CPT-InspiratiedagOp weg naar zero-emissie vervoer

27 april 2018

Beleid zero-emissie2015-vandaag

Jeroen Cockx

Coördinator Clean power for transport

Realisaties ?

Effecten ?

En nu?

• Duidelijke ambities - Vlaanderen op de kaart • CPT-actieplan 2020 (eind 2015 op Vlaamse Regering)• Doelstellingen, werkpakketten en concrete acties• Jaarlijkse rapportering

• Actie op het terrein - Projectwerking• Jaarlijkse thematische oproep (2016-2017-…) • Subsidiëring werking aan 80%• 7 projecten (2017) en 10 projecten (2018)

• Netwerking – Vlaanderen en daarbuiten • CPT-team en stuur/werkgroepen• Europese projecten (BENEFIC, e-MOPOLI, …)• Overleg ENOVER-transport• Europa (Sustainable Transport Forum, Governmental

Support Group, POLIS, GEAR 2030, …) • BENELUX

• Communicatie – Iedereen mee • Website (www.milieuvriendelijkevoertuigen.be)• Startcampagne • Week van de milieuvriendelijke voertuigen• Gids elektrisch rijden• Informatie over LEV’s (www.lichtelektrischevoertuigen.be)• Roadshows• Bijkomend aanspreekpunt

• 1800 publieke laadpunten – Een drempel minder • Uitrol basisinfrastructuur (+5000 laadpunten)• Nu minstens één laadpaal in 96% van de gemeenten• Invoering ‘Paal volgt wagen’• Snelladers op 34 locaties• Interoperabiliteit• Informatie (www.milieuvriendelijkevoertuigen.be/laadpalen)• Laadinfrastructuur in de eigen gebouwen

• Stimulering van de markt - financiële prikkels • Vrijstelling verkeersbelasting• +1000 premies voor zero-emissiewagens

(www.energiesparen.be)• 96,3% tevredenheid bij de ontvangers

• Recente uitbreiding naar vzw’s en autodeelbedrijven• Recente uitbreiding naar elektrische bromfietsen (B) en

motorfietsen

Realisaties ?

Effecten ?

En nu?

Vlaams Actieplan CPT 2015-2020

2015 2017 Doel 2020

• Marktaandeel BEV 0,35% 0,63% 7,5%

• BEV-vloot 2.229 5.506 60.500

• PHEV-vloot 2.846 18.218 13.600

• Laadpunten ? 1.726 7.400

• Marktaandeel CNG 0,2% 0,68% 5%

• CNG-vloot 1.537 6.218 41.000

• CNG-tankstations 50 84 300

• H2-tankstations 0 1 20

29.985 CP-voertuigen (eind 2017)-op 1 april 33.952 (waarvan 6.160 zero-emissie)

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

EV PHEV CNG

Perc

enta

ge

Marktaandeel CP-voertuigen (2017)

bedrijf (24%) lease (31%) particulier (42%)

Inschrijving elektrische voertuigen 2017

1 979

5 375

83

Personenwagens 2-,3- en 4-wielers Bestelwagens Vrachtwagens Trekkers Bussen

Realisaties ?

Effecten ?

En nu?

Beleidsvorming op langere termijn

• CPT-visie 2030• Klimaat- en Energieplan 2021-2030• Klimaatvisie 2050• Energievisie en Energiepact• Luchtbeleidsplan 2030• Mobiliteitsplan 2030

Beoogd marktaandeel zero-emissie personenwagens

2020: 7,5%

2025: 20%

2030: 50%

2035: 100%

… en andere voertuigtypes

Bijlage: projecten 2016

• ‘Opwaarding en opschaling aanbod elektrische voertuigen in autodeelvloot’ (Cambio)

• ‘Transitie naar zero-emissie voor collectief busvervoer’ (The new drive)

• ‘Clean power for taxi’s’ (Bond Beter Leefmilieu)• ‘E-carsharing for cohousing’ (Partago) • ‘CPT in the picture’ (ASBE) • ‘Faciliteren van de elektrificatie van lichte vrachtwagens in 4 types

nichevloten’ (Westlease) • ‘Platform elektrische bedrijfswagens’ (Traxio)

Bijlage: projecten 2017

• ‘EV-rijders community’ (EV Belgium)• ‘Elektrisch Delen van Eigen Auto’s voor bedrijven en Lokale

overheden’ (Autodelen.net) • ‘Testrijders’ (Bond Beter Leefmilieu)• ‘Integratie EV in Frequency Containment Reserve (FCR) markt met

Vehicle-to-Gridladers (V2G)’ (EV Consult) • ‘Opschaling aanbod elektrische stadsvoertuigen in autodeelvloot na

de kantooruren’ (Cambio) • ‘365 SNEL’ (KU Leuven) • ‘Vlaams Kennisplatform Slim Laden ’ (Energyville)• ‘Elektrische dienstfietsen’ (stad Brugge)• ‘WAAK mobiliseert duurzaam groen’ (WAAK)• ‘Officenter deelt met de buurt’ (Officenter)

CPT-inspiratiedag: Programma• 13u: Verwelkoming + toelichting CPT-beleid (Jeroen Cockx, dep. Omgeving)• 13u20-13u40: Projecten ‘Clean Power for taxis’ en ‘Testrijders’ (Bond beter

leefmilieu)• 13u40 -14u20: Panelgesprek ‘Gebruikers en EV’ (Cambio, Autodelen, Partago,

KU Leuven en EV Belgium)• 14u20-14u30: Minister Tommelein

• Koffiepauze - Binnentuin

• 15u00-15u15: Project ‘Zero-emissie Bus’ (The New Drive)• 15u15-15u30u: Projecten ‘Slim laden’ en ‘Integratie in het grid’ (Energyvile en

EV Consult) • 15u40-16u20: Panelgesprek ‘Werkgevers en EV’ (Traxio, Westlease, WAAK en

Zen car)• 16u20-16u50: Keynote Zero-emissie (Bert Witkamp, AVERE)• 16u50: Slotwoord (Peter Cabus, departement Omgeving)• 17u00: receptie - Binnentuin

Clean Power for

TaxisBond Beter Leefmilieu

Doel

- komen tot een vergroening van de taxisector in

Vlaanderen

- door de inzet van elektrische/zero-emissie wagens

- als voorbeeld voor een ruimere transitie naar gedeelde,

elektrische mobiliteit

Ambitie: 10% van de Vlaamse taxi-vloot elektrisch in 2020

>> vervullen van de noodzakelijke voorwaarden

Partners

Aanpak

- Begeleiding 5 steden- inspireren

- opmaak terreininventaris

- opmaak plan van aanpak (goedkeuring verschillende gemeenteraden)

- realiseren van de plannen van aanpak

- ‘Werkgroep steden’

- Begeleiden taxi-ondernemingen bij overstap naar e-taxi- individueel

- Lerend netwerk

- Oplossingsgericht handelen

Stand van zaken

- Talrijke begeleidingssessies

- Rentabiliteitsstudie door TML + tournee

- Website & Nieuwsbrief ‘Clean Power for Taxis’

- Besliste maatregelen in de steden

- Studiebezoeken Amsterdam

- (Pers)Lancering 16 e-taxi’s - more to come

Uitdagingen

- complexe bevoegdheidsverdeling in de steden- dialoog met de sector neemt tijd en is niet evident- lange levertijden voertuigen- tekort aan laadinfrastructuur- hoogte aankoopprijs rem op transitie- ongelijk speelveld (fiscaliteit)- cofinanciering vinden

- toekomst- conferentie 26/6 - aanbevelingen- sensibiliseringscampagne (obv marktstudie)- uitbreiding aantal steden- opleiding chauffeurs/ambassadeurs

Testrijders

Proefproject Vlaams-Brabant

De weg banen voor elektrisch autodelen

20 ambassadeurs

Testrijders zorgt voor:

- Nissan LEAF aan een voordelig leasetarief

- gratis laadpaal van Blue Corner in de buurt

- gebruiksvriendelijk deelplatform CarAmigo

- communicatieve ondersteuning Testrijders en gemeenten

Pilootproject Vlaams-Brabant

- CO2-reductie: streefdoel 1.500 deelbeurten

- proeftuin: experimenteren met ondersteunende tools

- groeiende community van e-rijders uitbouwen

- business case uitwerken

- ervaringen doorvertalen naar beleidswerk

Partners

Met de financiële steun van

Doel

- promotie elektrisch rijden

○ peer-to-peer aanpak: laagdrempelig en toegankelijk

○ verhoogde zichtbaarheid en aanvaarding schone technologie

○ onmiddellijke uitstootreductie

- promotie autodelen

○ minder fossiele kilometers

○ tendens weg van wagenbezit

○ deel van de maandelijkse kost terugverdienen

○ groeiende community van e-rijders

Aanpak en stavaza

1) opzetten samenwerkingsverbanden en opmaak

campagnemateriaal

2) werving en selectie van Testrijders

3) aanloop naar aftrap op 6 juni

4) eerste jaar Testrijders

5) projectevaluatie en uitrol naar andere provincies

Moeilijkheden

- juiste partners vinden en op dezelfde lijn krijgen

- overlappende fases: intensief projectmanagement

- geëngageerde kandidaten >< concreet engagement

- al in recruterings- en opstartfase geconfronteerd met vooroordelen en terughoudendheid

- installatie 20 laadpalen op heel korte termijn

VRAGEN?

Gebruikers en Elektrische Voertuigen

Panelgesprek: Cambio, Autodelen.net, Partago, KU Leuven en EV Belgium

Moderator: Carlo Mol

Elektrisch Autodelen

• Partners: cambio Vlaanderen – The new drive• Doel en aanpak: opwaardering – bevraging (1200) –

demosessies en campagne

Inschakeling stadswagens in

autodeelvloot• Partners: cambio Vlaanderen – The new drive• Doel en aanpak: inschakeling elektrische stadswagens in

autodeelvloot van cambio

E-Deal

• Partners: Autodelen.net, Eandis, The Shift en Bond Beter Leefmilieu

• Doel en aanpak: 15 lokale overheden en 15 bedrijven begeleiden bij elektrisch autodelen, 3 fasen

• Stand van zaken: aanbod aanbieders, communicatieplan, infomomenten, opstart business-case, begeleiding (25 gemeenten, 4 bedrijven)

Partners: Partago cvba, Blue Corner NV

Doel en aanpak: Elektrische deelauto’s met laadpalen voorzien aan samenwoongroepen.

Verschillen tussen groepen

Beperkte autodeelervaring

Toegang tot terrein

“Nu niet. In bouwfase.”

Grote auto nodig

Maar één auto?

Elektrisch?

Kosten?

We gaan reeds delen, p2p

Service bij appartementen

E-carsharing for cohousing

365 SNEL• Partners:

• Doel• Praktisch potentieel van speed pedelecs in kaart brengen:

gedrag(swijziging)-kwaliteit voertuig – infrastructuur –impact van accessoires

• Aanpak• Voorbereidingsfase: Vloot van 10 voertuigen

samenstellen/upgraden, communicatie/dissimenatiestrategie uitwerken, vragenlijsten opstellen.

• Testfase: Uitlenen van de voertuigen aan werknemers: min. 3 weken alle woon-werkverkeer, 3 bedrijven per provincie, kwantitatieve/kwalitatieve bevraging, tracking,

• Natraject: Analyse van de metingen, bevragingen

EV-Rijders Community: EV Belgium• Doel: Wij helpen mensen met de transitie naar hun eerste EV en

ondersteunen de bestaande EV rijders.• Aanpak: EV Tastings en Community events

• Op een EV Tasting kunnen mensen tot 4 verschillende modellen EV’s na elkaar test-rijden.

• Op Community events komen EV en Non-EV rijders samen om Real World ervaring uit te wisselen.

• Speciale groep EV Ambassadeurs die actief hun EV ervaring delen op events.

• Alle belangrijke EV gerelateerde events op EV.be/events

• Lidmaatschap is GRATIS op EV.be

• Events: • Nieuwjaarsreceptie met Minister Bart Tommelein: 150 Deelnemers• EV Tasting in Flanders Make: 8 verschillende EV modellen – 25

Deelnemers – 100 Test-Ritten• Living Tomorrow: 300 Deelnemers – 600 Km Test-Ritten

EV.be

Leden en bereik: 225 Ingeschreven leden (Q1 2018)

Beleid van de bevoegde minister

Minister Tommelein

Koffiepauze- Binnentuin

Zero-emissie Busvervoer (ZEB)

Arthur Vijghen, coördinator ZEB-platform

• Doel en aanpak• Projectpartners• Stand van zaken• Eerste conclusies• Opportuniteiten en

uitdagingen ervaren tijdens project

Agenda

“Hoe de transitie naar Zero Emissie voor het collectief Busvervoer in Vlaanderen versnellen?”

Aanpak (januari 2017 – juni

2018)1. Kennisopbouw- en verspreiding via platform2. Inventariseren drempels en mogelijke

oplossingsrichtingen3. Inventariseren opportuniteiten 4. Inventariseren en definiëren van projectopportuniteiten5. Opstart proefprojecten6. Opmaken beleidsaanbevelingen7. Sensibiliseren naar busondernemingen, steden en

gemeenten en andere stakeholders

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

• Collectief vervoer• Geregeld vervoer

• Technologie:• Plug-in hybride• Batterij-elektrisch

• Geografisch:• Realisatie in

Vlaanderen

• Deliverables: • Neutraal en objectief

Scope

Eerste conclusies (1/4)

Eerste conclusies (2/4)• Voertuig

• Bussen en infra matuur• Concreet aanbod op Vlaamse markt• Ontwikkeling in internationale

context• Kennisopvolging in Europese context

(ZeEUS en ASSURED)

• Laadinfrastructuur• Diverse laadtechnieken• Evolutie van korte naar lange termijn• Sterke relatie tussen infra en

operations• Impact op openbare ruimte en net

Eerste conclusies (3/4)

• Laadlocatie• Depot, openbare ruimte en

attractiepolen• Bus volgt paal of paal volgt bus• Laadinfraregie: optimalisatie vervoer,

ruimte en netaansluiting

• Energievoorziening• Productie en transport haalbaar• Netaansluiting uitdaging

Eerste conclusies (4/4)

• Rollen• Dilemma: levensduur >

contracttermijn• Afstemming bij gebruik infra door

meer gebruikers• Evolutie van korte naar lange termijn

• Exploitatie• Nauwe relatie materieel en operatie• Planning rondom dienstregeling• Dimensionering is maatwerk per

lijn/regio• TCO ZEB benadert diesel (case by

case)• Infrastructuur grote invloed op TCO:

wie investeert?

Opportuniteiten en uitdagingen

ervaren tijdens project• Noodzakelijk netwerk gecreëerd van unieke spelers

• Uitdagingen:• ZEB-traject tijdens aanbestedingstraject(en)• TCO d.m.v. fictieve cases• Veel partijen met diverse belangen• 1:1 pilootprojecten niet evident• Betrekken steden en gemeenten• Ervaring opdoen wordt key

• Veel vragen waarvoor beleidsmatig keuzes nodig zijn

Voorstelling Vlaams Kennisplatform Slim Laden

Carlo Mol, Energyville

Ambities en doelstellingen

Vlaams Kennisplatform Slim Laden streeft naar een versnelde

introductie van slim laden in Vlaanderen

Algemene kennisniveau stakeholders verhogen via neutraal

kennisplatform

Haalbaarheid (opportuniteiten/barrières) in kaart brengen

•Technologisch

•Economisch

•Organisatorisch (marktwerking)

•Regelgevend

Resultaten als ondersteuning van ontwikkeling visie slim laden

Looptijd project: 1/1/2018 – 30/6/2019

i.s.m.

Wat gaan we doen?

Kennisverzameling slim laden

•Opzetten overkoepelende kennisdatabank (i.s.m. NKL, Living Lab Smart Charging & IEA TCP HEV Task 28)

Organisatie thematische workshops

•Reeks van 4 workshops om verzamelde kennis te dissemineren

•Mogelijkheid om producten of diensten toe te lichten

Demonstraties

•Organisatie van twee excursies / plaatsbezoeken rond slim laden –koppeling aan interessante events rond slim laden

•Best practices buiten de landsgrenzen

•Demonstratie slim laden op het THOR park te Genk

Toegang tot het netwerk slim laden in Vlaanderen

i.s.m.

Lid worden – what’s in for you?

Kennisvergaring en -deling

•Toegang tot de overkoepelende kennisdatabank slim laden

•Deelname aan 4 workshops met diverse subthema’s binnen het slim-laden-domein – laatste workshop exclusief voor de leden

•Mogelijkheid om uw producten of diensten toe te lichten tijdens de workshops

•Toegang tot het netwerk slim laden in Vlaanderen

•Deelname aan buitenlandse excursie(s) rond slim laden (30% korting op deelnameprijs voor de leden)

Bijdrage leveren aan de Vlaamse roadmap / visie slim laden

2020-2030 (focus in laatste workshop exclusief voor leden)

Exposure tijdens de workshops en op de website

i.s.m.

Save the date – 1ste workshop do. 14 juni 2018

Locatie: EnergyVille Genk

10u – 16u

Voorlopig programma

•Voorstelling Vlaams Kennisplatform Slim Laden

•Voorstelling structurele partners

•Presentaties Slim Laden

•Survey over thema’s volgende workshops

•Afsluitende receptie & Rondleiding EnergyVille labo’s

Gratis voor leden // niet-leden betalen €175 excl. BTW

i.s.m.

www.vksl.be

info@vksl.be

Carlo Mol

carlo.mol@vito.be

tel: +32492586124

Dries Keunen

dries.keunen@thenewdrive.be

tel: +32498384644

Johan Driesen

Johan.Driesen@esat.kuleuven.be

tel: +3216321024

William Stinissen

william.stinissen@volta-org.be

tel: +32473333980

Integratie van EV in de FrequencyContainment Reserve (FCR)-markt met Vehicle-to-Grid-laders (V2G)

Consortiumpartners

Consortiumpartners

• Elia

• Hoogspanningsnetbeheerder (TSO)• R&D ondersteuning

• Enervalis

• Energy software-as-a-service provider• Smart charging software, FCR levering en dataverwerking

Consortiumpartners

• NewMotion

• V2G expert en Charge Point Operator• V2X-expertise en gespecialiseerde software koppeling paal-wagen

• EVConsult

• Expertenbureau elektrische mobiliteit• Projectmanagement en V2X-expertise

Scope van het project

- FCR zorgt voor korte termijn stabilisatie

van het EU elektriciteitsnet

- 3000 MW in EU en 68 MW in België

- Klassiek door gascentrales geleverd

Symmetrische reactie van het ter beschikking gestelde vermogen

op basis van de real-time frequentie van het elektriciteitsnet

Frequentie < 50Hz:

- V1G: vertraagd laden

- V2G: ontladen

Frequentie > 50Hz:

- V1G: versneld laden

- V2G: laden

• FCR-dienstverlening met EV’s

Scope van het project

• Vehicle-to-grid

Bron: http://www.cenex.co.uk/vehicle-to-grid/

Scope van het project• Architectuur

Scope van het project

• Scope• Locaties: thuis & werk• 40 V1G-laders• 2 V2G-laders

• Barrières en uitdagingen• Technisch: laadinfra, software, koppeling met grid, data-

management … • Reglementair: marktontwerp (bid size/slots), … • (beperkt) Gedrag rijders: ‘SoC anxiety’, incentives

Doel van het project

• Onderzoek

• Inzetbaarheid EV’s als flexibility• Simuleren en evalueren minimaal vermogen voor

verschillende delivery periods (week – peak/off peak –uurbasis)

• Extrapolatie minimaal aantal benodigde EV’s voor beschikbaarheid 1 megawatt onder bovenstaande delivery periods

• Evalueren van hardware

Doel van het project

• Doelen

• Inzicht in marktontwerp, actoren en verrekening bij introductie van nieuwe technologiën in FCR-markt

• Voorstellen inzake marktproducten, marktontwerp en verrekening gebaseerd op bevindingen

• Ontwikkelen en valideren van open interface-standaarden/algoritmes en businessmodellen

• Evalueren potentieel van V2G voor ondersteunende diensten in thuis- en werklocaties

Aanpak

• Timeline

Stand van zaken

VRAGEN?

Werkgevers en Elektrische Voertuigen

Panelgesprek: Traxio, Westlease, WAAK en Zen Car

Moderator: Carlo Mol

Platform Elektrische

Bedrijfswagens• Missie: zero-emissie wagenparken in

Vlaanderen

• Doelstelling richting 2020: de transitie naar elektrische bedrijfswagens versnellen, met een concrete ambitie van 25% elektrisch (new sales)

• Strategie

1. Market pull met koplopers: de lat

2. Objectief informeren

3. Best practise sharing en inspiratiemet multi stakeholders

https://platformelektrischebedrijfswagens.be

“Mobility as a service” voor

utilitaire EV voertuigen

• Partners:

• Doel en aanpak: “Faciliteren van de elektrificatie van lichte vrachtwagens in 4 types nichevloten via de demonstratie met een leaseformule”

Niet voor groentjes… WAAK

mobiliseert duurzaam groen

Officenter deelt met de buurt• Onderwerp: 100% Elektrisch autodelen• Partners: Officenter, Zen Car, EV Consult, VitaeMobility• Doel en aanpak:

• Doel: opzetten van een toegankelijk en efficiënt deelautosysteem met elektrische voertuigen voor de Officenter business community en de buurt.

• Aanpak:• Officenter = 6 vestigingen in Vlaanderen met 150 bedrijven en 800 werkplekken.

• Omschakeling van individueel voertuiggebruik naar autodelen.

• Omschakeling van ICE naar 100% elektrisch rijden.

• Voorstellen van laagdrempelige formules om de overstap te promoten en te stimuleren.

• Doel: 2 autodeelstations per vestiging. Totaal 12 elektrische voertuigen te rentabiliseren.

• Brede communicatie: intern bij het clienteel Officenter en openingsevenementen.

• Doelpubliek: clienteel Officenter (1ste fase) en de buurt (2de fase)

• Verzamelen gegevens en formuleren conclusies, leerpunten, etc.

• Middelen: voertuigen via lease, autodeelplatform Zen Car, beheersysteem laadinfrastructuur, helpdesk en structuur opvolging chauffeurs Zen Car.