Content: Keuzedeel ondernemerschap MBO

Pagina 1/128

1.Introductie

1.1 Welkomstwoord

Beste student,

Je hebt je ingeschreven voor het keuzedeel ‘Ondernemerschap MBO’. Dit is een

goede zet geweest! Waarschijnlijk zie jij toekomst in het ondernemerschap en wil je

graag een eigen onderneming beginnen. Wij hopen dat je op een inspirerende

manier een begin maakt met het ondernemerschap zodat jij aan het eind van het

keuzedeel kunt zeggen dat je een echte ondernemer bent!

Dit keuzedeel zal je (bijna) volledig online volgen via #OnderwijsOnline. Dit

betekent voor jou als student dat je veel aan zelfstudie gaat doen. Jouw academie

zal ook een aantal bijeenkomsten organiseren waarbij jouw aanwezigheid verplicht

is. Hier lees je later in dit hoofdstuk meer over.

Om je een beetje in de stemming te brengen, vragen we je de onderstaande

filmpjes te bekijken. Het eerste filmpje is gemaakt door medewerkers en een

student van MBO Utrecht. In het tweede filmpje vertelt onze minister-president

Mark Rutte over ondernemerschap.

Nadat je de filmpjes hebt bekeken kun je naar de volgende pagina gaan door op het

pijltje bovenaan de pagina te klikken.

Introvideo ondernemerschap @ MBO Utrecht

http://www.youtube.com/embed/V5XZ5tFMR3k?rel=0

Mark Rutte over ondernemerschap

http://www.youtube.com/embed/nrUjqP48du4?rel=0

Pagina 2/128

1.2 De opbouw van het keuzedeel

Het keuzedeel ‘Ondernemerschap MBO’ bestaat uit zeven hoofdstukken. Deze hoofdstukken zullen je stap

voor stap helpen met het opstarten van een onderneming. Het keuzedeel bestaat uit de volgende zeven

hoofdstukken:

- Hoofdstuk 1: Introductie

- Hoofdstuk 2: Een eigen onderneming?

- Hoofdstuk 3: Het ondernemersplan

- Hoofdstuk 4: De financiën in je eigen onderneming op orde

- Hoofdstuk 5: Maak je bekend!

- Hoofdstuk 6: Inkopen voor je onderneming

- Hoofdstuk 7: Klanten vinden en binden

30 uur

75 uur

100 uur

75 uur

75 uur

50 uur

75 uur

Achter het hoofdstuk staat aangegeven hoelang je ongeveer per hoofdstuk bezig bent. Deze tijd bestaat

uit alles wat je voor dit hoofdstuk moet doen. Het lezen van theorie, het maken van opdrachten en de

bijeenkomsten die je bij MBO Utrecht gaat volgen, vallen dus allemaal binnen de aangegeven tijd.

Afronding van een hoofdstuk

Elk hoofdstuk sluit je af met (portfolio)opdrachten. Een aantal hoofdstukken bevatten ook een

kennistoets. Voordat je de opdrachten in gaat sturen, ga je sommige opdrachten nog doorsturen naar

medestudenten. Zij kunnen jou helpen om je opdracht nog beter te maken. Hoe dit gaat verlopen krijg je

tijdens het keuzedeel te horen.

De kennistoetsen worden automatisch nagekeken door #OnderwijsOnline.

Pagina 3/128

1.3 Portfolio

Een aantal opdrachten moet je goed bewaren. Deze opdrachten vormen samen je

portfolio. We noemen ze portfolio-opdrachten. Deze portfolio-opdrachten zijn

altijd roodgekleurd, zodat je er niet overheen kunt lezen. Het portfolio is een

verzameling van opdrachten die je nodig hebt tijdens je examen voor dit keuzedeel.

Voor een instructie in het aanmaken van een portfolio vragen we je onderstaande

instructievideo te bekijken.

http://www.youtube.com/embed/WDLFk1dq2oo?rel=0

Het beoordelen van portfolio-opdrachten

De begeleider van het keuzedeel ‘Ondernemerschap MBO’ zal de portfolio-

opdrachten tussendoor niet inhoudelijk nakijken, maar zal deze alleen aftekenen.

Zodra jij alle kennistoetsen en portfolio-opdrachten hebt afgerond, zal de

begeleider jouw gehele portfolio nakijken. De begeleider geeft op basis van jouw

portfolio aan of je mag deelnemen aan het examen. Het is dus je eigen

verantwoordelijkheid om kwalitatief goede portfolio-opdrachten in te leveren. Bij de

portfolio-opdrachten wordt in een beoordelingsformulier precies aangegeven waar je

opdracht aan moet voldoen.

Naast het beoordelingsformulier kan feedback van jouw medestudenten ook helpen

om goede portfolio-opdrachten te maken. Om jouw medestudenten toegang te

geven tot jouw portfolio klik je op de knop 'Toevoegen' in het menu 'Beheer

portfolio'. Wil je een voorbeeldtekst gebruiken (kopiëren en plakken) voor de

inrichting van jouw portfolio? Kijk dan onderaan deze pagina.

Pagina 4/128

Pagina 5/128

Voorbeeldtekst portfolio

Beste docent,

Hierbij presenteer ik mijn portfolio voor het keuzedeel 'Ondernemerschap MBO'.

In dit portfolio zitten de negen portfolio-opdrachten die als bewijslast dienen

voor het examen.

Het gaat om de volgende negen opdrachten:

1. De ondernemerschapstest

Bestand: plaats hier het bestand met een link

Toelichting:

2. Interview ondernemer

Bestand: plaats hier het bestand met een link

Toelichting:

3. De marketingmix

Bestand: plaats hier het bestand met een link

Pagina 6/128

Toelichting:

4. Het ondernemersplan

Bestand: plaats hier het bestand met een link

Toelichting:

5. Het financieel plan

Bestand: plaats hier het bestand met een link

Toelichting:

6. De elevator pitch

Bestand: plaats hier het bestand met een link

Toelichting:

7. De ondernemerschapstest 2

Bestand: plaats hier het bestand met een link

Toelichting:

8. Voorbereiding CGI

Bestand: plaats hier het bestand met een link

Toelichting:

Hopelijk voldoen de opdrachten aan de eisen en heb ik aangetoond de kennis en

vaardigheden te bezitten die vereist zijn voor het examen van dit keuzedeel.

Pagina 7/128

Met vriendelijke groet,

Studentnaam

Studentnummer

Groep

Pagina 8/128

1.4 Bijeenkomsten

Zoals je al eerder hebt kunnen lezen, volg je bij het keuzedeel 'Ondernemerschap MBO’ ook enkele

bijeenkomsten. Hoe jouw academie deze bijeenkomsten invult is per academie verschillend. Tijdens de

bijeenkomsten ga je in ieder geval met medestudenten aan de slag en krijg je les van (gast)docenten. De

bijeenkomsten zijn voor jou het meest nuttig wanneer je je goed voorbereidt. Dat doe je door via

#OnderwijsOnline het hoofdstuk voorafgaand aan de bijeenkomst te doorlopen en de opdrachten uit te

voeren.

Pagina 9/128

1.5 Afronding van het keuzedeel 'Ondernemerschap MBO'

Om het keuzedeel af te ronden ga je een criteriumgericht interview houden met

de begeleider van dit keuzedeel. In een criteriumgericht interview krijg je via een

gestructureerd mondeling gesprek de kans om de docent ervan te overtuigen

dat je de vooropgestelde competenties voldoende bezit. Je doet dat door

situaties zo helder en concreet te beschrijven dat de docent het gevoel heeft erbij

geweest te zijn.

De inhoud van het interview wordt bepaald met behulp van portfolio-opdrachten die

je tijdens dit keuzedeel gaat maken. Deze portfolio-opdrachten vormen samen een

portfolio en moet je dus bundelen (de instructievideo over het aanmaken van een

portfolio vind je in '1.3 Portfolio'). Portfolio-opdrachten zullen altijd

roodgekleurd zijn zodat je er niet overheen leest. Het is aan jou of je alles uit wil

printen voor het criteriumgericht interview. Je moet er alleen wel rekening mee

houden dat je tijdens het criteriumgerichte interview je portfolio bij je moet hebben

(je mag het uiteraard ook digitaal meenemen!).

De portfolio-opdrachten

Het portfolio bestaat uit acht opdrachten, die je in je online portfolio van

#OnderwijsOnline moet plaatsen om het af te laten tekenen door je begeleider. De

begeleider zal tussendoor geen feedback geven op de portfolio-opdrachten. Zoals

eerder aangegeven ben je dus zelf verantwoordelijk voor kwalitatief goede portfolio-

opdrachten. Als je hierbij de beoordelingsformulieren hanteert (die vind je in elke

portfolio-opdracht als bijlage) en de feedback van jouw medestudenten gebruikt,

moet dit zeker lukken.

De portfolio-opdrachten worden tijdens het criteriumgerichte interview met je

besproken. De begeleider stelt vragen om te checken of je de benodigde kennis,

vaardigheden en houding (competenties) van dit keuzedeel beheerst. In de tabel

hieronder kun je lezen uit welke opdrachten het portfolio zal bestaan en in welk

hoofdstuk de opdrachten worden aangeboden.

Pagina 10/128

Portfolio-opdracht Komt terug in hoofdstuk:1. De ondernemerschapstest Hoofdstuk 12. Interview ondernemer Hoofdstuk 23. De marketingmix Hoofdstuk 34. Het ondernemersplan Hoofdstuk 35. Het financieel plan Hoofdstuk 46. De elevator pitch Hoofdstuk 57. De ondernemerschapstest 2 Hoofdstuk 78. Voorbereiding CGI Hoofdstuk 7

Pagina 11/128

1.6 Wat heb je aan het eind van het keuzedeel geleerd?

Het eindresultaat van dit keuzedeel is dat jij weet wat er allemaal bij komt kijken als je een onderneming

gaat starten. Je zult aan het eind van het keuzedeel namelijk zelf een ondernemer zijn! Je leert hoe je in

kan spelen op de markt en hoe je klanten kunt vinden en binden. Ook leer je hoe je de financiën in jouw

eigen onderneming op orde kunt brengen. Al deze onderdelen zullen je helpen een succesvolle

ondernemer te worden. Tot slot ken je na het volgen van dit keuzedeel ook jouw kwaliteiten en

ontwikkelpunten op het gebied van ondernemen.

Om je vooraf te laten zien wat je in het keuzedeel allemaal gaat leren en tegenkomen, vind je op de

volgende pagina alle leerdoelen per hoofdstuk. Op deze leerdoelen zal je aan het eind van ieder

hoofdstuk antwoord moeten kunnen geven. Als je dat lukt, dan heb je tijdens het hoofdstuk veel geleerd!

Pagina 12/128

1.7 Leerdoelen

Om je eigen studievoortgang te controleren is het van belang dat je vooraf weet wat je gaat leren en

welk resultaat je dient te behalen. Je weet wat je kan verwachten van het keuzedeel ‘Ondernemerschap

MBO’ en kunt tussentijds checken of je op de goede weg zit. Hieronder zie je het gewenste resultaat en

de leerdoelen per hoofdstuk.

Hoofdstuk 1: Introductie

Aan het eind van dit hoofdstuk weet je:

- Hoe de omgeving van #OnderwijsOnline werkt

- Wat er tijdens dit keuzedeel van je wordt verwacht

- Op welke manier je het keuzedeel af gaat ronden (portfolio en criteriumgericht interview)

- Wat de eerste beginselen zijn voor het starten van een onderneming

Gewenste resultaat:

Je hebt inzicht gekregen hoe het keuzedeel ‘Ondernemerschap MBO’ is vormgegeven en wat er van jou

als student verwacht wordt tijdens dit keuzedeel.

Hoofdstuk 2: Een eigen onderneming

Aan het eind van dit hoofdstuk weet je:

- Wat een onderneming is

- Wat een ondernemende houding is

- Welke juridische ondernemingsvormen er zijn

- Welke voor de onderneming/sector relevantie samenwerkingsvormen er zijn

- Welk onderzoek en welke onderzoeksmethoden je als ondernemer nodig hebt

- Welke marktgegevens je nodig hebt voor je eigen onderneming

- Wat een marktonderzoek is en uit welke stappen een marktonderzoek bestaat

- Wat een SWOT-analyse is en hoe je deze kan inzetten

- Welke relevante wet- en regelgeving van toepassing is voor het starten van een eigen onderneming

- Wat duurzaam en maatschappelijk verantwoord ondernemen is

Pagina 13/128

Gewenste resultaat:

Je hebt een beeld gekregen van wat een onderneming is. Ook weet je welke stappen je zult moeten

zetten om een eigen onderneming te beginnen. Je bent in staat onderzoek te doen naar de kans van

slagen van jouw onderneming door middel van een SWOT-analyse.

Hoofdstuk 3: Het ondernemersplan

Aan het eind van dit hoofdstuk weet je:

- Hoe je sociale media in kunt zetten voor je eigen onderneming

- Welke communicatiestrategieën gebruikt worden in jouw vakgebied

- Welke marketingstrategieën je kunt gebruiken binnen jouw vakgebied

- Op welke manier je het arbo-beleid kunt uitvoeren

- Wat een ondernemersplan is en waar je die voor gebruikt

Gewenste resultaat:

Je bent in staat een ondernemersplan te schrijven waarin je gemaakte keuzes voor je onderneming

helder kan uitleggen.

Hoofdstuk 4: De financiën in je eigen onderneming op orde

Aan het eind van dit hoofdstuk weet je:

- Welke interne en externe financieringsvormen er zijn

- Welke voor jouw onderneming belangrijke vergunningen en verzekeringen je moet bezitten

- Hoe je een financieel plan moet opstellen

- Hoe je financiële begrotingen moet opstellen

- Hoe je een veiligheidsmarge moet berekenen

- Hoe je de verkoopprijs kan berekenen

- Wat de omzetbelasting is en hoe je dit uitrekent

- Welke betalings- en leveringsvoorwaarden er zijn

- Hoe je een offerte moet maken en berekenen

- Hoe je een break-even-omzet kan bepalen

- Hoe je budgetverschillen kan berekenen

- Hoe je commercieel-economische gegevens moet interpreteren

- Wat het belang is van financieel advies

Gewenste resultaat:

Je kunt een financieringsplan opstellen waarmee je laat zien hoe je het financiële gedeelte van de

onderneming gaat vormgeven.

Je hebt inzicht in de huidige en toekomstige financiële positie van je onderneming.

Pagina 14/128

Hoofdstuk 5: Maak je bekend!

Aan het eind van dit hoofdstuk weet je:

- Welke gesprekstechnieken je kan toepassen in zakelijke situaties

- Welke ideeën voor je onderneming jij hebt en kun je deze mondeling en schriftelijk presenteren

- Hoe je een goed imago op kan bouwen

- Hoe je klanten kunt trekken

Gewenste resultaat

Je bent als ondernemer bekend bij klanten en je kan een duidelijk en aantrekkelijk imago uitstralen.

Hoofdstuk 6: Inkopen voor je onderneming

Aan het eind van dit hoofdstuk weet je:

- Welke (inkoop)contracten/verbintenissen er voor kunnen komen als zelfstandig ondernemer

- Welke voor de onderneming relevante samewerkingsvormen er mogelijk zijn

- Hoe je het beste resultaat kan halen uit de onderhandelingen met leveranciers

- Wat je nodig hebt om je onderneming te kunnen runnen

Gewenste resultaat:

Je kunt met samenwerkingen de positie van je onderneming verbeteren en weet hoe je producten voor

de onderneming zo gunstig mogelijk kunt inkopen.

Hoofdstuk 7: Klanten vinden en binden

Aan het eind van dit hoofdstuk weet je:

- Hoe je klanten kunt vinden en vasthouden

- Hoe je reflectievaardigheden kunt toepassen

Gewenste resultaat:

Het aanbod van je onderneming is bij (potentiële) klanten bekend. Je komt tot

overeenstemming met de klant over de prijs en/of voorwaarden, waarbij rekening is

gehouden met het de klant en het ondernemingsbelang.

Pagina 15/128

1.8 #OnderwijsOnline

http://www.youtube.com/embed/PvPOwyvajOo?rel=0&autoplay=1

Voor meer filmpjes ga je naar 'E-learning' en open je 'Instructie #OnderwijsOnline -

Studenten'.

Pagina 16/128

1.9 Opdracht 1 - Startvragen

Om eens te kijken of je al wat weet van ondernemerschap vragen we je deze quiz

met 5 vragen te maken. Kies bij elke vraag steeds het beste antwoord. Veel succes!

Open de test: link

Krijg je de toets niet te zien op je scherm? Klik dan op deze link, je wordt direct

verwezen naar de toets.

Pagina 17/128

1.10 Portfolio-opdracht 'De ondernemerschapstest'

Portfolio-opdracht 'De ondernemerschapstest'

Voordat je gaat starten met het keuzedeel is het interessant om een ondernemerschapstest te doen. Een

ondernemerschapstest geeft jou een beetje een beeld of jij geschikt bent voor het ondernemerschap. Om

naar de portfolio-opdracht te gaan, klik je op onderstaande link. Denk eraan dat je de portfolio-opdracht,

nadat je deze hebt ingevuld, op de goede plaats in je portfolio van #OnderwijsOnline plaatst.

Portfolio-opdracht De ondernemerschapstest.docx

Pagina 18/128

1.11 Opdracht 2 - Jouw droomonderneming

Welke onderneming in jouw eigen omgeving of in de wereld

spreekt jou aan en waarom?In een Word-document ga je antwoord geven op de bovenstaande vraag. Gebruik afbeeldingen, video's,

schema's of tabellen om je antwoord (nog) duidelijker te maken. Mocht je zelf een andere manier

bedenken hoe jij jouw droomonderneming kan presenteren, dan mag dat natuurlijk ook (denk aan:

PowerPoint-presentatie, Prezi, video, enz.). De hulpvragen hieronder kunnen je wellicht helpen bij het

geven van een antwoord op deze vraag.

Hulpvragen

- Wat is de naam van de onderneming?

- Wie is de oprichter van de onderneming?

- Waar is de onderneming gevestigd?

- Wanneer is de onderneming opgericht?

- Waarom is de onderneming opgericht?

- Welke producten of diensten verkoopt de onderneming?

- Welke (type) klanten heeft de onderneming?

- Hoe ziet de organisatiestructuur van de onderneming eruit? Oftewel hoe wordt de onderneming gerund?

Is het een eenmanszaak of een groot wereldwijd bedrijf.

- Waarom is deze onderneming jouw droomonderneming?

Opdracht inleveren

Zodra je de opdracht klaar hebt moet je deze uploaden in #OnderwijsOnline en ter beoordeling

voorleggen aan medestudenten. Jouw medestudenten in dit generieke keuzedeel gaan vervolgens de

beschrijving van jouw droomonderneming doorlezen en er een korte reactie op geven. Jij gaat dit ook

doen bij twee medestudenten.

Je kunt dit doen door naar gesprekken te gaan. Je start een groepsconversatie en

deelt je bestand met je medestudenten. Deze manier van beoordelen (of feedback geven) noemen we

Pagina 19/128

peerreview. Peerreview is een manier om de kwaliteit van werk te verbeteren door het werk te laten

controleren door medestudenten.

Wanneer twee medestudenten jouw stuk hebben bekeken en feedback hebben gegeven, kun je de

opdracht (waarnodig) aanpassen. Vervolgens print je de opdracht uit of je slaat het goed op. Je gaat

namelijk met de uitwerking van de opdracht 'Jouw droomonderneming' aan de slag tijdens de

eerstvolgende bijeenkomst op MBO Utrecht.

Pagina 20/128

2.Een eigen onderneming?

2.1 Introductie

Nu je in hoofdstuk 1 hebt gelezen wat je tijdens het keuzedeel ‘Ondernemerschap MBO’ gaat doen is het

tijd om echt te beginnen! Hopelijk ben je volop geïnspireerd geraakt door de opdracht ‘Jouw

droomonderneming’ of misschien wel door de ondernemersgame die jouw academie wellicht heeft ingezet

tijdens de bijeenkomst.

In dit hoofdstuk maak je kennis met alles dat nodig is om te starten met een onderneming. Je leert wat

een onderneming is en wanneer je een goede ondernemer bent. Om een onderneming te starten moet je

veel regelen en onderzoeken. Zo moet je bijvoorbeeld eerst uitzoeken welke juridische

ondernemingsvormen van de Kamer van Koophandel aansluiten bij jouw ondernemersidee en daarnaast

moet je een sterkte-zwakteanalyse (SWOT) kunnen maken. Ook zul je je als ondernemer moeten houden

aan verschillende wetten en regels. Misschien komen sommige van deze termen jou nu nog onbekend

voor, maar wees gerust, want na dit hoofdstuk ken je ze allemaal.

Veel succes!

Pagina 21/128

2.2 Leerdoelen

Aan het eind van dit hoofdstuk weet je:

- Wat een onderneming is

- Wat een ondernemende houding is

- Welke juridische ondernemingsvormen er zijn

- Welke voor de onderneming/sector relevantie samenwerkingsvormen er zijn

- Weet je welke interne en externe financieringsvormen er zijn

- Welk onderzoek en welke onderzoeksmethoden je als ondernemer nodig hebt

- Welke marktgegevens je nodig hebt voor je eigen onderneming

- Wat een marktonderzoek is en uit welke stappen een marktonderzoek bestaat

- Wat een SWOT-analyse is en hoe je deze kan inzetten

- Welke relevante wet- en regelgeving van toepassing is voor het starten van een eigen onderneming

- Wat duurzaam en maatschappelijk verantwoord ondernemen is

Eindresultaat hoofdstuk 2 ‘Een eigen onderneming?’

Je hebt een beeld gekregen van wat een onderneming is. Ook weet je welke stappen je zult moeten

zetten om een eigen onderneming te beginnen. Je bent in staat onderzoek te doen naar de kans van

slagen van jouw onderneming door middel van een SWOT-analyse.

Pagina 22/128

2.3 Opdracht 1 - Startvragen

Voordat je met dit hoofdstuk gaat beginnen willen we je vragen om de onderstaande vragen te

beantwoorden in je eigen woorden. Deze vragen (en uiteraard de antwoorden hierop) komen aan het

eind van het hoofdstuk weer terug. Zo kun je zelf ervaren dat je aan het eind van dit hoofdstuk, als je

alles hebt doorlopen, de vragen beter kunt beantwoorden en dus veel geleerd hebt!

Download het word-document Hoofdstuk 2 - Opdracht 1 - Startvragen.docx om de vragen te

beantwoorden.

Pagina 23/128

2.4 Wat is een ondernemer?

In het introductiefilmpje zag je al wat medewerkers en een student van MBO

Utrecht verstaan onder een ondernemer. We willen jou ook graag kennis laten

maken met een wat meer algemene definitie:

Volgens het woordenboek is een ondernemer, of entrepreneur, iemand die voor eigen rekening en

risico werkt. Je investeert dus geld (om bijvoorbeeld artikelen in te kopen, een kantoor te huren of een

bedrijfsbus te kopen) en loopt het risico dat je dat geld, of een deel daarvan, kwijtraakt. Een ondernemer

hoopt natuurlijk dat de investeringen geld opleveren, want dan maakt hij namelijk winst en dat is wel een

belangrijk doel van een zelfstandig ondernemer. Als je winst maakt, kan het bedrijf immers blijven

bestaan!

Een ondernemer ziet kansen en begrijpt kansen. Maar dat zijn ook belangrijke kwaliteiten voor een

student en voor een werknemer. Ondernemende mensen dragen bij aan een sterke samenleving. Volgens

de overheid en het bedrijfsleven hebben we dat hard nodig in Nederland. Een werknemer met een

ondernemende houding noemen we een intrapreneur.

Pagina 24/128

2.5 Wat is een onderneming?

Als je in google de volgende vraag invult: ’Wat is een onderneming?’, krijg je onderstaande beschrijving:

Deze beschrijving klopt, maar in de praktijk zijn er nog meer criteria waaraan je moet voldoen om als

onderneming bestempeld te worden.

Criteria voor een onderneming door de KvK

De Kamer van Koophandel (KvK) heeft vijf criteria voor een onderneming beschreven op de website.

Deze criteria kun je hieronder bekijken:

Pagina 25/128

2.6 De Kamer van Koophandel

De KvK is heel belangrijk voor (startende) ondernemers. Bekijk eerst het filmpje hieronder en lees

daarna de tekst over de KvK:

Commercial KvK - Benieuwd wat wij voor u kunnen doen

http://www.youtube.com/embed/ZwNj30ic8CM?rel=0

De Kamer van Koophandel

De KvK is er voor ondernemers, en wil ondersteunen om de ondernemers te laten groeien en verder te

laten komen. Dit doet de KvK door het aanbieden van informatie, het geven van seminars en individuele

adviesgesprekken. Daarnaast voert de KvK ook een aantal (economische) wetten uit, en overlegt het met

overheden voor een gunstiger ondernemingsklimaat. Er zijn 12 Kamers van Koophandel met elk een

eigen bestuur en ze werken samen in de VVK (Vereniging van Kamers van Koophandel en Fabrieken in

Nederland). Ook biedt de KvK kennis over elk bedrijf en iedere branche en gebruikt het Handelsregister

als bron hiervoor. De KvK heeft geen winstoogmerk en heeft altijd als doel: ondernemers verder laten

komen met ondernemen.

Pagina 26/128

2.7 Opdracht 2 - Starten van een bedrijf

Wat moet je allemaal regelen om een onderneming te starten?

Waarschijnlijk heb jij al een idee welke diensten of producten jij als ondernemer wil gaan verkopen. Hou

dit idee nog even vast, want voordat je de diepte in gaat duiken, kijk je eerst naar wat een ondernemer

is en wat hij/zij moet doen om een eigen onderneming op te starten. Hiervoor maken we gebruik van een

video van het ondernemersplein (http://www.ondernemersplein.nl). De video wordt gepresenteerd door

Marijke Roskam, een presentatrice van BNR Nieuwsradio. Tijdens de video vindt er een ‘rondetafel’

gesprek plaats tussen verschillende mensen. Aan tafel zit iemand van de belastingdienst, de Kamer van

Koophandel en twee ondernemers uit de praktijk.

Wat kun je verwachten van deze video?

- Inzicht in de eigenschappen van een ondernemer

- Voordelen van een ondernemersplan

- Uitleg over financiën, belastingen en aftrekposten

- Tips voor marketing en marktonderzoek

Waarom mag je deze video niet missen?

Presentator Marijke Roskam neemt je stap voor stap mee door alle onderwerpen waar je als startende

ondernemer mee te maken krijgt. De experts van de Kamer van Koophandel, Belastingdienst én mede-

ondernemers geven veel tips en delen hun ervaringen.

Opdracht 2 - Starten van een eigen bedrijf

http://www.youtube.com/embed/h91bxw04twQ?rel=0

Bekijk de online video. Beschrijf vijf tips/adviezen die worden gegeven wanneer je een eigen

onderneming wil starten. Deel deze tips met jouw medestudenten via #OnderwijsOnline door

'rechtsbovenin een groepsconversatie aan te maken'. Jouw medestudenten doen hetzelfde.

Reageer op de vijf tips/adviezen van jouw medestudenten.

Pagina 27/128

Pagina 28/128

2.8 Opdracht 3 - Stappenplan bedrijf starten

In de online video ‘Starten van een eigen bedrijf’ op de vorige pagina werd een aantal keer ‘Het

Ondernemersplein’ aangehaald. Het Ondernemersplein is het informatiepunt van de overheid voor

ondernemers. Op de website www.ondernemersplein.nl vinden ondernemers allerlei informatie over het

starten en runnen van een eigen onderneming. Eén van de onderdelen van de website is een stappenplan

met de tien belangrijkste stappen voor het starten van je eigen bedrijf. Dit stappenplan vind je hier:

http://www.ondernemersplein.nl/ondernemen/bedrijf-starten/stappenplan-bedrijf-starten/

Lees het stappenplan eens door. Tijdens de opdrachten over het ondernemersplan, het marktonderzoek

en de SWOT-analyse heb je het veelvuldig nodig. Sla het stappenplan dan dus ook goed op zodat je het

altijd terug kan vinden.

Pagina 29/128

2.9 Opdracht 4 - Heb jij al een ondernemersidee?

Jij hebt je niet voor niets ingeschreven voor het keuzedeel 'Ondernemerschap MBO'. Waarschijnlijk heb je

al eens nagedacht over ondernemerschap of misschien heb je zelfs al een uitgewerkt ondernemersidee of

zelfs een begin van een ondernemersplan. Mocht je nog geen ondernemersidee hebben dan zul je in deze

opdracht toch flink moeten gaan brainstormen (het volgen van dit keuzedeel zonder ondernemersidee is

niet aan te bevelen).

Opdracht 4 - Heb jij al een ondernemersidee?

Download het document Hoofdstuk 2 - Opdracht 4 - Wat is jouw ondernemersidee.docx.

Beschrijf in max. 5 zinnen jouw ondernemersidee. Geef daarna antwoord op de overige vragen. Je

antwoorden heb je nodig hebben tijdens de bijeenkomsten bij MBO Utrecht, sla je werk dus goed op.

Kun je zelf geen goed ondernemersidee bedenken? Gebruik dan één van de voorbeelden van je

docent en werk deze uit in de opdracht. Je docent zal zijn/haar voorbeelden delen tijdens één

van de bijeenkomsten of via een groepschat in #OnderwijsOnline.

Let op: dit is geen fictief idee! Het ondernemersidee dat je hier (kort) uitwerkt kun je het gehele

keuzedeel gebruiken. Bedenk dus een ondernemersidee dat door jou uitvoerbaar is, blijf realistisch!

Pagina 30/128

Pagina 31/128

2.10 Opdracht 5 - Kennisvragen

Maak de digitale toets.

Open de test: link

Krijg je de toets niet te zien op je scherm? Klik dan op deze link, je wordt direct

verwezen naar de toets.

Pagina 32/128

2.11 Rechtsvormen

Als startende ondernemer moet je een rechtsvorm kiezen. Er zijn verschillende soorten rechtsvormen. Dit

komt, omdat er veel verschillende soorten bedrijven zijn. Er zijn bedrijven waar één persoon de eigenaar

is, maar er zijn ook organisaties waarin meerdere ondernemers met elkaar eigenaar zijn. Deze

verschillen vragen om verschillende rechtsvormen. De rechtsvorm bepaalt uiteindelijk onder andere wie

schulden moeten afbetalen, en welke verplichtingen je hebt aan de belastingdienst.

Bekijk onderstaand filmpje voordat je verder gaat:

http://www.youtube.com/embed/R8TRYr-C1sQ?rel=0

Welke rechtsvormen zijn er?

Er zijn rechtsvormen met rechtspersoonlijkheid en rechtsvormen zonder rechtspersoonlijkheid. Bij een

rechtsvorm zonder rechtspersoonlijkheid ben jij verantwoordelijk voor de schulden, en zal je schulden

eventueel moeten afbetalen met je eigen spaargeld. Bij een rechtsvorm met rechtspersoonlijkheid ben je

dit meestal niet. De Kamer van Koophandel (KvK) heeft alle rechtsvormen op een rij gezet.

Rechtsvormen zonder rechtspersoonlijkheid

- Eenmanszaak

- Vennootschap onder firma (vof)

- Maatschap

- Commanditaire vennootschap (cv)

Rechtsvormen met rechtspersoonlijkheid

- Besloten vennootschap (bv)

- Naamloze vennootschap (nv)

- Coöperatie en onderlinge waarborgmaatschappij

Pagina 33/128

- Stichting

- Vereniging

Freelancer en zzp'ers

Een misverstand dat vaak in de wereld wordt geholpen is dat een zelfstandige zonder personeel (een zzp’

er) of freelancer een rechtsvorm is. Dit is niet zo. Deze ondernemers moeten een rechtsvorm kiezen uit

één van bovenstaande rechtsvormen.

Als toekomstig ondernemer is de kans groot dat je begint met een rechtsvorm zonder

rechtspersoonlijkheid. Wanneer je in je eentje een onderneming begint, kies je vaak voor de

eenmanszaak. Omdat deze rechtsvorm erg populair is bij beginnende ondernemers gaan we hier even

kort op in.

De eenmanszaak

Een eenmanszaak, de naam zegt het al een beetje, is een bedrijf waarvan één persoon de eigenaar is.

Als eigenaar ben jij dan voor alles verantwoordelijk. Een eenmanszaak heeft dus geen

rechtspersoonlijkheid. Wanneer je onderneming schulden zou hebben, dan ben jij hier verantwoordelijk

voor en zal je die zelf moeten betalen. Toch heeft het hebben van een eenmanszaak voordelen. Je kunt

een eenmansbedrijf snel en eenvoudig oprichten door naar de Kamer van Koophandel te gaan en je in te

schrijven in het Handelsregister. Daarnaast heb je vaak ook recht op belastingvoordelen.

Pagina 34/128

2.12 Opdracht 6 - Rechtsvormen

Je hebt al gelezen wat de rechtsvorm voor een eenmanszaak ongeveer inhoud. Zoals je hebt kunnen zien

zijn er nog drie andere rechtsvormen zonder rechtspersoonlijkheid. Kies twee van de rechtsvormen

zonder rechtspersoonlijkheid (eenmanszaak, vof, maatschap, cv) en vergelijk ze met elkaar. Welke

verschillen en overeenkomsten zijn er te vinden? Ook geef je aan welke rechtsvorm past bij jouw

ondernemersidee. Download dit document Hoofdstuk 2 - Opdracht 6 - Rechtsvormen.docx en

maak de opdrachten.

Gebruik hiervoor eventueel, naast les 11 van dit hoofdstuk, de websites:

http://www.ondernemersplein.nl/ondernemen/bedrijf-organiseren/rechtsvormen/info-en-advies/alle-

rechtsvormen-op-een-rij/

https://www.ikgastarten.nl/bedrijf-starten/rechtsvorm

Pagina 35/128

2.13 Marktonderzoek

Een goed idee is het halve werk. Maar om van jouw idee een bedrijf te maken, heb je klanten nodig.

Door marktonderzoek te doen zie je of jouw plannen haalbaar zijn.

Van idee naar markt

Met een marktonderzoek breng je de markt in kaart. Je onderzoekt wie jouw klanten zijn, wat ze willen

en waar je ze vindt. Ook is het interessant om te kijken hoe anderen in jouw branche het doen. Hoe kun

je je onderscheiden van de concurrentie? Uit een marktonderzoek blijkt hoe je klanten naar je bedrijf

kunt trekken. Het is de basis voor jouw marketing.

Hoe doe je marktonderzoek?

Marktonderzoek kan je op allerlei manieren doen. In een literatuuronderzoek gebruik je bestaande

informatie (de gemeente, brancheverenigingen, KvK, internet). Je kunt ook zelf aan de slag: vraag aan

mensen persoonlijk wat ze van je idee vinden. Dit kun je bijvoorbeeld doen aan je toekomstige klanten.

Je kiest dan voor een kwalitatief onderzoek. Mensen kunnen dan zelf reageren op je vragen. Hier heb je

natuurlijk niet zoveel tijd voor, dus kies je maar een aantal mensen uit waar je het kwalitatieve

onderzoek bij wil uitvoeren. Mocht je toch meer mensen willen benaderen, dan kun je kiezen voor

kwantitatief onderzoek. Je gaat mensen dan niet persoonlijk om een reactie vragen, maar je neemt

bijvoorbeeld online een vragenlijst af die veel mensen kunnen invullen.

Zelf marktonderzoek doen of uitbesteden?

Als je zelf geen tijd hebt om marktonderzoek te doen, kun je dit ook andere mensen laten doen.

Studenten of een marktonderzoekbureau kunnen je hierbij vaak wel helpen. Hier zijn dan natuurlijk wel

kosten aan verbonden. Het voordeel is dat studenten of het marktonderzoekbureau vaker onderzoeken

heeft gedaan en dus meer kennis en specialisme heeft.

Pagina 36/128

Tips voor als je zelf marktonderzoek doet

- Stel niet zomaar een vragenlijst op. Bedenk eerst goed wat je wilt weten. Wat is het (marketing)probleem

dat je wilt oplossen? Welke kans wil je verkennen? Wat wil je nou echt weten?

- De enquête is een populaire vorm van marktonderzoek (kwantitatief onderzoek). Dit is niet altijd de beste

manier. Vaak is het waardevoller om in gesprek te gaan met de klant, in de vorm van interviews

(kwalitatief onderzoek).

- Zorg er wel voor dat in een interview jouw idee of mening niet teveel naar voren komt. Stel bijvoorbeeld

niet de vraag: ‘ Vindt u het ook een goed idee om…’ Je kunt beter de volgende vraag stellen; “ Wat vindt u

van het idee om….’. Je vragen zijn dan veel betrouwbaarder. Mensen zeggen dan sneller wat ze er echt van

vinden. Je kunt het interview laten uitvoeren door een collega die niet of minder betrokken is. Je weet dan

zeker dat de juiste vragen gesteld worden.

- Stel niet te veel vragen, maar zorg dat de vragen een logisch geheel vormen. Probeer in een paar vragen

al je antwoorden te krijgen op je vragen. Mensen zullen sneller een vragenlijst van 10 minuten invullen,

dan een vragenlijst van 20 minuten.

Pagina 37/128

2.14 Onderdelen van marktonderzoek

Een marktonderzoek bestaat uit een aantal verschillende onderdelen. Elk onderdeel richt zich op een

ander onderwerp. Wanneer je alle onderdelen meeneemt in je marktonderzoek krijg je een goed beeld

van de markt waarin jij je onderneming zou gaan plaatsen. Marktonderzoek bestaat uit:

- Brancheonderzoek

- Klantenonderzoek

- Concurrentieonderzoek

- Omgevingsanalyse

We leggen hieronder elke vorm van marktonderzoek verder uit.

Brancheonderzoek

Het is erg verstandig om een brancheonderzoek te doen. Zo krijg je antwoord op vragen zoals: ‘Gaan er

veel bedrijven in mijn branche failliet?’ ‘Op welke manier komen concurrenten aan hun klanten?’ Een

brancheonderzoek helpt je inzicht te geven in de branche waarin jij zou gaan werken. Het geeft je een

goed beeld of jouw ondernemersidee echt uit te voeren is.

Belangrijke vragen die in een brancheonderzoek gesteld kunnen worden zijn:

Wat is de gemiddelde omzet in jouw branche?

Het geeft je een algemene indruk. Als de meeste bedrijven in jouw branche winst maken, kan dat een

goed teken zijn. Zie je dat de gemiddelde omzet wat afneemt, betekent het misschien dat het wat minder

goed gaat met jouw branche. Heeft jouw idee dan nog steeds kans van slagen?

Wie zijn de belangrijkste aanbieders?

Onderzoek wie de belangrijkste en grootste concurrenten zijn. En waarom doen zij het goed? Hoe

bepalend zijn ze voor de branche?

Hoe komen de producten en diensten bij de klant?

Inventariseer via welke kanalen de producten en diensten gedistribueerd worden. Wie levert aan wie

binnen jouw branche? Zie je bijvoorbeeld dat heel veel bedrijven in jouw branche overstappen naar een

webwinkel, dan is misschien niet verstandig om jouw bedrijf in een winkelpand te beginnen.

Pagina 38/128

Wat zijn de ontwikkelingen en verwachtingen binnen jouw branche?

Zijn er belangrijke ontwikkelingen die de branche beïnvloeden? Misschien is er te weinig gekwalificeerd

personeel in jouw branche of is er juist een overschot aan goede arbeidskrachten. Of neemt de

concurrentie steeds verder toe waardoor prijzen onder druk staan. Is jouw bedrijf ook onder deze

omstandigheden succesvol?

Klantonderzoek

Met een klantonderzoek krijg je een beeld van je toekomstige klanten. Hoe bereikt u uw klanten? En wat

kopen deze klanten allemaal? Door onderzoek te doen naar je klanten en wat hun koopgedrag is, weet je

hoe je klanten kunt benaderen en wat ze echt graag willen hebben.

Vragen die je hiervoor kan gebruiken zijn:

- Welke personen of bedrijven nemen jouw product of dienst af?

- Wanneer nemen zij jouw product of dienst af? Bijvoorbeeld wekelijks, maandelijks of om de

10 jaar?

- Welke motieven hebben jouw klanten? Is het noodzakelijk voor levensonderhoud of

functioneren van een bedrijf of is het luxe?

Door het beantwoorden van deze vragen weet je of je een hele specifieke klantengroep hebt die

bijvoorbeeld eens per 5 jaar jouw producten afneemt (bijvoorbeeld meubelwinkel) of een klantengroep

die elke dag binnenloopt (supermarkt).

Klantonderzoek doe je natuurlijk niet alleen als je begint met je onderneming. Het is heel verstandig om

ook tussendoor klantonderzoek uit te voeren. Zo weet je of klanten tevreden zijn over jou en op welke

manier je klanten nog beter kan helpen. Tevreden klanten zullen vaker terugkomen en aan anderen

vertellen dat ze ergens iets goeds hebben gekocht. Dit zorgt weer voor nog meer klanten.

Pagina 39/128

Concurrentieonderzoek

Door goed naar jouw concurrenten te kijken, zie je hoe je kunt onderscheiden van de rest. Dat is handig

als je een bedrijf start of een nieuw product wilt aanbieden.

Wie zijn jouw concurrenten?

Zoek uit wie jouw belangrijkste concurrenten zijn. Je vindt veel van deze informatie op internet. Vraag

bedrijfsgegevens op uit het www.handelsregister.nl en onderzoek jouw branche (zie 10-stappenplan voor

het starten van een eigen bedrijf), bijvoorbeeld hoeveel andere ondernemers er zijn in jouw buurt.

Om een concurrentieonderzoek uit te voeren, moet je onder andere antwoord hebben op de

onderstaande vragen. Natuurlijk mag je ook zelf meer vragen bedenken.

- Op welke doelgroep richt jouw concurrent zich?

- Welke producten of diensten hebben ze in hun assortiment?

- Wat is hun prijs? Geven ze korting?

- Hoe maken ze reclame? Via folders, commercials?

- Welke concurrenten zitten waar?

Stel, je wil een telefoonwinkel gaan beginnen. Om te kijken hoe concurrenten het doen, voer je een

concurrentieonderzoek uit. Je zou dat op bijvoorbeeld in een tabel kunnen vormgeven. Je krijgt in één

overzicht duidelijk waar er voor jou kansen liggen. Voor jou zouden er nu kansen kunnen liggen in het

openen van een winkel op een hele goede locatie. Daar scoort nog geen enkele winkel een ++.

Bedrijf Prijs Locatie Service

Telefoonwinkel A ++ -- +

Telefoonwinkel B - - ++

Telefoonwinkel C + + +

Pagina 40/128

Omgevingsanalyse

Stel: je wil een winkel in houten speelgoed opzetten. Je hebt een goede plek op het oog en wilt weten of

jouw idee potentie heeft. Door de volgende vragen te beantwoorden, krijg je een beeld van de kansen en

bedreigingen in de omgeving van jouw bedrijf, voor nu en in de toekomst. Door een omgevingsanalyse te

doen krijg je een beter beeld of jouw ondernemersidee een kans van slagen heeft.

Welke wetten en regels gelden er?

Mag je jouw bedrijfspand zomaar uitbreiden? Als je jouw speelgoedzaak op termijn wilt uitbreiden, is het

belangrijk dat je weet of dit ook echt mag. Mag de vrachtwagen die het speelgoed levert niet in de buurt

van jouw winkel komen vanwege milieuregels? Bij jouw gemeente en op de website van de Rijksoverheid

vind je veel van deze informatie terug.

Hoe is de economische situatie?

Wat kunnen jouw klanten besteden? En wat zijn de verwachtingen voor de toekomst? Blijven mensen

jouw product kopen, of zal de vraag afnemen? Onderzoek jouw branche (zie 10-stappenplan voor het

starten van een eigen bedrijf) en bekijk de website van het http://www.cbs.nl.

Zijn er interessante politieke ontwikkelingen?

Zijn er plannen over extra koopzondagen in jouw gemeente? Misschien heeft jouw gemeente plannen

voor subsidies aan startende ondernemers. Dit zijn vragen die voor jou belangrijk kunnen zijn wanneer

je een eigen onderneming begint. Deze informatie vraagt je op bij jouw gemeente.

Zijn er bouwplannen in de buurt van jouw bedrijf?

Misschien staat jouw pand aan de rand van de stad, maar zijn er in de toekomst plannen voor een grote

supermarkt die extra klantbezoek oplevert. Dat is goed om mee te nemen in de omgevingsanalyse.

Bekijk ook of er plannen zijn voor de weg naar het bedrijf. Je wilt tenslotte goed bereikbaar zijn.

Hoe is de bevolking in jouw buurt samengesteld?

Zijn er op dit moment veel jonge gezinnen in de wijk? Een speelgoedwinkel past beter in een kindrijke

buurt dan een vergrijzende wijk. En wat zijn de verwachtingen? Bij het www.cbs.nl kun je deze gegevens

per wijk opvragen.

Zijn er technologische ontwikkelingen?

De groei van het internet kan voor jou positief en negatief uitpakken. Een grote speelgoedketen met een

webwinkel kan concurrentie betekenen. Je kunt ook zelf een webwinkel opzetten om meer klanten te

Pagina 41/128

bereiken. En misschien worden jouw producten door nieuwe technieken goedkoper geproduceerd.

Onderzoek hoe andere bedrijven in jouw branche de technologie gebruiken.

Pagina 42/128

2.15 Opdracht 7 - Marktonderzoek

Opdracht 7 - Marktonderzoek

Om er alvast een beetje in te komen ga je je eerste stappen op het gebied van marktonderzoek zetten.

Je gaat immers aan het eind van dit hoofdstuk al je eigen ondernemersplan schrijven!

We vragen je, met jouw ondernemersidee van opdracht 4 in je achterhoofd de onderstaande vragen te

beantwoorden. Beschrijf de antwoorden in de tabel, je zult ze later nodig hebben bij de portfolio-opdracht

over het ondernemersplan. Download het document Hoofdstuk 2 - Opdracht 7 -

Marktonderzoek.docx om de opdracht te maken.

Pagina 43/128

2.16 SWOT-analyse

Waar ligt de kracht van jouw bedrijf en waar de mogelijke bedreigingen? Met een SWOT-analyse zie je in

heel snel waar jouw kansen liggen en waar je extra aandacht aan moet besteden. Aan de hand van

sterkten, zwakten, kansen en bedreigingen bepaal je de toekomst van jouw bedrijf. Bekijk het

onderstaande filmpje over een SWOT-analyse eens.

SWOT-analyse maken

http://www.youtube.com/embed/2_38wt8ZWa4?rel=0

Wat is een SWOT analyse?

Een SWOT- analyse of ook wel sterkte-zwakte analyse, maakt dus deel uit van het marktonderzoek. Je

probeert zo objectief mogelijk naar je eigen bedrijf te kijken. Wat doe je goed? Wat kun je verbeteren?

En hoe speel je in op externe factoren die het succes kunnen bedreigen? De term SWOT staat voor:

'Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats'.

Hoe maak je een SWOT-analyse?

De uitkomsten van het klantenonderzoek, de omgevingsanalyse, het brancheonderzoek en het

marktonderzoek gebruik je om een SWOT-analyse te maken. De SWOT-analyse neem je op in je

Pagina 44/128

ondernemersplan. Zoals je hebt kunnen lezen bestaat een SWOT-analyse dus uit Sterktes, Zwaktes,

Kansen en bedreigingen. Hieronder lees je hoe je een SWOT-analyse kunt maken.

Intern

Voor jouw SWOT-analyse bekijk je eerst de plus- en minpunten binnen jouw bedrijf.

Stel we nemen een voorbeeld van een grote boekhandel aan de rand van de stad.

Sterktes

Ga na wat je beter doet dan de concurrent. Sterke punten zijn bijvoorbeeld een uitgebreid assortiment of

heel klantvriendelijk personeel. Misschien heb je een leestafel in de winkel met koffie en thee waardoor je

extra klanten aantrekt.

Zwaktes

Benoem de zwakke plekken van het bedrijf. Heb je een te kleine kinderboekenafdeling? Misschien zit u

net te krap in het personeel. Of gaat je ervaren, meest klantvriendelijke personeelslid bijna met

pensioen.

Extern

Welke omgevingsfactoren kunnen het succes van jouw bedrijf beïnvloeden?

Kansen

Welke externe factoren helpen mee aan de toekomst van jouw bedrijf? Komt er een nieuwbouwwijk om

de hoek waardoor je meer jonge gezinnen in jouw winkel krijgt? Of komt er een school in de buurt waar

je studie- en schoolboeken aan mag leveren?

Bedreigingen

Bekijk ook welke omgevingsfactoren jouw bedrijf bedreigen. De webwinkel die onder jouw prijs verkoopt

en aan huis levert kan je klanten kosten. Een concurrent in een nabijgelegen winkelcentrum ook.

Bij een SWOT-analyse vul je de antwoorden die uit de 4 analysepunten komen in een tabel in. Je krijgt zo

een overzicht van de (interne) sterktes en zwaktes en de (externe) kansen en bedreigingen.

Hieronder zie je hoe een SWOT-analyse er uit kan zien voor een boekhandel.

Pagina 45/128

SWOT-analyse klaar?

Ben je klaar nadat je de SWOT-analyse hebt gemaakt? Nee natuurlijk niet! Nu moet je acties gaan

formuleren om met de (interne) zwaktes en sterktes en de (externe) kansen en bedreigingen om te

gaan.

Wanneer we het voorbeeld van de boekenwinkel weer nemen zouden dit actiepunten kunnen zijn:

- De boekenwinkel gaat meer kinderboeken verkopen

- De boekenwinkel gaat langs de nieuwe school om aan te geven dat ze graag samen willen werken

- De boekenwinkel probeert de klanten die altijd komen zo goed mogelijk te helpen zodat zij niet naar

een andere boekenwinkel gaan

Pagina 46/128

2.17 Wet- en regelgeving

Op het moment dat je een beeld hebt gevormd van je financiële mogelijkheden en een goede

marketingstrategie hebt bedacht ben je er klaar voor om met je eigen onderneming de markt op te gaan.

Daarbij zal je rekening moeten houden met de wet- en regelgeving. Denk bijvoorbeeld aan de

milieuwetten. Sommige fabrieken mogen niet op plekken middenin een woonwijk gebouwd worden. Deze

regel geldt bijvoorbeeld niet voor verzorgingstehuizen of sportscholen. De wet- en regelgeving verschilt

dus per branche.

Een branche is een naam voor alle ondernemingen die samen actief zijn in een bepaalde categorie of

dezelfde soort diensten verlenen. Voorbeelden zijn de horeca, de bouw, en cultuur. Op de website van de

Kamer van Koophandel kun je kijken binnen welke branche jouw onderneming valt. Zodra je weet onder

welke branche je valt, kun je ook de wet- en regelgeving vinden waar je je aan zult moeten houden.

Branchevereniging

Op het moment dat je weet onder welke branche je valt, zou je ervoor kunnen kiezen om lid te worden

van een branchevereniging. Een branchevereniging bestaat uit meerdere bedrijven uit één branche. Het

kan voor jou als beginnend ondernemer een slimme stap zijn je aan te sluiten bij een branchevereniging.

Vakbonden

Naast brancheverenigingen zijn er ook vakbonden. Een vakbond is een vereniging dat opkomt voor de

belangen van medewerkers. Een vakbond helpt onder andere wanneer er problemen zijn tussen

werkgever en werknemer, of wanneer er gesproken moet worden met de politiek over de wet- en

regelgeving. Het verschil tussen een branchevereniging en een vakbond is dat bij een vakbond mensen

uit verschillende branches zich aan kunnen sluiten. Bij een branchevereniging kan dit niet. Er zijn wel

verschillende vakbonden. Zo richt FNV Zorg zich op mensen die werken in de zorg, en FNV Sport die voor

hun werk bezig zijn met sport en beweging. Een beginnend ondernemer sluit zich meestal aan bij FNV

Pagina 47/128

ZZP. Door je aan te sluiten bij een branchevereniging of vakbond, maak je je netwerk groter en word je

meer bekend in de arbeidsmarkt.

Pagina 48/128

2.18 Duurzaam en maatschappelijk verantwoord ondernemerschap

Verschillende wet- en regelgevingen zorgen er onder andere voor dat het milieu niet vervuild wordt en

dat werknemers ook bepaalde rechten hebben. Naast de wet- en regelgeving kan een onderneming ook

op een duurzame en maatschappelijke manier verantwoord ondernemen. Ondernemingen die zich

hier veel mee bezighouden kunnen zich onderscheiden ten opzichte van hun concurrenten. Een bedrijf

dat maatschappelijk verantwoord onderneemt, houdt bij iedere beslissing rekening met de

maatschappelijke en economische effecten hiervan. Het bedrijf gaat voordat de beslissing genomen

wordt, bedenken wat de beslissing voor een effect heeft op de werknemers, maar ook op klanten,

leveranciers en andere mensen die beïnvloed worden door de beslissing.

Veel bedrijven richten zich niet alleen op het maatschappelijk verantwoord ondernemen. Bedrijven gaan

nog verder en houden ook rekening met het milieu. Dit noem je duurzaam ondernemen.

Kijk naar onderstaande filmpjes. Hierin leer je wat duurzaam ondernemen precies is, en zie je hoe de NS

rekening probeert te houden met het milieu en op een duurzame manier onderneemt.

NS Duurzaam - Samen vooruithttp://www.youtube.com/embed/ATpeo446zpk?rel=0

Heb je nog meer interesse in duurzaam ondernemen en wil je harde cijfers zien? Bekijk dan onderstaand

filmpje:

Cijfers liegen niet - Duurzaam ondernemenhttp://www.youtube.com/embed/iHOa_ocu1Nk?rel=0

Het belang van duurzaam ondernemen

Maar waarom is duurzaam ondernemen nou zo belangrijk? Dat komt omdat wij als

mens op een te grote voet leven. De mensheid gebruikt meer van de aarde dan dat

de aarde kan geven. We vervuilen de natuur in sneltreinvaart, grondstoffen raken

op en de lucht wordt steeds vuiler. Om ervoor te zorgen dat de volgende generatie

mensen ook zo kan leven als dat wij dat doen, moet we duurzaam leven en moeten

Pagina 49/128

organisaties duurzaam ondernemen. Om duurzaam te ondernemen kun je onder

andere:

- meer proberen te doen met minder verbruik van grondstoffen

- meer te doen, terwijl je minder energie verbruikt

- meer te doen, met veel minder afval en minder uitstoot van schadelijke stoffen

- meer producten te hergebruiken

De drie P's

Om rekening te houden met duurzaam en maatschappelijk verantwoord

ondernemen, gebruiken organisaties vaak de drie P’s; People (Mensen), Planet

(Natuur) en Profit (Opbrengst/winst). Wanneer deze drie P’s niet met elkaar in

evenwicht zijn, zal één P hieronder lijden. Bijvoorbeeld wanneer een bedrijf alleen

maar gericht is op het maken van winst zullen de mensen en het milieu hieronder

lijden. De werkomstandigheden voor werknemers kunnen bijvoorbeeld niet goed

zijn, of de natuur wordt vernietigd door bijvoorbeeld het productieproces.

Door als onderneming op een duurzame en maatschappelijke manier verantwoord te

ondernemen zullen klanten ook eerder naar jouw onderneming toekomen. Zoals je

in het filmpje hebt kunnen horen wil drie kwart van de consumenten liever bij een

duurzame onderneming iets kopen, dan bij een onderneming die hier geen rekening

mee houdt. Hier liggen voor jou dus volop kansen!

Pagina 50/128

2.19 Arbo-beleid

Wanneer je als ondernemer personeel in dienst hebt, ben je verplicht om een arbowet in te voeren. De

arbowet bestaat uit alle algemene rechten en plichten voor werkgevers en werknemers. Het grootste deel

van de studenten die een onderneming starten, zullen echter een eenmanszaak beginnen. Mocht je toch

met personeel gaan werken, klik dan op deze link om te lezen waar een arbowet uit moet bestaan.

ZZP'ers en de Arbowet

Als zzp'er ben je zelf verantwoordelijk voor je veiligheid tijdens je werkzaamheden. Toch gelden er ook

een aantal arbo-regels voor zelfstandigen. Als er sprake is van gevaarlijk werk dan krijg je als zzp’er te

maken met de Arboregelgeving. Gevaarlijk werk wil zeggen dat de veiligheid of gezondheid van jouw of

van anderen (bijvoorbeeld klanten of voorbijgangers) in gevaar kan zijn. Zo moeten bijvoorbeeld zzp’ers

die op daken of steigers werken maatregelen nemen om valpartijen te voorkomen. Ze kunnen

bijvoorbeeld leuningen plaatsen of veiligheidsgordels dragen.

Mocht je als zzp'er ergens komen te werken waar ook 'gewone' werknemers werken, dan gelden dezelfde

(arbo-regels). Dit is gedaan om ervoor te zorgen dat er geen concurrentie bestaat over de

arbeidsomstandigheden. Als voor zzp’ers minder arbo-regels gelden, zijn ze namelijk goedkoper dan

'gewone' werknemers.

Pagina 51/128

2.20 Portfolio-opdracht 'Interview ondernemer'

Portfolio-opdracht 'Interview ondernemer'

Ga op zoek naar een zelfstandig ondernemer. Hoe is deze persoon aan zijn klanten gekomen? Ga in

gesprek met deze ondernemer en maak een verslag. Vervolgens stuur je het verslag via

#OnderwijsOnline naar een medestudent voor feedback. Wanneer je zijn feedback hebt, gebruik je het

om je verslag te verbeteren en plaats je het in jouw portfolio zodat je begeleider het kan aftekenen. Klik

op op de link om naar het document voor deze opdracht te gaan:

Portfolio-opdracht Interview ondernemer.docx

Pagina 52/128

2.21 Opdracht 8 - Kennisvragen

Maak de digitale toets.

Open de test: link

Krijg je de toets niet te zien op je scherm? Klik dan op deze link, je wordt direct

verwezen naar de toets.

Pagina 53/128

3.Het ondernemersplan

3.1 Introductie

In hoofdstuk 2 heb je geleerd wat er allemaal bij komt kijken wanneer je een eigen

onderneming gaat starten. Zo zul je je moeten inschrijven bij de KvK, en moet je

een goed beeld hebben gekregen van de markt waarin je gaat ondernemen.

Vervolgens moet je als ondernemer verder uit gaan werken wat de doelgroep, het

aanbod en het verdienmodel van de onderneming zijn. Het opzetten van een goede

marketingstrategie is daarbij van groot belang. In dit hoofdstuk ga je hiermee aan

de slag. Ook zul je leren op welke manier social media je kan helpen om jezelf aan

de wereld kenbaar te maken.

Al deze punten neem je op in het ondernemersplan. In dit hoofdstuk leer je waar

een ondernemersplan uit bestaat, en hoe je een ondernemersplan schrijft. Je gaat

een echt ondernemersplan maken op basis van jouw ondernemersidee uit hoofdstuk

2. In een ondernemersplan vind je ook altijd een hoofdstuk over het verdienmodel

en andere financiële aspecten, dit hoofdstuk werk je pas uit nadat je hebt kennis

gemaakt met hoofdstuk 4 'De financiën in je eigen onderneming op orde'.

Veel succes met jouw ondernemersplan!

Pagina 54/128

Pagina 55/128

3.2 Leerdoelen

Aan het eind van dit hoofdstuk weet je:

- Hoe je sociale media in kunt zetten voor je eigen onderneming

- Welke communicatiestrategieën gebruikt worden in jouw vakgebied

- Welke marketingstrategieën je kunt gebruiken binnen jouw vakgebied

- Op welke manier je het arbo-beleid kunt uitvoeren

- Wat een ondernemersplan is en waar je die voor gebruikt

Eindresultaat hoofdstuk 3 ‘Het ondernemersplan’

Je bent in staat een ondernemersplan te schrijven waarin je gemaakte keuzes voor

je onderneming helder kan uitleggen.

Pagina 56/128

3.3 Opdracht 1 - Startvragen

Om te checken wat je al weet aan het begin van het hoofdstuk, beginnen we, net zoals in hoofdstuk 2,

met een aantal startvragen. Deze vragen zullen aan het eind van het hoofdstuk weer terugkeren.

Open de test: link

Krijg je de toets niet te zien op je scherm? Klik dan op deze link, je wordt direct

verwezen naar de toets.

Pagina 57/128

3.4 De marketingmix

In hoofdstuk 2 heb je kennis gemaakt met verschillende onderzoeksmethoden om te bekijken of jouw

onderneming een kans van slagen zou hebben. Je hebt geleerd dat je met een SWOT-analyse de kansen

en bedreigingen in kaart kan brengen. Hier pas je je marketingstrategie op aan. Een marketingstrategie

is het pad dat je gaat volgen om je doelstellingen zo goed mogelijk kunt bereiken.

Om zo goed mogelijk in beeld te krijgen wat klanten van jou willen, en hoe jij het product zo goed

mogelijk kan verkopen, kan je gebruik maken van de marketingmix. Om een goede marketingstrategie te

bepalen, bestaat de marketingmix uit vier variabelen. Prijs, Promotie, Product en Plaats. Een

voorbeeld van een deel van een marketingmix zoals Apple het voor de Iphone 6 heeft kunnen maken ziet

er als volgt uit (let op: dit is een fictief voorbeeld):

Pagina 58/128

3.5 Portfolio-opdracht 'De marketingmix'

Portfolio-opdracht ‘De marketingmix’

Maak een marketingmix op basis van je ondernemersidee uit hoofdstuk 2 opdracht 4 en 7. Download de

opdracht door op onderstaande link te klikken. Als je de opdracht klaar hebt plaats je deze in je portfolio

in #OnderwijsOnline.

Portfolio-opdracht De marketingmix.docx

Pagina 59/128

3.6 Sociale media

Als onderneming wil je natuurlijk zo bekend mogelijk worden. Dit kan je doen door gebruik te maken van

de media. Denk bijvoorbeeld aan reclamefolders, reclamespotjes op tv of radio, of een advertentie in de

krant. Als klanten deze reclame zien kunnen ze niet direct reageren, dit kan wel via sociale media. Je

bekend maken met sociale media is daarom ook vaak een goed idee. De kans is groot dat je al gebruik

maakt van sociale media. Sociale media is een verzamelnaam voor alle internettoepassingen waarmee

het mogelijk is om informatie met elkaar te delen. Het gaat niet alleen om informatie in de vorm van

tekst (nieuws, artikelen), maar ook geluid en beeld kan worden gedeeld. Ook voor je onderneming kan

sociale media een belangrijke bron zijn om je kenbaar te maken aan de buitenwereld.

Voor- en nadelen van sociale media

Voordat je je bekend gaat maken met behulp van sociale media moet je wel weten wat de voor- en

nadelen van het gebruik van sociale media zijn. Dit artikel kan je helpen om hier een beeld over te

vormen.

Om te controleren of je het artikel goed hebt doorgelezen, zou je antwoord moeten kunnen geven op

onderstaande vragen. Deze vragen hoef je nergens op te slaan, maar dienen echt als controle voor jezelf.

1. Wat zouden voor jou de twee grootste voordelen zijn voor het professioneel

gebruik maken van sociale media?

2. Wat zouden voor jou de twee grootste nadelen zijn voor het professioneel

gebruik maken van sociale media?

Om aan te geven hoeveel mensen gebruik te maken vind je hieronder een aantal cijfers. In dit

artikel vind je tevens het aantal gebruikers per sociaal medium. Na het lezen van dit besef je

waarschijnlijk wat een kansen er voor je liggen wanneer je je bekend maakt op verschillende sociale

media.

Pagina 60/128

Sociale media in cijfers

In de cirkel hierboven kun je zien hoeveel verschillende sociale media er zijn. De belangrijkste en

grootste sociale media staan in het midden van de cirkel. Over deze sociale media zijn verschillende

gegevens bekend:

- 72% van alle internetgebruikers is actief op sociale media

- In de leeftijdscategorie 18-29 is dit percentage zelfs 89%(!)

- Het meest gebruikt is Facebook met 1,23 miljard gebruikers, waarvan 9 miljoen Nederlanders

- Twitter heeft 923 miljoen gebruikers, waarvan 5 miljoen Nederlanders

- Het grootste deel van de Twitteraars (56%!) verstuurt nooit of slechts zelden een tweet. Zij gebruiken

het medium vooral om berichten van anderen te lezen

- LinkedIn heeft 227 miljoen gebruikers wereldwijd

- LinkedIn wordt maandelijks door 187 miljoen mensen bezocht, waarvan er 4,6 miljoen uit Nederland

Pagina 61/128

afkomstig zijn

- Google+ heeft 540 miljoen actieve gebruikers. Vanuit Nederland wordt Google+ door 3,2 miljoen

bezoekers per maand bezocht.

- In het overzicht hieronder zie je hoeveel verschillende soorten sociale media er al zijn. Dit aantal blijft

maar groeien! (bron: jeffbullas.com).

Ondernemers maken van deze sociale media het meest gebruik van LinkedIn en Twitter. Laten we hier

eens verder op inzoomen. Wie weet kunnen deze sociale media jou (in de toekomst) helpen je bekend te

maken aan de wereld.

Denk eens na over het volgende:

'Je wordt gebeld door een bekende van jou die bij

een huis-aan-huiskrant in jouw woonplaats werkt.

Hij heeft een gratis advertentieplek voor je! Je logo

en maximaal drie regels tekst. Of je dat wilt?

Natuurlijk wil je dat, het is gratis en veel van jouw

klanten komen uit jouw woonplaats. Je hebt twee

dagen de tijd om logo en tekst aan te leveren.'

Welke tekst zou jij aanleveren, geschreven

vanuit jouw toekomstige onderneming?

Een concrete doelgroep

Wanneer je bezig bent met marketing, ben je bezig om in te spelen op de wensen en de behoeften van je

(toekomstige) klant. Het is dan ook wel logisch dat je die klant door en door moet kennen. Want hoe kan

je anders snel inspelen op wat ze willen?

Een concrete doelgroep is belangrijk voor een goede marketing. Een manier om je doelgroep te bereiken

is om gebruik te maken van sociale media. Je moet dan natuurlijk wel een sociaal medium uitzoeken dat

bij de doelgroep past. Misschien heb jij grootste plannen met Twitteracties, maar als jouw doelgroep niet

op Twitter zit, gaat dat alleen maar heel veel tijd en energie (en misschien zelfs geld) kosten, zonder dat

het je iets oplevert.

Mocht je al precies weten wat voor een onderneming je wilt beginnen, probeer dan de volgende vragen

goed in je achterhoofd te houden. Deze vragen helpen je met het bepalen van je doelgroep. Ook zal je je

marketingmix in het ondernemersplan met deze vragen nog beter maken.

Pagina 62/128

Is jouw doelgroep de particuliere of de zakelijke markt?

Waar bevindt jouw doelgroep zich? (geografisch)

Hoe oud is jouw doelgroep?

Wat is hun hoogst genoten opleiding? En hun gemiddelde inkomen?

Wat lezen ze?

Wat zijn hun hobby's? En wat zou je kunnen zeggen over hun levensstijl?

Waar gaan ze naartoe als ze vakantie hebben?

Welke websites bezoeken ze?

Op welke social-media kanalen zitten ze?

Welke tv-programma's kijken ze?

Wat weten ze al over het onderwerp waar jij expert in bent?

Tegen welke problemen lopen zij aan waar jij een oplossing voor hebt?

Wat is hun budget wanneer ze iets van jou kopen?

Het hangt dus erg van je doelgroep af welke sociale media je kunt gebruiken om jezelf kenbaar te

maken. Toch zijn er twee sociale media die je altijd kunt gebruiken, zelfs als je uiteindelijk toch geen

onderneming gaat beginnen. LinkedIn helpt je om een digitaal netwerk op te bouwen en bij te houden. Je

maakt je hierdoor kenbaar op de arbeidsmarkt. Ook Twitter kan je altijd gebruiken. Het kan je helpen om

op de hoogte te blijven van alles wat jij interessant vindt, en je kunt in de gaten houden wat eventuele

concurrenten allemaal doen. Om je kennis te laten maken met deze twee sociale media, zoomen we hier

op de volgende pagina's verder op in.

Pagina 63/128

3.7 LinkedIn

LinkedIn is een online sociaal netwerk dat zich richt op vakmensen. Daardoor zou je kunnen zeggen dan

van alle sociale media LinkedIn het meest geschikt zou zijn voor mensen met een eigen onderneming.

Het belangrijkste doel van LinkedIn is om mensen kennis met elkaar te laten maken en een zakelijk

netwerk op laten te bouwen. Het is dus niet de bedoeling om privézaken op LinkedIn te delen.

Het is een grote meerwaarde als je een LinkedIn-profiel hebt, ook als je niet van plan bent een eigen

onderneming te starten. Hoe groter je netwerk is, hoe makkelijker je aan nieuwe klanten komt of hoe

sneller je werk zult vinden.

Om het nut van LinkedIn nog duidelijker te krijgen willen we je vragen dit

artikel https://formulem.wordpress.com/2014/10/01/linkedin-tips/ te lezen, en onderstaand filmpje te

bekijken.

5 steps to growing you business on LinkedIn

http://www.youtube.com/embed/TKD_M6EI50E?rel=0

In het filmpje hoor je ideeën speciaal gericht op verkoop. Je kunt LinkedIn ook op andere manieren voor

jouw marketing gebruiken. Het is natuurlijk jouw digitale visitekaartje, en de manier waarop je op

anderen (ondernemers en klanten) reageert zegt heel veel over jouw bedrijf. Hoe zou je jouw

communicatieboodschap via LinkedIn over kunnen brengen? Denk daar eens goed over na.

LinkedIn is ook een manier om al je klanten in beeld te houden. Als je zorgt dat je linkt met iedere

(toekomstige) klant, heb je een prachtig databestand vol klanten, een 'klantmanagementsysteem'.

Een professionele LinkedIn-pagina maken

Het is erg belangrijk dat een LinkedInprofiel er wel professioneel uitziet. Dit zorgt voor veel meer

bezoekers. Mocht je een LinkedIn-profiel willen aanmaken, kun je gebruik maken van onderstaande

filmpjes en gebruik het document: Hoe LinkedIn nu echt gebruiken.pdf (let op: het is een groot

document, de inhoudsopgave vind je op pagina 9). Dit zal je helpen een kwalitatief en professioneel

profiel te maken. Om te controleren of je profiel er goed uit ziet, kun je gebruik maken van deze

checklist: LinkedIn-Profiel-Checklist-voor-Solliciteren-pdf-versie-12-juli-20131.pdf

Pagina 64/128

Een account aanmaken op LinkedIn

http://www.youtube.com/embed/ZzdfZRbTBMY?rel=0

Plaats een profiel foto op LinkedIn

http://www.youtube.com/embed/Ve-xGDc3OX0?rel=0

Pas je headline aan op LinkedIn

http://www.youtube.com/embed/Yv4vhI4ncTw?rel=0

Voeg connecties toe op LinkedIn

http://www.youtube.com/embed/V_WZJZQv778?rel=0

Verstuur uitnodigingen om te connecten op LinkedIn

http://www.youtube.com/embed/Ba5i-hiYIzw?rel=0

Creëer je publieke profiel en URL op LinkedIn

http://www.youtube.com/embed/N-b2t8dtIig?rel=0

Pagina 65/128

3.8 Twitter

Een ander sociaal medium, maar wat net zo waardevol kan zijn als LinkedIn, is Twitter. Twitter is een

dienst waarmee je berichten van maximaal 140 tekens de wereld in kunt sturen. Gebruikers kunnen

elkaar volgen en op verschillende manieren op elkaar reageren. Het artikel ‘zakelijk twitteren’ helpt je

hoe je als bedrijf Twitter succesvol kan inzetten.

Als je het artikel gelezen hebt, ben je tot de conclusie gekomen dat er veel voordelen zijn. Zo kun je je

als bedrijf goed profileren, heb je korte lijntjes met klanten, kun je gemakkelijk onderzoek doen, en kun

je gemakkelijk contact houden met anderen binnen jouw vakgebied. Mocht je willen weten wanneer je als

bedrijf Twitter echt succesvol hebt ingezet, dan raden wij je aan om het volgende artikel 'Hoe

bedrijven Twitter succesvol kunnen inzetten' goed te lezen.

Een Twitter-profiel aanmaken

Wanneer je een Twitter-profiel aan wil maken, raden we je aan te kijken naar onderstaande filmpjes. Je

kunt zelf kiezen welke filmpjes over zakelijk Twittergebruik je wilt bekijken.

Twitter 101 - Inleiding

http://www.youtube.com/embed/iAMBzhbzwh8?rel=0

Twitter 101 - Een account aanmaken

http://www.youtube.com/embed/MDG1Bx-BmJ0?rel=0

Twitter 101 - Pimpen

http://www.youtube.com/embed/W-horoqyYEw?rel=0

Pagina 66/128

Twitter 101 - Overzicht

http://www.youtube.com/embed/aiSyygfoa6o?rel=0

Twitter 101 - Tweets

http://www.youtube.com/embed/SJsRXg9uWII?rel=0

Twitter 101 - Hashtags en apenstaartjes

http://www.youtube.com/embed/OQ5cgwod9jc?rel=0

Twitter 101 - Retweets

http://www.youtube.com/embed/F0CwzQjm6iM?rel=0

Twitter 101 - Priveberichten

http://www.youtube.com/embed/N8vkhwKMFTU?rel=0

Pagina 67/128

3.9 Heb jij al een idee?

In 'Hoofdstuk 2 - Opdracht 4 - Heb jij al een ondernemersidee?' heb je in maximaal

5 zinnen jouw ondernemersidee beschreven. Hoe ben je tot dit idee gekomen? Was

je gefrustreerd door iets of had je een droom voor een product of dienst? Hieronder

lees je drie invalshoeken van waaruit een ondernemersidee meestal geboren

worden. Vanuit welke invalshoek is jouw idee geboren?

Frustratie

Ideeën voor een product, dienst of onderneming worden meestal vanuit twee invalshoeken geboren. De

eerste invalshoek is de ‘frustratie’. Je bent gefrustreerd dat er iets niet is wat jij eigenlijk wil of je

frustreert je over het feit dat iets niet werkt zoals jij wilt dat het werkt. Verschillende voorbeelden van

ideeën vanuit frustratie heb je kunnen zien bij het televisieprogramma ‘Het beste idee van Nederland. In

dit programma proberen ondernemers, jong en oud, een ondernemersidee te presenteren om hiermee de

jury te overtuigen dat hun product kans van slagen heeft in de markt. Veel van deze ideeën zijn geboren

van frustratie.

Eén van de voorbeelden van een idee geboren uit frustratie is de vernieuwende sneeuwschep (de OBOS=

Openstaande Bestrating Overwinnende Sneeuwschep). Je kunt hierover iets lezen via deze link:

http://www.nu.nl/media/3958769/vernieuwende-sneeuwschep-winnaar-beste-idee-van-nederland.html

Droom

De tweede invalshoek van waaruit ondernemersideeën geboren worden is de ‘droom’. Veel ondernemers

hebben een bepaalde droom voor ogen en willen hierin een eigen onderneming starten. Je kunt hierbij

denken aan voorbeelden als iemand die haar eigen schoonheidssalon wil starten, iemand die een eigen

band wil oprichten, iemand die een computerbedrijf in netwerkoplossingen wil opstarten of ten slotte

bijvoorbeeld iemand die graag een groothandel in groente en fruit wil.

Pagina 68/128

Het verkeerde idee

En dan is er eigenlijk nog een invalshoek, en dat is de invalshoek van ‘het verkeerde idee’. Sommige

jonge ondernemers starten met ondernemen vanuit de verkeerde ideeën. Bijvoorbeeld omdat ze denken

dat ze voor een eigen onderneming niet hoeven te werken of dat het geld makkelijk binnenstroomt. Dit is

natuurlijk niet de werkelijkheid! Ondernemen is over het algemeen keihard werken! Uiteraard heb je wel

de voordelen van het feit dat je je eigen baas bent zoals het indelen van je eigen uren. Ook ben je zelf

verantwoordelijk en de gemaakte winst is voor jezelf (of je bedrijf). Maar het is erg belangrijk om je te

realiseren dat ondernemen ook betekent dat je veel risico loopt, vaak geen collega’s hebt en kans loopt

op financiële onzekerheid. Denk dus goed na voordat je besluit of je ondernemer wilt worden en de reden

waarom je dit wilt.

Pagina 69/128

3.10 Het ondernemersplan

Veel goede ideeën beginnen op een bierviltje. Heb jij al een goed ondernemersidee? Is het idee al

voldoende uitgewerkt? Of ben je nog niet zeker van je zaak? Is jouw idee ontstaan vanuit een droom of

vanuit frustratie? En is het niet het verkeerde idee (zie les 3.10).

Om deze vragen te beantwoorden heb je een ondernemersplan nodig. Met een ondernemersplan

(businessplan) maak je jouw idee concreet! Kijk naar het onderstaande filmpje van de KvK waarom dit zo

belangrijk is.

Het belang van een ondernemersplan

http://www.youtube.com/embed/NcMLG2Jrn6s?rel=0

Wat is een ondernemersplan?

In een ondernemersplan zet je jouw eigen plannen op een rij. Je beantwoordt vragen als: Wat wil ik

precies gaan doen? Waar ga ik mijn bedrijf vestigen? Welke rechtsvorm kies ik? Is er een markt voor

mijn product en hoe kom ik aan mijn klanten? Hoeveel geld heb ik nodig om mijn plannen van de grond

te krijgen? Een ondernemersplan wordt ook wel een businessplan of ondernemingsplan genoemd.

Waarom een ondernemersplan opstellen?

Een ondernemersplan is handig om inzicht te krijgen in je plannen. Bovendien is een ondernemersplan

vaak noodzakelijk bij het aanvragen van een lening bij de bank. Met een ondernemersplan onderzoek je

of jouw plannen haalbaar zijn en of er markt is voor jouw product/dienst. Je komt er namelijk achter wat

de kansen en bedreigingen zijn in de markt. Het ondernemersplan dwingt je bovendien de nodige keuzes

te maken en voorkomt dat je aspecten over het hoofd ziet.

Hoe schrijf je een ondernemersplan?

Een ondernemersplan kun je zelf schrijven of je kunt het iemand anders laten doen. Diverse organisaties

bieden een sjabloon voor een ondernemersplan aan. Deze kun je gebruiken wanneer je een

Pagina 70/128

ondernemersplan gaat uitwerken. In het keuzedeel ‘Ondernemerschap MBO’ gebruiken we het sjabloon

van Qredits. In het sjabloon van Qredits staan zes onderwerpen centraal:

1. De ondernemer

2. Het marketingplan

3. SWOT-analyse

4. De marketing mix

5. Doelstellingen

6. Het financieel plan

In het sjabloon kom je vanzelf tegen wat er bij de zes onderwerpen precies in het ondernemersplan moet

komen te staan.

Tips bij het maken van een ondernemersplan:

- Maak gebruik van een voorbeeld ondernemersplan

Voorbeeld ondernemersplan keuzedeel

Ondernemerschap MBO.pdf

- Begin jouw plan met een korte samenvatting of een

introductie, dit is prettiger voor de lezer.

- Neem de tijd.

- Wees realistisch en eerlijk.

- Vraag anderen om feedback.

Pagina 71/128

3.11 Portfolio-opdracht 'Het ondernemersplan'

Portfolio-opdracht: ‘Het ondernemersplan’

Nu is het tijd om aan jouw ondernemersidee te gaan werken. Hopelijk heb je al een ondernemersidee (zie

2.9 opdracht 4 - Heb jij al een ondernemersidee en 2.15 opdracht 7 - Marktonderzoek). Als je nog geen

ondernemersidee hebt, vragen we je nu toch een (fictief) ondernemersidee te bedenken of een voorbeeld

van je docent te gebruiken. Het is anders niet mogelijk om verder deel te nemen aan dit keuzedeel. Je

kunt natuurlijk altijd aan mensen in je omgeving om ideeën vragen.

Voor het uitwerken van jouw ondernemersidee gaan we een compleet ondernemersplan uitwerken. We

gebruiken hiervoor een sjabloon, de je onderaan deze pagina kunt vinden. Er is ook een document met

uitleg en het beoordelingsformulier dat je kunt gebruiken om te bepalen of jouw ondernemersplan van

goede kwaliteit is.

Je mag ook het voorbeeld ondernemersplan gebruiken dat we behandeld hebben tijdens de theorie over

het ondernemersplan. Je kunt het hier nog eens downloaden (Voorbeeld ondernemersplan

keuzedeel Ondernemerschap MBO.pdf) ter inspiratie.

Je kunt het stappenplan met de tien belangrijkste stappen voor het starten van je eigen bedrijf inzetten

als je nog eens wat informatie wilt opzoeken. Dit stappenplan heb je al bestudeerd, je vindt het hier:

http://www.ondernemersplein.nl/ondernemen/bedrijf-starten/stappenplan-bedrijf-starten/.

In dit hoofdstuk werken we het financiële plan van het ondernemersplan nog niet uit, dit doen we in

hoofdstuk 4.

Tot slot: deze opdracht maakt onderdeel uit van het portfolio waarover je tijdens het examen een

criteriumgericht interview zult afleggen. Hierover volgt later meer uitleg.

Download document: Uitleg en beoordeling portfolio-opdracht Het

ondernemersplan.docx

Download sjabloon: Portfolio-opdracht Het ondernemersplan.docx

Pagina 72/128

3.12 Opdracht 2 - Kennisvragen

Om het hoofdstuk af te ronden vragen we je de slotvragen te beantwoorden.

Open de test: link

Krijg je de toets niet te zien op je scherm? Klik dan op deze link, je wordt direct

verwezen naar de toets.

Pagina 73/128

4.De financin in je eigen onderneming op orde

4.1 Introductie

Bij financieren denk je misschien al gauw aan cijfers, rekenmachines en Excel-

sheets. Voor een deel zijn deze vooroordelen waar; bij het werken aan je financiën

gebruik je nou eenmaal cijfers. Maar financieren is meer dan alleen cijfers en Excel.

Financieren is nadenken over de toekomst van jouw onderneming en over hoe je

deze toekomstplannen kunt gaan realiseren.

In dit hoofdstuk gaan we in op hoe je deze toekomstplannen kunt financieren. Je

gaat aan de slag met een financieel plan met daarin verschillende begrotingen die

benodigd zijn om aan te tonen dat de toekomstplannen financieel reëel en haalbaar

zijn.

Ook kom je kort in aanraking met onderwerpen als een goede verkoopprijs en/of

een goed uurloon en bijvoorbeeld het maken van een offerte.

Dit hoofdstuk sluit je af met de portfolio-opdracht 'Het financieel plan'. Het

financieel plan is het laatste onderdeel van je ondernemersplan.

Pagina 74/128

4.2 Leerdoelen

Aan het eind van dit hoofdstuk weet je:

- Welke interne en externe financieringsvormen er zijn

- Welke voor jouw onderneming belangrijke vergunningen en verzekeringen je moet bezitten

- Hoe je een financieel plan moet opstellen

- Hoe je financiële begrotingen moet opstellen

- Hoe je een veiligheidsmarge moet berekenen

- Hoe je de verkoopprijs kan berekenen

- Wat de omzetbelasting is en hoe je dit uitrekent

- Welke betalings- en leveringsvoorwaarden er zijn

- Hoe je een offerte moet maken en berekenen

- Hoe je een break-even-omzet kan bepalen

- Hoe je budgetverschillen kan berekenen

- Hoe je commercieel-economische gegevens moet interpreteren

Eindresultaat hoofdstuk 4 ‘De financiën in je eigen onderneming op orde’

Je kunt een financieringsplan opstellen waarmee je laat zien hoe je het financiële gedeelte van de

onderneming gaat vormgeven.

Je hebt inzicht in de huidige en toekomstige financiële positie van je onderneming.

Pagina 75/128

4.3 Opdracht 1 - Startvragen

Je bent begonnen met hoofdstuk 4 van het keuzedeel 'Ondernemerschap MBO'. Om

je voorkennis te meten vragen we je de onderstaande vragen te maken. De vragen

gaan over de verschillende begrotingen die je dient te maken voor je onderneming.

Wees gerust als je nog niet alles weet, dit komt allemaal aan bod in hoofdstuk 4 'De

financiën in je eigen onderneming op orde'. Aan het eind van dit hoofdstuk maak je

de toets opnieuw, je kunt dan dan het verschil in resultaat vergelijken.

Open de test: link

Krijg je de toets niet te zien op je scherm? Klik dan op deze link, je wordt direct

verwezen naar de toets.

Pagina 76/128

4.4 Opdracht 2 - Financieringsmogelijkheden

Om een onderneming op te starten heb je vaak een investering nodig. Dit noemen we ook wel

financieren van je onderneming. Voordat we dieper ingaan op het financiële plan van je onderneming

gaan we eerst kijken naar verschillende financieringsmogelijkheden voor een onderneming. In een kort

filmpje zie je een samenvatting van verschillende financieringsmogelijkheden. Na het filmpje maak je

hierover een korte opdracht.

Bekijk de video ‘Animatie financieringsdesk’. Beschrijf drie financieringsmogelijkheden met betrekking

tot het starten van een eigen bedrijf of het verder ontwikkelen van een eigen bedrijf die jij uit deze video

haalt en deel deze met jouw medestudenten in 'conversaties'. Geef ook aan welke

financieringsmogelijkheid jou het meeste aanspreekt en waarom. Jouw medestudenten doen hetzelfde.

Zo kun je van elkaar leren. Leren van elkaar past bij echte ondernemers!

Animatie financieringsdesk

http://www.youtube.com/embed/PA2s2PR-0mo?rel=0

Wil je nog meer te weten komen over financiering? Bekijk dan het webinar van het ondernemersplein

over financiering:

http://www.youtube.com/embed/yav_EDyJ46k?rel=0

Pagina 77/128

4.5 Het financieel plan

Om echt met je onderneming te beginnen en je marktstrategie uit te voeren heb je financiële middelen

nodig. Je kunt gebruik maken van je eigen geld, maar regelmatig moet een beginnende ondernemer op

zoek gaan naar iemand van wie hij geld kan lenen. Maar hoeveel moet je dan vragen? Om deze vraag te

kunnen beantwoorden zal je een financieel plan moeten opstellen. Op het moment dat je een financieel

plan hebt geschreven, is het mogelijk een goede prijs te bepalen waarvoor je je producten en diensten

gaat verkopen. Om het belang van een goed financieel plan te begrijpen, kijk je naar de volgende twee

filmpjes.

Financiering van een bedrijfhttp://www.youtube.com/embed/9Qji5jYyi8Y?rel=0

Heb jij grip op je financiën? http://www.youtube.com/embed/Jq2QB8x4ZWg?rel=0

Pagina 78/128

4.6 De financile begroting

In het volgende gedeelte lees je welke soorten begrotingen in het financieel plan opgenomen moeten

worden. Voor het keuzedeel ‘Ondernemerschap MBO’ ga je ook zelf een financieel plan opstellen. Daarom

is het van belang je eerst goed te verdiepen in de verschillende begrotingen van het financieel plan. Zo

krijg je een goed beeld welke financiële stappen een ondernemer moet zetten om zijn onderneming

succesvol te laten zijn.

Een financieel plan bestaat uit vijf begrotingen. In een begroting bereken je de inkomsten en uitgaven

voor een bepaalde periode. Deze begrotingen samen vormen een beeld waar de risico’s liggen. Er zullen

maanden zijn waarin je minder verdient dan in andere maanden. Hier moet je jezelf op voorbereiden.

Lees de onderstaande theorie goed door.

Deel 1: De investeringsbegroting

Het eerste deel van het financiële plan bestaat uit een investeringsbegroting. Deze begroting helpt je met

het in kaart te brengen van het bedrag dat je minimaal nodig hebt om daadwerkelijk goed van start te

kunnen gaan met je onderneming. Deze begroting is onderverdeeld in vaste en vlottende activa. Vaste

activa zijn bedrijfsmiddelen die langer dan een jaar deel uitmaken van een bedrijf. Denk bijvoorbeeld aan

computers of een bedrijfsauto. Vlottende activa zijn middelen die korter dan een jaar in het bedrijf zijn.

Een voorraad of bepaalde diensten kunnen hier een voorbeeld van zijn.

Pagina 79/128

Deel 2: De financieringsbegroting

In het tweede deel stel je een financieringsbegroting op. In de financieringsbegroting moet je toelichten

hoe je de investeringen uit de investeringsbegroting denkt te kunnen financieren. Gebruik je je eigen

spaargeld, of ga je ergens een lening afsluiten?

Pagina 80/128

Deel 3: De exploitatiebegroting

Om te kunnen kijken of je winst of verlies aan het maken bent, maak je een exploitatiebegroting. Je zet

hierbij de verwachte omzet en kosten op een overzichtelijke manier onder elkaar. Daardoor zie je in een

oogopslag hoeveel omzet je moet draaien om geen verlies te maken. Een exploitatiebegroting zou je voor

elke bestelling voor een klant kunnen maken. Je krijgt dan een beeld hoeveel winst of verlies je per

opdracht maakt.

Deel 4: De liquiditeitsbegroting

Je houdt in deze begroting bij hoeveel geld je maandelijks ontvangt en uitgeeft. Je krijgt dan een mooi

overzicht in welke maanden je het meest verdient en je dus het best investeringen kunt doen.

Pagina 81/128

Deel 5: De begroting privé-uitgaven.

Om zelf ook rond te kunnen komen is het nodig om ook een begroting voor je privé-uitgaven bij te

houden. Zo houd je altijd zicht op of het voortbestaan van je onderneming gevaar loopt of niet.

Pagina 82/128

4.7 Break-even-omzet, break-even-punt en veiligheidsmargebepalen

Als je op internet zoekt naar de break-even-omzet dan kun je lezen dat dit het

punt is waarop je als ondernemer geen winst, maar ook geen verlies draait. De

break-even-omzet wordt in euro's weergegeven. Het break-even-punt is het

aantal producten dat je moet verkopen of het aantal uren dat je moet werken om

geen winst, maar ook geen verlies te draaien.

Een voorbeeld van een break-even-omzet:

Ryan is zelfstandig ondernemer in de wereld van evenementen. De constante kosten

(kosten die hij elke maand heeft) van Ryan zijn als volgt: Ryan huurt een kantoor in

de stad om zijn klanten te kunnen ontvangen en hij heeft een bedrijfswagen. Verder

heeft hij nog (kleine) variabele kosten maar die tellen we hier nu niet mee. Zijn

totale constante kosten zijn € 1.700 euro per maand. Per jaar is dit € 20.400. Ryan

heeft een uurloon van € 75 euro. Ryan moet minimaal 272 uren werken om zijn

constante kosten van € 20.400 euro per jaar te kunnen voldoen. Hij maakt dan

geen verlies, maar ook geen winst.

In het filmpje hieronder wordt een ander voorbeeld gebruikt om de break-even-

omzet en het break-even-punt te berekenen. In dit voorbeeld verkoopt Maria blikjes

voor € 1,50 die ze inkoopt voor € 0,75.

http://www.youtube.com/embed/qi5rQPy_tDs?rel=0

Om er zeker van te zijn dat je geen verlies draait, dien je altijd een

veiligheidsmarge in te bouwen in je financieel plan. De veiligheidsmarge geeft aan

hoeveel de omzet nog mag dalen voordat de break-even-omzet bereikt wordt. De

veiligheidsmarge kan weergegeven worden in hoeveelheden (break-even-punt), in

geldbedragen (break-even-omzet) of in procenten.

Pagina 83/128

Wil je oefenen met het break-even-punt, de break-even-omzet of de

veiligheidsmarge? Maak dan de oefeningen hieronder. De antwoorden staan op de

volgende pagina.

Opdracht break-even-punt

Een bedrijf vervaardigt een product X. De totale constante kosten bedragen €

959.625 en de dekkingsbijdrage € 2,25. De dekkingsbijdrage is de winst (€ 2,25)

per verkocht product.

Reken uit: hoeveel stuks van product X moet het bedrijf ten minste produceren en

verkopen om geen verlies te leiden? De uitkomst is het break-even-punt.

Opdracht break-even-omzet

Een bedrijf verkoopt zijn product voor € 4,75 per stuk. De variabele kosten

bedragen € 3,25 per stuk en de totale constante kosten bedragen € 1.125.000.

Reken uit:

1. De dekkingsbijdrage

2. Bereken het break-even-punt

3. Bereken de break-even-omzet

Opdracht veiligheidsmarge

Bij een omzet van € 125.000,-- is de veiligheidsmarge 4%.

Reken uit: bereken de veiligheidsmarge bij de omzet van € 125.000.

Pagina 84/128

4.8 Antwoorden opdrachten break-even-omzet, break-even-punt enveiligheidsmarge

Opdracht break-even-punt

Een bedrijf vervaardigt een product X. De totale constante kosten bedragen €

959.625 en de dekkingsbijdrage € 2,25. De dekkingsbijdrage is de winst (€ 2,25)

per verkocht product.

Reken uit: hoeveel stuks van product X moet het bedrijf ten minste produceren en

verkopen om geen verlies te leiden? De uitkomst is het break-even-punt.

De totale constante kosten bedragen € 959.625. Deze kosten deel je door

de winst per product (dekkingsbijdrage), deze is € 2,25.

€959.625 : € 2,25 = 426.500 stuks.

Het bedrijf moet dus 426.500 stuks produceren en verkopen om het break-

even-punt te bereiken.

Opdracht break-even-omzet

Een bedrijf verkoopt zijn product voor € 4,75 per stuk. De variabele kosten

bedragen € 3,25 per stuk en de totale constante kosten bedragen € 1.125.000.

Reken uit:

1. De dekkingsbijdrage

2. Bereken het break-even-punt

3. Bereken de break-even-omzet

De dekkingsbijdrage (winst per product) bereken je door de variabele

kosten per stuk (€ 3,25) van de verkoopprijs (€4,75) af te trekken.

Pagina 85/128

1. De dekkingsbijdrage is:

€ 4,75 - € 3,25 = € 1,50

Het break-even-punt bereken je door de totale constante kosten (€

1.125.000) te delen door de winst per product (dekkingsbijdrage).

2. Het break-even-punt is:

€ 1.125.000 : € 1,50 = 750.000 stuks

De break-even-omzet bereken je door te bepalen hoeveel stuks (of uren) je

moet verkopen om de totale constante kosten te kunnen voldoen en

zodoende geen winst of verlies te maken.

3. De break-even-omzet is:

€ 4,75 x 750.000 stuks = € 3.562.500

Opdracht veiligheidsmarge

Bij een omzet van € 125.000,-- is de veiligheidsmarge 4%.

Reken uit: bereken de veiligheidsmarge bij de omzet van € 125.000.

De veiligheidsmarge reken je uit door de 4% veiligheidsmarge van de

omzet uit te rekenen. Dit kan op meerdere manieren.

4% van € 125.000 = € 5.000

Pagina 86/128

4.9 BTW en omzetbelasting

Als je een eigen bedrijf hebt kom je al snel in aanraking met de belastingdienst.

Eén van de voorwaarden om een eigen bedrijf te starten is immers dat je je

inschrijft bij de belastingdienst. De belastingdienst bepaalt na jouw inschrijving als

startende ondernemer of jouw producten en diensten BTW-plichtig zijn en welk

tarief van toepassing is. Als de belastingdienst bepaalt dat je BTW-plichtig bent dan

krijgt je een BTW-nummer en moet je BTW heffen op jouw facturen en moet je een

BTW-administratie bijhouden.

Maar wat is BTW eigenlijk? En waarom is het BTW-tarief de ene keer 6% en de

andere keer 21%? Om het begrip BTW en de verschillen in tarieven duidelijk te

krijgen, kijk je naar onderstaand filmpje.

http://www.youtube.com/embed/UO5Vigmf-QY?rel=0

Nu je weet dat BTW Belasting Toegevoegde Waarde betekent en je ook het verschil

tussen de BTW-tarieven kent, wil je wellicht ook weten wat je met de BTW moet

doen? Je hebt immers jouw klanten BTW laten betalen over jouw producten/

diensten en je hebt zelf waarschijnlijk ook BTW moeten betalen voor producten/

diensten ten behoeve van jouw eigen bedrijf. Waar moet die BTW naartoe?

Als zzp’er, freelancer of zelfstandige van een eenmanszaak doe je doorgaans eens

per drie maanden btw-aangifte bij de belastingdienst (dit noemen we ook wel

omzetbelasting). In de BTW-administratie bewaar je de uitgaande en inkomende

facturen en kassabonnen. Per aangifteperiode verreken je het bedrag dat je aan

BTW gefactureerd hebt met het bedrag dat aan jou in rekening is gebracht door

leveranciers. Meestal is het bedrag dat je aan BTW hebt gefactureerd aan klanten

groter dan het bedrag in BTW dat aan jou in rekening is gebracht door leveranciers.

Pagina 87/128

Het bedrag aan BTW (de omzetbelasting) dat overblijft betaal je aan de

belastingdienst.

Pagina 88/128

4.10 Wat is een goede verkoop- of uurprijs?

Om te bepalen welke prijs of welk uurloon je kunt vragen als startende ondernemer

is het belangrijk om een aantal aspecten in overweging te nemen. De belangrijkste

aspecten zijn:

- je constante kosten

- je variabele kosten

- je benodigde inkomen

- je declarabele uren

Om over deze aspecten meer te leren kijk je naar de onderstaande filmpjes van de

Kamer van Koophandel en het Ondernemersplein over het berekenen van het juiste

uurtarief. Tip: maak aantekeningen tijdens de filmpjes.

KvK - Zo bereken je de juiste uurprijs

http://www.youtube.com/embed/iOX9thob8cc?rel=0

Ondernemersplein - Bepalen van uw uurtarief

http://www.youtube.com/embed/-8gbb98rcOg?rel=0

Pagina 89/128

4.11 Hoe maak ik een goede offerte?

Een potentiële klant heeft een klus en vraagt of je een offerte wilt opstellen. Zo’n

prijsopgave geeft duidelijkheid en met een interessante offerte trek je de klant over

de streep. Hoe zorg je voor een goede offerte?

Offerte maken: vraag naar de wensen

Laat de offerte zo goed mogelijk aansluiten op de wensen van jouw klant. Maak je

bijvoorbeeld een offerte voor het ontwerpen van een huisstijl? Vraag dan na welke

onderdelen je moet ontwerpen. Logo, visitekaartes en briefpapier of ook een

website?

Wat zet je in een offerte?

- jouw gegevens en de gegevens van jouw klant;

- datum van de offerte;

- offertenummer;

- samenvatting van de werkzaamheden;

- jouw uurtarief of (totaal)prijs;

- geldigheidsduur van de offerte;

- een verwijzing naar jouw algemene voorwaarden.

Wees zo concreet mogelijk in jouw offerte

Vermeld of het bedrag inclusief of exclusief btw en reiskosten is. Maak duidelijk

welke werkzaamheden er binnen de offerte vallen en wanneer je over meerwerk

spreekt. Onder welke voorwaarden kun je jouw werkzaamheden uitvoeren? Denk

hierbij aan voorbereidend werk van de klant of de aanwezigheid van materialen.

Afspraken over bijvoorbeeld betalingen kun je opnemen in jouw algemene

voorwaarden.

Pagina 90/128

Tips voor een goede offerte

- Splits je werkzaamheden uit. Zo kan je klant kiezen wat hij wel of niet laat doen.

- Zorg voor een aantrekkelijke offerte: overzichtelijk, in jouw huisstijl en zonder

vaktermen.

- Maak gebruik van een begeleidend schrijven bij de offerte als je bijvoorbeeld wilt

verwijzen naar een eerder gesprek.

- Als jouw klant de offerte tekent, heb je een juridische overeenkomst.

Bekijk hier een voorbeeldofferte die jij zou kunnen gebruiken voor jouw klanten:

offerte-voorbeeld-in-word.docx

Wil je deze informatie nog eens tot je nemen? Bekijk dan onderstaande video.

http://www.youtube.com/embed/ShSlYo1JRfI?rel=0

Pagina 91/128

4.12 Algemene voorwaarden

Algemene voorwaarden (A.V.) zijn de regels die je standaard wilt laten gelden bij

het sluiten van een overeenkomst. Deze algemene voorwaarden kunnen je een hoop

tijd en problemen besparen. Je hoeft, mits degene met wie je zaken doet de

algemene voorwaarden accepteert, niet bij elke overeenkomst weer te

onderhandelen over bijvoorbeeld betalingsvoorwaarden, garantiebepalingen,

incassobedingen en dergelijke. In je algemene voorwaarden leg je de wederzijdse

rechten en verplichtingen zo duidelijk en volledig mogelijk vast. Daarmee kun je

conflicten voorkomen.

Moet u algemene voorwaarden opstellen?

Het is voor iedereen die een eigen bedrijf heeft en te maken heeft met klanten

waarmee overeenkomsten moeten worden gesloten verstandig om algemene

voorwaarden op te stellen. De algemene voorwaarden die je opstelt dienen aan te

sluiten bij de feitelijke gang van zaken binnen je bedrijf en/of branche. Welke

algemene voorwaarden je ook hanteert, de volgende zaken komen meestal voor:

• Offerte (vrijblijvend of niet, termijn voor aanvaarding)• Transport (wie betaalt transport, verzekering, invoerrechten?)• Levertijd (overmacht)• Betaling (betalingstermijn, incassokosten, rente)• Eigendomsvoorbehoud (eigendom gaat pas over na betaling)• Garantie (zo ja, onder welke voorwaarden)• Afwikkeling van geschillen (rechter of arbitrage)• Aansprakelijkheid (beperking, hoogte schadevergoeding).

Met behulp van voorbeelden van jouw brancheorganisatie of relevante bedrijven kun

je zelf ook gemakkelijk algemene voorwaarden opstellen. Het is verstandig om deze

dan wel te laten controleren door een juridisch adviseur.

Pagina 92/128

Waarom zijn algemene voorwaarden zo van belang?

Stel er is een claim van een klant en zo blijkt, je kunt toch geen beroep doen op

welke verzekering dan ook. Dan moet je uit eigen zak betalen en staat jouw eigen

vermogen op het spel. Het is dan van groot belang dat je kunt terugvallen op de

algemene voorwaarden die je beschermen. Zo niet, dan zou je wel eens onbeperkt

aansprakelijk kunnen zijn en kan de continuïteit van je bedrijf in gevaar komen.

Vanaf welk moment zijn de algemene voorwaarden van toepassing?

Het is belangrijk dat je de algemene voorwaarden tijdig overhandigt aan jouw klant

of ze in de mogelijkheid stelt om de algemene voorwaarden te bestuderen. In het

filmpje hieronder zie je op welk moment je dit dient te doen.

http://www.youtube.com/embed/s0tP62nGYbc?rel=0

Pagina 93/128

4.13 Vergunningen en verzekeringen?

Vergunningen en verzekeringen zijn vaak nodig om je bedrijf te kunnen starten. Het

begint vaak bij het bestemmingsplan van de locatie waar je jouw bedrijf wilt

vestigen. Een terrein, pand of ruimte mag niet zomaar willekeurig worden ingevuld.

Je hebt een bestemmingsplan nodig om bijvoorbeeld een winkel te mogen beginnen.

In woonwijken zul je te maken hebben met een bestemmingsplan

´woonbestemming´. De gemeente bakent als het ware stukken van zijn gemeente

af waar woningen, landbouw, winkels/bedrijven of sportcomplexen gerealiseerd

mogen worden. Onderzoek dus goed hoe het zit met het bestemmingsplan van jouw

droomlocatie!

Type vergunning

Het type vergunning dat je mogelijk nodig hebt voor jouw bedrijf hangt af van het

soort bedrijf dat je wilt runnen. Als je bijvoorbeeld een discotheek begint, heb je

onder andere een vergunning nodig voor het draaien van harde muziek tot een

bepaald tijdstip. Daarnaast kun je denken aan een drankvergunning, zodat je

alcoholische drank mag schenken.

Een restaurant mag niet zomaar tafels op de stoep zetten, daarvoor is een

terrasvergunning nodig. En als je een eigen taxi-bedrijf start, heb je een vergunning

bewijs voor de taxi nodig.

Deze vergunningen zijn onder andere bedoeld om te reguleren. Indien er geen

vergunningen zouden bestaan, zou iedereen zomaar een discotheek kunnen

beginnen en harde muziek kunnen draaien tot vroeg in de ochtend. Dit zou voor

overlast kunnen zorgen bij buurtbewoners in een woonwijk.

Hou er rekening mee dat het soms veel tijd kan kosten voordat je aan alle eisen

Pagina 94/128

voldoet en voordat een vergunning daadwerkelijk wordt gegeven. Daarom kan het

handig zijn om al in een vroeg stadium na te denken over welke vergunningen je

nodig hebt.

Verzekeringen

Als beginnende ondernemer komt er veel op je af bij het opstarten van jouw eigen

bedrijf. Heb je bijvoorbeeld al aan verzekeringen gedacht? Verzekeringen worden

snel overgeslagen maar zijn enorm belangrijk. In Nederland kan je je als

ondernemer op allerlei verschillende manieren verzekeren. Enkele verzekeringen

zijn overigens ook wettelijk verplicht. Daarnaast zijn er ook verzekeringen die voor

jou als ondernemer heel relevant zijn of verzekeringen die je juist helemaal niet

nodig hebt voor jouw onderneming. Hieronder staat een lijstje met verschillende

verzekeringen die misschien voor jou als beginnende ondernemer interessant zijn.

Je hoeft niet alle informatie over de verzekeringen door te lezen.

- Arbeidsongeschiktheidsverzekering

- Rechtsbijstandverzekering

- Pensioenverzekering

- Overlijdensrisicoverzekering

- Bedrijfsaanspraakelijkheidsverzekering

- Beroepsaansprakelijkheidsverzekering

- Bedrijfsauto verzekeren

- Bedrijfsschadeverzekering

Arbeidsongeschiktheidsverzekering

Als ondernemer heb je de mogelijkheid om je tegen het risico van

Pagina 95/128

arbeidsongeschiktheid en dus inkomensverlies te verzekeren. Je sluit hiervoor een

arbeidsongeschiktheidsverzekering af.

Deze verzekering is van belang om zeker te zijn van een inkomen als je plots ziek

mocht worden. Het is namelijk zo dat als je ziek wordt er geen werkzaamheden

kunnen worden verricht, er geen facturen de deur uit kunnen en je dus ook geen

inkomen genereert.

Rechtsbijstandverzekering

Het kan ook voorkomen dat je als ondernemer een conflict krijgt met bijvoorbeeld

jouw personeel of met je leveranciers. Het is dan mogelijk dat je juridische hulp

nodig hebt.

Voordelen van een rechtsbijstandverzekering:

– Je krijgt hulp als iemand juridische stappen tegen jou onderneemt.

– Je krijgt juridische hulp als je conflicten krijgt met zakenrelaties of

personeelsleden.

– De juridische hulp wordt vergoed door jouw verzekeraar zodat je uiteindelijk geen

torenhoge kosten hebt.

Pensioenverzekering

Op een dag stop je met jouw eigen onderneming. De inkomsten die je hebt

gegenereerd uit jouw eigen bedrijf zullen dan stoppen. Natuurlijk is het te hopen dat

als je de onderneming stopt of verkoopt, je dan kunt leven van de

verkoopinkomsten. Daarbij ontvang je dan enkel nog een AOW-uitkering.

Vaak valt deze AOW-uitkering lager uit dan het loon dat je voorheen verdiende als

zelfstandig ondernemer. Via een verzekeraar kan je een pensioenregeling treffen om

dit bedrag aan te vullen.

Tevens kan je ervoor kiezen om zelf te sparen of te beleggen. Sparen is vaak

lastiger dan op het eerste moment gedacht wordt en beleggen is vaak erg onzeker.

Zorg ervoor dat je jouw pensioenregeling niet te lang voor je uit schuift, je pensioen

komt sneller dan je denkt.

Overlijdensrisicoverzekering

Natuurlijk denk je er niet graag overna, maar het is mogelijk dat je ineens komt te

overlijden. In dit geval wil je natuurlijk graag alles goed geregeld hebben voor jouw

gezin of jouw compagnon.

Enkele zaken die je kan verzekeren:

– De hypotheek die je af hebt gesloten bij het kopen van een huis of een

Pagina 96/128

kantoorpand

– De zakelijke schulden die je alleen of samen met jouw compagnon op hebt

gebouwd

Deze kostenposten kunnen erg oplopen en het is daarom raadzaam om deze kosten

af te dekken met deze verzekering.

Bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering (AVB)

Het kan altijd voorkomen dat er schade ontstaat op het moment dat je aan het werk

bent. Deze schade kan je laten dekken door een

bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering (AVB) af te sluiten. De volgende zaken

worden gedekt door deze AVB:

– De schade die je veroorzaakt bij andere personen of opdrachtgevers

– De schade die jouw personeel veroorzaakt bij andere personen of opdrachtgevers

Je bent met de AVB ook verzekerd als bijvoorbeeld jaren nadat je jouw product op

de markt hebt gebracht blijkt dat deze slecht is voor de volksgezondheid. Het is dus

te alle tijde aan te raden de AVB-verzekering af te sluiten, zeker omdat deze

meestal redelijk betaalbaar is voor jou als eigen ondernemer.

Beroepsaansprakelijkheidsverzekering

Anders dan de AVB-verzekering dekt een Beroepsaansprakelijkheidsverzekering je

tegen het verkeerd of foutief uitoefenen van jouw beroep. Zo kan het voorkomen

dat er schade ontstaat uit het door jou gegeven advies aan een klant. Dit wordt

vaak van tevoren niet gezien en is dan ook onbedoeld. De premie van de

beroepsaansprakelijkheidsverzekering is afhankelijk van jouw beroepsgroep.

Bedrijfsauto verzekeren

In het geval dat je een auto nodig hebt voor je bedrijf dan is het natuurlijk ook van

belang om daar een verzekering voor te hebben.

Bedrijfsschadeverzekering

De bedrijfsschadeverzekering vergoedt de kosten als jouw bedrijf tijdelijk stil komt

te liggen door bijvoorbeeld inbraak of brand. Het is vervelend als het je overkomt,

maar als je hierdoor torenhoge schulden krijgt, zou dit verschrikkelijk zijn.

Pagina 97/128

Voordelen van de bedrijfsschadeverzekering:

– De personeelskosten die doorlopen worden vergoed.

– De eventuele omzet die je misloopt wordt vergoed.

– Bij ernstige schade aan jouw onderneming kan je je bezighouden met het

herstarten van jouw onderneming. Dit in plaats van je zorgen te maken over

oplopende kosten en onbetaald personeel.

Het is daarom zeker raadzaam deze verzekering af te sluiten.

Pagina 98/128

4.14 Opdracht 4 - Kennisvragen

Je hebt geleerd hoe je de financiën in je onderneming op orde brengt en houdt. Je

gaat nu over dit onderwerp jouw kennis testen. Aan het begin van dit hoofdstuk heb

je deze toets ook al gemaakt. In de toets zitten vragen over de begrotingen van een

financieel plan. Een financieel plan moet je opnemen in je ondernemersplan. Om te

controleren of jij het goed hebt begrepen, vragen we je de toets te maken.

Open de test: link

Krijg je de toets niet te zien op je scherm? Klik dan op deze link, je wordt direct

verwezen naar de toets.

Pagina 99/128

4.15 Portfolio-opdracht 'Het financieel plan'

Portfolio-opdracht ‘Het financieel plan’

Nu is het tijd om aan jouw financieel plan te gaan werken. Het financieel plan is een onderdeel van het

ondernemersplan. Deze opdracht is dan ook onderdeel van het portfolio van dit keuzedeel. Voor het

uitwerken van jouw financieel plan gaan we een sjabloon gebruiken. Dit sjabloon bevat vier van de vijf

begrotingen die aan bod zijn gekomen in dit hoofdstuk, namelijk:

1. De investeringsbegroting

2. De financieringsbegroting

3. De liquiditeitsbegroting

4. De exploitatiebegroting

In het sjabloon, dat je onderaan deze pagina kunt downloaden, worden de vier begrotingen nog eens kort

uitgelegd. Je kunt natuurlijk ook terugkijken naar de lessen uit dit hoofdstuk.

Er is ook een document met een beoordelingsformulier dat je kunt gebruiken om te bepalen of jouw

financieel plan van goede kwaliteit is. Ook dat kun je onderaan deze pagina downloaden.

Tot slot: deze opdracht maakt onderdeel uit van het portfolio waarover je tijdens het examen een

criteriumgericht interview zult afleggen. Je zult het financieel plan dus goed moeten kunnen

verantwoorden.

Download document: Beoordeling portfolio-opdracht Het financieel plan.docx

Download sjabloon: Portfolio_opdracht_Het_financieel_plan.xlsx

Pagina 100/128

5.Maak je bekend!

5.1 Introductie

Dit korte hoofdstuk gaat erover hoe je je als ondernemer/bedrijf bekend maakt in

de wereld. Je krijgt tips hoe je in contact komt met potentiële klanten en collega-

ondernemers. Je leert hoe waardevol een netwerk is om naamsbekendheid te

creëren. Ook maak je kennis met één belangrijke zakelijke gesprekstechniek,

luisteren/samenvatten/doorvragen (LSD).

Eén van de vele manieren om je snel en goed bekend te maken bij klanten,

opdrachtgevers en collega-ondernemers is de 'elevator pitch'. Jij gaat aan het eind

van dit hoofdstuk zelf een elevator pitch geven. Wat een elevator pitch is en

waarom het zo belangrijk is om je hiervoor goed voor te bereiden, leer je allemaal

in dit hoofdstuk.

Pagina 101/128

5.2 Leerdoelen

Aan het eind van dit hoofdstuk weet je:

- Welke gesprekstechnieken je kan toepassen in zakelijke situaties

- Welke ideeën voor je onderneming jij hebt en kun je deze mondeling en schriftelijk

presenteren

- Hoe je een goed imago op kan bouwen

Eindresultaat hoofdstuk 5 'Maak je bekend!'

Je bent als ondernemer bekend bij klanten en je kan een duidelijk en aantrekkelijk

imago uitstralen.

Pagina 102/128

5.3 Gesprekstechnieken in zakelijke situaties

Om in dit keuzedeel verschillende gesprekstechnieken aan bod te laten komen is te

weinig tijd. Wel willen we je graag met één belangrijke gesprekstechniek in

aanraking brengen. De gesprekstechniek heet Luisteren, Samenvatten en

Doorvragen (LSD).

Luisteren, Samenvatten en Doorvragen (LSD)

In een zakelijk gesprek, zoals een acquisitie- of offertegesprek, moet je als

ondernemer vaak informatie inwinnen. Je doel is uiteraard om zo goed mogelijk te

begrijpen wat de klant van je wil en door LSD toe te passen kun je dit doel

bereiken.

Door vragen te stellen aan je gesprekspartner kun je het gesprek op gang helpen.

Je gesprekspartner zal antwoord geven. Als je gesprekspartner aan het woord is

probeer je zo goed mogelijk te luisteren, met je oren en je ogen. Met je oren

probeer je zoveel mogelijk informatie in te winnen die je nodig hebt om de klant te

begrijpen. Met je ogen observeer je je klant, je kijkt naar de emoties die je ziet

bij de klant. Dit doe je door naar de gezichtsuitdrukking en de lichaamshouding

te kijken. Zo kun je erachter komen of dat wat de klant jou vertelt alles is of dat er

nog meer 'achter' het verhaal zit dat hij je vertelt.

Nadat je gesprekspartner antwoorden heeft gegeven ga jij deze antwoorden

samenvatten. Je zet zo de gegeven antwoorden op een rij en structureert deze

voor de klant. Je kunt zo checken of je de klant goed begrepen hebt en of de

informatie juist is. Het voordeel hierbij is dat klant zich begrepen voelt en dat is

goed voor jullie relatie.

Als je nog niet voldoende informatie hebt over de gewenste situatie van de klant

dan kun je de techniek doorvragen nog toepassen. Tijdens het doorvragen gebruik

Pagina 103/128

je zoveel mogelijk open vragen en laat je de klant nog meer vertellen over de

gewenste situatie. Deze informatie kun jij vervolgens gebruiken om een goede

offerte te schrijven waarin duidelijk wordt dat je exact begrepen hebt wat de klant

van jou wil.

In het filmpje hieronder worden de begrippen luisteren, samenvatten en doorvragen

nog eens toegelicht.

http://www.youtube.com/embed/J-y63UUmvnE?rel=0

Pagina 104/128

5.4 Je bedrijf presenteren!

Als net gestarte ondernemer ben je nog niet bekend. Niet iedereen is gevestigd in

een drukke winkelstraat of staat meteen bovenaan in Google. Wacht niet tot de

mond-tot-mondreclame potentiële klanten bereikt, maar onderneem zelf actie.

Tips om klanten te vinden:

- Vertel vrienden en kennissen over je bedrijf: dé manier om aan een eerste

opdracht te komen.

- Benader lokale media voor (gratis) publiciteit.

- Ontwerp een folder en deel deze uit op een plek waar je doelgroep komt.

- Zorg dat je website zo hoog mogelijk in Google scoort.

- Maak een online profiel op bijvoorbeeld LinkedIn of Twitter.

Is je product of dienst klaar? Nu naar de markt!

Heb je een product of dienst ontwikkelt en wil je dit op de markt brengen? Dan wil

je vast weten wat er voor nodig is om dit succesvol te doen. In ongeveer 2 minuten

beantwoordt de animatie ‘Product klaar? Nu naar de markt!’ de vraag waar je als

innovatieve ondernemer goed aan doet in je voorbereiding om de markt op een

effectieve manier te benaderen.

http://www.youtube.com/embed/G5dvlTTXYmA?rel=0

Klanten vinden via online en offline netwerken

Door netwerkbijeenkomsten in jouw regio te bezoeken, zorg je ervoor dat mensen

jou en je bedrijf leren kennen. Het kost tijd, maar netwerken is de beste manier om

klanten te vinden. Online kun je jouw bedrijf presenteren via een website. Op

sociale netwerken vertel je wat je doet en kom je met andere ondernemers in

contact. Er zijn netwerkbijeenkomsten voor nagenoeg alle branches en

beroepsgroepen.

Pagina 105/128

Offline netwerken

Online netwerken

Tot slot: de opdracht binnenhalen

Waarom zou een klant voor jou kiezen? Zorg dat je in 10 seconden antwoord kan

geven op deze vraag. Wees duidelijk in wat je doet en kunt!

Pagina 106/128

5.5 Portfolio-opdracht 'De elevator pitch'

Nu je de belangrijkste gesprekstechniek, Luisteren, Samenvatten en Doorvragen

(LSD), onder de knie hebt en je het belang van netwerken begrijpt is het tijd voor

'de elevator pitch'. De elevator pitch is een manier om in maximaal 2 minuten de

kern van je product, dienst of bedrijf vertellen, en wel op zo’n manier dat je scoort!

Veel ondernemers vinden het houden van een elevator pitch lastig. En dat is het

ook.

Waarom is een goede elevator pitch toch zo belangrijk? Om een goede eerste indruk

te maken en de kern van je product, dienst of bedrijf te 'verkopen'! Als ondernemer

hou je namelijk wel tien pitches per week. In een offerte, op je website, bij een

telefoontje met die nieuwe klant, een netwerkbijeenkomst, op de verjaardag van je

schoonmoeder. Het blijkt voor veel mensen erg lastig te zijn in korte tijd, zonder

vaktaal, de kern van je bedrijf, product of dienst uit te leggen en enthousiasme op

te wekken.

Een goede voorbereiding van je elevator pitch vergroot je kansen en het dwingt je

om in een korte tijd en heel compact de kern van je verhaal te vertellen. Met een

slecht voorbereide pitch, verspeel je je eerste kans om de aandacht te trekken. En

die eerste kans komt slechts één keer. Je wil graag dat jouw toehoorder denkt:

“Wow! Daar wil ik meer van weten”. Kortom, je wil een vervolggesprek!

Portfolio-opdracht 'De elevator pitch'

In het keuzedeel ga je een elevator pitch geven tijdens één van de bijeenkomsten.

Jouw docent/begeleider vertelt je wanneer je jouw elevator pitch moet houden.

Wat kun je behandelen in je elevator pitch?

- Wie ben je? (in elk geval je naam, dat luistert wat makkelijker)

Pagina 107/128

- Wat doe je (product, dienst)?

- Waarom koopt men bij jou, welk probleem los je op?

- Wat kost je product/dienst en wat brengt het op?

- Wat zijn je USP's (Unique Selling Points)?

- Wie zijn je klanten, wat is je markt?

- Hoe ziet je perfecte klant er uit?

- Hoe bereik je je klanten? (welke marketing- en sales kanalen wil je hanteren)

- Welke successen heb je al behaald? (laat zien welke weg je al hebt afgelegd)

- Wat is er misgegaan, wat heb je daarvan geleerd?

- Hoe ziet je financiering er uit?

- Wie zijn je concurrenten? (let op: zonder concurrenten, geen markt. Er is altijd

directe of indirecte concurrentie, hoe “uniek of nieuw” je product ook is)

- Wat zoek je? (zoek je geld, ervaring, toegang tot een netwerk, klanten)

Keuzes maken

Het mag duidelijk zijn dat je in een heel korte pitch niet al deze aspecten kunt

behandelen. Je hebt immers maar 2 minuten. Kies de belangrijkste aspecten en

vertel daarover.

Hulpmiddelen

Wel of geen Powerpoint sheets of multimedia? Onze aanbeveling: less is more.

Waarom zou je het podium delen met iets dat meer licht geeft dan jij? Jij bent de

ondernemer, de aandacht moet vooral naar jou gaan. Als je per se PowerPoint of

multimedia wil gebruiken, beperk je dan tot het minimum. Als je een prototype van

je product of dienst kan laten zien, prima. Maar, hoe minder 'afleiding' van jouw

verhaal, hoe beter.

Spelregels portfolio-opdracht 'De elevator pitch'

- Voordat je aan de beurt bent mag je, als je hulpmiddelen gebruikt, deze eerst

klaarleggen/zetten.

- De vorm waarop je de elevator pitch houdt is vrij.

- Je elevator pitch duurt, van begin tot eind, maximaal 2 minuten.

- Jouw medestudenten vullen allemaal na de elevator pitch een observatiekaartje

voor jou in (deze krijg je van je docent/begeleider). Waarnodig schrijven jouw

medestudenten toelichting op het observatiekaartje.

- Elke ondernemer ontvangt na zijn elevator pitch een applaus.

- Na afloop van de elevator pitch vraag je aan drie van jouw medestudenten om

feedback. Zij kunnen hiervoor het observatiekaartje gebruiken.

- Je krijgt van alle medestudenten het voor jou ingevulde observatiekaartje.

Pagina 108/128

- Na afloop vul je de reflectievragen van de portfolio-opdracht in. Je zorgt ervoor dat

je de portfolio-opdracht in jouw portfolio in #OnderwijsOnline plaatst. Het document

kun je hieronder downloaden.

Portfolio-opdracht De elevator pitch.docx

Pagina 109/128

6.Inkopen voor je onderneming

6.1 Introductie

Stel je wilt je eigen bedrijf starten. Van waaruit ga je dan werken? Ga je vanuit huis

werken, huur je een kantoorruimte of een flex-plek. Koop je een pand of ga je

samen met andere ondernemers een ruimte huren? De keuze die je maakt om te

kopen of te huren is erg belangrijk omdat je je vaak in beide gevallen een lange

periode ergen aan 'vast' zit. Het is dus belangrijk om hier goed over na te denken

en geen overhaaste beslissingen te nemen.

In dit hoofdstuk krijg je theorie over de onderwerpen:

- kopen of huren?

- inkopen of investeren?

- onderhandeltips

- samenwerken met andere bedrijven

Je sluit het hoofdstuk af met een grote kennistoets 'Ondernemerschap MBO'. In

deze digitale kennistoets komt de theorie uit dit hoofdstuk aan bod maar er komen

ook vragen uit eerdere digitale toetsen terug. Een goede manier dus om te kijken of

je alles goed begrepen hebt.

Pagina 110/128

6.2 Leerdoelen

Aan het eind van dit hoofdstuk weet je:

- Welke (inkoop)contracten/verbintenissen er voor kunnen komen als zelfstandig

ondernemer

- Welke voor de onderneming relevante samewerkingsvormen er mogelijk zijn

- Hoe je het beste resultaat kan halen uit de onderhandelingen met leveranciers

Eindresultaat hoofdstuk 6 ‘Inkopen voor je onderneming’

Je kunt met samenwerkingen de positie van je onderneming verbeteren en weet hoe

je producten voor de onderneming zo gunstig mogelijk kunt inkopen.

Pagina 111/128

6.3 Kopen of huren?

Een bedrijfsruimte kopen of huren?

Ben je op zoek naar nieuwe bedrijfsruimte? Bedenk dan of je een pand wilt kópen of

huren. Beide opties hebben zo hun voor- en nadelen.

Vaak bepaalt de gewenste locatie al of je kunt kopen of huren. Als je een klein

kantoor wilt op een toplocatie, zijn de koopmogelijkheden zeer beperkt en kun je

haast niet anders dan huren. Algemene regel is dat wanneer je op zoek bent naar

een ruimte van minder dan 400 m2, je het beste kunt huren. Uitzonderingen hierop

zijn echter altijd mogelijk.

Pand huren

De voor- en nadelen van het huren van een pand kort op een rijtje.

Voordelen huren:

• Je bent niet afhankelijk van de prijzen van onroerend goed;• Je hoeft niet direct geld vrij te maken voor een grote investering;• Je kunt geld investeren in zaken die je belangrijker vindt;• Op sommige (top)locaties zijn meer huurpanden aanwezig;• Groot onderhoud is voor de verhuurder;• Een kleine ruimte is vaker te huur dan te koop;• Je bent iets flexibeler, ook als je een groei verwacht.

Pagina 112/128

Nadelen huren:

• Je verdient niets aan het pand als het meer waard wordt;• Als je bedrijfsruimte huurt zit je vaak vijf jaar aan een huurcontract vast;• Je hebt te maken met een verhuurder die zijn eigen eisen heeft.

Pand kopen

Als je een pand koopt, kan je dat zien als een investering voor de toekomst. Op een

gegeven moment heb je de hypotheek afgelost en is het pand echt van jou. Als je

het verkoopt, is de opbrengst voor jou. Je bent wel afhankelijk van de prijzen van

onroerend goed op dat moment. Een ander voordeel is dat de maandelijkse kosten

van de hypotheek vaak lager zijn dan de maandelijkse lasten van huur.

Als je een pand gekocht hebt, ben je onafhankelijker. Beslissingen over de

bedrijfsruimte maak je helemaal zelf. Onderhoud in je kantoor moet je ook zelf

doen. Als je huurt ben je vaak alleen verantwoordelijk voor het binnenonderhoud.

Denk bijvoorbeeld aan de inrichting en het binnenschilderwerk. Het

buitenonderhoud (schilderwerk, daken, vloeren, fundering, muren) komt dan voor

rekening van de verhuurder. Je kunt hierover bij de huurovereenkomst afspraken

maken.

Voordelen kopen

• Je hebt voor de lange termijn veel duidelijkheid;• Je investeert in je eigen bedrijf;• Bij een verkoop kan je, als de markt goed is, erop verdienen;• De rente van de financiering is soms lager dan de huurprijs van een

pand;• Je bent onafhankelijker, geen verhuurder die je beperkingen oplegt.

Pagina 113/128

Nadelen kopen

• Je moet je eigen onderhoud plegen;• Het pand kan in waarde minderen als de markt slecht wordt;• Op sommige locaties is het vinden van een kooppand erg lastig.

Pagina 114/128

6.4 Inkopen of investeren?

Als ondernemer probeer je natuurlijk winst te maken. Vaak zul je daarvoor eerst

goederen moeten kopen of diensten van anderen moeten betrekken. Hierbij moet

onderscheid worden gemaakt tussen kosten maken, inkopen en investeringen doen.

Maar wanneer is sprake van inkopen en wanneer van het doen van een investering?

Investering of inkoop?

Van inkopen is sprake als je goederen koopt die je wilt gaan verkopen, eventueel

nadat je ze hebt bewerkt. Investeringen zijn alle aanschaffingen van goederen die

gedurende een langere periode (een aantal jaren) in je onderneming kunnen

worden gebruikt: de zogenoemde bedrijfsmiddelen. Bijvoorbeeld een computer die

je gekocht hebt voor het bijhouden van de administratie van de onderneming.

Pagina 115/128

6.5 11 gouden tips voor succesvol onderhandelen

11 gouden tips voor succesvol onderhandelen

Onderhandelen, dat doen we elke dag, en echt niet alleen op het werk. Maakt al die

ervaring ons echter ook tot succesvolle onderhandelaars? Niet per se. En dat is

jammer, want in zaken krijg je niet wat je verdient, maar wat je onderhandelt.

Gelukkig valt succesvol onderhandelen te leren. Met de volgende elf tips in je

broekzak, kom je een heel eind.

Succesvol onderhandelen: een belangrijke vaardigheid

Succesvol kunnen onderhandelen is voor ondernemers een belangrijke vaardigheid.

Want je krijgt immers wat je onderhandelt, niet wat je verdient. Onderhandelen kun

je leren, maar welke ingrediënten leiden nu tot een succesvolle onderhandeling? Een

goede voorbereiding en weten met wie je te maken hebt, uiteraard. Maar verder?

TIP 1 - Vraag gewoon wat je wilt

Vraag gewoon wat je wil en formuleer helder. Mensen kunnen geen gedachten

lezen. Als je niet vraagt, heb je bij voorbaat een nee. Probeer het eens. Je zult

verbaasd zijn hoe vaak het je zal lukken te krijgen wat je vraagt.

TIP 2 - Smeed een band

Zorg ervoor dat je een band met de ander krijgt. Zorg dat de ander je mag. Dat kun

je bereiken door:

- te zorgen voor iets gemeenschappelijks. Kijk waar je het beiden over eens bent in

plaats van waar jehet niet over eens bent;

- te zeggen dat je uit bent op win/win: "Ik wil dat het voor ons beiden werkt."

- hen of hun product niet rechtstreeks te bekritiseren. Zeg bijvoorbeeld niet 'dat is

een belachelijk bedrag' maar 'dat zal voor mij niet werken, want de prijs is te hoog'.

TIP 3 - Geef de ander reden met jou in zee te gaan

Zorg ervoor dat de ander een reden heeft met jou in zee te gaan. Die redenen

kunnen van alles zijn. Je wil iets afnemen waar iets aan mankeert; je wilt een grote

order plaatsen; je biedt de ander een langetermijnrelatie (betrouwbaarheid en

continuïteit zijn voor de meeste bedrijven belangrijker dan prijs); je betaalt cash,

enz.

TIP 4 - Laat de ander eerst de prijs noemen

Noem nooit als eerste je prijs. Als je degene bent die het eerst een prijs noemt,

sabelt je hezelf als het ware neer. Dus doe het niet als je het kunt vermijden! Je

Pagina 116/128

staat soms verbaasd wat voor een prijs de ander in zijn hoofd heeft. Als de ander

veel meer voor jouw product/dienst over heeft dan jijzelf in gedachten had of de

andere partij vraagt veel minder dan je ervoor had willen geven, dan kun je akkoord

gaan met het eerste het beste voorstel. Hij blij, jij blij. Ga niet voor het onderste uit

de kan. Je wil immers graag een langetermijnrelatie.

TIP 5 - Zorg dat je een doel hebt

Zorg dat je een doel hebt en bereid je goed voor. Bedenk wat voor strategie nodig is

om jouw doel te bereiken.

TIP 6 - Herinner de ander aan de concurrentie

Veel is een kwestie van vraag en aanbod. Herinner de ander aan het feit – als dit

relevant is – dat er meer spelers op de markt zijn.

TIP 7 - Jongleer

Een belangrijke vaardigheid is jongleren. Je kunt over meer onderhandelen dan prijs

alleen: garanties, levertijden, kwaliteit, risico's enz. Als het ene omhoog gaat (zoals

het risico), gebeurt er ook iets met het andere (zoals een lagere prijs). Speel ermee.

TIP 8 - Bewaar de twistpunten tot het laatst

Als je bent aanbeland bij een ingewikkeld deel van de overeenkomst waarover je

het niet direct eens bent, sla dit dan over en ga door. Kom er later op terug. Als

alles is doorlopen en je bent er verder helemaal uit, heb je namelijk al meer een

band en komen ze je sneller tegemoet. En vaak zijn er wel twee punten waarover je

het nog niet helemaal eens bent. Dan geef jezelf toe op het voor jou minst

belangrijke punt en speel je het zo dat de ander op het andere punt toegeeft.

TIP 9 - Zorg dat ze bij jou komen

Zorg dat ze bij jou komen, als het even kan. Dat geeft jou een psychologisch

voordeel. Bovendien verdoen mensen niet graag hun tijd, dus ze zullen meer

genegen zijn een deal te sluiten. Het maakt niet uit of je koopt of verkoopt. Probeer

het.

TIP 10 - Let op de stoelopstelling

De omgeving speelt een belangrijk rol. Houd de sfeer positief. Als je de stoelen in

een hoek van 90 graden ten opzichte van elkaar zet in plaats van tegenover elkaar,

schept dat een vertrouwde sfeer.

Nog beter is naast elkaar. Je kunt met opzet één exemplaar van een document/

brochure meenemen en zeggen dat je een kopie bent vergeten. Dan vraag je je

Pagina 117/128

onderhandelingspartner of je even naast hem mag komen zitten zodat hij kan

meekijken. Naast elkaar zitten maakt je tot partners. Nog beter dan stoelen is een

bank. Dat is relaxter.

TIP 11 - Houd het zakelijk

Zijn er irritaties, houd je dan vooral bij de zaak. Speel niet op de man. Je wilt

immers met de ander nog door één deur kunnen, ook als de onderhandelingen

mochten mislukken.

Pagina 118/128

6.6 Samenwerken met andere bedrijven

In de volgende les (6.6) ga je een digitale kennistoets maken over het keuzedeel

'Ondernemerschap MBO'. Er komen verschillende vragen aan bod uit digitale toetsen

die je al hebt gemaakt. Een aantal vragen zijn ook nieuw. Je zult ook een aantal

vragen krijgen over het onderstaande artikel 'Hoe werk ik samen met andere

ondernemers'. Lees het dus goed door voordat je doorklikt naar de volgende les.

Hoe werk ik samen met andere ondernemers.pdf

Pagina 119/128

6.7 Kennistoets ondernemerschap MBO

Nu je bijna aan het eind van het keuzedeel bent gekomen ga je jouw kennis testen

met betrekking tot ondernemerschap. In de digitale toets staan vragen uit

hoofdstuk 1 t/m 6. Een aantal van de vragen heb je al eerder gehad in eerdere

digitale toetsen, een aantal vragen zijn nieuw. Tijdens de toets mag je de informatie

uit het keuzedeel in #OnderwijsOnline er gewoon bij gebruiken.

Open de test: link

Krijg je de toets niet te zien op je scherm? Klik dan op deze link, je wordt direct

verwezen naar de toets.

Pagina 120/128

7.Klanten vinden en binden

7.1 Introductie

Je bent aangekomen bij het laatste hoofdstuk van het keuzedeel ‘Ondernemerschap MBO’. Wij hopen dat

je al volop geïnspireerd bent geraakt en een eigen onderneming echt ziet zitten. Het doel van dit

keuzedeel was immers om met ondernemerschap in aanraking te komen, en je op weg te helpen met wat

je allemaal moet doen om een onderneming te starten. Je hebt al heel veel gedaan op het gebied van

ondernemerschap tijdens het keuzedeel. Het ene zul je vast leuker hebben gevonden dan het andere,

maar dat is meestal zo met alles.

Ga jij ondernemen?

Om te kijken of het ondernemerschap echt iets voor jou is gaan we in dit hoofdstuk vooral terugkijken op

wat je allemaal gedaan en geleerd hebt. Door te reflecteren op al je werkzaamheden, kun je uiteindelijk

zelf beoordelen of jij het ziet zitten om met je eigen onderneming te beginnen/verder te gaan, of dat je

hier wellicht in de toekomst nog eens naar zal gaan kijken.

Pagina 121/128

7.2 Leerdoelen

Aan het eind van dit hoofdstuk weet je:

- Hoe je klanten kunt vinden en vasthouden

- Hoe je reflectievaardigheden kunt toepassen

Eindresultaat hoofdstuk 7 ‘Klanten zoeken en houden’

Het aanbod van je onderneming is bij (potentiële) klanten bekend. Je komt tot

overeenstemming met de klant over de prijs en/of voorwaarden, waarbij rekening is

gehouden met het de klant en het ondernemingsbelang.

Pagina 122/128

7.3 Klanten vinden en binden

Als ondernemer kun je wel fantastische plannen en een goede marketingstrategie hebben uitgedacht,

maar om je onderneming een succes te laten worden is het van belang dat je een grote groep klanten

bereikt. Uit onderzoek is gebleken dat 80% van de ondernemingen binnen vijf jaar stopt. De

belangrijkste oorzaak is dat ondernemingen te weinig klanten hebben. De ondernemer kan een geweldig

plan hebben, maar klanten bepalen uiteindelijk het succes. Bekijk het onderstaande filmpje waarin

ondernemers aangeven op welke manier zij aan klanten zijn gekomen. Het is dus van groot belang je

bekend te maken aan de buitenwereld. Laat je zien!

Hoe kom je aan klanten?http://www.youtube.com/embed/KvNsEtCxO8Y?rel=0

Pagina 123/128

7.4 Opdracht - Klanten vinden en binden

Lees het document: 30 tips om klanten te vinden en binden.pdf. Deze 30 tips kunnen je

helpen om snel werk/klanten te vinden. Kies 3 van de 30 tips uit. Op welke manier zou jij deze tips

inzetten om je bekend te maken in de wereld van het ondernemen? Gebruik voor deze opdracht het

document dat je kunt downloaden door op onderstaande link te klikken. Neem de opdracht mee naar de

eerstvolgende bijeenkomst bij MBO Utrecht.

Opdracht - Klanten vinden en binden.docx

Pagina 124/128

7.5 Portfolio-opdracht 'Ondernemerschapstest 2'

Portfolio-opdracht ‘Ondernemerschapstest 2’

Iedereen heeft een bepaalde mate van ondernemendheid in zich. Jij helemaal, want anders had je

waarschijnlijk niet voor dit keuzedeel gekozen. Zoals je al eerder hebt kunnen lezen, zien ondernemende

mensen kansen en proberen ze die kansen ook te pakken om de zaken te verbeteren. Zodra zij een kans

zien, willen ze die kans ook grijpen.

In hoofdstuk 1 heb jij al eens een ondernemerschapstest ingevuld. Zo’n test helpt je om je een beeld te

vormen of jij een ondernemende houding hebt. Ook als je na het volgen van dit keuzedeel erachter bent

gekomen dat het ondernemen toch niet voor jou is weggelegd, kun je wel een ondernemende houding

hebben. Zie jij als werknemer van een bedrijf bijvoorbeeld wel verbeterpunten en probeer jij die punten

te verbeteren, dan ben jij een intrapreneur. Kom je er na het volgen van dit keuzedeel achter dat jij echt

een eigen onderneming wil opzetten, dan ben je entrepreneur. Bij zowel een intrapreneur als een

entrepreneur horen ondernemende eigenschappen.

De opdracht:

Aan het begin van dit keuzedeel heb je een ondernemerschapstest van de KvK in moeten vullen

(http://kvk.ondernemerstest.nl/app/). De tabel die je voor deze test hebt in moeten vullen heb

je opgenomen in je portfolio. Nu je een tijd bezig bent geweest met ondernemen/ondernemerschap kan

het zomaar zijn dat je nu heel andere uitkomsten zou hebben. Om uit te zoeken of jij ten opzichte van

het begin van het keuzedeel een andere uitslag bij de ondernemerschapstest krijgt, vragen we je de test

nogmaals in te vullen. Vul daarvoor onderstaande tabel weer in. Neem ook deze tabel weer op in je

portfolio.

Klik op de onderstaande link om naar de opdracht te gaan:

Portfolio-opdracht De ondernemerschapstest 2.docx

Pagina 125/128

Pagina 126/128

7.6 Enqute keuzedeel 'Ondernemerschap MBO'

Beste student,

Omdat je het keuzedeel 'Ondernemerschap MBO' hebt doorlopen willen we je vragen

een aantal vragen te beantwoorden. De vragen gaan over het werken in

#OnderwijsOnline en de inhoud en werkvormen van het keuzedeel.

Lees telkens de vragen en geef vervolgens antwoord. Bij de eerste tien vragen word

je gevraagd een waardering (cijfer van 1 t/m 10) te geven. Aanvullende

opmerkingen of suggesties kun je kwijt tijdens de laatste drie vragen, dit zijn

namelijk open vragen. Probeer bij open vragen zo duidelijk mogelijk te formuleren

waar het om gaat (bijv. een opmerking over een hoofdstuk of opdracht of over het

werken in #OnderwijsOnline). Deze enquête vul je anoniem in.

We gebruiken jouw feedback om het keuzedeel waar nodig aan te passen. Zo

zorgen we er samen voor dat we de kwaliteit van het keuzedeel verbeteren.

Vriendelijke groeten,

Docententeam

MBO Utrecht

Klik om de enquête te starten.

Pagina 127/128

7.7 Portfolio-opdracht 'Voorbereiding CGI'

Portfolio-opdracht ‘Voorbereiding CGI’

Nu je echt bijna aan het einde van het keuzedeel ‘Ondernemerschap MBO' bent aangekomen, is het tijd

om terug te kijken, en in de toekomst te kijken. Wat voor soort ondernemer ben je? En met welk type

onderneming wil je starten/verder gaan? Wij hopen dat het volgen van dit keuzedeel je op weg heeft

geholpen een antwoord te vinden op deze vragen.

In de laatste portfolio-opdracht ga je terugkijken naar de afgelopen periode. Welke ontwikkelingen heb je

doorgemaakt tijdens dit keuzedeel? En wat zou je nog moeten ontwikkelen om een (nog) beter

ondernemer te worden? Door op de link te klikken kom je terecht in de opdrachtbeschrijving. Dit is de

laatste opdracht die opgenomen wordt in je portfolio.

Portfolio-opdracht Voorbeiding CGI.docx

Bij deze opdracht kun je ook de checklist gebruiken die de beoordelaar zal gebruiken om te bepalen of je

mag deelnemen aan het examen (CGI). Daarnaast kan het beoordelingsformulier jou helpen om je goed

voor te bereiden op het examen (CGI).

Checklist voorafgaand aan het CGI keuzedeel Ondernemerschap MBO.pdf

Beoordelingsformulier CGI keuzedeel Ondernemerschap MBO.pdf

Pagina 128/128