Sadettin TÜMEN

BEDAVABedava yaşıyoruz, bedava; Hava bedava, bulut bedava; Dere tepe bedava; Yağmur çamur bedava; Otomobillerin dışı, Sinemaların kapısı, Camekanlar bedava; Peynir ekmek değil ama Acı su bedava; Kelle fiyatına hürriyet, Esirlik bedava; Bedava yaşıyoruz, bedava..!

Ana hizmet bedava olup, yan hizmetler parayla satılabilirmi?

PEKİ BU KURAL YIKILIRMI?

Chris Anderson dünyaca ünlü teknoloji kültürü dergisi Wired’ın genel yayın yönetmeni.

‘BEDAVA’ birçok anlama gelebilir ve bu anlam yıllar boyunca değişmiştir. Kuşku uyandırır ama onun kadar ilgi çeken başka bir şey yoktur. Hiçbir zaman göründüğü kadar basit değildir ama en doğal alım satım işlemi odur. Eğer şuanda ‘bedava’ çevresinde bir ekonomi inşa ediliyorsa onun ne olduğunu ve nasıl işlendiğini anlamaya başlamamız gerekir.

BEDAVA

YAŞANTIMIZDA BEDAVA?

• video

BEDAVA’NIN DOĞUŞUKing Gillette mantarlı şişe kapağı satıcısıydı. Şişe kapağı şirketindeki patronu ona tek bir öğüt veriyordu: İnsanların kullanabileceği ve sonra atacağı bir şeyler icat et.Bir gün artık bilenemeyecek duruma gelmiş düz bir tıraş makinesiyle tıraş olurken Gillette’in aklına bir şey geldi. Bıçak, ince bir metal şeritten yapılabilirmiydi? Bıçak köreldiği zaman onarmak yerine atılabilirdi. Birkaç yıl süren metalurji deneylerinden sonra atılabilir bıçaklı güvenli tıraş makinası doğmuştu.

Ürünün tanınması ilk başlarda sorun oldu.20 yıl boyunca gillette denenmedik yol bırakmamıştı. En sonunda büyük bir indirimle orduya milyonlarca tıraş bıçağı sattı, böylece askerlerin askerlik sırasında edindikleri alışkanlıkları sivil yaşantıda sürdürmeleri ümit ediliyordu. Bankalara, yeni hesap açan müşterilerine dönük “shave and save” (tıraş ol ve tasarruf yap). Wrigley sakızdan kahve, çay, baharat ve şekerleme paketlerine kadar her çeşit ürünün yanında yer aldı. Tek kullanımlık tıraş bıçağına birkez alışan, yaşam boyu tüketici oluşuyordu.

Birkaç yıl sonra bu iş modeli, birçok sektörün temeline oturdu: Cep telefonu dağıt, aylık tarife sat; video oyun konsolunu ucuza ver ve pahalı oyun sat; bürolara şık kahve makineleri koy pahalı kahve sat.

ZAMANLA BİRLİKTE GELEN DEĞİŞİM

Anderson’a göre internette bugün pek çok şeye para ödemiyor olmamızın sebebi de bilgiyasar parçaları, sunucuları, iletişim, bilgi depolama maliyetlerinin büyük bir hızla düşmeye devam etmesi.

Moore Yasası

Herhangi bir elektronik hesaplama cihazının, işlem gücü ve hızı her 18 ayda bir, ikiye katlanırken, fiyatları da %50

ucuzlamaktadır.

Google, son verilere göre siber nüfus olarak Microsoft ağını solladı. ComScore veri analiz firmasının sağladığı verilere göre; Google ve web siteleri YouTube (video), Orkut (sosyal ağ) ve Gmail (elektronik posta) 1,009 milyar ziyaretçiyle Microsoft (905 milyon), sosyal ağ Facebook (713 milyon) ve Yahoo!'nun (689 milyon) önünde yer alarak rakiplerine uzakara fark attı.

Google, üçüncü çeyrekte karının geçen yıl aynı çeyreğe göre yüzde 26 artarak 2,73 milyar dolar olduğunu açıkladı.

Google, ComScore'a göre küresel olarak oldukça önde: Şirket Mayıs ayında bir milyar eşsiz ziyaretçiye erişti, Facebook'un ziyaretçi sayısı ise 713.6 milyon.

Bedavanın üzerine kurulu farklı İş modellerine örnek !

Atom Ekonomisi-Bit EkonomisiAtomlardan oluşan fiziksel dünya dijitalleşerek bit,

bayt ve megabaytlara dönüşürken bütün kurallar baştan yazılıyor.

Atom Ekonomisi 20.yy ekonomisiydi. Atom Ekonomisinde bedava olan herhangi birşey, başka birşeyle karşılanmalıdır.Atom ekonomisi enflasyonisttir.

Ama bit ekonomisinde para denklemden çıkarılmıştır ve bedava gerçek anlamda bedava olabilir. Bit ekonomisi deflasyonisttir.

21. Yüzyıl Bedavası

Yeni bedava biçimi bir hile, paranın bir cepten diğerine aktarıldığı bir tuzak değil. Tersine o gücünü, mal ve hizmet maliyetlerini sıfıra yakın düşüren olağanüstü yeni bir yetenekten alıyor. Geçen yüzyılın ‘bedavası’ güçlü bir pazarlama yöntemiyken bu yüzyılın ‘bedavası’ tümüyle yeni bir ekonomik model.

Bu yeni bedava biçimi bit ekonomisini temel almış durumda. Yazılım olan herhangi birşeyin kaçınılmaz olarak hem maliyet hem de fiyat açısından bedava olması, dijital çağın birinci niteliğidir.

Bedava Ekonomi Örnekleri

• Çinde bazı doktorlar maaşlarını, hastaları iyileştiği zaman alabiliyor. Eğer hastalanırsanız bu onların suçu ve o ay ödeme yapmak zorunda değilsiniz. Onların hedefi, paralarını alabilmek için sizi sağlığınıza kavuşturmak ve sağlıklı kalmanızı sağlamak.

• Danimarkada bir jimnastik salonu, her hafta en az birkez geldiğinizde sizden para alınmayan bir üyelik programı uyguluyor. Âmâ bir hafta gelmezseniz o ay için tam ücret ödemek zorundasınız. Psikolojik yaklaşım mükemmel!

• Değerli markalar her zaman ismiyle para yapar; ama iyi karakterleri olan değerli markalar daha çok para yapar. Bu bakışa son zamanlarda en iyi örnek Angry Birds.

• Oyunseverlerin günde 300 milyon dakika ayırdığı Angry Birds'ün bugüne kadar ki toplam oynanma süresi 200 000 yıl oldu. 266 milyar seviye geçildi, 400 milyar kuş fırlatıldı ve 44 milyar yıldız toplandı.

• Angry Birds, Aralık 2010 da çıkardığı peluş ′oyuncakları ile Mart 2011 e gelindiğinde 2 milyon ′civarında sattığını paylaştı. Bugün ise her ay 1 milyon oyuncak satıyorlar, 1 milyon adet de tişört.

googlestore.com, facebookstore.com ve linkedinstore.com adreslerinin bu şirketler tarafından alınmış olması bu potansiyelin gözetildiğini ispatlıyor.

• Eğer bir marka değeri yaratabilirseniz sadece online mecrada değil, fiziksel dünyada da para kazanabilirsiniz. En azından bunu kullanıcılarınızla aranızdaki samimiyeti arttırmak için kullanabilirsiniz. Dolayısıyla daha işin başında iyi tasarlanmış bir kimliğe, bir logoya ya da bir karaktere sahip olmanız işiniz için çok faydalı sonuçlar doğurabiliyor. Geri dönüşünü bilmediğiniz geleneksel pazarlamaya bütçe ayırmak yerine iyi tasarlanmış ticari eşya ve ürünler üretmek yeni nesil girişimler için önemli bir kaynak.

SENARYOLAR

Chris Anderson’un tezinde gelecek senaryoları da var. Okuyunca bunları gayet fantastik bulabilirsiniz. Ama ekonomide trend ücretsiz hizmetlerin genişlemesi olunca bu senaryoların geçekleşeceği günlerin yakın olduğunu söylemek mümkün.

Düşük maliyetli dijital dağıtım, sinema ve tiyatroların ücretsiz olmasına yol açacak. Tiyatro ve sinemalar çeşitli ürünler satan standlar kurarak ya da izleyiciler için değişik tecrübelere açık izleme olanaklarını yüksek fiyata satarak para kazanacak.

Senaryo 1

Metroda reklam 20. Yüzyılda kaldı.21. yüzyılda şirketler metro hotlarına sponsor olacak.Bu hatta kullanan yolcular da o gün boyunca bedava seyahat edebilecek.

SENARYO-2

Sony’e ait bazı oyun konsolları bedava olacak. Ama yalnızca belli oyunların deluxe versiyonu ile birlikte satın alındığı zaman.

SENARYO-3

SONUÇ“Hiçbir şey bedava değildir.

Sadece pazarlama farklıdır”

Sadettin TÜMEN – 07033065

DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER…