รายงานผลการวจย

เรอง

การใหบรการและความตองการบรการสาธารณสขในพนทมาบตาพด จงหวดระยอง

Health Care Service Provision and Demand for Health Service

in the Map Ta Phut, Rayong

โดย

พอพล อยยานนท

มหาวทยาลยธรกจบณฑตย

รายงานวจยนไดรบทนอดหนนจากมหาวทยาลยธรกจบณฑตย

พ.ศ. 2557

DPU

ก

ชองานวจย การใหบรการและความตองการบรการสาธารณสขในพนทมาบตาพด จงหวดระยอง

ผวจย อ. พอพล อยยานนท

บทคดยอ

มาบตาพดเปนพนทท มประชากรเพมขนอยางรวดเรว อนเปนผลมาจากนโยบายรฐบาลทมงกระจายความเจรญสภมภาค ซงน าไปสการเพมขนของโรงงานอตสาหกรรม รวมทงการเตบโตของภาคเศรษฐกจอนๆ ทเกยวของ ปจจบนมาบตาพด เปนทอยอาศยของประชากรแฝงหรอผท ยายถนเปนจ านวนมาก ซงสาเหตดงกลาวท าใหประชากรในพนทมาบตาพดไดรบผลกระทบจากมลภาวะ และไดรบบรการสาธารณสขไมเพยงพอ และปญหาดงกลาวจดเปนหนงในปญหาทรายแรงทสดทตองเรงแกไขในปจจบนอยางรบดวน

การศกษานมวตถประสงคคอ (1) เพอศกษาปญหาและเสนอแนะมาตรการในการแกปญหาเกยวกบบรการสาธารณสขในมาบตาพดในปจจบน และ (2) เพอศกษาปจจยทมอทธพลตอโอกาสในการปวย โอกาสในการพบแพทย และโอกาสในการเปนผปวยในของประชากรใน มาบตาพด

งานวจยนใชท งแบบสอบถามและจ าลองโลจต (The Logit Model) เพอวเคราะหขอมลรวมกน แบบสอบถามของงานวจยแบงออกเปน 4 สวนหลก คอ (1) ขอมลเบองตนของผตอบแบบสอบถาม (2) พฤตกรรมดานสาธารณสขของผตอบแบบสอบถาม (3) ปญหาดานการบรการสาธารณสขของผตอบแบบสอบถาม และ (4) ขอเสนอแนะดานการบรการสาธารณสขของผตอบแบบสอบถาม สวนแบบจ าลองโลจต มการวเคราะห 3 ข นตอน คอข นท 1 โอกาสของกลมตวอยางทจะปวย ข นท 2 โอกาสของกลมตวอยางทปวยแลวจะไปพบแพทย และขนท 3 โอกาสทกลมตวอยางทปวยและไปพบแพทยแลวเปนผปวยใน

จากแบบสอบถามพบวา ปญหาการใหบรการสาธารสขของโรงพยาบาลมาบตาพดทส าคญทสด 3 อนดบแรก ไดแก ระบบการใหบรการยงลาชา แพทยและพยาบาลมไมเพยงพอและความไมสะดวกสบายในสถานท ปญหาในการใชบรการของคลนก คอ คาใชจายสง คนใชบรการมาก สถานทคบแคบ และไมมแพทยเฉพาะทาง ปญหาในการใชบรการของสถานอนามยคอ ผใชบรการมาก บรการลาชา ขาดแคลนแพทยและเจาหนาท ขอเสนอแนะทส าคญทสดในการปรบปรงบรการสาธารณสขของโรงพยาบาลมาบตาพด 3 ล าดบแรก ไดแก ปรบปรงระบบการใหบรการใหรวดเรวมากขน ปรบปรงสถานทใหกวางขวางและสะดวกสบายมากขน และเพมจ านวนแพทยและพยาบาล ขอเสนอแนะส าหรบการปรบปรงคลนกคอ เพมแพทยเฉพาะทาง

DPU

ข

ปรบปรงการใหบรการและขยายสถานท สวนขอเสนอแนะการปรบปรงสถานอนามยคอ ปรบปรงการใหบรการ เพมแพทยและพยาบาล ตลอดจนยาและเครองมอแพทย

ผลการศกษาในแบบจ าลองโลจตทง 3 แบบจ าลองพบวา ปจจยทมอทธพลตอแบบจ าลองทงสามแบบจ าลอง คอสถานทท างาน ทงนอาจจะมสาเหตมาจากพนทศกษาคอ มาบตาพด เปนแหลงการผลตของโรงงานอตสาหกรรม ท าใหผท ท างานในพนทดงกลาวไดรบผลกระทบโดยตรง ขณะทอายเปนปจจยทส าคญรองลงมา สวนจ านวนครงในการพบแพทย แมจะมระดบนยส าคญทางสถตมากในสองแบบจ าลองแรก (ขนท 1 และขนท 2) แตกไมมระดบนยส าคญทางสถตตอโอกาสในการเปนผปวยใน (ขนท 3) นอกจากน การศกษานยงพบวา โครงการระบบประกนสขภาพของไทยในปจจบน ท าใหรายจายคาบรการสขภาพถกก าหนดไวต า ดงนนจงกอใหเกดอปสงคสวนเกนในการใชสถานบรการสาธารณสขของรฐ (ไดแก โรงพยาบาลของรฐ และสถานอนามย)

ขอเสนอแนะของการศกษาน แบงออกเปนแผนระยะสน และแผนระยะยาว โดยแผนระยะสนคอ การเพมบคลากรดานสาธารณสขทงแพทยและพยาบาล เพมเครองมอและอปกรณทางการแพทย ปรบปรงสถานทสถานบรการปจจบน ตลอดจนการเพมสถานอนามย เปนตน ขณะเดยวกน โรงงานอาจจายชดเชยในรปแบบของสรางสวนสาธารณะ หรอลานกฬา (แทนทจะมการใหโรงงานจายใหแกผท ไดรบผลกระทบโดยตรง) เพอเปนประโยชนตอประชากรในพนทมาบตาพดทงหมด นอกจากนอาจใหสทธประชาชนดงเดมของมาบตาพดโดยการจดตงกองทนโดยตรง เพราะเปนผท เสยเปรยบจากการเพมขนของประชากรโดยตรง สวนแผนระยะยาว คอปฏรปรปแบบการใชทดน ท าการประเมนผลกระทบดานสขภาพ (Health Impact Assessment: HIA) และสงเสรมใหประชาชนมสวนรวมในการแกปญหา

DPU

ค

Abstract

Map Ta Phut is an area where populations have been rapidly increasing as a result of Thailand’s past economic policies aimed at stimulating regional growth. This has consequently led to an increase in industrial factories including an expansion in other related-economic sectors. At present, as Map Ta Phut has been increasingly resided by a large number of concealed populations (i.e. in-migrant population), it has been environmentally affected badly, resulting in an undesirable inadequate health service as one of the most serious problems which is, indeed, needed to be solved urgently.

The objectives of the study are: (1) to study problems and introduce resolution measures related to Map Ta Phut’s present health service and (2) to analyze factors determining the opportunity for being sick, physician visits and being an inpatient of the citizens of Map Ta Phut.

In this research, the questionnaire and the Logit Model are used to analyze the data together. The questionnaire is divided into four main parts: (1) the preliminary data of the respondents, the health behaviors of the respondents (3) the health service problems of the respondents and (4) the respondents’ suggestions for the health service. For the Logit Model, the analysis is classified into three stages. Of these, stage 1 is to analyze factors determining the opportunity of the samples’ sickness, stage 2 is to analyze factors determining the opportunity of the samples tending to visit physicians if they are sick and stage 3 is to analyze the opportunity of the samples who visit physicians to become an inpatient.

According to the questionnaire, three most important problems of the Map Ta Phut Hospital are delayed services, shortage of physicians and nurses as well as inconvenienced place. The problems of clinics are high expenditures, crowded users, compacted places and not having specialized physicians, while of the heath stations are insufficient, slow services and short of physicians and staffs. In the meantime, the suggestions to solve the Map Ta Phut Hospital are to improve its service in terms of quickness, comforts and conveniences and to increase physicians and nurses. The suggestions for clinics are to increase specialized physicians, to improve services and usable spaces, and for the heath stations are to improve services as well as to increase physicians, medicines including medical equipment.

DPU

ง

According to the Logit Model, the working places are a factor influencing all three models, probably because their heavy pollutions, incurred by the factory productions, have had a direct negative impact on those working there already. Age is considered a secondary important factor, while the frequency of visiting physicians has greatly influenced just only on the first two models (stage 1 and stage 2). In addition, the research finds that Thailand’s present health insurance scheme has resulted in the excessive demand only in using the public health care services (i.e, government hospital and health stations), due mainly to the regulation of the considerably low prices given.

The suggestions of the study are divided into (1) short-term plan and (2) long-term plan. The short-term plan suggests that there should be an increase in physicians and nurses including medicines and medical equipment as well as improving physical spaces of the present Map Ta Phut Hospital and constructing new health stations. It might also be possible that (instead of compensating those affected directly) the factories might, in turn, provide the non-discriminatory benefits to all residences of Map Ta Put through constructing public parks or even sport fields. Furthermore, it is worth considering, if the pre-existing population (who are disadvantaged directly by the unexpectedly increased population) would be able to gain benefits, for instance, by the fund established for them directly. The suggestions of the long-term plan are to reform land use, attempt the use of Health Impact Assessment (HIA) and encourage people participations in resolving all issues concerned.

DPU

จ

กตตกรรมประกาศ

ผเขยนขอขอบคณมหาวทยาลยธรกจบณฑตย ในการใหการสนบสนนดานเงนทน เวลา

และสถานท เพอใหงานวจยนส าเรจลลวงเปนอยางด นอกจากนผเขยนขอขอบคณ ผศ. เชยง เภา

ชต ทใหค าปรกษาทางดานสถต ตลอดจนผน าชมชนของมาบตาพดในการใหความรวมมอเปน

อยางด และผเขยนขอขอบคณผเกยวของกบงานวจยน อนประกอบดวยครอบครวและเพอน

รวมงานทใหก าลงใจและท าใหงานวจยนประสบความส าเรจ

พอพล อยยานนท

DPU

ฉ

สารบญเรอง

หนา บทคดยอ (ภาษาไทย) ก บทคดยอภาษาองกฤษ ค กตตกรรมประกาศ จ สารบญเรอง ฉ สารบญตาราง ซ สารบญรปภาพ ญ บทท 1 บทน า 1

1.1 ความเปนมาของปญหา 1 1.2 วตถประสงค 2 1.3 สมมตฐาน 2 1.4 ขอบเขตของงานวจย 2 1.5 นยามศพท 2 1.6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 2

1.7 การรวบรวมขอมล 3 บทท 2 ทฤษฏ แบบจ าลอง และการตรวจเอกสาร 6 2.1 แนวคดความจ าเปนตอบรการสขภาพ 6

2.2 แนวคดอปสงคตอบรการสขภาพ 7 2.3 แบบจ าลองโลจต (Logit Model) 13 2.4 การตรวจเอกสาร 14

บทท 3 ขอมลของผตอบแบบสอบถาม 22 3.1 ขอมลเบองตนของผตอบแบบสอบถาม 24 3.2 พฤตกรรมดานการบรการสาธารณสขของผตอบแบบสอบถาม 30 3.3 ปญหาดานการบรการสาธารณสขของผตอบแบบสอบถาม 39 3.4.ขอเสนอแนะดานการบรการสาธารณสขของผตอบแบบสอบถาม 40

บทท 4 ผลการศกษา 41 4.1. โอกาสของกลมตวอยางทจะปวย 42 4.2. โอกาสของกลมตวอยางทปวยแลวจะไปพบแพทย 49 4.3 โอกาสทกลมตวอยางทปวยและไปพบแพทยแลวเปนผปวยใน 58

DPU

ช

สารบญเรอง (ตอ)

หนา บทท 5 สรปและขอเสนอแนะ 63

5.1 สรป 63 5.2 ขอเสนอแนะ 66

บรรณานกรม 68 ภาคผนวก ก. แบบสอบถาม 71 ภาคผนวก ข. ผลการทดสอบแบบจ าลองโลจต 78

DPU

ซ

สารบญตาราง หนา

ตารางท

1.1 จ านวนครวเรอน จ านวนประชากร จ าแนกตามชมชนจ านวน 33 ชมชน 3 1.2 การกระจายตวขอมลในกรณของกลมตวอยาง 275 ครวเรอน และ 350 ครวเรอน 5

3.1 เพศ 24 3.2 อาย 24 3.3 สถานภาพการแตงงาน 25 3.4 อาชพ 25

3.5 สถานทท างาน 26 3.6 ชวโมงท างานตอวน 26 3.7 จ านวนวนท างานตอสปดาห 27 3.8 ระดบการศกษาสงสด 27 3.9 รายไดตอเดอนของผตอบแบบสอบถาม 28 3.10 รายไดตอเดอนของครอบครว 29 3.11 ประเภททอยอาศย 29 3.12 ภมล าเนา 30 3.13 ในรอบ 12 เดอนทผานมา ผตอบแบบสอบถามเคยปวยหรอไม 30 3.14 ในกรณทมอาการเจบปวย ผตอบแบบสอบถามจะไปพบแพทยหรอไม 31 3.15 เหตผลหลก ส าหรบผตอบแบบสอบถามทเจบปวย แตไมไปพบแพทย 31 3.16 ในกรณทผตอบแบบสอบถามจ าเปนตองไปพบแพทยเมอมอาการเจบปวย จะเลอกไปพบแพทยทใดเปนล าดบแรก 32 3.17 สาเหตทผตอบแบบสอบถาม ไปรกษาทสถานบรการสาธารณสขดงกลาว 32 3.18 ในกรณทจ าเปนตองไปรกษาพยาบาลทโรงพยาบาลของรฐ ผตอบแบบสอบถาม จะไปรกษาตวทแหงใด เปนล าดบแรก 33 3.19 ระยะเวลาพบแพทยทโรงพยาบาลรฐ 34 3.20 รปแบบการจายคารกษาพยาบาล ในกรณทใชสถานบรการสาธารณสขของรฐ 35 3.21 ผตอบแบบสอบถามทเปนผปวยแลวไปพบแพทยเคยเปนผปวยในหรอไม 35 3.22 การใชเวลามากทสดในกรณทผตอบแบบสอบถามเปนผปวยใน 35 3.23 ปญหาในการรกษาพยาบาลของผตอบแบบสอบถามทเคยเปนผปวยใน 36

DPU

ฌ

สารบญตาราง (ตอ) หนา

ตารางท

3.24 คารกษาพยาบาล ในรอบ 12 เดอนทผานมา 36 3.25 จ านวนครงในการพบแพทยในรอบ 12 เดอนทผานมา 37 3.26 โรงงานควรจะมการจายคาชดเชยใหแกชมชนหรอไม 37 3.27 รปแบบการชดเชยของโรงงาน 38 3.28 ปญหาการบรการสาธารณสขของโรงพยาบาลมาบตาพด 39 3.29 ขอเสนอแนะการใหบรการสาธารสขของโรงพยาบาลมาบตาพด 40 4.1 ตวแปรอสระและตวแปรดมมของปจจยทก าหนดโอกาสทจะปวย ของกลมตวอยาง 42 4.2 ผลการศกษาปจจยทก าหนดโอกาสทจะปวยของกลมตวอยาง 44 4.3 ผลการศกษาปจจยทก าหนดโอกาสทจะปวยของกลมตวอยาง (ปรบปรงใหม) 48 4.4 ตวแปรอสระและตวแปรดมมของปจจยทก าหนดโอกาสทจะปวย แลวไปพบแพทยของกลมตวอยาง 50 4.5 ผลการศกษาปจจยทก าหนดโอกาสทปวยแลวไปพบแพทย ของกลมตวอยาง 52 4.6 ผลการศกษาปจจยทก าหนดโอกาสทปวยแลวไปพบแพทย ของกลมตวอยาง (ปรบปรงใหม) 57 4.7 ตวแปรอสระและตวแปรดมมของปจจยทก าหนดโอกาส กลมตวอยางทจะเปนผปวยใน 58 4.8 ผลการศกษาปจจยทก าหนดโอกาสทกลมตวอยางทปวย และไปพบแพทยแลวเปนผปวยใน 59 4.9 ผลการศกษาปจจยทก าหนดโอกาสทกลมตวอยางทปวย และไปพบแพทยแลวเปนผปวยใน (ปรบปรงใหม) 61

DPU

ญ

สารบญตาราง (ตอ) หนา

ตารางผนวกท

1 ผลการทดสอบปจจยทก าหนดโอกาสทจะปวยของกลมตวอยาง 79 2 ผลการทดสอบปจจยทก าหนดโอกาสทจะปวยของกลมตวอยาง (ปรบปรงใหม) 80 3 ผลการทดสอบปจจยทก าหนดโอกาสทปวยแลวไปพบแพทย

ของกลมตวอยาง 81 4. ผลการทดสอบปจจยทก าหนดโอกาสทปวยและไปพบแพทย ของกลมตวอยาง (ปรบปรงใหม) 82

5 ผลการทดสอบปจจยทก าหนดโอกาสทกลมตวอยางทปวย และไปพบแพทยแลวเปนผปวยใน 83

6 ผลการทดสอบปจจยทก าหนดโอกาสทกลมตวอยางทปวย และไปพบแพทยแลวเปนผปวยใน (ปรบปรงใหม) 84

สารบญรปภาพ รปท

2.1 ขอบเขตของการจดสรรบรการสขภาพภายใต แนวคดความจ าเปนตอบรการสขภาพ 7 2.2 การวเคราะหการเปลยนแปลงของรายไดทมตออปสงคตอสขภาพ 9 2.3 รปแบบการวเคราะหตวอยางของแบบจ าลองโลจต 11 4.1 จ านวนตวอยาง เมอแยกตามระดบการวเคราะหในแบบจ าลองโลจต 41

DPU

1

บทท 1 บทน า

1.1 ความเปนมาของปญหา

เทศบาลเมองมาบตาพด จงหวดระยอง จดวาเปนพนทต งโรงงานอตสาหกรรมทส าคญแหงหนงของประเทศไทย หลงจากทรฐบาลก าหนดเขตพนทพฒนาชายฝ งทะเลตะวนออกตงแตป 2524 เปนตนมา แตการเตบโตอยางรวดเรวของมาบตาพดท าใหเกดปญหาในพนทหลายประการ อาท ปญหาการใชพนทตามผงเมอง เนองจากมการใชพนทรองรบอตสาหกรรมเพมขน และไมมพนทกนชน (Buffer Zone) ระหวางพนทอตสาหกรรมและชมชน ปญหาดานสงแวดลอมทงมลพษทงทางอากาศ และทางน า ปญหาสขภาพ ปญหาการยายถนและประชากรแฝง ซงมผลตอความเพยงพอของระบบสาธารณปโภค และสาธารณปการในพนท

งานวจยนมงศกษาปญหาการบรการสาธารณสขในพนทมาบตาพด เนองจากมาบตาพดมประชากรเพมขนอยางรวดเรวโดยเฉพาะการยายถนและประชากรแฝง1 ซงสาเหตดงกลาวท าใหบรการสาธารณสขในพนทมไมเพยงพอ ทงบรการทางการแพทย และเตยงผปวย จากขอมลสถตพบวา ในจงหวดระยอง มความตองการแพทยตามทะเบยนราษฎร ถง 161 คน ปจจบนมเพยง 131 คน และถารวมประชากรแฝงแลว ความตองการแพทยจะเพมขนเปน 184 คน ขณะทเตยงผปวยตอประชากรของโรงพยาบาลทมาบตาพด มอตราสวน 1: 3880 ซงต ากวาคาเฉลยของระดบประเทศ ทอตรา 1: 502 ประมาณ 7 เทาแมวาในป 2555 โรงพยาบาลมาบตาพดจะขยายขนาดเปน 200 เตยงเสรจแลว แตคาดวาจะรองรบไดในชวงปปจจบนเทานน2

งานวจยนจะศกษาปญหาความไมเพยงพอของบรการสาธารณสขในพนทมาบตาพด โดยแบงตามประเภทของผปวย ไดแก ผปวยใน และ ผปวยนอก ทงนเนองจากปญหาดงกลาวจดวาเปนปญหาทส าคญปญหาหนงของประชากรทอาศยอยในมาบตาพด มสวนส าคญทท าใหคณภาพชวตลดลง และทางภาครฐตองเขาไปด าเนนการเพอแกไขปญหาดงกลาวอยางเรงดวน เพราะมแนวโนมวาในอนาคตอนใกลน ปญหานจะทวความรนแรงมากขน อนเนองมาจากการเคลอนยายของโรงงานและการอพยพแรงงานเขามาในพนทอยางตอเนอง

1ส านกงานเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (2554) รายงานวา ในป 2552 เทศบาลเมองมาบตาพด มประชากรแฝงจ านวน 106,101 คน ซงมากกวาประชากรตามทะเบยนราษฎร ทมจ านวนประชากรเพยง 90,185 คน 2ส านกงานเศรษฐกจและสงคมแหงชาต (2554) หนา 17

DPU

2

1.2 วตถประสงค

1. เพอศกษาปญหาและมาตรการในการแกปญหาเกยวกบบรการสาธารณสขในมาบตาพดในปจจบน

2. เพอศกษาปจจยทมอทธพลตอโอกาสในการปวย โอกาสในการพบแพทย และโอกาสในการเปนผปวยในของประชากรในมาบตาพด 1.3 สมมตฐาน ความตองการบรการสาธารณสขขนอยกบปจจยสามดานดวยกน คอ -ปจจยทางดานประชากรศาสตร เชน เพศ อาย ระดบการศกษา สขภาพ และรปแบบการใชชวต เปนตน -ปจจยทางดานภมศาสตร ไดแก ขนาดของชมชน ทต งของชมชน และทต งของสถานทท างาน -ปจจยทางดานเศรษฐกจไดแก อาชพ และรายได 1.3 นยามศพท

ผปวยนอก หมายถงผปวยทรบการรกษาทคลนกหรอโรงพยาบาลโดยไมตองนอนพก

รกษาตว ผปวยใน หมายถงผปวยทตองนอนพกรกษาตวในโรงพยาบาลตงแต 6 ชวโมงขนไป

1.5 ขอบเขตของการวจย การศกษานส ารวจขอมลโดยใชแบบสอบถามและการสมภาษณเชงลกเฉพาะชมชนในพนทมาบตาพด จงหวดระยอง โดยท าการเกบขอมลในป 2554 1.6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. ท าใหทราบปญหาและปรมาณความตองการของบรการสาธารณสขในพนทมาบตาพด

DPU

3

2. ผลการศกษาสามารถน ามาใชในการวางแผนงานแกไขปญหาบรการสาธารณสขในพนทมาบตาพด ทงในระยะสนและระยะยาว

1.7 การรวบรวมขอมล

การศกษานใช แบบจ าลองโลจต (Logit Model) ซงเปนแบบจ าลองทน ามาใชวเคราะหขอมลทตวแปรตามเปนตวแปรเชงคณภาพทมมากกวา 2 ทางเลอก (Polytomous Responses) และไดมการเกบขอมล ดงน 1.7.1 กลมตวอยาง กลมตวอยางจะจ ากดเฉพาะผท อาศยอยในพนทมาบตาพดมาแลวไมต ากวา 3 ป โดยใชการเกบแบบสองชน (Two – Stage Sampling) ดงน

ขนท 1 จดกลมชมชนออกเปน 3 กลมคอ ชมชนขนาดเลก (นอยกวา 500 ครวเรอน) ชมชนขนาดกลาง (500-999 ครวเรอน) และชมชนขนาดใหญ (1000 ครวเรอนขนไป) แลวก าหนดสดสวนของจ านวนกลมตวอยางทตองเกบจากชมชนทง 3 กลม ดงตารางท 1.1 ตารางท 1.1 จ านวนครวเรอน จ านวนประชากร จ าแนกตามชมชนจ านวน 33 ชมชน

ชมชน จ านวนครวเรอน จ านวนประชากร ชาย หญง

ชมชนมาบขา-ส านกอายงอน 1,080 1,341 732 609 ชมชนบานพลง 203 909 461 448 ชมชนวดมาบตาพด 1,933 2,314 1,129 1,185 ชมชนมาบยา 357 1,376 709 667 ชมชนอสลาม 674 1,358 680 678 ชมชนบานบน 1,401 1,458 729 729 ชมชนบานลาง 2,299 2,710 1,414 1,296 ชมชนมาบขา -มาบใน 807 1,140 581 559 ชมชนเนนพยอม 649 1,391 720 671 ชมชนหนองแฟบ 255 1,280 635 645 ชมชนโขดหน 3,477 4,273 2,201 2,072 ชมชนเกาะกก – หนองแตงเม 407 1,044 519 525 ชมชนคลองน าห 162 590 297 293

DPU

4

ชมชนกรอกยายชา 329 672 347 325 ชมชนวดโสภณ 264 1,419 752 667 ชมชนหนองน าเยน 209 811 400 411 ชมชนซอยรวมพฒนา 1,925 2,242 1,132 1,110 ชมชนส านกกะบาก 368 522 244 278 ชมชนตากวน – อาวประด 350 2,067 1,061 1,006 ชมชนเขาไผ 1,010 1,299 694 605 ชมชนหนองบวแดง 515 959 505 454 ชมชนซอยประปา 249 1,092 528 564 ชมชนตลาดหวยโปง 1,488 1,725 878 847 ชมชนมาบชลด 531 2,301 1,164 1,137 ชมชนหวยโปงใน 1 972 1,281 614 667 ชมชนหวยโปงใน 2 1,508 1,975 1,016 959 ชมชนหวยโปงใน – สะพานน าทวม 689 1,224 638 589 ชมชนหนองหวายโสม 788 1,189 580 609 ชมชนชากลกหญา 598 2,683 1,400 1,283 ชมชนซอยคร 173 744 393 351 ชมชนตลาดมาบตาพด 1,299 2,536 1,071 1,465 ชมชนเจรญพฒนา 136 659 329 330 ชมชนเกาะกก 212 677 354 323

รวมทงสน 27,317 49,261 24,907 24,354 หมายเหต 1. จ านวนครวเรอนไมรวมบานเชาทมบานเลขทแตไมมผอยอาศย 2. ขอมลจากเวบไซตของเทศบาลเมองมาบตาพด ขอมล ณ มกราคม 2553

ขนท 2 ใชขอมลแผนทชมชน เพอแบงชมชนออกเปนเซลลยอยตงแต 15-35 เซลล แลวสมเลอกเซลลยอยทแบงไว จ านวน 5 – 13 เซลล ขนอยกบขนาดพนทของชมชน เพอลงไปจดเกบขอมลในเซลลยอยทสมเลอกมา ในการเกบขอมลผวจยไดตงระดบความคลาดเคลอนทสถตในการสมตวอยางไวทรอยละ 6 ดงนนกลมตวอยางข นต าทใชในการเกบขอมลจงอยทประมาณ 275 ครวเรอน อยางไรกตามในการเกบขอมลอาจมขอมลบางสวนเกดการผดพลาดผวจยจงตองมกลมตวอยางส ารองเอาไว

DPU

5

จ านวนหนง ในทนผวจยจะส ารองขอมลไวประมาณรอยละ 30 ของจ านวนตวอยางดงนนกลมตวอยางเปาหมายทใชในการเกบขอมลประมาณ 350 ครวเรอน ตารางท 1.2 การกระจายตวขอมลในกรณของกลมตวอยาง 275 ครวเรอนและ 350 ครวเรอน

ขอมล ขนาดของชมชน

ขนาดเลก ขนาดกลาง ขนาดใหญ รวม จ านวนชมชน 14 9 10 33 จ านวนครวเรอน 3,674 6,223 17,420 27,317 สดสวน 13.5% 22.9% 63.5% 100.0% กลมตวอยางเปาหมาย 37 63 175 275 กลมตวอยางเปาหมายส ารอง 10 17 48 75 กลมตวอยางเปาหมายทงสน 47 80 223 350

1.7.2 วธการเกบรวบรวมขอมล ผวจยใชขอมลปฐมภม ทไดจากการสรางแบบส ารวจความตองการบรการสาธารณสข เพอ

ใชในการเกบขอมลในพนทมาบตาพด ควบคไปกบการสมภาษณเชงลก (In-Depth Interview) กบผน าชมชนเพอใหไดขอมลครบทกดาน

DPU

6

บทท 2

ทฤษฏ แบบจ าลองและการตรวจสอบเอกสาร

2.1 แนวคดความจ าเปนตอบรการสขภาพ (The Need for Health Services Concept)

เนองจากผซอบรการสขภาพมสารสนเทศนอยกวาผขายบรการสขภาพ การตดสนใจเลอกบรการสขภาพส าหรบผซอจงเปนหนาทของผขาย บคลากรทางการแพทยมกจะเลอกโดยใชหลกเกณฑความจ าเปน (Need) ความจ าเปนสะทอนถงวธการทางแพทยและสาธารณสขทประเมนขนาดบรการสขภาพของบคคลทสมควรไดรบจากการรกษาพยาบาลความเจบปวยหรอบ าบดโรคภยไขเจบ ฉะนนความจ าเปนขนอยกบความแตกตางระหวางการเจบปวยกบการแขงแรงสมบรณ โดยไมสนใจตอประเดนเรองราคาของบรการสขภาพหรอรายไดของผซ อบรการในการจดสรรบรการสขภาพทมอยอยางจ ากด

การก าหนดความจ าเปนของผปวยขนอยกบการประเมนความเจบปวยทผปวยตองทนทรมานอยกบขดความสามารถในการรกษาพยาบาลทมอย บคลากรทางการแพทยพยายามสวมบทบาทเปนผพทกษผลประโยชนผปวยโดยไมค านงถงประเดนทางเศรษฐกจเสมอนหนงวาตนทนคารกษา พยาบาลไดเกดขนกบบคคลอนทไมใชผปวย และไมเกยวของกบเงนเดอนของตนเลย หากระบบบรการสขภาพไดใชความจ าเปนมาเปนหลกเกณฑในการจดสรรบรการสขภาพแลว อปสงคตอบรการสขภาพทเกดจากสมดลของอรรถประโยชนและรายไดทใชซอบรการสขภาพและบรการสนคาอนๆทงหมดคงไมมความหมาย แมวาผซ อบรการสขภาพตองการทจะใชหลกเกณฑดงกลาวมาในการจดสรรบรการ รปท 2.1 แสดงขอบเขตของการจดสรรบรการสขภาพภายใตแนวคดความจ าเปนตอบรการสขภาพ

DPU

7

รปท 2.1 ขอบเขตของการจดสรรบรการสขภาพภายใตแนวคดความจ าเปนตอบรการสขภาพ

ทมา: สมชาย สขสรเสรกล (2551) หนา 38

ความจ าเปนก าหนดขอบเขตของการจดสรรบรการสขภาพทกวางขวางมาก ในกรณทผเชยวชาญไมค านงถงตนทนของบรการสขภาพ กลาวคอ ผเชยวชาญจดสรรบรการสขภาพและทมเทใหแกผปวยอยางเตมทตามความรความสามารถทตองมอย ในทางตรงกนขาม หากการจดสรรบรการสขภาพมตนทนทสงจนท าใหผเชยวชาญจดสรรบรการสขภาพไดอยางจ ากด ผเชยวชาญจะก าหนดความจ าเปนขนต า (Minimum need) เพอใหผปวยมชวตรอดไดหรอสขภาพดขนกวาตอนทเจบปวย ซงกรณแรกตรงกบอปสงคจ านวนมากทสด (เมอราคาบรการสขภาพเปนศนย) q1 ในกรณหลงตรงกบอปสงคทจ านวนนอยทสด q2 (เมอราคาบรการสขภาพสงมาก) ในรป ดงนน ความจ าเปนจงครอบคลมการใชบรการสขภาพทกวางขวางมาก อยางนอยกกวางขวางกวาอปสงคตอบรการสขภาพทมปจจยทางเศรษฐศาสตรเปนหลกเกณฑ

2.2 แนวคดอปสงคตอบรการสขภาพ (The Demand for Health Services Concept)

อปสงคตอบรการสขภาพเปนอปสงคสบเนอง (Derived demand) ของอปสงคตอสขภาพ ทงนเพราะวาอปสงคไดใหอรรถประโยชนแกบคคล ซงตองการบรการสขภาพเพอท าใหสขภาพดและสรางอรรถประโยชนได หากเรามสขภาพแขงแรงดแลว กไมจ าเปนตองการบรการสขภาพ

อปสงคสบเนองเปนอปสงคตอสนคาบรการชนดหนง ขนอยกบหรอเกดขนจากอปสงคตอสนคาบรการอกชนดหนง ดงนน ผบรโภคตองมอปสงคตอสนคาบรการชนดหลงกอนแลวจงมอปสงคตอสนคาบรการชนดแรก หากผบรโภคไมมอปสงคตอสนคาบรการชนดหลง อปสงคตอสนคาบรการ

DPU

8

ชนดแรกไมเกดขน ตวอยางของสนคาบรการทเกยวของกบอปสงคสบเนอง เชน บรการสขภาพ (เนองจากมอปสงคตอสขภาพ) แรงงาน (เนองจากมอปสงคตอการผลตสนคาบรการ) พลงงาน (เนองจากมอปสงคตอเครองใชไฟฟา รถยนต ฯลฯ) เปนตน

ทฤษฎทางเศรษฐศาสตรท วไปไมสามารถอธบายอปสงคตอการบรการสขภาพในลกษณะของอปสงคสบเนองของอปสงคตอสขภาพไดเพยงพอ ทงนเพราะวาทฤษฎทวไปแยกระหวางการผลตและการบรโภคออกจากกนโดยเดดขาดและไมค านงถงบทบาทของผบรโภคทมสวนรวมในการผลตสขภาพ นกเศรษฐศาสตรสขภาพจงไดห นมาใชทฤษฎการผลตในครวเรอน (The theory of household production)

การก าหนดใหผบรโภคเปนผทตองการอรรถประโยชนหรอความพอใจสงสด (Utility maximize หรอ IC) อยางไรกตาม ผบรโภคมขอจ ากดในการท าใหตนเองมความพงพอใจสงสดทตองการได ขอจ ากดส าคญ ไดแก ระดบรายได ราคาของบรการสขภาพ เวลาทใชในการบรโภคสนคาบรการตางๆ และความเปนไปไดในการแปลงบรการสขภาพใหเปนสขภาพทดข น เนองจากในการวเคราะหดวยกราฟมขอบเขตของการวเคราะหอยางจ ากด ฉะนนจงไดเลอกทจะน า 3 สวน ทส าคญเขามาในการวเคราะห นนคอ พฤตกรรมของผบรโภคทตองการความพงพอใจสงสดจากการมสขภาพทดและการไดบรโภคสนคาบรการอนๆ ความจ ากดในเรองรายไดทใชในการซอบรการสขภาพและสนคาบรการอนๆ และความสมพนธ (ฟงกช น) การผลตสขภาพกบบรการสขภาพ (รปท 2.2)

DPU

9

รปท 2.2 การวเคราะหการเปลยนแปลงของรายไดทมตออปสงคตอสขภาพ

ทมา: สมชาย สขสรเสรกล (2551) หนา 42

จากรปท 2.2 การวเคราะหประกอบดวย 4 ภาค (Quadrant) ประกอบกน แตละสวนทกลาวมาขางตนอยในภาคท 1 ภาคท 2 และภาคท 3 ตามล าดบ (นบทวนเขมนาฬกา) สวนภาคท 4 เปนเสน 45 องศา เพอน าผลจากภาคท 2 และ 3 มาสการวเคราะหภาคท 1

ความสมพนธ (ฟงกชน) การผลตสขภาพกบการบรการสขภาพทปรากฏในภาคท 2 สะทอนถงกฎการลดนอยถอยลงของผลผลตสวนเพมทวา เมอบรการสขภาพไดถกน ามาผลตสขภาพเพมขนเรอยๆ จะท าใหระดบสขภาพทบรโภคไดรบเพมขนในอตราทลดลง เสนทแสดงความสมพนธดงกลาวจงเปนเสนโคงและราบขนานกบแกนบรการสขภาพ อกนยหนงกคอ ความชนของเสนนจะลดลงเมอบรการสขภาพสงขน เสนดงกลาวสะทอนถงระดบเทคโนโลยและความรทางการแพทยทสมมตวาไม

DPU

10

เปลยนแปลง (คงท) ในชวงเวลาของการวเคราะห ดงนน ภาคท 2 จะบอกไดวาการใชบรการสขภาพเทาใด (ณ จดไหน) จะท าใหมระดบสขภาพมากนอยเพยงใด

ขอจ ากดดานรายไดของผบรโภคทแสดงในภาคท 3 บงบอกวาผบรโภคมโอกาสทจะบรโภคบรการสขภาพและสนคาบรการอนๆ ในขนาดตางๆ กนเทาทรายไดจะเอออ านวยให เสนรายได (หรอเสนงบประมาณ) จะแทนจดตางๆ ของการบรโภคบรการสขภาพและสนคาบรการอนๆ ดวยรายไดทมอยท งหมด เสนตอเชอมระหวาง 2 แกนทแทนปรมาณบรการสขภาพและปรมาณสนคาบรการอนๆ สะทอนถงความจรงทวาหากผบรโภคตองการบรโภคอยางใดอยางหนงมากขน กจะตองไปลดการบรโภคอกอยางหนงลง เพอใหสอดคลองกบรายไดทมอย ความชนของเสนนแสดงถงตนทนในการบรโภคของสองอยางน เสนรายไดทจะเกดขนไดตองสมมตวาผบรโภคมความรสารสนเทศสมบรณในเรองตนทนของทงสองอยาง

เมอก าหนดใหผบรโภคเลอกจดทจะบรโภคจดหนงบนเสนรายได (ในภาคท 3) กจะท าใหทราบถงระดบสขภาพได (ในภาคท 2 ) น าจดทง 2 ไปสภาคท 1 กจะไดขอจ ากดทผบรโภคตองเผชญ เมอท าเชนนกบทกจดในภาคท 2 กจะไดเสนทสะทอนถงความจ ากดในการบรโภคในภาคท 1 ซงมเสนความพงพอใจของผบรโภครออยแลว ดงนน จดสมผสระหวางเสนความพงพอใจเสนใดเสนหนงกบเสนขอจ ากดนจะเปนดลยภาพของผบรโภค (จด a ) นนคอ ขอจ ากดดานรายไดและความสมพนธของการผลตสขภาพดวยการบรการสขภาพมารวมกนก าหนดการเลอกปรมาณการบรโภคบรการสขภาพและการบรโภคสนคาบรการอนๆ ทท าใหผบรโภคไดมความพงพอใจสงสดเทาทเปนไปได

เมอมการเปลยนแปลงในระดบรายไดของผบรโภคทมตอระดบสขภาพ หากผบรโภคมรายไดลดลง ซงท าใหเสนรายไดในภาคท 2 ขยบเขาไปขางในโดยขนานกบเสนรายไดเดมเนองจากรายไดทลดลงท าใหซอบรการสขภาพและสนคาบรการอนๆ ไดนอยลงไปจากเดม ดวยแนวทางการวเคราะหขางตนท าใหไดเสนขอจ ากดใหมทขยบเขาไปสจดเรมตนโดยขนานกบเสนขอจ ากดเดม เมอพจารณารวมกบเสนความพงพอใจเทากน กจะพบวาผบรโภคไมสามารถอยทจดดลภาพเดได เพราะวาไมมรายไดเพยงพอในการบรโภคระดบนนอกตอไป จดดลยภาพใหมจงเปนจด d ซงเปนจดทเสนความพงพอใจเทากนสมผสกบเสนขอจ ากดใหม จดนบงบอกวาผบรโภคจะบรโภคสนคาบรการอนๆ ลดลง ระดบสขภาพกจะลดลงดวยเชนกน ดวยเหตทวาผบรโภคซอบรการสขภาพนอยลง การวเคราะหนใหขอสรปทส าคญคอ การลดลงของรายไดท าใหผบรโภคซอบรการสขภาพลดลง ซงน ามาสระดบสขภาพทต าลงกวาเดม นอกจากนแลว การวเคราะหยงสามารถน ามาศกษาผลของการเปลยนแปลงตวแปรอนๆ ทเกยวของ ไดแก การเปลยนแปลงในราคาของบรการสขภาพ ราคาของสนคาบรการอนๆ ความสมพนธของการผลตสขภาพกบบรการสขภาพ เปนตน

DPU

11

2.3 แบบจ าลองโลจต

การศกษานใช แบบจ าลองโลจต (Logit Model) ซงแบบจ าลองทน ามาใชวเคราะหขอมลทตวแปรตามเปนตวแปรเชงคณภาพทมมากกวา 2 ทางเลอก (Polytomous Responses) และสามารถเรยงล าดบของผลของตวแปรตามได ซงในการวจยนไดเรยงล าดบตวแปรเปนสามขนตอน ดงรปท 2.3

รปท 2.3 รปแบบการวเคราะหตวอยางของแบบจ าลองโลจต

รปท 2.3 อธบายวา จากตวอยางทงหมด ไดถกแบงออกเปน 3 กลม ตามระดบของการวเคราะห ดงนคอ

ระดบท 1 โอกาสของกลมตวอยางทจะปวย ซงไดแบงตวอยางออกเปน

-โอกาสของกลมตวอยางทจะปวย

-โอกาสทกลมตวอยางทจะไมปวย

ระดบท 2 โอกาสของกลมตวอยางทปวยแลวจะไปพบแพทย ซงไดแบงตวอยางออกเปน

-โอกาสของกลมตวอยางทปวยแลวไปพบแพทย

-โอกาสของกลมตวอยางทปวยแลวไมไปพบแพทย

1

2

3

DPU

12

ระดบท 3 โอกาสของกลมตวอยางทปวยและไปพบแพทยแลวเปนผปวยใน ซงไดแบงตวอยางออกเปน

-โอกาสทผตอบแบบสอบถามทปวยและไปพบแพทยแลวเปนผปวยใน

-โอกาสทผตอบแบบสอบถามทปวยและไปพบแพทยแลวเปนผปวยนอก

ดงนน เมอแบงการวเคราะหออกเปน 3 ระดบแลว จะสงเกตเหนไดวา จ านวนตวอยางกจะลดลงตามระดบของการวเคราะหนนๆ ดวย

คาประมาณของตวแปรตามจากแบบจ าลองจะเปนคาความนาเปนของการเกดเหตการณโดยมคาในชวง 0-1 ทงนการประมาณแบบจ าลองจะใชวธความนาจะเปนสงสด (Maximum Likelihood Estimation: MLE) แทนวธก าลงสองนอยทสด (Ordinary Least Squares: OLS) เนองจากแบบจ าลองมลตโนเมยล โลจต มลกษณะไมเปนเสนตรง (Nonlinear Model) ถาเราก าหนดให (X1,...,Xk) เปนเวคเตอรของตวแปรอสระทไดรบจากแบบสอบถาม เชน อาย เพศ รายได อาชพ และระดบการศกษา เปนตน รปทวไปของแบบจ าลองมลตโนเมยล โลจต คอ

kk

ij

ijxxx ...ln 22110

*

โดยท

jn kk

kk

ijxxx

xxx

)...exp(1

)...exp(

22110

22110

คอ คาความนาจะเปนของ

การเกดเหตการณท j*

* 22110

22110

)...exp(1

)...exp(

jn kk

kk

ijxxx

xxx

คอ คาความนาจะเปนของ

การเกดเหตการณท j* ซงจะใหเปนฐานในการเปรยบเทยบ (Baseline Event หรอ Base Case)

ทงนหลกเกณฑในการเลอกแบบจ าลองทเหมาะสมตองพจารณาเครองหมายหนาสมประสทธ ของตวแปรใหตรงตามทฤษฎ ทดสอบสมประสทธท ไดจากการประมาณวาแตกตางจากศนยอยางมนยส าคญหรอไม รวมถงการวดความแมนย าของแบบจ าลองจากการค านวณคา McFadden R2หรอ pseudo R2 (หรอคา Cox and Snell R square ) ซงเปนการเปรยบเทยบระหวางแบบจ าลองทไมมตว

DPU

13

แปรอสระ (มเฉพาะคาตดแกน) กบแบบจ าลองทมตวแปรอสระ ก าหนดให 1log L และ 0log L เปน

คาสงสดของ log likelihood function ทมตวแปรอสระและ ไมมตวแปรอสระตามล าดบ ซง

oLL loglog 1 ถาคาทงสองแตกตางกนมากหมายถงความสามารถของแบบจ าลองทมตวแปรอสระจะเพมสงขน มสตรการค านวณ ดงน คอ

nLLRpseudi

/)log(log21

11

01

2

0

12

log

log1

L

LRMcFadden

การอานคาจากแบบจ าลองโลจตประเภททคา Y มสองคาคอหนงกบศนยน (Binary logit) ม

หลกส าคญดงน

ประการทหนงความสมพนธระหวางตวแปรตน (Explanatory variables) และตวแปรตาม (Dependent variables) สามารถอานไดจากคานยส าคญทางสถตในการศกษาทางเศรษฐศาสตรถอวาหากมนยส าคญมากกวา 0.90 แสดงวาตวแปรตนและตวแปรตามมความสมพนธกนทางสถตแลวการอานนยส าคญท าไดโดยอานคาดงน

ก) หากคา Sig. นอยกวาหรอเทากบ 0.01 หมายความวามนยส าคญทระดบ 0.99 หรอแปลวา

มความเชอมนรอยละ 99 วาความสมพนธทคนพบนนเปนจรง ข) หากคา Sig.นอยกวาหรอเทากบ 0.05 หมายความวามนยส าคญทระดบ 0.95 หรอแปลวา

มความเชอมนรอยละ 95 วาความสมพนธทคนพบนนเปนจรง ค) หากคา Sig.นอยกวาหรอเทากบ 0.10 หมายความวามนยส าคญทระดบ 0.90 หรอแปลวา

มความเชอมนรอยละ 90 วาความสมพนธทคนพบนนเปนจรง

ประการทสอง การอานคาตวแปร (Marginal effect) ของความสมพนธระหวางตวแปรตนและตวแปรตาม [หรอเรยกวา Exp (B)] ในทนจะอานคาของหนวยเปนเทา (หรอรอยละ) ในการวเคราะหดวยแบบจ าลอง Binary Logit จะตองวเคราะหเทยบกบตวแปรเปรยบเทยบ (Base case) เสมอ ซง Base Case จะใชตวแปรดมม คอ 0 และตวแปรทศกษา จะใชตวแปรดมม เทากบ 1 เชน

DPU

14

ถาศกษาโอกาสในการทจะปวยของกลมตวอยาง ระหวางเพศหญงกบเพศชาย โดยก าหนดใหเพศหญงเปน Base Case ดงนนตวแปรดมมของเพศหญงเทากบ 0 และตวแปรดมมของเพศชาย เทากบ 1 ถาคา Exp (B) เทากบ 0.368 แสดงวา เพศชายมโอกาสปวยมากกวาเพศหญง 0.368 เทา (หรอ รอยละ 36.8) อยางไรกตามตองพจารณาดวยวาระดบนยความส าคญทางสถต (คา Sig.) ดวยวา ยอมรบไดหรอไม และการพจารณาความเหมาะสมของแบบจ าลอง จะใช คา Cox & Snell R Square ซงถามคาสงแสดงวาแบบจ าลองเหมาะสมมากเชนเดยวกน

การก าหนดตวแปรดมม ของตวแปรตนอาจจะก าหนดไดมากกวา 2 ตว เชน ระดบการศกษา

อาจจะก าหนดเปน 4 กลม เชน ผท ส าเรจการศกษาสงสดทระดบประถมศกษาตอนปลาย ผท ส าเรจการศกษาสงสดในระดบมธยมศกษาตอนตน ผท ส าเรจการศกษาสงสดในระดบมธยมศกษาตอนตน และผท ส าเรจการศกษาสงสดในระดบมธยมศกษาตอนปลาย และผท ส าเรจการศกษาสงสดในระดบปรญญาตรหรอสงกวา แตตองมตวแปรเปรยบเทยบ (Base case) เชน ผท ส าเรจการศกษาสงสดทระดบประถมศกษาตอนตนหรอต ากวา เปนตน

ตวแปรตนอาจจะไมตองแบงเปนตวแปรดมมกได เชน อาย ถาผลการศกษาคา Exp (B)

เทากบ 0.455 แสดงวาถากลมตวอยางมอายเพมขน 1 ป จะท าใหโอกาสทจะปวย เพมขน 0.455 เทา และตองพจารณาวาสอดคลองระดบนยความส าคญทางสถตหรอไม อนง ตวแปรรายไดเปนอกตวอยางหนงทไมควรแทนคาศนยเขาไปในการหาคา Marginal effect เพราะคนทรายไดเทากบศนยนนแทบจะไมมแลวการทรายไดเพมขนมาหนงบาทกแทบจะไมมผลตอการตดสนใจเลอกซออะไรไดเลย ในกรณนควรเลอกใชคาเฉลย: ด คมสน สรยะ (2551) 2.4 การตรวจเอกสาร

Suksiriserekul (1987) ไดศกษาอปสงคตอบรการสขภาพในประเทศไทย โดยใชกรณศกษาของโรงพยาบาลจงหวดขอนแกนในป พ.ศ. 2528 การศกษาโดยสมคนไขประมาณรอยละ 1 ของคนไขทงหมดในโรงพยาบาล ขอมลทใชในการวเคราะหไดมาจากเวชทะเบยนและใบเสรจรบเงนของคนไข การศกษาไดจ าแนกคนไขออกเปน 4 กลมคอ ผใหญทปวยในแผนกคนไขนอก เดกทปวยในแผนกคนไขนอก ผใหญทปวยในแผนกคนไขใน และเดกทปวยในแผนกคนไขใน จ านวนตวอยางของทงสกลมทใชในการวเคราะหเปน 611, 117, 93 และ 53 ตามล าดบ

ตวแปรทก าหนดอปสงคตอบรการสขภาพทน ามาวเคราะหตวแปรอสระ ไดแก คาบรการสขภาพ ตนทนการเดนทางมารบบรการสขภาพ อาย การมสวสดการหรอไมม การใชหรอไมใชบรการ

DPU

15

จากสถานพยาบาลในทองถนหรอคลนกเอกชนแทนการใชบรการของโรงพยาบาล ในสมการของผปวยทเปนผใหญไดเพมอก 3 ตวแปร คอ อาชพ เพศ และสถานภาพสมรส ตวแปรตามของคนไขนอกคอปรมาณของบรการสขภาพส าหรบแผนกคนไขนอกซงวดดวยจ านวนครงของการมาพบแพทย สวนตวแปรตามส าหรบแผนกคนไขในคอจ านวนวนทผปวยนอนในโรงพยาบาล การศกษาไดใชการวเคราะหสมการถดถอยเชงพห (Multiple regression analysis)

ผลการวเคราะหมคา R2 ทคอนขางต าระหวาง 0.13-0.34 ซงมกจะเปนเรองปกตทเกดขนกบการวเคราะหขอมลแบบภาคตดขวาง คารกษาพยาบาลมนยส าคญทางสถตในสมการเดกทปวยในแผนกผปวยใน คาความยดหยนตอคารกษาพยาบาลเปน -0.34 ตนทนการเดนทางลดอปสงคในกลมผใหญทปวยในแผนกคนไขนอก แตตนทนการเดนทางเพมอปสงคในกลมเดกทปวยในแผนกคนไขนอกและในกลมผใหญทปวยในแผนกคนไขใน เหตผลส าหรบกรณหลงตรงกบความจรงทวาเดกมกจะมตนทนการเดนทางต า ตนทนการเดนทางทสงกระตนใหผใหญทปวยในแผนกคนไขในพกรกษาตวในโรงพยาบาลนานขนแทนทจะไปพกฟนทบานและตองเดนทางมารบการรกษาแบบตดตามผลอก (Follow-up visits) ซงท าใหมตนทนการเดนทางสง คาความยดหยนของตนทนการเดนทางตออปสงคตอบรการสขภาพของทงสามกลมขางตนเปน -0.93, 0.1 และ 0.12 ตามล าดบ

ผปวยทเปนหญงใชบรการจากแผนกคนไขในมากกวาผปวยทเปนชาย โดยเฉพาะการรบบรการสตนารเวชกรรม ผปวยทเปนโสดรบบรการในแผนกคนไขนอกมากกวาผปวยทสมรส ผปวยทสมรสนอนรกษาตวในโรงพยาบาลนานกวาผปวยทเปนโสด ผปวยทมสวสดการมอปสงคตอบรการสขภาพมากกวาผปวยทไมมสวสดการ การใชสถานพยาบาลในทองถนหรอคลนกเอกชนสามารถแทนการใชบรการของผใหญทปวยในแผนกคนไขนอกได

Mongkolsamia and others (1989) ไดศกษาความเสมอภาคในการเรยกเกบคาบรการสขภาพและการช าระเงนคาบรการสขภาพตามกลมอายของผใชบรการ ผลการศกษาพบวา กลมเดกอายต ากวา 1 ปมอตราสวนการช าระเงนคาบรการสขภาพนอยทสด เมอเปรยบเทยบกบคารกษาพยาบาลทเรยกเกบในทกแผนก โดยทคนไขอายสงกวา 60 ป มอตราการช าระเงนตอการเรยกเกบนอยเปนอนดบสอง คนไขกลมอาย 1-4 และ 5–14 ปกลบเปนกลมทมการช าระเงนเทยบกบการเรยกเกบเงนสงทสด คนไขกลมน เปนกลมทยงไมไดประกอบอาชพ การช าระเงนจงตองอาศยคาใชจายของครอบครว ในทางตรงกนขาม กลมผปวยอาย 15-59 ป ซงเปนกลมทมรายไดมากกวากลมอนแตกลบไมไดช าระเงนในสดสวนทสงเทยบกบคารกษาพยาบาลทเรยกเกบ ทงนเพราะสวนหนงของกลมนมสทธไดรบสวสดการคารกษาพยาบาลจงไมตองจายเอง

ผปวยในกลมอาชพชาวนาชาวไรซงเปนกลมทมรายไดต าทสดมสดสวนของผปวยทตองจายเงนคารกษาพยาบาลเองมากทสดรอยละ 11.8 นอกจากนผปวยชาวนาชาวไรสวนหนงทมบตร

DPU

16

สขภาพและมสวสดการสงเคราะหผปวยทมรายไดนอยยงคงตองจายเงนคารกษาพยาบาลสงกวากลมอนๆ ทมสวสดการทงสองชนด ดงนนจงแสดงใหเหนความไมเสมอภาคของระบบบรการสขภาพในลกษณะทมบคคลในสงคมตองแบกรบภาระดานการเงนทไมเทาเทยมกนในการซอบรการสขภาพ

กลมผปวยทมรายไดต าสดเปนกลมทตองจายคารกษาพยาบาลดวยตนเองในสดสวนทสงกวากลมผปวยทมรายไดระดบอนๆ ขณะทกลมผปวยรายไดสงและปานกลางมสดสวนของการเบกจายคารกษาพยาบาลดวยสวสดการขาราชการมากทสด ซงแสดงใหเหนวาสวสดการของการรกษาพยาบาลไดเออประโยชนแกกลมผปวยรายไดสงและปานกลางมากกวากลมผปวยรายไดต า

จะเหนไดชดวาการเรยกเกบคารกษาพยาบาลของโรงพยาบาลรฐไมไดน าเขาตนทนของการใหบรการสขภาพมาเปนหลกเกณฑในการตงคาบรการสขภาพ และกไมไดใชการคนทนมาเปนกฏเกณฑในการก าหนดราคาบรการสขภาพ ซงไมสอดคลองกบหลกเกณฑความสามารถทจายไดของผปวยจงมสวนในการสรางความไมเสมอภาค

นอกจากน การเรยกเกบคาบรการสขภาพทต ากวาการใชบรการสขภาพมากเกนความจ าเปนซงบรการสขภาพถกจดสรรโดยการเขาควแทนทจะเปนกลไกราคา การใชบรการสขภาพมากน าไปสคณภาพของบรการสขภาพทลดลง ผใชบรการพยายามทจะหาชองทางเขาถงบรการสขภาพกอนผอนโดยอาศยความสมพนธสวนบคคล เสนสาย ต าแหนงหนาท และอทธพลตางๆ ซงในทสดไดทวความไมเสมอภาคในระบบบรการสขภาพ เนองจากประชาชนในชนบทเปนผทถกจ ากดการเขาถงบรการสขภาพดวยฐานะทางเศรษฐกจ แมวาคาบรการสขภาพในชนบทจะต าประชาชนในชนบทสวนหนงกไมอาจจายคารกษาพยาบาลได ซงสะทอนความไมเสมอภาคของระบบบรการสขภาพแนวตง

Janssen (1992) ศกษาความสมพนธระหวางอปสงคตอสขภาพกบราคาของเวลา (Time price) โดยก าหนดใหราคาของเวลาแบงเปน 2 สวนคอ (1) เวลาทใชไป (Time spent) และ (2) มลคาของเวลา (The value of time) โดยเวลาทใชไป แบงออกเปน เวลาเดนทาง (Travel time) เวลารอ (Waiting time) และเวลาในการรกษา (Treatment time) สวนมลคาของเวลาจะถกก าหนดโดยคาจางแตละบคคล และสถานภาพการท างานในขณะนน จากการศกษาพบวา คาความยดหยนของอปสงคตอสขภาพกบราคาของเวลา (Time price) อยในชวง -0.09 ถง -0.14 ดงนนแสดงวา ถาราคาดานสาธารณสขเพมขน รอยละ 1 จะท าใหโอกาสในการพบแพทยลดลง ประมาณรอยละ 0.11 สวนในแตละภาคการจางงาน จะมความยดหยนของอปสงคต าเชนเดยวกน ซงอาจแสดงวา ประชาชนมความออนไหวตอราคาของเวลาต า

Rojvanit (1993) ไดศกษาการตงราคาของบรการสขภาพในสถานพยาบาลสงกดกระทรวงสาธารณสขป พ.ศ. 2533 โดยใหขอมลจากการสมภาษณเจาหนาทระดบสงของกระทรวงสาธารณสข

DPU

17

กรรมาการบางทานในคณะกรรมการการควบคมราคาของกระทรวงสาธารณสข เจาหนาทขอ งโรงพยาบาลจงหวด 6 แหงและโรงพยาบาลชมชน 5 แหงในทกภาคของประเทศไทย รวมทงยง ไดมการตรวจดใบเสรจคารกษาพยาบาลจ านวน 1,037 ฉบบ ในการยนยนขอมลของการตงราคาทแตกตางกนดวย ผลการศกษาระบวา นโยบายการตงราคาบรการสขภาพของกระทรวงสาธารณสขไมไดขนอยกบหลกเกณฑทางเศรษฐกจ การตงราคาบรการสขภาพเปนไปตามหลกคมทนโดยทยอมใหมการลดหยอนหรอยกเลกการเกบคาร กษาพยาบาลกบผปวยบางกลมได การก าหนดอตราคาบรการสขภาพเพอใหคมทนกไมมการใชขอมลตนทนมาในการค านวณตนทนตอหนวยของการใหบรการสขภาพ ฉะนน ราคาทก าหนดขนมาจงมรากฐานมาจากราคาในอดต การเปลยนแปลงราคากเปนไปตามดลยพนจของผทเกยวของ ราคาบรการสขภาพไมไดเปลยนแปลงบอยนกขนอยกบสภาวะทางเศรษฐกจและความกาวหนาของเทคโนโลยทางการแพทย ซงพบไดในป พ.ศ. 2518 2524 และ 2531 เปนตน

การก าหนดคารกษาพยาบาลในป พ.ศ. 2531 กระทรวงสาธารณสขไดจ าแนกคาบรการสขภาพออกเปน 9 กลม ดงน

1. คายา

2. คาทดสอบทางหองปฏบตการ

3. คาเอกซเรย

4. คาตรวจและคารกษาทวไป

5. คาตรวจและคารกษาเฉพาะทาง

6. คาทนตกรรม

7. คาวางยาสลบ

8. คาผาตด

9. คาหองพกและอาหาร

กระทรวงสาธารณสขก าหนดใหโรงพยาบาลของรฐเรยกเกบคายาไดไมเกนรอยละ 115 ของราคายาทซอมา แตตองไมสงกวาราคาตลาด สวนรายการอนๆ ไดมการก าหนดเปนคาหนงๆ หรอชวงหนงๆ อยางชดเจน เหตผลทรายการคายามการก าหนดแตกตางจากรายการอนๆ คอ คายาเปนสดสวนทสงในบรการสขภาพทงหมด ยาเกอบทงหมดทส งจายในโรงพยาบาลมาจากการผลตและการ

DPU

18

ขายของภาคเอกชน ดงนน กระทรวงสาธารณสขจงตองการกดราคายาใหต ากวาคายาในทองตลาด เพอเปนการอดหนนทางการเงนแกผปวยทางหนง

การศกษานยงพบอกดวยวาโรงพยาบาลรฐไดท าการแบงแยกราคาคาบรการสขภาพ (Price discrimination) กบผปวย 3 กลม กลมแรกประกอบดวยขาราชการ พนกงานรฐวสาหกจ และลกจางในบรษทเอกชนซงมกจะไดรบการจายคาบรการสขภาพอยางเตมทจากรฐบาลและนายจางถกเรยกเกบคาบรการสขภาพในทกรายการอยางสงสดตามทก าหนดไว กลมทสองประกอบดวย ผทจายเงนดวยตนเองหรอโดยญาตถกเรยกเกบจากคาบรการสขภาพในระดบปานกลาง สวนกลมสดทายประกอบดวยผถอบตรโครงการสงเคราะหผปวยทมรายไดนอย ทหารผานศก ผถอบตรประกนสขภาพ พระภกษสงฆ ผสงอาย และผมรายไดนอยทไมมสวสดการใดๆ เลยถกเรยกเกบคาบรการสขภาพทต าทสด แมวาโรงพยาบาลของรฐไดก าหนดหลกเกณฑในการเรยกเกบคาบรการสขภาพดงกลาว ผปฏบตงานในโรงพยาบาลกไมไดด าเนนการอยางเขมงวด ทงนเพราะวาผปฏบตงานไมมแรงจงใจในการกระท าดงกลาว คาตอบแทนของผปฏบตงานอยในรปของเงนเดอนทคงทและไมมสวนไดสวนเสยกบคาบรการสขภาพทโรงพยาบาลเกบไดมากหรอนอยแตอยางใดเลย

Supakankunti (2001) วเคราะหโครงการบตรประกนสขภาพของไทย ซงออกใชในป 2526 และถกแทนท โดยโครงการ 30 บาทรกษาทกโรค ในป 2544 ปจจยก าหนดการถอบตรประกนสขภาพทส าคญคอ ระดบการจางงาน การศกษา และอาการปวยในปจจบน ทงนอาการปวยในปจจบนมความส าคญในการซอบตรสขภาพ หรอเพมการใชบรการสาธารณสข ขณะเดยวกนปญหาของโครงการนคอ การจดการดานการเงน การตลาด การคมทน การควบคมคณภาพ และเพดานการใชซงมมาตงแตเรมโครงการ

Siamwalla (2002) ไดรายงานการประเมนความเปนไปไดทางการเงนในการประกนสขภาพถวนหนาวา การค านวณตนทนของการจดการประกนสขภาพถวนหนาไดใชขอมลอตราการใชบรการของผประกนตนในโครงการประกนสงคมและตนทนตอหนวยของประชากรไทยทงหมด โดยปรบดวยความแตกตางในดานประชาชนทงประเทศกบประชากรในกลมวยท างานของโครงการการท าประกนสงคม และเพมตนทนบรหารจดการอกรอยละ 5 ปรากฏวาตนทนในการจดการประกนสขภาพถวนหนาเปน 1 แสนลานบาทในป พ.ศ. 2544 เมอเปรยบเทยบกบงบประมาณแผนดนทจายใหกบกระทรวงสาธารณสขและโครงการอนๆ (เชน โครงการสวสดการขาราชการ โครงการสงเคราะหผปวยทมรายไดนอย ฯลฯ) ซงมยอดรวมอยท 7.6 หมนลานบาท รฐบาลตองอดฉดเงนเพมเตมอก 2.5 หมนลานบาทตอปในการด าเนนการประกนสขภาพถวนหนา เงนจ านวนดงกลาวนาจะอยในวสยทจายได หากค านงถงงบประมาณแผนดนทต งไวสงถง 1 ลานบาทตอป

DPU

19

การจดสรรงบประมาณใหมทงหมดเปนเรองพงกระท าในอนดบแรก ทงน เพราะวาในระบบเดมงบประมาณมาจากหลายแหลง การจายคาบรการสขภาพกมหลายระบบ มความไมโปรงใสในการใชจายเงน และสถานพยาบาลไดท าการอดหนนเงนไขว (Cross subsidy) ระหวางกลมผรบบรการ ปจจยเหลานสรางความไมโปรงใสในระบบบรการสขภาพ ผลลพธทพงประสงคจากระบบบรการสขภาพจงไมสามารถแสดงใหเหนไดอยางแนนอนและชดเจน การทดลองการจดการประกนสขภาพถวนหนาเกดขนกบ 6 จงหวดแรกในเดอนเมษายน พ.ศ. 2544 และอก 15 จงหวดไดทดลองในเดอนกรกฎาคม พ.ศ. 2544 และด าเนนการกบจงหวดทเหลอในเดอนเมษายน พ.ศ. 2545 การด าเนนการประกนสขภาพถวนหนาเปนเรองการจายเงนใหกบสถานพยาบาลเพอแลกกบการดแลรกษาพยาบาลประชากรในพนทจ านวนหนง กระทรวงสาธารณสขไดใชวธการจายเงนแบบเหมาจายตอหว (Capitation basis) ใหกบสาธารณสขจงหวด สาธารณสขจงหวดจะท าหนาทซอบรการสขภาพจากสถานพยาบาลในจงหวดใหกบประชาชนทตนดแล ประชาชนจะตองไปรบบรการตามสถานพยาบาลทก าหนดใหในสองปแรกของการด าเนนการ ประชาชนมการเลอกสถานพยาบาลทจ ากด

มทนา พนาพรามยและคณะ (2537) ไดประมาณความตองการแพทยโดยใชตวเลขจ านวนครงทผปวยไปใชบรการจากแพทยเปนฐานของการประมาณการบวกดวยจ านวนแพทยทจ าเปนเพมเตมส าหรบการใหบรการแกผปวยดวยโรคเอดส วธทใชประมาณการมสามวธคอ วธสดสวนของแพทยตอประชากร (ทปรบดวยโครงสรางทางอายและเพศของประชากรแลว) วธใชตวแปรทางเศรษฐกจ สงคม และประชากรเปนตวก าหนดพฤตกรรมการใชบรการจากแพทยและวธมาตรฐานของจ านวนบคลากร จ านวนแพทยทเกดจากความตองการแพทยทประมาณการไดแตกตางกนคอนขางมากตามวธการทใชและขอสมมตเกยวกบการเขารบบรการจากแพทยกลาวคอ ถาใชวธสดสวนของแพทยตอประชากรซงสมมตใหแบบแผนการเจบปวยเฉพาะของแตละกลมอายและเพศ พฤตกรรมการเขารบบรการจากแพทยเมอเจบปวย และมาตรฐานการท างานของแพทยคงทดงเชนในปจจบน ความตองการแพทยจะเพมชาทสดเพยงประมาณรอยละ 0.84 ตอปซงเปนอตราทเกยวเคยงกบอตราเพมของประชากรในระหวางป พ.ศ. 2538 และ 2563 เปนผลใหจ านวนแพทยทตองการคอ 16,724 คนในป พ.ศ. 2563 เพมขนจากจ านวนแพทยทมอย 13,566 คนในป พ.ศ. 2538 แตถาใชวธมาตรฐานของจ านวนบคลากรผนวกกบขอสมมตดานการขยายการเขาถงบรการแพทยทดข น ความตองการแพทยจะเพมในอตราสงทสดเปนรอยละ 2 ตอปโดยประมาณ ยงผลใหมความตองการแพทยประมาณ 42,868 คนในป 2563 การประมาณคาชดนสมมตใหผปวยในชนบทหนมาใชบรการจากแพทยมากขนเชนเดยวกบการใชบรการจากแพทยของคนในเมองพรอมกบเพมมาตรฐานการรกษาพยาบาล โดยลดสดสวนของผปวยตอแพทยลงในระดบทเหมาะสมกวาทเปนอยในปจจบน ทงนถอวาในปจจบนแพทยแตละคนโดยเฉลยตองรกษาผปวยจ านวนมากเกนกวาระดบทถอวาเปนมาตรฐาน

DPU

20

ปจจยก าหนดอปทานของแพทยในระบบสาธารณสขในอนาคตจะขนอยกบจ านวนแพทยในปจจบน การผลตแพทยในประเทศ จ านวนแพทยทจบจากตางประเทศ จ านวนแพทยทถงแกกรรม เกษยณอาย และถกเพกถอนใบอนญาต และสดสวนของแพทยทอยนอกระบบบรการสขภาพ อปทานของแพทยในอนาคตจะถกประมาณการเปน 2 ชดโดยสมมตใหการผลตแพทยภายในประเทศเพมขนรอยละ 5 และ 8 ตอป ส าหรบสดสวนของแพทยทถงแกกรรมและถกเพกถอนใบอนญาตไดใชอตราเฉลยของอดตตงแตป พ.ศ. 2514 ถง 2538 สดสวนจ านวนแพทยทจบจากตางประเทศซงมความส าคญนอยมากตออปทานของแพทยภายในประเทศถกก าหนดใหมคาคงทตามคาเฉลยของอดต

เมอเปรยบเทยบอปทานของแพทยและความตองการแพทยพบวา ถาอตราการผลตแพทยภายในประเทศเพมขนรอยละ 5 ตอป ชองวางดงกลาวจะหมดไปภายในป พ.ศ. 2553 ถาพฤตกรรมการเขารบบรการแพทยของผปวยไมเปลยนแปลง แตถาผปวยเขารบการรกษาจากแพทยมากขน ชองวางดงกลาวจะหมดไปภายในป 2563 ถาอตราการผลตแพทยภายในประเทศเพมขนเปนรอยละ 8 ตอป ชองวางระหวางความตองการแพทยและอปทานของแพทยจะลดลงเรวขนประมาณหาป ถาความตองการแพทยเพมขนอกประมาณรอยละ 11.26 จะสงผลใหมการขาดแคลนแพทยในปจจบน การแกไขปญหาการขาดแคลนตองใชเวลานานกวาทกลาวมาขางตนอกประมาณ 5 ป

ดาว มงคลสมย และคณะ (2546) ไดศกษาระบบประกนสขภาพของไทยในป พ.ศ. 2546 ทประกอบดวย 3 รปแบบหลก ไดแก สวสดการรกษาพยาบาลขาราชการและพนกงานรฐวสาหกจระบบประกนสงคม (กองทนประกนสงคมและกองทนเงนทดแทน) และโครงการ 30 บาทรกษาทกโรค โดยพบวาแตละรปแบบมกลไกการบรหารจดการและแนวทางปฏบตทแตกตางกน ท าใหเกดปญหาความเหลอมล าของสทธประโยชนและคณภาพบรการ ความครอบคลมทซ าซอนและไมทวถง ขาดประสทธภาพในการบรหารงบประมาณและพรรคไทยรกไทยเมอไดเปนรฐบาลไดผลกดนโครงการ 30 บาทรกษาทกโรค โดยมเจตนาท าใหเกดการประกนสขภาพถวนหนา ท าใหประชาชนเกดความเชอมนวา ในยามเจบปวยจะไมตองประสบปญหาดานการเงนจากคารกษาพยาบาลสง แตกเกดปญหาตางๆ อนเนองมาจากการด าเนนงานทเรงรบ ขาดการวางแผน และแนวทางปฏบตทรอบคอบดงนนเพอด าเนนการประกนสขภาพถวนหนาตามเจตจ านงของรฐธรรมนญ ผเจบปวยสามารถเขาถงบรการรกษาพยาบาลไดอยางทวถง โดยไมตองมภาระคาใชจายมากนก จงควรมการแกไขปรบปรงทงดานคณภาพบรการ ประสทธภาพในการใชจาย และการบรหารจดการ

วโรจน ตงเจรญเสถยร และคณะ (2549) ไดกลาววา ในประเทศไทยไมมการวเคราะหและไมมนโยบายสรางความเปนธรรมในระบบบรการสขภาพทช ดเจน แตไดขอสงเกตไววานโยบายหลกประกนสขภาพถวนหนาโดยรฐทใชเงนภาษอากรสนบสนนกบพระราชบญญตคมครอง

DPU

21

ผประสบภยจากรถซงเปนโครงการภาคบงคบทด าเนนการโดยภาคเอกชนเปนสองแนวทางทแตกตางกนในการสรางความเปนธรรมในระบบบรการสขภาพของไทยในสามทศวรรษทผานมา

วตถประสงคของการศกษานคอ การส ารวจความคดเหนผบรหารระดบสงของกระทรวงสาธารณสขตอนโยบายสขภาพ โดยรวมเรองความเปนธรรมดานการคลงสขภาพไวดวย การวจยไดใชระเบยบวธวจยเชงพรรณนาดวยการสงแบบสอบถามไปยงผบรหารระดบ 9 และ 10 ทปฏบตงานในสวนกลางของกระทรวงสาธารณสขจ านวน 80 รายและไดรบการตอบกลบคดเปนรอยละ 56 ของแบบสอบถามทสงไป ผลการศกษาระบวา ผบรหารระดบสงใหความส าคญกบความเพยงพอของคลงสขภาพ คณภาพบรการ และการเขาถงบรการสขภาพของคนยากจน ขณะทนโยบายทบรรลผลสงสดไดแก การเขาถงบรการไดอยางทวหนา นโยบายทไมบรรลผลไดแก การเฉลยทรพยากรสขภาพจากพนทท มทรพยากรหนาแนนไปสพนทท มทรพยากรนอย (จากเขตเมองไปสเขตชนบททหางไกล) ในเรองการใชจายของโครงการการประกนสขภาพทรฐไดใหการสนบสนน รอยละ 73 ของผบรหารเหนวารฐใชจายส าหรบโครงการสวสดการรกษาพยาบาลขาราชการอยางเหมาะสมพอดแลว รอยละ 70 เหนวารฐใชจายส าหรบโครงการประกนสงคมอยางเหมาะสมพอดแลว อยางไรกตาม รอยละ 29 กลบมความเหนวารฐใชจายส าหรบโครงการสวสดการคารกษาพยาบาลขาราชการสงเกนไป ในกรณของโครงการบตรทอง 30 บาท รกษาทกโรค รอยละ 70 เหนวารฐบาลใชจายนอยเกนไป รอยละ 18 เหนวารฐบาลใชจายพอดแลว และรอยละ 7 เหนวารฐบาลใชจายมากเกนไป ผบรหารสวนใหญมความเหนตอกรณทรฐเพมงบประมาณดานสขภาพวา ควรน างบประมาณทเพมขนไปลงทนในสถานพยาบาลระดบตน ซงเปนแหลงบรการทสรางความเปนธรรมในการเขาถงบรการสขภาพไดอยางทวถง

DPU

22

บทท 3

ขอมลผตอบแบบสอบถาม

เทศบาลเมองมาบตาพด ตงอยในเขตอ าเภอเมองและบางสวนของอ าเภอนคมพฒนาจงหวดระยอง โดยหางจากตวเมองระยองประมาณ 8 กโลเมตร และหางจากกรงเทพฯตามถนนสขมวทเปนระยะทาง 204 กโลเมตร มาบตาพดมสถานะทคลายกบเมองแหลมฉบง เนองจากเปนพนทท ต งข นเพอรองรบโครงการพฒนาชายฝ งภาคตะวนออกและยงเปนเขตอตสาหกรรมหนกทส าคญของประเทศอกดวย ปจจบนมโรงงานอตสาหกรรม 257 แหง 1ขณะนนคมอตสาหกรรมมาบตาพดไดเปนฐานการผลตทส าคญของประเทศส าหรบอตสาหกรรมประเภทปโตรเคม เคมภณฑ เหลกและโลหะ โรงกลนน ามนเอกชน 4 รายจงรวมกนขยายพนทเพมจาก 7,092 ไร เปน 20,000 ไร และการขยายพนทดงกลาวสงผลใหการรวมกลมของอตสาหกรรม เพมประสทธภาพประหยดตนทนการผลตและขนสง ท าใหผประกอบการไทยสามารถแขงขนในตลาดโลกได2

พนทมาบตาพด เปนทต งของนคมอตสาหกรรม 5 แหง และ ทาเรอ 1 แหง คอ นคมอตสาหกรรมมาบตาพด นคมอตสาหกรรมผาแดง นคมอตสาหกรรมเอเชย นคมอตสาหกรรมเหมราชตะวนออก นคมอตสาหกรรมอารไอ แอล และทาเรออตสาหกรรมมาบตาพด ซงเรยกโดยรวมวา มาบตาพดคอมเพลกซ นคมอตสาหกรรมมาบตาพดเปนนคมอตสาหกรรมแรกในพนทน จดตงขนตามนโยบายรฐบาลเพอพฒนาพนทอตสาหกรรมปโตรเคมและอตสาหกรรมหนกอนๆ ทงนเพอเปนอตสาหกรรมตนน าส าหรบอตสาหกรรมตอเนองอนๆ ทจะผลตสนคาอปโภคตางๆ ผประกอบการสวนใหญเปนกลมอตสาหกรรมปโตรเคม ซงจะตองจดท ารายงานการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม (EIA) และไดรบความเหนชอบจากส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงจะเปดกจการได โดยตองปฏบตตามมาตรการและเงอนไขทแนบทายกบ EIA

ขณะเดยวกนโรงงานอตสาหกรรมนอกเขตนคมอตสาหกรรมยงมการประกอบการอตสาหกรรมหลายประเภท โดยเฉพาะกจการเกยวกบโลหะหนก ไดแก กจการท าแบตเตอรและหลอมตะกวซงโรงงานเหลานมการใชและผลตสารเคมอนตรายหลายชนด มการตรวจพบวามสารอนทรยระเหยงาย กรด และสารโลหะหนกปนเปอนในอากาศ ในดน และในน าซงการปนเปอนของสารโลหะ

1ขอมลจากวกพเดย wikipedia.org/wiki/เทศบาลเมองมาบตาพด. 2สมาน ตงทองทว (www.tccnature.worldpress.com)

DPU

23

หนกนอาจเนองจากกระบวนการผลตและการก าจดทางอตสาหกรรมของโรงงานและสถานประกอบกจการตางๆ

จากการสมภาษณหวหนาชมชน พบวา พนทมาบตาพดแบงออกเปน 3 สวน คอ พนทสมวงเปนเขตอตสาหกรรม พนทสเขยวเปนพนทการเกษตร และพนทสเหลองคอเขตชมชน การสรางทอยอาศยไมสามารถสรางในเขตสมวงได ประชากรของมาบตาพดเพมขนอยางรวดเรว ในชวง 2-3 ปทผานมา จากการอพยพของประชากรตางถน สงผลใหโครงการบานจดสรรไดเพมขนเปนจ านวนมาก โดยผทอยอาศยในบานจดสรรเหลาน จะเปนผท มฐานะด และอพยพมาจากตางถน หรอผท ท าอยในโรงงานอตสาหกรรม ขณะทประชากรมาบตาพดโดยก าเนดยงมรายไดอยในระดบต า ชมชนทสมภาษณสวนใหญเปนประชากรแฝง นอกจากชมชนตลาดซงมประชากรดงเดมถง รอยละ 90 แมวาจะมประชากรอพยพไปมาบตาพดมาก แตความรวมมอทางดานวฒนธรรมและสงคมระหวางประชากรดงเดมและประชากรแฝงยงมคอนขางนอย

ปญหาทส าคญอกประการหนงของมาบตาพดคอการใชทดน (Land use) กลาวคอแนวกนชน (Buffet Zone) ซงตองเปนพนทสเขยวหรอพนทปาไมซงควรจะอยนอกเขตตวเมอง แตพนทกนชนในมาบตาพดคอเกาะกลางถนนท าใหเกดปญหาคอโรงงานอยใกลกบชมชน นอกจากนยงมปญหาเรองอบตเหตทเกดขน เกอบทกปโดยเฉพาะสารเคมร วไหล เชนในป 2552 เกดอบตเหตสารเคมร วไหลในมาบตาพด 4 ครงมผไดรบผลกระทบจากเหตการณครงน เปนจ านวนมาก3

ในบทนจะศกษาขอมลผใหสมภาษณจากแบบสอบถาม ซงแบงออกเปน 4 สวนคอ (1) ขอมลเบองตนของผตอบแบบสอบถาม (2) พฤตกรรมดานสาธารณสขของผตอบแบบสอบถาม (3) ปญหาดานการบรการสาธารณสขของผตอบแบบสอบถาม และ (4) ขอเสนอแนะดานการบรการสาธารณสขของผตอบแบบสอบถาม ดงมรายละเอยดดงตอไปน

3 สรป Lecture เรองมาบตาพด (www.fringer.or.th)

DPU

24

3.1 ขอมลเบองตนของผตอบแบบสอบถาม

ขอมลเบองตนของผตอบแบบสอบถามดงมรายละเอยดดงตอไปน

ตารางท 3.1 เพศ

เพศ จ านวน รอยละ

1.ชาย 2.หญง

69 149

31.7 68.3

รวม 218 100.0

ตาราง 3.1 พบวา ผตอบแบบสอบถามมทงหมด 218 คน เปนหญง 149 คน (รอยละ 68.3) และ เปนชาย 69 คน (รอยละ 31.7)

ตารางท 3.2 อาย

ชวงอาย จ านวน รอยละ 1. 17-22 ป 2. 23-28 ป 3. 29-34 ป 4. 35-40 ป 5. 41-46 ป 6. 47-52 ป 7. 53-58 ป 8. มากกวา 59 ป

8 17 30 50 31 25 34 23

3.7 7.5 13.3 22.9 14.2 11.5 15.6 10.6

รวม 218 100.0

ตารางท 3.2 พบวา เมอแบงอายของผตอบแบบสอบถามออกเปน 8 ชวงแลว ผตอบแบบสอบถามสวนใหญ หรอจ านวน 50 คน (รอยละ 22.9) มอายในชวง 35-40 ป รองลงมาไดแก ผตอบแบบสอบถามทมอายในชวง 53-58 ป ชวง 41-46 ป และ ชวง 29-34 ป ซงมสดสวน รอยละ 15.6, 14.2 และ 13.3 ตามล าดบ สวนผตอบแบบสอบถามทมชวงอาย 47-52 ป และมากกวา 59 ป ม

DPU

25

สดสวนรอยละ 11.5 และ10.6 ตามล าดบ สวนผตอบแบบสอบถามทมชวงอาย 23-28 ป และ 17-22 ป มสดสวนคอนขางนอย คอรอยละ 7.5 และ 3.7

ตารางท 3.3 สถานภาพการแตงงาน

สถานภาพการแตงงาน จ านวน รอยละ 1. แตงงานแลว 2. โสด 3. หมาย 4. หยาราง 5. แยกกนอย

175 31 6 4 2

80.3 14.2 2.8 1.8 0.9

รวม 218 100.0

ตาราง 3.3 พบวาผตอบแบบสอบถามเปนผท แตงงานแลวมากทสด คอ 175 คน (รอยละ 80.3) รองลงมาคอ ผตอบแบบสอบถามทเปนโสด หมาย หยาราง และแยกกนอย ซงคดเปนรอยละ 14.2, 2.8, 1.8 และ 0.9 ตามล าดบ

ตารางท 3.4 อาชพ

อาชพ จ านวน รอยละ 1. คาขาย 2. แมบาน 3. พนกงานบรษท 4. รบจาง 5. อนๆ

83 40 34 37 24

38.1 18.3 15.6 17.0 11.0

รวม 218 100.0

ตารางท 3.4 พบวา เมอแบงอาชพของผตอบแบบสอบถามออกเปน 5 อาชพหลก ไดแก คาขาย แมบาน พนกงานบรษท รบจาง และ อาชพอนๆ (เชนขาราชการ ผประกอบอาชพอสระ และเจาของธรกจ) แลว ผตอบแบบสอบถามสวนใหญท าอาชพคาขาย ซงมจ านวน 83 คน (รอยละ 38.1) รองลงมาไดแก แมบาน รบจาง พนกงานบรษท และอาชพอนๆ ซงมสดสวนรอยละ 18.3, 17.0, 15.6 และ 11.0 ตามล าดบ

DPU

26

ตารางท 3.5 สถานทท างาน

สถานทท างาน จ านวน รอยละ 1. ในนคมอตสาหกรรม 2. โรงงานนอกนคมอตสาหกรรม 3. ในแหลงคาขาย 4. ในชมชน 5.นอกพนทมาบตาพด

34 13 30 112 29

15.6 6.0 13.8 51.4 13.3

รวม 218 100.0

ตารางท 3.5 พบวาผตอบแบบสอบถามสวนใหญท างานในแหลงชมชนมากทสด หรอคดเปนจ านวน 112 คน (รอยละ 51.4) รองลงมาไดแก ผตอบแบบสอบทท างานในนคมอตสาหกรรม ในแหลงคาขาย และนอกพนทมาบตาพด ซงมสดสวนใกลเคยงกน คอ รอยละ 15.6, 13.8 และ 13.3 ตามล าดบ สวนผตอบแบบสอบทท างานโรงงานนอกนคมอตสาหกรรมมสดสวนนอยทสด คอ เพยงรอยละ 6.0 เทานน

ตารางท 3.6 ชวโมงท างานตอวน

ชวโมงท างานตอวน จ านวน รอยละ 1. 8 ชวโมงตอวนหรอนอยกวา 2. 9-12 ชวโมงตอวน 3. มากกวา 12 ชวโมงตอวน

129 67 22

59.2 30.7 10.1

รวม 218 100.0

ตารางท 3.6 พบวา เมอแบงชวโมงท างานตอวนของผตอบแบบสอบถาม ออกเปน 3 ชวง คอ (1) 8 ชวโมงตอวนหรอนอยกวา (2) 9-12ชวโมงตอวน (3) มากกวา 12 ชวโมงตอวน ผตอบแบบสอบถามสวนใหญ จ านวน 129 คน (รอยละ59.2) ท างานในชวง 8 ชวโมงตอวนหรอนอยกวามากทสด ทงนอาจจะมาจากอาชพของผตอบแบบสอบถามทท างานแมบาน และคาขาย รองลงมา คอ ผตอบแบบสอบถามทท างานในชวง 9-12 ชวโมงตอวน (รอยละ 30.7) และท างานมากกวา 12 ชวโมงตอวน (รอยละ10.1)

DPU

27

ตารางท 3.7 จ านวนวนท างานตอสปดาห

จ านวนวนท างานตอสปดาห จ านวน รอยละ 1. 4 วนตอสปดาหหรอนอยกวา 2. 5 วนตอสปดาห 3. 6 วนตอสปดาห 4. 7 วนตอสปดาห

7 40 37 134

3.2 18.3 17.0 61.5

รวม 218 100.0

ตารางท 3.7 พบวา เมอแบงจ านวนวนท างานตอสปดาหของผตอบแบบสอบถามออกเปน 4 ชวงคอ (1) 4 วนตอสปดาหหรอนอยกวา (2) 5 วนตอสปดาห (3) 6 วนตอสปดาห และ (4) 7 วนตอสปดาห ผตอบแบบสอบถามสวนใหญ จ านวน 134 คน (รอยละ 61.5) ท างาน 7 วนตอสปดาห (อาจจะมาจากอาชพของผตอบแบบสอบถาม เหมอนตารางท 3.6) สวนผตอบแบบสอบถามทท างาน 5 วนตอสปดาห และ 6 วนตอสปดาห มสดสวนทใกลเคยงกน คอ รอยละ18.3 และ 17.0 ขณะทผตอบแบบสอบถามทท างาน 4 วนตอสปดาหหรอนอยกวา มเพยงรอยละ 3.2 เทานน

ตารางท 3.8 ระดบการศกษาสงสด

ระดบการศกษาสงสด จ านวน รอยละ 1. ไมไดเรยนหนงสอ 2. ประถมศกษา 3. มธยมศกษาตอนตน 4. ปวช. 5. มธยมศกษาตอนปลาย 6. ปวส./ อนปรญญา 7. ปรญญาตร 8. สงกวาปรญญาตร

3 61 33 20 36 30 34 1

1.4 28.0 15.1 9.2 16.5 13.8 15.6 0.4

รวม 218 100.0

ตารางท 3.8 เมอแบงการศกษาของผตอบแบบสอบถามออกเปน 8 ระดบ พบวา ผตอบแบบสอบถาม มระดบการศกษาคอนขางต า กลาวคอเปนผส าเรจการศกษาในระดบประถมศกษาถง 61 คน (รอยละ 28.0) ในขณะทผตอบแบบสอบถามทส าเรจการศกษาในระดบมธยมศกษาตอนตน

DPU

28

มธยมศกษาตอนปลาย และปรญญาตร มสดสวนใกลเคยงกน คอ รอยละ15.1, 16.5 และ 15.6 สวนผตอบแบบสอบถามทส าเรจการศกษาในระดบปวช. และระดบ ปวส./ อนปรญญามรอยละ 9.2 และ 13.8 ทงนมผตอบแบบสอบถามทไมไดเรยนหนงสอ 3 คน (รอยละ 1.4) และเรยนสงกวาปรญญาตร 1 คน รอยละ (0.4)

ตารางท 3.9 รายไดตอเดอนของผตอบแบบสอบถาม

รายไดตอเดอน จ านวน รอยละ 1. 5,000 บาทหรอต ากวา 2. 5,001-10,000 บาท 3. 10,001-15,000 บาท 4. 15,001-20,000 บาท 5. 20,001-25,000 บาท 6. 25,001-30,000 บาท 7. มากกวา 35,000 บาท

34 77 48 21 7 7 24

15.6 35.3 22.0 9.6 3.2 3.2 11.0

รวม 218 100.0

ตารางท 3.9 พบวา เมอแบงรายไดของผตอบแบบสอบถาม ออกเปน 7 ชวง พบวา การกระจายตวของรายไดตอเดอนของผตอบแบบสอบถามคอนขางแตกตางกน กลาวคอ ผตอบแบบสอบถามมรายไดตอเดอนสงสดอยในชวง 5,001-10,000 บาท มจ านวน 77 คน (รอยละ 35.3) รองลงมา เปนผตอบแบบสอบถามทมรายไดตอเดอนในชวง 10,001-15,000 บาท (รอยละ 22.0) และ 5,000 บาทหรอต ากวา (รอยละ 15.6) ขณะทผตอบแบบสอบถามทมรายไดของตวเองมากกวา 35,000 บาท มจ านวน 24 คน (รอยละ 11.0) โดยผตอบแบบสอบถามสวนใหญทมรายไดในชวงนจะเปนนกธรกจ หรอเจาของกจการ ส าหรบผตอบแบบสอบถามทมรายไดในชวง 15,001-20,000 บาท ม 21 คน (รอยละ 9.6) สวนผตอบแบบสอบถามทมรายไดของในชวง 20,001–25,000 บาทและชวง 25,001–30,000 บาท มจ านวนนอยมาก คอ ชวงละ 7 คน เทากน (รอยละ 3.2)

DPU

29

ตารางท 3.10 รายไดตอเดอนของครอบครว

รายไดตอเดอนของครอบครว จ านวน รอยละ 1. 7,000 บาทหรอต ากวา 2. 7,001 - 14,000 บาท 3. 14,001 - 21,000 บาท 4. 21,001- 28,000 บาท 5. 28,001 - 35,000 บาท 6. มากกวา 35,000 บาท

18 32 56 18 39 55

8.3 14.7 25.7 8.3 17.9 25.2

รวม 218 100.0

ตารางท 3.10 เมอพจารณาถงรายไดตอเดอนของครอบครว (ซงก าหนดชวงรายไดใหสงกวาชวงรายไดของผตอบแบบสอบถามในตารางท 3.9) พบวา ผตอบแบบสอบถามมรายไดของครวเรอนตอเดอนในชวง 14,001-21,000 บาท มากทสด คอจ านวน 56 คน (รอยละ 25.7) ซงใกลเคยงกบรายไดของครอบครวตอเดอนของผตอบสอบถามในชวงมากกวา 35,000 บาท (รอยละ 25.2) ขณะทผตอบแบบสอบถามทมรายไดตอเดอนของครอบครวในชวง 28,001-35,000 บาท และชวง 7,001-14,000 บาท มรอยละ 17.9 และ 14.7 สวนผตอบแบบสอบถามมรายไดตอครวเรอน 7,000 บาทหรอต ากวา และชวง 21,001-28,000 บาท มจ านวนเทากน คอ 18 คน (รอยละ 8.3)

ตารางท 3.11 ประเภททอยอาศย

ประเภททอยอาศย จ านวน รอยละ 1. บานของตวเอง 2. บานเชา 3. หองพกของตวเอง 4. หองเชา 5. อาศยอยกบผอนโดยรวมจายคาเชา 6. อาศยอยกบผอนโดยไมไดรวมจายคาเชา

104 70 10 19 11 4

47.7 32.1 4.6 8.7 5.0 1.8

รวม 218 100.0

DPU

30

ตารางท 3.11 พบวาผตอบแบบสอบถามสวนใหญ จะมบาน ไมวาจะเปนบานของตวเอง (104 คนหรอรอยละ 47.7) หรอบานเชา (70 คน หรอรอยละ 32.1) สวนประเภททอยอาศยประเภทอนๆ มผตอบแบบสอบถามอาศยอยนอยมาก

ตารางท 3.12 ภมล าเนา

ภมล าเนา จ านวน รอยละ 1. เกดทมาบตาพด 2. ยายมาจากทอน

65 153

29.8 70.2

รวม 218 100.0

ตารางท 3.12 พบวา ผตอบแบบสอบถามเกดทมาบตาพด จ านวน 65 คน (รอยละ 29.8) และยายมาจากทอน 153 คน (รอยละ 70.2)

3.2 พฤตกรรมดานการบรการสาธารสขของผตอบแบบสอบถาม

พฤตกรรมดานการบรการสาธารสขของผตอบแบบสอบถามมรายละเอยดดงตอไปน

ตารางท 3.13 ในรอบ 12 เดอนทผานมา ผตอบแบบสอบถามเคยปวยหรอไม

รายการ จ านวน รอยละ 1. เคย 2. ไมเคย

178 40

81.7 19.3

รวม 218 100.0

ตารางท 3.13 พบวา ในรอบ 12 เดอนทผานมาผตอบแบบสอบถามเคยมอาการปวย 178 คน (รอยละ 81.7) มากกวาผตอบแบบสอบถามทไมเคยปวย ในชวงเวลาเดยวกน ทมจ านวน 40 คน (รอยละ 19.3)

DPU

31

ตารางท 3.14 ในกรณทมอาการเจบปวย ผตอบแบบสอบถามจะไปพบแพทยหรอไม

พบแพทย จ านวน รอยละ 1. ไป 2. ไมไป

117 61

65.7 34.3

รวม 178 100.0

ตารางท 3.14 พบวา เมอมอาการปวย ผตอบแบบสอบถามจะไปพบแพทย 117 คน (รอยละ 65.7) และจะไมไปพบแพทย 61 คน (รอยละ 34.3)

ตารางท 3.15 เหตผลหลก ส าหรบผตอบแบบสอบถามทเจบปวย แตไมไปพบแพทย

เหตผลหลก จ านวน รอยละ 1. รอใหอาการปวยหายเอง 2. สามารถซอยากนเอง 3. เปนหวงงาน 4. อนๆ

9 43 9 0

14.8 70.5 14.8 0.0

รวม 61 100.0

ตารางท 3.15 พบวา ส าหรบผตอบแบบสอบถามทมอาการปวย แตไมไปพบแพทย มเหตผลหลกเรยงตามล าดบดงน สามารถซอยากนเอง จ านวน 43 คน (รอยละ 70.5) สวนเหตผลรอใหอาการปวยหายเอง และเปนหวงงาน มจ านวนเทากน คอ 9 คน (รอยละ 14.8)

DPU

32

ตารางท 3.16 ในกรณทผตอบแบบสอบถามจ าเปนตองไปพบแพทยเมอมอาการเจบปวย จะเลอกไปพบแพทยทใดเปนล าดบแรก

ประเภทสถานบรการสาธารณสข จ านวน รอยละ 1. คลนก 2. โรงพยาบาลรฐ 3. โรงพยาบาลเอกชน 4. สถานอนามย 5. อนๆ1

59 54 30 63 12

25.4 24.8 13.8 28.9 5.5

รวม 218 100.0 1อนๆ คอ ศนยสาธารณสข

ตารางท 3.16 พบวา ถามการเจบปวย ผตอบแบบสอบถามมความประสงคทจะไปใชบรการสถานอนามยมากทสด คดเปนจ านวน 63 คน (รอยละ 28.9) รองลงมาคอใชคลนก จ านวน 59 คน (รอยละ 25.4) และโรงพยาบาลรฐ จ านวน 54 คน (รอยละ 24.8) ขณะทผตอบแบบสอบถามทเลอกใชบรการโรงพยาบาลเอกชน มจ านวน 30 คน (รอยละ 13.8) สวนใชบรการสถานพยาบาลอนๆ (หรอศนยบรการสาธารณสข) มจ านวน 12 คน (รอยละ 5.5)

ตารางท 3.17 สาเหตทผตอบแบบสอบถาม ไปรกษาทสถานบรการสาธารณสขดงกลาว

สาเหต คลนก โรงพยาบาลรฐ

โรงพยาบาลเอกชน

สถานอนามย

1. เดนทางสะดวก 2. คารกษาพยาบาลถก 3. เชอในความสามารถของแพทย 4. นายจาง(ถาม)จายคารกษาพยาบาลให 5. บรการดและรวดเรว 6. มยาและเครองมอแพทยททนสมย 7. มประวตผปวย 8. อนๆ

47(46.5) 2 (0.2) 4 (0.4) 1 (0.1) 26 (25.7) 5 (5.0) 5 (5.0) 11 (11.0)

6 (6.3) 36 (37.5) 12 (12.5) 3 (3.1) 5 (5.2)

16 (16.7) 10 (10.4) 8 (8.3)

4 (6.9) 4 (6.9) 13 (22.4) 0 (0.0) 20 (34.4) 4 (6.9) 6 (10.3) 7 (12.7)

56 (58.3) 14 (14.6) 4 (4.2) 0 (0.0) 3 (3.1) 0 (0.0) 10 (10.4) 9 (9.4)

รวม 101 (100.0) 96 (100.0)

58(100.0)

96 (100.0)

หมายเหต: ตวเลขในวงเลบคอสดสวนหรอรอยละ

DPU

33

ตารางท 3.17 สอบถามสาเหตทผตอบแบบสอบถามไปรกษาทสถานบรการสาธารณสขดง จากตารางท 3.16 (ตอบไดมากกวา 1 ขอ) พบวา สาเหตส าคญทผตอบแบบสอบถามไปใชบรการทคลนก และสถานอนามย คอ การเดนทางสะดวก ซงคดเปนรอยละ 46.5 และ 58.3 โรงพยาบาลของรฐ คอ คารกษาพยาบาลถก (รอยละ 37.5) และ โรงพยาบาลเอกชน คอ บรการดและรวดเรว (รอยละ 34.4) ขณะทปจจยส าคญรองลงมาของผตอบแบบสอบถามทเลอกใชคลนก คอ บรการดและรวดเรว (รอยละ 25.7) โรงพยาบาลของรฐคอ มยาและเครองมอแพทยททนสมย (รอยละ 16.7) และ โรงพยาบาลเอกชน คอ เชอในความสามารถของแพทย (รอยละ 22.4) และสถานอนามย คอ คารกษาพยาบาลถก (รอยละ 14.6) สวนปจจยอนๆ นอกเหนอจากน มผลตอการตดสนใจเลอกสถานพยาบาลของผตอบแบบสอบถามคอนขางนอย นอกจากเหตผลมประวตผปวย ซงแบงออกเปน โรงพยาบาลของรฐและสถานอนามย (รอยละ 10.4) และ โรงพยาบาลเอกชน (รอยละ 10.3) สวนเหตผลอนๆ (ขอ 8) คอ ใชบตรทอง มประกนสงคม และใชการประกนชวต เปนตน เปนทนาสงเกตวา เหตผลทนายจาง(ถาม)จายคารกษาพยาบาลใหมนอยมาก

ตารางท 3.18 ในกรณทจ าเปนตองไปรกษาพยาบาลทโรงพยาบาลของรฐ ผตอบแบบสอบถามจะไปรกษาตวทแหงใดเปนล าดบแรก

โรงพยาบาล จ านวน รอยละ 1. โรงพยาบาลมาบตาพด 2. โรงพยาบาลจงหวดระยอง 3. โรงพยาบาลสมเดจพระนางเจาสรกต

65 52 72

34.4 27.5 38.1

รวม 189 100.0

ตารางท 3.18 พบวา เมอแบงโรงพยาบาลของรฐออกเปน 3 โรงพยาบาลคอ โรงพยาบาลมาบตาพด โรงพยาบาลจงหวดระยอง และ โรงพยาบาลสมเดจพระนางเจาสรกต 4 มผตอบแบบสอบถามทงหมด 189 คน ทงน ผตอบแบบสอบถามจะไปรกษาพยาบาลทโรงพยาบาลสมเดจพระนางเจาสรกต มากทสด คอ จ านวน 72 คน (รอยละ 38.1) รองลงมาคอ โรงพยาบาลมาบตาพดจ านวน 65 คน

4จากการสมภาษณหวหนาชมชน พบวา ประชากรมาบตาพดสามารถใชโรงพยาบาลรฐอก 2 แหง คอโรงพยาบาลจงหวดระยอง และโรงพยาบาลสมเดจพระนางเจาสรกต ซงเปนของกรมการแพทยทหารเรอ ตงอยในเขตชลบร ซงอยหางจากมาบตาพด เพยง 30 กโลเมตร ซงโดยปกตแลว โรงพยาบาลระยองมกมปญหาดานการจราจรทงในและนอกโรงพยาบาลเพราะอยในเขตเมอง สวนโรงพยาบาลสมเดจพระนางเจาสรกต ผใชบรการชาวมาบตาพดสามารถเดนทางสะดวก และมบรการทรวดเรวกวาเนองจากผใชบรการยงมไมมากนก

DPU

34

(รอยละ 34.4) และโรงพยาบาลจงหวดระยอง จ านวน 52 คน (รอยละ 27.5) ส าหรบเหตผลทผตอบแบบสอบถามสวนใหญทเลอกโรงพยาบาลมาบตาพด คอ เดนทางสะดวก และมบตรทอง ผตอบสอบถามทเลอกโรงพยาบาลจงหวดระยองคอ มประกนชวต สวนผท เลอกโรงพยาบาลสมเดจพระนางเจาสรกต คอ บรการด

ตารางท 3.19 ระยะเวลาพบแพทยทโรงพยาบาลรฐ

ระยะเวลาพบแพทย โรงพยาบาลมาบตาพด โรงพยาบาล จงหวดระยอง

โรงพยาบาลสมเดจพระนางเจาสรกตต

1. นอยกวา 30 นาท 2. 31-60 นาท 3. 61-90 นาท 4. 91-120 นาท 5. มากกวา 120 นาท

15 (23.0) 17 (26.1) 15 (23.1) 7 (10.8) 11 (11.0)

11 (21.2) 17 (32.7) 6 (11.5) 4 (7.7) 14 (27.0)

19 (26.4) 24 (33.3) 13 (18.1) 3 (4.2) 13 (18.1)

รวม 65 (100.0) 52 (100.0) 72 (100.0) หมายเหต: ตวเลขในวงเลบคอสดสวนหรอรอยละ

ตารางท 3.19 แสดงถงการใชเวลาพบแพทย (ตงแตกรอกประวตผปวยจนถงเวลาตรวจ) ของผตอบแบบสอบถาม โดยแยกตามโรงพยาบาลของรฐ และไดแบงเวลาออกเปนชวงละ 30 นาท พบวา ผตอบแบบสอบถามสวนใหญทใชบรการโรงพยาบาลสมเดจพระนางเจาสรกตใชเวลาพบแพทยคอนขางต า เมอเปรยบเทยบกบโรงพยาบาลจงหวดระยองและโรงพยาบาลมาบตาพด กลาวคอ ผตอบแบบสอบถามใชระยะเวลาพบแพทยทโรงพยาบาลสมเดจพระนางเจาสรกตอยในชวงนอยกวา 60 นาท (น า 2 ชวงแรกมารวมกน) จ านวน 43 คน (รอยละ 59.7) สวนโรงพยาบาลจงหวดระยอง และโรงพยาบาลมาบตาพด มจ านวน 28 คน (รอยละ 53.9) และ 32 คน (รอยละ 49.1) ทงน ผตอบแบบสอบถามสวนใหญ จะใชเวลาพบแพทยในชวง 31–60 นาท กลาวคอ ทโรงพยาบาลมาบตาพด (รอยละ 26.1) ทโรงพยาบาลจงหวดระยอง (รอยละ 32.7) และทโรงพยาบาลสมเดจพระนางเจาสรกต (รอยละ 33.3) อยางไรกตาม ถาหากเปนการพบแพทยในชวงวนหยดหรอวนนกขตฤกษ ระยะเวลาในการพบแพทยจะมากกวาวนท างานมาก ในทกโรงพยาบาล

DPU

35

ตารางท 3.20 รปแบบการจายคารกษาพยาบาล ในกรณทใชสถานบรการสาธารณสขของรฐ

รปแบบการจายคารกษาพยาบาล จ านวน รอยละ 1. ใชประกนสงคม 2. ใชบตรทอง 3. จายเงนสด 4. อนๆ

57 70 43 19

30.2 37.0 22.8 10.1

รวม 189 100.0

ตารางท 3.20 พบวา ในรปแบบการจายคารกษาพยาบาล มผตอบแบบสอบถามตอบทงหมด 189 คน โดยผตอบแบบสอบถามใชบตรทองมากทสด คอ มจ านวน 70 คน (รอยละ 37.0) รองลงมาไดแก ใชประกนสงคม จ านวน 57 คน (รอยละ 30.2) และจายเงนสด จ านวน 43 คน (รอยละ 22.8) สวนการจายในรปแบบอนๆ (เชน การประกนชวต) มจ านวน 19 คน (รอยละ10.1)

ตารางท 3.21 ผตอบแบบสอบถามทเปนผปวยแลวไปพบแพทยเคยเปนผปวยในหรอไม

ผปวยใน จ านวน รอยละ 1. เคย 2. ไมเคย (เปนผปวยนอก)

39 78

33.3 67.7

รวม 117 100.0

ตารางท 3.21 พบวาผตอบแบบสอบถามทเปนผปวยแลวไปพบแพทยแลวเปนผปวยใน จ านวน 39 คน (รอยละ 33.3) และเปนผปวยนอก จ านวน 78 คน (รอยละ 67.7)

ตารางท 3.22 การใชเวลามากทสด ในกรณทผตอบแบบสอบถามเปนผปวยใน

จ านวนวน จ านวน รอยละ 1. ใชเวลา 1 วน 2. ใชเวลา 2 วน 3. ใชเวลา 3 วน 4. ใชเวลามากวา 3 วน

7 14 10 8

17.9 35.9 25.6 20.5

รวม 39 100.0

DPU

36

ตารางท 3.22 พบวา ผตอบแบบสอบถามทเคยเปนผปวยใน ใชเวลารกษาตว 2 วน มากทสด คดเปนจ านวน 14 คน (รอยละ 35.9) รองลงมาคอใชเวลา 3 วน มากกวา 3 วน และใชเวลา 1 วน โดยคดเปนรอยละ 25.6, 20.5 และ 17.9 ตามล าดบ สวนสาเหตการปวย พบวาผตอบแบบสอบถามสวนใหญ เปนโรคกระเพาะ จ านวน 7 คน เปนโรคไมเกรนและปวดทอง 5 คนเทากน ความดนโลหตสง 3 คน ทเหลอเปนโรค อาท วณโรค ปอดอกเสบ ทางเดนหายใจ และทองเสย เปนตน

ตารางท 3.23 ปญหาในการรกษาพยาบาลของผตอบแบบสอบถามทเคยเปนผปวยใน

ปญหาในการรกษาพยาบาล จ านวน รอยละ 1. เคย 2. ไมเคย

8 31

20.5 79.5

รวม 39 100.0

ตารางท 3.23 พบวา ผตอบแบบสอบถามทเคยเปนผปวยใน มปญหาในการรกษาพยาบาล 8

คน( รอยละ20.5) โดยปญหาสวนใหญไดแก การใหบรการทไมท วถง และมผใชบรการมาก

ตารางท 3.24 คารกษาพยาบาล ในรอบ 12 เดอนทผานมา

คาใชจาย จ านวน รอยละ 1. เทากบ 30 บาทหรอนอยกวา 2. มากกวา 30 บาท

94 124

43.1 56.9

รวม 218 100.0

คารกษาพยาบาล ในทนคอ คาใชจายในการพบแพทย และคายา ตารางท 3.24 พบวา เมอพจารณาถงคาใชจายในการพบแพทยตอเดอน พบวา ผตอบแบบสอบถาม จ านวน 124 คน (รอยละ 56.9) เสยคาใชจายมากกวา 30 บาท และเสยคาใชจายเทากบ 30 บาทหรอนอยกวา จ านวน 94 คน (รอยละ 43.1)

DPU

37

ตารางท 3.25 จ านวนครงในการพบแพทยในรอบ 12 เดอนทผานมา

จ านวนครงของการพบแพทย จ านวน รอยละ 1. 0 ครง 2. 1 ครง 3. 2 ครง 4. 3 ครง 5. 4 ครง 6. 5 ครงหรอมากกวา

68 25 25 28 15 57

31.2 11.5 11.5 12.8 6.9 26.1

รวม 218 100.0

ตารางท 3.25 พบวาในรอบ 12 เดอนทผานมามผตอบแบบสอบถามทไมเคยพบแพทยเลย จ านวน 68 คน (รอยละ 31.2) สวนผตอบแบบสอบถามทมการพบแพทย 1 และ 2 ครง มจ านวนเทากน คอ 25 คน (รอยละ 11.5) พบแพทย 3 ครง จ านวน 28 คน (รอยละ 12.8) พบแพทย 4 ครง จ านวน 15 คน (รอยละ 6.9) ขณะทผตอบแบบสอบถามทพบแพทย 5 ครงหรอมากกวา มจ านวน 57 คน (รอยละ 26.1)

ตารางท 3.26 โรงงานควรจะมการจายคาชดเชยใหแกชมชนหรอไม

ความคดเหน จ านวน รอยละ 1. ควร 2. ไมควร

203 15

93.1 6.9

รวม 218 100.0

ตารางท 3.26 พบวา ผตอบแบบสอบถามมความเหนวา โรงงานควรจายชดเชยคาเสยหายในกรณทโรงงานกอมลพษ จ านวน 203 คน (รอยละ 93.1) ขณะทตอบวาไมควรชดใชคาเสยหายเพยง 15 คน (รอยละ 6.9) เทานน5

5 จากการสมภาษณผน าชมชน พบวาโดยปกตโรงงานทมาบตาพดจะมการชดเชยชมชน โดยมการใหบรการตรวจสขภาพและบรการดานอนๆ ฟร (เชน บรการตดผม) ประมาณปละ 2-3 คร ง ใหกบแตละชมชน ใชเวลาประมาณครงวน แตปญหากคอการใหบรการทยงไมทวถง เพราะมผใชบรการเปนจ านวนมาก

DPU

38

ตารางท 3.27 รปแบบการชดเชยของโรงงาน

รปแบบการชดเชย จ านวน รอยละ 1. ใหโรงงานจายเงนสดแกผไดรบผลกระทบโดยตรง 2.ใหโรงงานจดตงเปนกองทนรกษาพยาบาลโดยใหชมชนจดการรปแบบบรหารเอง 3.เกบภาษโรงงานเพมขนและน าภาษนนมาปรบปรงสถานพยาบาลเครองมอแพทย 4. อนๆ

108 59

36 0

53.2 29.1

17.7

0

รวม 203 100.0

จากตารางท 3.27 ในกรณทโรงงานตองจายชดเชยใหชมชน ไดแยกเปน 3 ประเดน คอ (1) ใหโรงงานจายเงนสดแกผไดรบผลกระทบโดยตรง (2) ใหโรงงานจดตงเปนกองทนรกษาพยาบาลโดยใหชมชนจดการรปแบบบรหารเอง และ (3) เกบภาษโรงงานเพมขนและน าภาษนนมาปรบปรงสถานพยาบาลเครองมอแพทย ขอมลจากการสมภาษณ พบวา ผตอบแบบสอบถามเลอกกรณแรกมากทสด คอ 108 คน (รอยละ 53.2) รองลงมาไดแกกรณท 2 จ านวน 59 คน (รอยละ 29.1) และ กรณท 3 มจ านวน 36 คน (รอยละ 17.7) และไมมผตอบแบบสอบถามทใหความเหนในกรณอนๆ6

6ส าหรบขอเสนอของรปแบบในการจายคาชดเชย ในความเหนของหวหนาชมชน มบางประเดนทนาสนใจดงน การใหเงนยงไมใชวธการทดทสด เนองจากบรหารจดการล าบาก ดงนนโรงงานอาจตองใชวธจดตงกองทนส าหรบผปวยโดยตรง และการเบกเงนกตองมขอจ ากดดวยหรอโรงงานอาจจายภาษเพมขน เพอพฒนาระบบสาธารณสขในพนท นอกจากน ยงมขอเสนอแนะวา ประชากรดงเดมควรมสทธในการเขาถงบรการสาธารณสขกอน

DPU

39

3.3 ปญหาดานการบรการสาธารณสขของผตอบแบบสอบถาม

ปญหาดานการบรการสาธารณสข จะศกษาปญหาการใหบรการของโรงพยาบาลรฐ (ซงจะใชโรงพยาบาลมาบตาพดเพยงแหงเดยว) สถานอนามย และ คลนก โดยมรายละเอยด ในตารางท 3.28ดงน

ตารางท 3.28 ปญหาการบรการสาธารณสขของโรงพยาบาลมาบตาพด

ปญหา จ านวน รอยละ 1. แพทยและพยาบาลมไมเพยงพอ 2. คารกษาพยาบาลยงสง 3. ความไมสะดวกสบายในสถานท (เชน สถานทคบแคบ) 4. อปกรณการแพทยยงขาดแคลน 5. โรงพยาบาลอยไกล 6. ขาดแคลนแพทยเฉพาะทาง 7. เตยงผปวยมนอย 8. ระบบการใหบรการยงลาชา

46 6 42 16 27 18 18 86

17.8 2.3 16.2 6.2 10.4 6.9 6.9 33.2

รวม 259 100.0

ตารางท 3.28 พบวา เมอแบงปญหาบรการสาธารณสขของโรงพยาบาลมาบตาพด ออกเปน 8 ขอแลว (โดยผตอบแบบสอบถามสามารถตอบไดมากกวา 1 ขอ) ปญหาทส าคญทสด 3 อนดบแรก ไดแกระบบการใหบรการยงลาชา (รอยละ 33.2) แพทยและพยาบาลมไมเพยงพอ (รอยละ 17.8) และ ความไมสะดวกสบายในสถานท (รอยละ 16.2) ปญหาทส าคญรองลงมา ไดแก โรงพยาบาลอยไกล (รอยละ 10.4) ขาดแคลนแพทยเฉพาะทาง (รอยละ 6.9) เตยงผปวยมนอย (รอยละ 6.9) และอปกรณการแพทยยงขาดแคลน (รอยละ 6.2) สวนปญหาทมความรนแรงคอนขางนอย คอ คารกษาพยาบาลยงสง (รอยละ 2.3) สวนปญหาอนๆ ทส าคญคอ การใหบรการผปวยทมรายไดนอยไมด

ปญหาในการใชบรการของคลนก คอ คาใชจายสง คนใชบรการมาก สถานทคบแคบ และไมมแพทยเฉพาะทาง สวนปญหาในการใชบรการของสถานอนามยคอ มผใชบรการมาก ขาดแคลนแพทยและเจาหนาท

DPU

40

3.4 ขอเสนอแนะดานการบรการสาธารณสขของผตอบแบบสอบถาม

เชนเดยวกนกบปญหาดานบรการสาธารณสข ขอเสนอแนะเพอแกไขปญหาดงกลาว จะศกษาใหบรการของโรงพยาบาลรฐ (ซงจะใชโรงพยาบาลมาบตาพดเพยงแหงเดยว) สถานอนามย และ คลนก โดยมรายละเอยดดงน

ตารางท 3.29 ขอเสนอแนะการใหบรการสาธารณสขของโรงพยาบาลมาบตาพด

ขอเสนอแนะ จ านวน รอยละ 1. เพมจ านวนแพทยและพยาบาล 2. สรางโรงพยาบาลแหงใหม7 3. ปรบปรงการระบบการใหบรการใหรวดเรวมากขน 4. ปรบปรงสถานทใหกวางขวางและสะดวกสบายมากขน 5. เพมเตยงผปวย 6. เพมแพทยเฉพาะทาง 7. ลดคารกษาพยาบาล 8. เพมอปกรณการแพทย

33 11 73 41 17 25 7 19

14.6 4.9 32.3 18.1 7.5 11.1 3.1 8.4

รวม 226 100.0

ขอเสนอแนะในการปรบปรงโรงพยาบาลมาบตาพด ไดแบงออกเปน 8 ขอ เชนเดยวกนกบปญหาการใหบรการสาธารณสข และขอเสนอแนะของผตอบแบบสอบถามจะสอดคลองกบปญหาการบรการสาธารณสข กลาวคอ ขอเสนอแนะทส าคญทสด 3 ล าดบแรก ไดแก ปรบปรงระบบการใหบรการใหรวดเรวมากขน (รอยละ 32.3) ปรบปรงสถานทใหกวางขวางและสะดวกสบายมากขน (รอยละ 18.1) และ เพมจ านวนแพทยและพยาบาล (รอยละ 14.6) ขอเสนอแนะทมความส าคญรองลงไป ไดแก เพมแพทยเฉพาะทาง (รอยละ11.1) เพมอปกรณการแพทย (รอยละ 8.4) และเพมเตยงผปวย (รอยละ 7.5) สวนขอเสนอแนะทผตอบแบบสอบถามใหความส าคญนอยทสด ไดแก สรางโรงพยาบาลแหงใหม (รอยละ 4.9) และลดคารกษาพยาบาล (รอยละ 3.1)

ขอเสนอแนะการปรบปรงคลนกคอเพมแพทยเฉพาะทาง ปรบปรงการใหบรการ และ ขยายสถานท สวนขอเสนอแนะการปรบปรงสถานอนามย คอ ปรบปรงการใหบรการ เพมแพทยและพยาบาล ตลอดจนเพมยาและเครองมอแพทย 7ขอสงเกตจากการสมภาษณหวหนาชมชนเกยวกบการสรางโรงพยาบาลแหงใหมคอ สถานทต งอยในเขตมลพษ จงไมเหมาะสม

DPU

41

บทท 4

ผลการศกษา

การศกษานใชแบบจ าลองโลจต (Logit Model) โดยมการทดสอบ 3 ข นตอน ไดแก

(1) โอกาสของกลมตวอยางทจะปวย (bb1)

(2) โอกาสของกลมตวอยางทปวยแลวจะไปพบแพทย (bb2) และ

(3) โอกาสทกลมตวอยางทปวยและไปพบแพทยแลวเปนผปวยใน (bb10)

รปท 4.1 แสดงรายละเอยดของการแบงกลมของตวอยาง จากการใชแบบจ าลองโลจต ตงแต ข นท 1 จนไปถงข นท 3

รปท 4.1 จ านวนตวอยาง เมอแยกตามระดบการวเคราะหในแบบจ าลองโลจต

รปท 4.1 พบวา เมอจดหมวดหมตามระดบของการวเคราะหแลว จ านวนตวอยางจะลดลง โดยการวเคราะหในขนท 1 (bb1) มจ านวนทงสน 218 ตวอยาง ข นท 2 จ านวนตวอยางลดลงเหลอ 178 ตวอยาง จนกระทงถงข นท 3 จ านวนตวอยางเหลอเพยง 117 ตวอยาง

1

2

3

(n = 218)

(n = 178) (n = 40)

(n = 61)

(n = 39) (n = 78)

(n = 117)

(bb1)

(bb2)

(bb10)

DPU

42

4.1 โอกาสของกลมตวอยางทจะปวย

การศกษานสมมตวา กลมตวอยางทเคยปวยในรอบ 12 เดอนทผานมาจะมโอกาสปวยมากกวากลมตวอยางทไมเคยปวยเลย ในชวงเวลาเดยวกน

ก าหนดให

1 คอ โอกาสของกลมตวอยางทจะปวย (n =178)

0 คอ โอกาสของกลมตวอยางทจะไมปวย (n = 40)

ตวแปรอสระไดแก เพศ อาย สถานภาพการแตงงาน อาชพ สถานทท างาน รายไดตอครวเรอนตอเดอน1 ระดบการศกษาสงสด ชวโมงท างานตอวน จ านวนครงในการพบแพทย ซงสามารถแสดงรายละเอยด ในตารางท 4.1 ดงน

ตารางท 4.1 ตวแปรอสระและตวแปรดมมของปจจยทก าหนดโอกาสทจะปวยของกลมตวอยาง

ตวแปรอสระ ตวแปรดมม เพศ (dum1) 1 คอ กลมตวอยางทเปนเพศชาย (n=69)

0 คอ กลมตวอยางทเปนเพศหญง (n=149) อาย (dum37) 1 คอ กลมตวอยางทมอายมากกวา 40 ป (n=104)

0 คอ กลมตวอยางทมอาย 40 ป หรอ ต ากวา (n=114) สถานภาพการแตงงาน (dum 39) 1 คอ กลมตวอยางทมสถานภาพการแตงงานอนๆ (n=43)

0 คอ กลมตวอยางทแตงงานแลว (n=175) อาชพ (dum28) 1 คอ กลมตวอยางทมอาชพอนๆ นอกเหนอจากแมบาน

(n=178) 0 คอ กลมตวอยางทเปนแมบาน (n=40)

สถานทท างาน (dum 22) 1 คอ กลมตวอยางทท างานในโรงงานทต งอยท งในนคมและนอกนคมอตสาหกรรม (n=47) 0 คอ กลมตวอยางทมสถานทท างานในสถานทอนๆ (n=171)

รายไดตอครวเรอนตอเดอน (dum 40)

1 คอ กลมตวอยางทมรายไดตอครวเรอนตอเดอน เทากบ 20,000 บาทหรอต ากวา (n=105) 0 คอ กลมตวอยางทมรายไดตอครวเรอนตอเดอนมากกวา

1 การศกษานใชรายไดตอครวเรอนตอเดอนแทนรายไดของผตอบแบบสอบถามตอเดอน ทงนเนองจากรายไดของผตอบแบบสอบถามตอเดอนไมสามารถระบไดชดเจน โดยเฉพาะกลมตวอยางทมอาชพแมบาน และคาขาย

DPU

43

20,000 บาท (n=113) ระดบการศกษาสงสด (dum 33) 1 คอ กลมตวอยางทมการศกษาระดบประถมศกษาหรอต า

กวา (n=64) 0 คอ กลมตวอยางทมการศกษาสงกวาระดบประถมศกษา (n=154)

จ านวนชวโมงท างานตอวน (dum 36)

1 คอกลมตวอยางทท างานมากกวา8 ชวโมงตอวน (n=89) 0 คอ กลมตวอยางทท างาน 8 ชวโมงตอวนหรอต ากวา (n=129)

จ านวนครงในการพบแพทย (dum 41)

1 คอกลมตวอยางทมการพบแพทย 1 ครงขนไป ในรอบ 12 เดอนทผานมา (n=150) 0 คอ กลมตวอยางทไมพบแพทยเลยในรอบ 12 เดอนทผานมา (n=68)

หมายเหต

1 คอ ตวแปรทตองการศกษา

0 คอ ตวแปรเปรยบเทยบ (Base case)

เมอน าตวแปรเหลานมาทดสอบกบแบบจ าลอง จะไดผลการศกษาปจจยทก าหนดโอกาสทจะปวยของกลมตวอยางในตารางท 4.2 ดงน

DPU

44

ตารางท 4.2 ผลการศกษาปจจยทก าหนดโอกาสทจะปวยของกลมตวอยาง

ตวแปรอสระ S.E Wald Sig. Exp (B) เพศ (dum1) 0.454 0.680 0.410 0.688 อาย (dum37) 0.424 5.627 0.018** 0.365 สถานภาพการแตงงาน (dum 39) 0.558 0.682 0.409 0.631 อาชพ (dum28) 0.557 0.792 0.373 0.642 สถานทท างาน (dum 22) 0.487 4.417 0.036** 0.359 รายไดตอครวเรอนตอเดอน (dum 40) 0.395 1.003 0.317 1.485 ระดบการศกษาสงสด (dum 33) 0.471 1.928 0.165 1.923 จ านวนชวโมงการท างานตอวน (dum 36) 0.420 1.880 0.170 0.562 จ านวนครงทไปพบแพทย (dum 41) 0.379 7.881 0.005*** 2.899 หมายเหต:

*** = มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01

** = มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

* = มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.10

ตารางท 4.2 สามารถอภปรายผลการศกษาไดดงน 1. เพศ เพศชายมโอกาสเปนผปวยมากกวาเพศหญง อาจเพราะเพศชายท างานมากกวา ท า

ใหมเวลารกษาสขภาพนอย ประกอบกบเพศชายยงมการดมสราหรอสบบหร ซงสงผลกระทบตอสขภาพโดยตรง จากการศกษาพบวา กลมตวอยางทเปนเพศชายมโอกาสทจะปวยมากกวากลมตวอยางเพศหญง 0.688 เทา แตไมมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 90 แสดงวาเพศไมมอทธพลตอโอกาสทจะปวยของกลมตวอยาง ซงอาจมสาเหตมาจากโรคตางๆ ทเกดขนในปจจบน มความสลบซบซอน และมการแพรหลายมากขน ดงนนทงเพศหญงและเพศชายจงมโอกาสทจะเจบปวยเหมอนกน ขณะเดยวกน การศกษานไดศกษาโอกาสทจะปวยของเพศหญง โดยใหเพศชายเปนตวแปรเปรยบเทยบ (Base case) ซงผลการศกษาทไดรบกไมมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 90 เหมอนกน (Sig. = 0.410)

DPU

45

2. อาย ผท มอายสงกวามโอกาสปวยมากกวาผท มอายต ากวา เนองจากมสมรรถภาพของรางกายนอยกวา จากการศกษาพบวา กลมตวอยางทมอายมากวา 40 ปมโอกาสเปนผปวยมากกวากลมตวอยางทมอาย 40 ปหรอนอยกวาเทากบ 0.365 เทา โดยมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 หรอมความเชอมนทางสถตทระดบรอยละ 95 แสดงวาอายเปนสาเหตส าคญตอโอกาสทจะปวยของกลมตวอยาง อยางไรกตามการศกษาน กยงไดทดสอบตวแปรอายโดยไมใชตวแปรดมม ซงผลการศกษาพบวามนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 90 (Sig. = 0.056) และ คา Exp (B ) = 0.965) ซงสามารถอธบายวา ถากลมตวอยางมอายเพมขน 1 ป จะมโอกาสปวยเพมขน 0.965 เทา

3. สถานภาพการแตงงาน ผท ไมไดแตงงาน (รวมผทมสถานะโสด หมาย หยาราง และแยกกนอย) มโอกาสปวยมากกวาผท แตงงาน ทงนผปวยทเปนโสดรบบรการในแผนกคนไขนอกมากกวาผปวยทสมรส2 จากการศกษาพบวา กลมตวอยางทไมไดแตงงานทมโอกาสปวยมากกวากลมตวอยางทแตงงานแลว 0.631 เทา แตไมมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 90 แสดงวาสถานภาพการแตงงานไมไดเปนปจจยทมอทธพลตอโอกาสทจะปวยของกลมตวอยาง ซงเหตผลคลายกบการศกษาปจจยดานเพศดงกลาวทมาแลวคอ โรคในปจจบนมโอกาสเปนกนงายมากกวาในอดต ในขณะเดยวกนการศกษานยงไดศกษาโอกาสทจะปวยของผท แตงงานแลว โดยใหผท ไมไดแตงงานเปนตวแปรเปรยบเทยบ (Base case) ซงผลการศกษากมระดบนยส าคญทางสถตมความเชอมนทต ามาก (Sig. = 0.979)

4. อาชพ ผท มอาชพอนๆ (ไดแก คาขาย พนกงานบรษท รบจาง และอาชพอนๆ) มโอกาสปวยมากกวาผท เปนแมบาน เนองจากมใชแรงงานมากกวา จากการศกษาพบวา กลมตวอยางทมอาชพอนๆ มโอกาสเปนผปวยมากกวากลมตวอยางทเปนแมบาน 0.642 เทา แตไมมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 90 แสดงวาอาชพไมไดเปนปจจยทมอทธพลตอโอกาสทจะปวยของกลมตวอยางและในทางกลบกน ถาใหตวแปรทเปรยบเทยบ (Base case) เปนกลมตวอยางทมท งอาชพแมบานและคาขายแลว ระดบความเชอมนทางสถตกจะลดลงอก (Sig. = 0.792)

อนงงานวจยน ยงทดสอบโอกาสทจะปวยของแตละอาชพ โดยแบงตวแปรดมม ออกเปน 5 ตวแปร ไดแก กลมตวอยางทมอาชพคาขาย แมบาน พนกงานบรษท รบจาง และอาชพอนๆ ทงนก าหนดใหกลมตวอยางทมอาชพคาขายเปนตวแปรเปรยบเทยบ (Base case) ซงผลการศกษากไมมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 90 ในทกตวแปร โดยเฉพาะคา Exp (B) ทคอนขางสง คอใกลเคยงกบ 1 ในทกอาชพทศกษาเมอเทยบกบอาชพคาขาย

2 อางแลวใน Suksiriserekul, S (1987)

DPU

46

5. สถานทท างาน ผท ท างานในโรงงานอตสาหกรรมทงในและนอกเขตนคมอตสาหกรรมมโอกาสปวยมากกวาผท ท างานในสถานทอนๆ เนองจากเปนผท ไดรบมลภาวะโดยตรง ท าใหสขภาพเสอมโทรมงายกวา จากผลการศกษาพบวา กลมตวอยางทท างานในโรงงานทงในนคมอตสาหกรรมและนอกนคมอตสาหกรรมจะมโอกาสปวยมากกวากลมตวอยางทท างานในสถานทอนๆ 0.359 เทา โดยมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 หรอมความเชอมนทางสถตทระดบรอยละ 95 แสดงวาสถานทท างานมอทธพลตอโอกาสทจะปวยของผตอบแบบสอบถามคอนขางสง ดงนนผลการศกษาจงเปนไปตามสมมตฐาน

6. รายไดตอครวเรอนตอเดอน ผท มรายไดตอครวเรอนตอเดอนต า (หรอผท มฐานะทางเศรษฐกจต า) มโอกาสปวยมากกวาผท มรายไดตอครวเรอนตอเดอนสง (หรอผท มฐานะทางเศรษฐกจสง) เนองจากผทมฐานะทางเศรษฐกจต า อาจมทางเลอกในการเลอกบรโภคอาหารทมโภชนาการไดนอยกวา จากการศกษาพบวา กลมตวอยางทมรายไดตอครวเรอน 20,000 บาทตอเดอนหรอต ากวาจะมโอกาสปวยมากกวากลมตวอยางทมรายไดตอครวเรอนมากกวา 20,000 บาทตอเดอนเทากบ 1.485 เทา แตไมมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 90 แสดงวาฐานะทางเศรษฐกจไมไดเปนปจจยทมอทธพลตอโอกาสทจะปวยของกลมตวอยาง อาจเปนเพราะวาในปจจบนผท มฐานะทางเศรษฐกจดมการปรบเปลยนพฤตกรรมการบรโภคเปนอาหารในแบบของตะวนตก และมการเลอกรบประทานอาหารทโภชนาการต ามากขน ประกอบกบในสงคมสมยใหม ผท มรายไดสงมกจะมโรควตกกงวลหรอโรคเครยดดวย ในขณะเดยวกน เมอศกษาโอกาสทจะปวยของกลมตวอยางทมรายไดตอครวเรอนมากกวา 20,000 บาทตอเดอน โดยใหกลมตวอยางทมรายไดตอครวเรอน 20,000 บาทตอเดอนหรอต ากวา เปนตวแปรเปรยบเทยบ (Base case) ซงผลการศกษากไมมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 90 เชนเดยวกน

7. ระดบการศกษา ผมระดบการศกษาต ากวามโอกาสปวยมากกวาผท มการศกษาสงกวา ซงเหตผลจะเหมอนกบปจจยดานฐานะทางเศรษฐกจ กลาวคอ ผท มการศกษาสงสามารถบรโภคอาหารทมโภชนาการมากกวาผท มการศกษาต ากวา จากการศกษาพบวากลมตวอยางทส าเรจการศกษาระดบประถมศกษาหรอต ากวามโอกาสปวยมากกวากลมตวอยางทส าเรจการศกษาสงกวาระดบประถมศกษา 1.923 เทา ถงแมวาระดบการศกษาจะไมมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 90 แตกมคานยส าคญทางสถตทระดบ 0.165 ซงอาจสามารถยอมรบไดระดบหนง ขณะเดยวกน งานวจยนกไดศกษาโอกาสทจะปวยของกลมตวอยางทมการศกษาระดบปรญญาตรหรอสงกวา และใหกลมตวอยางทมการศกษาต ากวาระดบปรญญาตรเปนตวแปรเปรยบเทยบ (Base case) ซงผลการศกษาพบวาความสมพนธมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 90 (Sig. = 0.053) และคา Exp (B) = 0.397 แสดงวากลมตวอยางทมการศกษาระดบปรญญาตรหรอสงกวาจะมโอกาสปวยมากกวาตวอยางทมการศกษาต ากวาระดบปรญญาตร 0.397 เทา ซงอาจเปน

DPU

47

เพราะผท มการศกษาสงมภาระการงานทตองรบผดชอบสงท าใหมภาวะเครยด และพกผอนนอย ท าใหเจบปวยงาย

อนง การศกษานยงไดท าการแบงการศกษาออกเปน 5 ระดบ คอ (1) กลมตวอยางทมการศกษาระดบประถมศกษาหรอต ากวา (2) กลมตวอยางทมการศกษาระดบมธยมศกษาตอนตน (3) กลมตวอยางทมการศกษาระดบมธยมศกษาตอนปลาย (4) กลมตวอยางทมการศกษาระดบ ปวช/ ปวส. และอนปรญญา และ (5) กลมตวอยางทมการศกษาระดบปรญญาตรหรอสงกวา โดยก าหนดให กลมตวอยางทมการศกษาระดบประถมศกษาหรอต ากวา เปนตวแปรเปรยบเทยบ (Base case) ซงผลการศกษาจะมคานยส าคญทางสถตคาเดยว คอ กลมตวอยางทมการศกษาระดบปรญญาตรหรอสงกวาจะมโอกาสพบแพทยมากกวากลมตวอยางทมการศกษาระดบประถมศกษาหรอต ากวา ประมาณ 0.4 เทา โดยมความเชอมนทางสถตทระดบรอยละ 90

8. จ านวนชวโมงท างานตอวน ผท มจ านวนชวโมงท างานตอวนมากกวามโอกาสปวยมากกวาผท มจ านวนชวโมงการท างานตอวนนอยกวา เนองจากเปนผท ใชแรงงานมากกวา จากการศกษาพบวา กลมตวอยางทท างานมากกวา 8 ชวโมงตอวน3 มโอกาสปวยมากกวากลมตวอยางทท างาน 8 ชวโมงตอวนหรอนอยกวา เทากบ 0.562 เทา แตไมมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 904 (เชนเดยวกนกบในกรณททดสอบแบบจ าลองโดยไมใชตวแปรดมม) แสดงวา ชวโมงการท างานตอวนของกลมตวอยางไมไดเปนปจจยตอการปวยของผตอบแบบสอบถาม ทงนอาจมสาเหตมาจากอาชพของผตอบแบบสอบถาม (ไดแก แมบาน และคาขาย) ซงไมตองใชแรงงานมากหากแตค านวณเปนชวโมงท างานตอวนมากเชนกน5

9. จ านวนครงทไปพบแพทย6ผทมการพบแพทยมากกวา (หรอกลมตวอยางทไปพบแพทย 1 ครงหรอมากกวาในรอบ 12 เดอนทผานมา) มโอกาสปวยมากกวาผท ไมเคยพบแพทยเลยในชวงเวลาเดยวกน เพราะผท มการพบแพทยมากครงกวานาจะมสภาพรางกายออนแอกวาผท ไมเคยพบแพทยเลย จากการศกษาพบวา กลมตวอยางทมจ านวนครงในการพบแพทยในรอบ 12 เดอนทผานมา มโอกาสเปนผปวยมากกวากลมตวอยางทไมเคยพบแพทยเลยในชวงเวลาเดยวกน 2.899 เทา โดยมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 หรอมความเชอมนทางสถตทระดบรอยละ 99 แสดงวา จ านวน

3การก าหนดใหตวแปรดมมเปน 8 ชวโมงตอวน เนองจากเปนเวลาปกตของการท างานทวไป 4อนง ช วโมงท างานตอวนสามารถใชจ านวนวนท างานตอสปดาหแทนได ซงจากการศกษากไดผลลพธทไมแตกตางกนมากนก 5จากการค านวณขอมลแบบสอบถาม กลมตวอยางทมอาชพคาขาย จ านวน 56 คน จาก 83 คน (รอยละ 67.5) และกลมตวอยางทมอาชพแมบาน 11 คน จาก 40 คน (รอยละ 27.5) มการท างานมากกวา 8 ชวโมงตอวน 6คอจ านวนครงทกลมตวอยางไปพบแพทยทเกดขนจรง

DPU

48

ครงของการพบแพทยมอทธพลตอโอกาสการเจบปวยของผตอบแบบสอบถามสงมาก ดงนนผลการศกษาจงเปนไปตามสมมตฐาน อนง การศกษานยงไดทดสอบตวแปรจ านวนครงในการพบแพทย โดยไมแบงเปนตวแปรดมม ซงผลการศกษาทไดรบไมมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 90 (Sig. = 0.320)

การศกษานไดท าการตดตวแปรบางตวทมคาความเชอมนทางสถตต า ไดแก เพศ สถานภาพการแตงงาน และอาชพ7 ซงผลการศกษาปจจยทก าหนดโอกาสทจะปวยของกลมตวอยางทปรบปรงใหม ซงสามารถสรปในตารางท 4.3 ดงน

ตารางท 4.3 ผลการศกษาปจจยทก าหนดโอกาสทจะปวยของกลมตวอยาง (ปรบปรงใหม)

ตวแปรอสระ S.E Wald Sig. Exp (B) อาย (dum 37) 0.407 5.194 0.023** 0.395 สถานทท างาน (dum 22) 0.445 6.252 0.012** 0.328 ระดบการศกษาสงสด (dum 26)1 0.464 4.721 0.030** 0.365 จ านวนชวโมงท างานตอวน (dum 36) 0.411 2.074 0.150 0.553 จ านวนครงทไปพบแพทย (dum 41) 0.378 8.124 0.004*** 2.936 หมายเหต:

1 คอตวแปรทปรบเปลยนใหม *** = มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01

** = มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

* = มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.10

ตารางท 4.3 พบวา ผท มระดบการศกษาสง (กลมตวอยางทมการศกษาระดบปรญญาตรหรอสงกวา) มโอกาสทจะปวยมากกวาผท มระดบการศกษาต า (กลมตวอยางทมการศกษาต ากวาระดบปรญญาตร) 0.365 เทา โดยมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 หรอมความเชอมนทางสถตทรอยละ 95 ส าหรบตวแปรอนๆ (นอกจากอาย) ไดแก สถานทท างาน จ านวนชวโมงท างานตอวน และจ านวนครงทไปพบแพทย พบวาเมอมการปรบแบบจ าลองใหมแลว มระดบความเชอมนทางสถตทสงขนทงหมด

7ในทางปฎบต การใชตวแปรชงโมงท างานตอวน สามารถแทนอาชพไดเชนกน

DPU

49

สรปการศกษาปจจยก าหนดโอกาสทจะปวยของกลมตวอยาง โดยใชแบบจ าลองโลจต มดงน 1. ปจจยทมอทธพลตอโอกาสทจะปวยของกลมตวอยาง โดยพจารณาจากระดบความเชอมน

ทางสถต สามล าดบแรกคอ จ านวนครงในการพบแพทย อาย และสถานทท างาน แตทนาสงเกตคอ รายไดไมมอทธพลตอโอกาสปวยของกลมตวอยาง แมวาการศกษานไดทดสอบโดยใหทงผมรายไดสงและรายไดต าเปนตวแปรเปรยบเทยบ (Base case) แลวกตาม ซงอาจเปนเพราะรายไดของกลมตวอยางทมอาชพแมบาน และคาขายไมสามารถระบไดชดเจน หรอรายไดตอครวเรอนอาจไมมอทธพลตอสาเหตการเจบปวยของกลมตวอยางเลยกได

2. ผทมการศกษาสงมโอกาสปวยมากกวาผท มการศกษาต า ซงขดแยงกบสมมตฐาน ทงนอาจเปนเพราะผมการศกษาสงตองมภาระหนาทการงานมาก ท าใหมการพกผอนและออกก าลงกายนอย จงมโอกาสทจะปวยงายกวา นอกจากนยงไมพบนยส าคญทางสถตระหวางอาชพกบโอกาสทจะปวยของกลมตวอยาง แตทนาสนใจคอกลมตวอยางทท างานทงในโรงงานในนคมและนอกนคมอตสาหกรรมจะมโอกาสปวยมากกวากลมตวอยางทท างานในสถานทอนๆสงมาก เนองจากเปนผไดรบมลภาวะโดยตรง

3. ตวแปรบางตวเชน รายได ถาไมก าหนดเปนตวแปรดมมคอ 1 และ 0 จะท าใหผลลพธทไดจากทดสอบแบบจ าลองมความคลาดเลอนสง8 นอกจากน การแบงตวแปรอสระออกเปนตวแปรดมมมากกวา 2 กลม เชน อาชพ และระดบการศกษากอาจท าใหผลการศกษามโอกาสคลาดเคลอนเชนเดยวกน เนองจากไมสามารถคาดการณไดวา อาชพประเภทไหน หรอการศกษาระดบใดจะมโอกาสปวยมากกวากน

4. คา R2เมอใชกบขอมลแบบตดขวาง (Cross-Section data) จะออกมาต ามาก คอประมาณ 0.1 เทานน ซงเปนเรองปกต9 (ในการศกษาน สามารถดผลจากการทดสอบไดจากคา Cox & Snell R Square ในภาคผนวก ข)

4.2 โอกาสของกลมตวอยางทปวยแลวจะไปพบแพทย

การศกษานสมมตวา กลมตวอยางทเคยปวยในรอบ 12 เดอนทผานมาแลวมความเหน (หรอตอบแบบสอบถาม) วา จะไปพบแพทย จะมโอกาสมากกวากลมตวอยางทเคยปวยแลวมความเหน (หรอตอบแบบสอบถาม) วาจะไมไปพบแพทย ในชวงเวลาเดยวกน

8อางแลว ในคมสน สรยะ (2551) 9 Suksiriserekul, S (1987)

DPU

50

ก าหนดให

1 คอ โอกาสของกลมตวอยางทปวยแลวจะไปพบแพทย (n = 117)

0 คอ โอกาสของกลมตวอยางทปวยแลวจะไมไปพบแพทย (n=61)

ตวแปรอสระ ไดแก เพศ อาย สถานภาพการแตงงาน อาชพ สถานทท างาน รายไดตอครวเรอนตอเดอน ระดบการศกษาสงสด ชวโมงท างานตอวน จ านวนครงในการพบแพทย และเพมตวแปรอสระอก 2 ตว ไดแกประเภทบรการสาธารณสข และคารกษาพยาบาลตอเดอน ซงสามารถพจารณาไดจากตารางท 4.4 ดงน

ตารางท 4.4 ตวแปรอสระและตวแปรดมมของปจจยทก าหนดโอกาสทจะปวยและไปพบแพทยของกลมตวอยาง

ตวแปรอสระ ตวแปรดมม เพศ (dum38)* 1 คอ กลมตวอยางทเปนเพศหญง (n=149)

0 คอ กลมตวอยางทจะเปนเพศชาย (n=69) อาย (dum37) 1 คอ กลมตวอยางทมอาย มากกวา 40 ป (n=114)

0 คอ กลมตวอยางทมอาย 40 ป หรอ ต ากวา (n=104) สถานภาพการแตงงาน (dum 19)* 1 คอ กลมตวอยางทแตงงานแลว (n=175)

0 คอ กลมตวอยางทมสถานภาพการแตงงานอนๆ (n=43) อาชพ (dum28) 1 คอ กลมตวอยางทมอาชพอนๆ นอกเหนอจากแมบาน

(n=178) 0 คอ กลมตวอยางทเปนแมบาน (n=40)

สถานทท างาน (dum 21)* 1 คอ กลมตวอยางทมสถานทท างานในชมชน (n=112) 0 คอ ผกลมตวอยางทมสถานทท างานในสถานทอนๆ (n=106)

รายไดตอครวเรอนตอเดอน (dum 34)*

1 คอ กลมตวอยางทมรายไดตอครวเรอนตอเดอนมากกวา 20,000 บาท (n=113) 0 คอ กลมตวอยางทมรายไดตอครวเรอนตอเดอนเทากบ 20,000 บาทหรอต ากวา (n=105)

ระดบการศกษาสงสด (dum 26)* 1 คอ กลมตวอยางทมการศกษาระดบปรญญาตรหรอสงกวา (n=35) 0 คอ กลมตวอยางทมการศกษาต ากวาระดบปรญญาตร

DPU

51

(n=183) จ านวนชวโมงท างานตอวน (dum 49)*

1 คอ กลมตวอยางทท างาน 8 ชวโมงตอวนหรอต ากวา (n=129) 0 คอกลมตวอยางทท างานมากกวา8 ชวโมงตอวน (n=89)

จ านวนครงในการพบแพทย (dum 41)

1 คอกลมตวอยางทมการพบแพทย 1 ครงขนไป ในรอบ 12 เดอนทผานมา (n=151) 0 คอ กลมตวอยางทไมพบแพทยเลยในรอบ 12 เดอนทผานมา (n=67)

ประเภทบรการสาธารณสข (dum 23)** 1 คอ กลมตวอยางทเลอกใชสถานอนามย (n=63) 0 คอ กลมตวอยางทเลอกใชสถานบรการสาธารณสขประเภทอนๆ (n=155)

คาบรการสาธารณสขตอเดอน (dum 35)**

1 คอกลมตวอยางทมรายจายคาบรการสาธารณสขเทากบ 30 บาทตอเดอนหรอนอยกวา (n=94) 0 คอกลมตวอยางทมรายจายคาบรการสาธารณสขมากกวา 30 บาทตอเดอน (n=124)

หมายเหต:

* คอตวแปรดมมท มการปรบเปลยนใหม

** คอตวแปรอสระทเพมใหม 1 คอตวแปรทตองการศกษา 0 คอ ตวแปรเปรยบเทยบ (Base case)

ส าหรบผลการศกษาปจจยทก าหนดโอกาสทจะปวยและไปพบแพทยของกลมตวอยาง สามารถพจารณาไดจากตารารางท 4.5 ดงน

DPU

52

ตารางท 4.5 ผลการศกษาปจจยทก าหนดโอกาสทปวยแลวไปพบแพทยของกลมตวอยาง

ตวแปรอสระ S.E Wald Sig. Exp (B) เพศ (dum 38) 0.444 3.387 0.066* 0.442 อาย (dum 37) 0.373 2.321 0.128 1.766 สถานภาพการแตงงาน (dum19) 0.474 0.129 0.720 1.186 อาชพ (dum28) 0.467 1.494 0.222 1.770 สถานทท างาน (dum21) 0.380 2.309 0.129 0.561 รายไดตอครวเรอนตอเดอน (dum34) 0.364 0.613 0.434 0.752 ระดบการศกษาสงสด (dum26) 0.549 0.687 0.407 1.577 จ านวนชวโมงการท างานตอวน (dum49) 0.375 1.694 0.193 1.629 จ านวนครงทไปพบแพทย (dum41) 0.385 7.759 0.005*** 2.926 ประเภทสถานบรการสาธารณสข (dum23) 0.384 0.084 0.771 1.118 คาบรการสาธารณสขตอเดอน (dum 35) 0.372 3.334 0.068* 0.507 หมายเหต

*** = มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01

** = มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

* = มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.10

ตารางท 4.5 สามารถอภปรายผลการศกษา ไดดงน

1. เพศ เพศหญงมโอกาสปวยแลวไปพบแพทยมากกวาเพศชาย เนองจากเพศหญงมการหวงใยสขภาพมากกวา และผหญงสวนหนงอาจมเวลาวางเพราะไมไดท างานประจ า จากการศกษาพบวา กลมตวอยางทเปนเพศหญงมโอกาสไปพบแพทยเมอมอาการปวยมากกวากลมตวอยางทเปนเพศชาย 0.422เทา โดยมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.10 หรอมความเชอมนทางสถตทระดบรอยละ 90 แสดงวาเพศเปนปจจยทมอทธพลตอกลมตวอยางทมอาการปวยแลวไปพบแพทย ซงสอดคลองกบสมมตฐาน

2. อาย ผทมอายสงกวามโอกาสปวยแลวไปพบแพทยมากกวาผท มอายนอยกวาทปวยแลวไปพบแพทย เนองจากเปนผท ดแลและรกษาสขภาพมากกวา จากการศกษาพบวา กลมตวอยางทมอายมากกวา 40 ป มโอกาสไปพบแพทยเมอมอาการปวยมากกวากลมตวอยางทมอาย 40 ปหรอนอยกวา 1.766 เทา แตไมมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 90 ทงนอาจมเหตจากการท

DPU

53

บรการสาธารณสขทมาบตาพดมการกระจายตว และสามารถเขาถงไดงายขน อยางไรกตาม จากผลการศกษามนยส าคญทางสถตทใกลเคยงระดบ 0.10 (Sig. = 0.168) ซงสามารถยอมรบไดระดบหนง ในทางกลบกน ถาศกษาโอกาสไปพบแพทยของกลมตวอยางทมอาย 40 ปหรอนอยกวาเมอมอาการปวย โดยใหกลมตวอยางทมอายมากกวา 40 ป (dum 43) เปนตวแปรเปรยบเทยบ (Base case) แลว ผลการศกษากไมมความเชอมนทางสถตทระดบ 0.10 (Sig. = 0.128) ซงอาจแสดงวา กลมตวอยางไมวาจะอยกลมในชวงอายชวงใด กมการตนตวดานสขภาพเหมอนกน เนองจากมระดบความเชอมนทางสถตทสามารถยอมรบไดท งค (คา Sig. ใกลเคยงกบ 0.10)

3. สถานภาพการแตงงาน ผท แตงงานแลวจะมโอกาสปวยแลวไปพบแพทยมากกวาผท ไมไดแตงงาน (รวมผทมสถานภาพโสด หมาย หยาราง และแยกกนอย) ซงอาจจะมสาเหตมาจากผทแตงงานเปนผท เอาใจใสและดแลสขภาพมากกวา โดยเฉพาะผท มบตร จากการศกษาพบวา กลมตวอยางทแตงงานแลวมโอกาสพบแพทยเมอมอาการปวยมากกวากลมตวอยางทไมไดแตงงานแลว 1.186 เทา แตไมมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 90 ทงนอาจมเหตจากผทไมไดแตงงานอาจมเวลาไปพบแพทยเมอมอาการปวยไดงายกวา เนองจากไมมภาระครอบครว อกทงในมาบตาพดกมสถานบรการสาธารณสขใหเลอกมากเชนเดยวกน ขณะเดยวกน การศกษานกไดศกษาโอกาสทจะไปพบแพทยเมอมอาการปวยของกลมตวอยางทไมไดแตงงาน โดยใหผท แตงงานแลวเปนตวแปรเปรยบเทยบ (Base case) ซงผลการศกษากไมมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 90 เชนเดยวกน (Sig. = 0.774)

4. อาชพ ผทเปนแมบานมโอกาสไปพบแพทยเมอมอาการปวยมากกวาผท มอาชพอนๆ (ไดแก คาขาย พนกงานบรษท รบจาง และอาชพอนๆ) เนองจากมเวลาวางมากกวา จากการศกษาพบวากลมตวอยางทมอาชพแมบานมโอกาสไปพบแพทยมากกวากลมตวอยางทมอาชพอนๆ เมอมอาการปวย 1.770 เทา แตไมมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 90

ขณะเดยวกน การศกษานกไดศกษาโอกาสทจะไปพบแพทยเมอมอาการปวยของกลมตวอยางทมอาชพพนกงานบรษทและขาราชการ โดยเปรยบเทยบกบกลมตวอยางทมอาชพอนๆ (Base case) ทงนเนองจากพนกงานบรษทและขาราชการมสวสดการจากทท างาน10 แตผลการทดสอบไมมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 90 (Sig. = 0.259) แสดงวาอาชพไมไดมอทธพลตอการไปพบแพทยผของตอบแบบสอบถามเมอมอาการปวย และอาจเปนเพราะในปจจบนผปวยมโอกาสในการพบแพทย โดยสามารถใชบรการในราคาถกและทวถง นอกจากน การศกษากลมตวอยางทมเปนพนกงานบรษทและขาราชการยงสอดคลองกบขอมลในแบบสอบถามอกวา การท

10 ผปวยทมสวสดการมอปสงคตอบรการสขภาพมากกวาผปวยทไมมสวสดการ อางแลว ใน Suksiriserekul (1987)

DPU

54

นายจางจายเงนคารกษาพยาบาลใหมอทธพลตอการไปพบแพทยนอยมากเมอเปรยบเทยบกบปจจยตวอนๆ (ด ตารางท 3.17 เหตผลการเลอกสถานบรการสาธารณสขประกอบ)

5. สถานทท างาน สถานทท างานไดมการเปลยนแปลงตวแปรดมมใหม กลาวคอผท มสถานทท างานอยในชมชมมโอกาสไปพบแพทยมากกวาผท ท างานในสถานทอนๆ เมอมอาการปวย เนองจากอยใกลสถานบรการสาธารณสข จงมความสะดวกในการเดนทางมากกวา จากการศกษาพบวากลมตวอยางทมสถานทท างานอยในชมชน มโอกาสไปพบแพทยมากกวากลมตวอยางทท างานในสถานทอนๆ เมอมอาการเจบปวย 0.561 เทา แตไมมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 90 แตผลการศกษาอาจยอมรบได เนองจากมคาความเชอมนทางสถตใกลรอยละ 90 (Sig. = 0.129) อนง แบบจ าลองนไดใชทดสอบกบกลมตวอยางทท างานทงในนคมและโรงงานนอกนคมอตสาหกรรมดวย (dum22) แตผลการศกษาไมมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 90 (Sig. = 0.468)

6. รายไดตอครวเรอนตอเดอน11 ผท มฐานะทางเศรษฐกจสงกวา (วดจากรายไดตอ

ครวเรอน) มโอกาสไปพบแพทยเมอมอาการปวยมากกวาผท มฐานะทางเศรษฐกจต ากวา อาจเปนเพราะเปนกลมทมก าลงบรโภคบรการสาธารณสขไดมากกวา จากการศกษาพบวา กลมตวอยางทมรายไดตอครวเรอนสงกวา 20,000 บาทตอเดอน มโอกาสจะมโอกาสไปพบแพทยเมอมอาการปวยมากกวากลมตวอยางทมรายได 20,000 บาทหรอต ากวา เทากบ 0.752 เทา แตไมมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 90 แสดงวาฐานะทางเศรษฐกจไมไดเปนปจจยในการก าหนดการพบแพทยของผตอบแบบสอบถามทมอาการปวย เนองจากในปจจบนผปวยทมฐานะทางเศรษฐกจไมด กสามารถพบแพทยโดยสามารถเสยคาใชจายนอยจากระบบประกนสขภาพในปจจบน ขณะเดยวกน การศกษานกไดทดสอบโดยศกษาผทมรายไดต า และใหผท มรายไดสงเปนตวแปรเปรยบเทยบ (dum 40) โดยผลการศกษาแทบไมมความแตกตางกน

7. ระดบการศกษาสงสด ผท มระดบการศกษาสงกวามโอกาสพบแพทยเมอมอาการเจบปวยมากกวาทมระดบการศกษาต ากวา เนองจากผทมระดบการศกษาสงนาจะเปนผเอาใจใสและดแลสขภาพ ตลอดจนมความสามารถในการจายคาบรการสขภาพมากกวา จากการศกษาพบวา กลมตวอยางมการศกษาทระดบปรญญาตรหรอสงกวา มโอกาสไปพบแพทยเมอมอาการปวยมากกวากลมตวอยางทมการศกษาต ากวาระดบปรญญาตร 1.577 เทา แตไมมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 90 แสดงวาระดบการศกษาไมไดเปนปจจยในการก าหนดการพบแพทยของผตอบแบบสอบถามทมอาการปวย เพราะกลมตวอยางทเปนผปวยและมระดบการศกษาต ากสามารถเขาถง

11 Ringel and others (www.rand.org/content/dam/rand/pubs/.../MR1355.pdf) พบวา ความยดหยนของอปสงคของรายไดตอการบรการสาธารณสขมคาคอนขางต า เชนเดยวกน คออยในชวง 0 ถง 0.2 เทานน

DPU

55

แพทยโดยใชบรการประกนสงคมได อนงการศกษาน ยงไดทดสอบโอกาสทจะไปพบแพทยเมอมอาการปวยของผมการศกษาต า (กลมตวอยางทมการศกษาระดบประถมศกษาหรอต ากวา) โดยเปรยบเทยบกบผท มการศกษาสงกวา (กลมตวอยางทมการศกษาสงสดคอระดบประถมศกษาขนไป) ซงผลการทดสอบกไมมนยส าคญทางสถตทระดบ 90 สงมาก (Sig. = 0.951) แสดงวาระดบการศกษาไมมอทธพลตอโอกาสในการพบแพทยเมอมอาการปวย

8. ชวโมงท างานตอวน ตวแปรชวโมงท างานตอวนไดมการเปลยนแปลงตวแปรดมมใหม ดงน ผท มจ านวนชวโมงการท างานตอวนนอยกวา มโอกาสพบแพทยเมอมอาการปวยมากกวาผท ม จ านวนชวโมงท างานตอวนมากกวา อาจเปนเพราะเปนผท มเวลาวางมากกวา ดงนนจงมความสะดวกในการพบแพทยมากกวา จากการศกษาพบวา กลมตวอยางทท างานเทากบ 8 ชวโมงตอวนหรอต ากวา มโอกาสปวยแลวไปพบแพทยมากกวากลมตวอยางทท างานมากกวา 8 ชวโมงตอวนเทากบ 1.629 เทา แตไมมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 90 แสดงวา ชวโมงการท างานตอวนของกลมตวอยางไมไดเปนปจจยตอการปวยแลวไปพบแพทยของผตอบแบบสอบถาม ทงนอาจมสาเหตมาจากอาชพของกลมตวอยาง ไดแก คาขายและแมบาน ทช วโมงท างานอาจไมไดสะทอนถงเวลาท างานทแทจรง

9. จ านวนครงในการพบแพทย ผทมจ านวนครงในการพบแพทย 1 ครงหรอมากกวา ในรอบ 12 เดอนทผานมา มโอกาสพบแพทยมากกวาผท มจ านวนครงในการพบแพทยนอยกวาในชวงเวลาเดยวกน เนองจากเปนผท มรางกายออนแอกวา และอาจมการนดตรวจจากแพทย หรอการเปนโรคชนดเรอรงทตองการการรกษาอยางตอเนอง จากการศกษาพบวา กลมตวอยางทมการพบแพทยตงแต 1 ครงขนไปในรอบ 12 เดอนทผานมา มโอกาสพบแพทยเมอมอาการปวยมากกวากลมตวอยางทไมเคยพบแพทยเลยในชวงเวลาเดยวกน 2.926 เทา โดยมระดบนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 หรอมความเชอมนทางสถตทระดบรอยละ 95 แสดงวาจ านวนครงในการพบแพทยเปนปจจยทม อทธพลตอโอกาสในการพบแพทยเมอมอาการปวยของกลมตวอยางคอนขางสง และเมอไดท าการศกษาจ านวนครงในการพบแพทย โดยไมใชตวแปรดมม จะพบวาการศกษาความเชอมนทางสถตทระดบ 0.01 เชนเดยวกน (Sig. = 0.006) และคา Exp (B) = 1.149 แสดงวา ถากลมตวอยางเมอปวยแลวและไปพบแพทย (จรง) เพมขน 1 ครง จะมโอกาสไปพบแพทย เพมขน 1.149 เทา

10. ประเภทสถานบรการสาธารณสข ผท เลอกใชสถานอนามยมโอกาสปวยแลวพบแพทยมากกวาผท เลอกใชสถานบรการสาธารณสขในประเภทอนๆ (ด ตารางท 3.16 ประกอบ) เพราะสถานอนามยมการกระจายตวตามชมชนตางๆมากกวา ท าใหผใชบรการมความสะดวกในการเดนทาง จากการศกษาพบวา กลมตวอยางทเลอกใชสถานอนามยมโอกาสพบแพทยเมอมอาการปวยมากกวากลมตวอยางทเลอกใชสถานบรการสาธารรสขในประเภทอนๆ 1.118 เทา แตไมมนยส าคญทางสถตท

DPU

56

ระดบความเชอมนรอยละ 90 แสดงวา สถานบรการสาธารณสขทผตอบแบบสอบถามเลอกใชไมไดเปนปจจยในการก าหนดโอกาสในการพบแพทย เนองจากชาวมาบตาพด อาจค านงถงความสะดวกดานอนๆ ประกอบกบสถานบรการสาธารณสขในพนทกมใหเลอกมาก อนง การศกษานยงศกษาโอกาสพบแพทยของกลมตวอยางทเลอกใชสถานอนามยและโรงพยาบาลรฐ (เนองจากคาบรการถก) และ กลมตวอยางทเลอกใชสถานอนามยและคลนก (เนองจากมจ านวนมากและเขาถงงาย) ดวย แตผลการศกษากไมมระดบนยส าคญทางสถตทรอยละ 0.10 เชนกน

11. คารกษาพยาบาล ในกรณนจะแบงการศกษา ออกเปน 2 ประเดน

-ประเดนทหนง กฎอปสงคอธบายวาคารกษาพยาบาล (ไดแก คาใชจายในการพบแพทย และคายา) ควรจะมความสมพนธในทศทางตรงกนขามกบการพบแพทย12 ดงนน ในมาบตาพด ผท เสยคารกษาพยาบาลคอนขางต า (30 บาทตอเดอนหรอต ากวา) มโอกาสไปพบแพทยเมอมอาการปวยมากกวาผเสยคารกษาพยาบาลมากกวา (มากกวา 30 บาทตอเดอน) ในชวงเวลาเดยวกน13 เนองจากสามารถใชบตรทองหรอระบบประกนสงคม (ด ตารางท 3.20 รปแบบการจายคารกษาพยาบาล) จากการศกษาพบวา กลมตวอยางทเสยคารกษาพยาบาล 30 บาทตอเดอนหรอต ากวาในรอบ 12 เดอนทผานมา มโอกาสไปพบแพทยเมอมอาการปวยมากกวากลมตวอยางทเสยคารกษาพยาบาลมากกวา 30 บาท ในชวงเวลาเดยวกน 0.507 เทา โดยมระดบนยส าคญทางสถตทระดบ 0.10 หรอมความเชอมนทางสถตทระดบรอยละ 90 แสดงวาระบบประกนสขภาพของไทย ทท าใหราคาคาบรการสาธารณสขถกก าหนดไวต ามาก เปนสาเหตส าคญทท าใหเกดอปสงคสวนเกน (หรอความหนาแนน) ตอการใชสถานบรการสาธารณสขของรฐ ซงตารางท 3.28 กชใหเหนถงการใหบรการของโรงพยาบาลมาบตาพด และสถานอนามยนน มไมเพยงพอ ซงนาจะมสาเหตจากระบบประกนสงคมนนเอง ซงในอดตทผานมา การใชสถานบรการสถานบรการสาธารณสขเหลานกมการใชบรการทความหนาแนนอยแลว เนองมาจากการตงราคาไมไดขนอยกบหลกเกณฑทางเศรษฐกจ (Rojvanit, A, 1993)

12 Ringel and others (www.rand.org/content/dam/rand/pubs/.../MR1355.pdf) พบวา ความยดหยนของอปสงคของราคาตอการบรการสาธารณสขมคาคอนขางต า คอ ประมาณ -0.17 โดยการขนคาบรการสาธารณสขมอทธพลในการพบแพทย (Physician visits) นอกจากน Garter and Hammer (1997) พบวา ในเขตชนบทมคาความยดหยนของอปสงคตอการใชบรการสาธารณสขต ากวาในเขตเมอง เนองจากในเขตเมองมทางเลอกในการใชบรการมากกวา ในขณะทคาบรการทางการแพทยทสงจะมผลตอการใชบรการทางการแพทยลดลง แตเปนสดสวนทคอนขางต า

13เชนเดยวกนกบตวแปรรายไดตอครวเรอนตอเดอน ตวแปรคาบรการสาธารณสขจ าเปนตองเปนตวแปรดมม เพราะถาคาบรการดงกลาวเพมขนเพยง 1 บาท ยอมไมสงผลกระทบตอการตดสนใจไปพบแพทยของกลมตวอยาง

DPU

57

-ประเดนทสอง การศกษานกไดท าการทดสอบกลมตวอยางทเสยคารกษาพยาบาลมากกวา30 บาทในรอบ 12 เดอนทผาน โดยใหกลมตวอยางทเสยคารกษาพยาบาล 30 บาทตอเดอนหรอต ากวาเปนตวแปรเปรยบเทยบ (Base Case) ซงผลการศกษามระดบนยส าคญทางสถตทระดบ 0.10 (Sig. = 0.057) หรอมความเชอมนทางสถตทระดบรอยละ 90 และคา Exp (B) เทากบ 2.026 แสดงวา กลมตวอยางทเสยคารกษาพยาบาลมากกวา 30 บาทในรอบ 1 เดอนทผานมา มโอกาสไปพบแพทยเมอมอาการปวยมากกวากลมตวอยางทเสยคารกษาพยาบาล 30 บาทหรอต ากวาในรอบ 12 เดอนทผานมา เทากบ 2.026 เทา ซงอาจมสาเหตจากกลมตวอยางทมรายไดตอครวเรอนตอเดอนคอนขางสงมสดสวนการใชสถานบรการสาธารณสขของเอกชน (ไดแก คลนกและโรงพยาบาลเอกชน) ในอตราสงกวา ซงจากการค านวณ พบวากลมตวอยางทมรายไดตอครวเรอนมากกวา 28,000 บาทตอเดอนมสดสวนการใชบรการสาธารณสขของเอกชนประมาณรอยละ 50 ขณะทกลมตวอยางทมรายไดตอครวเรอนไมเกน 14,000 บาทตอเดอน มสดสวนการใชเพยงรอยละ 36 เทานน (และสวนใหญ เปนการใชบรการคลนก) ดงนนจงอาจสรปไดวาคาบรการทางการแพทยสงผลกระทบตอกลมตวอยางทมรายไดสงคอนขางนอย เมอพจารณาจากสดสวนการใชสถานบรการสาธารณสขของเอกชน

เมอพจารณาเฉพาะตวแปรทนยส าคญทางสถตสง โดยน าตวแปรบางตวทมนยส าคญทางสถตต าออก จะไดผลการศกษา แสดงในตารางท 4.6 ดงน

ตารางท 4.6 ผลการศกษาปจจยทก าหนดโอกาสทปวยแลวไปพบแพทยของกลมตวอยาง (ปรบปรงใหม)

ตวแปรอสระ S.E Wald Sig. Exp (B) เพศ (dum 38) 0.409 5.527 0.019** 0.382 อาย (dum 37) 0.350 1.297 0.255 1.490 สถานทท างาน (dum 21) 0.357 3.469 0.063* 0.515 จ านวนครงทไปพบแพทย (dum 41) 0.373 7.334 0.007*** 2.749 คาบรการสาธารณสข (dum 35) 0.359 4.233 0.040** 0.478 หมายเหต

*** = มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01

** = มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

* = มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.10

DPU

58

เมอเปรยบเทยบตารางท 4.6 กบตารางท 4.5 จะพบวา ตวแปรอสระทมคานยส าคญทางสถตเพมขน ไดแก เพศ สถานทท างาน และคาบรการสาธารณสข โดยเฉพาะสถานทท างานมระดบความเชอมนทางสถตทระดบ รอยละ 90 (จากต ากวารอยละ 90 ในตารางท 4.5) สวนตวแปรอสระทมคานยส าคญทางสถตลดลงไดแก อาย และจ านวนครงทไปพบแพทย

4.3. โอกาสทกลมตวอยางทปวยและไปพบแพทยแลวเปนผปวยใน

การศกษานสมมตวา กลมตวอยางทปวยแลวไปพบแพทยและเคยเปนผปวยในจะมโอกาสเปนผปวยในมากกวาผตอบแบบสอบถามทเคยปวยแลวไปพบแพทยแตไมเคยเปนผปวยใน (หรอเปนผปวยนอก) เนองจากผปวยในสวนใหญจะเปนโรคทมอาการรายแรงกวาโรคปกต ซงอาจเปนสาเหตท าใหเกดโรคอนๆ หรอโรคเกาก าเรบได

ก าหนดให

1 คอ โอกาสทผตอบแบบสอบถามทปวยและไปพบแพทยแลวเปนผปวยใน (n=39)

0 คอ โอกาสทผตอบแบบสอบถามทปวยและไปพบแพทยแลวเปนผปวยนอก (n=78)

ตารางท 4.7 ตวแปรอสระและตวแปรดมมของปจจยทก าหนดโอกาสทกลมตวอยางทจะเปนผปวยใน

ตวแปรอสระ ตวแปรดมม เพศ (dum 38) 1 คอ กลมตวอยางทเปนเพศหญง (n=149)

0 คอ กลมตวอยางทเปนเพศชาย(n=69) อาย (dum37) 1 คอ กลมตวอยางทมอาย 40 ป หรอต ากวา (n=114)

0 คอ กลมตวอยางทมอายมากวา 40 ป (n=104) สถานภาพการแตงงาน (dum 19) 1 คอ กลมตวอยางทแตงงานแลว (n=175)

0 คอ กลมตวอยางทมสถานภาพการแตงงานอนๆ (n=43) สถานทท างาน (dum 22) 1 คอ กลมตวอยางทมสถานทท างานในโรงงานทต งอยท งใน

นคมและนอกนคมอตสาหกรรม (n=47) 0 คอ ผกลมตวอยางทมสถานทท างานในสถานทอ นๆ(n=171)

จ านวนชวโมงท างานตอวน (dum 36) 1 คอกลมตวอยางทท างานมากกวา 8 ชวโมงตอวน (n=89) 0 คอ กลมตวอยางทท างาน8 ชวโมงตอวนหรอต ากวา (n=129)

จ านวนครงในการพบแพทย (dum 41)

1 คอกลมตวอยางทมการพบแพทย 1 ครงขนไป ในรอบ 12 เดอนทผานมา (n=150) 0 คอ กลมตวอยางทไมพบแพทยเลยในรอบ 12 เดอนทผานมา (n=68)

DPU

59

หมายเหต: 1 คอตวแปรทตองการศกษา 0 คอ ตวแปรเปรยบเทยบ (Base case)

ส าหรบผลการศกษาปจจยทก าหนดโอกาสทกลมตวอยางทไปพบแพทยแลวเปนผปวยในแสดงในตารางท 4.8 ดงน

ตารางท 4.8 ผลการศกษาปจจยทก าหนดโอกาสทกลมตวอยางทปวยและไปพบแพทยแลวเปนผปวย

ใน

ตวแปรอสระ S.E Wald Sig. Exp (B) เพศ (dum 38) 0.464 2.076 0.150 0.513 อาย (dum37) 0.431 3.595 0.058* 0.442 สถานภาพการแตงงาน (dum 19) 0.483 2.418 0.120 2.118 สถานทท างาน (dum 22) 0.573 3.187 0.074* 0.359 จ านวนชวโมงท างานตอวน (dum 36) 0.447 0.007 0.934 1.038 จ านวนครงทไปพบแพทย (dum 41) 0.538 0.361 0.548 1.382 หมายเหต:

*** = มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01

** = มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

* = มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.10

ตารางท 4.8 สามารถอภปรายผลการศกษาไดดงน

1. เพศ ผปวยเพศหญงมโอกาสเปนผปวยในมากกวาผปวยเพศชาย ผปวยทเปนหญงใชบรการจากแผนกคนไขในมากกวาผปวยทเปนชาย โดยเฉพาะการรบบรการสตนารเวชกรรม14จากการศกษาพบวา กลมตวอยางทเปนเพศหญงมโอกาสเปนผปวยในมากกวากลมตวอยางเพศชาย

14 Suksiriserekul, S (1987)

DPU

60

0.513 เทา แตไมมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 90 อยางไรกตาม ระดบนยส าคญทางสถตของตวแปรกยงมคาทคอนขางสง ซงอาจสามารถยอมรบได (Sig. = 0.150)

2. อาย ผปวยทมอายสงกวามโอกาสเปนผปวยในมากกวาผปวยทมอายต ากวา เมอพจารณา

จากสมรรถภาพของรางกาย จากการศกษาพบวา กลมตวอยางทมอายมากกวา 40 ป มโอกาสเปนผปวยในมากกวากลมตวอยางทมอาย 40 ปหรอนอยกวาเทากบ 0.442 เทา โดยมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.10 หรอมความเชอมนทางสถตทระดบรอยละ 90 แสดงวา ระดบอายมอทธพลตอโอกาสในการเปนผปวยใน ดงนนผลการศกษาจงสอดคลองกบสมมตฐาน

3 สถานภาพการแตงงาน ผปวยทแตงงานแลวมโอกาสเปนผปวยในมากกวาผปวยทไมไดแตงงาน (โสด หยาราง หมาย และแยกกนอย) ทงนผปวยทสมรสนอนรกษาตวในโรงพยาบาลนานกวาผปวยทเปนโสด15 จากการศกษาพบวา กลมตวอยางทแตงงานแลวมโอกาสเปนผปวยในมากกวากลมตวอยางทไมไดแตงงาน 2.118 เทาแตไมมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 90 อยางไรกตามระดบนยส าคญทางสถตของตวแปรกยงมคาทคอนขางสง ซงอาจสามารถยอมรบได (Sig. = 0.120)

4. สถานทท างาน ผปวยทท างานในโรงงานทงในนคมอตสาหกรรมและนอกนคม

อตสาหกรรมมโอกาสเปนผปวยในมากกวาผตอบแบบสอบถามทท างานในสถานทอนๆ เนองจากอยสภาวะแวดลอมไมด ท าใหมโอกาสเกดโรครายแรงไดมากกวา จากการศกษาพบวา กลมตวอยางทท างานในโรงงานทงในนคมอตสาหกรรมและนอกนคมอตสาหกรรมมโอกาสเปนผปวยในมากกวากลมตวอยางทท างานในสถานทอนๆ 0.359 เทา โดยมนยส าคญทางสถตท 0.10 ดงนน ผลการศกษาเปนไปตามสมมตฐาน

5. จ านวนชวโมงท างานตอวน ผปวยทมจ านวนชวโมงท างานตอวนมากกวามโอกาสเปนผปวยในมากกวาผปวยทมช วโมงท างานตอวนนอยกวา เนองจากใชแรงงานมากกวา ท าใหสขภาพออนแอ และเปนสาเหตของการเปนผปวยในได จากการศกษาพบวา กลมตวอยางทท างานมากกวา 8 ชวโมงตอวนมโอกาสปวยเปนผปวยในมากกวากลมตวอยางทท างาน 8 ชวโมงตอวนหรอนอยกวา เทากบ 1.038 เทา แตไมมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 90 แสดงวาชวโมงการท างานตอวนไมไดเปนปจจยทมอทธพลตอการเปนผปวยในของกลมตวอยาง เนองจากกลมตวอยางทมช วโมงท างานตอวนมากกเปนผท มอาชพแมบาน และคาขาย ซงไมตองใชแรงงานมาก นอกจากนการเปนผปวยในอาจเกดขนจากหลายสาเหตรวมทงโรควตกกงวลหรอโรคเครยดดวย

15 Suksiriserekul, S (1987)

DPU

61

6. จ านวนครงทไปพบแพทย ผทมการพบแพทยในรอบ 12 เดอนทผานมา นาจะมโอกาสเปนผปวยในมากกวาผท ไมเคยพบแพทยในชวงเวลาเดยวกน อาจเปนเพราะมสขภาพทออนแอกวา ดงนนจงมโอกาสเปนโรคทรายมากกวาผท ไมเคยไปพบแพทยเลยในชวงเวลาเดยวกน จากการศกษาพบวา กลมตวอยางทมจ านวนครงในการพบแพทยตงแต 1 ครงขนไป ในรอบ 12 เดอนทผานมา มโอกาสเปนผปวยในมากกวากลมตวอยางทไมเคยพบแพทยในชวงเวลาเดยวกน 1.382 เทา แตไมมนยส าคญทางสถตทระดบความเชอมนรอยละ 90 แสดงวา จ านวนครงของการพบแพทยไมมอทธพลตอโอกาสทจะเปนผปวยในของกลมตวอยาง เนองจากการเปนผปวยอาจเกดขนโดยฉบพลน หรออาจมหลายสาเหต และผท มโอกาสเปนผปวยใน อาจมภาวะวตกกงวลหรอโรคเครยดดวย

เมอน าตวแปรบางตวทมคาความเชอมนทางสถตนอยออก จะไดผลการศกษาปจจยทก าหนดโอกาสทกลมตวอยางทไปพบแพทยแลวเปนผปวยใน ในตารางท 4.9 ดงน

ตาราง 4.9 ผลการศกษาปจจยทก าหนดโอกาสทกลมตวอยางทปวยและไปพบแพทยแลวเปนผปวยใน (ปรบปรงใหม)

ตวแปรอสระ S.E Wald Sig. Exp (B) เพศ (dum 38) -0.645 1.956 0.162 0.525 อาย (dum37) -0.808 3.602 0.058* 0.446 สถานภาพการแตงงาน (dum 19) 0.737 2.341 0.126 2.089 สถานทท างาน (dum 22) -1.006 3.244 0.072* 0.366 หมายเหต

*** = มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01

** = มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

* = มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.10

ตารางท 4.9 พบวาผลการศกษาปจจยทก าหนดโอกาสทกลมตวอยางจะเปนผปวยในไมแตกตางจากตารางท 4.8 มากนก นอกจากสถานทท างานทมระดบความเชอมนทางสถตสงขน ทงนอาจมสาเหตมาจากการทกลมตวอยางจะเปนผปวยใน มการคาดการณคอนขางล าบาก และมหลายสาเหตทท าใหเกดโรคนนเอง

จากผลการศกษาในแบบจ าลองโลจตทง 3 แบบจ าลองมประเดนทนาสนใจ ซงสามารถสรปดงน

DPU

62

1. ปจจยทมอทธพลตอแบบจ าลองทงสามแบบจ าลอง เมอพจารณาจากระดบนยส าคญทางสถต คอสถานทท างาน ทงนอาจจะมสาเหตมาจากพนทศกษาคอ มาบตาพด เปนแหลงการผลตของโรงงานอตสาหกรรมขนาดใหญ ท าใหผท ท างานในพนทดงกลาวไดรบผลกระทบมาก

2. อาย เปนปจจยทส าคญรองลงมา แตกเปนเรองทคาดการณได เนองจากผมอายสงยอมมสขภาพออนแอมากกวาผท มอายต ากวา สวนจ านวนครงในการพบแพทยแมจะมระดบนยส าคญทางสถตมากในสองแบบจ าลองแรก ไดแกโอกาสทจะปวย และโอกาสทจะไปพบแพทยของกลมตวอยาง แตจากผลการศกษาพบวา ปจจยนไมมระดบนยส าคญทางสถตตอโอกาสในการเปนผปวยใน

3. ตวแปรอาชพ อาจท าใหผลการศกษามคาคลาดเคลอน เนองจากมกลมตวอยางทประกอบอาชพแมบาน และคาขาย ท าใหการประเมนรายไดตอเดอนหรอชวโมงการท างานอาจคลาดเคลอน

4. ระบบประกนสขภาพของไทย ท าใหราคาคาบรการสขภาพถกก าหนดไวต า ไมเปนไปตามกลไกตลาด (เมอพจารณารวมกบการเพมขนของประชากรในพนท) น าไปสปญหาการใชบรการสาธารณสขไมเพยงพอ (หรออปสงคสวนเกน) ในสถานบรการสาธารณสขใชระบบประกนสขภาพในทสด16 แตการประกนสขภาพสามารถชวยเหลอคนยากจนหรอผมรายไดต าได ในขณะเดยวกนระบบประกนสขภาพของไทยกไมสงผลกระทบตอสถานบรการสาธารณสขของเอกชน

16Arras (1983) ไดตงขอสงเกตวาหลกการการจดสรรบรการทสรางความเสมอภาคมกจะถกมองเปนเรองของสวสดการสงคม ถาระบบบรการสขภาพถกครอบง าดวยกระแสตอตานสวสดการสงคมแลว การจดสรรดวยแนวทางนอาจประสบความส าเรจไดยาก รฐบาลควรทจะอธบายไดวาแผนการประกนสขภาพ เพอทจะบรรลถงความเสมอภาคในเรองการใชจายบรการสขภาพทรฐจะเปนผแบกภาระ

DPU

63

บทท 5

สรปและขอเสนอแนะ

5.1 สรป

มาบตาพดเปนพนทท มประชากรเพมขนอยางรวดเรว อนเปนผลมาจากนโยบายรฐบาลทมงกระจายความเจรญสภมภาค ท าใหมการเพมขนของโรงงานอตสาหกรรม และการเตบโตในภาคเศรษฐกจอนๆ ปจจบนมาบตาพด เปนทอยอาศยของประชากรแฝงหรอผท ยายถนเปนจ านวนมาก ซงสาเหตดงกลาวท าใหประชากรในพนทมาบตาพดไดรบผลกระทบจากมลภาวะ ทงทางน าและทางอากาศ และเปนผลใหรบบรการสาธารณสขไมเพยงพอ นอกเหนอจากปญหาการใชพนทตามผงเมอง ปญหาดานสงแวดลอม และความไมเพยงพอของระบบสาธารณปโภค และสาธารณปการในพนท

การศกษานมวตถประสงคคอ (1) เพอศกษาวาปญหาและเสนอแนะมาตรการในการแกปญหาเกยวกบบรการสาธารณสขในมาบตาพดในปจจบน และ (2) เพอศกษาปจจยทมอทธพลตอโอกาสในการปวย โอกาสในการพบแพทย และโอกาสในการเปนผปวยในของประชากรในมาบตาพด

การวเคราะหขอมลไดใชทงแบบสอบถาม และการทดสอบในแบบจ าลองโลจต แบบสอบถามของงานวจย แบงออกเปน 4 สวนคอ (1) ขอมลเบองตนของผตอบแบบสอบถาม (2) พฤตกรรมดานสาธารณสขของผตอบแบบสอบถาม (3) ปญหาดานการบรการสาธารณสขของผตอบแบบสอบถาม และ (4) ขอเสนอแนะดานการบรการสาธารณสขของผตอบแบบสอบถาม

ขอมลเบองตนของผตอบแบบสอบถามพบวา ผตอบแบบสอบถามมทงหมด 218 คน เปนหญง 149 คนและเปนชาย 69 คน ผตอบแบบสอบถามสวนใหญ จ านวน 50 คนมอายในชวง 35-40 ป เปนผท แตงงานแลวสงทสด คอ 175 คน ท าอาชพคาขาย 83 คน ท างานในแหลงชมชน 112 คน ท างาน 8 ชวโมงตอวนหรอนอยกวาจ านวน 129 คนและท างาน 7 วนตอสปดาห จ านวน 134 คน ผตอบแบบสอบถาม มระดบการศกษาคอนขางต า คอเปนผส าเรจการศกษาในระดบประถมศกษาถง 61 คน ในขณะทส าเรจการศกษาในระดบปรญญาตรหรอมากกวา มจ านวน 35 คนผตอบแบบสอบถามมรายไดสงสด ในชวง 5,001-10,000 บาท จ านวน 77 คน และมรายไดตอครอบครวตอเดอนสงสด ในชวง 14,000-21,000 บาท จ านวน 56 คน ผตอบแบบสอบถามสวนใหญ จะอาศยอยในบานไมวาจะเปนบานของตวเอง (104 คน) หรอบานเชา (70 คน) ผตอบแบบสอบถาม จ านวน 153 คน เปนผอพยพมาจากภมภาคอน ขณะทเปนชาวมาบตาพดโดยก าเนด เพยง 65 คน

DPU

64

จากขอมลพฤตกรรมของผตอบแบบสอบถาม พบวา ในรอบ 12 เดอนทผานมา ผตอบแบบสอบถามเคยมอาการปวย 178 คน มากกวาผท ไมเคยปวย ซงมจ านวน 40 คน และเมอมอาการปวยแลวผตอบแบบสอบถามจะไปพบแพทย จ านวน 117 คน และจะไมไปพบแพทย 61 คน ผตอบแบบสอบถามทมอาการปวยแตไมไปพบแพทย มเหตผลหลกคอสามารถซอยากนเอง (รอยละ 70.5) และรอใหอาการปวยหายเอง และเปนหวงงาน (รอยละ 14.8) ถามการเจบปวย ผตอบแบบสอบถาม มความประสงคทจะไปสถานอนามย และคลนกมากทสด คอ 63 และ 59 คน สาเหตส าคญทผตอบแบบสอบถาม ไปใชบรการสถานบรการสาธารณสขในแตละประเภท พบวา ผตอบแบบสอบถามทเลอกใชคลนกและสถานอนามย จะพจารณาถงการเดนทางสะดวก โรงพยาบาลของรฐ คอคาบรการถก และ โรงพยาบาลเอกชนคอ มบรการดและรวดเรว

ในกรณโรงพยาบาลของรฐผตอบแบบสอบถามจะเลอกไปรกษาพยาบาลทโรงพยาบาลสมเดจพระนางเจาสรกต มากทสด คอ 72 คน รองลงมาคอ โรงพยาบาลมาบตาพด 65 คน และโรงพยาบาลจงหวดระยอง 52 คน ส าหรบเหตผลทผตอบแบบสอบถามสวนใหญ ทเลอกโรงพยาบาลมาบตาพด คอ เดนทางสะดวก และมบตรทอง ผตอบสอบถามทเลอกโรงพยาบาลจงหวดระยองคอ มประกน สวนผท เลอกโรงพยาบาลสมเดจพระนางเจาสรกตคอ บรการด ขณะทโรงพยาบาลสมเดจพระนางเจาสรกตใชเวลาพบแพทยคอนขางต า เมอเปรยบเทยบกบโรงพยาบาลจงหวดระยองและโรงพยาบาลมาบตาพด สวนในกรณรปแบบการจายคารกษาพยาบาล ผตอบแบบสอบถามตอบวา ใชบตรทองมากทสด คอ 72 คน รองลงมาคอ ใชประกนสงคม 57 คน

ผตอบแบบสอบถามเสยคารกษาพยาบาล 30 บาทหรอต ากวาในรอบ 12 เดอนทผานมามรอยละ 46.1 และมากกวา 30 บาท รอยละ 56.9 ในรอบ 12 เดอนทผานมา มผตอบแบบสอบถามทไมเคยไปพบแพทยเลย รอยละ 31.2 ขณะทพบแพทย 5 ครงหรอมากกวามรอยละ 26.1 ผตอบแบบสอบถามเหนวา โรงงานควรชดเชยคาเสยหาย ในกรณทโรงงานกอมลพษ รอยละ 93.1 ขณะทตอบวาไมควรชดใชคาเสยหาย เพยงรอยละ 6.9 เทานน พบวา ผตอบแบบสอบถามเลอกใหโรงงานจายเงนสดแกผไดรบผลกระทบโดยตรง ในกรณทโรงงานกอมลภาวะมากทสด (รอยละ 53.2)

ปญหาการใหบรการสาธารณสขของโรงพยาบาลมาบตาพดทส าคญทสด 3 อนดบแรก ไดแก ระบบการใหบรการยงลาชา แพทยและพยาบาลมไมเพยงพอ และความไมสะดวกสบายในสถานท ปญหาในการใชบรการของคลนก คอ คาใชจายสง คนใชบรการมาก สถานทคบแคบ และไมมแพทยเฉพาะทาง สวนปญหาในการใชบรการของสถานอนามยคอ ผใชบรการมาก บรการชา ขาดแคลนแพทย และเจาหนาท

ขอเสนอแนะทส าคญทสดของโรงพยาบาลมาบตาพด 3 ล าดบแรก ไดแก ปรบปรงระบบการใหบรการใหรวดเรวมากขน ปรบปรงสถานทใหกวางขวางและสะดวกสบายมากขน และเพม

DPU

65

จ านวนแพทยและพยาบาล ขอเสนอแนะการปรบปรงคลนกคอเพมแพทยเฉพาะทาง ปรบปรงการใหบรการ และ ขยายสถานท สวนขอเสนอแนะการปรบปรงสถานอนามย คอ ปรบปรงการใหบรการ เพมแพทยและพยาบาล เพมยาและเครองมอแพทย

การศกษานใชแบบจ าลองโลจต (Logit Model) โดยมการทดสอบ 3 ข นตอน คอ

ขนท 1 โอกาสของกลมตวอยางทจะปวย การศกษานสมมตวากลมตวอยางทเคยปวยในรอบ 12 เดอนทผานมาจะมโอกาสปวยมากกวากลมตวอยางทไมเคยปวยเลยในชวงเวลาเดยวกน

ขนท 2 โอกาสของกลมตวอยางทปวยแลวจะไปพบแพทย การศกษานสมมตวา กลมตวอยางทเคยปวยในรอบ 12 เดอนทผานมาและมความเหนวาจะไปพบแพทยจะมโอกาสไปพบแพทยมากกวากลมตวอยางทมความเหนวาเมอปวยแลวแตจะไมไปพบแพทย ในชวงเวลาเดยวกน

ขนท 3 โอกาสทกลมตวอยางทปวยและไปพบแพทยแลวเปนจะเปนผปวยใน การศกษานสมมตวา กลมตวอยางผตอบแบบสอบถามทไปพบแพทยและเคยเปนผปวยในจะมโอกาสเปนผปวยในมากกวากลมตวอยางทปวยแลวไปพบแพทยแตไมเคยเปนผปวยใน (หรอเปนแคผปวยนอก)

ผลการศกษาในแบบจ าลองโลจตทง 3 แบบจ าลองพบวา ปจจยทมอทธพลตอแบบจ าลองทงสามแบบจ าลอง คอสถานทท างาน ทงนอาจจะมสาเหตมาจากพนทศกษาคอ มาบตาพด เปนแหลงการผลตของโรงงานอตสาหกรรมขนาดใหญ ท าใหผท ท างานในพนทของโรงงานไดรบผลกระทบโดยตรง ขณะทอาย เปนปจจยทส าคญรองลงมา สวนจ านวนครงในการพบแพทยแมจะมระดบนยส าคญทางสถตมากในสองแบบจ าลองแรก แตจากผลการศกษาพบวา ปจจยนไมมระดบนยส าคญทางสถตตอโอกาสในการเปนผปวยใน (ขนท 3) นอกจากนการศกษานยงพบวา ระบบประกนสขภาพของไทย ท าใหราคาคาบรการสขภาพถกก าหนดไวต า ไมเปนไปตามกลไกตลาด ท าใหเกดอปสงคสวนเกนในสถานบรการสาธารณสขของรฐ ขณะทตวแปรดานรายได และอาชพเมอใชทดสอบกบแบบจ าลองแลว จะท าใหผลการศกษามความคลาดเคลอน

DPU

66

5.2.ขอเสนอแนะ

จากผลการวจยสามารถสรปเปนขอเสนอแนะ โดยแบงขอเสนอแนะเปนแผนระยะสน และแผนระยะยาวดงน

-แผนระยะสน มรายละเอยดดงน คอ

1. จากปญหาดานสาธารณสขทส าคญทสด 3 อนดบแรกของโรงพยาบาลมาบตาพด ไดแก ระบบการใหบรการยงลาชา แพทยและพยาบาลมไมเพยงพอ และ ความไมสะดวกสบายในสถานท ซงเกดจากความไมสมดลของความตองการและปรมาณทางดานสาธารณสขเปนหลก ดงนนการลดความรนแรงของปญหาโดยใชวธทางดานอปสงค (Demand Approach) โดยเพมคาใชจายทางดานบรการสาธารณสขอาจไมเหมาะสม เนองจากสาธารณสขเปนสนคาและบรการพนฐาน ซงรฐบาลควรจะใชนโยบายประกนสขภาพตอไป ทงน เพอใหคนทมรายไดต าสามารถเขาถงบรการสาธารณสขไดสะดวก ดงนนวธแกไขปญหาดงกลาว ควรเปนวธทางดานอปทาน (Supply approach) อาท การเพมบคลากรดานสาธารณสขทงแพทยและพยาบาล ปรบปรงสถานทโรงพยาบาลเดม และเพมเครองมอและอปกรณทางการแพทย เปนตน

2. แมวาจะมการกอสรางโรงพยาบาลแหงใหม เพอรองรบความตองการใชทเพมขนเปนจ านวนมาก แตโรงพยาบาลแหงใหมนกอยในเขตมลพษ ท าใหการด าเนนงานอาจไมมประสทธภาพ และจากขอมลในแบบสอบถามพบวา กลมตวอยางเลอกขอเสนอแนะในการสรางโรงพยาบาลแหงใหมนอยมาก นอกจากนประชาชนในมาบตาพดกสามารถใชบรการของโรงพยาบาลจงหวดระยองและโรงพยาบาลสมเดจพระนางเจาสรกตไดอยแลว ดงนนวธการแกปญหาอกวธหนงคอ การเพมสถานอนามย เพราะลงทนไมมาก สามารถสรางในพนทชมชนและเขตทอยอาศยได ท าใหประชาชนสามารถเดนทางมาใชบรการไดสะดวก

3. ควรเปลยนรปแบบการชดเชยในกรณทโรงงานกอมลพษแกชมชน การจายเงนสดใหกบผไดรบผลกระทบโดยตรงอาจเปนวธการทดวธหนง แตอปสรรคของวธนคอ การตรวจสอบผปวย และการค านวณในรปของตวเงน การจดตงกองทนทางการแพทยกเหมาะสมเนองจากปญหาสาธารณสขในพนทมความรนแรงมากขน แตกมอกวธหนงทนาสนใจเชนกนคอ การน าเงนทไดเหลานนมาสรางเปนสวนสาธารณะหรอลานกฬา เพอประโยชนแกประชากรในพนทมาบตาพดทงหมด

4. จากการเพมขนมากของประชากรแฝง ท าใหประชากรดงเดมของมาบตาพดเสยเปรยบ ทงในเรองรายไดทมสดสวนลดลง และการแยงใชบรการสาธารณปโภค โดยเฉพาะบรการสาธารณสข ประชาชนดงเดมเหลานควรไดรบการพจารณาชดเชย ซงอาจเปนในรปของกองทนเพอชาวมาบตาพดดงเดม นอกจากนการทมาบตาพดมพนทมลภาวะมาก รปแบบการชดเชยแก

DPU

67

ขาวมาบตาพดโดยรวมอกวธหนง คอการสรางสวนสาธารณะหรอสนามกฬาเพอสรางประโยชนแกชาวมาบตาพดโดยตรง

-แผนระยะยาว มรายละเอยดดงน คอ

1. การจดท ารปแบบการใชทดนใหม ปจจบนการใชทดนของมาบตาพดยงไมมประสทธภาพ เนองจากมทบซอนการใชทดน ท าใหปญหาการใชทดนมปญหามากขน ทงนอบตเหตจากโรงงานอตสาหกรรมปโตรเคมยงเกดขนในพนทมาบตาพดอยางตอเนอง ขณะทแนวทางการจดการสงแวดลอมเพอรองรบการขยายตวของโรงงานอตสาหกรรมในพนทยงปราศจากความชดเจน ดงนนตองมการออกระเบยบหรอประกาศกระทรวงวาดวยความพรอมรบผดของการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคม ในกรณทการพฒนาอตสาหกรรมปโตรเคมอาจสรางความเสยหายหรออาจกอใหเกดผลกระทบตอคณภาพสงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาต สขภาพและคณภาพชวตของประชาชนและชมชน เพอสนบสนนใหมการด าเนนการอยางรอบคอบและเปนธรรมกบประชาชนทไดรบผลกระทบการปฏรปรปแบบการใชทดนตองชดเจนมากกวาในปจจบน ควบคกบการใชกฎหมายอยางเครงครด: ด สถาบนเพอสงแวดลอมไทย (2552) เพมเตม

2. ท าการประเมนผลกระทบดานสขภาพ HIA (Health Impact Assessment) ควบค

กบท าการประเมนผลกระทบตอสงแวดลอม EIA (Environmental Impact Assessment) ทงน HIA จะเปนเรองเสขภาพเปนหลกโดยมองคกรทเกยวของคอ ส านกงานกองทนสงเสรมสขภาพ (สสส.) ทสามารถน างบประมาณทไดจากภาษเหลาและบหรเขามาชวยเหลอได นอกจากนยงตองพยายามใหประชาชนพนท มการตนตวดานสขภาพโดยมการปองกนมากกวาตองไดรบการรกษาตวอยางเดยว โดยปกตกรมอนามยกจดการประเมนผลในพนทประจ าป แตกรณของพนมาบตาพดควรมการตรวจสอบอยางเขมขนยงขน: ด สรป Lecture เรองมาบตาพด (www.fringer.or.th) ประกอบ

3. สงเสรมใหประชาชนมสวนรวม เพอใหประชาชนมบทบาทและมสวนรวมในการตดสนใจในนโยบายและแผนของโครงการทจะเกดขนในพนท ขณะเดยวกนประชาชนในพนทควรสรางส านกความเปนพลเมองในอนทจะมสวนรวมพฒนาทองถนผานความเปนชมชนทเขมแขงทม อ านาจตอรองภาครฐในการไดมาซงขอมลขาวสารและการมสวนรวมในการตดสนใจของชมชน ทงนองคกรปกครองสวนทองถนประชาสงคมในพนทควรมบทบาทในการเผยแพรขาวสารเชงรกใหประชาชนในพนททราบ

DPU

68

บรรณานกรม

ภาษาไทย

Anonymous. สรป Lecture เรองมาบตาพด .www.fringer.or.th

Anonymous. Maptaphut Watch เหลยวมองมาบตาพด นคมอตสาหกรรม จงหวดระยอง. www.mtp.rmutt.ac.th

Anonymous. เทศบาลเมองมาบตาพด. www.maptaphutcity.go.th การนคมอตสาหกรรมแหงประเทศไทย. นคมอตสาหกรรมมาบตาพด. www.mipie.com

_______________________. ทมาปญหาสงแวดลอมมาบตาพด. http://eraport.leat.go.th

คมสน สรยะ. (2551). แบบจ าลองโลจต: ทฤษฏและการประยกตใชในการวจยทางเศรษฐศาสตร. ศนยวเคราะหเชงปรมาณ. คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม.

ฉตรสมน พฤฒภญโญ. (2553). เศรษฐศาสตรประยกต: งานสขภาพและสาธารณสข. กรงเทพฯ: เจรญดการพมพ.

ดาว มงคลสมยและคณะ. (2546). “ระบบประกนสขภาพ” ในระบบประกนสงคมและคณภาพชวตของคนไทย: ภาพสะทอนการพฒนาเศรษฐกจและสงคม” . เอกสารสมมนาวชาการประจ าป 2546. คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

นลน ศรพวง. สถานการณแกไขปญหามลพษสงแวดลอมทมผลกระบบตอสขภาพในพนทมาบตาพด จงหวดระยอง.www.mtp.rmutt.ac.th

มทนา พรามย และคณะ. (2537). การศกษารปแบบการจดสรรงบประมาณเพอหลกประกนทางสงคม: อดต ปจจบน และอนาคต. สถาบนเพอการวจยและพฒนาแหงประเทศไทย (TDRI).

วกพเดย. เทศบาลเมองมาบตาพด. wikipedia.org/wiki/เทศบาลเมองมาบตาพด.

วโรจน ตงเจรญเสถยร และคณะ. (2549). ความเปนธรรมในระบบสขภาพไทย ประสบการณของผบรการระดบสง กระทรวงสาธารณสข. ส านกวชาการสาธารณสข ส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข. กรงเทพฯ: หจก. โรงพมพเรอนแกวการพมพ.

DPU

69

สถาบนเพอสงแวดลอมไทย. (2552). ธรรมาภบาลสงแวดลอมมาบตาพด: จากปญหาสการพฒนาทยงยน. สถาบนเพอสงแวดลอมไทย.

สมชาย สขสรเสรกล. (2551). เศรษฐศาสตรสขภาพ. กรงเทพฯ: บรษทแอคทฟ พรนจ ากด.

สมาน ตงทองทว. ปญหาสงแวดลอมพนทมาบตาพด.www.tccnature.worldpress.com คณะกรรมการสงแวดลอม หอการคาไทย.

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2553). รายงานการศกษาเบองตนประชากรแฝงในพนทจงหวดระยอง. นนทบร: ศนยการพมพเพชรรง.

_________________________________________________. (2554).การศกษาเบองตน : ศกยภาพในการรองรบอตสาหกรรมของพนทมาบตาพด.นนทบร: ศนยการพมพเพชรรง.

ส านกงานเลขารฐมนตร ประมวลขอมลมตคณะรฐมนตร. เรองปญหามลพษในพนทมาบตาพด

www.cabinet.thaigov.go.th/acrobat/mabtapud_1.pdf

DPU

70

ภาษาองกฤษ

Arras, J. (1983). “The Neoconversative Health Strategy: Vouchers and the Rhetoric of Equity” in Buyer, R and others.In Search of Equity: Health Need and the Heath Care System. New York: Plenum.

Garter, Paul and JefferyHammer (1997). “Strategies for Pricing Publicly Provided Health Services”. Policy Research Working Paper 1762.World Bank. Washington D.C.

Janssen R. (1992). “Time Price and the Demand for GP Service”.Social Science and Medicines. 34 (7), 725-733.

Mongkolsmai , D and others. (1989). Health Insurance for the Poor: The Case of Slum Dwellers in Bangkok. Faculty of Economics, Thammasat University: Bangkok.

Phelps, Charles E.(1992). Health Economics. New York: Harper Collins.

Ringge, Jeanne S. and others.”The Elasticity of Demand for Health Care: A Review of the Literature and Its Application to the Military Health System”. Prepared for the Office of the Secretary of Defense.www.rand.org/content/dam/rand/pubs/.../MR1355.pdf

Rojvanit, A. (1993). Pricing Policy of Public Hospitals. Faculty of Economics. Thammsat University: Bangkok.

Saimwalla, A. (2002). “Implementing Universal Health Insurance”.In Pramualratara et al. Health Insurance System in Thailand. Health System Reserves Institute. P 224-228.

Suksiriserekul, S. (1987).The Demand for Hospital Service in Thailand: A Case Study of Khon Kean Provincial Hospital. M.A. Thesis. Thammasat University: Bangkok.

Supakankunti, Siripen (2001). “Determinants of Demand for Heath Card in Thailand”. NNP Discussion Paper.

DPU

71

ภาคผนวก ก. แบบสอบถาม

DPU

72

แบบสอบถามการศกษาวจย เรอง

การใหบรการและความตองการบรการสาธารณสขในพนทมาบตาพด จงหวดระยอง (ชดโครงการวจยเพอการบรหารจดการชมชนในพนทมาบตาพด จงหวดระยอง)

มหาวทยาลยธรกจบณฑตย ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- สวนท 1: ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม

1. เพศ

1.1 ชาย 1.2 หญง 2. อาย......ป

3. สถานภาพการแตงงาน

3.1 แตงงานแลว 3.2 โสด 3.3 หมาย

3.4 หยาราง 3.5 แยกกนอย

4.อาชพของผใหสมภาษณ......................................................

4. สถานทท างาน

4.1. ในนคมอตสาหกรรม 4.2. โรงงานนอกนคมอตสาหกรรม

4.3. ในแหลงคาขาย 4.4. ในชมชน 4.5. นอกพนทมาบตาพด

5. ระดบการศกษาสงสดของผใหสมภาษณ

5.1. ไมไดเรยนหนงสอ 5.2. ประถมศกษา 3. มธยมตน

5.4. ปวช. 5.5. มธยมปลาย 5.6. ปวส./ อนปรญญา

5.7. ปรญญาตร 5.8. สงกวาปรญญาตร

DPU

73

6. รายไดเฉลยตอเดอนของตนเอง ...................บาทตอเดอน

7. รายไดเฉลยของครอบครว..........................บาทตอเดอน

8. ประเภททอยอาศย

8.1. บานของตวเอง 8.2. บานเชา 8. 3. หองพกของตวเอง

8.4. หองเชา 8. 5. อาศยอยกบผอนโดยรวมจายคาเชา

8.6.อาศยอยกบผอนโดยไมไดรวมจายคาเชา

9. ภมล าเนา

9.1 เกดทมาบตาพด 9.1 ยายมาจากทอน

สวนท 2: พฤตกรรมของผตอบแบบสอบถาม

10. ในรอบ 12 เดอน ทผานมา ทานเคยปวย หรอ เจบไขดวยโรคหรอไม

10.1 เคย 10.2 ไมเคย 11. ในกรณททานเจบปวย ทานจะไปพบแพทยหรอไม

11.1 ไป 11.2 ไมไป 12. เหตผลหลก ส าหรบทานทเจบปวย แตไมไปพบแพทย คอ

12.1 รอใหอาการปวยหายเอง 12.2 สามารถซอยากนเอง

12.3 เปนหวงงาน 12.4 อนๆ (โปรดระบ)…………………………

DPU

74

13. ในกรณทททานจ าเปนตองไปพบแพทย เมออาการเจบปวย ทานจะเลอกไปพบแพทยแหงใดเปนล าดบแรก

13.1 คลนก 13.2 โรงพยาบาลรฐ

13.3. โรงพยาบาลเอกชน 13.4 สถานอนามย

13.5 อนๆ (โปรดระบ)…………….................................................................................

14. สาเหตททานไปรกษาทสถานบรการสาธารสขดงกลาว เนองจาก

14.1 เดนทางสะดวก 14.2 คารกษาพยาบาลถก

14.3 เชอในความสามารถของแพทย 14.4.นายจาง(ถาม) จายคารกษาพยาบาลให

14.5 บรการด และรวดเรว 14.6 มยาและเครองมอแพทยททนสมย

14.7 มประวตผปวย 14.8 อนๆ (โปรดระบ)…………………………….

15. ในกรณททานทมความจ าเปนตองไปรกษาพยาบาลทโรงพยาบาลของรฐ ทานจะไปรกษาตวทแหงใด เปนล าดบแรก

15.1โรงพยาบาลมาบตาพ

15.2.โรงพยาบาลจ.ระยอง

15.3โรงพยาบาลสมเดจพระนางเจาสรกต

เนองจาก............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

16. ในกรณททานเคยไปรกษาการเจบปวย ทโรงพยาบาลของรฐ ทานใชเวลาตงแตเรมกรอกประวตผปวย จนถงเวลาเรมตรวจ โดยเฉลย

16.1 นอยกวา 30 นาท 16.2 31-60 นาท 16.3. 61-90 นาท

16.4 91-120 นาท 16.5 มากกวา 120 นาท

DPU

75

17. ในกรณททานตองไปรกษาการเจบปวยทสถานบรการสาธารณสขของรฐ ทานจะจายคารกษาในรปแบบใด

17.1 ใชประกนสงคม 17.2 ใชบตรทอง 17.3 จายเงนสด

17.4 อนๆ..........................................................................................................(โปรดระบ) 18. ทานเคยรกษาการพยาบาล ในสถานพยาบาล มากกวา 6 ชวโมง (ผปวยใน) หรอไม

18.1 เคย 18.2. ไมเคย

19. ในกรณททานเคยรกษาการพยาบาลในสถานพยาบาลมากกวา 6 ชวโมง ทานใชเวลามากทสด.........วน

20. จากขอ 18 สาเหตการปวย คอ โรค........................................................................................

21. ในกรณททานทเคยเปนผปวยใน ทานคดวามปญหาในการรกษาพยาบาลหรอไม

21.1 เคย 21.2. ไมเคย 22. ส าหรบทานทเคยมปญหา (โปรดระบปญหา) .....................................................................................

23. ในรอบ 12 เดอนทผานมา ทานมคารกษาพยาบาล (คาใชจายในการพบแพทยและคายา) ประมาณ..........................บาท

24. ในรอบ 12 เดอน ทผานมา ทานพบแพทยประมาณ..................ครง

25. ในกรณโรงงานกอมลพษในชมชนของทาน ทานคดวาโรงงานควรจะมการจายคาชดเชย ใหแกชมชนของทานหรอไม

25.1 ควร 25.2 ไมควร

26. ถาทานเหนสมควร ทานคดวาโรงงานตองจายชดเชยใหชมชนของทาน โรงงานควรจายในรปแบบใด

26.1 ใหโรงงานจายเงนสดแกผไดรบผลกระทบโดยตรง

26.2 ใหโรงงานจดตงเปนกองทนรกษาพยาบาล โดยใหชมชนจดการรปแบบบรหารเอง

26.3 เกบภาษโรงงานเพมขน และน าภาษนน มาปรบปรงสถานพยาบาล เครองมอแพทย

DPU

76

26.4 อนๆ (โปรดระบ)………………………………………..………….………………

สวนท 3 ปญหาดานการบรการสาธารณสข

ใหทานเลอกท าเครองหมาย O ททานคดวา เปนปญหาทส าคญ ในกรณททานเคยใชบรการของ

โรงพยาบาลมาบตาพด (ตอบไดมากกวา 1 ขอ)

1. แพทยและพยาบาลมไมเพยงพอ 2. คารกษาพยาบาลยงสง 3. ความไมสะดวกสบายในสถานท (เชน สถานทคบแคบ) 4. อปกรณการแพทยยงขาดแคลน 5. โรงพยาบาลอยไกล 6. ขาดแคลนแพทยเฉพาะทาง 7. เตยงผปวยมนอย 8. ระบบการใหบรการยงลาชา ปญหาอนๆ(โปรดระบ)

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

ปญหาในการใชบรการของคลนก คอ

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

ปญหาในการใชบรการของสถานอนามยคอ

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

DPU

77

สวนท 4 ขอเสนอแนะ

ใหทานเลอกท าเครองหมาย O ททานคดวา เปนขอเสนอแนะส าหรบการปรบปรงการใชบรการของ

โรงพยาบาลมาบตาพด (ตอบไดมากกวา 1 ขอ)

1. เพมจ านวนแพทยและพยาบาล 2. สรางโรงพยาบาลแหงใหม 3. ปรบปรงการระบบการใหบรการใหรวดเรวมากขน 4. ปรบปรงสถานท ใหกวางขวางและสะดวกสบายมากขน 5. เพมเตยงผปวย 6. เพมแพทยเฉพาะทาง 7. ลดคารกษาพยาบาล 8. เพมอปกรณการแพทย ขอเสนอแนะอนๆ (โปรดระบ).....................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

ขอเสนอแนะการปรบปรงคลนกคอ

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

ขอเสนอแนะการปรบปรงสถานอนามย คอ

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

DPU

78

ภาคผนวก ข. ผลการทดสอบแบบจ าลองโลจต

DPU

79

ตารางผนวกท 1 ผลการทดสอบปจจยทก าหนดโอกาสทจะปวยของกลมตวอยาง Block 0: Beginning Block

Classification Tablea,b

Observed

Predicted

bb1

0 1

Percentage

Correct

Step 0 bb1 0 0 40 .0

1 0 178 100.0

Overall Percentage 81.7

a. Constant is included in the model.

b. The cut value is .500

Model Summary

Step -2 Log likelihood

Cox & Snell R

Square

Nagelkerke R

Square

1 183.972a .104 .169

a. Estimation terminated at iteration number 5 because

parameter estimates changed by less than .001.

Variables in the Equation

B S.E. Wald df Sig. Exp(B)

Step 1a dum1 -.375 .454 .680 1 .410 .688

dum37 -1.007 .424 5.627 1 .018 .365

dum39 -.461 .558 .682 1 .409 .631

dum22 -1.023 .487 4.417 1 .036 .359

dum40 .396 .395 1.003 1 .317 1.485

dum33 .654 .471 1.928 1 .165 1.923

dum36 -.576 .420 1.880 1 .170 .562

dum41 1.064 .379 7.881 1 .005 2.899

dum28 .496 .557 .792 1 .373 1.642

Constant 1.382 .621 4.952 1 .026 3.983

DPU

80

ตารางผนวกท 2 ผลการทดสอบปจจยทก าหนดโอกาสทจะปวยของกลมตวอยาง (ปรบปรงใหม) Block 0: Beginning Block

Classification Tablea,b

Observed

Predicted

bb1

0 1

Percentage

Correct

Step 0 bb1 0 0 40 .0

1 0 178 100.0

Overall Percentage 81.7

a. Constant is included in the model.

b. The cut value is .500

Model Summary

Step -2 Log likelihood

Cox & Snell R

Square

Nagelkerke R

Square

1 184.387a .102 .166

a. Estimation terminated at iteration number 5 because

parameter estimates changed by less than .001.

Variables in the Equation

B S.E. Wald df Sig. Exp(B)

Step 1a dum37 -.928 .407 5.194 1 .023 .395

dum22 -1.113 .445 6.252 1 .012 .328

dum26 -1.008 .464 4.721 1 .030 .365

dum36 -.592 .411 2.074 1 .150 .553

dum41 1.077 .378 8.124 1 .004 2.936

Constant 2.113 .469 20.300 1 .000 8.269

a. Variable(s) entered on step 1: dum37, dum22, dum26, dum36, dum41.

DPU

81

ตารางผนวกท 3 ผลการทดสอบปจจยทก าหนดโอกาสทจะปวยแลวไปพบแพทยของกลมตวอยาง

Classification Tablea,b

Observed

Predicted

bb2

0 1

Percentage

Correct

Step 0 bb2 0 0 61 .0

1 0 117 100.0

Overall Percentage 65.7

a. Constant is included in the model.

b. The cut value is .500

Model Summary

Step -2 Log likelihood

Cox & Snell R

Square

Nagelkerke R

Square

1 200.159a .149 .206

a. Estimation terminated at iteration number 4 because

parameter estimates changed by less than .001.

Variables in the Equation

B S.E. Wald df Sig. Exp(B)

Step 1a dum38 -.817 .444 3.387 1 .066 .442

dum37 .569 .373 2.321 1 .128 1.766

dum19 .170 .474 .129 1 .720 1.186

dum28 .571 .467 1.494 1 .222 1.770

dum21 -.578 .380 2.309 1 .129 .561

dum34 -.285 .364 .613 1 .434 .752

dum26 .455 .549 .687 1 .407 1.577

dum49 .488 .375 1.694 1 .193 1.629

dum41 1.074 .385 7.759 1 .005 2.926

dum23 .112 .384 .084 1 .771 1.118

dum35 -.680 .372 3.334 1 .068 .507

DPU

82

Constant .051 .816 .004 1 .950 1.052

a. Variable(s) entered on step 1: dum38, dum37, dum19, dum28, dum21, dum34, dum26, dum49,

dum41, dum23, dum35.

ตารางผนวกท 4 ผลการทดสอบปจจยทก าหนดโอกาสทจะปวยและไปพบแพทยของกลมตวอยาง (ปรบปรงใหม)

Classification Tablea,b

Observed

Predicted

bb2

0 1

Percentage

Correct

Step 0 bb2 0 0 61 .0

1 0 117 100.0

Overall Percentage 65.7

a. Constant is included in the model.

b. The cut value is .500

Model Summary

Step -2 Log likelihood

Cox & Snell R

Square

Nagelkerke R

Square

1 205.015a .125 .173

a. Estimation terminated at iteration number 4 because

parameter estimates changed by less than .001.

Variables in the Equation

B S.E. Wald df Sig. Exp(B)

Step 1a dum38 -.962 .409 5.527 1 .019 .382

dum37 .399 .350 1.297 1 .255 1.490

dum21 -.664 .357 3.469 1 .063 .515

dum41 1.011 .373 7.334 1 .007 2.749

dum35 -.738 .359 4.233 1 .040 .478

Constant 1.080 .502 4.625 1 .032 2.944

a. Variable(s) entered on step 1: dum38, dum37, dum21, dum41, dum35.

DPU

83

ตารางผนวกท 5 ผลการทดสอบปจจยทก าหนดโอกาสทกลมตวอยางทปวยและไปพบแพทยแลวเปนผปวยใน

Classification Tablea,b

Observed

Predicted

bb10

0 1

Percentage

Correct

Step 0 bb10 0 78 0 100.0

1 39 0 .0

Overall Percentage 66.7

a. Constant is included in the model.

b. The cut value is .500

Model Summary

Step -2 Log likelihood

Cox & Snell R

Square

Nagelkerke R

Square

1 137.735a .091 .127

a. Estimation terminated at iteration number 4 because

parameter estimates changed by less than .001.

Variables in the Equation

B S.E. Wald df Sig. Exp(B)

Step 1a dum38 -.668 .464 2.076 1 .150 .513

dum37 -.817 .431 3.595 1 .058 .442

dum19 .750 .483 2.418 1 .120 2.118

dum22 -1.023 .573 3.187 1 .074 .359

dum36 .037 .447 .007 1 .934 1.038

dum41 .323 .538 .361 1 .548 1.382

Constant -.120 .664 .033 1 .856 .887

a. Variable(s) entered on step 1: dum38, dum37, dum19, dum22, dum36, dum41.

DPU

84

ตารางผนวกท 6 ผลการทดสอบปจจยทก าหนดโอกาสทกลมตวอยางทปวยและไปพบแพทยแลวเปนผปวยใน (ปรบปรงใหม)

Classification Tablea,b

Observed

Predicted

bb10

0 1

Percentage

Correct

Step 0 bb10 0 78 0 100.0

1 39 0 .0

Overall Percentage 66.7

a. Constant is included in the model.

b. The cut value is .500

Model Summary

Step -2 Log likelihood

Cox & Snell R

Square

Nagelkerke R

Square

1 138.110a .088 .123

a. Estimation terminated at iteration number 4 because

parameter estimates changed by less than .001.

Variables in the Equation

B S.E. Wald df Sig. Exp(B)

Step 1a dum38 -.645 .461 1.956 1 .162 .525

dum37 -.808 .426 3.602 1 .058 .446

dum19 .737 .481 2.341 1 .126 2.089

dum22 -1.006 .559 3.244 1 .072 .366

Constant .137 .497 .076 1 .783 1.147

a. Variable(s) entered on step 1: dum38, dum37, dum19, dum22.

DPU