Competition Law in Thailand : How It Evolves

วนพธท 25 พฤษภาคม 2554โรงแรม แกรนด มลเลนเนยม สขมวท

โดยรศ. ดร. ศกดา ธนตกล

คณะนตศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

พฒนาการของกฎหมายแขงขนทางการคาในประเทศไทย: มมมองทางวชาการ

1. ความเปนมาของ พ.ร.บ. การแขงขนทางการคา พ.ศ. 25421.1 จดเรมตนและทมา

„ พ.ร.บ. คาก าไรเกนควร พ.ศ. 2480

„ พ.ร.บ. ปองกนการคาก าไรเกนควร (ฉบบท 2) พ.ศ. 2517

„ พ.ร.บ. ก าหนดราคาสนคาและปองกนการผกขาด พ.ศ. 2522ประกาศคณะกรรมการกลางฯ ฉบบท 14 พ.ศ. 2523 ใหธรกจผลตนาแขงเปนธรกจควบคม

„ รฐบาลอานนท ใหตงคณะกรรมการศกษายกรางกฎหมายแขงขนทาง

การคา

„ พ.ร.บ. การแขงขนทางการคา พ.ศ. 2542 (ควบคมตนน า)

„ พ.ร.บ. วาดวยการก าหนดราคาสนคาและบรการ พ.ศ. 2542

(ควบคมปลายน า)

1.2 หลกการและขนตอนการพจารณาการราง พ.ร.บ. การแขงขน

ทางการคา

„ หลกการ : ตองเปนกฎหมายททนสมยและเปนหลกสากล„ นายไพฑรย แกวทอง เสนอเมอ 30 กรกฎาคม 2541

„ เพมเตมมาตรา 30 (การควบคมโครงสราง) ในชนวฒสภา

„ แปรบญญตมาตรา 26 (การควบรวมกจการ) และอานประกอบมาตรา 37

1.3 เปาหมายของ พ.ร.บ. การแขงขนทางการคา พ.ศ. 2542

„ ส านก Chicago มเปาหมายเดยวคอ “Efficiency” (ประสทธภาพ)

ทางเศรษฐศาสตร

„ ส านก Pluralism (Harvard) มหลายเปาหมาย

* เปาหมายทางการเมอง (economic concentration นาไปส political concentration)

* ชวย SMEs ใหเขาสตลาดได

* ประสทธภาพทางเศรษฐศาสตร

* ผบรโภคมทางเลอกเพมขนในแงราคา คณภาพ และบรการ

„ เปาหมายของ พ.ร.บ. การแขงขนทางการคาในบรบทของประเทศไทย

* free and fair competition (ปกปองคมครองกระบวนการแขงขน แตไมปกปองผเขา แขงขน)

* big test : กรณคาปลก (modern trade(s) vs. รานคาปลกรายยอย)

1.4 กฎหมายตนแบบ (Model) ของการยกราง พ.ร.บ. การแขงขน

ทางการคาของไทย : อะไรคอเหตผล (Rationale)

„ เกาหลใต„ ไตหวน

2. แนวคดเรองกฎหมายแขงขนทางการคา (กฎหมายปองกนการผกขาด) กบเศรษฐศาสตร2.1 โครงสรางตลาดในระบบเศรษฐกจ

„ ตลาดแขงขนสมบรณ ตลาดผกขาด

2.2 ท าไมรฐตองเขาแทรกแซง„ กลไกตลาดลมเหลว (market failure)

2.3 ผลเสยของการผกขาดก. การถายทอดความมงคงทางเศรษฐกจ (wealth transfer)

ข. การสญเสยสวสดการของสงคม (welfare deadweight loss)

ค. การขาดการพฒนาดานเทคโนโลย (no technological progress)

2.4 แนวทางการแทรกแซงตลาด (Structure ‟ Conduct - Performance)ก. นโยบายของรฐ

ข. นโยบายของรฐ กฎหมาย

* ควบคมราคาสนคาและบรการ

* การปองกนการผกขาดและการแขงขน

* การคาระหวางประเทศ

* ภาษ

* การใหการอดหนน (subsidy)

ค. กฏหมายจะแทรกแซงโครงสรางตลาดและพฤตกรรมของผประกอบการ

ในตลาด

3. พฤตกรรมการแขงขนทางธรกจของผประกอบการท พ.ร.บ. การแขงขนทางการคาหามกระท า

3.1 พฤตกรรมการจ ากดการแขงขนในแนวนอน (Horizontal Restraint)

1. การรวมกนก าหนดราคาสนคาหรอปรมาณการผลตสนคา

(hardcore cartel)

2. การแบงพนทท าธรกจ (market division)

3. การรวมกนปฏเสธไมท าธรกจดวย (group boycott)

4. การควบรวมหรอซอกจการ (merger and acquisition)

3.2 พฤตกรรมการจ ากดการแขงขนในแนวดง (Vertical Restraint หรอ

Unilateral Restraint)

1. การผกขาดหรอพยายามผกขาด (monopolization, attempt to monopolize)

หรอการใชอ านาจเหนอตลาดโดยมชอบ (abuse of dominant position)

2. การก าหนดราคาขายตอ (resale price maintenance)

3. การแบงพนทท าธรกจ (market division)

4. การขายควบ (tying arrangement)

5. การหามมใหท าธรกจกบคนอน (exclusive dealing)

6. การตงราคาทแตกตางกน (price discriminatory practice)

7. การควบรวมหรอซอกจการในแนวดง (vertical merger

and acquisition)

4. องคกรบงคบใช พ.ร.บ. การแขงขนทางการคา

คณะกรรมการการแขงขนทางการคา

ส านกสงเสรมการแขงขนทางการคากรมการคาภายใน

4.1 คณะกรรมการการแขงขนทางการคา* รฐมนตรพาณชย เปนประธานคณะกรรมการ* ex officio (กรรมการโดยตาแหนง)

ปลดกระทรวงพาณชย – รองประธานกรรมการปลดกระทรวงการคลง – กรรมการ

* กรรมการผทรงคณวฒ (8 – 12 คน) โดยกงหนงมาจากภาคเอกชน* อธบดกรมการคาภายใน เปนกรรมการและเลขานการ

4.2 คณะอนกรรมการเชยวชาญเฉพาะเรอง (4-6 คน)ใหผแทนกรมการคาภายใน เปนอนกรรมการและเลขานการ

4.3 คณะอนกรรมการสอบสวน (คณะหนงหรอหลายคณะ)* ผมความรและประสบการณทางคดอาญาหนงคน* ผทรงคณวฒ ไมเกน 4 คน

ใหผแทนกรมการคาภายใน เปนอนกรรมการและเลขานการ

4.4 ส านกสงเสรมการแขงขนทางการคา กรมการคาภายในขาราชการของกรมการคาภายใน กระทรวงพาณชย (ประมาณ 40 คน) (แยกตามกลมสนคา - คลายประเทศเยอรมน)

5. ประสบการณและววฒนาการตอไปในอนาคต

ประสบการณ „ ปกตเมอเทยบกบประเทศก าลงพฒนาอนๆ

„ เทยบกบประเทศอนโดนเซย 60 คดตดสนแลว

„ เทยบกบประเทศเกาหลใต (1981) (2000) (2009)

ววฒนาการในอนาคต รางแกไขพ.ร.บ. การแขงขนทางการคา (3 ราง)

5.1 ขอบเขตการบงคบใช„ รฐวสาหกจทประกอบธรกจแขงขนโดยตรงกบภาคเอกชน

5.2 องคกรบงคบใชกฎหมาย ตองเปนอสระมากขน

มงบประมาณเปนของตนเอง „ ประธานคณะกรรมการ

„ กรรมการประจ าท างานเตมเวลา

กรรมการท างานไมเตมเวลา

„ ลดจ านวนกรรมการจากภาคเอกชน

„ เพมเตมใหมกรรมการจากองคกรพฒนาเอกชนเกยวกบการคมครอง

ผบรโภค ?

5.3 โทษอาญาใหเปลยนเปนโทษปกครอง

ยกเวนมาตรา 27 (1)-(3) (hardcore cartel)

5.4 แกไขเพมเตมใหม การลดหยอนผอนโทษ (Leniency Program)

5.5 เพมงบประมาณ

เพมก าลงเจาหนาทของส านกสงเสรมการแขงขนทางการคา

5.6 มคณะกรรมการกลาง (Super Committee) ซงบงคบใช พ.ร.บ. การแขงขนทางการคา พ.ร.บ. วาดวยการก าหนดราคาสนคาและบรการ และพ.ร.บ. คาปลกคาสง

(ถาผานสภานตบญญตในอนาคต)

Assoc. Prof. Dr. Sakda Thanitcul

Tel : 02 218 2017 ext. 211, 410

Fax : 02 218 2018

Email : t.sak.da@hotmail.com

Webpage : www.law.chula.ac.th