Chuong 1 _ Trai Dat Va Cach Bieu Thi
-
Upload
talibantis -
Category
Documents
-
view
14 -
download
3
description
Transcript of Chuong 1 _ Trai Dat Va Cach Bieu Thi
-
TRC A
(GEODESY)
GV: o Hu S
Khoa Xy dng
-
GV: o Hu S
Khoa Xy dng
Chng 1:
TRI T V CCH BIU TH
MT T
-
NI DUNG CHNG 1
Hnh dng - kch thc tri t v cch biu th
mt t
Cc h ta - cao
Khi nim v bn
Phn mnh v nh s hiu bn
-
1.1 HNH DNG V KCH THC
TRI T 1.1.1 Hnh dng
B mt tri t c din tch S 510,2 triu km2. Trong
: i dng chim 71%
Lc a chim 29%
L mt g gh, li lm; ch cao nht +8882m (nh
Hymalaya), ch thp nht -11032m (h Marian Thi
Bnh Dng, gn Philippines)
u th k 20 (Listinger c), a ra khi nim
mt Geoid v dng mt ny biu th b mt tri t
Mt Geoid : l mt nc bin trung bnh yn tnh, ko
di xuyn sut qua cc lc a hi o to thnh mt mt
cong khp kn (Mt Geoid cn c gi l mt thy
chun lc a, hay mt nc gc tri t)
-
Hnh nh tri t chp t v tinh
-
Mt Geoid c dng lm mt quy chiu ca h thng
cao
Mt Geoid c c tnh:
+ Mt Geoid khng phi l mt ton hc
+ Ti mi im trn mt Geoid u vung gc vi
phng ca ng dy di ti im .
-
1.1.2 Kch thc.
Do mt Geoid khng phi l mt ton hc, nn khi
tnh ton - biu din kch thc Tri t chng ta phi
dng b mt khc gn trng vi Geoid v phi l mt
ton hc, l mt Ellipsoid tri t (Gi tt l
Ellipsoid), cn tho mn:
- Tm Ellipsoid trng vi tm Geoid
- Mt phng xch o Ellipsoid trng vi mt phng
xch o Geoid
- Th tch Ellipsoid tri t = th tch Geoid
- Tng bnh phng chnh cao t mt Ellipsoid ti
mt Geoid l nh nht ([h2] =min)
-
c im ca Ellipsoid:
- Ellipsoid l mt mt biu din c bng phng
trnh ton hc v hu ht mi tnh ton Trc a thc
hin trn mt ny (gi l Mt quy chiu)
- Ti mi im, b mt Ellipsoid lun vung gc vi
phng php tuyn.
-
c trng cho Ellipsoid
+ Bn trc ln (bn knh ln): a
+ Bn trc nh (bn knh nh): b
+ dt a
ba
2 2 2
2 2 2
Ph.trnh:
1.X Y Z
a a b
Geoid
Ellipsoid
O
b a
-
Tc gi
(Ellipsoid)
Quc
gia
Nm Bn trc ln a (m)
Bn trc nh b (m)
dt
Delambre Php 1800 6.375.653 6.356.564 1:334,0
Everest Anh 1830 6.377.276 6.356.075 1:300,8
Bessel c 1841 6.377.397 6.356.079 1:299,2
Clark Anh 1980 6.378.249 6.356.515 1:293,5
Krasovski Nga 1940 6.378.388 6.356.863 1:298,3
WGS84 M 1984 6.378.137 6.356.752,3 1:298,257
Mt s Ellipsoid tri t
-
1.2.1 Khi nim
Trong trc a,
tin cho vic thit k
k thut, ngi ta
tm cch biu din b
mt tri t ln mt
phng. Phng php
ny cho php chng
ta thu nh b mt tri
t vi chnh xc
cn thit.
1.2 CCH BIU TH MT T
-
V b mt tri t l b mt t nhin v cng phc
tp, v vy biu din ln mt phng ta phi chiu b
mt tri t ln mt Ellipsoid hoc mt cu ri thu nh
mt cu tri t theo t l mong mun. Bng php chiu
xuyn tm ngi ta tip tc chiu hnh cu tri t ln
mt tr, mt nn, theo cc phng php khc nhau.
Sau ct mt tr, mt nn, theo mt ng sinh c
chn trc v tri ra mt phng.
Phng php chiu ny lm cho b mt qu t b
bin dng. S bin dng ph thuc vo im chiu v cc
im trn mt t cng nh phng php chiu.
-
1.2.2 nh v cc im trn mt t
V tr khng gian cc im trn mt t c xc nh
bng 2 yu t:
1. To a l (, ) hoc to vung gc phng (x, y) trn mt quy chiu Ellipsoid
2. cao ca im so vi mt Geoid
xc nh v tr cc im A,B,C trong khng gian ta
chiu chng xung mt Geoid theo phng dy di ta
c cc im a, b, c.
-
Trong trng hp biu din b mt tri t trong mt
phm vi khng ln, vi yu cu chnh xc khng cao
chng ta coi b mt tri t c chiu trc tip ln mt
phng
B
A
C
c
b
a
P
-
1.3 H TO A L Trong ton hc cng nh trong trc a, xc nh to
ca mt im, chng ta cn xc nh quan h gia im
vi mt h trc c chn lm gc.
P
P1
O M
M
Q Q1
-
xc nh to a l ca mt im trn b mt
tri t, Gi s phng php tuyn trng vi phng dy
di v mt Geoid trng vi mt Ellipsoid trn xoay ca
tri t.
Cc yu t c chn lm gc trong h to a l
nh sau:
- Tm O ca tri t c chn lm gc to
- Hai mt phng gc l mt phng kinh tuyn gc v mt
phng xch o
T hnh v:
- P, P1: l cc Bc v cc Nam ca tri t
- PP1: trc xoay ca tri t
- Q, Q1: l cc Ty v cc ng ca tri t
- G (Greenwich): V tr i thin vn Greenwich ngoi
Lun n
-
hiu r h to a l, chng ta c mt s khi
nim sau:
- Mt phng kinh tuyn l mt phng i qua trc xoay PP1
ca tri t
- Mt phng v tuyn l mt phng vung gc vi trc xoay
PP1
- ng kinh tuyn l giao tuyn ca mt phng kinh tuyn
vi mt cu tri t
- ng v tuyn l giao tuyn ca mt phng v tuyn vi
mt cu tri t
- Mt phng kinh tuyn gc l mt phng kinh tuyn i qua
G (Mt phng kinh tuyn gc chia tri t ra lm hai na
ng bn cu v Nam bn cu)
- Mt phng xch o l mt phng v tuyn i qua tm O
ca tri t
-
To a l ca im M(M ,M)
M (v ): l gc hp bi mt phng xch o v ng
dy di qua M
M (kinh ): l gc hp bi mt phng kinh tuyn gc v
mt phng kinh tuyn i qua im M
Trn xch o =0, trn kinh tuyn gc =0
Thng quy c:
M t xch o ln gi l v Bc (00 900)
M t xch o xung gi l gi l v Nam (00 900)
M t kinh tuyn gc G sang ng gi l kinh ng (00
1800)
M t kinh tuyn gc G sang Ty gi l kinh Ty (00
1800)
-
1.4 H TO VUNG GC KHNG GIAN
OXYZ (H T. A TM)
-
H ta vung gc khng gian: l h thng gm
im gc to v 3 trc to X, Y, Z xc nh
trong khng gian Euclide 3 chiu: h quy chiu ny
c s dng trong o c v tinh v nhng bi ton
trc a ton cu.
-
1.5 H TO VUNG GC PHNG Trong trc a h to vung gc phng ngc vi h
to vung gc cc; trc X theo phng ng, trc
Y theo phng ngang
Qua nhiu thi k khc nhau th c nhng h to cng
khc nhau (ngay c Vit nam cng nh th gii)
y
x
O
-
th hin mt khu vc trn b mt tri t ln mt
phng ngi ta phi s dng cc php bn . Thng qua
cc php chiu bn nh ngha cc h ta vung gc trc a
Cc li chiu bn thng dng:
- Hnh tr ngang,
- Hnh tr ng,
- Hnh nn,
- Phng v,
-
1.5.1 Php chiu Gauss, H to vung gc phng
Gauss Kruger
Php chiu ny s dng Ellipsoid Krasovski vi cc
thng s
a= 6.378.245 m , b= 6.356.863 m, = 1/298,3
Php chiu Gauss l php chiu hnh tr ngang ng gc.
Trong php chiu ny tri t c chia thnh 60 mi
chiu 60 v c nh s tng ng t 1 60 bt u t
kinh tuyn gc Greenwich (00) sang ng vng qua Ty
ri tr v knh tuyn gc.
-
Mi mi chiu c gii hn bi kinh tuyn ty - bn
tri v kinh tuyn ng - bn phi (2 kinh tuyn bin). V
kinh tuyn gia ca mi chiu c gi l kinh tuyn
trc, i xng vi 2 kinh tuyn bin.
T=60(n-1), G=6
0.n-30, P=60 .n
Vi n l s th t ca mi chiu
-
GP'
O
P
Sau khi chia ra tng mi chiu v xc nh kinh tuyn
trc ca mi mi chng ta cho qu cu tri t tip xc
vi mt trong ca mt hnh tr ngang theo ng kinh
tuyn trc.
Ly tm chiu O l tm tri t ln lt chiu cc mi ln
mt tr tng mi mt, sau va xoay va tnh tin hnh
cu n mi s 2 tng ng vi on chn cung trn xch
o
-
v tip tc cho n ht
Sau ct mt tr theo hai ng sinh KK ri tri ra mt
phng ta c nh hnh sau
kmR
L 84,666180
6..0
0
x
y
K
K'
-
c im ca mi mi chiu:
- Bo ton v gc
- Xch o c chiu thnh ng thng v lm trc Y
- Kinh tuyn trc (gia) c chiu thnh on thng v
chn lm trc X; X Y
- Kinh tuyn trc khng b bin dng sau khi chiu
- Cc kinh tuyn v v tuyn khc b thay i sau khi chiu
- Cng xa kinh tuyn trc bin dng cng ln
to Y lun dng ngi ta di kinh tuyn trc v
pha Ty 500km, X dng di X v Nam 10000km
Vit Nam h to Gauss c thnh lp nm 1972
gi l h to HN72, chn Ellipsoid quy chiu Kraxosky
gc t ti i thin vn Punkv (Lin X c) truyn to
ti Vit Nam thng qua h to quc gia Trung Quc.
-
1.5.2 Php chiu v h to vung gc phng UTM
(Universal Transverse Mercator)
500 km
x
xch ao
cat tuyen
kinh tuyen truc
y
-
Php chiu UTM s dng Ellipsoid WGS 84
Thng s Ellipsoid WGS 84
Bn trc ln a = 6.378.137 m
Bn trc nh b = 6.356.752,3 m
dt cc = 1 / 298,257
Php chiu UTM cng l php chiu hnh tr ngang
ng gc nhng mt tr khng tip xc vi mt Ellipsoid
ti kinh tuyn trc m ct mt Ellipsoid ti 2 ct tuyn
cch kinh tuyn trc 180km
-
c im ca mi mi chiu.
- Bo ton v gc (ng dng)
- Xch o thnh ng thng ngang kinh tuyn trc
- Hai ct tuyn h s bin dng m = 1 (khng bin dng)
- Kinh tuyn trc m = 0,9996
Vng trong ct tuyn m < 1 (bin dng m)
Vng ngoi ct tuyn m > 1 (bin dng dng)
K t ngy 12/08/2000 Vit Nam s dng thng nht
trn phm vi ton quc h to vung gc UTM gi l
VN2000, chn Ellipsoid quy chiu WGS 84, im gc to
l im gc ca li GPS cp 0 ti H Ni.
-
1.5.3 H ta c lp (t do)
Y
X
O
-
1.6 H CAO Mt Geoid c chn lm mt quy chiu cho cao.
cao ca mt im l khong cch tnh theo phng
dy di t im ti mt Geoid
A
B
H
H
g g
A
B
Mat thuy chuan gia nh
Geoid (mat thuy chuan goc)
Ellipsoid trai at
-
- Nu mt chun gc (l mt Geoid), ta c cao tuyt i
- Nu mt thy chun l mt gi nh ta c cao gi nh
- Khong cch t mt im ti mt Ellipsoid theo phng php
tuyn gi l cao trc a
- Hiu s cao gia 2 im (chnh cao) l khong cch theo
phng dy di gia 2 mt thy chun i qua 2 im .
Trong trc a khng o c cao trc tip m ch o
c chnh cao gia cc im.
Trc 1975, Bc Vit Nam mt thy chun gc c chn i
qua trm Nghim triu Hn du Sn Hi Phng.
Nam Vit Nam chn mt thy chun gc Mi Nai H Tin
Sau 1975, Vit Nam mt thy chun gc c chn i qua
trm Nghim triu Hn du Sn Hi Phng
HH.Dau = HM.Nai + 0,167 m
T 2001, thng nht trn lnh th VN ch s dng cao HD
-
CC H TA C TI VIT NAM
Thi Php thuc: Ellipsoid Clark (Anh), im gc ti H
ni, php chiu Bonne v h thng im to ph trm
ng dng; lm c s cho lp bn 1/100.000 v
1/200.000 khu vc ng Dng.
Min Nam VN t 1954-1975: h Indian 54 vi Ellipsoid
Everest (Anh), im gc ti n , php chiu UTM v
h thng im to ph trm Nam Vit Nam, h cao
Mi Nai, H Tin;
Min Bc t 1959 bt u xy dng h thng li Trc a
v h quy chiu v kt thc nm 1972 => h HN-72 vi
Ellipsoid Krasovski , im gc ti Punkovo chuyn v VN
ti i thin vn Lng HN (thng qua im Ng Lnh
Trung Quc), php chiu Gauss- Kruger, h cao Hn
du, Hi phng
-
Quan h gia cao Hn du v cao Mi nai
HH = HM + 0,167 m
T 1992-1994: nh v li Ellipsoid Krasovski ph hp
Vit Nam.
T 1996-2000: Xy dng h VN-2000 vI Ellipsoid
WGS-84 c nh v ph hp vi lnh th Vit nam,
im gc to N00 t ti Vin nghin cu a
chnh, ng Hong Quc Vit, H ni; php chiu
UTM, h cao Hn du - Hi phng.
H Quy chiu WGS 84
-
1.7 KHI NIM BN .
1.7.1 nh ngha bn Bn l hnh v thu nh trn giy cc hnh chiu bng
ca nhng phn b mt tri t, c k n s bin dng
do nh hng ca cong tri t, theo mt quy lut ton
hc no .
Bn l biu hin thu nh ca b mt tri t ln mt phng theo mt quy lut ton hc xc nh, th hin bng
cc k hiu quy c c bit; trn trng thi, s phn
b v mi quan h gia cc hin tng t nhin, kinh t,
vn ha, x hi c chn lc v khi qut ha ph hp
vi mc ch s dng c th ca bn
-
1.7.2 Phn loi bn :
a. Phn loi theo mc ch: Ph thng, chuyn ngnh
b. Phn loi theo ni dung
* Bn a l chung: Bn a hnh, Bn a hnh
khi qut, Bn Khi qut.
* Bn a l chuyn (gi tt l bn chuyn ):
Cng nghip, Nng nghip, Du lch, a cht, Thy vn,
Kh hu, Th nhng, Thc vt, ng vt
c. Phn loi theo t l
Bn t l ln, trung bnh, nh
d. Phn loi theo phm vi din tch
Ton cu, i dng, lc a, chu lc, quc gia, tnh,
huyn, x
-
1.7.3 T l bn a) nh ngha:
T l bn l t s gia chiu di ca mt on thng
trn bn vi chiu di nm ngang tng ng ca n
ngoi thc a (thc t).
T l bn k hiu 1:M hoc
T l bn l mt phn s c t s l n v, cn mu
s thng l nhng s trn trm, trn nghn,..
b) Phn loi bn a hnh theo t l
- T l ln:
- T l trung bnh:
- T l nh:
;5000
1;
2000
1;
1000
1;
500
1
;000.50
1;
000.25
1;
000.10
1
1.000.000
1;
500.000
1;
250.000
1;
100.000
1
tt
bd
SM
1 S
-
c. chnh xc (sai s) ca t l bn
t = 0,1xM (mm)
M: Mu s t l bn
t: sai s c bn quy ra thc t
1.7.4 Thc t l c gi tr chiu di on thng ngoi thc a tng
ng biu din trn bn mt t l no c nhanh
chng v d dng, ngi ta dng thc t l:
C hai loi thc t l:
+ Thc t l thng
+ Thc t l xin (cho chnh xc cao hn)
-
1.7.5 Biu din a vt trn bn . - K hiu theo t l
- K hiu phi t l
- K hiu na t l
- K hiu ch gii
1.7.6 Biu din a hnh trn bn . - Phi cnh, t bng (t s dng)
- Ghi cao v ng bnh (phng php ph bin)
1.7.7 Bn s. D liu c lu tr di dng file v hin th trn cc
thit b in t.
u im:
chnh xc, lu tr, cp nht x l thng tin, tt hn
hn so vi bn giy
-
1.8 CHIA MNH V NH S HIU BN .
Bn a hnh ni ring cng nh cc loi bn khc
c biu din nhiu loi t l khc nhau.
Mc ch ca chia mnh v nh s hiu tin cho qun
l v s dng bn .
S hiu bn cn gi l danh php bn (hay
phin hiu bn ).
Trn th gii v Vit nam tng tn ti nhiu kiu t
danh php bn khc nhau.
Lu : mi loi bn c cc quy nh v t l v cch
chia mnh nh s hiu khc nhau
-
Di y trnh by cch chia mnh v phin hiu
(danh php) bn a hnh theo kiu hin nay ang
c s dng Vit Nam
T bn a hnh c bn c t l 1:1.000.000, trn
c s t bn ny tin hnh chia mnh v nh s hiu
cho cc t bn t l ln hn (theo s chia mnh
trang tip sau)
T bn t l 1:1.000.000 c hnh thnh theo
php chiu hnh nn, c dng hnh thang (l giao ca
hng v ct) nh sau:
- Theo v tuyn t xch o v hai cc Bc, Nam ta
chia ra cc di 40 v t tn bng cc ch ci Latin:
A,B,C, . . . (b ch ci I v O)
- Theo kinh tuyn chia tri t ra cc mi 60 (nh
vy c 60 mi) v nh s t 1 60.
-
nh s th t t Ty sang ng (bt u t kinh tuyn
1800)
Mi s 1 nm gia kinh tuyn 1800 v 1740T
Mi s 2 nm gia kinh tuyn 1740T v 1680T
Nu kinh tuyn nh s lin tc t 0 3600, th mi 1? mi 2?
Ch : Mi bn khc mi chiu. S th t mi chiu
c nh s bt u t kinh tuyn gc Greenwich (00)
v ng sang Ty. Cn mi bn c nh s t
kinh tuyn 1800 v Ty sang ng. Nh vy s hiu
mi chiu v s th t ct ca t bn 1:1.000.000 lch
nhau 30 n v.
V d: = 1050 ng, tc mi chiu th 18 ct ca t bn 1:1.000.000 l 18 + 30 = 48.
-
1.8.1. Phin hiu bn a hnh t l 1:1.000.000
giao nhau gia hng v ct ni trn s c biu din
thnh 1 t bn t l 1:1.000.000
Tn ca t bn ny ghp t k hiu Hng s hiu
Ct
S chia mnh sau th hin cch chia mnh v nh s
hiu cc t bn t l khc nhau.
-
3 x 3 = 9
c, d
1, 2
3, 4
a, b
A, B
C, D
3, 4
1, 2
C, D
A, B
25.000
10.000
1
III, IV
I, II
2 x 2 = 4
2 x 2 = 4
1
1.000
5.000
2.000
1
1
2 x 2 = 4
2 x 2 = 4
50.000
250.000
500.000
1.000.000
1
1
1
2 x 2 = 4
1
2 x 2 = 4
1
8 x 12 = 96
100.000
1
241, 242,. . .256
1, 2 , . . . 16
13, 14, 15, 16
1, 2 , 3, 4
.
.
.
4 x 4 = 16
500
1
g, h, k
.
.
.
a, b, c
.
.
.
85, 86, . . . 96
1, 2 , . . . 12
.
.
.
16 x 16 = 256
-
1.8.2 Phin hiu bn a hnh t l 1:500.000
T mnh bn 1:1.000.000 c chia ra thnh 2x2 = 4
mnh bn t l 1:500.000, v ghi k hiu A, B, C, D
theo nguyn tc t tri qua phi t trn xung di.
Tn: ghp t tn t c s chia ra n k hiu
BA
C D
F-48
(1:1.000.000)
F-48-D
(1:500.000)
-
1.8.3 Phin hiu bn a hnh t l 1:250.000
T mnh bn 1:500.000 chia ra thnh 2x2 = 4 mnh
bn t l 1:250.000 v nh s 1, 2, 3, 4 theo nguyn
tc t tri qua phi t trn xung di.
F-48-D
(1:500.000)
3
1
F-48-D-4
(1:250.000)
4
2
-
1.8.4 Phin hiu mnh bn t l 1:100.000
T mnh bn t l 1:1.000.000 chia ra thnh 8x12 =
96 mnh bn t l 1:100.000, v nh s t 1, 2, ,
95, 96 theo nguyn tc t tri qua phi t trn xung di
F-48-96
(1:100.000)
F-48
(1:1.000.000)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
13 24
969785
-
1.8.5 Phin hiu mnh bn t l 1:50.000
T mnh bn 1:100.000 chia ra thnh 2x2 = 4 mnh
bn t l 1:50.000 v nh s 1, 2, 3, 4
F-48-96-D
(1:50.000)D
B
F-48-96
(1:100.000)
C
A
-
1.8.6 Phin hiu mnh bn t l 1:25.000
T mnh bn t l 1:50.000 chia ra thnh 2x2 = 4
mnh bn t l 1:25.000 v nh k hiu a, b, c, d
F-48-96-D
(1:50.000)
c
a
d
b
F-48-96-D-d
(1:25.000)
-
1.8.7 Phin hiu mnh bn t l 1:10.000
T mnh bn 1:25.000 c chia ra thnh 2x2 = 4
mnh bn t l 1:10.000 v nh s 1, 2, 3, 4
F-48-96-D-d-4 (1:10.000)
F-48-96-D-d (1:25.000)
3
1
4
2
-
1.8.8 Phin hiu mnh bn t l 1:5.000
T mnh bn t l 1:100.000 c chia ra thnh
16x16 = 256 mnh bn t l 1:5.000 v nh s t 1,
2, , 255, 256
32
122
17
1 43
F-48-96
(1:100.000)
65 87 109 11
F-48-96(256)
(1:5.000)
13 14 15 16
256255241
240
-
1.8.9 Phin hiu mnh bn t l 1:2.000
T mnh bn t l 1:5.000 c chia ra thnh 3x3 = 9
mnh bn t l 1:2.000 v nh k hiu a, b, c, d, e, f,
g, h, k
F-48-96(256-k)
(1:2.000)
F-48-96(256)
(1:5.000)
g
a
d
h
e
b
k
c
f
-
1.8.10 Phin hiu mnh bn t l 1:1.000
T mnh bn t l 1:2.000 c chia ra thnh 2x2 = 4
mnh bn t l 1:1.000 v nh s I, II, III, IV
F-48-96(256-k-IV)
(1:1.000)
F-48-96(256-k)
(1:2.000)
III
I
IV
II
-
1.8.11 Phin hiu mnh bn a hnh t l 1:500
T mnh bn t l 1:2.000 c chia ra thnh 4x4 =
16 mnh bn t l 1:500 v nh s 1, 2, , 15, 16
F-48-96(256-k)
(1:2.000)
9
1
12
4
F-48-96(256-k-16)
(1:500)
2 3
8765
10 11
13 14 15 16
-
Cch chia mnh v nh s hiu theo quc t
(SV tm c trong cc ti liu)