Mütəllim EldarovMütəllim Eldarov

Program / Sinif : Proseslərin avtomatlaşdırılması Program / Sinif : Proseslərin avtomatlaşdırılması mühəndisliyi mühəndisliyi

Dərs: İnformatika Dərs: İnformatika

Mövzü: CPU ( Central Processing Unit )Mövzü: CPU ( Central Processing Unit )

TTələbə nömrəsi: 170120025 ələbə nömrəsi: 170120025

CPU – Mərkəzi ProsessorCPU – Mərkəzi Prosessorİlkin Məlumatlar

1

• Komputer üzərində edilən bütün əməliyyatlar, hesablamalar prosessor tərəfindən reallaşdırılır və nəzarət edilir.

• Mikroprosessorlar bir neçə santimetr ölçüdə olur və komputerdə baş verən bütün əməliyyatlar vahid tərəfindən reallaşdırılır. Mikroprosessor Mərkəzi Prosessor da adlanır. (CPU- Central Processor Unit)

• CPU kompüterin beynidir və vəzifəsi tapşırıqları tezliklə yerinə yetirməkdir. CPU işləyərkən qızdığı üçün onun üzərinə ventilyator yerləşdirilər.

• Prosessorun (CPU) sürəti, yəni takt tezliyi hz (hers) ilə ölçülür.

İLK CPUİLK CPU 21971 ci il Noyabr`ın 15`ində ilk dəfə olaraq İntel özünün i4004 mikroprosessorunun istehsalatına Başladı. Beləliklə artıq yarımkeçirici qurğu olan mikro prosessorların inkişafının əsası qoyuldu. İntel Mikroprosessoru 4bitli idi . O, 750 kHs takt tezliyi ilə işləyirdi. Bu mikroprosessor 46 təlimat təşkil edir və bu kifayt qədər universal idi.

Prosessorların ArxitekturasıProsessorların Arxitekturası

CISC – bu arxitektura ənənəvi komputer arxitekturasıdır. Prosessor öz üzərində olan microcode adlı miniatür bir proqram istifadə edərək əmr setlərini işlədir.

RISC – bu arxitektura ilk dəfə İMB801 adlı komputerdə göstərildi. Və bu arxitektura 3 əsas prinsipə söykənir.

1) Sistemin mükəmməl kompilyator vasitəsi ilə yüksək səviyyəli komputer dillərini dəstəkləməsi.

2) Tamamilə aparat vasitələri ilə icra olunan primitiv təlimatlar toplusundan istifadə

3) Güclü yaddaş və gir çıxışın təşkili

3Mikroprosessorun arxitekturası onun bir neçə xususiyyəti ilə təyin edilir. Bunların başlıcası isə sistemi təşkil edən əmrlərin xususiyyəti və onların icra mexanizmi ilə bağlıdır. Mikro proseslərin 2 əsas arxitekturası var.

4

Donanıma Diqqət Donanıma Diqqət

Təlimat ölçüləri və formatı çoxTəlimat ölçüləri və formatı çox

Az sayda yazıcıya sahib olmasıAz sayda yazıcıya sahib olması

MikroKoddan istifadə olunurMikroKoddan istifadə olunur

Təlimatar daha çox vaxt alır Təlimatar daha çox vaxt alır

Ünvanlama modellərindən istifadə Ünvanlama modellərindən istifadə

Uzun əmr dəstləri Uzun əmr dəstləri

Program təminatına diqqətProgram təminatına diqqət

Təlimat ölçüləri və formatı daha azTəlimat ölçüləri və formatı daha az

Çoxlu yazıcıya sahib olmasıÇoxlu yazıcıya sahib olması

Ünvanlama modelindən az istifadə Ünvanlama modelindən az istifadə

MikroKodsuz hardMikroKodsuz hardware kimi ware kimi işləyirişləyir

Təlimatar daha sürətlə olur Təlimatar daha sürətlə olur

Azaldılmış əmr dəstləri Azaldılmış əmr dəstləri

CİSC və RİSC arasında fərqlərCİSC və RİSC arasında fərqlər

CPU`nun əsas hissələriCPU`nun əsas hissələri1. ALU – Hesabi məntiqi qurğu ( Arithmetic Logic Unit )2. Register –Yaddaş Qurğusu3. Control Unit – İdarəetmə qurğusu

• ALU - Riyazi və məntiqi əsas əməliyyatları yerinə yetirir• Register – Üzərində əmrlər icra olunacağ verilənləri saxlayır.• Control Unit - CPU`nun bu hissəsi prosessor daxili işləri idarə edir, Prosessora gələn əmrləri aydınlaşdırır, Yaddaşa hansıməlumatların işlənəcəyini, hesabi-məntiqi qurğuya verilənləri, üzərində hansı əmrlərin icra olunacağını bildirir..

5

CPU CPU nec işl yir?ə ənec işl yir?ə ə 6CPU-nun işləmə ardıcıllığı aşağıdakı kimidir:

1. Fetch – Verilənlər və ya program əmrləri yaddaşdan alınır2. Decode – Alınan əmrlər CPU-nun idarə qurğuusu tərəfindən şərh olunur3. Execute – ALU alınan əmrləri işləyir4. Store – Nəticələr yaddaşa geri yazılır

Mütəllim EldarovMütəllim Eldarov

Program / Sinif : Proseslərin avtomatlaşdırılması mühəndisliyi

Dərs: İnformatika

Mövzü: CPU ( Central Processing Unit )