟง ตงใจฟงงานของเพอน หลงจากทเพอนอานเสรจแลว อยากใหพวกเราชวยคอมเมนตงานของเพอนในฐานะผ ฟงหรอผอานหรอผ รบสาร เรารสกอยางไรบาง และฟงทงหมดแลว เกดแกนความคดหนงประโยควาอะไร สวนเจาของงานตรวจสอบความคดวา สงทเพอนบอกมาตรงกบสงทเราอยากจะสอสารหรอเปลา อาจจะไมไดออกมาตรง 100 เปอรเซนต แตมาในแนวนนหรอเปลา เพราะเราอยากมองดวาเราตองการสอสารเรองน แตงานของเราออกไหม

หนา 49 / 100

กระบวนการนส าคญมาก เพราะจะชวยสะทอนในฐานะผอาน ไมใชเจาของงานทอาจจะมมมมอง มตวตน ทเรารสกวาดมากเลยหรอยงดไมพอ แตอาจจะเปนอคตบางอยาง การใหเพอนชวยอานจะชวยสอบทานความคดเดม หลงจากฟงคอมเมนตของเพอนแลว ขอใหเราปรบปรงงานของเราเปนรอบทสอง เปนการอดต ขอใหเราเปดใจกวางรบฟงทกอยาง แตไมจ าเปนตองเชอทงหมด บางอยางอาจจะมจดยนวาอยากจะคงสงนไว ไมเปนไร แตบางอน คอมเมนตของเพอนอาจจะท าใหเราเหนแงมมทเราอาจจะไมเคยมอง หรอมความความรสกอะไรเพมเตม สามารถตดทอนหรอเพมเตมใหชดเจนมากขนได ในรอบทสอง อยากใหเรามเวลาคอยๆ อดต ส าคญมาก เพราะรางแรกยงหยาบอย ขอใหเราตดทอน เปลยนแปลง เพมเตม หรอใหบรรณาธการตวเองอกครง รางทสอง ถาใครมโนตบกหรอไอแพดมาจะพมพกได แตอยากใหใชตวใหญหนอย เพราะจะพรนตกระดาษประกอบภาพถาย เพราะคนนเราจะจดเปนนทรรศการของพวกเราทกคน แลวเดนอานรอบๆ ดวยกน (จบคกบเพอนตางพนท อานเรยงความรางแรกใหเพอนฟงและเพอนคอมเมนต – 1 ชวโมงครง)

เขยนชอเรองและชอผ เขยนดวยนะครบ ... สงงานภายใน 18.30 น. นะครบ

หนา 50 / 100

พกรบประทานอาหารเยน 18.00-19.30 น. (ชมนทรรศการ Photo essay – 5 นาท)

พฤหส: ถาอยากใหก าลงใจเพอนๆ กเขยนขอความบนโพสตอตแปะใหเพอนไดครบ ธระพงษ: ลองดของเพอนเราเหมอนทเราดเฟรม ใชเวลากบมน รปบางรปอาจจะมอะไรนอกเหนอจากเฟรมทถายออกมา มเบองหลงทอยขางนอกเฟรม ลองดครบ (ชมนทรรศการ Photo essay – 30 นาท)

หนา 51 / 100

ขอเชญทกทานเขามาในวงครบ กอนอนอยากจะขอแสดงความชนชมกบทกผลงานภาพถายและงานเขยน อยากใหทกคนปรบมอใหกบตวเอง เราใชเวลา 6 ชวโมงในการเขยนงานและถายรป เปนการใชเวลาจ ากดมาก แสดงใหเหนวาทกคนท าได หลายๆ ผลงานนาชนชม แตเหนแววทจะพฒนาตอไปได

หลงจากเสรจกระบวนการ ผมอยากจะชวนใหทกคนไดทดลองสอสารสาธารณะ เอาภาพถาย 5 ภาพ หรออาจจะเปนภาพปกบวกกบงานเขยนลองโพสตลงในเฟซบก แลวลองเชคปฏกรยาวามคนคอมเมนต กดไลค กดแชรมากนอยแคไหน เพอจะดวาสงทเราคดมผลตอสาธารณะอยางไรบาง และอยากชวนใหพวกเราชวยตด #สอสารสรางสรรคเพอการเปลยนแปลง #โครงการผน าแหงอนาคต ทดลองการท างานสอสารสาธารณะดวา จากงานภาพถายและงานเขยนของเรา จะมผลกระทบตอสงคมอยางไร นเปนเรองเลาเกยวกบชมชนแบบหนง แคชวงเวลาเดยว อาจจะไมถกตองทงหมด แตเปนความเหนของเราทเปนพลเมอง ไมวาจะเปนคนใน คนสงขลาเอง เพอนจากพงงา หรอคนนอกทเขามามองในชวงเวลาหนง อาจจะไมไดสะทอนความจรงทงหมด แตสะทอนความจรงในแงมมหนงออกมาได จรงๆ แลวเราอาจจะกงวลวาตองเขยนชมเชยดงามไปหมด ผมรสกวาไมจ าเปน แลวแตความรสกทเราปะทะมา อาจเปนเรองการตงค าถาม เสนอมมมองใหม หรอวพากษวจารณกได เปนเรองธรรมดา ถาเรามชมชนททกคนชวยกนดแล สอดสอง ชวยกนแสดงความคดเหน อาจจะน าไปสการเปลยนแปลงได นอาจจะเปนตวอยางหนง

โดยกระบวนการจบลงแลว แตสงส าคญอยางหนงเวลาเราจดกระบวนการเรยนร จะท ากนเองหรอไปจดใหกบนองๆ เยาวชนหรอผใหญ กระบวนการทส าคญมากคอกระบวนการใครครวญสะทอนคด พอท าเสรจ ตอนเราท า เราจะอนกบประสบการณนน อาจจะไมไดถอยตวเองออกมาเปนผมองกระบวนการ หลายคนเปนวทยากร เปนคร อาจมไอเดยบางอยางทเอาไปปรบใชกบกลมนกเรยนของเรา เยาวชนของเรา ผมอยากจะใหเราลองสะทอนกระบวนการนดหนอย โดยมโจทยเลกนอย วาสงทเราท าในภาคเชาคอเรอง Creative photo มกระบวนการนดหนอย ไมไดมาถงแลวใหถายรปเลย อยากใหเราทบทวนกนในกลม ลองล าดบวา แตละเครองมอ วทยากรใชกระบวนการอยางไร ล าดบขนตอนอยางไรกวางๆ อาจจะท าใหเราร าลกและจบไดวา

หนา 52 / 100

กระบวนการกอนจะไดผลงาน คอ process ส าคญไมนอยกวา product เขาท าอยางไรถงจะน าไปสผลผลต กระบวนการเรยนรไมใชมาถงแลวถายรปหนงรป ไมได ตองมการออกแบบกระบวนการ หรอแมแตงานเขยน ผมตองการงานเขยนหนงหนา สามยอหนา เขยนเลย จะงง ตองมกระบวนการ ลองดวา Creative photo กบ Creative writing ใชกระบวนการอะไร เสรจแลวมสามค าถามทอยากใหคยในกลมยอยคอ

หนง เราไดเรยนรอะไรจากกจกรรมน มการเรยนรอะไร อาจจะเปนมมมอง ทกษะบางอยาง สอง ในการท างาน เราตองใชทกษะในเรองอะไรบาง ทกษะการถายรป เขาหาคน การสมภาษณ การแกไขปญหาเฉพาะหนา สาม ทงหมดเลย เรามไอเดยทจะประยกตใชกจกรรมกบงานของเรา กบกลมทเราท างานอย หรอเนอหาทเราท างานอยไดบางไหม ไมตองเหมอนแบบน แตอาจจะปรบโจทย กจกรรมเอาไปใชได

อยากใหคยเปนกลมเลก 4 คน จบกลมกนตามสบายเลย (จบกลม 4 คน คยกนสามเรอง หนง ไดเรยนรอะไร สอง ตองใชทกษะอะไรบาง สาม จะเอาไปประยกตใชในงานหรอเรองทท าอยอยางไร – 25 นาท)

พอหอมปากหอมนะครบ กลมไหนเสรจแลวรบกวนเปดวงใหญนดหนง คดวาการแลกเปลยนในกลมยอยของเราคงมสงทนาสนใจ กอนจะแยกยายจากกนไป มกลมไหนทคดวามประเดนนาสนใจ เปนประโยชนกบเพอนๆ ลองขยายแลวโยนลงมากลางวง เพอนๆ จะไดเรยนรไปดวย มกลมไหนอยากจะแบงปน เราเหนกระบวนการอะไรในวนน

หนา 53 / 100

ผเขารวมชาย: อนดบแรก หลงจากคยในกลม สวนถายรป จรงๆ เปนคนถายรปในชวตประจ าวนอยแลว ถายรปรานกาแฟเพอท าคอนเทนตในรานอยแลว แตพอมโจทยวาตองถายภาพเมองเกา เราปนจกรยานผานทกวน แตไมเคยสงเกตรายละเอยดเลกๆ นอยๆ วนนเหมอนปลดลอกอกขนในการถายรป ตองหดมองอะไรละเอยดออนมากขน เหนอะไรในมมทตางไป สวนเรองงานเขยน ถอวาเปนประสบการณใหมในการเขยน เพราะไมชอบเขยนอะไรยาวๆ คาดวาไดไปประยกตใชแนนอน เพราะทรานเพงไปจดทรปในไรกาแฟ แตดองงานอย ไมเขยนสกท ไดประโยชนมากๆ จะลองกลบไปเขยนด แลววาจะลองโพสตตวนดดวย ผเขารวมหญง: เมอเชาเราเรยนเรองมมมอง การมอง แตโดยสวนตว ตอนท ากจกรรมเรองมมมอง กลบรสกวาเราก าลงเรยนรเรองการฟงคนอน มความรสกวาการเปดมมมองคนอนคอการฟงคนอนนนเอง เวลาท างานเราฟงแตเสยงตวเอง คดแตวาตวเองจะท าอยางน แตการฟงคนอนบางจะท าใหเราไดเหนอะไรทกวางขน สวนกจกรรมภาคบาย การถายรป การเขยนคอสมองเราเลย เวลาคดงาน จะฉกไปหมดเลย แตเมอไหรทเราไดลสตลงมา แลวสกดออกมาวามค าไหนทจะเลอก งายตอการจดระบบความคด นคอวธจดระบบความคด ชวยท าใหเราคดอะไรไดงายขน กวางขน เปนวธการทมหศจรรยมาก มนเขยนได ผเขารวมหญง: ตอจากไผ ในกลมคยกน ทกคนหนมาชรปนแลวพดวา มรปทมองแลวเหนแบบนไดจรงๆ หรอ ถาเราไปอยตรงนแลวจะถายรปแบบนไดไหม ตนเตนกบรปน เหมอนมสปอตไลตสองมา สวนตวเองไมเคยคดวธมองเรองแสงเรองเงา ตอนฟงกอนถายรป ตนเตน แตไปเจอเขาจรง เราท าไมได พอมาเหนรปน แปลกใจมากวาท าไมเหมอนสปอตไลตสองไดขนาดน ท าใหเหนมมวา ทกษะพวกนนาจะฝกได อกอยางหนงคอ ถาเราเอาไปใชในงาน นอกจากเรองถายภาพแลว ท างานกบเดกและเยาวชนในหมบาน การฝกทกษะอนๆ ใหนองๆ ถาเราล าดบดๆ จะท าใหคนทท าไมได ท าไดงายขนมา เพราะวนนดการล าดบกอนจะใหเราถายรปและเขยน ฝกแบบไมตองมพนฐานมาก ท าใหรอยเรยงและมโอกาสท าไดขนมา

หนา 54 / 100

ผเขารวมชาย: ตนเตนครบ ส าหรบผมไดสองอยางคอการสอสารทางตรงกบทางออม คนเปนครจะรอยแลววาการสอสารส าคญมากกบผ เรยน มครหลายคนแบบสอนอยางเดยวไมมองนกเรยน และครจะเปนแรงบนดาลใจใหกบเดกวาวชานจะชอบหรอไมชอบ การสอสารวนนท าใหเรารวามมมองไหนทเราจะเลอกใชกบเดก โดยเฉพาะภาพถายจะเปนการสอสารทเดกชอบมากกวาตวหนงสอ ยงสถานททเราถายเองจรงๆ นกเรยนจะสนใจเปนพเศษ ภาพถายวนน ไดไอเดยไปหลายๆ อยาง เปนวธใหม เราไมเคยใสใจรายละเอยดเลกๆ นอยๆ เลย ผมมาสงขลาบอย แตหลายภาพเพงเคยเหนครงแรก เชอวาภาพเหลาน ถาเรามาเดนจรงๆ เราอาจจะไมสนใจเกบไปอก แตมมมองวนนท าใหเราเหนเรองเลกๆ นอยๆ ในบานเรา เปนวฒนธรรมทสวยงามจรงๆ ถกยกมาใหคณคา ถาสถานทเหลานนรบรไดคงจะดใจทมคนแอบเหนมมมองทคนอนไมเคยมองเลย พฤหส: มใครรสกวาเปนกระบวนการทกาวขามตวเอง เปนกระบวนการทไมถนดแตเราไดลองท า ผเขารวมหญง: อนดบแรก คดวาตวเองเปนผชมอยางเดยว ถาไมไดเขากระบวนการน มกจะถกวาถายอะไรมา ไมรเรอง เอาแบบงายๆ ตวเองคงไมสามารถใชเครองมอนแนนอน แตพอมาฟงแลวท าแตละขนตอน เขาใจ งาย และท าได วนนไดลอง กาวขาม เมอกอนสงสยวา คนถายรปท าไมจะตองชอบมดไปทตนไมเตมๆ ตองไปหาซอกของเขา แตวนนตวเองเหนแกวกาแฟ อยากจะยองๆ มดลงไปถายบาง สะใจตรงน ไดลองท าด พอเหนในหนาจอเราแลว รสกเขาทานะ อนดบแรกมนสวย พอดๆ แลว เรมเชอมโยงกบบางอยางทเปนเรองราวทอยขางใน พอยงมาด เขาใจเลย เคยไปเหนทเชยงใหมครงหนง มคนหนงนอนเพอจะถายดอกกหลาบอยางเดยว แตไมไดเหมอนทเราถาย วนนเขาใจโมเมนตนนแลว

อยางหนง ไมเลนเฟซบก เปนคนกลวการเขยนมาก ทงๆ ทอยในสายอาจารย และเขยนไดแตสงทอยในกรอบ ทอๆ แตวนน ท าใหเหนวาการเขยนงาย เรมจากค ากอน แตอยทเรารอยมน พอเรมเขยน กรสกวาอยในกรอบของนกวชาการ สงสยวาปาเพอเจอไหม พอเราอานของคนอน ตรง ใส มชวตชวา แตของเราจะออมไปถงไหน ถามตวเองวาท าไมเขยนตรงๆ ไมไดหรอ เปนสงทตองคนตอ และเรามจดบกพรองคอเราไมไดเปนนกอาน อานนอยไปหนอย ชวงหลงเราอานแตสงทอยในสายอาชพเรา คลงค าไมมเลย หนไมพนค าทเราคนๆ เราจะเอาไอเดยไปใชแนนอน เพราะสายวชาเปนเรองชวต เวลาเราใหงานเดก เราจะไมเอาตวอกษรมาเกยวของ เทอมทแลวพยายามหารปภาพมา แตเขาใจเลยวาเดกวยนกศกษาชอบ มการมอบหมายงานทปงในหว แลวไปปงแกวกาแฟ แตจะโยงอะไรใหกบเดกไดเรยนรทกษะชวต ขอบคณทท าใหคนเครองมอการสอสารทถกจรตกบเดกยคน ผเขารวมหญง: คดเหมอนกบทพกบคด บอกตรงๆ ตงแตเมอวานคอ ไมชอบวชานเลย เปนงานเดยวทไมเคย

หนา 55 / 100

สงตวเองเรยน พไมตรสงไปไหนไปหมด ฟงภาษาองกฤษไมถกกไป แตวชานไมเคยคดจะกระตอรอรนและออกไปเรยน ตงแตเรยนมาเมอเชา การเลอกรปภาพ เดนด บางภาพพอลกขนมามาเหน สะกดใจเรา ใชตวเรา และวธการจะเขยนอยางไร ถายภาพอยางไร รอนกทน เพอจะเรยน

อยางแรกไมชอบถายภาพทงตวเองและคนอน เวลาเพอนถายแลวไมสวยอยามาถาย แตวนนภาพถายตวเองสวยทกรป พอใชเรองกระบวนการเขยน จากวงกลมทงสามวง แลวเอาสงทเราเหนมาตงตนวาคออะไร พอท าเปนสามชองแลวเอาค ามาเรยบเรยง มานกถงสงทเหนแลวเรยงเปนเนอหา แตเขยนเสรจแลวเอาไปใหใครด หนรแลววาใครพอจะชวยได มาหาพกอน เพราะหนรวาคนนนาจะเกงในเรองการเขยน คอมเมนตไปคอมเมนตมา สดทายอาจารยยงไมไดดเลย เปนคนไมชอบเขยน แตชอบแบงปนของคนอน ชอบอานของพไมตร 15 ตอนสนาม อานทกคน และชอบอานทเขาโพสตเฟซบก แตไมชอบเรองไรสาระ

หลงจากน เราจะกลบไปท าในสวนของการเขยน อาจจะมการบานตอ หนงเดอนพวกเรามากน 12 คน ตองสงการบานเดอนละหนงครง มสญญาวาหลงจากเราไปเจออะไรมา โดยใชวงกลมทงสามเปนตวตงตน เพอสอสารเรองการท างาน พวกเราจะตองมงานทงหมด 12 เรอง ผเขารวมชาย: ผมจบชางไฟฟา ผมอานหนงสอหลายเลม เขาวาพวกชางจะคดตอวงจรได เลยคดตามแลวรเรอง แตทเคยคดและเคยท ามา อนนนเหยยบใหจมไปเลย เพราะเราไมเคยเรยน เขยนเอาเอง อยากเขยนแบบนนกเขยนไป เคยเขยนหนงสอดวยนะครบ เคยพมพหนงสอ พนเลม ขายไดยสบเลม ทเหลอแจก ไมมใครซอ

แตผมคดวามหวใจส าคญสองสามเรองทท าใหเราสามารถเรยนรไดมากคอ เรองภาพทเราเคยอบรม เขาจะบอกวาตงอยางนนะ จ าไดไหม แตวนนไมไดสอนอะไรเลย แตเรารสกวาเราพถพถนในการถายรปเพมขน กบมมมองทคดเอา จากแตกอนทเขาบอกใหมจด 4 จด แตวนนใชความรสกในการดภาพแทนเทคนค เปนการเปลยนวธคด

สอง เรองการเขยน เดมเราจะเขยนแบบตงธงมาแลว วาจะเขยนดารฐบาลเรองน แตผมไมเคยถกเรยกตว เวลาผมจะเรมตนเขยน จะมธง วาจะดาใคร แตวนนไมใช เขยนเพอสอสารกบสงคม เลาเรองราวมากกวา แตเรองเลาของผมมเยอะ เลยท าใหเราปรบเปลยนมมมอง วธคด ใชความรสกลกๆ ในการท าเรองน

สาม รอบนทมทมาเปนนองๆ คนแถวสองในพงงาเกอบทงหมด ก าลงจะขน สวนพวกเราก าลงจะไป เราคดในใจวา ไมเปนไรหรอก งานสอ พวกหลกไมตองท าหรอก แตจรงๆ พวกหลกไมเขาทา ท าไมเปน เลยคดวาคมทมา แมจะมขอจ ากดหลายอยางมาก เมอวานผมอยภเกต สมมนาใหญระดบชาต เปนเจาภาพ และเพอนจะใหไปชวยทกรงเทพฯ ใชโทรศพทแทน

อยากจะบอกอกเรองหนงคอ ขณะนมนไดยกระดบการสอสารของพวกเรา วชาพวกนจะใชประโยชนกบสงคมไดเยอะ มชองทางเยอะมากทจะสอสาร ไมใชแคเฟซบก

หนา 56 / 100

พฤหส: คดวาคงจะไดเหนหลายๆ แงมม ชวยกนเตมแงมมนนนไป เวลาเราไดสะทอนเพอน แงมมบางแงมมอาจท าใหเราเหนความลกซงและไดประโยชนรวมกนมากขน โดยหลกวนนเปนแบบฝกหดอยางหนง วธการสอสารท าไดหลายรปแบบ เครองมอบางอยางอาจจะเหมาะกบบางสถานการณ บางคนอาจจะเคยเรยนมาหลายครงแลว วนนอาจจะเรยนอกวธหนง บางคนอาจจะรสกไมถนด ตองกาวขาม บางคนท าแลวอาจจะไมชอบ แตผมอยากจะทาทายพวกเราใหกาวออกจากพนทปลอดภยของตวเอง งานทเราคนเคย ชอบ ถนดอยแลว ลองทงไปบาง แตเรยนรใหม อาจจะท าใหเราเหนแงมมบางอยางทเราไมเคยมอง ถอวาไดลองแลวไมชอบ ไมเปนไร เพราะเราไดลอง อาจจะท าใหเรามเหลยมมมมากขน

ผมคดวาการเขยน การถายรป การสอสาร คอการตอส พวกเราทเปนนกรบ อยในหนางาน จ าเปนมาก ถาเรามเครองมอทหลากหลาย จะท าใหเราสามารถตอส ในสนามรบไดอยางมชยมากขน ถาเราสะสมเครองมอใหหลากหลาย แลวใชใหเหมาะสมกบสถานการณ จะชวยมาก วนนเราใชเวลาประมาณหนง พสจนใหเหนวาทกคนสามารถท างานเขยน ถายรปได ถาเรากลบไปท านทรรศการชมชนสงขลา พงงาแหงความสข เปนเลาเรองชมชนของเราในอกมมมองหนง ดวยพลงของคนตวเลกๆ ทมาชวยกนประกอบ ลองนกวาถาเปนหอประชมโรงเรยน ใหเดกๆ ชวยกนเขยนเรองราวของชมชนเขา เมองของเขา แลวถายรปออกมา หรอคนเฒาคนแกเขยน ฝกเวรกชอปกนสกวน ถายรปแลวเขยนมาด ผมคดวาจะเกดชวตชวา เกดความรกในชมชน หรอส านกพลเมอง สรางไดผานกระบวนการสอสารเชนเดยวกน

ผมคดวาในแงกระบวนการ นาจะปรบใชใหเขากบหนางานได ขอบคณทกคนทตงใจเรยนร กาวขาม และสรางผลงานนาประทบใจทกคน พรงนเราจะท าคลปวดโอ เรยนรการสอสารผานงานวดโอไดอยางไร จบการอบรมวนทสอง 20.50 น.

หนา 57 / 100

การอบรมวนทสาม (30 มกราคม 2562) 08.30 น. เรมการอบรมชวงเชา ธนาวฒน: วนนเราเขยบจากภาพถายเปนวดโอคลปสนๆ ผานการตดตอบนมอถองายๆ แตกอนจะเรม อยากใหทกคนนงสบายๆ หลงตรงๆ ลองหาทานงทเรารสกวามคนมาผลกเราทางซายและขวาแลวไมลม มเวลาใหประมาณ 3 นาท อยากจะเชญชวนทกคนกลบมาอยกบความรสก ความคด ปจจบน ณ ขณะนสกคร ปลอยภาระความกงวลใจ ความคดทเปนอปสรรคตอการเรยนร กลบมาเตรยมตวเตรยมใจ รางกาย ความรสกทจะเรยนรในวนน อยากใหนงตรงๆ หายใจเขาลกๆ หายใจออกยาวๆ สกสามครง แลวคอยๆ หลบตาลง ... ลองคอยๆ ส ารวจรางกายด สวนไหนทเกรงอย คอยๆ ขยบใหรสกวาผอนคลาย ... ควเราขมวดอยไหม ตา จมกปาก หวไหล กระดกสนหลง กน เทา นว ลองคอยๆ คลายดชาๆ รบรลมหายใจสกครหนง เราเคยส ารวจไหมวาเราหายใจแบบไหน หายใจสนหรอหายใจยาว ลมหายใจทเขาไปในรางกายสนสดทไหน ... คอยๆ หายใจเขาลก หายใจออกยาวๆ สกสามครง แลวคอยๆ ลมตา หายใจเขาลกๆ รบเอาความรสกด หายใจออกยาวๆ เคลยรสงทท าใหเรากงวลใจ ... ยนดตอนรบเขาสวนทสาม เชาน ความรสกทเกดขนกบเราคออะไร ... ชวยมองดวารปทวางอยบนพน รปไหนแทนความรสกของเราในเชานมากทสด ... เดนดไดนะครบ ... ถาเลอกไดแลวกลบมานงทเดม (เดนเลอกภาพแทนความรสกของตนเองในเชาวนน – 2 นาท)

อยากจะใหไดถายทอดความรสกของเราใหเพอนฟง ใครอยตรงขามกบทาน คอคทเราจะแลกเปลยนกนในเชาน วธการคอไปถงแลว ชวยเลาใหหนอยวาภาพนแทนความรสกอะไรของเรา สนๆ

หนา 58 / 100

(จบคกบคนทนงตรงขามเลาวาภาพแทนความรสกของเราในเชาวนนคออะไร – 5 นาท)

ชวนทกคนชรปใหดหนอยครบ หาพนทเปนบานของตวเอง เราจะเลนเกมทกระตนความคดเพอไปใชในงานวดโอ กางแขนนดหนงเพอไมใหใกลกบเพอนครบ เกมนมชอวา “ตลาดแตก” ใชความรสกแวบแรก เราเลอกอะไรมา ผมจะชวนพไปตลาด ไปซอผลตภณฑบางอยาง ใหคดยหอหนอย เมอคดไดแลว ใหกระซบบอกคนขางๆ วาเราเลอกแลว แลวกลบมาบานตนเอง เชน ผมไปตลาด ไปซอผงซกฟอก นกถงยหออะไรทมอยแลว ผมไปตลาด ไปซอผงซกฟอก ขนตอไป ผมจะเดนไปรอบๆ แลวจะบอกยหอ เชน ถาบอกวาบรส ใครเลอกบรส ใหมาตอหลงผม สงเกตวายหอจะบอกชวงอาย “ยหอแฟบ, บรส, เปา, โอโม” ถาผมพดวาตลาดแตก ใหวงกลบไปบานตวเอง ใครชาจะเปนคนเดนตลาดแทนผม ทกคนเขาใจกตกานะครบ ไปตลาดครบ ไปซอบะหมกงส าเรจรป ยหอ “ชางนอย, ไวไว, มามา, นชชน” ตลาดแตกครบ ไปตลาด ไปซอปลากระปอง ยหอ “ตราไกอาย า, ตราเพชร, สามแมครว”

เชญนงลงครบ อยตรงไหนนงตรงนน ตอไปเอาความรสกปงแวบ แตจะเขยบไปทงานของเรา เปนตวเรามากขน มเวลา 30 วนาท คดวามประเดนหรอปญหาอะไรทตวเราเองอยากเหนการเปลยนแปลงใหดขน การเปลยนแปลงนเปนอารมณทเรารสกวาไมโอเค เปนปญหา และเราอยากจะเหนปญหาหรอประเดนนดขน อาจเปนสงทเราสนใจ หรอขบเคลอนอยในพนท หรอเปนประเดนเลกๆ นอยๆ กได ลองคดในหวของตวเองสกคร ตอไปผมจะแจกกระดาษโพสตอตใหคนละหนงแผน ถาเราตองเลอกมาหนงอนทเราอยากจะท างานกบมน ชวยเลอกและเขยนลงไปในโพสตอต แลวอธบายวาท าไมเราถงสนใจประเดนน (เลอกประเดนทสนใจหนงเรอง เขยนบนโพสตอตพรอมค าอธบายสนๆ – 2 นาท)

หนา 59 / 100

ตอไป จะใหทกคนประกาศประเดนทเราสนใจและท าไมเราถงสนใจ อานทเราเขยนลงไป ไมตองอธบายเพม ประเดนการกระจายถอครองและกระจายทดน เพราะประชากร 15 ลานคนยงไมมทดนท ากน อก 3 ครวเรอนมปญหาทดนทบซอนกบรฐ รฐคอยแตเออใหคนรวย ไมสนใจวถชมชน ทดนเกน 50 ไรมแค 1.8 แสนฉบบเทานน ประเดนปญหาเรองการจอดรถ จอดในทหามจอด จอดปดทาง จอดขวางหนาบานคนอน รอยวามคนเขาออก การใชไฟฉกเฉนในการจอด เปนเรองคอมมอนเซนสมากกวาจะเปนปญหา เปนเรองทมกฎหมาย มขอรบรรวมกนของสงคมอยแลว แตยงเกดขนจนเปนเรองธรรมดา ประเดนอาหารทะเลปลอดภย เพราะอาหารส าคญส าหรบทกคนและจะน าไปสการดแลสงแวดลอมไดในอนาคต ประเดนบรบทบาทของคนในชมชน เหมอนกบการเลาสกนฟงหรอฟงคนอน นาจะเปนทางเลอกหรอจดเรมตนทจะชน าบางอยางใหเราได การพฒนานกศกษา ทกวนนอาจารยมหาวทยาลยจะตดตอกบขางนอกเยอะมาก จนไมมเวลาสอนหรอเจอนกศกษา การจดการภยพบต ตองการใหทราบขอมล การจดการภย และวธการกอนเกดภยวาตองท าตวอยางไร และหลงเกดภย เราตองปฏบตอยางไร เรองเยาวชนกบทางรอดของวฒนธรรมอาหารพนบาน ท าหนงสอการตนทองเทยวของเมองเกาสงขลาทมแผนทอยในนนดวย สนใจงานศลปะ การท าหนงสอ ดหนง ใหทกคนท าแลวมาแลกเปลยนกน ผมวาจะเปนการชวยตอเตมความร และปะชนความรสกบางอยางของกนได การจดการหาดสมหลาทงระบบ ตอนนมคนท า แตยงขาดอาสาสมครเขามารวม เรองปญหาขยะในโรงเรยน เนองจากสวนใหญตองเผาท าลาย สรางมลพษทางอากาศ เรองความรวมมอ เนองจากปจจบนคนของเราคดตาง คนทมฐานะหนอยจะแบงแยกจากคนมฐานะดอย อยากจะไดความรวมมอใหเขากนใหได สนใจประเดนหนาทพลเมอ ถาทกคนรหนาท ปญหาสงคมจะลดนอยลง สนใจเรองพนทธรรมชาต พนทการเรยนรทกชวงวย เพราะตวเองท างานกบชมชนชนบทอยแลว เรองวถชมชน ท างานดานนอย และจะน าไปใชไดจรง

หนา 60 / 100

ผมสนใจเรองการมสวนรวมในการพฒนาเมอง เพราะการพฒนาเมองในปจจบนเปดโอกาสใหพลเมองเขาไปมสวนรวมนอยมาก ผลกคนออกมากกวาจะรวมคนเขามา เปนเพยงพธกรรมแคนนเอง แตเราอยากจะใหคนเมองเขามาออกแบบและจดการบานเมองตวเองตอไป เรองปญหาทดน ใหสทธผ เดอดรอน ... เพอใหรวาตวเองไดครอบครองพนทผนนนแลว เรองพฤตกรรมการเทยวกลางคนของวยรน บางทอาจจะสงผลหรอไมสงผลตอสงคมกได เรองเศรษฐกจของเกษตรกร อยากเหนความเปนอยของคนฐานรากทมนคงและยงยน สนใจเรองการสอนของคร เกยวกบวธการสอนของครแบบเดม อยากใหปรบเกยวกบการสอนแบบหลากหลายมากขน ปรบกระบวนการการคดใหเดก ครตองฟงเดกใหมากขน เปดมมมองความคดใหกบเดก หรอใหเดกฝกคดนอกกรอบ เรองการพฒนาแกนน ารนใหม อยากใหเยาวชนมความส านกรกบานเกด ถาทกคนรกบานเกด จะอยากใหบานเรามความสข เรองพลงงานสะอาด จนตนาการพลงงาน เพราะมความรสกวาเรองพลงงานจะคดแคการเอาธรรมชาตมาท าพลงงาน แตไมเคยคดอยางอนทมจนตนาการแบบการตน บางทพลงงานตองอาศยจนตนาการดวยครบ เรองอาหารสด สะอาด ปลอดภย ไรสารพษ เพราะคนในครอบครวหรอคนแถวบาน มปญหาเรองสขภาพกนมาก อยากใหทานอาหารปลอดสารพษ ปลกผกกนเอง เรองภาวะพลเมอง การขบเคลอนการเปลยนแปลงการมสวนรวมพฒนาของเยาวชน เพมศกยภาพความคดกลาท าของเยาวชนรนใหม สนใจเรองอาหารปลอดสารเคม เราจะมนใจไดอยางไรวาอาหารททานทกวนน ปลอดสารเคม เพราะคนเปนมะเรงกนเยอะ แมกระทรวงมการตรวจสอบแลว แตเราไมมความมนใจ ขนาดทคนปลกผกยงไมรเลยวาพนททเขาปลกเคยฉดสารเคมไหม เพราะทกอยางถกฝงในดน เขาอาจจะเคยฉดเมอ 20-30 ปทแลว อกคนหนงไปท าแลวบอกปลอดสาร แตสารเคมยงตกคางในดน สนใจเรองผสงอาย เพราะยางเขาวยสงอายแลว รสกวาชมรมผสงอายในประเทศไทย จะเอาผสงอายมาบาตอนแกเยอะ แตวาสตแตกตอนแก จรงๆ ผสงอายยงท าอะไรไดอกเยอะ สมองทสะสมประสบการณทดยงท าอะไรไดอกเยอะ อยากจะท าตอเนองคอ เรอง young citizen และ senior citizen นาจะมโครงการดๆ ใหตอเนอง เรองของรถก ชพกภย ไดชวยชวตยามฉกเฉน คดวาทกคนคงมโอกาสไดใช สนใจเรองความกระตอรอรนในหนาทและการเสยสละเพอสวนรวมดวยใจ อยากปลกฝงใหเยาวชนเปนรากฐานในการพฒนาตอไป สนใจเรองการตรงตอเวลา เนองจากเรารบผดชอบและเกยวของกบเรองเวลาเยอะมาก เปนคน

หนา 61 / 100

ประสานงาน จะใสใจเรองนและทมเท พฤหส: ผมรสกวาในแงของเราในฐานะพลเมองของเมอง ของสงคม รสกวาแตละคนมประเดนทตวเองสนใจและอยากเหนการเปลยนแปลงทดขน เหนพลงวาถาประชาชนทกคนไมไดคดแตเรองท ามาหากนของตวเองใหรอดไปวนๆ แตมความคดความเชออยากเหนสงคมดขน ในฐานะทเราเปนพลเมองตวเลกๆ คนหนง จะสามารถจดไฟคนเลกๆ ทสรางการเปลยนแปลงทอยางนอยเราท าอะไรบางอยางไดดวยตวเอง ถาส านกพลเมองแบบนมกบพลเมองทกคนได จะสรางพลงมหาศาลมาก ในแงทสามารถเชอมโยงแลวไปกดดน สรางการเปลยนแปลงในเชงระบบ โครงสราง หรอกฎหมายบางอยางได ถาทกคนไมไดเพกเฉยตอปญหารอบๆ ตว แลวปลอยใหเปนหนาทของรฐ จะเปนพลงทนาสนใจและส าคญมาก ถาคอยๆ สรางใหมพลงมากขนและสอสารออกไปสสงคมมากขน หรอท าใหคนอนทยงไมคอยตนตว อาจจะรสกวาตวเองมพลง ท าอยางไรใหเขาเขามามสวนรวมสรางการเปลยนแปลงนได นเปนหวใจชเปนชตายชะตาชวตของบานเมองและสงคมตอไป วาเราจะปลกพลงของพลเมองใหตนขนมาไดอยางไร ยงตนขนมามาก รฐทมอ านาจจะตองยงรบฟง ยงสนองตอบตอความตองการของพวกเรามากขนเรอยๆ

ถาทกคนคดวาเปนหนาทของคนอน เราจะพายแพอยางแนนอน เลยเปนทมาวาเราอยากจะท างานเชงประเดน อาจจะไมใชเรองแอคชน แตท าอยางไรจะสรางความสนใจใหคนอนเขามามสวนรวมกบประเดนไดมากยงขน เพอจะน าไปสการกระท าหรอความเปลยนแปลงบางอยางในประเดนนนๆ เลยคดวาเครองมอวดโออาจจะเปนเครองมอทส าคญ เพราะเปนยคทเปลยนไป ทกคนสรางวดโอเองได เทคโนโลยอยในมอเรา เมอกอนตองพงนายทนชอง 3 5 7 9 แตตอนนทกอยางอยในมอพลเมอง การสอสารอยในมอพลเมอง จากประเดนทเราสนใจรวมกน เราจะสามารถสรางการสอสารบางอยางใหคนตระหนกถงความส าคญของเรองน เปดพนทและสรางการมสวนรวมใหผคนมากขน การสอสารในวนนจงเปนสะพานส าคญในการเปดพนทใหคนเดนเขามา

หนา 62 / 100

ธระพงษ: วนนเราจะท าคลปวดโอ จะเปนงานกลม เรยกวาเปนพนทการทดลองเลาบางอยางทเรามรวมกน แลวคอยไปหาสถานท ผมอยากจดกลมตามประเดนทพวกเราสนใจ แตอาจจะไมตรงเปะ ลองมาดกนวา ถาแบงเปน 6 หมวด มอะไรบาง ชวยๆ กนด ถาทกคนไมเหนดวยชวยแยงได

เทาทฟงมา ทจบตองไดรวมกน คอ หนง ปญหาเรองทดนท ากน สอง ความมนคงและปลอดภยทางอาหาร สาม การศกษา อาจแบงเปนเรองของคร เดก ระดบอดมศกษา เรองพนทเรยนรการศกษาในชมชน ในระบบ นอกระบบ ส เยาวชน วยรน อยากท าใหเขาพฒนา ตนร ไดท ากจกรรม ซงอาจจะเชอมโยงกบชมชนหรอเมองกได แตเรายดเยาวชนเปนหลก หา สงแวดลอม มเรองหาด เรองขยะ พลงงานสะอาด รวมถงภยพบต หก เมอง มเรองของชมชนดงเดมทบางคนท าอย การจดการเมอง การจอดรถอาจจะไปอยในเรองเมอง

สวนหนาทพลเมอง ทกคนพดถง แตเนองจากเปนค าใหญ กวางมาก จรงๆ แลวอาจจะครอบคลมประเดนเหลานอยแลว

อยากใหชวยดวาอนไหนโอเคแลว พอจะจดกลมกนได หรออนไหนทรวมกบอนไหนไดบาง ผเขารวมหญง: บางเรองอาจจะเปนเรองเลกๆ กวาหวขอทเราขมวด เลยตกไป ทงทผลกดนใหเกดการเปลยนแปลงได เชน เราพดเรองการมสวนรวม อาจจะเปนตวผลกเรองการพฒนาเมอง การศกษา โดยสวนใหญเวลาเสนอยอยๆ เวลาขมวดจะไดหวขอประมาณนทกครงไป จะท าอยางไรใหประเดนเลกแตแหลมคม แลวบาดหวใจอยในสงคม ไดออกมาเขยอนบาง ไมอยางนนจะไปหลบอยในประเดนใหญๆ เชน การศกษา มหลายยอยๆ ทจะบงบอกถงการเปลยนแปลงไดดเหมอนกน ผเขารวมชาย: เรองหนาทพลเมองคอค าใหญมาก เรองการศกษา เยาวชน ทกเรองเปนเรองหนาทพลเมองหมดเลย ผเขารวมหญง: ถงบอกวาค าเลกๆ ทนาสนใจ เชน วนย การตรงตอเวลา เปนบางอยางเหมอนกน หรอการมสวนรวม บานเราเอาการมสวนรวมมาท าใหกด ใหสน ใหเรว แตจรงๆ แลวแตกออกเปนสายสมพนธ เปนอะไรไดอกเยอะ ธระพงษ: หวขอใหญมหลายประเภท ประเภทแรกเปนสถานท อกอยางหนงคอการมสวนรวมทเปนเชงการกระท า

หนา 63 / 100

ผเขารวมหญง: หรอการจอดรถ เปนปญหาใหญของเมองทตองเปลยนแปลงแกไขหลายอยาง รสกวาพอประชมทกครง เราท าใหสงเลกๆ ธรรมดาสามญทจะมพลง ตองสญหายไปภายใตประเดนเกาๆ ทกทไป ธระพงษ: ในวดโอ จะไมเลาเรองใหญ แตเลาเรองเลกๆ ททกคนจบตองได แตผท าตองเขาใจวาสะทอนไปสเรองอะไร กระบวนการจะน าไปหาจดเลกๆ เหลานเองในการเลา แตตอนนเราขอภาพกวางกอน วาเราจะมงไปสอะไร ผเขารวมชาย: เรองเมอง อาจจะมยอยๆ เปนเรองทจอดรถ การมสวนรวม พฒนาเมอง ชมชนเมอง กวากนไป ธระพงษ: จรงๆ แลวเราจะถกแบงเปน 6 กลมตามความสนใจของวงเรา เราหากอนวาสงทเราสนใจ พดถง 6 กลมเราจะเดนไปตรงไหน หากลมรวมกนเลยครบ จะยายกได ถอวาเปนพนททดลองท าทเราจะไดเลารวมกน สดทายเราตองท างานกบคนอนทคดไมตรงกบเรากได “สงแวดลอม, การศกษา, ทดน, เมอง, ความมนคงทางอาหาร, เยาวชน” มเวลาให 10 วนาท ตงชอ บรษท Production ของเราใหหนอย วาเราจะใชอะไร สองพยางคพอ ... ไดชอแลวจบมอไวในกลม ถาผมชกลมไหน ใหชวยพดชอ Production “โกกรน – สงแวดลอม” “จวเจง – เยาวชน” “เทาเทยม – ทดน” “ปาเปา – การศกษา” “ใจกวาง – เมอง” “โบกอม – ความมนคงทางอาหาร”

นเปนชวงหาเรอง วาเราจะเลาอะไร คยกนใหหนอยเพอลงลกในตวประเดนนมากขน จะมตวอยางใหด ธระพงษ: อยางทหลายคนบอกไปแลววา 6 หวขอเปนค าใหญ จะใหแตละคนบอกความสนใจของตวเอง แตบอกในสงทเปนเรองเลกๆ เชน ผมสนใจเรองการศกษา ทเคยท าคลปวดโอมา ลกลงไปอกวาสนใจอะไรกบการศกษา ผมอดอดใจเรองเพศในหองเรยนมาก ตอนเรยน ท าไมสขศกษาสอนอะไรทใชไมไดจรง ไมพดกนตรงๆ ผมเลยหงดหงดเรองการสอนเรองเพศในหองเรยน เลยอยากเปลยนแปลงเรองการสอนเรองเพศศกษาในหองเรยน ลงลกไปอกวาแลวเราอยากจะบอกอะไรกบคนอน เราอยากบอกวาเรองเพศตองพดได และพดตรงๆ ในหองเรยนได นคอสงทอยากจะบอกคนด บอกคร บอกคนเหนอระบบการศกษา วาเรองเพศตองพดตรงๆ ในหองเรยนได อยากใหทกคนทบทวนวา หวขอใหญๆ ของเรา ถาพดถงสงเลกๆ ทเรารสกอดอดใจ อยากจะเปลยนแปลง คออะไร

หนา 64 / 100

ธนาวฒน: มองลกลงไปสองขน วาในประเดนนเราสนใจเรองอะไร แลวปญหานเราอยากจะบอกอะไรกบคนอน คยกนเองนะครบ เราสนใจอะไร ประโยคทเราอยากบอกคนอนในเรองน มใครอยในปญหา เกดขนทไหน จะท าใหเราชดขน (แตละกลมหาสงทสนใจในประเดนทเลอกและอยากจะบอกอะไรกบคนอน – 15 นาท)

อยากจะถามเพอเขยบไปตอ ในกลมอยากจะถามวา พอจะเหนจดรวมหรอประเดนรวมของแตละคนในกลมไหมครบ เหนอยใชไหครบ ถาเหน คยกนในกลมใหหนอยวา เราอยากจะสอสารเรองนใหใครด เชน เรองเพศ พออฟอยากจะท าวดโอเพอสอสารเรองนไปถงใคร “พอแมทสงลกมาเรยนวา เรองเพศตองคยในโรงเรยนและนอกโรงเรยนได หรอใหครไดด” ผมใหโจทยทเดยวแลวยาวเลย ขอแรก ชวยคยกนวา เราอยากใหใครดวดโอน ขอใหชดวาตวละครคอใคร เมอเลอกคนไดแลว เราอยากจะบอกอะไรกบคนคนนน ขอหนงประโยค (แตละกลมหารอกนวาอยากจะสอสารกบใครและบอกอะไร – 15 นาท) ขอนเปนกระดกสนหลงของการสอสาร อาจตองใชเวลาคยกน เมอเราไดประโยคแลว จากประโยคนเราจะเขยบเขาสการท าใหเปนเรองมากขน คดวามตวละครอะไรทเกยวของกบประโยคนบาง อาจจะเปนตวละครหลก ตวละครรอง เปนตวละครทสงมชวตหรอไมมชวตกได ตอมาจากประโยคน คดวานาจะเปนสถานทไหน แลวจะมพฤตกรรมหรอการกระท าอะไรบางในประโยคน เขยนใหเหนอาณาบรเวณ เพราะเราจะเอาไปท าเปนฟอรมของเรอง เชน เรองเพศ การคยเรองเพศในหองเรยน คอครเอาของเกยวกบเพศมาใหเดกทดลองใช หรอเดกนงคยกนเรองเพศในหองเรยน หรอพอแมรบฟง นงฟงกบลก อะไรเปนการกระท าทคดวาจะน าไปสการสอสารเพอเปลยนแปลงในประเดนของเราได หรอ

หนา 65 / 100

บางคนอาจจะใชของทไมชวตเชน ตวละครเปนผก มเวลา 10 นาท แลวเราจะเขาสรปแบบการน าเสนอ (แตละกลมหารอวาจากประโยคทได มตวละครไหนทเกยวของ นาจะเปนสถานทไหน แลวมพฤตกรรมหรอการกระท าอะไรบาง – 10 นาท) วนนเราอาจจะทานขาวเรวหนอยแลวจะปลอยยาว เราพกเรองการหาเรองไวกอน แตอยากจะหารสชาตของเรองกน เราจะใหรปแบบของการเลาเรอง หลงจากคดประเดนเหนอยแลว ขนาดเรายงเครยด ถาไปโยนใหคนด คงเหนอยเหมอนกน แตเราจะเอามาเลาเรองเหลานออกมาใหงายๆ สนกๆ วนนทกคนตองท าคลปใหสนก เพราะภาคใตมเรองราวเยอะอยแลว จะชวนมาดรปแบบการเลาเรองทมากกวาการเลาตรงๆ แบบขาวพลเมอง กระจกหกดาน ซงจะเครยดไป แตเรามาดวามวธเลาใหสนกอยางไร ผมคดวาหลายคนตอนหาตวละคร หาสถานท ภาพเรมมาแลว เรมมความสนกเขามาแลว ลองดวาตวอยางสงเหลาน ตวละครเราจะมการกระท าอะไรไดบาง สถานทเราจะท าใหนาสนใจอะไรได ตอนนทกคนขามขนตอนหาแกนเรอง และกลมเปาหมาย เหลออยสองอยางคอไอเดยเจงกบสไตลการเลา ซงสองอยางน อาจจะคอยๆ ออกมาพรอมกนตอนทเราด อยากใหดวดโอสรางสรรค ตองมอะไรแปลกใหมจากการเลาเรองปกต ดไปกอน ไมตองเขาใจ อยางแรก เลาแบบวดโอ สรางอารมณจากประสบการณรวม คนดแลวรสกเหมอนชวตเราเลย

ท าเรองเลกใหเปนเรองใหญ พดเรองไกแตท าใหเปนปญหาระดบชาต เลาใหจรงจง ตลกแบบนาตายกท าใหฮาได

ใชวธอปมาอปมย เทยบเคยง ใชของสงหนงเลาแทนอกสงหนง ไมตองพดตรงๆ ใชวธตรงกนขาม ทาทายความเชอเดม ตงค าถามวาจรงหรอ ททกคนเคยบอกมาท ามา แบบผดทผดทาง เชน ไมนาจะเขาคกนได ชาวบานลกขนมาคยภาษานกวจย คนแกลกมาเลนสเกต

บอรด ท าสงไมมชวตใหมชวต ขยะพดได เคลอนทได กวนตนได เอาสงทไมเหมอนเกยวกนมาเกยวกนเลาดวยความจรงจงจนคนดเชอวา นเรองจรงหรอเรองเลน ตอนนอาจจะยงงง แตดใหหนอยวา คลปเหลานเขาใชเทคนคอะไร

(ดตวอยางการเลาเรองแบบตางๆ) (โอกาสทองคยเรองเพศ - www.คยเรองเพศ.com)

หนา 66 / 100

ดจรงจงแตมความกวนๆ โปรดกชนงายๆ (Camera man - โฆษณากลอง RX100 IV)

ท าสงไมมชวตใหมชวตกได

(Holy Vision - CHANGE SMEs "เปลยนแลวรวย" EP.3: สรางแบรนดงายๆ สไตลลงสมาน)

หนา 67 / 100

แตเขาเลาใหมมเปรยบเทยบ ตลกท าใหเวอ ดจรงจง (เปดพอรตหนงายท SCB)

จากเรองถงแกงไปสหนเฉยเลย ไมเกยวกนเลยแตเอามาเกยวกนได คราวตอไปดแบบไวรล เราถายกนเอง แตเปดประเดนบางอยาง

(คลปเดกขมอเตอรไซค)

หนา 68 / 100

นเปนการจดฉากขนมา โจทยใหญคอความปลอดภยบนทองถนนของเยาวชน กอน 15 ไมข เพราะเขาส ารวจวาเดกกอน 15 เกดอบตเหตมอเตอรไซคเยอะมาก เลยท าคลปขนมารณรงค ใชมอถอเลางายๆ ตอไป

แบบเปนเชงรายการทองเทยว (ลานสกา)

เปนการเลาเรองโดยใชดานด พาไปเหน พาไปเจอ มงานสมภาษณ ไวรล โฆษณา สารคดหลอกๆ คราวนไปด MV กนบาง (MV)

หนา 69 / 100

ถามหนอยวาใครเปนตวละครบาง “หมา, ขาว, เจาของราน, เสย, คนเกบจาน” แลวถาแทนคนในสงคม เสยเปนใคร “นายทน” แลวใครอก “ชนชนกลาง” ขาวแทนอะไรไดบาง “ทรพยากร, สงของ, ทดน”

มาดคลปสดทาย เปนเดกท ากนเอง เพราะอกอดใจเรองครเหลอเกน (เกรยนศกษา 5 วธไหวครแบบใหม)

ใชระบายความอดอด แตจบดวยมทางออกรวมกน เราจะมาลองทวนอกทวา เทคนคตางๆ ทเราดกนไป มอะไรบาง จ าไดไหม อยางแรก เราจะใชแบบนหรอเปลา สรางอารมณรวม เคยโดนมาเหมอนกน เรองปญหาการศกษาทเรา

โดนครกดข ไมกลาพด ฉนกเปนเหมอนกน ท าเรองเลกใหเปนเรองใหญ ตลกหนาตาย คดวาเปนเรองอะไร แคหนงยางมดถงแกงท าไมท าจรงจง

ขยายใหเวอวงใหญขน เทยบเคยงอปมาอปมย ใชสงหนงแทนสงหนง อยางเชน MV เรองขาวผดกะเพรา มลกษณะตวละคร

หนา 70 / 100

เอามาเทยบกน มสญลกษณตางๆ หรอตรงกนขาม ทาทายวาจรงหรอ เชน คลปเรองเพศ ทเดกออกมาพดค าททกคนไมกลาพดใน

หองเรยน ผดทผดทาง เราจะเหนรางทรงพดภาษาฝรง โมเดรน ท าสงทไมมชวตใหมชวต กลองพดได กลองมชวตได เอาสงทเหมอนจะไมเกยวกบมาเกยวกบ อยางการผกถงแกงกบการเปดพอรตหน แคใชแอคชนของ

ความยากความงาย เรยกวาเปนเทคนคทเราลองดวาจะเลอกอนไหนสกอนไปท าคลปของเราเพอใหดสนกมากขน พอม

เทคนคแลว ชวยดอนนหนอย เราจะเหนวามเทคนค แลวมเรองรปแบบ สไตลน าเสนอ เปนคลปไวรล ถายงายๆ ดวยมอถอถายยาวๆ ทเดยว มคลปสมภาษณ เดกทพดเรองเพศ เรองโฆษณา และมเรองสารคดปลอม มดหนงยาวหรอรางทรง หรอจะเปนสารคดทเลาตรงๆ มคลปรววทองเทยว MV รายการขาว ประเดนของเราสามารถเลาไดหลายแบบมาก สงทอยากใหกลบเขาไปในกลมชวยเลอกสองอน

หนง ตวละครและสถานท เราจะเลอกเลาดวยสไตลหรอรปแบบการน าเสนอไหน เชน ท าไวรล หรอท าสารคดปลอม เอมว โฆษณา สกปขาว สมภาษณ หรอรวว

สอง แลวเราจะใชเทคนคไหน ทเราดไป ใชการเทยบเคยง หรอการขยายใหเวอๆ ดไหม หนงเทคนค หนงการน าเสนอ ใหเวลา 5 นาทในการคยกน เปาหมายคอความสนก ยงไมคยเรองคอน

เทนตกน แตท าอยางไรใหสนก (แตละกลมคยเรองรปแบบการน าเสนอและเทคนคการถายท าคลป – 8 นาท) ชวนด เผอจะเลอกไดถก เราเลอกรปแบบแลว แตไมจ าเปนตองตายตว ในสกปของเราอาจเปน MV

ดวย คราวนคยกนในกลมวา เราอยากใหความสนกออกมาเปนแบบไหน เชน เราจะเลาแบบซเรยสจรงๆ หรอดรามาเคลาน าตา ทกขยากเหลอเกน หรอตลกเฮฮา กวนตน หรอบางคนจะท าเปนเรองผ ผเจาทมาตามหลอกหลอนคนแยงทดน เลาไดเหมอนกน ผจญภยบกปาฝาดง ลองคยกนวากลมเราอยากใหอารมณของคลปเราเปนแบบไหนด

(แตละกลมเลอกอารมณของคลปทเราได – 3 นาท) ตอไป หลงจากเราไดสไตลการน าเสนอ อารมณของคลปเราแลว เพอใหเหนภาพรวมกนทงกลมวาเรา

หนา 71 / 100

จะไปถายใคร ตรงไหน ตองมโครงเรองอยางงาย (Storyboard) ใหเราเหนรวมกน มสามอยาง คอ เราจะเปดเรองอยางไร โดยทมตวละคร สถานทไหน หรอการกระท าอะไรตอนเปด แลวในเรองจะตองเกดเรอง จะดรามา ตลกได ตองมสถานการณตางๆ ภาพตอนเปนเรอง เกดความขดแยงคอตอนไหน และคลปของเราจบอยางไรด โดยองจากพนทและตวละครในหวทเรามองไว ตวละครของเราสามารถเลนเองไดแทนชาวบานในพนทได เราสามารถเลนเปนชาวเล สมมตบทบาทเปนนกเรยน บางคนท าโฆษณา หรอท าสกปขาว หรอไปสมภาษณคนจรงๆ กได สมมตสถานการณขนมา

ตอไปเรยกวา การป ชง ตบ Start Story Stop จะท าใหสนกมากขน ปเรองมากอน แลวชงเรอง บางคนชอบหกมมตอนสดทายวาไมใชอยางทฉนคดไว

กระดาษทไดไป แผนทหนง ใหวาดเปดเรอง ใครท าอะไร ทไหน เรองเกดไดอยางไร อยางส านกรางทรง ธรกจซบเซาหมดเลย เพราะสไตลเดมๆ ผมเผารงรง อนตอมา รสกวาไมไหวแลว ปรกษาคนโนนคนน เปลยนตวเอง เปลยนการแตงกาย เปลยนส านกรางทรงใหทนสมยมากขน เปลยนวธการ สดทาย คนกกลบมาทนมากมาย

กลบไปคยกนทกลมแลวดใหหนอย เปดเรอง เกดเรอง และปดทาย มใครท าอะไรทไหน วาดไมตองสวย พอใหเหนรวมกน และสามารถวาดไปดวยกนไปดวย ใหเหนภาพตงแตตนจนจบวา บางคนถายทหาด บางคนถายทหอง จ าลองเปนหองเรยน บางคนไปถายทตลาด

(แตละกลมชวยกนวางโครงเรอง – 10 นาท)

การท าสตอรบอรดจะท าใหเราถายท าไดเรวขน เพราะเรามเวลานอย ชวยบอกวาตนเรอง กลางเรอง จบเรอง เราจะไปอยตรงไหนกนบาง ... คยเสรจแลวเชญเขามาขางในเลย จะบอกวาเรองประเดนของพวกเรามความหลากหลาย ไมจ าเปนตองใหภาพของเราจรง สามารถจ าลองภาพขนมาได เพอใหเราเหนไอเดยเวลาเรา

หนา 72 / 100

ลงถาย เราจะก ากบอยางไรใหเขาโทน อารมณ รปแบบเฉยๆ ตอไป อยากใหในกลมชวยแบงหนาทใหหนอย ในแงการท างานจรงไมจ าเปนตองแยกชดเจน เพยงแค

ใหเหนวาใครรบผดชอบหนาทอะไร ใหกลมคยกนวาใครจะท าหนาทอะไร ไมจ าเปนวาเราตองถนด ไมถนดแตเราอยากจะลองท าหนาทนกได ถาเราอยากลองท า อยากลองทาทายตวเอง กท าได

หนง ใครจะเปนผก ากบ คอยก าหนดวาภาพตรงนไดหรอยง ไดตามแกนทเราเขยนประโยคนนไหม ภาพครบไหม

สอง ตากลอง สามารถมหลายคนได แตเวลาใชกลองอยากใหใชกลองตวเดยว เนองจากเวลาเราตดจะไดงาย กลองใครชดสด เหลอพนทมากสด

สาม โปรดวเซอร ผจดการหรอผประสานงานในกรณทผก ากบอยากไดของน หรอถายทน คนนตองไปประสานกอน ใหกองตอนถายท าสะดวกสบาย

ส นกแสดงสามารถผลดกนไดนะครบ ผก ากบหรอผจดการอาจตองมาเปนเองกได เพราะคนนอย (แตละกลมแบงหนาท – 1 นาท)

ตอไปจะขยบเขาสการใชกลอง วธการจบกลอง เนองจากเปนมอถอ วดโอจะตางจากภาพนงนดหนง ภาพจะสนถาเราถอกลองนานๆ มวธถอกลอง ... เราจะเหนวานวเราจะอยตรงทกดเรคคอรดพอด แลวถารสกสน เอาแขนแนบกบตว มอค าพงค าอกไว ขนลงไดแบบไมสน หรอถาใครไมถนด พยายามจบสองมอ ไมถายมอเดยว เพราะจะท าใหภาพสน เวยนหว

แลวกอนจะถายอะไร ขอใหมอเรานงกอน ยกเวนบางคนตงใจจะใหดระทกขวญ เดนไปเดนมา แตจะท าใหคนดปวดหว จะถายอะไรใหนงกอน และกดเรคคอรดสามวนาทกอนจะบอกแอคชน คนคอยเลน เผอเอาไวตดตอ ไมอยากใหถาย 3-5 นาทยาวๆ เพราะจะนาเบอและเอามาตดตอไดยาก อยากใหถายเปนชอตๆ

หนา 73 / 100

ไป ถายภาพขนาดกลางชอตหนง คนก าลงท าอะไรอย แลวไปถายสถานทภาพกวางชอตหนง ทองทะเลอนกวางใหญ เขาไปหาปาแมบานชาวประมงก าลงยมใหอยางมไมตร บางคนซง เขาไปใกลๆ เลยครบ ถาเราแสดงเองกได เอาน าตาเทยมมาหยอด ไมมปญหา

อยากใหแตละกลมถายเปนแนวนอน เพราะเราอยากฉายเปนภาพยนตร แตถาเปนไวรลคลปจะเปนแนวตงกได ดดบๆ ด

อกอยางหนง มอถอเราสามารถจมหนาจอใหโฟกสได แลวคอยกดถาย หนาจะไดชด ความยาวของการถายแตละชอตไมควรเกน 10-15 วนาท ประมาณนครบ จ าไววา หนง มอนง สอง อยาลมกดเรคคอรด แลวถายหลายขนาดภาพ ใกล กลาง ไกล ยงหลายๆ

ขนาดจะยงสนก ไมไดใชการซม เดนเขาใกลแลวคอยถาย ส าหรบคนใชเสยงเวลาสมภาษณอาจตองเขาใกลนดหนง เพราะมอถอเกบเสยงไดเบา หรอใครมสมอล

ทอลคจะไดยนเสยงชดเจนขน หลงจากทานอาหารเสรจแลว เราจะมาเจอกนในหองอกทตอนบายสองโมงครง ใครจะเอาอปกรณไป

ท า pop ไดเลยนะครบ พกเทยง 11.53-12.30 น. (ถายคลปวดโอ – 2 ชวโมง)

ทกคนโหลดแอป FilmoraGo ลงมอถอของตวเองเพอใชในการเรยนรนะครบ แตเวลาตดตอใหใชเครองเดยว ... มาดวธใชแอปกน อยากใหท าตามขนตอนนกอน เพราะท าใหงานงาย

หนา 74 / 100

(วธการตดตอดวยแอปพเคชน FilmoraGo – 30 นาท)

จะใหเวลาสองชวโมงในการตดตอ ใครตดตอเปนแลวสอนเพอนในกลมดวย ลองสลบกนตดตอดนะครบ (แตละกลมตดตอ – 2 ชวโมง)

พกรบประทานอาหารเยน 18.00-19.00 น.

หนา 75 / 100

ธระพงษ: ส าหรบการด 6 เรอง อาจจะฝากคนดวานอกจากความบนเทงแลว อกอยางหนงคอเรองสนของเพอนไดประเดนอะไร ดรเรองหรอเปลา เรองคออะไร สอง รรสไหม เทคนค ความสนก มประโยคอะไรทเราไดจากคลป มอะไรทเราชอบ ท าใจใหสบายแลวอยหนงเรองนนครบ เราบอกเลยวามหลายสไตล สมภาษณ โฆษณา สตอปโมชน

หนงสแตนอโลน สงขลาซนมา ฉาย 6 เรองควบ ไปดเรองแรกกน (เทาเทยม)

เปดดวยนกขาวพลเมอง ปดวยบรรยากาศเหมอนดชายทะเล ถามปญหาเรองลม ใหใชหฟง สมอลทอลค เสยงจะชดขน ไมอยางนนตองดทศทางลมหนอย ไปหลบอยหลงตนไมตอนสมภาษณ เพอไมใหลมเขาไมคของเรา หรอเบาเสยงลมแลวพากยทบไปเลยเหมอนหนงไทยสมยกอน อาจจะท าใหสนกขนดวย เพราะเราก าหนดเสยงใหมๆ ไดดวย ท าใหไมนาเบอ เหมอนคลปลานสกา ลองกลบไปใช นถอวาเปนการทดลองนะ

เรองตอไปอาจจะมาอกสไตลหนง (Go Green PD) เปนเรองอะไรครบ “สงแวดลอม” แยกขยะ หลงจากไปจบนมนางเงอก เปนไงบางครบคนด เรองขยะ

หนา 76 / 100

แลวรสชาตของเรองอะไรทชอบ “ความหกมม ตอนแรกในฐานะคนดคดวาจะไปเดนตามหาแม เราไมคดวาอยๆ จะวกเขามาเรองขยะ

ได” “ถาเขาบกวาใหแยกขยะเฉยๆ เราคงจ าไมได แตพอพอบอกใหลกแยกขยะ แลวตอนหลงมารวบเอาไป มนข า แตท าใหเราจ าไดวาควรจะแยกขยะ” ภาพตดตาเลยนะ “เราวาแอบเสยดสรฐนดๆ วาคณท าอะไร เราอตสาหแยกแลว”

ยอนกลบไปเรองแรกทสมภาษณ มอะไรนาสนใจบาง อาจจะมเสยงลมเยอะหนอย “มอยชวงหนงทเราใชวธการตดเสยงออกแลวใสเสยงพากยลงไป” ของกลมสองใชการพากย ท าให

เสยงชดด เหมอนเปนตวอยางใหดถามปญหาเรองลม “พอวดอนเดยวแลวมทงเสยงพากยและเสยงสด เสยงพากยนาสนใจกวา เนอเรองดเลนๆ พอรวมกบลลาการพากย นาสนใจ แตพอเสยงจรง ดวยสถานทมลมดวย เลยดไมนาสนใจ”

โดยสไตลใหอารมณไมเหมอนกน อนทสองเหมอนหนงลอเลยน เวลาพากยเลยเหมาะกบสไตล แตอนแรกตองการความจรง ความนาเชอถอ เปนเสยงสดดแลว แตบางทมปญหาเรองลม ตองมาแกปญหาตอน post-production แตสงทนาสงเกตของกลมสองคอ ตอนเดนไปเฉยๆ ไมไดเอากลองเดยวรบ แตมมมโนนมมน มมลางมมบน เขาใจวาตองเลนหลายรอบ “อยางละรอบหมดเลยครบ” พอขยน ท าใหภาพไดนาสนใจ เลาเรองไดด เรองบทดวย ถาบอกไปเฉยๆ จะไมนาสนใจ แตเรองมการขยก ด าเนนไป และตบทาย เหนการเคลอนของเรอง ตบทายถาม end credit ในลกษณะค าถามปด จะไมดลอยไป เชน ถาเปนคณละจะท าอยางไร เพอท าใหสารชดเจนมากขน “ตอนแรกเราวาจะใส แตโปรแกรมเปนภาษาองกฤษ เลยไมไดท า” เขยนปายแทน “ทส าคญคอคนแสดง แสดงด”

ยอนกลบไปเรองแรก ความนาสนใจคอเขาลงไปชมชน นาจะมแคไมกกลมทลงชมชนจรงๆ แลวหา key person เจอดวย แตเวลาเราสมภาษณยาวๆ ตองมฟตเทจทบอกวาตวละครนนกลาวถงเรองอะไร เชน ถาเปนเรองทดนแออด ตองมชอตทพดถงเรองนนๆ คลายๆ เปนภาพประกอบ ภาพบานแออดประกอบ มาประกอบค าสมภาษณ ไมอยางนนจะไมนาสนใจ เพราะพดยาวมาก

เรองตอไป (ปาเปา) นกแสดงเลนดมาก แอคตงเยยม เปนแนว infographic ไดเรองวาอยางไรบางครบ เขาก าลงบอก

เกยวกบอะไร “การศกษา” “ประเดนเฉยบมาก” ชอบตรงไหนครบ “สวนตวชดเจนมาก ตอนแรกงงอย แตพอวาดมอซายโดนตแลวมาวาดมอขวา กบ

จบมอวาดตลอด เขาใจประเดนเลย แตเสยดาย ถาเพมตอนจบมอวาดแลววาดแบบแผนเดยวกน ขยตรงนนอกนดจะชดมากเลย วาทกคนวาดภาพเดยวกนหมด”

เรองรสชาตวาอยางไรครบ “ดแลวไมวางตาเลย ท าใหเราตามไปเรอยๆ วาเกดอะไรขน โดยใชแคมอ

หนา 77 / 100

เปนสญลกษณ” “ไมจ าเปนตองมเสยงพากยกเขาใจได และชอบเสยงดนตร มนเขากน ผมวาผก ากบเกง” “เราวาเขาดงอารมณพวกเรา ประสบการณรวมของพวกเราเขาไปอยในนได ตอนแรกมอซายมอขวา

ผมไมสงเกต มาเขาใจตอนหลง แตจบมอเขยน ก ข โดนจบมอเขยนจรงๆ” “ผมมองวาถาเปลยนความคดแลว ชวตเปลยนครบ คอการใชมอซายวาดคอหาม แตตอนหลงมา

เปลยนความคดวาคนวาดมอซายกได สวยดวย มาเปลยนความคด ปลอยใหวาดดวยมอซาย” “ในฐานะคร เหนชดเลยวาเวลาเราสงเสรมเดก บางคนทงชวตไมไดค าชมเลย โดนดามาตงแตรนพอ

เดกจะฝงใจเลย สมยกอนเปนแบบนนจรงๆ การดดา เปนชดค าดาของคณครแตละคนไมเหมอนกน การเปลยนจากดาเปนชม เปนการเสรมแรงทางบวก เพมวธคด และกลาจะเปดสงทเราอาจจะไมเคยเหนกไดในมมมองเดยวกน”

“เปนประสบการณตรง ในระบบการศกษาเรามกจะถกก าหนดใหอยในกรอบๆ หนง บางครงเราอยากจะขามไปตรงโนนตรงนบาง ไปเจออะไรขางนอกบาง แตถกจ ากดอยในกรอบ สดทายวนหนง เราจะไมกลาออกไปไหน” พฤหส: กลมนจดทนาสนใจคอเปน big idea มความเกนกวาจะคดวา เขาคดแบบนได คนดวาวมาก ตความระบบการศกษาเปน motion picture ซงนาสนใจมาก และวธการน าเสนอเรยบงายมาก แตทรงพลงมาก งานทเรยบงายและทรงพลง เรยกรองการคดอยางสง ตองม creative สง สรางประสบการณรวม เขาใจไดงาย ความลนไหลของจงหวะในการเลาเรอง บวกกบภาพ เพลง สรางอารมณ ไมตองมภาษาพด แตมความหมายของความเปนสากลสงมาก ไมใชคนไทยกดเขาใจ เพราะเปนภาษาสากล เปนงานทนาสนใจในแงการสรางสรรคมาก ท างานเชงคอนเซปตไดด

กลมตอไป (จวเจง) กลมนบอกวามปญหาทางเทคนคนดหนอย เสยงพากยและเสยงเพลงหายไป ลองสงมาใหมอกทนะ

ครบ เอาจากตรงนมความนาสนใจอย เปนอยางไรบาง จากทดเปนเรองเกยวกบอะไรครบ “ขยะ” “เยาวชน” มเรองอนไหม รสเปนอยางไรบาง หรออยากจะดเวอรชนทสมบรณกอนดกวา

เรองตอไปกอน (ใจกวางสตดโอ)

หนา 78 / 100

นเปนคลปเทาทนสอ ดอยางมวจารณญาณ เปนแนวรววกบไวรล ทงเรองและรสเปนอยางไรบางครบ “เปนเรองพลเมอง โฟกสเรองวนยจราจร ท าใหรสกไดวาเรองนส าคญ ทงข าทงสะเทอนใจในเวลา

เดยวกน” ตอนแรกจะเชออยหรอก ก าลงสะเทอน แตพอลมลงไปเทานน “ผมไมพอใจคนขบมอเตอรไซคมากเลย ท าไมหลกไมได” มอารมณรวม

“ตอนนคนไขอาการเปนอยางไรครบ” รสชาตเปนอยางไรบาง “มนตอนปาออกจากรถนแหละ” กลมนมจดขดแยงชดเจน เหนทาทางการแสดงกร “แตทส าคญตอนกดแตรรถ มคนตะโกนดาวากจะ

นอน” “ผมวาถาตดแคปาหนลงมา มการปะทะกน แลวปลอยลงไป พรงนหนารานพอาจจะมต ารวจมาหาวาเมอวานเกดอะไรขน” พฤหส: คดวาประเดนชด และเลอกวธการรบใชประเดนไดด เรารสกวา ถาไมใชวงเราทรจกกนด หรอถกปลอยออกไป จะมคนเขาใจวาเปนเหตการณจรง และการรววอาจจะม tie-in ไปหนอย แตเชอไดวาเขาเปนบลอกเกอรมารววราน และเกดเหตการณนจรงๆ มความสมจรง หกมม และสรางความตระหนกไดชด ขอความสดทายเหมอนการรณรงคบางอยาง มสารกระเดงออกมาชดเจน ธระพงษ: เปนขอดของไวรล ท าใหเชอไดงาย แตการน าไปใชมสองดาน สดทายตองปลอยออกมาวาเราก าลงท าแคมเปญอะไร ไมอยางนนจะถกสงตอไปและดากนกระจยกระจาย

“มนดงดดความสนใจ เพราะเปนประสบการณรวมไดทงสองฝายเลยนะ บางทเรากเปนคณปาทลงมา บางทกเปนมอเตอรไซค”

กลมตอไปครบ (โบกอม) เพอนถามวารเรองไหม เขาอยากบอกอะไร “ปลกผกกนเอง” “ความมนคงทางอาหาร” ชอบรสชาตตรงไหนบาง “ชอบความจรงใจ” “เราวาเรองเลางายมาก ขบรถออกไปซอของ กนขาวปาก

หนา 79 / 100

บวม พอเปนอะไร งายมาก เขาใจเลย เรารสกวาสนก เนอเรองตลก เลยชวนตดตามตลอดทงเรอง” พฤหส: คดวาเขาออกแบบเปนแคมเปญโฆษณา และแอคตงเขานาสนใจ เหมอนการตน เวอขนมาเลย และมความกระชบในแอคเดยว ท าใหนาสนใจกวาเรยลตปกต วธเลนใหเปนการตน ท าใหสารนาสนใจ ธระพงษ: เลาเรองเลกใหดจรงจง ขยายใหญ เรองผกไมตองมาบอกวาอนไหนด ปลอดสารพษ อยากใหกลมน เลาเบองหลงหนอย ไมธรรมดานะ กวาจะไดผก ไดบาน เกดอะไรขน ผเขารวมหญง: น านงบอกวาใครปลกผกใกลๆ บาน แตเราขบเลยไป ทมนบอกวาเลยวไปเลยมวๆ แตเราเลยวผดซอย เจอยายนงเยบผาอย เลยตดตอถายไปสกประเดยว พอถายไปสกพก ไดคบจะเอาศอก เหนมอเตอรไซคจอดอยหนาบาน เลยขอใชดวยไดไหม แตไมไดขอกญแจ เลยไดฉากนนมา ธระพงษ: คอใชทงบานเขา ผกเขา มอเตอรไซคเขา ผเขารวมหญง: ตอนหลงเพอความสบายใจเลยเอามอเตอรไซคน านง ธระพงษ: ถอวาทมประสานงานดมาก ลงไปจดการได

เรองตอไป (จวเจง)

คมตอนสดทายนแหละ “จะ ทรก” เปนไงบาง คนละเรองเลย หลงจากเราไดยนเสยง เขมขนขนมากเลย เรองกบรสเปนอยางไรบาง “เรองเพลงประกอบดนตรไดด” “เจาของเสยงรองเพลงเพราะ” “รองไหจรงไหม” เรอง

หนา 80 / 100

นเขาบอกแตแรกแลววาจะเอาสไตลดรามาเคลาน าตา เรองเกยวกบชวตวยรน “ตอนแรกถาไมเสยงเพลงจะไมเขาใจวาเกดอะไรขน แตพอมเสยงเพลง เขาใจขน วาชวตวยรนโดนดา

โดนอะไรมา แตหกมมตอนลงไปเกบพลาสตก” เหมอนเรองท าใหเราเชอวาโดนแมดา จะตองฆาตวตาย แตสดทายหกมม แลวตกลงเปนเรองวยรนหรอขยะ “เปนเรองวยรน เสยดายตอนบทพด ตอนทเขานงนกถงเสยงสะทอนทท าใหความรสกลมเหลว เสยงลมดงไป ตรงนนถาเสยงตรงนนชด จะรเลยวาเนยมพฤตกรรมอะไร และโดนอะไรจากทบานและคร” ในเชงเทคนคอาจจะไปพากยทบทหลง

“เหมอนเขาไมอยากบอกความจรง เลยเบยงไป” “เหมอนตอนแรกเขาตองการมานงทบทวนสงทเขาคด โดยเลอกนงรมทะเล ส านกเสยใจดวย นอยใจดวย แลวเราหกมมวาเขาไมไดฆาตวตายนะ อยาไปสรปสงทเราเหนวาใช เขาอาจจะไมไดคดแบบนน แคฉนอยากจะมานงทบทวนตวเอง นกถงเสยงแมดาโดยทฉนไมมพนทยนเลย” ธนาวฒน: นาสนใจเรองการเชอมโยงไปสพอแม เรองเลามากบเดก แตตอนสดทาย มสามภรรยาคหนง บอกวาขอบคณเดกคนนนทท าใหเราไมท ากบลกตวเอง เชอมจากเรองนไปสพอแมไดด แตจดทเหนอจรงไปนดหนงคอการเกบขวด และอะไรทท าใหพอแมคนนคดไดวาจะไมท ากบลก ส าหรบผมนาจะใหเหนนดหนง แคเกบขยะ ไมสามารถใหค าตอบไดวาอยาตดสนสงทเหน พฤหส: แอคชนท าใหเสนทางของเรองเปไป เลยไมอมสารเดยวกนทงหมด คลายๆ กบถกฉกทางออกไป ไมเกยวกบเรอง ท าใหเขาใจผดนดหนง แตโดยรวมการเลาท าไดนาสนใจ เลนจรง ใชอารมณดรามา

ขอบคณทกกลมเลยครบ ออฟมอะไรจะสรปนดหนงไหม ธระพงษ: สงทนาสนใจคอ อนแรกคอทกคนท าไดในเวลาไมกชวโมง เราเหนเลยวาประเดนหนกๆ ทเราท า ตอนคยเรองประเดน เครยดกนมากเลย แตพอเราลดความคดมาสความสรางสรรค เปลยนวธการเลานดหนง จากความเครยดทงหลาย ท าใหมาสนก เขาใจงาย สารทเราพดแทบตายเยอะแยะไปหมด พดแคหนงประโยค หรอแคหนงการกระท า แลวเขาใจเลยวาคณก าลงพดเรองอะไร เปนสงทนาสนใจของสอทเรารวมสรางสรรคดวยกน ธนาวฒน: แตนยงไมสามารถจะสอสารสาธารณะได เพราะเปนรางแรกเทานน เพอจะพฒนาใหคมชดมากขน ใหรวาสารจรงๆ ทเราจะสงคออะไร รสทกลมกลอมคออะไร อาจตองท า ฉายใหคนอนด คอมเมนต แลวมาปรบใหมสกรอบหรอสองรอบ จงจะสามารถสอสารออกไปได

หนา 81 / 100

ธระพงษ: แตละคนคงเหนแนวทางและเอาวธการของแตละกลมมาใชรวมกนได พฤหส: เปนความรบผดชอบของคนท าสอ วาเราตองค านงถงผลทจะสงออกไปตอผชมในวงกวาง มนจะท าใหตนแบบตองทดลองกอน แลวคอยๆ ด คอยๆ ปรบไป ถาไมท าจะไมเหน ปกตสมยกอนกวาจะไดชนงานนาทครงถงสองนาท ใชเวลา ใชคน ใชเงนหลายแสนมาก แตเดยวนไมตองแลว เทคโนโลยอยในมอเรา สามารถสอสารประเดนทเราอยากจะสอสารไดจรง เปนตวอยางทแสดงใหเหนวา ทกคนสามารถท าได

ชวงสดทาย อยากใหเราสะทอน เพราะพวกเราใชก าลงกายก าลงใจไปเยอะ อยากใหเราสะทอนกนในกลมท างานสนๆ นดหนงวา กระบวนการท างานในวนนเปนอยางไรบาง มอะไรทเราพอใจ ถาตองท าซ า เราจะสามารถปรบปรงตรงไหนไดบาง (แตละกลมสะทอนการท างานดานทพอใจและไมพอใจ – 15 นาท)

คยกนพอหอมปากหอมคอ เปดวงใหเหนหนากนหนอย คงไดคยกนไป เพราะสงทเราท าใชแรงเยอะ ถาเราไมไดสะทอนอาจจะเปนเรองการท าเยอะ แตเรยนรนอย ตองใหสมดลกนนดหนง อยากใหดภาพรวมวา จากการเรยนรการท าวดโอทงวน อาจจะลองนกเชอมโยงวาพอจะเอาไปประยกตใชในงานของตวเองไดบางไหม อยางไร

หนา 82 / 100

ผเขารวมชาย: ถาในสวนงานภยพบต ผมคดวาส าคญ เพราะสอจ าพวกนสอสารงาย อกอยางหนงกลมเปาหมายทเราคดจะไปท า เราเนนกลมโรงเรยน เดก พอเปนรปแบบน ไมเหมอนการยนอบรม เลาประสบการณ แตถาเปนคลปเรองภยพบตจะเขาใจงาย อะไรเกดจากอะไร อาจจะเปนเครองมออกอยางหนงทใชไดดดวย และในสวนการเผยแพรประชาสมพนธ เรองคลป เรองการตดตอวดโอ หรอการท าเปนเรองสน สามารถสอออกไปไดงาย เราไปงานตางๆ กสามารถท าความเขาใจได การประชาสมพนธจะท าไดงายขนและนาสนใจกวาแผนพบ ผเขารวมหญง: คดวาเอาไปใชได มคนชอบบอกวาในเฟซบก เขาไมโพสตภาพนงกนแลว ตองท าภาพเคลอนไหว แตใครจะท าได กลบไปเราจะท าภาพเคลอนไหวจรงๆ ท าใหเกดความรสกวาท าได และรวามเทคนคแบบนดวย ท าใหการเรมตนคดงายขนกวาเดม ตอนแรกคดวาท าหนง ตองยาก และในชมชนทท าอย อาหารปนรกเปนประเดนทเราพยายามท าใหเยน แตจรงๆ เราคานอตสาหกรรมขนาดใหญ และมอกเครองมอหนงทจะมาใชสอสารไดมากขน และชมชนพรอมจะเลน หลงๆ เราชอบหดพดแลวเดนถายวดโอกน เราเรมคนกบการโดนถายวดโอแลว แตจะทอๆ เชน มาท าธนาคารปกนไหม เราไมเอาเขอนวงหบ แตกลาสกลองแลว แบบนเรานาจะมมกไปชวนเขาเลน นาจะสนกขน ผเขารวมหญง: สงทวนนจะกลบไปปรบใชกบงานทท า แตกอนเราเปนคนถายภาพเยอะมาก เปนพนๆ รป แตเราจะสอสารอยางไร ขางในเรามความกลว กลวจะผดพลาด กลวหวหนาต หลายอยางทอยขางในท าใหงานสอของเราไมออกไปสสาธารณะ เลยสะสมมาแบบนนและไมไดท า แตกระบวนการวนนทเราอยเปนกลม ตางคนตางคด ใหโอกาสไดแตละคนคดอสระ แลวมาเลอกสรรสงทเปนเปาเดยวกน ท าใหงานเปนเนอเดยวกนแบบททกคนตองการ เราตองปลดปลอยความรสกของเราออกมาใหหมด จะท าใหความคดของเราโอเคขน

หนา 83 / 100

พฤหส: เรมตนทกลาคดกอน ผเขารวมชาย: ตอนแรกเหนชอโครงการแลว คดวาเราไมมทกษะอะไรเลย ชอโครงการดยงใหญ ถาเราไปจะท าไดไหม ตงแตถายรปยนถายวดโอ บรโภคงานพวกนอยแลว แตสรางเองนอยมาก พอเหนพๆ นาๆ ปาๆ เลยอนใจขนมาหนอย ถาเราท าไมได นาจะจบกลมนได จากการคยกนในกลม สงทไดนอกจากไดชนงาน มองปญหาเดยวกนคอเวลานอยไป ทเหลอเราชวยเหลอกนแบบผน าผตามทด นอกจากเทคนคในการสรางสรรคชนงาน ยงมทกษะเลกๆ ทอยในตวเราคอทกษะการสอสาร การเปนผน าทด ถาเราท างานเปนทม แลวมองภาพคนเดยว และไปสงคนอน คนอนจะไมเขาใจ และตอตานสงทเราคดคนเดยว แตกอนทเราจะไป เราเหนภาพรวมกนแลว และลงไปท าจรง ปญหาอยางเดยวคอเวลา ปญหาอยางอนไมเจอเลย โชคดมากทเจอพๆ และทกคนในวนน ผเขารวมชาย: รสกวามสองเรองอยากจะพด ผมรสกวาเวลาและขอจ ากดคอการปลดปลอยตวเราและกาวขามบางอยางเยอะมาก ผมวาเวลาทนอย ท ากบคนแคน และโจทยยงใหญมาก รสกวาเรองเมองจะเลาอะไรด แตพอมาคยกนและเวลาบบบงคบใหเราท า ท าใหศกยภาพในตวเราและกลมถกดนออกมาเปนผลงาน แลวดทกกลมเลย เวลาท างานจ ากดดแลว คดมากเกนไปจะไมเสรจและไมออกดวย

สอง โดยกระบวนการ ผมรสกวาถาเมอวานเราอบรมการวดโอเลย งานจะไมออกมาเปนแบบนแนนอน แตเราเรมจากกระบวนการถายภาพ เขยนเรอง แตเราท าวดโอ กระบวนการเชอมรอยหมดเลย สามเสนไมไดถกพด แตเราท าตามมน เปนวธคดทตดในหว กระบวนการแบบนถาออกแบบดๆ จะท าใหเราท างานจนเสรจได และดงศกยภาพบางอยางของเราและกลมออกมาสรางสรรคผลงานได เปนสงทนาสนใจ

ผมคนพบอยางหนงในกลมวา เรองทจรงและเปนประสบการณของเรา พอถกสรางและถายทอดออกมา มพลง เรองทเราแสดงคอเรองทพไผเจอ เวลาถกเลาแลวมผลสะเทอน ถาเราท าแบบนกบคนในเมอง กบคนทเผชญปญหารวมกนมาแสดง นาจะมพลงมากเลย พฤหส: อยากใหมองวาพวกเราทกคนมงานอยในเนอในตว เราเปนตวจรงเสยงจรง ถาเราสอสารจะมพลงมาก เพยงแตทผานมาเราอาจจะยงไมกลาหรอไมรเทคนคบางอยาง วนนแสดงใหเหนวาทกคนสามารถจะสอสาร ท าเองได นเปนคณสมบตของพลเมองยคศตวรรษท 21 ทจ าเปนตองม ทกคนไดเรมตนแลว อยทวาเราจะเหนความส าคญของมนไหม เราจะเดนตอไป พฒนาเทคนคการเลาเรองใหมากขน สงส าคญคอเราก าลงท างานทยงใหญ และไมไดท าเพอตวเราเอง แตสงตอใหลกหลาน เราก าลงสรางสงคมทด อยากใหก าลงใจวา เราไมไดท าเพอตวเองใหรวยขน ธรกจเราดขน แตเราท าใหสงทเราอยากเหนปรากฏชดขนมาไดจรง การศกษาเปน

หนา 84 / 100

เครองมอหนงทท าใหงานของเราไปถงเปาหมาย ผเขารวมหญง: เราคยกนในกลมเรองหนง ทกคนอาจจะเคยไปเขาคอรสเรองสอ แตรสกวาความเปนมออาชพกดดนพวกเรา แตวนนวทยากรไมมความรสกทท าใหเรากดดนวาเขาเกงกวา เหนอกวา แตบอกวาสงทเราม เอามาใชเปนอปกรณ เปนสงทหลอเลยงงานทท าได เปนเรองส าคญ ตรงทโครงการเขยนไววาสอสรางสรรคเพอการเปลยนแปลง เรองเลาชมชน เรารสกตวนหลอเลยงใหเราท างานไดมน าหนกขน สงทพดทงหมด อยากใหพวกเราตบมอดงๆ ใหกบวทยากร พฤหส: ขอบคณทกคนทรวมแลกเปลยน พรงนจะเปนชวงส าคญมาก เปนการเกบเพชรของการเรยนรในเวรกชอปนรวมกน และอยากจะมองไปถงอนาคตวา การสอสาร เราจะมปฏบตการรวมกนไดอยางไร ในการขยายประเดนสงทเราท าใหคนอนรบร และชวยกนเปดพนทในการสรางสงดๆ ไปดวย

พรงนเราจะมเวลาอกครงวนคยกน กอนจะแยกยายกนไป ผลงานสามารถเกบเอากลบบานเปนทระลกจากคายไดเลย ทงรปและงานเขยน รวมถงก าลงใจของเพอนๆ ดวย

พรงนเจอกนเหมอนเดม ถามใครสนใจเปน Youtuber, Blogger ผมจะแปะลงกบนหนาเพจของโครงการผน าแหงอนาคต จบการอบรมวนทสาม 20.40 น.

หนา 85 / 100

การอบรมวนทส (31 มกราคม 2562) 08.40 น. เรมการอบรมชวงเชา

พฤหส: วนน เปนชวงการสะทอนนอยคด และสงทเราไดเรยนรรวมกนสามวนทผานมา และอนาคตทจะเกดขนตอไป เราจะใชกระบวนการสอสารเขาไปชวยใหงานของเรามประสทธภาพ ไปถงเปาหมายมากขนไดอยางไร กอนจะเขาสกจกรรม อยากจะชวนทกคนเขาสกระบวนการเชคอนนดหนง เพอจะไดทบทวนสภาวะดานในของพวกเรานดหนง อยากใหพวกเราอยในอรยาบถสบายๆ อยกบปจจบนแปบหนง นงนงๆ สบายๆ อยากใหพวกเราหยด วางความคดทอาจจะวนวาย มคลนสมองใหชาลง เพอจะเตรยมตวเรยนรตอไป ผมจะเชญระฆง เชญชวนใหทกคนนงนงๆ จะหลบตาหรอลมตากได ... ใหเราลองรบรสภาวะดานในของเราวาตอนนเปนอยางไร รสกถงรางกายของเรา ตอนนเรานงอยในทาไหน สมผสพน จดระเบยบอยางไร มอเราอยไหน ไหลอยไหน อก เอว สะโพกอยในสภาวะอยางไร ... รวมถงความรสกดานในของเราเปนอยางไรในตอนน ... คอยๆ ลมตา

จะเหนวามการดอยขางหนาเรา อยากใหพวกเราคอยๆ เดนส ารวจ ลองอานค าทอยในการด วามค าไหนทสะทอนสภาวะภายในของเราตอนน เปนค าทเชอมโยงกบเรา สะทอนความคด ความรสก สภาวะดานในของเราบางอยางได ขอใหเราหยบการดขนมา ถาไดแลวอยากใหเราไปหาเพอนสองสามคน นงลงแลกเปลยนกนหนอยวาสภาวะดานในของเราชวงนเปนอยางไร (แตละคนเลอกการดความรสกและความตองการ จบคแลกเปลยนกบเพอนสองสามคน – 15 นาท)

หนา 86 / 100

นเปนกระบวนการเชคอน อยากใหพวกเรากลบไปรตวกบสภาวะทเกดขนดานใน ลองจบมนไว แลวคยกนด การไดรตวสภาวะดานในเปนเรองส าคญมากส าหรบการสอสาร เพราะการสอสารไมใชการมเรองราวอะไร จะถายทอดใหคนอนอยางไร แตอยทวาเรารสกอะไรกบเรองบางเรอง เราเหนความส าคญของมน เราอน ถงจะสามารถถายทอดได การกลบมารเนอรตว กลบมาฟงเสยงสภาวะดานในของเรา เปนจดเรมตนทส าคญมากของการสอสาร

วนนผมจะชวนพวกเราท าสองเรองทส าคญมากๆ อยางแรกคอการ wrap up หรอใครครวญสะทอนคดอยางลกซงวา สามวนทผานมา เราไดเรยนรอะไร เกดการเปลยนแปลงอะไร หลายคนเปนเทรนเนอร หลายคนนาจะเอาไปถายทอดกระบวนการนตอใหนองๆ หรอกลมเปาหมายทเราท า ผมคดวาอาจจะไมสามารถหยบไปทงกอน ตองปรบประยกตกบหนางานของเราเอง และกลมเปาหมายทเหมาะสม แตเราจะท าอยางนนได ตองสามารถทบทวน ล าดบขนตอนได

ชวงแรกเราจะชวนทบทวนขนตอน กระบวนการกอนวาเราท าอะไรไป ตอนท า เราอนกบกระบวนการ ไมคอยรตว แตถาเราถอยออกมานดหนง ทบทวนล าดบขนตอนแตละอน จะท าใหเราจบวธการทจะน าไปใชได

หนา 87 / 100

ดวยตวเอง และเหนแงมมบางอยาง เปนการสรปภาพรวมสามวนทผานมา ชวงทสอง ผมอยากใหพวกเราชวยกนออกแบบ เปนกลยทธในการสอสารในประเดนทเราก าลงสนใจอย อาจจะตองลองคยดวยกน คนในพนทหรอคนท างานใกลๆ กน วาเรามแผนการสรางการสอสารใหมประสทธภาพ มผลกระทบตอสงคมวงกวางมากขนกวาเดมไดอยางไร เพอเปดพนทใหคนเขามามสวนรวมกบสงทเราก าลงปฏบตการอย ใหสามารถสรางการมสวนรวมของผคนไดมากขนผานกระบวนการสอสรร ชวงเชา อยากแบงเปน 4 กลม กลมละ 7 คน แบงกนเอง ใครทยงไมคอยท างานรวมกนหรอคนตากน อยากชวนใหจบกลมกนนดหนง อยากจะใหทบทวนวา สงทเราไดท าการสอสารสรางสรรคเพอการเปลยนแปลง มสามเครองมอ คอ

หนง Creative photo กระบวนการเรมตนอยางไร ลองทบทวนกนนดหนง ใชกระบวนการอยางไร ใชเฟรมอยางไร ใหโจทยอยางไร คอยๆ ล าดบขนตอนของแตละกจกรรม พอเฟรมเสรจแลวท าอะไรตอ กอนจะไปถายจรง

สอง Creative writing กลบจากถายรปทเมองเกา มาเจอผมใหโจทยอยางไร เกยวกบค า จนกระทงสดทาย เราสามารถเขยน Photo essay มาไดอยางดงามมาก

สาม Creative video เปนกระบวนการยาวทงวน เรมตนกระบวนการอยางไร จนเราท าวดโอได อยากใหเราทบทวนล าดบขนตอนเพอเราจะสามารถจบหวใจไปขยายตอหรอท าตอไปได

จะแจกกระดาษใหหนงแผน ตเสนเปนสามเครองมอ แลวลองล าดบขนตอน สดทาย พอท าทงสามอนแลว คอรสคอการสอสารเพอการเปลยนแปลง เราคดวาเราเองได

เปลยนแปลงอะไรไปหรอเปลา มบางอยางเปลยนแปลงไปไหม หลงจากไดท าสามกจกรรมน การเปลยนแปลงอาจจะเกดในระดบความรสก ความคดใหมๆ หรอมมมอง ทกษะความสามารถบางเรองทเราไมเคยคดวาเราจะท าได ลองคยกนด

อยากใหเวลาสก 45 นาทในการท าขอน แลวเราจะกลบมาแบงปนกนวาแตละกลมคนพบอะไร (แบงกลม 7 คน ทบทวนล าดบขนตอนของแตละกจกรรมและสงทเปลยนแปลงในตวเอง – 45 นาท)

หนา 88 / 100

ขนตอนนเปนขนตอนส าคญ ถาสงเกต สามวนนพวกเราจะเรยนรผานประสบการณตรงไป แตละชวงเราจะมการสะทอนยอยไปแลวระดบหนง เพอกนลม เพราะเวลาเราท าเยอะ การถอยออกมาสะทอน จะท าใหเราไดใครครวญ นอกเหนอจากพวกเราเอง จะเหนมมมอง ประสบการณ โลกทศนทแตกตางของเพอนๆ ซงในหองทผ เรยนหลากหลาย จะชวยเตมมมมองตางๆ ทขาดไปของเรา ท าใหเราไดเรยนรในมมทกวางขนและลกซงขนดวย กระบวนการทเราผานประสบการณแลวมการสะทอนจะชวยมากๆ โดยคณครหรอวทยากรไมตองไปชน ามาก แตเกดจากการสกดประสบการณจากผ เรยนโดยตรง เราสามารถจบออกมาเปนแนวคดบางอยาง ซงมคามาก เพราะมาจากประสบการณตรงของพวกเรา รายละเอยดของขนตอน ถาเราสกดได แสดงวาเราพอจะระลกได เราสามารถจะไปประยกตสอนตอกบเยาวชนหรอกลมเปาหมายทเราจะไปขยายผล ซงไมตองท าตามเปะๆ เพราะในบรบทจะแตกตางกนไป แตเวลาทเราสกดจะท าใหเราเขาแนวคด เขาใจวาท าไมถงตองท าสงน มเนอหา กระบวนการอะไรซอนอย และเขาใจวาตองท าอยางไร ขนท 1 2 3 4 เปนการทบทวนทส าคญมาก

ผมจะไมขอลงรายละเอยดเรอง How เพราะแตละกลมคงคยกนแลว แตจะไปขอส าคญเลยวา หลงจากเรยนรมาสามวน เราเกดการเปลยนแปลงอะไรบางไหมในตวเรา หรอฟงจากเพอนๆ อาจจะประมวลเปนภาพรวมของกลม มมมมองทเกดขนไหม มความรใหม ทกษะใหมบางอยางเกดขนไหม ในทฤษฎการเรยนรเพอการเปลยนแปลง เราจะดสามเรองเวลาเราผานกระบวนการบางอยาง เราคดวาผ เรยนหรอผ รวมประสบการณ

หนา 89 / 100

จะเปลยนแปลงไปพรอมๆ กน คอ Head Hand Heart หนง Hand คอมทกษะบางเรองเพมขน เราสามารถตดตอวดโอ ถายรปเปน เขยนบางอยางได นคอ

ทกษะ มอยในทกคน แตบางทไมมโอกาสเผยโฉมศกยภาพเหลานออกมา ถาเราท าใหตนขนและเผยออกมาได ทกษะคอยงท าซ ายงเกง ยงท ามากยงเชยวชาญ เราเหนแลววาทกคนเขยนได ถายรปได แตถาอยากใหสวยกวาน ดกวานตองท าซ าๆ

สอง Heart ความรสกนกคดบางอยาง หวใจเราสนสะเทอนไหม จากกระบวนการ เราไดลงมอท า ไดแลกเปลยนกบเพอนเหนมมมองอะไร เกดความรสกหรอเปลา อยางไร

และสดทาย สกดเปนองคความรไดหรอเปลา กระบวนการเรยนรเพอการเปลยนแปลง จะมองสามเรองไปพรอมๆ กน คอ ฐานกายไดเคลอนไหว ลง

มอท า ฐานใจไดท างานดวย และฐานคดไดท างานไปพรอม จะถามรวมๆ ในกลมวาเราพบการเปลยนแปลงอยางไรบาง

ผเขารวมชาย: ส าหรบผม จากการทไดเขามาเรยนรในเวทน แตเดมเรองการท าสอ การท ากจกรรมเหลาน มความชอบอยในใจ อยากจะท า แตวธการตางๆ เรายงไมไดเรยนรเลยวา ทเราท าอย ณ วนน มวธการอะไรบาง ตองมเทคนคอะไรมาผสมผสาน แตพอผมไดเขามาตรงน ไดความรการท าสอ รจกวธการ การตงเรองราว ตองไปสมผสสงนนสงนแลวมาประยกตเขาไป และสอสารใหหลายๆ คนทอยากจะรจะเรยน ไดสะทอน ไดรวาเราคดอะไร อยากจะสะทอนอะไรออกมาหรอสะทอนอะไรใหสงคมไดรบร เปนสงทด ขอขอบคณวทยากรทกทานและทมงานทกทม สวนตวผมอยากจะเอาสงทไดเชนการท าคลปวดโอ การถายภาพ ใชใหเกดประโยชนตอไปครบ ผเขารวมหญง: ไดเรยนรเกยวกบมมมองใหมๆ จากรปแคหนงรป ใหความหมายทเยอะ จากเดมทเรามองภาพ

หนา 90 / 100

แคสวยหรอไมสวย แตจากการอบรม เราไดเรยนรวาภาพหนงภาพมความหมายมากกวานน เชน ภาพเงาแคภาพเดยว เรากใหความหมายมากกวาค าวาสวยงาม และไดเรยนรวาจากทคดวาการท าสอเปนสงทยาก คลปหนงคลปกวาจะไดมายาก แตพอไดเขามาเรยน มนกไมไดยากจนเกดความสามารถทเราท าได ผเขารวมชาย: ไมเกยวกบรอบเอว หางตา และอาย ถาทกคนอยากผลต เรยนรได เหมอนเราถกลากจงมาใหคอยๆ ท าเรองนนไปโดยไมรตว หลายคนกลวมาตลอด ตงหลกคดวาท าไมได แตพอไดเรมท า คอยๆ ใหท าไอนนดหนง นนดหนง ท าไดแลว ไดรปมาสวย เขยนไมคอยได พอเขาเรมใหเอาค ามาเรยงๆ ไดค ามาอกแลว วดโอกท าไมได แสดงไมได ตวแขงๆ พอแสดงไป สดทายกท าได แปลวาเราท าไมไดเพราะคดวาท าไมได ลองคดใหมเราท าได แตท าอยางไรใหท าได เปนเรองนาคด แตละคนอาจจะไมเหมอนกนเลย พอมาเจอกน กไดชวยกน คนมมากกเตมให และถารบฟงคนมนอยกจะดกวาน ผเขารวมหญง: ตวเองเขามาเรยนรครงน จากค าทบอกวาเรามาถงยคทอ านาจสออยในมอเรามากขน เมอกอนเปนแคค า ใชทวามาอยในมอเรามากขน ไมไดอยในรถโมบายใหญๆ แตเปนสงทพดกนดวยถอยค า แตเวรกชอปนมาตอกย าวามนอยในมอเราจรงๆ แคเรามอถอเลกๆ ในมอ ท าใหเรารสกวาหวเหวยเกนราคา และอ านาจอยในมอจรงๆ ไดกระบวนการเรยนรจากเวรกชอปทท าใหไดมมมองใหมๆ มหลายมมมองมาก และสทเราเคยเกลยดวาท าไมฉดฉาดมากมาย แตพอมาอยในมอเราผานกลอง ไดความรสกอกแบบ เลยเกดความรสกวา วยแกๆ แบบเราไดเตบโตจากกระบวนการตรงน จากเรองสอทเรารก เราไดอะไรมากกวาเมอกอนเยอะเลย แลวสอมาอยในมอเราแลวจรงๆ อยากจะไปบอกลกหลานไดวาอยในมอเราอยางไร ผานศกยภาพ ผานมอ ใจ สมอง เปนตวเราเลย ตวเราท าไดทกอยาง ผเขารวมชาย: ผมอยากจะพดในมมมองของการตดสนใจมาวนนมากกวา ตงแตชอการอบรมเชงปฏบต ในวงการศกษาสวนใหญเราจะไปอบรมสมมนา คอการนงฟงวทยากรแลวยกมอถามค าถามทเราสงสย แตสวนใหญจะไมยก เพราะท าใหการประชมยดเยอ เปนทจบตามอง แตเปนการอบรมเชงปฏบตการ ครหลายจะไมไป เพราะตองเตน ยน นง ยากส าหรบครในชวงวยตางกน แตการมาอยรวมกนตรงน ถาเรานงท างานใหทกคนสรปสงทได จะไดแตสงทเราเขาใจและจ าคนเดยว แตพอเรานงท าดวยกน เราลม แตนองจ าได เหมอนทพเขาบอกวาอายไมใชประเดน ทกคนสามารถศกษารวมกนได วนนรสกอบอน เหมอนไดมาเจอญาตผใหญ มาอยในครอบครวเดยวกน เพราะตางคนตางมจดมงหมายเดยวกน คออยากพฒนาตวเอง เหลอแตเราจะเอาไปใชอยางไร ถามโอกาสจะน าไปใชกบนกเรยนใหเกดประโยชนสงสด

หนา 91 / 100

ผเขารวมชาย: รวาตวเองเปลยนแปลงอยางหนง เมอกอนเวลาจะท าอะไรจะตงธงแลวท าเลย รบมาก เพราะเวลามจ ากดมากในแตละวน แตมาทน ใหอยกบตวเองกอน ตงแกนกอน และรสกวาไมมความจ าเปนตองรบมากมาย จะตองทบทวน ใหตวเองนงกอน รวาเราจะท าอะไรกอน วนนมการเปลยนแปลงของตวเองคอนงขน คดเยอะขน เมอกอนท ามากกวาคด แตตอนนมการเรยงล าดบสงทจะท า ไมใชเฉพาะเรองการสอสาร รสกวาตวเองมความสงบขน รจกคดมากขน จากเมอกอนทมทะลไปหนอย ผเขารวมหญง: กจกรรมทเราท า ท าใหเรายอนกลบมาดกระบวนการมากขน เหมอนเวลาเราสอนพวกเดกแลวท าไมได จะมานงนกในใจวาท าไมท าไมได พดไมได เขยนไมได ตอนนเราตองกลบมาดตวเองวาสอนเดกอยางไร กระบวนการทเราใชสอนเดกถกทางหรอยง เพราะกระบวนการนดมาก ท าใหคนทเขามนใจวาท าไมได ท าได เหมอนเดกกตองท าได แตครคดกระบวนการดแลวหรอยง ผเขารวมชาย: ปกต ถามสตคงไมไดมาทน เพราะตอนถกชวนนงท างานอย ไมไดอานหวขอเลย แตดเพราะปกตท างานแลวไมคอยมขนตอน คอคดแลวท าเลย และท าคนเดยว อาจจะมท างานรวมกบคนอนบาง แตเปนระบบดเหมอนกน เพราะระบบคดของผมไมคอยม ไมไดจดสรรระบบคดของตวเอง พอเมอคนมาดหนง 6 เรอง เจง ท าไดกนทกคนเลย และดในเวลาจ ากด คยกนวาถาใหเวลาอก ไมดเทานหรอก ตองเวลาเทานแหละ นงอยแลวจะเสรจหรอเปลา ดเหมอนกน แตเหมอนเดมคอผมไมชอบเลนเกม เพราะใชชวตประจ าวนเลนกบทกคนอยแลว ผเขารวมหญง: หนงคออยากกลบไปเปลยนโทรศพทใหม ท าไมกลองคนโนนถายสวยจง สอง เปนความรใหมเกอบทงหมด แตถกจดเรยงแบบงายๆ ทท าใหคนท าไมเปนเหมอนเราคดออก และสามารถจดล าดบเหตการณ เรองราว ความเปนมาเปนไป เหมอนจะเขยนหนงสอสกเรอง เหมอนการถายรปทไดเรยนร เปนพนฐานของการเรยนร แตหนมอยอยางหนงคอ ทอาจารยใหท าเรองคลปวดโอ ไมคอยสนใจ แตหนแปลกวาคนอน กลบไปถง จะใชวธการของตวเอง นงอยกบมน พยายามท ากบสงทไดเรยนมา สอนไปๆ จ าไปๆ แตเราจะอยกบโทรศพทของตวเอง เหมอนเราไมมพนฐานเกยวกบคอมพวเตอร แตหนท าไดทกเรอง โดยเรยนรดวยตวเอง วาจะกลบไปเรยนรกบตวเองดวยวธการทไดเรยนมาเมอวาน และกลบไปคดถงเวลาเราสงคนอน ท าไมไมได เกดค าถามตลอดเวลา และพอวนนท าไมเราท าไมได เปนวธการทเราเอาไปปรบกบตวเองและเรองการเรยนรระหวางเรากบเพอน ไปปรบใชในสวนของงานและพฤตกรรม นาจะมวธการอยางไร แตขอไปหาค าตอบกอน ผเขารวมชาย: ผมวาเวรกชอปนท าใหเราเชอมนวาท าไดและท าไดจรงๆ ชดเจนจากผลงาน จากสงทเราท า

หนา 92 / 100

ออกมา แตสงหนงทผมรสกมากคอ เวลาเราท างานเขยน งานภาพ งานวดโอ เรองทเราเลา เราท าแตรสกกบมนนอยมาก เพราะเราจะเลอกภาพสวยๆ ดๆ แตภาพนนเราไมไดรสกดๆ พอสงออกไปในทสาธารณะ คนเลยไมรสกดวย แตงานนเปนภาพเปนงานเขยนทเรารสกกบมน เปนค าทผดบงเกดในหวเรา แลวเรยงรอยออกมา พอกลบมาอานอกครงกยงมพลง ภาพทเราถาย เรารสกกบมนตอนถาย เราเลอก เราเลาแลวตาเปนประกาย มความรสกราวเขาไปอยในภาพ แลวเราเลอกดวยความรสกกบมนจรงๆ ท าใหความรสกนนคงอยในภาพ ตอใหดเมอไหรหรอคนมาด กรสกแบบทเรารสกดวย ผมคดวานเปนสงส าคญส าหรบการสอสารมาก เวรกชอปนท าใหเราเหนเรองนและตระหนกมากขน แตส าคญคอพอกลบไปแลว จะท าไหม ผมยงลงเลกบตวเองวา งานวดโอเรากชอบไหม แตยาก ตอนนเรารวาท าได แตจะท าไหม เปนความทาทายในใจ ผมคดวาไฟนไมควรจะหมดไป แตพอเราไปอยในหนางาน ยากทจะตองท าอะไรทชา ละเอยดออน ตองรกษาเรองนไวนานๆ ผมรสกวาโลกในใจเรากบโลกดานนอกเปนโลกเดยวกน จะท าอะไรตองคกน ถาเราแยกออกจากกน คนอนไมรสกเหมอนทเรารสก พฤหส: ขอบคณทกความคดเหน มประโยชนมากเลย นเปนการเปลยนแปลงใน 3-4 วนนแหละ แตตองดกนในระยะยาววาจะสรางการเปลยนแปลงไดไหม ตองอาศยก าลงใจ ความมงมนทจะเดนตอ กาวไป จะเอาหรอไมเอาอยทตวเราเอง คอยๆ ใหก าลงและดกนไป

สงทอยากจะเชอเชญใหด คอ สงส าคญในเวรกชอปนไมใชเทคนคการสอสาร แตคอวธคด ฐานคด ตอใหเรามวธการดงามขนาดไหน แตถาเราไมไปถงหวใจคอวธคด เรากไมเปลยน สงทเราเปลยนคอกระบวนทศน ชดความคด ฐานความคดความเชอ ในเวรกชอป สงส าคญไมใชการแขงกนท าสอวา ใครด ใครเจง แตเราเชอมนวาทกคนสามารถสอสารได เรามสารอยแลว เพยงแตถาเรารวธการสอสกนด เราจะรวาเราสามารถเปนคนทสอสารได สองเรองตองไปพรอมกน เราตองมสารกอน ไมอยางนนกไมรจะสออะไร นเปนแคเรองเทคนคของสอเทานนเอง ถาเราเปนตวจรงในประเดนนน ทผานมาเราอาจจะไมรวธสอ เลยไมนาสนใจ แตถาเรารเทคนคบางอยาง เราจะสามารถสอสารไดอยางด สอง ความหลากหลายของพวกเราส าคญมาก ดทพวกเราทงรนเกา รนใหมมาอยในเวทเดยวกน พหนท าสอมาตลอด เหนการเปลยนแปลงของสอมาตลอด แตพหนเรยนรใหม เพราะผมเชอวาตองเรยนใหม ถาเราคดวาสงทเราท าเจงมาก ดมาก แนมาก แตวายคสมยเปลยนไปตลอด ถาเราไมเทาทนการเปลยนแปลง ไมลอกตวเองออก แลวเรยนรใหมทกวน เราจะเปนคนตกยคไปทนท แตจะเกดประโยชนวาเราเอาประสบการณ โลกทศนบางอยางของรนเกา มาเตมกบความคดใหมๆ นคอประโยชนของความหลากหลาย เราอยในประเดน โลกทศน วยทไมเหมอนกน จะยงดถาเรามาดรวมกน หองเรยน 3-4 วนสะทอนค าตอบน คนทไมกลากลกขนมากลาวาเราท าได คนทเกงอยแลวกมาแบงปนใหเพอนได นคอการเรยนรแบบ collective ผน ารวม เราไมไดเกงคนเดยว แลวท าไดทกอยาง แตมาเตมกน ชวยเหลอกน มาสานกนท าใหพลงมากยงขน

หนา 93 / 100

ธระพงษ: อยางทบอกวา ปกตผมท างานสอจะบอกวานไมใชเวรกชอปกบนอกกะลา ไมไดผผลตสอ แตความนาสนใจคอเรองระหวางทาง ถาพดถงเราจะกลบไปท ากระบวนการตอ หรอท าสอตอ ตอนนสงทเราจะโฟกสคอเรองระหวางทาง กวาทเราจะไดสอมา อยางกลมแรกทท าคลปแลวเสยงลมมากมาย สงทนาสนใจคอเขาเดนไปสองกโลครงเพอไปเจอตวจรงในปญหานน ไปควานหาตวจรง แลวไปคยกบคนในพนทนนจรงๆ นคอเรองราวระหวางทาง คอเขาไดความจรงในชวงเวลาหนงกลบมา ถาเราเอากลบไปท าในพนทเรา เราใชเวลาระหวางทาง ไปหาความจรง ไปมองมนใหมในอกมตหนง แลวหยบยกมาทบทวน มาเลาใหม เปนสงทผมคดวานาสนใจไมแพการไดโบวด าออกมาชนหนง

พฤหส: เราอาจจะน าเสนอสงเดม แตดวยมมมองใหม จะชวย และสงส าคญ ถาเราสงเกต ถาเราอบรมสอเทคนคการถายภาพใหสวย เขยนค าใหด แตกระบวนการเรยนรระหวางทางส าคญไมนอยกวาผลงาน และถาเราเชอมนวา ทกคนเรยนรได พฒนาได จะน าพาทกคนไปถงผลงานได แตเราไดใชวธการแขงขน นดกวาอนน แตมดในแบบของมนทแตกตางกน แลวเอาขอดมาดดวยกน จะเกดการเรยนรมากกวา สดทาย หลายคนเปนคร กระบวนกร วทยากรทจะน าไปใช อยากจะบอกเบองหลงฐานคดเรองการออกแบบกระบวนการ จรงๆ แลวสงทพวกเราท าไป เรยกวาการเรยนรบนฐานประสบการณ หมายถงเราเรยนรผานการลงมอท าไปเลย แลวกลบมาทบทวน

มทฤษฎอยเบองหลงนดหนอย เรยกวา Experiential Learning คอการเรยนรผานประสบการณ เจาของทฤษฎชอ เดวด โคลบ (David Kolb) ถาเปนนกการศกษาจะเคยไดยนชอจอหน ดวอ (John Dewey) เปนคนคดเรองมนษยนยม เขาเกดเมอรอยปทแลว ชวงนน ทกคนเรยนหนงสอเพอจะผลตผลงานเยอะๆ แบบโรงงาน โรงเรยนจะสรางคนเพอไปตอบสนองโรงงาน เปนแรงงานชนด ดวอบอกวาวธการน ไมตอบสนองหรอพฒนาความเปนมนษย เขาเลยน าเสนออกดานเรองการใชการเรยนรผานประสบการณ คอยๆ พฒนามา เมอ

หนา 94 / 100

30-40 ปทแลว เดวด โคลบ น าเสนอทฤษฎนตอจากดวอ เขาบอกวามวงจร 3-4 ขนตอน อยางแรกคอ ลงมอปฏบตไปเลย แตเดมถาเราเรยนในหองเรยน คณคร

จะเรมจากการใหชดทฤษฎแลวลองไปท า หรออาจจะไมไดปฏบต เรยนแตทฤษฎ แตนเราไปทการมประสบการณตรงดวยตวเอง ลงมอถายรป เขยน วาด เพอใหเซนสของมนษยท างาน คณตองไดกลน ไดชม เหงอตก เครยด ใหหวใจท างาน เปนเรองส าคญมาก เพราะจะเกดการเรยนรผานประสบการณ ผสสะทงหมดของความเปนมนษยของเรา ตอมา Reflective observation ใครครวญสะทอนคดอยางลกซง ถอยออกมาเปนผสงเกตกระบวนการ จากคนท า พอท าเสรจแลว ถอยออกมานดหนง สงเกตวาเกดการเรยนรอะไรขน ตองมการทบทวน สะทอนประสบการณวารสกอะไร เกดการเรยนรอะไร ถาท าซ า จะท าใหดกวาเดมไดอยางไร ทงหมดจะกลบมา Conceptualize คอการท าใหเปนภาพในสมอง เปนทฤษฎบางอยาง จะไปเชอมโยงกบประสบการณเกาบางอยางของเราทจะท างานกบประสบการณใหมทเราเพงม ค าวาเปลยนแปลงอยางไร คอเสนระหวางประสบการณเกากบประสบการณใหม ถาเราจบไดวาเปลยนแปลงอยางไร กลบไปดเรองมนท างานกบเราอย ประสบการณเดมของเรากลวการท าสอ คดวาจะท าไมไดหรอก ประสบการณใหม ไดลอง ท าไดน ตอนนก าลงตกนอยในตวเรา แลวแตละคนจะประมวลออกมาไมเหมอนกน สดทาย เราจะเอาความรใหม ประสบการณใหม สงทเราไดเรยนรรวมกนไปประยกตใช ไปตอยอด ไดไมเหมอนกน เรยกวา Active Experimentation คอการท าใหเกดประสบการณเชนนกบคนอนๆ อก ตอยอด ขยายผล หรอไปพฒนานวตกรรมบางอยางของเราเอง ไมตองเหมอนเวรกชอปน

วงจรนเปนวงจรการเรยนรผานประสบการณท จอหน โคลบ เสนอ สวนมากเราจะใชวธการแบบน ท าไมเรารสกวาการเรยนรใน 3-4 วนนมพลง เพราะมสวนทเราให เรารบ ผสมกน ไมไดเกดแบบเดมทเรานงฟงครสอน วทยากรสอนใหเราด แตเราไมไดลงมอท าเลย จงครบลปกระบวนการทเดวด โคลบเสนอ ฝากวาถาเราจะเอาไปปรบใช ไปใหถงฐานคดเหลานดวยวามทมาทไปอยางไร พกเบรก 10.40-110.5 น. พฤหส: เราได wrap up สงทเปนหวใจส าคญของการเรยนรในเวรกชอปนไปแลว ชวงสดทายจะส าคญมากๆ วา สงทเราไดเรยนรกนจะจบกนในหองเวรกชอปหรอเปลา หรอเอาไปใชงานตอได อยากใหเรามองอนาคตตอไปนดหนงวาเราจะใชงานสอไปรบใชประเดนทเราก าลงท างานอยไดอยางไรบาง การสอสารจะเขาไปมบทบาทในเรองนอยางไร ถาเรายงจ าได ผมชวนพวกเราท าวงสามวงวา สงส าคญเราตองตระหนกวาท าไม คณ

หนา 95 / 100

คาทเราท ามอยางไร ท าไมเราถงตองท าสงน เรามาขบเคลอนประเดนนท าไม และเรามความรความเชยวชาญบางอยาง จะขบเคลอนอยางไร

ผมอยากจะชวนเรากระเถบไปนดหนง เกยวกบสามวงนแตอยในกรอบของการสอสาร การสรางการสอสาร อยากจะใหกลบไปกลมจงหวดสงขลา พงงา แลวแบงกลมยอยลงไปอกนดหนง เปนกลมปรก ประชาคมสงขลา สวนพงงาเปนกลมเดยวเพราะเจอกนตลอดอยแลว อยากใหมองอนาคต ไมตองไกลมาก สามเดอนตอจากน กมภาพนธ-เมษายน อยากใหท าแผนการสอสาร Communication action plan ใหท าตาราง เขยนท What กอน กลบไปประเดนทเราอยากจะขบเคลอนมอะไรบาง เชน ความมนคงทางอาหาร แรงงานอพยพ การเขาถงทรพยากรของผ ดอยโอกาส ชายหาด แลว สะทอนไปท Why วาส าคญอยางไร อะไรเปนหวใจส าคญของประเดนน เพอเราจะสงหวใจดวงนไปใหถงเปาหมายได ถาเราสกดหวใจไมได จะเปนแคประเดนลอยๆ แตหาแกนของมนไมไดวาคออะไร สวน How จะเปนวธการสอสาร อยางเชนเราจะท าคลปวดโอสามคลป เขยนภาพ ท านทรรศการสอ จดเวรกชอปใหกบเยาวชน

เวลาเราท า ขอใหเลอกประเดนนดหนง อยากวางเกนไป เชนถาจะพดเรองความมนคงทางอาหาร อาจจะเปนซรสไปเลย เราพดทเดยวอาจจะไมหมด อาจจะตองยอยออกมา เชน มตของผผลต ผบรโภค ตลาดนดสเขยวเปนอยางไร แยกออกมาเปนเรองยอยๆ ไมอยางนนเราสอสารทงกอนไมหมด ออกมาเปน How สามารถสรางสรรคกจกรรมได

สวน Who ใครจะรบผดชอบเรองน และสดทาย When จะท าเมอไหร เวลาเราคดจรง อยากใหคดบนฐานความเปนจรงดวย วาเราจะแอคชนไดประมาณไหน อาจไมตองเยอะแยะ แตเคลอนจดทเปนประเดนส าคญจรงๆ

ลองคยกนดวา มประเดนหลากหลายในกลมของเรา จะแตกประเดนแอคชนของตวเองอยางไรไดบาง แลวโครงการผน าแหงอนาคตจะตดตามผลวา สงทเราไดเรยนรไปจะเกดขนจรงอยางไรบาง (แบงกลมจงหวดวางแผนการสอสาร – 45 นาท)

หนา 96 / 100

วนนเราไดแผนคอนชางชดแลว ถามอกสกเวทหนงคยรายละเอยดใหชดขน จะท าใหเราท างานไดชดขน อาจจะตองกลบไปแลวหาเพอนๆ มามสวนรวมมากขน แตไมตองชวนคนเยอะ เอากลมเลกๆ ทมประสบการณรวมกนแลวเรมไปเลย คดวาพอประมาณแลว ขอใหเราวางแผนปฏบตการไวกบพน เราจะเวยนดกนในแตละกลม แลวเราจะมาปดวงกน (เดนดแผนปฏบตการ “มหศจรรยสงขลา” “ปรกบานฉน” “พงงาแหงความสข” – 12 นาท)

คดวนนอาจจะไมสมบรณรอยเปอรเซนต แตเหนกจกรรม เปาหมาย รายละเอยด คนรบผดชอบ และเวลา คอนขางเปนแผนทนาสนใจ เพราะเกดจากการคดของพวกเราเอง ผมคดวานเกดจากความปรารถนาของพวกเราทอยากจะเหนการเปลยนแปลงผานการสอสาร และไมไดถกบงคบจากหนวยงานใดๆ โยนมาใหพวกเราท า แตเราเหนวาส าคญจรงๆ และเราชวยกนสรางขนมาใหไดจรง ขอใหก าลงเพอนๆ วาพยายามท าใหเปนรปธรรมใหได การเดนทางอาจจะไมประสบความส าเรจรอยเปอรเซนตหรอก แตท าใหเราไดทดลองท างานรวมกน เหนมตทประสบความส าเรจ หรอลมเหลว แตท าใหเราเรยนรบางอยาง ฝากใหพวกเราคอยๆ เดนตอไป

หนา 97 / 100

ทางโครงการอาจจะชวยบางอยาง ถาพวกเราคดวาทางวทยากรชวยอะไรบาง อยากใหสงขาวมาก จะชวยสนบสนนความร เทคนคบางอยาง ยนดมากๆ

สงพสจนไมใชท าเวรกชอปดงาม แตอยทวาจะเอาไปใชไดจรงหรอเปลามากกวา มาถงชวงสดทายแลว กอนหนาทจะถงตรงนน ฝากไวนดหนง บางคนอาจจะไมไดตามวาเรามขอมลตรงไหน ในเพจของโครงการผน าแหงอนาคตจะมรายละเอยดของกจกรรมตางๆ รวมทงองคความรทเปนประโยชน เทคนควธการใหมๆ เพอการท างานเปลยนแปลงสงคม อยางมหนงสอบางเลมรวบรวมความรจากพนทของพวกเราเอง ไมวาจะเปนโคกสลง พงงา สงขลา เชยงราย โดยมนกวจยจากธรรมศาสตรท างานรวมกบนกปฏบตการในพนท แลวยกระดบความรเหลานใหเปนประโยชนตอสงคมมากขน มโครงการบมเพาะผปฏบตการทางสงคมอกหลายเรอง และอาจจะมแนวทางการท างานกบผน ารนใหมอกหลายเรอง รวมถงภาพกจกรรมของเราในเวรกชอป

มการรวบรวมปฏบตการของพวกเราในพนท บางทเราท างานเยอะแยะแตสกดออกมาเปนความรไมได กสกดมาเผอจะเปนประโยชนตอคนอนๆ นเปนประโยชนของเรองการสอสาร ฝากไววา เรองการสอสาร แตเดมเราอาจจะคดแบบแยกสวน อยากใหเราคดใหมวาการสอสารเปนอกกงหนงของการท างานของเราเชนเดยวกน เชน เราจดกจกรรมใดๆ ไปแลว ขอมสวนหนงตองถายรป โพสตขนเฟซบก ท าวดโอ โดยผ เขารวมทเปนชาวบานจะมพลงมาก เพมเตมใหเขาไปอยในกระบวนการท างานดวย อยาไปคดแยกสวนวาตองใหคนอนมาสอสารเรองราวของเรา ตอไปเราจะมมมมองใหมในการสอสารการท างานของเราไดดยงขน

สดทาย อาจจะมบางทานสะทอนมมมองการอบรมใน 4 วนทผานมาสกเลกนอย เปนการเชคเอาต อาจจะไมตองสะทอนความรสกหรอความคดเหนทกคน เชญชวนวาใครมอะไรอยากจะพด สะทอน

ผเขารวมหญง: อบรมครงนท าใหเรากาวขามความกลวเทคโนโลยทพคอนขางปฏเสธวาเราไมสามารถท าได ตองอาศยคนรนใหม แตพอเราท า เรารสกวานเปนสงหนงทไมใชแคไปพดตามรายการวทย แตสามารถท าอะไรไดเยอะ อกอยางหนง ตอนท าเรองถายภาพ ท าใหพลกมมมองการท างาน วามมทแตกตาง เรามกจะชอบตดสน

หนา 98 / 100

ถาอะไรไมเหมอนทเราคด เรามกจะตดสนวาไมใช แตพอเราไดถายภาพ สอนเราเลยวาเวลาเราท างาน เราใชการตดสนอะไรทไมเหมอนเราบอยไหม เราจะทกขกบตรงนไหมในขณะทงานเราเคลอนไปขางหนาไมได ตอไปเราตองคนหาความตางทมคณคา ไมสรปวาสงนนแย ทส าคญทสด ยงตอกย าวาการสอสารทไมใชค าพด ส าคญจรงๆ ใหความหมายเยอะ ทเราเอาไปใชได ผเขารวมชาย: ขอสวสดอกครง ในสวนตวผมทเขามารวมในวงครงน กอนอนตองขอขอบคณคณะอาจารยและทมงานทกทานทใหโอกาสเราเขามาในครงน ทผมสงเกตด ทกคนทเขามามความกระตอรอรนเรยนรในสงทคณะอาจารยจดให ผมหวงอยางยงวา ทกคนจะเอาความรทไดกลบไปใชประโยชนอยางเตมท โดยเฉพาะคณครเอาไปใชกบนกเรยน จะไดขยายผลในวงกวางมากยงขนเรอยๆ ขอบคณทกทานทกคนทรวมแรงรวมใจกนในครงน ผเขารวมหญง: เขามาในครงนไมไดเหมอนการเขามาฟงสมมนาทวไป ตอนแรกคดวาคงนาเบอ คงจะหลบอกแลว คงไมไดฟง ไดความรอะไร แตกจกรรมทอาจารยใหมา ท าใหมความสข สนกกบงานทอาจารยให ผเขารวมหญง: ชอบตรงวนแรกกอนทจะเรมเกยวกบเทคนคเรองสอตางๆ ใหบอกวาท าอะไร เพราะอะไร ตอนท าตอนนนไมไดคดอะไร เลยเขยนไปตนๆ แตพอสะกดใจทน านงพดวาถาคนลงไปใหลกกวานนอกลงไปเรอยๆ เหมอนใหก าลงใจตวเองไดและใหพลง เลยมานกวานาจะจรง นอกจากเปนพลงใหตวเองแลว ถาเราคยกบคนอนแลวเราสนใจในแงวาเพราะอะไร อาจจะไมไดถามตรงๆ หรอเขาบอกตรงๆ เรานาจะเปนสวนหนงทใหพลงกบเขาไดดวย และเอาไปใชเวลาจะท าสอ อาจจะเปนเพราะอะไรทไมตองเปนเหตผลหรอคดเอา แตเปนเพราะอะไรทรสก นาจะยงท าใหมความหมายมากขน ชอบตรงน เพราะอะไรอยางเดยวท าไดหมดเลยหลายๆ อยาง เปนพลงส าหรบเราและคนรอบขางดวย ผเขารวมหญง: เปนการอบรมทคม ก าไร และลน วทยากรใชเวลาไดคมกวาการอบรมทวไปทเคยเจอมา อบรมจนเราเปนไข ไมรวาเพราะการตดตอวดโอหรออยางไร หรอเพราะสภาพอากาศ โดยรวมเขมขนด ชอบ อยางนอยไดกลยาณมตรทดกลบไปแนนอนคะ ผเขารวมหญง: ขอบคณโครงการผน าทพงงาพาคนออกจากจงหวดเปนเวลา 4 วน เสยดายอกสามคนทเหลอทไมไดมา เพราะตดภารกจ ถาไมทงภาระไวขางหลง พวกเราคงไมไดมา มาวนนเปนงานวชาการทยากส าหรบการเดนทางทไกลและพาคนมารวมเปนระยะเวลานาน ขอบคณในสวนของทมพงงา ไดรจกคนสงขลาเยอะ แต

หนา 99 / 100

ในสวนของชดน ถอวาเปนเพอนใหมทงหมด รจกปาหนคนเดยว ยนด จากค าสญญาทเขยนใหอาจารยด มนคอทกอยางทเราตองกลบไปท า เพราะทกอยางทเขยนลงไป พวกเราตองเปนหมด และหนหวงมากวา 12 คนทมาในระยะเวลา 5-6 เดอนทตองท ารวมกบโครงการผน า จะเปนแรงขบเคลอนเพอจะสอสารออกสภายนอกใหได ผเขารวมชาย: จากทมาอย รสกวาไดสองงาน หนงคอการเขยน เลาเรองจากภาพ สอง ท าหนงสน หรอวดโอ เราไดทงการปฏบตจรง ความสนกสนาน ความชอบ สงทมากกวานนคอความภาคภมใจกบผลงานของตวเอง ไมใชความสนก ความชอบ ความสดชน ผมมองไปอกดานหนงแลวมองกลบมาในหนาทการงานของพวกเรา คนในชมชนทเราท า กจกรรมทเราท ากบคนเหลานนอาจจะมแคความสนก ความชอบ เนอหาสาระ แตความภาคภมใจของคนเหลานนมไหม หรอถาเปนนกเรยน เราใหเขาท ากจกรรมอยางใดอยางหนง ความภาคภมใจของคนเหลานนมหรอเปลา ผมวาตวนคอตวสดทอยากจะใหเกด ผเขารวมหญง: ขอพดถงทมสงขลาสกนดหนง เราเลอกสรรคน 15 คนจากสองพนททท าเรองพลเมอง ทางปรกท าพลเมองเดก ทางในเมองกท าพลเมองทตนร วตถประสงคเพอใหสองทมมาเจอกนเพอจะเกอกลงานกน สงขลาเรามจงหวดซอนกนอย สองพนทนกบเวทเรองสอทมาท าวนน ตวเองรสกประทบใจ ท าใหเราไดเหนตวตน เหนความสามารถลกๆ ความคดในใจ และมองเมองของตวเอง เมองปรก เมองบอยาง เมองหาดใหญ และท าใหเราแนนแฟน รจกกนมากขน เหนความสนทสนมทนาจะผนกก าลงท ากนตอไปได แมวาสงขลา ทกวงเวลาจะตองคดรวมกน ถกเถยงกนเยอะมาก เพราะมอะไรซอนๆๆ อย และมบคลกทเปนเฉพาะของสงขลาหลายเรองทตองชวยกนยกระดบใหเปนทรจก เราเหมอนจะพดอะไรกนมากทซบซอน เลยจบไมลง หรอลงไมหมด ไมเหมอนพงงาแหงความสข สงขลากบผน าแหงอนาคตเพงเรมในปน แตเปนภาพทท าใหมความหวงวาเราคงจะท าอะไรดๆ รวมกนได ผเขารวมชาย: อยางแรก ผมไมชอบคดวาเราเปนคนรนใหมรนเกา ยคใหมยคเกา เราเปนคนยคเดยวกน แตอายไมเทากนเฉยๆ คดใหม เทคโนโลยทมาใหม เราใชได อยาคดวาแกแลวใชไมได ไมเกยว หรอทพด าบอกวาท าอะไรไมส าเรจเลย ไมส าเรจนนแหละคอความส าเรจ ผเขารวมหญง: ทกคนพดแทนความรสกไปหมดแลว แตถาไมไดพดจะอดอดมาก ขอบคณวทยากร ขอบคณทม วทยากรทมนลงตวมากส าหรบพ ไมนกเลยวาจะมานองๆ จะมบคลกลงตวมาก ถาไปจดขางนอก สองคนน มาสอนพนงสมาธ พไมคดวาจะท าได นเปนสองคนทมรอยสก พรอมชวนจะไปคอนเสรต ปนเสา แตเราท างานเรองไมตดสนคน แตพอเราเหนแวบแรก เดกเกงเรองคอม แตท าใหเรารสกชนชม เคารพ นคอครของเราได เวท

หนา 100 / 100

นจรงใจ เขาอยากจะใหเราไดความรจรงๆ ไมขเกยจเลยสกนดเลย ไมมอดออดเลย ถามอะไรเขาตอบได และทกคนทมาเปนสงคมทใฝร ขวนขวาย อยากจะรเพม ถงแมไมไดอยากรวชา แตอยากรจกกน ไมไดเสยเวลาเลยสกนด ขอบคณทมจรงๆ ทสอน ทใหดวยความจรงใจ ขอบคณทมจดทงหมดเลยทมรอยยมตลอดเวลา ชอบ พฤหส: พวกเราสามคนดใจมากทมารวมแลกเปลยน ถอเปนเพอน พวกเราเปนภาคหนงทท างานแบบน เหมอนกน รจกพหนมา 20 กวาปแลว เหนงาน ชนชม และมโอกาสขนลงสงขลาหาดใหญเปนระยะๆ เชนกน เรามฐานปฏบตการทเชยงดาว ถามโอกาสอยากชวนเพอนๆ จากใตไปเทยวเหนอบาง ไดไปแลกเปลยนเรยนร เราอยากสรางขบวนการภาคประชาชนทลกขนมาแสดงพลง ผมตระหนกมากๆ เลยวา คนตวเลกทกคนมพลงมาก ถาเราสามารถท างานรวมกน เชอมโยงกน จะเปลยนแปลงประเทศ ตองพดค าน เพราะเรารอใหใครมาเปลยนแปลงดวยคนบางคน รอรฐบาล เราคงจะตายกนไปกอน รอไมได คดวาทกคนท าอยแลว สานพลงใหมอนาคตรวมกนตอไป ขอบคณทกคนทตงใจเรยนรรวมกน 4 วนทผานมา

จบการอบรม 12.39 น.