1

Chương V

CHIẾU SÁNG VÀ THÔNG GIÓ

2

5.1. THOÂNG GIOÙ TRONG COÂNG NGHIEÄP

5.1.1. Muïc ñích cuûa thoâng gioù1. Thoâng gioù choáng noùng: Toå chöùc trao ñoåi khí giöõa beân trong vaø beân

ngoaøi nhaø ñöa khoâng khí maùt, khoâ raùo vaøo nhaø, ñaåy khoâng khí noùng aåm ra ngoaøi nhaø, taïo ñieàu kieän vi khí haäu toái öu laø moät yeâu caàu caàn thieát ñoái vôùi nhaø ôû cuõng nhö xí nghieäp saûn xuaát coâng nghieäp

2. Thoâng gioù khöû buïi hôi ñoäc: ÔÛ nhöõng nguoàn toûa buïi hoaëc hôi khí coù haïi

caàn boá trí heä thoáùng huùt khoâng khí bò oâ nhieãm ñeå thaûi ra ngoaøi tröôùc khi thaûi coù theå caàn phaûi loïc hoaëc khöû heát caùc chaát ñoäc haïi trong khoâng khí ñeå traùnh oâ nhieãm khí quyeån ñoàng thôøi cuõng toå chöùc trao ñoåi khoâng khí ñöa khoâng khí saïch töø beân ngoaøi vaøo ñeå buø laïi choã khoâng khí ñaõ bò thaûi ñi.

3

5.1.2. CÁC HÌNH THỨC THÔNG GIÓ

1. Thoâng gioù töï nhieân: Laø tröôøng hôïp thoâng gioù maø söï löu thoâng khoâng khí töø beân ngoaøi vaøo nhaø vaø töø trong nhaø thoaùt ra thöïc hieän ñöôïc nhôø vaøo nhöõng yeáu toá töï nhieân nhö nhieät thöøa vaø gioù.

Thoâng gioù töï nhieân coù toå chöùc laø boá trí hôïp lyù caùc cöûa gioù vaøo vaø gioù ra, cuõng nhö baèng caùch caáu taïo caùc cöûa coù laù chôùp kheùp môû ñöôïc ñeå laøm laù höôùng doøng vaø thay ñoåi dieän tích cöûa ta coù theå khoáng cheáù ñöôïc chieàu höôùng vaø löu löôïng trao ñoåi khí theo yù muoán, sao cho luoàng khoâng khí thoåi ñi khaép nôi trong vuøng laøm vieäc cuûa xöôûng.

Thoâng gioù töï nhieân voâ toå chöùc: laø tröôøng hôïp khi khoâng khí xuyeân qua caùc cöûa ñeå ngoû hoaëc caùc khe nöùt, keõ hôû treân töôøng, traàn cöûa luøa vaøo nhaø vôùi löu löôïng vaø chieàu höôùng khoâng theå khoáng cheá ñöôïc .

4

5.1.2. CÁC HÌNH THỨC THÔNG GIÓ

2. Thoâng gioù nhaân taïo: laø tröôøng hôïp söû duïng quaït maùy ñeå laøm khoâng khí vaän chuyeån töø choå naøy ñeán choå khaùc.

Baèng maùy quaït vaø ñöôøng oáng, ngöôøi ta coù theå laáy khoâng khí saïch ngoaøi trôøi thoåi vaøo trong nhaø hoaëc huùt khoâng khí baån noùng ñoäc haïi töø trong nhaø ra ngoaøi.

Tröôøng hôïp ñaàu ta coù heä thoáng thoâng gioù nhaân taïo thoåi vaøo, coøn tröôøng hôïp sau laø heä thoáng thoâng gioù nhaân taïo huùt ra.Tuøy theo ñieàu kieän cuï theå maø trong moät coâng trình coù theå boá trí caû heä thoáng thoåi laãn heä thoáng huùt gioù hoaëc chæ boá trí moät trong hai heä thoáng ñoù.Theo phaïm vi taùc duïng cuûa caùc heä thoáng thoâng gioù, ngöôøi ta coù theå phaân chia thaønh thoâng gioù chung vaø thoâng gioù cuïc boä.

3. Thoâng gioù chung: laø heä thoáng thoâng gioù thoåi vaøo hoaëc huùt ra coù phaïm vi taùc duïng trong toaøn boä khoâng gian cuûa phaân xöôûng.

5

5.1.2. CÁC HÌNH THỨC THÔNG GIÓ

4. Heä thoáng thoâng gioù cuïc boä: laø heä thoáng thoâng gioù coù phaïm vi taùc duïng trong töøng vuøng heïp rieâng bieät cuûa phaân xöôûng.

Heä thoáng thoâng gioù cuïc boä cuõng coù theå laø heä thoáng thoåi cuïc boä hoaëc heä thoáng huùt ra cuïc boä.

* Heä thoáng thoåi cuïc boä: Thöôøng duøng nhaát laø hoa sen khoâng khí,

heä thoáng hoa sen khoâng khí ñöôïc laép ñaët ôû nhöõng choã laøm vieäc rieâng bieät trong caùc xöôûng noùng nhö ñuùc, reøn,...ñeå laøm maùt cho coâng nhaân laøm vieäc ôû caùc cöûa loø, baõi ñuùc hôïp kim,...

6

Heä thoâng huùt cuïc boä: Duøng ñeå huùt caùc chaát ñoäc haïi ngay taïi nguoàn

saûn sinh ra chuùng vaø thaûi ra ngoaøi khoâng cho lan toûa ra caùc vuøng chung quanh trong phaân xöôûng. Ñaây laø bieän phaùp thoâng gioù tích cöïc vaø trieät ñeå nhaát ñeå khöû ñoäc haïi.

Tuøy theo daïng ñoäc haïi caàn huùt maø heä thoáng huùt cuïc boä coù theå phaân chia thaønh heä thoáng huùt nhieät, heä thoáng huùt khí hôi coù haïi vaø heä thoáng huùt

Heä thoáng huùt töï nhieân (huùt khí noùng) thöôøng ñöôïc boá trí beân treân caùc nguoàn nhieät nhö beå loø reøn, cöûa loø nung, maùng roùt kim loaïi loûngHeä thoáng huùt hôi vaø khí coù haïi thöôøng ñöôïc söû duïng nhieàu trong caùc quaù trình saûn xuaát vaø söû duïng lieân quan ñeán hoùa chaát, ñieån hình cho heä thoáng huùt cuïc boä loaïi naøy laø tuû hoùa nghieäm.c. Thoâng gioù döï phoøng söï coá: trong nhöõng xöôûng saûn xuaát maø quaù trình coâng ngheä lieân quan nhieàu ñeán chaát ñoâïc chaát deã chaùy deã noå coù khaû naêng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng khi ñoù ngöôøi ta boá trí heä thoáng thoâng gioù döï phoøng söï coá.

7

5.2. LAØM SAÏCH KHÍ THAÛI TRONG COÂNG NGHIEÄP

+ Phöông phaùp ngöng tuï: chæ aùp duïng khi aùp suaát hôi rieâng phaàn trong hoãn hôïp khí cao, nhö khi caàn thoâng caùc thieát bò, thoâng van an toaøn. Tröôùc khi thaûi hôi khí ñoù ra ngoaøi caàn cho ñi qua thieát bò ngöng tuï ñeå laøm laïnh. Phöông phaùp naøy khoâng kinh teá neân ít ñöôïc söû duïng.+ Phöông phaùp ñoát chaùy coù xuùc taùc: ñeå taïo thaønh CO2 vaø H2O coù theå ñoát chaùy taát caû caùc chaát höõu cô, tröø khí thaûi cuûa nhaø maùy toång hôïp höõu cô, cheá bieán daàu moû,...

8

Hình 5. 1 Thông gió tự nhiên bằng Hình 5.2 Thông gió tự nhiên nhiệt thừa bằng gió

9

Hình 5.3 Sơ đồ mở hướng cửa khi không có gió

a) Thời gian nóng trong nămb) Thời gian lạnh trong năm

Hình 5.4 Sơ đồ mở hướng cửa khi có gió thổi vào mặt bên

a) Thời gian nóng trong nămb) Thời gian lạnh trong năm

10

Hình 5.5 Sơ đồ thông gió của phân xưởng nhà kề sát nhaua) Thời gian nóng trong năm

b) Thời gian lạnh trong năm

11

Hình 5.6 Sơ đồ thiết bị thông gió cơ khí chunga) Hệ thống thổi vào. b) Hệ thống hút ra.

1. Miệng thổi ; 2. ống dẫn khí 3. bộ phận sấy ; 4. quạt máy; 5. cửa lấy gió; 6. miệng hút

12

Hình 5.7. Hệ thống thông gió chung trong phân xưởng sản xuất

13

5.3 CHIEÁU SAÙNG TRONG SAÛN XUAÁT

5.3.1. Moät soá khaùi nieäm veà aùnh saùng, ñôn vò ño aùnh saùng vaø sinh lyù maét:

AÙnh saùng thaáy ñöôïc laø nhöõng böùc xaï photon coù böôùc soùng trong khoaûng töø 380 m ñeán 760 m öùng vôùi caùc daûi maøu tím, lam, xanh, luïc, vaøng, da cam, hoàng, ñoû,...

Moät böùc xaï ñieän töø coù böôùc soùng xaùc ñònh trong mieàn thaáy ñöôïc, khi taùc duïng vaøo maét ngöôøi seõ taïo moät caûm giaùc maøu saéc xaùc ñònh. Phoå cuûa mieàn böùc xaï thaáy ñöôïc (aùnh saùng ban ngaøy) goàm:Böùc xaï maøu tím: = 380 450 mBöùc xaï maøu chaøm: = 450 480 mBöùc xaï maøu lam: = 480 510 mBöùc xaï maøu luïc: = 510 550 mBöùc xaï maøu vaøng: = 550 585 mBöùc xaï maøu da cam: = 585 620 mBöùc xaï maøu ñoû: = 620 760 m

14

a. Quang thoâng (): Đeå ñaùnh giaù khaû naêng phaùt saùng cuûa vaät, ngöôøi

ta duøng ñaïi löôïng quang thoâng. Quang thoâng laø phaàn coâng suaát böùc xaï coù khaû naêng gaây ra caûm giaùc saùng cho thò giaùc cuûa con ngöôøi. Neáu goïi coâng suaát böùc xaï aùnh saùng ñôn saéc cuûa vaät laø F, thì quang thoâng do chuøm tia ñôn saéc ñoù gaây ra laø: = C. F. VTrong ñoù: V - ñoä saùng toû töông ñoái cuûa aùnh saùng ñôn saéc

C: haèng soá phuï thuoäc vaøo ñôn vò ño, neân quang thoâng ñöôïc ño baèng lumen (lm), coâng suaát böùc xaï F ño baèng Watt thì haèng soá C = 638.

15

b. Cöôøng ñoä saùng (I) Quang thoâng cuûa moät nguoàn saùng noùi

chung phaân boá khoâng ñeàu theo cùc phöông ño do ñoù ñeå ñaëc tröng cho khaû naêng phaùt saùng theo caùc phöông khaùc nhau cuûa nguoàn ngöôøi ta duøng ñaïi löôïng cöôøng ñoä saùng.

Cöôøng ñoä saùng theo phöông n laø maät ñoä quang thoâng böùc xaï phaân boá theo phöông n ñoù.

Cöôøng ñoä saùng In laø tæ soá giöõa löôïng quang thoâng böùc xaï d treân vi phaân goùc khoái d theo phöông n :

Ñôn vò ño cöôøng ñoä saùng laø candela (cd)

16

c. Ñoä roïi (E) Laø ñaïi löôïng ñeå ñaùnh giaù ñoä saùng cuûa moät beà maët ñöôïc

chieáu saùng.Ñoä roïi taïi moät ñieåm M laø maät ñoä quang thoâng cuûa luoàng aùnh saùng taïi ñieåm ñoù. Ñoä roïi EM taïi ñieåm M laø tæ soá giöõa löôïng quang thoâng chieáu ñeán d treân vi phaân dieän tích ds ñöôïc chieáu saùng taïi ñieåm ñoù.

Khi chieáu saùng baèng nguoàn ñieåm ñoä roïi E treân beà maët ñöôïc roïi tæ leä nghòch vôùi bình phöông khoaûng caùch töø nguoàn tôùi maët ñöôïc roïi.

Ñôn vò ño doä roïi laø lux(lx). Lux laø ñoä roïi gaây ra do luoàng saùng coù quang thoâng laø1 lumen chieáu saùng ñeàu treân dieän tích 1 m2.

d. Ñoâï choùi (B): Ñoä choùi nhìn theo phöông n laø tyû soá giöõa cöôøng ñoä phaùt ra theo phöông naøo ñoù treân dieän tích hình chieáu maët chieáu saùng xuoáng phöông thaúng goùc vôùi phöông n. Ñôn vò ño ñoä choùi laø nit (nt). Nit laø ñoä choùi saùng cuûa moät nguoàn saùng dieän tích 1 m2 coù cöôøng ñoä 1 cd khi ta nhìn thaúng goùc vôùi noù. Hoaëc ño ñoä choùi baèng Stib: 1 Stib = 10 4 nit.

17

cosdS

dIB n

n

18

5.3.2. Quan heä giöõa chieáu saùng vaø söï nhìn cuûa maét:

1. Thò giaùc ban ngaøy:Thò giaùc ban ngaøy lieân heä vôùi söï kích thích cuûa teá baøo höõu saéc. Khi ñoä roïi E ñuû lôùn, vôùi E 10 lux (aùnh saùng ban ngaøy) thì teá baøo höõu saéc cho caûm giaùc maøu saéc vaø phaân bieät chi tieát cuûa vaät quan saùt. Nhö vaäy ñoä roïi E 10 lux thì thò giaùc ban ngaøy laøm vieäc.

2. Thò giaùc hoaøng hoân:Thò giaùc hoaøng hoân lieân heä vôùi söï kích thích teá baøo voâ saéc, khi ñoä roïi E 0,01 lux (aùnh saùng hoaøng hoân) thì teá baøo voâ saéc laøm vieäc.Thoâng thöôøng hai thò giaùc ñoàng thôøi taùc duïng vôùi möùc ñoâï khaùc nhau, nhöng E 0,01 lux thì chæ coù teá baøo voâ saéc laøm vieäc . Khi E = 0,01 lux 10 lux thì caû hai teá baøo cuøng laøm vieäc.

19

3. Quaù trình thích nghi:Quùa trình thích nghi laø quaù trình ñeå cho thò giaùc hoaøng hoân hoaït ñoäng. Khi chuyeån töø ñoä roïi lôùn qua ñoä roïi nhoû, teá baøo voâ saéc khoâng theå ñaït ngay ñoä hoaït ñoäng cöïc ñaïi maø caàn coù thôøi gian quen daàn, thích nghi vaø ngöôïc laïi töø tröôøng nhìn toái sang tröôøng nhìn saùng maét cuõng caàn moät thôøi gian ñoù goïi chung laø thôøi gian thích nghi.

4. Toác ñoä phaân giaûi cuûa maét:Quaù trình nhaän bieát moät vaät cuûa maét khoâng xaûy ra ngay laäp töùc maø phaûi qua moät thôøi gian naøo ñoù. Thôøi gian naøy caøng nhoû thì toác ñoä phaân giaûi cuûa maét caøng lôùn. Toác ñoä phaân giaûi phuï thuoäc vaøo ñoä choùi , vaø ñoä roïi saùng treân vaät quan saùt. Toác ñoä phaân giaûi taêng nhanh töø ñoä roïi baèng 0 ñeán 1200 lux sau ñoù taêng khoâng ñaùng keå.

20

Hình 5.9 Khaû naêng phaân giaûi cuûa maét

21

5. Khaû naêng phaân giaûi cuûa maét:Ngöôøi ta ñaùnh giaù khaû naêng phaân giaûi

cuûa maét baèng goùc nhìn toái thieåu ng maø maét coù theå nhìn thaáy ñöôïc vaät.

Maét coù khaû naêng phaân giaûi trung bình nghóa laø coù khaû naêng nhaän bieát ñöôïc

hai vaät nhoû nhaát döôùi goùc nhìn ng = 1’

trong ñieàu kieän chieáu saùng toát.

22

5.3.3. Ñoä töông phaûn giöõa vaät quan saùt vaø neànTæ leä ñoä choùi giöõa vaät quan saùt vaø neàn chæ möùc ñoä khaùc nhau veà cöôøng ñoä saùng giöõa vaät quan saùt vaø neàn cuûa noù. Trong chöøng möïc nhaát ñònh thì söï khaùc nhau caøng lôùn, nhìn vaät quan saùt caøng roõ. Tæ leä naøy bieåu thò baèng heä soá K goïi laø heä soá töông phaûn baèng:

• Trong ñoù : Bn - Ñoä choùi neàn, Bv - Ñoä choùi cuûa vaät

Nghòch ñaûo cuûa Kmin goïi laø ñoä nhaïy töông phaûn Smax ñaëc tröng cho ñoä nhaïy cuûa maét khi quan saùt:

• Ñoäï nhaïy töông phaûn phuï thuoäc vaøo maét vaø vôùi möùc ñoä khaù lôùn, phuï thuoäc vaøo ñoä choùi cuûa neàn.

nn

nv

B

B

B

BBK

min

minmax

11

nBBK

S

23

5.4. CAÙC DAÏNG CHIEÁU SAÙNG 5.4.1. Chieáu saùng töï nhieân:

Maët trôøi laø nguoàn böùc xaï voâ taän ñoái vôùi traùi ñaát chuùng ta.

Tia saùng maët trôøi xuyeân qua khí quyeån moät phaàn bò khí quyeån taûn xaï

vaø haáp thuï, moät phaàn truyeàn thaúng tôùi maët ñaát. Böùc xaï tröïc tieáp laø nhöõng tia truyeàn thaúng xuoáng maët ñaát taïo neân ñoä roïi tröïc xaï Etx. Trong voøm trôøi thöôøng xuyeân coù nhöõng haït lô löûng trong khí quyeån laøm khuyeách taùn vaø taûn xaï aùnh saùng maët trôøi taïo neân nguoàn saùng khuyeách taùn vôùi ñoä roïi Ekt. Ngoaøi ra coù söï phaûn xaï cuûa maët ñaát vaø caùc beà maët chung quanh ta coù ñoä roïi do phaûn xaï Er. Nhö vaäy ôû moät nôi quang ñaõng vaø moät ñieåm baát kyø naøo ngoaøi nhaø ñoä roïi seõ laø:

» Eng = Etx + Ekt + Er%100 HSCSTNem

ng

M

E

E 100

. ngMM

EeE

24

Ñoä roïi E ng thay ñoåi thöôøng xuyeân theo töøng giôø, töøng ngaøy, töøng thaùng, töøng naêm vaø theo töøng vò trí ñòa lyù töøng vuøng, theo thôøi tieát, khí haäu, vì theá aùnh saùng trong phoøng cuõng thay ñoåi theo. Ñeå tieän cho tính toaùn chieáu saùng töï nhieân ngöôøi ta laáy ñaïi löôïng khoâng phaûi laø ñoä roïi hay ñoä choùi treân maët phaúng lao ñoäng maø laø moät ñaïi löôïng qui öôùc laø heä soá chieáu saùng töï nhieân vieát taét laø HSCSTN.

25

Hình 5.10. Sơ đồ chiếu sáng tự nhiên

26

5.4.2. Chieáu saùng nhaân taïo (chieáu saùng ñeøn ñieän): Cho ñeán nay, nguoàn saùng ñieän chuû yeáu vaãn

duøng ñeøn huyønh quang. Hieäu suaát phaùt quang laø chæ tieâu kinh teá quan troïng nhaát cho caùc loaïi ñeøn.

Ta coù coâng suaát tính hieäu suaát phaùt quang:

Trong ñoù: - Quang thoâng ñeøn phaùt ra. W – coâng suaát ñieän tieâu thuï

w

lm

W

27

Các loại đeøn huyønh quang

Laø nguoàn saùng nhôø phoùng ñieän trong chaát khí. Ñeøn huyønh quang coâng suaát döïa treân hieäu öùng

quang ñieän. Ñeøn huyønh quang coù nhieàu loaïi nhö:- Đeøn thuûy ngaân aùp suaát thaáp, aùp suaát cao.- Đeøn huyønh quang aùp suaát thaáp, ñeøn huyønh

quang aùp suaát cao,- Đeøn huyønh quang caûi tieán vaø caùc ñeøn phoùng

ñieän khaùc. Trong ñoù thöôøng duøng vaø quan troïng nhaát laø ñeøn

thuûy ngaân sieâu cao aùp, noù coù aùnh saùng gaàn gioáng nhö aùnh saùng ban ngaøy, duøng ñeå laøm ñeøn chieáu saùng nôi coâng coäng vaø ñeøn huyønh quang aùp suaát thaáp duøng trong saûn xuaát vaø ñôøi soáng haøng ngaøy cuûa chuùng ta.

28

3. Thieát bò chieáu saùng: Thieát bò chieáu saùng coù nhöõng nhieäm vuï sau :Phaân boá aùnh saùng phuø hôïp vôùi muïc ñích chieáu saùng .Baûo veä cho maét trong khi laøm vieäc khoâng bò quaù choùi do ñoä choùi quaù cao cuûa nguoàn saùng.Baûo veä nguoàn saùng traùnh va chaïm, bò gioù, möa, buïi…Ñeå coá ñònh vaø ñöa ñieän vaøo nguoàn saùng.Chao, chuïp ñeøn coù theå thay ñoåi quang phoå cuûa ñeøn khi caàn thieát.Thieát bò chieáu saùng coù nhieàu loaïi, hình daïng vaø coâng duïng khaùc nhau, tuøy theo nhieäm vuï maø moãi loaïi trang bò moät hay nhieàu boä phaän sau:Boä phaän phaûn xaï ñeå phaûn chieáu caùc luoàng saùng cuûa ñeøn phaùt ra vaøo nhöõng höôùng nhaát ñònh laøm taêng hieäu quaû chieáu saùng cuûa ñeøn. Boä phaän khuyeách taùn coù nhieäm vuï laøm giaûm ñoä choùi cuûa nguoàn saùng, bieán aùnh saùng tröïc tieáp cuûa ñeøn thaønh aùnh saùng khuyeách taùn coù cöôøng ñoâï nhoû hôn ñeå haïn cheá khaû naêng gaây loùa cuûa ñeøn. Boä phaän khuùc xaï nhaèm phaân boá laïi aùnh saùng cuûa ñeøn, boä phaän che toái ngaên aùnh saùng ñeå maét khoâng bò loùa…

29

5.4.3. Phaân loaïi ñeøn (goàm nhieàu nguoàn chieáu saùng vaø duïng cuï chieáu saùng)

A. Theo ñaëc tröng phaân boá aùnh saùng cuûa ñeøn: Coù boán loaïi:

1. Phaân boá aùnh saùng tröïc tieáp, hôn 90% quang thoâng roïi tröïc tieáp xuoáng maët laøm vieäc.

2. Chieáu saùng baùn tröïc tieáp, coù khoaûng 60 ñeán 90 % aùnh saùng tröïc tieáp roïi xuoáng maët laøm vieäc

3. Phaân boá aùnh saùng hoãn hôïp, khoaûng 40 ñeán 60 % aùnh saùng tröïc tieáp roïi xuoáng maët laøm vieäc.

4. Phaân boá aùnh saùng giaùn tieáp, hôn 90% quang thoâng höôùng leân treân, hoaøn caûnh aùnh saùng taïo neân trong phoøng do söï phaûn xaï cuûa beà maët giôùi haïn.

30

B. Theo kieåu daùng caáu taïo duïng cuï chieáu saùng :

coù theå chia laøm 5 loaïi1. Ñeøn hôû, chuïp deøn coù mieäng hôû2.Ñeøn kín, chuïp ñeøn laø moät quaû caàu

troøn baèng thuûy tinh xuyeân saùng3. Ñeøn choáâng aåm, vaät lieäu vaø caáu taïo

ñaûm baûo choáng ñöôïc aåm öôùt4. Ñeøn choáng buïi5. Ñeøn choáng chaùy noå, ñaûm baûo khoâng

xuaát hieän tia löûa ñieän, neáu coù noå chæ xaûy ra trong noäi boä ñeøn, hoaëc khoâng xaûy ra chaùy noå, loaïi naøy thöôøng ñöïôïc söû duïng trong caùc moû khai thaùc than, nôi deã xaûy ra chaùy noå,…

31

C. Theo muïc ñích chieáu saùng: Coù hai loaïi chieáu saùng: chieáu saùng chung vaø chieáu saùng cuïc boä

1. Ñeøn chieáu saùng trong nhaøÑeøn chieáu saùng trong nhaø coù hai loaïi thoâng duïng laø ñeøn nung saùng vaø ñeøn huyønh quang.

- Ñeøn nung saùngCoù ba loaïi :ñeøn thoâng duïng, ñeøn choáng noå, ñeøn söû duïng trong moâi tröôøng ñaëc bieät (aåm öôùt, nhieàu buïi, moâi tröôøng hoùa hoïc hoïat tính).

- Ñeøn huyønh quang:Hieän nay ñeøn huyyønh quang raát ña daïng töø hình

daùng ñeán coâng suaát tieâu thuï. Duïng cuï chieáu saùng raát thöïc duïng ñeán loaïi duøng trong trang trí.

2. Ñeøn chieáu saùng ngoaøi nhaø:Yeâu caàu cô baûn ñoái vôùi ñeøn chieáu saùng ngoaøi nhaø laø quang thoâng phaân boá roäng vaø töông ñoái xa vì chieàu cao ñaët ñeøn lôùn. Caáu taïo ñaûm baûo choáng ñöôïc möa gioù, nöôùc khoâng loït vaøo ñeøn, caùch ñieän an toaøn cao.

32

Hình 3.32 Thiết bị chiếu sáng ánh sáng tán xạ

Hình 5.11. Thiết bị chiếu sáng đối với đèn huỳnh quanga) Loại ánh sáng trực tiếpb) và c) Loại bán trực tiếp.d) Loại ánh sáng tán xạ.

33

5.5. THIEÁT KEÁ CHIEÁU SAÙNG ÑIEÄN Coù 3 phöông thöùc cô baûn:1. Phöông thöùc chieáu saùng chung:

Trong toaøn boä phoøng coù moät heä thoáng chieáu saùng töø treân xuoáng gaây ra moät ñoä choùi khoâng gian nhaát ñònh treân toaøn boä maët phaúng lao ñoäng.

2. Phöông thöùc chieáu saùng cuïc boä:Chia khoâng gian lôùn cuûa phoøng ra nhieàu khoâng gian nhoû, moãi khoâng gian nhoû cuûa phoøng coù moät cheá ñoä chieáu saùng khaùc nhau.

3. Phöông thöùc chieáu saùng hoãn hôïp: laø phöông thöùc chieáu saùng chung ñöôïc boå sung theâm nhöõng ñeøn caàn thieát ñeå ñaûm baûo ñoä roïi lôùn taïi nhöõng choã laøm vieäc cuûa con ngöôøi.

34

5.6. TÍNH TOAÙN CHIEÁU SAÙNG ÑIEÄNPhöông phaùp coâng suaát ñôn vò laø phöông

phaùp tính döïa vaøo tính chaát lao ñoäng vaø caùc thoâng soá cuûa ñeøn ñeå chieáu saùng, xaùc ñònh coâng suaát caàn thieát cho moät ñôn vò dieän tích 1 m2 cuûa gian nhaø

Trong ñoù: E- Ñoä roïi nhoû nhaát theo tieâu chuaån nhaø

nöôùc.K- Heä soá döï tröõ cuûa ñeøn phuï thuoäc vaøo

ñaëc ñieåm cuûa gian phoøng (nhieàu hay ít buïi),

K= 1,5 1,7.

EKZ

m

wW

2

35

- Hieäu suaát phaùt quang cuûa ñeøn , lm/w - Heä soá chieáu saùng höõu ích cuûa ñeøn, phuï thuoäc vaøo loaïi ñeøn ñeå chieáu saùng.

Töø coâng suaát ñôn vò w, tính ñöôïc coâng suaát caû phoøng PPhöông phaùp heä soá söû duïng ñöôïc duøng ñeå tính toaùn chieáu saùng chung.

Phöông phaùp chieáu saùng ñieåm:Khi khoaûng caùch boá trí ñeøn quaù lôùn, hoaëc khi chieáu saùng ngoaøi nhaø… khoâng theå tính chieáu saùng theo phöông phaùp heä soá söû duïng quang thoâng maø phaûi tính baèng phöông phaùp ñieåm. Phöông phaùp ñieåm coøn aùp duïng ñeå tính ñoä roïi taïi moät ñieåm baát kyø treân maët laøm vieäc phöùc taïp, coù theå laø naèm ngang, phaúng, thaúng ñöùng hoaëc nghieâng.

m

tb

E

Ez

Laø tyû soá ñoä roïi trung bình vaø ñoä roïi nhoû nhaát, Z= 1 1,25