CHIP ŞUBAT 2001

44 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

1996 Şubat’ında başladığımız yayın hayatında 5. yılımızı dageride bıraktık. Bu süre içinde bilgisayar sektörünün bir nu-maralı başvuru kaynağı olmayı başardık. Bu vesileyle emekleri-mizi karşılıksız bırakmayan tüm okurlarımıza teşekkür ederiz.Bu ay derginin fiyatında küçük bir ayarlama yapmak zorundakaldık. Dergimizi düzenli olarak takip edenler, bir yıldır dergi-nin fiyatını artırmadığımızı biliyorlar. Sürekli olarak artan mas-raflarımızı karşılayabilmek, derginin içeriğinden ve kalitesindenödün vermemek için yaptığımız 300.000 TL’lik artışı normalkarşılayacağınızı umuyoruz.

Bu ay sizlere çok zengin bir dergi içeriği hazırladık. Özellikleyeni bir bilgisayar veya donanım parçası almayı düşünenler busayımızda çok değerli bilgilere sahip olabilirler. 28 sayfalık ka-pak konumuzda her bütçe ve ihtiyaç için ayrı ayrı sistem konfi-gürasyonları hazırladık. Ödediğiniz her kuruşun karşılığını ala-bileceğiniz bu sistem tavsiyelerimizin yanında, sistemlerini terfietmek veya kendi toplamak isteyen kullanıcılar için de ayrıntılıbir parça satın alma rehberi hazırladık. Ayrıca acemikullanıcılar için baştan sonra, resimli örneklerle bir bilgisayarıntüm bileşenleriyle nasıl monte edilebileceğini açıklıyoruz.Parçalarını kendi seçip aldığınız ve topladığınız bir bilgisayarlaçalışmak doğrusu insana daha büyük bir keyif veriyor.

Bu ayki ilk testimizde güncel ekran kartlarını yarıştırdık. Tam27 ekran kartının katıldığı bu testimiz, ekran kartı satın almayıdüşünenler için eşsiz bir başvuru kaynağı. İkinci testimizde iseen yeni i815 chipsetli anakartlar yarışıyor. VIA’nın soluğunu en-sesinde hisseden Intel için i815 chipseti kurtarıcı oldu, ancakher anakart kullanıcıların ihtiyaçlarını karşılayamıyor.

Şubat 2001 sayımızın en ilginç yazılarından biri de AMDişlemcilerinin voltaj işkencesinden geçtiği overclock yazımızoldu. Sadece basit bir kalem-lehim hilesiyle Athlon ve Duronişlemcileri en az 200 MHz daha hızlı çalıştırabiliyorsunuz.Fiyatları da çok cazip olan bu işlemcileri piyasada bulmanız zorolabilir. Ülkemize zaten kısıtlı sayıda gelen bu işlemciler de dis-tribütörler tarafından çoğunlukla anakartlara bundle edilereksatılıyor. Bu bundle’lar sayesinde anakart ve işlemciye daha ucu-za sahip olabilirsiniz.

Ödediğiniz her bedelin karşılığını almanız dileğiyle...

SSeeyyiirr DDeefftteerriiWWhhiissttlleerr BBeettaa 22

Windows 2000’in do¤um gününde Mic-

rosoft, bu iflletim sisteminin takipçisi

konumundaki Whistler’› seçili beta tes-

ter’lara gönderecek. Whistler tamamen

NT çekirde¤ini temel alacak ve bir de

Marscore.dll içerecek. Bu Dynamic

Link Library’nin varl›¤› yeni Mars tek-

nolojisinin kullan›m›na iflaret ediyor:

yeni bir kullan›c› arayüzü. Miscrosoft

Whistler’›n piyasaya ç›kma tarihi ola-

rak Mart 2001’i belirtmiflti, ancak daha

sonra seri üretime 18 Nisan 2001’de

geçilece¤i duyuruldu. Uzmanlar ise ye-

ni iflletim sisteminin bu tarihte ç›kabil-

mesine pek ihtimal vermiyorlar.

VVIIAA AAppoolllloo KKTT226666

VIA AMD ifllemciler için yeni bir chip-

set gelifltiriyor: KT266, 266 MHz FSB h›-

z›nda DDR266 SDRAM, 2,1 GB’a kadar

veri transfer h›z› destekliyor. Benzer

flekilde donat›lm›fl bir sisteme göre

yüzde 22’lik daha yüksek bir bellek

transfer oran› demek bu.

"Normal" SDRAM bellek sahiplerine

de hitap edebilmek için, yeni chipset

PC100 ve 133 belleklerle de çal›flabili-

yor. Adreslenebilir maksimum bellek

ise 4 GB. VIA’n›n belirtti¤ine göre yeni

chipset esnek bir FSB MHz ayar›na sa-

hip olacak ve AMD’nin tüm CPU model-

lerini destekleyecek. Yeni gelifltirilen

"V-link" veriyolu mimarisi sayesinde ar-

t›k saniyede 266 MB transfer edilebili-

yor, PCI verilyolunun iki kat› bir h›z bu.

Apollo chipinin di¤er fonksiyonlar›

ise AGP 4x, ATA-100, PC133 deste¤i ve

alt› USB ba¤lant›s›. Network kullan›m›

için entegre 10/100 MBps ethernet

controller da var. Alt› kanall› AC-97 ses,

MC-97 modem ve AMD’nin Powernow

teknolojisinin kullan›m› ise di¤er çarp›-

c› özellikler. Bu chipsete sahip anakat-

lar önümüzdeki ay piyasadalar.

UUccuuzz RRaammbbuuss DDRRAAMM

Samsung ucuz Rambus bellek modülle-

ri gelifltiriyor, Rambus Dynamic Ran-

dom Access Memory teknolojisi bir

sonraki bellek nesli olarak büyük bir ilgi

gördü. Ancak çok yüksek fiyat› yüzün-

den yayg›n bir flekilde kullan›lamad›.

Samsung Electronics flimdi çok daha

ucuza Rambus DRAM gelifltirmenin yo-

lunu bulmufl gibi görünüyor. Üreticinin

flu anda üretti¤i RDRAM’ler, normal

SDRAM modüllerinde performans ola-

rak daha iyi ve fiyat olarak da ayn› ola-

cak. Samsung, yeni belle¤inin seri üre-

timine y›l›n ikinci yar›s›nda bafllayacak.

RReehhbbeerrssiizzKalmay›n

Ufuk Yamank›l›ço¤lu [email protected]

Genel Yay›n Yönetmeni

66 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

‹çindekiler

1100 HHaabbeerrlleerr

1166 HHii--TTeecchh ÜÜrrüünnlleerr

2200 fifiuubbaatt 22000011 CCHHIIPP CCDD’’lleerrii

2244 AA’’ddaann ZZ’’yyee UUppggrraaddee

Her bütçe ve ihtiyaç için en ideal PC

konfigürasyonlar›, parça tavsiyeleri,

bafltan sona sistem montaj›

6688 DDoonnaann››mm HHaabbeerrlleerrii

7722 XXbbooxx OOyyuunn KKoonnssoolluu

7755 DDiirreeccttXX AArraabbiirriimmii

7788 DDoonnaann››mm ‹‹nncceelleemmee

Çeflitli donan›m ürünlerinin incelemesi ve testi

110000 ii881155 AAnnaakkaarrtt TTeessttii

Yeni Intel chipsetli anakartlar›n karfl›laflt›rmal› testi

111144 AAMMDD ‹‹flfllleemmcciilleerree OOvveerrcclloocckk

Küçük bir kalem numaras›yla bedavaya

200 MHz daha fazlas›

112266 DDoonnaann››mm KKuurrssuu

113322 TTeesstt:: EEkkrraann KKaarrttllaarr››

Piyasadaki en yeni ve en h›zl›

tam 27 ekran kart› yar›fl›yor

116644 TTOOPP1100 TTeessttlleerrii

165 Sabitdiskler

166 Monitörler

168 Taray›c›lar

168 DVD Sürücüler

170 Yaz›c›lar

172 Ekran Kartlar›

174 CD Sürücüler

174 CD Yaz›c›lar

117766 YYaazz››ll››mm HHaabbeerrlleerrii

118800 YYaazz››ll››mm ‹‹nncceelleemmee

118844 AAyy››nn SShhaarreewwaarree’’lleerrii

118888 WWiinnddoowwss MMee OOppttiimmiizzaassyyoonnuu

Gizli ayarlar ve programlarla daha

problemsiz ve verimli bir iflletim sistemi

119966 CCDD KKlloonnllaammaakk

Mükemmel CD kopyalama için

programlar ve ipuçlar›

220022 GGiimmpp PPhhoottooPPaaiinntt’’ee KKaarrflfl››

Güncel Linux grafik programlar›n›n testi

221100 NNoorrttoonn UUttiilliittiieess AArraaççllaarr››

Sistem bak›m› ve optimizasyonu için

araç paketinin tan›t›m› ve kullan›m›

221166 WWiinnddoowwss MMee’’ddee YYaarrdd››mm vvee DDeesstteekk

222211 OOffffiiccee 22000000 SSeerrvviiccee PPaacckk 22

222222 OOffffiiccee 22000000 EEkklleennttiissii

222266 BBiillggiissaayyaarrddaa MMüüzziikk

223300 IInntteerrnneett HHaabbeerrlleerrii

223322 PPrraattiikkttee OOuuttllooookk 22000000

Yeni fonksiyonlar ve özelliklerin kullan›m›

223388 MMaaccrroommeeddiiaa DDrreeaammwweeaavveerr 44

Web tasar›m arac›n›n yeni sürümüyle

daha canl› web sayfalar›

Internet

Yaz›l›m

Donan›m

Güncel

KKaappaakk kkoonnuullaarr››

Test

Ekran Kartlar›100 ile 500 dolar aras›ndaki tam 27 ekrankart›n›n karfl›laflt›rmal› testi ve ürüntavsiyeleri ❿❿��113322

CHIP CDCCHHIIPP CCDD’’ssiinnddee eenn yyeennii vvee eenn iiyyii pprrooggrraammllaarr›› bbuullaabbiilliirrssiinniizz ❿❿��2200

Norton Utilities Araçlar›

Süper Sistem!Sistem bak›m› ve optimizasyonu için araç paketinin tan›t›m› ve kullan›m› ❿❿��221100

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 77

‹çindekiler

224422 MMaaggaazziinn HHaabbeerrlleerrii

224444 EEvvrreennsseell UUzzaayy ‹‹ssttaassyyoonnuu

‹nsanl›k için bir büyük ad›m daha

224466 NNaannootteekknnoolloojjii

224488 1100 SSoorruuddaa MMoobbiill ‹‹lleettiiflfliimm

225500 SSüüppeerrCCHHIIPPmmaann

225544 AAbboonnee FFoorrmmuu

225577 EEsskkii SSaayy›› SSiippaarriiflfl vvee ÜÜrrüünn BBiillggii FFoorrmmuu

44 SSeeyyiirr DDeefftteerrii

88 RReeaadd..mmee

225599 CCHHIIPPuuccuu KKaattaalloo¤¤uu

228899 KKüünnyyee

229900 GGeelleecceekk SSaayy››

Di¤erleri

CHIP Emrinizde

Magazin

i815 Anakartlar

110022 TTeessttiinn ggaalliibbii:: AAooppeenn AAXX33SS PPrroo

110022 FFiiyyaatt--PPeerrffoorrmmaannss ggaalliibbii::

GGiiggaabbyyttee GGAA--6600XXMM77EE

110044 KK››ssaa vvee kkrriittiikk:: TTeesstt kkaarrflfl››llaaflfltt››rrmmaallaarr››..

AAbbiitt SSEE66,, AAssuuss CCUUSSLL,, DDFFII CCSS6655--EECC,,

EECCSS PP66IISSAA--IIII,, IIwwiillll WW0022--RR,,

LLuucckkyy SSttaarr 66AA881155EE,, MMSSII 881155EE PPrroo,,

SSoolltteekk SSLL--6655MMEE,,

110066 TTeemmeell BBiillggiilleerr::

((SSoollaannoo)) cchhiippsseettlleerr nnaass››ll ççaall››flfl››rr??

110088 CChhiippsseett öözzeelllliikklleerrii

110099 ii881155 aannaakkaarrttllaarr›› nnaass››ll tteesstt eettttiikk??

111100 SSoonnuuçç

111100 TTaabblloo:: TTeekknniikk vveerriilleerr vvee ddee¤¤eerrlleennddiirrmmee

PC Sat›n Alma Rehberi

Kendi PC’ni Kendin ToplaHer bütçe ve ihtiyaç için en ideal PC konfigürasyonlar›, parçatavsiyeleri, bafltan sona sistem montaj› ❿❿��2244

Windows Me Optimiza-syonu

Problemsiz veDaha ‹fllevsel‹flletim sisteminin zay›f

noktalar›n› aflabilmek

için bazen ayar labirentinin

içerisine girmek zorunda

kalabilirsiniz. Chip bu

konuda size yard›m

ediyor ❿❿��118888

88 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

CHIP’in ilk sayısını düşündüğümde hep aynı şey aklıma gelir: Şubat 1996 tarihliilk sayının bayilere dağıtıldığı günün akşamında, üniversite nedeniyle benim gibigenelde akşamları çalışan başka bir "Part Time Editör" arkadaşımla bir yandan der-giyi incelerken, diğer yandan da gelecek sayıdaki yazılarımıza hazırlanabilmek içinsistemlerimize Windows ve OS/2’yi birlikte kurmaya çalışıyorduk. Ofisimiz henüzçok yeni olduğu için pek fazla çalmayan faks makinesi, gece geç bir saatte çalmayabaşladı ve ben hemen yanına gittim; faks "ben sizin bir okurunuzum" diye başlıyor-du. O an duyduğum keyfi tarif etmek gerçekten zor. Bu benim CHIP okurlarıylakurduğum ilk iletişimdi. Geç bir saat olmasına rağmen hemen yayın yönetmenimizetelefon edip haber verdiğimizi hatırlıyorum...

O günden beş yıl sonra, her gün yüzlerce faks ve e-posta almamıza rağmen aynıheyecan devam ediyor; fakslar yine elden ele dolaşıyor, bizi gururlandıran övgülerofis içerisinde yüksek sesle okunuyor ve duvarlara asılıyor...

Geriye dönüp baktığımda CHIP’in içerik zenginliği, tasarım, güncellik, sunulanbilgilerin kapsamı ve kalitesi gibi noktalarda gerçekten çok geliştiğini görüyorum.Rakamlar da bu gelişmeyi açıkça ortaya koyuyor: 5 yıl önce 15.000 satan CHIP, bugün 50.000’in üzerinde bayi satışı ve 6.000’den fazla abonesiyle 170.000’in üzerindeokura ulaşıyor. Bu CHIP’i Türkiye’deki ‘tüm’ dergiler arasında bir numaraya yerleşti-riyor. Büyük grupların sahip oldukları pazarlama ve dağıtım gibi önemli avantajlarınhiç birisine sahip olmayan CHIP’in bu başarısındaki en önemli etken, seviyeli, okur-larının düşüncelerini doğru analiz eden, işini gerçekten iyi bilen ve sürekli değişimeaçık olan CHIP çalışanları.

Bu dinamik kadronun sürekli daha iyiyi arayan çalışma tarzı, doğru zamangeldiğinde CHIP’in okurlarının karşısına çok radikal değişiklerle çıkmasına nedenoldu. İçerik yapısı, bilgi düzeyi ve tasarım, değişen yaşam tarzımıza,alışkanlıklarımıza ve bilgi çağının gereklerine uygun olarak farklı dönemlerde yeni-lendi ve her defasında da okurların beğenisini kazandı.

CCHHIIPP yyeennii hheeddeefflleerriinnee ddoo¤¤rruu kkaarraall›› bbiirr flfleekkiillddee iilleerrlliiyyoorr......

Ne yazık ki toplum olarak bilgiyi okumak yerine görerek ve duyarak almayı tercihediyoruz; genelde yüzeysel kalan bu bilgiyle de yetiniyoruz. Okumanın yaşamtarzımızda yeterince yeri olmaması, gerçek anlamda "profesyonelce" hazırlanmışyayınların azlığı ile birleştiğinde, nüfusu bize oranla çok daha az olan bazı ülkelerinpazarlarından bile daha küçük bir pazarla karşılaşıyoruz. Ancak CHIP beş yıllıkyayın hayatı boyunca kaliteli ve tarafsız yayınlarla bu sınırların aşılabileceğini göster-di. Artık popüler bir dergi olduğunun bilincinde olan CHIP, yine zamanı geldiğindeyepyeni ve kendisini yeni hedeflerine ulaştıracak bir yüzle çıkacak okurlarınınkarşısına.Nice beş senelere...

RReeaadd..mmee

Gökhun Sungurtekin [email protected]

Yay›n Koordinatörü

CHIP 5 Yafl›nda

« 5 y›l önce 15.000satan CHIP, bu gün50.000’in üzerinde bayi sat›fl› ve6.000’den fazlaabonesiyle 170.000’inüzerinde okuraulafl›yor. Bu CHIP’iTürkiye’deki ‘tüm’dergiler aras›nda birnumaraya yerlefltiriyor. ◊◊

Haberler

Internetteki MP3 Dosyalar›

Napster’s›z NapsterMMüüzziikk ddee¤¤iiflfl ttookkuuflfl bboorrssaass›› NNaappsstteerr oolldduukkççaa sseevviillddii.. NNaappsstteerr’’››nn kkaarrflfl››ss››nnaa

flfliimmddii ddee eekk yyaazz››ll››mm oollmmaaddaann vvee uuyyaarrmmaaddaann ççaall››flflaann rraakkiipplleerr çç››kktt››..

Weirdo.com, ev bilgisayar›n›zainternetten müzik download et-mek için Napster’›ns›k›c› kurulu-mu ile u¤rafl-mak isteme-yenler için uy-gun bir çözümsunuyor. Ve sa-dece bu kadar de-¤il: Sadece birbrowser yeterli ol-du¤u için Weir-do.com’a notebookya da webpad üze-rinden de ulafl›labilir.Bu zamana kadar is-mini yay›nlama ve sa-bit diskinin bir k›sm›n›paylaflt›rma konusundapek de güvenli olmad›¤›gibi bir flüphesi olanlar, Weir-do.com ile anonim olarak çal›fla-bilirler. Asl›nda harika bir fikir,tabii e¤er çal›fl›rsa! Chip’in de-nemelerinde aç›l›fl sayfas› bafla-r›l› bir flekilde yüklenmesine ra¤-men, ileri gitmek maalesefmümkün olmad›. Sayfa ya afl›r›yo¤undu ya da çal›flmas› pek degüvenilir de¤ildi.

WWeeiirrddoo..ccoomm hheerr dduurruummddaa pprraattiikk sseeççeenneekklleerr ssuunnuuyyoorr

Ancak çal›fl›r durumda buldu-¤unuz bir Weirdo.com her du-rumda çok pratik seçenekler su-nacak: Bir arama motoru ile iste-di¤iniz flark› veya sanatç›y› ra-hatl›kla bulabilir ve hemen indi-rebilirsiniz. Bunun haricinde,sayfa üzerinde haberler, politik

bilgiler, e¤lence, teknoloji gibibölümler de mevcut.

Sistemin en büyük avantaj›ise ortada: Her bilgisayardan ta-

n›nmadan, anonim downloadyapmak mümkün. Weirdo.comaç›l›fl sayfas›nda kendi içerisindegruplara ayr›lan güncel flark› vealbüm listelerine ba¤lant›lar bu-lunuyor. Bir di¤er kullan›fll› hiz-met ise "Quick Download". Bu sa-

‹çindekiler

1166 HHii--TTeecchh ÜÜrrüünnlleerr

2200 fifiuubbaatt CCHHIIPP CCDD’’ssii

2244 ‹‹ddeeaall PPCC

1100 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

ÜÜccrreettssiizz yy››lldd››zzllaarr::

Weirdo.com’da, Napster’da

oldu¤u gibi birçok ünlü

grubun flark›lar›n›

bulabilirsiniz. Fark: Bunlar› kesinlikle tan›nmadan indirebilirsiniz.

yede Weirdo.com bafll›kla ilgili enh›zl› ba¤lant›y› ar›yor ve bunu kul-lan›ma sunuyor. Ancak bir k›s›tla-ma mevcut: Birden fazla paraleldownload mümkün de¤il.

Herhangi bir sorgu yok veMP3’ler direkt olarak indirilebili-yorlar. Napster kullan›c›lar›n›niflbirli¤inden yarar sa¤l›yor. An-cak Napster’›n ticari yolda att›¤›bu ilk ad›m Weirdo.com taraf›n-dan engellenebilir. Görünürdeinternette müzik oldukça büyükbir ilgi mevcut ve bunun en bü-yük nedeni de tabii ki ücretsiz ol-mas›.

Donan›m devi Intel, bilgisayarperformans›n› flu ana kadar eri-flilemeyen boyutlara ç›kartacakve bu nedenle geliflmede birdevrim olarak nitelendirilebile-cek yeni üretim tekni¤ini duyur-du. Intel’de çal›flan bilim adam-lar› ARGE laboratuarlar›nda, bo-yutlar› sadece üç atom büyüklü-¤ünde olan dünyan›n en küçüktransistörlerini gelifltirdiler. Bu,

Intel Yeni ‹fllemci Jenerasyonunu Duyurdu

SSoo¤¤uuttmmaass››zz 1100 GGiiggaahheerrttzzifllemci içerisinde 400 milyontransistörü bar›nd›rabilen, saatfrekans› 10 Gigahertz’a kadar ç›-kabilmesine ra¤men çal›flmakiçin sadece 1 volta ihtiyaç duyanifllemcilerin mümkün olabilece¤ianlam›na geliyor. ‹fllemci h›z›n-daki anormal yükselifle ra¤men,bu ifllemciler flu anki modelleregöre çok daha düflük ak›ma ge-reksinim duyacaklar. Intel’in

aç›klamas›na göre, bu ifllemcilerönümüzdeki befl ya da on y›l içe-risinde raflardaki yerlerini ala-caklar. ‹lk olarak bu ifllemcilerinüretilmesinde kullan›lacak tekni-¤in gelifltirilmesi gerekti¤i için,projenin bir süreli¤ine ask›yaal›nmas› kararlaflt›r›ld›. Ayr›ca In-tel oldukça fazla tutacak ARGEharcamalar›n› da bir konsorsi-yum ile üstlenmek istiyor.

Etkinlik

BBiilliiflfliimm VVaaddiissii’’nnddeeTTuurrnnuuvvaa GGüünnlleerriiBiliflim Vadisi, fiubat ay›ndabirçok etkinli¤e ev sahipli¤iyapacak. En yeni teknolojile-rin tan›t›lmas› hedeflenen"Teknoloji Günleri" ve BRA-IN’den ücretsiz e¤itim semi-nerleri de bu etkinlikler dahi-linde gerçeklefltirilecek.

fiubat ay›n›n ilk haftas›n-dan itibaren düzenlenmeyebafllayacak olan tavla turnu-vas›n›n finalistleri 18 fiubattarihinde karfl› karfl›ya gele-cek. Turnuva Biliflim Vadi-si’nin içinde yer alan E-kolayinternet kafede düzenlene-cek. Kazanan finalistleri bir-çok hediye bekliyor.

14 fiubat’ta düzenlenecekSevgililer Günü etkinli¤i ve tav-la turnuvas› ile ilgili daha fazlabilgi almak isteyenler www.e-kolay.net/bilgisayar adresindekiBiliflim Vadisi sayfas›n› ziyaretedebilirler. Mart ay›nda ise Le-vel dergisi ile birlikte oyun tur-nuvalar› gerçeklefltirilecek. Tur-nuvan›n finalistlerine birçok gü-zel hediye verilecek. Oyun me-rakl›lar› bu konu ile ilgili dahadetayl› bilgiyi fiubat ay› Leveldergisinde bulabilirler.

Biliflim Vadisi fiiflli’de, Halas-kargazi Cad. Lale Pasaj›No:309’da ziyaretçilerini bekli-yor.

1122 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

Haberler

Hareketli web gezginleri için elbilgisayar› ekranlar› oldukça kü-çük ve notebook’lar da kullan›fl-s›zd›r. Alternatif: Alman flirketiDosch&Armand’›n yeni fre-ePAD’i. Dokunmatik CTSN renkliekrana sahip kablosuz internetterminalinin a¤›rl›¤› 1,5 kg. DINA4 büyüklü¤ündeki kasas› içeri-sinde baz istasyonu ile yeniDMAP (DECT Multimedia AccessProfile) standard›n› kullanarakhaberlefliyor: Veriler ve seslerradyo üzerinden paralel olarakgönderiliyor. Bu sayede e-mail,arama motorlar›, Unified Messa-sing (browser olarak Opera kul-lan›l›yor) gibi internet fonksiyon-lar› yan›nda, ça¤r› cevaplay›c› gi-

DECT’li Webpad

MMoobbiill ‹‹nntteerrnneett

bi telefon fonksiyonlar› da kulla-n›labiliyor.

‹flletim sistemi olarak Linuxkullanan FreePAD 32Mbyte RAM ve 16Mbyte Disc OnChip kay›t alan›yavafl say›labi-lecek 166 MHzifllemci ile befl sa-at kullan›m süresi içerisindeyüksek performans sa¤l›yor. USBba¤lant› noktas› üzerinden klavyeba¤lanabilirken, baz istasyonun-dan da yaz›c› kullan›labiliyor. Ta-k›labilen bir SmartCard ile iste-nen içerikler görüntülenebiliyorve bunlar internet ve farkl› teleko-münikasyon yöntemleri ile ba¤la-nabiliyor. Bu nedenle, FreePAD e-

commerceuygulamalar›

ve örne¤in inter-net bankac›l›¤› veya

kredi kart› kullan›m› konusundaideal bir bafllang›ç platformu ola-rak nitelendirilebilir. FreePAD,2001 y›l›n›n ilkbahar›nda raflarda-ki yerini alacak.

BBiillggii iiççiinn:: www.symplon.com

2000 y›l› biliflim konusunda bir-çok yenili¤i de beraberinde ge-tirdi. Özellikle de Windows, bilgi-sayar, web ve biliflimle ilgili ci-hazlar› kullananlar için 2000 ye-niliklerle dolu bir sene oldu.2001 ise bir PC’si, e-mail hesab›,cep telefonu ya da DVD player’›olanlar için pek de o kadar düzbir yol olmayacak. Microsoft da-vas› yeniden gündeme gelecek,AMD ve Intel aras›ndayine teknoloji savafllar›olacak.

Microsoft tüm Win-dows versiyonlar›n› tekbir versiyon alt›nda bir-lefltirecek; kod ad›Whistler olan bu iflle-tim sistemi ev kullan›c›lar›n› veprofesyonelleri tek bir sistem al-t›nda toplamay› hedefliyor.

Bir de cep telefonunuz var ta-bii. Bir sonraki telefonunuz çokdaha fl›k ve güçlü olacak, çok da-ha fazla özelli¤i de üzerinde ba-r›nd›rmay› baflaracak.

IInntteell vvee AAMMDD nneerreeyyee kkooflfluuyyoorr......2001 Intel ve AMD’nin aralar›n-daki kavgan›n daha da k›z›flaca¤›bir y›l olacak. AMD’nin hedefidünya çap›nda x86 ifllemci paza-r›ndaki pay›n› yüzde 30 civar›ndaart›rmak. Asl›nda buras› Intel’inpazar› ve AMD kendine burada

Yeni Y›l

22000011 TTeekknnoolloojjiiyyee NNeelleerr GGeettiirreecceekk??yer arayacak.

Ayn› flekilde PC’nizden haber-leri dinleme konusunda da yeniyöntemler kullanmaya bafllaya-caks›n›z. 2001 y›l›nda evinizdekiradyodan internet üzerinden ya-y›n yapan radyo istasyonlar›n›ve MP3 listenizdeki flark›lar› din-lemeniz mümkün olacak.

Peki bu y›l neleri dinlemek is-tedi¤inizi nas›l tespit edeceksi-

niz? Napster üyelik hizmetlerinidaha da gelifltirece¤inden bah-sederken, Gnutella da yerini sa¤-lamlaflt›racak. Müzikten k›sametrajl› filmlere kadar pek çokürünü di¤erleriyle paylaflman›z›sa¤layan Gnutella, bu y›l kendiniiyice gelifltirecek. Volkswagengibi flirketler de Atomfilms.comgibi yerlerle tak›m oluflturupkendi web sitesinde ba¤›ms›zfilmlerin gösterimini yapmayabafllay›nca orijinal fleyler bulmakonusunda herhangi bir s›k›nt›-n›z kalmayacak.

Tabii bu durumda da dijitalhaklar standard› ile ilgili epeyproblem ç›kacak.

K›sa K›sa

❿❿WWiinnddoowwss MMeeddiiaa PPllaayyeerr 88

Microsoft flefi Steve Ballmer, San

Jose’daki Streamin Media West

konferans›nda yeni Media Player

8’i duyurdu. Bant geniflli¤i yüksek

olan internet ba¤lant›lar›nda "DVD

kalitesine yak›n" ses ve video

aktar›m›n› mümkün k›lacak:

640x480 çözünürlü¤ünde saniyede

24 kare (500 kbps bant geniflli¤i).

Bilgisayarlar bir sanal özel a¤

(Virtual Private Network, VPN)

üzerinden SettopBox, el bilgisa-

yarlar› veya oyun konsollar›na

ba¤lanabilecekler. Media Player 8

bir sonraki Windows "Whistler"’›n

standart donan›m›nda yer alacak.

Player de¤iflken Bitrate’ler

kullan›yor: VHS kalitesi için akan

videoda 250 kbps, Cd kalitesinde

ses için de 64 kbps gerekli. Ses

verilerindeki haf›za gereksinimi ise

MP3’e k›yasla üçte bir oran›nda

azalt›lm›fl.

❿❿PPiilliinn GGüüccüü!!

Bush’un ABD Baflkan› seçilmesini

adaletsizlik olarak nitelendiren bir

grup aktivist, bu olay› protesto

ederken de kendilerine ilginç bir

yol seçtiler. Bu kifliler, eylemler

s›ras›nda yaflanan polis bask›lar›n›

birbirlerine cep telefonlar› ve

avuçiçi bilgisayarlar› vas›tas›yla

haber verdiler. Brian Goldman

ad›ndaki web tasar›mc›s›, Han-

spring Visor cihaz›n› kullanarak

di¤er arkadafllar›na polis hareket-

leri hakk›nda bilgiler verdi. Gold-

man, di¤er protestoculara da konu

hakk›nda elektronik uyar›lar

göndermeyi unutmad›. Onlar art›k

"çiçek gücü" yerine, "pil gücü"nü

kullan›yorlar.

❿❿CCoommppeexx GGeelliiyyoorr

1-4 fiubat 2001 tarihleri aras›nda Lütfi

K›rdar Rumeli Fuar Merkezi’nde düzenle-

necek olan

COMPEX 6. Multimedia & Internet Fuar›

için geri say›m bafllad›. Fuarda donan›m

flirketleri, internet servis sa¤lay›c›lar›,

telekomünikasyon kurulufllar›, bankalar

ve borsa arac› kurumlar›n› içeren sek-

törleden kat›l›mc›lar yer alacak.

Yetkililerin verdi¤i bilgilere göre,

e- ticaret ve buna ba¤l› yeni ekonomi

çal›flmalar›n›n altyap›s›n› oluflturan

birçok ürün ve çözümler COMPEX

Fuar›’n›n ana temas›n› oluflturuyor.

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 1133

Haberler

2000 y›l›nda online reklamlarayap›lan harcamalar son ekono-mik çeyrek y›l›n da bitmesiyleresmi olarak sona erdi. Yüksekoranlardaki büyüme h›zlar›n›nkeyfini ç›karan online reklamc›l›kendüstrisi, kendini daha ›l›ml›büyüme h›zlar›na al›flt›rmaya ça-l›fl›yor.

Internet Advertising Bureaugeçti¤imiz günlerde üçüncü çey-rek dönem internet reklam ciro-su raporunu yay›nlad›. 2000 y›l›-n›n üçüncü çeyre¤inde elde edi-len ciro 1.97 milyar dolar oldu.Asl›nda bu bir önceki çeyrekteelde edilen rakam ile k›yaslan›r-sa, yüzde 6.5’lik bir düflüfl oldu-¤u görülecektir. 1999’da inter-net üzerindeki reklamlardan elde

edilen gelirin toplam› 4.6 milyardolarken, bu rakam›n 2000 y›l›sonunda 6.1 milyar dolara ç›ka-ca¤› tahmin ediliyordu. Elde edi-len gelirini h›z›n›n epeyce düfltü-¤ünü bu veri bize kan›tl›yor.

PriceWaterhouseCoopers’dayeni kitle iletiflim araçlar›ndansorumlu yönetici olarak görevyapan Peter Petrusky, geçti¤imizy›llarda endüstrinin yüzde 150gibi çok büyük büyüme h›zlar›

Banner

OOnnlliinnee RReekkllaammcc››ll››kk NNeerreeyyee GGiiddiiyyoorr??gördü¤ünü ama bunun uzun dö-nemde sürekli olamayaca¤›n›ifade etti. Petrusky’e göre bu "sa-dece büyük say›lar›n önlenemezdüflüflü."

22000011 yy››ll›› iiççiinn ttaahhiimmiinnii cciirroo 77..33 mmiillyyaarr ddoollaarrJupiter Research’de analist ola-rak görev yapan ChristopherTodd yapt›¤› aç›klamada, "Onli-ne reklamc›l›k ölmüyor. Geçeny›l yaflam›fl olduklar›m›z sadecek›sa dönemli bir sapmayd›" dedi.

Jupiter Research’e göre, 2001y›l›nda Amerika’daki online rek-lam cirosu 7.3 milyar dolara ula-flacak. Jupiter ve di¤er araflt›r-ma flirketlerine bak›l›rsa, gele-neksel reklamc›lar online rek-lamc›l›k sektörünün imdad›nayetiflecek. Todd, bu fikrini CocaCola’n›n yak›n zamanda anonsetti¤i kararla da destekliyor. fiir-ket, bundan sonra pazarlamabütçesinin büyük bir k›sm›n› in-ternete ay›raca¤›n› aç›klad›.

Asl›nda online dünyan›n kendilehine kullanabilece¤i çok mik-tarda say›sal veri var. Jupiter Re-search’e göre, 2000 y›l›nda sade-ce Amerika’da 122 milyon kulla-n›c› online oldu. Bu da toplamnüfusun yüzde 44’üne tekabülediyor. 2001 y›l›nda ise bu raka-m›n 138 milyona ç›kaca¤› ve bu-nun da ABD nüfusunun yaklafl›kyüzde 50’si kadar edece¤i tah-min ediliyor

Stres alt›ndaki yöneticiler gele-cekte kalp fonksiyonlar›n› cep te-

lefonu ile ölçecekler: Kalp cep te-lefonu Vitaphone cep telefonu vesa¤l›k tekniklerini biraraya getiri-

Mobil EKG

CCeepp TTeelleeffoonnuu iillee KKaallpp ÖÖllççüümmüüyor: Arka taraftaki dört elektrot

kalp ölçümü yapacak. Gereklidurumlarda bir tufla basmak,EKG’nin bulunulan konumun

en yak›n ça¤r› merkezinegönderilerek en ya-

k›n kurtarma birimininbilgilendirilmesi için yeter-

li olacak. Doktorlar da iste¤eba¤l› olarak internet üzerinden

EKG bilgilerine eriflebilecekler.

BBiillggii iiççiinn:: http://login.vitaphone.de/index_e.htm

1144 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

Haberler

Intel 2002 y›l›nda piyasaya sür-mek üzere tamam›yla yeni bir ta-

fl›nabilir bilgisayar ifllemcisi üre-tiyor. fiirket bunu yaparken dek›sa bir zaman sonra PC pazar›n-da lider konuma tafl›nabilir bilgi-sayarlar›n geçece¤i tezi üzerindeduruyor.

Yeni fakat ismi henüz belli ol-mayan chip, ince ve hafif dizüs-tü bilgisayar pazar›na yönelikolacak. Ürün, flirketin Pentium 4ve Celeron chip’leriyle birlikteayn› ürün ailesi içinde sat›lacak.

Her geçen gün biraz daha ince-len tafl›nabilir bilgisayarlar Inteliçin yeni bir rekabet alan› olufltu-ruyor çünkü bu tip bilgisayarlar

Mobil Chip

IInntteell’’iinn MMoobbiill CChhiipp’’ii 22000011’’ddee PPiiyyaassaaddaa daha az güç harcayan ve daha az›s›nan ifllemcilere ihtiyaç duyu-

yorlar. Intel’in ra-kibi Transme-ta’n›n pazarda li-der konuma geçe-bilme konusundaumutlanmas›n›nnedeni de bu, flir-ketin ifllemcileridaha az enerji har-c›yorlar.

Itanium proje-sinde oldu¤u gibi,bu yeni mobilchip için de tasa-

r›m konusunda çal›flmas› flart ola-cak. Ürün birkaç Intel hilesiyle bir-likte gelecek. Bu hileler sayesin-de, güç tüketimi azalt›l›rken, per-formans art›r›lacak. Fakat Intel buyeni chip hakk›nda konuflmaktankaç›n›yor. Yetkililer sadece ürü-nün hangi bilgisayar türlerindekullan›laca¤›n› aç›klaman›n d›fl›n-da, baflka herhangi bir bilgi ver-miyor. Intel’in bu yeni chip’in ta-sar›m›yla ilgili felsefesi ise güç tü-ketimini azalt›rken, performans›feda etmemek. Bu yenichip’in ta-sar›m ve üretim görevini iseTimna ekibi üstlenmifl.

GPS’e yap›lan bir ekleme saye-sinde, Amerikan uçaklar› yak›nbir zamanda kendi bafllar›na inifl-lerini gerçeklefltirir hale gelebilir-ler. Bu yenilik ile avuçiçi GPS bi-rimleri de daha net bilgiler verirhale gelecekler.

Bu y›l online hale getirilen WA-AS sistemi (The Wide Area Aug-mentation System), GPS uydula-r›yla ba¤lant› içinde olan bir yerreferans istasyonlar› a¤›. Ülkenindört bir yan›na da¤›lm›fl olan is-tasyonlar, her sahilde yer alanana istasyonlara yer bilgisi yol-lar. Daha sonra da bu bilgi ileti-flim uydular›na yollan›r ve bu bil-giler GPS verilerine eklenir.

SSiisstteemm,, hhaavvaa ttrraaffii¤¤iinnii ddüüzzeennlleemmeekk iiççiinn ttaassaarrllaannmm››flfl2006 y›l›nda tümüyle kullan›labi-lir hale gelecek olan bu sistem,Kuzey Amerika’daki hava trafi¤i-

yorlar. Kitab›n toplam piyasa de-¤eriyse ödenen y›ll›k abone be-delinden daha yüksek.

KOB‹-Giriflim dergisinin hede-fi, Türk KOB‹’lerini Avrupa’dakibenzerleriyle ayn› teknolojik sevi-yeye getirmek, modern yönetimve pazarlama teknikleri hakk›ndabilgi vermek, internet ve bilgi tek-nolojilerini tan›tmak olarak aç›k-lan›yor. Kampanya hakk›nda ay-r›nt›l› bilgi ayr›ca www.kobigiri-sim.com ve abone.dergi.net ad-reslerinden al›nabiliyor. Dergiyeonline olarak abone olunabiliyor.

Kampanyada yer alan ‹nternetBafllang›ç Paketi’nde sunulanlar:❿ ‹nternet alan ad› (www.sirke-tismi.com veya .net, .org)❿ [email protected] fleklindee-posta adresi❿ Mini Portal Site: Hava duru-mu, kur bilgileri, faizler, repo, ge-nel ekonomik göstergeler, sondakika haberleri, ‹ngilizce-Türk-çe-‹ngilizce sözlük❿ 3 ayl›k ücretsiz hosting❿ 3 ay boyunca ücretsiz verigüncellemesi (sadece portal)❿ fiirket verilerinin ücretsiz giriflive 2 kez güncellenmesi

Teknoloji

GGPPSS AArrtt››kk ÇÇookk DDaahhaa NNeett vvee KKeesskkiinn

Abonelik

KKoobbii--GGiirriiflfliimm’’ddeenn ‹‹nntteerrnneett DDeevvrriimmii!!

ni düzenlemek için tasarlanm›fl.Bu teknoloji sayesinde, pilotunyard›m› olmadan uçaklar rahat-

l›kla inifl yapabilecekler. S›radantransponderler bunun yap›lmas›-na izin vermiyorlar. GPS düzelt-me sinyallerini özel al›c›lara yol-layan GPS gibi navigasyon sis-temlerinden farkl› olarak, WAASsinyalleri uzaydan yay›n yap›yor.Bu da demektir ki, sistemin kap-sama alan› çok daha genifl ve si-vil ekipmanlar›n çekmek içinekstra antene ihtiyac› yok.

AOL Time 1 fiubat 2001 tarihindeweb e¤lence merkezi Entertain-dom’› kapatacak. Entertaindom,baflar›s›z olan Time Warner onli-ne giriflimlerinin sonuncusu.

Entertaindom, medya devininkapat›lan ikinci web mülkü. Baz›kaynaklar›n verdi¤i bilgiye göre,kapat›lan Entertaindom’›n ifllem-leri ondan biraz daha büyük olanWarner Bros. online web sitesin-den yap›lacak. Bu sitenin 200 ça-l›flan› bulunuyor. Time Warnerart›k bir e¤lence portal’› halinegelmeye çal›flmayacak gibi görü-nüyor.

Bu ad›m karfl›s›nda herkesinkafas›na tak›lan bir soru var; flir-ket eski ve yeni kitle iletiflimaraçlar› aras›ndaki ba¤lant›y› na-s›l sa¤layacak? America Onlinegibi flirketler, ait olduklar› hiperrekabetçi pazarda yaflam›n› sür-dürmek için son derece h›zl› veyenilikçi hareket etmek zorunda-lar. Bu durum karfl›s›nda da Ti-

Online Giriflim

EEnntteerrttaaiinnddoomm 11 fifiuubbaatt’’ttaa KKaappaann››yyoorr me Warner ve Walt Disney gibidaha geleneksel imparatorluklardijital dünyan›n h›z›n›n gerisindekald›lar.

Entertaindom, Time Warner’›nwebde belirli konular üzerineodaklanmak için yaratmay› plan-lad›¤› serinin ilk ürünüydü. fiir-ket kurulurken hedeflenen noktaise, medya e¤lence, iletiflim veinternet endüstrilerini birarayatoplamakt›. Bir y›l önce kurulanflirket, o zamandan beri ilk defabu kadar kötü bir duruma düfltüve bu yüzden de kapat›lmas› yö-nünde karar al›nd›.

KOB‹-Giriflim dergisi, Ocak ay›n-da bafllatt›¤› abonelik kampanya-s›yla tüm okuyucular›na ücretsiz‹nternete Geçifl Paketi hediye edi-yor

KOB‹-Giriflim dergisine 1 y›lsüreyle abone olan tüm kifli vekurulufllara, okuyucunun kendiistedi¤i alan ad› (domain name)kapsaml› bir mini portal yap›l›yorve flirketin kendi ad›yla sitesidevreye al›n›yor. Tüm tasar›m,bar›nd›rma, içerik sa¤lama vegüncelleme hizmetlerinin de üc-retsiz sunuldu¤u paket, istenirsedaha üst paketlere de terfi ettiri-lebiliyor. ‹nternet Bafllang›ç Pake-tine seçenek olarak isteyen oku-yucular Beyaz Yay›nlar›’ndanözel olarak seçilmifl yönetim vekiflisel geliflim kitaplar›ndan olu-flan bir seti hediye olarak alabili-

Hi-Tech

Kulakl›k

BBuu KKuullaakkll››kk HHeemm HHaaffiiff HHeemm ddee RRaahhaatt ‹nternet üzerinden yay›n yapan radyolar› dinlemek istiyor ama bu aradaetraf›n›zdakileri de rahats›z etmekten korkuyor musunuz? O zaman Plantron-ics DSP-300 PC HEADSET ile keyifli bir deneyim yaflamaya haz›r olun. PC’niz-

den müzik dinlemek ya da kelime ifllemci programa k›sa bir not yazd›rmakiçin son derece uygun bir seçim. Bu kulakl›k seti sadece fl›k görünmekle

kalmay›p ayn› zamanda hafif de. Kulak yast›klar›n›n rahatl›¤›sayesinde de çok uzun zamanlar boyunca rahats›z olmadan kulak-

lar›n›zda tafl›yabilirsiniz. DSP-300'ün gücü ses tan›ma programlar›yla kullan›ld›¤›zaman ortaya ç›k›yor. USB ba¤lant›s› sayesinde, DSP-300’ü

kullanmak için ses kart›na ihtiyac›n›z olmuyor. Fakat buba¤lant› yüzünden, cihaz›n Windows 98 SE ve Windows

2000 ile kullan›lmas›nda baz› sorunlar yaflanabiliyor. BBiillggii iiççiinn:: www.plantronics.com

Franklin eBookman

KKiittaappttaa DDeevvrriimmCep format›ndaki dil bilgisayarlar›n›n üreticisi Franklin, flimdide bir multimedia avuçiçi bilgisayar üretmifl. eBookman sadeceweb’den dijital metinleri okumakla kalm›yor, ayn› zamandadinlenebilir kitaplar›n ve MP3 müzik dosyalar›n›n daçal›nmas›na olanak tan›yor.

Cep kitab› büyüklü¤ündeki eBookman, 240 x 200 piksellik birekrana sahip. Ayr›ca ses kaydedici ve not defteri olarak dakullan›labiliyor. Birlikte verilen docking station ile USBba¤lant›s› üzerinden bilgisayarlara ba¤lanabiliyor. Kullan›c›bundan sonra internete ba¤lan›p kapsaml› bir program

paketini internetten ücretsiz olarak çekebiliyor. Bupakette birçok özellik mevcut;örne¤in el yaz›s›n› tan›yanbir program ve MicrosoftOutlook ile senkronizas-yonu sa¤layan "Pumatech".Multimedia eBookmandeneyiminin anahtar›n›ise kiflisel bir ID numaras›oluflturuyor, bu sayedeveri korumal› ve maale-sef sadece ayg›ta ba¤l›parça download’umümkün olabiliyor.BBiillggii iiççiinn::www.franklin.com

Hisseden PC

AArrtt››kk PPCC’’lleerr NNeelleerr HHiisssseettttii¤¤iinniizzii BBiilleecceekk‹nsan ve bilgisayar aras›ndaki etkileflimin son derece zay›foldu¤u bir gerçek. Bir dahaki sefer Windows çöktü¤ünde PC’nizeba¤›rmaya kallk›n bakal›m, nereye varacaks›n›z...IBM’de çal›flan baz› araflt›rmac›lar, insanlarla bilgisayarlararas›ndaki iliflkiyi güçlendirmeye çal›fl›yorlar. Yap›lan baz›çal›flmalar insan hareketlerini bilgisayara tan›tmaya yönelik.Örne¤in bir kol hareketi bilgisayara ekrandaki nesneyi üst köfleye

tafl› anlam› içerebilir. fiirketteçal›flan bilimadamlar› bir ad›m

ileriye giderek bilgisayar›ninsan duygular›n› anla-

mas›n› sa¤lad›lar. Bununçal›flmas› ise epey uzunbir zaman ald›.IBM, yapt›klar›araflt›rmalarda hanginoktaya vard›klar›n›nörneklerini verebilmek

için, Pong’u sundu. Pong,sadece bir robot kafas› ve

yüz ifadelerine birgülümseme ya da kafl çatma

hareketiyle tepki veriyor.Robot, yüzünüzü nas›l burufltur-

du¤unuzu ya da kafllar›n›z›nas›l çatt›¤›n›z› tespit etmekiçin bir kamera kullan›yorve gördükleri hakk›ndayorumu da üzerinde yüklü

olan yaz›l›m sayesindeyap›yor.

BBiillggii iiççiinn:: www.ibm.com

1166 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

Hi-Tech

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 1177

Logitech QuickCam Ailesi

WWeebb iiççiinn eesstteettiikk ttaassaarr››mmYeni Logitech QuickCam modelleriyle kullan›c›larart›k video klipleri ve foto¤raflar› internete gön-derebiliyor ve video konferans ile online iletiflimkurabiliyorlar. Profesyonel kullan›m için gelifltiril-mifl internet video kameras› QuickCamPro, haricibir mikrofonla donat›lm›fl. QuickCam Web ise evkullan›m› için tasarlanm›fl, bir y›¤›n fonksiyonsunuyor ve dahili bir mikrofona sahip. QuickCamExpress fiyat olarak en cazip girifl modeli. MacOSbilgisayarlar ve Windows NT iflletim sistemi içinparalel portlu QuickCam VC USB modeli gelifltiril-mifl.BBiillggii iiççiinn:: www.logitech.com

Ericsson T20s

SS››nn››rrss››zz CChhaattEkim ay› sonunda ‹sveçli iletiflim uzman› Ericsson enyeni ürünü T20s’i tan›tt›. Ericsson, bu telefonuntasar›m›n› haz›rlarken yeni bir yol izlemifl. Bu dualbandcep telefonunun boyutlar› sadece 101 x 54 x 28 mm veLi-Ion aküsüyle birlikte a¤›rl›¤› 128 gram. Üreticininsöyledi¤ine göre böylece maksimum 200 saatlik stand-by süresi ya da 10 saatlik konuflma mümkün olabiliyor.Cihaz›n fonksiyonlar› aras›nda; WAP, aktif kapak,titreflim alarm›, SMS metin flablonlar›, dört oyun, sesliarama ve sesli cevaplama var. Tamamen grafikli ekranüç adet metin sat›r›ndan olufluyor. Cep telefonunun enilgi çekici özelliklerinden biri ise, WAP veya SMS üzerinden chat fonksiyonuna sahip olmas› ve SwatchInternet Time deste¤iyle gelmesi. BBiillggii iiççiinn:: ericsson.com

Scribor

KKaarraa TTaahhttaa 22000000Scribor ile her Windows bilgisa-

yar›na oturma odas›ndan çok rahatbir flekilde kumanda edilebiliyor. Bu

yenilikçi ürünün ne kadar iyi oldu¤unusizler için araflt›rd›k.

PC’ler s›k› bir flekilde hayat›m›za girdiler.Sadece oturma odas›ndaki yerlerini

alamad›lar. Ço¤u bilgisayar da genelde küçükve yer tasarrufuna gidilmifl odalarda çal›flt›r›l›r.

‹flte bu durum art›k de¤iflebilir: Kablosuz birkullan›c› terminali olan SCRIBOR, kendi PC’nizin tüm

uygulamalar›na ve verilerine evinizin her odas›ndanulaflabilmenizi sa¤l›yor. SCRIBOR henüz gelifltirilme

aflamas›nda oldu¤u için yapt›¤›m›z testler bize ancak ürünhakk›nda genel bir fikir verebilir.

SCRIBOR, DIN-A4 format›ndaki bir ka¤›ttan biraz daha büyükölçülere sahip ve asl›nda bilgisayar›n›z için uzaktan kumandadan

baflka bir fley de¤il. 800x600 piksellik bir çözünürlükte çal›flabilen 12,1inçlik TFT renkli ekranda bilgisayar ekran›n›n içeri¤ini, mesela desktop,

görüntüleyebiliyor. Fare yerine ayg›tla birlikte verilen kalem veyaparma¤›n›zla yönetiyorsunuz. Text giriflleri küçük bir sanal klavye üzerinden

gerçeklefltiriliyor. BBiillggii iiççiinn:: www.scribor.com

m› bilgisayar›n›za kurmak ister-seniz, "KUR" butonuna basman›zyeterli. Konu bafll›klar› alt›ndakiprogramlar ise üzerlerine t›klan-d›¤›nda kurulacaklard›r.

BBaassiicc KKiitt,, SShhaarreewwaarree,,CCHHIIPP TTVV,, CCHHIIPP TTOOPP1100Klasikleflen CHIP CD içinde her-kesin ihtiyaç duyaca¤›, sistemi-niz için gerekli temel program-lardan oluflan Basic Kit, bilgisa-

yar kullan›c›lar› ara-s›nda en çok ra¤betgören kullan›fll› veilginç programlar-dan oluflan Share-ware bölümü, siziniçin seçti¤imiz ilginç

CCHHIIPP CCDD ‹‹ççeerrii¤¤ii❿❿ AAuuddiiooggaallaaxxyy SSaattaalllliittee

❿❿ TTeexxtt ttoo WWaavvee

❿❿ RRooggeerr WWiillccoo

❿❿ SSaannddrraa 22000011

❿❿ MMPP33 ÖÖ¤¤rreenniiyyoorruumm

2200 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

CHIP CD ‹çeri¤i

Audiogalaxy Satellite

MMPP33 AArraammaakk AArrtt››kk ÇÇookk KKoollaayyÇÇookk GGeenniiflfl MMPP33 aarrflfliivviinnee uullaaflflaabbiilleeccee¤¤iinniizz aauuddiiooggaallaaxxyy..ccoomm

aaddrreessiinnddeenn bbuulldduu¤¤uunnuuzz MMPP33’’lleerrii SSaatteelllliittee iillee kkoollaayyccaa ddoowwnnllooaadd eeddeebbiilliirrssiinniizz..

MP3 günümüzde bilgisayarlar›-m›zdan ç›k›p MP3 çal›c›larla dakarfl›m›za ç›k›nca en popüler mü-zik kayna¤›m›z oldu. MP3’ün ya-sal olup olmad›¤› ile ilgili mah-kemeler süredursun bizim enbüyük sorunumuz istedi¤imizflark›lar› kolayca bulabilmek.

MMPP33 hhaakkkk››nnddaa hheerrflfleeyy ssiitteeddeeAudiogalaxy Satellite gerçek an-lamda baflkalar›yla ba¤lant› ku-rup MP3’lerinizi paylaflman›zaimkan veriyor. Çok basit birprogram olan Satellite sadeceaudiogalaxy.com adresindenbuldu¤unuz MP3’leri downloadetmenize ve di¤er kullan›c›larlapaylaflman›za yar›yor. Program›ilk kurdu¤unuzda bir nick al›yor-sunuz ve program› çal›flt›r›yor-sunuz. Daha sonra siteye giripistedi¤iniz MP3’ü aratabilir veya9 kategoriden oluflan müzik tarz-lar›n›n sayfalar›na girebilirsiniz.Buralarda o tarz›n en yeni ve po-püler artistlerine ulaflabilirsiniz.

CHIP CD

fifiuubbaatt CCHHIIPP CCDD ‹‹ççeerrii¤¤iiCHIP CD içindeki programlar›kurmak için önce ana bafll›klar›nbulundu¤u butonlara t›klaman›zgerekiyor. Daha sonra o ana bafl-l›k alt›nda yine arabafll›klar veyaprogram isimleri göreceksiniz.Shareware ve Basic Kit bölümle-rinde arabirimin sol taraf›ndakiprogram isimlerine t›klad›¤›n›z-daysa, sa¤ tarafta program›naç›klamas› ve belirleyici özellik-lerini göreceksiniz. E¤er progra-

bir filmin yerald›¤› CHIP TV veher ay oldu¤u gibi turk.net inter-net paketi bulunuyor. CHIP TOP10 Testlerinin nas›l yap›ld›¤›n›anlatan Nas›l Test Ettik bölümüde CHIP CD içinde yer al›yor. Ay-r›ca Grafik Kursu’nu da CHIP CDiçinde bulabilirsiniz.

EEll bbiillggiissaayyaarrllaarr››,, aarraaççllaarr,, PPCCOONNLLiiNNEE pprrooggrraammllaarr››Dergide Ay›n Shareware’leri bö-lümünde aç›klanan programlar›‘fiubat Shareware’ menüsündenbilgisayar›n›za kurabilirsiniz. Buayki konu bafll›klar›m›z alt›nda iseEl Bilgisayarlar› için yaz›l›m gelifl-tirmenizi sa¤layacak Code Warri-or adl› program ve di¤er örnekprogramlar, Norton Utilities 2001ve sisteminiz için gerekli tümaraçlar, tam sürüm trueSpace 3ve PCONLiNE ekinde kapak konu-su olan programlar bulunuyor.

turk.net internet paketi hakk›n-da genifl aç›klama sayfa 241’de.

PCONLiNE

bölümü art›k her ay

CHIP CD’de...

Ayr›ca sitenin ana sayfas›nda enson müzik haberleri ve plak flir-ketleri ile ilgili merak etti¤iniz ko-nular› bulabilirsiniz. MP3 konu-sunda yaz›l›m ve donan›m aç›-s›ndan bilmedi¤iniz konular› ö¤-renebilir, yeniliklerden haberdarolabilirsiniz.

MMPP33 aarraattmmaakkvvee ddoowwnnllooaaddAudiogalaxy Satellite’nin en iyiyan› ise istedi¤iniz MP3’ü sadeceartist ismi veya flark› ismi yaza-

rak aratabilmeniz. Sitede MP3’le-rin ismi bir kurala ba¤l› olarakhaz›rland›¤› için bulman›z pekzor olmuyor. Artist ismi ve flark›ad› arada bir tire ile ayr›l›yor. Ör-ne¤in Pearl Jam grubunun Blackadl› flark›s› kesinlikle ‘pearl jam –black’ olarak bulunuyor. Arat-mak istedi¤iniz flark›y› bu flekildeyazd›¤›n›zda, e¤er sitede varsa,en iyi ba¤lant›ya sahip olan kifli-nin paylafl›m›ndan istedi¤inizialabiliyorsunuz. Aratt›¤›n›z MP3dosyas›n› buldu¤unuzda, size enuygun ba¤lant›l› paylafl›m sunu-luyor. fiark›n›n ismine t›kl›yorsu-nuz; program flark›y› indirmeyebafll›yor ve ard›ndan downloadetti¤iniz flark›lar›n bulundu¤ukendi özel sayfan›za ba¤lan›yor.Bu sayfada s›radaki flark›lar›n›zve o an download etti¤iniz flark›bulunuyor. Aratt›¤›n›z flark›n›nbulundu¤u kifli e¤er o an on-linede¤ilse, Satellite, kullan›c› on-li-ne oldu¤unda listenize göre oto-matik olarak flark›y› downloadediyor.

audiogalaxy.com’da MP3 hakk›nda

her türlü bilgiye ulaflabilirsiniz.

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 2211

CHIP CD ‹çeri¤i

DSound, DMusic, DPlay, DIn-put), OpenGL, Glide deste¤i bu-lunuyor. Ayr›ca Intel PentiumMMX/Pro/II/III/4, Celeron, Xeon

/III/4, OverDrive; Cyrix 6x86,6x86MX, MII, MIII, AMD K5, K6,K6-2/III, Athlon/Duron ifllemcileride tan›yabiliyor.

DDoonnaann››mm vvee yyaazz››ll››mmllaarr››nn››zz tteesstttteeSANDRA ile yapabilece¤inizbenchmark ve testlere örnek ola-rak anakart, CPU & BIOS, PCI &AGP, Windows sürücüleri, port-lar, yaz›c›lar, SCSI, fontlar, net-work, CD-ROM ve bellek testleriverilebilir.

Kullan›m› oldukça basit olanprogramdaki haz›r menülerdenkonulara göre s›ras›yla test ede-bilece¤iniz gibi istedi¤iniz yaz›-l›m veya donan›m› da ayr›ca testedebilirsiniz. Sisoft SANDRAStandart versiyonunda Win-dows uygulamalar›n› yönetmegibi baz› özelliklerin kullan›lama-mas› d›fl›nda baflka bir k›s›tlamada bulunmuyor.

Quake ile bafllayan multiplayeroyun furyas› sayesinde art›k enpopüler oyunlar piyasaya multip-layer deste¤i ile ç›k›yor. Hatta ba-z› oyunlar sadece multiplayer oy-nan›yor. Quake III, Unreal Tour-nament, Starcraft ve Counter Stri-ke bu oyunlar›n en ra¤bet gören-leri aras›nda.

PPrrooggrraamm››nn kkuurruulluummuu:: GGeenneell aayyaarrllaarrRoger Wilco, multiplayer oyunlariçin gelifltirilmifl bir oyunculararas› haberleflme arac›. Sadecebir ses kart› ve mikrofona ihtiyac›-n›z var. Program›n kurulumu da oldukçakolay. ‹lk önce ses kart›n›z› tan›t›-yorsunuz (program otomatik ola-rak tan›yabiliyor) ve mikrofonözelliklerini ayarlay›p ses kontro-lünü yap›yorsunuz. Daha sonraistedi¤iniz bir tuflu görüflmeyisa¤lamak için ayarl›yorsunuz.Modem ayarlar›n›z› da yapt›ktan

sonra art›k çal›fl›r hale geliyor.

GGaammeeSSppyy vvee IICCQQ ddeessttee¤¤iiBir kanal yarat›p oradaki kullan›-c›larla bir tufla basarak konufla-biliyorsunuz. Ayr›ca Roger Wil-co sayesinde oyun oynamayanarkadafllar›n›zla da ICQ sayesin-de konuflabiliyorsunuz. Progra-m›n bu versiyonu GameSpydeste¤ine de sahip.

Roger Wilco

MMuullttiippllaayyeerr OOyynnaarrkkeenn HHaabbeerrlleeflfliinn

Bilgisayar dünyas›n›n h›zla gelifl-ti¤i günümüzde bilgisayarlar›m›zacaba bu yar›flta yerini alabiliyormu? Acaba donan›mlar›m›z iste-nilen performans› verebiliyormu? Veya yaz›l›mlar›m›z sistemi-mizi ne kadar yoruyor? ‹flte busorular›n cevaplar›n› SANDRAile kolayca bulabiliyoruz.

3322 bbiitt WWiinnddoowwss vvee 1166 bbiitt DDOOSS ddeessttee¤¤iiSiSoft SANDRA (System ANaly-ser, Diagnostic and ReportingAssistant) bilgisayarlar için bilgialma ve analiz program›. Prog-ram kanal›yla, bilgisayar›n›zdakitüm donan›m ve yaz›l›mlarla ilgi-li genifl aç›klama ve bilgi alabilir-siniz. Program 32 bit Windows95, 98, Me ve 2000 uygulamalar›yan› s›ra 16 bit Windows ve DOSdeste¤i de veriyor. Sisoft SandraStandart ile 50 ayr› konuda testve benchmark yapabilir, sonuç-

lar› listeleyebilirsiniz. Program›nVESA, VBE, ACPI, APM, BIOSSMB, tak çal›flt›r ve WinG, Di-rectX (DirectDraw, Direct 3D,

Sandra 2001

SSiisstteemmiinniizzii TTaann››yyoorr mmuussuunnuuzz??

Bilgisayar kullan›c›lar› için yaz›-lar› sese çevirebilen Text to Wa-ve çok amaçl› kullan›labilecekbir program. Dokümanlar›n›z›, e-mail’lerinizi veya web sayfala-r›ndaki yaz›lar› WAV, MP3 veyaWMA format›na çevirebilen buprogram ayn› zamanda görmeengelliler için de büyük kolayl›ksa¤l›yor. Di¤er ifllerinizle u¤ra-fl›rken bir yandan da metin bel-gelerini dinleyebilirsiniz.

PPrrooggrraamm››nn öözzeelllliikklleerriivvee sseeççeenneekklleerrSesli e-mail de gönderebilece¤i-niz Text to Wave’in kullan›m› ol-dukça kolay. Program›n ‘Opti-ons’ menüsünden e-mail, yaz›,ses çal›c›s›, ve konuflma ayarla-r›n› yapabilece¤iniz seçeneklerbulunuyor. E-mail bölümündeses dosyas›n› hangi formattagönderece¤iniz ve ekteki dosya-lar hakk›nda seçenekler bulunu-yor. Ayn› zamanda bu bölüm-den de e-mail gönderebiliyorsu-nuz. Di¤er bölümde ise yaz›lariçin kullanmak istedi¤iniz filtre-ler bulunuyor ve buraya kopya-lad›¤›n›z metinleri filtreleyebili-yorsunuz. Ses çal›c›s› bölümün-

deyse metinleri kaydedece¤inizses formatlar› ve dosyalar›n ne-reye kopyalanaca¤› gibi seçe-nekler bulunuyor. Konuflmaayarlar›nda ise tercih edilen ko-nuflma h›z›n› deneyebiliyorsu-nuz.

PPrrooggrraamm››nn ççaall››flflmmaass››,,DDiill sseeççeenneekklleerriiProgram ayarlar›n› yapt›ktansonra yaz›lar› sese çevirmeyegeçebilirsiniz. ‹lk etapta dinle-mek istedi¤iniz sesin kad›n ya daerkek sesi olmas›n› seçebilirsi-niz.

Daha sonra CPU h›z›na ba¤l›olarak dosya çevirme h›z›n› seçi-

Text to Wave

MMeettiinnlleerrii DDiinnlleeyyeebbiilliirrssiinniizz!!

Program›n kurulumu ve ayarlar›

oldukça kolay.

Program›n Options menüsünden

konuflma h›z› belirleme gibi kendi

ayarlar›n›z› yapabilirsiniz.

SANDRA 2001 ile sistemnizdeki tüm donan›m ve yaz›l›mlar› test edebilirsiniz.

yorsunuz ve art›k yaz›y› gelenekrana yap›flt›rabiliyorsunuz. ‹n-gilizce, Almanca, Frans›zca ve‹spanyolca gibi 13 dil deste¤ibulunan Text to Wave’in bir

Türkçe deste¤i bulunmuyor. Buprogram›n tam z›tt› olan Waveto Text adl› program› ise CHIPCD içinde ‘Shareware’ bölü-münde bulabilirsiniz.

2222 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

CHIP CD ‹çeri¤i

❿�QQuuiicckkttiimmee 55 PPRR22

Geçti¤imiz günlerde Quicktime 5’in

ikinci sürümü apple.com’da yay›n-

lanmaya baflland›. Yeni bir arabi-

rim sayesinde kullan›mda kolayl›k

sa¤layan programda ayn› zaman-

da Quicktime VR sayesinde 360

derecelik videolar izlenebiliyor.

Yeni bir müzik synthesizer saye-

sinde art›k SoundFont’lar gibi DSL

datalar›n› da destekliyor. MPEG1

uyumlulu¤u ile bu formatta kay›tl›

videolar› internetin yan› s›ra sabit

diskten izlemek de mümkün olu-

yor. Program›n Pro versiyonunda

ise gerekli editleme özelliklerini

sunan Go Pro, özel efektler, filtre-

ler daha kapsaml› ele al›nm›fl ve

30 kadar audio ve video format›n›

destekliyor. Shareware’ler bölü-

mündeki Quicktime 5 PR2’nin yan›

s›ra Quicktime 4 de Basic Kit için-

de bulunmakta.

❿�NNeettssccaappee 66

Netscape en sonunda "Communi-

cator" ad›n› b›rak›p 4.x’den yeni

browser’› Netscape 6’ya geçifl

yapt›. Bir süre internet kullan›c›la-

r› için deneme sürümleri sunuldu

ve art›k son sürümü karfl›m›zda.

Browser’›n yeni özellikleri aras›n-

da eskisinden daha h›zl› sörf edil-

mesi dikkat çekiyor. Bir e-mail is-

temcisi sayesinde mail hesaplar›-

n›z› kontrol edebiliyorsunuz, buna

tabii ki Netscape Webmail hesap-

lar› da dahil...

Builder araçlar› sayesinde HTML

4.0, XML 1.0, CSS1 gibi standartla-

r› da destekliyor. Ayr›ca Netscape

6’n›n skin deste¤i vermesi de ver-

siyonu gibi I.E.’›n bir ad›m önüne

geçme iste¤ini gösteriyor.

❿�OOppeerraa 55

Çok yönlü, h›zl› ve kullan›m› basit

olan Opera son versiyonu ile ol-

dukça geliflmifl bir flekilde karfl›m›-

za ç›k›yor. Sisteminizi yormayan

ve birçok pencere açabilece¤iniz

Opera ile web2’yi rahatça gezebi-

lirsiniz. Opera 5 CSS, Java, Ja-

vaScript ve TLS deste¤iyle de di-

¤er browser’lardan geri kalm›yor.

Browser’›n bu son versiyonunda

mail deste¤i güncellenmifl, arama

ve instant messaging entegre edil-

mifl olarak geliyor. Size kalansa,

birbirine rakip bu popüler üç

browser aras›ndan seçim yapmak.

K›sa K›sa...

Birkaç ayd›r sizlere CD-ROM DA-TA iflbirli¤iyle çeflitli e¤itim CD-ROM’lar› sunmaya çal›fl›yoruz.Görsel ve uygulamal› olarak an-lat›lan bu e¤itim CD-ROM’lar›n›her düzeydeki bilgisayar kullan›-

c›lar›n› düflünerek seçiyoruz. Bil-gisayara yeni bafllayanlar için‘Ofiice 2000 Ö¤reniyorum’ ,‘Asistan’ ve ileri düzey kullan›c›-lar için sizlere sundu¤umuz‘Windows 2000 Ö¤reniyorum’CD-ROM’lar›ndan sonra flimdide dijital müzikte yeni bir ça¤açan MP3 hakk›nda herfleyi ö¤-renebilece¤iniz MP3 Ö¤reniyo-rum CD-ROM’unu sunuyoruz.

MP3 Ö¤reniyorum CD-ROM’uMP3 dünyas› hakk›nda genel bil-giler vermekle kalm›yor, gerekliprogramlar›n son sürümleriniyükleyebilmeniz ve internetteMP3 bulabilmenize yarayacakgenifl bir kaynak imkan› sunuyor.

MMPP33 ddüünnyyaass››nnaa ggiirriiflfl::MMPP33 nneeddiirr,, yyaassaall mm››dd››rr??MP3 Dünyas›na Girifl bölümün-de MP3’ün ne oldu¤u, nas›l ya-p›ld›¤› ve teknik bilgiler aç›klan›-yor. Ayr›ca legal ve illegal olarakkullan›m› hakk›ndaki bilgilerinyan› s›ra flimdiye kadar MP3 for-mat› hakk›ndaki yasal ifllemler veinternet üzerinden MP3 sat›fl›hakk›nda tart›flmalar bulunuyor.

MMPP33 ddüünnyyaass››::TTeekknniikk bbiillggiilleerrMP3 çalarlardan MP3 oluflturma-ya kadar herfleyin teknik aç›kla-mas›n›n bulundu¤u bu bölümdemerak etti¤iniz tüm bilgileri bu-

MP3 Ö¤reniyorum

MMPP33 HHaakkkk››nnddaa HHeerrflfleeyy BBuurraaddaaHHeemm yyeennii bbaaflflllaayyaannllaarr hheemm ddee pprrooffeessyyoonneell oollaarraakk MMPP33 kkuullllaannaannllaarraa yyöönneelliikk

oollaarraakk hhaazz››rrllaannmm››flfl bbuu CCDD--RROOMM’’ddaa mmeerraakk eettttii¤¤iinniizz hheerrflfleeyyii öö¤¤rreenneebbiilliirrssiinniizz..

rak bilgisayar›n›za kurabilirsiniz.MP3’leri dinlemeniz için temelprogram olan Winamp ve olduk-ça renkli bir program olan Soni-que, kendi MP3’lerinizi olufltur-man›z için AudioCatalyst, inter-netten MP3 bulman›z için Naps-ter, sesleri düzenlemek için So-undforge, MP3 dosyalar›n› kata-loglamak için Where is it, CD ça-larken efektler izlemek için Sirenve kendi bestelerinizi yapabile-ce¤iniz Acid program› gerekliprogramlar aras›nda yer al›yor.

‹‹nntteerrnneett MMPP33 rreehhbbeerrii::YYüüzzlleerrccee kkaayynnaakk‹nternet üzerindeki yüzlerce yerlive yabanc› MP3 kayna¤›n›n ad-resleri burada yer al›yor. Pop’tanTürk sanat müzi¤ine, Rapten me-tale kadar her tarz müzi¤inMP3’lerini bu adreslerden bula-bilirsiniz. Ayr›ca creative.com,real.com ve winamp.com gibiMP3 hakk›nda iflinize yarayacakteknik bilgilere ulaflabilece¤inizadresler de bu bölümde bulunu-yor.

SSeeççmmee MMPP33’’lleerr::7755 hhiitt ppaarrççaaBu bölüme kadar MP3 hakk›ndabirçok fleyi ö¤rendikten sonraflimdi s›ra ö¤renilenleri uygula-maya geliyor. Bu bölümde arabi-rimden dinleyebilece¤iniz 13MP3’ün yan›nda CD içerisindekimp3 adl› klasörde çeflitli tarzlarda75 parça bulunuyor. Bu MP3’leriisterseniz dinler isterseniz CD’deverilen programlarla üzerlerindeoynamalar yapabilirsiniz.

labilirsiniz. Hem yeni bafllayan-lar ve hem de MP3’ü profesyonelolarak kullanmak isteyenler içinçeflitli konular bulunmakta.MP3’leri dinlemek, Winamp Kul-lan›m›, internetten MP3 indir-

mek, Napster kullan›m›, MP3 kol-leksiyonu yönetmek, kendi bes-tenizi yapmak, kendi MP3 CD’nizioluflturmak gibi yeni bafllayanla-ra yönelik konular bulunmakta.DJ ve müzisyenlere özel olarak,MP3’leri arflivlemek ve h›zl› eri-flim, flark›lar› mix’leyerek çal-mak, sesleri düzenlemek veefektler hakk›nda uygulamal› bil-giler bulunuyor. Ayr›ca bir bilgi-sayara ihtiyaç duymadan MP3dinlemenizi sa¤layan donan›m-lardan örnekler de bu bölümdeyer al›yor.

GGeerreekkllii pprrooggrraammllaarr::WWiinnaammpp,, NNaappsstteerr vvss..MP3 ile akl›n›za gelecek herfleyiyapman›z için gerekli program-lardan oluflan bu bölümdekiprogramlar›n üzerlerine t›klaya-

CD’de MP3 ile

ilgili tüm pro-

gramlar ayr›nt›l›

olarak

anlat›l›yor.

Yeni bafllayanla-

r›n yan› s›ra pro-

fesyonellerin de

yararlanabilece-

¤i bilgilere bura-

dan ulaflabilirsi-

niz.

2244 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

PC ile Daha Çok Neler Yap›l›yor?

IInntteerrnneett vvee ooyyuunnllaarr:: Sat›n al›nan bilgisayarlar daha çok

internet ve oyunlar için kullan›l›yor.

Kay

nak

: CH

IP O

nlin

e

❿Y

üzd

e o

lara

k

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 2255

Do¤ru Bileflenlerle ‹deal PC

Her Bütçe ‹çin‹‹ddeeaall BBiillggiissaayyaarr

IInntteerrnneett,, ooffiiss pprrooggrraammllaarr››,, mmuulliittmmeeddiiaa vvee ooyyuunnllaarr bbiillggiissaayyaarrllaarr››nn bbaaflflll››ccaa kkuullllaann››mm

aallaannllaarr››.. AAnnccaakk hheerr ddoonnaann››mm hheerr ttüürrllüü uuyygguullaammaa iiççiinn yyeetteerriinnccee uuyygguunn oollmmaayyaabbiilliirr..

CCHHIIPP hhaannggii bbiilleeflfleennlleerriinn,, hhaannggii kkuullllaann››mm aammaacc›› iiççiinn eenn uuyygguunnuu oolldduu¤¤uunnuu aaçç››kkll››yyoorr..

■ Reklamın kendi kuralları vardır, bu-rada ciddiyet değil, duygu sözkonusu-dur. Bilgisayar pazarlaması da istisnadeğil: Önemli olan sadece yüksek birişlemci frekansı ve düşük fiyat, böyleceetkileyici reklamlar hazırlandığı düşü-nülüyor. Müşteri olarak bazen yüksekCPU hızı aklınızı başınızdan alabilir vebelki de sizin için çok daha önemliolan grafik gücünü sağlayan ekran kar-tı özenle seçilmemiş olabilir.

PC satın alırken hazırlıklı olmanız,gerçekten neye ihtiyacınız olduğunubilebilmeniz ve ödediğiniz her kuru-şun karşılığını alabilmeniz için tabloluve kısa bir formda bir sistemin hangiparçalardan oluşması gerektiğini açık-lıyoruz.

Vereceğimiz bilgiler üç konuda sizeyardımcı olabilir: Komple yeni bir sis-tem satın alacaksanız, sözkonusu bile-şenlerin başarımını ve birbirlerineuyup uymadığını bilebilirsiniz. İdealPC’nizi kendiniz toplamak istiyorsa-nız, CHIP konfigürasyonları sizi dona-nım bileşenleri karmaşasından kurta-racaktır.

‹‹ddeeaall PPCC kkoonnffiiggüürraassyyoonnuuhheerrkkeess iiççiinn ddee¤¤iiflfliikkttiirrHer kullanıcının bir bilgisayardanfarklı beklentileri olduğu için, bu yazı-da tam sekiz adet farklı PC sistemi be-lirledik. CHIP bilgisayarların kullanımalanlarını öncelikle üç büyük sınıfaayırıyor: Office, multimedia ve oyun-lar. Bu kategoriler içinde de küçük büt-

‹‹flfllleemmccii:: PC’nin kalbi olan ifllemcilerde AMD

Athlon ifllemciler giderek daha popüler

oluyorlar, özellikle de uygun fiyat/performans

oranlar› sayesinde.

çeler (ucuz model), yüksek talepler(çok amaçlı) ve lüks model için de tav-siyeler mevcut. Ancak genel olaraktüm sistem tavsiyelerinde mümkün ol-duğunca uygun bir fiyat performansoranını ölçü aldık. Bir sonraki sayfada-ki tabloda bununla ilgili bir şablon bu-labilirsiniz.

Üç farklı fiyat kategorisi sadece mul-timedia ve oyun bilgisayarları için ge-çerli. Office bilgisayarlarında sadeceucuz ve lüks model ayrımına gittik, zi-ra tipik ofis bilgisayarı orta fiyat sını-fında temsil edilmiyor.

PC’yle yeni tanışacak kullanıcılariçin ucuz bir ofis bilgisayarı iyi bir se-çimken, ileri düzey kullanıcılar birmultimedia PC sistemi ile yaratıcılıkla-rını sergileme imkanı bulabilirler.DVD fanatikleri ve video montajcılariçin bir multimedia PC vazgeçilmez-dir: Bu sistemler hem iyi bir ses ve re-sim kalitesi sunarlar, hem de video ma-teryallerinin analog ve dijital olarak iş-lenmesini sağlarlar.

Oyun fanatikleri içinse özel dona-nımlı bir PC sistemi kaçınılmazdır.Ancak yüksek 3D performansı ve yük-sek oyun çözünürlükleri ile oyunlar-dan en güzel zevki alabilirsiniz.

Yazının ikinci bölümünde ise tek tekbileşenlerin seçiminde dikkat edilmesigerekenleri ve kendi bilgisayarlarınıtoplamayı düşünenler için de adımadım parça montajlarının nasıl yapıl-ması gerektiğini açıklıyoruz.

UUffuukk YYaammaannkk››ll››ççoo¤¤lluu ([email protected])

‹çindekilerGGeenneell BBaakk››flfl ‹‹ddeeaall PPCC

2222 UUccuuzz MMooddeell OOffffiiccee BBiillggiissaayyaarr››

2233 LLüükkss MMooddeell OOffffiiccee BBiillggiissaayyaarr››

2244 UUccuuzz MMooddeell MMuullttiimmeeddiiaa BBiillggiissaayyaarr››

2266 GGeenneell ÇÇöözzüümm MMuullttiimmeeddiiaa BBiillggiissaayyaarr››

2288 LLüükkss MMooddeell MMuullttiimmeeddiiaa BBiillggiissaayyaarr››

3300 UUccuuzz MMooddeell OOyyuunn BBiillggiissaayyaarr››

3311 GGeenneell ÇÇöözzüümm OOyyuunn BBiillggiissaayyaarr››

3322 LLüükkss MMooddeell OOyyuunn BBiillggiissaayyaarr››

KKeennddii PPCC’’nnii KKeennddiinn TTooppllaa

4444 PPCC’’nniinn TTeemmeell BBiilleeflfleennlleerrii

4466 ‹‹flfllleemmcciilleerr

5500 AAnnaakkaarrtt vvee CChhiippsseettlleerr

5566 KKaassaa vvee GGüüçç KKaayynnaa¤¤››

5588 EEkkrraann KKaarrtt››

6600 SSaabbiittddiisskklleerr

6622 CCDD--RROOMM // DDVVDD // CCDD YYaazz››cc››

6666 SSeess KKaarrttllaarr›› ❿❿

2200 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


Aşağıdaki tabloda bir bakışta, sekiz de-ğişik bilgisayar modelimizden hangisi-nin sizin için en uygun olanı olduğunubulabilirsiniz. Soldaki dikey sütundaartan zorluk seviyeleriyle (alttan üstedoğru) uygulama alanlarını bulabilirsi-niz, üstteki yatay sütunda ise fiyatlarıy-la birlikte PC modellerini görebilirsi-niz.

Tabloyu şu şekilde okumanız gereki-yor: Ya uygulama alanından hareketleonay işaretlerinden (bir tane onay işa-reti "yapabiliyor, ama çok iyi değil", ikitanesi ise "çok iyi yapabiliyor" anlamla-rına geliyor) hangi bilgisayarların o uy-gulama için uygun olduklarını öğrene-bilirsiniz. Ya da fiyattan hareketle bupara karşılığında soldaki sütundanhangi uygulamalarla çalışma şansınasahip olabileceğinizi görebilirsiniz.Onay işareti olmayan alanlar iseCHIP’in tavsiye etmediği kombinas-yonları ifade ediyor.

Bilgisayarların konfigürasyonu: Yazı-nın devamındaki kontrol listelerindesadece iyi bir fiyat/performans oranınasahip bileşenleri tavsiye etmeye dikkat

ettik. Böylece her sınıfta sınıfta uygunfiyatlı ve bileşenleri birbiriyle uyumlubilgisayar sistemleri ortaya çıktı. Yenibir bilgisayar satın almadan önce bulisteleri iyice inceleyin, bunlarla ayrıcaPC’nizin iyi donatılıp donatılmadığınıda kontrol edebilirsiniz.

NNeeddeenn AAtthhlloonn SSoocckkeett AAiiflfllleemmcciissiinnii ttaavvssiiyyee eeddiiyyoorruuzz??Bazı sistemler için Socket A yapısındabir işlemci kullandık. Nedeni şu: AMDişlemcilerle en sağlam olarak KT133chipsetli anakartlar çalışabiliyor ve engeniş desteğe sahipler. Gelecekte de sa-dece socket işlemcilerin üretileceği dü-şünülürse socket en uygun platformolarak öne çıkıyor.

FFiirrmmaa aaddrreesslleerrii:: Bu yazıda adı geçen bi-leşenleri çoğu bilgisayar satıcısında bu-labilirsiniz, dağıtıcı firmaların adresle-rini de TOP10 tablolarımızda bulabi-lirsiniz. Yandaki kutuda fiyat karşılaş-tırması yapabileceğiniz donanım par-çaları satan sitelerin adreslerini bulabi-lirsiniz.

GGeenneell BBaakk››flfl:: SSiizzee HHaannggii PPCC LLaazz››mm??

❿❿

B‹LG‹ ‹Ç‹N

Online donan›m al›flverifl siteleri ve fiyatlar:EEkksseenn CCoommppuutteerr www.eksencom-puter.comMMaarrkkoommwww.markom.com.trMMaavvii BBiillggiissaayyaarr www.mavibilgisa-yar.comMMaavvii DDoonnaann››mm www.mavidonan-im.comMMeeddyyaa BBiillggiissaayyaarrwww.medyaltd.comMMeeggaabbyyttee w w w . m e g a b y -teonline.comNNiittrrooxx CCoommppuutteerrwww.compass.com.trPPCC GGoollddwww.goldpc.com.trTTrraannssddaattaawww.transdata.com.trYYöönnssiisswww.yonsis.com.trBBiillggiissaayyaarr MMaarrkkeett w w w . b i l g i s a -yarmarket.comDDaatteexxwww.oemci.comIInnffoosshhooppwww.infoshop.com.trPPCC..ggeenn..ttrrwww.pc.gen.tr

2288 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


Office bilgisayarı denilince evlerdekiveya ofislerdeki, daha çok yazı yazmak,elektronik tablolama, e-mail alıp gön-dermek ve diğer ofis işleri için kullanı-lan tipik bir bilgisayar akla gelir. Bura-da yüksek bir işlem gücü önemli değil-dir, zira Windows programları çoğun-lukla karmaşık hesaplamalara ihtiyaçduymazlar.

Ergonomik ve özellikle de sessiz birçalışma ofis bilgisayarında çok dahaönemlidir. Sadece anabelleğin en azın-

dan 32 MB, daha iyisi 64 MB olmasıönemlidir.

YYaazz››ll››mm:: İşletim sistemi olarak ucuzmodel ofis bilgisayarı için Windows 98veya Linux öneriyoruz. Windows ileçalışmak Linux’a göre halen çok dahakolay, Linux içinse fiyat avantajının ca-zibesi sözkonusu: Neredeyse bedavayatamamen yasal olarak stabil bir işletimsistemine sahip olabiliyorsunuz. Üste-lik bir ofis bilgisayarının ihtiyaç duya-

cağı diğer çoğu uygulama programı dabedavaya geliyor: Star veya Corel Offi-ce, Gimp ve diğer araçlar.

Lüks model için biraz eskimiş, ancakçok sağlam ve gelişmiş bir işletim siste-mi olan Windows NT 4.0’ı tavsiye edi-yoruz. Hem daha yüksek bir erişim gü-venliğine sahip, hem de daha az sistemkilitlenmeleri meydana geliyor. Bunakarşın multimedia desteği yok denecekkadar az, ancak bazıları için bu biravantaj da aynı zamanda.

OOffffiiccee PPCC’’ssii:: YYaazzaarrllaarr vvee SSöörrffççüülleerr ‹‹ççiinn

AAMMDD DDuurroonn 660000 MMHHzz 65 dolarl›kfiyat›yla çok cazip bir seçenek.Gerçi CPU çok h›zl› de¤il, ancakucuz model office bilgisayar›m›-z›n kullan›m alan› için fazlas›ylayeterli. AMD Duron 600’ü üre-timden kald›rd›, ancak distribü-törlerin depolar›nda ve bilgisa-

yarc›larda halen bu ifllemcidenbulunabiliyor, önümüzdeki haf-talarda da bu ifllemciyi bulmak-ta pek bir zorluk yaflayaca¤›n›z›sanm›yoruz. Bu ifllemciden bu-lam›yorsan›z Duron 700 veyaCeleron 600 uygun bir seçimolabilir.

CCPPUU::

32 MB TTNNTT22 MM6644 uygun bir fi-yata sahip olmas›n›n yan›s›ra1024 x 768 çözünürlü¤ünde deyüksek refresh h›zlar›na ç›kabi-liyor ve ergonomik bir çal›flmasa¤l›yor. Bu ekran kart›yla ayn›zamanda birçok oyunu prob-lemsizce çal›flt›rmak mümkün

olabiliyor, ancak 3D oyunlar-dan yüksek performans bekle-mek hayalcilik olacakt›r. Oyunoynamay› hiç düflünmüyorsa-n›z anakart›n üzerindeki onbo-ard ekran chipi de ofis uygula-malar› için fazlas›yla yeterliolacakt›r.

EEkkrraann KKaarrtt››

RAM: 64 MByte SDRAM PC100.......................................................................3355 DDoollaarr

Anakart: MSI K7T Pro2.........................................................................................111100 DDoollaarr

Ses kart›: Onboard AC97

CD-ROM: Aopen CD-952E 52x................................................................................ 4400 DDoollaarr

Sabitdisk: Fujitsu 10,2 GB U/DMA 66 5400 rpm.................................................... 7755 DDoollaarr

Disket sürücü: Sony 3.5 inç..............................................................................................1100 DDoollaarr

Fare ve klave: Microsoft Value Pack (internet klavye + intelli mouse)................... 3300 DDoollaarr

Kasa ve güç kayna¤›: ATX Mini Tower 200 Watt..................................................................... 2255 DDoollaarr

DDii¤¤eerr BBiilleeflfleenn--

lleerr

445500 DDoollaarr

220000 DDoollaarr

6600 DDoollaarr

3300 DDoollaarr

ÇÇeevvrreebbiirriimm

TTaavvssiiyyeelleerrii

FFiiyyaattllaarr yyuuvvaarrllaannmm››flfltt››rr..

Monitör: Samsung Syncmaster 750S ..........................................................................................

Yaz›c›: Epson Stylus 480 ................................................................................................................

Modem: Elsa 56k internal V.90 modem........................................................................................

UCUZ MODEL OFFICE PC

CCHHIIPP’’iinn TTaavvssiiyyeessii:: 445500 DDoollaarr

➔ Basit ofis ifllemleri için ideal

6655 DDoollaarr

6600 DDoollaarr


fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 2299

223300 DDoollaarr

333300 DDoollaarr

220000 DDoollaarr

334400 DDoollaarr

MMaattrrooxx MMiilllleennnniiuumm GG445500 DDHH (Dual

Head, iki ekrana ba¤lant› imkan›) 32

MB DDR-RAM belle¤i ile mükemmel

bir 2D ekran kart›. 100 Hz tazeleme h›-

z›nda bile montirü yeterince iyi besle-

yebiliyor, resim sinyalleri bu s›rada

temiz kalabiliyor ve ofis ortam› için

gerekli ergonomik çal›flmay› sa¤l›yor

EEkkrraann KKaarrtt››::

FFuujjiittssuu MMPPFF33220044AATT 2200..44 GGBByyttee,, di¤er

ad›yla "Silentdrive" özellikle ofis ala-

n›ndaki kullan›m için ideal. 5400 rpm

dönüfl h›z›na sahip ve U-DMA/66

deste¤i sunuyor. Disk mekani¤i ve

motor s›v› bir ortama entegre edildi¤i

için disk neredeyse duyulamayacak

kadar sessiz çal›fl›yor.

SSaabbiitt DDiisskk::

Ço¤u markal› modemler kaliteli bir

ba¤lant› sunarlar, EEllssaa MMiiccrroolliinnkk 5566kk

BBaassiicc ise fl›k tasar›m› ve online sürü-

cü deste¤i ile öne ç›k›yor. En iyisine

ve en günceline sahip olmak istiyor-

san›z yak›nda piyasaya ç›kacak yeni

"V.92 ready" normuna uygun modeli

bekleyin.

MMooddeemm::

115500 DDoollaarr

112200 DDoollaarr

7755 DDoollaarr

CPU: AMD Duron 750 Socket A ......................8800 ddoollaarrRAM: 128 MByte SDRAM PC100 ......................6600 ddoollaarrAnakart: MSI K7T Pro2 KT133 ATX Socket A ....111100 ddoollaarrSes kart›: Creative SoundBlaster Live

Player 1024................................................8800 ddoollaarrCD-ROM: Asus CD-S500 50x ATAPI........................4455 ddoollaarrDisketSürücü: Sony 3.5 inç ..............................................1100 ddoollaarrFare ve klavye: Logitech Cordless Desktop Pro ..........110000 ddoollaarrKasa ve güç kayna¤›: Midi Tower 230 Watt ......................................3300 ddoollaarr

DDii¤¤eerr BBiilleeflfleenn--lleerr




Yaz›c›: HP Deskjet 950 Cxi mürekkep püskürtmeli

Yaz›c›: Brother HL-1240 lazer yaz›c›........................

Scanner: Epson Perfection 1200U ..........................

Monitör: Samsung Syncmaster 950p+ ..................

885500 DDoollaarr

. . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

❿❿

LÜKS MODEL OFFICE PC


➔ Tüm ofis ifllemleri için tam donan›ml›

3322 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


Bilgisayarıyla sadece yazı yazmak veyainternette sörf etmekle yetinmek iste-meyenlerin farklı bir bilgisayar dona-nımına ihtiyacı vardır. MultimediaPC’lerinde Intel işlemcileri tavsiye edi-yoruz, zira bunlar Microsoft’un videocodec’lerini kısmen daha iyi destekli-yorlar. Güncel filmlerin izlenmesi içinbir DVD sürücüsünün yanında ayrıcaiyi bir ses sistemine de ihtiyaç duyulur,

ucuz hoparlörler istenilen ses kalitesiniveremezler. Aynı şekilde ses kartı daönemlidir, tavsiye ettiğimiz ucuz mo-delin anakartı üzerindeki onboard seschipi ev sineması için AC3 ses desteği-ne (Dolby Digital 5.1) de sahip.

‹‹flfllleettiimm ssiisstteemmii:: Hiç şüphesiz multime-dia işleri için kullanılacak bir sistemdeWindows 98/Me veya Windows 2000’e

ihtiyaç vardır. Gerçi Linux da MPEGvideolarını ve DVD’leri oynatabiliyor,ancak filmleri takılmadan akıcı bir şe-kilde ancak çok yüksek işlemci perfor-mansına sahipseniz izleyebiliyorsunuz,zira MPEG formatının çözülmesi içingerekli codec’ler henüz Linux için opti-mize edilmiş değil. Çok zamanınız var-sa BeOS 5’i de deneyebilirsiniz(www.be.com).

MMuullttiimmeeddiiaa PPCC:: MMüükkeemmmmeell SSeess vvee VViiddeeoo

IInntteell CCeelleerroonn 660000 MMHHzz yaklafl›k

80 dolarl›k fiyat›yla oldukça uy-

gun say›labilir. Gerçi Second

Level Cache’i düflük, ancak

Pentium III çekirde¤i ile ayn›

multimedia geniflletmelerine

(extensions) sahip. Decoder

kart› sayesinde DVD’lerin oy-

nat›lmas› yine de en üst kalite-

de gerçekleflebiliyor.

CCPPUU::

33ddffxx VVooooddoooo33 33000000 TTVV yaklafl›k

90 dolara sat›l›yor. TV ç›k›fl› sa-

yesinde DVD filmlerini televiz-

yonda da seyredebilir ve DVD

Player almaktan kurtulabilirsi-

niz. Kart›n 3D performans› bir-

çok oyunda yeterli olacakt›r,

daha fazlas›n› isteyenler, 25-30

dolar daha fazla ödeyip GeFor-

ce2-MXekran kart› alabilirler.


CCrreeaattiivvee PPCC--DDVVDD EEnnccoorree

1122xx//4400xx ATAPI DVD-ROM kiti ile

özellikle zay›f ifllemcilerde ol-

dukça faydal› olabiliyor ve ifl-

lemcinin üzerinden hesaplama

yükünü alabiliyor. DVD filmler

çözülürken kart›n üzerindeki

chip ifllemcinin yerine çözme ifl-

lemini gerçeklefltiriyor ve filmle-

ri tak›lmadan izleyebiliyorsunuz.

DDVVDD DDeeccooddeerr

KKaarrtt››::

RAM: 64 Mbyte SDRAM PC100 ......................................................................3355 DDoollaarr

Anakart: ABIT VH6 VIA694A ................................................................................9955 DDoollaarr

Ses kart›: Onboard AC’97 codec

DVD-ROM: Creative PC-DVD Encore (Kit) 12x/40x ATAPI

Sabitdisk: Quantum Fireball Plus LM 20 GB 7200 rpm......................................113300 DDoollaarr

Disket sürücüsü: Sony 3.5 inç ............................................................................................1100 DDoollaarr

Fare: Dexxa Optical Wheel Mouse ..............................................................3300 DDoollaarr

Klavye: Microsoft Multimedia klavye ..............................................................2200 DDoollaarr

Kasa ve güç kayna¤›: Midi Tower 250 Watt ............................................................................5500 DDoollaarr

DDii¤¤eerr bbiilleeflfleennlleerr

669900 DDoollaarr

8800 DDoollaarr

9900 DDoollaarr

115500 DDoollaarr


ttaavvssiiyyeelleerrii


Monitör: Samsung 750S, 17 inç ..................................................................................................

Hoparlör sistemi: Creative DDT 2200 5.1....................................................................................

220000 DDoollaarr

114455 DDoollaarr

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

UCUZ MODEL MULTIMEDIA PC


➔ Tak›lmas›z DVD filmleri ‹çin yeterince iyi

❿❿

3344 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


112288 MMBB PPCC113333 SSDDRRAAMM uzun

bekleme sürelerini ortadan kal-

d›r›yor. Buradaki kural flu: ne

kadar çok anabellek, o kadar

iyi. Özellikle DVD filmlerin oy-

nat›lmas›nda bu faktör çok

önemli, zira video bilgilerinin

büyük bir bölümü anabelle¤e

aktar›lmak zorundad›r.

RRAAMM::

EEllssaa EErraazzoorr IIIIII PPrroo RRiivvaaTTNNTT22 32

MB RAM’i v eTV-Out/Video-In ile

yeterli say›labilecek bir 3D per-

formans› sunuyor. TV ç›k›fl› saye-

sinde PC kullan›c›s› bilgisayar ve

televizyon aras›nda bir ba¤lant›

kurabiliyor. Erazor III bu sayede

TV ekran›nda DVD’lerin izlenme-

sini de sa¤l›yor. Ayr›ca ekran

kart›ndaki video girifli kamera

veya video recorder gibi harici

cihazlar›n da ba¤lanmas›na ola-

nak tan›yor. Piyasada bu ürünü

bulman›z zor olabilir, onun yerine

EEllssaa GGllaaddiiaacc MMXX + Video-In/Vi-

deo-Out terfi modülü (opsiyonel)

Gladiac Video Module ile uygun

bir çözüme sahip olabilirler.


CPU: Pentium III-700 FC-PGA ......................................................................117700 DDoollaarr

Anakart: ABIT VH6 VIA694A ................................................................................9955 DDoollaarr

DVD-ROM: 12x Aopen DVD ......................................................................................9955 DDoollaarr

Sabitdisk: Seagate Barracuda ST320430A 20,4 GB ATA66/7200 rpm............113300 DDoollaarr

Disket sürücüsü: Sony 3,5 inç ............................................................................................1100 DDoollaarr

Fare: Dexxa Optical Wheel Mouse ..............................................................3300 DDoollaarr

Klavye: Microsoft Multimedia klavye ..............................................................2200 DDoollaarr

Kasa ve güç kayna¤›: Midi Tower 250 Watt ............................................................................5500 DDoollaarr

DDii¤¤eerr bbiilleeflfleenn--lleerr

997700 DDoollaarr

6600 DDoollaarr

116600 DDoollaarr

CCrreeaattiivvee SSoouunnddbbllaasstteerr LLiivvee

PPllaayyeerr 11002244 oldukça geliflmifl

ses özelliklerine sahip. DVD’-

den veya müzik CD’sinden

Dolby 5.1 ses zevkini yaflayabi-

liyorsunuz. Ancak Soundblas-

ter Live Player 1024’ten en iyi

verimi alabilmek için çok kali-

teli bir hoparlör setine de ge-

rek var, Creative’in dijital 5.1

hoparlör setleri gibi.

SSeess kkaarrtt››::

7755 DDoollaarr

fiafl›rman›za gerek yok, burada

da yine EEllssaa MMiiccrroolliinnkk 5566kk BBaa--

ssiicc modelini tavsiye ediyoruz.

75 Dolara flash-upgrade des-

tekli 56k modeme, iyi bir online

servise ve sa¤lam bir kitapç›¤a

sahip oluyorsunuz. Gelece¤e

yat›r›m yapmak isteyenler için

yine uyaral›m: Bu cihaz› yeni

modem standard› V:92’ye terfi

ettirmek mümkün de¤il.

MMooddeemm::




Monitör: Samsung Syncmaster 950p+ 19 inç ........................................................................

Hoparlör sistemi: Creative DDT 2200 5.1..................................................................................

334400 DDoollaarr

114455 DDoollaarr

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

GENEL ÇÖZÜM MULTIMEDIA PC


➔ Göz ve kulaklar için bir ziyafet

❿❿

7755 DDoollaarr

3366 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


Yeni FFaasstt DDvvnnooww AAVV profesyo-

nel bir video yakalama kart› ve

analog video montaj› için her

türlü fonksiyona sahip, üstelik

görüntüleri çok yüksek bir kali-

tede yakalayabiliyor. Kart›n en

önemli özelliklerinden biri de

dijital video capture için iki ta-

ne Firewire arabirimine sahip

olmas›. Problemsiz bir flekilde

görüntü yakalamak isteyenler

için bu pakette yok yok.

VViiddeeoo CCaappttuurree

kkaarrtt››

CCrreeaattiivvee SSoouunnddbbllaasstteerr LLiivvee

PPllaattiinnuumm çok iyi bir ses kart›.

Bu kart›n Creative Soundblas-

ter Live Player 1024 modelin-

den fark› özellikle daha iyi ses

kalitesi ve sundu¤u ba¤lant›la-

r›n say›s›. Soundblaster Live

Platinum ayr›ca ekstra bir slot

kapa¤›yla SP/DIF ba¤lant›lar›n›

(dijital ses) girifl ve ç›k›fl olarak

destekliyor. Böylece sadece

görüntüler de¤il, dijital ve ana-

log ses de istenilen en iyi kali-

tede ç›kabiliyor.

SSeess kkaarrtt››

CPU: Intel PIII-800 FC-PGA ..........................................................................221100 DDoollaarr

RAM: 256 MB SDRAM PC133 ......................................................................113300 DDoollaarr

Anakart: Abit BX133 ............................................................................................112200 DDoollaarr

Ekran kart›: Winfast GeForce2 MX DH Pro TV-Out 32 MB SDR ........................114400 DDoollaarr

DVD-ROM: Pioneer DVD-U04S 10x/40x SCSI ......................................................115500 DDoollaarr

Sabitdisk: IBM MarkVS-36 U2W-SCSI ..............................................................770000 DDoollaarr

Modem: Elsa Microlink 56k Basic ......................................................................7755 DDoollaarr


Fare ve klavye: Logitech Cordless Desktop Pro ........................................................110000 DDoollaarr

Kasa ve güç kayna¤›: Big Tower, 300 Watt ..............................................................................9955 DDoollaarr

DDii¤¤eerr bbiilleeflfleenn--

lleerr

33440000 DDoollaarr

770000 DDoollaarr

AAddaapptteecc AAAAAA--113311UU22 UU22WW RRaaiidd

(tek kanal) U2W ile günümüzdeki

en h›zl› ikinci SCSI standard›n›

sunuyor. Böylece sabitdisk gru-

bunuzu roket gibi uçurabilirsiniz.

Kart ayn› zamanda RAID uyumlu

oldu¤u için ikinci bir diskle per-

formans belirgin bir flekilde daha

da artacakt›r. ‹kinci disk ve yük-

sek performans gereklidir, zira

analog video montaj›nda h›zl› bir

kay›t belle¤i çok önemlidir.

SSCCSSII--

KKoonnttrrooll kkaarrtt››::

550000 DDoollaarr

YYaammaahhaa CCRRWW22110000SSZZ yaklafl›k

270 Dolarl›k bir fiyatla piyasada

sat›l›yor ve en h›zl› yaz›c›lardan

biri. Foto¤raflar›n›z› veya vide-

olar›n›z› CD’lere kaydetmek isti-

yorsan›z bu yat›r›ma de¤ecek-

tir. Yamaha’n›n bu modeli 16x

h›z›nda CD-R, 10x h›z›nda CD-

RW kayd› yapabiliyor ve CD’leri

de 40 h›zl› olarak okuyabiliyor.

CCDD--RRWW::




Monitör: Sony Multiscan CPD-E500 109 kHz 21 inç ..............................................................

Hoparlör sistemi: Creative DDT 3500 5.1..................................................................................

11000000 DDoollaarr

333300 DDoollaarr

220000 DDoollaarr

227700 DDoollaarr

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . .

LÜKS MODEL MULTIMEDIA PC


➔ Video montaj için en iyisi

❿❿

3388 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


Bilgisayarını oyun konsolu olarak kul-lanmak isteyenler yüksek 3D perfor-mansına sahip iyi bir ekran kartına ih-tiyaç duyarlar. Yeni oyunlar gelişmiş birgrafik chipine ve işlemciye ihtiyaç du-yarlar. Özellikle de Nvidia GeForce 2chipsetli üst uç kartlar ancak yüksek iş-lemci frekanslarında gerçek perfor-manslarını ortaya koyabilirler. Bu yüz-den High-End oyun sistemimiz için en

iyinin en iyisini seçtik. GeForce 2 GTSekran kartı ve 1 GHz saat frekansındaçalışan bir işlemci ile piyasadaki heroyunun akıcı bir şekilde çalışabilmesigerekir.

GeForce 2’nin tasarruf edilmiş birmodeli olan GeForce 2 MX sayesindede 1000 doların altındaki bir bütçeylebile sağlam bir oyun bilgisayarına sahipolmak mümkün, mesela genel çözüm

modelimiz böyle bir sistem. Ucuz mo-del oyun bilgisayarımız dar bütçeli kul-lanıcılar için en düşük talepleri karşıla-yan bir sistem olarak algılanmalıdır. Bi-leşenleri ne kadar iyi seçerseniz oyun-lardan da o kadar çok keyif alabilirsi-niz. Gerçi başlangıç için ucuz modelyeterli olacaktır, ancak daha etkileyici3D oyunlar için genel çözüm oyun bil-gisayarına yönelmenizde fayda var.

OOyyuunn BBiillggiissaayyaarr››:: OOyyuunn FFaannaattiikklleerrii ‹‹ççiinn

33ddffxx’’iinn VVooooddoooo 33 33000000 TTVV’si ye-

terli say›labilecek bir 3D per-

formans›na sahip, özellikle de

ifllemci düflük saat h›zlar›nda

çal›fl›yorsa. Yaklafl›k 90 Dolarl›k

uygun fiyat›yla da bütçenizi

fazla zorlamayacakt›r. AMD

Duron ifllemciyle uyum içinde

çal›flabilen kart›n TV ç›k›fl› sa-

yesinde televizyonunuzda da

oyun oynaman›n keyfini yafla-

yabilirsiniz.


H›zl› bir CD-ROM sürücüsü,

oyunlarda çok önemlidir, zira

oyun oynarken s›kça CD sürücü-

sünden veriler okunur. Aopen’in

52 h›zl› modeli CCDD--995522EE 40 Dola-

r›n alt›ndaki fiyat› ve yüksek per-

formans› ile ilk tavsiye edilecek

ürünlerden birisi. Özellikle de ge-

liflmifl hata düzeltme fonksiyonu

ile çizik oyun CD’lerini bile prob-

lemsiz bir flekilde okuyabiliyor.

DVD de izlemek isterim diyorsa-

n›z 85 Dolar›n alt›ndaki fiyat›yla

dikkati çeken 12x LG Goldstar

DVD sürücüsünü alternatif ola-

rak tercih edebilirsiniz.

CCDD--RROOMM::

CPU: AMD Duron 700 Socket A ......................................................................7700 DDoollaarr

RAM: 64 Mbyte SDRAM PC100 ........................................................................3355 DDoollaarr

Anakart: MSI K7T Pro2..........................................................................................111100 DDoollaarr

Ses kart›: Onboard DirectSound AC'97 Audio

Sabitdisk: Fujitsu MPE31336AH 13,6 GByte ATA/66 7200 rpm ..........................111100 DDoollaarr

Disket sürücüsü: Sony 3,5 inç ..............................................................................................1100 DDoollaarr

Fare ve klavye: Microsoft Value Pack ............................................................................3300 DDoollaarr

Kasa ve güç kayna¤›: Mini Tower ATX 230 Watt ........................................................................3300 DDoollaarr


552255 DDoollaarr

9900 DDoollaarr

4400 DDoollaarr




Direksiyon: Guillemot Ferrari Force Feedback RW ................................................................

Joystick: Logitech WingMan Force 3D ....................................................................................

Monitör: Samsung Syncmaster 750S........................................................................................

Yaz›c›: Epson Stylus 480 ..............................................................................................................

9922 DDoollaarr

6688 DDoollaarr

220000 DDoollaarr

6600 DDoollaarr

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

UCUZ MODEL OYUN PC’SI


➔ Bafllang›ç için yeterli

4400 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


112288 MMBByyttee SSDDRRAAMM PPCC110000 oyun

sekanslar› araz›ndaki can s›k›c›

uzun bekleme sürelerini ortadan

kald›rabilir. Burada genel olarak

flu kural geçerli: Ne kadar çok, o

kadar iyi. Özellikle 3D oyunlarda

bu faktör, ekran kart›n›n belle¤i

yeterince büyük de¤ilse çok da-

ha önemli. Ancak 256 MB fazla-

s›yla yeterli olacakt›r.

RRAAMM::

GGuuiilllleemmoott 33DD PPrroopphheett IIII MMXX 32

Mbyte harika 3D özellikleri ve

uygun fiyat› ile öne ç›k›yor. Ge-

Force2-MX chipseti ile en zorlu

oyunlar›n üstesinden, GeForce2

chipsetli büyük a¤abeyleri kadar

gelebiliyor. Güncel tüm oyunlar

bu kartla çok ak›c› bir flekilde

oynanabiliyor. Sadece 1.024 x

768 pikselin üzerindeki çözünür-

lüklerde ise kart yeterli h›z› su-

namayabilir. Yine de genel çö-

züm oyun bilgisayar› için bu kart

biçilmifl kaftan. Televizyonda da

oyun oynamak istiyorsan›z TV-

Out ç›k›fl› olan bir model tercih

edebilirsiniz (ekran kart› testimi-

ze bakabilirsiniz).


CPU: AMD Duron 850 Socket A ..................................................................112255 DDoollaarr

Anakart: ABIT KT7 VIA Apollo KT-133 ATX Socket A ....................................115500 DDoollaarr

Ses kart›: Soundblaster Live Player 1024 ............................................................7755 DDoollaarr

CD-ROM: Aopen CD-952E 52x ..............................................................................4400 DDoollaarr


Fare ve klavye: Microsoft Value Pack ..........................................................................3300 DDoollaarr

Kasa ve güç kayna¤›: ATX Mini Tower 250 Watt ....................................................................5500 DDoollaarr

DDii¤¤eerr bbiilleeflfleenn--

lleerr

6600 DDoollaarr

114400 DDoollaarr




Direksiyon: Guillemot Ferrari Force Feedback RW ..................................................................

Joystick: Logitech Wingman Force 3D ......................................................................................

Monitör: Samsung Syncmaster 950p+ 19 inç............................................................................

Yaz›c›:HP Deskjet 950 Cxi mürekkep püskürtmeli ....................................................................

7200 rpm dönüfl h›z›yla SSeeaaggaattee

BBaarrrraaccuuddaa 2200,,44 GGBByyttee güncel

oyunlar için yeterince yer sunu-

yor, günümüz oyunlar›n›n yüzlerce

MB yer kaplad›¤› düflünülürse ka-

pasiteden tasarruf edilmemesi ge-

rekti¤i aç›kt›r. 7200 rpm dönüfl h›z›

ve UDMA/66 arabirimi oyun s›ra-

s›nda uzun yükleme ve bekleme

sürelerini ortadan kald›racakt›r.

SSaabbiitt DDiisskk::

113300 DDoollaarr

Bu sistemde de yine güncel

cheat’ler (oyun hileleri),

patch’ler (yamalar) veya online

oyunlar için EEllssaa MMiiccrroolliinnkk 5566kk

modemi tavsiye ediyoruz. Kab-

lo TV ba¤lant›s› olanlar daha

pahal› olan kablonet çözümüne

de yönelebilirler, zira online

oyunlarda baflar›l› olabilmek

için daha h›zl› ve sorunsuz bir

ba¤lant›ya ihtiyaç duyacaklar-

d›r.

MMooddeemm::

7755 DDoollaarr

9922 DDoollaarr

6688 DDoollaarr

334400 DDoollaarr

223300 DDoollaarr

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

GENEL ÇÖZÜM OYUN PC’SI


➔ Online ve offline oyun gücü

❿❿

888855 DDoollaarr

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 4411


High-end oyunlar için h›zl› bir ifllemcivazgeçilmezdir. AMD’nin AAtthhlloonnTThhuunnddeerrbbiirrdd 11 GGHHzz ifllemcisi mükem-mel bir fiyat/performans oran›na sa-hip ve her türlü oyunu maksimum h›z-da çal›flt›rabilecek gücü sunabiliyor.Bu ifllemcinin bir di¤er avantaj› da enyeni ve en h›zl› GeForce2 ekran kart-lar›ndan tam performans alman›z›sa¤lamas›, zira bu kartlar› yeterli veriak›m› ile besleyebiliyor ve böyleceortaya mükemmel bir uyum ç›k›yor.

CCPPUU::

Seçimimiz 32 Mbyte SGRAM-DDR veTV-Out/Video in’li AAssuuss VV77770000 GGeeFFoorr--ccee 22 GGTTSS DDeelluuxxee oldu.Bu kart günceloyunlar için yüksek çözünürlüklerdebile yeterli bir 3D gücü sunuyor. Fana-tik oyuncular için bu kart biçilmifl kaf-tan, biraz u¤raflarak kart› overclockedip daha da h›zland›rman›z mümkün.


Çok oyun oynayanlar, en yeni ve ensevdikleri oyunlar›n da yedek kopyala-r›n› al›p arflivlemek isteyeceklerdir. YYaa--mmaahhaa CCRRWW22110000EEZZ 1166xx yazma, 10x ye-niden yazma ve 40x okuma h›zlar›yla fi-yat›n›n hakk›n› verebilen bir CD yaz›c›.

CCDD--RRWW::

222255 DDoollaarr

331155 DDoollaarr

224400 DDoollaarr

RAM: 256 MB SDRAM PC133 ..........................113300 DDoollaarrAnakart: Asus A7V KT133 Socket A ....................116600 DDoollaarrSes kart›: Creative Soundblaster

Live Platinum ..........................................220000 DDoollaarrDVD-ROM: Aopen DVD-1640 Pro 16x ......................111100 DDoollaarrSabitdisk: Seagate Barracuda II 30,6 GByte ........114400 DDoollaarrModem: Elsa Microlink Basic 56K ........................7755 DDoollaarrDisket sürücüsü: Sony 3,5 inç................................................1100 DDoollaarrFare ve klavye: Logitech Cordless Desktop Pro ............110000 DDoollaarrKasa ve güç kayna¤›: Asus T-10 Big Tower 300 Watt ..............9955 DDoollaarr





Direksiyon: Guillemot Ferrari Force Feedback RWJoystick: Logitech Wingman Force Feedback 3D

11880000 DDoollaarr

9922 DDoollaarr6688 DDoollaarr

. . . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . . .

LÜKS MODEL OYUN PC’S‹


➔ Fanatik oyunseverler için en iyisi

4422 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

Parça Sat›n Alma Rehberi

A’dan Z’ye PC Bileflenleri

KKeennddii PPCC’’nnii KKeennddiinn TTooppllaaHHaazz››rr ssaatt››llaann PPCC ssiisstteemmlleerriinnddee aarraadd››¤¤››nn››zz›› bbuullaamm››yyoorrssaann››zz vvee kkeennddii

bbiillggiissaayyaarr››nn››zz››,, ppaarrççaallaarr››nn›› tteekk tteekk sseeççiipp ttooppllaayyaarraakk yyaarraattmmaayy››

ddüüflflüünnüüyyoorrssaann››zz,, ssiizziinn iiççiinn vveerreeccee¤¤iimmiizz eeflflssiizz iippuuççllaarr››nn›› vvee ttaavvssiiyyeelleerrii

ookkuummaaddaann bbööyyllee bbiirr iiflflee ggiirriiflflmmeeyyiinn.. CCHHIIPP,, eenn iiyyii PPCC

bbiilleeflfleennlleerriinnii vvee nnaass››ll mmoonnttee eeddiilleecceekklleerriinnii aaçç››kkll››yyoorr..

‹çindekiler4444 AAnnaakkaarrttllaarr vvee ‹‹flfllleemmcciilleerr

5566 KKaassaa vvee GGüüçç KKaayynnaa¤¤››

5588 EEkkrraann KKaarrttllaarr››


6600 CCDD//DDVVDD SSüürrüüccüülleerr

6622 CCDD YYaazz››cc››llaarr

6622 SSeess KKaarrttllaarr››

6644 AA’’ddaann ZZ’’yyee PPCC MMoonnttaajj››

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 4433


❿❿

■ PC’nizin bileşenlerini tek tek aldık-tan sonra birleştirip ortaya bir bilgisa-yar çıkardığınızda tam olarak istediği-niz özelliklerde bir bilgisayara sahip ol-duğunuzdan emin olabilirsiniz. Ayrıcailerde faydalı olabilecek şeyler de öğ-renmiş olursunuz, mesela bilgisayarınızbir problem çıkardığında.İstenilen bileşenleri sadece tek bir bilgi-sayarcıdan satın almayıp, birçok firma-nın fiyatlarını karşılaştırdıktan (dergi-de reklamlardan veya 26. sayfadaki tab-lodaki adreslerden) sonra en uygunolan yerden alırsanız, hazır komple birbilgisayar fiyatının da altında bir siste-me sahip olabilirsiniz. Parçaların mon-tajı gözünüzü korkutuyorsa deneyimlibir arkadaşınızdan veya parçaları satınaldığınız yerden yardım isteyebilirsiniz,ilerde çıkabilecek problemlerde de satı-cınıza başvurmaktan çekinmeyin.Bazı hazır komple sistemlerin avantajıkapsamlı yazılım paketleri ile birliktegelmeleri. Ancak ticari paketlerle aynıişlevselliğe sahip shareware veya fre-eware programlar da işinizi görecektir.Bu bağlamda program ihtiyacınızıCHIP CD’lerinden veya internet’tekidownload sitelerinden giderebilirsiniz.

YYeennii bbiillggiissaayyaarr mm››,,yyookkssaa uuppggrraaddee mmii??Bir bilgisayarınız varsa bile elinizi yıldıztornavidaya atmakta fayda olabilir.Windows yeni Office paketi kurulu-mundan sonra düşük anabellek yüzün-den sürekli olarak veri takas ediyorsaveya yeni aldığınız PC oyunundakikahraman ağır çekimde gibi hareketediyorsa, hemen yeni bir bilgisayar sa-tın almak için yeterli nedenler değildirbunlar. Özellikle de bazı bileşenlerfrenleyici konumundalarsa ve donanı-mın geri kalanı yeterli performanstay-sa, sistemi upgrade etmek, komple yenibir PC satın almaktan daha mantıklıolacaktır. Arkadaş veya akraba çevre-nizde sizinkinden daha eski bir bilgisa-yarı olup, terfi için elinizde kalan eskibileşenleri de almak isteyecek birileriolabilir. Anakart değişikliği sonucu ar-tık işe yaramayacak bazı bilgisayar par-çalarını, mesela EDO RAM bellekleri,bilgisayarcı satın almak isteyebilecektir.

Yeni sayılabilecek sisteminizin işlev-selliğini artıracak bir parça almayı dü-şünüyorsanız , mesela DVD-ROM sü-rücüsü veya CD yazıcı, kasayı açıp tor-navidayı elinize alma zamanı gelmiş

demektir. Bu tip aygıtlar hızlı ve kolaybir şekilde monte edilebilir ve yaygınişletim sistemleri tarafından da otoma-tik olarak tanınırlar, bunlara ait yazı-lımların kurulumu da genelde birproblem oluşturmaz. Yani burada bilgi-sayarı yeni parçanın montajı için bilgi-sayarcıya götürmenin hiçbir nedeniyoktur.

KKuullllaann››mm aammaacc››nnaa uuyygguunnhheessaappll›› ppaarrççaallaarr››nn sseeççiimmiiToplayacağınız bilgisayarın hangi par-çalardan oluşacağı veya hangi parçala-rın yedek olarak eski donanımlar içinvarolan bilgisayarda kullanılacağı, kul-lanım amacına ve elbette ne kadarlıkbir bütçeye sahip olduğunuza bağlıdır.

Bilgisayarı sadece daktilo gibi kullana-caklar veya arada bir world wide web’-de gezintiye çıkacaklar için süper hızlıve pahalı bir GeForce ekran kartınınhiçbir anlamı yoktur. Ancak bileşenle-rin seçiminde sadece fiyata odaklan-mak da doğru değil, ucuz parçalardahevesiniz çabucak kursağınızda kalabi-lir. Küçük bir örnek: Günümüzde birsürü düşük kaliteli ve ucuz nonamePC133 SDRAM modülü piyasada ciritatıyor. Samsung, Micron veya Infineongibi markalı modüllere göre çok uygunbir fiyata sahip olduğunuzu düşünü-yorsanız sistemi ilk kullandığınızda acıbir sürprizle karşılaşabilirsiniz: sistemkilitlenmeleri! En iyisi tüm bileşenlerdekaliteye ve uygun bir fiyat/performansoranına önem vermek. Bu yüzden yazı-nın devamındaki sayfalarda bir bilgisa-yarın en önemli parçalarıyla ilgili sade-

ce teknik bilgiler değil, testler sonucun-da sizler için seçtiğimiz en iyi ürünleride bulabilirsiniz.

MMoonnttaajjaa hhaazz››rrll››kk,, ggeerreekklliiaalleettlleerr vvee kk››llaavvuuzzllaarrİşe koyulmadan önce bazı temel şartla-rı yerine getirmek gerekiyor, mesela ge-rekli aletler hazır olmalı. En azındanbir yıldız tornavidaya ihtiyacınız ola-cak. Özel bir PC araç seti ise daha güzelbir çözüm olacaktır. Ayrıca donanımparçalarının tüm kullanma ve montajkılavuzları da elinizin altında hazır bu-lunmalıdır. Yeni bir CPU’yu eski biranakarta takarken, anakart üreticisininweb sayfasından ek bilgiler almanız iyiolacaktır. Ayrıca gerekli tüm program

ve sürücüleri CD’lerde veya disketlerdehazır bulundurmanızda fayda var. Sü-rücülerde en güncel sürümleri inter-netten indirmek mantıklı olacaktır. Ay-rıca sizin için önemli olan tüm verileride disketlere veya CD-R gibi başka ka-yıt medyalarına yedeklemek de ihmaledilmemelidir.

Son olarak bazı çok önemli uyarılar-da bulunalım: Bilgisayarınızın içindeçalışırken mutlaka güç kablosunu sö-kün. Gevşek kartları veya kabloları bil-gisayar açıkken asla sabitlemeye çalış-mayın. Basit bir kısa devre bile dahaönce planladığınızdan daha fazla dona-nım satın almanızı gerektirebilir. Aslabozuk bir güç kaynağını kendiniz tamiretmeye kalkışmayın, zira 230 voltla sa-dece uzman bir elektrikçi oynamalıdır,siz değil.

UUffuukk YYaammaannkk››ll››ççoo¤¤lluu ([email protected])

PC’yi monte ederken ne delikler açman›z, ne de lehim yapman›z gerekiyor.

Hangi parçan›n nereye tak›laca¤›n› ve nas›l vidalanaca¤›n› bilmeniz yeterli.

4444 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


Anakart, işlemci ve anabellek üçlüsüsistemin toplam performansı üzerindeen büyük etkiye sahiptir. Zira en hızlı3D ekran kartı bile, gerekli işlemci gücüyoksa ve kart yeterli veri akımı ile besle-nemiyorsa, sizi ağır çekimde oyun oy-namaktan kurtaramayacaktır.

Modern bir bilgisayarın yerine getir-mesi gereken diğer işlemler de sürekliolarak daha fazla işlemci gücüne ihtiyaçduyarlar, DVD videoların oynatılmasıveya MP3 ses dosyalarının sıkıştırılmasıgibi. Web’de sörf gerçi bir Pentium IIIişlemcisi ile daha hızlı olamayacaktır,ancak karmaşık Flash animasyonları ve-ya Java appletlerinin de artık çok fazlahesap performansı gerektirdiği de unu-tulmamalıdır.

Office uygulamaları, grafiksel olarakpek gelişmemiş oyunlar ve sörf tahtası

için 400 MHz’den daha düşük saat fre-kanslı bir sistem fazlasıyla yeterliyken,hızlı 3D oyunlar için en azından 500MHz işlemcili bir sisteme ihtiyaç vardır.Yüksek çözünürlüklerde oyun oynama-yı düşünüyorsanız daha fazlası gereke-bilir, elbette ekran kartının da gerekliperformansı sağlaması gerekiyor.

Anakartınız yeterince güncelse ço-ğunlukla sadece yeni bir işlemci takmakbelirgin bir performans artışı sağlaya-caktır. Kullandığınız platform için dahaperformanslı bir işlemci yoksa işiniz bi-raz zor, zira sistemin diğer bileşenleri debüyük ihtimalle çok eski ve yavaş kala-caktır, upgrade yerine komple bir yenisistem bu durumda da mantıklı olacak-tır. Bilgisayarın genel performansı üze-rinde etkili olan ama genelde ihmal edi-len bir diğer faktör de anabelleğin mik-

tarı ve kalitesidir. Günümüz uygula-maları ve işletim sistemleri için 64 MBRAM artık minimum olarak kabulediliyor. Hızlı bir çalışma içinse 128MB şart. Özellikle bellek modüllerin-de tasarrufa gitmenin doğru olmadı-ğını söylebiliriz. Markalı ve kaliteliRAM’lerden daha ucuz olan nonamebellek modülleri sistem kilitlenmeleri-ne neden olabilir ve başınızı sıkça ağ-rıtabilirler.

MMoonnttaajj ss››rraass››nnddaa ddiikkkkaatt::MMeessaaffee bb››rraakkmmaakk vvee flfliiddddeettAnakartın montajı aslında kolaydır,ilk bakışta gözünüz korksa da. Sonuç-ta ölçüler ve monte edeceğiniz yerlerstandardize edilmiştir. Sadece BabyAT formatında bir anakart için mi ka-saya parça takacağınızı, yoksa ATX ka-saya mı ihtiyacınız olduğunu bilmeli-siniz. Anakart ve işlemci kombinasyo-nunun doğru seçimi veya varolan birsistemin işlemcisinin yenisiyle değişti-rilmesi daha zor olabilir. Yine de CPUdeğiştirirken veya bir anakart monteederken dikkat edilmesi gereken bazı

kurallar vardır.Şimdiden en önemli kuralları bir ha-

tırlatalım: Mutlaka güç kablosunu kasa-dan sökün ve üzerinizdeki statik elekt-riği kalorifer borularına dokunarak bo-şaltın. Ayrıca yeni bir bilgisayarı monteederken anakart asla doğrudan kasayamonte edilmemelidir. Kasa ile birliktegelen ve spacer denilen vidaları mutlakamonte etmelisiniz. Ancak burada fazlaabartmayın, öngörülmedikleri yere ge-reksizce takılan spacer vidaları anakar-tın kısa devre yapmasına ve bozulması-na da neden olabilirler.

Bazı bileşenleri yerine oturtmak içinbazen güç kullanmanız gerekebilir, an-cak asla abartı bir şiddet uygulamayın.Eğer bir şey yerine oturmamakta ısrarediyorsa büyük ihtimalle yanlış takılı-yordur. Ayrıca parçalarla birlikte gelenkitapçıkları da mutlaka okuyun. Bilgi-sayarı açınca ekrana bir görüntü gelmi-yorsa hemen sakin bir şekilde bilgisaya-rı kapatın ve hatanın kaynağını arama-ya başlayın. Bilgisayar açıkken asla do-nanımları yerinden oynatmayın. ❿❿

‹‹flfllleemmccii MMooddeellii SSoocckkeett TTiippii LLeevveell--11 CCaacchhee LLeevveell--22 CCaacchhee FFrroonnttssiiddee BBuuss

AAMMDD AAtthhlloonn SSoocckkeett AA 112288 KKBB 225566 KKBB hhaarriiccii 110000 MMHHzz

AAMMDD DDuurroonn SSoocckkeett AA 112288 KKBB 6644 KKBB hhaarriiccii 110000 MMHHzz

IInntteell PPeennttiiuumm IIIIII SSoocckkeett 337700 3322 KKBB 225566 KKBB ddaahhiillii 110000//113333 MMHHzz

IInntteell CCeelleerroonn SSoocckkeett 337700 3322 KKBB 112288 KKBB ddaahhiillii 6666//110000 MMHHzz

VVIIAA CCyyrriixx IIIIII SSoocckkeett 337700 112288 KKBB -- 110000//113333 MMHHzz

PPCC’’nniinn TTeemmeellii:: CCPPUU,, RRAAMM vvee AAnnaakkaarrtt‹‹sstteerr ss››ff››rrddaann yyeennii bbiirr bbiillggiissaayyaarr ttooppllaayy››nn,, iisstteerr ssiisstteemmiinniizzii uuppggrraaddee eeddiinn,, iiflfllleemmccii,, aannaabbeelllleekk vvee

aannaakkaarrttttaann oolluuflflaann kkoommbbiinnaassyyoonn ççookk öönneemmlliiddiirr.. ZZiirraa ddii¤¤eerr ttüümm bbiilleeflfleennlleerr bbuu tteemmeelliinn üüzzeerriinnee iinnflflaa eeddiilliirr..

4466 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


Yeni bir komple sistemin veya varolanPC’nin radikal bir terfisi için günü-müzde aslında sadece iki temel alterna-tif vardır: Ya Intel işlemci takılabilen birSocket 370 anakart, veya yeni bir AMDişlemcisinin yer bulabileceği Socket-Aanakart.

İşlemci olarak da Intel için PentiumIII ve Celeron, AMD’de de entegre Le-vel-2 önbelleğe sahip yeni Athlon veDuron seçenekleri sözkonusu. Duronve Celeron daha kısıtlı özelliklere sahipolsa da, çok iyi bir fiyat/performansoranına sahipler. Pentium III ve Athlonise prensip olarak daha hızlıdır ve dahayüksek saat frekanslarına sahip model-leri mevcuttur, buna bağlı olarak fiyat-ları da çok daha yüksektir.

AMD işlemcilerde L1 Cache belleğegöre daha küçük L2 Cache mümkün,zira bu önbellek "exclusive Cache" ola-rak tasarlanmış. Intel işlemcilerden

farklı olarak L1 Cache’deki veriler ekolarak bir de L2 tampon belleğine kay-dedilmiyor.

Bu sayede düşük L2 Cache’de bileyüksek bir işlem performansı mümkünolabiliyor, Duron işlemciler de zatenbunu zaten ispatlıyor. Genel olarakAMD işlemcilerle daha az paraya enazından Intel işlemcilerle aynı perfor-mansı yakalayabileceğinizi söyleyebili-riz, AMD’nin sürekli olarak artan Pazarpayı da bu gerçeği ortaya koyuyor. Intelplatformunda prensipte başka bir iş-lemci daha çalışabiliyor: VIA Cyrix III.Ancak bu işlemciden ülke-mizde bulmanız mümkündeğil gibi, ancak yurtdışın-dan sipariş verebilirsiniz ki,gönderi masraflarını da dik-kate alırsanız bu işin astarıyüzünden pahalıya gelecek-tir. Halen Socket7 platfor-

HHeessaapp UUzzmmaannllaarr››:: ‹‹flfllleemmcciilleerrGGeerrççii bbaazzeenn ddaahhaa ffaazzllaa bbeelllleekk vveeyyaa yyeennii bbiirr eekkrraann kkaarrtt›› PPCC’’nniizzii bbiirraazz ddaa oollssaa hh››zzllaanndd››rraabbiilliirr,, aannccaakk bbiirr

nnookkttaaddaa ssoonnrraa ss››nn››rraa ggeelliinnmmiiflflttiirr vvee aannccaakk ddaahhaa hh››zzll›› bbiirr iiflfllleemmccii iisstteenniilleenn ppeerrffoorrmmaannss aarrtt››flfl››nn›› ssaa¤¤llaayyaabbiilliirr..

munda çalışıyorsanız, yine bulmanızbiraz zor da olsa AMD K6-2 işlemcileriile sisteminize doping yapabilirsiniz.Anakartınızın ayrıca 2 voltluk düşük birvoltajı desteklemesi gerekiyor, öncedenanakart üreticinizin sayfasından destekkonusunda sıkı bir inceleme yapın.

‹‹flfllleemmccii tteerrffiissiinnddee kkaarrflfl››nn››zzaaçç››kkaabbiilleecceekk ttaaflflll›› yyoollllaarrİşlemci terfisi çoğunlukla beklediğinizkadar kolay olmayacaktır. Zira pek deeski sayılmayacak anakartınız için uy-gun bir terfi işlemcisini piyasada bul-manız zor olacaktır. Level-2 önbelleğinişlemci chipinin içerisine yerleştirilme-siyle birlikte güncel AMD ve Intel iş-lemcilerde slot yapı formuna artık gerekkalmadı. Gerçi Intel Pentium III işlem-cilerin bazı modelleri halen slot yapıformunda bulunabiliyor, ancak yeniCeleron işlemciler sadece Socket 370için üretiliyor.

Eski anakartınıza upgrade işlemcisiolarak Pentium III almayı düşünüyor-sanız da bir Socket 370 CPU’yu socketadaptör kartına (çevirici) takarak slotyapısındaki anakartınızda çalıştırmanızdaha doğru olacaktır. Socket 370 Penti-um III işlemciler ve "Coppermine" çe-kirdekli yeni Celeron’lar ilk nesil Socket370 anakartların çoğuyla uyumlu değil-ler, zira Intel FC-PGA tipi denilen bumodellerde pin yerleşimini değiştirdi veayrıca Core voltaj ihtiyacı da daha dü-şük. Pin yerleşimi problemi uygun birsocket adaptörüyle çözülebilirken, vol-taj problemi maalesef çözülemiyor. Slot1 anakart sahiplerinin işi bu bağlamdadaha kolay: Pratikte uygun bir socketadaptörüyle her Socket 370 işlemcisinibir Slot 1 anakartta çalıştırabilirsiniz,yeni CPU için uygun bir BIOS sürümüolması yeterli.

Slot A Athlon anakartlar ise ilerde iyi

‹‹flfllleemmccii MMooddeellii ÇÇaarrppaann vvee FFSSBB CCPPUU ççeekkiirrddee¤¤ii

550000 55 xx 110000 MMHHzz KKaattmmaaii

550000EE 55 xx 110000 MMHHzz CCooppppeerrmmiinnee

660000 66 xx 110000 MMHHzz KKaattmmaaii

660000BB 44,,55 xx 113333 MMHHzz KKaattmmaaii

660000EE 66 xx 110000 MMHHzz CCooppppeerrmmiinnee

660000EEBB 44,,55 xx 113333 MMHHzz CCooppppeerrmmiinnee


fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 4477

bir upgrade platformu olacak gibi gö-rünüyor. AMD, slot yapısındaki Athlonişlemcilerin üretimini durdurdu, SocketA’dan Slot A’ya çeviren adaptör kartlarıise henüz ortaya çıkmış değil. Yani 550veya 600 MHz Athlon işlemcisi olanlarve daha fazla işlem gücüne ihtiyaç du-yanlar acele etmeliler.

Piyasada bulunabilen Slot-A Thun-derbird işlemciler aslında sadece bellibazı PC üreticileri için tasarlanmıştı.AMD’nin buradaki çekimserliğinin ne-deni Thunderbird işlemcilerin VIA’nınKX133 chipseti ile uyumsuzluğu. Başa-rılı upgrade aksiyonları ile ilgili haberlergelse de, yeni işlemcilerin sorunsuz ola-rak çalışacağına dair bir garanti verile-miyor. Bu yüzden ayrı bir Level2 cache sahibi daha

hızlı bir "klasik" Athlon işlemcisi terfiiçin daha doğru bir seçim olacaktır.AMD chipsetli eski anakartlarda ise du-rum daha ümitli, burada sadece MSI6167 veya Biostar M7MKA gibi eskianakartlar Athlon Thunderbird ileproblem çıkarıyorlar.

Genel olarak eski anakartlar üzerinetüm yeni CPU terfilerinde, işlemci de-ğiştirilmeden önce anakart BIOS’unungüncellenmesi gerekir, böylece anakartyeni işlemciyle tam olarak uyumlu halegelebilir. Yeni BIOS sürümlerini veFlash programlarını değişik anakartüreticilerinin web sayfalarında bulabi-lirsiniz. Arama için www.ping.be/biosadresindeki "Wim’s BIOS Page" de çokiyi bir yol gösterici.

‹‹flfllleemmcciinnii ttaann››::HHaarrff vvee ssaayy›› kkaarrmmaaflflaass››İşlemciler dışarıdan bakıldığında sadeceharfler ve sayılardan oluşan kriptikkombinasyonlarla tanınabilir. Elinizdetuttuğunuz işlemcinin hangi işlemci ol-duğunu nasıl anlayacaksınız? Box iş-lemcilerde kutunun üzerinde zaten iş-lemcinin modeli yazar, ancak OEMmodellerde durum farklı. Slot ve socketayrımını yapmak kolayken, yapı formu

dahilindeki ayrımlar zordur. Mesela birPentium III işlemci satın alırken iyicebakmak gerekir. Zira bu işlemcilerin100 ve 133 MHz hızında çalışan model-leri var. Slot 1 modeli de uzun bir süre"Katmai" ve "Coppermine" çekirdeği ileüretildi.

İşlemcinin tanımlamasındaki "B"harfi 133 MHz’lik bir Frontside

Bus (FSB) hızını ifade ediyor,"E" ise 0.18 mikron teknoloji-

si ile üretilmiş ve entegreedilmiş Level-2 Cache sa-

hibi "Coppermine" çekirdeklibir işlemciyi ifade ediyor. Burada dik-

katli olmak gerekiyor, çünkü işlemcile-rin saat çarpanı sabit ve kilitli. Yani 133MHz FSB hızında çalışması için tasar-lanmış 600 MHz’lik (4.5x133) bir iş-lemci, overclock edilmemiş BX chipsetlibir anakartta sadece 450 MHz(4.5x100) hızında çalışacaktır. Aşağıda-ki tabloda kafa karıştırabilecek PentiumIII modelleri ile ilgili açıklamalar bula-bilirsiniz.

Optik olarak Slot-1 "Coppermine",eski Katmai’den eksik olan cache bellekchipleriyle ayırt edilebilir. Slot 1 işlem-cilerde ayrıca saat frekansı, cache bü-yüklüğü, veriyolu hızı ve core voltajıplastik işlemci kılıfı üzerinde belirtil-miştir. Socket 370 Pentium III ise sade-ce "Coppermine" çekirdeği ile mevcut.Burada işlemcinin tam spesifikasyonla-rını tespit etmek ise biraz daha zor. Saatfrekansı ve L2 Cache büyüklüğü üstteki

açıklama satırının sonunda bulunuyor,diğer bilgiler için Intel’in Web sayfasınabaşvurmak gerekiyor. http://support.intel.com/support/processors/ia.htmadresinde ilgili CPU tipini seçiyorsu-nuz, bir sonraki adımda ilgili web sayfa-sında "Sspec information"a tıklıyorsu-nuz ve işlemci üzerine basılmış "Sspec"numarasını giriyorsunuz, bu numaraişlemcinin "Stepping"ini belirliyor.

Internet’teki bazı siteler, meselawww.overclockers.com, her bir Step-ping’in overclocking potansiyelini içe-ren listeler yayınlıyorlar. Socket 370 Ce-leron’lar arasındaki ayrım ise daha ko-lay: "Mendocino" çekirdekli eski yapıformu "Heat Spreader" metalden yapıl-mış ve verileri alt tarafında barındırıyor."Coppermine" çekirdekli yeni Celeronise optik olarak FC-PGA Pentium III ileaynı.

AMD işlemcilerde de etiketten birçokbilgiye ulaşabiliyorsunuz. Entegre edil-miş Level-2 Cache önbelleği olmayanSlot A Athlon’lardaki kılıf üzerindekiaçıklama "AMD-K7" ile başlıyor veCPU’nun saat frekansı ile devam edi-yor. Etiketin sonundaki tek başına du-ran "C" harfi 0.25 mikron çekirdeği, "A"ise yeni 0.18 mikron CPU çekirdeğiniifade ediyor. Slot A Thunderbird işlem-cisi "AMD-A0" ifadesiyle başlıyor. Heriki "K7" Athlon’da ise aradaki farkönemsiz, yeni modeller ise ilk nesil Ath-lon’lara göre daha iyi overclock edilebi-liyor.

Socket 7’lerin

sonu gerçekten

geldi, K6-2 türünün

son örne¤i.

Slot-A Thunderbird’in

seri numaras›. Entegre

L2 cache’i olmayan

Athlon’larda kod

"AMD-K7" ile bafllar.

K›rm›z› ile iflaretli kodlarla

her Intel FC-PGA ifllemci-

sinin spesifikasyonlar›

belirlenebilir.

❿❿

5500 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


Yeni bir anakart ve işlemci alırken se-çim pek de zor değil gibi: Slot yapısıout, socket ise in. AMD işlemci ve Soc-ket A anakart kombinasyonuna mı,yoksa Socket 370 tabanlı Intel işlemcive anakart kombinasyonuna mı gidile-ceği kişisel tercih ve bütçeye kalmıştır.AMD işlemci almaya karar verilmişseanakart chipsetinin seçimi çok basitolacaktır, zira piyasada şu an için sade-ce VIA KT133 chipsetli Socket A ana-kartlar bulunuyor.

AMD’nin Socket A işlemcileri içindiğer chipsetler de geliştirilme süreçle-rini tamamladılar ve ilk örnekler çık-maya başladı. AMD 760, VIA ApolloKT266 ve ALiMAGiK1 chipsetli ana-kartlar daha hızlı ve daha pahalı DDR-SDRAM modüllerini destekliyorlar.Bellek üreticileri DDR belleklerin sa-dece %5 civarında daha pahalı olacak-larına söz vermişlerdi, ancak ilk çıkanDDR bellekler standart SDRAM’leregöre çok pahalı kaldı. Ayrıca piyasadabu belleklerden bulmak zor. Biraz bek-leyip (ilerde fiyatlar da düşecektir) da-ha hızlı bir Socket A sistemine sahip

olabilirsiniz, ancak bekleyemeyecekolanlar için KT133’ten başka bir alter-natif şu anda yok. Ayrıca ALI ve VIA-’nın Intel işlemciler için geliştirdiğiDDR-SDRAM destekli chipsetler deIntel mimarisi için varolan chipsetlerinyelpazesini daha da genişletecek.

IInntteell iiflfllleemmcciilleerrddee cchhiippsseettzzeennggiinnllii¤¤ii vvee sseeççiimm zzoorrlluu¤¤uuGünümüzde Intel işlemciler için ana-kart alımında güncel teknolojiyi yaka-lamış ve sistem maliyetini çok artırma-yacak chipsetler tercih edilmelidir. Bubağlamda i820 anakartları hemen ele-yebiliriz (zaten piyasada artık bu ana-kartlardan kalmadı gibi). Gerçi Ram-bus belleklerin fiyatları düştü, ancakaynı kapasitedeki SDRAM’lerden ha-len 2-3 kat daha pahalılar.

Intel 440BX chipseti gerçi oldukçaeski, ancak halen yaygın şekilde kulla-nılıyor. Bu chipset sadece maksimum100 MHz veriyolu ve 100 MHz bellekfrekansında çalışan işlemcileri destekli-yor. Gerçi çoğu BX anakart çok iyioverclock edilebiliyor, ancak bu du-

rumda bellek ve ekran kartının da da-ha yüksek frekanslarda çalışabilmelerigerekiyor (bellek için 133 MHz veAGP ekran kartının da 89 MHz’de,normalde 66 MHz için tasarlanmış-lardır). Zira bu bileşenlerin saat fre-kansları sabit olarak Frontside Bus hı-zına bağlanmıştır. Buna karşın PCIveriyolu hemen hemen tüm yeni BXanakartlarda asenkron, yani bağımsızolarak çalıştırılabiliyor, böylece overc-lock edilmiş sistemlerde de 33 MHz’-lik bir PCI frekansı korunmuş oluyor.BX chipsetin Southbridge’inin sadeceUltra ATA/33 desteklemesi problemi-ni, bazı üreticiler anakartları üzerineek ATA/66, hatta ATA/100 chipler en-tegre ederek aşıyorlar.

Günümüzde performansa aç evkullanıcıları için en ilginç Intel chip-seti ise i815. 100. sayfada bu chipsethakkında detaylı bilgiler ve piyasadasatılan 10 anakartın testini bulabilir-siniz. i815, SDRAM’leri, 133 MHzFSB hızını destekliyor ve E modeliylede en modern IDE arabirimini sunu-yor. Chipsete entegre edilmiş onboard

grafiğin yanında ayrıca AGP-4X slotdesteğine de sahip. i810 ve i810E ise sa-dece yavaş bir onboard grafiğe sahiplerve bu yüzden oyun oynamayı düşünenPC kullanıcıları için ilginç değiller.i815’in entegre edilmiş grafik birimi ise3D alanında 810 serisinden bile dahayavaş, zira Z-Buffer olarak çalışan ekdisplay cache’in eksikliği sözkonusu.Gerçi AGP slotuna takılabilen display

‹‹kkiillii OOyyuunn:: AAnnaakkaarrttllaarr vvee CChhiippsseettlleerrGGüünnüümmüüzzddee uuyygguunn cchhiippsseett vvee iiflfllleemmccii kkoommbbiinnaassyyoonnuunnuu bbuullmmaakk nneerreeddeeyyssee bbiirr bbiilliimm ddaall›› hhaalliinnii aallmmaayyaa

bbaaflflllaadd››.. ÖÖzzeelllliikkllee IInntteell iiflfllleemmcciilleerr iiççiinn ddee¤¤iiflfliikk cchhiippsseettlleerree ssaahhiipp bbiirrççookk aannaakkaarrtt ppiiyyaassaaddaa ssaatt››flflaa ssuunnuulluuyyoorr..

VIA 694X gerçi Intel’in i815’inden daha h›zl›

de¤il, ancak fiyat› çok daha ucuz.❿❿

5522 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


cache modülleri mevcut, ancak onunyerine bir AGP ekran kartı almak çokdaha mantıklı.

Entegre edilmiş grafik yüzündenchipset diğerlerine göre çok daha paha-lı ve bu da i815 anakartların neden bukadar pahalı olduğunun cevabını veri-yor. Onboard grafiği olmayan i815EPchipsetli anakartlar ise daha ucuz fiyat-larıyla yeni yeni piyasaya sunuluyor.

VIA Apollo Pro 133 veya Pro 133A

chipsetli anakartlar ise cazip fiyatlarıyladikkati çekiyorlar. Her iki chipset 133MHz FSB ve PC133 SDRAM destekli-yorlar, Pro 133A ayrıca AGP 4X deste-ğine de sahip ve daha iyi bellek transfe-ri hızı yüzünden de tercih edilmelidir.Entegre grafiğe sahip VIA chipler bu-güne kadar yardımcı bir rol oynuyor-lardı. Entegre S3 grafiğe sahip iki yenichipset ise bu durumu değiştirecek gibigörünüyor, bu chipsetlerde ayrıca alter-natif olarak harici bir AGP ekran kartıda kullanmak mümkün.

HHaannggii aannaakkaarrttaa,, hhaannggiiiiflfllleemmcciilleerr ttaakk››llaabbiilliirr??Varolan bir sistemi yeni işlemciyle terfiederken, öncelikle alınması düşünülenişlemcinin eski anakartta çalışıp çalış-mayacağı sorusu ortaya çıkar. Socketveya slot formatının yanısıra özelliklevoltaj beslemesi ve BIOS desteği sorun-ları açıklığa kavuşturulmalıdır. Eskianakart kitapçığı burada size pek fazlayardımcı olamayacaktır, anakart üreti-cisinin web sayfasından bilgi almak çokdaha mantıklı olacaktır.

Anakartınız için en güncel BIOS sü-rümünü yükledikten sonra BIOS’a gi-rip ayarlanabilecek voltajları, çarpanla-rı ve FSB hızlarını da kontrol edebilirsi-

niz. Tüm anakartlar için "MotherboardHomeWorld" (www.motherboards.org) sitesinde ayrıntılı link listeleri bu-labilirsiniz.

Burada ayrıca anakartınızın markave modelini bilmiyorsanız, bunları na-sıl tespit edebileceğinize dair ipuçlarıda bulabilirsiniz. Anakartlarda sadecemodel değil, aynı zamanda anakartüzerine etiketlenmiş anakart revizyonuda önemlidir. Mesela bir anakart mo-

delinin 1.0 revizyonu bir CPU’yu des-teklemezken, 1.1 revizyonu ise destek-leyebilir. Slot 1 anakartlarda kullanma-yı düşündüğünüz Socket 370 işlemcileriçinse çevirici adaptör kartları (slot-ket), çekirdek voltajı ve veriyolu fre-kansı gibi gerekli ayarları da sağlayabi-lir. Bir diğer önemli nokta da BIOS.Socket 7 dışındaki tüm anakartlar CPUiçin gerekli voltajı otomatik olarakayarlar. Ancak bunun için anakartınCPU’yu önce tanıması gerekir. Bu yüz-den işlemciyi değiştirmeden önce birBIOS güncellemesi mutlaka gerekli ola-bilir.

Çoğunlukla ihmal edilen bir diğerkonu da işlemci fanıdır, zira eski fanlargenelde yeni CPU’nun üzerine tamolarak oturmazlar, bu da işlemcinin ye-terince soğutulamamasına ve büyükproblemlere neden olabilir. Bu yüzdenişlemci ile birlikte kendisine uygun birde fan satın alın.

TTeerrffiiddee iiflfllleettiimm ssiisstteemmiivvee ssüürrüüccüü ddeessttee¤¤iinnee ddiikkkkaattSadece işlemciyi değiştirmek MicrosoftWindows gibi işletim sistemleri içinnormalde bir problem teşkil etmeye-cektir, ancak anakart ve işlemci birliktedeğiştirildiğinde durum farklı olabilir.

Zira bu değişiklikle birlikte tüm ana-kart bileşenleri komple yeniden tanıtıl-malı ve uygun sürücüleri kurulmalıdır.Bu yüzden önceden tüm önemli verile-rinizin terfi öncesi bir yedeğini almanı-zı tavsiye ediyoruz, ne olur ne olmaz.Genelde Windows yeni bileşenleri oto-matik olarak kendisi tanıyacaktır. İşle-tim sisteminin baştan komple kurulu-mu gerçi çok zahmetli olabilir, zira di-ğer tüm programların da tekrar kurul-ması gerekir, ancak sonuçta temiz birsisteme sahip olursunuz. Sistemi yeni-den kurarken tüm sürücülerin en gün-cel sürümlerine sahip olduğunuzdanemin olun.

Kullandığınız işletim sistemi ne ka-dar yeniyse, güncel chipsetler için desistemde sürücü bulunma olasılığı okadar yüksektir. Ancak Windows Mealtında bile VIA chipsetler için INF veAGP-GART sürücülerinin kurulmasıgerekir, aksi halde AGP ekran kartlarısadece 1x hızında çalışırlar. Windows2000, GART sürücüsüyle yetinebilir-ken, Windows 95 ve 98’de ise en iyisiVIA’nın güncel 4-in-1 sürücüleri ku-rulmalıdır (www.via.com.tw). Win-dows 2000 ve ME’den önceki Windowssürümleri için de yeni Intel chipset sü-rücülerinin kurulması gerekiyor.

Intel’in 440BX chipseti

çok eskidi ama halen

100 MHz için en iyi

seçim.

5544 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


SSoocckkeett AA AAnnaakkaarrttllaarrAMD de slottan sokete dönüş yaptı. Ye-ni işlemcilere uygun olarak VIA, yenichipsetlerini de çıkarıp sağlam bir plat-form sunmayı başardı.

Günümüzde satılan tüm Socket Aanakartlar yeni VIA KT133 chipsetine

sahipler. Gerçi Northbridge VT8363,VIA KX133’ünkünü temel alıyor, ancakyeni işlemciler için uyumlu hale getiril-miş. Özellikleri bakımından chipin, ön-ceki modelinden pek bir farkı yok,KT133 4x AGP ve 133 MHz bellek bel-lek frekans hızını destekliyor. PrensipteVIA VT8363, NEC tarafından geliştiri-len VC-SDRAM’leri de destekliyor.

VVIIAA AAppoolllloo KKTT113333 cchhiippsseettiinnee ggiibbii öözzeelllliikklleerree ssaahhiipp??AMD işlemciler 100 MHz frekansındaçalışan bir veriyolu ile Northbridge’ebağlanırlar. İşlemci veriyolunda her ikisinyal aralığında (yükselen ve alçalan)veriler transfer edildiği bazen 200MHz’lik bir veriyolu hızından da sözedilir. Bellek 100 veya asenkron olarak133 MHz ile çalıştırılabilir. Southbridgeolarak KT133’te VIA VT82C686A kulla-nılıyor, bu aynı zamanda VIA’nın Intelchipsetlerinde de kullanılıyor. Bu chip-set Ultra ATA/66 desteğine ve entegreedilmiş AC97 ses ve iki USB denetleyici-sine sahip. Böylece ATX bağlantı pane-lindeki iki USB yuvasına ek olarak iki ek

USB yuvası da bağlanabilir. Çoğu SocketA anakart AC97 ses çözümüyle donatıl-mıştır, ayrıca soft modem kartlar içinAMR yuvasına da sahipler. Yeni Intelchipsetlerin aksine 686A’da ayrıca bir dePCI to ISA Bridge de mevcut, ancak ço-ğu anakart üreticisi bunu kullanmıyor.Tüm KT133 anakartlar için geçerli olanbir gerçek de 133 MHz bellek hızındakalitesiz noname bellek modülleriyleproblem çıkarabilmeleri, anakartlar bukonuda çok hassaslar. KT133 anakart-larda CAS2 Latency ile çalışmak ancakmarkalı ve çok hızlı bellek modülleriylemümkün olabiliyor. Ayrıca ABIT, Asusve diğer birçok üretici de AMD işlemci-lerin çarpan kilidi kaldırılmışsa saat çar-panının değiştirilmesine olanak tanıyor-lar (114. sayfadaki yazıya bakınız). VIAKT 133 chipsetli anakartların incelemeve testini CHIP Kasım 2000 sayısındasayfa 108’de bulabilirsiniz.

Piyasada özellikle Duron işlemci bul-manız zor olabilir. Ülkemize kısıtlı sayı-da gelen bu işlemciler de distribütörlertarafından çoğunlukla anakartlarabundle edilerek satılıyor.

SSoocckkeett 337700 AAnnaakkaarrttllaarri815 aslında ilk başlarda ara çözüm ola-rak düşünülmüştü, ancak birden Intelişlemciler için en önemli chipsetlerdenbiri oldu. Intel bir aralar, 133 MHz veri-yolu hızında işlemciler üretmesine rağ-men piyasada bu işlemciler için uygunchipsetlere sahip anakartların bulun-maması gibi trajikomik bir durumlakarşı karşıyaydı.

Aslında bunun için tasarlanmış i820chipseti, kendisi için gerekli Rambusbelleklerin astronomik fiyatları yüzün-den alıcı bulamadı ve kısa sürede pazar-dan kayboldu. Geçiş çözümü olarak ta-sarlanan i820 ve SDRAM destekli ana-kartlar ise büyük bir fiyasko sonucundapazardan toplatılmak zorunda kaldı.i810E ise çok yavaş entegre grafiği yü-zünden çoğu kullanıcı için hiç ilginç de-ğildi bile. Sonuçta Tayvanlı rakip VIA,Apollo Pro ailesiyle chipset pazarındanbüyük paylar aldı.

ii881155:: IInntteell’’iinn yyeennii,, zzeennggiinnddeesstteekkllii vvee hh››zzll›› cchhiippsseettiiIntel, i815, i815E ve i815EP ile eskidenBX’le olduğu gibi, ihtişamlı günlerine

geri dönmeyi başardı. Bu yeni chipsetlerSouthbridge etiketleriyle birbirlerindenayrılıyorlar: i815’in ICH’sinin adıi82801AA, i815E’nin ICH2’si isei82801BA ile tanımlanmış. İlk iki i815modeli gerçi Northbridge’e entegreedilmiş bir grafik ünitesine sahipler, an-cak kullanıcıların çoğu i82815’in grafikfonksiyonlarında aradıklarını bulama-yacak ve onun yerine 4x AGP slotunukullanmayı tercih edecektir. En yenii815EP’de ise nihayet kullanmadığınızbu grafik birimi için boşuna para öde-miyorsunuz, zira entegre grafik kaldırıl-mış ve bu chipsete sahip anakartlar da-ha ucuz fiyatlara sahipler. i82815 maksi-mum sadece 512 MB RAM destekleye-biliyor. i815’in bir diğer kısıtlaması iseAGP Aperture Size’ın 64 MB ile kısıtlıolması. Bunun gerçi pek bir önemi yok,ancak ilerde çıkabilecek ve abartı büyükkaplamalar kullanacak 3D oyunlardaproblemler yaşamanıza neden olabilir.

VIA Apollo Pro 133A’nın çekirdeğinioluşturan i815’in rakibi VIA Northb-ridge 694X’te ise bu tip kısıtlamalar yok.VIA chipinde ise i815’le kıyaslandığında

daha düşük bir bellek transfer hızı söz-konusu. Ayrıca bu chipsetin Southbrid-ge’i sadece Ultra-ATA/66 desteğine sa-hip,

100. sayfada güncel i815 chipsetli ana-kartların karşılaştırmalı testini bulabi-lirsiniz.

5566 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


Yeni bir bilgisayar kasası satın almayıdüşünüyorsanız önceden bazı sorularaaçıklık getirmelisiniz, zira sonuçta bil-gisayarınız sadece güzel görünmemeli-dir. Bu bağlamda yeni kasanın bileşen-lerin takılmasında veya sökülmesindeherhangi bir problem çıkarmaması ge-

rekir. Kasa alımında dikkat edilmesigereken noktalar, yapı formu, boyutla-rı, kullanılacağı yer, fazla ses çıkarma-ması (gürültü yalıtımı), gerekli ölçek-lenebilirlik, üretim kalitesi, güç perfor-mansı (watt olarak) ve elbette ki fiyatı-dır.

MMiinnii,, MMiiddii vvee BBiigg TToowweerr::KKiimmee hhaannggii kkaassaa llaazz››mm??Kasa alımındaki en önemli soru hangiyapıda olacağıdır. BAT ve ATX ana-kartlar arasındaki yapısal uyumsuzluk,kasanın anakartın form faktörü ileuyumlu olmasını gerektirir. İkinciadımda kasanın ne kadar büyük olaca-ğına karar vermek gerekiyor. PC yerdedeğil de, mesela masanızın üzerindeduracaksa desktop veya mini tower ka-salar daha uygun olacaktır. Ayrıca ma-sa üstünde ve dolayısıyla kullanıcıyayakın duracak kasalarda yeterli bir ses

yalıtımına da dikkat edilmelidir, zirasabitdisklerin, CD-ROM’ların ve diğerçeşitli fanların çalışma gürültüleri za-manla rahatsız edici seviyelere gelebi-lir. Desktop ve mini tower kasalar ge-nelde 5,25 inçlik iki ve 3,5 inçlik bir sü-rücü yuvasına sahiptirler. Bu sınıftaki

bir kasanın yaklaşık fi-

yatı 25-30 dolardır. Genelde masanınaltına yerleştirilen daha büyük Midi veBig Tower kasalarda ise üç adet 5,25inçlik, 2 adet de 3,5 inçlik sürücüsü yu-vası (Miditower), ve hatta altı taneyekadar 5,25 inçlik, üç tane de 3,5 inçliksürücü yuvası (Bigtower) mevcuttur.Midi tower kasaların ortalama fiyatları50 dolar civarındayken, big tower kasa-lar ise 100 dolardan başlar. Genel ola-rak kasa seçimi kullanıcının kişisel ih-tiyaçlarına göre yapılmalıdır. Bilgisaya-rınızı sürekli olarak terfi eden ve kasaiçini açıp sürekli CD yazıcı, DVD sürü-cüsü, ek sabitdiskler ve cihazlar monteeden biri değilseniz daha pahalı olanbig tower kasalara da ihtiyacınız olma-yacaktır. Normal kullanıcılar için miditower kasalar hem fiyat olarak, hem dekapladıkları daha az yer sayesinde dahauygunlar.

MMoonnttaajj kkoollaayyll››¤¤››,, kk››zzaakk vveevviiddaallaarr››nn kkaassaaddaakkii öönneemmiiDesktop kasaya yatırım yapmak sadecemasanın altında ve üstünde bilgisayariçin çok az yer varsa ve kasa ancak mo-nitörün altında yer bulabiliyorsa man-tıklıdır. Zira desktop kasaların en büyükeksikliği daha kasayı ilk açışta ortaya çı-kar: yeterince yer yoktur. Bu yüzden ekbir bellek modülünün veya ikinci bir sa-bitdiskin takılması gibi en küçük admi-nistration işleri bile çabucak bir kabusadönüşebilir. Buna karşın bir big tower

kasa içinde çalışmak çok daha rahattır.Kasanın sadece büyüklüğü değilkonstrüksiyonu da iyi veya kötü

bakım imkanları üzerindeönemlidir. Kasayı açmak için

güzel çözümlerden biri de yantarafın katlanıp açılabildiği kasa

tasarımları. Bu tip açılabilir yan ka-paklar alt taraftan kasaya tut-

turulmuştur ve anakart vegenişletme kartlarınınyan kapağa tutturulabil-diği yerler vardır. Bazıkasalarda çıkarılabilirsabitdisk yuvaları (kı-zaklı) ve güç kaynağı

tutucuları vardır, bunlar da ka-sa içinde çalışmayı ve montajı kolaylaş-tırır. Anakart kızakları olan kasa model-leri de mevcut. Bu tip modellerde ana-kart kasanın hareketli kısmına, yani "kı-zağa" monte edilir. Kasadan tüm kartlarve kablolar söküldüğünde kızağı çekipanakartı kolayca çıkarabilirsiniz. Kasa-nın açılma yöntemlerinde de değişik ta-sarımlar sözkonusu. Yeni kasalarda yankapakların bir mandal veya küçük sür-günün çıkartılarak ya da tek bir düğme-ye basılarak açılabilmesi mümkün. Yankapakların ayrı ayrı vidalarla kasaya tut-turulduğu modellerle de sıkça karşılaş-mak mümkün. Bunlarda da kasayı ça-bucak açmak (tabii elinizde bir yıldıztornavida hazırsa) ve rahatça çalışabil-mek mümkün. U formunda bir kasa ka-pağına sahip modellerin hem açılmasıçok zahmetlidir, hem de kapağı çıkarır-ken ya da takarken yaralanma riskinizde sözkonusudur, o yüzden bu tip kasa-lardan uzak durun.

EEsstteettiikk vvee GGüüççllüü:: BBiillggiissaayyaarr KKaassaallaarr››PPCC kkaassaallaarr›› ççoo¤¤uunnlluukkllaa bbiillggiissaayyaarr ppaarrççaass›› ssaatt››nn aallmmaa lliisstteessiinnddee eenn bbaaflflttaa bbuulluunnmmaazz.. GGeenniiflfllleettmmeelleerr iiççiinn

bbiillggiissaayyaarr››nn iiççiinnddee yyeetteerriinnccee yyeerr kkaallmmaadd››¤¤››nnddaa bbiirrddeenn iihhmmaall eeddiilleenn kkaassaallaarr öönneemm kkaazzaann››rr..

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 5577


GGüüçç iihhttiiyyaacc››:: 223300,, 225500 vvee330000 wwaatttt’’ll››kk ppoowweerr ssuuppppllyyKasalar genelde güç kaynakları (powersupply) ile birlikte satılırlar. Bu yüzden-dir ki bilgisayarın her bir bileşeninin ye-terince güçle beslenebileceği düşünülürve çoğunlukla toplam güç ihtiyacı ihmaledilir. Ancak unutmamanız gerekir kiher güç kaynağı, her sistemin güç ihtiya-cını karşılayacak durumda olamaz. Ka-salar standart olarak "normal" sistemleriçin tasarlanmıştır. Mini veya midi to-wer bilgisayarlarda çoğunlukla 230 ve250 watt’lık güç kaynakları kullanılır.Big tower kasalarda ise 250 ve 300 wat-t’lık güç kaynakları kullanılır.

Sadece kasanın büyüklüğü ve bunabağlı olarak takılabilecek ek bileşenlerinsayısı daha güçlü bir power supply ihti-yacı için tek faktör değildir. Hızlı işlem-ciler (AMD Athlon gibi) ve yeni ekrankartları da en büyük güç emici bileşen-lerdendir. Gerekli elektrik akımını 3,3voltluk hattan çekerler. Ancak PCI kart-lar da çok fazla güç çekebilirler, ne var kibunlar güç kaynağının 5 voltluk hattın-dan beslenirler. Güç kaynak-

larının etiketleri üzerindekiperformans verilerinde 3,3 volt ve 5voltluk alan birlikte değerlendirilir ve"combined" olarak ifade edilir. Bu de-ğer, high end ekran kartı ve yüksek hızlıişlemcilerle çalışan kullanıcılar için güçkaynağının performans değerinde belir-leyicidir. AMD bunun için ayrıca inter-net sitesinde ek bir servis sunuyor:www1.amd.com/athlon/power adresin-de her kullanıcı işlemcisi için ihtiyaçduyacağı gücü tespit edebilir. 1,1 GHzhızında çalışan bir Athlon için en az 150watt’lık "combined" güç değerine ihti-yaç vardır, buna ekran kartı, sürücülerve diğer çevrebirim aygıtları dahil değil-dir.

Çok düşük güçle çalışan ve kalitesizgüç kaynaklarında ayrıca voltaj dalga-lanmaları veya çok düşük elektrik besle-mesi yüzünden sistem hataları da mey-

dana gelebilir, mesela nedeni belirlene-meyen çakılmalar, sistem kilitlenmeleri,hatalı ve başarısız disk erişimleri veyabellek hataları. Bu tip problemlerin güçkaynağından kaynaklandığını tespit et-mek en deneyimli sistem yöneticileriiçin hiç de kolay değildir. Bu yüzden 300watt’lık bir güç kaynağı için ek 50 dolarödemek gerekebilir, 350 ve 400 watt’lıkgüç kaynaklarının 100 dolardan başla-yan fiyatları da kendini çabucak amortiedebilir. Stabil çalışan bir sistem enazından sinirlerinizi de yıpratmayacak-tır.

ÜÜrreettiimm kkaalliitteessii vveeyyaarraallaannmmaa tteehhlliikkeelleerriiKasa satın alırken paradan tasarruf et-meyip, almışken kaliteli bir kasa almaken doğrusu olacaktır. Ucuz kasalar kes-kin kenarları ve düzleştirilmemiş sivrislot ve metal sürücü kapakları ile adetakeskin bıçak gibidir ve en ufak bir dik-katsizlikte yaralanmanıza neden olabi-lirler. Özellikle ince madeni levhalardayaralanma riski çok yüksektir ve bir ke-

sik kemiğe kadar girebilir. Aynı şe-kilde önemli, ancak ihmal

edilen bir diğer husus dapower ve reset düğme-

lerinin yerleşimidir.Bunlar eğer kasanıniçine gömük değilseen ufak bir yanlış te-

masta bilgisayarınkapanmasına veya re-

setlenmesine neden ola-bilirler. Bu da istenmeyen

veri kayıplarına neden olabile-cektir. Kapatılabilir düğme kapakları dafaydalı olabilir, aksi halde mesela küçükçocuklar önemli verileriniz için bir "teh-like" olabilir.

Bir kasa satın almaya karar vermedenönce en önemli soru hangi form faktö-ründe olacağıdır. Ancak şunu da unut-mayın ki piyasada BAT kasa bulmanızzor olabilir, ATX özel durumlar dışındaher zaman en doğru seçim olacaktır. Fi-yat olarak da ucuz kasaların bile gereklitalepleri karşılayabileceğini söyleyebili-riz. Yaklaşık 50 dolara satılan 250 wat-t’lık kasalar çoğu kullanıcının beklenti-lerine cevap verecektir. Kasa satın alma-dan önce ayrıca kablolar, kapaklar,montaj materyalleri ve gerekli fişlerinbirlikte verilip verilmediğini kontroledin. Aksi halde kötü sürprizlerle karşı-laşabilirsiniz.

Kasan›n dü¤meleri içe

gömük de¤ilse

yanl›fll›kla sistemi

kapatabilir veya

resetleyebilirsiniz.

Bu da istenmeyen

veri kay›plar›na

neden olacakt›r.

Profesyonel kullan›c›lar toplam güçten

ziyade "combined" güce dikkat etmeliler.

K›r›lmas› gereken sürücü yuvas› kapaklar›

yüksek bir yaralama tehlikesine sahiptir.

Yana aç›labilir montaj kapaklar›yla sistemi

terfi etmek çocuk oyunca¤›.

Tak›labilir slot kapaklar› kolayca tak›l›p

ç›kar›labilir.

Düzlefltirilmifl kenar ve köfleler, kesik ve sivri

metallerin aksine yaralanma riski tafl›maz.

5588 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


Oynadığınız oyunlarda grafiklerin ye-terince hızlı olmadığını farketmeyebaşladıysanız ekran kartınızı değiştir-meyi düşünebilirsiniz. Ancak elbette kihızlı bir işlemci, yeterince bellek ve iyibir sabitdisk de ekran kartının tamperformansla çalışabilmesi için mutla-

ka gereklidir. Bu bağlamda sisteminiz-de en azından yüksek saat hızında çalı-şan bir Celeron veya Duron işlemcisi-nin, 128 MB RAM belleğin ve UltraDMA/66 arabirimli bir sabitdiskin bu-lunması gerekir.

PPiikksseell ccaannaavvaarr››,, ççaall››flflkkaann33DD eekkrraann kkaarrttllaarr››Güncel oyunlar, özellikle de tanıdık 3Dshooter’lar, sisteminizin maksimumperformansla çalışmasını gerektirirler.Özellikle yüksek çözünürlüklerde ve enmükemmel grafik kalitesinde bazı sis-temler sendeleyebilir. Elbette her gü-zelliğin bir bedeli de vardır, güzellikherşey demek değilse de bir oyundaki

atmosferi sağlayan en önemli etkenler-den biridir. Mümkün olduğunca ger-çekçi bir etki bırakabilmek için ekrankartları var güçleriyle yüksek baskı al-tında çalışırlar. Her bir piksel için,oyun programcısının öngörüsüne görede, bir sürü farklı parametre hesapla-

nır. Mesela renk, gölge,transparan, yansıtmaveya geçirme davranışı,aynalama, yüzey yapısıgibi piksel parametre-leri sözkonusudur. Ay-

rıca bellek, CPU ve ek-ran kartı için veri tra-fiğinin de yönetilmesigerekir. Ölçekleme vetransformasyon gibi

geometrik hesaplama-ları da unutmamak gerekir.

Sayılar burada daha çok şey ifadeedebilir. 32 bit renk derinliğinde1024x768’lik bir çözünürlük için 3MB’dan biraz daha fazla bir grafik bel-leğine ihtiyaç duyulur. Ancak ekrankartı sadece tek bir kareyi değil, sonra-ki iki üç kareyi de önceden hesaplamakzorunda olduğu için en az 6 ile 9 MBarasında bir bellek gereklidir. Bir 3Doyunda Z koordinatlarının (boyut ve-rileri) Z Buffer denilen tampon bellek-te tutulmaları gerekir. Bu koordinat birnesnenin oyun alanının derinliğindekipozisyonunu belirler. Bu değer müm-kün olduğunca kesin olmalıdır, böyleceilerde ekran hataları engellenebilir. Zdeğeri ne kadar büyükse, oyunda da o

PPiikksseell CCaannaavvaarrllaarr››:: EEkkrraann KKaarrttllaarr››MMaakkssiimmuumm ooyyuunn zzeevvkkiinniinn aannaahhttaarr›› CCPPUU’’nnuunn yyaann››nnddaa öözzeelllliikkllee eekkrraann kkaarrtt››nnddaa ggiizzlliiddiirr.. BBuurraaddaa bbaaflflaarr››ll››

oollmmaann››zz iiççiinn tteekk bbiirr mmeeggaahheerrttzz’’iinn vveeyyaa ssaanniiyyeeddee hheessaappllaannaann bbiirr ffaazzllaa kkaarreenniinn bbiillee bbüüyyüükk öönneemmii vvaarrdd››rr..

kadar az hacimsel gösterim hatası gö-rülür. Buna bir de Stencil Buffer ekle-nir, bu bellekte her seferinde yenidenhesaplanması gerekmeyen ekran par-çalarıyla ilgili bilgiler kaydedilir. Bun-ların her ikisi de resim noktası başına32 Bit yer kaplar. Hepsi toplandığındaönceden hesaplanan karelerin sayısınabağlı olarak 10 ile 20 MB arasında birgrafik belleği ihtiyacı ortaya çıkar. Buyüzden bir ekran kartının en az 32 MBekran belleğine sahip olması gerektiği-ni söyleyebiliriz, böylece varolan per-formans grafik verilerinin AGP üzerin-

den takas edilmesi ile fren-lenmemiş olur. 64 MB bel-leği olan kartlar ise resim

verilerinin yanında bir yığınkaplama (texture) bilgisini de

önbellekleyebilirler, bu sayede di-ğer bileşenlerin performansına daha

az bağımlıdırlar.

AArrzz ttaalleepp mmeesseelleessii::MMaarrkkaallaarr vvee mmooddeelllleerrGünümüzde profesyonel oyuncularınihtiyaçlarını üç önemli grafik chipiüreticisi karşılayabiliyor: ATI, nVidiave 3dfx. nVidia’nın 3dfx’i satın alma-sıyla rekabete yeni bir boyut geldi. Gü-nümüzde alabileceğiniz en hızlı grafikchipleri ATI Radeon, nVidia GeForce 2Ultra ve 3dfx VSA-100. Ancak hızlı biroyun akışı içinse en pahalı ekran kartı-na ihtiyacınız yok. Grafik isteklerinizikarşılayabilmek için önce chip üretici-lerinin değişik modellerine bir göz at-manızda fayda var.

OOyyuunnsseevveerrlleerriinn ggöözzddeessiinnVViiddiiaa vvee VVooooddoooo bbüüyyüüssüü3dfx özellikle resim kalitesine önemveriyor, rakipleri ise daha çok saniyededaha fazla kare sayılarıyla meşguller.Voodoo 5500’den önceki 3dfx kartları-nı bilmeyenler ya hayatlarında hiçoyun oynamamıştır, ya da bu kartlarıbilemeyecek kadar gençlerdir. 1996’daçıkan ilk efsane 3D kartı Voodoo 1, ozamanlar ek bir kart olarak devrim ya-ratan özelliklerle tasarlanmıştı. 3dfx bukartı temel alan birçok başarılı modeleimzasını attı. Biraz gecikmeyle piyasa

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 5599


sürülen 3dfx imzalı en grafik işlemcisiise VSA-100 adını taşıyor. Bu kart hı-zından ziyade yüksek grafik kalitesiyleöne çıkıyor. Bunun sırrı da Anti-Ali-asing yönteminde saklı. Bu yöntemdeözellikle düşük çözünürlüklerde ve di-yagonallerde kendini iyice belli edenmerdiven basamakları özel bir hesapla-ma yöntemiyle düzleştiriliyor. Sonuçise şaşırtıcı: 640x480 piksellik bir çözü-nürlük iki kat daha yüksek çözünür-lükteki gibi güzel görünüyor. Bunun eniyi tarafı ise uygulamaların ekstradanFull Scene Anti Aliasing için uyumlan-dırılmasının gerekmemesi, eski oyun-larda da bu yöntemin keyfini sürebili-yorsunuz. Finansal açıdan krize giren3dfx’i satın alan nVidia, böylece ilerdeçok daha başarılı grafik işlemcilerineimzasını atacak gibi görünüyor. Ancakgünümüzde ise nVidia, zaten TNT mo-dellerinden başlayarak oyunseverleringönlünde taht kurmuş durumda. Ultraveya GTS modellerini pahalı bulanlariçin nVidia cephesinin hem hesaplıhem de yüksek performanslı bir çözü-mü var: GeForce 2 MX. Grafik hızlan-dırması için kullanılan sihirli formü-lün adı Transform&Lighting, kısacaT&L, bu yöntemle sistemin CPU’su ba-zı hesaplamaların yükünden kurtulabi-liyor ve belirgin bir hız artışı sağlanabi-liyor.

AATTII vvee MMaattrrooxx:: GGeelliiflflmmiiflflvviiddeeoo vvee DDVVDD ffoonnkkssiiyyoonnllaarr››ATI geri döndü, aslında bunu kimsebeklemiyordu. Her ne kadar dünyagrafik işlemcisi pazarında Kanadalı bufirma en büyük paya sahip olsa da,özellikle ülkemizde ATI modelleri sonkullanıcıların ve oyunseverlerin beğe-nisini bir türlü kazanamadı. ATI, Rade-on ile nVidia GeForce’a ciddi anlamdarakip olabilecek bir grafik işlemcisi ge-liştirmeyi başardı. Radeon ekran kart-ları yüksek hızları ve grafik kaliteleriylegöz dolduruyorlar. Radeon’un kalbin-de her biri üç texture ünitesinesahip iki piksel pipeline ça-lışıyor. Özellikle 3x mul-titexturing’li oyunlarbu yeni teknolojidenfaydalanabiliyorlar.

Günümüzde kulla-nılan üç bump map-ping versiyonunun tü-mü için donanım deste-ğinin de bulunması olduk-

ça iyi bir özellik, bu sayede oyunlardaçok gerçekçi görüntüler elde edilebili-yor. DirectX 8 ile ve bunları destekle-yen oyunlarla birlikte bu grafik işlem-cisine entegre edilmiş bu fonksiyonlarçok daha ilgi çekici olacaktır. Dahili

T&L birimi de rakibi nVidia kadar ba-şarılı. 132. sayfadaki ekran kartları tes-timizde ATI Radeon ve diğer ekrankartları hakkında daha ayrıntılı bilgilerve test sonuçlarını bulabilirsiniz.

Matrox günümüzde halen hızdan zi-yade başka kriterlere önem verdiğiniG400’den sonra çıkardığı G450 grafikchipinde de iyice belli ediyor. İlk aşa-mada bu kartların güncel oyunlarla ye-terince hızlı çalışabilmesi düşünülme-miş ve Matrox daha ziyade iş dünyası-na ve normal kullanıcılara hitap edi-yor. Matrox özellikle de kartlarınınDual-Head özelliklerini ön plana çıka-rıyor. Dual Head fonksiyonu kabacaekran kartına iki monitörün veya birmonitör ve televizyonun bağlanabil-mesini sağlıyor.

GeForce 2 MX’lerin yeni Twin Viewfonksiyonu da aynı desteği kullanıcıla-ra sunuyor, bu bağlamda Matrox kart-

ların pabucu dama atılmış du-rumda. Dual Head’in en

önemli özelliği ise bağla-nan aygıtların birbirle-rinden bağımsız ola-rak çalıştırılabilmesi,yani farklı çözünür-lüklerde ve ekran ta-

zeleme hızlarında ikifarklı monitör kullana-

biliyorsunuz.

Yeni ekran kart› sürücülerinin ço¤unda

kart›n h›z›n› art›rmak için overclock ayarlar›

da bulunuyor.

6600 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


GByte arasında veri depolayabiliyorlar.Medya yüzüne, yani manyetik kafa başı-na, böylece 5 ile 10 GByte arasında bel-lek kapasitesi kullanıma sunulabiliyor.Bu yüzden yeni bir sabitdiskin en küçükmodeli 5 ve 10 GB kapasiteli seçenek-lerle piyasaya sunuluyor (diğer model-ler de genelde 15, 20, 30 GB gibi kapasi-telere sahipler). Bunun tabii ki bazı is-tisnaları da var (7.5 GB’lık diskler gibi).

Prensipte bir sürücünün bellek yo-ğunluğu ne kadar yüksekse, hızı da okadar yüksek olur. Bu nedenle yeni birsabitdisk satın alırken, seçilen disk aile-sinin (Quantum Fireball Plus LM gibi)en "küçük" sürücüsünün en azından 5GB olmasına dikkat edin. Bu konuda il-gili üreticinin internet sitesinden gerek-li bilgilere ulaşabilirsiniz.

Çok yüksek kapasiteleri ve oldukçauygun fiyatlarının yanında EIDE arabi-riminin de saniyede 66 ve 100 MB gibibant genişliklerine ulaştırılması, IDEsabitdisklerde yeni bir çığır açtı. Günü-müzde her durumda bir EIDE disk endoğru seçim olacaktır, sadece sunucusistemlerinde veya profesyonel videodüzenlemede SCSI tercih edilebilir.

Hatta IDE’de iyice kısıtlı olan cihaz sa-yısı da ek controller kartları ve dört IDEkanallı anakartlar sayesinde artık prob-lem olmaktan çıkmış durumda.

IDE-RAID sistemleri ayrıca yüksekbir veri güvenliği ve daha fazla perfor-mansı, kendisiyle karşılaştırılabilecekSCSI teknolojisine göre çok daha ucuzbir fiyata sunuyorlar. Piyasada bulabile-ceğiniz en yeni sabitdisklerin testiniCHIP Aralık 2000 sayısında 126. sayfa-da bulabilirsiniz. Çoğu kullanıcı için7200 rpm dönüş hızına ve 2MB cac-he’ye sahip, Ultra ATA/66 arabirimli ve20 GB kapasiteli bir sabitdisk en uygunseçim olacaktır.

Video filmleri ve ansiklopedileri say-mazsak DVD veri medyaları için piyasa-da pek ürün sunulmaması, daha hızlıbir DVD sürücüsüne olan talepleri ge-reksiz kılıyor. Zira DVD filmleri oynat-mak için tek hızlı bir DVD Player biletanımsal olarak yeterli. Yine de eski CD-ROM sürücüsünü modern bir optikokuma aygıtıyla terfi etmek isteyenleriçin en doğru seçimin DVD sürücüsüolacağını söyleyebiliriz.

Yeni DVD okuyucular yeterli ve azgürültülü bir 40x CD-ROM ve 8, 12 ve-ya 16 hızlı DVD okuma performansı dasunuyorlar. DVD’lerde hız faktörü DVDvideosu için gerekli veri transfer hızınadayandığı için (CD-ROM’larda single

speed müzik cd’lerini temel almıştır),16 hızlı bir sürücü okuma sırasında da-ha yoğun yazılmış DVD medyalarındasaniyede maksimum 20 MB’dan dahayüksek bir hıza ulaşabilir. CD seviyesinegöre hesaplandığında bu 136x’lik bir hı-za denk gelir. Bu da günümüzde mo-dern bir DVD sürücüsünün, CD-ROM’ların kısa gelişim süreçlerinin ak-sine daha uzun süre iyi iş görebileceğinigösterir. Bir DVD sürücüde karar kıl-dıysanız 40x CD hızına ve en az 8x DVDhızına sahip olmasına dikkat edin.

CD-ROM sürücülerin halen gözdeolmasına ise şaşmamak gerekir. CD tek-nolojisi pratikte tüm alanlarda en geliş-miş dönemini yaşıyor ve 48x veya 52xhızındaki bir sürücüyle en kısa zaman-da kopyalama yapılabiliyor. Gelişmişdepolama konseptleri sayesinde çoğucihazdaki abartı rotasyon gürültülerininde önüne geçilebiliyor. CD-ROM veyaDVD sürücü satın almadan önceTOP10 tablolarımızı inceleyerek kararı-

nızı verin. Sürücünün gürültüsüz çalış-masına, iyi bir hata düzeltme mekaniz-masına sahip olmasına, ve her türlüCD’yi yeterince iyi okuyabilmesine dik-kat edin. Müzik fanatikleri için CD-ROM’ların daha iyi bir tercih olmasınınnedeni ise bunların DVD sürücülere gö-re genelde daha yüksek bir Audio-Grab-bing hızına sahip olmaları.

XX FFaakkttöörrüü:: CCDD--RROOMM//DDVVDD SSüürrüüccüülleerr

Multimedya patlamasının beraberindegetirdiği sonuçlardan biri de ihtiyaç du-yulan kayıt alanlarının muazzam biroranda artması oldu. İki yıl öncesinekadar 4 GB kapasiteli bir sabitdisk faz-lasıyla yeterliyken, günümüzde 10GB’lık bir sabitdisk bile hemen dolabili-yor. Ses ve video fanatiklerinin de herzaman olduğu gibi çok daha fazla diskalanına ihtiyaçları var. Günümüz sabit-diskleri 4GB ile 80 GB arasında değişenkapasitelere sahipler. Megabyte başınadüşen fiyat hiç bu kadar düşük olma-mıştı ve pratikte tüm sabitdiskler orta-lama bir kullanıcının hız ihtiyaçlarınafazlasıyla cevap verebiliyorlar.

DDoo¤¤rruu ssaabbiittddiisskk sseeççiimmii::SSCCSSII oouutt,, IIDDEE iinnModern sabitdiskler bir manyetik disküzerinde (platter deniliyor) 10 ile 20

BBiirrkkaaçç yy››ll öönncceessiinnee kkaaddaarr 22GGBB

kkaappaassiitteellii bbiirr ssaabbiittddiisskk ssttaannddaarrtt

kkaabbuull eeddiilliiyyoorrdduu.. SSüürreekkllii aarrttaann

hh››zzllaarr›› vvee ddüüflfleenn ffiiyyaattllaarr››yyllaa

ssaabbiittddiisskklleerr oolldduukkççaa ggöözzddee..

CCDD--RROOMM ssüürrüüccüülleerrddeekkii hh››zz

kkaavvggaass›› nniihhaayyeett dduurruulldduu.. 5522 vvee

5566xx iillee ssüürrüüccüülleerr aarrtt››kk ss››nn››rraa

ddaayyaanndd››llaarr.. DDVVDD’’lleerrddee iissee hh››zz

aarrtt››flfl››nn››nn ssoonnuu kkeessttiirriilleemmiiyyoorr..

HH››zzll›› vvee BBüüyyüükk:: SSaabbiittddiisskklleerr

6622 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


Terfi bütçenizin en büyük payı per-formans artıran bileşenlere gider.Mümkün olduğunca yüksek saat fre-kansında çalışan işlemciler, çok yüksekkapasiteli ve hızlı sabitdiskler, yüzlerceMB anabellek ve CD-ROM ile DVD sü-rücüler istek listesinin en üst sıralarındayer alır. Bu bağlamda bilinçli bir alışve-riş yapılmaz ve para genelde sokağa atı-lır. Zira bazı parçalara çok fazla paraödenir, ancak kullanıcı bunların sağla-dığı performans artışından çoğunluklatam olarak yararlanabilecek durumdadeğildir veya buna ihtiyacı yoktur.

DDaahhaa iiflfllleevvsseell vvee ee¤¤lleenncceelliibbiirr ssiisstteemmiinniizz oollssuunnGenelde yeni bir yazıcı veya scannergibi "faydalı" genişletmeler, kullanıcı-

nın sistemden katma değer almasınısağlar ve bilgisayar ile çalışmayı dahaeğlenceli hale getirirler. Bir CD yazıcıda sisteminizden alacağınız keyfi artı-rabilir. Günümüzde fiyatları oldukçadüşen bu cihazlarla sadece müzikCD’lerini değil, önemli verilerinizi dekopyalayabilirsiniz. Bu sayede verileri-niz her zaman güvende olabilir.

Ayrıca fotoğraf, video veya müzik ar-şivinizi de dijital ortama aktararakCD’lerde ölümsüzleştirmek isteyebilir-siniz. Bir CD yazıcı size tüm bu imkan-ları sunacaktır. Yazılabilir CD’nin ko-mik sayılabilecek fiyatı, diğer alışıldıkyedekleme teknolojilerine göre çok da-ha avantajlı olmasını sağlıyor. 700MB’lık kapasiteyle tek bir CD’ye genel-de çoğu sistem ve veri partitionlarınımakul sayılabilecek bir hızda yedekle-yebiliyorsunuz.

Tecrübesiz kullanıcıların da CD ya-zıcının montajında çekinmelerine ge-rek yok. Bu cihazların montajı çok ko-lay ve çoğu üretici de ürünleriyle bir-likte montaj ve kullanma kılavuzlarını

da veriyor. 8 hızlı yazabilen bir CD ya-zıcı fiyat/performans olarak en doğruseçim olacaktır. CD yazıcının ayrıcaRAW-DAO yazma modunu destekle-mesi (196. sayfadaki "CD klonlama"yazısına bakınız) her türlü CD’yi Clo-neCD programıyla problemsizce kop-yalayabilmenizi sağlayacaktır. Yeni çı-kan hemen hemen tüm CD yazıcılardabu yazma modu var. Piyasadaki en ye-ni ve en hızlı CD yazıcıları TOP10 lis-telerimizde bulabilirsiniz.

YYeeddeekklleemmee:: CCDD YYaazz››cc››llaarr

Bilgisayarını daktilo gibi veya sadece in-ternette sörf etmek için kullananlar içinen uygun seçimler AC97 destekli onbo-ard ses veya Soundblaster 64/128. Müzikkompozisyonu veya video montaj gibimultimedia işlemler ve oyunlardanmaksimum keyif almak içinse gerçek birses kartına ihtiyaç vardır. Uygun ses kar-tının seçiminde ruhlar ayrılır, zira he-men hemen bütün yeni ses kartları çokyüksek bir ses kalitesine sahipler. Sadeceeğitimli kulaklar kartların arasındakifarkı ayırtedebilir. Bu yüzden tüketicipazarında ses kartları için bazı ağırlıknoktaları oluşmuş durumda: Günü-müzde 3D sesin mümkün olduğuncagerçekçi bir şekilde verilebilmesi önemkazanıyor. Ayrıca Dolby Digital ses üre-tebilmek de aranan kriterler arasında.

Hobisi sinema olanlar için elbette kidolby digital ses desteği çok daha önem-lidir. Ancak piyasadaki dolby digital sesiçin uygun olan hoparlör setlerinin çokbaşarılı olduğunu söylemek mümkündeğil. Buna karşın güncel tüm PC spe-aker’ları sentetik 3D ses üretimi için uy-gunlar. Burada oluşturulan sahne içingerçek zamanlı olarak bir ortam sesi he-saplanır ve kullanılan 3D standardına

göre iki veya daha fazla hoparlörden sesverilir. 3D shooter fanatikleri ve stratejioyunu hastaları çevresel sesin ve özellik-le de yaklaşan bir sanal düşmanın ayakseslerinin ne demek olduğunu çok iyibilirler. Aureal’in iflas etmesiyle 3D sesstandartlarında Creative’in EAX’iA3D’ye göre daha avantajlı. Yeni çıkanoyunlarda da çoğunlukla EAX desteğioluyor. Ancak EAX’ten tam anlamıylafaydalanabilmek için daha pahalı olan4.1 kanal hoparlör sistemlerine sahip ol-manız gerektiğini de hatırlatalım. Di-rectSound3D desteğine her ses kartı sa-hip olmalı, zira bu Windows bileşeniakustik temel beslemeyi gerçekleştiriyor.

Piyasada Creative So-undblaster Live serisininegemenliği hüküm sürü-

yor. Bu kartlar gerçekten deçok iyi bir ses kalitesine ve yazı-

lım desteğine sahipler. Bütçenizegöre 50 dolarlık Live! Value veya 85dolardan başlayan fiyatlarıyla yeni Li-

ve! 5.1 modelleri en güzel ses ve müzikziyafetini size yaşatacaktır.

AAkkuussttiikk ZZiiyyaaffeett:: SSeess KKaarrttllaarr››

SSiisstteemmiinn ssaaddeeccee hh››zz››nn›› ddee¤¤iill,,

iiflfllleevvsseellllii¤¤iinnii ddee aarrtt››rrmmaayyaa öönneemm

vveerrmmeelliissiinniizz.. YYeeddeekklleemmee iihhttiiyyaaçç--

llaarr››nn››zzaa cceevvaapp vveerreecceekk eenn uuyygguunn

SSaaddeeccee ggüüzzeell bbiirr ffoonn mmüüzzii¤¤ii aarrtt››kk

hhiiççbbiirr PPCC kkuullllaann››cc››ss››nn››

eettkkiilleeyyeemmiiyyoorr.. TTeemmiizz vvee ddöörrtt

kkaannaallll›› 33DD sseess aarrtt››kk oollmmaazzssaa

oollmmaazz kkaabbuull eeddiilliiyyoorr..

6644 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


CHIP PC: Kendi toplay›p konfigüre

etti¤imiz bilgisayar.

‹fllemcinin tak›lmas› oldukça basit: CPU

soketindeki kolu kald›rarak ifllemciyi

yuvas›na oturtabilirsiniz.

Dikkat: ‹fllemcilerde iki köflede

birer pin eksik. Sadece pinlerin

yerleflimi do¤ruysa ifllemciyi

yuvas›na düzgün olarak oturtabi-

lirsiniz.

Bir sonraki

ad›m: CPU

çekirde¤i

üzerine yete-

rince so¤utucu

yap›flkan

sürülüp yüzeye

yedirilir.

1

4

3

Bu resimde de anabelle¤in nas›l

tak›laca¤›n› görüyorsunuz: Bellek modülün-

deki iki boflluk bellek bankas›na paralel

gelmelidir.

6

Bellek modülünün

s›k›ca oturmas›

için her iki beyaz

çentik kapat›l›r.

7

Fan›n yukardan görünü-

mü.

5

fiimdi de kasada

s›ra, ilk olarak

k›smen parçalar

takt›¤›m›z anakart›

yerlefltirece¤iz.8

Anakart› takmadan önce

kasay› gereksiz bileflenler-

den ar›nd›r›n. Güç kayna¤›

ve sürücü yuvalar› kasa

içinde çal›flman›z› engelley-

ebilir, bunlar› sökebilirsiniz.

9

AAdd››mm AAdd››mmPPCC MMoonnttaajj››

2


Anakart› uygun deliklerle vidalayarak kasaya

s›k›ca monte ediyoruz.10

Bir sonraki ad›mda

AGP ekran kart›n›

takaca¤›z.

12

Soundblaster Live ses

kart›n› bir PCI yuvas›na

takmam›z gerekiyor.

13

Resimde yine bir PCI slotuna tak›lmas›

gereken ethernet kart›n› görüyorsunuz.

14

Burada kablolar›yla

birlikte ön paneli gö-

rüyorsunuz.

15

Kasam›z için de¤iflik

tasar›mlara sahip ön

paneller mevcut.

17

Bu resimde ön panelin ve hoparlörün ba¤lant›lar›n›

görüyorsunuz.

18

Ön panelin kablo-

lar›n› anakarta

ba¤l›yoruz.

19

Kablolar› demet halinde birlefltiren ve düzen

sa¤layan kablo maalesef çok az kasada mevcut.20

Ön paneli vidalarla

metal bölüme s›k›ca

monte ediyoruz.

16

Resimde ifllemci, fan ve bellekle

donat›lm›fl ve kasaya komple

monte edilmifl anakart› görüyor-

sunuz.

11

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 6655

6666 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


Sabitdisk ve disket sürücü

için montaj yuvas›.

21

22

Sürücü yuvas›n›n sabitdiskle

birlikte PC kasas›na montaj›.

Floppy sürücüsü sonradan

eklenecek.

23

DVD sürücüsünün montaj› oldukça kolay. Modern kasa

tasar›mlar›nda art›k vidalamaya da gerek kalm›yor.

25

CHIP PC’nin iç

yaflam›na bak›fl:

fiimdi sadece

sabitdisk ve

disket sürücü

için kablolar›

takmam›z gere-

kiyor.

26Tüm bileflenler

tak›ld›ktan sonra, güç

kayna¤›n› da kasaya

monte ediyoruz.

28

CHIP PC’nin arkadan görünümü, güç

kayna¤› henüz monte edilmemifl. Anakart

üzerinde arabirimler kasa paneline tam

olarak oturmufl.

29Güç kayna¤›

kasan›n

arkas›nda

vidalarla

sabitleniyor.

30

32

‹flte tamam: Toplad›¤›m›z CHIP PC’nin iç görünü-

mü. Tüm kablolar› derli toplu olmas› için demet

fleklinde ba¤lamay› unutmay›n.

Son ad›m: Güç

kayna¤›ndan

gelen bu fifl,

anakart›n güç

ihtiyac›n›

karfl›l›yor.

31

‹ki de¤iflik IDE

kablosunun

karfl›laflt›rmas›:

Solda

Ultra-DMA/66/100

kablosu ve sa¤da

da "eski" Ultra

DMA/33 kablosunu

görüyorsunuz.

27

Disket sürücüsüz, sadece sabit-

disk için sürücü yuvas›: Bazen

önce sabitdiski sürücü yuvas›na

monte etmek gerekir.

Disket sürücüsü

metal klipler

yard›m›yla

yuvas›na s›k›ca

monte ediliyor.

24

Toshiba PC kart›n› Span-Works’un, Bluetooth üze-rinden yedi bilgisayarakadar bir Ad Hoc a¤›naizin veren bir yaz›l›m›ile beraber sunuyor.Yaz›l›m a¤a ba¤l› tüm

bilgisayarlarda ayn› anda veri gi-rifli ve düzenlenmesine izin veri-yor.

100 metre çap›ndaki bir daireiçerisinde kablosuz ba¤lant› ku-rulabilir.BBiillggii ‹‹ççiinn:: www.toshiba.com

Haberler ve Trend

6688 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

‹çindekiler72 XXBBooxx OOyyuunn KKoonnssoolluu

75 DDiirreeccttXX AArraabbiirriimmii

78 DDoonnaann››mm ‹‹nncceelleemmee

96 DDoonnaann››mm TTeessttii

100 ii881155 AAnnaakkaarrtt TTeessttii

114 AAMMDD ‹‹flfllleemmcciilleerree OOvveerrcclloocckk

126 DDoonnaann››mm KKuurrssuu:: CCDD SSüürrüüccüü //DDVVDD // CCDD YYaazz››cc››

132 TTeesstt:: EEkkrraann KKaarrttllaarr››

164 CCHHIIPP TTOOPP 1100

In & out

UUyygguunn ffiiyyaatt vvee yyüükksseekkPerformanslar› ile göze çarpannVidia Geforce 2 MX chip setliekran kartlar› gözde.

MMppeegg eekkrraann kkaarrttllaarr››Hardware DVD deste¤ine sahipolan yeni nesil ekran kartlar›Mpeg kartlar›n pabucunu damaatmay› baflard›.

yap›lan aç›klamaya göre bu yenitekni¤i kullanan CD yaz›c›lar›n fi-yatlar› çok yüksek olmayacak,ML disklerin fiyatlar› ise flu anki

CD-R/RW’lere oldukça yak›n ola-cak. fiu an kullan›lan normaldiskler ile çal›flabilen ML yaz›c›larise bu diskleri 12x yazabiliyor.

Yeni CD Yazma Teknolojisi

22 GGBByyttee iillee YYaazzmmaaTTDDKK EElleeccttrroonniiccss vvee CCaalliimmeettrriiccss aall››flfl››llmm››flfl CCDD--RR//RRWW’’lleerriinn kkaappaassiitteessiinnii üüçç kkaatt››nnaa

çç››kkaarrttaann bbiirr MMuullttiilleevveell RReeccoorrddiinngg tteekknnoolloojjiissiinnii ggeelliiflflttiirrddii..

Grafik chipleri: Dünyadaki pazar paylar›

AATTII öönnddee:: Kanadal› firma 1999’un üçüncü çeyre¤inde en yak›n rakibinden

yaklafl›k iki kat daha fazla grafik chipi satmay› baflard›.

MMaattrrooxx %8 AATTII %29

IInntteell %16

NNvviiddiiaa %13

DDii¤¤eerr %13SS33 %11

SSIISS %10

Kay

nak

: Mer

cury

Res

earc

h

CD’nin bildikyöntemlele yaz›lmas›

CD

CD

Multi-Level-Recording1 2 3 4 5 6 7 8

H›zl› bas›m, üç kat daha yüksekkapasite ve bunlar›n ücreti yük-sek de¤il. Bu ne olabilir ki? TDKve Calimetrics taraf›ndan geliflti-rilen Multilevel teknolojisi tamolarak bunlar› sa¤layacak. CDdisklerinin yaz›lmas› esnas›ndabilgiler, CD yaz›c› lazerinin veriyüzeyi üzerinde yakt›¤› yar›klarayani Pit’lere yaz›lacak. ML tekno-lojisi Pit’lerde farkl› derinlik dere-celerini verilerin kodlanmas› içinkullan›yor. Bu sayede özel MLortamlar›nda 2 Gbyte’›n üzerin-de veri depolamak mümkün ola-bilecek.

AArrttaann tteekk flfleeyy kkaappaassiittee ddee¤¤iill......fiu ana kadarki çal›flmalarda üçkat artan tek fley kapasite de¤ildi:36 h›zl› yazma ifllemi de müm-kün. Donan›m üreticileri ML tek-ni¤ini optik, mekanik veya üre-timde herhangi bir de¤ifliklik yap-mak zorunda kalmadan sürücüle-rine ekleyebilirler. Sadece birkaçdevre çemberi gerekli. TDK’dan

KKaappaassiittee AArrtt››flfl››::

Pit’lerin farkl›

kodlanmas› sayesinde

disk üzerinde maksimum sekiz

kat daha fazla bilgi saklanabiliyor.

Toshiba Bluetooth

NNootteebbooookk’’llaarr iiççiinn BBlluueettooootthh

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 6699

Haberler ve Trend

Asus marka renkli notebook’larBo¤aziçi Bilgisayar taraf›ndanpazara sunuldu. Mavi ve sar›renkleri bulunan bu tafl›nabilirbilgisayarlar; çal›flma hayat›nada renk getirmek isteyen kullan›-c›lar düflünülerek tasarlanm›fl.

Son derece hafif olup ince ta-sar›m› ile de dikkat çeken bu ürü-nün renklerini deniz ve günefltenald›¤› ifade ediliyor.

25 mm kal›nl›k, 1.7 kga¤›rl›k ve Mg-Al alafl›ml›kasa ile kullan›c›lar›naüstün performanssunmay› hedefle-yen Asus

S8200A notebook, 12.1" TFT aktifmatriks LCD ekrana sahip. Ürünüzerinde bar›nd›rd›¤› Intel Penti-um III Speed step mikro ifllemcisayesinde 600MHz’lik çal›flmah›zlar›na ulaflabiliyor.

S8200A notebook’lar; reklam-c›lar, yaz›l› ve görsel bas›nda çal›-flanlar ve hem teknoloji hem degörüntüye önem verenler için

ideal bir seçim olaraknitelendiriliyor.

Asus S8200Anotebook’lar›n di-

¤er teknik özellikleri iseflöyle özetlenebilir: 64 MB

SDRAM ana bellek, 10 GB sabit

disk, 8 MB 128 Bit ekran kart›, ha-rici monitör deste¤i, 24 X CD-ROM sürücü (harici), fax modemve 10/100 Mbps ethernet kart›, QTürkçe klavye ve scroll özelliklimouse, 3D/Full Duplex ses kart›ve dahili speaker / mikrofon, 1monitör ç›k›fl› – 2 USB – Speakerout / Mic.-in 1 RJ-45 (LAN) ve 1RJ-11 (modem) ç›k›fl› 1 IrDA – Ai-Box 50 pin Connector, li-ion pil ile2.5-3 saat çal›flma imkan›. Bu no-tebook’ta iflletim sistemi olarakda Windows ME geliyor.

BBiillggii iiççiinn:: Bo¤aziçi BilgisayarTel: (212) 217 29 29FFiiyyaatt››:: 1990 dolar +KDV

Notebook

NNootteebbooookk’’uunnuuzz ‹‹sstteerr DDeenniizz,, ‹‹sstteerr GGüünneeflfl RReennggiinnddee

Bir sürücü üzerindeki 180 Gbyteile efsanevi Barracuda 180 aç›kara ile dünyan›n en büyük sabitdiski. Saniyede 7200 dönme sa-y›s›na ra¤men ç›kard›¤› 3,7dB’lik sesi asl›nda oldukça dü-flük olmal›. Üreticinin yapt›¤›aç›klamaya göre Ultra 160 SCSIba¤lant›s› ile saniyedeki veri ak-tar›m 47 Mbyte’a kadar ç›kabili-

Seagate Barracuda 180

SS››nn››rrss››zz KKaayy››tt AAllaann››yor. Yüksek kapasitesi ve h›z› ileSeagate Barracuda 180 ses vevideo veya e-ticaret çal›flmala-r›nda kullan›lacak. Bu efsanevisabit diskin 2001’in ilk çeyre¤iiçerisinde piyasaya ç›kmas› bek-leniyor.

BBiillggii ‹‹ççiinn:: www.seagate.comÜÜccrreett:: yaklafl›k 2500 Dolar

‹hlas/Acer, ekran ai-lesini her geçen güngeniflletiyor. fiirket,son olarak Acer’›niki yeni düz kareCRT ekran›n› daTürkiye pazar›nasundu. Acer V551düz kare ekran 15inch, Acer V771 ek-ran ise 17 inch bü-yüklü¤ünde.

15 inch büyüklü-¤ündeki Acer V551,0.28 mm çapraznokta aral›¤›na sa-hip. Maksimum çö-zünürlü¤ü 67 Hz’de 1024 x 768dpi olan V551 ekran›n, dijitalkontrol özelli¤i bulunuyor. 15inch ekranlar aras›nda oldukçaiyi bir fiyat/performans de¤erinesahip olan Acer V551, hem evhem de kurumsal kullan›c›lar ta-raf›ndan tercih edilebilecek birürün.

Acer’›n di¤er yeni ekran› V771ise, 17 inch büyüklü¤ünde ve0.27 mm çapraz nokta aral›¤›nasahip. 67 Hz’de maksimum 1280x 1024 dpi çözünürlü¤ü olanV771 ekran, OSD kontrol özelli¤iile birlikte geliyor. Kontrast ve›fl›k ayarlar› ekran üzerindeki tekbir anahtar sayesinde rahatl›klayap›labilen Acer V771, ekrandayüksek performans arayan kulla-n›c›lar için ideal bir ürün.

17” Monitör

DDüüzz KKaarree EEkkrraannllaarraa AAcceerr DDaammggaass››

Acer V551 CRT düz kare ekra-n›n baz› özellikleri flöyle: 15 inchbüyüklük, çapraz 0.28 mm noktaaral›¤›, görüntü alan› 283 x 212mm, 67 Hz’de 1024 x 768 dpi çö-zünürlük. Ekran, 387.7 x 361 x384 mm boyutunda ve 12 kga¤›rl›¤›nda.

Acer V771 CRT düz kare ekranise, 17 inch büyüklü¤ünde veçapraz 0.27 mm nokta aral›¤›nasahip. Görüntü alan› 324 x 243mm olan monitör, 67 Hz’de 1280x 1024 dpi çözünürlük ve OSDkontrol özelli¤iyle birlikte geliyor.Boyutu 422 x 406 x 412.5 mmolan ürünün a¤›rl›¤› ise, 15.4 kg.

BBiillggii iiççiinn:: ‹hlas/AcerTel: (216) 317 96 50 FFiiyyaatt››:: V551/V771139 dolar/195 dolar + KDV

‹hlas/Acer, Acer’›n yeni sunu ci-haz› Acer VP110X’i Türkiye paza-r›na sundu. USB deste¤i bulunan

Acer VP110X, bu özelli¤i sayesin-de yine USB destekli kameralarile al›nan görüntüleri baflka hiç-bir ayg›ta ihtiyaç duyulmaks›z›nyans›tabiliyor.

1400 ANSI ›fl›k gücüne sahipolan Acer’›n yeni sunu cihaz›,1024 x 768 dpi çözünürlükte. S›-k›flt›r›lm›fl olarak SXGA (1280 x1024 dpi) çözünürlü¤ü de destek-leyen VP110X, oldukça hafif ol-

VP110X

UUSSBB DDeesstteekkllii SSuunnuu CCiihhaazz››mas› nedeniyle tercih ediliyor.Acer’›n yeni sunu cihaz›n›n a¤›rl›-¤› sadece 3.6 kilogram. Tüm no-tebook ve masaüstü bilgisayarla-r›n (Macintosh’lar da dahil) yan›s›ra, DVD oynat›c›, Video CD,VCR gibi ayg›tlarla çal›flabilenVP110X, genifl görüntü alan›özelli¤i sayesinde, evde sinemakeyfini yaflatmay› amaçl›yor. Ay-r›ca, ‘ak›ll› tuflu’ sayesinde tümayarlar otomatik olarak yap›labi-liyor. Acer’›n yeni sunu cihaz›n›nbaz› teknik özellikleri ise flöyle: 3 x0.9 inç P-Si LCD sunu sistemi, 325x 240 x 99 mm’lik boyut, maksi-mum 1280 x 1024 dpi çözünürlük,1400 ANSI ›fl›k, 1:1.3 zoom oran›,350:1 kontrast oran›, 3.6 kg a¤›rl›kve bir adet USB girifli.

BBiillggii iiççiinn:: ‹hlas/AcerTel: (216) 317 96 50 FFiiyyaatt››:: 3849 dolar + KDV

Microtek Scanmaker 8700

FFiirree--WWiirree vveeyyaaUUSSBB iillee TTaarraammaakkYük çözünürlükte tarama yapanve bu nedenle büyük boyutlarda-ki dosyalar ile çal›flan kullan›c›lariçin USB port genellikle yavafl ge-lir. Bu nedenle Microtek, flablon-lar› maksimum 1200x1400 dpi’datek seferde dijital ortama aktara-bilen yeni taray›c›s›na ayr›ca birtane de FireWire ba¤lant› noktas›ekledi. Dual medya teknolojisi ya-p›s›, denetim ve düzeltme flab-lonlar›n›n oluflturulmas›na izinveriyor. Adobe Photoshop LE vedi¤er grafik programlar› da bera-berinde sunuluyor.

BBiillggii ‹‹ççiinn:: www.microtek.com

Haberler ve Trend

7700 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

K›sa K›sa

❿❿��3322 MMbbyyttee’’ll››kk FFllooppppyy’’lleerr

Panasonic daha önceki 120

Mbyte’l›k kapasitesi 240 Mbyte’a

ç›kart›lan ve normal disketleri

okuyup üzerlerine yazabilen süper

disk sürücülerini tan›tt›. Bu yeni

serinin özelli¤i: Bu seride 1.44

Mbyte’l›k disketleri üzerine 32

Mbyte veri saklanabilecek flekilde

biçimlendirilebiliyor. Bunun için

disket üzerindeki izlerin say›s›

80’den 777’ye yükseltiliyor.

❿❿CCrruussooee HHaattaass››

Transmeta ve NEC Japonya’da

sat›lan baz› Crusoe ifllemcili

Notebook’lar› geri topluyor.

Chip’deki bir hata kullan›c›n›n

iflletim sistemini tamamen yeniden

kurmas›na izin vermiyor. Bu

sorunun üretim hatas›ndan

kaynakland›¤› düflünülüyor.

❿❿��PPllaassttiikktteenn CChhiipp’’lleerr

Cambridge Üniversitesi’ndeki bilim

adamlar› mikroçiplerin plastikten

yap›lmalar›na izin veren bir teknik

gelifltirdiler. Bu materyalin

silisyuma göre en büyük avantaj›

ise düflük fiyat›. Dezavantaj: Bu

mikroçipler sadece teknik

uygulamalarda küçük saat

frekanslar›nda kullan›labilirler,

bilgisayarlarda de¤il.

❿❿��AAOOppeenn’’››nn DDDDRR BBeelllleekkllii AAnnaakkaarrtt››

Teknoloji üreticisi AOpen, bellek

teknolojisinde gelinen son nokta

oldu¤u belirtilen DDR (double data

rate) bellekleri kullanan anakart›n›

pazara sunuyor. AX37 Plus ad›n›

tafl›yan AOpen’›n yeni anakart›nda

VIA Pro266 DDR chipset kullan›l›yor.

Böylece AOpen, dünyan›n ilk VIA

VT8223 chipset uyumlu anakart›n›

üretmifl oluyor. AX37 Plus anakartta

ayr›ca, 0-1 fonksiyonlu IDE RAID

chipseti de kartla bütünleflik olarak

kullan›c›lara sunuluyor.

Acer, dünya genelinde daha çoktercih edildi¤ini iddia etti¤i CD-RW modellerini kullan›c›larasunmaya devam ediyor. Sonolarak Türk pazar›na 4 MB belle-¤e sahip olan 1032A CD-RW’› su-nan Acer, 2001 y›l›n›n ilk çeyre-

¤inde CD-RW yelpazesini dahada geniflletmeyi planl›yor.

Acer 1032A CD-RW’›n okumah›z› 32, yazma h›z› 10, yenidenyazma h›z› ise 4x. Titreflimsiz sis-teme sahip olan Acer 1032A CDyaz›c›, panel üzerindeki aç-

CD Yaz›c›

KKeennddii KKeennddiinnii TToozzddaann KKoorruuyyaann CCDD YYaazz››cc››ma/sekme tuflu sayesinde de kul-lan›m› son derece kolaylaflt›r›yor.Tozdan korunacak flekilde tasar-lanan yeni Acer CD yaz›c›, flu ara-lar çokça kullan›lan kay›t yaz›l›m-lar›ndan oluflan bir paket ile bir-likte sunuluyor.

Acer 1032A CD-RW’›n veritransfer h›z›na bak›ld›¤›nda, oku-mada 32x, yazmada 10x, yenidenyazmada ise 4x oldu¤u görilebi-lir. Eriflim süresi 120ms olan ürü-nün belle¤i 4 MB, kulland›¤› ara-birim ise E-IDE/ATAPI. CD-RW,CD-DA, CD-ROM, CD-I, CD-ROMXA, Photo CD, Video CD, CD-Ext-ra, Mixed mode CD formatlar›n›destekleyen Acer 1032A CD-RW’›n boyutu 146 x 42 x 198 mm,a¤›rl›¤› ise sadece 1 kg.

BBiillggii iiççiinn:: ‹hlas/AcerTel: (216) 317 96 50FFiiyyaatt››:: 149 dolar + KDV

Bilgisayarda oyun oynamak tek-nolojik yenilikler sayesinde hergeçen gün daha da keyifli bir ha-

le geliyor. Genius taraf›ndan ta-sar›m› yap›lan oyun kolu ise, tit-reflim özelli¤i ve gerçek direksi-yon boyutu ile kullan›c› için ide-al bir seçim olma özelli¤i tafl›-yor. Oyun oynarken direksiyo-nun çal›flmas›n›n ve rahatl›¤›n›noyuncu için son derece önemli

oldu¤unu ifade eden Bo¤aziçiBilgisayar yetkilileri, GeniusSpeed Wheel Force Feedback ile

oyun oynaman›n zevkinedoyulamayac›¤›n› iddiaediyor.

Gaz ve fren pedal›, ger-çek direksiyon boyutu vetitreflim Genius SpeedWheel Force Feedback’ inen önemli özellikleri olaraknitelendiriliyor.

USB ve seri ba¤lant› deste¤iile titreflimli direksiyon oyunkollar› aras›nda kullan›c› aç›s›n-dan ideal bir seçim.

BBiillggii iiççiinn:: Bo¤aziçi BilgisayarTel: (212) 217 29 29 FFiiyyaatt››:: 91 dolar+ KDV

Klavye

KKllaavvyyeenniinn ‹‹nntteerrnneett TTuuflfllluussuu...... Bo¤aziçi taraf›ndan kullan›c›-n›n be¤enisine sunulan BTC2001 Q PS/2 klavye, 7 adetinternet tufluna sahip.

Modern tasar›m›, sa¤lam vekullan›fll› olmas› nedeniyle kul-lan›c› için tercih sebebi oldu¤uiddia edilen BTC 2001 Q PS/2klavyenin Sleep tuflu bilgisayar›uyku moduna geçirmek için kul-lan›l›yor. Back tuflu ile bir önce-ki sayfaya dönmek mümkün-ken, Forward tuflu ise, bir sonra-ki sayfaya dönmek için kullan›l›-yor. Stop tuflu aç›lmaya çal›fl›-lan sayfan›n görüntülenmesiuzun sürdü¤ünde durdurma gö-revi yaparken, Search tuflu isearaflt›rma tuflu olarak görev ya-p›yor.

Web/Home tuflunu MS Explo-rer 5.0’a girifl için kullanabilir,Favourites tuflu ile de Favori lis-tesindeki web sayfas›n› seçebi-lirsiniz. Mail tuflu ise mail prog-ram›n› seçme ifline yarar.

BBiillggii iiççiinn:: Bo¤aziçi BilgisayarTel: (212) 217 29 29FFiiyyaatt››:: 10 dolar + KDV

‹fllemci

‹‹nnssaann SSaaçç››nn››nn 11//880000 KKaall››nnll››¤¤››nnddaaIBM, CMOS 9S ad›nda yeni birifllemci üretim teknolojisi gelifltir-di¤ini duyurdu. Dünyan›n en ge-liflmifl üretim teknolojisi olanCMOS 9S, 0.13 mikron kal›nl›¤›n-da devrelerden oluflan ifllemcilerüretilmesini sa¤l›yor. IBM'in ge-lifltirdi¤i bak›r telleme, 'silicon-on-insulator (SOI)' transistör ve 'low-k dielectric' izolasyon teknoloji-leri de ilk olarak 0.13 mikron tek-nolojisi ile üretilmifl ifllemcilerdebiraraya geldi.

CMOS 9S teknolojisi ile tekbir ifllemci üzerine daha fazla iflle-me gücü s›¤d›r›labiliyor. Böylece,cep telefonlar›ndan bilgisayarla-ra kadar bir dizi elektronik ürün,konuflma tan›ma, parmak izi kim-lik denetimi ve telsiz video gi-bi yüksek performans ge-rektiren uygulamalar› destek-leyebiliyor.

❿❿TTeerrrraatteecc CCaammeeoo 440000 DDVV

Terratec, Cameo 400 DV modeli ile dijital

video piyasas›na girdi. Dijital Camcorder

PCI kart› üzerinde bulunan üç tane

FireWire (IEE1394) ba¤lant› noktas›na

ba¤lan›rken, bu karta ayr›ca taray›c› gibi

çevre birimleri de tak›labiliyor. Ürün ile

beraber Ulead Media Studio 6.0 VE

program› kesitler ve Adorage Magic

SE’de geçifl efektlerinde kullan›lmak

üzere sunulan programlar.

Titreflimli Direksiyon

OOyyuunn OOyynnaammaayyaa DDooyyaammaayyaaccaakkss››nn››zz

HP’nin genifl formatl› yeni yaz›c›serisi DesignJet 5000 piyasayasürüldü. Özel bask› materyali vemürekkebine sahip olan yaz›c›lar,Bask› Servis Sa¤lay›c›lar›’na(Print Service Providers-PSPs)üretim seviyesinde h›z ve foto¤-raf kalitesinde bask› performans›

sunuyor. HP’nin yeni yaz›c› ailesi,PSP’lere yönelik mevcut RIP çö-zümlerinin yer ald›¤› HP Design-Jet 5000 ile gömülü bir AdobePostscipt 3 RIP ile kullan›c›ya su-nulan ve tam anlam›yla bir "tak veçal›flt›r" çözümü olan HP Design-Jet 5000PS yaz›c›dan olufluyor.

Yaz›c›

HHPP YYeennii YYaazz››cc›› AAiilleessii iillee PPiiyyaassaaddaa

7722 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

Microsoft XBox

Microsoft’tan Oyun Konsolu

XXBBooxx:: BBiirr DDeevvrriimm mmii??BBiillll GGaatteess LLaass VVeeggaass’’ttaakkii CCoonnssuummeerr EElleeccttrroonniiccss SShhooww aaçç››ll››flfl››nnddaa yyeennii ooyyuunn kkoonnssoolluu XXbbooxx’’››nn nniihhaaii

ssüürrüümmüünnüü ttaann››tttt››.. YYeennii kkoonnssooll ooyyuunnllaarrddaa bbiirr çç››¤¤››rr aaççaaccaakk ggiibbii ggöörrüünnüüyyoorr..

■ Microsoft Xbox ile bu yıl içinde zor-lu rekabetlere sahne olan oyun konsol-ları pazarına katılmak ve Nintendo, Se-ga ve Sony ile kıyasıya rekabete giriş-mek istiyor.

Bu yazıda Redmond kökenli yenikonsolun tüm önemli ayrıntılarını bu-lacaksınız. İleriki sayfalarda MicrosoftXbox’un Bill Gates tarafından ileri sü-rüldüğü gibi, konsol oyuncuları içingerçekten bir aşama oluşturup oluştur-mayacağıyla ilgili bilgileri okuyacaksı-nız.

MMiiccrroossoofftt’’ttaann yyeennii bbiirr kkoonnssooll,,yyaaddaa yyeennii bbiirr PPCC:: XXBBooxx Xbox’a karşı başlangıçta duyulan tümkuşkulara rağmen Bill Gates yeni kon-solu coşkuyla tanıttı. Microsoft’unXbox için harcadığı geliştirme çabalarıizlemeye değer.

Microsoft Xbox ile yeni ürünlerleoturma odasını da fethetme stratejisinisürdürüyor. Microsoft ev kullanıcısınaşahane yazılım sunma konusunda ken-dini sorumlu hissediyor. Bill Gates’inaçıklamalarına göre "Xbox en iyi tek-nolojilerimizi birbirleriyle bağlantılan-dıran yeni tür bir cihaz."

Yine onun açıklamalarına göre PCoyunları Xbox konsolunda ve Xboxoyunları PC’de çalışmayacak. AmaMicrosoft Personal Computer içinoyunlar geliştirme ve satmayı sürdüre-cek. PC için öncelikle strateji oyunlarısöz konusuyken, konsol için düşünülenoyunlar daha ziyade Action oyunları.

Microsoft Xbox’un geliştirilmesi içinyapılan mali harcamaları açıklamak is-temedi. Microsoft Almanya’nın Homeand Retail departmanı müdürü HansStettmeier’e göre "bu konu satış sonuç-ları için de tabii ki çok büyük bir öne-me sahip." Microsoft Xbox ile para ka-zanıncaya dek birkaç yıl geçmiş olabilir.İşletme çevrelerinden edinilen bilgiler,konsolun geliştirilmesi için harcanançabaların Windows 95 için olanlardandaha büyük olduğu yönünde.

Microsoft verilerine göre, konsol pa-

zarı dünya çapında 20 milyar dolarlıkbir hacme sahip. Bu çerçevede bugünekadar dünya çapında 100 milyon oyunkonsolu, Avrupa’da hemen hemen 10milyon oyun konsolu satılmış bulunu-yor.

DDoonnaann››mm:: KKoonnssoollddaann zziiyyaaddee PPCC ggiibbii ççaall››flflaann kkoonnssoollUzun süren dalgalanmalardan sonraXbox’un nihai konfigürasyonu saptan-mış bulunuyor: Konsolun gücü tümöteki konsolları geride bırakacak.

Bugüne kadar fuarlarda tanıtılan di-key gümüşi haç biçimindeki Xbox mo-

dellerinden farklı olarak şimdi konso-lun bizzat kendisi tanıtıldı: Siyah renkteolan konsolun ortasındaki yeşil ışıklınokta yeni konsolun iç gücünün birgöstergesi olsa gerek. Xbox’taki Game-pad, rakip Playstation 2 konsolundaki-ni andırıyor.‹‹flfllleemmccii:: Microsoft’un oyun konsoluXbox’da başlangıçtaki planlamanın ter-sine bir 733 MHz’lik Intel Pentium IIIkullanılacak. Şimdiye kadarki açıkla-malara göre işlemcinin bir 600 MHz’likPentium III olması gerekiyordu.

Ancak nVidia ürünü grafik chip’iNV20A ile yapılan ilk testlerden sonra

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 7733

Microsoft XBox

1.920 x 1.080 resim noktasına kadarvaran çözünürlüklerin yanı sıra, birMPEG2 desteği DVD filmlerinin ku-sursuz oynatılmasını sağlayacak.SSeess:: Media Communications Processor(MCPX, burada "X" Xbox anlamınageliyor) oyun atmosferini oluşturmak-tan sorumlu. Bu da bir nVidia ürünü veiki dijital sinyal işlemcisine (DSP) sahipolarak sinemadakine benzer 3D sesefektleri üretebiliyor. nVidia’nın açıkla-

malarına göre, bu chip multimedya ko-nusunda Pentium III’e karşılık geliyor.SSaabbiittddiisskk:: Sabitdisk Seagate ürünü ve 8GByte’lık veri için yer sunuyor.

YYaazz››ll››mm:: EEmmbbeeddddeedd WWiinnddoowwss XXBBooxx iiflfllleettiimm ssiisstteemmiiİşletim sistemi bir Windows varyantı.Sunduğu avantajlar öncelikle, geliştiri-ciler ve DVD konusu için cazip.

Bir Windows 2000-Kernel temelinedayanan, özel olarak Xbox ile uyum-landırılmış bir Windows sürümü geliş-tirilmiş bulunuyor. Böylelikle doğalolarak tüm Microsoft ürünleri arasın-daki sorunsuz veri alışverişi güvence al-tına alınmış oluyor.

Özel program arayüzü olarak ise, ya-zılım ve oyun geliştirenlerin program-larını Xbox’a taşımalarını kolaylaştıra-cak DirectX öngörülüyor.

Sabit olarak kurulu ikinci yazılımRavisent ürünü CineMaster. DVD yazı-lımının PC pazarında daha şimdideniyi bir konuma sahip olduğuna baka-rak, uzmanlar Xbox’un filmseverlereşimdiye kadarki en iyi kaliteyi ve en iyihızı sunacağından yola çıkıyor. Micro-soft Ravisent kökenli yazılımın lisansı-nı beş yıllığına satın almış ve yazılımıözel olarak Xbox ile uyumlandırmış

bulunuyor.Ancak işlevsellik açısından bir kısıt-

lama da yok değil: Yalnızca ayrı olaraksatın alınabilen bir uzaktan kumandasahibi olanlar, Playstation 2’de olduğugibi, DVD oynatabilirler!

OOyyuunn ssaatt››flfl›› iillee ssaa¤¤llaannaaccaakk bbüüyyüükk ggeelliirrXbox için oyunlarla kar: Ne de olsasözkonusu olan bir iş makinesi değil,bilakis bir eğlence konsolu. Malice:Xbox’un örnek kadın kahramanı mı?

Başarı şimdiden ufukta beliriyor,çünkü aralarında Activision, Bandai,Eidos, Infogrames, Konami ve Sierragibi firmaların bulunduğu 150’den faz-la firma Xbox için yazılım programla-ma telaşında.

Microsoft başkan yardımcısı veoyunlar departmanı yöneticisi RobbieBach, oyuncuların nefesini kesecek bazıgelişmelerin henüz hazırlık aşamasındabulunduğunu ima etmiş bulunuyor.Ama bunların neler olacağı konusundabilgi vermiş değil.

Bu arada Electronic Arts çok satanoyunlarını Microsoft’un oyun konsoluXbox üzerine taşımayı hedefliyor. Bun-lar arasında "Madden NFL Football","NASCAR 2000", "FIFA" ve "F1 2000"gibi oyunlar bulunuyor. Xbox’un için-de bulunduğumuz yılın sonbaharındaplanlanan piyasaya sürülüşüne kadarElectronic Arts on adet oyun sunmakistiyor.

Microsoft ise, aynı şekilde Xbox için

geliştiricilerin karşısına bir sorun çıktı:Grafik performansına işlemci perfor-mansı ayak uyduramıyordu. Bu yüzdendaha hızlı olan 733 MHz’lik işlemcidekarar kılındı.AAnnaabbeelllleekk:: Intel CPU, 200 MHz’lik birbellek evrimi ile iletilen 64 MByte’lıkbir DDR-SDRAM anabellek kullanabi-lecek. RAM yapıtaşlarını bellek uzmanıMicron sağlayacak.AAnnaakkaarrtt:: Donanım ağırlıklı olarak nVi-

dia kökenli olacak. Böylelikle bu işlet-me ilk kez grafiğin yanı sıra arayüz veağ işlevleri de sunan entegre chipsetlersağlayacak. MCP-1 chipsetinin veritransfer oranı 800 MByte/saniye’ye ka-dar uzanacak.

Chipset ayrıca Ultra DMA 100 sabit-diskleri, 5 adede kadar PCI slot’ları veiki USB port’ları destekliyor. İçine dahiledilmiş bir ethernet-controller,Xbox’ın bir ağa sorunsuzca bağlanma-sına izin veriyor. nVidia’nın planlarınagöre, chipsetin daha sonraki bir sürü-mü için USB 2.0 desteği de öngörülü-yor.GGrraaffiikk:: Grafik chip’i olarak Xbox’ta,güncel GeForce 2 GTS ve GeForce 2Ultra’nın NV20A nitelemesi altında ge-liştirilen takipçisi kullanılacak.NV20A’nın özel modeli 250 MHz Corefrekansına sahip.

NV20A’nın içerdiği 33 milyon tran-sistör hem bir kerede 4 kaplamanın iş-lenmesini hem de Full-Scene-Anti-Ali-asing özelliğini destekleyecek. Azami6:1 oranında sıkıştırılmış kaplamalarda aynı şekilde işlenebilecek.

Devamla NV20A hem saniyede aza-mi 150 milyon poligon hem de kapla-malar ve efektler ile birlikte saniyedeazami 100 milyon poligon sağlayacak.

XBox ve çevrebirimlerinin dizayn› etkileyici

bir görünüme sahip.

Malice, XBox için

gelifltirilen oyun-

lar aras›nda en

fazla ilgi çekenler-

den biri. Microsoft

XBox’a oyun

yapmak için pek

çok ünlü oyun

firmas›n› bünyesi-

ne kat›yor.

❿

7744 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

Microsoft XBox

TTeekknniikk BBiillggiilleerr XXbbooxx SSoonnyy PPllaayySSttaattiioonn22 NNiinntteennddoo GGaammeeCCuubbee

CCPPUU 733 MHz 294.912 MHz 405 MHz Power PC

GGrraaffiikk ‹‹flfllleemmcciissii 250 MHz, Microsoft 147.456 MHz 202.5 MHz Custom chip

ve NVIDIA tasar›m› "Flipper”

TTooppllaamm BBeelllleekk 64 MByte 32 MByte 43 MByte

MMeemmoorryy BBaannddwwiiddtthh 6.4 GByte/sec 3.2 GByte/sec 3.2 GByte/sec

PPoolliiggoonn PPeerrffoorrmmaannss›› 125 Mio./sec 66 Mio./sec 6-12 Mio./sec

SSiimmuullttaannee KKaappllaammaallaarr 4 1 Belli de¤il

PPiixxeell FFiillll RRaattee -- KKaappllaammaass››zz 4.0 G/sec 2.4 G/sec Belli de¤il

PPiixxeell FFiillll RRaattee -- 11 KKaappllaammaall›› 4.0 G/sec 1.2 G/sec Belli de¤il

PPiixxeell FFiillll RRaattee -- 22 KKaappllaammaall›› 4.0 G/sec 0.6 G/Sec Belli de¤il

SS››kk››flfltt››rr››llmm››flfl KKaappllaammaallaarr Var(6:1) Yok ST3C compressed textures (6:1).

KKaayy››tt MMeeddyyaass›› 2-5x DVD, HD 8 GByte, 4x DVD, 8 MByte Propriety 1.5 GByte disc,

8 MByte Memory card Memory card Digicard - Megabyte

II//OO Game controller x4, Game controller x2, Game contoller x4,

Ethernet (10/100) USB, 1394, PCMCIA seri port 2x, paralel port

SSeess KKaannaallllaarr›› 256 48 64

DDoonnaann››mmssaall 33DD AAuuddiioo DDeessttee¤¤ii Var(64 3D-Channels) Yok Belli de¤il

MMIIDDII++DDLLSS DDeessttee¤¤ii Var Var Belli de¤il

HHaarrddwwaarree aauuddiioo ffiilltteerriinngg vvee EEQQ Var Yok Belli de¤il

BBrrooaaddbbaanndd eennaabblleedd Var ‹leride upgrade Opsiyonel

DDVVDD MMoovviiee ppllaayybbaacckk Uzaktan kumanda donan›m› gerekli Var Yok

HHDDTTVV MMoovviiee DDeessttee¤¤ii Var Var Yok

HHDDTTVV GGaammee DDeessttee¤¤ii Var Yok Belli de¤il

MMaakkssiimmuumm ÇÇöözzüünnüürrllüükk 1920 x 1080 1280 x 1024 Belli de¤il

MMaakkssiimmuumm ÇÇöözzüünnüürrllüükk 1920 x 1080 640 x 480 Belli de¤il

((22 xx 3322bbpppp ffrraammee bbuuffffeerrss ++ ZZ))

AAmmeerriikkaa’’ddaa ÇÇ››kk››flfl TTaarriihhii 2001 sonu Ekim 2000 Ekim 2001

XXBBooxx vvee RRaakkiipplleerriinniinn TTeekknniikk ÖÖzzeelllliikklleerrii

oyun üreteceklerini açıklayan DigitalAnvil, Bungie, FASA Interactive ve Ac-cess Software gibi oyun üreticilerini ya-kın geçmişte bünyesine katmış bulunu-yor.

AAbbee:: EEsskkii ttaann››dd››kk flfliimmddii yyeennii bbiirr ggiiyyssii iiççiinnddeeYazılım devi, Xbox için yeni yazılımsözkonusu olduğunda, açıkca gözlen-diği gibi, başkalarına bağımlı olmak is-temiyor.

Bungie ürünü Halo heyecan yarat-mış bulunuyor. Halo’nun Xbox için degeliştirileceği nihayet açıklandığında,dedikoduların ardı arkası kesilmedi. Eninatçı söylenti oyunun PC için güvensizgeleceğinden bahsediyordu. Bu söylentioyunun PC varyantının geliştirilmesi-nin durdurulmasına karşı bir imzakampanyasının başlatılmasına yolaçtı.Aradan geçen süre zarfında Bungieoyun hayranlarını sakinleştirmeyi ba-şardı ve oyunun her halükarda PC içinde piyasaya çıkacağını duyurdu. En ye-ni söylenti ise, Halo’nun PC varyantı-nın Xbox varyantı lehine bekletildiğiyönünde.

HHaalloo:: ÖÖzzlleemmllee bbeekklleenneenn ooyyuunn XXBBooxx’’›› bbeekklliiyyoorrİlk Xbox ile birlikte Microsoft iki oyuntanıttı. Oyunların ikisi de Jump’n’Runtüründe ve böylelikle bir konsol için bi-çilmiş kaftanlar. Oyunun kahramanıAbe başka sistemlerden de tanınıyor vekadın kahraman Malice Xbox için birtür "Mario" olacağa benziyor.

Bu oyunlar çok şık, ancak oyundanzevk almak için en erken yıl sonuna ka-dar beklemek gerekiyor.

XXBBooxx:: EE¤¤lleenncceeyyee ooddaakkllaannmm››flfl bbiirr yyüükksseekk tteekknnoolloojjii üürrüünnüüMicrosoft iyi yanını gösteriyor: Xboxgücü sorunsuzca rakiplerini geride bı-rakıyor. Uzun süren dalgalanmalardansonra donanım spesifikasyonları niha-yet saptanmış bulunuyor. Gerçi dahaönce planlanan 300 MHz’lik nVidiagrafik işlemcisinin yerini 250 MHz’likişlemci çevrimine sahip bir GPU al-mışken, ancak 733 Mhz’lik anai_lemciyerini korumu_.

Microsoft’un açıklamalarına göre,Xbox konfigürasyonundaki tüm ötekideğişiklikler yalnızca tüm bileşenlerinbirarada uyumlu bir biçimde çalışabil-mesini sağlamak için.

Microsoft, Xbox’un hediye edilmi_bir DVD-Player olmasını istemiyor. Buyüzden tam işlevsellikten yararlanmakancak 20 ila 30 dolar tutarındaki ayrıuzaktan kumanda ile olanaklı oluyor.

Etraflıca tanıtıma rağmen Türkiye veAvrupa pazarı için bir fiyat henüz sap-tanmış değil. Bu durum Playstation2’de de olduğu gibi oyun zevkinin pa-halıya patlayacağının bir göstergesi ol-sa gerek.

Halo, son y›llar›n merakla beklenen en

gösteriflli oyunlardan biri.

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 7755

Microsoft XBox

■ Microsoft multimedya arayüzü Di-rectX’in en yeni sürümünü daha yeniindirilmek için hazırlamıştı ki, sorun-lar başgöstermekte gecikmedi. Seki-zinci revizyon tüm modüller için dahafazla performans ve konfor vaadedi-yordu. Bir başka deyişle ilk bakıştagüncel sürüm 7,2 MByte’lık indirilme-ye değecek gibi görünüyordu.

Ancak sunumun üzerinden dahabirkaç gün geçmişti ki, tüm hayallersuya düştü: Güncelleme sorun yaratı-yordu. Tüm 9x varyantları, yeni Me vetüm 2000 sürümleri dahil olmak üzereWindows altında DirectDraw destek-leyen bir program çalıştırdığınızdamonitör kısa bir süre için titrek bir ışıksaçıyor.

Ayrıca PC’nin tepki göstermesi za-man alıyor. DirectX destekleyen ya dagerektiren bir yazılım her başlatılışın-da DirectDraw grafik kartını çeşitli su-num modlarıyla uyumluluk açısındanincelediği için, bu hata ortaya çıkıyor.Teşhis aracı DXDIAG.EXE ile Videoayarlarını test ettiğinizde aynı sorunlarbaşgösteriyor.

Testlerden sonra DirectDraw sonuç-

ları D3D8CABS.DATdosyasına yazıyor. Budosyayı silerseniz ya dagrafik kartı ya da ekranın görüntüözelliklerini değiştirirseniz, yuka-rıda bahsettiğimiz arızalar her prog-ram başlangıcında yeniden ortaya çı-kıyor.

Ama bu daha hepsi değil: DirectX8.0’dan multimedya alanındadaha iyi performans bek-lentisinde olan Win-dows 2000 kullanı-cılarını başka ak-silikler de tehditediyor: ServicePack 1 olmadan sis-tem performansı aşağıyaçekiliyor. Sisteminizden DirectX 8tarafından vaadedilen performansıelde etmek için, önce hemen hemen83 MByte’lik boyuta sahip bu paketikurmak zorunda kalıyorsunuz.

YYeennii iiflfllleevvlleerr ddaahhaa ffaazzllaa kkoonnffoorrvvee ppeerrffoorrmmaannss vvaaaaddeeddiiyyoorrBir başka deyişle 7.0a sürümündenmemnun olanlar, güncelleme konusu-nu iyice düşünmeliler. DirectX 8’e ih-tiyacınız olup olmadığını anlamanıziçin, yeni işlevlerin bir özetini sunuyo-ruz:

DirectPlay IP Voice Communicationdestekliyor, Multiplayer oyun oyna-yanlar mikrofon üzerinden birbirleriy-le konuşabiliyor. Tüm DVD-Annex-Jkomut seti ve böylelikle Karaoke işlev-leri ve Video-CD’ler emre amade.

DirectShow Microsoft’un daha ilk-baharda Avrupa’da piyasaya sürmekistediği dijital TV teknolojisine şimdi-den hazır.W,indows Media Audio(WMA) ve Windows Media Video(WMV) çalınması ya da oynatılmasıoptimize edilmiş.

MovieMaker Windows Me bileşeniolarak piyasaya sürüldükten sonra,gerçek zamanlı Video ve Audio monta-jı olanaklı olacak.

DirectInput Joystick’ten Gamepad’ekadar tüm giriş cihazları için tek tip

bir konfigürasyon penceresi sağlıyor.Şimdi artık ülkelere özgü klavye yerle-şimleri de olanaklı.

DirectX Audio, DirectSound ve Di-rectMusic bileşenlerini işlevsel bakım-dan biraraya getiriyor: Synthesizer Di-rectX Audio için asıl Sound-Generatorişlevini üstlenirken, Buffer efektleri ve3D-Sound’ların konumlandırılmaları-nı hesaplıyor.

DirectX Grafik daha kompakt birhal almış. Şimdiye kadar ayrı bir mo-dül olan DirectDraw artık Di-rect3D’nin bir bileşeni. Bu durumhem uygulamaların ve oyunların baş-latılmasını kolaylaştıracak hem de ve-rilerin bellek (depolanma) yönetiminiiyileştirecek. Yazılım açısından Di-rectX Grafik 8.0 şimdi uygulamalar veoyunların dinamik veri yapıları üzeri-ne daha esnek bir Mapping için paralelveri akışlarını da destekliyor.

Multimedya Arayüzü DirectX 8.0

MMiiccrroossoofftt’’uunn XX TTaakk››mm››DDiirreeccttXX’’iinn yyeennii ssüürrüümmüü ddaahhaa ffaazzllaa ppeerrffoorrmmaannss vvee kkoonnffoorr ggeettiirrmmeeyyii

vvaaaaddeeddiiyyoorrdduu.. AAmmaa hheeyyhhaatt:: GGüünncceelllleemmee hhaattaallaarr iiççeerriiyyoorr..

LLaarraa’’yyaa ggüüçç:: DirectX 8.0 dövüfl

oyunlar›n› daha h›zl› k›lacak.

Maalesef yeni sürüm henüz

kusursuz olarak çal›flm›yor.

Heavy Metal: Lara Croft kadar h›zl›,

ama bariz bir biçimde daha hunhar.

Donan›m ‹nceleme

7788 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

‹çindekiler

DONANIM ‹NCELEME7788 AAvveerrmmeeddiiaa AAvveerrCCaamm

AAvveerrMMeeddiiaa AAvveerrFFoottoo MMaattee

7799 HHPP ee--VVeeccttrraa

8800 TTeerrrraatteecc EEWWSS 6644 XXLL

8822 TTeerrrraatteecc SSoouunnddSSyysstteemm DDMMXX

IIwwiillll SSiiddee RRAAIIDD 110000

8844 TToosshhiibbaa SSaatteelllliittee 22880000

LLGG FFllaattrroonn 557755 LLEE

8866 KKooddaakk DDCC33220000

SSoonnyy CCRRXX116600EE--RRPP

8888 MMuullttiimmeeddiiaa KKeeyybbooaarrdd 99111100

IIwwiillll KKAA226666--RR

9900 IInntteell DD881155EEPPEEAA

IIwwiillll KKVV220000--RR

9922 AAooppeenn AAKK7733PPrroo

AAzzzzaa 881155TTXXEE

9944 SSooyyoo SSYY--KK77VVTTAA--BB

SSoolltteekk SSLL--6655MMEE

DONANIM TEST‹9966 XXeerrooxx DDooccuupprriinntt MM776600

9977 SSaammssuunngg SSyynnccmmaasstteerr 775533DDFF

LLGG CCEEDD--88112200BB

AverMedia AverFoto Mate

VVeerrii AAkkttaarr››mm›› AArrtt››kk DDaahhaa KKoollaayy

Avermedia AverCam ile masa-üstü video konferansı yapmak,video mail göndermek, hare-ketli ya da sabit görüntü yaka-lamak ve resim editleme yap-mak mümkün. Ev kullanıcılarıiçin tasarlanmış olan Averme-dia AverCam sisteminize USBportundan bağlanıyor ve Win-dows 98 ve 2000 üzerinde çalı-şabiliyor. Kamera üzerinde bu-lunan bir tuş sayesinde kolaycacapture yapabilirken, lensin he-men üzerindeki bir ayar düğ-mesi ile netlik ayarını gerçek-leştirebiliyorsunuz. Kameranınaltında bulunan oynayabilir tu-tacak sayesinde bir yere tuttur-manız ya da yatay pozisyondamonitör ya da masanızın üzeri-ne yerleştirmeniz mümkün.Kameranın desteklediği for-matlar arasında video için AVI,snapshot’lar içinse BMP, TIFF,JPG, PCX, TGA ve RAS bulu-

NASIL TEST ETT‹K

DDoonnaann››mm ‹‹nncceelleemmeeDonan›m ‹nceleme bölü-münde piyasaya yeni girenveya çarp›c› bir özelli¤i olanürünleri inceleyip onlar hak-k›nda genel bir yaz› yaz›yo-ruz.

Bu bölümdeki incelemelerkendi de¤erlerini al›yorlar veCHIP TOP 10 testleriyle bir il-gileri yok:

DDoonnaann››mm TTeessttiiDonan›m ‹nceleme bölümü-nün aksine bu bölümde ci-hazlar daha önce belirledi¤i-miz testlere tabi tutularakpuanland›r›l›yor. Elde etti¤i-miz puanlar CHIP TOP 10 bö-lümünü etkiliyor ve bir önce-ki ay›n CHIP TOP 10 tablolar›ile karfl›laflt›r›l›yor.De¤erlendirme 10 puan üze-rinden yap›l›yor.

ççookk iiyyii (10,00)

Avermedia’nın yeni ürünüolan AverFoto Mate sayesindedaha kolay ve daha hızlı bir şe-kilde CompactFlash kartı ya daSmartMedia kartından USBteknolojisini kullanarak bilgiaktarmak mümkün oluyor.

AverMedia AverFoto Mateile, dijital kameralardan, masa-üstü bilgisayardan ya da dizüs-tü bilgisayarlardan bilgi aktarı-mı yapabilmeniz mümkün.Ürün CompactFlash veyaSmart Media karta kullanıcı-nın aynı anda erişmesinimümkün kılan 2 slot ile birlik-te geliyor.

SmartMedia&trade ile ATAFlash kartları aynı anda ya daayrı ayrı erişilebilir pozisyon-da. Windows 95 (USB destek-leyen), 98, 98SE, 2000, ME veMac OS 8.51 ya da üzeri versi-yonları ile uyumlu çalışabili-yor. Dinamik yazılımının yeni

CCHHIIPP’’iinn yyoorruummuuÜrünün beğendiğimiz özel-likleri arasında, ergonomik olu-şundan dolayı kullanım kolaylı-ğı ve USB girişi kullanmasını sı-ralayabiliriz. Ayrıca geniş bir ya-zılım desteği ile gelen kamera,neredeyse istediğiniz herşeyiyapabilmenize yardım ediyor.Ancak kameranın görüntü kali-tesini yeterince iyi bulmadık,çünkü netlik konusunda birazproblemler yaşanabiliyor.

BBiillggii iiççiinn:: Multimedya/Pasifik

Tel: (212) 212 98 50/

(212) 212 88 67FFiiyyaatt››:: 51 $ + KDVwwwwww..aavveerr..ccoomm..ttww

❸ Ergonomi

❸ Her amaca hitap eden yaz›l›m

Görüntü kalitesi

Avermedia AverCam

FFoottoo AAllbbüümmüünnüüzzüü OOlluuflflttuurruunn

AvermediaFoto Mate’i USB’yi güç kayna¤› olarak kulland›¤› için ayr›ca

bir güç kablosuna ihtiyaç duymuyor.

versiyonlarını kolayca tanıya-biliyor böylece yazılım yükselt-mesi yapmak, sadece downlo-ad etmek istemenize kalıyor.Dijital kamera, masaüstü bilgi-sayar ve dizüstü bilgisayardantransfer yapmanız için kulla-nışlı bir uygulama bulunuyor.

CCHHIIPP’’iinn yyoorruummuuAynı anda iki slotu da kullana-rak büyük bir avantaj oluşturanürün, MacOS işletim sisteminide destekleyerek hanesine birartı daha ekliyor. Ekstra güç is-tememesi ve USB portunu kul-

lanması dışında, desteklediği iş-letim sistemleri, HOT SWAP-PING özellikleriyle göz doldu-ruyor.

BBiillggii iiççiinn:: Multimedya/Pasifik

Tel: (212) 212 98 50/

(212) 212 88 67FFiiyyaatt››:: 64 $ + KDVwwwwww..aavveerr..ccoomm..ttww

❸ Birçok iflletim sistemini

destekliyor

❸ USB portunu kullan›yor

nuyor. Yazılım ve driver’larınbulunduğu bir CD ile birliktegelen Avermedia Avercam, ge-niş bir yazılım yelpazesi sunu-yor. Photo Special Effect prog-ramı sayesinde ev ya da iş ihti-yaçlarınız için kullanacağınızkameranızda yakaladığınız gö-rüntülere bir çok efekt katabili-yorsunuz.

Avermedia Avercam, genifl bir

yaz›l›m yelpazesi sunuyor.


fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 7799

Günümüzde giderek artan PCtalebinden dolayı, ofislerdekullanılabilir yer alanı giderekazalıyor. Neredeyse tüm masa-ların üstlerini kaplayan bilgi-sayarların yarattığı sıkışıklık,PC üreticilerini de daha az yer

kaplayan bilgisayarlar üretme-ye zorluyor. Dünyanın öndegelen PC üreticilerinden HP’-nin e-Vectra’sı, sadece 3.8 kgağırlığı, çağdaş mavi ve bejrenkleri ve normal bir PC’nindörtte biri boyutuyla masala-rın üstlerindeki yükü epey ha-fifletiyor.

Client-Server uygulamala-rın hakim olduğu iş çevrele-rinde HP e-PC ile doğru seçi-mi yapmayı başardı. Sessiz ça-lışan bu cihaz bu tür ortamlariçin ideal bir seçenek. Boyutu-nun da küçük olmasından do-layı taşınabilmesi, ayrı biravantaj oluşturuyor.

HHPP ee--VVeeccttrraa eerrggoonnoommiikkyyaapp››ss››yyllaa ggöözzee ççaarrpp››yyoorrHP e-PC’nin değişik tasarımıdiğer donanım platformları ilebaş edebiliyor. Öyle ki yazılımstabilitesi ve donanım seçimihataları minimuma indirge-mek için özenle seçilmiş. Bu

cihaz ile birlikte bir networkadaptörünün olması da ayrıbir güzellik. Böylece her türlüortama bu cihaz ile rahatlıklauyum sağlayabilirsiniz. HP e-PC daha çok iş çevreleri içindüşünüldüğünden dolayı, en-

tegre bir modem ile verilmi-yor. Modem ihtiyacını kullanı-cılar sonradan almaları gere-ken USB modemlerle karşıla-malılar.

Taşınabilir bir yapıya sahipe-PC’nin en önemli özelliğikapladığı alan. Öyle ki bu ci-hazı masanın üstüne, altına,hatta duvara bile monte ede-bilirsiniz.

HHPP ee--VVeeccttrraa’’nn››nn bbiilleeflfleennlleerriiHP’nin yeni ürünü, ne ISA, nede PCI gibi yuvaları ve disksürücülerine sahip olmaması-na rağmen iyi yapılandırılmışkonfigürasyonu ile gelenekselPC’lerde meydana gelen sis-tem yapılandırma, aygıt çakış-maları veya uyumsuzluk gibibirçok sorunu ortadan kaldı-rıyor. HP’nin geliştirdiği PortKontrol Sistemi ile ek kullanı-cıları da devreden çıkarabili-yorsunuz. Öyle ki HP, klasik

HHPP ee--VVeeccttrraa’’nn››nn ddii¤¤eerr PPCC’’lleerree ggöörree ffaarrkk››Geleneksel PC’lere oranla ol-dukça küçük bir yer kaplayane-Vectra ofis kullanımı için ol-dukça pratik. Masanızda sade-ce monitor, klavye ve mouseolması yetiyor. Burada oluştu-rulmak istenen mantık ise işyerlerinde kaba PC görüntüle-rine bir son vermek. Sabah işegittiğinizde Hewlett Packarde-PC’yi çantanızdan çıkarıpşirketin network’üne bağlıyor-sunuz. İşiniz bittiğindeyseyapmanız gereken tek şey,kablo bağlantılarını söküp, ci-hazı çantanıza koyup eve gö-türmek. Böylece iş yerinizdeyarım kalan işlerinizi evinizdede bitirme şansına sahip olabi-liyorsunuz. Bu yöntem yurtı-dışında gün geçtikçe yaygınla-şarak günlük hayatta kenidini-ze daha çok zaman ayırmanızaolanak tanıyor.

CCHHIIPP’’iinn yyoorruummuuHP e-PC değişik renk seçimle-ri ile de göze hitap ediyor. Bucihazda beğendiğimiz bir di-ğer özellik ise, üzerinde çekile-bilir bir kapakla istediğiniz za-man sabitdiski çıkarıp takabil-meniz. Bunun için de vida sis-temleri ile uğraşmanız gerek-miyor. Cihaz ile birlikte yinekabloların çirkinliğini engelle-mek için bir kapak daha geli-yor. Cihazda beğenmediğimizbir özellik ise anakart seçimi-nin pek iyi olmaması ve ürü-nün bir upgrade imkanını peksağlamaması. Üründe dahilibir modemin olmaması dabaşka bir dezavantajı.

BBiillggii iiççiinn:: HP Türkiye

Tel: (212) 224 59 25

Faks: (212) 224 59 39FFiiyyaatt››:: Firmay› aray›n›zwwwwww..hhpp..ccoomm

❸ Ergonomik yap›s›

❸ Güvenlik özellikleri

Upgrade’i k›s›tl›

Disket sürücüsü yok

HP e-Vectra

HHPP’’ddeenn ‹‹flfl ‹‹ssttaassyyoonnllaarr››nnaa YYeennii BBiirr ÇÇöözzüümm

Geleneksel PC’lere oranla oldukça küçük bir yer kaplayan

e-Vectra ofis kullan›m› için oldukça pratik bir cihaz.

HHPP,, kkllaassiikk PPCC’’lleerrddeenn ddaahhaa aazz yyeerr kkaappllaayyaann ttaaflfl››nnaabbiilliirr PPCC mmooddeellii iillee

iiflfl ççeevvrreelleerriinnii cceezzbbeeddeerreekk ppiiyyaassaaddaa bbeelliirrggiinn bbiirr yyeerr eeddiinnddii..

PC’lerden daha az yer kapla-yan taşınabilir PC modeli ilepiyasaya hızlı girmeyi başardı.Bu cihaz da Intel Celeron533/66 MHz işlemci kullanılı-yor. Seçtiğiniz konfigürasyonagöre Intel Pentium III 733’e

yükseltilebiliyor.Yani HP, e-Vestra modeli

ile Intel i810 entegreli ana-kartı ve Intel Celeron iş-

lemci konfigurasyo-nu ve masaüstü

PC’lerde taşı-nabilir özelliğiile yeni bir dö-nem açtı. Inteli810 chipsetlianakartın üze-

rinde kendi ek-ran chip’i, Cirrus Logic

20-bit AC´97 ses entegresi ve100 Base-T Ethernet entegresitakılı. 256MB’a kadar yükselti-lebilen 64 MB SDRAM belleği,ve 24X CD-ROM sürücüsü bucihazın diğer önemli bileşen-leri.

Buna ek olarak işinizin stan-dartlarına uygun çeşitli Mic-rosoft işletim sistemleri de se-çebiliyorsunuz.

CCiihhaazzddaa yyeerr aallaann ggüüvveennlliikk öözzeelllliikklleerriiHP e-PC’ye, verilerin ve ciha-zın kendisinin, hırsızlıktan ve-ya sabotajdan koruması içiniki yeni güvenlik birimi enteg-re edildi. Bunlardan ilki sabitdisk kilidi, ikincisi ise HP PortControl System. Sabit disk ki-lidi diskin kasadan çıkmasınıengelliyor. İkinci güvenlik bi-rimi ise parallel, seri veya USBcihazların bağlantılarını koru-yan bir donanımsal parçadanoluşuyor. Cihazın arkasına ta-kılan bu parça sayesinde isten-meyen kullanıcılar kablo bağ-lantılara ulaşamıyor ve dolay-sıyla da onları cihazdan söke-miyor.


8800 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

Terratec EWS 64 XL, bildik seskartlarının ötesine geçen bir-çok özelliği bünyesinde barın-dırıyor. ISA slotunu kullanankart, modern bir BIOS veuyumlu bir işletim sistemi ileoptimum performansı vermeyiamaçlıyor. "Plug and Play"anafikrine sahip kart, otomatikolarak tanınabiliyor. BöyleceIRQ, DMA ve I/O adresleri ileyaşanan problemler geride ka-lıyor.

Gelişmiş CODEC ve synthe-sizer bileşeninin işlemcisi iledijital kayıt ve sese ulaşmak ko-laylaşıyor. EWS 64 XL tama-mıyla MPC 3 uyumlu olduğuiçin önemli ses kartı standart-

larına uygunluk gösteriyor,programlanabilen DSP özelliğiile bir çok ses uygulamasınıçoklu gerçekleştirebiliyorsu-nuz, dijital sesi I/O ve S/PDIFstandart bağlantıları ile 20 bitkalitesinde dinleyebiliyorsu-nuz. Bu özelliklerin arasında,belki de en önemlisi flash hafı-za teknolojisi sayesinde BIOS’uistediğiniz an güncelleyebili-yorsunuz.

Kartın üzerinde analog girişve çıkışların yanı sıra joystickportu da bulunuyor. Sonradanedinebileceğiniz ayırıcı kabloile 2 joystick bağlamak ve Mi-di-kit adaptörü ile 2 adet Midiçıkışını kullanmak da müm-kün. Birçok ses kartından fark-lı olarak, synthesizer özelliği24dB/oct rezonan filtreye,

klavye haritalaması için 64çoklu sample noktasına, hızayarlama ve yük dengelemeopsiyonlarına sahip. TerratecEWS64 XL uyumluluk konu-sunda da rakiplerini geride bı-rakıyor. AdLib, SoundBlaster,SoundBlaster Pro ve WindowsSound System uyumlu olankart, SoundSystem Maestro32/96 ile de kolayca uyum sağ-lıyor.

DDeesstteekklleeddii¤¤ii ssttaannddaarrttllaarrvvee ggeenneell öözzeelllliikklleerriiKartın desteklediği standartlarPlug and Play, General Synthe-sizer Standard (GS), Soundb-laster, Soundblaster Pro, Mic-

rosoft Direct Sound (64 kanalakadar), Akai S1000, MicrosoftWAV, MIDI, GS (GeneralSynthesizer standart), MPU-401, MPC Level III ve Micro-soft Sound System 2.0. Wave-table’ına baktığımızda kartüzerinde 64 MB’a kadar yük-seltilebilen 6 MB SampleRam,4MB PS/2 SIMM, 64 sesi des-tekleyebilen GM/GS Wavetablebulunuyor.

Efekt işlemcisi reverb vechorus efektleri, Çok bantlıequalizer, sanal 3D ses, sanalpozisyonları gerçeğe dökebilenAudio Rendering, 2 ve 4 ses ka-nalı için oda simülasyonu vetüm ses kaynakları için uygunefektler içeriyor. Kartta ayrıcaFM Synthesizer da bulunuyor.FM özelliğinde 4OP+ teknolo-

jisi kullanılmış ve stereo olarak20 sesi destekliyor. DupleksMidi arayüzü ile 32 Midi kana-lını kaydetmek ve çalmakmümkün.

DDSSPP mmiimmaarriissiiyyllee ççookk ssaayy››ddaa eeffeekktt

Güçlü DSP mimarisi saye-sinde gerçek zamanlı olarak seskaynakları üzerinde bir çokefekt algoritmasını uygulamakmümkün. Bu algoritmalarıkendi makinanızda yaratabile-ceğiniz gibi TerraTec ve üçün-cü parti üreticilerin yarattıkla-rını da kullanabilirsiniz. Kartınbu özelliği sayesinde, profesyo-nel cihazlarda büyük meblağ-

lar ödeyerek elde edebilecekle-rinizin birçoğuna son dereceuygun bir fiyatla kavuşuyorsu-nuz. Hazır algoritmalar arasın-da reverb ve chorus efektleri,delay, multi band-EQ ve V-Space bulunuyor.

GGeelleeccee¤¤iinn ssyynntthheessiizzeerr’’››ggöözzlleerr öönnüünnddee

EWS64 XL’nin 64 nota poli-fonik synthesizer/sampler’ıüzerinde bulunan 6 MB Ram,istendiği takdirde 64 MB’a ka-dar genişletilebiliyor. Bununiçin 60nS 72 pin’lik bir SIM-M’e ihtiyaç duyuluyor. Synthe-sizer sistemi alışılagelen seskartlarından farklı olarak24dB/oct rezonan filtre, 3 en-velope generator ve ses başına2 LFO’ya sahip. Tüm bu özel-

likleri EWS-SoundEditor yazı-lımı ile kolayca kontrol edebi-lirsiniz.

BBeessttee yyaappmmaakk iisstteeyyeennlleerrddee uunnuuttuullmmaamm››flfl

Control Panel sayesinde ses-leri mix edebilir ve bir çok anataslak için kullanabilirsiniz.Media Player ile WAV, Midi,MOD ve CD-audio formatları-nı dinleyebilirsiniz, play listleroluşturabilir ve alarm kurabi-lirsiniz. FX Panel ile efektleri veefekt yollarını düzenleyebilirsi-niz. Virtual Channels ile 32 ste-reo ses kanalını düzenleyebilir-siniz. Beste yapmak isteyenleride unutmayan üreticiler, yazı-lımlar arasına Ed!son, Cubasisgibi profesyonel programlarıda eklemişler.

CCHHIIPP’’iinn yyoorruummuuEv stüdyosunda kendi kayıt-

larını yapan yarı profesyonelkullanıcılara hitap eden Terra-tec EWS 64 XL üzerindeki 2Midi bağlantısı ve gelişmiş ka-nal ve synthesizer özellikleri iledikkatleri üzerine toplamayıbaşarıyor.

Kayıt performansı PlatinumII ile kıyasladığında, 18 bit’likdeğeriyle 16 bit’lik Platinum-dan daha iyi olduğunu söy-lemek mümkün. Bu durumda,Platinum II’nin EWS 64 XL’egüçlü bir alternatif olmaktanbaşka bir çaresi olmadığınısöyleyebiliriz. Sonuç olarakperformansıyla birçok ses kar-tının üzerinde duran bu ürün,CHIP’e göre yarı profesyonelkullanıcılar için çok uygun birürün olma özelliğini taşıyor.

BBiillggii iiççiinn:: Compel

Tel: (212) 224 32 01

Faks: (212) 240 24 63FFiiyyaatt››:: 339$ + KDVwwwwww..tteerrrraatteecc..nneett

❸ 2 RCA dijital ç›k›fl var

❸ 2 Midi ba¤lant›s› var

Kart›n boyutlar›

oldukça büyük

Terratec EWS 64 XL

DDaahhaa YYüükksseekk BBiirr SSeess KKaalliitteessii AArraayyaannllaarraa

Terratec EWS 64

XL, ev stüdyosun-

da kendi

kay›tlar›n› yapan

yar› profesyonel

kullan›c›lara hitap

ediyor.

TTeerrrraatteecc EEWWSS 6644 XXLL,, üüzzeerriinnddeekkii 22 MMiiddii bbaa¤¤llaanntt››ss›› vvee ggeelliiflflmmiiflfl kkaannaall vvee ssyynntthheessiizzeerr

öözzeelllliikklleerriiyyllee kkeennddiinnddeenn ççookk ssöözz eettttiirreecceekk..


8822 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

Iwill Side RAID 100

YYüükksseekk DDiisskk HH››zz›› vvee MMaakkssiimmuumm VVeerrii GGüüvveennllii¤¤iiRAID’in en büyük özelliği,birden çok küçük diski biradet büyük kapasiteli disk ola-rak gösterebilmesi. Bunun bir-çok avantajı var: İsteğinizebağlı olarak çok uygun fiyatayüksek bir disk performansıelde edebilirsiniz ya da veri gü-venliğinizi iki katına çıkarabi-lirsiniz.

Ultra Ata 100 standardınınçıkması ile birlikte masaüstüsistemler önemli ölçüde birperformans artışı gösterdi. Buperformans artışını Iwill, Raidteknolojisini de ekleyerek girişseviyesi küçük sunucular ya daortak masaüstü PC’ler için çokdaha düşük fiyatlarla arttır-mak istiyor.

Ultra ATA sürücüleri arasın-daki en hızlı veri transferinisunabilen bu ürünün özellik-lerinden biri, RAID 0 Striping,RAID 1 aynalama ve RAID

sistemi yavaşlatır. Bunun ne-deni sistemin maksimum hızıve kapasitesini, düşük hızdakisabitdiskin tespit etmesi. Yanibüyük disklerde her zamandüşük kapasiteli olan disklerbaz alınıyor.

Sistemler için en optimal çö-züm ise U-DMA-100 özelli-ğinde olan ve performansı sı-nırlamayan disklerin kullanıl-ması. En ideali ise aynı modelsabit disklerin kullanılması.

BBiillggii iiççiinn:: Pasifik Bilgisayar

Tel: (212) 212 88 65

Faks: (212) 212 92 36FFiiyyaatt››:: 88 $ + KDVwwwwww..iiwwiillll..nneett

❸ Güvenli veri eriflimi

sa¤l›yor

❸ Ultra Ata 100 destekli

Aureal teknolojisi sona yaklaş-tı. Bu en çok Creative’in işineyarayacak. Çünkü bilindiği gibien iyi 3D ses standartını yaka-lamak için Aureal ve Creativearasında ciddi bir çekişme ya-şanıyordu. Aureal ilk A3D 3Dses segment’i ile öne geçmiştiama Creative de buna karşınEAX (Environmental Audio)teknolojisi ile atağa kalkmıştı.EAX ile Creative önemli ölçü-de bir başarı sağlamayı bildi.Özellikle oyunlarda bu stan-dart kendisinden çok söz etti-riyor.

Bunun nedenlerinden biri,Creative’in oyun yapımcılarıiçin özel ses araçlarını sağlaya-rak bunları oyunlara entegreetmesi. A3D’nin EAX’e göre enönemli avantajı, ise ikili hopar-lör sistemi. Buna karşın EAXçoklu hoparlör sistemlerindeA3D’ye açık arayla fark atıyor.

yesinde ses efektlerini, özellik-le 3D olanlarını, daha kaliteliolarak duyabilme imkanı sun-ması.

Özellikle 5+1 dolby dijitaldestekli hoparlör sisteminindijital bağlantısını bu kart ilebirleştirirseniz, bilgisayarınızıbir masaüstü müzik stüdyosu-na veya bir oyun canavarınadönüştürmüş olursunuz.

BBiillggii iiççiinn:: Compel

Tel: (212) 224 32 01

Faks: (212) 240 24 63FFiiyyaatt››:: 159 $ + KDVwwwwww..tteerrrraatteecc..nneett

❸ Optik girifl ve ç›k›fllar› var

❸ Genifl bir sürücü

deste¤ine sahip

Optik girifl ve ç›k›fllar ayr›

bir kart ile kullan›l›yor

fon girişi, Line-in girişi, ön ho-parlör girişi, arka hoparlör gi-rişi ve bir Game Port var. Ayrı-ca bu kart ile birlikte verilenikinci bir kart sayesinde, Diji-tal Out (RCA), Dijital Out(TOS Link), Dijital In (TOSLink) ve Dijital In (RCA) gibibağlantılara da sahip olabili-yorsunuz.

CCHHIIPP’’iinn yyoorruummuuTerraTec DMX’in en önemliözelliği dijital çıkış özelliği sa-

0+1 Striping+aynalama fonk-siyonların yanı sıra 4 taneyekadar ATA/100 cihazını des-teklemesi. Iwill Side Raid 100,Ultra ATA/66 ve UltraATA/100 sürücülerini destek-lemekle kalmıyor, her diskekaydedişte ikinci bir disk ya dadisk çiftine veri aynalaması ya-pıp, transparan veri kurtarımıile geri planda verileri yenidenyapılandırıyor ve giriş seviyesinetwork’ler için hata toleranslıbir veri koruması sağlıyor.Böylece Iwill zaman kaybet-

meden çalışan sürücüyü kulla-nması ile veriyi yeniler ve veritransferi işlemini zaman kaybıolmadan tamamlar.

CCHHIIPP’’iinn yyoorruummuuIwill Side RAID 100 sistemininWindows altında performan-sını sınırlayan bazı engellervar. Sisteminize dahil etmeyidüşündüğünüz ikinci sabitdis-kin boyut ve performansınınbirinci disk ile yaklaşık aynıolması gerekir. Çünkü düşükhızlı ikinci bir sabit disk tüm

Durum böyle olunca EAX’inmaaliyeti de yükseliyor tabii ki.Aureal ve Creative kendi stan-dartlarını benimseyerek kartla-rında sadece kendi 3D ses stan-dartlarını kullanmaktalar. Amagünümüzde her iki standartıda aynı anda destekleyen seskartları bulmak mümkün. Buses kartlarından biri de bu ayinceleme fırsatı bulduğumuzTerraTec’in SoundsystemDMX ürünü.

Kartın üzerinde bir mikro-

Terratec SoundSystem DMX A3D ve EAX ses standartlar›n› ayn› aynda

destekleyen bir ses kart› olma özelli¤ine sahip.

Terratec SoundSystem DMX

SSeess KKaarrttllaarr››nnddaa YYeennii BBiirr SSttaannddaarrtt

Ultra

ATA/100

standard› IDE

disklerde en

h›zl› veri

transferini

sunuyor.


8844 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

portu, video çıkışı ve takabile-ceğiniz 56K faks modemi saye-sinde istediğiniz an e-mailleri-nizi okuyabilirsiniz, bilgilerini-zi yazıcıda bastırabilirsiniz ve-ya internette gezebilirsiniz. Sonolarak Toshiba ile birlikte Mic-rosoft Windows Millennium,Microsoft WorksSuite 2000 vePC Card Management yazılım-ları veriliyor.

BBiillggii iiççiinn:: TNB Bilgisayar

Tel: (212) 275 87 97

Faks: (212) 275 87 40FFiiyyaatt››:: 2499 $ + KDVwwwwww..ttoosshhiibbaa..ccoomm

❸ Birbiri ile uyumlu donan›mlar

❸ Yaz›l›m deste¤i

Boyutu

Toshiba Satellite 2800

TToosshhiibbaa YYeennii DDiizzüüssttüü BBiillggiissaayyaarr›› iillee AAttaakkttaazünürlük sağlayabilen 8MB’lıkS3 Savage MX kullanılmış. To-uchpad yerine bu makinadaklavyenin ortasına yerleştiril-miş küçük bir işaret çubuğuvar. Toshiba Satellite 2800’undiğer bir özelliği MPU-401 Mi-di arabirimini, 3D ses özellik-lerini ve Dolby AC-3 Digitalses fonksiyonlarını tam olarakdestekleyen ve Sound BlasterPro ve Microsoft Sound Sistemuyumlu olan Yamaha DS-XGchipsetli bir ses kartı olması.

CCHHIIPP’’iinn yyoorruummuuToshiba Satellite 2800’ün güçlüdonanım bileşenleri sayesindebilgisayarını sürekli yanındagötüren kişiler tarafından be-ğenileceğini sanıyoruz. Çünkübu cihaz ile her zaman ve heryerde hazır olabilirsiniz. Örne-ğin cihazın üzerindeki USB

LG Flatron 575 LE, TFT Aktif-matrix görüntü özelliği saye-sinde daha net ve daha keskingörüntüler sağlayan 15.1 inç-lik bir LCD monitor. Oldukçaşık dizayn edilmiş olan bumonitör TCO99 standardınıtam olarak deteklemekte veWindows98 işletim sistemi ta-rafından da tanınmakta. 85Hz’de 1024x768 piksel çözü-nürlüğe kadar çıkabilen moni-tör için tavsiye edilen çözü-nürlük ise 56-75 Hz arasındadeğişen 800x600 piksel ekrançözünürlüğü. Multiscan tek-nolojisini destekleyen LG Flat-ron 575 LE’nin yataydaki fre-kans aralığı 31-69 KHz düşey-deki frekans aralığı ise 56-85Hz arasında değişiyor.

LG Flatron 575 LE maksi-mum 30 watt’lık bir güç har-camakta ve tüm grafik stan-dartlarını (VGA, Super VGA,XGA, MAC13", MAC16",

rahatlıkla taşıyıp kullanabilir-siniz. Cihazın beğendiğimizözelliklerinden birisi, yüksekçözünürlüklere ulaşması. Çokhoş duran bir tasarıma sahipolan LG geniş frekans aralığıile de dikkatimizi çekmeyi ba-şardı. Sonuç olarak LG Flatron575 L, beğenimizi kazandıama bu cihazın bir USB hubdesteğinin olmaması ise biziaçıkçası şaşırttı.

BBiillggii iiççiinn:: Ufotek

Tel: (212) 274 56 60

Faks: (212) 266 46 39FFiiyyaatt››:: 868 $ + KDVwwwwww..llggee..ccoomm

❸ Yüksek çözünürlüklere

ulaflabiliyor

❸ Hemen göze çarpan ay›rt

edilebilir tasar›m›

USB hub deste¤i yok

LG Flatron 575 LE

MMoonniittöörrlleerrddee LLCCDD DDeessttee¤¤ii GGüünn GGeeççttiikkççee AArrtt››yyoorr

Gelişmiş ağ teknlojileri ve yük-sek işlemci hızları her zamanbir bilgisayar seçiminde enönemli etken olmayabilir.Özellikle işletmeler bir bilgisa-yar seçiminde stabilite ve ürü-nün güvenilirliğine bakarlar.Ev kullanıcıları ise yüksek kali-

MAV21" ve tüm Vesa standart-ları) desteklemekte. Buna ekolarak monitor ile kullanılanmodern teknoloji ve gözle farkedilebilir tasarım ile iyi birkombinasyon oluşturulmuş.

Toshiba, Satellite 2800’de kullan-

d›¤› yeni Intel ifllemcileri ile piyasa-

ya farkl› bir ürün portföyü sunuyor.

te ve performans/fiyat oranınagöre bilgisayarlarını seçerler.Bu ay sizin için Toshiba’nınküçük ve orta boy işletmeler ileev kullanıcılara hitap ettiğinidüşündüğümüz Satellite 2800modelini inceledik.

Toshiba, Satellite 2800 mo-delinde kullandığı yeni Intel iş-lemcileri ile piyasaya farklı birürün portföyü sunmayı hedef-liyor. Satellite 2800, 600MHzIntel Celeron, 700 Mhz Penti-um III işlemci seçenekleri ile 6GB, 18 GB sabitdisk ve de 32-256 MB bellek seçeneklerinisunan bir dizüstü bilgisayar.

14.1 inçlik bir Aktif (TFT)XGA LCD ekranına sahipolan Toshiba ekran kartı

olarak LCD ve CRT ekranlarınıdestekleyen, parlaklık ve kont-rast ayarı yapabilen ve maksi-mum 1600x1200 dpi’lık bir çö-

Öyle ki cihazın ön panelindebulunan Soft-Touch düğmele-ri ile her türlü görüntü ayarla-masını rahatlıkla yapabiliyor-sunuz.

Yaptığınız ayarlamaları iste-ğinize bağlı olarak monitörün10 programlık hafızasına kayıtedebilirsiniz. Ayarlarla uğraş-mak istemeyen kullanıcılariçinse en sık kullanılan 16programlık fabrika ayarlarımevcut.

LG Flatron 575 LE, 394mmx379 mmx162 mm bo-yutunda ve yaklaşık 5.2 kgağırlığında.

CCHHIIPP’’iinn yyoorruummuuLG Flatron 575 LE, yüksek birresim kalitesi ve geniş bir ek-ran görüntüsü isteyen küçükçalışma alanları için ideal birçözüm oluşturuyor. Özelliklehafifliği sayesinde bu cihazıbir iş istasyonundan diğerine

Monitorde kullan›lan modern

teknoloji ve hemen fark

edilebilir tasar›m› iyi bir

kombinasyon oluflturuyor.


8866 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

Kodak yeni ürünü olan bir me-gapixel’lik dijital kamerasınıbilgisayar kullanıcılarının be-ğenisine sundu. Kodak’in yeniDC3200 modeli öncelikle uy-gun fiyatı ile göze çarpıyor.Çünkü Kodak, daha çok yenibaşlayanlar için düşündüğü bukamerayı, diğer dijital kamera-ların yüksek fiyatlarına karşındüşük bir fiyat politikası uygu-layarak, alınabilir hale getir-mek istiyor.

Kodak DC3200, 2 katı bü-yüklüğünde dijital zoom yapa-bilen ve 2 MegaByte’lık hafızasıile tam 22 resim çekebilen birdijital kamera. Bu kamera 5x7inç büyüklüğünde çekebileceğiresimleri Jpeg formatında kay-dediyor. Kaydedilen bu resim-leri E-mail ile yollayabilir, mo-nitörünüzde görebilir ya daevinizdeki televizyonunuza ak-

rüntünün yakalanması ve iş-lenmesi de zaman zaman uzunolabiliyor. Yine de bu kamera-lar bildiğimiz fotoğraf makina-larından çok daha fazla avanta-ja sahip. Bunlardan en önemli-si resimleri tab ettirmeye gerekkalmadan kağıda basabilme-niz. Bu hem size zaman kazan-dırır hem de fotoğraf çekmeyiçok zevkli hale getirir.


Tel: (212) 274 56 60

Faks: (212) 266 46 39FFiiyyaatt››:: 273 $ + KDVwwwwww..kkooddaakk..ccoomm

❸ Ergonomik yap›s›

❸ Uygun fiyat›

Seri ba¤lant› kullan›l›yor

Düflük bir belle¤e sahip

Kodak DC3200

AArrtt››kk HHeerrkkeessiinn BBiirr DDiijjiittaall KKaammeerraass›› OOllaaccaakk

Gün geçtikçe ucuzlayan CDmedya ve cihaz fiyatları kulla-nıcıların ilgisini çekmeyi ba-şardı. Birkaç sene önce bir CDyazıcısı almak çoğu kullanıcıiçin sadece bir hayal idi. Çün-kü bu cihazlar için istenilenastronomik rakamlar ve ayrıcacihazların zor bulunması çoğuzaman hevesli kullanıcıları ka-çırmaktaydı.

Günümüzde program bo-yutlarının artması, sabit diskinçok çabuk dolmasına nedenolabiliyor. Dolaysıyla iki seçe-neğiniz kalıyor: Ya program-lardan bir kaçından vazgeçipsabitdiskte yer açacaksınız yada vazgeçemediğiniz bilgileribir yere yedekleyeceksiniz.Durum böyle olunca CD yazı-cılar oldukça rağbet görmeyebaşladılar.

Çünkü en ucuz ve en kolayyedekleme yöntemi, var olanbilgileri bir CD’ye yazmaktır.

tarabilirsiniz. Daha çok resimçekmek isteyen kullanıcılar ise,bir bellek artırımına da gidebi-lirler.

Çünkü Kodak’da yer alanbellek yuvası sayesinde diledi-ğiniz boyutta CompactFlashMemory Card’lar takılabiliyor.Bu sayede 1152 x 864 piksel çö-zünürlüğünde çok daha fazlaresim hafızada tutmak müm-

rak Sony ile hazırlanan CD’le-rin bir çok CD-ROM cihazla-rında çalışabilmesi de beğeni-mizi kazandı.

Yalnız CD okuma hızındaSony’nin yüksek bir değereulaşamaması bizi şaşırtan birözellik oldu. Yine de hoş görü-nümü, genel performansı ve degeniş yazılım desteği ile buürün iyi iş yapacak gibi görü-nüyor.

BBiillggii iiççiinn:: Empa / Emeaa /

Pampa

www.empa.com.tr

Tel: (212) 210 08 58 /

(212) 256 65 90FFiiyyaatt››:: Firmay› aray›n›zwwwwww..ssoonnyy..ccoomm

❸ 4 MB belle¤e sahip

❸ Birlikte verilen yaz›l›mlar

ve ergonomik yap›s›

Daha çok yeni bafllayanlar için

düflünülen kamera, uygun fiyat›

ile göze çarp›yor.

Öyle ki gün geçtikçe artan CDyazma hızları ve fiyatlarının dasürekli düşmesiyle birlikte CDyazıcıların bilgisayar sistemle-rinin vazgeçilmez parçası hali-ne gelmesi an meselesi. Bahsigeçen CD yazıcılardan biri deIDE arabirimini kullanan ve12x yazma 8x tekrardan yazmave 32x CD okuma hızlarınıdestekleyerek CD basım işleri-nizi daha kısa sürelerde bitiril-mesine olanak sağlayan Sony’-nin CRX160E-RP modeli. Ci-hazın CD-ROM özelliği CD-Rve CD-ROM medyaları 32x hı-

zında okuyabilecek nitelikte.Böylece neredeyse ayrı bir CD-ROM’a da ihtiyaç duyulmu-yor. Buna ek olarak SonyCRX160E-RP ISO9660 stan-dartında hazırlanmış tümCD’leri ve CD-DA formatındahazırlanmış audio CD’leriokuyup yazabiliyor.

CCHHIIPP’’iinn yyoorruummuuSony bu işi ciddiye alarak stabilCD yazıcıları ile piyasada sözsahibi olmayı hedefliyor. Öyleki bu yazıcı ile CD yakmak ne-redeyse imkansız. Buna ek ola-

Sony

CRX160E-RP’nin

stabil yap›s›

sayesinde CD’leri

yakmak neredeyse

imkans›z.

Sony CRX160E-RP

SSoonnyy’’nniinn PPhhiilliippss GGöörrüünnüümmllüü CCDD YYaazz››cc››ss››

kün. Cihazın üzerindeki 1.6inçlik LCD ekran sayesinde iseçekilen resimleri ister tek tekisterseniz de hepsi bir arada ol-mak üzere anında görebilirsi-niz. Kamera kutusunun içindebir seri kablo, 4 adet AA Alkalipil, Kodak Picture Transfer veKodak Picture Now yazılımlarıile Windows 9x ve Windows2000 sürücüleri yer alıyor. Sonolarak Kodak DC3200 113x53.4x81 mm. boyutunda ve215 gram ağırlığında kompaktyapıda bir dijital kamera.

CCHHIIPP’’iinn yyoorruummuuLow-end diye adlandırdığımızdüşük maliyetli kameralarınbirçoğunun kendilerine göreeksileri var tabii ki. Örneğinmakinayı açar açmaz resimçekmek için biraz beklemenizgerekiyor. Buna ek olarak gö-


8888 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

BTC Multimedia Keyboard9110, tasarıma ağırlık vermişbir klavye. Standart tuşlarınyanı sıra ses ayarları, multi-medya ayarları, internet ayar-ları ile power, sleep, wake-upgibi sistem ayarları yapabilece-ğiniz tuşların da bulunduğuklavye, yazılım disketini içerenkutusuyla geliyor.

Multimedia Keyboard 91106 farklı renkte tasarlanmış,böylece seçim yapmakta zorla-nıyor ancak zevkinize uygunbir klavye ile bilgisayarınızıkullanmanın keyfine varabili-yorsunuz. Mevcut renkler incitonu gümüş, kristal mavisi,kristal moru, kristal tonundayakut rengi, kristal siyah ve in-ci beyazı. Tüm multimedyatuşları F1-F12 arasına yerleşti-rilmiş, sistem tuşları klavyeninen tepesinde yer alıyor, fonksi-yonel tuşlar olan insert, delete,

Iwill KA266-R

DDDDRR RRaamm’’llii AAnnaakkaarrttllaarrllaa DDaahhaa YYüükksseekk HH››zzllaarraa


Tel: (212) 212 88 65


❸ DDR Ram deste¤ine sahip

❸ Raid Controller’› var

❸ Ultra ATA/100 destekli

FSB ile ifllemci asenkron

çal›flm›yor

home, end, page up, pagedown, print scr, scroll lock,pause ve ok tuşları ise nume-rik klavye ile tuşların arasın-dan çıkarılmış ve aradaki me-safe tek tuş alabilecek noktayakadar indirilmiş ve etrafına sa-rılmış biçimde yerleştirilmiş.

Ufak boyutta olan klavyedetuşlar dışında fazla bir boşlukbulunmuyor. Ancak CapsLock, Num Lock gibi tuşlarınışıkları klavyenin üst sağ tara-fındaki çıkıntı şeklindeki bar-da bulunuyor, aynı bardan sol

tarafta da yer alıyor. Multi-medya tuşlarının özellikleriarasında sesi ayarlama, şarkıdeğiştirme (ileri/geri), pause,eject, www, e-mail ve 2 adetayarlanabilir kısayol tuşu bu-lunuyor.

CCHHIIPP''iinn yyoorruummuuKlavyenin en çok beğendiği-miz özelliği ufak, ergonomikve kendinizin belirleyebileceğiiki adet fonksiyon tuşuna sa-hip olması. Ayrıca New agetarzında olan bu ürün birçok

değişik renkten oluşuyor. An-cak dikkat edilmesi gerekenbazı noktalar var. Bazı tuşlarınepeyce ufak olması, hızlı klav-ye kullananlar için sıkıntı do-ğurabilir. Ayrıca fonksiyoneltuşların bir çoğunun yerininde değişmiş olması kullanım-da ilk başlarda zorluk çıkara-cağa benziyor.

BBiillggii iiççiinn:: Bo¤aziçi / Albim

Tel: (212) 217 29 29 /

(212) 349 33 51FFiiyyaatt››:: 13 $ + KDVwwwwww..bbttcc..ccoomm..ttww

❸ Yaz›l›m› ile birlikte geliyor

❸ Multimedya, internet ve

temel ifllevler unutulmam›fl

Tufllar›n yerlerinin de¤iflik

olmas› ve farkl› boyutlardaki

tufllar

Multimedya Keyboard 9110’un sundu¤u de¤iflik renk seçimleri,

bilgisayar kullanmay› keyfli hale getiriyor.

Multimedia Keyboard 9110

TTaassaarr››mm››nn SSoonn NNookkttaass››

Yeni bir chipsete sahip olan Iwill KA266-R anakart›nda daha yüksek bir

performans için DDR-RAM deste¤i de kullan›lm›fl.

Athlon işlemcilerin daha yük-sek hızlara ulaşması için ana-kart üreticileri kolları sıvadılarve DDR Ram destekli anakart-lar ile piyasaya hızlı girmeyibaşardılar. ALI tarafından üre-tilen ve ALIMAGIK1 ve MA-GIK1 (mobil sistemler için) di-ye adlandırılan yeni chipsetleranakartlara entegre edilerekAthlon ve Duron işlemcileri-nin DDR Ram’lerle birlikte ça-lışmasına olanak tanıyor. Öyleki bu yeni chipset, PC 1600(100 MHz DDR-Ram) ve PC2100 (133 MHz DDR-Ram)DDR modülleri ile PC 133SDRAM modülleri ile sorun-suzca çalışabiliyor. DDRRam’lerin SDRAM’lere (SingleData Rate) göre tercih edilme-sinin en önemli sebebi, dahayüksek bir veri transfer oranı-na sahip olmaları.

Örneğin PC-1600 ve PC-2100 bellekleri teorik olarak

ulaşılabilen maksimum trans-fer oranını gösteriyor. PC-1600, Northbridge ile bağlantı-lı olup 200 MHz’lik (2x100Mhz) bir frekans değerine ula-şarak saniyede 1.6 Giga-Byte’lık bir veri transferini sağ-layabiliyor. PC-2100 modülle-rinde ise 266 MHz’lik (133MHz x 2) bir frekansa ulaşıla-rak saniyede 2.1 Gbyte’lık birorana ulaşılabiliyor. Bu yenichipsetini Iwill, KA266-R mo-deli ile Türkiye piyasasına sür-dü. ALi M1647 North-Bridgeve ALi M1535D+ South-Brid-ge chipleri ile Socket A mima-risine sahip olan bu anakart,geniş bir Duron ve Athlon iş-lemci desteğine sahip. Buna ekolarak Iwill, Ultra Ata 100,AMI MG0649 RAID-Control-ler, CMI 8738 Ses chip’i, 1 AGP,1 AMR ve 5 PCI slotu ile sonkullanıcıların tüm ihtiyaclarınıkarşılamayı hedefliyor.

CCHHIIPP’’iinn yyoorruummuuAnakartlarda kullanılan ALIchipsetinin en önemli özelliği,işlemci ile FSB (Front SideBus) arasında asenkron bir ça-lışma gerçekleştirmesi.

Iwill KA266-R, Alimagik1chipseti ile ne yazık ki bu ça-lışma işlemini gerçekleştiremi-yor. Çünkü BIOS’da ve ana-kartın üzerindeki jumper’lar-da işlemci ile sistem bus’ıasenkron çalışmasını sağlaya-cak herhangi bir ayar mevcutdeğil.


9900 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

i815 chip’i, anakart ve OEMüreticilerini memnun etmekiçin Intel’in son şansı olarakgörülüyor. Bunun nedeni In-tel’de yaşanan fiyaskolar vei820’de gidilen donanım deği-şikliği sayılabilir.

Böylece üreticiler, dünyanınen büyük chip üreticisindenkazanacakları paralar tehlikeyegirince, daha dikkatli davran-maya karar verdiler ve AMD,VIA gibi üreticilere yönelmeyebaşladılar. Intel yeni chip’iolan Solano ile herhangi birproblem yaşamıyor. Ana per-formans değerlerinin de çokyüksek olmasını istemiyor. Bu-nun nedeni Intel’in Rambusteknolojisini hala desteklemesive farklı bir alternatif arama-ması. Bu ay Intel’in kendi üre-timi olan Intel D815EPEA’yısizin için test etme fırsatımızoldu. i815 EP chipsetine sahip

Iwill KV200-R

YYüükksseekk PPeerrffoorrmmaannss vvee SSttaabbiilliittee BBiirraarraaddaaKT133 chipseti sahip olan biranakart. Toplam 1.5 GBSDRAM'i destekleyen ve üze-rinde 3 adet 168 Pin’lik DIMMmodülü olan bu anakartta1AGP, 1 AMR, 5PCI slotu, PS/2klavye, PS/2 mouse ve 2 adetUSB girişi mevcut. Buna ekolarak Iwill’de Suspend ToRam ve Ultra DMA 33/66 des-teğinin yanı sıra 2Mbit’lik birFlash Rom, PC99 uyumluluğuve ACPI destekli bir PhoenixAward BIOS var.

CCHHIIPP’’iinn yyoorruummuuIwill KV200-R’nin en önemliözelliği IDE-Raid arabiriminesahip olması. Bildiğimiz gibiRaid özelliği sayesinde birdençok sabit diski tek bir disk gibigösterip çok daha yüksek birveri transferine ulaşabilirsinizveya veri güvenliğini ön plandatutup, veri kayıplarına bir son

verebilirsiniz. Bunun yanı sıraUltra Ata 100 desteği ve 200Mhz’lik bir sistem bus hızı dabu anakartın diğer artılardansayılabilir. Özellikle anakartınfrekans aralığı ile rahatlıkla oy-nayabilmek, overclock merak-lılarının çok ilgisini çekeceğebenziyor.

Anakartın en önemli eksisiise, çok çabuk ısınan North-Bridge chip’i için bir soğutucu-nun kullanılmamaş olması.


Tel: (212) 212 88 65


❸ Performans/fiyat oran›

❸ C-Media ses chip’i var

Com2 portu harici

olan bu anakart, 66/100/133MHz sistem bus hızlarını des-tekliyor ve Socket 370 IntelPentium III 100/133 MHz iş-lemcileri ile 100 MHz Systembus hızında çalışan Intel Cele-ron işlemcilerini sorunsuzcaçalıştırabiliyor. Her bir slot’atek tek maksimum 512 MBSDRAM takılabilen bu ana-kartta toplam 3 adet 168 pin’-lik DIMM modulü mevcut.Ayrıca Intel’in üzerinde 4 adetUltra DMA/100 cihazını des-tekleyen, PIO Mod3 veyaMod4 de çalışabilen iki hızlı

IDE portunun yanı sıra 4Mbit’lik bir Flash Rom veAward BIOS var.

CCHHIIPP’’iinn yyoorruummuuAnakartın PC133 desteğininyanı sıra entegre grafik chip’ide göze çarpanlar arasında.i740 ekran kartları ve i810chipsetlerinden tanıdığımızi7xxx grafik motoru bu ana-kartta da mevcut. i810’dan far-kı ise, anakart üzerinde varolan AGP portu sayesinde birekran kartı takıp 3D ihtiyacı-nızı karşılayabilmeniz. Çünkü

i7xxx grafik motoru ile yüksekbir 3D performansı beklemekyanlış olur. i810, i820 vei840’ın kardeşi sayılan i815, buchiplerin Hub mimarisini be-nimseyerek iki değişik ICHs(Input/Output ControllerHub) ile donatıldı. Öyle kiICH1 ATA-66 sabit diskler,ICH2 yeni ATA- 100 ve Net-work kartları için görevlendi-rildi. ICH1 ile ICH2’nin bir-likte çalışmasına ise i815e adıveriliyor.

BBiillggii iiççiinn:: Empawww.empa.com.trFFiiyyaatt››:: Firmay› aray›n›zwwwwww..iinntteell..ccoomm

❸ Entegre ses chip’i var

❸ Ultra ATA 100 destekli

‹kinci bir com port yok

Bu anakart›n i810’dan fark›, üzerinde yer alan AGP portu sayesinde bir

ekran kart› tak›p 3D ihtiyac›n›z› karfl›layabilmeniz.

Iwill KV200-R’nin en önemli özelli¤i Athlon deste¤inin yan› s›ra

IDE-Raid arabirimine de sahip olmas›.

Intel D815EPEA

GGöörrüünnttüü BBiirriimmii OOllmmaayyaann SSoollaannoo

Athlon işlemcilerinin perfor-mans/fiyat oranlarının, Intelişlemcilere göre daha yüksekolması, AMD’nin en önemlibaşarısı. Bunu anlayan anakartüreticileri, 1999’un yazındanberi piyasada bulunan Athlonişlemcilerini destekleyerekanakart modellerinde bir reka-bete girmeye başladılar.

Yanlız anakartların perfor-mans değerleri birbirlerine okadar yakın ki pratik kulla-nımda birbirinden farklı oldu-

ğunu anlamak çok zor oluyor.Bu yüzden üreticiler modelle-rini çeşitli donanım özellikleriile geliştirerek piyasaya sürü-yorlar. Bu gelişmelerin bir kaçıUltra Ata 100, PC 133 ve AGP4X desteği olarak gösterilebilir.En iyi olma yarışına katılananakart üreticilerinden biri de,Iwill firması. Iwill KV200-R,AMD Duron 600 MHz -700MHz ile AMD Athlon750MHz-1 Ghz işlemcilerinidestekleyen ve üzerinde VIA


9922 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

Anakart üreticilerden AMD iş-lemcilerine destek, gün geçtik-çe büyüyerek devam ediyor. Budesteğin en önemli nedenlerinbiri AMD işlemcilerinin 1GHzsınırını aşması ve 200 Mhz’likbir sistem bus frekansında çalı-şarak yüksek performans de-ğerlerine ulaşması.

Ayrıca fiyatının diğer işlem-cilere kıyasla çok daha düşükolması da bu ilginin önemlinedenlerinden biri. Tüm buözellikler göze alındığında,anakart üreticilerinin bu iş-lemcileri desteklemesi çok an-laşılır. Bahsi geçen anakart üre-ticilerinden biri de optik ürün-leri ile tanıdığımız Aopen. Ao-pen’in en son ürünü olanAK73PRO Socket 462 anakar-tı, Athlon platformunu hedefalıyor. Öyle ki Aopen AK73P-RO, AMD Duron ve Thunder-bird işlemcilerini destekleyen

manslı kılan Power On SelfTest (POST) gibi fonksiyonlarbarındırıyor. 815 chipsetininen büyük özelliği ileri sistemözelleştirmeleri için ölçeklene-bilir grafik opsiyonlarına izinvermesi.

Sonuç itibarıyla, 5 adet PCIslotu, 2 CNR slotu, 1 AGP slo-tu ve Suspend To RAM fonksi-yonlarıyla Azza, son teknolojiçözümlerini üzerinde barındı-ran bir platform olma özelliğitaşıyor.

CCHHIIPP’’iinn yyoorruummuuBu anakartta gözümüze çar-pan ilk özellik, üzerinde 2 adetCNR slotunun olması. CNRslotu daha çok USB, modem,HPNA, Lan ve audio-riserkartlar için kullanılıyor. Per-formans bakımından pek iste-nilen değerlere ulaşamayan buarabirim, ülkemizde hemen

hemen hiç kullanılmıyor. Böy-lelikle, CNR slotu için düşü-nülen donanımlar da pek des-teklenmiyor. Bu anakartta farkettiğimiz diğer bir konu iseCPU için frekansların hemanakart üzerindeki switchhem de BIOS’dan ayarlanabil-mesi. Son olarak değineceğimnokta ise, Azza’nın 815TXEmodeline multimedya özellik-lerini de katarak, AC97 chip-setli bir ses modulünü de üze-rine eklemesi.

BBiillggii iiççiinn:: Koyuncu

Tel: (216) 521 80 80

Faks: (216) 521 80 85FFiiyyaatt››:: 115 $ + KDVwwwwww..aazzzzaa..ccoomm..ttww

❸ Ultra Ata 100 deste¤i

❸ Performans/fiyat oran›

bir slot boşluğu gerektiriyor.Ama ihtiyacınız yoksa bu ek 2USB girişlerini kasanıza montede etmeyebilirsiniz. AopenAK73Pro’da gözümüze çarpandiğer bir özellik ise birlikte veri-len CD ve kitapçığın son kulla-nıcının rahatlıkla anlayabilmesiiçin özenle hazırlanmış olması.Bu sayede yapılan ekstra ayarla-maları tek başınıza gerçekleşti-rebilmeniz mümkün.

BBiillggii iiççiinn:: ‹hlas / Albim /Emeaa

Tel: (216) 317 96 50 /

(212) 349 33 51

(212) 256 65 90FFiiyyaatt››:: 126 $ + KDVwwwwww..aaooppeenn..ccoomm..ttww

❸ 200 Mhz sistem Bus h›z›nda

çal›flabiliyor

❸ 4 USB girifli var

Aopen AK73Pro ile birlikte verilen CD ve kitapç›k son kullan›c›n›n

rahatl›kla anlayabilmesi için özenle haz›rlanm›fl.

Azza 815TXE’in üzerinde bulunan 2 adet CNR slotu ile, çok yüksek bir

performansa ulaflmasa bile temel ihtiyaçlar› karfl›lamaya yeterli.

Aopen AK73Pro

AAMMDD SSoocckkeett AA DDeesstteekkllii AAnnaakkaarrtt

Azza 815TXE

‹‹kkii CCNNRR YYuuvvaall›› ii881155 AAnnaakkaarrtt

ve üzerinde KT133 chipsetiolan bir anakart. 5 adet PCI, 1AGP ve 3 adet de DMM yuva-sına sahip olan AK73PRO’nunen ilginç özelliklerinden biritaşıdığı AMR (Audio ModemRiser) slotu. Buna ek olarakSuspend To Ram ve UltraDMA 33/66/100 desteğinin ya-nı sıra 2Mbit’lik bir FlashRom, PC99 uyumluluğu veACPI destekli bir Award BIOSbu anakartın diğer özellikle-rinden sayılabilir. Son olarakanakartın üzerinde entegre

olan AC97 Codec ses chip’inide unutmamak gerek.

CCHHIIPP’’iinn yyoorruummuuVia Apollo KT 133 chipsetinesahip olan AK73Pro, ULTRADMA 100 desteği ve 4 adet USBgirişi ile göze çarpıyor. USB’ningiderek önem kazandığı ve USBhub’ların piyasaya sürüldüğügünümüzde, bir anakart üze-rinde 4 adet USB girişinin ol-ması oldukça büyük bir avan-taj. Bu 4 USB girişinin 2 tanesidoğal olarak kasa üzerinde ayrı

Azza 815TXE, performans veçok yönlülüğü bir arada sunanve bir çok farklı fiyat, perfor-mans noktalarını karşılayanyeni nesil bir anakart. Intel815e chipsetinin üzerine yapı-landırmış olan bu anakart,100/133 MHz sistem bus hızı-na sahip ve Intel Pentium IIIişlemcilerini ve 66 MHz sistembus hızında çalışan Intel Cele-ron işlemcilerini sorunsuzcadestekliyor.

Geliştirilmiş yapısı sayesin-de anakarttan yeni nesil AGP

ekran kartlarının görüntü per-formansı ile birlikte yüksek birgrafik performansını da yaka-lamak mümkün. Yeni teknolo-jiler kullanılarak tasarlanmışolan Azza 815TXE’ye 3 adetDIMM yuvası sayesinde 512MB’a kadar 133 MHzSDRAM’ler takılabilir. Tümbunlara ek olarak Azza815TXe, Fast Ultra ATA/100disk desteği, kolay kullanılabi-lir 2 adet USB genişlemesi vesisteminizi işleme geçme ko-nusunda çok daha perfor-


9944 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

AMD, yeni işlemcilerinde birisim değişikliği yaparak tama-men yeniden yapılandırmayagitti: Eski K6 serisinden şekilolarak da çok farklı olmasın-dan dolayı yeni işlemcilerinebir isim takarak değişik birürün ile piyasaya girdiğini her-kesin bilmesini isteyen AMD,Athlon ürünü ile 7. jenerasyonişlemci serisi ile karşımızda.Oysa Intel Pentium III, bu he-saba göre ancak 6. jenerasyonuyakalamış durumunda.

Dış görünüş olarak her şeyeskisi gibi: Athlon, Socket yapı-sıyla yeni Pentium III’lere çokbenziyor. Ama bu benzerlik sa-dece stabilite ve soğutma ma-aliyetini düşürmek için kulla-nılmış, yine de bu işlemcilerinyüksek performanslarda çalışa-bilmesi için yeni anakartlargerekiyor. Soyo SY-K7VTA-B,

Soyo SY-K7VTA-B

SSooyyoo ddaa AAtthhlloonn DDeessttee¤¤iinnee KKaatt››lldd››

Intel’in yeni chipseti olan i815,nam-ı diğer Solano, BX440’ıntakipçisi olarak gösteriliyor.Gerçi chipsete teknik yöndenbakıldığında, onun i810 chip-setine çok benzediğini görebi-lirsiniz. Ama i810’un başarısızolmasından dolayı bundan peksöz etmemek daha doğru bulu-nuyor.

Bu yüzden i815, U-DMA/100, AGP-4X ve PC133 gibiözellikler ile bir önceki başarı-sızlığı unutturmak istiyor. Sol-tek SL-65ME, i815 chipsetinesahip olan ve AGP/PCI/AMR

mimarilerinde çalışabilen ATXform faktörlü bir anakart. Sol-tek SL-65ME 66/100/133 MHzfrekans aralığı ve 3.5-8 arasın-daki çarpanı ile gelişen tekno-lojiyi de ayak uyduran birürün. Öyle ki bu anakartın 66-133 MHz FSB ayarı sayesinde66 MHz FSB’li Intel Pentium II266-433 MHz, 100 MHz FSB’liIntel Pentium II/III 350-600MHz ve 133MHz FSB’li IntelPentium III 400-733 MHz iş-lemciler çalıştırılabilir. Üzerin-de toplam 512 MB SDRAM'idestekleyen 3 adet 168 Pin’lik

DIMM modülü olan bu ana-kart’da ayrıca 2Mbit’lik birFlash Rom ve PC99, ACPI des-tekli bir Award BIOS var. ECCuyumluluğunun yanında (Er-ror Checking and Correction)PC-66 SDRAM (66MHz ), PC-100 SDRAM (100 MHZ) vePC-133 SDRAM bellekleri ilede çalışabilen bu anakart ayrıcaFP, EDO, ESDRAM ve VCMSDRAM bellek tiplerini de des-tekleyebiliyor.

Bunlara ek olarak anakartınüzerinde MPU-401 MidiController ve ALSFM Synthesi-zer’li AC 97 ses chip’i var. So-und Blaster uyumlu ve 64 Vo-ice Wavetable Synthesis’e sahipolan bu chip, maksimum 48KHz’lik bir ses frekansına ula-şabiliyor. Ayrıca, Soltek ana-kart’larla birlikte, Norton AntiVirüs, Norton Ghost ve Nor-ton Virtual Drive programları-na da sahip olabiliyorsunuz.

CCHHIIPP’’iinn yyoorruummuuÜlkemizde daha çok yeni olanSoltek, i815 chipsetli anakartıile birçok uygulamaya sorun-suzca cevap vermeyi başardı.Öyle ki bu anakarttın stabilyapısı bizim beğenimizi kazan-dı. Özellikle anakart ayarları ileoynamayı seven kullanıcılariçin Soltek biçilmiş kaftan. Yal-nız dokümantasyonda geri ka-lan Soltek, bu açığını da kapa-tabilirse ürünü için oldukçagüçlü avantaj sağlamış olur.


Tel: (212) 274 56 60

Faks: (212) 266 46 39FFiiyyaatt››:: 127 $ + KDVwwwwww..ssoolltteekk..ccoomm..ttww

❸ Stabil yap›s›

❸ Birlikte verilen yaz›l›mlar

Com2 portu harici

Chipset’ine güvensizlikler sü-rerken, ULTRA DMA 66/100,AGP 4x ve genel olarak yüksekperformans isteyen kullanıcılariçin Athlon ve SY-K7VTA-Bdikkat çekici bir kombinasyonolarak iyi bir alternatif oluştu-ruyor. Ayrıca overclock merak-lısı deneyimli kullanıcılar içinde, Soyo SY-K7VTA-B ve Ath-lon’un iyi bir seçim olacağınınaltını çizmekte fayda var.

BBiillggii iiççiinn:: Penta / Gold

Tel: (212) 212 62 70 /

(216) 418 11 44FFiiyyaatt››:: Firmay› aray›n›zwwwwww..ssooyyoo..ccoomm..ttww

❸ Ultra Ata 100 deste¤i var

❸ Entegre ses chip’i var

Sadece 2 USB ç›k›fl› var

Athlon destekli anakartlar yeni Socket yap›lar›yla Pentium III destekli

anakartlara çok benziyor.

Anakart›n üzerinde MPU-401 Midi Controller ve ALSFM Synthesizer’li

AC 97 ses chip’i var.

VIA KT133 chipsetini kulla-nan ve AMD-K7 Athlon veDuron Soket A 200MHz FSBsoketli işlemcilerini destekle-yen bir anakart. AdvancedConfiguration ve Power Mana-gement Interface (ACPI) gibinormal endüstri standartfonksiyonlarını kullanabilenanakart, AGP 2X/4X, PC100 vePC133 SDRAM’leri de destek-leyebiliyor. Buna ek olarak sa-hip olduğu 5 adet PCI slotu-nun yanında 1 adet de ISA slo-

tu taşıyan Abit, üzerindeki 3DIMM yuvasıyla maksimum1.5 GB bellek kullanılmasınaolanak sağlıyor. Son olarakanakarta multimedya özelliğikatarak iki kanal soft audioCODEC ile birlikte entegreedilen AC’97 dijital audiokontrolörü de dahil edilmiş.

CCHHIIPP’’iinn yyoorruummuuSoyo biraz gecikti ama sonun-da SY-K7VTA-B ile iyi bir işyaptı. Özellikle Intel’in i820

Soltek SL-65ME

SSoollaannoo AAiilleessiinnee YYeennii BBiirr KKaatt››ll››mmcc››

XXcchhlliixxcchhttee OOxxppttiikk:: Lorem ipsum

dolor sit amet, consectetuer

adipisc ing elit, sed

Xerox Docuprint M760

YYüükksseekk HH››zz vvee BBaasskk›› KKaalliitteessiiOOffiiss ggeerreekkssiinniimmlleerriinnii kkaarrflfl››llaammaayy›› iiyyii bbiilleenn XXeerrooxx,, yyeennii mmooddeellii oollaann DDooccuupprriinntt MM776600 iillee yyüükksseekk bbiirr ppeerrffoorrmmaannss//ffiiyyaatt oorraann››nnaa uullaaflfl››yyoorr..

bilgi almak için arada sıradaduraksayabilir. Ama buna kar-şın yazıcı birçok baskı işini aynıanda alabiliyor. Ayrıca baskı iş-lerini hafızasına alabilen yazıcı,bilgisayar kapatılsa bile bunlarıkaybetmiyor.

BBaasskk›› mmaatteerryyaalllleerriinniinn sseeççiimmii vvee kkuullllaann››mm››Bu tür yazıcılarda yapacağınızişe göre kağıt seçimi çok önem-li. Örneğin çoğu düz fotokopikağıdı, özellikle inkjet yazıcılar-da kullanılacağı belirtilmişolanlar, yazıcıda kullanılabilir.Ama canlı renkler ve çok netgörünüşlü metin için çok kali-teli kağıt kullanmanız gerekebi-lir. Kağıtları yerleştirme işlemisırasında, kağıtların tümününaynı boy ve türde olmasına vekağıt ayarlayıcılarının kağıdasıkça yaslanmasına dikkat et-melisiniz. Gerisi yazıcı tarafın-dan otomatik olarak yapılacak-tır. Xerox Docuprint M760 ilefarklı kağıt boyutlarında baskıyapabilmeniz için dikkat edil-mesi gereken tek şey, kullanıl-mak istenen kağıdın boyutu-nun 76 mm-216 mm ve eninin127 mm-356 mm aralığındayer alması. Bu yazıcı opak ka-ğıtlar üzerine baskı yapabildiği

gibi (zarf, etiket vs.) transpa-ran materyallerde de (asetat)baskı yapabiliyor.

DDiikkkkaatt eeddiillmmeessii ggeerreekkeennlleerrXerox yazıcıda farklı bir mü-rekkep kullanıldığında, püs-kürtmeler tıkanır ve bununsonucunda çizgili baskı, gri yada net olmayan karakterlermeydana gelebilir. Ayrıca ye-niden doldurmalı mürekkepkullanıldığında, mürekkep sız-ması veya taşması ve bundandolayı kartuşu örten servis is-tasyona hasar verilebilir. Bu-nun sonucunda mürekkep ya-zıcının elektronik parçalarınınüzerine sızarsa yazıcıda zamankaybı, onarım masrafları veelektronik-mekanik parçalarınömür devirleri kısalır. Böyledurumlarda bu yazıcı garantidışı kalır.

Buna ek olarak aşırı düz par-lak ya da astarlı kağıtlar yazıcı-da sıkışabilir ve mürekkep bas-mayabilir. Çok parçalı formlarda yazıcı içinde kırışıp, sıkışabi-lir. Böyle bir durumda mürek-kebin bulaşma olasılığı dahafazladır. Kağıdın her iki yönünebaskı yapacağınız zaman, biryüze basılmış resmi veya metni

diğer yüze göstermeyen kağıtkullanmanız gerekir. Bu türbaskılarda bazen mürekkep bu-laşabilir, çünkü mürekkep ta-mamen kurumamış olabiliyor.

CCHHIIPP’’iinn yyoorruummuuXerox Docuprint M760’da ençok beğendiğimiz özellik, her-hangi bir kartuşun bitmesi du-rumunda sadece uygun mürek-kep tankını değiştirip baskıyadevam edebilmeniz. Ayrıcakartuşu değiştirdiğinizde veyayenilediğinizde baskı kafası hi-zalaması yapmanız gerekmiyor.Cihazın hem USB hem de pa-ralel bağlantı şekillerini kullan-ması ayrıca bir artı puan. Kolaykurulumu ve kullanımı da, Xe-rox Docuprint M760’ın avan-tajlarından sayılabilir. Sonuçolarak Xerox Docuprint M760,birçok kullanıcının beklentile-rini karşılamaya hazır bir yazıcıolma özelliğini taşıyor.

ÜRÜN B‹LG‹S‹

XXeerrooxx DDooccuupprriinntt MM776600,,WWiinnddoowwss PPlluugg aanndd PPllaayy ffoonnkkssii--yyoonnuunnuu ddeesstteekklliiyyoorr,, bbuu ddaa ccii--hhaazz››nn WWiinnddoowwss''aa ttaann››tt››mm››nn››nnkkoollaayy oolldduu¤¤uu aannllaamm››nnaa ggeelliiyyoorr

❸ Yüksek çözünürlükte h›zl› bask› yapabiliyor

❸ Hem USB hem de paralel ba¤lant› kullanabiliyor

❸ Farkl› renklere sahip dört adet kartufl kullan›yor

TTEESSTT SSOONNUUÇÇLLAARRII

RReessiimm BBaasskk›› HH››zz››:: 145GGrraaffiikk BBaasskk›› HH››zz››:: 103RReessiimm KKaalliitteessii:: 70GGrraaffiikk KKaalliitteessii:: 75CCHHIIPP TTooppllaamm PPuuaann››:: 74.3

TTOOPP 1100 BB‹‹RR‹‹NNCC‹‹SS‹‹

CCHHIIPP TTooppllaamm PPuuaann››:: 87.73

BBiillggii ‹‹ççiinn:: Xerox TürkiyeTel: 0800 211 30 97Faks: (212) 267 12 80FFiiyyaatt››:: 228 $ + KDVwwwwww..xxeerrooxx..ccoomm

iiyyii (7,43)

Donan›m Testi

9966 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

Herhangi bir kartuflun bitmesi durumunda, uygun mürekkep tank›n›

de¤ifltirip bask›ya devam edebilirsiniz.

Yeni mürekkep püskürtmeliXerox Docuprint M760, baskıişleminin aslında ne kadar ko-lay olabileceğini kanıtlıyor.1200x1200 dpi baskı çözünür-lüğü ve dakikada 12 sayfalıkbaskı hızı ile Xerox DocuprintM760, lazer kalitesine yakın birbaskı kalitesini sunan termalbir yazıcı. Kağıt tepsisine 150sayfa alabilen ve kağıt seçimin-de de çoğu kez sınır tanımayanXerox, dakikada 12 sayfa siyahbeyaz ve dakikada 8 sayfa renk-li çıktılar alabiliyor. Win-dows’un yazı tiplerini tam ola-rak destekleyen ve standartbağlantıyı High-speed bidirec-tional parallel portdan (IEEE1284 ECP uyumlu) ve USBportundan gerçekleştiren buyazıcı, birlikte verilen sürücü-ler ile Windows’a kolayca tanı-tılıyor. Kurulumu öyle kolay ki;yapmanız gereken tek şey veri-len CD’den kurulum progra-mını çalıştırmak. Xerox’da kar-tuşları ayrıca ayarlamanız ge-rekmiyor, çünkü tanıtım esna-sında kurulan programı saye-sinde bu işlemi Xerox kendisiyapıyor.

YYaazz››cc››nn››nn kkuurruulluummuu vvee ççaall››flflmmaass››Xerox Docuprint M760'ı kulla-nabilmeniz için, bilgisayarınızadoğru yazıcı sürücüsünü yük-lemelisiniz. Bunun için cihazile birlikte, Windows 95, 98,2000 ve Windows NT 4.0 işle-tim sistemlerinin her biri içinyazıcı sürücülerini içeren birCD geliyor. CD’nin içinde yeralan programlar sayesinde uy-gun sürücüleri hızlı olarak yük-leme imkanına sahip olabilirsi-niz. Yazıcının bilgisayardan bil-gi alırken baskıya başlaması bi-raz sürebilir. Hatta baskıya baş-ladıktan sonra bile daha fazla

Donan›m Testi

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 9977

ÜRÜN B‹LG‹S‹

SSyynnccmmaasstteerr 775533 DDFF ggeenneell oollaarraakk oolldduukkççaa bbaaflflaarr››ll›› vvee ffiiyyaatt››nn››nn hhaakkkk››nn›› ffaazzllaass››yyllaa vveerreebbiilleenn bbiirr mmoonniittöörr

❸ Düz ekran tüpü ile net görüntü

❸ Baflar›l› OSD menüsü

Yüksek çözünürlüklere ulaflam›yor


CCoonnvveerrggeennccee//GGeeoommeettrrii:: 67.96EErrggoonnoommii:: 73.00CCHHIIPP TTooppllaamm PPuuaann››:: 87.46



BBiillggii ‹‹ççiinn:: UfotekTel: (212) 274 56 60Faks: (212) 266 46 39FFiiyyaatt:: 277 $ + KDVwwwwww..ssaammssuunngg..ccoomm

ççookk iiyyii (8,74)

Samsung Syncmaster 753DF

KKaalliitteeddeenn ÖÖddüünn VVeerrmmeeyyeennlleerree

Ayrıca floppy ve zip drive’lar-dan hız ve kapasite açısındandaha yüksekte olduğundan, LGCDE-8120B’yi bir back-upünitesi olarak da çalıştırabilir-siniz.

CCHHIIPP’’iinn yyoorruummuuLG ile verilerinizi 8x, 4x, 2x hız-larında CD-RW’lara veya 12x,10x, 8x, 6x, 4x veya 1x hızındaCD-R’lara yazabiliyorsunuz.Cihazın CD-ROM özelliği ileCD-R ve CD-Rom medyaları32x hızında okuyabilecek nite-likte olması sayesinde neredey-se ayrı bir CD-Rom’a ihtiyaçkalmıyor. CD yazıcı ile berabergelen Easy CD Creator ve Di-rectCD yazılımlarının kullanımkolaylığı sayesinde Windows iş-letim sisteminin Sürükle&Bı-rak özelliğini kullanarak CD’le-rinizi yazabilirsiniz.

LG CED-8120B

88 MMBB BBeelllleekkllii CCDD YYaazz››cc››yyllaa AAttaa¤¤aa KKaallkk››nn ÜRÜN B‹LG‹S‹

BBuu CCDD yyaazz››cc››ss››nn››nn rraakkiipplleerriinneeggöörree eenn bbüüyyüükk aavvaannttaajj›› iissee88MMBB’’ll››kk bbiirr bbeellllee¤¤ee ssaahhiipp ooll--mmaass››

❸ 8 MB belle¤e sahip

❸ Yaz›l›m ve dokümantasyon deste¤i


OOrrtt.. VVeerrii TTrraannssffeerr HH››zz››:: 2814AAuuddoo CCdd YYaazzmmaa:: 1359DDaattaa CCDD YYaazzmmaa:: 538EErrggoonnoommii:: 75CCHHIIPP TTooppllaamm PPuuaann››:: 78



BBiillggii ‹‹ççiinn:: UfotekTel: (212) 274 56 60Faks: (212) 266 46 39FFiiyyaatt:: 202 $ + KDVwwwwww..llggee..ccoomm

iiyyii (7,80)

Samsung Syncmaster 753DF,DynaFlat düz ekran tüpünükullanan 0.20 mm nokta aralı-ğı olan dijital kontrollü, titre-şimsiz görüntü, MPRII düşükradyasyon ve yansımasız ekranözelliklerine sahip, 17 inç (430

Genellikle monitörleri ile önplana çıkan LG, optik ürünleriile de başarı kazanmayı hedef-liyor. Geçen testimizde 8 hızlıCD yazıcısını inceleme fırsatınıbulduğumuz LG, bu sefer deyeni 12x CD yazıcısı ile karşı-mıza çıkmayı başardı. Öyle kiLG CED-8120B, IDE arabiri-mini kullanan ve Plug and Playözelliğine sahip olan ve 12xyazma, 8x tekrar yazma ve 32xokuma hızlarını destekleyenbir CD yazıcısı. 656 MB Mode1ve 748 MB Mode2 CD’leri des-

Monitörün OSD menüsünün

kullan›m› oldukça kolay ve

birçok fonksiyon ayar›na

olanak tan›yor.

CCHHIIPP’’iinn yyoorruummuuÇoğu düz ekran monitörünproblemi olan köşe ve kenarlar-daki net olmayan görüntüproblemi Samsung’un IFT ek-ran tüpü teknolojisi sayesindeçözülmüş gibi. Ancak IFT tüp-lerin camı oldukça kalın, buyüzden gerçek görüntü biraziçeride kalıyor. Yeni tüpün birdiğer avantajı ise yansımalarımümkün olan en az seviyeyeindirgemesi. Görüntü kalitesigeometrik olarak oldukça iyi,ancak renklerin canlılığı ve ho-mojenlik için aynı şeyleri söyle-mek mümkün değil. Ne yazıkki Trinitron ekran tüplerininsunduğu canlı renkleri IFT tüp-leri sağlayamıyor. Ayrıca par-laklık ve kontrast için ayrı ayrıdüğmeler de bulunuyor. Sonuçolarak Samsung, yeni bir moni-tör satın alırken mutlaka dikka-te alınması gereken bir ürün.

Bu cihaz ile en sev-

di¤iniz MP3

format›ndaki müzik

parçalar›n›z› müzik

setinizdeki CD-Play-

er’a uygun Audio

CD’lerine dönüfltüre-

bilirsiniz.

tekleyen bu cihaz, 8MB’lık birönbelleğe sahip ve veriye ulaş-ması için yaklaşık 100 ms za-man harcamakta. Kurulumuçok kolay olan ve CD-Audio,CD-ROM (XA), CD-ROM,CD-Text, Music CD, Photo CDve Video CD formatlarını des-tekleyen LG CDE-8120B, Win-dows 95 ve Windows 98 işletimsistemlerinde sorunsuzca çalı-şabiliyor. Bu cihaz ile en sevdi-ğiniz MP3 formatındaki müzikparçalarınızı müzik setinizdekiCD-Player’a uygun AudioCD’lerine dönüştürebilirsiniz.

mm) bir düz kare Plug andPlay uyumlu monitör. Oldukçaşık bir tasarıma sahip monitör,TCO99 standardını tam olarakdesteklemekte ve Windows98işletim sistemi tarafından datanınmakta. Windows’un diğersürümleri içinse Samsung 700

IFT ile birlikte bir monitörtanıtım disketi veriliyor.Samsung Syncmaster753DF’nin yataydaki fre-kans aralığı 30-70 KHz,düşeydeki frekans aralığıise 50-160 Hz arasında de-ğişmekte. Maksimum pik-sel frekansı 110 Mhz veçektiği maximum güç 130

watt olan monitör, 1200x1080çözünürlüğe kadar destek ve-rebiliyor. Gerçek görüntü alanıyatayda 312 mm, düşeyde 234mm olan bu monitör 412x420415mm boyutunda ve yak-laşık 15 kg. ağırlığında.

110000 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

Anket: Hangi ‹fllemciyi Al›rd›n›z?

CHIP Online International’›n anketine kat›lan 5 ifllemci aras›nda

yap›lan seçimler art›k Intel flirketinin ifllemcilerinin eskisi gibi rakipsiz lider

olmad›¤›n› gösteriyor.

Kay

nak

: CH

IP O

nlin

e

0 10 20 40 5030 60

AMD Athlon Thunderbird

AMD Duron

Cyrix III

Intel Celeron

Intel Pentium III 14%

30%

51%

3%

2%

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 110011

TTeesstt:: IInntteell ii881155 CChhiippsseettllii 1100 AAnnaakkaarrtt

Veliaht m›,MMiirraassyyeeddii mmii??

IInntteell’’iinn yyeennii cchhiippsseettii ii881155 ""SSoollaannoo"" eeffssaanneevvii BBXX444400’’iinn aarrdd››nnddaann ppiiyyaassaayyaa ssüürrüüllddüü..

YYeennii cchhiippsseett,, tteekknniikk oollaarraakk flflaannssss››zz 881100 cchhiippsseettlleerriinn ssooyyuunnddaann ggeelliiyyoorr.. ii881155’’iinn yyüükksseekk

bbeekklleennttiilleerriinniizzee cceevvaapp vveerriipp vveerreemmeeyyeeccee¤¤iinnii CCHHIIPP tteessttlleerriinnddee ggöörreecceekkssiinniizz..

■ Intel fanatikleri son zamanlarda zorgünler geçiriyorlar. Çünkü AMD işlem-cileri oldukça havalı bir şekilde gelişmişPentium’ların tahtına oturmayı başardı(114. sayfadaki yazıya bakınız). Ancakhalen bu işlemciler için görkemli veözel bir chipset üretilmediğinden In-tel’in genç kuşak işlemcilerini tırmalı-yorlar. Kullanıcıların beğenisini kazan-mış BX440 teknik açıdan düzenlenipboş yere gençleştirilmek üzere bekletil-di. Öte yandan Intel’in i810/i810e mo-delleri ise katı, sağlam olmayan ve eski-miş bir yapı sergiliyorlar.

Bir yargıya varmak gerçekten zor, an-cak farklı chipsetleri karşılaştırmanızıhızlandıracak donanım tablosuna (say-fa 108) göz atmalısınız. AGP alternatifibulunmayan bitkin onboard grafik vePC133 hafıza teknolojisini reddedenmodelleri satın alırken kusursuz bilgi-sayarlara ulaşmanızı zorlaştırıyor.

Ancak Intel’in niyeti hiçbir zaman budurumu sürdürmek değil. Yarı iletkenüreticisi daha çok i820 chipset ile üreti-mi arttırmak istiyor. Ancak bununlabirlikte i820’ler ucuz Celeron-CPU’larve aynı zamanda da kökleşmiş SDRAMyapı taşlarını küçük görerek kullanımı-nı reddediyor. Bunun yerine on kat da-ha pahalı ve biraz daha hızlı RAMBUSmodülleri bulunduruyorlar ve alıcılarbunu uygun rakiplerine dönüştürmekzorunda kalıyorlar. Intel satış istatistik-lerini değerlendirerek bu yüzden sis-temlere Memory-Translation-Hub(MTH) donanımını da dahil ediyor.

Seçim zorlu¤u: Solano anakartlarda ucuz

onboard grafik yerine h›zl› AGP kartlar› da

tercih edebilirsiniz.

MTH’nin görevi SDRAM modüllerinii820 chipsetlerine tercüme etmek veIntel anakartlarının tekrar normal ge-lirli kullanıcıların kullanımına sun-mak. Ancak MTH sadece 100 MHz ha-fıza sürümleriyle uyum sağlıyor ve bu-nu BX anakartlarının hızıyla gerçekleş-tiriyor. Yine de MTH eklentisinin huy-suz ve sorun çıkaran bir donanım ola-rak ortaya çıkması Intel’in mükemmel-liği düşünülürse tam bir fiyasko.

GGeeçç ggeelleenn iiddrraakk:: SSoollaannoo tteekkrraarr mmüüflfltteerriilleerrii hheeddeeff aall››yyoorrBu aralar Solano chipseti (i815/i815e)düzeltilerek, i8xx serisinin şanssızlıksonucu başarısız olduğu rekabet arena-sına geri dönmesi bekleniyor. U-DMA/100 arabirimi, AGP-4x-port,PC133 işlemci desteği ve sekiz kanalakadar onboard ses özelliği ile her şeyerağmen i815e geçmişte kaybettiği pazarpayını geri kazanacak gibi görünüyor.

Intel’in bu niyetle bir şansa sahipolup olmadığını görmeniz için CHIP 10yeni anakartı sizin için test etti. Bunun-la birlikte ileriki sayfalarda bir chipsetintamı tamına hangi özellikleri sunduğu-nu gösteren blok diyagramını ve IntelCPU’lar için oluşturulan farklı chipset-lerin nasıl ayırt edilebileceğini gösterentabloyu bulabilirsiniz. Genel olarakbakıldığında i815 anakartların yüksekfiyatı, kendisiyle yaklaşık olarak aynıbaşarıma sahip VIA Apollo Pro 133Achipsetli anakartları daha cazip kılıyor.

CCHHIIPP IInntteennaattiioonnaall TTeesstt MMeerrkkeezzii

‹çerik110022 TTeessttiinn ggaalliibbii:: AAooppeenn AAXX33SS PPrroo

110022 FFiiyyaatt--PPeerrffoorrmmaannss ggaalliibbii::


110044 KK››ssaa vvee kkrriittiikk:: TTeesstt kkaarrflfl››llaaflfltt››rrmmaallaarr››..

AAbbiitt SSEE66,, AAssuuss CCUUSSLL,, DDFFII CCSS6655--EECC,,

EECCSS PP66IISSAA--IIII,, IIwwiillll WW0022--RR,,

LLuucckkyy SSttaarr 66AA881155EE,, MMSSII 881155EE PPrroo,,

SSoolltteekk SSLL--6655MMEE,,

110066 TTeemmeell BBiillggiilleerr::

((SSoollaannoo)) cchhiippsseettlleerr nnaass››ll ççaall››flfl››rr??

110088 CChhiippsseett öözzeelllliikklleerrii

110099 ii881155 aannaakkaarrttllaarr›› nnaass››ll tteesstt eettttiikk??

111100 SSoonnuuçç

111100 TTaabblloo:: TTeekknniikk vveerriilleerr vvee ddee¤¤eerrlleennddiirrmmee❿❿

Donan›m

110022 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

Donan›mKarfl›laflt›rmal› Test ❿ ii881155 AAnnaakkaarrttllaarr

❸ Çok kararl› ve stabil❸ ‹yi donan›m❸ Mükemmel dokümantasyon

BBiillggii iiççiinn:: ‹hlas AcerFFiiyyaatt››:: 135 $ + KDVwwwwww..aaooppeenn..ccoomm..ttww

ççookk iiyyii(10,00)

Aopen AX3S Pro

FFoottoo--FFiinniisshh’’ddee AAlltt››nn MMaaddaallyyaaAAooppeenn zzaaffeerree bbuurruunn ffaarrkk››yyllaa vvee hheeyyeeccaannll›› bbiirr yyaarr››flfl››nn

aarrdd››nnddaann uullaaflfl››yyoorr.. KKuuflflkkuussuuzz lliisstteeddeekkii aarrtt››llaarr›› ddiikkkkaatt ççeekkiiccii..

AX3S Pro’nun gücü neredeyse hiçbirzayıf yönü bulunmadığı için kendi içe-risinde yatıyor denebilir. İyi hız değer-lerinin ve sağlamlığının yanında içeri-sinde Onboard Sound, CNR yada U-DMA/100-IDE arabirimi gibi özelliklersunan büyük donanım paketi aynı tür-den anakartlar arasından sivrilerek önplana çıkmasını sağlıyor.

Ek bir USB-portu ya da ikinci bir BI-OS gibi özellikleri boş yere rakiplerindearamayın. Son özellik talihsizlik eseriBIOS gücellemesi sırasında olabilecekbir veri çöküşünü yedek BIOS ile dü-zeltilmesini hedefliyor. Aopen bu özel-liği "Die Hard BIOS" olarak adlandırı-yor.

Anlamsız gibi gözükse de chipsetinüzerindeki metal soğutucu altındanyapılmış. Aopen soğutucu iletkeni ola-rak saf 24 ayar altın kullanmış. Yani ar-tık bilgisayarınızı, kötü niyetlilerden

AAlltt››nn ssaarr››ss››:: Alt›n külçesi daha iyi bir so¤ut-

ma sa¤l›yor. Tahminen ileride bir kad›n›n

parma¤›n› süsleyecek yüzük

haline gelecek.

❸ Testteki en iyi donan›mlara sahip

❸ Oyun severler için çok h›zl›

Overclock olanaklar› k›s›tl›

BBiillggii iiççiinn:: EmpaFFiiyyaatt››:: 145 $wwwwww..ggiiggaabbyyttee..ccoomm..ttww

ççookk iiyyii(9,14)

Gigabyte GA-60XM7E

HH››zzll›› DDoonnaann››mm MMuucciizzeessiiGGiiggaabbyyttee GGAA--6600XXMM77EE mmooddeelliiyyllee yyüükksseekk hh››zz vvee ffaarrkkll››

ddoonnaann››mm öözzeelllliikklleerriinnii bbiirr aarraayyaa ggeettiirriiyyoorr..

Solano anakartlar genel olarak pahalıolarak değerlendiriliyorlar. Bu, zayıf 3Dkapasitesine rağmen ürün maliyetininonboard grafik ile artmış olmasındankaynaklanıyor. Ancak GA-60XM7Emodeline vereceğiniz paranın karşılığı-nı alacağınızdan emin olabilirsiniz. Di-ğer i815e anakartlar yakın hatta dahayüksek fiyatlardan satılmalarına karşı-lık bu derece kaliteli donanım sunmaz-lar. İlk bakışta Creative’in Soundblaster128 işlemcisi göze batıyor. SB128 stan-dartlaşmış AC97 kalitesinden çok dahaiyi bir sonuç veriyor ve işlemci üzerin-de sıkıntı yaratmadığı için bir anlamdakatkıda bulunuyor.

Ayrıca Aopen’da BIOS güncellemesisırasında güvenliği arttıran ve ikinci birşans tanıyan Die-Hard-BIOS yerineGigabyte da Dual-BIOS gibi bir seçe-nek bulunuyor. Tüm diğer kartlarda buönemli özellik unutulmuş.

SSoo¤¤uuttuuccuu eennggeellii:: Büyük so¤utucular bu

kondansatöre çarparak e¤ilmesine neden

olabilirler.

korumak için, çalışma masanızın altın-daki kasada saklamanız gerekecek. Ço-ğu kullanıcı için anlamsız olsa da altındeğerinde bir parçaya sahip olduğunubilmek hoş bir duygu.

Kullanım kitabı üzerine de gerçektensöylenecek söz yok. Bu kitapçıktaönemli bilgilerin yanında kurulumhakkında da yardım sunuluyor. Böyleceaceleci montajcılar da aralıklarını ça-bucak bulabiliyorlar.

Anakartın tasarımı da prensipte çokiyi düşünülmüş. Ancak yukarıda da be-lirttiğimiz gibi mükemmel değil. Aslın-da Pentium’u altınla süslemek iyi birdüşünce değil. Samimi olmak gerekirseCPU yuvasının yanındaki birkaç kon-dansatör kendini sıkıştırarak zarar ve-rebilir. Bununla birlikte eğer fan soğu-tucusuna önem vermiyorsanız AX3SPro gerçekten yüksek kaliteli bir ana-kart.

Hızı etkileyen özellikler test değerle-rinin yoğun şekilde bir araya getirilme-siyle sağlanıyor. Bununla birlikte buanakartın first person shooter Quake 3Arena ile en iyi sonucu vermesini ve ay-nı zamanda performans sıralamasındaüçüncü olmasını takdir etmek gereki-yor. Burada CPU yükünü hafifleten do-nanımsal ses chip’inin büyük faydasıgörülüyor.

Kartın üzerinde ince ayarlar bulun-masına rağmen sevinmemelisiniz, çün-kü GA-60XM7E ile overclock mümkünolmuyor. Bunun sebeplerinden biriCPU yuvasının yanında küçük fakatgözden kaçmaması gereken bir kon-dansatörün bulunması ve Die CPU’-nun üzerine yerleştirilecek herhangi biroverclock fanına engel oluşturması. Buolumsuzluktan ötürü işlemcinize özengöstermeniz ve dikkatli olmanız gereki-yor.

1. S›ra

7. S›ra

❿❿

110044 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


Asus CUSL modelini Golden Orb ile gör-

mek isteyenler bu kondansatörler yüzün-

den baflar›s›zl›¤a u¤rayacaklar.

TTeessttiinn ggaalliipplleerriinniinn iinncceelleemmeelleerriinnii

110022.. ssaayyffaaddaa bbuullaabbiilliirrssiinniizz..

BBuurraaddaa iissee SSoollaannoo aannaakkaarrtt

tteessttiinnddeekkii ddii¤¤eerr yyaarr››flflmmaacc››llaarr››nn

kk››ssaa ddee¤¤eerrlleennddiirrmmeelleerriinnee yyeerr

vveerriiyyoorruuzz..

AAbbiitt SSEE66:: Hem performans hem de sağ-lamlık açısından SE6 sınıfında kuşkuyaratmıyor. Örnek niteliğindeki kulla-nım kitapçığı bu özelliklerin altını çizi-yor. Ancak hevesimiz, Abit Web sitesin-de yanlış tarihle belirtilmiş "BIOS-Up-date"ni kullanarak BIOS-Downgrade’edönüştüğü zaman biraz olsun kırıldı.Bunun ardından SE6 Infineon hafızamodülleriyle çalışmayı reddetti. AncakBIOS’un eski haline getirilmesindensonra hiçbir sorunla karşılaşılmadı.

AAssuuss CCUUSSLL:: Asus anakartı bu sefer ucuucuna bir değerle ikincilikle yetinmekzorunda kaldı. Yine de CUSL tümönemli değerlendirmelerde başarısınıkanıtlamış iyi bir tercih. Asus normalAGP-Portu yerine daha pahalı APG-Proslot’unu anakarta lehimlemeyi tercih et-

vır genel değerlendirmeye artı puanlarkazandırıyor.

MMSSII 881155EE PPrroo:: Hız ve sağlamlık konu-sunda MSI anakartı büyük başarı göste-riyor. Desteğin de yeteri kadar sağlan-mış olması övgüye değer. Vcore yanındaCPU-FSB değerlerinin küçük adımlarladeğiştirilebilir olması fanatik ince ayar-cılara örnek bir şekilde hizmet verildiği-ni gösteriyor. 815E Pro’nun üzerindeGolden-Orb soğutucu bulunması ilk sı-rada yer alan Aopen ve Asus’a göre han-dikap oluşturuyor. Eğer donanımınızdabir sorun ortaya çıkarsa LED-Diagnoseözelliği bu problemin hızlı bir şekildeçözülmesine yardımcı oluyor. Böylelikle815E Pro Infineon hafıza modülünükabul etmediği zaman rekor sürede so-runun kaynağına ulaşmak mümkün ol-du. Bu sorun ise BIOS’un 1.3 sürümüy-le güncellenmesinin ardından ortadankolayca kaldırıldı.

SSoolltteekk SSLL--6655MMEE:: Diğer rakiplerine göreSoltek biraz daha yavaş, ancak tüm gö-revlerini sorunsuz ve etkili bir şekildeyerine getiriyor. Anakart tasarımı ger-çekten çok başarılı ve işlemci ayarlarıaçısından da ideal bir örnek. Soltek gü-cünü biraz da servis ve dokümantasyo-na ayırmış olsaydı üst sıralarda da yeralabilirdi.

KK››ssaa vvee KKrriittiikk:: BBiirr BBaakk››flflttaa TTeesstt DDee¤¤eerrlleerrii

‹‹kkiillii:: Asus için bir CNR port yetersiz görül-

müfl ve gelecekte kullan›c›lar›n isteklerine

hitap edecek bu portun say›s› artt›r›lm›fl.

EEnnggeell:: Gigabyte anakartta da oldu¤u gibi kötü

bir kondansatör CPU so¤utucunun çal›flma

çabas›na engel oluyor.

miş. Anakart üzerinde ikili CNR bağlan-tısı ve aynı zamanda ek USB-Portu dabulunuyor. Fakat Asus’un Onboard-So-und özelliğine sahip olmaması puankaybına neden oluyor. Aynı zamandaCPU yuvasının yanındaki kondansatörengeli de önemli bir dikkatsizlik. Bu ha-tanın önüne ancak uygun tasarlanmışözel bir soğutucuyla geçebildik. Anakar-tın overclock’a mükemmel uygunluğubu yüzden ne yazık ki boşa harcanıyor.

DDFFII CCSS6655--EECC:: DFI paketinde yararlı veakıllıca ekstralarla doldurulmuş birürün bulamayabilirsiniz ancak hızlıanakartlar başlığı altında testteki en iyiyarışmacı olduğunu gözden kaçırma-malı. Bunun sebeplerinden biri de on-board-grafik testlerinde gösterdiği başa-rı. CS65-EC aynı zamanda düzenli birtasarıma ve overclock imkanına sahip.Ancak karışık hafıza modülleriyle çalış-ma sırasında sorunlara neden olsa da busorunun ileriki BIOS güncellemelerindeortadan kaldırılması ümit ediliyor.

EECCSS PP66IISSAA--IIII:: P6ISA-II’de onboard-gra-fik tercih edilmesi hız açısından sıkıntı-ya neden oluyor. Ancak hızlı bir AGPkartıyla ECS anakartının hızı oldukçayeterli. Genel olarak beraberindeki do-nanım sınırlı ancak çalışması için yeter-li. Overclock’çuların CPU-Vcore değe-rini arttırmaları için fan soğutucu vol-tajı da yüksek düzenlenmiş. ECS ile bi-rinci sınıf Web gezintisi iyi değerler or-taya koydu.

IIwwiillll WWOO22--RR:: Ses chip’i ve IDE-RAIDözellikleri gerçekten gözleri büyülüyor.Ancak satın alırken ağzınızdan çıkacak"I will" sihirli sözcüğü size yaklaşık ??250dolara????? mal olabilir. Yine de asla piş-man olmayacaksınız, çünkü WO2-Rtestleri hızlı ve güvenilir olduğunu ispat-layarak tamamladı. Anakartın sıkışıklığırahatsızlık yaratırken buna karşılık kul-lanım kitapçığı gerçekten yeterli.

LLuucckkyy SSttaarr 66AA881155EE:: Lucky Star’ın 6A81-5E modeli de güvenilirlik konusundabaşarısını ispatlıyor. Sıkıntıya yol açacaktasarım ve yerleşim sorunlarıyla pekkarşılaşılmadığı için kalite açısından dayüksek değerlere ulaşılıyor. Diğer baş-lıklar altından da gösterdiği ağırbaşlı ta-

SSaakkllaammbbaaçç:: Power-Connector’ün bulunmas›

Abit’te daha kolay.

AAGGPP--44xx--SSlloott

OOnnbbooaarrdd ggrraaffiikk çç››kk››flfl››

UUSSBB--PPoorrttllaarr››

FFlloopp

ppyy

GGaamm

ee PPoo

rrtt

KKllaavv

yyee

FFaarr

ee

SSeerrii

11

SSeerrii

22

NNeettwwoorrkk CCNNRR--PPoorrtt

AACC9977--SSoouunndd

IIDDEE--IInntteerrffaaccee

GGMMCCHH GGrraapphhiiccss//MMeemmoorryy--CCoonnttrroolllleerrIInntteell FFWW8822881155

IICCHH22 II//OO--CCoonnttrroolllleerr--HHuubb((IInntteell FFWW8822880011BBAA))

AAnnaabbeelllleekk

PPCCII--SSlloottllaarr

IInntteell--FFWWHHFFiirrmmwwaarree--HHuubb

((BBIIOOSS))

SSuuppeerr--II//OO DDeevvrreessii

AACC9977--CCooddeecc

6666 MMHHzz

3333 MMHHzz

110000//113333 MMHHzz

226666 MMBByyttee//ss

UU--DDMMAA//110000

LLooww--PPiinn--CCoouunntt--IInntteerrffaaccee((LLPPCC))

SSoocckkeett--337700 ‹‹flfllleemmccii ((PPeennttiiuumm IIIIII,, CCeelleerroonn)) PPGGAA--//FFCC--PPGGAA YYuuvvaass››nnddaa

110066 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


TTeemmeell BBiillggiilleerr:: ((SSoollaannoo)) CChhiippsseettlleerr NNaass››ll ÇÇaall››flfl››rr??En önemli parçanın işlemci olduğu fik-rine kapılıp yeni bir chipsetin ne kadarönemli olduğunun farkına varamaya-bilirsiniz. Gerçekte sistemin temelinichipset, dolayısıyla anakart oluşturur.CHIP International Test Merkezindeyapılan inceleme gerçeği anlamanızaaçıklamalı bir şekilde yardımcı olacak-tır. İşlemci ile chipset arasındaki ileti-şim araba örneği ile açıklanabilir. İş-lemci örneğimizde arabanın motorunuve chipset de şasi ve elektronik aksamımeydana getirir. Chipset tek başına bilekesinlikle işlemcinin kalitesini ve çokfonksiyonluğunu etkiler. Hangi işlemcive hafıza modüllerinin desteklenece-

ğinden sabit disk kullanımına kadarbirçok sorunun cevabı chipsette bulun-maktadır.

KKaarr››flfl››kk kkooppyyaa:: BBiirr aannaakkaarrtt iikkii cchhiipp iillee ççaall››flfl››yyoorrKlasik chipsetler North-Bridge ve So-uth-Bridge olmak üzere temelde ikichip’den oluşurlar. VIA’da bu ayrım ge-çerliliğini korurken Intel ise 8xx sınıfıchipsetlerin gelişimiyle birlikte tümköprüleri alçaltarak bunları hub’lar al-tında topladı.

Ancak gerçek görev dağılımında de-ğişen pek fazla şey olmadı. Intel de ar-tık North-Bridge’in görevlerini Grap-

hics/Memory-Controller-Hub yani kı-saca GMCH yerine getiriyor. BuGMCH işlemci, ana hafıza ve AGP gra-fiğin ortak işletiminin yürütülmesinisağlıyor. Böylelikle GMCH ayrı bir ek-ran kartı ya da onboard-grafik için kul-lanılmış oluyor.

Tüm diğer aygıtlar önceden South-Bridge şimdi ise I/O-Controller-Hubolarak adlandırılan bölüm tarafındanyönetiliyor. Aşağıda yer alan blok di-yagramında da görüldüğü gibi ICHtüm bölgeleri elinde bulunduruyor.IDE arabirimi, ses, USB ve PCI yuvalarıyada klavye, fare ve yazıcıları kapsayantüm giriş çıkışlar ICH ile birlikte çalış-

Blok Diyagram›: Solano Örne¤ine Göre Chipsetlerin Yap›s›

MMooddeell:: Bu chipset gösterimi her ne kadar Solano (ICH2 destekli) üzerine kurulu olsa da tüm di¤er chipsetlerin prensibini de aç›klamaya yar-d›mc› olacakt›r. Genel olarak farklar sadece donan›m detay› ve adland›rmadan ibarettir.

PPaarraa

lleell

❿❿

110088 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


Chipset Özellikleri: Donan›m ve Arabirim DestekleriÖÖzzeelllliikklleerr

CCPPUU TTiippii

IIDDEE AArraabbiirriimmii

BBeelllleekk TTiippii

MMaaxx.. BBeelllleekk

BBeelllleekk

VVeerrii YYoolluu HH››zz››

CCPPUU--FFrroonnttssiiddee--BBuuss

OOnnbbooaarrdd GGrraaffiikk

OOnnbbooaarrdd SSoouunndd

AAGGPP SSlloott

MMaaxx.. AAGGPP--MMooddee

IISSAA--BBuuss

UUSSBB--PPoorrttllaarr››

LLAANN--CCoonnttrroolllleerr

AAMMRR // CCNNRR

Celeron,

Celeron2,

Pentium II,

Pentium III,

Pentium III/E,

Pentium III/B*,

Pentium III/EB*

U-DMA/33

SDRAM

768 MByte

66/100/133* MHz

66/100 MHz

––

––

•

AGP 2X

•

2

––

–– / ––

Celeron,

Celeron2,

Pentium II,

Pentium III,

Pentium III/E,

Pentium III/B,

Pentium III/EB

U-DMA/66

SDRAM

1.536 MByte

66/100/133 MHz

66/100/133 MHz

––

AC97

•

AGP 4X

•

4

––

• / ––

Celeron,

Celeron2,

Pentium II,

Pentium III,

Pentium III/E

(yani 66 veya 100

MHz FSB’li tüm

Intel CPU’lar)

U-DMA/33

SDRAM

512 MByte

66/100 MHz

66/100 MHz

•

AC97

––

direct AGP

––

2

––

• / ––

Celeron,

Celeron2,

Pentium II,

Pentium III,

Pentium III/E

(yani 66 veya 100

MHz FSB’li tüm

Intel CPU’lar)

U-DMA/66

SDRAM

512 MByte

66/100 MHz

66/100 MHz

•

AC97

––

direct AGP

––

2

––

• / ––

Pentium II (100

MHz FSB),

Pentium III,

Pentium III/E,

Pentium III/B,

Pentium III/EB

U-DMA/66

RAMBUS

1.024 MByte

300/356/400 MHz

100/133 MHz

––

AC97

•

AGP 4X

––

2

––

• / ––

Celeron,

Celeron2,

Pentium II,

Pentium III,

Pentium III/E,

Pentium III/B,

Pentium III/EB

(sadece socket)

U-DMA/66

SDRAM

512 MByte

100/133 MHz

66/100/133 MHz

•

AC97

•

AGP 4X

––

2

––

• / ––

Celeron,

Celeron2,

Pentium II,

Pentium III,

Pentium III/E,

Pentium III/B,

Pentium III/EB

(sadece socket)

U-DMA/100

SDRAM

512 MByte

100/133 MHz

66/100/133 MHz

•

AC97 (6-Kanal)

•

AGP 4X

––

4

10/100 MBit/s

• / •

IInntteell BBXX444400 VVIIAA AApp.. PPrroo 113333aa IInntteell 881100 IInntteell 881100ee IInntteell 882200 IInntteell 881155 IInntteell 881155ee

• = evet –– = hay›r *Overclocklu iflletim Tablodaki veriler sadece chipset fonksiyonlar›na dayan›r, anakartlar›n ek özellikleri de olabilir.

tırılıyorlar. ICH tüm bu görevleri tekbaşına yerine getirmenin zorluğundanötürü Super-I/O yapıtaşı olarak adlan-dırılan asistanından yardım alır. Bu ya-pıtaşı aşağıda verilen giriş ve çıkış ay-gıtları için ICH ve blok diyagramı ara-sında ön güçlendirici görevini yerinegetirir.

Solano chipsetleri için şimdidenICH2 olarak adlandırılan ikinci nesilgiriş ve çıkış yöneticisi kullanılmakta-dır. ICH2 bu sürümde U-DMA/100 sa-bit diskleri, CNR (CommunicationNetwork Riser ve Audio-Modem-Riserolarak ayrılıyor) destekleyerek aynı za-manda da iki katı fazla USB-Portu (2yerine 4 adet) ve nispeten daha kolaybir ağ bağlantısının kullanımını sağla-maktadır. ICH2 bulunduran chipsetleri815e olarak adlandırılırlar ve bu ta-nımdan "e" eksildiğinde sadece ICH’-nin (2’siz) desteklendiği anlamına gelir.

FFaarrkk nneerreeddee?? IInntteell CCPPUU’’llaarr iiççiinn ddeettaayyll›› cchhiippsseett ttaann››mm››Aşağıda yer alan tabloda CHIP, Intel iş-lemciler için şu anda kullanılmaktaolan Chipsetlerin farklarını ortaya koy-muştur. Yeni satın alınacak bir anakar-tın 810 ya da 820 sınıfı olması artık dü-şünülmemelidir bile. VIA’nın ApolloPro 133a Chipseti ise burada ilginç birseçim alternatifi oluşturur.

Eğer onboard ekran kartından vaz-

geçerseniz çok düşük bir fiyata esnekteknolojiden yararlanarak iyi bir seçimyapabilirsiniz. Örneğin ana hafıza mik-tarını 1.536 MByte’a (Solano’da 512MByte) çıkarabilir ve halen 66 MHzhafıza modüllerini kullanıyorsanızApollo chipsetli anakartı düşünmedentercih edebilirsiniz.

Ancak Solano anakartlarda bu im-kanlar bulunmayacaktır. VIA ApolloPro 133A bu bağlamda çok daha esnekbir chipset. Ayrıca bu chipsete sahipanakartların i815’li anakaratlara göreyaklaşık 30-40 dolarlık bir fiyat avanta-jı sözkonusu. Intel için aynı merkezdençıkan BX440 chipsetleri de tehdit edi-yor. Çünkü oldukça ağır kullanıcılaroverclock kaygısı yaratmayan bu eskialternatifte halen iyi yönler bulabiliyor-

lar. En azından gözde büyüyen 133MHz desteğini BX ile geçiştirebilirler.Buna ek olarak sadece 66 MHz için ha-zırlanmış AGP-Bus Overclock yardı-mıyla 89 MHz’ye yükseltilebiliyor. Amaen iyi 3D hızlandırıcılarının gerçekperformanslarına ulaşılamasa daoverclock da yüksek başarı elde edildi-ğini de hatırlatmak gerekir. Bu yüzdenBX 440, AGP-2x ve U-DMA/33 sınırla-malarına rağmen "Chipset rallisi" tab-losunda da görüleceği gibi oyun sever-lerin ilk tercihi olmaya devam edeceğebenziyor.

Anakart satın almayı düşünenler ay-rıca bu ayki kapak konumuzda aradık-ları birçok bilgiyi ve terfi seçeneklerinide bulabilirler.

Chipset Rallisi: Hangi Chipset Daha H›zl› Kofluyor?

IInntteell OOuuttssiiddee:: Intel olmayan› flimdilik daha h›zl›. Fanatik oyunseverler için 133 MHz’e

h›zland›r›lm›fl BX oldukça s›cak bir seçim. Solano ise sa¤laml›¤›n› koruyor.

Kay

nak

: CH

IP T

est

Mer

kezi

116,8 fps

224,8 MByte/s

211,2 MByte/s

5.347 3Dmarks

5.382 3Dmarks

5.194 3Dmarks

4.965 3Dmarks

VIA Apollo Pro 133a

133 MHz FSB

Intel i815e 133 MHz FSB

Intel BX440 mit 133 MHz

FSB (overclocklu)

Intel BX440 100 MHz FSB

3Dmark 2000Bench32Quake 3A

189,6 MByte/s

126,9 fps

159,8 MByte/s110,2 fps

129,8 fps

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 110099


NASIL TEST ETT‹K?

ii881155 AAnnaakkaarrttllaarrTestin bafl oyuncusu 866 MHz h›z›ndaki

bir Pentium III oldu. Infineon marka 256

MByte PC-133 haf›za modülü ile DDR-

RAM’li GeForce-256 ekran kart› siste-

min h›z›n› düflürmeden çal›flt›rmak için

çok uygundu. GeForce-256-DDR kart›

olarak enerji kullan›m› tercihinden ötü-

rü anakart›n sa¤laml›¤›n› destekleyebi-

lecek olan Annihilator Pro tercih edildi.

Güç kayna¤› olarak ise 300-Watt gücün-

deki Powerman tercih edilerek bu konu-

da bir sorun yaflanmamas› sa¤land›.

Sistem üzerinde ise DirectX 7a yüklü

olan Windows 98 SE iflletim sistemi

kullan›ld›.

■ HH››zzTüm anakartlar dört benchmark testin-

de alt› kez yar›flt›lar. Normal bir ofis ha-

yat›n› canland›rmak için ise Sysmark

2000 yaz›l›m› kullan›ld›. Oyunseverlerin

do¤as›n› simüle etme konusunda da

3Dmark 2000 sistemlerin 3D yönünden

gücünü aç›kça ortaya koyabiliyordu.

Ego-Shooter Quake 3A da oldukça id-

dial› bir grafik çiziyordu. Her anakart

burada iki kez çal›flt›r›ld›. Daha sonra ol-

dukça güçlü Annihilator Pro ile Onbo-

ard ekran kartlar›n›n yaratabilece¤i h›z

engelini ortadan kald›rmak için her kart

bu zor testten bir kez de GeForce-256-

DDR’l› bir sistem olarak geçirildiler.

Son olarak yar›flmac›lar bir kez de haf›-

za kullan›m›n› ön plana ç›karan CHIP-

Bench32 ile yüzlefltirildiler. Burada da

haf›za kullan›m›n› etkilememesi yönün-

den onboard ekran kart› kullan›ld›.

■ SSttaabbiilliitteeStabilitenin denenmesi için sistem 933

MHz saat h›z›nda ve 512 MByte haf›za

tamamen kullan›lacak flekilde çal›flt›r›l-

d›. Gerilimin denenmesi için ise Kins-

ton ve Samsung gibi farkl› üreticilerin

modülleri de denendi ve testi sorunsuz

geçebilen donan›m tam puan ald›.

■ EEkk DDoonnaann››mmTemel olarak bir anakart›n ek donan›m-

lar› ürünler aras›ndaki sa¤laml›k yada

h›z› farklar›n› yerinden oynatabiliyor.

Bu yüzden ses, CNR, IrDA-Portu yada

ek IDE-Controller gibi kullan›fll› olan her

fleye puan verildi. Tabii ki BIOS özelli¤i

olan SPD (Haf›za tan›ma) ve donan›m›n

enerji yönetimi de bu bafll›k alt›nda ol-

dukça etkili oldular.

■ KKaalliitteeEk donan›m de¤erlendirmesi donan›m-

sal özelliklerin fazlal›¤›n› konu al›yordu.

Kalite ise bulunan donan›m›n kullan›-

m›n› kolaylaflt›racak basit ancak gerekli

ekleri konu al›yor. Ba¤lant› biçimlerini

birbirine çevirebilen kablolar ya da

chipset ve gerilim düzenleyicinin üze-

rinde yer alan so¤utucu parçalar art› et-

ki ederlerken kablolar›n ba¤lant› nokta-

lar›n› bulmay› kolaylaflt›ran renk kodla-

mas›n›n bulunmamas› eksi puan olarak

de¤erlendirildi.

■ OOvveerrcclloocckkiinngg DDeessttee¤¤iiAnakart üzerinde Frontside-Bus ve

CPU-Vcore ayar›n›n bulunup bulunma-

d›¤› ve uygulamadaki kolayl›¤› burada

de¤erlendirildi. Örne¤in büyük bir CPU

so¤utucusunun ba¤lanmas›n› engelle-

yecek bir yap› yar›flmac›lara eksi puan

getirirdi.

■ DDookküümmaannttaassyyoonn//SSeerrvviissAnakart›n el kitapç›¤›, ba¤lant› noktalar›-

n› ya da Jumper ayarlar›n› ö¤renmeniz

için iyi bir kaynakt›r. Bu yüzden bu kitap-

ç›¤› önemli bir de¤erlendirme olarak

görmeliyiz. BIOS ayarlar›n›n ve kurulu-

mun detayl› anlat›ld›¤› anakartlar art›

puan ald›lar. Servis ise anakart üreticisi-

nin web sitesinde en yeni BIOS güncel-

lemelerinin ve PDF biçiminde el kitapç›-

¤›n›n bulunmas›na göre de¤erlendirildi.

10%

10%

10%

20%

20%

30%

Dokümantasy-on/Servis

H›z

Ek donan›mKalite

Over-clockingolana¤›

Stabilite

Test Kriterleri

111100 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


Sonuç

‹‹lleerrlleemmee ÇÇookk YYaavvaaflfl "Intel Inside"l› yeni chipsetler müflteriyimemnun ediyor ancak çok fazla yenilik ge-tirmiyor. Solano görevini performans yö-nünden göze batmadan, sakin ve sa¤lamflekilde gerçeklefltirebiliyor. Özellik olarakdaha iyi bir ses kalitesi elde edebilirsinizancak daha fazlas›n› alamazs›n›z. BX atala-r›na göre en büyük art›s› ise sa¤laml›¤›.Solano anakartlar› çok konforlu ve tamam-lanm›fl bir kaplumba¤a araba izlenimi veri-yor.

Her fley asl›nda bu kadar da kötü de¤il.Ancak flimdilik sadece coflkulu bir izlenimb›rakam›yor. Her ne kadar bugün rakiple-riyle eflit gibi gözükse de 18 ay sonra yanibir sonraki ad›mda Solano’nun birinci s›ra-da yer alacak kadar geliflmifl olaca¤›na ke-sin gözüyle bak›l›yor. Bunun yan›nda VIAApollo chipsetiyle birlikte sunulan S3 Sa-vage ile grafik bütünlü¤ü de sa¤l›yor ve ilktestlerde baflar›l› bir izlenim b›rakabiliyor.Öte yandan VIA ve AMD 266 MHz DDR ha-f›za modüllerinin deste¤ini bile sa¤lad›klar›için VIA’n›n Intel türündeki anakart üretimi-ne basit yaklaflt›¤› gözleniyor.

K›saca e¤er yeni bir sistem toplamak is-tiyor ve Intel Inside önceli¤ini düflünüyorya da zorundaysan›z i815 tabanl› anakartla-r› tercih edebilirsiniz, çünkü uzun y›llar so-runsuz çal›flma imkan›na sahip olursunuz.

TTeessttiinn ggaalliibbiiAAooppeenn AAXX33SS PPrroo vvee GGiiggaabbyyttee GGAA--6600XXMM77EEGerçekten ucu ucuna bir rekabet gerçek-leflti. Tek bir kiflinin birinci olabilece¤i ya-r›flta daha bask›n olan AX3S Pro galibiyeti

gö¤üsleyebildi.

GA-60XM7E ise üstün donan›-m›yla fiyat-performans ödülüne lay›k gö-rüldü. Overclock’çular ise kendilerini buanakartlardan uzak tutup MSI ya da Soltekriskini göze almalar› gerekiyor.

CCHHIIPP PPuuaann››

FFiirrmmaa

FFiiyyaatt››

TTeelleeffoonn

FFaakkss

‹‹nntteerrnneett ((wwwwww..))

DDoonnaann››mmllaarr

CChhiippsseett

AAGGPP//PPCCII//IISSAA SSlloottllaarr››

SSeerr..//PPaarr..//PPSS22//UUSSBB//IIrrDDAA

OOnnbbooaarrdd--SSoouunndd//CCNN--RRiisseerr

WWaakkee--oonn--LLAANN//WWaakkee--oonn--MMooddeemm

FFaann BBaa¤¤llaanntt››llaarr››

BBIIOOSS

BBIIOOSS ÜÜrreettiicciissii

BBIIOOSS SSüürrüümmüü

PPeerrffoorrmmaannss//GGüüvveennlliikk OOppttiimmiizzaassyyoonnuu

CCPPUU//SSiisstteemm KKoonnttrroollüü

SSPPDD BBeelllleekk TTaann››mmaass››

RRAAMM TTiimmeeiinngg AAyyaarrllaarr››

OOvveerrcclloocckk DDeessttee¤¤ii

FFSSBB BBaassaammaakkllaarr››//113333 MMHHzz ++

CCPPUU ÇÇaarrppaann››

VVccoorree BBaassaammaakkllaarr››//BBaannddwwiiddtthh

FFaann YYeerrlleeflfliimmii

PPeerrffoorrmmaannss

33DDmmaarrkk 22000000

SSyyssmmaarrkk 22000000

QQuuaakkee 33 AArreennaa ((664400xx448800xx1166))

CCHHIIPP--BBeenncchh3322

QQuuaakkee 33 AArreennaa ((oonnbbooaarrdd ggrraaffiikk iillee))

CCHHIIPP--BBeenncchh3322 ((oonnbbooaarrdd ggrraaffiikk iillee))

DDee¤¤eerrlleennddiirrmmee

HH››zz

FFoonnkkssiiyyoonn//SSttaabbiilliittee

EEkk DDoonnaann››mm

KKaalliittee

OOvveerrcclloocckk DDeessttee¤¤ii

DDookküümmaannttaassyyoonn

CCHHIIPP TTooppllaamm PPuuaann››

ÖÖzzeettllee

ÜÜrrüünnAAooppeenn AAXX33SS PPrroo

1100,,0000

‹‹hhllaass//EEmmeeaaaa//AAllbbiimm

135 Dolar

*

**

aopen.com.tw

Intel 815e

1/5/0

2/1/2/4/1

•/•

•/•

3

Award

1.07

•/•

•

•

•

10 / 133 - 157 MHz

2,0 - 8,0

0,05 & 0,1V / 1,3 - 3,5V

kötü

5.331 3Dmarks

177 Sysmarks

112,2 fps

188,2 MByte/s

30,6 fps

162,0 MByte/s

Eksi¤i olmayan çok

iyi bir anakart. Fiyat›

da oldukça uygun.

1

AAssuuss CCUUSSLL

99,,9966

BBoo¤¤aazziiççii//ÇÇiizzggii

133 Dolar

*

**

asus.com.tw

Intel 815e

1/6/0

2/1/2/7/1

––/• (2)

•/•

3

Award

1.002

––/•

•

•

•

27 / 133 - 166 MHz

2,0 - 8,0

0,05V / 1,65 - 1,95V

kötü

5.347 3Dmarks

176 Sysmarks

116,8 fps

189,6 MByte/s

30,9 fps

160,9 MByte/s

Asus CUSL ile yine

büyük bir ifl

baflar›yor. Maalesef

onboard sesi yok.

2

MMSSII 881155EE PPrroo

99,,7744

44KK

140 Dolar

(212) 259 38 00

(212) 260 57 47

msi.com.tw

Intel 815e

1/6/0

2/1/2/4/1

•/•

•/•

3

Award

1.3

•/•

•

––

•

33 / 133 - 166 MHz

3,5 - 8,0

0,05V / 1,65 - 1,90V

çok iyi-iyi

5.331 3Dmarks

175 Sysmarks

108,1 fps

189,8 MByte/s

31,4 fps

169,3 MByte/s

815E Pro çok baflar›l›

bir anakart, her türlü

talebi karfl›l›yor. Ses

kurulumu ise biraz

problemli.

3

• = evet –– = hay›r

Testin galipleri

kaliteli

donan›mlar› ve

yüksek h›zlar›yla

rakiplerinden

s›yr›l›yorlar.

Tüm ürünlerin genel de¤er alan› Her bir ürünün de¤er alan›ndaki yeri

PPuuaann PPuuaann PPuuaann

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 111111


4 5 86 7 9

SSoolltteekk SSLL--6655MMEE

99,,6644

UUffootteekk

128 Dolar

(212) 274 56 60

(212) 266 46 39

soltek.com.tw

Intel 815e

1/5/0

2/1/2/4/1

•/•

•/•

3

Award

17.08

•/––

•

––

•

117 / 133 - 250 MHz

3,0 - 8,0

0,05V / +0,1 - +0,4 V

iyi

5.333 3Dmarks

174 Sysmarks

111,5 fps

188,6 MByte/s

30,7 fps

163,0 MByte/s

Teknik olarak çok

iyi, ancak kitapç›¤›

yetersiz. Sonuçta

fiyat› da uygun.

AAbbiitt SSEE66

99,,5588

DDaattaaggaattee//ÇÇiizzggii

127 Dolar

*

**

abit.com.tw

Intel 815e

1/6/0

2/1/2/4/1

•/•

•/•

3

Award

9.6.00

•/•

•

•

•

5 / 133 - 153 MHz

2,0 - 12,0

0,05V / 1,3 - 1,85V

çok iyi-iyi

5.324 3Dmarks

177 Sysmarks

112,3 fps

190,0 MByte/s

30,9 fps

163,9 MByte/s

Performans ve do-

kümantasyonda çok

baflar›l›. Abit bu mo-

deli ile de ürün yel-

pazesine baflar›l› bir

ürün eklemifl.

LLuucckkyy SSttaarr66AA881155EE

99,,1144

BBoo¤¤aazziiççii

122 Dolar

(212) 217 29 29

(212) 217 29 24

lucky-star.com.tw

Intel 815e

1/5/0

2/1/2/4/1

•/•

•/•

3

Award

1.1c

•/•

•

––

•

6 / 133 - 166 MHz

3,0 - 8,0

0,05V / 1,35 - 2,05V

orta

5.329 3Dmarks

175 Sysmarks

112,4 fps

189,3 MByte/s

30,5 fps

163,0 MByte/s

Pek ekstra özelli¤i

olmayan sa¤lam bir

anakart. Lucky Star

en hesapl› i815 ana-

kartlardan biri.

DDFFII CCSS6655--EECC

99,,3322

AAllbbiimm

122 Dolar

(216) 349 33 51

(216) 347 59 33

dfi.com

Intel 815e

1/5/0

2/1/2/4/1

•/•

•/•

3

Award

14.09

•/•

•

•

•

33 / 133 - 166 MHz

3,0 - 8,0

0,05V / + 0,05 - +0,2V

çok iyi

5.334 3Dmarks

175 Sysmarks

112,1 fps

190,0 MByte/s

31,9 fps

169,5 MByte/s

Onboard grafi¤i ile

de oldukça h›zl›. Çok

iyi overclock seçe-

neklerine de sahip.

Kar›fl›k RAM’lerde

problemli.


99,,1144

EEmmppaa

145 Dolar

www.empa.com.tr

www.empa.com.tr

gigabyte.com.tw

Intel 815e

1/6/0

2/1/2/4/1

•/•

•/•

3

Award

F3

•/•

•

––

•

––

3,0 - 6,5

+ 10%

çok kötü

5.334 3Dmarks

177 Sysmarks

114,7 fps

190,6 MByte/s

31,4 fps

163,4 MByte/s

SoundBlaster 128

sat›n almaktan tasar-

ruf etmek isteyen oy-

unseverler için ideal

bir anakart.

IIwwiillll WWOO22--RR

99,,0044

PPaassiiffiikk BBiillggiissaayyaarr

165 Dolar

(212) 212 88 67

(212) 212 61 67

iwill.net

Intel 815e

1/5/0

2/1/2/4/1

•/•

•/•

3

Award

2.30

•/•

•

––

•

7 / 133 - 200 MHz

3,0 - 8,0

––

çok iyi

5.342 3Dmarks

179 Sysmarks

109,1 fps

190,6 MByte/s

31,6 fps

164,3 MByte/s

RAID kullan›c›lar› iç-

in baflar›l› bir Pen-

tium altyap›s›. Di¤er-

leri içinse daha uy-

gun anakartlar mev-

cut.

EECCSS PP66IISSAA--IIII

88,,8822

MMeettrrooppooll

82 Dolar

(212) 212 39 45

-

ecs.com.tw

Intel 815e

1/5/0

2/1/2/4/1

•/•

•/•

2

Award

1.0

•/•

•

––

•

4 / 133 - 150 MHz

3,0 - 10,5

––

çok iyi-iyi

5.337 3Dmarks

176 Sysmarks

113,0 fps

190,0 MByte/s

30,9 fps

160,5 MByte/s

Donan›m olarak pek

baflar›l› olmasa da

teknolojik olarak

baflar›l› bir anakart.

Overclock ayarlar›

ise yok gibi.

10

* Telefonlar= ‹hlas: (216) 317 96 50 / Emeaa: (212) 210 08 58 / Albim: (216) 349 33 51 / Bo¤aziçi (212) 217 29 29 / Çizgi: (212) 356 70 70 / Datagate: (212) 288 53 11

** Faks: ‹hlas: (216) 317 96 61 / Emeaa: (212) 210 90 76 / Albim: (216) 347 59 34 / Bo¤aziçi: (212) 274 38 10 / Çizgi: (212) 356 70 69 / Datagate: (212)288 07 86

PPuuaann PPuuaann PPuuaann PPuuaann PPuuaann PPuuaann PPuuaann

111144 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

AMD ‹fllemcilere Overclock

■ Artık herkes haberdar: Athlon veDuron CPU’lar overclocking için çokuygun! Bu yazıda CHIP önce CPU’yunasıl kandırıp, bir AMD işlemcisininçarpan kilidini nasıl kaldıracağınızıgösteriyor. Daha sonra CPU’nun çe-kirdek gerilimini (Vcore) nasıl azamideğer üzerine yükseltebileceğinizi veböylelikle performans rezervlerindensonuna kadar nasıl yararlanabileceği-nizi de bu yazıda bulacaksınız.

ÖÖnnkkooflfluull:: ÇÇaarrppaann vvee vvoollttaajj ggeerriilliimmii aayyaarrll›› aannaakkaarrttİhtiyacınız olan, Vcore voltajlarının veCPU çarpanlarının BIOS setup’taayarlanabilir olduğu ya da doğrudananakart üzerindeki jumper vasıtasıyladeğiştirilebildiği bir anakart. CHIP si-zin için aşağıdaki board’ları inceledi:AABBIITT KKTT77--RRAAIIDD

AASSUUSS AA77VV

MMSSII KK77TT PPrroo 22--AA

CPU olarak AMD’nin Duron/800MHz, Athlon/850 MHz ve Ath-lon/1000 MHz işlemcileri kullanıldı.Test sistemlerinin geriye kalan donanı-mı ise aşağıdakilerden ibaretti:112288 MMBByyttee PPCC--113333 SSDDRRAAMM

CCrreeaattiivvee SSoouunnddbbllaasstteerr LLIIVVEE

IIBBMM--770033007700 ssaabbiittddiisskk

Yeri gelmişken belirtelim: Hem AMD-CPU’larda değişiklik yaparken hem deanakartınızdaki lehim yerlerini değiş-tirirken her türlü garanti hakkını yiti-receksinizdir. Burada riski üstlenen sizolacaksınız, CHIP oluşabilecek her-hangi bir hasardan sorumluluk kabuletmez!

CCPPUU vvee aannaakkaarrttttaa ddee¤¤iiflfliikklliikkiiççiinn ggeerreekkeennlleerrÖncelikle CPU ve anakartın başarılıOverclocking işlemi için hangi yar-dımcı araçlara ihtiyacınız olduğunugösterelim.

İlk adımda güncel AMD-CPU’ların(Duron ve Atlon için işlem aynı) çar-pan kilidini açacağız. Yapılacak deği-şiklik için bir kurşun kalem, bir ka-lemtraş ve bir silgiyi hazır bulundu-

run.Bu işlemden sonra tanıttığımız ana-

kartlarda değişiklik ile ilgileneceğiz.Buradaki ilk önkoşul bir havya ile doğ-rudan anakart üzerine bir direnç le-himleyeceğimiz için "belli" bir lehimle-me deneyimi. Havyanızın ucunu kont-rol etmeyi unutmayın. Uç hassas ol-malı ve fazla geniş olmamalıdır. De-vamlı hazır bulundurmanız gerekenşeyler şunlar:LLeehhiimm kkaallaayy››

LLeehhiimm kkaabblloossuu

1122 KKoohhmm vvee 2244 KKoohhmm ddiirreennççlleerr ((11//44 WWaatttt

ppeerrffoorrmmaannss kkaayybb››))

KKeerrppeetteenn vveeyyaa tteell mmaakkaass››

12 ve 24 Kohm dirençler için bir elekt-ronik dükkanına gitmek çoğu zamankaçınılmaz oluyor. Dükkana iki keregidip gelmek zorunda kalmamak için,geriye kalan öğelerin hepsinin elinizdeolup olmadığını özenle kontrol edin.Size tavsiyemiz bir kereden onar 12 ve24 Kohm dirençler satın almanız, çün-kü böylelikle toptan alışveriş indiri-minden yararlanabilirsiniz.

Alışverişler nihayet tamamlandığın-da ve tüm şeyler hazır olduğunda, artık

işe koyulabilirsiniz: Kaleminizin ucu-nu kalemtraşla sivriltin ve Duron ya daAthlon işlemcinizin çarpan kilidini L1köprülerini birbirleriyle tek tek birleş-tirerek açın.

İşlemcilere dönelim: Size önceAMD-CPU’lar Duron ve Athlon’da sı-radan bir kurşun kalemle çarpan kili-dini nasıl açacağınızı açıklıyoruz. Bu-nun için piyasada bulabileceğiniz eniyi üç anakartı da masaya yatırdık.

Overclocking: Bedavaya 200 MHz Daha Fazlas›!

DDuurroonn vvee AAtthhlloonn HH››zz SS››nn››rr››nnddaa CCHHIIPP kküüççüükk ddee¤¤iiflfliikklliikklleerrllee AAMMDD iiflfllleemmcciilleerriinn vvee KKTT113333 aannaakkaarrttllaarr››nn ppeerrffoorrmmaannss››nnddaann

nnaass››ll ssoonnuunnaa kkaaddaarr yyaarraarrllaannaabbiilleeccee¤¤iinniizzii ggöösstteerriiyyoorr..

‹çerik111155 CCPPUU’’llaarr››nn ççaarrppaann kkiilliiddiinnii aaççmmaakk

111155 AABBIITT KKTT77--RRaaiidd

111166 AABBIITT KKTT77 OOvveerrcclloocckkiinngg

111188 AAssuuss AA77VV

111188 AAssuuss AA77VV OOvveerrcclloocckkiinngg

112200 MMSSII KK77TT PPrroo 22--AA

112200 MMSSII KK77TT PPrroo 22--AA OOvveerrcclloocckkiinngg

112222 QQuuaakkee 33 AArreennaa

112244 33DDMMaarrkk 22000000

112244 SSyyssmmaarrkk 22000000

112255 BBeenncchh3322

112255 SSoonnuuçç:: KKTT113333 BBooaarrdd’’llaarr

ddiilleeddii¤¤iinniizz ggiibbii……

BBaaflflllaanngg››ççttaakkii dduurruumm:: De¤ifliklikten önce L1 köprüleri böyle görünüyor.

DDee¤¤iiflfliikklliikk ssoonnrraass››:: Grafit iletken, böylelikle L1 köprüleri bir kurflun kalem yard›m›yla ba¤lanabiliyor.

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 111155


AMD artık 850 MHz’e kadar varanDuron’lar satıyor. Athlon’larda (TB)ise frekans çıtası 850 MHz’lik model ilebaşlıyor. Her iki güncel Soket-A işlem-ci tipi de normal olarak "kilitli" satılı-yor. Başka bir deyişle, AMD CPU’larınıbelirli bir çarpanla sabitçe kilitliyor veböylelikle özel değişiklikler olmaksızınbaşka ayarlara izin vermiyor.

CHIP bu pratik test için üç AMD iş-lemcisi seçti. AMD’nin ucuz yollu kru-vazörü 800 MHz’lik Duron’dan başla-yarak, Athlon 850 ve 1000 modelleri deOverclocking olanakları açısından öl-çümlere tabi tutuldu.

Soket-A için işlemci yüzeyinde Lx

saat frekansı yerine sizin adrenalin se-viyeniz tavana vuracaktır. Bu yüzdenişinizi sükunet içinde yapmaya ve aceleetmemeye çalışın. Eğer "çizim" sonrasıkomşu köprüler arasında bağlantı ol-duğunu saptarsanız, istenmeyen bağ-lantıları silgi ile silebilir ve diledikleri-nizi ise yeniden çizebilirsiniz.

❿

köprüleri denilen ve x’in 1 ila 7 arasın-daki sayıları kapsadığı yapılar bulunu-yor. Belirleyici olan L1.

Bağlantıdan ayrılmış dört L1 köprü-sü bir grafit kurşun kalem (2B bununiçin uygundur) ile bağlandığında ilet-ken hale geliyor ve böylelikle kısa devreoluşuyor. Sonrasında CPU "kilitsiz"hale geliyor ve çarpan ve gerilimleri is-tek ve cesarete bağlı olarak değiştirile-biliyor. Ancak bağlama sırasında dik-kat etmek gerekiyor. Çizdiğiniz "nok-tadan noktaya bağlantı"nın komşu çiz-gi ile örtüşmemesine dikkat etmelisi-niz. Eğer bu gerçekleşirse, umduğunuzbaşarıyı yakalayamayacak ve işlemci

BBiirr bbaakk››flflttaa:: CPU’da

ve anakartlarda ya-

paca¤›n›z de¤ifliklik-

ler için gerekli her

fley.

ÜÜsstttteenn aallttaa:: Duron 800, Athlon 850 ve

Athlon 1000 MHz.

AABBIITT KKTT77--RRaaiidd■ ABIT KT7-RAID CPU-Overclockingya da sabitdisk Tuning gibi sloganlarişittiklerinde gözleri dolan ve onboardses ile zaten ilgilenmeyen, kılı kırk ya-ran hardcore’cular için bir Athlon-Bo-ard.

KT7’ye daha ilk bakış, bu Board’unacemiler için bir anakart olmadığınıgösteriyor.

Abit, müşterilerinin çoğunlukla takılıbir 3D ses kartı ile nadiren yetinenHardcore’cu ve performans avcısı ol-duğunu bilerek, AMR-Slot (Audio-Mo-dem-Riser) ve AC97 türünden ucuz seschip’inden tasarrufa gitmiş. Aynı şey,

ISDN’in gitgide yay-gınlaşmasıyla (ül-

kemizde olmasabile) gitgide

daha fazla

üreticinin hor gördüğü, AMR özelliğiiçin de geçerli

Buna karşılık, iki fiziksel sabitdisktenneredeyse çifte performanslı bir man-tıksal sabitdisk oluşturmaya olanak ta-nıyan RAID (Redundant Array of Inex-pensive Disks) özelliği gerçekten hari-ka. Öncelikle, örneğin ses ya da videocanbazları gibi büyük veri miktarlarıylajonglörlük yapmak zorunda kalan hırs-lı kullanıcılar, bu özelliği hızla sevecek-lerdir. Ek RAID arabirimi, daha şimdi-den Ultra-DMA/100 normuna göre ça-lışan ve High Point firması ürünü birController tarafından gerçekleştiriliyor.

‹‹flfllleemmee vvee aannaakkaarrtt ttaassaarr››mm›› bbiirriinnccii ss››nn››ffYuvalar ve bağlantılar tümüyle kolayerişilebilir ve yazılı açıklamalara sahip.Üstelik, yüksek performans ince ayarcı-sı olarak vazgeçemiyeceğiniz, başkadört fan bağlantısı da sunuluyor.

Ama Abit öncelikle, KT chipsetininbelirli bir çalışma süresi sonunda bazıelektrikli ocakları kıskandıracak sıcak-lıklara ulaştığının farkına varan teküretici ve bu yüzden Northbridge’e za-manı çoktan gelmiş bulunan etkin birsoğutucu fan bağışlıyor. Bu öncü dav-ranış örnek olur umarız.

Soket yerleşimi ATX uyumlu olarakplanlanmış. Yalnızca Soket çevresi opti-mal değil. Öncelikle CPU havalandırı-cının sürgüsünün bulunduğu batı ya-kasındaki dört kondensatör görece ge-niş bir yer kaplıyor. Athlon’una Titanmarka altın kaplama bir fan oturtmakisteyenlerin dikkatine! Kondensatörle-rin riskli bir biçimde bir yana bükül-mesi olmaksızın, bu "altın parçası" birhayli yer sıkıntısı çekiyor. Riskler ve yanetkiler hakkında ister bizden, istersenizsatıcınızdan bilgi edinebilirsiniz.

Kullanım kılavuzu da görülmeye de-ğer. Mümkün olan çalışma süreçleri ol-

111166 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


dışına alın...Önce ABIT KT/-RAID/100 anakartı-

nızı özenle gözden geçirin. Sonra iş-lemci için gerilimle besleme noktasınıbulun. Bu Soket-A’nın solunda bulu-nuyor ve dörder kondensatörlük ikibüyük grup tarafından çevreleniyor.Şimdi yukarıdaki resimde gösterilenanakart üzerindeki iki kırmızı noktayıbulun. Şimdi bu iki noktayı 12 Kohm’-luk bir dirençle birbirine bağlamanızgerekiyor.

12 Kohm’luk direnci ya da sağ resim-de gösterildiği gibi 24 Kohm’luk iki di-renci paralel olarak alın ve bunları Bo-ard’a lehimleyin. İşte oldu! Gerilim po-tansiyelini yükseltmiş bulunuyorsunuzve artık azami 2,20 Volt civarında Vco-re değerlerine ulaşacaksınız.

Şimdi "yeni" anakartınızı kasaya yer-leştirin, işlemci, bellek ve tüm kartlarıanakarta takın ve anakart için gerilimlebeslemeyi de tedarik ettikten sonra birilk çalıştırma gerçekleştirin. BIOS Se-tup’a gidin ve PC-Health-Status altındayeni Vcore ayarlarınızı kontrol edin.Burada yaklaşık 2,00 Volt civarında birdeğer gösteriliyor olmalıdır. Bundansonra işlemcinin başarılı overclocking’iiçin hiçbir engel kalmamış demektir.

dukça iyi açıklanmış ve görüntülenmiş.Satıcınızda KT7’yi 150 dolardan

ucuza bulmak mümkün; RAID arabiri-mine sahip bu tip bir anakart için budurum bulunmaz bir fırsat. Bu yüzden,eğer zaten Soket-A ile çalışıyorsanız, buanakart uygun olacaktır. Tabii ki eksikolan akustik öğeyi ve dış dünyaya bağ-lantıyı sizin sağlamanız gerektiği önko-şulu geçerli.

AABBIITT KKTT77 iilleeOOvveerrcclloocckkiinngg ddeenneemmeelleerriiAbit, o zamanların yeni oluşumu ola-rak anakartlarının hızlı, güvenilir veaşırı derecede iyi overclocking özelli-ğiyle, donanım dünyasında yıllar önceün kazanmıştı. Abit’in hayranları şimdide KT7 ile hayal kırıklığına uğramaya-cak.

Öncelikle overclocking işlemi sıra-sında Abit SoftMenü aracılığıyla şu sı-ralar olanaklı olan her şeyi gösteriyor.Softmenü artık üçüncü kuşak temsilci-sine sahip ve BIOS Setup’dan rahatlıklakullanılıyor. Burada FSB frekansı(Front-Side-Bus) ve Vcore (CPU besle-me gerilimi) yanında, CPU saat çarpa-nı bile ayarlanabiliyor.

Böylelikle örneğin FSB çevrimi 18basamakta 100 MHz’den 155 MHz’ekadar yükseltilebiliyor. İşlemci içinVcore ise daha hassas olarak ayarlana-biliyor. Burada repertuar, avantajlı0,025 Volt’luk adımlarla basamaklan-mış olarak, 1,1 Volt’tan 1,85 Volt’a ka-dar uzanıyor. Hemen hemen hiçbirCPU bu kadar tam dozda ayarlanma

olanağına sahip değil.Sadede gelelim: Softmenü ve 1,85

Volt’luk azami bir Vcore’a (çekirdekgerilimine) rağmen, "olağan overcloc-king" sırasında oldukça hızlı sınıra ula-şılıyor.

Soket-A Board için Abit’in güç kay-nağı HIP 6301 nitelemesini taşıyan ge-rilim ayarlayıcı üzerinden ayarlanıyor.Bu yapıtaşı 1,1 Volt ile 1,85 Volt arasın-daki tam gerilimlerden sorumlu.

BBaaflflaarr››nn››nn ss››rrrr›› VVccoorree’’uu ddaahhaa ddaa yyüükksseellttmmeekkSürekli CPU frekansı yükseltildiğinde,işlemci yeteri kadar beslenememe yü-zünden stabilitesini kaybedecektir. Bu-nun nedeni CPU’nun, yükseltilmişçevrimden dolayı emrine amade olandaha kısa zaman içinde sinyallerini ar-tık gerekli yükseklikte oluşturamayaca-ğıdır. Bu duruma Vcore için ayarlanmaalanının yüksetilmesi çare olabilir.

Dikkat! İşe koyulmadan önce BIOSSetup’taki CPU-Power-Supply’da CPUgerilimini CPU default olarak ayarla-yın. Bu işlem lehimleme öncesi son et-kinlik olmalıdır. Sonrasında bilgisaya-rınızı kapatın ve işlemci ile tüm takılıkartları uzaklaştırın. Anakartı kasanın

AABBIITT KKTT77//RRAAIIDD DDuurroonn//880000 MMHHzz TTBB//885500 MMHHzz TTBB//11000000 MMHHzz VVccoorree CCPPUU IIss››ss››

NNoorrmmaall ffrreekkaannss 8x100 MHz 8.5x100 MHz 10x100 MHz default 36-40 Derece

MMaakkssiimmuumm FFSSBB 8x108 MHz 8.5x108 MHz 10x108 MHz 2.02 Volt 50-55 Derece

MMaakkssiimmuumm ÇÇaarrppaann 10x100 MHz 10x100 MHz 12x100 MHz 2.02 Volt 50-55 Derece

MMaakkssiimmuumm ÇÇaarrppaann vvee FFSSBB 10x104 MHz 9.5x104 MHz 11.5x104 MHz 2.02 Volt 50-55 Derece

AABBIITT KKTT77 iillee OOvveerrcclloocckk SSoonnuuççllaarr››

KKiimm ddeemmiiflfl ssoofftt ddiiyyee:: Softmenü

Overclocking ifllemini kolaylaflt›r›yor.

LLeehhiimmlleemmee öönncceessii:: ‹ki

k›rm›z› noktan›n direnç

üzerinden ba¤lant›lan-

d›r›lmas› gerekiyor.

LLeehhiimmlleemmee ssoonnrraass››:: ‹ki

24 Kohm’luk direnç pa-

ralel ba¤land›¤›nda 12

Kohm’luk bir direnç

sonucu verir.

❿

111188 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


■ U-DMA/100 arabi-rimi, Pro varyantı

olarak AGP, ye-di USB bağ-

lantısı ve bü-yük bir Tuning potan-

siyeli... Kılı kırk yaranlar dahane ister? Asus’un Slot-A’dan Soket-

A’ya geçişte her şeyi doğru yapacağındanzaten bir kuşkumuz yoktu.

Ancak alıcıları her halükarda eldenkaçırmamak için, Asus CPU-soket’ineilave olarak board üzerine beş USB ara-birimi ve Promise ürünü ek bir U-DMA/100 sabitdisk Controller için yu-

valar lehimlemiş. Sonuncusu sayesindeA7V sekiz IDE sürücü ile jonglörlük ya-pabiliyor.

AAnnaakkaarrtt üüzzeerriinnddeekkii bbeerreekkeettllii ddoonnaann››mmllaarrAma anakarta emektar ekler de yine ka-tılmış bulunuyor. AGP-Pro-Slot’danbaşlayarak Audio-Modem-Riser üzerin-den dördüncü havalandırma bağlantısı-na kadar Asus-Board, bir High-End-Athlon bilgisayar için topyekün başarılıbir temel oluşturuyor.

Özellikle göze takılan kesinlikle 90 de-rece kaydırılmış olarak ayrı bir platinüzerine yerleştirilmiş gerilim ve akımla

besleme. Göründüğü kadarıyla anakar-tın zahmetli beslenmesi için yer çok azolmuş olmalı ki, kestirmeden ek bir pla-tinde karar kılınmış.

Board tasarımı da başarılı. Bir ATXakım prizinin yerden tasarruf etmek su-retiyle Board kenarında kendine yerbulması ve CPU havalandırma bağlantı-larının kablo dostu olarak Soket’in ya-nında yer alması, öteki Board’larda pekde doğal olmayan bir durum.

Sistemi kurarken rakiplerin bazı basılıkılavuzdan daha fazla işe yarayan etraflıBoard üzerindeki yazılı açıklamalar daaynı şekilde övgüye değer. Kullanım kı-

lavuzu Asus’un altın parçasının sundu-ğu tüm işlevleri etraflıca ve resimlerledesteklenerek betimliyor. Board satıcı-larda yaklaşık 150 dolarlık bir fiyata edi-nilebiliyor.

AAssuuss AA77VV iillee OOvveerrcclloocckkiinngg ddeenneemmeelleerriiAMD-CPU’sunu akort çalışmaya geçir-mek isteyenler, A7V ile ideal bir komplepaket sahibi oluyor.Hem BIOS Setup’ta hem de DIP-Switchüzerinden işlemci için Vcore ve Mega-hertz yükseltimi neredeyse basamaksızolarak gerçekleştirilebiliyor.

Böylece 1-4 DSW-Switch üzerinden

Front-Side-Bus ayarları ve komşu 1-6DSFID-Switch üzerinden "Clock-Mul-tiplier" performansları yükseltilebiliyor.Çeşitli FSB ayarları da rahatlıkla BIOS’taayarlanabilirken, CPU için saat çarpanıBoard üzerinde DIP şalter üzerinden el-le değiştiriliyor.

CCoonnvveerrtteerr--IICC:: YYaapp››ttaaflfl›› 55332222vvoollttaajj iihhttiiyyaacc››Örneğin bir Duron 800, 900 MHz ve1,85 Volt ile hala stabil çalıştırılabiliyor-sa, bu frekanstan itibaren CPU’nun çar-pan vasıtasıyla daha yüksek çevrimlereyükseltilmesi artık mümkün değil. Bu-

nun nedeni CPU’nun fiziksel bakımdandaha yüksek çevrimlere yükseltileme-mesinden ziyade, besleme gerilimininzaten yeterinden fazla yük altındaki iş-lemci için bu tip çevrim sinyallerindeyaya kalması. Bu "gerilim sorunu" içinçözüm 90 derece açılı gerilim platiniüzerinde bulunuyor. Ek platin üzerinde5322 nitelemesini taşıyan bir IC yapıtaşıarayın. Burada sözkonusu olan, basitçesöylersek, VID1’den VID4’e kadar Vcoregerilimlerini CPU’nun hizmetine sunanbir Converter-IC. Lehimleme sırasındahızla tekrar bulabilmek için, en iyisi buyapıtaşını ve onu çevreleyen SMD yapı-taşlarını işaretleyin.

AAssuuss AA77VV DDuurroonn//880000 MMHHzz TTBB//885500 MMHHzz TTBB//11000000 MMHHzz VVccoorree CCPPUU IIss››ss››

NNoorrmmaall FFrreekkaannss 8x100 MHz 8.5x100 MHz 10x100 MHz default 36-40 Derece

MMaakkssiimmuumm FFSSBB 8x107 MHz 8.5x104 MHz 10x104 MHz 2.03 Volt 50-55 Derece

MMaakkssiimmuumm ÇÇaarrppaann 10x100 MHz 10x100 MHz 12x100 MHz 2.03 Volt 50-55 Derece

MMaakkssiimmuumm ÇÇaarrppaann vvee FFSSBB 9.5x104 MHz 10x104 MHz 11.5x104 MHz 2.03 Volt 50-55 Derece

AAssuuss AA77VV iillee OOvveerrcclloocckk SSoonnuuççllaarr››

AAssuuss AA77VV

GGeerriilliimm bbaarroommeettrreessii:: VID1 üzerinden

VID4’e kadar gerilimler ayarlan›yor.

MMüüddaahhaallee öönncceessii:: K›rm›z› ile iflaretli yerlerde

lehimin yap›lmas› gerekiyor.

MMüüddaahhaallee ssoonnrraass››:: 24 KOh-

m’luk direnç gerilim

seviyesini yükseltiyor.

❿

112200 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


MSI’nin Athlon ailesine sevgisi sürekliartıyor ve buna mukabil de portföyünügenişletiyor. En yeni ürün, rüya gibioverclocking olanağı ve bir U-DMA/100 arabirimiyle tatminkar.

2-A, MSI ürünü K7T Pro’nun güncelad genişlemesi. Bu öncülün taze birhücre tedavisine tabi tutulduğu izleni-mini yaratıyor, ve MSI bunda başarılıolmuş.

Gerçi K7T Pro zaten düzenli bir Ath-lon altyapısı idi, ancak zayıf performansdeğerleri geriye kalan toplam iyi izle-nim ile bağdaşmıyordu. Bu zaaf K7TPro 2-A’da esaslı bir biçimde tedaviedilmiş ve böylelikle Board performansdisiplininde ön grubun içinde yer alı-yor.

Ancak donanım cephesinde de yeni-likler yok değil. Örneğin MSI-Board,VIA ürünü KT chipsetinin yeni So-uthbridge’i sayesinde artık U-DMA/100

sabitdiskleri destekliyor. MSI’nin A sı-nıfı: Sınıra kadar stabil K7T Pro 2-Aiçin çökme tanımadığı bir sözcük.

"Super-South-Bridge" donanımlı So-ket-A-Board tüm stabilite ya da strestestlerinden yüzünün akıyla çıkmayıbaşardı. Beklentilerin tersine eğer birdonanım sorunu ortaya çıkacak olursa,MSI’de sevimli Onboard-LED ampulüyardıma koşuyor. Dört küçük ışıklı di-yot kullanıcıya, açılma (boot) sırasındabaşlatılmak zorunda olan çeşitli dona-nım öğeleri hakkında bilgi veriyor. Bu-rada tüm LED’ler açılış sonrasında yeşilışık yakmıyorlarsa, küçük ışık orgları-nın "Error Codec"i sayesinde yanlış lo-kalize edilebiliyor.

Smart-D-LED teknolojisine ek ola-rak, MSI Board’a bir de Onboard ho-parlör bağışlamış. PC açılırken bir dü-zensizlik meydana geldiğinde, MSI veri-lerine göre ingilizce akustik bir hata bil-dirimi gerçekleşiyor. Her şey anlaşılmazolduğundan ve daha ziyade sinirleri bo-zuk birinin homurtusunu andırdığın-dan, bunu doğrulamamız maalesefmümkün olmadı.

KKuullllaann››mm kk››llaavvuuzzuu vvee sseerrvviiss ddüüzzeennlliiYine de board uyandırdığı tüm pozitifizlenimlere iyi dokümentasyon ve hari-ka servis eklendiğinde, MSI ürünü K7TPro 2-A Asus ürünü A7V ve ABIT ürü-nü KT7-RAID ile birlikte birinci sınıfKT-133-Board’lar arasında ilk üç içinde

yer alıyor.MSI K7T Pro 2-A’nın fiyatı dadiğerlerine göre biraz daha ucuz, yakla-şık 120 dolara bu anakarta sahip olabili-yorsunuz.

MMSSII KK77TT PPrroo 22--AA iillee OOvveerrcclloocckkiinngg ddeenneemmeelleerriiOverclock’çular burada kendilerini cen-nette gibi hissedecekler. İster Vcore, isterFSB, isterse de çarpan olsun - bir overc-lock’çunun yaşamını tatlandıran her şeyBIOS setup’da ayarlanabiliyor. Front-Si-de-Bus frekansı MSI K7T Pro 2-A’da ikitür ayarlanabiliyor: BIOS Setup’ta100’den 133 MHz’e kadar basamaksızayarlanabiliyor. Yeni bir başlangıçtansonra, Smart-D-LED teknolojisi veakustik uyarı sayesinde, denemenizinbaşarılı olup olmadığını görüyor ve du-yuyorsunuz. Sistem veriyolunu baş dön-düren yüksekliklere çıkarmak için ikinci

MMSSII KK77TT PPrroo 22--AA

2244 KKoohhmm’’lluukk ddiirreennçç yyeennii ggeerriilliimm sseevviiyyeessiinnii vveerriiyyoorrÜstteki resimdeki iki kırmızı işaretli yer,24 Kohm’luk ek bir direnci lehimlemekzorunda olduğunuz noktadan noktayabağlantıyı işaretliyor. Başarılı bir çalış-madan sonra dikkat edilmesi gerekennoktalar var: Şimdiden itibaren platinüzerinde yazılı bulunan gerilim seviye-sinden daha yüksek bir gerilim seviye-siyle çalıştığınızı unutmayın. Bu yüzdenVID1’den VID4’e kadar gerilim jum-

per’larını, nominal CPU hızında yakla-şık 1,80 Volt’a tekabül eden bir konumagetirmek zorundasınız. Bunun içinayarlar JP VID1 (2-3), JP VID2 (2-3), JPVID3 (2-3), JP VID4 (1-2); bundan son-ra bilgisayarın başlatılması gerekiyor.BIOS Setup’a gidin ve Power menüsü al-tında donanım monitörünü kontroledin. Orada kırmızı yazıyla güncel Vco-re gerilim değerini bulacaksınız. Bu de-ğeri kontrol edin! Sonrasında CPU’nu-zun çevrimini sürekli olarak yükseltebi-

lir ve CPU stabilitesinin bozulduğunugösteren ilk işaretlerde işlemcinizin çe-kirdek gerilimi Vcore’u da yükseltebilir-siniz. ÇÇookk öönneemmllii:: Deneyimlerimize görebesleme gerilimini hiçbir zaman 2,13Volt üzerine çıkarmamanız gerekiyor.Ek olarak CPU sıcaklığını da her zamangöz önünde bulundurmak gerekiyor,aksi takdirde işlemciniz hızlı bir sıcaktanölüm yaşayabilir! Bu iki noktaya dikkatettiğiniz sürece, yeni bir CPU frekans re-koru kırmanız artık işten bile değil.

MMSSII KK77TT PPrroo--22--AA DDuurroonn//880000 MMHHzz TTBB//885500 MMHHzz TTBB//11000000 MMHHzz VVccoorree CCPPUU IIss››ss››

NNoorrmmaall FFrreekkaannss 8x100 MHz 8.5x100 MHz 10x100 MHz default 36-40 Derece

MMaakkssiimmuumm FFSSBB 8x110 MHz 8.5x110 MHz 10x110 MHz 1.85 Volt (max.) 40-45 Derece

MMaakkssiimmuumm ÇÇaarrppaann 9.5x100 MHz 9.5x100 MHz 10.5x100 MHz 1.85 Volt (max.) 40-45 Derece

MMaakkssiimmuumm ÇÇaarrppaann vvee FFSSBB 8.5x110 MHz 9x110 MHz 10.5x110 MHz 1.85 Volt (max.) 40-45 Derece

MMSSII KK77TT PPrroo 22--AA iillee OOvveerrcclloocckk SSoonnuuççllaarr››

BBoooott aammppuullüü:: K›rm›z›da dur, yeflilde geç.

EEttkkiissiizz:: Akustik uyar› maalesef

anlafl›lmaz kal›yor.

❿

112222 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


ve kesinlikle daha rahat olan olanak iseMSI’in Fuzzy-Logic aracı.

FFuuzzzzyy LLooggiicc -- WWiinnddoowwss aalltt››nnddaa kkoonnttrroollllüü ooffaannssFuzzy Logic, talimatınız üzerine bilgisa-yarınızı denetleyen ve sistemde ilk gü-vensizliklerin (çoğunlukla bir çöküşün)ortaya çıkışına kadar, küçük adımlarlaCPU çevrimini yükselten bir Windows-Tool. Yeni bir başlangıçtan sonra FuzzyLogic, küçük bir güvenlik tamponu mu-hafaza etmek için olsa gerek, işlemciniziişleyen bir önceki çevrim frekansınaayarlıyor. MSI burada da başarılı: Butestte hiçbir Board o derece ileriye kadaroverclock edilemedi. 110 MHz’lik birFSB çevrimi, yani normalin yüzde 10fazlası bir değer ile bir Athlon 850 mo-delini bir 935 MHz’lik modele dönüş-türdü. Bu yüksek veriyolu çevriminde147 MHz’lik bir PC-133 bellek modülüçalışıyor.

SSüürrpprriizz:: ÇÇaarrppaann BBIIOOSS’’ttaa ddee¤¤iiflflttiirriilleebbiilliiyyoorrSistemi önemli ölçüde koruyan bir türüCPU çarpanının ayarlanmasında BIOSSetup gözler önüne seriyor.

Bu işlem için Del tuşuna basarak BI-OS setup’a geçin. Orada BIOS Frequ-ency/Voltage Control Panel menüsü al-tında CPU Clock Ratio kaydını bulacak-sınız. Bununla yalnızca işlemci 50MHz’lik lokmalarla overclock edilebili-yor ve en azından teorik olarak 12,5 se-viyesine kadar varan bir çarpana ulaştı-rılabiliyor. 100 MHz’lik bir FSB çevri-minde bu durum en yüksek performan-sın 1.250 MHz olması anlamına geliyor.Tabii ki önkoşul, Athlon’unuzun kilidinidaha önce ustaca açmış olmanız. Vcore1,550 volt’tan 1,850 volt’a kadar değiş-ken. Besleme gerilimi Vcore 0,025 c-vol-

EEnn iiyyii ppuuaann:: FSB frekans› konusunda

MSI-board geçilmiyor.

VVccoorree aayyaarr››:: 1,85 volt normalde

s›n›r teflkil ediyor.

t’luk adımlarla değiştirilebilir.Bir Duron standart olarak 1,65 Volt’-

luk bir Vcore ile çalışıyorsa, 1,85 Volt’lukazami bir çekirdek gerilimiyle azami150 MHz’lik bir rezerve sahip demektir,yani sonuç 950 MHz olacaktır. Athlon850 1,85 Volt’ta en azından 950 MHz’ekadar overclocking’e izin veriyor; budurum Board tasarımının başarılı oldu-ğunu gösteriyor. Burada da pratiğin te-oriye üstünlüğü bir kez daha geçerlilikkazanıyor. CHIP aşağıdaki tabloda bul-duğu ayarları gösteriyor. Bunlara ayar-lanmış besleme gerilimi ve BIOS-Se-tup’ta gösterilen sıcaklık da dahil.

❿

QQuuaakkee 33 AArreennaaBBeenncchhmmaarrkk ppaarrkkuurruunnddaa iiflfllleemmcciilleerriinn iillkk dduurraa¤¤›› QQuuaakkee 33 AArreennaa..

Duron 800’de üç anakartta da yüzde 10 ci-var›nda performans s›çramas› gerçeklefli-yor. Asus A7V örne¤in nominal çevrimdesaniyede ortalama 106,9 kareye (fps) ula-fl›yor. Azami çarpan ve FSB’de (9,5 x 107MHz) 117,3 fps testteki ikinci en iyi dere-ceyi oluflturuyor.

Athlon 850 ile devam ediyoruz. Bu ifllem-ci s›n›f›nda yüzdelik performans kazanç-lar› ortalama yüzde3 ila yüzde5 tutar›ndaolmak üzere daha düflük. ABIT’in KT7-RAID anakart›, standart çevrim karfl›s›ndak›lpay› yüzde 5’lik bir iyileflmeyle en iyisonuç olan 123,1 fps de¤erine ulafl›yor.

1 GHz-Thunderbird’deki de¤erler sevindi-rici: ABIT, Asus ve MSI anakartlar ayn›performans seviyesinde ve yüzde 10 ci-var›nda performans s›çramalar›na ulafl›-yorlar.

112244 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


SSyyssmmaarrkk 22000000SSyyssmmaarrkk 22000000 kkllaassiikk bbiirr ssiisstteemm tteesstt pprrooggrraamm›› vvee bbuu pprrooggrraammddaa tteekk tteekk bbiilleeflfleennlleerr öönn ppllaannddaa ddee¤¤iill,, bbiillaakkiissPPCC’’nniinn ttooppllaamm ppeerrffoorrmmaannss›› yyüürrüüttüülleenn tteekk tteekk uuyygguullaammaa tteessttlleerriinniinn nniihhaaii ssoonnuuccuunnuu bbeelliirrlliiyyoorr..

Bu durum tabii ki sonuçlar› da etkiliyor.Rakipler aras›nda Duron 800’de belirleyi-ci bir biçimde öne ç›kan hiçbir ürün yok.Standart ve azami çevrim karfl›laflt›r›ld›-¤›nda art›fl oranlar› yüzde 16 civar›nda.

Athlon-850 test sisteminde do¤ru dürüstbir hareketlilik gözlenmiyor. Her üç ana-kart da yüzde2 ila yüzde 4’lük bir perfor-mans kazanc›yla daha ziyade yorgundüflmüfl izlenimi uyand›r›yor.

Thunderbird 1000 tüm anakartlar üzerin-de yeniden canland›r›c› bir etkide bulunu-yor. ABIT KT7-RAID ve Asus A7V önderli-¤inde, art›fllar yüzde 17,3 ila yüzde 14,3civar›nda.

33DDMMaarrkk 2200000033DDMMaarrkk 22000000 ""ddeeffaauulltt--rruunn”” mmoodduunnddaa,, ""HHeelliiccoopptteerr"" vvee ""AAddvveennttuurree"" ssiimmuullaassyyoonnllaarr››yyllaa PPCC ssiisstteemmiinniinn ooyyuunnllaarrddaassaa¤¤llaadd››¤¤›› ppeerrffoorrmmaannss›› ss››nn››yyoorr..

Duron 800’de MSI K7T Pro2-A, Asus veABIT ürünü öteki iki yerleflik KT-133 ana-kart› geride b›rakmay› baflar›yor. Birincis›ray› MSI’nin Soket-A platformu al›yor.Burada ölçülen de¤er 7.015 3D-Mark.

Athlon 850’deki kazançlar marjinal sevi-yede seyrediyor. Asus ürünü A7V sistemi7.286 3D-Mark ile k›lpay› önde giderken,ABIT ürünü KT7-RAID platformunu 7.2113D-Mark ile hemen ensesinde hissediyor.

Athlon 1000’de standart karfl›s›nda ulafl›-labilecek azami ayarlardan yüzde 11’likbir art›fl ABIT KT7-RAID kart›n›n hanesineyaz›l›yor. Tam› tam›na 8.113 3D-Mark ile(11,5 x 104 MHz) KT7-RAID ayn› zamandatestte ulafl›labilen en yüksek de¤eri elde

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 112255


BBeenncchh3322CCHHIIPP’’iinn ggeelliiflflttiirrddii¤¤ii BBeenncchh3322,, aannaabbeelllleekkttee ddee¤¤iiflfliikk bbooyyuuttllaarrddaakkii bbeelllleekk bbllookkllaarr››nn›› kkaayydd››rr››yyoorr vvee bbööyylleelliikkllee öönncceeddeenn bbeelliirrlleennmmiiflfl bbiirr zzaammaann ppeenncceerreessiinnddee MMBByyttee//ssaanniiyyee cciinnssiinnddeenn uullaaflfl››llaann bbeelllleekk ttrraannssffeerr hh››zz››nn›› ööllççüüyyoorr..

Duron 800 ile en iyi sonuca ulaflanlarABIT ya da Asus anakartlar de¤il, bilakisMSI KT7 Pro 2-A. Bu anakart ötekilerledo¤rudan karfl›laflt›r›ld›¤›nda, hem nomi-nal frekansta hem de overclock edilmifldurumda birinci s›raya yerlefliyor.

Athlon-850-CPU’da bir foto finifl gerçekle-fliyor: Asus ürünü A7V ile MSI ürünü K7TPro2-A son ana kadar baflbafla gidiyor.ABIT ürünü anakart ise 252 MByte/saniyeile önde giden ikilinin hemen ensesinde.

Son Bench’te de MSI anakart› tüm rakip-lerini geçmeyi baflar›yor. 10,5’lik azamiayarlanabilir çarpan ve 110 MHz’lik birFSB frekans› sayesinde anakart, 1,155MHz’lik CPU frekans›yla 291 MByte/sani-ye’lik bir transfer oran›na ulafl›yor.

CPU ve anakart performansını yükselt-mek için başlıca iki olanak var: İlkiFront-Side-Bus (FSB) da denilen iş-lemci veriyolunun overclock edilmesi.Ama bu seçeneği belli koşullara bağlıolarak önerebiliriz: Unutmamanız ge-reken şey burada yalnızca CPU’yu de-ğil, aynı zamanda AGP ekran kartını,çalışma belleğini (anabellek) ve PCI ve-riyolunu da overclock ediyor olmanız.PC bileşenleri bu duruma ayak uydur-duğu ölçüde az çabayla çok iş başarmakolanaklı. Bu noktada, 110 MHz’lik FSBçevrimine kadar kusursuzca çalışanMSI K7T Pro 2-A ön plana çıkıyor.

Ancak deneyimler, anakartların 105MHz ila 110 MHz arasında zorluk çı-kardığını ve tek tek bileşenlerin stabili-telerini kaybettiğini gösteriyor.

OOvveerrcclloocckkttaa iikkiinnccii aadd››mm:: ÇÇaarrppaann›› yyüükksseellttmmeekkEğer bu işlemi gerçekleştirecekseniz,önce işleyen son FSB çevrimini yenidenoluşturun. Şimdi sisteminize daha fazlaperformans sıçraması getirecek ikinciolanağa sıra gelmiş bulunuyor: Bu se-

çenek CPU’nun çarpan üzerindenoverclock edilmesinden ibaret. ArtıkAMD ürünü CPU’ların, başlangıçtaAMD tarafından beyan edilen standar-tın öngördüğünden daha fazlasını ba-şardıkları herkesçe biliniyor.

Ama burada da oldukça çabuk sınıraulaşılıyor: Bir Athlon-CPU normalde50 ila 100 MHz’den fazla overclock edi-lemiyor. Çarpanın yükseltilmesine de-vam edildiği takdirde, besleme gerilimive onunla birlikte CPU frekansı çökü-yor. Bundan kurtulmanın yolu, işlem-cinin besleme geriliminin anakart üze-rinde ayarlanması. Anakart direnç üze-rinden modifiye edildiğinde, gerilimazami değeri aşacak biçimde yükseltile-biliyor.

MMuuttllaakk ss››nn››rrddaa:: VVccoorree’’uunn 22 vvoollttaa yyüükksseellttiillmmeessiiSözkonusu gerilim ayarlayıcının modi-fikasyonu yoluyla CPU besleme gerili-mi Vcore, Asus ürünü A7V ile ABITürünü KT7/RAID’de yaklaşık 2 Volt’akadar yükseltilebiliyor.

Her iki anakart için de bu gerilim

overclocking ile büyük çapta ileriye atı-lım gerçekleşiyor. Nominal CPU çevri-mi 200 MHz civarlarına kadar yükselti-lebiliyor. Böylelikle bir Duron 800 gözaçıp kapayıncaya kadar bir Duron 1GHz ya da bir Thunderbird-1-GHz-CPU 1,2-GHz’lik bir model halini alı-yor. Bu durum herhalde kendinizinCPU ve anakart üzerinde bazı ayarlargerçekleştirmeniz için yeterli bir gerek-çe. CPU kilidini kurşun kalemle açmakve daha yüksek bir gerilim seviyesioluşturmak için sözkonusu anakartüzerine bir direnç lehimlemek çabucakgerçekleştirilebiliyor.

HHaayyaattii öönneemm:: YYeetteerriinnccee ssoo¤¤uuttmmaa oollmmaall››Ama yükseltilmiş gerilimin her zamandaha güçlü bir sıcaklık gelişimi anlamı-na geldiğini unutmamak gerekiyor. Buyüzden doğal olarak iyi bir soğutmasağlamak gerekiyor. Bu noktayı da gö-zönünde bulundurduğunuz sürece,overclocking heyecanı önünde hiçbirengel kalmıyor.

CCHHIIPP IInntteerrnnaattiioonnaall TTeesstt MMeerrkkeezzii

SSoonnuuçç:: KKTT 113333 BBooaarrdd’’llaarr DDiilleeddii¤¤iinniizz GGiibbii……

112266 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

Donan›m Kursu

■ CD-ROM'lar bilgisayarlarda kulla-nılmaya başlandığında herkes multi-medya dünyasının kapılarının ardınakadar açılacağının bilincindeydi.650MB'lık kapasitesiyle bir CD-ROMonlarca diskete bedel bir medya olarakkısa süre içinde popüler oldu.

Yüksek kapasitesi sayesinde çeşitliformatlarda ses ve görüntü dosyalarınaev sahipliği yapan CD-ROM'lar, kay-detme maliyetinin düşmesiyle CD-RAM özelliği kazandılar. Böylece evkullanıcıları bilgilerini yedeklemek yada transfer etmek için CD'leri kullan-maya başladılar. Şu anda 200 dolar civa-rında seyreden CD yazıcılar sayesindehem Mp3, mpeg ya da çeşitli sistemdosyalarınızı kolayca yedekleyebilirhem de okuma fonksiyonu sayesinde ekbir CD sürücüye ihtiyaç duymazsınız.

Tabii CD'den CD'ye kopyalama ya-pacaksanız CD yazıcının yanına birbaşka CD okuyabilen sürücü işiniziönemli ölçüde kolaylaştıracaktır. Bukonudaki tercihinizi CD sürücü yerineDVD sürücüden yana da kullanabilirsi-niz. Tabii tek bir sürücü içinde hemCD/DVD okuma hem de CD yazmafonksiyonlarını bulmanız da olanaklardahilinde. Oldukça becerikli bu comboürünler, tek başlarına 3 ayrı cihazın ye-rine geçebiliyorlar.

DDiikkkkaattllii kkuullllaann››mmddaa ssoorruunn yyookk,,ffaakkaatt ççiizziikklleerree ddiikkkkaatt!!CD'ler kuşkusuz bazı konulara dikkatedilirse oldukça dayanıklı ve güvenilirbir veri depolama ortamı. CD'leri ke-sinlikle direkt olarak güneş altında bı-rakmamak, özen gösterilmesi gerekenkonuların başında geliyor. Bir diğerönemli konu da CD'lerin veri yazılanbölümlerine dokunmamak ya da sertcisimlerle temasını engellemek.

Dokunma sırasında oluşabilecekparmak izi çok önemli sorunlara yolaçmasa da veri yüzeyinin sert bir cisim-le ya da toz parçacıklarının sürtünme-siyle çizilmesi, okuma problemlerineyol açabilir. Gerçi okuma sırasında kul-lanılan elektronik ve mekanik bazı hata

düzeltme yöntemleriyle problemler enaza indirgenirse de aşırı yıpranmışCD’lerde bu yöntemler işe yaramayabi-lir.

Her halükarda yıpranmış CD’lerdeokuma problemleriyle karşılaşırsanızönce yumuşak pamuklu bir bezle CDyüzeyini silmeyi deneyin. İşe yaramaz-sa CD temizleme kitlerinden birini sa-tın alarak kullanabilirsiniz. Temizlemeiçin kullanacağınız deterjan türevimaddelerin CD’ye zarar verebileceğiniunutmayın. Ayrıca CD'ler üzerine yazıyazarken kurşun ya da tükenmez kalemgibi sert uçlu kalemler kullanmamaya

Donan›m Kursu Plan›99//0000 AAnnaakkaarrtt

1100//0000 ‹‹flfllleemmccii

1111//0000 SSaabbiittddiisskk vvee RRAAMM

1122//0000 MMoonniittöörr

0011//0011 EEkkrraann KKaarrttllaarr››

0022//0011 CCDD SSüürrüüccüü,, CCDD--YYaazz››cc›› vvee DDVVDD

0033//0011 SSeess KKaarrtt›› vvee MMooddeemm

0044//0011 YYaazz››cc››llaarr vvee TTaarraayy››cc››llaarr

0055//0011 NNeettwwoorrkk DDoonnaann››mm››

0066//0011 OOyyuunn DDoonnaann››mmllaarr››

0077//0011 WWeebb KKaammeerraallaarr›› vvee TTVV KKaarrttllaarr››

0088//0011 VVeerrii DDeeppoollaammaa DDoonnaann››mm››

0099//0011 DDii¤¤eerr BBiilleeflfleennlleerr

CD-ROM, CD Yaz›c› ve DVD’ler

MMiikkrroosskkoobbiikk ÇÇuukkuurrllaarr››nn MMaacceerraass››9900''llaarr››nn ssoonnuunnddaa ddiisskkeettlleerriinn ss››nn››rrll›› kkaappaassiitteelleerrii bbiirrççookk kkuullllaann››cc››nn››nn ccaann››nn›› ss››kkmmaayyaa ççookkttaann bbaaflflllaamm››flfltt››..

ÖÖrrnnee¤¤iinn bbiirr WWiinnddoowwss kkuurruulluummuu ss››rraass››nnddaa,, 2200--3300 ddiisskkeettii ssüürrüüccüüyyee ttaakk››pp çç››kkaarrttmmaakk bbiirr iiflflkkeenncceeyyddii..

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 112277

Donan›m Kursu

özen gösterin. Keçe uçlu markör deni-len kalemler bu iş için idealdir.

ÇÇuukkuurr vvee ttüümmsseekklleerrllee ddoolluu bbiinnlleerrccee ssaarrmmaall yyooll Taşıyıcı kısmı oluşturan CD'deki kalıntabakayı çoğu üretici Polikarbon'danyapmakta. Bu taşıyıcı tabakanın üze-rinde ise bilgilerin kaydedildiği kısımyer alır. Bilgilerin okunması sırasındalazer bu kısımdan yansır. Bilgilerin ya-zıldığı kısımdaki koruyucu bir kaplamasayesinde hassas kısım UV ışınlarındankorunmuş olur.

Ayrıca bu kaplama, CD'nin ön yüzü-nü de oluşturur. Yazılabilen kısım 0,05ile 0,1 mikrometre arasındaki mikros-kopik çukurlardan oluşuyor. Derinliği

120 nanometre olan bu çukurlara pitdenir. Pit’ler arasındaki araya da yanitümsek kısma da "land" deniyor. Pit veland’ların yardımıyla iki dijital temelbilgi yani 1 ve 0 oluşmakta. Bu iki değeriki harften oluşan bir alfabeye benzeti-lebilir. Bu girinti Bu girintiler ve çıkın-tılar, sarmal bir şekilde tüm CD’nin et-rafında binlerce kez dönerek izler oluş-turuyor. Bu izler okuyucu kafa ile takipediliyor. Bunun için kafa okuma işlemisırasında içten dışa ve dıştan içe hare-ket ederek CD’nin farklı bölümlerineerişiyor.

Bilgisayarın CD üzerindeki binlerce

yısıyla ne kadar direnirse dirensin CDsürücülerin gerçekten de çok fazla öm-rü kalmadı.

Fakat ev kullanıcısıysanız ve multi-medya uygulamalarının yanında film-ler de ilginizi çekiyorsa satın aldığınızyeni bilgisayarınızda CD sürücü yerineDVD sürücü bulunmasında fayda var.Bunun dışında sadece ofis uygulamala-rıyla çalışan bir kullanıcı tabii ki DVDokuma fonksiyonu hiç kullanmayacağıiçin CD sürücüyle yetinebilir.

CCDD ssüürrüüccüülleerr vvee CCDD yyaazz››cc››llaarr aarraass››nnddaakkii ffaarrkkBir CD sürücü ile CD yazıcı dış görü-nüş ve genel mekanik yapı açısındanbirbirine benzese de kullanılan lazerinyapısı CD sürücü ve yazıcı arasındakien büyük farkı oluşturuyor. Zira CDsürücü cihazlar okuma işlemi için dü-şük güçlü bir lazer kullanırken CD ya-zıcılarda çok daha güçlü bir lazer kulla-nılır. Öyle ki okuma için sadece yüzeyeyansıması beklenen lazer demeti yazmaişlemi için CD yüzeyinde fiziksel deği-şiklik yapabilecek güce ve yoğunluğasahip olmalıdır. Bu fiziksel değişiklik ısıyoluyla yapılır ve verilerin CD’ye yazıl-ması için elzemdir.

Yazma işlemi sırasında CD-R (CDRecordable) disklerde 300 celsius, CD-RW (CD Rewritable/yeniden yazılabilirCD)disklerde ise 500 celcius’luk bir ısıortaya çıkar. CD-RW’lerde yazma işle-mi için gereken fazladan 200 celciusönceden yazılan verilerin silinmesi içinkullanılır.

CCDD--RR vvee CCDD--RRWW iiççiinn ffaarrkkll›› yyaazzmmaa pprroosseessiiCD yazıcılarla artık hem CD-R (yazıla-bilir) hem de CD-RW (tekrar yazılabi-lir) medyalar üzerine yazmak müm-kün. CD-R ile CD-RW arasında sanıla-nın aksine ciddi bir fark var. CD-R'lar-

sarmalın içerisinde doğru bilgiye ulaşa-bilmesi için bu sarmalların başladığıyer olan "Lead-in" kısmında bir içeriklistesi bulunmakta (TOC-Table of con-tents). Okuyucu kafa, CD üzerindengeri yansıyan lazere göre CD’nin ilgilibölümündeki pit ve land’lerin ayrımı-na varır.

XX''lleerr ookkuummaa ppeerrffoorrmmaannss›› iiççiinn tteekk kkrriitteerr ddee¤¤iillOkuma hızı söz konusu olduğundaokuyucu kafanın hareketi kadar CD’yidöndüren mekanizmanın önemi de önplana çıkıyor. Zira bildiğiniz gibi CDsürücülerin hızları x’lerle gösteriliyor.Peki bu x neye işaret ediyor? Her bir xaslında saniyedeki 150KB’lık veri akta-rım hızını anlatıyor. Fakat pratikteokuma sırasında doğrusal bir veri akta-rımı göremeyiz. Çünkü CD üzerindekiçizikler, CD’ye kaydedilen dosyalarınboyutları ve CD üzerindeki dağılımı gi-bi birçok kriter yüzünden CD okuyucucihazlar değişken bir okuma perfor-mansı sunarlar. Bu aşamada CD oku-yucu cihazın kaç x olduğu değil genelyapısı önem taşır. Zira x sayısının art-ması CD’nin daha hızlı döndürüldüğüanlamına gelir ki bu da daha başkaproblemleri beraberinde getirir. Üreti-cilerin yüksek dönüş hızının yarattığıproblemlere karşı ortaya attığı çözüm-ler genel performansta en çok söz sahi-bi olan etken. Buna en iyi örnek olarakbazı 40x CD sürücülerin kolayca 50xsürücüleri geçebilmesi gösterilebilir.

YYookkssaa CCDD ssüürrüüccüülleerr ççookkttaann eesskkiiddii mmii??Uzun süredir CD sürücülerin son dem-lerini yaşadığı ve yakında yerlerini ta-mamen DVD sürücülere ve CD yazıcı-lara bırakacağı söylene dursun onlarhala piyasada kalmakta ısrar ediyorlar.DVD sürücülerle CD sürücüler arasın-daki fiyat farkı gittikçe kapanıyorsa daDVD fiyatlarının pek de düşük olma-ması ve DVD yazıcıların hala yaygınlaş-maması gibi etkenler CD sürücüleri ta-rihin tozlu sayfaları arasına itilmektenalıkoyuyor. Sonuçta CD’lerden tama-men kopup DVD ortamına geçilme-dikçe CD sürücüler işlevselliklerini birölçüde de olsa koruyacaklar. Bu konu-da üreticilerin aralarında alacağı karar-lar doğrultusunda pazar yön bulacak vebir süre sonra DVD sürücüler/yazıcılarve CD yazıcılar piyasada kalacak. Dola-

Veriler CD yüzeyine çukur ve tümsekler

olarak yaz›l›r. DVD’lerde bu çukurlar›n

aras›ndaki mesafe CD’lere nazaran çok

daha küçüktür.

CD yazma programlar›nda yaz›m ifllemini

kolaylaflt›racak sihirbazlar mevcuttur.❿

112288 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

Donan›m Kursu

CCDD''nniizzii ffllooppppyy ddiisskkeett ggiibbii kkuullllaannaabbiilliirrssiinniizzCD yazma için çeşitli standartlar mev-cutsa da günümüz CD yazma prog-ramları kullanıcı dostu arabirimleriylefarklı standartlarda CD yazma otu-rumlarının fazla deneyim gerektirme-den gerçekleştirilmesini olanaklı kılı-yor. CD yazmak için kullanılan prog-ramların hepsinin açılış menülerindeyazım işlemini kolaylaştıran sihirbaz-lar var. Peki ya yazılabilir CD'leriniziher seferinde yazma programı kullan-madan tıpkı sabitdisk ya da daha doğ-rusu floppy disket sürücünüz gibi sü-rükle bırak yöntemiyle kullanabilece-ğinizi söylersek?

UDF (Universal Disk Format) ile herseferinde ek bir program kullanmaksı-zın Windows gezgini içinde yenidenyazılabilir CD-R'larınızı yüksek kapa-siteli bir disket gibi kullanabilirsiniz.Tabii CD-R'ların yapısı nedeniyle kop-

yalanan dosyaların silinmesi mümkündeğil. Eğer hem yazma hem de silmeişlemlerini gerçekleştirmek istiyorsa-nız o zaman CD-RW'ler için geliştiri-len Packet Writing adlı sistemi kullan-malısınız.

Packet Writing ya da UDF sistemle-rinden faydalanmak için gerekli sürü-cü yazılımlarını yüklemeniz yeterli. Buyazım standartlarının bir dezavantajıyazım işleminin normalden biraz dafazla zaman alması. Ayrıca herhangibir dosyanın yazılması sırasında ortayaçıkan bir problem yüzünden daha ön-ceden yazılan verilerin de okunamaz

da veriler CD yüzeyinin çukur ve tüm-sek olarak lazer demetiyle yakılarakoluşturulur. CD-RW’lerde ise durumdaha farklıdır. CD-RW’lerde yazıcı, CDyüzeyindeki gümüş, iridyum, antimonve tellür karışımı maddeyi farklı bir ev-reden geçirerek okuyucu lazer için ye-terli olan yansıma parlaklığına getirir.Bir kere yazılabilen CD-R’ların aksinebu teknoloji, CD-RW’lere veriyi defa-larca yazıp silebiliyor. CD-R’da olduğugibi CD-RW’lerde de metal yansıtıcıbir yüzey üzerinde renkli bir kısım bu-lunmakta. Bu yüzeyde de veri kodlan-mış halde saklanıyor.

CD-RW’deki renkli kısım iki farklıtipi bir arada bulundurabiliyor. Kristal-lin ve Amorph. Kimyacılar kristalleş-meden katılaşan sıvılara Amorph adınıveriyorlar. Örneğin, cam. Renkli taba-kadaki Amorph kısımları ışını yansıt-madan geçirir. Geçen ışık ancak metalkısımdan yansıyarak geri döner. Kris-

tallin kısımlar ise lazer veriyi okurkenyansıtır.

Kristallin ve Amorph iki farklı yansı-tıcı yüzey oluşturur ve bu sayede dijitalveriler birleştirilir. CD-RW’nin yazıl-ması sırasında yazıcı renkli yüzeye yo-ğun lazer ışınları yollanır. Bu esnada ısı500 celsius’u bulabilir. Bu işlemden he-men sonra renkli madde hemen soğurve Amorph bir duruma gelir. Yenidenyazmak içinse Amorph bölgeler 200celsius’a kadar tekrar ısıtılıp soğutula-rak kristalleşiyor ve veri siliniyor. Böy-lece CD-RW tekrar yazılmaya el verişlihale geliyor. Bu silme işlemi sırasındaCD’nin sarmal kalıbı da yok olmasın

diye üreticiler şeffaf olan yüzeye bir desarmal kalıbı basıyor ve bu sayede tek-rar aynı şekilde CD’ye veri yazmakmümkün oluyor.

CCDD’’lleerrddee rreennkk vvee ppeerrffoorrmmaannssaa ddiikkkkaatt Çoğu CD 650MB kapasiteye sahiptir.Ancak bu değer günümüz ihtiyaçlarıgöz önüne alınırsa artık büyük bir ka-pasite değil. Bazı diskler 655 hatta700MB kapasiteye sahip olabilir. Bun-ların arasındaki fark sarmalların ara-sındaki mesafedir.

Üreticiler bu sarmalların arasındakiboşluğu daraltarak daha fazla sarmalıdisk yüzeyine ekleyebiliyorlar.Yenimevcut sürücülerin genellikle bu yeniCD’lerle bir sorun olmuyor ancak eskisürücüler problem yaratabilir. CD-RW’lerde ise üzerinde yazan hıza dik-kat etmelisiniz. Yazıcınızı destekleyenhızlardaki CD’leri almalısınız. Daha ay-

rıntılı bilgiyi CD’nin paketinin üzerin-de bulabilirsiniz. Ayrıca CD’lerdekirenk farkları da kalitede rol oynar.

Mavi ya da yeşil renkteki CD’lerucuzdur ancak daha az dayanır (10 se-ne kadar). Ayrıca bu CD’lere Audio ka-yıt ettiğinizde bazı müzik setleri bunla-rı okumakta zorlanabilir. Bu yüzden bi-raz daha pahalı olan ancak daha fazladayanan (100 sene kadar) yeşil sarı par-layan altın rengindeki CD’leri tercihedebilirsiniz. CD-R'ler ile CD-RW'lerarasında kısa süre öncesine kadar dik-kate değer bir fiyat farkı vardı. Fakat za-manla bu fark kapandı. artık çok uygunfiyata CD-RW'ler bulmak mümkün. ❿

CD ve CD-R’lar çeflitli katmanlardan oluflur. ‹lerleyen teknoloji ile kolaylaflan CO üretim süreci ayn› zamanda maliyetleri de düflürmüfltür.

Etiket

Korunma katman›

Alüminyum

Polikarbonat

Etiket

Korumakatman›

Alt›n

Boya maddesi

Polikarbonat

CCoommppaacctt DDiisskk:: ‹‹çç YYaapp›› CCDD RReeccoorrddaabbllee:: ‹‹çç YYaapp››

113300 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

Donan›m Kursu

hale gelmesi olası.DDeevvaassaa kkaappaassiitteessiiyyllee hhaarriikkaa bbiirr ddeeppoollaammaa bbiirriimmii:: DDVVDD DVD (Digital Versatile Disc) 4.7GB veüzeri kapasitesiyle CD'lerin yakın gele-cekteki mirasçısı. Farklı kapasiteleresahip DVD tipleri mevcut. İki katmanve DVD'nin her iki yüzünün kullanıl-ması sayesinde DVD'lerin kapasitesi17GB'a kadar çıkabiliyor. Tek bir DVDile elde edilen bu yüksek kapasite ol-dukça etkileyici. Bu sayede yüksek gö-rüntü ve ses kalitesinin yanında farklıkamera açıları ve değişik dillere ait ses-lendirme seçenekleriyle kaydedilmişfilmlerin tek bir disk içine rahatlıkla sı-ğabiliyor. DVD çalıcı cihazların da tıp-kı audio CD'lerin kasetlerin yerini al-ması gibi video cihazlarının yerini ala-cağı epeydir gündemde olan bir söy-lem.

Gerçekten de DVD'ler VHS kasetle-rin aksine küçük boyutları ve esnek ya-pılarıyla filmler için ideal bir ortam.

Görüntü ve ses kalitesinin yüksekliğibir yana DVD'ler dijital ortamın tümnimetlerinden faydalandığı için disküzerinde filmin çeşitli sahnelerine ko-layca erişebilir, filmi farklı dillerde alt-yazı hatta seslendirme seçenekleriyleizleyebilirsiniz. Tüm bu avantajlarınakarşın DVD filmlerin VHS kasetlerenazaran daha pahalı olması VHS-DVDgeçişini yavaşlatan önemli bir etken.Ayrıca DVD çalıcı cihazların da videokaydedicilerden yaklaşık iki kat pahalıolmasına rağmen kayıt yapamamalarıkullanıcıların DVD'lere temkinli yak-laşmasına sebep oluyor.

DVD sürücülerin çalışma mantığıtıpkı CD sürücülere benzer. En büyükfark DVD üzerindeki çukur ve tümsekkısımların aralarındaki mesafeninCD'ye nazaran çok daha az olmasıdır.Buna bağlı olarak DVD'leri okumak

için kullanılan lazer ışını çok daha kısabir dalga boyuna sahiptir.

Kuşkusuz DVD sürücülerin en bü-yük avantajlarından biri de CD'leri deokuyabilmesi. Bunun için okuyucu la-zer demetinin farklı dalga boylarındaçalışmasını sağlayan özel bir lens kulla-nılır. Bu lens DVD üzerinde farklı kat-manlara kaydedilmiş verilerin birbirin-den bağımsız olarak okunabilmesindede başrol oynar. Bilgisayarlarımızdakullandığımız DVD sürücüler, DVD'le-rin yanında audio CD, CD-R ya da CD-RW gibi yaygın CD tiplerini de destek-liyor.

CCaann ss››kk››cc›› bbiirr pprroobblleemm:: DDVVDD''lleerrddee bbööllggee kkoodduuCD'ler ortaya çıktığında, telif hakları-nın çiğneneceğine dair şüpheler kısazamanda doğru çıktığı için, üreticilerDVD'ler konusunda daha sağlamadımlar atmak istiyorlar. Fakat bu sıra-da kaş yapılırken göz çıkarılıyor. DVD'-

ler üzerinde kopyalanmaya karşı birkaççeşit koruma vardır. CSS (ContentScrambling System) ile DVD üzerinde-ki dosyaların sabit diske kopyalanması-nın önüne geçilmeye çalışılırken Mac-rovision korumasıyla DVD görüntüle-rinin VHS videolara aktarılmasınınönüne geçilir. Her iki koruma tedbiride çoktan kırıldı.

Öte yandan oldukça can sıkıcı olabi-len bölge kodu koruması dünyayı 6adet bölgeye ayırarak farklı bölgeleriçin üretilmiş DVD'leri başka bölgeler-de izlenmesini belli ölçüler içinde im-kansız kılmaya çalışıyor. Başka bölgeyeait bir DVD'yi yasal olarak sadece 5 ke-re izleyebilirsiniz. Küreselleşme söylev-leri bu kadar revaçtayken böyle garipbir ayrımcılık biraz tuhaf kaçıyor. Böl-ge koruması temel olarak DVD sürücü-lerin içinde yer alıyor.

Firmware denen küçük bir yazılımda

saklanan bu bilgi, aynı sürücüyle çalı-şan fakat bölge koruması bilgisine sa-hip olmayan yeni bir Firmware ile de-ğiştirildiğinde bölge kodu koruması daortadan kalkıyor. Popüler DVD sürü-cülere ait korumayı kaldıran Firmwa-re'ler internette underground sitelerdecirit atıyor. Yapılması gereken tıpkı Biosgüncellemesi gibi sürücü içinde kayıtlıbilgiyi değiştirmek. Bu kısa işlemin ar-dından uygun yazılımla her bölgeye aitDVD'leri izleyebilir ya da dinleyebilir-siniz.

YYaazz››llaabbiilliirr DDVVDD''lleerriinn eellii kkuullaa¤¤››nnddaa Las Vegas Comdex 2001 Fuarında gör-düğümüz en önemli yeniliklerden biride yazılabilir DVD hakkındaydı. Bildiği-niz gibi yazılabilir DVD'lerin en büyükhandikabı uyumluluk problemiydi. Yeniformatlarda ise bu problem çözüldü.

Artık evinizde kaydettiğiniz DVD'ni-zi herhangi bir DVD uyumlu cihazdaizleyebilecek ya da dinleyebileceksiniz.DVD+RW ve DVD-RW adındaki buiki formattan hangisinin daha fazla tu-tulacağını kestirmek biraz güç. Bekle-yelim görelim diyoruz.

DDVVDD ssüürrüüccüüyyee ggeerrççeekktteenn iihhttiiyyaacc››nn››zz vvaarr mm››?? DVD ortamı üzerine kayıtlı bir konserya da film izlemenin keyfine doyum ol-muyor. Özellikle 17inch ya da üzeri birmonitör ve Dolby Digital destekli bir sessisteminiz varsa CD sürücü yerine DVDsürücü almanızda fayda var. Öte yandan14 ya da 15 inç bir monitörünüz varsaöncelikle monitörünüzü terfi ettirmeyeçalışıp video CD'lerle idare etmeniz da-ha mantıklı olacaktır. 1 yıl öncesine ka-dar CPU'ların gücü DVD filmleri oy-natmaya zar zor yetiyordu. Zaman za-man görülen kare atlamalar ve yavaşla-malar yüzünden pek çok kullanıcı do-nanımsal olarak MPEG2 çözümü yapankartlara yönelmişti. Bu kartlar CPU'yayüklenmeden akıcı bir DVD görüntüsüsağlıyordu ama CPU çözümü kadar iyibir görüntü kalitesi vermiyordu. YeniCPU'larsa MPEG2 kartına ihtiyaç duy-madan akıcı bir görüntü sağlıyorlar. Üs-telik modern ekran kartları da MPEG2çözümü sırasında CPU'nun üzerindekiyükü bir miktar alıyor. Bu şekilde gö-rüntü kalitesinde kayıp olmadan DVDkeyfine varabiliyorsunuz.

fifiaahhiinn EEkkflfliioo¤¤lluu ([email protected])

DVD’ler tek tarafl›

ve tek katmanl›

oldu¤unda 4.7 GB

kapasiteye sahip-

ken çift tarafl› ve

çift katmanl› bir

DVD’nin kapasitesi

17 GB’t›r.

Test ❿ EEkkrraann KKaarrttllaarr››

113322 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 113333

27 Ekran Kart› Testte

Oyun Zevkinizi ‹‹kkiiyyee KKaattllaayy››nn

OOyyuunn ggeelliiflflttiirriicciilleerr ooyyuunnllaarrddaakkii ggrraaffiikk kkaalliitteessiinnii ggiittttiikkççee aarrtttt››rr››yyoorrllaarr.. GGrraaffiikklleerr ggiittttiikkççee

ddaahhaa ffaazzllaa ççeevvrreemmiizzddeekkii ggeerrççeekk ddüünnyyaayyaa bbeennzziiyyoorr.. FFaakkaatt bbuu ggöörrüünnttüülleerrii aakk››cc›› vvee

ssoorruunnssuuzz bbiirr bbiiççiimmddee iizzlleeyyeebbiillmmeenniizz iiççiinn hh››zzll›› bbiirr eekkrraann kkaarrtt››nnaa iihhttiiyyaacc››nn››zz vvaarr..

■ Beklediğiniz oyun nihayet satıcınızınraflarında yerini aldı, hemen karar veripsatın aldınız, beklentiler içinde bilgisa-yarınıza kurdunuz ve yaşadığınız şeyhayal kırıklığından başka bir şey değil:Yanlış renkler, kesik kesik hareketler veçöküşlerin ardı arkası kesilmiyor. Budurumun sorumlusu büyük ihtimalleyeni oyuna ayak uyduramayan ekrankartından başkası değil. Bunun nedeni-ni anlamak için ekran kartına bir bakışyeterli: Ekran kartı üzerinde, perfor-mansı 3D oyunlarının sunum kalitesiiçin belirleyici bir öneme sahip olan birgrafik işlemcisi çalışıyor. Bu işlemci aynızamanda Test Drive 6 ya da Quake 3Arena gibi hızlı oyunların akıcı görün-tülerle çalışmasından da sorumlu. Çün-kü her şey grafik chipi üzerinde cereyanediyor: Tek tek 3D sahnelerinin hesap-lanması ve biraraya getirilmesi, çeşitliefektlerin (örneğin duman gibi) hesap-lanması, hızlı hareket serilerinin hesap-lanması ve daha birçok şey. Bu yüzdengrafik işlemcisi bir ekran kartının enönemli bileşenini teşkil ediyor.

YYeennii eekkrraann kkaarrttllaarr›› CCPPUU’’nnuunn yyüükküünnüü hhaaffiifflleettiiyyoorrVirgin ürünü Evolva gibi yeni oyunlar-da yukarıdaki noktalara T&L tekniğiiçin hesaplamalar ekleniyor. "Trans-form" ve "Lighting" adındaki bu iki adı-mın hesaplanmasından şimdiye kadarPC’nin ana işlemcisi sorumluydu. TümGeforce ve Radeon işlemcileri dahil ol-mak üzere yeni grafik işlemcileri bu he-

saplamaları artık kendileri üstleniyor veböylelikle bilgisayarın CPU’sunun yü-künü önemli ölçüde hafifletiyor. Nvi-dia-Geforce işlemcisi güncel olarakAsus, Creative, Elsa, Guillemot vs. gibiçeşitli üreticilerin ekran kartları üzerin-de beş modelle temsil ediliyor: Geforce2 MX, Geforce 2 GTS, Geforce 2 GTSPro ve Geforce 2 GTS (Ultra). ATI iseçeşitli bellek türlerine ve kapasitelerinesahip Radeon kartlarını sunuyor. Tümbu grafik işlemcileri arasındaki fark ön-celikle karmaşık 3D grafiklerin hesap-lanması performansından ibaret.

Yeni oyunlar performansı yüksek gra-fik kartları talep ediyor. Peki ama hızlıbir ekran kartı için 300$ ya da daha faz-lasını gözden çıkarmak mı gerekiyor?Bu şart değil, üstelik şu sıralar yalnızcaQuake 3 Arena ya da Unreal Tourna-ment gibi çok az sayıda 3D oyun Gefor-ce2 GTS işlemcisine sahip bu süper hız-lı grafik kartlarından sonuna kadar ya-rarlanıyor. Güncel oyunlar için fiyat-performans oranı birçok oyuncu için iyibir seçim teşkil edecek grafik kartlarımevcut. Testimizde de görebileceğinizgibi GeForce2 MX işlemcili kartlar buseçeneklerin başında geliyor.

BBüüyyüükk ffaarrkk››nn nneeddeennii ggrraaffiikk bbeellllee¤¤iiHer grafik kartı ayrıca, içinde ekranıntüm içeriğini ya da en azından bir bölü-münü depoladığı kendi anabelleğine sa-hip. Örneğin 1024 x 768 piksellik bir çö-zünürlükte ekran görüntüsü yaklaşık

800.000 tek noktanın biraraya gelmesiy-le oluşuyor. Tek bir görüntüyü gereklitüm renk bilgileriyle sunabilmek için,32 Bit renk derinliğinde (yaklaşık 4,3milyon renk) 3 Megabyte grafik belleğigerekiyor. Hareketli bir oyun sahnesininakıcı bir sunumu için saniyede 25 ila 30


DDaahhaa yyuuvvaarrllaakk:: Ço¤u üreticinin yenilikçi ruhu

CPU fan› ile k›s›tl› kal›yor.

‹çerik110022 115500 DDoollaarr ÜÜzzeerrii EEkkrraann KKaarrttllaarr››::

ÜÜrrüünn ‹‹nncceelleemmeelleerrii

110066 EEnn ‹‹yyii TTeekknnoolloojjii::

CCaarrddeexx GGeeFFoorrccee 22MMXX GGoollddeenn SSaammppllee

110088 EEnn ‹‹yyii FFiiyyaatt//ppeerrffoorrmmaannss::

AAbbiitt SSiilluurroo GGFF22MMXX

110022 115500 DDoollaarr AAlltt›› EEkkrraann KKaarrttllaarr››::

ÜÜrrüünn ‹‹nncceelleemmeelleerrii

110044 NNaass››ll TTeesstt EEttttiikk

111100 TTaabblloo:: TTeekknniikk vveerriilleerr vvee ddee¤¤eerrlleennddiirrmmee❿

113344 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


resim oluşturulması gerektiği içindir ki,16 ya da belki yalnızca 8 Megabyte bel-leğe sahip iki ya da üç yıllık ekran kart-ları zorlanıyor. Bir başka deyişle perfor-mansı yeterli bir ekran kartında en az 16Megabyte bellek bulunmak zorunda.Testimizde yer alan tüm ekran kartları,32 ya da 64 Megabyte bellek sahibiydi.

EEkkrraann kkaarrttllaarr››nnddaa kkuullllaann››llaann bbeelllleekk ttiipplleerrii İlginç olan yalnızca bellek kapasitesi de-ğil, aynı zamanda bellek hızı. Bunun ne-deni, o anki ekran görüntüsü için kulla-nılmayan bellek alanlarına grafik siste-mi tarafından daha sonra kullanılmaküzere veriler yerleştirilmesi. Böyleliklebu veriler CD’den bir kereden fazla yük-lenmek zorunda kalmıyor. Bunu sağla-mak için ise belleğin grafik verilerinihızla transfer edebilmesi gerekiyor.

Bir ekran kartının ne kadar hızlı ça-lıştığına ilişkin ilk ipucunu bellek tipiveriyor. Güncel ekran kartları üzerindedört bellek türü bulunuyor: SDRAM(Synchron Data RAM), SGRAM (Syn-chron Graphics RAM) ve DDR-SDRAM (Double Data Rate SDRAM).SDRAM grafik verilerini paralel olarak16 veri hattı üzerinden transfer ediyor;SGRAM’de ise 32 veri hattı kullanılı-yor ve bu da bariz bir hız avantajı sağlı-yor. DDR-SGRAM ise DDR teknoloji-siyle gelişkin SGRAM mimarisinin birkarışımı.

DDR bellekte paralel olarak 32 verihattı kullanıyor, ancak bellek daha yük-

sek bir hızda çalışıyor. All-in-WonderRadeon örneğin 166 Megahertz saat fre-kanslı DDR-SGRAM kullanıyor. Bunaek olarak, DDR bellek bir çevrimde öte-ki iki tip belleğin transfer ettiğinin ikikatını transfer ediyor (yani efektif ola-rak 333 Megahertz). Böylece bu bellektipi, hemen hemen hiçbir güncel oyu-nun sonuna kadar kullanmadığı bir ka-pasitede hıza sahip oluyor. Eğer oyundüşkünüyseniz ve bugün satın aldığınızbir kartı bir yıl içinde tekrar değiştirmekzorunda kalmak istemiyorsanız, DDRbellek tipine sahip bir ekran kartı satınalmalısınız.

EEkkrraann kkaarrttllaarr››nnddaakkii VViiddeeoo çç››kk››flfl››yyllaa nneelleerr yyaappaabbiilliirrssiinniizz??Genellikle Video sinyali çıkışı için ek-ran kartlarında S-Video arabirimi kul-lanılır. Bu arabirim video kameralar,Video’lar veya oyun konsollarınca dayoğun olarak desteklenir. Bu arabirim-de parlaklık ve renk bilgisi ayrı kanal-lardan iletilir. Bunun sonucunda eldeedilen resim kalitesi yüksek sayılabilir.Bir diğer video arabirimi olan kompo-zit yapıda ise renk ve parlaklık bilgisikarıştırılarak tek bir hat üzerinden ör-neğin televizyona iletilir. Renk ayrımıtelevizyon tarafından sinyal çözülerekyapılır. Bu ayrım sırasında görüntü ka-litesi düşer. Bu yüzden S-Video dahakalitelidir. S-Video’dan daha kaliteliolan bir standart ise RGB’dir. Bu ara-yüzde kırmızı yeşil ve mavi renkler ayrıkanallardan iletilir. RGB bazı oyunkonsollarınca Macintosh sistemleri vebazı bilgisayar monitörlerince destek-lenmekte. Ekran kartınızın video çıkı-şını kullanarak bilgisayarınızı televiz-yona bağlayabilirsiniz. Windows gö-rüntüsü televizyonda çok kötüdür fa-kat hemen paniğe kapılmayın ve biroyun açın. Bunu yapmadan önce masa-üstü çözünürlüğünüzü 640x480x16 bitayarlarına getirmenizde fayda var yoksatelevizyona zarar verebilirsiniz. Eğer te-levizyonunuz 55 ekrandan büyükseoyun keyfinizin artacağını rahatlıklasöyleyebiliriz.

BBiirrkkaaçç kküüççüükk pprrooggrraammllaa ddaahhaa iiyyii TTVV çç››kk››flfl››Ekran kartlarındaki Video çıkışını kul-lanılarak S-Video ya da kompozit arabi-rim üzerinden DVD’leri televizyondaizlemeyi ya da daha iyisi videoya kay-detmeyi düşünebilirsiniz. Fakat bunun

önüne geçebilmek için birçok DVD’deMacrovision denen özel bir korumayöntemi kullanılır. Bu koruma yönte-mini kaldıran programcıklar internettekolayca bulunabiliyorlar ve bazıları ger-çekten faydalı olabiliyor. Özellikle gö-rüntünün televizyon ekranına tamoturmadığı durumlarda ekran kartınınsürücülerindeki seçenekler yeterli ol-mazsa bu küçük programlar yardımcıolacak ek özelliklere sahipler. Bunlararasında en başarılı olan program bizceTV Tool. www. tvtool.de adresinde bu-labileceğiniz program video çıkışı içinhem BT868 hem de BT869 işlemcisinikullanan nvidia kartlar için ideal. Aynısitede bulabileceğiniz TVCC 2000 prog-ramı ile de bu konudaki bir başka yay-gın tv çıkışı işlemcisi olan Chrontel’ikullanan ekran kartlarına ait ayarlarıyapabilirsiniz.

Testimizin her iki fiyat kategorisindede birinci olan katılımcılar, bütçesi sı-

Tvtool büyük ekranl› televizyonunuzu ya da

video kaydedicinizi bilgisayar›n›za

ba¤lad›¤›n›zda yard›m›n›za koflan baflar›l›

bir program.

Televizyonunuz büyük ekransa ekran

kart›n›z›n viedo ç›k›fl›n› kullanarak oyun

keyfinizi artt›rabilirsiniz.

M‹N‹ SÖZLÜK

RReennkk ddeerriinnllii¤¤ii:: Bit cinsinden olanakl›renk adedini belirtir. Renk derinli¤ine kadar yüksekse, o kadar fazla bel-le¤e ihtiyaç var demektir.TT&&LL ((TTrraannssffoorrmm && LLiigghhttiinngg)):: Sözko-nusu olan modern grafik kartlar›n›nkendilerinin yürüttü¤ü ve böyleliklebilgisayar›n yükünü hafifletti¤i hesapyo¤unlu¤u yüksek grafik hesaplama-lar›. Daha h›zl› ve daha fazla ayr›nt›l›resimleri olanakl› k›l›yor.AAnnttii--AAlliiaassiinngg:: çirkin köfleli kenarlar›ndüzeltilmesi için hesap yo¤unlu¤uyüksek yöntem.DDiirreecctt--XX:: Oyunlar›n grafik ve ses kar-t›na daha h›zl› eriflimlerini sa¤layanyaz›l›m. Neredeyse tüm oyunlar birDirect-X sürümü gerektiriyor.OOppeenn--GGLL:: Grafik ifllevlerini geniflle-ten Windows ö¤esi. Oyunlar onunladaha h›zl› ve daha güzel.

113366 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


nırlı olmayan kullanıcılar için oldukçadavetkar. Bunun dışında çoğu benzerözellikler taşısa da testte çeşitli özellik-leri yüzünden ön plana çıkarak diğerkartlardan sıyrılan birkaç kart mevcut.

CCaarrddeexx GGeeffoorrccee 22 MMXX GGoollddeenn SSaammppllee::150$ altı kategorisinin bu iddialı üyesihem Dual Display (monitör+monitör)hem de kompozit video çıkışını destek-lemesi açısından dikkate değer. Ayrıcakartta kullanılan kaliteli 5.5ns bellekesnek bir donanımsal yapıyı da berabe-rinde getiriyor. Oyunlarda kazanacak-ları fazladan bir iki kareyi bile önemse-yen kullanıcılar ise, daha yüksek per-formanslı bir kart olan GuillemotProphet II-MX’i tercih edebilirler.

AAbbiitt SSiilluurroo GGFF22 MMXX:: Nvidia GeForce2MX işlemcisini uygun fiyatlı bir GTS al-ternatifi olması için üretti. Bu aşamadahem çok uygun fiyatlı hem de perfor-manslı bir kart isteyen okuyucularımızaAbit Siluro GF2 MX’i tavsiye ediyoruz.Kart, 100$’ın biraz üzerindeki fiyatıylabütçesi sınırlı oyun tutkunu kullanıcıla-rı tatmin edecek özelliklere sahip.

EEllssaa GGllaaddiiaacc GGeeffoorrccee22 UUllttrraa:: Kablosuz3D gözlükle gelen bu kart testteki ilginçtasarımlar arasında. Kart, sahip olduğuGeforce2 Ultra işlemcisinin yüksekperformansına 3D gözlük ekleyerekperformans testlerinde kendisini geçenCreative Geforce 2 Ultra’nın önündeyer almayı başardı. Her iki kart da kul-

landıkları işlemciyle bağlantılı olarakoldukça yüksek fiyata sahip. Fakat bukartlarla istediğiniz oyunu istediğinizçözünürlükte oynayabilirsiniz. Her ha-lükarda neredeyse bilgisayar fiyatınaekran kartı almak herkesin harcı değil.

LLeeaaddtteekk GGeeffoorrccee 22 GGTTSS PPrroo:: GeForce2GTS işlemcili bu kart yüksek bellek hızısayesinde neredeyse GeForce2 Ultra iş-lemcili kartlara kafa tutacak. Eğer MXya da GeForce2 GTS işlemcili bir kartsizi tatmin etmeyecekse Ultra işlemcilikartlar da size pahalı geliyorsa bu kartıdikkate almanızda fayda var.

AATTII RRaaddeeoonn DDDDRR:: Onun hakkında çokyazıldı, çizildi. Fakat sonunda Radeongeçtiğimiz yaz sonunda piyasaya çıktı.Ülkemize girişi uzun süren bu güzideişlemci oldukça hünerli. Radeon, IDCTDVD hızlandırmasıyla sadece Motion

Compensation destekleyen nVidia iş-lemlcilerinden bir adım önde. 64MBDDR belleğe sahip olan testteki model,sahip olduğu video girişleri sayesindevideo capture yapabiliyor. Hem deMPEG-1 ve MPEG-2 formatlarında vedeğişik arabirimlerle. Tam ekran 30fpshızındaki bu özellik sayesinde kendi Vi-deoCD’nizi hazırlayabilir, ürünle gelenUlead Media Studio programıyla videoediting yapabilirsiniz. Kartın oyun veOpenGL performansı 16bit renk derin-liğinde ve düşük çözünürlüklerde Ge-Force2 GTS’nin gerisinde kalıyor. Fakat32 renk derinliği ve 1600x1200 çözü-nürlükte gerçekleştirdiğimiz bazı test-lerde Radeon şahlanarak GeForce2GTS’yi geçti. ATI Radeon DDR’ın tekdezavantajı fiyatı.

GGiiggaabbyyttee GGFF--22000000:: Testimizdeki en uy-gun fiyatlı GeForce2 GTS işlemcili kartolan Gigabyte GF-2000, kendi katego-risindeki fiyat/performans ödülünü al-mayı kolaylıkla başarıyor. Ürünle bera-ber önemli bir yazılım gelmiyor ve vi-deo çıkışı da yok. Fakat bu fiyata bukart yine de iyi.

AATTII AALLLL--IInn--WWoonnddeerr RRaaddeeoonn:: Bu kart içinyazacak çok şey var. Radeon oyunlardaözellikle yüksek çözünürlüklerdekiperformansıyla dikkate değer bir işlem-ci. Fakat ATI ALL-In-Wonder Radeon,MPEG-1 ve MPEG-2 capture/editinggibi işlemleri başarılı bir şekilde ger-çekleştirmesi bir yana sahip olduğu TVTuner ile bir ekran kartından bekle-nenlerden çok daha fazlasını sunuyor.Testimizdeki bazı GeForce 2GTS işlem-cili kartlardan daha uygun fiyata satılanbu kartla yapabilecekleriniz tamamensizin hayal gücünüze kalmış.

EEcceevviitt BB››kktt››mm ([email protected]

fifiaahhiinn EEkkflfliioo¤¤lluu ([email protected]

T&L DESTEKL‹ OYUNLAR

GGeeFFoorrccee vvee RRaaddeeoonn GGrraaffiikk KKaarrttllaarr›› ‹‹ççiinn OOyyuunnllaarrGeforce ve Radeon ifllemcilerine sahiptüm grafik kartlar› T&L hesaplamalar›n›destekliyor ve böylelikle PC’nin ifllemci-sinin yükünü hafifletiyor.Afla¤›dakioyunlar özellikle T&L için gelifltirilmiflve optimal olarak yararlan›yor:Demolition Racer (Infogrames)Earthworm Jim 3D (Interplay)Evolva (Virgin)F-16 Aggressor (Virgin)

F/A-18E Horner (Titus Interactive)MDK2 (Interplay)Messiah (Shiny Entertainment)Renegade Racers (Interplay)Sanity (Monolith Mind Games)Silkolene Honda GP (Interplay)Sport Car GT (Electronic Arts)Super 1 Carting (Midas)Test Drive 6 (Infogrames)Viva Football (Virgin Interactive)

GGüünncceell EEkkrraann KKaarrttllaarr››nn››nn EEnn ÖÖnneemmllii BBiilleeflfleennlleerrii

Grafik belle¤inde özellikle 3D bir

sahne için önemli olan veriler

kaydedilir: mesela 3D yüzeylere

bir yap› veren kaplamalar.

Burada ekran kart›n›n

gerilimini regule eden

bileflenler bulunur.

S-Video TV ç›k›fl›yla ekran

kart›na bir televizyon da

ba¤lanabilir.

Fan›n alt›nda ekran kart›n›n

ifllemcisi bulunur. Bu ifllem-

ci tüm 3D görüntüleri ve ›fl›k

efektlerini hesaplar

15 pinlik monitör ba¤lant›s›na analog

bir ekran ba¤layabilirsiniz.

113388 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


❸ 3D gözlükle geliyor❸ fiu an için piyasadaki

en h›zl› kartlardan biriYüksek fiyat

BBiillggii iiççiinn:: TETTel: (212) 256 35 32Faks: (212) 254 77 81FFiiyyaatt:: 465$+KDVwwwwww..eellssaa..ccoomm

çok iyi(9,63)

Elsa Gladiac Geforce2 Ultra

33DD GGöözzllüükkllee OOyyuunn KKeeyyffiiNvidia, her 6 ayda bir yeni işlemci çı-karma sözünü ne yapıp yapıp tutuyor.GeForce 2GTS işlemcisinin çekirdek vebellek hızlarının arttırılmış versiyonuolan Geforce2 Ultra işlemcili kartlaryüksek fiyatları nedeniyle tüm ekrankartı üreticileri tarafından üretilmeye-cek. Elsa Gladiac Geforce2 Ultra,250MHz çekirdek, 460MHz (4ns-64MB DDR) bellek hızında çalışıyor.Performans testlerinden de kolayca gö-rebileceğiniz gibi GeForce2 Ultra iş-lemcisi tek kelimeyle uçuyor. Öte yan-dan performans testlerinde testimizde-ki diğer GeForce2 Ultra işlemcili kart

olan Creative’e geçilen Elsa Gladiac Ge-force2 Ultra, genel toplamdaki birinci-liğini ona yüksek bir ergonomi puanısağlayan Revelator adındaki 3D gözlü-ğe borçlu. Kartla gelen gözlüğün en il-ginç yanı kablosuz oluşu. Bu şekildebaş hareketleriniz sorun çıkarmadanözgürce oyun oynayabilirsiniz. Gözlü-ğün kullanılabilmesi için oyunun Z-Buffer denilen derinlik algoritmasınıdesteklemesi gerekiyor ki bu yenioyunların neredeyse hepsinde var. 3Dgözlük kullanmanın bir diğer püf nok-tası da ekran tazeleme oranının en az120Hz olması zorunluluğu.

1. S›ra

❸ Testteki en h›zl› kart

Video ç›k›fl› yok

Yüksek fiyat

BBiillggii iiççiinn:: Genpa / Empa / MultimedyaTel: (212) 288 10 78 /

www.empa.com.tr /(212) 641 33 19

FFiiyyaatt:: 480 $ + KDVwwwwww..ccrreeaattiivvee..ccoomm

çok iyi(9,12)

Creative Geforce 2 Ultra

BBuu KKaarrtt HH››zzll››,, HHeemm ddee ÇÇookkİşte tüm testin en hızlı kartı. Bench-mark programlarıyla gerçekleştirdiği-miz testleri neredeyse göz açıp kapa-yıncaya kadar bitiren Creative Geforce2 Ultra 64MB DDR belleğe sahip. Karttıpkı Elsa Gladiac Geforce2 Ultra gibi250/460MHz hızlarında çalışıyor. Pekimadem en hızlı kart buydu neden bi-rinci olmadı diye soracak okuyucuları-mıza vereceğimiz cevap basit. Nere-deyse giriş seviyesi bir bilgisayar fiyatı-na aldığınız ekran kartında Video çıkı-şı aramak kesinlikle hakkınız. Kaldı kikartla beraber işe yarar bir yazılım dagelmiyor.

Tabii bu biraz da Lava Player’ı ne kadarciddiye aldığınıza bağlı. Kartın kutu-sunda WinDVD 2000 yazılımıylabundle edildiğine dair bir etiket varsada kutudan böyle bir yazılım çıkmadı.Creative Geforce 2 Ultra, PIII 600 ya daüzeri bir işlemci, SB Live ses kartı ve19" bir monitörle herhangi bir oyun-dan alabileceğiniz zevki ikiye katlaya-bilirsiniz. Sonuçta böyle bir ekran kar-tını Celeron işlemcili bir sistemde kul-lanmak çok anlamlı değil. Bütçe sınır-lamanız yoksa yüksek çözünürlüklerdebile harikalar yaratan bu kartı alabilir-siniz.

3. S›ra

çok iyi(8,80)

Leadtek Geforce 2 GTS Pro

UUyygguunn FFiiyyaattaa YYüükksseekk PPeerrffoorrmmaannss64MB 5ns DDR-SGRAM kullanan bukart, uygun donanımla performansıarttırılmış GeForce2 GTS işlemcili birkart. Direct3D testlerinde GeFor-ce2GTS Ultra işlemcili kartlara yakla-şamasa da Quake testlerinde onlarlabaşa baş bir yarış çıkardı. Bu aşamadaultra işlemcili kartlardan %50 daha uy-gun fiyatlı olan bu kart, oyunlarda ka-re/sn düşkünü olan 17" ya da 19" mo-nitör sahibi kullanıcıları kesinlikle tat-min edecektir. Kartın üzerindeki deva-sa soğutucu, 200MHz hızında çalışanişlemcinin Overclock olanakları konu-sunda iyimser düşünmemize sebep

oluyor. Kullanılan belleğin 5ns olmasısayesinde 400MHz’lik bellek hızıyla sa-tışa sunulan Leadtek Geforce 2 GTSPro, yüksek performansını S-Video çı-kışı ve bağlantı için gerekli olan kabloy-la taçlandırıyor.

Kartla gelen dönüştürücü yardımıylaS-Video çıkışını kompozit arabirimidestekleyen cihazlara da bağlamakmümkün. Beraberinde DVD Magic ad-lı DVD izleme ve Frontpage 2000 prog-ramının 45 günlük deneme versiyo-nuyla gelen Leadtek Geforce 2 GTSPro’nun kutusundan birkaç oyun daçıksaydı çok iyi olacaktı.

❸ fiu an için en h›zl› kartlardan biri

BBiillggii iiççiinn:: Leadtek TürkiyeTel: (0212) 217 08 50Faks: (0212) 217 08 55FFiiyyaatt:: 299 $ + KDVwwwwww..lleeaaddtteekk..ccoomm..ttww

2. S›ra

115500 $$’’››nn ÜÜzzeerrii

114400 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


5. S›ra

iyi(7.94)

Aopen PA256 Deluxe

KKuuttuussuu GGüüzzeell,, FFiiyyaatt›› YYüükksseekkEkran kartları pazarı gittikçe renkleni-yor. Anakart üretiminde başarılı olarakön plana çıkan şirketlerin ekran kartıda üretmesi artık gelenek haline geldi.Asus, Gigabyte ve Abit gibi şirketlerdensonra Aopen da bu kervana katıldı.32MB 6ns’lik DDR SGRAM kullananAopen PA256 Deluxe, S-Video çıkışınasahip. Kart üzerindeki bir jumper yar-dımıyla Video sinyalinin PAL mi yoksaNTSC’mi olması gerektiğini belirleye-biliyorsunuz. Hoş görünümlü bir ku-tuyla satışa sunulmuş olan kartın testi-mize gelen versiyonu default olarakNTSC olarak ayarlanmıştı. Bu jumper’ı

PAL olarak ayarlamanızda fayda var.Ürün, performans testlerinde aynı iş-lemciyi taşıyan kartlara kıyasla iyi sayı-labilecek puanlar elde etti. Fakat yük-sek fiyatı performansıyla iyi bir orantıiçinde değil. Testimizde gerek fiyat ge-rekse performans açısından daha iyikatılımcılar mevcut. Aopen karta epeyözen göstermiş. Kutudan WinDVD2000 adlı DVD izleme yazılımının ya-nında, Rollcage ve Drakan oyunlarınıntam sürümü çıkıyor. Kart genel top-lamda fena değil ama sunduğu fi-yat/performans oranı test şartları dik-kate alınırsa daha iyi olabilirdi.

6. S›ra

iyi(7.90)

ATI Radeon DDR

KKeennddii VVCCDD’’nniizzii HHaazz››rrllaayy››nnTestimize katılan kartlar arasında ATIRadeon işlemcili kartların müstesnabir yere sahip olduğunu vurgulamaktafayda var. Kullanılan parçaların kalite-si, el kitapları, kablolar, ürünle gelenyazılımlar, mevcut kalite standartları-nın üzerinde. 3dfx’in nVidia tarafın-dan satın alındığı böyle bir ortamdadünya grafik kartı pazarının lideriATI, Radeon işlemcisiyle nVidia’nınkarşısında durabilen ender şirketler-den biri. 64MB 5.5ns DDR Bellek kul-lanan ATI Radeon, performans olarakGeForce2 MX işlemcili kartların üze-rinde fakat GeForce2 GTS’nin altında.

ATI Radeon’u test ederken dikkatimiziçeken bir husus da çözünürlük ve renkderinliğinin arttığı durumlarda kartınperformansındaki düşüş oranının Ge-Force2 mimarisine sahip kartlardandaha az olduğuydu. Kartın olağanüstüVideo-in özellikleri sayesinde 720x576çözünürlükte 30fps MPEG-1 veMPEG-2 video capture yapabilirsiniz.Sonuç olarak yüksek fiyatına rağmenözellikle yüksek çözünürlüklerdekiperformansı ve zengin Video özellikle-ri dikkate alınırsa bu kart kesinlikletestimizdeki en dikkat çekici ürünler-den biri.

Yüksek fiyat

BBiillggii iiççiinn:: ‹hlas Acer / EmeaaTel: (216) 317 96 50 /

(212) 210 08 58FFiiyyaatt:: 325 $ + KDVwwwwww..aaooppeenn..ccoomm..ttww

❸ IDCT DVD h›zland›rmas›❸ Zengin Video capture olanaklar›

Yüksek fiyat

BBiillggii iiççiinn:: 4KTel: (212) 259 38 00Faks: (212) 260 57 47 FFiiyyaatt:: 360$+KDVwwwwww..aattii..ccoomm

4. S›ra

çok iyi(8,15)

Abit Siluro GF256 GTS

GGTTSS’’lleerriinn EEnn HH››zzll››ss››Oldukça iyi çalışan Toroidal bir soğu-tucuya sahip olan Abit Siluro GF256GTS, OpenGL testinde bizi şaşırtsa dadiğer testlerde nispeten iyi puanlaralarak testin üst sıralarına yerleşti.

Standart çekirdek/bellek hızlarındaçalışan GeForce2 GTS işlemcili kartlararasında toplamda en iyi dereceyi eldeeden ürün, 64MB belleği dikkate alı-nırsa diğer kartlara nazaran uygun fi-yatlı sayılabilir. OpenGL testindeki dü-şük performansına rağmen yüksek sa-yılabilecek Direct3D performansınınsayesinde ekran kartları testimizin150$ üstü kategorisinde yüksek saat

hızlarına sahip GeForce 2GTS işlemci-li kartların ardından gelen Abit SiluroGF256 GTS, standart sayılabilecek birek donanıma sahip.

S-Video çıkışı ve gerekli kablosununyanında Abit Siluro GF256 GTS’ninkutusundan Test Drive5 ve Shogooyunlarının tam versiyonları çıkıyor.Böyle bir kartın kutusundan oyun çık-ması çok önemli. Zira kullanıcı bu türbir yüksek fiyatlı kartı satın alıp kur-duktan sonra kutudan çıkacak biroyunla yeni kartını denemek isteyebi-lir. Ürünün kutusundan ayrıcaWinDVD yazılımı da çıkıyor.

❸ Uygun fiyata 64MB GeForce2 GTS

BBiillggii iiççiinn:: Datagate / ÇizgiTel: (212) 288 53 11 /

(212) 273 14 91FFiiyyaatt:: 305 $ + KDVwwwwww..aabbiitt..ccoomm..ttww

❿


114422 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


iyi(7.50)

Gigabyte GF-2000

KKeennddii KKaatteeggoorriissiinnddee UUyygguunn FFiiyyaattll››Sıralamadaki yerine bakıp bu kartı he-men acımasızca yargılamayın. GeFor-ce2 GTS işlemcisine sahip olan Gigaby-te GF-2000, 200$’ın altındaki fiyatıylauygun fiyata yüksek performans iste-yen kullanıcılar için ideal bir kart.32MB 6ns DDR bellek kullanan kartınfiyatı bu kadar uygun olunca doğal ola-rak Video çıkışı olmamasını anlayışlakarşılamak mümkün.

Performans testlerinde aynı işlemcive yapıyı barındıran kartlara nazaranortalama sayılabilecek bir performansgösteren Gigabyte GF-2000’in sırala-mada bu kadar geriye düşmesinin se-

bebi Video çıkışı ve Power player hariçtam sürüm yazılıma sahip olmaması.Bu durum, ürünün ergonomi puanınıen düşük seviyede tuttuğu için perfor-mans testlerinde aldığı puanlar çok kö-tü olmamasına rağmen sıralamadakiyeri sonlarda oldu.

Bütçeniz sınırlıysa ve GeForce2 MXişlemcili bir kart bana yetmez diyorsa-nız ne de olsa GeForce 2 GTS işlemcilibir karttır diyerek Gigabyte GF-2000’isatın alabilirsiniz. Tabii daha sonra vi-deo çıkışıyla neler yapılabildiğini göre-rek pişman olma ihtimaliniz her zamanmevcut.

9. S›ra

iyi(7.44)

ATI ALL-In-Wonder Radeon

PPeekkççookk FFoonnkkssiiyyoonn BBiirraarraaddaaYoksa siz de bilgisayarında televizyonseyretmek istediği için satın aldığı TVkartı sorun çıkartan kullanıcılardanmısınız? Gerçekten de bu zamanda ka-liteli bir TV kartı bulmak kolay değil.PC’nizde hem TV izlemek hem deyüksek çözünürlükte oyun oynamakistiyorsanız arayıp da bulamadığınızürün: ATI ALL-In-Wonder Radeon.Gücünü Radeon işlemcisinden alan bukart ile ayrıca video kameranızla kay-dettiğiniz görüntüleri tam ekran çözü-nürlükte ve saniyede 30 kare hızındabilgisayarınıza aktarabilirsiniz. Çevri-min MPEG-1 ya da MPEG-2 olması

tamamen sizin seçiminize kalmış. Tekbir slot kullanarak hem TV kartı hemde ekran kartı sahibi olmak anakartın-da boş slot olmayan kullanıcıları se-vindirecektir. Kartın çıkışı özel biradaptör yardımıyla hem DVI hem deklasik D-Sub arabirimini destekleyebi-liyor. 32MB DDR bellekle gelen kartınS/PDIF çıkışı da olması tek kelimeyletestin sürprizi oldu. Bu çıkış yardımıy-la ses kartından bağımsız olarak uygundekoder kullanarak DVD izlerken Dol-by Digital ses elde edebilirsiniz. Kartçok fonksiyonlu yapısıyla ödediğinizücretin hakkını veriyor.

❸ Mükemmel fiyat/performans oran›


BBiillggii iiççiinn:: Empawww.empa.com.trFFiiyyaatt:: 198 $ + KDVwwwwww..ggiiggaabbyyttee..ccoomm..ttww

❸ Zengin yaz›l›m paketi❸ Video capture olanaklar›❸ TV tuner

BBiillggii iiççiinn:: 4KTel: (212) 259 38 00Faks: (212) 260 57 47 FFiiyyaatt:: 295 $ + KDVwwwwww..aattii..ccoomm

iyi(7,83)

Elsa Gladiac Geforce2 GTS

PPCC MMoonniittöörrüünnee MMaahhkkuummiiyyeettGeForce2 GTS işlemcili kartların fiyat-ları gittikçe düşüyor. Buna yüksek fi-yatlı kartlarıyla tanınan Elsa da dahil.Fakat kartın fiyatını uygun tutabilmekiçin Elsa Gladiac Geforce2 GTS’de vi-deo çıkışı olmamasını Elsa gibi birmarkaya yakışmadı. Bunun dışındaürünün kutusundan çıkan kaliteli veiyi hazırlanmış elkitaplarına diyeceği-miz yok.

32MB 6ns DDR bellekle gelen kart,performans olarak kendi fiyat katego-risindeki katılımcılar arasında sonlar-da yer aldı. 200/333MHz hızlarında ça-lışan Elsa Gladiac Geforce2 GTS, diğer

Elsa kartlar gibi 6 yıl garantiyle satışasunulmuş. Kuşkusuz 6 yıl garanti pra-tikte bir ekran kartı için fazla önem ta-şımaz.

Sonuçta en fazla 2-3 yıl sonra bukart da eskiyecek ve terfi ettirmek gere-kecek. Elsa, bu aşamada kart üretimin-deki titizliği ve üretici güvenilirliğinivurgulamak için 6 yıl garanti veriyor.Fazladan bir 5 yıl garanti göz çıkarmazdiyoruz ancak video çıkışının olma-ması ve beraberinde sadece Elsa movieadlı DVD izleme yazılımının gelmesiperformans bir yana bu kartın ilk dik-kat çeken eksileri.


BBiillggii iiççiinn:: TETTel: (212) 256 35 32Faks: (212) 254 77 81FFiiyyaatt:: 289 $ + KDVwwwwww..eellssaa..ccoomm

115500 $$’’››nn ÜÜzzeerrii7. S›ra

8. S›ra

114444 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

1. S›ra

❸ Dual Display (monitör+monitör)❸ Kaliteli bellek yap›s›

BBiillggii ‹‹ççiinn:: Empawww.emp.com.trFFiiyyaatt:: 148$+KDVwwwwww..ggaaiinnwwaarrdd..ccoomm

Cardex Geforce2 MX Golden Sample

DDuuaall DDiissppllaayy vvee KKoommppoozziitt ÇÇ››kk››flflDiğer MX işlemcili kartlarla karşılaştı-rıldığında yüksek sayılabilecek bir fiyatasahip olan bu kart kesinlikle ödediğinizparanın karşılığını alabileceğiniz birürün. 32MB SDRAM’e sahip olan kar-tın Dual Display desteği bir yana videoçıkışı için kompozit arabirimi kullan-ması kuşkusuz ürünün geniş bir kulla-nıcı kesimine hitap etmesini de berabe-rinde getiriyor. Kart üzerinde ilk dikkatçeken 5.5ns’lik bellek modülleri. Car-dex, kartta yüksek kaliteli bellek kulla-narak daha yüksek bir bellek hızı eldeetmiş. Yani bir anlamda overclock söz-konusu. Fakat söylediğimiz gibi bellek-

ler 5.5ns olunca bu durum bir sakıncayaratmıyor. Hatta meraklı kullanıcılarkartın overclock potansiyelini biraz da-ha zorlarlarsa ilginç sonuçlarla karşıla-şabilirler. Daha önce bu konuda ayrıntı-lı bir yazı hazırlamıştık. Kartla beraberPowerDVD programı da geliyor. Bu iyi.Özellikle bazı uygun fiyatlı DVD sürü-cülerin DVD izleme yazılımı olmadansatıldığını düşünürsek Cardex Geforce2MX Golden Sample, belki testteki enhızlı MX işlemcili kart değil fakat genelözellikleri ve kartın esnek yapısı dikkatealındığında ürün diğer katılımcılarınarasından kolayca sıyrılıyor.

2. S›ra

❸ Dual Display deste¤i

(monitör+S-Video)

❸ Kaliteli bellek yap›s›

BBiillggii iiççiinn:: UfotekTel: (212 ) 274 56 60Faks: (212 ) 266 46 39FFiiyyaatt:: 139 $ + KDVwwwwww..hheerrccuulleess..ccoomm

Guillemot Prophet II-MX

ZZeennggiinn ÖÖzzeelllliikklleerr vvee YYüükksseekk PPeerrffoorrmmaannssTestimizin birinci sırasında yer alanCardex gibi Dual Display özelliğine sa-hip olan Guillemot Prophet II-MX ileaynı anda hem televizyondan hem dePC monitöründen görüntü alabilirsi-niz. Tıpkı testin birincisi gibi 5.5ns32MB SDRAM bellekle donatılmış olankart, aynı şekilde 183MHz bellek hızınasahip. Kart sadece ergonomi değil aynızamanda genel olarak performans açı-sından da dikkate değer sonuçlar verdi.Kendi kategorisinin en iyi QuakeII veQuakeIII performansıyla öne çıkankart, 3D Mark2000 Pro testinde de başagüreşen değerler elde etti. Kartla gelen

S-Video/Kompozit dönüştürücü kablosayesinde video çıkışı olarak farklı ara-birimlerin kullanılması sağlanmış. Po-werDVD adlı DVD izleme yazılımıylasatışa sunulmuş olan Guillemot Prop-het II-MX, kalite ve performansın iyibir karışımı. Sunduğu özellikler dikkatealınınca kartın fiyatı makul sayılabilir.Hele hele sadece PC monitöründe oyunoynayan bir kullanıcı değil zaman za-man bilgisayarınızı TV’ye ya da çeşitliprezentasyon cihazlarına bağlıyorsanızyüksek oyun performansı ve esnek ya-pısının yanında bu kart, nispeten uygunfiyatıyla tam size göre.

3. S›ra

❸ Dual Display (Monitör+monitör)❸ Hem s-video hem de kompozit ç›k›fl

BBiillggii iiççiinn:: Leadtek TürkiyeTel: (0212) 217 08 50Faks: (0212) 217 08 55FFiiyyaatt:: 146 $ + KDVwwwwww..lleeaaddtteekk..ccoomm..ttww

orta(6,40)

Leadtek Geforce 2 MX DH Pro

ZZeennggiinn ÖÖzzeelllliikklleerr6ns 32MB SDRAM bellekle satışa su-nulmuş olan Leadtek Geforce 2 MX,doğal olarak 175/166MHz’lik çekir-dek/bellek hızlarına sahip. Kart ilk ba-kışta diğer kartlardan ayrılan soğutucutasarımıyla dikkat çekiyor. Diğer kart-lardan farklı olarak sarı renkli soğutu-cusunun her iki yanında kanatlar olankart, tüm Leadtek kartlarda olduğu gi-bi overclock meraklılarına davetiye çı-karır bir görünüme sahip. Her ne ka-dar kullandığı bellek overclock imkan-larını sınırlasa da işlemcinin soğutu-cu+fan tasarımı, yüksek kare/sn me-raklısı kullanıcıları sevindirecektir.

Ürün, tıpkı testimizin birincisi gibimonitör+monitör Dual Display özelli-ğinin yanında ek bir video çıkışını da-ha destekliyor. Fakat farklı olarak vi-deo çıkışında kullanılan arabirim hemkompozit hem de S-Video’yu destekle-yecek şekilde tasarlanmış. Performanstestlerinde ortalamanın üzerinde de-ğerlere imza atan Leadtek Geforce 2MX genel toplamdaki derecesini bü-yük ölçüde yüksek ergonomi puanınaborçlu. MagicDVD adlı yazılımla satışasunulmuş olan kartın, testin yüksek fi-yatlı katılımcıları arasında olduğunubelirtmekte fayda var.


❿

orta(6,42)

orta(6,47)

115500 $$ vvee AAlltt››

114466 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

4. S›ra

❸ Dual Display (monitör+monitör)

Beraberinde ek yaz›l›m yok


BBiillggii iiççiinn:: MultimedyaTel: (212) 212 98 50Faks: (212) 211 47 64FFiiyyaatt:: Firmay› aray›n›zwwwwww..pprroolliinnkk..ccoomm..ttww

orta(6,16)

PixelView Geforce2 MX Twin

VViiddeeoo ÇÇ››kk››flfl›› YYeerriinnee DDuuaall DDiissppllaayyTestimizdeki Dual Display özellikli birbaşka GeForce MX işlemcili ekran kar-tı da PixelView Geforce2 MX Twin.Kart ne yazık ki daha üst sıralardakikatılımcılar gibi Dual Display özelliği-nin yanında S-Video ya da kompozitçıkışı desteklemiyor. Bu durum doğalolarak ergonomi puanını olumsuzyönde etkiledi.

Ayrıca kartın kutusundan sürücü dı-şında herhangi bir yazılım çıkmadığınıda belirtelim. 6ns’lik 32MB SDRAM’esahip olan ürün birçok kategorinin ya-nında Direct3D performansının ölçül-düğü 3D Mark 2000 testinde şahlana-

rak kategorisindeki en iyi değere imzaattı. Sahip olduğu donanıma uygunstandart saat hızları olan 175/166MHzhızlarında çalışan PixelView Geforce2MX Twin, test için bize ulaştırıldığındafiyatı belli değildi. Bu çok kötü zira testşartları gözönüne alındığında birbiri-ne oldukça benzer yapılara sahipürünlerin testi sözkonusu. Bu aşamadabazı durumlarda fiyat ciddi anlamdabelirleyici rol oynayabiliyor. Sonuçolarak bu kart genel toplamda üst sıra-larda yer almasını bildi. Fiyatına baka-rak size uygun olup olmadığına kendi-niz karar verin.

5. S›ra

❸ IDCT DVD h›zland›rmas›❸ Baflar›l› video ç›k›fl›

Düflük OpenGL Performans›

BBiillggii iiççiinn:: 4KTel: (212) 259 38 00Faks: (212) 260 57 47 FFiiyyaatt:: 150 $ + KDVwwwwww..aattii..ccoomm

orta(6,13)

ATI Radeon

EEvv KKuullllaann››cc››llaarr›› ‹‹ççiinn ‹‹ddeeaallİşte gerek kutulama gerekse işçilik açı-sından kolayca diğer kartlardan sıyrılanbaşarılı bir katılımcı. Kartı sisteme kur-duğumuzda sürücü ayarlarının Türkçeolduğunu görünce oldukça şaşırdık.Test ettiğimiz model, 6ns’lik 32MBSDRAM’le donatılmıştı. QuakeII/III ve3D Mark2000 testlerinde GeForce2MX işlemcili kartlarla takdire şayan birmücadele sergileyen ürün, ViewperfOpenGL testinde modifikasyona uğra-mış GeForce2 GTS mimarisiyle başa çı-kamayınca daha üst sıralarda yer ala-madı. Fakat ATI Radeon işlemcisininIDCT DVD hızlandırmasının yanında

S-Video arabirimini destekleyen ol-dukça başarılı bir video çıkışı yapısı ba-rındırdığının altını çizelim. Kartla be-raber gelen S-Video ve RCA kablonunyanında kutudan çıkan Scart dönüştü-rücü pratikte çok işinize yarayabilir.Ayrıca ürünle gelen DVD izleme yazılı-mı, doğal olarak Radeon’un tüm özel-liklerini kullanıyor. Bunun sonucundadüşük sayılabilecek işlemci konfigüras-yonlarıyla bile kare atlamasız, pürüzsüzbir DVD oynatımı mümkün. ATI Ra-deon, fiyat açısından kendi kategorisi-nin sınırında yer alıyorsa da kesinliklebu fiyata değer.

6. S›ra

orta(6,08)

MSI MS-Starforce 816

YYüükksseekk FFiiyyaattBu kartın Dual Display’e sahip olma-dığı halde bu kadar yüksek fiyatlı ol-masına bir anlam veremedik. Bu bağ-lamda ürünün genel performansı do-layısıyla sıralamadaki yeri, fiyatıylakarşılaştırınca beklediğimzden dahakötü çıktı.

Aslında MSI MS-Starforce 816’nınperformans puanları kesinlikle düşükdeğil hatta vasatın üzerinde. Fakat tes-timizde çok daha iyi fiyat/performansoranına sahip kartlar bulunduğu daazımsanmayacak bir gerçek. MSI DVDyazılımıyla gelen MS-Starforce 816üzerinde, 32MB 6ns SDRAM mevcut.

S-Video çıkışına sahip kartın kutusun-dan bağlantı için gereken kablo da çı-kıyor. Kutudan çıkan bir diğer yazılımolan 3D Turbo sayesinde ekran kartıve monitörünüze ait ayarlamaları ko-layca gerçekleştirebilirsiniz. 175MHzçekirdek hızında çalışan kartın bellekhızı 166MHz.

Ürettiği anakartlarla piyasada ol-dukça tutulan MSI’dan daha sürprizlive iddialı bir ekran kartı beklerdikdoğrusu. Performans ortalamasınınüzerinde de olsa MSI MS-Starforce816, testimizin pek dikkat çekici olma-yan ürünlerinden.

Fiyat/performans oran› kötü

BBiillggii iiççiinn:: 4KTel: (212) 259 38 00Faks: (212) 260 57 47 FFiiyyaatt:: 145 $ + KDVwwwwww..mmssii..ccoomm..ttww


❿


114488 | OO CC AA KK 22 00 00 11

❸ Mükemmel fiyat/performans oran›

BBiillggii iiççiinn:: Datagate / ÇizgiTel: (212) 288 53 11 /

(212) 273 14 91FFiiyyaatt:: 106 $ + KDVwwwwww..aabbiitt..ccoomm..ttww

orta(6,05)

Abit Siluro GF2 MX

UUyygguunn FFiiyyaattaa YYüükksseekk PPeerrffoorrmmaannssİlk üretilen MX işlemcili kartlardan bi-ri olan Abit Siluro GeForce2 MX, tümtestin en iyi Viewperf OpenGL perfor-mansını göstermesi açısından ilginçti.Kart 32MB 6ns SDRAM’e sahip. Bir-çok kategoriden oluşan toplam 3DMark2000 puanında MSI-MS-Starfor-ce 816’ya geçilince diğer kategorilerdeonu geçmesine rağmen genel toplam-da Abit Siluro GF2 MX, MSI’ın ardın-dan 7. oldu. Aslına bakarsanız kartınergonomik özellikleri biraz daha iyi ol-saydı ürün, iki hatta üç basamak dahayukarda olabilirdi. Her halükarda test-teki en uygun fiyatlı kartlardan biri

olan Abit Siluro GF2 MX kesinlikle uy-gun fiyatlı ve yüksek performanslı birekran kartı almak isteyen kullanıcıla-rın alışveriş listelerinin üst sıralarınaeklemeleri gereken bir seçenek. Sonuç-ta TNT2 işlemcili bir kart fiyatına Ge-Force2 mimarisini temel alan, GPU vevideo çıkışı gibi özelliklere sahip, mo-dern bir ekran kartı almış olacaksınız.Kartla beraber Shogo ve Test Drive5adlı oyunların tam sürümleri geliyor.Bunun dışında DVD izlemek için kart-la gelen WinDVD 2000 adlı programDVD sürücünüz varsa çok işinize yara-yabilir.

8. S›ra

7. S›ra

❸ Hem kompozit hem de S-Video ç›k›fl›

❸ Uygun fiyat

Herhangi bir yaz›l›m yok

BBiillggii iiççiinn:: MultimedyaTel: (212) 212 98 50Faks: (212) 211 47 64FFiiyyaatt:: 109 $ + KDVwwwwww..pprroolliinnkk..ccoomm..ttww

orta(6,03)

PixelView Geforce2 MX

BBiirr ddee EEkk YYaazz››ll››mm OOllssaayydd››......Testimize katılan bir diğer uygun fiyat-lı GeForce2 MX işlemcili ekran kartıda PixelView Geforce2 MX. Üzerinde32MB 6ns SDRAM bulunan kartı Vi-deo çıkışı olarak hem S-Video hem dekompozit arabirimi destekliyor. Heriki arabirimin de desteklendiği du-rumlarda siz siz olun S-Video’yu tercihedin.

Zira kompozit arabirimde parlaklıkve renk bilgisi karıştırılarak tek bir ka-nal üzerinden iletilirken, S-Video ara-biriminde bu sinyaller birbirinden ba-ğımsız olarak iletilir ve görüntü kalite-sindeki kayıplar azaltılır. Diğer MX iş-

lemcili kartlara nazaran ortalama birgenel performans gösteren PixelViewGeforce2 MX, 175MHz çekirdek,166MHz de bellek hızına sahip.

Kartın en büyük avantajı tabii ki fi-yatı. Zira gösterdiği performans ve fi-yatı dikkate alındığında bu ürün AbitSiluro GF2 MX’e oldukça iyi bir alter-natif. Ürünün kutusundan kompozitbağlantı için gereken RCA kablosu dı-şında hiçbir şey çıkmıyor. Kuşkusuzpakete eklenecek bir DVD izleme yazı-lımı çok iyi olurdu. Zira bu tür yazı-lımların artık standart olarak paketeeklenmesi, gelenek haline geldi.

9. S›ra

orta(5,93)

Aopen PA256MX

AAooppeenn’’ddaann BBeekklleeddii¤¤iimmiizz BBuu DDee¤¤iillddiiPerformans testlerinde ortalamanınüzerinde değerler alan AopenPA256MX, herhangi bir video çıkışısunmuyor. Buna rağmen fiyat olarakhiç de mütevazı olmayan kart, 32MB6ns SDRAM’e sahip. Bu kartta bizi ra-hatsız eden bir konu, soğutucunun iş-lemci üzerinde sabit bir şekilde dur-mamasıydı. Yani soğutucuyu plaketetutturan plastik vidalar çok sıkı değil-di. Kartın iyi kutulanmasına ve yükseksayılabilecek fiyatına rağmen kutusun-dan sadece WinDVD çıkması bizdeufak çaplı bir hayal kırıklığı yarattı.Aopen anakartlarda gittikçe yıldızı da-

ha çok parlayan başarılı bir marka. Ao-pen PA256MX’e bakınca daha iyisiniyapmalıydı diye düşünüyoruz. Özellik-le video çıkışı artık ekran kartlarındastandart olmuşken fiyat avantajı yarat-madan böyle bir kartı piyasaya sürmekbiraz riskli.

Zira aynı ücreti ödeyerek satın alabi-leceğiniz örneğin bir Guillemot Prop-het II-MX, sizi hem genel özellikler,hem de performans açısından dahaçok tatmin edecektir. Bu aşamada ge-nel toplamda ortalarda yer alan AopenPA256MX, fiyat/performans oranı açı-sından iyi bir seçenek değil.

Yüksek fiyat




❿


115500 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


❸ Hem S-Video hem de kompozit ç›k›fl›

7ns bellek kullan›yor

BBiillggii iiççiinn:: PasificTel: (212) 212 88 65Faks: (212) 212 92 36FFiiyyaatt:: 106 $ + KDV

orta(5,92)

Inca Geforce2 MX

DDüüflflüükk BBeelllleekk HH››zz››Uygun fiyatıyla özellikle ülkemizde ol-dukça popüler olan Inca hakkında ya-kın zamana kadar en sık rastlanan şi-kayet, şirketin bir web sitesinin olma-masıydı. Ne yazık ki bu konuda deği-şen bir şey yok. Çünkü Inca’nın halabir web sitesi yok. Bu aşamada Incamarkalı bir ürün kullanıyorsanız vesürücülerini kaybettiyseniz işiniz zor.Zira bu durumda ya bir yerlerden busürücüleri bulacaksınız ya da müm-künse referans sürücülerini kullana-caksınız. Bu durum en çok TV kartla-rında problem yaratmıştı. Test ettiği-miz Inca Geforce2 MX de tıpkı Abit Si-

luro gibi en uygun fiyatlı MX işlemcilikart olduğu için sempatimizi toplu-yorsa da, kartın ortaya koyduğu per-formans tablosu pek iç açıcı değil. Kuş-kusuz kartın üzerindeki belleğin 7nsolması ve buna bağlı olarak belleğin150MHz hızında çalışması bu duru-mun en büyük sebepleri arasındaydı.Diğer kartlara nazaran küçük diyebile-ceğimiz ürünün en iyi özelliklerindenbiri hem S-Video hem de kompozit vi-deo çıkışını desteklemesi. Bu kart hak-kında söyleyebileceğimiz son şey ürü-nün kutusundan S-Video kablosu vePowerDVD yazılımının çıktığı.

10. S›ra

Beraberinde yaz›l›m yok gibi

Fiyat/performans oran› kötü

BBiillggii iiççiinn:: DatagateTel: (212) 288 53 11Faks: (212) 288 07 86FFiiyyaatt:: 130 $ + KDVwwwwww..cchheessssccoommppoonneennttss..ccoomm

orta(5,91)

Chess Geforce 2 MX

fifiaahh--MMaatt!!Kendine Chess (Satranç) gibi oldukçailginç bir marka seçen bu kartın üreti-cisi, şimdilik sadece anakart ve ekrankartı üretiyor. Oldukça minik bir ku-tuyla satışa sunulmuş olan Chess Ge-force 2 MX, 32MB 6ns SDRAM kulla-nıyor. El kitabı yerine birkaç sayfalıkbir broşürle gelen kart, ilk bakışta peketkileyici görünmüyor.

Neyse ki S-Video çıkışına ve kablo-suna sahip olan kart, performans açı-sından bakınca özellikle Direct 3Dtestlerinde hiç de fena değildi. Ürününsürücü CD’sinden çıkan XingmpegPlayer programı pek çok kişiyi tatmin

etmekten çok uzak bir bundle. Helehele kartın fiyatı dikkate alınırsa. Ger-çekten de tüm bunların dışında ChessGeforce 2 MX, gerek pratikteki perfor-mansı, gerekse sunduğu diğer özellik-ler açısından kesinlikle fiyatını haket-miyor.

Ürünün testimizde performans açı-sından ortalarda yer alması bir yana,katılımcılar arasında fiyat/performansoranı çok daha iyi birçok kart var. Kı-sacası şu bir gerçek ki Chess Geforce 2MX’in aslanlar arenasında iddialı ola-bilmesi için çok daha iyi silahlara ihti-yacı var.

orta(5,60)

Elsa Gladiac Geforce2 MX

YYüükksseekk FFiiyyaattll›› vvee VViiddeeoo ÇÇ››kk››flfl›› YYookkGeForce2 MX mimarisi dikkate alındı-ğında bu kartın büyükçe bir plaketekurulu olduğunu söyleyebiliriz. Bunundışında kartta ilk dikkat çeken özellikbüyük soğutucusu. Elsa kartlar genel-likle kaliteli işçilik, başarılı doküman-tasyon ve iyi sürücülerin yanında ol-dukça iyi donanım özellikleri gibi artı-lara sahiptir. Tabii Elsa, kartlarınıntüm bu özelliklerini fiyatlara da yansı-tır. Dolayısıyla genellikle ev kullanıcı-ları sınıfı için üretilen en pahalı kartlarElsa markasını taşır. Bahsettiklerimizkısmen Elsa Gladiac Geforce2 MX içinde geçerli. Kart kaliteli bir kutulama ve

güzel bir elkitabıyla geliyor fakat videoçıkışı olmaması kaş yapayım derkengöz çıkarmak gibi olmuş. Üstüne üst-lük kart oldukça yüksek bir fiyatla satı-şa sunulmuş.

Performans testlerinde ortalama yada ortalamanın biraz altında kalankart Elsa Movie2000 adlı Cinemastertabanlı bir DVD izleme yazılımıyla ge-liyor. Cinemaster tabanlı olması buDVD izleme yazılımının CPU’ya nis-peten az yükleneceği ve dolayısıyla ör-neğin bir PII-400 işlemcide bile kabuledilebilir oranda akıcı bir oynatım sağ-lanacağı anlamına geliyor.


BBiillggii iiççiinn:: TETTel: (212) 256 35 32Faks: (212) 254 77 81FFiiyyaatt:: 145 $ + KDVwwwwww..eellssaa..ccoomm

❿

11. S›ra


12. S›ra

115522 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


7ns bellek kullan›yor

Düflük performans


BBiillggii iiççiinn:: Empawww.empa.com.trFFiiyyaatt:: 120$+KDVwww.gainward.com

orta(5,46)

Cardex Geforce 2 MX

77nnss BBeellllee¤¤iinn HHiikkmmeettii32MB 7ns SDRAM kullanan CardexGeforce 2 MX, kullandığı belleğin ge-tirdiği bir sınırlama olarak 150MHzbellek hızında çalışıyor. Bu düşük hız,kartın toplam performansına direktolarak etkidi ve kart sonlarda yer al-maktan kurtulamadı. Kartın çekirdekhızı ise standart 175MHz. Cardex Ge-force 2 MX’in özellikle Direct 3D per-formansının ölçüldüğü 3D Mark 2000performansı, MX işlemcili bir karttanbeklenmeyecek kadar kötüydü. Testi-mizin birincisi Cardex Golden Samplene kadar iyiyse Cardex Geforce 2 MXaynı derecede kötü bir performans gra-

fiği çizdi. Performans açısından başarılıolamaması bir yana hem video çıkışıolmayıp hem de fiyat avantajına sahipolmaması bu kartı tavsiye etmemiziimkansız kılıyor. Zira testin üst sırala-rında gerek performans gerekse dona-nım özellikleri açısından çok daha iyiolan ve bunlara ek olarak fiyat açısın-dan gayet mütevazi birkaç katılımcımevcut. Cardex, Golden Sample mode-liyle bu kart arasında önemli donanım-sal farklar yaratarak farklı kesimdenkullanıcılara seslenmeyi amaçlamış.Fakat fark yaratma çabası fiyata yete-rince yansımamış.

13. S›ra

‹fllemci üzerinde so¤utucu yok

Düflük performans

BBiillggii iiççiinn:: Genpa / Empa / MultimedyaTel: (212) 288 10 78

www.empa.com.tr(212) 641 33 19

FFiiyyaatt:: 119 $ + KDVwwwwww..ccrreeaattiivvee..ccoomm

orta(5,00)

Creative Geforce 2 MX

DDDDRR BBeellllee¤¤ee RRaa¤¤mmeennKuşkusuz grafik kartları konusundaönemli bir yere sahip olan Creative gi-bi markanın neden MX gibi bir işlem-ciye soğutucu koymadığını anlamakmümkün değil. Testteki MX işlemcilikartlar arasında işlemcisi üzerinde so-ğutucu olmayan tek kart olmak gibi birözelliğe sahip olan Creative Geforce 2MX, ayrıca DDR bellek kullanmasıylada diğer kartlardan ayrılıyor. DDR bel-leğin sayesinde kart 286MHz bellek hı-zında, işlemci ise standart 175MHz çe-kirdek hızında çalışıyor. Tabii bu aşa-mada Creative’in neden DDR bellekyapısı için 7ns bellek modülleri seçtiği

merak konusu. Açıkçası kart DDR bel-leğe rağmen Viewperf OpenGL testihariç performans testlerinde tam anla-mıyla sınıfta kaldı.

Büyük ve gösterişli kutusuna rağ-men beraberinde Lava Player dışındaek bir yazılım ya da video çıkışı ve kab-lo gibi bileşenler ürüne dahil edilme-miş. Sonuç olarak DDR bellek tekno-lojisi kullanmasına rağmen bu kartbeklentilerimizi karşılamaktan çokuzak. Düşük performans bir yana kartyüksek fiyatlı sayılmaz fakat özellikleperformansı dikkate alınırsa uygun fi-yatlı da denemez.

15. S›ra

kötü(4,57)

Matrox Millennium G450

22DD’’ddee ‹‹yyii AAmmaa 33DD’’ddee ZZaayy››ffMatrox, G200’den beri piyasaya dam-gasına vuracak kartlar üretemedi.Mystique ve Millenium serileriyle özel-likle 2D çalışan kullanıcıların gözdesihaline gelen Matrox, 2D konusundaneredeyse otorite konumundaysa da3D konusunda bir türlü başarılı olama-dı. Environment Mapped Bump Map-ping adlı algoritma sayesinde 3D oyun-larda farklı bir grafik kalitesi ortayaatan Matrox G400’de sözkonusu ka-re/sn oranları olduğu zaman nVidia iş-lemcili kartlara boyun eğmek zorundakaldı. Testimize katılan G450 ise 3Dperformansı konusunda G400’e naza-

ran pek de önemli bir yenilik getirmi-yor. Dual Head kavramını ilk ortayaatan şirketlerden biri olan Matrox,G450’de de bu özelliği kullanmış. İkin-ci görüntü birimine sadece CRT moni-tör değil, kartın özel kablosundaki S-Video ve kompozit çıkışlar sayesindebu arabirimleri kullanan herhangi bircihaz takabilirsiniz. Matrox, Dual Disp-lay konusunda oldukça tecrübeli oldu-ğu için video çıkışının kalitesini beğe-neceksiniz. Doğrusu yüksek fiyatlıürünlerle tanıdığımız Matrox’un 150$kategorisinde test edeceğimiz aklımızagelmezdi.

❸ Dual Head❸ Uygun say›labilecek fiyat

Düflük 3D performans›

BBiillggii iiççiinn:: Turanl› Tel: (212) 216 05 20Faks: (212) 216 05 25 FFiiyyaatt:: 150$+KDVwwwwww..mmaattrrooxx..ccoomm

❿

14. S›ra


115566 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


Çok kötü fiyat/performans oran›

BBiillggii iiççiinn:: Empawww.empa.com.trFFiiyyaatt:: 105$+KDVwwwwww..ggaaiinnwwaarrdd..ccoomm

kötü(4,46)

Gigabyte GA-660 Plus

EEsskkii vvee YYüükksseekk FFiiyyaattll››MX işlemcili ekran kartlarının ortalık-ta cirit attığı bir zamanda bu TNT2 iş-lemcili kart da neyin nesi demeyin. Gi-gabyte GA-660 Plus hala satılıyor. Ay-rıca TNT2 işlemcili ekran kartına sa-hip kullanıcıların ekran kartlarını terfiettirmeleri durumunda ne kazanacak-larını göstermek adına sadece TNT2değil M64 gibi "demode" bir işlemciyesahip kartları da testimize dahil etme-miz kaçınılmazdı.

32MB SDRAM’e sahip olan kartınçekirdek hızı 150MHz, bellek hızıysa166MHz. Eski sayılabilecek bir işlem-ciye sahip olmasına rağmen kartın Di-

rect3D performansı hiç de fena değil.Fakat özellikle OpenGL ve QuakeII/IIItestlerinde ortaya çıkan performansıbu kartı MX işlemcili kartların çokuzağına attı. Kart hem kompozit hemde S-Video çıkışına sahipse de fiyatınınçok daha uygun olması gerekirdi. Helehele bu fiyata neredeyse Abit MX veInca MX kartların alınabileceğini söy-lersek kartın fiyat/performans oranı-nın ne kadar kötü olduğu daha iyi an-laşılabilir. Son olarak kartın kutusun-dan gerekli kabloların ve Power DVDyazılımının deneme sürümünün çıktı-ğını belirtelim.

16. S›ra

❸ Hem S-Video hem de kompozit video ç›k›fl›

64 bit mimari

Beraberinde yaz›l›m yok

BBiillggii iiççiinn:: hlas Acer / EmeaaTel: (216) 317 96 50


kötü(3,27)

Aopen PA3000 Plus

GGeeççmmiiflfl ZZaammaann OOlluurr kkii......64 bit’lik mimarisiyle 128 bit TNT2 iş-lemcisinin bir anlamda "kırpılmış" haliolan 64 bit’lik TNT2 M64 işlemcisinesahip Aopen PA3000 Plus’ın kutusun-dan herhangi bir yazılım çıkmıyor.150$ altı ekran kartları kategorisindekigüçlü rakipleri önünde doğal olarakvarlık gösteremeyen kart, hem kompo-zit hem de S-Video çıkışını destekliyor.32MB 7ns bellekle donatılmış olankartın çekirdek hızı 125MHz, bellekhızıysa 133MHz.

Doğrusunu isterseniz M64 işlemcilikartların çok yakında piyasadan tama-men silineceğini tahmin etmek için

müneccim olmaya gerek yok. AopenPA3000 Plus, fiyat avantajı olsaydı ofisortamları için tavsiye edebileceğimizbir ekran kartı olabilirdi belki. Fakat şuaşamada bu karta yatırım yapmak peksağlıklı olmayacaktır.

Zira işlemcide Geometry Setup biri-mi olmadığı için özellikle Trans-form&Lighting destekli oyunlarda kar-tın performansının düşük olacağınıkolaylıkla söyleyebiliriz. Sonuçta büt-çeniz sınırlı bile olsa ekleyip ekleştirinve uygun fiyatlı MX işlemcili kartlar-dan birini satın alın. Pişman olmaya-caksınız.

18. S›ra

kötü(3,13)

Gigabyte GA-622C

UUyygguunn FFiiyyaatt18 Kartın yeraldığı 150$’ın altındakiekran kartları testimizin sonuncusuolan Gigabyte GA-622C de TNT2 M64işlemci üzerine kurulmuş 7ns’lik32MB SDRAM kullanan bir ekran kar-tı. Bir üst sıradaki M64 işlemcili kart-tan farklı olarak 150MHz bellek hızın-da çalışan kartın çekirdek hızı125MHz. Kart, düşük performansı biryana genel özellikler açısından hiç defena değil aslında.

Hem çok uygun fiyatlı olsun hem de3D oyunlarda iyi kötü çalışsın diyorsa-nız bu kartı alışveriş listenize ekleme-nizde fayda var. Benzer şekilde ofis uy-

gulamaları çalıştırıp nadiren oyun yada benzeri 3D programlar kullanıyor-sanız da bu kart sizi tatmin edecektir.Kartın performans testlerinden aldığıpuanlar diğer kartlarla karşılaştırıldı-ğında doğal olarak çok kötü, fakat S-Video ve kompozit çıkışlarına ek ola-rak gerekli kabloların da pakete dahiledilmesi, ürünün özenle hazırlandığı-nı gösteriyor.

Keşke kartla beraber PowerDVDprogramının deneme yerine tam sürü-mü verilseymiş. Bu aşamada son sözüher zamanki gibi ihtiyaçlarınız ve büt-çeniz söyleyecek.

❸ Hem S-Video hem de kompozit video ç›k›fl›

64 bit mimari

Beraberinde yaz›l›m yok



17. S›ra


fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 115577


❿

Nas›l Test Ettik?

TTeesstt YYöönntteemmii vvee KKrriitteerrlleerr2277 eekkrraann kkaarrtt››nn››nn kkaatt››lldd››¤¤›› tteessttiimmiizzddee 115500 ddoollaarr››nn aalltt›› vvee üüzzeerrii oollmmaakk üüzzeerree iikkii aayyrr›› kkaatteeggoorrii bbeelliirrlleeddiikk..

PPuuaannllaammaa yyaappaarrkkeenn pprraattiikkttee kkaarrflfl››nn››zzaa çç››kkaabbiilleecceekk ttüümm kkrriitteerrlleerrii ddiikkkkaattee aalldd››kk..

■ Ekran kartlarını test ederken grafikişlemcisini en çok yoran oyunlar ara-sında olan Quake2 ve Quake3’ü kul-landık. Quake2, Transform&Lightingdestekli bir oyun değil. Fakat bu oyu-nu kullanmamızın birkaç sebebi var.Herşeyden önce hala T&L desteği ol-mayan oyunlar yazılıyor. Ayrıca Qu-ake2 oldukça stabil ve yaygın birBenchmark yazılımı. Quake2 içindeyear alan demo1’i1024x768 (16bit) ve1600x1200 (32bit) çözünürlüklerindekullandık. Yine standart hale gelmişbir Benchmark olan Quake3 Demo001de kullandığımız bir diğer ölçüm yazı-lımıydı. Quake3 demo001’i 1024x768(16bit) çözünürlükte teste kattık. Buçözünürlükte yüksek geometrik detayseviyesi ve bilinear doku filtresi seçe-nekleri devredeydi.

Quake3 için kullandığımız bir diğertest de 1600x1200 çözünürlükte ve32bit renk derinliğinde gerçekleşti. Butestte doku filtresi trilinear moda ayar-lıydı.

Siz de evinizde kendi ekran kartı tes-tinizi yapabilirsiniz. Bunun için Esca-pe tuşunun hemen altında buluna étuşuna basarak konsolu çağırmanızgerekiyor. Daha sonra Quake2 içinkonsol gelince sırasıyla şunları yazın:Disconnect (enter tuşuna basın) Ti-medemo 1 (enter tuşuna basın) mapdemo1.dm2 (enter tuşuna basın).

Quake3 içinse konsola: timedemo 1(enter) demo demo001 (enter) yazma-nız yeterli. Bu testlerin en önemli püfnoktası testlerden önce sürücü ayarla-

rında VSync (Vertical Syncronization)seçeneğinin devre dışı olması. Böyleceekran kartının monitöre resim yolla-ma hızı ölçüm sırasında ortaya çıkacakdaha yüksek kare/sn oranını etkile-mez.

Bunu yapmazsanız örneğin monitörtazeleme hızının 85 ise testten alabile-ceğiniz maksimum değer 85’i geçe-mez. Çünkü ekran kartının monitöreresim yollama hızı, demo sırasında ek-rana yollanan resim sayısıyla senkro-nize olmuştur ve bu yüzden kart ekra-na bir resim yollamak için gereklisenkronizasyon işaretini bekler.

33DD MMaarrkk22000000 PPrroo iillee DDiirreecctt33DD ppeerrffoorrmmaannss››3D Mark 2000 ekran kartları testi de-nince akla ilk gelen programlar arasın-da. Program oyunlarda kullanılan bir-

çok grafik algoritmasını Direct3D üze-rinden gerçekleştirerek sistemin sani-yede gösterebildiği kare sayısını ölçü-yor. Bunun için temel olarak üç ayrıdetay seviyesinde 2 farklı demo kulla-nan 3D Mark2000, bu iki demonunbitiminde toplam bir sonuç veriyor.

Bu becerikli program, Direct3D per-formansını ölçmek için sadece 2 demo

kullanmıyor. Programda her çözünür-lük ve renk derinliğinde ekran kartınınsahneye doku ile kaplanmış noktacık(texel) doldurma performansı (Fill ra-te) ölçülebiliyor. Bunun dışında kartınT&L performansını ölçmek için çeşitliışık kaynaklarıyla donatılmış bir sah-nede her birinde 5000 üçgen olan 30torus objesi hareket ettiriliyor. Prog-ramdaki bir diğer çok önemli test kri-teri de Texture Rendering Speed başlı-ğını taşıyor.

Bu testte dokuyla kaplı bir tüneldekihareket sırasındaki kare/sn oranı ölçü-lüyor. Tünel duvarlarına kaplanan do-ku 8,16,32 ya da 64MB olabiliyor.64MB’lık test için ekran kartınızdakibelleğin de 64MB olması gerekiyor (yada Bios’tan AGP Aperture Size ayarla-rını değiştirmek). 3D Mark 20001024x768 çözünürlük ve 16 bit renkderinliğinde teste katıldı. Ayrıca ekrankartlarının 32bit’teki performansınıölçebilmek için 1280x1024 piksellikçözünürlüğü kullandık. Program testsırasında VSync’i kendi kendine devredışı bırakıyor. Yani bunun için bir ayaryapmanıza gerek yok.

3D Mark 2000’i www.madoni-on.com adresinden indirebilirsiniz.Kartların saf OpenGL performansınıölçmek içinse bu konuda yazılmış pro-fesyonel yazılımlardan biri olan View-perf programını kullandık.

PPeerrffoorrmmaannss öönneemmllii aammaa hheerrflfleeyy ddeemmeekk ddee¤¤iillPerformansa ait test kategorilerimizkartlar hakkında size fikir verirkenkartlara ait video girişi ve çıkışı, kutu-dan çıkan yazılım ya da ek donanım,kartın içsel donanım özellikleri(örn:IDCT hızlandırması), DVI deste-ği ya da kullanılan belleğin kalitesi gibikriterler Ergonomi başlığı altında testedahil edildi.

TTeesstt PPllaattffoorrmmuuPentium III 800 EB ifllemci

128 MB SDRAM

Asus CUSL2 anakart

Sony G400P monitör

fiahin Ekflio¤lu

CHIP Test Merkezi

Editörü

Ecevit B›kt›m

CHIP Test Merkezi

Editörü

OpenGL grafik programlama arayüzünü

kullanan bir test program› çal›flt›rmadan

önce ekran kart›n›n sürücü ayarlar›nda

VSync kapal› duruma getirilmelidir.

CCHHIIPP PPuuaann›› 99,,6633 99,,1122 88,,8800 88,,1155

FFiirrmmaa TET Genpa, Empa, Leadtek Türkiye Datagate, Çizgi

Multimedya

TTeell (212) 256 35 32 (212) 288 10 78, (0212) 217 08 50 (212) 288 53 11,

www.empa.com.tr, (212) 273 14 91

(212) 641 33 19

FFaakkss (212) 254 77 81 (212) 2753897, (0212) 217 08 55 (212) 288 07 86,

www.empa.com.tr, (212) 272 58 86

(212) 641 17 99

IInntteerrnneett AAddrreessii ((wwwwww..)) elsa.com creative.com leadtek.com.tw abit.com.tw

FFiiyyaatt›› 465$+KDV 480$+KDV 299$+KDV 305$+KDV

TTeekknniikk VVeerriilleerr

CChhiippsseettii Geforce2 Ultra Geforce2 Ultra Geforce 2 GTS Geforce2 GTS

MMiimmaarrii AGP 4x AGP 4x AGP 4x AGP 4x

BBeelllleekk 64 MB 64 MB 64 MB 64 MB

BBeelllleekk TTüürrüü DDR-SGRAM DDR-SGRAM DDR-SGRAM DDR-SGRAM

ÇÇeekkiirrddeekk HH››zz››// BBeelllleekk HH››zz›› 250/460 250/460 200/400 200/333

SS--VViiddeeoo ÇÇ››kk››flfl›› yok yok var var

SS--VViiddeeoo GGiirriiflflii yok yok yok yok

KKoommppoossiitt ÇÇ››kk››flfl›› yok yok yok yok

KKoommppoossiitt GGiirriiflflii yok yok yok yok

DDiijjiittaall FFllaatt PPaanneell DDeessttee¤¤ii yok yok yok yok

EEkk ÖÖzzeelllliikklleerr 3D Gözlük yok S-Video kablosu S-Video Kablosu

BBiirrlliikkttee GGeelleennlleerr

SSüürrüüccüülleerr Win9x, Win2000, Win9x, Win2000, Win9x, Win2000, Win9x, Win2000,

Win NT 4.0, Windows Win NT 4.0 Win NT 4.0 Win NT 4.0

Millenium, Linux

YYaazz››ll››mmllaarr Elsa Movie 2000 Geforce2 DVD Magic, Front Test Drive, Shogo,

Experience Demo Page 2000 trial, WinFox Win DVD 2000

TTeesstt VVeerriilleerrii

QQuuaakkee IIIIII

QQuuaakkee IIII

33DD MMaarrkk 22000000 PPrroo

VViieewwppeerrff OOppeennGGLL

EErrggoonnoommii


MMooddeell EEllssaa CCrreeaattiivvee LLeeaaddtteekk AAbbiitt SSiilluurroo

MMaarrkkaa GGllaaddiiaacc GGeeffoorrccee22 UUllttrraa GGeeffoorrccee 22 UUllttrraa GGeeffoorrccee 22 GGTTSS PPrroo GGFF225566 GGTTSS

321 4

DDoonnaann››mm ‹‹nncceelleemmee vvee TTeesstt ssaayyffaallaarr››nnddaa yyeerr aallaann rreessiimmlleerr KKOODDAAKK DDCC229900 ZZOOOOMM DDiijjiittaall KKaammeerraa iillee ççeekkiillmmiiflflttiirr..

115588 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11




77,,9944 77,,9900 77,,8833 77,,5500 77,,4444

‹hlas Acer, Emeaa 4K TET Empa 4K

(216) 317 96 50, (212) 259 38 00 (212) 256 35 32 www.empa.com.tr (212) 259 38 00

(212) 210 08 58

(216) 317 96 61, (212) 260 57 47 (212) 254 77 81 www.empa.com.tr (212) 260 57 47

(212) 210 90 76

aopen.com.tw ati.com elsa.com gigabyte.com.tw ati.com

325$+KDV 360$+KDV 289$+KDV 198$+KDV 295$+KDV

Geforce 2 GTS ATI Radeon Geforce 2 GTS Geforce 2 GTS ATI Radeon

AGP 4x AGP 4x AGP 4x AGP 4x AGP 4x

32 MB 64 MB 32 MB 32 MB 32 MB

DDR-SGRAM DDR-SGRAM DDR-SGRAM DDR-SGRAM DDR-SGRAM

200/333 183/183 200/333 200/333 166/166

var var yok yok var

yok yok yok yok var

yok var yok yok var

yok var yok yok var

yok yok yok yok var

S-Video Kablosu S-Video ve RCA kablo yok yok S-Video ve RCA kablo,

S/PDIF ç›k›fl›, TV Tuner

Win9x, Win2000, Win98, Windows Win9x, Win2000, Win9x, Win2000, Win98, Windows Me,

Win NT 4.0, Linux Me, Win 2000 Win NT 4.0 Win NT 4.0 Win 2000

WinDVD 2000, Ulead Video Studio, Elsa Movie 2000 Power DVD, Power Ulead Video Studio,

Rollcage, Drakan ATI DVD Player Player, 3 Oyun Demosu ATI DVD Player, Cool 3D,

AAooppeenn AATTII EEllssaa GGiiggaabbyyttee AATTII

PPAA225566 DDeelluuxxee RRaaddeeoonn GGllaaddiiaacc GGeeffoorrccee22 GGTTSS GGFF--22000000 AALLLL--IInn--WWoonnddeerr RRaaddeeoonn

5 6 7 8 9

KKOODDAAKK DDiijjiittaall KKaammeerraa TTüürrkkiiyyee DDiissttrriibbüüttöörrüü:: UUffootteekk TTeelleeffoonn:: ((221122)) 227744 5566 6600((ppbbxx))

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 115599


❿

116600 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


FFiirrmmaa

TTeell

FFaakkss

IInntteerrnneett AAddrreessii ((wwwwww..))

FFiiyyaatt››


CChhiippsseettii

MMiimmaarrii

BBeelllleekk

BBeelllleekk TTüürrüü

ÇÇeekkiirrddeekk HH››zz››// BBeelllleekk HH››zz››

SS--VViiddeeoo ÇÇ››kk››flfl››

SS--VViiddeeoo GGiirriiflflii

KKoommppoossiitt ÇÇ››kk››flfl››

KKoommppoossiitt GGiirriiflflii

DDiijjiittaall FFllaatt PPaanneell DDeessttee¤¤ii

EEkk ÖÖzzeelllliikklleerr


SSüürrüüccüülleerr

YYaazz››ll››mmllaarr


QQuuaakkee IIIIII

QQuuaakkee IIII



EErrggoonnoommii


66,,4477 66,,4400 66,,1166 66,,1133

Empa Ufotek Leadtek Türkiye Multimedya

www.empa.com.tr (212 ) 274 56 60 (0212) 217 08 50 (212) 212 98 50

www.empa.com.tr (212 ) 266 46 39 (0212) 217 08 55 (212) 211 47 64

gainward.com hercules.com leadtek.com.tw prolink.com.tw

148$+KDV 139$+KDV 146$+KDV F.A.

Geforce2 MX Geforce2 MX Geforce2 MX Geforce2 MX

AGP 4x AGP 4x AGP 4x AGP 4x

32 MB 32 MB 32 MB 32 MB

SDRAM SDRAM SDRAM SDRAM

175/183 175/183 175/166 175/166

yok var var yok

yok yok yok yok

var yok var yok

yok yok yok yok

yok yok yok yok

Dual Display Dual Display S-Video Dual Display S-Video Dual Display

(Monitör+monitör) Kompozit, Dönüfltürücü ve Komposit kablosu

Win9x, Win2000, Win9x, Win2000, Win9x, Win2000, Win9x, Win2000,

Win NT 4.0 Win NT 4.0 Win NT 4.0 Win NT 4.0

Power Player, Power DVD, 4 DVD Magic, Cult 3D yok

Win DVD oyun demosu

MMooddeell CCaarrddeexx GGeeffoorrccee GGuuiilllleemmoott LLeeaaddtteekk PPiixxeellVViieeww

MMaarrkkaa 22 MMXX GGoollddeenn SSaammppllee PPrroopphheett IIII--MMXX GGeeffoorrccee 22 MMXX GGeeffoorrccee22 MMXX TTwwiinn

321 4





fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 116611

66,,0088 66,,0055 66,,0033 55,,9933 55,,9922

4K 4K Datagate, Multimedya ‹hlas Acer,

Çizgi Elektronik Emeaa

(212) 259 38 00 (212) 259 38 00 (212) 288 53 11, (212) 212 98 50 (216) 317 96 50,

(212) 273 14 91 (212) 210 08 58

(212) 260 57 47 (212) 260 57 47 (212) 288 07 86, (212) 211 47 64 (216) 317 96 61,

(212) 272 58 86 (212) 210 90 76

ati.com msi.com.tw abit.com.tw prolink.com.tw aopen.com.tw


ATI Radeon Geforce2 MX Geforce2 MX Geforce2 MX Geforce2 MX


32 MB 32 MB 32 MB 32 MB 32 MB

SDRAM SDRAM SDRAM SDRAM SDRAM

160/160 175/166 175/166 175/166 175/166

var var var var yok

yok yok yok yok yok

yok yok yok var yok

yok yok yok yok yok

yok yok yok yok yok

S-Video ve RCA kablo, S-Video Kablosu S-Video Kablosu RCA Kablosu yok

Scart dönüfltürücü

Win98, Windows Me, Win9x, Win2000, Win9x, Win2000, Win9x, Win2000, Win9x, Win2000,

Win 2000 Win NT 4.0 Win NT 4.0 Win NT 4.0 Win NT 4.0

ATI DVD Player MSI DVD, 3D Turbo II Test Drive, Shogo, yok WinDVD

Win DVD 2000

AATTII MMSSII AAbbiitt PPiixxeellVViieeww AAooppeenn

RRaaddeeoonn MMSS--SSttaarrffoorrccee 881166 SSiilluurroo GGFF22 MMXX GGeeffoorrccee22 MMXX PPAA225566MMXX

5 6 7 8 9



❿

116622 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


FFiirrmmaa

TTeell

FFaakkss

IInntteerrnneett AAddrreessii ((wwwwww..))

FFiiyyaatt››


CChhiippsseettii

MMiimmaarrii

BBeelllleekk

BBeelllleekk TTüürrüü

ÇÇeekkiirrddeekk HH››zz››// BBeelllleekk HH››zz››

SS--VViiddeeoo ÇÇ››kk››flfl››

SS--VViiddeeoo GGiirriiflflii

KKoommppoossiitt ÇÇ››kk››flfl››

KKoommppoossiitt GGiirriiflflii

DDiijjiittaall FFllaatt PPaanneell DDeessttee¤¤ii

EEkk ÖÖzzeelllliikklleerr


SSüürrüüccüülleerr

YYaazz››ll››mmllaarr


QQuuaakkee IIIIII

QQuuaakkee IIII



EErrggoonnoommii


55,,9922 55,,9911 55,,6600 55,,4466

Pasific Datagate TET Empa

(212) 212 88 65 (212) 288 53 11 (212) 256 35 32 www.empa.com.tr

(212) 212 92 36 (212) 288 07 86 (212) 254 77 81 www.empa.com.tr

- chesscomponents.com elsa.com gainward.com

106$+KDV 130$+KDV 145$+KDV 120$+KDV

Geforce2 MX Geforce2 MX Geforce2 MX Geforce2 MX

AGP 4x AGP 4x AGP 4x AGP 4x

32 MB 32 MB 32 MB 32 MB

SDRAM SDRAM SDRAM SDRAM

175/150 175/166 175/166 175/150

var var yok yok

yok yok yok yok

var yok yok yok

yok yok yok yok

yok yok yok yok

S-video Kablosu S-Video Kablosu yok yok

Win9x, Win2000, Win9x, Win2000, Win9x, Win2000, Win9x, Win2000,

Win NT 4.0 Win NT 4.0 Win NT 4.0 Win NT 4.0

Power DVD Xing Player Elsa Movie 2000 E-Color 3Deep,

Power Player

MMooddeell IInnccaa CChheessss EEllssaa CCaarrddeexx

MMaarrkkaa GGeeffoorrccee22 MMXX GGeeffoorrccee 22 MMXX GGllaaddiiaacc GGeeffoorrccee22 MMXX GGeeffoorrccee 22 MMXX

121110 13




fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 116633

55,,0000 44,,5577 44,,4466 33,,2277 33,,1133

Genpa, Empa, Turanl› Empa ‹hlas Acer, Empa

Multimedya Emeaa

(212) 288 10 78, (212) 216 05 20 www.empa.com.tr (216) 317 96 50, www.empa.com.tr,

www.empa.com.tr, (212) 210 08 58

(212) 641 33 19

(212) 2753897, (212) 216 05 25 www.empa.com.tr (216) 317 96 61, www.empa.com.tr,

www.empa.com.tr, (212) 210 90 76

(212) 641 17 99

creative.com matrox.com gigabyte.com.tw aopen.com.tw gigabyte.com.tw


Geforce2 MX MGA-G450 TNT2 TNT2-M64 TNT2-M64


32 MB 32 MB 32 MB 32 MB 32 MB

DDR-SDRAM DDR-SGRAM SDRAM SDRAM SDRAM

175/286 175/150 150/166 125/133 125/150

yok var var var var

yok yok yok yok yok

yok var var var var

yok yok yok yok yok

yok yok yok yok yok

yok Dual Head, S-Video S-Video ve yok S-Video ve

ve Komposit kablosu Komposit kablosu Komposit kablosu

Win9x, Win2000, Win9x, Win2000, Win9x, Win2000, Win9x, Win2000, Win9x, Win2000,

Win NT 4.0 Win NT 4.0 Win NT 4.0 Win NT 4.0 Win NT 4.0

Geforce2 Matrox DVD Player, Picture Power DVD, Power yok Power DVD, Power

Experience Demo Publisher, Simply 3D Player, 3 Oyun Demosu Player, 3 Oyun Demosu

CCrreeaattiivvee MMaattrrooxx GGiiggaabbyyttee AAooppeenn GGiiggaabbyyttee

GGeeffoorrccee 22 MMXX MMiilllleennnniiuumm GG445500 GGAA--666600 PPlluuss PPAA33000000 PPlluuss GGAA--662222CC

14 15 16 17 18



❿

TOP 10 Testleri

116644 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

‹çindekiler


116666 MMoonniittöörrlleerr

116688 TTaarraayy››cc››llaarr

116688 DDVVDD ssüürrüüccüülleerr

117700 YYaazz››cc››llaarr

117722 EEkkrraann kkaarrttllaarr››

117744 CCDD ssüürrüüccüülleerr

117744 CCDD yyaazz››cc››llaarr

■ CHIP Test Merkezi olarak en sık kar-şılaştığımız sorular genellikle "hangi ek-ran kartı daha iyi?" ya da "X sabit diskihızlı mı?" türünde oluyor. Her ay ger-çekleştirdiğimiz testler sizi aydınlatıyor-sa da örneğin 4 ay önce gerçekleştirdiği-miz bir ekran kartı testindeki ürünlerşu an için güncel olmayabiliyor doğalolarak. Bunun üzerine CHIP TOP 10testlerini yapmaya karar verdik. Bu test-ler kendi içinde her ay güncellenerek si-ze en aktüel donanım bilgilerini verme-yi amaçlıyor.

CHIP TOP 10 tablolarındaki ürünlerPC pazarındaki en iyi ürünlere genel birbakış sağlıyor. En önemli donanım ka-tegorilerinde her ay güncellenmiş ola-rak CHIP testlerinin en iyi 10 aygıtınıbu tablolarda bulabileceksiniz. Önü-müzdeki aylarda bu kategorilere yenile-ri eklenecek. Her değerlendirmeyi şeffafbir şekilde tablolarda göstermeye çalış-tık, yani CHIP TOP 10 sizlere sadecetablolar sunmakla kalmıyor, aynı za-manda her kategorinin nasıl test edildi-ğini de açıklıyor.

Tablolar size satın alma kararınızdayardımcı olacak tüm bilgileri içeriyor

(alttaki açıklamaya bakabilirsiniz): tek-nik bilgiler, performans değerleri, fiyat-lar. Bir aygıtın listedeki sıralaması sade-ce teknik performansına dayanan top-lam değerlendirmeye bağlı, fiyatın bu-rada hiçbir etkisi yok. Ancak sizin içinbazı özellikler çok daha önemliyse, her

bir ölçüm değeri ve fiyat verilerindenkendiniz için en uygun aygıtı tespit ede-bilirsiniz.

CHIP TOP 10 tabloları sayesinde ge-rek terfi gerekse sıfırdan bilgisayar satınalma sırasında size en uygun seçenekle-ri kolayca seçmeniz mümkün.

Tablolarda her ayg›t için en önemli

teknik ve donan›msal veriler sunuluyor.S›ralama ürünlerin fiyat›ndan

ba¤›ms›z olarak gerçeklefliyor ve

toplam puana dayan›yor.

Fiyatlar üreticiler

veya Distribütör-

ler taraf›ndan

güncellenmifl

olarak bildiriliyor.

Farkl› kategorilerin

a¤›rl›klar›na ba¤l› olarak

toplam puan hesaplan›yor.

Her ayg›t farkl› kategori-

ler için test sonucuna

göre puanland›r›l›yor.

Burada üreticinin ismini, ürün ad›n›

modelini ve distribütörlerin telefon

numaralar›n› bulabilirsiniz.

TTOOPP 1100 TTaabblloollaarr››nnddaann NNaass››ll FFaayyddaallaannaabbiilliirrssiinniizz??

Sütundaki en iyi de¤er

farkl› renkte gösteriliyor.

fiubat Ay›ndakiEEnn ‹‹yyii DDoonnaann››mmllaarr

CCHHIIPP,, ppaazzaarrddaakkii üürrüünnlleerr hhaakkkk››nnddaa eenn ggüünncceell vvee eenn ddoo¤¤rruu bbiillggiilleerrii ookkuurrllaarr››nnaa ssuunnuuyyoorr..

DDoonnaann››mm üürrüünnüü ssaatt››nn aallmmaakk iisstteeyyeennlleerriinn iillkk bbaaflflvvuurraaccaakkllaarr›› kkaayynnaakk CCHHIIPP TTOOPP 1100 lliisstteelleerrii..

CCHHIIPP TTOOPP 1100 TTeessttlleerrii

TOP 10 Testleri

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 116655

TTeesstt KKrriitteerrlleerriinniinn YYüüzzddeelleerrii

■■ 3300%% Ortalama Yazma Trans. H›z›

■■ 3300%% Ort. Okuma Trans. H›z›

■■ 3300%% Veri Eriflim H›z›

■■ 1100%% CPU Kullan›m›

IIDDEE SSaabbiittddiisskklleerr

11

22

33

44

55

66

77

88

99

1100

33 Seagate yine gözde:Daha önceki IDEmodelleriyle pek baflar›l›olamayan Seagate yenimodeli ile oldukça gözde.


SSCCSSII SSaabbiittddiisskklleerr

11

22

33

44

55

66

77

88

99

1100

33 Quantum’un sonmodeli: Maxtortaraf›ndan sat›n al›nanQuantum diskler sonmodelleriyle piyasada

■■ 3300%% Ortalama Yazma Trans. H›z›

■■ 3300%% Ort. Okuma Trans. H›z›

■■ 3300%% Veri Eriflim H›z›

■■ 1100%% CPU Kullan›m›

MMaarrkkaaMMooddeell

MMaaxxttoorr DDiiaammoonndd

MMaaxx PPlluuss 4400

QQuuaannttuumm FFiirreebbaallll

PPlluuss LLMM

SSeeaaggaattee BBaarraaccuuddaa

AATTAA IIII


AATTAA IIII

FFuujjiittssuu

MMPPEE33220044AAHH

FFuujjiittssuu

MMPPFF33110022AAHH

MMaaxxttoorr DDiiaammoonndd

MMaaxx VVLL2200

FFuujjiittssuu

MMPPGG33330077AATT

WWeesstteerrnn DDiiggiittaall

CCaavviiaarr 220055BBAA

WWeesstteerrnn DDiiggiittaall

CCaavviiaarr 330077AAAA

DDiissttrriibbüüttöörr FFiirrmmaaTTeelleeffoonn

4K

(216) 259 38 00

Empa www.empa.com

Emeaa ( 212 ) 210 08 58

Ihlas A. (216) 317 96 50

Datagate(212) 288 53 11

Ihlas A. (216) 317 96 50

Datagate(212) 288 53 11

Ufotek ( 212 ) 274 56 60,

Empa www.empa.com.tr

Ufotek ( 212 ) 274 56 60,


4K

(216) 259 38 00

Ufotek ( 212 ) 274 56 60,


Ihlas Acer

(216) 317 96 50

Ihlas Acer

(216) 317 96 50

KKaappaa--ssiitteessii

30.7

GB

20.5

GB

30.6

GB

20.4

GB

20.4

GB

10.2

GB

40

GB

30.7

GB

20.5

GB

30.7

GB

AArraa--bbiirriimmii

Ultra

DMA 66

Ultra

DMA 66

Ultra

DMA 66

Ultra

DMA 66

Ultra

DMA 66

Ultra

DMA 66

Ultra

DMA 66

Ultra

DMA 100

Ultra

DMA 66

Ultra

DMA 66

FFiiyyaatt››(($$ ++ KKDDVV

183

140

156

136

129

109

183

155

137

138

MMBB BBaaflfl››nnaaDDüüflfleennFFiiyyaatt

0.0059

0.0068

0.0050

0.0066

0.0063

0.0106

0.0045

0.0050

0.0066

0.0044

OOrrtt..OOkkuummaa

TTrraannss.. HH››zz››

29087.9

kbs

26130.1

kbs

28632.4

kbs

28288.8

kbs

23425

kbs

26171.7

kbs

24853.3

kbs

23378.2

kbs

23807.5

kbs

21972.8

kbs

OOrrtt..YYaazzmmaa


18000.5

kps

18556.8

kps

17216.1

kps

15809.5

kps

17254.0

kps

16298.6

kps

16219.3

kps

16045

kps

15655.9

kps

13919.4

kps

VVeerriiEErriiflfliimm

HH››zz›› ((mmss))

10.60

8.9

9.00

9.70

11.00

12.10

12.30

12.70

13.30

11.00

CCPPUUKKuullllaann››mm››

((%%))

2.20

2.0

2.00

1.40

1.70

1.80

1.80

1.60

1.70

1.40

CCHHIIPPTTooppllaammPPuuaann››

87.79

86.61

86.42

83.97

81.39

79.78

78.16

76.99

75.97

75.28


SSeeaaggaattee CChheeeettaahh

SSTT331188445511LLWW

FFuujjiittssuu

MMAAJJ33118822MMPP

QQuuaannttuumm

AAttllaass 1100 KK IIII


SSTT333366770044LLWWVV





FFuujjiittssuu

MMAAHH33118822MMPP

QQuuaannttuumm

AAttllaass VV


SSTT3399113333LLWW


SSTT3399110033LLWW


Ihlas Acer (216) 317 96 50

Datagate (212) 288 53 11

Ufotek

(212 ) 274 56 60

Emeaa(212 ) 210 08 58


Ihlas Acer (216) 317 96 50

Datagate (212) 288 53 11

Ihlas Acer (216) 317 96 50

Datagate (212) 288 53 11

Ihlas Acer (216) 317 96 50

Datagate (212) 288 53 11

Ufotek

(212 ) 274 56 60

Emeaa(212 ) 210 08 58


Ihlas Acer (216) 317 96 50

Datagate (212) 288 53 11

Ihlas Acer (216) 317 96 50

Datagate (212) 288 53 11

KKaappaa--ssiitteessii

18.35

GB

18.2

GB

18.4

GB

36.7

GB

36.7

GB

18.4

GB

18.2

GB

18.3

GB

9.1

GB

9.1

GB

AArraabbiirriimmii

Ultra160/m

SCSI

Ultra160/m

SCSI

Ultra160/m

SCSI

Ultra160/m

SCSI

Ultra160/m

SCSI

Ultra160/m

SCSI

Ultra160/m

SCSI

Ultra160/m

SCSI

Ultra2

SCSI

Ultra2

SCSI

FFiiyyaatt››(($$ ++ KKDDVV

596

403

420

750

742

725

380

356

470

504

MMBB BBaaflfl››nnaaDDüüflfleennFFiiyyaatt

0.0324

0.0221

0.0228

0.0204

0.0202

0.0394

0.0208

0.0194

0.0516

0.0553

OOrrtt..OOkkuummaa


38717

kps

39931.3

kps

35223.2

kps

34590.4

kps

35249.2

kps

34740.3

kps

31416.1

kps

25880.6

kps

23524.1

kps

23449.3

kps

OOrrtt..YYaazzmmaa


30957.2

kps

28434.6

kps

26714.6

kps

24223.90

kps

26375.7

kps

29285.4

kps

21046.5

kps

20021.3

kps

27131

kps

27037.3

kps

VVeerriiEErriiflfliimm

HH››zz›› ((mmss))

5.70

6.90

6.40

6.60

6.90

7.40

9.50

8.90

8.70

8.80

CCPPUUKKuullllaann››mm››

((%%))

4.00

3.80

3.30

3.20

3.50

11.30

3.00

2.20

6.40

6.40

CCHHIIPPTTooppllaammPPuuaann››

88.26

81.71

79.51

76.40

76.92

69.38

63.21

61.15

45.56

45.15

TOP 10 Testleri

116666 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

* GxYxD: GenifllikxYükseklikxDerinlik **Empa: www.empa.com.tr, Multimdya tel: (212) 212 98 50 F.A.: Firmay› Aray›n›z

* GxYxD: GenifllikxYükseklikxDerinlik **Empa: www.empa.com.tr, Prokom tel: (312) 447 69 30 F.A.: Firmay› Aray›n›z

1177”” MMoonniittöörrlleerr

11

22

33

44

55

66

77

88

99

1100

44Düflük nokta aral›¤›:Samsung 753 DFmodelinde Dyna Flatekran tüpü ve düflüknokta aral›¤›yla gözeçarp›yor.

■■ 6600%% Convergence+Geometri

■■ 4400%% Ergonomi



VViieewwSSoonniicc

PPFF777755

NNeecc

FFEE775500

NNeecc

EE775500

SSaammssuunngg

775533 DDFF

PPhhiilliippss

110077 PP

SSoonnyy

EE220000

AADD‹‹ MMiiccrroossccaann

GGTT5566

‹‹iiyyaammaa vviissiioonn

MMaasstteerr PPrroo 441111

NNeecc

7755FF

SSoonnyy

CCPPDD--GG220000

DDiissttrriibbüüttöörr TTeelleeffoonn

Prokom, Empa**

(312) 447 69 30

GenpaCom

(212) 320 10 50

GenpaCom

(212) 320 10 50

Ufotek

(212) 274 56 60

Bo¤aziçi

(212) 217 29 29

Empa

www.empa.com.tr

Harmony

(212) 227 17 56

Ölçsan

(212) 229 60 65

GenpaCom

(212) 320 10 50

Empa

www.empa.com.tr

BBooyyuuttllaarr››GGxxYYxxDD** ((mmmm))

417 x 430 x

450

403 x 427 x

424

403 x 422 x

380

412 x 420 x

415

399 x 410 x

419

404 x 413.5 x

419.5

439 x 441 x

441

420 x 412 x

424

403 x 420 x

420

404x413.5x

419.5

TTüüpp TTiippii

Perfect

Flat

Flat Grille

CRT

Croma C

CRT

Dyna

Flat

Real

Flat

Trinitron

CRT

Trinitron

CRT

Diamond

Tron

Trio Dot

Pitch

Trinitron

CRT

MMaaxx..GGöörrüünnttüü

16’’

(40.6 cm)

16’’

(40.6 cm)

16’’

(40.6 cm)

16’’

(40.6 cm)

16’’

(40.6 cm)

16’’

(40.6 cm)

16’’

(40.6 cm)

16’’

(40.6 cm)

16’’

(40.6 cm)

16.1’’

(40.8 cm)

EErrggoo--nnoommii

75.00

67.50

65.49

73.00

70.00

73.12

74.00

70.00

70.00

70.20

CCHHIIPP TT..PPuuaann››

91.68

90.97

90.26

87.46

87.35

83.40

82.95

81.82

79.97

79.66

FFiiyyaatt››(($$++KKDDVV))

385

385

F.A.

277

337

314

350

330

269

385

CCoonnvveerrggeenn--ccee ++ GGeeoo.. PP..

75.59

76.30

76.70

67.96

69.80

62.48

61.27

62.43

59.97

59.07

YYaattaayyFFrreekkaannss

30-97

kHz

31-92

kHz

31-92

kHz

30-70

kHz

30-96

kHz

30-85

kHz

30-95

kHz

30-86

kHz

30-95

kHz

30-96

kHz

DDüüflfleeyyFFrreekkaannss

50-180

Hz

55-160

Hz

55-160

Hz

50-160

Hz

50-160

Hz

48-120

Hz

50-160

Hz

50-180

Hz

50-160

Hz

48-120

Hz

NNookkttaaAArraall››¤¤››

0.25

mm

0.25

mm

0.25

mm

0.20

mm

0.25

mm

0.24

mm

0.25

mm

0.25

mm

0.25

mm

0.24

mm

1199”” MMoonniittöörrlleerr

11

22

33

44

55

66

77

88

99

1100

11Yüksek performans:Philips 109P piyasadaki 19”monitörler aras›nda enyüksek performans›göstererek s›ralamay›de¤ifltirmeyi baflard›.

■■ 6600%% Convergence+Geometri




PPhhiilliippss

110099PP

NNeecc

FFPP995500

VViieewwSSoonniicc

PPFF779900

EEiizzoo

FFlleexxSSccaann FF 6677

AADDII

MMiiccrroossccaann GG6666

PPhhiilliippss

110099BB

AAcceerr

9999SSLL

AAOOCC SSppeeccttrruumm

SSeerriieess 99GGLLRRSSAA

BBeelliinneeaa

1199”” 1100 6600 2200

AADDII

MMiiccrroossccaann 66PP


Bo¤aziçi

(212) 217 29 29

GenpaCom

(212) 320 10 50

Prokom,

Empa

Romar

(212) 252 08 09

Harmony

(212) 227 17 56

Bo¤aziçi

(212) 217 29 29

Ihlas Acer

(216) 317 96 50

Pampa

(212) 256 65 90

Koyuncu

(212) 213 40 90

Harmony

(212) 227 17 56

BBooyyuuttllaarr››GGxxYYxxDD** ((mmmm))

456x469x

438

442x456x

447

470x470x

477

452x455x

478

470x483x

425

452x462x

420

484x466x

428

460x503x

420

500x487x

480

475x483x

486.3

TTüüpp TTiippii

Flat

Square T.

Grill

Pitch

Perfect

Flat

Flat

Square T.

S. L. T.

D.Pitch

Dot

Pitch

S. L. T.

D.Pitch

Dot

Pitch

Dot

Pitch

Flat

Square T.

MMaaxx..GGöörrüünnttüü

18’’ (45.8

cm)

18’’ (45.8

cm)

18’’ (45.7

cm)

17.8’’

(45.3 cm)

18’’ (45.7

cm)

18’’ (45.7

cm)

18’’ (45.7

cm)

18’’ (45.7

cm)

18’’ (45.7

cm)

18’’ (45.7

cm)

EErrggoo--nnoommii

90.00

83.29

75.00

73.98

69.49

61.50

61.33

49.97

48.90

42.65

CCHHIIPP TT..PPuuaann››

93.49

91.97

84.52

80.98

73.80

72.91

72.75

71.60

66.56

66.38

FFiiyyaatt››((++KKDDVV))

F.A.

759 $

575 $

630.000.

000 TL

489 $

520 $

389 $

369 $

440 $

450 $

CCoonnvveerrggeenn--ccee ++ GGeeoo.. PP..

64.66

67.57

62.70

58.66

52.07

56.22

56.13

62.15

56.15

60.08

YYaattaayyFFrreekkaannss

30-110

kHz

31-110

kHz

30-97

kHz

30-96

kHz

30-95

kHz

30-95

kHz

30-98

kHz

30-95

kHz

30-95

kHz

30-95

kHz

DDüüflfleeyyFFrreekkaannss

50-160

Hz

55-160

Hz

50-160

Hz

50-160

Hz

50-160

Hz

50-160

Hz

50-160

Hz

50-160

Hz

50-150

Hz

50-160

Hz

NNookkttaaAArraall››¤¤››

0.25

mm

0.25

mm

0.25

mm

0.26

mm

0.26

mm

0.22

mm

0.26

mm

0.26

mm

0.26

mm

0.26

mm

TOP 10 Testleri

116688 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

TTaarraayy››cc››llaarr 11Testin birincisi:Her alanda gösterdi¤iyüksek performans iletestimizin birincisi olanEpson 1240Umükkemmel bir seçim.


11

22

33

44

55

66

77

88

99

1100

11

22

33

44

55

66

77

88

99

1100


EEppssoonn

11224400UU

MMiiccrrootteekk

SSccaannmmaakkeerr 44770000

HHPP

SSccaannjjeett 33440000CC

HHPP


AAcceerr

SSccaannPPrriissaa 664400BBUU

GGeenniiuuss

CCoolloorrPPaaggee HHRR77

AAcceerr SSccaannPPrriissaa

11224400UUTT

HHPP


AAcceerr

SSccaannPPrriissaa 664400UUTT

AAcceerr

SSccaannPPrriissaa 664400UU


Epson Türkiye

(212) 336 03 03

Ölçsan

(212) 229 60 65

HP

(212) 224 59 25

HP

(212) 224 59 25

Ihlas Acer

(216) 317 96 50

Bo¤aziçi

(212) 217 29 29

Ihlas Acer

(216) 317 96 50

HP

(212) 224 59 25

Ihlas Acer

(216) 317 96 50

Ihlas Acer

(216) 317 96 50

ÇÇöözzüü--nnüürrllüükk

1200 x

2400

1200 x

2400

600 x

1200

600 x

1200

600 x

1200

1200 x

2400

1200 x

1200

600 x

1200

600 x

1200

600 x

1200

660000 ddppii RR..RReess.. TT.. HH..

71.40

51.00

47.10

53.10

39.00

35.20

34.20

67.50

39.00

39.00

660000 ddppii RR..RReess.. TT.. KKaall..

92

67

70

72

88

77

90

67

86

88

330000 ddppii RR..RReess.. TT.. HH››zz››

69.40

41.60

64.10

67.50

28.00

53.10

.20.80

71.40

27.10

29.00

330000 ddppiiRReess.. TT.. KKaall..

92

87

80

85

66

78

70

83

68

68

DDookküümmaann--ttaassyyoonn

85

75

72

68

72

85

80

66

80

62

CCHHIIPPTTooppllaamm PP..

93.51

87.91

83.84

83.78

83.18

83.12

82.93

82.86

82.69

80.66

FFiiyyaatt››(($$ ++ KKDDVV))

220

245

99

149

79

144

200

89

115

68

■■ 1155%% 600 dpi renkli tarama h›z›■■ 1155%% 300 dpi renkli tarama h›z› ■■ 1155%% 600 dpi S/B tarama h›z› ■■ 1155%% 600 dpi renkli tarama kalitesi ■■ 1155%% 300 dpi Renkli tarama kalitesi ■■ 1100%% 600 dpi S/B tarama kalitesi■■ 1100%% Dökümantasyon

DDVVDD SSüürrüüccüülleerr 55DDSS Özelli¤i: Asus’ungelifltirdi¤i DDSS teknolojisisayesinde CD-ROM veDVD-ROM cihazlar› art›kgürültüsüz çal›fl›yor.

■■ 4400%% DVD Tach

■■ 3300%% CD Tach

■■ 1100%% Audio Grabbing

■■ 1100%% Hata Düzeltme Performans›

■■ 1100%% Beraberinde Gelenler


11

22

33

44

55

66

77

88

99

1100

11

22

33

44

55

66

77

88

99

1100


PPiioonneeeerr

DDVVDD--AA0055SSZZ

AAooppeenn DDVVDD--

11664400PPRROO

AAcceerr

DDVVPP11664400AA

PPhhiilliippss

PPCCDDVV110044RR

AAssuuss

DDVVDD--EE661122

CCrreeaattiivvee

DDVVDD11224422EE

CCrreeaattiivvee

DDVVDD88440000EE

SSaammssuunngg

SSDD--661122

LLGG DDRRDD

88008800BB

NNEECC

DDVV--55770000


Multimedya

(212) 212 98 50

Ihlas Acer

(216) 317 96 50

Ihlas Acer

(216) 317 96 50

Bo¤aziçi Bilgisayar

(212) 217 29 29

Çizgi Elektronik,

Bo¤aziçi Bilgisayar*

Empa www.empa.com.tr,

Multimedya, GenpaCom*

Empa www.empa.com.tr,

Multimedya, GenpaCom

Ufotek

(212) 274 56 60

Ufotek

(212) 274 56 60

Emeaa

(212) 210 08 58

DDVVDDHH››zz››

16X

16X

16X

10X

12X

12X

8X

12X

8X

12X

CCDDHH››zz››

40X

40X

40X

40X

40X

40X

40X

40X

40X

40X

FFiiyyaatt(($$++KKDDVV))

146

123

125

140

130

99

F.A.

143

124

130

CCDD YYeerrlleeflfl--ttiirrmmee

Slot

Slot

Tray

Tray

Tray

Tray

Tray

Tray

Tray

Tray

AAuuddiiooRRiippppiinngg

60.00

58.40

58.80

60.00

42.17

31.20

67.20

31.20

49.60

67.20

HHaattaa DDüüzz..PPeerrffoorrmmaannss››

25.80

45.37

9.60

21.80

31.67

55.49

35.40

57.00

13.99

13.47

DDVVDD PPeerr--ffoorrmmaannss››

62.45

57.25

54.77

42.95

40.21

33.42

39.35

34.30

37.50

31.62

CCDD PPeerr--ffoorrmmaannss››

57.90

61.43

57.80

42.10

43.73

44.36

32.70

45.56

42.46

44.96

BBeerraabbeerriinnddeeGGeelleennlleerr

90

75

70

70

70

70

75

65

75

65


89.89

88.80

79.63

67.48

65.34

65.01

64.96

64.06

62.38

61.05

* Multimedya tel: (212) 212 98 50, GenpaCom tel: (212) 320 10 50, Çizgi Elektronik: (212) 273 14 91, Bo¤aziçi Bilgisayar: (212) 217 29 29 F.A.: Firmay› aray›n›z.

TOP 10 Testleri

117700 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

22000000$$’’››nn AAlltt››nnddaakkiiLLaazzeerr YYaazz››cc››llaarr

66Ortalama Performans:Xerox’un bu modeli ortalamabir performans sergilerkenfiyat performans olarakoldukça dikkat çekici. Evkullan›c›lar› için ideal.

■■ 4400%% Resim Kalitesi

■■ 2255%% Resim Bask› H›z›

■■ 2255%% Office Bask› H›z›

■■ 1100%% Dokümantasyon


MMüürreekkkkeepp PPüüsskküürrttmmeelliiYYaazz››cc››llaarr

66Bir Xerox klasi¤i:Dakikada 12 sayfasiyah/beyaz ve dakikada8 sayfa renkli bask›yapabilen bu cihazoldukça cazip fiyatl›.

■■ 3300%% Resim Kalitesi■■ 2200%% Grafik Kalitesi ■■ 2200%% Ergonomi ■■ 1100%% Resim Bask› H›z› ■■ 1100%% Grafik Bask› H›z› ■■ 1100%% Ofis Bak› H›z›


11

22

33

44

55

66

77

88

99

1100

11

22

33

44

55

66

77

88

99

1100


EEppssoonn SSttyylluuss

CCoolloorr 998800

HHPP

11222200 CC

EEppssoonn SSttyylluuss

PPhhoottoo 11227700

HHPP

993300CC

HHPP

997700 CCxxii

XXeerrooxx DDooccuupprriinntt

MM776600

HHPP

995500CC

CCaannoonn

BBJJCC--88220000 PPhhoottoo

CCaannoonn

BBJJCC--33000000

HHPP

884400CC


Epson Türkiye

(212) 217 04 90

HP

(212) 224 59 25

Epson Türkiye

(212) 217 04 90

HP

(212) 224 59 25

HP

(212) 224 59 25

Xerox Türkiye

0800 211 30 97

HP

(212) 224 59 25

Hesmak

(216) 391 88 00

Hesmak

(216) 391 88 00

HP

(212) 224 59 25

ÇÇöözzüünnüürr--llüükk ((ddppii))

2880x720

600x600

1440x720

600x600

600x600

1200x1200

600x600

1200x1200

1440x720

600x600

BBaa¤¤llaanntt››fifieekkllii

Paralel,

USB

Paralel,

USB

Paralel,

USB

Paralel,

USB

Paralel,

USB

Paralel,

USB

Paralel,

USB

Paralel,

USB

Paralel,

USB

Paralel,

USB

FFiiyyaatt((++KKDDVV))

250 $

540 $

385 $

199 $

360 $

228 $

250 $

420 $

119 $

135 $

EErrggoonnoommii

90

90

90

70

75

85

70

80

78

70

GGrraaffiikkBBaasskk›› HH››zz››

61 sn

93 sn

54 sn

100 sn

94 sn

103 sn

108 sn

126 sn

48 sn

130 sn

RReessiimmKKaalliitteessii

85

85

69

90

75

70

80

72

61

75

GGrraaffiikkKKaalliitteessii

85

82

72

84

82

75

82

77

59

75


87.73

85.30

78.63

80.21

76.13

74.30

72.45

72.45

71.38

70.80

11

22

33

44

55

66

77

88

99

1100

11

22

33

44

55

66

77

88

99

1100


XXeerrooxx

DDooccuupprriinntt NN22112255

CCaannoonn

LLBBPP--11776600

BBrrootthheerr

11666600ee

XXeerrooxx


HHPP

22110000MM

XXeerrooxx


LLeexxmmaarrkk

OOppttrraa MM441100

EEppssoonn

EEPPCC--55770000

BBrrootthheerr

11225500

BBrrootthheerr

11227700


Xerox

(212) 274 93 54

Hesmak

(216) 391 88 00

GenpaCom

(212) 320 10 50

Xerox

(212) 274 93 54

HP

(212) 224 59 25

Xerox

(212) 274 93 54

Pera

(212) 221 12 82

Romar

(212) 252 08 09

GenpaCom

(212) 320 10 50

GenpaCom

(212) 320 10 50

BBaasskk›› HH››zz›› ((ssaayy//ddkk))

20

17

16

12

10

12

12

8

12

12

FFiiyyaatt((++KKDDVV))

1470 $

1960 $

1267 $

1470 $

799 $

555 $

700 $

246.000

000 TL

379 $

549 $

ÇÇöözzüünnüürr--llüükk ((ddppii))

1200

1200

1200

1200

1200

1200

600

1200

1200

1200

RRAAMM((MMBB))

32

4

8

16

8

4

4

4

4

4

RReessiimmKKaalliitteessii

85

73

73

85

80

80

80

82

80

78

DDookküümmaann--ttaassyyoonn

70

75

75

70

85

70

80

85

70

60

OOffffiiccee BBaasskk›› HH.. ((ss))

43

47

48

53

70

55

65

85

80

75

RReessiimmBBaasskk›› HH.. ((ss))

25

17

18

27

25

29

30

27

25

23


81.91

80.86

79.50

77.55

74.27

73.72

72.42

72.37

71.01

70.45

OOffffiicceeBBaasskk›› HH››zz››

198 sn

114 sn

218 sn

257 sn

205 sn

217 sn

226 sn

378 sn

243 sn

308 sn

RReessiimmBBaasskk›› HH››zz››

81sn

194 sn

69 sn

129 sn

129 sn

145 sn

128 sn

150 sn

60 sn

156 sn

ÇÇaall››flflmmaass››iiççiinn gg.. ssüürree

14 sn

25 sn

16 sn

12 sn

17 sn

17 sn

17 sn

19 sn

15 sn

15 sn

TOP 10 Testleri

117722 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

115500$$’’››nn AAlltt››nnddaakkii EEkkrraann KKaarrttllaarr››

11

22

33

44

55

66

77

88

99

1100

11Çift monitör deste¤i:TOP 10’un en gözdesiCardex çift monitördeste¤iyle de di¤errakiplerinden oldukçaavantajl›

■■ %%4488 3D Mark 2000 Pro

■■ %%1122 Quake II

■■ %%2222 Ergonomi

■■ %%1122 Quake III

■■ %%66 Viewperf OpenGL



CCaarrddeexx GGeeffoorrccee22 MMXX

GGoollddeenn SSaammppllee

GGuuiilllleemmoott

PPrroopphheett IIII--MMXX

LLeeaaddtteekk

GGeeffoorrccee 22 MMXX

PPiixxeellVViieeww

GGeeffoorrccee22 MMXX TTwwiinn

AATTII

RRaaddeeoonn

AAooppeenn

PPAA225566MMXX

MMSSII

MMSS--SSttaarrffoorrccee 881166

AAbbiitt SSiilluurroo

GGFF22 MMXX

PPiixxeellVViieeww

GGeeffoorrccee22 MMXX

IInnccaa

GGeeffoorrccee22 MMXX

DDiissttrriibbüüttöörrTTeelleeffoonn

Empa

www.empa.com.tr

Ufotek

(212) 274 56 60

Leadtek Türkiye

(212) 217 08 50

Multimedya

(212) 212 98 50

4K

(212) 259 38 00

‹hlas Acer (212) 317 96 50,

Emeaa (212) 210 08 58

4K

(212) 259 38 00

Datagate (212) 288 53 11,

Çizgi (212) 273 14 91

Multimedya

(212) 212 98 50

Pasific

(212) 212 88 65

RRAAMM

32MB

SDRAM

32MB

SDRAM

32MB

SDRAM

32MB

SDRAM

32MB

SDRAM

32MB

SDRAM

32MB

SDRAM

32MB

SDRAM

32MB

SDRAM

32MB

SDRAM

CChhiippsseettii

Nvidia

Geforce2 GTS

Nvidia

Geforce2 GTS

Nvidia

Geforce2 GTS

Nvidia

Geforce2 GTS

ATI

Radeon

Nvidia

Geforce2 GTS

Nvidia

Geforce2 GTS

Nvidia

Geforce2 GTS

Nvidia

Geforce2 GTS

Nvidia

Geforce2 GTS

MMiimmaarrii

AGP 4x

AGP 4x

AGP 4x

AGP 4x

AGP 4x

AGP 4x

AGP 4x

AGP 4x

AGP 4x

AGP 4x

33DD MMaarrkkPPrroo 22000000

42.62

45.33

44.18

49.77

45.89

45.85

43.75

43.06

45.97

44.77

QQuuaakkeeIIIIII

46.60

51.10

48.60

43.00

43.50

43.35

47.10

49.25

43.55

40.10

QQuuaakkeeIIII

44.67

47.82

45.30

44.65

43.60

45.22

45.50

45.75

45.25

42.37

VViieewwppeerrffOOppeennGGLL

42.7

42.2

42.3

42.0

24.8

41.5

42.6

42.8

42.0

42.1

EErrggoo--nnoommii

80

70

75

70

67

60

60

60

55

60

CCHHIIPP TToopp..PPuuaann››

64.46

64.43

64.37

61.02

60.87

59.82

59.78

59.16

58.90

58.85

FFiiyyaatt››$$++KKDDVV

148

139

146

F.A.

150

139

145

106

109

106

* Empa: www.empa.com.tr, Multimedya tel: (212) 212 98 50 F.A.: Firmay› aray›n›z.

115500$$’’››nn ÜÜssttüünnddeekkii EEkkrraann KKaarrttllaarr››

11

22

33

44

55

66

77

88

99

1100

22Yüksek performans:Birçok uygulamada enönde giden Creativeergonomi puan›n›ndüflüklü¤ünden dolay›birincili¤i rakibine kapt›rd›

■■ %%4488 3D Mark 2000 Pro

■■ %%1122 Quake II

■■ %%2222 Ergonomi

■■ %%1122 Quake III

■■ %%66 Viewperf OpenGL



EEllssaa GGllaaddiiaacc

GGeeffoorrccee22 UUllttrraa

CCrreeaattiivvee

GGeeffoorrccee 22 UUllttrraa

LLeeaaddtteekk

GGeeffoorrccee 22 GGTTSS PPrroo

AAbbiitt SSiilluurroo

GGFF225566 GGTTSS

AAooppeenn

PPAA225566 DDeelluuxxee

AATTII

RRaaddeeoonn

EEllssaa GGllaaddiiaacc

GGeeffoorrccee22 GGTTSS

GGiiggaabbyyttee

GGFF--22000000

AATTII AALLLL--IInn

WWoonnddeerr RRaaddeeoonn

--

DDiissttrriibbüüttöörrTTeelleeffoonn

TET

(212) 256 35 32

GenpaCom, Empa,

Multimedya*

Leadtek Türkiye

(212) 217 08 50

Datagate (212) 288 53 11,

Çizgi (212) 273 14 91

‹hlas Acer (212) 317 96 50,

Emeaa (212) 210 08 58

4K

(212) 259 38 00

TET

(212) 256 35 32

Empa

www.empa.com.tr

4K

(212) 259 38 00

-

RRAAMM

64MB

DDR

64MB

DDR

64MB

DDR

64MB

DDR

32MB

DDR

64MB

DDR

32MB

DDR

32MB

DDR

32MB

DDR

-

CChhiippsseettii

Geforce2

Ultra

Geforce2

Ultra

Nvidia

Geforce2 GTS

Nvidia

Geforce2 GTS

Nvidia

Geforce2 GTS

ATI

Radeon

Nvidia

Geforce2 GTS

Nvidia

Geforce2 GTS

ATI

Radeon

-

MMiimmaarrii

AGP 4x

AGP 4x

AGP 4x

AGP 4x

AGP 4x

AGP 4x

AGP 4x

AGP 4x

AGP 4x

-

33DD MMaarrkkPPrroo 22000000

79.79

84.18

74.00

67.53

64.81

57.22

50.09

64.41

51.83

-

QQuuaakkeeIIIIII

79.50

83.85

80.25

76.00

69.90

57.00

68.30

69.50

42.00

-

QQuuaakkeeIIII

79.87

80.00

78.90

72.80

71.55

58.50

72.22

72.12

48.82

-

VViieewwppeerrffOOppeennGGLL

42.00

43.00

41.90

31.00

35.74

24.80

34.20

35.20

24.80

-

EErrggoo--nnoommii

75

45

60

60

60

92

60

45

98

-

CCHHIIPP TToopp..PPuuaann››

95.55

90.68

87.96

81.43

79.26

78.81

78.71

74.90

73.51

-

FFiiyyaatt››$$++KKDDVV

465

480

299

305

325

360

289

198

295

-

* GenpaCom tel: (212) 320 10 50, Empa: www.empa.com.tr, Multimedya tel: (212) 212 98 50

TOP 10 Testleri

117744 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

CCDD YYaazz››cc››llaarr 44 Düflük fiyatl› CDYaz›c›: Yüksek önbelle¤e sahip olan buürün ortalama perfor-mans›n›n yan›s›ra uygunfiyat› ile de dikkat çekiyor

■■ 3300%% Data CD■■ 3300%% Audio CD ■■ 3300%% CD Performans›■■ 1100%% Dökümantasyon


CCDD SSüürrüüccüülleerr 33Yüksekfiyat/performansoran›: Rakipleriaras›nda düflük fiyat›ylaön plana ç›kan Aopenüst s›ralarda yerini ald›.

■■ 5500%% CD Tach

■■ 2200%% Windac

■■ 2200%% CD Error



11

22

33

44

55

66

77

88

99

1100

11

22

33

44

55

66

77

88

99

1100


KKeennwwoooodd

UUCCRR--442211

AAooppeenn

CCDD--994488EE

AAooppeenn

CCDD--995522EE

AAssuuss

CCDD--SS555500

CCrreeaattiivvee

CCDD55223333EE

SSaammssuunngg

SSCC--115522

SSoonnyy

CCDDUU44881111

SSoonnyy

CCDDUU44882211

LLGG

CCRRDD--88448822BB

PPeeggaassuuss

5500XX


Vega

(212) 347 01 47

Ihlas Acer

(216) 317 96 50

Ihlas Acer

(216) 317 96 50

Çizgi Elektronik

(212) 273 14 91

GenpaCom (212) 320 10 50

Multimedya, Empa*

Ufotek

(212 ) 274 56 60

Emeaa (212) 210 08 58,

Pampa, Empa*

Emeaa (212) 210 08 58,

Pampa, Empa*

Ufotek

(212 ) 274 56 60

Gold Bilgisayar

(216) 418 11 44

HH››zz››

72X

48X

52X

50X

52X

52X

48X

48X

48X

50X

AArraabbiirriimm

IDE Ultra

DMA 33

IDE Ultra

DMA 33

IDE Ultra

DMA 33

IDE Ultra

DMA 33

IDE Ultra

DMA 33

IDE Ultra

DMA 33

IDE Ultra

DMA 33

IDE Ultra

DMA 33

IDE Ultra

DMA 33

IDE Ultra

DMA 33

ÖÖnn BBeelllleekk((CCaacchhee))

2 MB

128 Kb

128 Kb

128 Kb

256 Kb

128 Kb

128 Kb

512 Kb

128 Kb

128 Kb

CCDD TTaacchhPPeerrffoorr..

57.86

30.76

27.50

35.88

30.02

27.32

31.52

29.04

25.54

27.35

AAuuddiiooRRiippppiinngg

12.4 X

20 X

19.1X

13.9 X

7.8 X

7.9 X

7.8 X

7.8 X

7.9 X

7.8 X

HHaattaa DDüüzzeelltt..PPeerrffoorrmmaannss››

277.80

125.40

136.00

158.10

81.40

70.20

82.30

99.10

90.30

143.10

EErrggoonnoommii

80

65

65

65

70

60

60

60

60

70


83.88

75.67

70.05

66.99

63.03

62.70

62.56

57.76

56.61

53.18


100

36

36

46

45

39

40

40

39

40

* Empa: www.empa.com.tr, Multimedya tel: (212) 212 98 50, Pampa tel: (212) 256 65 90

11

22

33

44

55

66

77

88

99

1100

11

22

33

44

55

66

77

88

99

1100


YYaammaahhaa

CCDDRRWW 22110000EE

AAooppeenn

CCRRWW--11223322

PPlleexxttoorr

PPXX--WW11221100TTAA

LLGG

CCEEDD--88112200BB

CCrreeaattiivvee CCDD--RRWW

BBllaasstteerr 1122//1100//3322

SSoonnyy

CCRRXX114455EE

HHPP

PPlluuss 99335500ii

SSaammssuunngg

SSWW--220088

TTeeaacc

CCDDWW551122WW

AAcceerr

11003322


SKY (212) 225 68 08,

Multimedya*

Ihlas Acer

(216) 317 96 50

Sky(212) 225 68 08,

Microbeta (312) 467 06 35

Ufotek

(212 ) 274 56 60

GenpaCom (212) 320 10 50

Multimedya, Empa

Pampa(212) 256 65 90,

Emeaa, Empa*

HP

(212) 224 59 25

Ufotek

(212 ) 274 56 60

Sky

(212) 225 68 08

Ihlas Acer

(216) 317 96 50

YYaazzmmaa//RRWW//OOkkuummaa

16/10/40

12/10/32

12/10/32

12/8/32

12/10/32

10/4/32

10/4/32

8/4/32

12/10/32

10/4/32

AArraa--bbiirriimm

IDE

IDE

IDE

IDE

IDE

IDE

IDE

IDE

IDE

IDE

ÖÖnn--bbeelllleekk

8 MB

4 MB

2 MB

8 MB

2 MB

4 MB

4 MB

4 MB

4 MB

4 MB

OOrrtt.. VVeerriiTTrraann.. HH..

3158 kb/s

2653 kb/s

1542 kb/s

2614 kb/s

2543 kb/s

2746 kb/s

2732 kb/s

3783 kb/s

2851 kb/s

2490 kb/s

EErriiflfliimmSSüürreessii

105 ms

125 ms

188 ms

127 ms

136 ms

142 ms

147 ms

100 ms

95 ms

120 ms

HHaattaaDDüüzzeelltt..

253

ms

2553.8

ms

102.2

ms

198

ms

352

ms

162.9

ms

118.3

ms

75.1

ms

97.0

ms

198.8

ms

AAuuddiiooCCDD

1020

ms

1080

ms

1603

ms

1359

ms

1450

ms

1343

ms

1900

ms

2023

ms

1730

ms

1920

ms

DDaattaaCCDD

465

ms

488

ms

495

ms

538

ms

521

ms

622

ms

503

ms

621

ms

615

ms

530

ms

EErrggoo--nnoommii

80

75

90

75

70

75

85

70

45

70


94.35

89.45

78.66

78.00

75.91

75.83

75.53

73.51

72.39

71.89


239

193

245

175

F.A.

210

249

175

275

149

* Empa: www.empa.com.tr, Emeea tel: (212) 210 08 58, Multimedya tel: (212) 212 98 50 F.A.: Firmay› aray›n›z.

117766 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

Haberler ve Trendler

‹çindekiler118800 YYaazz››ll››mm TTeessttii

118844 AAyy››nn SShhaarreewwaarree’’lleerrii

118888 WWiinnddoowwss MMee OOppttiimmiizzaassyy--oonnuu

119966 CCDD KKlloonnllaammaa

220022 GGIIMMPP,, PPhhoottooPPaaiinntt’’ee KKaarrflfl››

221100 NNoorrttoonn UUttiilliittiieess AArraaççllaarr››

221166 WWiinnddoowwss MMee’’ddee YYaarrdd››mmvvee DDeesstteekk FFoonnkkssiiyyoonnllaarr››

222222 OOffffiiccee 22000000 EEkklleennttiissii

222266 BBiillggiissaayyaarrllaa MMüüzziikk

In & outPPrrooggrraammcc››llaarraa MMüüjjddeeBaflta web tasar›m araçlar› olmaküzere art›k ço¤u program kodyaz›m araçlar›na, görsel tasar›maraçlar›ndan daha çok yer veriyor.

SSttaannddaarrtt PPeenncceerreelleerree DDöönnüüflflSkin destekleyen programlar sistemi gereksiz yere yavafllatt›klar› için art›k eski popülerliklerini kaybediyorlar.

AASSPP PPaazzaarr›› dünya çap›nda patlayacak

SSooffttwwaarree „„bbyy ccaallll““:: Pazar araflt›rmac›lar›, internet üzerinden ASP

sunan “kiral›k” programlarda patlama yaflanaca¤›n› düflünüyorlar.

CCiirr

oo ((

MMiillyy

aarr DD

oollaa

rr oo

llaarraa

kk))

Microsoft: Rakipleri Uyumuyor

YYeennii OOffffiiccee PPaakkeettlleerriiSSoonn zzaammaannllaarrddaa ssaaddeeccee MMiiccrroossoofftt ooffiiss yyaazz››ll››mmllaarr›› ggeelliiflflttiirrmmiiyyoorr,,

ddii¤¤eerr üürreettiicciilleerr ddee 22000011 yy››ll››nnaa yyeennii OOffffiiccee pprrooggrraammllaarr›› iillee ggiirrddiilleerr

Microsoft Office 10’un Betas›çoktan tamamland› ve test edildibile. Microsoft’un en son Officepaketi ile ilgili daha ayr›nt›l› bil-giyi ve incelemesini Chip Aral›ksay›s›nda bulabilirsiniz. Buradarakipleri Lotus, Sun ve Corel’inMicrosoft’a karfl› kulland›klar›yeni kozlar›n› göreceksiniz.

SmartSuite Millenium Edition9.6 versiyonu ile Lotus tak›m ça-l›flmas› ve merkezi sistem dene-timi üzerindeki çal›flmalar›na de-vam ediyor. Bu Office paketiWindows 2000 ba¤lant›s› ile a¤üzerindeki her bir kullan›c› içinözel olarak konfigüre edilebili-yor. SmartSuite’in tüm bileflen-leri Lotus Notes/Domino ile ra-hatl›kla ba¤lanabiliyorlar.

AAçç››kk ooffiiss eenntteeggrraassyyoonn iiççiinn tteekk bbiirr aarraaçç oolluuflflttuurruuyyoorrSun’›n StarOffice’inin ismi 6versiyonunda "Open Office" vebir önceki versiyon 5.2 ile olduk-ça benzerlik gösteriyor. Aç›k ofistüm bileflenlerin entegrasyonuile tek bir araç oluflturuyor. Tümuygulamalar için New menü-sünden metinlerin, tablolar›nveya sunular›n oluflturulabilece-¤i tek bir program mevcut.

Ancak geliflim aflamas›ndaüçüncü parti yaz›l›mc›lar içinherhangi bir bileflen sunmuyor."Open Office"’in bir Pre Alphaversiyonunu (yaklafl›k 30 Mbyte)www.openoffice.org adresindendownload edebilirsiniz.

Office paketi WordPerfect’inyeni versiyonu Corel’in Word-Perfect 5.1’den sonraki enönemli güncellemesi. CorelD-raw’da oldu¤u gibi düzeltmelerkullan›c›lar›n istekleri do¤rultu-sunda yap›lm›fl: Microsoft Officeile tam uyumlu olan program›ngüvenli¤i de Recovery Managerile garanti alt›na al›nmak isten-mifl. Corel’in en önemli yenelik-leri metin editöründeki geliflmifltablo fonksiyonlar›, esnek görü-

nüm seçenekleri ve 3D grafikle-rin Export edilebilmesi. Bununiçin Quattro pro grafikleri veride¤erlerini saydam olarak gö-rüntüleyebiliyor ve belirginleflti-rebiliyor. Corel sunular› da Flashbiçiminde export edilebiliyorlar.

Windows için Corel Wordper-fect 2002, 2001 y›l›n›n ilk yar›s›n-da bitirelecek. Buna karfl›l›k raki-bi Microsoft ise yeni Office pa-ketinin ilk yar›s› içerisinde piya-saya sunacak.

OOffiiss:: Microsoft’un haricinde Sun, Corel ve Lotus’da yeni

Office paketleri gelifltirdiler.

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 117777


tu¤undan internete ba¤l›s›n›z. E-mail al›n ya da yollay›n, Sonyklavyeniz ve TV’nizle ba¤lant›n›zasla kesilmeyecek. Hareketli ma-sa 360 derece döndü¤ü gibi, ra-hat bir biçimde çal›flman›z› dasa¤l›yor. Ç›kar›labilen kablosuzklavye sayesinde, odan›n hernoktas›ndan internet ba¤lant›s›sa¤laman›z da mümkün oluyor.‹nternet ba¤lant›s› ile e-mail al-mak ya da yollamak, chat yap-mak, sohbet programlar›n› kul-lanmak, basitlefltirilmifl VCR kay-d›, etkileflimli TV programlar›n›izlemek gibi birçok fley yapabilir-siniz. Koltukla birlikte SonyWebTV Plus receiver’›, Sonykablosuz klavye ve 2 ayl›k ücret-

siz WebTV Plus hizmeti ve-rilmekte.

Koltu¤un sa¤ ko-lunda içecek tutmak

için bir bölüm; ku-manda, video kasetler,

dergi gibi fleyleri koy-mak için yeterli yer bu-

lunuyor. Sol koldaise, d›flar›ya do¤-ru aç›labilen ma-sa, WebTV klav-

yesi ve AC/veri adap-törü yer al›yor.

En çok kullan›lan e-posta istem-cilerden biri olan Eudora yeniversiyonunda kullan›c› dostu birarabirim ile karfl›m›za ç›k›yor:Eudora’n›n 5.02 versiyonundabirçok fonksiyonuna tek bir t›kla-ma ile ulafl›labiliyor.

Freeware versiyonun ifllevleritam sürümü ile ayn›. fiayet sunu-cudan iletilerinizi yüklerken be-raberinde reklam bannerlar›n›nda yüklenmesini istemiyorsan›zprogram› sat›n almal›s›n›z.

Programda kullan›fll› eklentiler

Eudora 5.02

KKuullllaann››cc›› DDoossttuu EE--ppoossttaa ‹‹sstteemmcciissiide mevcut: Bu sürümde kullan›fl-l› bir adres defteri de kullan›masunulmufl. Otomatik tamamlamalistesindeki tüm ö¤eler sorunsuzolarak silinebiliyorlar. Tutulan is-tatistikler ile kendi e-posta aktivi-telerinizi de takip edebilirsiniz.

Kullan›c› Shareware programile istemciyi standart e-postaprogram› olarak kullanabilenNetscape Communicator ile birba¤lant› elde ediyor. Eudora 5.02bir çok POP3 hesab› ile rahatl›klaçal›flabiliyor.

Çok az say›da insan Palm platfor-munun yapmak üzere tasarland›-¤› ifllemleri yapabildi¤i konusun-da baz› flüphelere sahiptir. Buplatform sayesinde, randevular›-

n›z› düzenleyebilir, ifl günleriniziplanlayabilir ve masaüstü ya datafl›nabilir bilgisayar›n›zdaki PIMuygulamas› sayesinde bu bilgilerisenkronize edebilirsiniz. Kelimeifllemciniz ve hesap tablosu uy-gulaman›zla da yaz› yazabilir yada rakamlarla birtak›m ifllemleryapabilirsiniz. Birçok kullan›c› için

Quickoffice

WWoorrdd vvee EExxcceell AArrtt››kk AAvvuuccuunnuuzzuunn ‹‹ççiinnddeebu Word ve Excel kullanmaklaeflanlaml› asl›nda. Fakat Palm’larbu tür uygulamalarla çal›flmak iç-in pek de uygun de¤il.

Cutting Edge Software taraf›n-dan duyurusu yap›lan Quickoffi-ce, bu durumu de¤ifltirmek üzereat›lan bir ad›m. Asl›nda bunu he-men hemen baflarm›fl say›l›rlar.Quickoffice flirketin 3 ürününü tekbir suitte birlefltiriyor. Hesap ta-blosu uygulamas› QuicksheetPalm kullan›c›lar› aras›nda uzunbir zaman boyunca popüler biruygulama oldu. Suitte uygulama-n›n versiyon 5.0’› bulunuyor. Qu-ickchart ise bir tablolama uygula-mas› ve Quicksheet için son dere-ce önemli bir ö¤e. SmartDoc do-küman Reader/Editor’ü ise bu su-itin içindeyken Quickword ad›n›alm›fl. Bu 3 uygulaman›n amac›,var olan ya da yeni yarataca¤›n›zExcel ve Word dosyalar›n›z› izle-menizi ve gerekirse üzerinde de-¤ifliklikler yapman›z› sa¤lamak.

Birçok program›n kendine aitkald›rma rutinleri sorun ç›karta-biliyor. Birçok program art›k ge-rekli olmayan dosyalar›n› sabitdisk üzerinde b›rak›r. Her Win-dows kullan›c›s› eninde sonundabu çöplükten kurtulmak zorun-dad›r. Smart Cleaner zaman alanbu ifllemi kendisi hallediyor.Program kendili¤inden bir düzi-ne dosya tipini seçiminize sunu-yor ve iste¤inize ba¤l› olarak sili-

Smart Cleaner

WWiinnddoowwss’’uu KKoollaayyccaa DDüüzzeennlleemmeekk

yor. Program uygulamada esnekbir görüntü sergiliyor ve kullan›-m› oldukça kolay. Dosya türleri-nin seçim listesi ise gelifltirilebi-lir. Araç her iki büyük browser-daki cache ve cookie’leri dearaflt›r›yor. Hangi sürücünün bü-yüteç alt›nda tutulaca¤›na isekullan›c› karar veriyor. Gerekirsetüm bir a¤ da denetim alt›nda tu-tulabilir.BBiillggii iiççiinn:: www.scaramouch.com

Windows ürünleri Sharewarepazar›na hükmediyorlar. Ancakher geçen gün daha çok prog-ram birden platform destekliyor.

Linux için her grup ücretsizGNU program› mevcut. Win-dows kullan›c›lar› için çal›flmaçok daha zor. Örne¤in Gimp gibimükemmel uygulamalar bu ku-raldan istisnai olarak s›yr›l›yor veWindows için de yay›nlanacak.MusicMatch tam ters bir yol izli-yor ve Jukebox yaz›l›m›n›n Linuxversiyonunu sunuma haz›rl›yor.Bu sayede entegre olarak bulu-nan MP3 Fraunhofer Codec’i deLinux kullan›c›lar›n›n hizmetinesunulacak.

Eski Windows versiyonu 5’inBeta versiyonunu www.music-match.com adresinden elde ede-bilirsiniz. Borland Kylix ile LinuxShareware’lerine gösterilen ra¤-

MP3 Player, Web Browser, Codecler

LLiinnuuxx && CCoo iiççiinn AArraaççllaarrbet artt›: Linux için Delphi, Li-nux’a ve Linux’dan dönüflüm ifl-lemlerini kolaylaflt›r›yor. Multi-medya iflletim sistemi BeOS’dabu yükselifltenpay›n› ald›: Ope-ra Browser’›nyeni versiyonuBeOS uyumlu.

La-Z-Boy

HHeemm KKoollttuukk HHeemm BBiillggiissaayyaarr BBiirraarraaddaaBu koltuklar›n neye benzedi¤inihemen hepimiz biliyoruz. Sonderece rahat, büyük ve pahal›olan bu koltuklar La-Z-Boy tara-f›ndan üretiliyor. Koltuklarda içe-ceklerinizi koyabilece¤iniz bir yervar. Bunun d›fl›nda, uzaktan ku-mandan›z› ve TV ekinizi de rahat-l›kla yerlefltirebilrsiniz. 1049-1299 dolar aras›nda fiyatlarla sa-t›lan Explorer e-cliner, ofisinievine tafl›mak isteyenler için sonderece ideal. Önce oturun, sonraarkan›za yaslanarak interneteba¤lan›n. Art›k evin en rahat kol-

117788 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


K›sa K›sa❿❿PPSSDDII’’nn››nn YYeennii AAdd››:: MMRROO

Türkiye'de Bo¤aziçi Yaz›l›m ta-

raf›ndan temsil edilen ABDli PSDI

flirketi, geçti¤imiz ay ald›¤› bir

kararla ad›n› MRO Software

olarak de¤ifltirdi.

‹flletmelerin etkin tedarik zinciri

yönetimi için bak›m, onar›m ve

operasyon odakl› çözümler geliflti-

ren PSDI'›n yeni ad›, fiubat

2001'de yap›lacak y›ll›k hissedar-

lar toplant›s›nda onaya sunulacak.

PSDI, bu tarihe kadar yeni ad›yla

faaliyetlerini sürdürecek. PSDI'›n

NASDAQ Borsas›'ndaki sembolü

de MROI olarak de¤iflecek.

PSDI yetkilileri, flirketin kurumsal

kimli¤ini bak›m ve onar›m odakl›

yap›s›yla özdefllefltirmek ve

endüstriyel tedarik zinciri genelin-

de demirbafl ve kaynak verimlili¤i

yönetimi konusunda flirketin

tan›n›rl›¤›n› pekifltirmek amac›yla

bu karar› ald›klar›n› belirtiyorlar.

❿❿Yaz›l›m gelifltiren 3 milyon kifliyi

zor zamanlar bekliyor. Microsoft

bu y›l›n sonlar›na do¤ru Visual

Basic dilinin yeni versiyonunu

duyurdu¤u zaman kullan›c›lar baz›

zorlu kararlar almak mecburiye-

tinde kalabilirler.

Visual Studio.Net suiti Microsoft’-

un .Net vizyonu çerçevesinde

gelifltirilmifl ama bu konuyla ilgili

her geçen gün biraz daha fazla

ses yükseliyor. Hepsinin söyledi¤i

de ayn›; suit birçok hataya sahip.

Visual Studio.Net’in ikini Betas›

2001 ilkbahar›n›n sonlar›na do¤ru

ç›kacak. Ürün, y›l›n ikinci

yar›s›nda da sat›fla sunulacak.

The Dave Matthews Band, Naps-ter üzerindeki ilk single’›n› yay›n-lad›. Bu yay›n hakk›, BMG Enter-tainment taraf›ndan verilmifl birpromosyon olma özelli¤i tafl›yor.

Grubun single’› "I Did It" flu

anda Napster’›n web sitesindeyay›nlan›yor. Offspring gibi baz›gruplar da Napster üzerindenflark›lar›n› yay›nlamak istedilerama yap›mc› flirketleri buna karfl›

Dave Matthews Band

NNaappsstteerr’’ddaa ‹‹llkk PPrroommoossyyoonn SSiinnggllee

ç›kt›. Napster flark›n›n promos-yonunu web sitesinin girifl sayfa-s›ndaki "Featured Music" bafll›¤›alt›ndan yap›yor. Bu bölüm ge-nellikle pek de tan›nmayan grup-lar›n promosyonunu yapmak iç-in kullan›l›yor.

Analistlere göre, e¤er bu türpromosyonlar albümlerin sat›fl-lar›nda bir art›fl olmas›na sebepolursa, o zaman di¤er 5 büyükmüzik yap›mc›s› flirket de flark›la-r› Napster üzerinden yay›nlama-ya raz› olacak. Bu 5 büyük müzikyap›mc›s› ise flunlar: EMI Recor-ded Music, Sony Music Group,Universal Music Group ve War-ner Music Group. Belki de onlar-la Napster ile zaman içinde or-takl›k kurmaya raz› olabilirler. Bu5 flirket de Napster’a karfl› davaaçm›fl durumda. Dava hala sürü-yor ve k›sa bir zaman içinde ka-rar aç›klanacak gibi görünüyor.

Netdocs

NNeettddooccss,,MMiiccrroossoofftt’’uunnGGiizzllii SSiillaahh››Microsoft’un 2001 y›l› için planla-r›ndan bir tanesi de eski gelifltir-me gücünü kaybetmemifl oldu-¤unu ispatlamak. Microsoft’unhenüz ortal›kta pek de bahsetme-di¤i yeni hizmeti Netdocs yenivitrin için seçilmifl.

Baz› kaynaklara göre, Netdocse-mail, kiflisel bilgi yönetimi, diji-tal-medya yönetimi ve sohbetprogramlar›n› biraraya getirenentegre bir uygulama. Microsoftbu uygulamay› internet üzerin-den host edecek. Netdocs’un ye-ni kullan›c› arayüzü ise ne Inter-net Explorer Web browser’›na,ne de Windows Explorer’a ben-zemiyor. Uygulama, XML üzeri-ne temellendirilmifl bir çal›flmaalan› da sunuyor olacak. Arayüzasl›nda .Net teknolojisi üzerinetemellendirilerek yarat›lm›fl.

Microsoft’ta çal›flan baz› kiflilerNetdocs’u "zihin iflçileri için ta-sarlanm›fl .Net uygulamas›/servi-si" olarak tan›ml›yor. Di¤erleri isekiflisel bilgilerini paylafl›p iflbirli¤iyapan kifliler için tasarlanm›fl ge-lecek kuflak üretkenlik suiti olaraktan›mlamay› tercih ediyorlar.

ma baflvurusunda bulundu¤us›rada öne sürdü¤ü argüman-lar› burada da tekrarlad›. Hü-kümet bu baflvuruda bulunur-ken 6 ana konudan bahsetti.Bunlardan ilki Microsoft’un ifl-letim sistemi konusuda tekel-leflebilmek için rekabet kural-lar›na ayk›r› araçlar kulland›-¤›yd›. ‹kinci argüman ise flir-ketin browser pazar›nda datekelleflerek alan›n› genifllet-meye kalk›flm›fl olmas›. Hükü-metin öne sürdü¤ü üçüncü nokta

Microsoft’un Internet Explo-rer Web browser’›n› Win-dows 95 ve 98’e ekleyerektekelcilik yasas›n› çi¤nemifloldu¤u. Di¤er bir argümanise Jackson’›n yöntemsel vekan›tsal hükümlerinin kendi-ne verilen yetkileri aflt›¤› ko-nusunda.

Jackson ayn› zamandadavan›n iyilefltirici k›sm›ylailgilenirken tereddütte kal-m›fl ve etkisini göstereme-miflti. Son argüman iseJackson’›n savunmas›n›nMicrosoft’a karfl› olan ön-yarg›s›n› gösterdi¤ini söy-lüyor.

Adalet Departman› ve 19 eyaletOcak ay›n›n ilk haftas›nda bir da-va aç›lmas›n› istediler. Davay›açanlar Microsoft’un bölünmesikarar›n›n bir an önce al›nmas›n›istiyorlar. Dokümanda Savc›Thomas Penfield Jackson’danyana bir dil kullan›lm›fl ve sonderece "adli ve etkili" bir davayönetti¤i ifade edilmifl.

Davayla ilgili sözel tart›flma bö-lümü 26-27 fiubat tarihleri aras›n-da yap›lacak. Tahmin edildi¤iüzere, hükümet davay› h›zland›r-

Dava

MMiiccrroossoofftt DDaavvaass›› HH››zzllaann››yyoorr

Sun Microsystems

BBrraazziill ..NNeett’’iinn TTaakkiippççiissii mmii??Sun Microsystems, sadece dona-n›m konusunda faaliyet gösterenbir flirket imaj› çizmekten s›k›lm›flolsa gerek ki, önümüzdeki ayiçinde web tabanl› yaz›l›m›n›nanahatlar›n›n detaylar›n› aç›kla-ma karar› alm›fl.

Kod ad› Brazil olan yaz›l›mla il-gili bilgiler flirketin web sitesin-den bulunabilir. Asl›nda progra-m›n anahatlar›na bak›l›rsa yap-mak istedi¤i fleyin Microsoft’un.Net stratejisiyle ayn› oldu¤ufark edilebilir. Kullan›c›lar›n yaz›-l›ma web üzerinden eriflimi buyaz›l›m sayesinde mümkün halegeliyor ve gelifltiricinin web uy-gulamalar›n› yaratma ve birlefl-tirme ifllerini çok daha kolay halegetiriyor. Brazil’in gelifltirilmesi-ne bundan yaklafl›k 2 y›l kadarönce bafllanm›fl.

❿❿YYeennii ““MMeelliissssaa”” VViirrüüssüü

Bilgisayar uzmanlar›n›n belirtti¤ine

göre, Melissa virüsünün yeni bir türü

h›zla yay›lmaya devam ediyor. Bu sefer

virüs yeni bir k›l›¤a bürünmeyi ihmal

etmemifl tabii : Macintosh formatl›

Microsoft Office doküman› halinde

geliyor. ‹lk defa Ocak ay› bafl›nda rastla-

nan virüs, son zamanlarda epey h›zl› bir

biçimde yay›lm›fl. Di¤er Melissa türleri

gibi, bu virüs de kendi kendini ço¤alta-

rak yay›l›yor.

Yaz›l›m Testi

118800 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

‹çindekiler

118800 ‹‹nntteerrnneett ÖÖ¤¤rreenniiyyoorruumm

Sanal Dünyan›n

Kap›lar›n› Aral›y›n

118800 QQuuiicckkBBooookkss PPrroo 22000011

Yeni Finans Yöneticiniz

118811 AAddoobbee PPrreemmiieerree 66

Tamam›yla Farkl› Bir Premiere

118822 IINNVVEESSccooppee BB44..00

Sanal Yat›r›m Dan›flman›n›z

NASIL TEST ETT‹K?

YYaazz››ll››mmCHIP editörleri yeni yaz›l›m-lar› hemen test edip yorum-lar›n› not formunda da be-lirtiyorlar:

CHIP yaz›l›mlar›n kalitesiniflu üç alanda de¤erlendiri-yor:‹‹flfllleevvsseelllliikk:: Bu kriter flu anasoruya cevap ar›yor: Prog-ram, yerine getirilmek üze-re gelifltirildi¤i iflleri ne ka-dar iyi bir flekilde yerine ge-tiriyor? Burada özelliklefonksiyon kapsam› ve hata-s›z bir koda önem veriliyor.

EErrggoonnoommii:: CHIP, doküman-tasyonun kalitesini ve kolaykullan›m› bu bafll›k alt›ndainceliyor. Programla birliktegelen kitapç›k ne kadar kap-saml› ve anlafl›l›r, onlineyard›m yeterince iyi mi, si-hirbazlar ve di¤er yard›mc›araçlar var m›?

KKaayynnaakkllaarr:: Bu bafll›k alt›ndada iki alan de¤erlendiriliyor:Program›n fiyat/perfor-mans oran› nas›l ve sistemgereksinimleri (bellek ihti-yac›, ifllemci gücü gibi) nekadar yüksek?

Daha önceki CHIP CD’lerin-den de hatırlayacağınız serinindaha önceki programlarındaolduğu gibi Internet Öğreniyo-rum’da da arabirim gerçektençok şık gözüküyor. Ancak tabiki tamamı animasyonlarla be-zenmiş bu arabirimi kesintisizizleyebilmek için de sistemini-zin hızlı bir CD-ROM’a sahipolması gerekiyor.

Genel kavramlar, temel bilgi-ler, yazılım arşivi, gezi rehberive web yayıncılığı gibi ana baş-lıklardan oluşan CD’de bu baş-lıklar altında yer alan konularınbüyük bir kısmı ise yine şıkanimasyonlarla desteklenmiş.

Genel bilgiler ve temel bilgi-ler gibi ana başlıklar altındaninternet’e henüz yabancı olan-lar için birçok detaylı konuyaulaşılabilirken, yazılım arşivibölümü ile de internet üzerin-de en yaygın kullanılan prog-ramların en son sürümlerine

QuickBooks Pro 2001

YYeennii FFiinnaannss YYöönneettiicciinniizzQuickBooks Pro’nun yeni sü-rümü olan 2001, eski sürümle-rinde olduğu gibi yine kulla-nım kolaylığını işlem gücü ilebirleştiriyor. Bunun yanı sırayeni sürümde ekran görüntüsüde dahil olmak üzere birçokalanda yenilikler bulunuyor.Faturaların raporlanabilmesiise bunlar arasında en dikkatçeken özelliği oluşturuyor. Ay-rıca kolon ayarlarında öncedensadece ende bir değişiklik yapı-labilirken artık kolon sıraları-

nın bile sürükle bırak yöntemiile değiştirilebilmesi de müm-kün oluyor.

Sıralama düzeni ise bir pull-down menüden rahatlıklaayarlanabiliyor. Ancak buradamaalesef tek bir seferde ancaktek bir sıralama düzeni geçerliolabiliyor. Yeni sürümde diğerdikkat çeken özelliklerin ara-sında yeni banka hesabı ayarla-rı da yer alıyor. Böylelikle çek-leri yazarken hangi hesabınkullanılacağını da seçme şansı-

na kavuşabiliyorsunuzve yanlış hesap yüzün-den geri dönen çekproblemi de ortadan

kalkıyor. Ayrıca fiyatlandırmaüzerine de yeni sürüm ile bir-likte birçok kontrol eklenmiş.Bu şekilde QuickBooks Pro’daartık 20 farklı fiyat seviyesi be-lirlenebiliyor. Bu fiyat aralıkla-rına isim verilmesi de müm-kün oluyor. Her şey bir kenaraQuickBooks Pro 2001 özellikleküçük ölçekli işletmeler içinkullanılabilecek en kolay ürünolma özelliğini elinde tutuyor.ancak daha önceki sürümlerinikullanıyorsanız bu yeni sürümçok fazla bir ek getirmiyor.

BBiillggii iiççiinn:: QuickbooksFFiiyyaatt››:: 250$ (tek kullan›c›)WWeebb:: www.quickbooks.com

❸ Kullan›labilirli¤i yüksek

❸ Finans raporlama özelli¤i

ulaşılabiliyor. Web yayıncılığıbaşlığı altında ise daha önce-den bir internet geçmişi olan veartık internet’te sörf yapmak-tan daha ileri olarak bir şey ya-ratmak isteyenler için bilgileryer alıyor. Ancak özellikle yenibaşlayanlara hitap eden buCD’de bu bölümler yeterincedetaylı değil. Son olarak gezirehberi bölümü ise birçok ko-nu başlığı altında site örnekle-rine yer veriyor. Buradan eğer

internet bağlantınız varsa site-lerin üzerine tıklayarak bağlan-manız mümkün oluyor.

BBiillggii iiççiinn:: CD-ROM DATAFFiiyyaatt››:: Firmay› aray›n›zTTeell:: (212) 244 5544

❸ Çok fl›k grafik arabirim

❸ Çok de¤iflik konularda

doyurucu içerik

CD’deki doyurucu

içerik her zaman

oldu¤u gibi oldukça

fl›k bir arabirim ile

destekleniyor.

Program ile faturalar›

müflterilere e-posta

olarak yollayabilece¤iniz

gibi faks ile de

gönderebiliyorsunuz.

‹nternet Ö¤reniyorum

SSaannaall DDüünnyyaann››nn KKaapp››llaarr››nn›› AArraallaayy››nn

Yaz›l›m Testi

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 118811

❿

Sadece bir sürümlük bir yük-seltmeye rağmen programdayaşanan değişiklikler gerçektençok etkileyici. Programın, açılışekranından bile kendini bellieden farklılığı yılların logosunabile yansımış. Yılardır koşanatlar görmeye alıştığımız açılış

resminde artık buna ek olarakbir FireWire kablo resmi ile birweb sayfası adresinin başlangı-cı da karşımıza çıkıyor. Tahminedebileceğiniz gibi bu ekrankullanıcılara artık Premiere’indijital video düzenlemeye dehazır olduğu ve bunun da ke-sinlikle Web destekli olacağınıanlatıyor.

Tahmin edilebileceği gibiprogram oldukça güçlü bir bil-gisayar konfigürasyonuna ihti-yaç duyuyor. Ancak tabii ki butam performans almak için ge-rekli. Aksi takdirde pek tavsiyeetmesek de 32 MB’a sahip birP-300 bile son sürümü çalıştır-mak için yeterli olabiliyor.Programı kullanırken ilk dik-kat çeken, şu zamana kadarPremiere kullanıcılarını pektatmin edememiş bir özellikolan video yakalamada sağlan-mış gelişme.

DDiijjiittaall vviiddeeoo iiççiinn ssuunnuullaann FFiirreewwiirree ddeessttee¤¤iiPremiere 6 artık dijital videoile çalışmak için kullanılanWindows standardı olan OH-

Adobe Premiere 6

TTaammaamm››yyllaa FFaarrkkll›› bbiirr PPrreemmiieerree

CI’yi (Open Host ControllerInterface) de destekliyor. Böy-lelikle bir OHCI uyumlu Fire-Wire portuna sahip olmanızdurumunda görüntü yakalamakartına olan ihtiyacınız da or-tadan kalkıyor. Yurt dışı fiyat-ları ortalama 50 dolar civarın-

da seyreden bir FireWire PCkartı almanız durumunda Pre-miere’nizi hemen dijital olarakkullanmaya başlayabiliyorsu-nuz. Daha sonra tek yapmanızgereken video kameranızı bil-gisayara bağlamak.

Daha önceki sürümleri kul-lanmış olanların alışık olduğuses ve video kliplerini üzerindedüzenleyebileceğiniz storybo-ard penceresi bu sürümde deaynı yerini koruyor. Bu nokta-da yaşanan küçük ama etkilideğişiklik ile artık Premiere’indönüşümler (transitions) üze-rinde çalışması da daha başarı-

lı hale getirilmiş. Böylelikletüm video klipleri birbiri arka-sına istediğiniz seviyede yerleş-tirdikten ve transition’ı dabunların arasına koyup gerekliayarları yaptıktan sonra tümtransition’lar otomatik olarakişlenebiliyor.

Genelde daha ucuz ve dahakullanıcı dostu sistemlerdegörmeye alıştığımız bu özelliğiprograma dahil ederek Adobe,artık kullanımı daha basit birvideo düzenleme yazılımı oluş-turmaya çalışmış.

TTüümm ppooppüülleerr ffoorrmmaattllaarrddaa ddoossyyaa kkaayyddeettmmee yyeetteennee¤¤iiYeni "export movie" komutuise videolarınızı bir film dosya-sı şeklinde kaydedebildiği gibigerekli donanımın temini ilevideo bandına yazmanıza daolanak tanıyor. Bu özelliklerdaha önceki sürümlerle aynıgibi gözükse de oluşan dosya-ların artık çok daha fazla webuyumlu olması ise dikkat çeki-ci. Burada diğer bir ilgi çekiciözellik de hazırlanan filmlerinWindows Media ya da RealMedia formatlarına exportedilebilmesi. QuickTime, Real,Windows Media, ve diğer webdostu dosya biçimlerinde yük-sek kaliteli çıkışlar almak içinTerran'ın Cleaner yazılımı daPremier içine dahil edilmiş.Premier’in yeni sürümü ile

merhaba dediğimiz bir başkaözellik ise VU metre de sunabi-len bir ses mikseri. Böyleliklevideo kliplerin içindeki ses se-viyelerini kontrol etmeniz dekolaylaşıyor. Gerçek bir mik-serde olduğu gibi kaydırma çu-bukları ile kontrol edilen sesseviyeleri artık Premier’in sesözelliklerini de çok sağlam birhale getirmiş.

PPrrooggrraamm››nn eekkssii yyöönnlleerriiggöözz aarrdd›› eeddiilleebbiilliirrProgramda rastladığımız prob-lemler ise çok fazla olmasa dayok değil. Örneğin çok sık kul-lanılan ve basit transition’lararasında yer alan fade to blackde artık listede yer almıyor. Elleyaratılması her ne kadar zor ol-masa da transition’un hazırdabulunmaması zaman kaybınayol açıyor. Genel arabirim üze-rinde ise EditDV ve Final CutPro gibi rakiplerinin aksineçok fazla bir güzelleştirmeyegidilmemiş. Premiere’in yar-dım dosyaları da artık HTMLolarak karşımıza çıkıyor. Alış-mış olduğumuz standart yar-dım dosyaları ile karşılaştırılın-ca bunun yavaşlığı da göz ardıedilemiyor. Eğer daha öncePremiere 5 kullandıysanız yenisürümün güçlü ses araçları, di-jital video kapasitesi ve webözellikleri dikkatinizi çekecek-tir. İlgileniyorsanız programındeneme sürümünü mutlakaedinin.

BBiillggii iiççiinn:: Evet TeknolojiFFiiyyaatt››:: Firmay› aray›n›zTTeell:: (212) 274 9836

❸ Firewire ile dijital

video deste¤i

❸ Kullan›m› kolay transition’lar

❸ Media Player ve

Real Media deste¤i

Genel

görünümde

çok fazla bir

de¤ifliklik

olmamas›na

ra¤men,

pencerelerin

derli toplu

dizilimi

kullan›m›

kolaylaflt›r›yor.

Eski

sürümlere

oranla

oldukça

gelifltirilmifl

görüntü

yakalama

özelli¤i art›k

kullan›c›lar›

tatmin

edebilecek.

AArrtt››kk kkaarrflfl››nn››zzddaa ttaammaammeenn ddiijjiittaall oollaarraakk ççaall››flflaabbiilleenn vvee wweebb ddoossttuu

ffiillmmlleerr yyaarraattaabbiilleenn bbiirr vviiddeeoo ddüüzzeennlleemmee yyaazz››ll››mm›› vvaarr..

Yaz›l›m Testi

118822 | OO CC AA KK 22 00 00 11

Yatırımcılara Reuters kaynaklıhisse senedi fiyat bilgilerini,IMKB bültenlerini, aracı ku-rumların araştırma raporları-nı, bilanço ve teknik analizleri-ni 24 saat boyunca sunan,alım-satım emirlerini anlaş-malı olan aracı kuruma doğru-dan ileten bir yatırım platfor-mu niteliğindeki programdakullanıcıların takip ettikleriçok çeşitli yatırım araçlarınıdeğişik kategorilere göre tuta-bildiği gibi hem TL hem de do-lar bazında ayrıntılı portföy ra-

porları üretebilmeleri demümkün oluyor. Invescope ileyatırımcılar internet’te yayınla-nan haber kaynaklarını önce-den kategorize edilmiş konubaşlıkları altında da izleyebil-me ve IMKB’nin yanı sıra Nas-daq gibi çeşitli yurt dışı piyasa-lara da ulaşabilme olanağı bu-labiliyorlar.

Yatırımcıların istedikleri his-se senedi üzerinde çalışaraktrend oluşturabilecekleri gibi,teknik göstergeler hazırlayabil-meleri, dolar bazında grafikoluşturabilmeleri, çeşitli aracı

INVEScope B4.0

SSaannaall YYaatt››rr››mm DDaann››flflmmaann››nn››zz

kurumlardaki nakit ve hisse se-nedi bakiyelerini izleyebilme-leri, belirledikleri hisseler hak-kında çeşitli kriterler belirleye-rek bu gerçekleştiğinde uyarıalabilmeleri de mümkün olu-yor.

IInnvveessCChhaarrtt iillee ssaa¤¤llaannaannddeettaayyll›› tteekknniikk aannaalliizzlleerrBu modül yardımı ile istenilenhisselerin; hareketli ortalama,Bollinger bandı, Momentum,RSI, Standart Deviation,MACD ve Stokastik gibi indi-

katörler bazında teknik analiz-leri yapılabiliyor ve dikey, yatayve serbest trendler de görüntü-lenebiliyor. İşlem modülü isealım-satım işlemlerini herhan-gi bir internet tarayıcısına ihti-yaç duyulmaksınız gerçekleşti-rebiliyor.

Bu modül yardımı ile yatı-rımcıların aracı kurumlardakihesaplarını online izleyebile-cekleri gibi alım satım emirle-rini aracı kurumlara onlineolarak da iletebiliyorlar. Ger-çekleşmemiş emirler üzerindeiyileştirme ve düzeltme de ya-

pılabiliyor. Ayrıca yine bu mo-dül içerisinde bulunan sinyalözelliği ile istediğiniz hisselerhakkında belirtilecek kriterle-rin gerçekleşmesi durumundaprogramın sizi uyarmasını dasağlayabiliyorsunuz.

BBiillmmeemmeekk aayy››pp ddee¤¤iillöö¤¤rreennmmeemmeekk aayy››ppBu şekilde etkin bir portföy yö-netimi sunan Invescope’da ar-tık kullanıcıların oluşturduğutopluluğa çok daha kapsamlıözellikler sunmak amacıylaINVES Mesaj adlı etkileşimlibir modül de yer alıyor. Bumodül yardımı ile ekonomi,politika, dünya, sektörler, şir-ketler, borsa, hisse senetleri gi-bi kullanıcıların çeşitli konu-larda fikir alışverişinde bulun-dukları Tartışma Grupları Bö-lümü, sorulara uzman kişi vekurumlarca anında çözümle-rin getirildiği Hukuk ve VergiKöşesi Bölümü, para ve serma-ye piyasaları ile ilgili değişik se-viye ve konularda eğitimlerinverildiği Seminer Bölümü vegündemi belirleyen kişileringörüşlerini paylaştığı Söyleşigibi bölümlere ulaşılabiliyor.Ayrıca bütün kullanıcılarınproblem, soru, öneri ve talep-lerini ilettiği Destek Hattı veDuyurular Bölümlerinin desisteme eklenmesiyle bu mo-dül daha da etkili hale getiril-miş.

BB››rraakk››nn IINNVVEESSAAnnaalliisstt ssiizziinn yyeerriinniizzee iinncceelleessiinnYeni geliştirilen ve Invesco-pe’un bu en sürümü ile birliktekullanıcılara sunulan Analistmodülü, IMKB’de işlem görenbütün hisse senetlerinin malitablolarını dönemsel olarak in-celeyebilmenize, gerek yataygerek ise dikey her türlü ana-lizlerinizi yapabilmenize im-kan tanıyor. Bu modül ile yatı-

rımcıların hem TL hem de do-lar bazında her bilanço kalemiiçin ayrı ayrı sektörel bazdakarşılaştırmalı ve grafiksel ola-rak analiz yapabilmeleri müm-kün oluyor. Yeni sürüme yenieklenmiş diğer bir bölüm olanHaber modülünde de yatırım-cılar REUTERS, NTVMSNBC,Sabah, Radikal ve Star gibigünlük gazeteler de dahil ol-mak üzere bir çok haber kay-nağını ekonomi, politika, Tür-kiye ve Dünya gibi önceden ka-tegorize edilmiş konular çerçe-vesinde takip edebiliyorlar.

IMKB’de işlem gören tümhisselerin anlık fiyat bilgilerinive yüzde ile ifade edilen iniş veçıkış oranlarını ekranlardakikayar banttan izlemelerine ola-nak tanıyan modül ise Tickeradını taşıyor. Bu kayar bant ileyatırımcılar, arzularına görehisselerin tümü ile ilgili bilgile-ri ekranlarında görebileceklerigibi, sadece endekslerin, port-föylerinin ya da oluşturduklarıtakip listelerinin akmasını dasağlayabiliyorlar. REUTERSkaynaklı yatırım bilgilerini hızsınırlarına bağlı olarak kesinti-siz, gecikmeli ve aralıklı olaraksunabilen program yatırımcı-lara sadece takip ettikleri veportföylerindeki hisse senetle-rine değil aynı zamanda RE-UTERS haberlerine, endeks vedöviz bilgilerine de anlık ola-rak ulaşabilmeyi sağlıyor.

BBiillggii iiççiinn:: DatascopeFFiiyyaatt››:: 19.95 $ + KDVTTeell:: (212) 212 9626

❸ Nasdaq gibi yurt d›fl›

piyasalara da ulaflabilme

❸ Borsa konusunda

tart›flma gruplar›

❸ Internet Browser’a gerek

duymuyor

Piyasalar ile ilgili bilgiler oldukça okunakl› ve anlafl›l›r bir biçimde çok fl›k

bir arabirim ile kullan›c›ya sunuluyor. INVEScope’un deneme sürümünü

Mart CD’mizde bulabileceksiniz.

BBoorrssaayy›› ççookk yyaakk››nnddaann ttaakkiipp eeddeennlleerr vvee eenn ggüünncceell hhaabbeerrlleerrii eevvddeenn çç››kkmmaaddaann ssüürreekkllii

eelllleerriinniinn aalltt››nnddaa ttuuttuupp oonnlliinnee oollaarraakk yyaatt››rr››mm yyaappmmaakk iisstteeyyeennlleerr iiççiinn vvaazzggeeççiillmmeezz bbiirr pprrooggrraamm..

Shareware

118844 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

Browser’›n›z›n adres sat›r›nayazd›¤›n›z adres ile bir siteyeba¤land›¤›m›z zaman ço¤u kereburaya hangi yol ile ulaflt›¤›m›zhiçbirimizin ilgisini çekmez. Ba¤-lant›da problem olufltu¤u zamanda kayna¤›n› bilmeden hemensuçu ISP’ye atar›z. Ancak sorun

çok yavafl bir sunucu üzerine bu-lunan ya da tamamen kapanm›flbir adres yüzünden olufluyor ola-bilir. ‹flte bunu anlamak için birtraceroute arac› olan ve bilgisa-yar›n›zdan ulafl›lacak adrese ka-dar aradaki tüm nodlar› grafikselbir flekilde size sunan NeoTrace

Super CD Cover Maker

CCDD KKaappaa¤¤››YYaappmmaayyaa HHaazz››rr mm››ss››nn››zz??CD yaz›c›lar›n art›k iyice ucuzla-y›p hemen her eve girmesi ile ki-flisel üretilen CD adedi de olduk-ça artt›. E¤er sizin de böyle biru¤rafl›n›z varsa haz›rlad›¤›n›zCD’lere kapak yapmak da isteye-bilirsiniz.

‹htiyaçlar›n›za karfl›l›k verebi-lecek bir program olan CoverMaker ise bir CD için ön, arka, içyüz ya da CD etiketi haz›rlay›pbasabiliyor. Sürükle b›rak özelli-¤ini desteklemesi ile kullan›m›kolay olan program BMP, CUR,DIB, EMF, GIF, ICO, JPG ve WMFde dahil olmak üzere hemen he-men her resim biçimini açabili-yor ve dahili nesne editörünükullanarak haz›rlanan nesneleriçal›flmaya dahil edebiliyor.

Program›n tek dezavantaj› ku-rulumunun ‹spanyolca olmas›.Ancak otomatik kurulumda buçok da fazla bir problem oluytur-muyor.

NeoTrace Pro

WWeebb AAddrreesslleerriinniinn GGeerrççeekk AAddrreesslleerriiPro’yu kullanabilirsiniz.

Program, aradaki ba¤lant›problemlerine yol açan darbo-¤azlar ve geçifli sa¤layan yavaflsunucular gibi tüm ara noktalar›görüntüleyerek hem problemianlaman›za hem de ba¤lant›n›nkarfl› adrese ulafl›ncaya kadar

nerelerden geçti¤inigörmenize imkan ta-n›yacakt›r. ‹zlenenyol co¤rafi bir haritaüzerinde görüntüle-nebilece¤i gibi iste-¤e ba¤l› olarak birgrafik ya da tabloüzerinde de görüntü-lenebilir.

Dahili bir Whoiskomutunu da içinde

bar›nd›ran program›n bu en sonsürümünde HackerWatch.org si-tesine ba¤lant›, posta sunucu iz-leme, daha gelifltirilmifl haritaverileri, yeni bir harita motoru vebirçok yeni kaydetme metodu ileyine gelifltirilmifl bir listelemegörünümü bulunuyor.

WWW.CHIP.COM.TR’DETOP 10 PROGRAM

11.. IIccqq 22000000bb

22.. AAddoobbee AAccrroobbaatt RReeaaddeerr

33.. WWiinnzziipp

44.. DDoowwnnllooaadd AAcccceelleerraattoorr

55.. DDiirreecctt XX

66.. GGoozziillllaa

77.. ii--MMeesshh

88.. NNaappsstteerr

99.. WWiinnrraarr

1100.. FFiilleeFFuunnnneell ((BBeettaa))

GÜNCEL SHAREWARE’LER ‹Ç‹N

wwwwww..wwiinnffiilleess..ccoommwwwwww..ddoowwnnllooaadd..ccoomm

wwwwww..ddaavveecceennttrraall..ccoomm

Gypsee

SSeessllii GGIIFF DDoossyyaallaarr››‹flte bu ayki shareware’ler içindeyer alan en ilginç programlardanbiri. Gypsee, çok uzun süredirkulland›¤›m›z GIF dosya biçimineçok farkl› bir ifllev yüklüyor. Hare-ketli bir resim dosyas› olmas› ilezaten di¤er dosya biçimlerinden

ayr›lan GIF art›k MIDI ve WAVdosyalar›n› içerebilmesi ile defarkl›lafl›yor. Ancak tabi ki sesefektlerinin duyulmas› için brow-ser’›n›zda Gypsee izleyici plug-in-’in kurulu olmas› gerekiyor. Prog-ram ayn› zamanda GIF dosyalar›-n› optimize edebiliyor ve GIF’lerikendi kendine çal›flabilir EXE dos-yalar›na da çevirebiliyor. Ekrankoruyucular da oluflturabilenprogramda birkaç örnek dosyada yer al›yor. Shareware sürü-mün tek dezavantaj› reklam gös-termesi.

E¤er internete ba¤l›ysan›z herzaman için d›flar›dan gelecektehlikelere karfl› aç›ks›n›z de-mektir. Korunmak için de mut-laka bir yaz›l›mdan yard›m al-man›z gerekir. Firewall olarakadland›r›lan bu programlardanbiri olan BlackICE Defender daiflte bu konuda size kiflisel birFirewall sunarak yard›mc› ola-biliyor. Sisteminize d›flar›dangelebilecek her türlü eriflim yada sald›r› denemesini yakala-y›p, durdurabilen program ay-n› zamanda bunlar› raporlaya-bilir. Özellikle kablo modem,lease line ya da DSL ba¤lant›s›sahibiyseniz bu program› mut-laka kurup deneyin. Çünkü butür ba¤lant›lar›n sald›r›lar kar-fl›s›nda normal modem ba¤-lant›s›nda oldu¤u gibi kopmaflans› olmad›¤›ndan bilgisaya-r›n zarar görmesi muhtemeldir.

BlackICE Defender, sistemüzerinde 4 genel güvenlik sevi-yesi alt›nda koruma sa¤layabi-

liyor. Ayr›ca güvenli ve güven-siz listesine manuel olarak ad-res girilebilmesi de mümkünoluyor. System Tray’e yerlefle-rek sistemi çok fazla etkileme-den sessizce çal›flan programtüm aç›k portlar› sürekli göz al-t›nda tutuyor. ‹stenmeyen birba¤lant› gerçekleflti¤inde isesistem çubu¤undaki simgeparl›yor ve seçimsel olarak ses-li bir uyar› da al›nabiliyor.

Sald›r›y› gerçeklefltiren karfl›taraf ile ilgili tüm bilgiler isebaflar›l› bir flekilde raporlan›-yor. Mükemmel say›labilecekdokümantasyonu ile kullan›c›-lara internet güvenli¤i ve sald›-r› çeflitleri konusunda da aç›k-lay›c› bilgiler sa¤layan BlackI-CE Defender’›n en son sürümüart›k VPN için daha geliflmifluyumluluk sa¤l›yor ve Win-dows 2000 SP1 için de destek

s a ¤ -l › yor .

BLACKICE DEFENDER

NNeett SSaalldd››rr››llaarr››nn›› DDoonndduurruunn

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 118855

Shareware

❿❿��NNaappsstteerr 22..00 bbeettaa 99

Internet üzerinden MP3 aratman›za

imkan tan›yan program›n yeni sürü-

mü dahili MP3 çal›c› ve yar›m kalan

download’lar›n baflka bir sunucu-

dan devam edilmesi gibi özelliklerin

yan› s›ra, listedeki flark›lar›n tekrar

isimlendirilebilmesi gibi yeni özel-

likler de içeriyor. Ayr›ca program

istenirse art›k CDNow’a ba¤lan›p

CD’lerin buradan sat›n al›nmas›na

da olanak tan›yor.

❿❿��HHyyppeerrSSnnaappDDXX 44..0011..0088

Ekran görüntüsü yakalamak için en

baflar›l› programlardan biri olan

HypersnapDX art›k imleci de yaka-

lanan görüntüye dahil edebiliyor.

Kesme araçlar›, renk paleti ve çö-

zünürlük ayarlar› da programa yeni

eklenenler aras›nda yer al›yor. Ar-

t›k program dijital kamera ve taray›-

c› gibi TWAIN ayg›tlar› da destekli-

yor.

❿❿MMeeddiiaa JJuukkeebbooxx 66..00..114411

Her türlü medyay› çalabilen ve kay-

deden program›n son sürümü art›k

WMA dosyalar› üzerinde de çal›fla-

biliyor. CD ayarlar›ndaki CDDB ka-

y›t tuflu ve TV programlar›n› kayde-

debilmek için kullan›labilecek bir

scheduler ise di¤er önemli yeni

özellikler aras›nda yer al›yor.

Güncelleyin

Microsoft’un size sundu¤umasaüstünü be¤enmiyor mu-sunuz? Olabilir, bunun içinkimse sizi suçlayamaz. Kendibe¤eninize uygun flekilde dü-zeltmek içinse DesktopX adl›bu program› kullanabilirsiniz.Masaüstünde yer alan simge-lerin fleklini de¤ifltirmektençok daha farkl› bir yöntem ilenesne tabanl› çal›flan progra-m› kullanarak tamamen öz-gün tasar›mlar yaratmakmümkün olabiliyor.

Standart masaüstü ö¤eleri-ni de kullanarak oluflturabile-ce¤iniz yeni masaüstleri iletamamen Linux, MacOS,OS/2 ya da Amiga benzeri al-ternatif bir iflletim sistemi gö-rüntüsüne ya da çok farkl› birarabirime sahip olabilirsiniz.Masaüstüne yerlefltirilebile-cek yeni nesneler, üzerlerinegeldi¤inizde hareket edebile-cekleri gibi t›kland›klar› za-man çok farkl› davran›fllardada bulunabiliyorlar. Örne¤in

CHIP CD

NeoTrace Pro, BlackIce Defender, Guitar Effects Processor, MP3 Manager Pro,Graphic Equalizer, Qnx IAT,Alert PC, MG Split, Fusion, X-Setup, Banshee Screamerprogramlar›n› fiubat CHIPCD’sinde bulabilirsiniz

MPEG Scissors

VViiddeeoo FFiillmm’’lleerrii PPaarr--ççaallaayy››nn Dosya yap›s›ndan dolay› MPEGvideo dosyalar› üzerinde düzen-lemeler yapmak AVI video’laragöre biraz daha zordur. Ancakdo¤ru program› kullanarak bunuoldukça basite indirgeyebilirsi-niz. Shareware’ler aras›nda bukonuda en kullan›fll› yaz›l›m iseMPEG Scissors. ‹smi üzerindemakas ad›n› tafl›yan programMPG uzant›l› dosyalar› istedi¤i-niz flekilde parçalara bölebiliyorve birlefltirebiliyor.

Büyük bir dosya içinde bafllan-g›ç ve bitifl karelerini iflaretleye-rek tek tek dosyalar elde etmenizmümkün oluyor.

Eklemelerde ise filme son flek-lini vermeden önce kare baz›ndadüzenlemeler yapman›z ve ön iz-leme alman›z da mümkün olu-yor. Ancak birlefltirece¤iniz dos-yalar›n ayn› kare/sn oran›nave resim boyutlar›na sahipolmas› gerekiyor. Hem MPGhem de MPEG dosyalar› des-tekleyen program videoCD’leri parçalara ay›rmak içinbirebir.

MP3, asl›nda çok fazla s›k›flt›r›l-m›fl bir ses dosyas› olmas›n›nharicinde çok da özelli¤i olma-yan bir dosya biçimi. Ancak e¤erbir MP3 fanati¤i ve koleksiyon-

cusuysan›z böyle düflünmüyorolabilirsiniz. O zaman tam sizegöre olan bu program› da çokseveceksiniz demektir.

Sabit diskinizde bulunan he-men her türlü ses dosyas› üze-rinde de ifllem yapabilen prog-ram as›l baflar›s›n› MP3’ler üze-rinde gösteriyor. Windows Gez-gini gibi gözükecek ve benzer

flekilde çal›flmak üzere tasar-lanm›fl program ek olarakMP3 üzerine birçok fonksi-yon da içeriyor.

MP3 çal›c› ile tam uyumiçinde çal›flan MP3 MangerPro tüm diskler ve klasörlerüzerindeki MP3 dosyalar›n› bu-lup listeleyebiliyor ve bunlarüzerinde gerek isim gerekse ID3tag’lerinde toplu flekilde düzen-lemeye de olanak tan›yor.

MP3’ler içeren web sayfalar›-n›n ve örnek MP3 dosyalar›n›noluflturulmas›nda, çalma listele-rinin ve flark› isimlerinin ç›kt›s›n›almakta kullan›c›ya yard›mc›olabilen program ilgili albümkapaklar›n›n ve TOP listelerin detutulmas›n› sa¤layabiliyor.

Son olarak program› kullana-rak ekinde MP3 dosyas› olanpostalar da atabilece¤iniz gibitüm flark› listelerini metin biçi-minde Microsoft Excel ya daMicrosoft Access’e de ak-tarabiliyorsunuz.

MP3 Manager Professional

MMPP33 KKoolleekkssiiyyoonnccuullaarr››nn››nn DDiikkkkaattiinnee!!

DESKTOPX

KKeennddii MMaassaaüüssttüünnüü YYaarraatt

yeni yarataca¤›n›z bir OutlookExpress simgesi, duruma göresize mesaj geldi¤inde bunu be-lirtir flekilde hareket edebiliyor.Ya da bir sürücü simgesi, üze-rinde kalan disk alan›n› belirtirflekilde bir grafik pastas› görün-tüleyebiliyor.

Her fleye ek olarak bilgisayarfirmalar›n›n program› kullana-rak haz›rlad›klar› PC’leri kendi-lerine has flekilde ya da kullan›-c›lar› için kolaylaflt›rmak amac›ile kullanmalar› da mümkünolabilir. Di¤er yönden aileler deçocuklar›n›n kullan›m›na b›ra-kacaklar› bilgisayarlar› bu flekil-de koruma alt›na alabilirler.Gerçekten çok yönlü ve kulla-n›fll› bir program.

❿❿ GGrraapphhiicc EEqquuaalliizzeerr PPrroo

Gerçek hayatta edinmenin çok güç ola-

ca¤› bu kadar güçlü bir equalizer’› Sha-

reware olarak görmek ilgilenenleri ger-

çekten sevindirecektir. 12 dB’e kadar bo-

ost yapabilece¤iniz ya da 15 bant üzerin-

de 20Hz’den 20kHz’e kadar 2/3 oktav fre-

kans› kesebilece¤iniz programdaki iki ka-

nal sistemi size ba¤›ms›z bir kanal kont-

rolü de sa¤layacakt›r. Graphic Equalizer

Pro, klasik analog equalizer’›n s›cak gö-

rüntüsünü hatas›z dijital iflleme ile birlefl-

tirmifl baflar›l› bir program. Deneme sürü-

münde 15 saniyeden daha uzun dosyalar

için kay›t fonksiyonu kapat›lm›fl.

Guitar Effects Processor

EElleekkttrroo GGiittaarr››nn››zzVVaarrssaa KKaaçç››rrmmaayy››nn!!GuitarFX, basit anlamda bilgisa-yar›n›z› gitar›n›z için gerçek za-manl› efektler üreten bir ifllemci-ye çeviriyor. Mikrofon ya da Li-ne-in giriflinden ba¤lad›¤›n›zelektro gitar›n›zdan gelen sinyal-lere çeflitli efektler uygulayanprogram rahatl›kla gitardan etki-leyici blues ya da hard rock ses-ler alman›z› sa¤layabiliyor. Re-verb, chorus, flanger, delay,compression, distortion, para-metric equalization ve daha bir-çok efekt gerçek bir donan›msalefekt arac› kullan›yormufl gibiuygulanabiliyor. Ancak bununiçin sisteminizde mutlaka Creati-ve Labs’›n SB16/AWE32/64 mo-dellerinden biri ile uyumlu birses kart› bulunmas› gerekiyor.Farenin kullan›lmas› ile switchefekti uygulanmas› da mümkün.Program›n "File-to-File" modutüm sesleri bir WAV dosyas› ola-rak da kay›t edebiliyor.

Shareware

118866 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

Notebook’lar masa bafl›nda çal›fl-mayanlar için iflleri oldukça ko-laylaflt›ran bilgisayarlard›r. Biryerden di¤erine tafl›man›n çokkolay oldu¤u,yükte hafif pahadaa¤›r olan bu ayg›tlar›n dolay›s› ile

çal›nmalar› da çok kolayd›r. Tabiki kimse böyle bir durum içinedüflmek istemeyecektir. Ancak yi-ne de tedbiri elden b›rakmadannotebook’unuza bir güvenlik ya-z›l›m› kurabilirsiniz.

Kuruldu¤u zaman ek bir dona-n›ma ihtiyaç olmadan notebooküzerinde tam anlam› ile bir izle-me sistemi oluflturan programnotebook’unuz çal›nd›ysa neredeoldu¤unu size bildirecektir.

Tamam›yla sessiz ve sis-tem içinde kesinlikle bulu-namayacak olan ALERT P.C.buna ra¤men bilgisayar›nmodemini kullanarak bir iz-leme istasyonuna herfleyinsorunsuz oldu¤una dair sü-rekli sinyal yollayarak yerinibelirliyor. Bir çal›nma duru-munda izleme istasyonu yi-ne bilgisayar›n modemini

kullanarak çal›nan notebook’unu-zun tam yerini tespit ediyor.Program›n deneme sürümün-de izleme servisi sadece 30gün veriliyor. Daha sonra ka-y›t olman›z gerekiyor.

dosyalar› kullan›l›yordu. Böylelik-le bir batch dosyas› çal›flt›r›larakonlarca iflin s›ras›yla yap›lmas›sa¤lanabiliyordu. fiimdi ise Win-dows var. Pencereler ve fare buifllemleri kolaylaflt›r›yor. Ancakyine de bu iflletim sisteminde biletekrarlanmas› gereken ifllemlerbulunabiliyor. Bu tür ifllemleriçinse Winbatch kullan›labilir.Program benzer flekilde baz› ifl-lemlerin otomatiklefltirilmesi içinde yard›mc› olabiliyor.

Çok güçlü bir dil yap›s›na sahipprogram ile neredeyse bilgisaya-r›n›z›n yapabildi¤i herfleyi yapmaflans›na kavuflabiliyor ve bunu birmenüye, komuta ya da k›sayoltufluna atayabiliyorsunuz. Win-

Batch, yaratt›¤› dialog kutular›ile her türlü Windows ve DOSdosyalar›n› çal›flt›rabiliyor veuygulamalara tufl t›klamalar›gönderebiliyor. Ayr›ca prog-ram içinde yer alan 500’ünüzerindeki fonksiyon ve ko-mutun kullan›lmas› ile farkl›dosya formatlar› hakk›nda bil-gi almak, dosyalar› yönlendirmekve en önemlisi de karara ba¤l›dallanmalar yarat›lmas› da müm-kün oluyor. DDE, OLE2, ActiveX,yerel a¤lar ve multimedia ayg›tla-r›n› da destekleyen program› kul-lanarak Windows görev çubu¤uda dahil olmak üzere programlariçinde yeni menüler de oluflturu-labiliyor.

Bilgisayarlarda Windows öncesiDOS iflletim sistemine yetiflenlerbilirler. Burada yap›lmas› gere-

ken her ifllem için klavyeden uzunuzun komutlar girilmesi gerekir-di. Ancak o devirde çok s›k kulla-n›lan uzun komutlar›n tekrar tek-rar girilmesi yerine sadece bir ke-re oluflturulan Batch yani y›¤›n

Elektronik postalar›n gerçekleri-ne göre bir avantaj› da, istedi¤i-niz kadar büyük paketlerin karfl›tarafa ekstra ücrete tabi olmadanyollanabilmesidir. Ancak tabi kiservis sa¤lay›c›n›z size sa¤lad›¤›posta kutusunu belirli bir boyutile s›n›rland›rd›ysa bundan dahabüyük bir dosya göndermenizmümkün olamayacakt›r.

‹flte bu durumda yine gerçek

hayatta olmayan bir avantaj› kul-lan›p postay› parçalara ay›r›p öy-le gönderebilirsiniz. Bu ifllemi si-ze MG-Split yapacakt›r. Programiki tarafta da yüklü oldu¤unda,bu taraftan istedi¤iniz kadar bü-yük bir posta yollayabilirsiniz.Posta program taraf›ndan parça-lara ayr›l›p gönderilecek ve karfl›tarafta tekrar ayn› program ilebirlefltirilecektir. Ayn› fleyler size

gelen parçalanm›fl postalar içinde geçerlidir.

Karfl› tarafta program olma-mas›na karfl›n dosyalar› birlefltir-mek için DOS alt›nda çal›flan birBatch file da yarat›labiliyor.Program›n yeni sürümünde dü-zeltilmifl birçok hatan›n yan›ndaotomatik çevirmeli a¤ kullan›m›için kullan›c› ismi ve flifre girmebölümü de eklenmifl.

WinBatch

YY››¤¤››nn DDoossyyaallaarr›› GGeerrii DDöönnddüü

MG-Split

PPoossttaa KKuuttuussuunnaa SS››¤¤mm››yyoorrssaa PPaarrççaallaayy››nn

ALERT P.C.

NNootteebbooookk’’llaarraa GGüüvveennlliikk KKiilliiddiiQNX IAT

DDiisskkeett ÜÜzzeerriinnddeekkii‹‹flfllleettiimm SSiisstteemmiiMicrosoft ile yaflamaya al›flt›ktansonra tek bir disket üzerinden ça-l›flacak bir iflletim sistemi size nekadar gerçek gelecek bilemiyo-ruz ama görmeden inanmayaca-¤›n›z için mutlaka denemeniziöneririz. Program› kullanarakoluflturaca¤›n›z disketi kullana-rak bilgisayar› boot etti¤inizdeaç›l›flta modeminiz tan›nacak veWindows benzeri masaüstü kar-fl›n›za gelecektir. Sabit diske ihti-yaç kalmadan program interneteba¤lanman›z› sa¤layabiliyor. Bu-nun yan› s›ra POSIX gerçek za-manl› iflletim sistemi, HTML 3.2browser, dahili web sunucu, In-ternet çevirici, TCP/IP protokoluve daha birçok demo uygulama-y› kullan›c›ya tek bir diskettensunuyor. Tek yapman›z gerekendisketi takmak ve Boot etmek.

Güncelleyin❿❿NNeewwssRRoovveerr 66..00 rreevv..22

Bu baflar›l› haber okuma grubunda

yer alan Picture Gallery bölümüne

yeni Slide Show özelli¤i eklenmifl.

Ayr›ca art›k hangi haber grubunda

mesaj oldu¤u da rahatl›kla

anlafl›labiliyor. Di¤er bir ilgi çekici

özellikle ise News Rover ile Palm

ayg›tlar aras›nda ba¤lant› kurul-

mas› da mümkün oluyor.

❿❿OOppeerraa 55..0022

Bu h›zl› ve baflar›l› internet brows-

er üzerinde yap›lan de¤ifliklikler

daha çok bir yama niteli¤inde. Bu

gelifltirilmifl sürümde radio button

kontrolleri biraz daha elden geçiril-

mifl. Download pencereleri ise

art›k çok daha aç›klay›c›.

❿❿FFiilleeFFuunnnneell 11..00 bbeettaa 33

FileFunnel'›n ilk sürümünün bu yeni

betas›n› kullanarak herhangi bir

Browser'› kullan›p Napster a¤›na

ulaflabiliyorsunuz. Daha sonra art›k

download için GetRight'› kullanma

flans›na eriflilebiliyorsunuz. Hatta

e¤er h›zl› bir ba¤lant›n› varsa

Winamp, RealPlayer, ya da baflka

bir çal›c›y› kullanarak flark›lar›

karfl› taraftan indirmeden de

dinleyebilirsiniz.

❿❿WWiinnzziipp SSeellff EExxttrraaccttoorr 22..22

Bu yeni sürüm ile art›k kullan›c›lar

kendi kendine aç›labilir ZIP dosya-

lar›n› çoklu disklere de bölebiliyor-

lar. Ayr›ca art›k kurulum program-

lar›na alternatif olarak Micro-

soft'un INF format› da kullan›labili-

yor. Ayr›ca art›k EXE halindeki ZIP

dosyalar› kullan›c› kendi

makinesinde kulland›¤› herhangi

bir program ile de açabiliyor.

❿❿FFiirreewwoorrkkss 44..00

Macromedia'n›n güçlü metin, tasar›m,

resim düzenleme, URL, JavaScript ve

animasyon araçlar› gibi bir web sayfas›

haz›rlamak için ihtiyac›n›z olan her fleyi

sunan Fireworks adl› yaz›l›m›n›n bu en

yeni sürümünde art›k sürükle ve b›rak

destekleyen rollover'lar, çok daha fazla

gelifltirilmifl Photoshop import ve export

fonksiyonlar›, animasyon özellikleri de

yer al›yor. Ek olarak, gelifltirilmifl Macro-

media kullan›c› arabiriminin de progra-

ma dahil edilmesi ile Dreamweaver, ve

Flash'›n kullan›c›lar› da art›k bu program›

kullan›rken yabanc›l›k çekmeyecek.

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 118877

Shareware

Program› ilk defa kurup, çal›flt›r-d›¤›n›z zaman arabirim size basitbir alarml› saat görüntüsü versede asl›nda Banshee Screamerçok daha fazlas›n› ya-pabiliyor. Alarm’› kur-ma moduna geçti¤inizzaman rakamlar›n üze-rine t›klayarak istedi¤i-niz zaman› ayarlayabi-liyorsunuz. "Wake" tu-flu ise aktivasyonusa¤l›yor. Alarm’›n ka-pat›lmas› yani "Sno-oze" moduna geçilme-si için herhangi birklavye ya da fare tuflu-na bas›lmas› yeterli oluyor. Sno-oze modunda iken birkaç dakikaiçinde uyarma için alarm tekrarçalacakt›r.

Sadece Alarm’›n d›fl›nda Bans-hee Screamer CD, WAV ya daMP3 dosyalar›n› da alarm olarakçalabiliyor. Alternatif olarak prog-ram› bir baflka program› çal›flt›ra-cak, bir web sayfas›n› açacak fle-

kilde ya da bir belgeyi görüntüle-mek üzere ayarlamak da müm-kün oluyor. Herhangi bir neden-den dolay› belirlenen ifllem ta-

mamlanamazsa Banshee Scre-amer hemen baflka bir yöntemdeneyecektir.

Hatta gerekli durumlarda bu ifliçin PC’nizin dahili speaker’› bilekullan›labiliyor. Arabirimi normalve iki kat büyütülmüfl boyutundada izlemeye olanak tan›yan prog-ram normalde System Tray’debir simge olarak saklanabiliyor.

Banshee Screamer

BBuu ÇÇaallaarr SSaaaatt HHeerrflfleeyyii YYaapp››yyoorr

Bilgisayarlar›n yayg›nlaflmas› ileklavye de yavafl yavafl kaleminyerini almaya bafll›yor. Hemen

her iflimizi bilgisayarda yaparkenneredeyse elle nas›l yaz› yazd›¤›-m›z› bile unutaca¤›z. Peki ya elile hem de uzun bir yaz› yazma-m›z gerekirse. ‹flte o zaman FontCreator adl› bu yaz›l›m imdad›n›-za yetiflecektir. Aslen TTF dosya-

lar› yaratmak ve düzenlemek içinkullan›lan programda basit çizimaraçlar›n›n da yard›m›yla istedi-¤iniz herhangi bir karakteri iste-di¤iniz gibi düzenleyebilece¤inizgibi bafltan yepyeni bir karakterseti de yaratabiliyorsunuz.

Program›n en popüler özelli¤iise taranm›fl bitmap görüntüleri-nin TrueType’a dönüfltürülebil-mesi. Böylelikle imzan›z, logo veel yaz›n›zdan rahatl›kla yeni ka-rakterler oluflturulabiliyor. Sayfaüzerinde gerekli çal›flmay› yapt›k-tan sonra bir taray›c›n›n da yard›-m› ile tek tufl ile iflleme bafllayabi-liyorsunuz. Bunun d›fl›nda FontCreator’un bu en son sürümündedaha önceki sürüme oranla çokdaha fazla gelifltirilmifl karaktertan›ma özellikleri yer al›yor.

Font Creator Program

EEll YYaazz››nn››zz›› TTrruueeTTyyppee FFoonntt’’aa DDöönnüüflflttüürrüünn

Tam anlam› ile kullan›c› dostu biriflletim sistemi olan Windows,özellikle yeni kullan›c›lar›n siste-mi kullanmalar›n› kolaylaflt›rmakve yapabilecekleri hatalar› mini-muma indirmek için birçok yarar-l› ama de¤ifltirilmesi de problem-lere yol açacak özelli¤i gözlerdengizliyor. Ancak e¤er profesyonel-seniz daha fazla performans içinbunlara ihtiyac›n›z olacakt›r.

Windows, Internet Explorer,Microsoft Office, ICQ ve di¤erbenzeri uygulamalar içinde yeralan 400’den fazla gizli seçene¤iortaya ç›karan X-Setup ise bu ko-nuda flu anda en baflar›l› prog-ramlar aras›nda yer al›yor. Buprogramlar›n yan› s›ra NeoPlanetBrowser, Opera, AOL InstantMessenger, ICQ programlar›, su-nucu, yerel a¤, internet ayarlar›ve güvenli¤i, 3D video kartlar›üzerine ince ayarlar ile daha bir-çok göz ard› edilen nokta üzerineayarlar da program da yer al›yor.

Görünüfl, genel kullan›m, do-nan›m, internet, network ve sis-tem ayarlar› üzerine yap›lacakayarlar istenirse "Record Mode"’uaktif duruma getirerek bir sihir-baz yard›m› ile REG dosyas›na da

kaydedilebiliyor. Daha sonradanbu dosyan›n kullan›m› ile ayarla-r›n yüzlerce di¤er makineye deuygulanabilmesi mümkün olu-yor. Internet Explorer benzeri birarabirime sahip program› kullan-mak da kolay oluyor. Yap›lan de-¤iflikliklerin bir log dosyas›ndatutulmas› ise avantaj.

X-Setup

WWiinnddoowwss’’uunn TTüümm GGiizzllii YYöönnlleerrii

Hitap ettikleri alanlar çok farkl›olmas›na ve hiçbir zaman yollar›kesiflmemesine ra¤men PC’lerde MAC’ler de sonunda kifliselbilgisayarlar olarak adland›r›l›-yorlar. Aralar›ndaki farklar›n ba-fl›nda ise ifllemci mimarisi oldu-¤u kadar iflletim sistemi de geli-yor. PC’de Windows en yayg›nolarak kullan›lan iflletim siste-miyken MAC cephesinde ise buözelli¤e MAC OS sahip. Peki yatersi olsa ve PC’lerde de MACOS çal›flsa?

Olmaz demeyin artan ifllemgücü ile MAC’i yakalayan PC’ler-de de art›k MAC OS çal›flabiliyor.Bunun için tek gerekli programise Fusion. Hiçbir eksi¤i bulun-mayan bir MAC emülatörü olan

Fusion’› kullanarak PC’nizi MACOS aç›l›fl CD’si ile bile Boot ede-bilecek hale gelebiliyorsunuz.68k Macintosh iflletim sisteminiher yönüyle emüle edebilenprogram, donan›mlarda da ayn›baflar›y› gösteriyor. Böyleliklegerçek bir Macintosh’da bulu-nan her donan›m›n sanal olarakemüle edilmesi de mümkün.

Grafik kartlar›, disket sürücü-leri, SCSI sürücüler, modemler,yaz›c›lar› da destekleyen Fusionbunun için standart PC uyumluayg›tlar› kullan›yor. Program,512K Macintosh ROM’una sahipMacintosh System 7.1.0 bilgisa-yarlardan çal›flmas› için gerekliolan ROM’u almak için bir araçda sunuyor.

Fusion

PPCC PPeenncceerreessiinnddee MMAACC OOSS

Yay›nc›l›k dünyas›nda her zamanen iyisini oluflturmak için en pro-fesyonel programlar› kullanmakgerekmiyor. Pekala GreenstreetPublisher da size arad›¤›n›z özel-likleri sunabiliyor. Oldukça iyi ta-sarlanm›fl bir 32-bitlik çizim ve

tasar›m paketi olan program›kullanarak profesyonel gözükenlogolar, sunum slaytlar›, poster-ler, kartlar, sertifikalar, rapor ka-paklar› ve daha birçok tasar›m,çok fazla yetene¤e sahip olmasa-n›z bile kolayl›kla haz›rlanabili-

yor. Tüm bu ifllemler için "pilots"ad› verilen sihirbazlar kullan›l›-yor. Ayr›ca blend, skew, rotationve pattern’lar gibi genifl bir yel-pazedeki görsel efektler de sade-ce pull-down menüleri kullana-rak ya da araç çubuklar›ndan

projeye kolayl›kla dahil edilebili-yor. OLE2 deste¤i di¤er prog-ramlar ile veri al›flveriflini de ol-dukça kolaylaflt›r›yor. Import veexport fonksiyonlar› ise birçokpopüler vector ve raster dosyabiçimini tan›yor.

Greenstreet Publisher

TTaamm AAmmaattöörr MMaassaaüüssttüü YYaayy››nncc››llaarraa GGöörree

118888 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

Windows Me: Kullanc›lar›n tercihi mi?

Kay

nak

: CH

IP O

nlin

e

YYaavvaaflfl yyaavvaaflfl:: Sundu¤u birçok yeni fonksiyona ra¤men kullan›c›lar

henüz Windows Me’yi kullanmaya haz›r de¤iller.

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 118899

‹‹flfllleettiimm SSiisstteemmii OOppttiimmiizzaassyyoonnuu

Windows Me: DDiikkkkaatt,, ÇÇaakk››ll››yyoorr!!

WWiinnddoowwss MMee ooppttiimmaall kkoonnffiiggüürraassyyoonnuunnaa ggiiddeenn yyoolluu kkeennddiillii¤¤iinnddeenn bbuullmmaall››.. AAnnccaakk

iiflfllleettiimm ssiisstteemmiinniinn zzaayy››ff nnookkttaallaarr››nn›› aaflflaabbiillmmeekk iiççiinn bbaazzeenn aayyaarr llaabbiirreennttiinniinn iiççeerriissiinnee

ggiirrmmeekk zzoorruunnddaa kkaallaabbiilliirrssiinniizz.. CChhiipp bbuu kkoonnuuddaa ssiizzee yyaarrdd››mm eeddiiyyoorr..

■ Her şey çok basit olmalı: Microsoft,Windows Me ile tecrübesiz kullanıcılariçin çok kullanışlı olan bir işletim siste-mi ortaya çıkardı. Geliştiriciler, dahaönceki versiyonlarda kullanıcıların ma-nuel olarak düzenlemek zorunda kal-dıkları kenar ve köşelerdeki tüm fonk-siyonları otomatik hale getirmişler. Bu-nun için geliştirilmiş bir yardım fonksi-yonu ve sayısız sihirbaz basit işlemlerdedahi adım adım size rehberlik ediyor.

SSiihhiirrbbaazz yyaarrdd››mm›› bbaazzeenn eennggeell oollaabbiilliirrİşletim sisteminin hemen hemen tümönemli ayarlarındaki bu yüksek kont-rol her zaman en iyi sonucu ver-meyebilirler. Özel DOS veya internetprogramlarının çalıştırılması gibi özeldurumlarda otomatik işlemler engelteşkil edebilirler.

Sistem Geri Yükleme veya SistemDosya Koruması gibi bazı yeni fonksi-yonların eski yazılımlarla uyumlu ol-maması işleri kullanıcı açısından dahada zorlaştırıyor. Bu durumda size çıkışyolu olarak sadece kullanışlı olan bufonksiyonları kapatmak kalıyor. Bu se-çenekleri nerede bulacağınızı CHIP, buyazıda size gösteriyor.

Her iki güvenlik programı da zatenkendi içerisinde açıklar bulunduruyor-lar. Burada önemli olan bu fonksiyon-ların tam olarak nasıl çalıştıklarını bil-menizdir. Bu nedenle CHIP, örneğinpaylaştırılan ağ kaynaklarını otomatik

YYaarrdd››mm vvee ddeesstteekk:: Windows Me geliflmifl

yard›m› sayesinde iflletim sistemi hakk›nda

elde edemeyece¤iniz bilgi yok.

olarak arama işleminin nasıl çalıştığınıgösteriyor.

İşletim sisteminin enerji tasarruffonksiyonları da bazı bilgisayar sorun-larına neden olabiliyorlar. WindowsMe gelişmiş tasarruf seçenekleri sunanGelişmiş Yapılandırma ve Güç Arabiri-mi (ACPI)’ni destekler. Ancak bu tümsürücüler ve donanımlar ile çalışmaz.Askıya al ve bekleme fonksiyonları kul-lanılamadığı durumlarda neler yapma-nız gerektiğini ilerleyen sayfalarda bu-labilirsiniz.

Windows Me donatılarında fazla birdeğişiklik yok. Bazı kullanıcılar yedek-leme aracının yokluğunu hissedecek-lerdir. Ancak bu program varolmasınarağmen kurulum şekli değişmiş.

EE¤¤eerr MMeeddiiaa PPllaayyeerr kkeennddii hhaayyaatt››nn›› yyaaflflaarrssaaWindows Me içerisinde yer alan MediaPlayer 7’nin bilgisayarın kimlik bilgile-rini kendiliğinden internette yayınlıyorolması geçtiğimiz haftalarda karışıklık-lara neden oldu. CHIP bu fonksiyonla-rı nasıl kapatabileceğinizi gösteriyor.

DOS Modunun Windows Me’dekieksikliği bir çok kullanıcıyı kızdırıyor.Çünkü PC’deki bazı işlemler gerçekDOS modunu gerektiriyorlar. Chip, bumodu tekrar nasıl hayata geçireceğinizigösteriyor. Son olarak çeşitli program-larla ilgili uyum sorunları ile ilgiliipuçları bulacaksınız.

RRFF // KKaaddiirr TTuuzzttaaflfl ([email protected])

‹çindekiler119900 SSiisstteemm FFoonnkkssiiyyoonnllaarr››::

DDoo¤¤rruu KKoonnffiiggüürraassyyoonn

119911 SSyysstteemm FFiillee PPrrootteeccttiioonn:: SSiisstteemm DDoossyyaa

KKoorruummaass››nn›› KKaappaattmmaakk

119922 GGüüçç:: TTaassaarrrruuff MMoodduunnddaa SSoorruunn

119933 AACCPPII NNeeddiirr??:: PPCC’’ddee TTaassaarrrruuff ZZaammaann››

119944 DDoonnaatt››llaarr:: YYeeddeekklleemmee vvee MMeeddiiaa PPllaayyeerr

119944 MMSS--DDOOSS PPeenncceerreessii:: DDOOSS KKoommuutt SSaatt››rr››nn››

YYaaflflaammaa DDöönnddüürrmmeekk

119955 UUyyuummlluulluukk:: NNee ÇÇaall››flfl››yyoorr,, NNee ÇÇaall››flflmm››yyoorr

119955 PPrrooggrraammllaarr vvee SSüürrüüccüülleerr:: WWiinnddoowwss 9988

SSüürrüüccüülleerrii DDeenneemmeekk❿❿

Pratik ❿ WWiinnddoowwss MMee OOppttiimmiizzaassyyoonnuu

11SSiisstteemm GGeerrii YYüükklleemmee’’yyiivviirrüüss tteehhlliikkeessiinnddeenn kkoorruummaakk

SSoorruunn:: İstenmeyen durumlarda SistemGeri Yükleme virüs bulaşmış program-ları temiz bir sisteme yerleştirebilir.ÇÇöözzüümm:: Windows Me standart donanı-mında yer alan Sistem Geri Yüklemearacı birkaç tıklama ile hatalı bir prog-ram veya sürücünün kurulumu sonra-sında bir önceki Windows konfigüras-yonuna döndürebilir. Araç otomatikolarak, sistem denetim noktaları denengeri yükleme noktaları oluşturur, ancakSistem Geri Yükleme’yi kullanarakkendiniz de geri yükleme noktalarıoluşturabilirsiniz.

Ancak otomatik işlemin bir açığımevcut: Eğer sisteminize virüs bulaş-tıysa, program sorgusuz bir şekilde bu-nu da saklayacaktır. Ve bir çok antivirüsprogramı bu davetsiz misafirleri sözkonusu kayıtlar arasından çıkarabile-cek özelliklere sahip değil. Eski birWindows konfigürasyonunun tekraroluşturulması esnasında da virüs prog-ramı da tekrar gün yüzüne çıkıyor.

Bu tür bir durumda yapabileceğiniztek şey ise bu zamana kadar ki tüm sis-tem denetim noktalarını silmektir.Windows Me bu verileri tüm sürücülerüzerindeki "\_RESTORE" adındaki giz-li klasör içerisinde saklar. Ancak her ih-timale karşı bu klasörler ile çalışmama-lısınız. Sistem Geri Yükleme aracını birsüreliğine, bu esnada kayıtlı tüm sistemkonum bilgileri silineceğinden dolayıgeçici olarak kapatmak ve daha sonratekrar çalıştırmak daha iyi bir yöntem-

dir. Bunun için Denetim Masası içinde-ki Sistem simgesine iki kere ve Başarımkartındaki Dosya Sistemi... düğmesinetıklayın.

Sorun Giderme kartı üzerinde "Sis-tem Geri Yükleme’yi" devreden çıkarseçeneği bulunur. Bu seçeneği işaretle-dikten sonra tüm pencereleri Tamamdüğmesine tıklayarak kapatın ve Win-dows’u yeniden başlatın. Son olarakSistem Geri Yükleme aracını tekrar ça-lıştırabilirsiniz.

22ÖÖnneemmllii ddoossyyaallaarr›› SSiisstteemmGGeerrii YYüükklleemmee’’ddeenn kkoorruummaakk

SSoorruunn:: Sistem geri Yükleme istenmeyendurumlarda önemli sistem dosyalarınazarar verebilir ve yanlış versiyonlarıyükleyebilir.ÇÇöözzüümm:: Sistem Geri Yükleme maalesefkullanıcıya saklanmak üzere istenilenklasörlerden herhangi bir dosya seçmeve bunların geri yüklenmesi gibi birimkan tanımıyor. Çünkü program sa-dece belirli dosya tiplerini saklar, diğer-lerini özellikle DOC veya XLS tiplerin-deki doküman dosyalarını ise bilinçli

olarak geri yüklemek üzere saklamaz.Bu sayede eski bir sistem konfigüras-

yonunun geri yüklenmesi esnasında budosyalar üzerinde aradaki sürede yapı-lan değişikliklerin kaybedilmesi engel-lenmiş olacaktır. "\Belgelerim" gibi kla-sörler dikkate alınmazlar.

Hangi dosya tiplerinin ve klasörlerinbu saklama esnasında göz önüne alın-dıklarını, "\WINDOWS\SYSTEM\RESTORE" klasörü altındaki FILE-LIST.XML dosyasında görebilirsiniz.Bunu normal bir browser ile görüntü-leyebilir ancak üzerinde değişiklik ya-pamazsanız.

Özellikle eğer "\Yeni" gibi bir klasöroluşturduysanız ve bunun içerisindeinternetten indirdiğiniz veya bir CDiçerisinden aldığınız EXE programları-nı saklıyorsanız zor durumda kalabilir-siniz.

Bir sistem denetim noktasının geriyüklenmesi sonrasında, saklanan veri-ler içerisinde yer almayan dosyalar birönceki sistem konumunun geri yüklen-mesi esnasında silineceklerdir. Aynı du-rum Sistem Geri Yükleme aracının ta-nımadığı, herhangi bir açıklama olma-dığı için engelleyemeyeceğiniz dokü-manlar için de geçerlidir.

Microsoft, Sistem Geri Yükleme ara-cının erişimini engellemek için söz ko-nusu türdeki dosyaların Windows al-tındaki "\Belgelerim" klasörü içerisindesaklanmasını tavsiye eder.

33SSiisstteemm GGeerrii YYüükklleemmeerraahhaattll››kkllaa kkaappaann››rr

SSoorruunn:: Windows yetersiz sabit disk ala-nında Sistem Geri Yükleme’yi otoma-tik olarak kapatıyor.ÇÇöözzüümm:: Sistem Geri Yükleme aracınıngüvenli bir şekilde çalışması için sabit

119900 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


SSiisstteemm FFoonnkkssiiyyoonnllaarr››:: DDoo¤¤rruu KKoonnffiiggüürraassyyoonn

SS››kk››nntt››ll›› ÇÇöözzüümm::

Virüs bulaflmas›

durumunda genelli-

kle tek çözüm

Sistem Geri Yükle-

me’nin geçici ola-

rak kapat›lmas›d›r.

VVeerriittaabbaann››::

FILELIST.XML

dosyas› Sistem

Geri Yükleme

taraf›ndan hangi

dosyalar›n

yedeklendi¤ini

gösteriyor.

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 119911


diskte yeterli boş alan bulunması ge-reklidir. Büyüklüğü 4 GB’a kadar olanpartisyonlarda Windows Restore klasö-rü için standart olarak 400 Mbyte yerayırır. Bu, büyük partisyonlarda bir sü-rücünün boş kayıt alanının yüzde12,5’ini işgal eder. Buradaki sorun Mic-rosoft’un bir alt sınır belirlemiş olması-dır. 200 Mbyte altındaki boş alanlardaprogram maalesef çalışmaz. Daha dakötüsü! Windows kurulumunun başla-ması için daha 200 Mbyte boş yer gere-kirken, ilk olarak Sistem Geri Yüklemeçalıştırılacaktır.

Yeni programların kurulması veya bu

süre içerisinde büyük dosyaların kay-dedilmesi sonucunda kapasite bu sını-rın altına düşecek olursa, Windows MeSistem geri Yükleme aracını gizlice ka-patacaktır. Bunun için herhangi biruyarı ekrana gelmez. Bir önceki parag-rafta da söylendiği gibi bu zamana ka-dar program tarafından oluşturulantüm sistem denetim noktaları da silinir.

Maalesef bu fonksiyonu herhangi birşekilde engellemek mümkün değildir.Bu nedenle her bir partisyon üzerinde200 Mbyte’dan daha fazla boş alan ol-masına dikkat etmelisiniz. Sistem GeriYükleme’nin maksimum ne kadar disk

BBaassaammaakkss››zz aayyaarrllaa--

nnaabbiilliirr:: Bir kayd›rma

çubu¤u ile Sistem

Geri Yükleme’nin ne

kadar yer kaplaya-

ca¤›n› belirleyebilir-

siniz.

Sistem Dosya Korumas› (Bak›n›z ‹pucu4) tamam›yla kapat›labilir. Ancak prog-ram çok düflük sistem kaynaklar›na ih-tiyaç duydu¤u ve Windows’un gerçek-ten de güvenli kalmas›na yard›mc› ol-du¤u için kapatmak bir çok durumdamant›kl› de¤ildir. Bu fonksiyonu sade-

SYSTEM FILE PROTECTION

SSiisstteemm DDoossyyaa KKoorruummaass››nn›› KKaappaattmmaakkce istisnai, örne¤in ihtiyaç duydu¤unuzeski bir Windows program›n› (aksi tak-dirde kurulmuyorsa) kurmak için kapat-mal›s›n›z. Ancak iflletim sisteminin sözkonusu uygulama kurulduktan sonraçeflitli durumlarda tam olarak çal›flma-yaca¤›n› düflünmelisiniz. Bu nedenle

Sistem Geri Yükleme ile devaml›olarak sistem denetim noktalar›oluflturmal›s›n›z. Sorunlu progra-m› yükledikten sonra SFP’yi tek-rar çal›flt›rmal›s›n›z.SFP’yi kapatmak için ilk olarakBafllat/Çal›flt›r komutunu çal›flt›r›nve Aç kutusuna "msconfig" yaz-d›ktan sonra Tamam dü¤mesinet›klay›n. Bafllang›ç kart›n› aktif ha-le getirin ve liste içerisindeki"PCHealth" ve "*StateMgr" ö¤ele-rine ait kutulardaki iflareti üzerinet›klayarak kald›r›n. Pencereyi Ta-mam dü¤mesine t›klayarak kapa-t›n ve Windows’u yeniden baflla-t›n.

GGüüvveennlliikk kkuuflflaa¤¤›› oollmmaayyaann WWiinnddoowwss:: SFP’yi bu

pencere üzerinden kapatabilirsiniz.

alanı kullanabileceğini ise DenetimMasası’ndaki Sistem simgesini kullana-rak Sistem/Başarım/Dosya Sistemi üze-rindeki bir işaretçi yardımıyla belirle-yebilirsiniz.

44SSiisstteemm DDoossyyaa KKoorruummaass››pprrooggrraammllaarr›› eennggeelllliiyyoorr

SSoorruunn:: Sistem Dosya Koruması, Win-dows Me sistem dosyalarının üzerineyazılmasını engellemek için çalışır. An-cak işleyişi açık değildir. Örneğin kötüyazılmış bir program eğer bu fonksiyonnedeniyle çalışmayacak olursa kullanıcısorunun nedeninin ne olabileceğinitahmin etmeye çalışacaktır.ÇÇöözzüümm:: Sistem Dosya Koruması (Sys-tem File Protection, SFP) Windows98’deki Sistem Dosya Denetimi’nin(SFC.EXE) yerini almış. Bu program,önceki versiyonundan farklı olarak sis-tem dosyalarının ilk etapta üzerine ya-zılmasını engeller, sistemin yenidenaçılması gerekli değildir.

SFP’nin hangi dosyaları koruduğunuörneğin Wordpad gibi normal bir me-tin editörü ile okuyabileceğinizSFPDB.SFP dosyası içerisinde tutulur.Yabancı uygulamaların sistem dosyala-rına erişme denemeleri ise aynı klasöriçerisinde bulunan SFPLOG.TXT dos-yası içerisinde tutulur.

Sistem dosyalarına hatalı bir yazmadenemesi esnasında haberdar edilme-niz için Kayıt Düzenleyicisi’nde bir de-ğişiklik yapılması gereklidir. Bununiçin REGEDIT.EXE Registry editörünüçalıştırın ve Kayıt Düzenleyicisi içeri-sinde "HKEY_LOCAL_MACHINE\Software\ Microsoft\Windows\Cur-rentVersion\SystemFileProtection"anahtarını aktif hale getirin. Daha son-ra pencerenin sağ yarısında bulunan"ShowPopups" öğesine iki kere tıklayınve değer verisini "0" yerine "1" olarakdeğiştirin. Yapılan değişikliği Tamamdüğmesine tıklayarak onaylayın veWindows’u yeniden başlatın.

55OOttoommaattiikk AA¤¤ AArraammaass››ççaall››flflmm››yyoorr

SSoorruunn:: Windows Me her açılışta stan-dart olarak paylaşıma açık ağ sürücüle-rini veya yazıcılarını arar ve Ağ Bağlan-tılarım içerisinde bunlar için otomatikolarak kısayollar oluşturur. Bu kısayol- ❿❿

119922 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


lar üzerinden bilgisayarlara ulaşılamı-yorsa ne yapmalı?ÇÇöözzüümm:: Windows Me açılışta ve aynışekilde Ağ Bağlantılarım klasörününaçılması veya güncellenmesi esnasındada paylaşıma açılmış ağ kaynaklarınıarar ve bunlar için kısayollar oluşturur.Eğer ağ içerisinde bir yazıcı sunucusuyüklü ise burada bulunan yazıcı sürü-cüsünü otomatik olarak yükler.

Paylaştırılan sürücülere ait bu kısa-yollar diğer bilgisayarlara erişilemesedahi, yani örneğin o anda kapalı olsa-lar dahi ekrana geleceklerdir. Eğer yedigün içerisinde herhangi bir bağlantıoluşturulmazsa da söz konusu kısayolAğ Bağlantılarım içerisinden otomatikolarak silinecektir.

Microsoft, Ağ Bağlantılarım içerisin-deki görünümün güvenilir kalmasıiçin bir sınır belirlemiş: Eğer WindowsMe ağda paylaşıma açık sürücü veyayazıcıya sahip on taneden fazla bilgisa-yar bulursa işletim sistemi bu kaynak-lara ait kısayollar oluşturmaktan vaz-geçecektir.

Bu kısayolların ne kadar eski olduk-larını Kayıt Düzenleyicisi’nden öğrene-bilirsiniz: "HKEY_CURRENT_USER\Software\Microsoft\Windows\Cur-rentVersion\Explorer\Netcraw\Sha-res\[Path]\DateLastVisited" anahtarıaltında Windows Me’nin paylaşımaaçık ağ sürücüsüne en son bağlandığıtarihi bulabilirsiniz. "HKEY_CUR-RENT_USER\Software\ Microsoft\Windows\CurrentVersion\Explo-rer\Netcraw\Printers\[Path]\DateLast-Visited" anahtarı altındaki tarih de bir

veya daha çok ağ sürücüsü için kulla-nılır.

Eğer paylaştırılmış kaynakları kendi-niz denetlemek istiyorsanız bu fonksi-yonu rahatlıkla kapatabilirsiniz. Bu-nun için Ağ Bağlantılarım penceresin-deki Araçlar/Klasör Seçenekleri/Görü-nüm kartını aktif hale getirin ve "Ağklasörleri ve yazıcıları otomatik olarakara" seçeneğindeki işareti üzerine tık-layarak kaldırın.

66GGüünncceelllleemmeelleerriinn oottoommaattiikkyyüükklleennmmeessiinnii eennggeelllleemmeekk

SSoorruunn:: Windows Me bir internet otu-rumu esnasında otomatik olarak kul-lanılabilen güncellemeleri arar ve bun-ları indirir. Bu, internet bağlantısınınbant genişliğinden beslenir.ÇÇöözzüümm:: Windows Me Denetim Masasıiçerisinde Otomatik Güncelleştirmeleradında yeni bir simge bulunur. Stan-dart ayarında her 24 saatte bir kurulaninternet bağlantısında "http://window-supdate.microsoft.com" web sayfasın-da kullanılabilir güncellemeler araya-cak ve bunları size danışmadan sabitdiskinize kaydedecektir. Ancak güncel-lemeyi kurmak isteyip istemediğinizisoracaktır. Bu davranış, tek başınaWindows hata düzeltmelerini ve gün-cellemelerini yüklemeyecek olan yenikullanıcılar için mantıklı olabilir. An-cak bu download diğer internet işlem-lerini yavaşlatır. Güncellemelerin birkısmının büyüklüğü Mbyte’lar seviye-sinde olduğu için modem üzerindendownload işlemi uzun sayılabilecek bir

süre devam eder. Bu nedenle OtomatikGüncelleştirmeler’i download içinonayınızı isteyecek şekilde ayarlamalı-sınız. Bunun için güncellemelerin yük-lenmesi ve kurulması için onayınızaihtiyaç duyulan ikinci seçeneği işaret-leyin ve bunu daha sonra Tamam düğ-mesine tıklayarak onaylayın.

Ek olarak: Eğer yeni fonksiyon Oto-matik Günelleştirmeler’i ilk defa çalış-tıracak olursanız onaylamak zorundaolduğunuz bir lisans sözleşmesi ekranagelecektir. Şayet bunu yapmazsanız sözkonusu fonksiyon otomatik olarak ka-panacaktır. Bu durumda kullanılabilirWindows Me güncellemelerini sadece" h t t p : / / w i n d ow s u p d a t e . m i c ro -soft.com" sayfasından manuel yükle-yerek elde edebilirsiniz.

SSaaddeeccee iissttee¤¤ee bbaa¤¤ll›› ddoowwnnllooaadd:: Otomatik

Güncellefltirmeleri, download ve kurulum

için sizden onay bekleyecek flekilde ayar-

lay›n.

GGüüçç:: TTaassaarrrruuff MMoodduunnddaa SSoorruunn

77WWiinnddoowwss MMee AACCPPIIkkuurruulluummuunnuu rreeddddeeddiiyyoorr

SSoorruunn:: Windows Me, bekleme sürele-rinde güç tüketimini minimuma düşü-ren Advanced Configuration and PowerInterface (ACPI) desteğine sahiptir. An-cak ACPI uyumlu BIOS Windows Me’yieski Advanced Power Management(APM) ile yükler.ÇÇöözzüümm:: ACPI’nin yüklü olup olmadığı-nı Aygıt Yöneticisi’nde görebilirsiniz.Eğer burada bulunan Sistem Aygıtla-rı’nı açacak olursanız ekrana gelen liste-nin en üstünde ACPI System Button ve-

ya ACPI Bus gibi bir öğe bulunmalıdır.Eğer APM yüklüyse listenin daha alt kı-sımlarında Advanced Power Manage-ment öğesi ekrana gelecektir.

Bilgisayarınızın ACPI uyumlu olupolmaması BIOS’una bağlıdır. Windows,sistemde yüklü olan ACPI BIOS’u tari-hine bakarak tanır. Şayet BIOS 1.1.1999tarihinden önce derlendiyse WindowsMe ACPI desteğini hiçbir şekilde yükle-meyecektir. Bu durumda bir BIOS gün-cellemesi gereklidir. Son olarak işletimsistemi yeniden yüklenmelidir.

Ancak Windows’un yeni BIOS versi-

yonlarındaki ACPI desteğini tanıyama-dığı durumlar olabilir. Bu durumdaWindows’a biraz yardımcı olmanız ge-reklidir. Bunun için BIOS’taki ayarlarıaşağıdaki gibi değiştirmelisiniz. BöyleceWindows’un ACPI fonksiyonu doğruolarak yükleme olasılığını yükseltebilir-siniz:ACPI Function: EnabledPower Management: DisabledPM Control by APM: NoVideo off Method: DPMSVideo off After: N/ADoze Mode: Disabled

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 119933


Standby Mode: DisabledSuspend Mode: DisabledHDD Power Down: DisabledPNP OS Installed: No

88GGüüçç ttaassaarrrruuffmmoodduu kkuullllaann››llaamm››yyoorr

SSoorruunn:: Bilgisayar ACPI BIOS’a sahip ve-ya APM uyumlu olmasına rağmenWindows Me Bekleme modu çalışmı-yor.ÇÇöözzüümm:: Bekleme modu hem ACPI hemde APM uyumlu bilgisayarlarda görün-meli. Bu modun kullanılamama nedenigenellikle ya eski tarihli bir BIOS ya dasürücüden kaynaklanan bir sorundur.İlk olarak BIOS’u güncelleyin ve dahasonra Windows Me’yi tekrar kurun.

Eğer bunun sonunda da BeklemeModu hala kullanılamıyorsa Microsoftbir hile yapmanızı öneriyor: Aygıt Yö-neticisi’ni açın ve Disket Denetleyicileriseçin. Burada bulunan "Standart disketdenetleyicisi"ni silin ve Windows’u ka-patıp yeniden açın. Me açılışta denetle-yiciyi tanıyacak ve sürücüsünü yükleye-cektir. Biraz şans ile Bekleme Modu bel-ki kullanılabilir. Eğer bu yöntem işe ya-ramazsa, Windows klasöründe bulunanancak her zaman güvenli olmayanPMRES.EXE programı yardımcı olabi-lir. Bu araç güç tasarruf modunu engel-

leyen sürücüyü görüntüler. Daha sonraüreticinin web sayfasından WindowsMe için özel yeni versiyonun var olupolmadığını kontrol edin.

Bir çok durumda ekran kartı sürücü-sü Bekleme Modu’nu kapatır. Bu du-rumda Windows ME standart VGA sü-rücüsünü yükleyin ve güç tasarruf mo-dunun kullanılıp kullanılmadığını

kontrol edin.Eğer sorunun kaynağı bu değilse iki

ihtimal daha mevcut: Windows klasö-ründe bulunan SUSFAIL.TXT dosyası-nı arayın. Eğer bir sürücü Bekleme Mo-du ile uyumsuzluk gösterirse Windowsbu dosyayı otomatik olarak oluşturur.Şayet bu dosya mevcutsa size sorunlusürücüyü gösterebilir.

Eğer tüm bu araştırmalar başarısız-

lıkla sonuçlandıysa söz konusu sorununnedeni otomatik olarak yüklenen birprogram olabilir. Başlangıç grubunabakarak, buradan hangi programlarınotomatik olarak yüklendiklerini kont-rol edin, buradaki öğeleri silin ve Win-dows’u yeniden başlatın.

99SSiisstteemm BBeekklleemmeeKKoonnuummuu ççaall››flflmm››yyoorr

SSoorruunn:: Bilgisayarın Sistem Bekleme Ko-numu ACPI BIOS kullanılmasına rağ-men Windows Me altında çalışmıyor.ÇÇöözzüümm:: Eğer Güç Seçenekleri arasındakiSistem Bekleme Konumu çalışmıyorsailk olarak sanal hafıza ayarlarını kontroledin. Windows sistem bekleme konu-

munda hafıza içeriğini takas dosyasınayazar. Sanal hafıza ayarlarını DenetimMasası’ndaki Sistem/Başarım/SanalBellek üzerinden değiştirebilirsiniz. Sa-nal Bellek penceresindeki "Sanal bellekayarlarımı Windows yönetsin (öneri-len)" seçeneğini işaretleyin ve Win-dows’u yeniden başlatın.

Eğer bu yöntem işe yaramadıysa soru-nun nedeni büyük bir ihtimalle bir sü-rücüdür. Bu durumda ilk olarak yinePMRES’e başvurun. Eğer bu araç bir so-nuç vermezse Windows klasöründekiNOHIBER.TXT dosyasını arayın. Eğerbir sürücü sistem bekleme konumununyüklenmesini engelliyorsa Windows budosyayı otomatik olarak oluşturur. Budosya soruna neden olan sürücü, özel-likle ekran ve ses kartı sürücüleri sistembekleme konumunu engellerler, hakkın-da size bilgilendirecektir. Bu durumdainternetten söz konusu sürücünün gün-cel bir versiyonunu arayın. SCSI aygıtla-rı da bu sorunun ortaya çıkmasına ne-den olabilirler. Bu durumda yapabilece-ğiniz tek şey sistem bekleme konumunukullanmaktan vazgeçmek olacaktır.

KKrriittiikk:: PMRES isimli

araç maalesef pek

güvenilir de¤il.

AACCPPII vveeyyaa ddee¤¤iill::

Bilgisayar›n›z›n

Windows taraf›ndan

desteklenen bir

ACPI BIOS’a sahip

olup olmad›¤›n›

Ayg›t Yöneticisi’n-

den ö¤renebilirsiniz.

Geliflmifl Yap›land›rma ve Güç Arabiri-mi (Advanced Configuration and Po-wer Interface, ACPI), Compaq, Intel,Microsoft ve Toshiba taraf›ndan PC’le-rin PCI konfigürasyonu ve güç deneti-mi için gelifltirilmifl bir standartt›r. AC-PI iflletim sisteminden ba¤›ms›zd›r, ya-ni Linux alt›nda da aynen Windows’daoldu¤u gibi kullan›labilir.

Advanced Power Management(APM)’den ba¤›ms›z olarak bir ACPIbilgisayar da enerji tasarruf modunu

ACPI NED‹R?

PPCC’’ddee TTaassaarrrruuff ZZaammaann››BIOS de¤il de iflletim sistemi denetler.Enerji denetimi için BIOS’daki ayarlarbir rol oynamazlar: Windows di¤er tümbilgileri göz ard› eder ve Bekleme konu-mu ve di¤erleri üzerindeki tüm kontrolükendisi üstlenir.

ACPI bu sayede enerji tasarruf mo-dunda hissedilebilir bir yükselmeyimümkün k›lar. Windows bir ACPI bilgi-sayarda, örne¤in USB Port üzerindenba¤l› olan d›fl ayg›tlar›n da enerji ihtiya-c›n› kontrol edebilir.

❿❿

119944 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


Microsoft sistemi daha güvenli halegetirmek için Windows Me’de DOSeriflimini büyük ölçüde engelledi. DOSprogramlar› sadece Windows’un DOSpenceresinde çal›flabiliyorlar. GerçekDOS moduna ihtiyaç duyanlar ise bu-na sadece aç›l›fl disketi yard›m›yla ula-flabiliyorlar. Aç›l›fl disketini DenetimMasas›’ndaki Program Ekle/Kal-d›r/Bafllang›ç Disketi kart›ndan olufltu-rabilirsiniz.

Internetten elde edilen, Microsoft ta-raf›ndan yay›nlanmam›fl bir yama(www.geocities.com/mfd4life_2000)ile Windows Me alt›nda da al›fl›ld›¤›flekilde aç›l›flta DOS moduna eriflebilir-siniz. Arkas›ndaki düflünce ise çok ba-sit: E¤er bir aç›l›fl disketi ile DOS mo-duna eriflebiliyorsa bunun dosyalar›aç›l›fl esnas›ndan sabit diskten kurula-biliyor olmal›.

Yama ilk olarak IO.SYS sistem dos-yas›n›, aç›l›fl disketi için Windows’u

MS-DOS PENCERES‹

DDOOSS KKoommuutt SSaatt››rr››nn›› YYaaflflaammaa DDöönnddüürrmmeekkbar›nd›ran bir versiyonu ile de¤ifltiri-yor. Son olarak AUTOEXEC.BAT veCONFIG.SYS dosyalar›nda da de¤iflik-likler yap›l›yor.

Dikkat! Yamay› kurmadan önce de-¤ifltirilen üç sistem dosyas› IO.SYS,COMMAND.COM ve REGENV32.EXEdosyalar›n› disket sürücü üzerine ye-deklemelisiniz.

Ancak yama büyük bir dezavantaj su-nuyor: Yamaya ait menüde Güvenli Kipaç›l›fl modu görünmüyor. Bu durumdaWindows’un aç›lmas›n› engelleyen sü-rücü problemlerini çözemezsiniz.

Bu sistem dosyalar›n›n orijinal versi-yonlar›n› geri yüklemek için yama tara-f›ndan de¤ifltirilen dosyalar› disket sü-rücüden eski yerlerine kopyalay›n veAUTOEXEC.BAT ve CONFIG.SYS dos-yalar›nda yap›lan de¤ifliklikleri geri al›n.Buna alternatif olarak bu dosyalar› ken-di kay›tlar›nda tutan Sistem Geri Yükle-me arac›n› da tabii ki kullanabilirsiniz.

1100YYeeddeekklleemmee pprrooggrraamm››nn››ssoonnrraaddaann kkuurrmmaakk

SSoorruunn:: Windows Me ilk etapta yedekle-me programını beraberinde getirmi-yor.ÇÇöözzüümm:: Eğer siz de kurulum sırasındaÖzel’i seçtiyseniz Windows Me size deyedekleme programı kurma imkanı ta-nımaz. Windows 98’den alışık olduğu-muz veri yedekleme programı ekranagelmez.

Bu araç herhangi bir değişiklik geçir-meden, önceki haliyle Windows MeCD içerisinde bulunur. Ancak bu prog-ramı Denetim Masası içerisindekiProgram Ekle/Kaldır üzerinden kura-mayacağınız için kurulum programınımanuel olarak çalıştırmalısınız. Bununiçin CD üzerindeki "\add-ons\msbac-kup" klasörünü açın ve burada bulu-nan MSBEXP.EXE dosyasına iki keretıklayın.

Bunun sonucunda MS-Backup ku-rulum programı başlayacaktır. Win-dows Me yeniden başlatıldıktan sonrasöz konusu programı Başlat/Program-lar/Donatılar/Sistem Araçları altındakullanıma hazır bir şekilde bulabilirsi-

niz.

1111MMeeddiiaa PPllaayyeerr ttaann››mmllaammaabbiillggiilleerriinnii aaçç››kkll››yyoorr

SSoorruunn:: Windows Me içerisinde bulu-nan yeni Media Player 7, kullanıcınınbilgisi haricinde bilgisayarındaki kişiselbilgilerini internete gönderiyor.ÇÇöözzüümm:: Media player kurulum esnasın-da her bilgisayar için otomatik olarakbir kimlik numarası (IdentificationNumber, ID) oluşturur. Herhangi birkişisel bilgi içermeyen bu ID sadecekullanılan bilgisayarın tanınmasınaizin verir. Media Player bu kimlik nu-marasını medya biçimlerinin kullanımıesnasında veri akımını denetlemek veçalınan Audio CD’nin ismini ve sanat-çısını internet veritabanında sorgula-mak için kullanır.

Bu ID’nin açıklanmasın engellemekiçin Media Player penceresinde Araç-lar/Seçenekler komutunu çalıştırın veCD Çalar kartı üzerindeki InternetAyarları başlığı altında bulunan "Inter-net sitelerinin CD çaları benzersiz ola-rak tanımlamalarına izin ver" seçene-ğindeki işareti kaldırın. Takılı olanCD’nin tanımlanmasını engellemekiçin Dosya/Çevrimdışı Çalış komutunu

kullanın.Media Player 7 sadece kendinden ve-

riler göndermez, aynı zamanda kulla-nıcı farkına varmadan bilgileri isteye-rek başka programların kullanımınasunar. Böylece araç, başka programla-

rın ve internet sayfalarının kendi ortamkitaplığına erişmesine imkan tanır: Bu-nun, yabancı uygulamaların belirlenenerişim haklarına bağlı olarak her birbilgisayar üzerinde hangi albümlerinkayıtlı olduğunu görebilecekleri veyahatta farklı bilgiler ekleyebilecekleri an-lamına geliyor. Standart olarak internetsayfalarının erişim hakkına sahip ol-mamalarına rağmen, yerel uygulamalaren azından listeyi okuyabiliyorlar.

Eğer bunu değiştirmek isterseniz, sözkonusu ayarları Araçlar/Seçenekler/Or-tam Kitaplığı kartı üzerinde bulabilirsi-niz. Şarkı listelerinizin okunamamasıiçin buradaki diğer uygulamalar erişimhaklarını Erişim Yok seçeneğini işaret-leyerek belirleyebilirsiniz.

Media Player’ın bir tane daha özel ak-tivitesi bulunur: Program, lisans haklarıile korunan ortam dosyalarını, lisansla-rını standart olarak kendiliğinden de-ğerlendirecek şekilde ayarlanmıştır. Bulisans otomatik olarak kendi bilgisayarı-nıza indirilen bir dosya içerisine paket-lenmiş bir ID’dir. Bunu engellemek içinAraçlar/Seçenekler/CD Çalar kartındakiInternet Ayarları başlığı altında bulunan"Lisansları otomatik almaya çalış" seçe-

‹‹zzlleerrii SSiillmmeekk:: ‹nternette kimsenin izinizi

sürmemesi için ID’nin aktar›lmas›n› engelle-

mek zorundas›n›z.

DDoonnaatt››llaarr:: YYeeddeekklleemmee vvee MMeeddiiaa PPllaayyeerr

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 119955


1122RReessttoorree kkllaassöörrüünnddeekkiivviirrüüsslleerr ttaann››nnmm››yyoorr

SSoorruunn:: Windows 95/98 için yazılan an-tivirüs programları sistem geri yükle-me Restore klasörü ile çalışamıyor.ÇÇöözzüümm:: Birinci ipucunda da anlatıldığıgibi Sistem Geri Yükleme fonksiyonuantivirüs programlarının da saklanma-sı gibi bir tehlikeyi beraberinde sunu-yor. Bir antivirüs programı yardımıylasistemi temizledikten sonra eski birsistem konumunun geri yükleme işle-mi sonrasında virüs tekrar ortaya çıka-bilir.

Windows Me’nin Sistem Geri Yükle-me aracının haricinde hiçbir progra-mın kayıtların saklandığı Restore kla-sörüne erişmesine izin vermiyor olmasıda problemi daha da zorlaştırıyor. Birantivirüs programı bu klasörde virüsbulsa dahi erişim iznine sahip olmadığıiçin bunu silmesi mümkün değil.

Yazının sona ermesinden kısa bir sü-re önce Chip’e gelen bir habere göreWindows Me için Symantec tarafındanhazırlanmış Norton Antivirus 2001 busorunu tek başına çözemiyor. Micro-soft bunun için pek de tatmin edici ol-mayan iki yöntem tavsiye ediyor. Mic-rosoft’a göre bunlardan birinde SistemGeri Yükleme aracının virüslü olan es-ki sistem kayıtlarını kendiliğinden sile-ne kadar beklemeniz gerekiyor. Bu du-

rumda kullanıcılar Microsoft’a yar-dımcı olabilmek için Denetim Masasıiçerisindeki Sistem/Başarım/DosyaSistemi penceresindeki Sabit Disk kartıüzerinde Sistem Geri Yükleme için ay-rılan sabit disk alanının boyutlarınıdüşürebilirler.

Microsoft’un önerdiği ikinci yöntemise Sistem Geri Yükleme aracının birsüreliğine (İpucu 1’e bakın) kapatıl-masıdır. Bu durumda saklanan tümsistem konumları ve bunlar içerisinde-ki virüsler otomatik olarak silinecek-lerdir. Windows’un yeniden başlatıl-ması esnasında işletim sistemi sakla-nan tüm dosyaları da silecektir. Ancakbu durumda önceki bir sistem konu-

UUyyuummlluulluukk:: NNee ÇÇaall››flfl››yyoorr,, NNee ÇÇaall››flflmm››yyoorr

muna geri dönmek gibi bir şansınızkalmıyor.

1133EEsskkii FFiirreewwaallllpprrooggrraammllaarr›› ggrreevv yyaapp››yyoorr

SSoorruunn:: Windows 2000’den alınan yeniTCP/Ip Stack’i nedeniyle eski Firewallprogramları Windows Me altında çalış-mıyorlar.ÇÇöözzüümm:: Bu durumda Windows Meuyumlu yeni bir versiyona geçmektenbaşka bir çıkış yolu mevcut değildir. Şuan piyasada Windows Me uyumlu butür programlar bulabilirsiniz. Örneğinticari kurulum haricinde ücretsiz olarakelde edebileceğiniz Zone Alarm Pro(www.zonelabs.com).

1144DDVVDD ddeeccooddeerrkkaarrtt›› ççaall››flflmm››yyoorr

SSoorruunn:: Windows Me beraberinde Win-dows DVD Player (DVDPLAY.EXE) is-minde basit bir DVD çalar sunuyor. An-cak program kurulu decoder kartını ta-nımıyor.ÇÇöözzüümm:: Windows DVD Player aksi birşekilde en yaygın iki Decoder kartı ilemaalesef uyumlu değil: Sigma De-signs’ın Hollywood Plus ve CreativeDxr3. Bu kartlar işletim sistemi tarafın-dan otomatik olarak tanınmıyorlar vebu nedenle manuel olarak kurulmak zo-rundalar. Kartların kurulmasına rağ-men DVD Player’ı bu kartlar ile çalış-mak için ikna edemezsiniz. Bu nedenlekart ile beraber gelen DVD oynatmaprogramını kullanmak zorundasınız.

Windows 95/98 için yaz›lan bir çokprogram Windows Me alt›nda da çal›-fl›yor. Powerquest’in Drive Image 3.0(4.0 versiyonunun yeni iflletim sistemiile herhangi bir sorunu yok) gibi istis-nalar bu kurallar› bozmazlar. AdobePhotoshop 4.0 gibi di¤er programlar-da, baz› fonksiyonlar›nda aksamalarolsa dahi çal›fl›yorlar.

Yaz›l›m problemleri hakk›nda bilgialmak isteyenler Me’nin Windows kla-sörü içerisinde bulunan PROG-RAMS.TXT dosyas›na göz atabilirler.Burada Windows Me ile tam uyumluolmayan programlar›n bir listesi vek›smi çözüm yöntemleri bulunuyor.Bu dosya maalesef Microsoft’un websayfas›nda mevcut de¤il. Me’yi sat›n

PROGRAMLAR VE SÜRÜCÜLER

WWiinnddoowwss 9988 SSüürrüüccüülleerrii DDeenneemmeekkalmadan önce muhtemel sorunlar hak-k›nda bilgi almak isteyenler ise yaz›l›müreticilerinin web sayfalar›n› tercih et-mek zorundalar. Windows ME, Win-dows 95 ve 98 ile ayn› yaz›c› modeli vetabii ki Windows 98’de oldu¤u gibiWDM sürücüler (Win 32 Driver Model)ile de çal›flabiliyor. Me’nin donan›m al-g›lay›c›s› taraf›ndan tan›nmayan hemenhemen tüm ayg›tlar Windows 98 sürü-cüleri kullan›larak çal›flt›r›labilirler. An-cak sekizinci ipucunda belirtildi¤i üzereWindows Me için özel olarak haz›rlan-mam›fl sürücüler iflletim sistemininenerji tasarruf mekanizmas›nda sorun-lara neden olabilirler. Bu nedenle örne-¤in TV kartlar› veya Infrared farelerdefonksiyonel sorunlar ortaya ç›kabilir.

AAlltteerrnnaattiiff:: Firewall

program› Zone

Alarm Pro Win-

dows Me deste-

kliyor ve kiflisel

kullan›m için ücret-

siz olarak

da¤›t›l›yor.

119966 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

Yaz›l›mPratik ❿ MMüükkeemmmmeell CCDD KKooppyyaallaammaa

S›n›rs›z Kopyalama

CCDD’’lleerrii SSoorruunnssuuzz KKlloonnllaayyaabbiillmmeekkHHeerr kkuullllaann››cc›› kkeennddii kkiiflfliisseell bbiillggiissaayyaarr››nnddaa pprrooffeessyyoonneell bbiirr CCDD kkooppyyaallaammaa iissttaassyyoonnuu kkuurraabbiilliirr..

DDoo¤¤rruu ddoonnaann››mm vvee kkooppyyaallaammaa pprrooggrraammllaarr››yyllaa oorriijjiinnaalllleerriinnee ssaadd››kk,, bbiirree bbiirr kkooppyyaallaarr hhaazz››rrllaannaabbiilliirr..

■ Yapılan uluslararası anketlerden biriAvrupa’daki en popüler yılbaşı hediye-lerinden birinin CD yazıcılar olduğunugösterdi. Yılbaşı hediyesi olarak satınalınan bilgisayar donanımlarının yüzde35’i CD-Yazıcılar ve DVD sürücüleroluşturuyor. Geriye kalan hediyelerinhiç de azımsanamayacak bir kısmını dabu hediyelerle birlikte kullanılabilecekmüzik ve program CD’leri ve PC oyun-ları oluşturuyor.

Ancak geliştirilmiş kopyalama engel-leme mekanizmalarının bu güzel yılba-şı hediyelerini anlamsızlaştırabileceğide unutulmamalı.

CHIP, kullanıcılara bu konuda yar-dımcı olmayı ve yol göstermeyi hedefli-yor. Patch ve cracklerin, CD’leri kopya-lamak için kullanılması telif haklarınazarar verir. Oysa tamamen yasal yön-temlere başvurarak, herhangi bir patch

download sitelerinden indirebilirsiniz.Size bu yazılımlar yardımıyla yasal veorijinallerinden ayırt edilemeyen mü-kemmel kopyalar oluşturmanın yolla-rını göstereceğiz.

Profesyonel bir CD kopyalama istas-yonu için gelişmiş bir sisteme ihtiyacı-nız var. Yaklaşık 1 gigabaytlık sabit diskalanı ve iki yıldan daha eski olmayanbir yazıcı yeterli olabilir. Etkin kopyala-ma engelleme mekanizmalarının aşıl-ması için daha yeni, özellikle Raw-Disc-at-Once (RAW-DAO) ile donatıl-mış yazıcılar gerekli.

RAW-DAO, kopyalama korumasınıda beraber kopyalar ve yazılım bu saye-de orijinalle kopyası arasında farkı bu-lamaz. Bu konudaki diğer ipuçlarınıdaha önceki CHIP sayılarında bulabi-lirsiniz.

MMGG -- KKBB // OOzzaann AAllii DDöönnmmeezz ([email protected])

veya crack kullanmadan kopyalamagüvenlik mekanizmalarını aşabilirsiniz.

Birebir kopyaların oluşturulmasıdoğru yazılım ve donanımla güçlendi-rilmiş sistemler gerektiriyor. Sonuçtaher yazıcı çalıştırılabilmek için birprograma ihtiyaç duyduğundan CDyazıcıların tercih edilmesinde CloneCdgibi en çok kullanılan yazılımlarlauyum önemli rol oynuyor. CHIP, buyazıda size CD yazıcı sipariş formunu-zu doldurmanızda da yardım etmeyeçalışıyor.

YYaazz››ll››mmllaarr›› üüccrreettssiizz oollaarraakk tteemmiinn eeddeebbiillmmeekkŞayet sisteminize daha önceden bir ya-zıcı eklediyseniz, size uygun programıbulmak için yazılım incelemelerimizebir kez göz atmanız yeterli. Gerekliprogramların deneme sürümlerini

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 119977

Yaz›l›m

Pratik ❿ MMüükkeemmmmeell CCDD KKooppyyaallaammaa

TEMEL B‹LG‹LER

KKooppyyaallaammaa KKoorruummaass››MMeekkaanniizzmmaallaarr››‹lk etkili koruma yöntemi disketlerinkullan›ld›¤› dönemden günümüzeuzan›yor. Commodore 64’ün bilgisa-yar oyunlar› iddial› bir kopya koru-ma mekanizmas›na sahipti. Yine debu çabucak crack’lerle afl›ld›.

CD’ler için koruma yöntemleriuzun süre gereksiz kald›. CD yaz›c›say›s› bir elin parmaklar›n› geçmi-yordu ve bofl CD’ler orijinallerindendaha pahal›yd›. Yaz›c› sat›fllar›ndakipatlamalar ve tepetakla düflen CD fi-yatlar› üreticileri etkili koruma ölçü-leri üzerinde düflünmeye yöneltti.

EEsskkii yyöönntteemm:: CD’leri kapasite üstükullanmak. Bask› yönteminde CD’le-rin 650 megabayttan daha fazla ka-pasitesi var. Ancak eski CD yaz›c›lar650 megabayt s›n›r›n› aflam›yorlar.Bu sayede CD’nin tam olarak kopya-lanmas› imkans›zlafl›yor. Art›k bu ko-ruma yöntemi ifle yaram›yor çünküCD’lerin limiti 99 dakikaya kadaryükseldi.

YYeennii yyöönntteemm:: RAW-DAO yaz›c›lar›-n›n gelifltirilmesinden sonra hiçbirkoruma metodunun engelleyici birflekilde kullan›lamad›¤›n› söyleyebi-liriz.CCDDiillllaa SSaaffee DDiisscc, basit ama s›kça kul-lan›lan bir koruma yöntemi. SafeDisc ile CD’nin ilk blo¤u kasten hata-l› kaydedilir. Ancak art›k Nero ve Wi-nOnCD gibi kolay bulunur program-lar bile bu yaz›l›mlar› internetten in-dirilebilecek uygun patch’lerle çal›fl-t›rabiliyor.

Daha zor afl›lan koruma mekaniz-malar› LLaasseerrLLoocckk ve CCDD LLoocckk gibiolanlar bu korumaya sahip bir CD’degizli yaz›lm›fl bir tan›m var. Bu veri-nin okunmas› denendi¤inde lazer ta-k›l›yor ve sistem çöküyor. SecuRomgibi çal›flan komplike mekanizmalarSubchannel ve kand›ran dizinler kul-lan›yor. Bask›da SecuRom belli biriflareti master’a bas›yor. CloneCD bukorumay› onu da beraberinde kop-yalayarak afl›yor.

K›saca flu an için Clone CD’nin üs-tesinden gelemedi¤i etkin bir kopya-lama korumas› henüz bulunmufl veCD’lerde uygulanm›fl de¤il.

KKooppyyaallaammaa KKoorruummaass››:: YYaassaall vvee YYaassaakk OOllaannllaarrKopyalama koruma mekanizmaları ge-liştiren firmalar ve bu mekanizmalarıkıran kullanıcılar, tavşan kirpi oyununabenzer bir oyuna konu oluyorlar. Kop-yalama engelleyici sistemlerin yenileriuzun aralıklarla piyasaya çıkar ve CDkopyalayıcıları tıpkı bir sırtlan gibi buyeni CD’ye atılırlar. Pek çok durumdabu yeni metotların aşılması birkaç gü-nü bile bulmaz.

Büyük oyun firmalarından birininsahibi ürünlerinin piyasaya sürülme-sinden bir hafta sonra kopyaların hac-ker’ların Warez sitelerinde yer almasın-dan şikayetçi olmadığını esprili bir söy-lemde belirtebiliyor. Çünkü yazılım oana kadar yeterince satış hacmine ulaş-malı.

KKoorruummaa mmeekkaanniizzmmaallaarr››nn›› aaflflaannCClloonneeCCdd HHaacckkeerr’’llaarr››nn ggöözzddeessiiŞu sıralarda kopyalama araçları son de-rece sıradan bir PC ile bile bire bir kop-yaların yapılabildiği olgunluğa erişti.Ancak kopyalama araçlarının hazırlayı-cıları tercihen arka planda kalıyor, çün-kü güçlü yazılım endüstrisi karşısındabüyük bir korku duyuluyor. Ufacık biryazılım, milyonlarca dolarlık bir yatırı-mı boşa çıkarabiliyor.

Yine de bu durum yazılım sektörün-de açıklığa kavuşmamış olmalı ki birçok oyun üreticisi parasını pahalı kop-ya koruma yöntemleriyle kaybetmeyedevam ediyor. Endüstri ufak bir kazançbeklentisi içinde pratikte hiç bir işe ya-ramayan mekanizmalar için CD başına20 cent civarı sonuçta kullanıcıya yan-sıyan kalemlerden biri.

Bir çok önemli yazılım ve oyun resmisatış başlamadan önce yasadışı Warez

sitelerinde bulunabiliyor. ÖzellikleCloneCD image’larının olduğu sayfalarmantar gibi çoğalıyor. Benzer şekildeolanlardan farklı olarak bu dijital sabitdisk sunuları binlerce kopyalamada bi-le kalitesini kaybetmiyor.

Herhangi bir profesyonel yazma do-nanımına ve internetten taranılmasıgereken cracklere ihtiyaç kalmıyor. Sa-dece kopyalama yazılımını internettenindirerek uygun yazıcı ile klonlar yara-tılabiliyor.

YYaassaall ddüüzzeennlleemmeelleerr:: 11 pprrooggrraamm CCDD’’ssii,, 77 mmüüzziikk CCDD’’ssiiAvrupa hukuku, yazılım ve müzikCD’leri için farklı kararlara vardı. Telifhakları, yazılım ve oyun CD’leri için birgüvenlik kopyasını meşrulaştırıyor. Se-bebi satın alanın, ürünü orijinal CD za-rar gördüğünde de kullanabilmesinisağlamak.

Ancak bu rakam kesinlikle bir kopyaile sınırlı, ikinci bir kopya oluşturmakyasadışı bir durum. Ayrıca bu kopyala-rın yakınlara ve arkadaşlara verilmesiyasak. Program kodlarının patch vecrack’lerle değiştirilmesinin yasak ol-duğunuysa hepimiz zaten biliyoruz.,

Müzik CD’leri için farklı bir durumsöz konusu. "Dağıtım" sözcüğü huku-ken karışık bir durum oluşturuyor.Müzik CD’lerinin satılması kesinlikleyasak. Oluşturulan MP3 CD’lerini debu gruba dahil edebiliriz ama kopyala-nan CD’lerin yakınlara, dostlara veril-mesinin dağıtıma girip girmediği tartı-şılıyor. Şu anda bir müzik CD’sinin ki-şisel kullanımı için 7 kopyasının oluş-turulması mümkün. Tıpkı oluşturulanMP3’ler gibi.

ZZoorrlluu kkooppyyaallaammaa

kkoorruummaass››:: Normal

CD sürücüler ikinci

izi okuyamazlar

❿❿

119988 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


Feurio 1.52

CDRWin 3.8C

CloneCD 2.8.4.2

YYaazz››ll››mm:: EEnn ‹‹yyii KKooppyyaallaammaa PPrrooggrraammllaarr››

WinonCD, Easy CD-Creator ve Nerogibi programlar OEM sürümleriyle bir-likte neredeyse her yazıcıyla birliktekullanıcıya ulaşıyor. Önemli dosyaları-nızın güvence altına alınması için buprogramlar yeterli. Ancak CD’lerdekopyalama koruma mekanizmasınarastlanırsa yazıcınız sizi kopyalardanmahrum bırakıyor. Bu aşamada profes-yonel yazılımlara ihtiyacınız var:

CClloonnee CCDD 22..88..44..22:: KKoorruummaa mmeekkaanniizzmmaallaarr››nn››nn bbaaflflll››ccaa kkaattiilliiCloneCD pratikte her kopyalama koru-masını aşabiliyor. Program okuma, yaz-ma, silme, kopyalamadan ibaret 4 fonk-siyona sahip. Ancak bunları mükemmelbaşarıyor. Buradaki fikir yeni değil an-cak dahice sunulmuş. CloneCD hatadüzeltmeyi atlıyor ve tüm CD’yi bit bit,teker teker okuyor ve sonradan sınırsızsayıda çoğaltılabilir CCD-image’larıoluşturuluyor. CloneCD kopyalamayıçocuk oyuncağı haline getiriyor. Önce-likle detaylı ayarlamalar gerektirmiyor.Yalnızca beş özellik seçebiliyor. Tek kı-sıtlama: CloneCD’nin shareware sürü-mü yazma hızı ikiyle sınırlı ve sıkçauyarı mesajları devreye giriyor. En bü-yük eksisiyse kısıtlı sayıda CD-sürücü-yü, sadece en yenilerini desteklemesi.Ancak yeni çıkan sürümlerle birliktesürekli olarak piyasadaki daha çok CDyazıcıyı destekliyor. CloneCD’nin des-teklediği CD yazıcıların listesinewww.elby.de/clonecd/english/hardwa-re.htm adresinde bulabilirsiniz.

CCDDRRWWiinn 33..88CC::KKooppyyaallaammaa mmaakkiinneessiiCloneCD yetersiz kaldığında, donanı-mınızı desteklemediğinde CDRWin enuygun alternatif. Bu profesyonel araçCD’lerin çoğaltılmasına yoğunlaşmış.CDRWin RAW-DAO modunda CD’yibloklar halinde okuyup çoğaltılabilirimage’lar olarak sabitdiske aktarır. Yazı-lım bu bağlamda bir çok faydalı araçiçeriyor. CDRWin ISO Image’larıylamükemmel çalışıyor. Uygun donanımmevcutsa 99 dakika CD’leri yazarak tekCD’ye 1 gigabayt veri depolayabilen na-dir yazılımlardan. Ancak 99 dakikalıkbu CD’lerden bulmanız biraz zor.

Bu yazılım MP3 kullananlar için au-dio fonksiyonlarına sahip ve daha önce-

den MP3e dönüştürülmüş müzikleriAudio CD’ye dönüştürebiliyor. Ne yazıkki program pek kullanışlı değil. Çok sa-yıdaki ek özellik ve düğme ancak çoksık kullanımlardan sonra anlamlı halegeliyor. Demo sürümü yazıcıyı tek hızamahkum ediyor. CDRWin’in destekle-diği CD yazıcıların listesini www.disc4-you.com/cdr/goldenhawk/laufwerke.html adresinde bulabilirsiniz.

FFeeuurriioo 11..5522:: MMüüzziikk CCDD’’lleerriinnee yyoo¤¤uunnllaaflflmm››flfl bbiirr yyaazz››ll››mmCD yazma programları içinde Feuriomüzik konusunda tam bir uzman. Mü-zik CD’leri üretmek istiyorsanız aklını-za gelebilecek herşey bu yazılıma dahil.Program ses dosyalarını dönüştürüyor,

yazıyor, edit ediyor ve düzeltiyor. Bubağlamda Feurio’nun bir Sound Editorprogramının işlevselliğine sahip oldu-ğunu söylemek mümkün. İlk bakıştakalabalık arabirim kullanışsız alt menü-lerle birlikte hakim olunamaz görüne-bilir. Programın parametre menüsü biletek başına elliden fazla ayar içeriyor.Program MP3 Decoding ve WinAmpPlaylist benzeri CDDB- Internet Data-base desteğinin yanı sıra görsel bir Wa-ve-editor içeriyor. Gözde özellikler CDkapasite testi ve fazla yazma fonksiyo-nu. CD’leri son bayta kadar doldurabi-lirsiniz. Feurio 1.52, 99 dakikalık CD’le-ri bile bir seferde dolduruyor. Demo sü-rümünde, her yazmayla birlikte yazmahızı azalıyor. Ek modül olarak yazılımhızlı bir “On the fly” kopyalama fonksi-yonuna sahip.

Önümüzdeki ayın CHIP CD’sindetüm bu programların en son denemesürümlerini bulabilirsiniz.

❸ Referans gösterilen kopyalama program›

❸ ‹stenildi¤i s›kl›kta kopyalanabilir imajlar

❸ ‹nernette çok say›da image

Özel donan›m gerektiriyor

FFiiyyaatt››:: 50 Dolar (tam sürüm)wwwwww..eellbbyy..ddee

❸ RAW-DAO kopyalay›c›❸ 99 dakika CD yazabiliyor❸ Pek çok yaz›c›y› destekliyor

CloneCD’den daha hatal›

FFiiyyaatt››:: 45 Dolarwwwwww..ccddrrwwiinn..ccoomm

❸ H›zl› audio kopyalama❸ MP3 deste¤i❸ Maksimum CD kapasitesi kullan›m›

Zor kullan›m

FFiiyyaatt››:: 20 Dolarwwwwww..ffeeuurriioo..ccoomm

BBaassiitt aammaa iiflfllleevvsseell:: CDRWin küçük ama

kullan›fll› bir program.

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 119999


❿❿

Yazılım ve oyun CD’leri için önerimizaynı. CloneCD veya CDRWin’le kopya-lamak. Bu araçlar bire bir kopyalaroluşturur ve böylece yasadışı patch’leriaramanın sinir bozuculuğu ve onlarıindirme süreci es geçilir. Bir kopyanınbaşarılı olması için CloneCD’nin oku-ma modundaki "Read subchannel datafrom audio tracks" ve "Read subchan-nel data from data files" seçeneklerinietkinleştirmelisiniz.

CD okunması sırasında hatalar, sü-rücüyü etkili bir şekilde frenler. 32 hızlıbir sürücü kopyalama koruma meka-nizmalarının kasıtlı hataları nedeniyleCD’nin yüzde birlik bir kısmı için bile1 saatten fazla zamana ihtiyaç duyar.Bu yüzden biraz sabırlı olmanız gere-kir. Okuma hızını bire indirirseniz ya-zıcı her hatada frenlemez ve gerçektehız artışı sağlanır. Daha yüksek hız için"Intelligent Bad Sector Scanner" seçe-neğini açın ancak bu bazen kopyalama-

VVeerriilleerr:: PPrrooggrraamm vvee OOyyuunn CCDD’’lleerriinnii KKooppyyaallaammaakk

yı boşa çıkarabilir. Bir diğer seçenek“Fast Error Skip”tir.DDiikkkkaatt!!:: yaygın kullanılan kopyalamakoruma mekanizması Safe Disk’te, bo-zuk sektörler kullanılır. Bu seçeneği işa-

retlerseniz bu korumaya sahipCD’leri düzgün bir şekilde kopya-layamazsınız.

Sürücünüz saatlerce süren zorgörevi geride bıraktığında çoğun-

lukla kopyalanabilir bir CCD imageoluşturulmuştur. Bu image defalarcayazılabilir. CD’ye yazma işlemi ise oku-maya göre çok daha basittir. "WriteCD"ye tıklayın ve yazılacak “CCD Ima-ge” dosyasını seçin. Write sekmesinde“Don’t Repair SubChannel Data” ve“Always close last session” seçenekleriniişaretleyin. Şayet yazıcınız “Burn Pro-of” destekliyorsa bu seçeneği de buradaetkinleştirin. Son session’ın daima ka-patılmasını sağlayan desteği açın

Deneyimsiz CloneCD kullanıcıları vekullanımı daha zor CDRWin için Clo-neCD Games Database gibi adreslerde(www.mod.myokay.net) her oyun içinaçılması gereken seçenekleri gösterenveri tabanları bulunuyor. Bir adım öte-de Copy Protection Detection var. Buaraç kopyalama koruma mekanizması-nı ve uygun kopyalama yöntemlerinitanır.

Playstation 1 oyunlar› hala afl›lamam›flbir kopyalama koruma mekanizmas›nasahip. CD’nin iç k›sm›nda görünmezbir kodlama var. Yine de prensipte herPlay Station oyunu kopyalanabilir: El-bette sadece orijinal oyunun güvenlikkopyas›n›n elde edilmesi için. Bu ifllemiçin en uygun yaz›l›mlar CDRWin veCloneCD. Kopyalanan CD’lerin Playsta-tion’da çal›flmas› için multinorm deste-¤i gerekli. Koruman›n afl›labilmesiMOD Chip ad› verilen, sonradan tak›-lan bir chip’ten geçiyor. ‹nternet üze-

rinden bu chip’e ve kullan›m k›lavuzuile devre flemas›na ve montaj›na ulafl›-labilir. www.play stationxtra.com Birazlehim yetene¤iyle chip’i Playstation’atakabilirsiniz. Dikkat Play Station kasa-s› aç›l›nca cihaz garanti d›-fl› kal›r. Bu sayede cihazkopya CD’leri de oku-yabilir.

KONSOL OYUNLARI

SSoonnyy PPllaayyssttaattiioonn CCDD’’lleerriinnii KKooppyyaallaammaakk

CCaarrbboonn CCDD--RR’’llaarr::

Orijinal PlayStation

CD’leri gibi koyu siyah.

EEnn uuyygguunn CCDD--RR:: Yaz›l›mlar çabuk eskir.Bu yüzden kullan›c›lara yüksek fiyatl›markalar›n CD-R’lar›ndan uzak durma-lar›n› öneririz. Tercihiniz 74 dakikal›kCD-R’larla fazla fiyat fark› bulunmayan80 dakikal›k CD-R’lardan yana olmal›.Emin olun baz› CDler için, 650 MB üzerikapasite kopyalaman›n tek yolu. Dosya-lar›n depoland›¤› CD’lerde CD-R’›n ren-gi hiç önem tafl›m›yor.GGüünncceell FFiirrmmWWaarree:: Mükemmel bire birkopyalar yaz›c› en güncel firmware’le

donat›ld›¤›nda mümkün. CD’nin üzerin-de çukur tepeler aras› ufak hatalar CD’yiokunmaz hale getirebilir.

Bu yüzden düzenli olarak CD yaz›c›n›-z›n en yeni firmware’ini yükleyin.www.ahead.de/en/firmware.htm adre-sinde en güncel firmware linklerinin lis-tesini bulabilirsiniz.GGüünncceell pprrooggrraamm ssüürrüümmüü:: Profesyonelkopyalama yaz›l›mlar› hemen her aygüncellenir.

Bu nedenle kulland›¤›n›z yaz›l›m›n sü-

rümünü düzenli olarak kontrol etmektefayda var. En yeni Burn-Proof -Yaz›c›’la-r› yaz›l›mlar›n bir ço¤u ancak güncel sü-rümlerinde destekliyor. DDiisskkeett kkooppyyaallaammaa mmaakkiinneessii:: Disketlerbelki geçmiflte kald› ama VGA Copy ha-la en iyi disket kopyalay›c›s› olma özelli-¤ini koruyor.

Özel formatlardaki disketleri kopyala-yabilmek için bu program› www.vga-soft.de/produkte/vgacopy. html adre-sinden indirebilirsiniz.

‹PUÇLARI

PPrrooggrraamm vvee OOyyuunn CCDD’’lleerrii KKooppyyaallaammaakk

DDoo¤¤rruu aayyaarrllaarr:: Sadece do¤ru seçe-

nekleri iflaretleyerek CD’leri mü-

kemmel bir flekilde klonlayabilirsi-

niz.

220000 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


MMüüzziikk:: AAuuddiioo CCDD’’lleerrii KKooppyyaallaammaakkMüzik CD’leri diğer veri CD’leriyle kı-yasla kötü bir hata düzeltme sisteminesahip. Bu nedenle düzeltme çok büyükokuma ve tarama performansı gerekti-riyor. Kötü CD sürücülerde hız bire bi-le iniyor.

Audio CD’lerin hızlı okunması için

Feurio, Audiograbber ve Windac gün-deme gelen program isimleri. Her üçüde CDDB Internet-Title Bank’la bağ-lantılı. Bu verileri CD-Text formatındaCD’ye kopyalayabilirsiniz.

Audio Cd’nin gelişmiş müzik setleri-ne yerleştirilmesi durumunda ekranaşarkı ismi ve yorumcusu gelecektir.Wave formatında okunan müzikCD’lerinin çoğaltılması için Wi-nOnCD veya Nero gibi standart prog-ramlardan yaralanabilirsiniz. Feurio’yaçok yönlü kullanıma sahip bir CD wri-ter entegre edilmiş. Program bir kapa-site testine sahip. Bu sayede CD’ye kaçparça daha ekleyebileceğinizi görebi-

lirsiniz.Müzik endüstrisi PC’nin ona sundu-

ğu olanakları fark edene kadar çok za-man kaybettiyse de şimdilerde müzikCD’lerini multimedya özelliklerindenfaydalanarak hazırlıyor. Artık albümle-re ekran koruyucular ve multimedya

klipler ekleniyor. Madonna’nın MaxiMusic DVD’si videoların da izlenebil-diği bu alandaki en önemli örnekler-den biri.

Özel dosyaların her müzik setininCD Player’ında çalınabilmesi için CD-R’ların CD-extra formatında yazılmasıgerekir. Bu formatta audio track’lerstandartların aksine verilerin önünekonur. Bu nedenle WinOnCD’de bir"CD Extra Project" açılmalıdır. Herparçayı yazma penceresine taşımak is-temiyorsanız CD’leri CloneCD ile da-ha kolay ve daha hızlı yazdırabilirsiniz.Hızı düşüren hata düzeltme fonksiyo-nu devre dışı kaldığında CD’ler rekor

hızda kopyalanır.Yazma işlemi öncesinde Clo-

neCD’nin okuma menüsünden (Read)sadece “Read SubChannel Data FromAudio Tracks” seçeneği etkinleştiril-melidir.

MP3 ENCOD‹NG

MMüüzziikk CCDD’’lleerriinniiMMPP33’’ee DDöönnüüflflttüürrmmeekkMP3 format› bilgisayar kullan›c›lar›-n›, depolama sorunlar›ndan ve herseferinde sürücüdeki CD’yi de¤ifltir-me zorunlulu¤undan kurtarmak içinyarat›lm›flt›r. K›sa bir süre sonra herCD çalar MP3’leri desteklemeye bafl-layacak. Daha flimdiden Yamakavave Philips’in setleri MP3 CD’leriniproblemsiz çalabiliyor. Audio CD’le-rin MP3’e dönüfltürülmesi son dere-ce basit ve tek kurufl maliyet getirme-yen bir yöntem.

Freeware bir yaz›l›m olan MusicMatch Jukebox’a, Fraunhofer’in Co-dec’inin tam versiyonu entegre edil-mifl. Options/Settings/Recorder’danMp3 hedef dizini oluflturun. CD kali-tesindeki 128 kbps’lik s›k›flt›rma ora-n›n› seçin. CD-Recording mode’dadigital error correction aktive edilme-lidir. Daha yüksek kaliteyi de¤iflkenBitrate’le (VBR) s›k›flt›rma sunar. Au-dio CD’yi tak›n ve recorder pencere-sini aç›n. Dönüfltürme ifllemini recbutonuyla bafllat›n. Program MP3’le-ri belirlenen dizinde oluflturmayabafllayacakt›r. K›sa bir süre sonra CD,MP3 dosyalar› olarak sabitdisktekiyerini alacakt›r.

EEnn uuyygguunn CCDD--RR:: Audio CD’lerdeki hatadüzeltme gereksinimi veri CD’lerindeçok daha az oldu¤undan CD-R’›n kalite-si birinci derecede önemli de¤ildir. An-cak CHIP, yine de 100 y›la kadar sakla-nabilmeleri nedeniyle alt›n CD-R’larkullanman›z› önerir. Audio CD’de hata-s›z kay›tlara ra¤men seste bozulmalarvarsa kulland›¤›n›z CD-R’›n rengini de-¤ifltirin. Her CD sürücü gerçekten de birbaflka CD türünü di¤erlerinden üstte tu-tar.TTAAOO yyeerriinnee DDAAOO:: Müzik CD’lerini Disc

at Once modunda yaz›n. Bu sayedemüzik parçalar› aras›na sinir bozucuseslerin girmesini tamamen engellersi-niz. Bu modun tek olumsuz yan› CD’yesonradan parça eklenememesi.SSiisstteemmii aayyaarrllaammaakk:: Burn-Proof teknolo-jisini destekleyen yaz›c›lar›n ço¤u yük-sek fiyatlarla sat›fla sunuluyor. Bu ne-denle buffer’›n t›kanmas› CD-R’lar›n enbüyük düflman›.

Ekran koruyucu, power manage-ment, virüs tarama programlar› ve giz-lice çal›flan MS-Office uygulamalar›

buffer’› en fazla dolduranlar. Sabitdiskizaman zaman Defrag yard›m›yla birlefl-tirmek CD-image’lar›n daha kolay olufl-turulmas›n› sa¤lar.SSaarrss››nntt››llaarr›› eennggeelllleeyyiinn:: Sürücüyü bilgi-sayar›n›za s›k›ca monte etmelisiniz. Üstüste gevflekçe yerlefltirilmifl iki CD-sü-rücü CD-R’lar›n yaz›lmas›nda sorunlarayol açar. CD’leri ço¤alt›rken nas›l yaz›-l›mlar› kurcalamaman›z gerekiyorsa do-nan›mlara da dokunmamal›s›n›z. Aksihalde bozuk yaz›lm›fl CD’lerin önünegeçemezsiniz.

TEMEL B‹LG‹LER

MMüüzziikk CCDD’’lleerriinnii KKooppyyaallaammaakk

PPrrooffeessyyoonneelllleerr

iiççiinn AAuuddiioo yyaazz››cc››::

Feurio tam 50

ayar› ile her

müzik CD’sini

mükemmel ses

kalitesinde

kopyalayabiliyor.

220022 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

Karfl›laflt›rma ❿ GGiimmpp’’ee KKaarrflfl›› PPhhoottooppaaiinntt

Gimp’e Karfl› Photopaint

LLiinnuuxx AAlltt››nnddaa RReessiimm DDüüzzeennlleemmeeGGiimmpp ssaayyeessiinnddee LLiinnuuxx kkuullllaann››cc››llaarr››nn››nn,, öözzeelllliikkllee PPhhoottooppaaiinntt ggiibbii bbiirr yyaazz››ll››mm››nn ddaa ggüüççllüü bbiirr rraakkiipp oollaarraakk

oorrttaayyaa çç››kkmmaass››nn››nn aarrdd››nnddaann,, nnee WWiinnddoowwss’’aa nnee ddee MMaacc’’ee iihhttiiyyaacc›› kkaallmmaayyaaccaakk..

■ Linux, sunucu işletim sistemi olaraküstün özellikleriyle ününü geniş biralana yaymayı başardı. Masaüstü bilgi-sayarlarda Microsoft tekelinin önünegeçip geçemeyeceği ise daha çok şu an-dan sonra verilecek desteğe bağlı görü-lüyor. İlk olarak kullanıcılar, işletimsistemi üzerinde, örneğin doğru ve ih-tiyaçları en iyi şekilde karşılayacak re-sim düzenleme programları gibi, genişkullanım alanına sahip yazılımlarınbulunmasını istiyorlar.

Linux altında resim düzenleme yazı-lımı olan Gimp ise gerçek bir klasikolarak görülüyor. Gimp, Photoshop gi-bi (Windows ve Mac) profesyonel ya-zılımların özelliklerini ücretsiz suna-rak bulunduğu yeri gerçekten hak edi-yor.

Gimp, GPL yazılım lisansı altındayer alıyor ve kendini hızla geliştiriyor.Tam sürümün 1998 yılında sunulması-nın ardından diğer işletim sistemlerin-

de yer alan grafik yazılımlarına rakipolmayı başardı. İlk günlerde yazılımüzerinde sadece iki programcı çalışır-ken şimdi ise tüm dünyadan yüzlerceprogramcının emeğini yansıtıyor.

Gimp standart olarak tüm Linux sü-rümlerinde bulunuyor. Güncel sürü-müne sahip olmak istiyorsanız ücretsizolarak dağıtılan kaynak kodlarını in-ternetten aldıktan (www.gimp.org)sonra derlemeniz gerekiyor. (1.1.25 sü-rümü 11 Mbyte).

CCoorreell PPhhoottooppaaiinntt tteemmeelliinnddee LLiinnuuxx iiççiinn bbiirr WWiinnddoowwss yyaazz››ll››mm››Corel Photopaint 9’un piyasaya çıkma-sıyla birlikte Gimp gerçek bir Linux ra-kibi edinmiş. Ücretsiz dağıtıma göz yu-man Kanadalı yazılım firması Corel isedaha önceden Wordperfect Office 2000için uygulanan stratejiyi kullanıyor, ya-ni Linux için özel bir programlamayapmaksızın, Windows sürümünün ol-

dukça benzeri bir sürümü sunuyor.Windows yazılımı Linux altında ça-

lıştırıldığı için Windows-Emulator Wi-ne’a ihtiyaç duyuluyor. Corel program-cıları geçmiş yıllarda GPL programlarıüzerinde ortak çalışma yaptıkları içinPhotopaint ile birlikte ihtiyacınız olansürümde geliyor.

Photopaint yazılımı Corel DrawGraphics Suite içerisinde CD üzerindeyaklaşık 200 dolardan satılıyor. Lisansbedeli ödemeden aynı yazılıma inter-net aracılığıyla http://linux.corel.comadresinden ulaşabilirsiniz. Yine de uy-gun bir internet bağlantısı ve güçlü birsabra ihtiyacınız olacak, çünkü Gimpsadece 11 MByte iken Corel paketi 90MByte dosya boyutuna sahip. Büyükkaynak kodu çevresinin iyi ya da kötüyanlarını ve Windows dünyasının be-raberinde getirdiklerini CHIP karşılaş-tırma testinin ileriki sayfalarında dahaiyi göreceksiniz.

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 220033


GGiimmpp üüzzeerriinnddee yyeerr aallaann aarraaççllaarr PPhhoottoosshhoopp mmooddeellii--

nnee ddaayyaann››yyoorr,, ffaakkaatt ddaahhaa ffoonnkkssiiyyoonneell oolldduukkllaarr›› ssööyy--

lleenneemmeezz..

Gimp’i başlattığınızda zararsız bir arka plan penceresi açı-lıyor. Bu pencere üzerinde kullanıcının ekranda kolaycapaylaştırabileceği pencereler bulunuyor. Böylelikle birdosya açtığınızda geniş bir alanda çalışabiliyorsunuz. Fa-kat basit geometrik şekiller yaratmak için önce seçim son-ra da doldurma aracını kullanmanız gerekiyor. Corel budurumda daha iyi bir çözüm sunuyor.

Tüm diğer fonksiyonlara ana pencereden kolaylıkla ula-şılıyor. Çift tıklama ile araç ayarları karşınıza geliyor. Bazıdüğmeler birçok özelliği üzerinde bulunduruyor. Böyle-likle boyutlandırma için kullanılan düğme aynı zamandadöndürme, kesme ve şekillendirme işlemleri için de kulla-nılıyor.

Çizim efektlerinde de bazı zayıflıklar görülüyor. Örne-ğin kullanıcı sprey, fırça ya da kalem gibi özellikler kulla-nabilirken bu konuda Corel daha fazla imkan sunuyor.

Fırça efektlerinde diğer yazılımlara yenildiğini de kabuletmek gerekiyor. Bu bölümün biricik özelliği Photoshopyazılımından tanıdığımız "Smudge" parmağı efekti. FakatGimp geliştiricileri 1.2 sürümünden sonra yazılıma yenifırça efektlerini dahil etmeyi düşünüyorlar. Gimp böylecedaha zengin araç gereçlere sahip olacak ve rakipleriyle da-ha iyi boy ölçüşebilecek.

Photopaint’de olduğu gibi renk seçimini kolayca yap-mak için renk paleti penceresini kullanabilirsiniz. Fakatyine de paletin ayarları Photopaint yazılımındaki kadarkonforlu gerçekleştirilemiyor. Bunun için örneğin altın

PPhhoottooppaaiinntt:: PPhhoottooppaaiinntt aarraaççllaarr›› ffoonnkkssiiyyoonneell kkuullllaa--

nn››mm iimmkkaann›› ssuunnuuyyoorrllaarr.. ÇÇookk kkuullllaann››flflll›› ppaalleettlleerr ddee

öövvggüüyyüü hhaakk eeddiiyyoorr..

Yazılım arka planı çerçeve olarak kullanıyor. Buna karşınaraçları alandan uzaklaştırıp özgürce yerleştirebilirsiniz.Program penceresi oldukça dolu ve karmaşık bir yapıyasahip. Birçok yerde bulunan düğmelerin açıkça hangiözellik için kullanıldıklarını anlamak mümkün değil.Üzerlerinde beliren kısa açıklamalar ise biraz olsun yar-dımcı oluyor.

Resimler için çoğu zaman programın dolu olan alanıyeterli olmuyor. Wine-Emulator de yazılıma hız konusun-da kötü etki ediyor. Hızlı ve akıcı bir çalışma için Photo-paint bol RAM’e sahip hızlı işlemcili bir bilgisayar gerekti-riyor.

Tüm çizim fonksiyonlarını barındırmak için araçlar da-ha sonradan diğer özelliklere geçebileceğiniz Pull-Downmenüler kullanıyor. Arabirime alıştıktan sonra zarif özel-liklerin kullanımı gerçekten kolaylaşıyor. Örneğin nesne-lere kolay bir araç yardımıyla gölge efekti ekleyebilirsiniz.

Fırça efektlerinde ise Photopaint tüm önemli çizimaraçlarını gerçekçi olarak taklit ederek açık farkla önde gi-diyor. Gimp’inse bu bakımdan kuşkusuz telafi edilmesigerekiyor.

Renk seçimi ekranın sağ yanında yer alan penceredendüzenli olarak gerçekleştirilebiliyor. Photopaint çok fazlahazır palet içermese de, örneğin CMYK ve pastel tonlar gi-bi önemli paletlere sahip. Bu yüzden Photopaint’in baskıöncesi için daha uygun olduğu söylenebilir.

11.. AArraaçç GGeerreeççlleerr vvee RReennkk PPaalleettii

AArraaçç kkuuttuussuu:: Kullan›c›lar arabirime al›flt›klar› takdirde düzeltme

ve seçim ifllemleri oldukça kolay gerçeklefltirilebilir.

BBüüyyüükk bbeennzzeerrlliikk:: Gimp araçlar› Photoshop’un fonksiyon alan›na

oldukça büyük bir benzerlik gösteriyor.

❿❿

220044 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


PPhhoottooppaaiinntt:: CCoorreell’’››nn rreessiimm ddüüzzeennlleemmee yyaazz››ll››mm›› PPrree--

PPrreessss iiççiinn ggeerreekkllii ffoonnkkssiiyyoonnllaarr›› ssuunnaarraakk kkuullllaann››mm

aallaann››nn›› ggeenniiflfllleettiiyyoorr..

Photopaint de Gimp gibi kolay katman fonksiyonlarınasahip, ancak sadece yönetim görsel olarak biraz farklılıkgösteriyor. Photopaint’in filtre katmanı yaratma yeteneğide artı bir özellik oluşturuyor. Bu durumda herhangi birefekti resim üzerine yerleştirebilir ve daha sonraki bir za-manda resim üzerinde değişiklikler yapılmış da olsa efektideğiştirip, kaldırabilirsiniz.

Wine ile Linux ortamına uyumluluk sağlandığı için kat-man menülerinin yönetim ve reaksiyon hızları Photopa-int’de ancak 64 MByte’ın üzerindeki bilgisayarlarda kulla-nılabilir bir hal alıyor. Photopaint yazılımı RGB ve CMYKgibi iki önemli renk modelini oldukça iyi yönetebiliyor.Zaten Photopaint renk paletlerindeki üstünlüğüyle kendi-ni Pre-Press alanında da kanıtlıyor. Sonuç olarak Photo-paint’in renk kanalları ve Alpha kanallarının yönetimindeen az Gimp kadar yetenekli olduğunu söyleyebiliriz.

GGiimmpp:: KKaattmmaannllaarr››nn vvee kkaannaallllaarr››nn yyöönneettiimmii PPhhoottooss--

hhoopp mmooddeelliinnddeekkii ggiibbii ggeerrççeekklleeflflttiirriilliiyyoorr.. NNee yyaazz››kk kkii

CCMMYYKK rreennkk mmooddeellii bbuulluunnmmuuyyoorr..

Seçilmiş alanların işlenmesi için farklı katmanlara (Layer)ihtiyacınız olacak. Katmanlar resim alanı üzerinde üst üstebirkaç tane olmak üzere yer alabilirler. Katman yönetimiGimp içerisinde Photoshop’dan alıştığımız şekilde gerçek-leştirilirler. Bununla birlikte katman efektlerinin kalitesi dePhotoshop ile karşılaştırılabilir. Bu efektler konforlu ve hız-lı kullanım için uygun olmasalar da kullanıcı tarafındankolaylıkla tanımlanan bir çeşitliliğe sahipler. Katmanlar içinGimp’de örneğin bir katmanı diğerine yapıştırmak ya daüzerine çıkarmak için uygulama filtreleri de bulunuyor.Gimp, Alpha kanallarıyla çalışmaya da oldukça müsait. Fa-kat ne yazık ki Pre-Press uygulamaları için gerekli olanCMYK ya da diğer önemli renk modellerini içermiyor.

33..KKaattmmaann FFoonnkkssiiyyoonnllaarr›› vvee KKaannaallllaarr

22.. EEffeekkttlleerr vvee SShhaarrppeenn//BBlluurr ÖÖzzeellllii¤¤ii

GGiimmpp:: EEffeekktt aallaann››nnddaa ddaa GGiimmpp PPhhoottoosshhoopp’’aa öözzeennii--

yyoorr.. HHaattttaa yyeennii vvee ddaahhaa iiyyii eekklleennttiilleerr iillee bbiirr aadd››mm

öönnee çç››kk››yyoorr..

Gimp’in efektleri basit blur efektlerinden karmaşık IFS-Fraktal kompozisyonlara kadar uzanıyor. Nefes kesen birRender-Engine’a sahip Gflare efekti ise geniş bir palet ileışık yansımalarını bir araya getiriyor. Resimlerine farklıbir ressam havası katmak isteyenlere ise Gimpressionistyardımcı oluyor. Gimp bütün bu özelliklerle birlikte Pho-topaint’e göre daha iyi bir performans sergiliyor.

Gimp’e eklenen pluginlerle programın fonksiyon yelpa-zesi oldukça genişliyor. Bunlara ek olarak Script ve PerlFueklentileri bulunuyor. Bu eklentiler ile kullanıcılar örne-ğin kahve lekesi gibi şaşırtıcı efektler gerçekleştirebiliyor-lar. ScriptFu ve PerlFu eklentilerini internet üzerindenedinebilir ya da Gimp üzerine programlama bilginizi kul-lanarak kendiniz yazabilirsiniz. Bu programlama dili sizebaşta zor gelebilir. Ancak sonuçta otomatize edilmiş plu-ginlerinizi başkalarının da kullanımına sunabilirsiniz.

PPhhoottooppaaiinntt:: CCoorreell’’››nn eeffeekktt yyeellppaazzeessii nniitteelliikklleerrii,, nniiccee--

lliikklleerrii kkaaddaarr oollmmaassaa ddaa oolldduukkççaa zzeennggiinn vvee eettkkiillii..

YYiinnee ddee GGiimmpp’’llee bbaaflfl eeddeemmiiyyoorr..

Photopaint’de Photoshop Filter Factory etkisi görülüyor.Şu an piyasada binlerce filtre bulunuyor fakat ne yazık kiher üç filtreden biri diğerine benziyor. Efektlerdeki ben-zerliklere bakacak olursak Gimp kullanıcılarının daha öz-gür olduklarını söyleyebiliriz.

Yeni başlayanlar için Photopaint iyi bir yol gösterici. Ör-neğin taş duvar efektiyle bir duvar elde edebilirsiniz fakat,aynı zamanda bir piksel fazlasını yapamazsınız. Bunlarınyanında Photopaint bir çok temel çizim fonksiyonunu daiçeriyor.

Ancak gerçekleştirilebilen efektlerin çoğunda, sonuçtadeğişiklikler meydana getirebilecek çok az ayar imkanı ve-rilmiş. Gimp bu yüzden bu konuda çok özenli davranıyorve işin uzmanı olan Photoshop’un izinden gidiyor. Böyle-likle Gimp, kullanıcıların birkaç tıklamayla istedikleri so-nuca ulaşmasını sağlıyor.

KKaattmmaannllaarr:: Görsel

olarak farkl›l›klar

bulunuyor, fakat

fonksiyonlar

yönünden katman

yönetimi Gimp’e

benzerlik gösteriy-

or.

GGiimmpp’’ddee kkaattmmaann

yyöönneettiimmii::

Photoshop

kullan›c›lar›

büyük benzerlik

sayesinde

yabanc›l›k çeke-

meyecekler.

❿❿

220066 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


GGiimmpp:: PPrraattiikk ffoonnkkssiiyyoonnuuyyllaa IImmaaggee--MMaapp hhaazz››rrllaammaa

yyeetteennee¤¤ii ssaayyeessiinnddee kkllaassiikk rreessiimm iiflfllleemmee pprrooggrraamm››

GGiimmpp aarrtt››llaarr›› ttoopplluuyyoorr..

Gimp, web için bir grup özellik içeriyor. Yüklenme hızınınkısaltılması için resimlerin palet büyüklüklerini kolaycaazaltabiliyorsunuz. Bununla birlikte Gimp, JPG dosyauzantısına sahip dosyaların kaydedilmesi sırasında sıkış-tırma ön izlemesi yapabiliyor. Böylelikle resim kalitesininen ideal boyutlara indirilmesi ve dosya boyutunun azaltıl-ması sırasında görüşünüze danışılıyor.

Image Map’ler web üzerindeki resimlerin üzerinde tık-lanabilir alanların belirlenmesi için kullanılırlar. Gimp buişlemler için özel bir bölüm içeriyor. Kullanıcılar yazılımpenceresi içerisinde basit geometrik şekiller ile tıklanabiliralanları belirliyorlar. Bundan sonra hedef adres ya da dos-ya belirtilerek bir HTML dosyası içerisinde saklanıyor. Ya-zılım tarafından hazırlanan bu kaynak kodu Image MapGimp’den geldiği için temiz bir şekilde hazırlanıyor. Gimpaynı zamanda katmanları animasyon basamağı olarakkullanarak GIF animasyonları da üretebiliyor.

PPhhoottooppaaiinntt:: CCoorreell,, GGiimmpp’’ddeekkii ggiibbii rreennkk ppaalleettii tteemmiizz--

lleemmee ffiillttrreelleerrii iiççeerriiyyoorr.. WWeebb ççeekkiiflflmmeessii iissee kkaarraarrllaaflfltt››--

rr››llmmaamm››flfl..

Photopaint yazılımı resimlerin Gimp benzeri renk paletidüzenleme ve sıkıştırma derecesi belirleme özellikleriyleweb uyumu sağlıyor. Kullanıcı işlemlerin sonucunu birönizleme penceresinden kontrol edebiliyor.

Image Map’ler -tıklanabilir web resimleri alanlarınınbelirlenmesi- Photopaint’de Gimp’den farklı bir yöntemile gerçekleştiriliyor. Web yayımcıları katman üzerindenormal bir nesne yaratıyorlar.

Gimp’de olduğu gibi seçim alanının değişken hale geti-rilmesi sağlanıyor. Son olarak da dosya "Publish to the In-ternet" menüsü ile saklanıyor.

Corel programcıları kullanıcıya hedef HTML dosyası-nın yazılacağı bir pencere yardımıyla yol gösteriyorlar. Bukod Gimp’deki gibi temiz bir şekilde Corel Photopaintyardımıyla hazırlanarak isteğe bağlı olarak saklanabiliyor.Aynı zamanda GIF animasyonları da konforlu ve hızlı birşekilde hazırlanabiliyor.

IImmppoorrtt--SSiihhiirrbbaazz››:: 32 dosya biçimi Gimp taraf›ndan okunuyor.

Kural olarak ayarlar otomatik olarak yap›l›yor.

44.. WWeebb ‹‹ççiinn RReessiimm DDüüzzeennlleemmee

GGiimmpp:: LLiinnuuxx yyaazz››ll››mm›› yyaabbaanncc›› ddoossyyaa bbiiççiimmlleerriinniinn

ookkuunnmmaass›› kkoonnuussuunnddaa ççookk yyöönnllüüllüükk ggöösstteerriiyyoorr.. OOttoo--

mmaattiikklleeflflttiirriillmmiiflfl aakk››flfl iissee bbaaflflaarr››ll›› oollaamm››yyoorr..

Gimp JPG, GIF, PNG, BMP, PSD, TIF ve PSP gibi enönemli 32 dosya biçimini açabiliyor. Aynı zamanda Pho-toshop resimlerini de sorunsuz olarak (katman bilgileriy-le birlikte) okuyup çalışma imkanı sunuyor. Gimp’dePhotoshop dosya biçiminde kayıt yapılamıyor. Fakat yinede PSD dosyalarını kaydedebilen bir eklenti bulunuyor.Aynı zamanda SANE arabirimi üzerinden resim taramaişlemleri gerçekleştiriliyor. SANE, Windows’un Twain ara-birimi gibi işletim sisteminin tarayıcı ile iletişimini sağlı-yor. Gimp’de otomatikleştirme fonksiyonu sadece Script-FU rutinlerinin yazılmasıyla gerçekleştirilebiliyor.

PPhhoottooppaaiinntt:: PPhhoottoosshhoopp ffoorrmmaattllaarr›› ddeessttee¤¤ii vvee oottoommaa--

ttiikklleeflflttiirrmmee CCoorreell pprrooggrraamm››nn›› bbuu kkaatteeggoorriiddee zziirrvveeyyee

ttaaflfl››yyoorr..

Photopaint, Photoshop’un PSD formatı da dahil olmaküzere tüm önemli dosya biçimlerini okuyup yazabiliyor.SANE arabirimiyle Linux üzerinde resim tarama imkanıda sunuluyor. Gimp’den farklı olarak Photopaint çalışmasırasında otomatikleştirmeyi kolayca kullanabiliyor. Bireklenti aracılığıyla kullanıcılar birkaç resim dosyasını işa-retleyip bir defada düzenleyebiliyorlar. Saklama biçiminideğiştirmek ve birçok efekti tüm resimler üzerine kullan-mak ise kullanıcının tercihine kalıyor. Bu araç çalışmanızıoldukça kolaylaştırıyor ve Gimp ile karşılaştırıldığında buaçıdan oldukça üstün görünüyor.

55.. DD››flflaarr››ddaann DDoossyyaa AAll››mm›› vvee OOttoommaattiikklleeflflttiirrmmee

❿❿

BBiirr sseeffeerrddee::

Photopaint’de

yer alan otoma-

tiklefltirme

penceresi

birçok resim ile

bir anda

çal›flma imkan›

tan›yor.

220088 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


Sonuç

fifiiimmddiilliikk CCoorreellBBiirraazz DDaahhaa ‹‹yyii

on sistemin kaynaklar›na ortak oluyor. Budurumda yavafl hareket ettirebilen bir f›r-ça çizim s›ras›nda s›k›nt›lar yaflat›yor.Özellikle yavafl ifllemciye sahip kullan›c›-lar için Gimp alternatif tan›m›yor.

Haf›za canavar› olan Photopaint dahaçok yarat›c› fakat teknik bilgisi zay›f olankullan›c›lara hitap ediyor. Corel’›n grafikyaz›l›mlar› alan›ndan parlamas› ise stan-dartlar›n yan›nda yarat›c› ek fonksiyonlariçermesine dayan›yor. Katmanlar ve ka-nallar ile çal›flma konusunda Photopa-int’in üstünlü¤ü inkar edilemez. Bask› ön-cesi çal›flmalar›nda ise Photopaint’in raki-bi Gimp zay›f kal›yor.

Linux tutkunu web grafikerleri seçim

FFiiyyaatt

ÜÜrreettiiccii

IInntteerrnneett

BBooyyuuttuu

KKuullllaannmmaa KKiittaabb››

SSiisstteemm GGeerreekkssiinniimmlleerrii**

EEnn ddüüflflüükk ssiisstteemm

CCHHIIPP ttaavvssiiyyeessii

TTeesstt PPeerrffoorrmmaannss››

1100 MMBByyttee’’ll››kk rreessmmiinn yyüükklleennmmeessii

%%220000 bbüüyyüüllttmmee

YYoorruumm

ÜÜrrüünn LLiinnuuxx iiççiinn GGiimmpp 11..11..2255

Ücretsiz

PPeetteerr MMaattttiiss,, SSppeenncceerr

KKiimmbbaall uu.. aa..

www.gimp.org

Download

(11 MB kaynak kodu)

PDF dosyas› (924 sayfal›k

el kitab›)

http://manual.gimp.org

Pentium 133, 16 MB RAM, 50

MB HD alan›, Kernel 2.2,

Xfree VGA

P-200, 64 MB RAM, 1.024 x

768 çözünürlükte 24 Bit renk

derinli¤inde Xfree

1 ile 2 saniye aras›nda

0,25 ile 0,5 saniye aras›nda

H›zl› Linux klasi¤i Gimp stan-

dart fonksiyonlar ile

donat›lm›fl, fakat önemli de-

taylar karfl›s›nda Photopain-

t’e yetiflemiyor.

LLiinnuuxx iiççiinn CCoorreell PPhhoottooppaaiinntt 99

Ücretsiz

CCoorreell

linux.corel.com

Download

(90 MB yaz›l›m)

Online yard›m ve HTML

kullan›m kitab› (Tutorial)

Pentium 200, 64 MB RAM,

170 MB HD alan›, Kernel 2.2,

glibc 2.1, Xfree SVGA

PII/400, 128 MB RAM, 1.024 x

768 çözünürlükte 24 Bit renk

derinli¤inde Xfree



H›z göz önüne al›nmad›¤› tak-

dirde Windows dünyas›ndan

gelen bu yaz›l›m tavsiye edi-

lebilir.

* AMD K6-2/500, 192 MB RAM, IBM DPTA 20 GB, Mandrake 7.1, 1.280 x 1.024 çözünürlük

Linux alt›nda resim düzenleme yaz›l›mlar›düellosunun aç›k bir galibi yok. Her iki ya-z›l›m›n da üstün ve zay›f olduklar› alanlarbulunuyor ve farkl› fonksiyonlar sunuyor-lar. Temel olarak basit avantajlar›yla Pho-topaint çok yönlülük gösteriyor.

Gimp’in biraz daha deneyimli kullan›c›-lara hizmet etti¤i söylenebilir. Kullan›m›ö¤rendikten sonra çok baflar›l› çal›flmalaryapabilirsiniz. Efekt alan›nda ise Gimp ra-kibi Photopaint’den burun farkl›yla öndeyer al›yor. Ayn› zamanda çal›flma h›z›ndada Gimp rakibinden (yukar›daki tablodagörüldü¤ü gibi) oldukça üstün. Çünkü Co-rel’›n çal›flmas›n› sa¤layan Wine-Emulati-

PHOTOGENICS

AAlltteerrnnaattiiff ÜÜrrüünnlleerrLinux alt›nda her iki yaz›l›mla da boyölçüflebilecek tek ürün Paul Nolan’›nPhotogenics yaz›l›m›. Bu resim dü-zenleme program›n›n en eski formuAmiga için gelifltirilmiflti. Bugün iseen güncel sürüm bile antika say›labi-lecek bilgisayarlarda da çal›flabiliyor.

Denemek isteyenler için k›sa süreönce Paul Nolan’›n kiflisel sayfas›n-

da (www.paulnolan.com) yeni betasürümü sunulmaya baflland›. Ne ya-z›k ki yaz›l›m ne GPL ne de Open So-urce çemberlerine dahil de¤il ve ti-cari tam sürümün yaklafl›k 100 do-lardan sat›lmas› planlan›yor. ‹leridePhotogenics’in gelifltirilmeye nas›ldevam edece¤i ise meçhul. fiu andayaz›l›m dijital ressamlar için geliflti-riliyor ve inan›lmaz f›rça efektleri,gelifltirilmifl filtreler ile donat›l›yor.

Photogenics’in beta sürümü k›s›t-lanm›fl fonksiyonlar ile kullan›labili-yor. Örne¤in kullan›c› sadece yüzde30 s›k›flt›r›lm›fl JPG dosyalar› kay›tedebiliyor. Makul bir fiyata sahipolan yaz›l›m bilgisayar ressamlar›taraf›ndan merakla bekleniyor vefyat›n›n karfl›l›¤›n› profesyonel kulla-n›c›lar için fazlas›yla verebiliyor.

konusunda zorla-nabilirler. Çünküher ikisinin de bukonuda geliflmiflözellikleri bulunu-yor.

Ayr›ca Gimp’inDeveloper sürü-münün testlerdePhotopaint’ten daha sa¤lam oldu¤una dade¤inmeden geçemeyiz. Photopaint test-ler s›ras›nda Windows tarz› iki hata uyar›-s›yla çökerek bizi hayal k›r›kl›¤›na u¤ratt›.

Yar›m sene içerisinde tüm bu de¤erlen-dirmeler de¤iflebilir, çünkü Gimp h›zlade¤iflen ve geliflen bir yap›ya sahip.

Son olarak iki yaz›l›m›n da aç›kça orta-ya ç›kard›¤› bir konu var: Windows dün-yas›ndaki pahal› resim iflleme yaz›l›mlar›-n› zor günler bekliyor, çünkü pengueniflaretinin alt›ndaki ücretsiz yaz›l›mlar h›zl›geliflimleriyle adeta nefes ald›rm›yorlar.

221100 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

Sistem Optimizasyonu

■ Windows bilgisayar kullanıcıları içinhenüz kullanıcı dostu yüzünü göster-meden çok daha önceleri var olan Nor-ton, o zamanlarda dahi karanlık DOSpencerelerini daha kullanışlı hale getir-mek için metin tabanlı ama daha renkli,Windows benzeri bir arabirimi kullanı-cılara sunabiliyordu. İlk olarak silinmişdosyaları kurtarabilen undelete ve sabit-disk düzenleme aracı olan defrag ile po-pülerliğe kavuşan Norton'un bu basitözellikleri, artık Windows içine bile en-tegre edilmiş durumda. Ancak sürekliyeni özellikler ile güçlenen Norton Uti-lities, sunduğu avantajlar ile hala çokyararlı bir program olma özelliğini sür-dürüyor.

Windows dahilinde yer alan bazı sis-tem araçlarını da kullanıcıya daha güçlübir biçimde sunan program bunun yanısıra sistemin optimizasyonu, test edil-mesi ve korunması konusunda birçokyararlı aracı da bünyesinde barındırıyor.Yeni millenyum ile piyasaya sürülen ye-ni sürüm olan 2001’de de aynı çizgiyi

koruyan program yeni araçlara sahip ol-masa da geliştirilmiş araçlar topluluğuile iddialı bir bakım paketi izlenimi veri-yor.

BBiillggiissaayyaarr››nn››zz››nn aayyll››kkbbaakk››mm››nn›› yyaapptt››rrdd››nn››zz mm››??Günlük hayatımızda sürekli kullandığı-mız araçlardan biri olmasına rağmenbilgisayarlara genelde arabalarımızagösterdiğimiz kadar bile özen gösterme-yiz. Bunun asıl sebebini ise bozulduğuzaman bilgisayarları kendimizin bile ta-mir edebilecek olmamız oluşturmakta-dır. Sonuçta bakım yapılmamış bir ara-ba bize masraf çıkarabilecekken bakım-sız bir bilgisayarda en fazla işletim siste-mi çökecektir ki bunu da ortalama 45dakikada düzeltmek mümkündür. An-cak başka bir açıdan bakıldığında ise as-lında bu telafisi mümkün olmayan so-nuçlar bile doğurabilir. Zaman kaybı biryana kaybedebileceğiniz verileri dahasonradan ne yapsanız geri de alamaya-bilirsiniz.

Kurulan ve kaldırılan yazılımlar ilezamanla kararlılığını yitirecek olan işle-tim sistemi uzun süre bu şekilde çalış-maya devam edemez ve zaman içindeçökebilir. İşte bu yüzden belirli kritiksistem noktalarında belirli periyotlardatemizlik ve bakım yapılmalıdır. Ancak,sistem kaydının gereksiz kayıtlardanarındırılması, geçici dosyaların bulunupsilinmesi ya da kullanılmayan programparçalarının kaldırılması gibi işlemlerözellikle yeni kullanıcılar için tam birkabusa dönüşebilir.

Bu tip kullanıcılara gereken, tüm buişlemleri otomatik olarak yapacak biryardımcıdır. İşte tam bu noktada imda-da yetişen Norton sistem araçları bu yü-kü üstleniyor. Yılların tecrübesi ile sis-tem araçları arasında üst sıralarda yeralan paketin kullanılması ile sorunlarınbulunup giderilmesi, sürücülerin ve sis-temin performansını artırılması ve sis-tem güvenliğinin sağlanması oldukçakolay bir şekilde gerçekleştirilebiliyor.Norton Utilities 2001’de eski sürümler-

NNoorrttoonn UUttiilliittiieess 22000011

PPCC’’nniizzee MMiilleennyyuumm BBaakk››mm››WWiinnddoowwss’’uunnuuzz aarrtt››kk ddaahhaa ggeeçç aaçç››ll››yyoorrssaa yyaa ddaa eenn uuffaakk bbiirr iiflfllleemm ssaabbiittddiisskk ››flfl››¤¤››nn››zz››nn ddaakkiikkaallaarrccaa

ssöönnmmeemmeessiinnee yyooll aaçç››yyoorrssaa,, bbiillggiissaayyaarr››nn››zzaa bbaakk››mm yyaappmmaann››nn zzaammaann›› ggeellmmiiflfl ddeemmeekkttiirr.. ‹‹flflttee ssiizzee bbiirr flflaannss!!

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 221111


den daha farklı yeni araçlar olmamasınarağmen, program geliştirilen işletim sis-temi desteği ile artık Windows 2000 dedahil olmak üzere tüm sürümlerde çalı-şabiliyor.

ÇÇaall››flflaabbiillmmeekk hheerr zzaammaann ttaammuuyyuummlluulluukk aannllaamm››nnaa ggeellmmiiyyoorrWindows’un bir profesyonel sürümü ileçalışabilecek şekilde tasarlanmış ilkNorton sürümü olmasına rağmen Utili-ties 2001, ne yazık ki Windows 9x sü-rümleri için gösterdiği başarıyı ve sun-

duğu birçok özelliği hala Windows 2000için sunamıyor. Bunun asıl nedeni iseaslında Windows 2000’in DOS ile birbağlantısının olmaması. Bu yüzden eğerWindows 2000 kullanıcıysanız bu ay kiCHIP CD’sinde yer alan deneme sürü-münü kurarak satın almadan önce sizeyeterli olup olmadığını denemenizdefayda olacaktır.

Tamamen 9x ve Me sürümleri içinhazırlanmış ve Windows’un standartSpeedDisk’inden çok daha iyi olan Nor-ton SpeedDisk’i farklı bir dosya sistemi-ne sahip olan Windows 2000’de kulla-nabilmek pek mümkün olmuyor. Zaten2000’in entegre disk araçları ile bunapek de gerek kalmıyor. Ayrıca piyasayasürülmek için oldukça erken davranıl-mış olan programda aynı problem pa-ketin hit programlarından biri olanNorton Disk Doctor’da da ortaya çıkı-yor. Her zaman Microsoft’un Scan-disk’inden daha iyi performans verenbu program maalesef Windows 2000için pek optimize edilmemiş. Hatta tamolarak uyumlu olduğunu söylemek bilezor.

Windows 2000’de sisteme giriş yap-tıktan sonra Disk Doctor herhangi birsabitdisk kontrol işlemini diskin kulla-nımda olduğu iddiası ile çalıştırmıyor.O anda çalışan herhangi bir programı-nız olmasa da, oluşan bu hatayı engelle-

mek için ise tek yapılması gereken prog-ramı bir sonraki log’dan önce çalışacakşekilde ayarlamak. Ancak zaten Win-dows 2000 içinde yer alan aynı çalışmamantığına sahip ve çok da başarılı birprogram olan Checkdisk varken hiçbirek özellik sağlamayan Norton DiskDoctor bu noktada Windows 2000 kul-lanıcıları için gerçekten gereksiz kalıyor.

Diğer bir yönden sistem dosyaları çokiyi bir şekilde korunan bir işletim siste-minde Norton araçlarının bunlara eri-şebileceğini düşünmek de biraz hayal

oluyor. Çünkü Win9x sürümlerinin ak-sine 2000’de sistem dosyalarının kurca-lanması pek mümkün değil. Sonuç ola-rak 9x sürümlerinde problem gözük-mese de 2000 için optimizasyonu yapıl-madan biraz aceleye gelerek piyasayasürülmüş gibi görünen yazılımı 2000kullanıcılarının denemeden almamasını

öneriyoruz. Bir sonraki sürüm ya da ya-maya kadar 2000’in kendi araçlarınınkullanılması şu an için en iyi durum.

EEvv kkuullllaann››cc››llaarr›› iiççiinn hhaallaa ttaamm aannllaamm›› iillee vvaazzggeeççiillmmeezzWindows 9x ya da Me kullanıcılarındanbiriyseniz Norton Utilities 2001 kurul-duğu andan itibaren yararlanmaya baş-layabiliyorsunuz. Bu konuda 9x/Mekullanıcıları 2000 kullanıcılarına göreçok daha şanslılar. Hatta Norton’un ku-rulumundan sonra Windows sistem ay-gıtlarını tamamen kullanmayı bile bıra-kabilirler. Norton’un Başlat/Programlarmenüsü altından ulaşabileceğiniz klasö-ründe yer alan programlardan hemenhepsi ilk çalıştırılmaları da dahil olmaküzere hızlı bir şekilde başlatılabiliyor.

Programın çok başarılı olduğu gözardı edilemez ancak sonuçta yine dearada sırada ufak hatalar da yaratmıyordeğil. Örneğin bazı sistemlerde NortonRescue Disk ile oluşturulan Boot disketiile sistemin açılması mümkün olamaya-biliyor. Ayrıca çok ender olsa da registryoptimizasyonunun ardından sisteminotomatik kapanma sırasında kilitlen-mesi, tekrar başladıktan sonra yeni re-gistry hatalarının oluşmasına da yolaçabiliyor. Tabii ki NU2001 oluşan buyeni hataları hemen düzeltiyor. Ancaksonuçta bir zaman kaybı oluşuyor.

Yine de eğer bilgisayarı evde kullanı-

Kurulumdan

sonra problem

ç›kma olas›l›¤›na

karfl› sistem

kay›tlar›n›n

yede¤ini almay›

unutmay›n.

BULUNMAYAN S‹STEM SÜRÜCÜSÜ

KKuurruulluumm SSoonnrraass›› OOllaass›› PPrroobblleemmlleerrNorton Utilities 2001’in internet üzerin-den da¤›t›lan ve bu ayki CHIP CD’sindede yer alan deneme sürümünün kurulu-munun ard›ndan, baz› bilgisayarlarda,sistemde yer alan eski sürüm bir sistemsürücüsü nedeniyle sorun ç›kabiliyor.Bu durumda gerekli yeni sürüm dosya-lar› almak için Symantec’in FTP sitesinebaflvurulmas› gerekiyor. Norton taraf›n-dan da önerilen bu çözüme ulaflmakiçin öncelikle afla¤›daki linkleri takipederek symevnt.exe ile sevinst.exe dos-yalar›n› bilgisayara indirin. Daha sonrasymevnt dosyas›ndan aç›lan 3 dosyay›c:\windows\system klasörüne kopyala-y›n. Ard›ndan da sevinst dosyas›na çiftt›klayarak kurun. Bilgisayar›n›z› bafltanbafllatt›¤›n›zda problemin çözülmüfl ol-du¤unu göreceksiniz.ftp://ftp.symantec.com/public/eng-lish_us_canada/symevnt/symevnt.exe

ftp://ftp.symantec.com/public/eng-lish_us_canada/symevnt/sevinst.exe

Kurulum sonras› olas› hatalar›

düzeltmek için program›n sitesinden

yamalar› indirmeniz gerekebilir.

❿

221122 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


yorsanız 9x/Me sürümleri üzerinde olu-şan problemler için seçebileceğiniz ye-gane program olan Norton Utilities2001’i mutlaka kurmanızı öğreniriz. Sa-tın aldığınız zaman ise kesinlikle ödedi-ğiniz paraya değecektir.

KKuurruulluummaa bbaaflflllaammaaddaann öönnccee ddiikkkkaatt eeddiillmmeessii ggeerreekkeennlleerrKurulduktan sonra sistem ayarları üze-rinde kontrol sağlayacak ve değişiklikyapma yetkisine sahip olacak program-ları kurmadan önce Windows’unuzdaRegistry’yi yedeklemeniz yapmanız ge-reken şeyleri başında gelmelidir. Çünkübu tür programlar sistem güvenliğiniher zaman ön planda tutmaya çalışma-larına rağmen kendi bilgisayarınızdankaynaklanan bir problemlerden dolayı

bir anda sizi daha da zor bir durumadüşürebilirler.

Bunu engellemek için kurulumdanhemen önce Başlat menüsünde yer alanÇalıştır seçeneğine gelerek buraya Rege-dit yazıp Enter tuşuna basın. Açılacakolan Kayıt düzenleyicide Kayıt menüsüaltında Kayıt Dosyası Ver seçeneğini se-çip kayıt dosyanızı istediğiniz bir ad ilebaşka bir klasör altına yedekleyebilirsi-niz. Bir problem durumunda ise budosyayı eski yerine kopyalamak sorunuçözecektir. Sisteminizi bu şekilde gü-vence altına aldıktan sonra artık CHIPŞubat CD arabiriminden Norton’u kur-maya başlayabilirsiniz.

Kurulum ekranında ilk ekranı ve li-sans anlaşması adımlarını Next tuşu ilegeçtikten sonra klasör seçimi ekranındada Yes tuşuna tıklayın. Kurulumun bun-dan sonrası seçiminize bağlı olarak 4 ay-rı seçenek altından 3 farklı şekilde de-vam edecektir. Eğer hızlı bir kurulumgerçekleştirmek istiyor ve kurulum de-tayları ile uğraşmak istemiyorsanız buadımdaki listeden Express kurulumuseçip sonuçta yine Norton’un tüm

fonksiyonlarından da yararlanabilirsi-niz. Bu durumda gerekli ayarlar progra-mın kendi tarafından tanımlanacaktır.Ancak bu şekilde hangi programın ku-rulup kurulmayacağını ve sürekli arkaplanda çalışacak eklerin hangileri olaca-ğı gibi ayrıntıları ayarlayamayacağınızıda unutmayın.

DDaahhaa ddeettaayyll›› kkuurruulluumm iilleeaall››nnaann eekkssttrraa ppeerrffoorrmmaannssArka planda çalışacak programlar siste-mi bazı noktalarda yavaşlatacakların-dan bunlardan bazılarını hiç kurmamakya da çalıştırmamak isteyebilirsiniz. Bu-nun için ise biraz daha detaylı seçenek-ler olan Compact ya da Standart kuru-lum tiplerinden birini kullanabilirsiniz.Bu iki seçenek arasındaki fark kurulu-

mun kapladığı alandan oluşur. Com-pact kurulum 9x sürümleri için 87Mb,2000 için 34MB’dır. Standart’ta ise budeğerler 9x sürümünde 92Mb, 2000 sü-rümünde de 35Mb’a kadar çıkmaktadır.Bunun dışında hangisini seçerseniz se-çin kurulum aynı şekilde devam ede-cektir.

Herhangi birini seçip Next tuşu iledevam ettiğinizde ise ekrana gelen ilkadımda size Norton’un bilgisayarınızdanasıl çalışacağı sorulacaktır. Burada yeralan en üstteki ilk seçenek ile bilgisaya-rınızda her alanda kesintisiz bir otoma-

tik Norton koruması sağlayabilirsiniz.Ortadaki seçeneği seçerek ise sistem ko-rumasını yeni Norton System Check ileher zaman değil ama sizin belirleyeceği-niz periyotlarda manuel olarak da yapa-bilirsiniz. Son seçenek olan Custom se-çeneği ise sizi hangi korumanın sağla-nacağını ve ne sıklıkla yapılacağını dahadetaylı bir şekilde ayarlayabileceğiniz ekmenülere ulaştıracaktır. İlk iki seçeneğiseçmeniz durumunda bu ara seçenekleratlanacaktır.

Custom seçeneğini takiben karşınızailk gelecek adımda ise Windows ile en-tegre çalışacak programları belirlemenizgerekir. İlk seçenek yanlışlıkla silinmişdosyaları kurtarma üzerine oldukça ba-şarılı bir program olan Norton’un koru-malı çöp kutusunu masaüstüne, stan-dart çöp kutusunun yerine yerleştire-cektir. İkinci seçenek ise seçildiğindestandart scandisk’i Norton’unki ile de-ğiştirir. Üçüncü seçenek ile sisteme ekle-nen aygıt, silinen dosyaların güvenli birşekilde yok edilmesini sağlayan bir nevisanal Shredder olarak kabul edilebilir.Bunların hepsini seçebileceğiniz gibi tektek de seçim yapabilirsiniz. Bundansonra Next tuşu ile tekrar devam ederekStartup Options penceresine ulaşabilir-siniz.

İşletim sistemi başladığı zaman Nor-ton’un otomatik olarak başlatabildiğiyazılımları belirlediğiniz bu adımdaNorton System Doctor ve Disk Doctorprogramlarını aktif hale getirebilirsiniz.İsterseniz de bu seçeneği es geçip ayarla-rı Integrator ile daha sonradan yapma-nız da mümkün olabilir. Custom menü-sünün en son alt seçeneği olan SystemDoctor ayarları ise bu programın ne ka-dar katı bir şekilde sistemi izleyeceğinibelirleyecektir. İlk seçenek size çok den-geli ve arka planda minimum tarama-nın yapıldığı bir ortam sunarken, ikinciseçenekle ise tam anlamı ile eksiksiz bir

Norton’u en

performansl›

flekilde

kullanmak için

size en uygun

kurulum tipini

seçmeniz

gerekiyor.

Çok h›zl› bir

kurulum sa¤la-

mas›na ra¤men bu

seçene¤i

kulland›¤›n›zda

hemen hiçbir

ayarlama

yapamayaca¤›n›z›

göz önünde

bulundurun.

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 221133


tarama ve raporlama elde edilebilir.Eğer hızlı bir sisteminiz yoksa ilk seçe-neği ya da sadece görüntülemenin ya-pıldığı son seçeneği seçebilirsiniz. Bun-dan sonraki adımlar diğer kurulum tip-leri ile ortak biçimde dosyaların kopya-lanması ile devam ediyor. Kopyalanmasırasında sistemde var olan bazı dosya-ların üzerine yazma uyarısını ise Yes se-çeneğine tıklayarak geçebilirsiniz. Kuru-lum kopyalanmayı takip eden bir Res-tart işlemi ile tamamlanacaktır.

EE¤¤eerr ggeerreekkmmiiyyoorrssaa hheeppssiinniikkuurrmmaakk zzoorruunnddaa ddee¤¤iillssiinniizzTüm kurulumlarda olduğu gibi Customkurulum tipi Norton’da da tüm detayla-rı içerir. Bu detaylardan biri olan kuru-lacak programların seçimi özelliği ise si-zi gereksiz yere hiçbir zaman kullanma-yacağınız bir program için sabitdisk ala-nı harcamanızı engelleyecektir. Şimdien popüler araçların kullanımlarına gözatmadan önce kurulum tipi olarak Cus-tom’ı seçtikten hemen sonra belirleye-bileceğiniz programların hangisininhangi işe yarayacağını sırasıyla şöyle birbakalım.❿ EExxpplloorreerr SShheellll EExxtteennssiioonnss:: Sisteminizekurulmuş olan Norton araçlarına ge-rektiği yerlerde hızlıca ulaşmak için sağtuş menüsüne eklemeler yapar.❿ IImmaaggee:: Veri kaybını en aza indirmekiçin sabitdiskiniz üzerinde kritik önemtaşıyan alanların yedeklenmesini sağla-yarak bir problem durumunda kurtar-mayı kolaylaştırır.❿ NNoorrttoonn DDiiaaggnnoossttiicc:: Sistem genelindebilgisayara bağlı tüm donanımlar üzeri-ne testler uygulayarak donanım prob-lemlerini ortaya çıkarabilen bir araç.❿ NNoorrttoonn DDiisskk DDooccttoorr:: Sadece disk üzeri-ne yoğunlaşmış bu araç sonradan verikaybına yol açabilecek disk problemle-

rini tamir edebiliyor.❿ NNoorrttoonn ddiisscc ccoommppaarree:: Sabitdiskinizdeçift olarak yer alan dosyaları bulmanızada yarayabilecek program iki dosyayıbirbiriyle kıyaslayabiliyor ve aradakifarkları bulabiliyor.❿ NNoorrttoonn UUttiilliittiieess IInntteeggrraattoorr:: Bilgisayarda

kurulu olan Norton Utilities araçlarınaen kolay şekilde ulaşmak için araçlarıihtiyaca göre çeşitli başlıklar altındaaçıklamaları ile sıralayan bir arabirim.❿ NNoorrttoonn OOppttiimmiizzaattiioonn WWiizzaarrdd:: Var olansisteminizden çok daha iyi performansalmak için yine bazı kritik noktalardaince ayarlar yapan bir program.❿ NNoorrttoonn RReeggiissttrryy EEddiittoorr:: Bir Registrydüzenleyicisinden beklenen ve en sıkkullanılan özellikleri biraz daha ön pla-na çıkararak kayıtlar üzerinde çok daharahat bir şekilde çalışmaya olanak sağla-yan Windows’un sistem kayıt düzenle-yicisinden daha iyi bir program.❿ NNoorrttoonn SSyysstteemm CChheecckk:: Tüm sistemi-nizde performans kaybı hissettiğiniz biranda sadece tek bir tuş ile genel bircheckup yapmaya olanak tanır.❿ NNoorrttoonn SSyysstteemm DDooccttoorr:: Bu programsadece sisteminiz üzerine yer alan dona-nım ve yazılımlar hakkında ihtiyacınızolacak yararlı bilgileri sağlayacaktır.

❿ NNoorrttoonn UUttiilliittiieess BBaasseeffiilleess:: Bu seçenekkurulum ve sonradan da Norton Utiliti-es için gerekli olduğundan mutlakayüklenmesi gerekiyor, kapatılamıyor.❿ NNoorrttoonn UUttiilliittiieess DDOOSS AApppplliiccaattiioonn:: Bilgi-sayarınızda Windows’un başlamamasıdurumunda DOS altından yardımcı

olabilecek araçları yükler.❿ NNoorrttoonn WWiinnddooccttoorr:: Sadece Windowsüzerine odaklanmış bu program sadeceişletim sistemindeki problemlerin dü-zeltilmesini sağlayacaktır.❿ NNoorrttoonn RReeggiissttrryy TTrraacckkeerr:: Sadece kayıttutan bu program Registry’de olan herdeğişikliği not edecektir.❿ RReessccuuee DDiisskk:: İşletim sisteminde mey-dana gelen bir sorun yüzünden sabitdis-kinizin boot etmediği durumlarda yar-dımcı olacak açılış disketleri oluşturma-ya yarar.❿ SSppeeeedd DDiisskk:: Programlara daha hızlıerişmek ve daha hızlı disk işlemleri içinsabitdiskinizdeki parçalanmış boş alan-ları düzenleyen program Windows’un-kinden daha hızlı ve başarılı.❿ SSyysstteemm IInnffoorrmmaattiioonn:: Norton içindeyer alan bilgilendirme araçlarından biriolan bu program sadece size sisteminizhakkında detaylı bilgiler sunacaktır.❿ UUnneerraassee WWiizzaarrdd:: Norton’un olmazsaolmazlarından olan programın sihirba-zı Windows içinden silinmiş dosyalarıkurtarmak için kullanıcıya adım adımyardımcı oluyor.❿ NNoorrttoonn WWiippeeiinnffoo:: Windows’a Nortonile birlikte eklenen bu yeniliği kullana-rak silmek istediğiniz dosyaları güvenlebir daha geri alınamayacak şekilde sile-bilirsiniz.

NNoorrttoonn IImmaaggee iillee ssaabbiitt ddiisskkiinn ffoottoo¤¤rraaff››nn›› ççeekkiinnSabitdiskiniz üzerinde yer alan kritikdosya bilgilerini yedekleyebilen NortonImage, yine Norton programları olan

Sisteminiz

yeterince güçlü

de¤ilse arka

planda çal›flarak

PC’nizi yoracak

bu iki program›

aktif duruma

getirmeyin.

Sistemi

yorabilecek bir

baflka arka plan

uygulamas› olan

System Doctor’u

da en alttaki 3.

seçene¤i seçe-

rek pasif dur-

uma

getirebilirsiniz.

❿

221144 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


UnErase Wizard ve bir DOS yardımcıaracı olan UnFormat gibi programlarınyanlışlıkla silinmiş dosyaları ve klasörle-ri geri alma işlemini de oldukça kolay-laştıracak yardımcı dosyalar yaratabili-

yor. Diskin boot kayıtlarını ve FAT bilgi-lerini yedekleyen bu program olmadanözellikle disk yüzeyine dağılmış prog-ramların kurtarılması oldukça zor ola-caktır. Bu yüzden sık sık programı çalış-tırarak en güncel dosya ve klasör bilgile-rini yedekleyebilirsiniz.

Bunun için önce Norton klasörü al-tında yer alan Image programına tıkla-yın. Karşınıza tüm yazılabilir disklerini-zin bir listesi gelecektir. Bunların önün-de yer alan kutucukları işaretleyerekhangi sürücü üzerinde işlem yapacağı-nızı seçebilirsiniz. Image tuşuna tıklartıklamaz işlem yapılıp seçtiğiniz sürücü-nün Root dizinine image dosyaları oluş-turulacaktır. Bu pencerede yer alan"Create Image Backup File" seçeneğininişaretlenmesi ise her seferinde eski ima-ge dosyasının yedeğinin alınmasını sağ-lar. Bu işlemlerin her Windows açılışın-da otomatik olarak yapılması için iseOptions altında "Start automaticallywith Windows" seçeneğini işaretleyebi-lirsiniz.

AA’’ddaann ZZ’’yyee ttüümm ddiisskkpprroobblleemmlleerriinniizz iiççiinnNorton disk doctor, disklerin bölümle-me tablolarından fiziksel yüzeylerinekadar çeşitli testler uygulayarak sorun-ları bulup, çözümler üretebiliyor. İste-nirse hangi testlerin yapılıp yapılmaya-cağı da önceden ayarlanabiliyor.

Programı Norton klasörü altındançalıştırdıktan sonra listeden istediğinizsürücüyü seçip Diagnose tuşuna basa-

rak teste başlayabiliyorsunuz. Varsayılanayarlar ile disk üzerinde bölümlemetablosu, boot kayıtları, dosya ve klasöryapısı, sıkıştırılmış disk ve fiziksel yüzeyüzerinde testler sırasıyla yapılacak ve so-nuçlar sıralanacaktır. Hata durumundaise bir uyarı penceresi açılacak ve dü-zeltmek için sizden onay beklenecektir.Eğer hata düzeltme işleminin otomatikolarak yapılmasını istiyorsanız aşağıda-ki "Automatically fix error" seçeneğiniişaretlemeniz gerekir.

Ayrıca disk testleri sırasında karşılaşa-bileceğini uyum problemlerine karşılıkbazı testleri atlamak için Options seçe-neği altından ulaşabileceğiniz ayarlarpenceresindeki en son kart olan Advan-ced kartından da yararlanabilirsiniz.Her seferinde oldukça uzun zaman alanyüzey testini kapamak için ise SurfaceTest kartında "Enable surface testing"seçeneğini iptal etmeniz gerekecektir.

DDaahhaa ffaazzllaa ppeerrffoorrmmaannss iiççiinnssiisstteemmiinniizzii ooppttiimmiizzee eeddiinnWindows işletim sisteminde perfor-mansı etkileyen birkaç kritik nokta bu-lunmaktadır. Norton’un optimizasyonprogramı işte bunlar arasında en önem-lilerinden olan swap dosyasının ve re-gistry’nin düzenlenmesi için kullanıcıya

adım adım bir sihirbaz sunuyor. Böyle-likle var olan sisteminize ek yapmadanondan en fazla performansı alabilmenizmümkün olabiliyor.

Bunun için Optimization Wizard’ıçalıştırdığınızda, öncelikle eğer dahaönceden yapılmadıysa, swap dosyasınınüzerine taşınması için en hızlı sabitdis-kiniz bulunacaktır. Bunu takip edenadım olarak swap dosyasına daha rahaterişim için gerekli minimum dosya bo-yutu tespit edilecek ve eğer dağılmış isedüzenlenecektir.

Bilgisayarınızın tüm bilgilerini tutanve oldukça büyük boyuta sahip bir veri-

tabanı olan Registry’nin daha hızlı eri-şim için yeniden düzenlenmesi ve ge-reksiz kayıtların silinerek boyutununazaltılması ise bir sonraki adımda ger-çekleştirilecektir. Son adımda Reboottuşuna basıldığında işlemler yapılıp sis-tem baştan başlatılacaktır. İşleme başla-madan, sonradan soruna yol açabilecekkilitlenmeleri önlemek için var olantüm açık programları kapatmanız eniyisi olacaktır. Ancak burada CTRL-ALT-DEL tuşu ile erişilecek End Taskyöntemini kullanmamak gerekiyor.

BBiillggiissaayyaarr››nn››zzaa cchheecckk--uupp yyaapptt››rrmmaann››nn ttaamm ss››rraass››Sisteminizdeki problemlerden şikayet-çiyseniz ancak sorunun tam olarak ne-rede oluğu bilmiyorsanız onu genel an-

lamda bir kontrolden geçirerek cevabıbulabilirsiniz. İşte bu amaçla Norton’unismi üzerinde sistemi baştan aşağıyakontrolden geçiren System Check prog-ramını çalıştırdığınız zaman size adımadım yardımcı olacak bir sihirbaz da ekolarak karşınıza gelecektir.

İl adımda yer alan penceredeki liste-den en sık karşılaşılan disk problemleri-ne karşı test etmek istediğiniz alanlarıseçebilirsiniz. Ya da "Undo previous re-pairs" seçeneğini işaretleyerek daha ön-ce yaptığınız değişiklikleri de geri alabi-lirsiniz. Bu işlemi belirli periyotlardatekrarlamak için ise Schedule tuşu kul-lanılabilir. Seçtiğiniz seçenekler doğrul-tusunda tarama yapılacak ve bitinceSon tuşuna tıkladığınızda size görüntü-lenecektir.

Listelenen problem grupları üzerinesağ tuş ile tıklayarak daha detaylı bilgialabileceğiniz gibi o problem grubunukomple düzeltebilirsiniz. Seçili proble-mi düzeltmeyi seçtiğinizde ise sizeproblem türüne göre birkaç çözüm yoluönerilecektir. Bu yöntemlerden biriniseçip Repair tuşuna basarak sorunu dü-zeltebilirsiniz. Eğer seçtiğiniz yöntemişe yaramazsa bir başkasını denemenizgerekebilir.

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 221155


OOllaass›› pprroobblleemmlleerree kkaarrflfl›› PPCC’’yyii ss››kk›› ggöözzeettiimm aalltt››nnddaa ttuuttuunnŞu anda belki bilgisayarınız ile bir sorunyaşamıyor olabilirsiniz. Ancak bu hiçbirzaman sorun yaşamayacaksınız anlamı-na da gelmez. Bu yüzden onu her za-man kontrol altında tutmak en mantık-lısıdır. Norton’un System Doctor’ı iştebu noktada size yardımcı olabiliyor. Ça-lıştırdığınız andan itibaren kendini Sys-tem Tray’e yerleştiren programı, dahasonradan üzerine tıklayarak aktif duru-ma getirebilirsiniz.

Default olarak üzerinde 6 sistem özel-

liğini görüntüleyen programda değişik-likler yaparak isterseniz daha az ya dadaha fazla özelliği görüntülemesini desağlayabilirsiniz. Bunun için View me-nüsü altından Options seçeneğini seç-meniz gerekir. Açılacak pencerede Acti-ve Sensors kartına gelerek sol taraftakilisteden istediğiniz özellikleri Add tuşu-nu kullanarak aktif duruma getirebilir-siniz. Sensorleri eklemek için Sensorsmenüsü altındaki kategorileri de kulla-nabilirsiniz.

Edit menüsündeki Properties seçeneğialtından açılacak pencerede Style kartınıkullanarak da sensörlerin görünüşlerinideğiştirebilirsiniz. System Doctor altın-dan belirli durumlarda uyarı aldığınızzaman ise diğer Norton programlarınakısayol içeren Utilities menüsüne erişipsorunu hızlı bir şekilde çözebilirsiniz.

NNoorrttoonn’’uunn yyaarrdd››mm ddiisskkeettlleerrii iillee ddiisskk ççöökkmmeelleerrii aarrtt››kk ssoorruunn ddee¤¤iillBilgisayarınızı normal bir şekilde kapa-dıktan sonra bile önceden fark edeme-diğiniz bir disk problemden dolayı birdaha açılmayabilir ve verilerinize ulaşa-mayabilirsiniz. Bu durumda önceden

hazırlamış olduğunuz yardımcı açılışdisketleri onlara tekrar ulaşmanızı sağ-layabilir. Tabii ki önceden Norton’unRescue disk programı ile bunları hazır-lamış olmanız gerekir.

Program yardım için size iki tip seçe-nek sunacaktır. "Zip Rescue" adlı ilk se-çenek oluşturduğu zip disketler ve bootdisk yardımı ile sabitdisk zarar görmüşolsa dahi Windows’un başlatılmasınısağlayacaktır. "Zip Rescue" için sistemi-nizde bir ZIP sürücü olması gerekir.Eğer yoksa "Basic Rescue" seçeneğini dekullanabilirsiniz. Ancak bu seçenek sis-teminizi ancak DOS ile başlatabilmenizisağlar.

Kurtarma tipini seçtikten ve gerekliboş disketleri hazırladıktan sonra Cre-ate tuşuna tıklayarak yedeklemeyi başla-tabilirsiniz. Sistem disketlerinde bulu-nan programlara ek olarak kullanmakistediğiniz ek programları da yedekle-meye dahil etmek istiyorsanız Optionsseçeneği altından Rescue Files kartında-ki Add files tuşu ile bunu yapmanız damümkün oluyor. Format setings kartıise format biçimini belirlemenize yara-yacaktır.

DDaahhaa hh››zzll›› ddiisskk eerriiflfliimmii vvee pprroobblleemmssiizz ssaabbiittddiisskklleerr iiççiinnBilgisayarın sabitdiski, performansı enfazla etkileyen faktörlerin başında gelir.Diskin içinde yer alan dosyaların ve kla-

sörlerin aşırı disk işlemleri nedeniyledağılmasından ya da diğer disk prob-lemlerinden oluşan yavaşlamaları gider-mek için ise Speed disk’i kullanabilirsi-niz. Windows’un standart Scandisk’i ileaynı fonksiyonlara sahip olmasına rağ-men ondan daha başarılı ve hızlı birprogram olan Speed disk’i çalıştırdığı-nızda dağılmış bölüm araştırılacak vebulunan yüzdeye göre size bir düzeltmeyolu önerilecektir.

Açılmış olan pencereden tam optimi-zasyou seçebileceğiniz gibi sadece dağıl-mış olan dosyaları ya da sadece boş ala-

nı da optimize edebilirsiniz. En altta yeralan "Optimize Swap File" seçeneğinikullanarak swap dosyasının da düzen-lenmesini sağlayabilirsiniz. Bu işleminyerine göre oldukça uzun zaman alaca-ğını da göz önünde bulundurun.

Büyük miktarlarda dosya silme, taşı-ma ve yeni yazılım kurup kaldırmadansonra Speed disk’i çalıştırarak dağılmabüyümeden erkenden önlemek en iyisiolacaktır. Ayrıca Properties menüsü al-tındaki Options seçeneği ile nelerin dü-zenlenip düzenlenmeyeceği gibi ayarlarıdeğiştirmeniz de mümkündür.

UUnneerraassee iillee yyaannll››flflll››kkllaa ddoossyyaassiillmmee kkoorrkkuussuunnaa aarrtt››kk ssoonnWindows’ta sildiğiniz dosyaları masaüs-tündeki çöp kutusunu kullanarak gerialmanız mümkündür. Ancak çöp kutu-sunu boşaltmanız durumunda eğerNorton Unerase programını kullanmı-yorsanız bu şansınız ortadan kalkacak-

tır. Norton’u popülerliğe kavuşturanözelliklerden biri olan unerase her türlüsilinmiş dosyayı kolayca kurtarmanıziçin size bir de sihirbaz sunuyor.

Programın ilk adımında öncelikle; enson silinmiş dosyalar, sabitdiskte Nor-ton tarafından korunmuş dosyalar vekurtarılabilecek her tür medya olmaküzere üç seçenekten birini seçmeniz ge-rekiyor. İhtiyacınız olan dosyalar bura-da bulunuyorsa seçip Rescue tuşu ilekurtarabilirsiniz. Eğer yoksa İleri tuşuile bir sonraki adıma geçebilirsiniz. Buadımda sildiğiniz dosyaları isme görearamanız mümkün olacaktır. İsmi tamhatırlamıyorsanız tekrar İleri tuşu iledosya tipine göre arama yapabileceğinizadıma ulaşabilirsiniz.

Bu adımdan da sonuç çıkaramazsanızsilinmiş dosyaların içinde geçen biranahtar kelimeye göre de arama yapa-bilmeniz mümkün olabilir. Silinmişdosyanın tahmini sürücüsünü ya da kla-sörünü belirledikten sonra arama tekrarbaşlayacaktır. Norton’u kullanmaya baş-ladıktan sonra silinmiş dosyalarınızı ba-şarı ile kurtarabilirsiniz.

MMaahhmmuutt KKaarrssll››oo¤¤lluu ([email protected])

221166 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

Windows Me’de Yard›m ve Destek

■ Windows Me ile birlikte oluşturulanen önemli ilerleme, Yardım ve SorunÇözme bölümünde gerçekleşti. İçeriğitamamen yenilenen Help And Sup-port’la, gerektiğinde internetteki ilgilihaber gruplarına tek bir tıklama ile gi-rip, sorunuzu gönderebilir ya da yineinternette Microsoft’un yeni hizmetiolan "anında destek merkezleri"ne birsoru kutucuğu açtırarak cevabını bek-

leme olanağına kavuşuyorsunuz. Buhizmet şu an yalnızca Amerika için ge-çerli. Regional Settings’i Türkçe kulla-nanlar ise bu bölüme tıkladıklarındahttp://www.microsoft.com/turki-ye/destek2000/ adresine yönlendirili-yorlar.

Bu gelişmelerden de anlaşılacağı gi-bi, Microsoft destek hizmetini yavaşyavaş internete taşırken, kullanıcılarınanlamlı bir şekilde destek alabilmeleriiçin oluşturulabilecek en basit kullanı-mı geliştirmeye çalışıyor. Telefondadesteğin zar zor ya da hiç alınamamasıgerçeğinden yola çıkarsak, destek hiz-metinin internete taşınmasının kulla-nıcılar açısından ne kadar sevindiriciolacağını tahmin etmek hiç de güç de-ğil.

Start menüsü içinden Programs veoradan da Accessories’a girdiğimizde

System Tools altından ulaşabileceği-miz System Information ilk açıldığın-da, şekilde de görüldüğü gibi işletimsistemi ve makinemizin tüm konfigü-rasyon bilgileri ekrana gelir. Bu bilgilerarasında; işletim sistemi tam sürümbilgileri, işlemci özellikleri, BIOS sü-rüm bilgisi, harddisk büyüklüğü ve ha-fıza miktarı gibi bilgiler bulunmakta-dır. Ayrıca sistem hakkında daha ay-rıntılı bilgi edinmek istersek de sol ta-raftaki menüden istediğimiz seçeneğiseçebilmekteyiz. Örneğin InternetExplorer içinden maksimum cachemiktarını kontrol edip, kaç MB’lık bircache’in harddiskde yer kapladığınıgörmemiz çok kolay.

Ayrıca sistemde eğer Office 97 veyaOffice 2000 mevcut ise, kurulumdansonra System Information, bu prog-ramların tüm ayarlarını kendi bünye-

WWiinnddoowwss MMee’’ddee SSiisstteemm MMeerrkkeezzii

SSyysstteemm IInnffoorrmmaattiioonn ÖÖzzeellllii¤¤iiCCHHIIPP,, WWiinnddoowwss MMee iillee bbeerraabbeerr ddaahhaa ddaa öönneemm kkaazzaannaann vvee ggeelliiflfleenn SSyysstteemm IInnffoorrmmaattiioonn bbööllüümmüünnüünn

eenn vveerriimmllii nnaass››ll kkuullllaann››llaaccaa¤¤››nn›› vvee nnee ttüürr öözzeelllliikklleerr bbaarr››nndd››rrdd››¤¤››nn›› iiççeerreenn bbuu yyaazz››yy›› ssiizziinn iiççiinn hhaazz››rrllaadd››......

SSyysstteemm IInnffoorrmmaattiioonn:: ‹lk Ekran

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 221177


sinde gösterebilir hale geliyor. ÖrneğinWord içine girmeden Tools/Opti-ons’da, hangi seçenekler işaretli, han-gileri işaretsiz, hepsini görme şansınızvar. Bunları toplu halde görmenizinyararlarını ise, kullandıkça siz de farkedeceksiniz. Ama buna benzer işlem-ler, özellikle teknik destek veren mü-hendis ve IT departmanında çalışankişilerin çok işine yarayabilir. Çünkükullanıcıdan istenecek System Infor-mation raporu sayesinde, kullanıcıyatek tek hangi seçeneklerin işaretli veya

işaretsiz olduğunu sormak yerine, yal-nızca bir rapor ile tüm ayarların kapalımı yoksa açık mı olduğu görülebiliyor.

System Information içinden bir ra-por alma işlemi çok basit. Raporu al-dıktan sonraysa, istersek yine SystemInformation içinde açılabilecek ve Sys-tem Information formatında diğer bil-

mından gözden geçirebilirsiniz.İkinci görünüm çeşidi olarak System

History’i kullanabilirsiniz. Bu görü-nüm çeşitlerini View menüsündenseçmeniz mümkün. System History ilede İşletim sistemine eklenmiş ve değiş-tirilmiş sürücülerin ve programlarındetaylarını görebiliyorsunuz. Bu bilgi-nin en işe yarar tarafı ise, değişen sü-rücü ve program bilgilerinin tarih vedeğişiklik nedenlerinin listelenmesi.Bu sayede değiştiren kaynağı bulmakve çıkan herhangi bir hatayı ayıklamakkolaylaşmaktadır. Gerçi System Resto-re bu konuda kullanıcıların en büyükdestekçisi olsa da, bazı zamanlardakullanıcının daima başına gelen birsürücü hatasının nedenini bulması ge-rekebilir. Bu sayede ikinci bir defa da-ha hatalı program veya sürücüyü yük-lemesi önlenmiş olacaktır.

SSyysstteemm IInnffoorrmmaattiioonn aarraaççllaarr›› ((MMSSIINNFFOO3322..EEXXEE))System Information bize kolaylık geti-recek bir çok aracı bünyesinde barın-dırmaktadır. Bunlar arasında;❿ System Restore❿ Fault Log❿ Network Diagnostics❿ DirectX Diagnostic Tool❿ Update Wizard Uninstall❿ Signature Verification Tool❿ Registry Checker❿ Automatic Skip Driver Agent❿ Dr. Watson❿ System Configuration Utility❿ Scandisk❿ WMI Control

Genel sistem

özellikleri

donan›m ve

yaz›l›mlar gibi

birçok alt

bölümden

olufluyuor.

Save veya

Export

seçenekleri

rapor

haz›rlamam›z

için yeterli.

Uzaktaki bilgisayar›n

raporuna bakabilmek

için kullan›l›yor.

gisayarın özelliklerini görebileceğimizşekilde kaydedebiliriz. (File/Save)

Eğer bu rapora bakacağımız bilgisa-yarda System Information programıyoksa (yani makinemiz Windows MEveya Windows 98 yüklü değilse) yinede raporumuzu görüntüleme şansımızvar. Bu kez, kaydetme sırasında Fi-le/Export diyerek bir txt dosyası halinedönüştürebiliyoruz.

Ancak, tabii ki System Informationiçinden bakılması çok daha rahat.

Başka makinenin raporuna bakıl-masının bir başka yolu da, networküzerinden diğer makineye bağlanmak-tır.

Bu işlem için, diğer bilgisayarda girişyapacak kullanıcı için gereken haklarıvermek yeterli. Örneğin network’deadmin olarak görev yapan bir kişinin,istediği gibi, diğer makinenin SystemInformation raporuna girerek tümayarlara bakabilmesi mümkün. Bu du-rum IT departmanı için büyük kolay-lık sağlıyor, çünkü hiç bir şekilde ma-kine başına gitmeden tüm raporlara

merkezden ulaşılabiliyor.

SSyysstteemm IInnffoorrmmaattiioonn ggöörrüünnüümm ççeeflfliittlleerriiSystem Information ile iki farklı bilgi-ye ulaşmanız mümkün. İlk görünüm,System Information programının ilkaçılışında karşımıza gelen Current Sys-tem Information seçeneğidir.

Current System Information ile işle-tim sistemi ve Office ürünlerinin tümayarlarını görüntüleyebilir ve sistemkaynaklarını yazılım ve donanım bakı-

System Information’da System History

görünümü.

System Restore.❿

221188 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


Bu bölümlere ayrıntıları ile bir gözatalım;SSyysstteemm RReessttoorree: System Restore, Win-dows ME ile beraber gelen en yerindeözelliklerden bir tanesi. Fonksiyonu,sistemin hatalar vermesi, kilitlenmesiveya yalnızca güvenli kipde açılabile-cek hale gelmesi durumunda hatanın

nerede olduğunu araştırmaya gerekkalmadan daha önce çalıştığını bildiği-niz tarihe sistemi geri almanızı sağla-mak.

Yanlışlıkla silinmiş veya yüklenmişbir program yüzünden değişen .exe,.vxd, .dll, .com, .sys dosyalarının gerialınabilmesini ve geri dönüşüne ola-nak sağlaması, programın ilk amacıolarak gözüküyor. Ancak hiçbir şekilde

Internet Temp dosyaları veya My Do-cuments içeriği gibi yerlerin geri dö-nüşü yapılmamaktadır.

Çalışma prensibine kısaca değinir-sek; 24 saat çalışan bir sistemde SystemRestore, 10 saat arayla sistemin her-hangi bir hata ile karşılaşıp karşılaş-madığını 2 dakikalık bir zaman içeri-sinde kontrol edip daha sonra RestorePoint denen geri dönüş noktasını be-lirleyip işaretliyor. Böylece daha sonrabu noktaya geri dönüş şansı doğuyor. 2

dakikalık bu kontrol işleminde her-hangi bir problem doğması durumun-da ise kontrol mekanizması 24 saattebire uzuyor.

Geri dönüş işlemi çok basit. SystemRestore içine girildiğinde Restore MyComputer seçeneği ile direk takvimiçeren bir ekranla karşı karşıya gel-mekteyiz. Takvim üzerinde seçilebilengünlerde Restore Point’ler atanmış de-mektir. Tek bir tıklama ile o güne siste-mi geri döndürebiliyoruz.

System Restore için söylenecek sonşey ise, bu programın çalışabilmesiiçin yedeklenen dosyaların C ana dizi-ni altında gizli olarak duran _RESTO-RE dizini altında bulunduğudur. Budizin hiçbir şekilde silinmemeli ve yerideğiştirilmemelidir. Ayrıca ControlPanel/System/Performance/Troubles-hooting içinden System Restore seçe-neğini kapatabilmekteyiz.FFaauulltt LLoogg::: İşletim sisteminde çıkanGeneral Protection Fault türü hatala-rın rapor olarak depo edildiği bir bö-lüm. Eğer makine kilitleniyor ve hatayıdahi göremiyorsanız sorun değil. Hatabu bölüme otomatik olarak yazılacak-tır. Böylece siz hatanın ayrıntılarınabir sonraki açılışta tekrar hatayı bekle-meden ulaşabileceksiniz.

NNeettwwoorrkk DDiiaaggnnoossttiiccss:: Bu özellikle net-work’le ilgili olan her şeyin test edil-

mesi tek bir tuşla yapılabiliyor. Örne-ğin testi başlatmamızla birlikte, eğeryüklenmiş ise e-mail servisimiz, newsservisimiz, diğer internet servislerimizve network kartımızın testini yapanLoopback adres kontrollerinin yapıl-masının yanı sıra, modem ve networkkartlarının da protokolleriyle birliktetestleri yapılmaktadır. Bu tür testprogramlarının daha çok networkkartlarının driver’ları ile beraber yük-lenen programlar ile geldiğine alışmış-tık. Windows ME onlara gerek bırak-tırmadan bu işlemleri kendi bünyesin-

de yaptırabilmektedir artık.Son olarak bu test sonuçlarını yine

bir dosyaya kaydederek başka taraftada okunmasını sağlayabilmekteyiz. Busayede yine uzak bir yerden sorun çöz-me işlemi yapmak için, bu tür bir dos-ya yaratıp karşı tarafa göndermek ya-rarlı olabilmektedir.NNoott:: System Restore, Network Diag-nostics ve Windows ME ile beraber ge-len diğer sorun çözme araçları hakkın-da daha fazla bilgiyi http://www.turk-destek.com adresinden edinebilirsiniz.

DDiirreeccttXX DDiiaaggnnoossttiicc TTooooll:: DirectX7.1’den sonra şu an 8.0’ın yüklenebilirolduğunu düşünürsek bir çok sürü-mün piyasada varolduğunu anlamakzor olmaz.

İşte bu bölümde sisteminizde kuru-lu olan DirectX teknolojisine ait tümbilgileri görmek elimizde. Sistem kon-figürasyonu, DirectX sürüm numarası,kullanılan DLL ve diğer dosyaları tektek görüntüleme şansına sahibiz. Ayrı-ca işlevliliğini kontrol etmek de eli-mizde. DirectX Diagnostic Tool için-den Music, Network, Sound ve Displaykategorilerini test edebilmekteyiz. Herzaman olduğu gibi bu bölümdeki tümözellikleri bir rapor haline getirip kay-detmek de mümkün.

Geri dönüfl noktalar›.

System Restore iptali.

Fault Log görünümü

Network ifllemleri testi.

DirectX Kontrol Merkezi.

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 221199


DirectX’den kısaca bahsedersek;Öncelikle dört ayrı bölümden oluştu-ğunu belirtelim:❿ DDiirreeccttDDrraaww:: Ekran kartına direk eri-şim sağlayarak sürücüden kaynakla-nan zaman kaybı ve uyumsuzluklarıortadan kaldırmaktadır.❿ MMiiccrroossoofftt DDiirreeccttIInnppuutt AAPPII:: Bu tekno-loji, dijital ve analog oyun çubuklarına(joystick) daha hızlı erişim ve dahauyumlu bir çalışma sağlamaktadır.❿ MMiiccrroossoofftt DDiirreeccttPPllaayy AAPPII:: DirectPlayteknolojisi, diğer bilgisayarlar ile ileti-

şim amaçlıdır. En uygun protokol vebağlantı şekillerinin sorunsuz bir şe-kilde kullanılmasını mümkün kılar.❿ MMiiccrroossoofftt DDiirreeccttSSoouunndd AAPPII:: Ses kartı-na direk erişim sağlayarak sürücüdenkaynaklanan uyumsuzlukları ve yavaş-lamaları ortadan kaldırmaya yaramak-tadır.

UUppddaattee WWiizzaarrdd UUnniinnssttaallll::

Windows Update içinden yapılan gün-cellemeleri Windows Update’e bağla-narak kaldırabileceğiniz gibi (unins-tall), Windows Update’e hiç bağlan-madan direk bu pencereden de kaldır-manız mümkün.

SSiiggnnaattuurree VVeerriiffiiccaattiioonn TTooooll::

Signature Verification Tool bölümüsayesinde imzalı (signed) ve imzasız(unsigned) dosyaların bulunması vekontrol edilmesi işlemlerini yapabil-

mekteyiz.İmzalı ve imzasız dosyalardemekle kastettiğimiz, Microsoft tara-fından onaylanmış ve garanti edilenveya onaylanmamış ve garantisi olma-yan dosyalar olmasıdır. Örneğin siste-me yüklenmiş bir sürücü dosyasınınMicrosoft tarafından onaylı ve sistemde problem çıkmayacağı garantisi ve-rilmiş bir dosya mı olduğu veya garan-tisiz mi olduğunu bu yardımcı prog-ramla anlayabilmek mümkündür. Ta-bii ki bakacağımız dosyanın illaki Mic-rosoft tarafından verilen bir dosya ol-ması şart değildir. Örneğin bir yazıcıüretici firmasının internet sayfasındançektiğiniz sürücünün onaylı olup ol-madığını da bu bölümden görebilirsi-niz.

Burada bir çok sürücü zaten yükle-me aşamasında sizi uyarabilir. Eğerimzasız bir sürücü ise, bir penceredeuyarı olarak karşınıza gelmesi muhte-meldir. Ancak sistemde uyarı çıkma-dan yüklenmiş bir dizi imzasız dosya-nın olabilme ihtimali söz konusudur.İşte bu durumda yardımcı aracımızSignature Verification Tool’dur.

Bu program ile yapabildiklerimizi şuşekilde sıralayabiliriz;❿ İmzalı dosyaların görüntülenmesive değişikliğe uğrayıp uğramadığınınkontrolü,❿ İmzalı dosyaların aranması,❿ İmzasız dosyaların aranması...

RReeggiissttrryy CChheecckkeerr::

System Information içinde gelen buaraç registry de olabilecek herhangi birhatayı kontrol ederek bir problem ol-madığını anladığında yedekleme işle-mini yapabilmektedir. System.DAT veUser.DAT dosyalarından oluşan Win-dows ME Registry bilgilerini bu prog-ram, System.DA0 ve User.DA0 olarakyedeklemektedir.

Registry konusuna değinmişken bi-

raz da Registry’nin yapısına bakalım.Start/Run içinden REGEDIT yaza-

rak girebildiğimiz bu bölüme işletimsisteminin çekirdeği diyebiliriz. Bu se-bepten yapılacak yanlış bir işlemin iş-letim sisteminin hiç açılmamasına se-bep olabileceğini de şimdiden belirt-mekte fayda var.Görülen kategorileri incelersek;❿ HHKKEEYY__CCLLAASSSSEESS RROOOOTT:: İşletim siste-mine yüklenen programların hangidosyalar ile çalışabildiğini, hangi dos-yaya çift tıklandığında hangi progra-mın açılması gerektiği bilgilerinin de-polandığı alan burasıdır. (HKEY_LO-CAL_MACHINE\CurrentControl-Set\HardwareProfile\Current alanınaltıdır.)❿HHKKEEYY__CCUURRRREENNTT__UUSSEERR:: Kullanıcıprofilinin tutulduğu alandır. Hangikullanıcı sisteme giriş yaptıysa onunbilgileri bu alana direkt olarak aktarılırve işleme alınır. Tutulan bilgiler ara-sında, masaüstü ayarlamaları, fontlar,renkler, arka plan görüntüleri, net-work ayarlamaları, yazıcı tanımlama-ları, program ayarlamaları gibi.❿HHKKEEYY__LLOOCCAALL__MMAACCHHIINNEE:: Registryiçinde ana bölüm burasıdır. Sisteminözelliklerinin depolandığı alan olarakgösterilebilir. Örneğin, başlangıçta ça-lışacak programların bilgileri, sistemsürücüleri, işletim sistemi genel ayar-lamaları gibi. Hardware ve kullanıcıbilgileri de bu alanın alt dizinlerindenalınarak diğer kategorilerde gösteril-mektedir.❿HHKKEEYY__UUSSEERRSS:: Bilgisayara bağlanmışolan tüm kullanıcılar için ayrı ayrı tu-tulan ayarlamaların tamamı buradadepo edilmektedir. Ayrıca sisteme girişyapacak kullanıcının ilk karşısına gele-cek görüntü ve ayarlar da bu bölümdeDEFAULT altında saklanmaktadır.❿HHKKEEYY__CCUURRRREENNTT__CCOONNFFIIGG:: Varolanhardware profili için konfigürasyonbilgisini saklamaktadır. Bilindiği gibi ❿

Yap›lan güncellemelerin kald›r›lmas›.

Registry kontrolü.

Registry içeri¤i.

‹mzal› ve imzas›z dosyalar›n bulunmas›.

222200 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


birden çok hardware profilini ControlPanel içinden System içindeki Hard-ware Profile’dan yaratabilmekteyiz.Daha çok notebook’lar için kullanılanbu özellik, örneğin şirkette notebo-ok’unuzun Docking Station’a takılma-sıyla eklenen donanımı herseferindetanıtmak yerine bir kere tanıtıp farklıbir profil olarak kaydedebilmemizisağlamaktadır. İki farklı yaratılan

hardware profili, makinenin açılışındabize soru olarak gelecektir. Ev veya işyerinde olmamıza göre seçeceğimizprofilde tanımlı olan donanımlar yal-nızca çalışacaktır.❿HHKKEEYY__DDYYNNAA__DDAATTAA:: Dinamik datala-rı içeren bu bölüm, daha çok sistemçalışır durumdayken sıkça değişebile-cek bilgilerin tutulduğu bir alandır.AAuuttoommaattiicc SSkkiipp DDrriivveerr AAggeenntt

Windows işletim sisteminin bir öncekiaçılışında kilitlenmesine neden olanherhangi bir sürücünün bulunması vetanımlanması işini yapmaktadır. Ayrı-ca bu sürücüyü tespit ederek bir son-raki açılışta çalışmamasını sağlayarakkilitlenme problemini ortadan kaldır-ma işlemini de yapabilmektedir.

DDrr.. WWaattssoonn:: Dr. Watson uygulamasınıdaha çok NT işletim sistemlerindenhatırlamaktayız. Dr. Watson Windowsişletim sistemine ise, Windows 98 ileberaber gelmeye başladı. Ve şu an Dr.Watson Windows ME’de de çalışmak-ta. Dr. Watson için bir teşhis aracı di-yebiliriz. Sistemde gelebilecek fault ha-talarını veya daha önceden çıkmış butür hataların detaylarına ve nedenleri-ne göz atmamızı sağlamakta. Bu prog-ramda alınacak raporların ise daha

çok Teknik Destek veren departman-larda anlaşılabilir hale getirilip Tech-net veya benzeri uygulamalarda aratı-larak çözümlere ulaşıldığını belirtme-mizde fayda var.

Sistem de Dr. Watson açıldığında di-rek sağ alt köşeye ikonunu atmaktadır.Bundan sonra üzerine sağ tuş ile tıkla-yarak çalıştırabilir ve sistemi analiz et-mesini sağlayabilirsiniz.

Burada karşımıza hemen INTER-NAT.EXE ile ilgili bir sorun çıkıyor. Bugerçekte bir problem değil. Ne yazık kiTürkçe klavye yükleyen Windows MEkullanıcıları Internat.exe dosyasını birhataymış gibi kabul ediyor. Bunu gör-düğünüzde, "bir problem mi var aca-ba?" demeyin!

SSyysstteemm CCoonnffiigguurraattiioonn UUttiilliittyy:: Bu prog-rama Start/Run’dan MSCONFIG.EXEyazarak da ulaşmanız mümkün. Bera-berinde size sunulan bir çok avantajıbulunuyor. View mönüsünden bir çok

farklı bölüme kısa yoldan gidebilirken(örneğin, Device Manager, ControlPanel, Multimedia özellikleri, Printerklasörü gibi) System Restore veyaWindows ME CD-ROM’dan almak is-tediğiniz herhangi bir dosya için kulla-nabileceğiniz seçenekler bulunmakta-dır. (Extract File).

Asıl amacı ise açılışta karşımıza ge-len herhangi bir hata veya kilitlenmegibi bir sorunun çözümünü sağlamak.Açılışta ne gibi programların yüklen-diğini bu bölümden görebiliyoruz. Üsttarafta sıralanan, Win.ini, System.ini,Static VXD, Startup gibi bölümlerdeRegistry’den veya system.ini ve win.iniiçinden okunan açılışta çalışmayaayarlanmış satırları direkt karşımızagetiriyor. Bu sayede tek tek o uygula-maları açıp ilgili satırları bulmamızagerek kalmıyor. Bir diğer iyi yönü ise,

satırı silmeden yalnızca yanında kutu-cuk içinde bulunan onay boşluğunudoldurup boşaltarak o satırın çalışıpçalışmayacağını kolaylıkla belirleyebil-memiz.

SSccaannddiisskk:: Scandisk’i hepimiz biliyoruz.Bilgisayarımızda bulunan dosyalarınve harddiskin yapılarını inceleyen vehata olduğunda onarmaya çalışan biraraç. Standart olarak çalıştırdığınızdayalnızca dosya ve klasör yapılarını in-celeyerek taramasını yapıyor. Eğer

Thorough seçerseniz uzun sürmesi ileberaber harddiskin yapısına bakarakbir hata bulursa düzeltme işlemine ge-çiyor.

WWMMII ((WWiinnddoowwss MMaannaaggeemmeenntt IInnssttrruummeenn--

ttaattiioonn)) CCoonnttrrooll:: Bu program ile kendibilgisayarınız veya uzaktaki bir bilgisa-yarın WMI ayarlarını kontrol edebilirve düzenleyebilirsiniz.

WMI ile ilgili olarak kendi bilgisaya-rınızda veya uzaktaki bilgisayarda ya-pabildikleriniz ise, ayarların yedeklen-me işlemleri, hata loglama seçeneklerigibi işlemler.

NNeeccmmeettttiinn BBaayykkaall MMCCSSEE,, MMCCPP++II (http://turkdestek.com)

Sürücü kontrol mekanizmas›.

Dr. Watson.

System Configuration arac›.

Scandisk.

WMI kontrolü.

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 222211

OOffffiiccee 22000000 SSeerrvviiccee PPaacckk 22

YYeennii OOffffiiccee 22000000 YYaammaass››nn››nn GGeettiirrddiikklleerrii

OOffffiiccee 22000000 ‘‘ee ‹‹kkiinnccii YYaammaaOOffffiiccee 22000000 SSeerrvviiccee PPaacckk 22 YYaammaass›› çç››kktt››.. PPeekkii bbuu yyaammaa ssiisstteemmddee nnee ggiibbii ddee¤¤iiflfliikklliikklleerree nneelleerr oolluuyyoorr??

CCHHIIPP bbuu ssoorruunnuunn cceevvaabb››nn›› ssiizzlleerr iiççiinn aarraaflfltt››rrdd››..

■ http://office.microsoft.com/2000/ downloaddetails/SP2upd.htm adresin-den Office 2000 Service Pack 2’nin İn-gilizce sürümü çekilebilir durumda.Türkçe Office 2000 Service Pack 2 iseönümüzdeki ay içinde Microsoft sayfa-larından çekilebilecek. Burada öncelik-le belirtmemiz gereken nokta; TürkçeOffice üzerine İngilizce yama yükleme-mek.

OOffffiiccee 22000000 SSeerrvviiccee PPaacckk 22 iiççeerrii¤¤iiAşağıda en önemli değişiklikleri ve dü-zeltmeleri görmekteyiz.❿ Outlook 2000 SR-1 Düzeltmesi: E-mail Güvenlik Yaması❿ Word 2000 Düzeltmesi: ProofingTools Hece Ayırma Yaması❿Word 2000 SR-1 Düzeltmesi: E-mailKomut Güvenliği Yaması

❿ Office 2000 Güvenlik Yaması:HTML Veri Yaması❿ Excel 2000 Güvenlik Yaması: RE-GISTER.ID ❿ Excel/PowerPoint 2000 SR-1 Dü-zeltmesi: HTML Script Yaması❿ Outlook 2000 Collaboration DataObjects (CDO) Düzeltmesi: GüvenlikYaması❿ Word 2000 Mail Merge GüvenlikDüzeltmesi

Ana değişiklikler haricinde bir çokfonksiyon ve program hatası da düzelt-miş. Bu düzeltmelerin ayrıntılarını in-ternetten http://support.microsoft.com/support/kb/articles/Q276/2/57.asp adresini ziyaret ederek okuyabi-lirsiniz. Burada görünen düzeltmeler-den en önemlisi ve kendimize iyi miyoksa kötü mi sorusunu sordurtan,Outlook 2000 SR-1 Düzeltmesi. Yani E-

Art›k exe veya com dosyas› almaya paydos!

mail Güvenlik Yaması.Microsoft Service Pack 2 yamasını

yüklediğinizde otomatik olarak düzel-tilen bu özellik, Outlook 2000 den aldı-ğınız mesajlar içinde EXE, COM, BAS,VBS, JS, LNK, PIF, URL dosyalarını al-gılayıp size göstermeyecek şekilde for-matını değiştiriyor ve bir kağıt resminedöndürüyor. Hiçbir şekilde bu dosyayaulaşamıyorsunuz ve Outlook 2000’denşekildeki gibi bir mesaj alıyorsunuz.

Bu yamayı kurduktan sonra geri dö-nüş ancak Office programının tama-men kaldırılıp yüklenmesi ile müm-kün. Bu sebepten Office 2000 ServicePack 2’yi kurmadan önce iki kere dü-şünmelisiniz.

OOffffiiccee 22000000 SSeerrvviiccee PPaacckk 22 ssiisstteemm ggeerreekkssiinniimmii❿Office 2000 Service Pack 2 kurulma-sı için sistemde Office 2000 Service Re-lease 1’in kurulu olması gerekiyor.‹‹nnggiilliizzccee OOffffiiccee 22000000 SSeerrvviiccee RReelleeaassee 11 yyaa--

mmaass››nn››;; http://www.officeupdate.mic-rosoft.com/2000/downloadDeta-ils/O2kSR1DDL.htmTTüürrkkççee OOffffiiccee 22000000 SSeerrvviiccee RReelleeaassee 11 yyaa--

mmaass››nn››;; http://www.officeupdate.mic-rosoft.com/turkiye/2000/downloadDe-tails/O2kSR1DDL.aspadreslerinden çekebilirsiniz.❿ Harddiskte Sp2upd.exe, 9MB,Sp2admin, 29,5 MB yer gerekiyor.❿ Office 2000 Premium, Professional,Standard, Small Business sürümlerineyüklenebilirken, sadece MicrosoftWord, Microsoft Excel, Microsoft Po-werpoint, Microsoft Access, MicrosoftFrontpage Microsoft Access Runtime2000 programları yüklü olan sistemlerede Service Pack2 yaması yüklenebiliyor.

Son olarak, yüklemiş olduğunuz veyayüklemeyi düşündüğünüz Office 2000Service Pack 2 yamasının uninstall (bil-gisayardan kaldırma) yolu olmadığınıeklemek istiyoruz. Ancak Office2000’in tamamen kaldırılması ve yeni-den yüklenmesi ile kaldırılma işlemiyapılabiliyor.

NNeeccmmeettttiinn BBaayykkaall MMCCSSEE,, MMCCPP++II (http://turkdestek.com)

222222 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

Pratik ❿ MMiiccrroossoofftt OOffffiiccee 22000000 EEkklleennttiissii

■ Eğer devamlı olarak bilgisayar değiş-tiriyorsanız kendi çalışma ortamınızıberaberinizde bulundurmanız işlerinizikolaylaştıracaktır. Güncel Office versi-yonu bir eklenti ile bunu mümkün kılı-yor. Microsoft’un Office Update sayfa-sından yayınladığı Microsoft OfficeAyarlarımı Kaydet Sihirbazı yardımıylakendi bilgisayarınızdaki Office konfigü-rasyonunuzu internet üzerinde saklaya-bilir ve daha sonra Office paketi ve sözkonusu sihirbazın kurulu olduğu her-hangi bir makineye yükleyebilir ve gö-rüntüleyebilirsiniz.

Sihirbaz, Office kullanıcı profiliniMicrosoft’un Office Update web sayfası

üzerinde korumalı bir ortama kayde-der. Daha sonra burada bulunan profiliinternet bağlantısı olan istediğiniz birbilgisayarda kullanabilirsiniz.

Microsoft, sunucu üzerindeki dosya-ların açılmayacaklarını ve de içerikleri-nin incelenmeyeceklerini garanti edi-yor. Bu bilgiler sadece dünya üzerindekiherhangi bir noktadan kendi ayarlarınaulaşmak isteyen her bir kullanıcı içinözel olarak saklanırlar. Bunun haricindefirma bu bilgilerin üçüncü şahıslara ve-rilmeyeceğinin de garantisini veriyor.

Microsoft Office Ayarlarımı KaydetSihirbazı aşağıdaki Office 2000 ayarları-nı saklayabilir:

❿ Araç çubuklarındaki değişiklikler❿Menülerdeki değişiklikler❿ Office kısayol çubuğundaki değişik-likler❿ Araçlar/Seçenekler penceresi üzerin-deki ayarlar❿ Şablonlar, dosyalar ve ClipArt’larınstandart konumları❿ Standart dosya kaydetme biçimleri❿ Kullanıcı tanımlı Otomatik Metin veOtomatik Biçimler❿ Kullanıcı Sözlükleri❿ Kullanıcı şablonları

EEkklleennttiinniinn kkuullllaann››mm aallaannllaarr›› vvee aavvaannttaajjllaarr››Bir çok avantaj sağlayan bu Office ek-lentisinin en büyük özelliği ise ortam-dan bağımsız olmasıdır. Bu kişisel çalış-ma bilgilerinin güvenliğinin farkındaolduğunu belirten Microsoft’un bu kul-lanışlı Office eklentisi için bir çok kulla-nım alanı mevcut.

Her geçen gün daha fazla kullanıcıçalışma zamanını çeşitli nedenlerdendolayı başka bilgisayarlarda geçirmekdurumunda kalıyor. Yabancı bilgisayar-larda Office 2000 gibi tanıdık program-larla çalışıyor olmasına rağmen kullanı-cılar bu PC’lerle çalışırken zorluk çeker-ler. Kendi bilgisayarlarındaki Office2000’i kendi çalışma alışkanlıklarınagöre değiştirenler, aynı programla çalış-malarına rağmen tamamen bambaşkabir program arayüzü ile karşılaşabilir-ler. Söz konusu değişikliklerin bu bilgi-sayarlarda da yapılması hem sahibinirahatsız edecek hem de oldukça vakitalacaktır.

Bir rapor veya sunu hazırlamak içinkendi özel bilgisayarınızda geliştirdiği-niz şablonlar işlerinizi oldukça kolay-laştıracaktır. Bu durumda kendi özelşablonlarınıza ulaşmak için yapmanızgereken tek şey Office Update internetsayfasına bağlanmak ve buradan kendiayar ve şablonlarınızı üzerinde çalıştığı-nız yabancı bilgisayara yüklemektir.Böylece kendi ayalarınızı çalıştığınız ya-bancı bilgisayarda yüklü olan Office2000’e rahatlıkla yükleyebilir ve daha

KKiiflfliisseell OOffiiccee AAyyaarrllaarr››nn››nn HHeerr BBiillggiissaayyaarrddaa KKuullllaann››mm››

OOffiissiinniizzii YYaann››nn››zzddaa TTaaflfl››yy››nnYYaabbaanncc›› bbiirr bbiillggiissaayyaarrddaakkii MMiiccrroossoofftt OOffffiiccee 22000000 iillee kkeennddii aayyaarrllaarr››nn››zz›› kkuullllaannaarraakk ççaall››flflaabbiilliirr mmiissiinniizz??

EEkk bbiirr aarraaçç yyaarrdd››mm››yyllaa kkeennddii OOffffiiccee aayyaarrllaarr››nn››zz›› iinntteerrnneett üüzzeerriinnddee ssaakkllaayyaabbiilliirr vvee hheerr yyeerrddeenn eerriiflfleebbiilliirrssiinniizz..

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 222233


sonra bilgisayar sahibinin kendi ayarla-rına rahatlıkla geri dönmesini sağlaya-bilirsiniz.

Her firma çalışanlarına birer bilgisa-yar sağlayamayabilir. Eğer iş arkadaşla-rınızla, ağ ile birbirine bağlı olmayanbilgisayarları paylaşmak zorunda kalı-yorsanız, her bilgisayar üzerinde kendikullanıcı profilinizi oluşturamayabilir-

siniz. Eğer üzerinde çalıştığınız bu bilgi-sayarlar ile internete bağlanabiliyorsa-nız, siz ve iş arkadaşlarınız her bir bilgi-sayar üzerinde kendi profillerinizi ra-hatlıkla kullanabilirsiniz.

Önemli çalışma bilgilerinin merkezibir ortamda saklanmasının önemli biravantajı daha bulunur: Sistemde mey-dana gelebilecek bir çökme sonrasındaveya sabit diskinizin herhangi bir ne-denle arızalanması nedeniyle tüm veri-lerinizi kaybedebilirsiniz. Bu durumdaOffice 2000 ayarları gibi çalışma ortamıbilgilerinizin sabit diskiniz haricindeinternet üzerinde saklanması, aslındabu verilerin daha da güvende olmasıanlamına gelebilir. Bir diğer önemlinokta ise Office 2000’in yeniden kurul-masıdır. Office paketinin yeniden kurul-ması sonrasında araç çubuklarında veyastandart ayarlarda yaptığınız değişiklik-ler, şablonlar veya sözlükler ve ayarlar enbaştan tekrar yapılana kadar kullanıla-mazlar.

SSiihhiirrbbaazz››nn kkuurruulluummuu vvee kkaalldd››rr››llmmaass››

Microsoft Office Update sayfasındabu sihirbazın İngilizce ve Türkçe versi-yonlarını bulabilirsiniz. Microsoft Offi-ce Ayarlarımı Kaydet Sihirbazı’nın 328Kb büyüklüğündeki Türkçe versiyonu-nu "http://officeupdate.microsoft.com/turkiye/2000/Downloaddeta-ils/o2ksmsdd.asp" adresinden elde ede-bilirsiniz. Bu sihirbazı download ettik-ten sonra "savemyi.exe" uygulama dos-

yasına iki kere tıklayarak kurulumprogramını başlatın. Kurulumu ekranagelen pencerelerdeki açıklamaları takipederek rahatlıkla sona erdirebilirsiniz.Ancak bu sihirbaz çalışabilmek içinWindows Installer’ın yeni versiyonunaihtiyaç duyacaktır. Şayet sisteminizdekiWindows Installer, bu eklentinin kuru-lumu için yeterli olmazsa kurulum yarı-

da kesilecek ve Installer’ın yeni versiyo-nunu yüklemeniz istenecektir. Win-dows Installer’ın son versiyonunu yük-ledikten sonra Microsoft Office Ayarla-rımı Kaydet Sihirbazı’nın kurulumunayeniden başlayabilirsiniz.

Faydalı olan bu Microsoft Office ara-cının kaldırılması da en az kurulumukadar basittir. Başlat/Ayarlar/DenetimMasası komutunu çalıştırın ve ekranagelen pencere üzerindeki Program Ek-le/Kaldır simgesine iki kere tıklayın.Yükle/Kaldır penceresi üzerinde bulu-nan liste içerisindeki Microsoft OfficeAyarlarımı Kaydet Sihirbazı öğesini se-çin ve Ekle/Kaldır düğmesine tıklayın.Bunun Sonucunda ekrana gelen Micro-soft Office Ayarlarımı kaydet SihirbazıKur penceresindeki Tümünü Kaldırdüğmesine ve daha sonra da İleri düğ-mesine tıklayın. Uygulama kaldırma iş-lemini bitirmek için Son düğmesinetıklayın.

SSiihhiirrbbaazz kkuullllaann››mm›› iiççiinn uuyygguunn aayyaarrllaarrBu araç kişisel ayarlarınızı Microsoft ta-rafından kullanıma sunulan Office Up-date web sayfasına kaydeder. Microsoft,bu web sayfası ile rahat bir şekilde çalı-şılabilmesi için aşağıdaki şartların yeri-ne getirilmesini tavsiye eder:

Bu web sayfasını görüntüleyebilmekiçin en düşük 28.8 Kbps’lik bir modemve Internet Explorer’ın 4.01 veya dahayüksek bir versiyonu gereklidir. Mini-mum 800x600 olması gereken ekrançözünürlüğünü değiştirmek için masa-üstündeki boş bir alana farenin sağdüğmesini kullanarak tıklayın ve nesnemenüsü üzerindeki Özellikler komutu-nu çalıştırın. Görüntü Özellikleri pen-ceresi üzerindeki Ayarlar kartını aktifhale getirin. Burada, Ekran Ayarlarıbaşlığı altında bulunan işaretçiyi sağa vesola hareket ettirerek ekran çözünürlü-ğünü ekran kartınızın ve monitörünü-zün izin verdiği değerler arasında değiş-tirebilirsiniz. Program küçük yazı tiple-ri ile daha performanslı çalışıyor. Şu ankullandığınız yazı tipi ayarını GörüntüÖzellikleri penceresindeki Ayarlar kar-tında bulunan düğmesine tıklayarakaçılan pencere üzerindeki Genel kartın-dan öğrenebilirsiniz. Yazı tipi boyutunuGörüntü başlığı altındaki açılır liste içe-risinden değiştirebilirsiniz. Program ay-nı zamanda yine Görüntü Özellikleripenceresinden ayarlayabileceğiniz mi-nimum 256 renk derinliğine ihtiyaç du-yuyor.

SSiihhiirrbbaazz kkoonnffiiggüürraassyyoonnuu vvee ççaall››flfltt››rr››llmmaass››Microsoft Office Ayarlarımı Kaydet Si-hirbazı kurulduktan sonra kullanılma-dan önce ilk olarak konfigürasyonununyapılması gereklidir. Bunun için ilk ola-rak Başlat/Programlar/Microsoft OfficeAraçlar/Ayarlarımı Kaydet Sihirbazı ko-mutunu kullanarak sihirbazı çalıştırın.Doğru tanımlama için gerekli olan enönemli bilgi e-posta adresidir. Sihirbazçalıştıktan sonra sorulan ilk soru budur.Bunun haricinde profilinizin Microsoftsunucusu üzerindeki güvenliği için ge-rekli olan parolanın girilmesi gereklidir.Sihirbazın ilk penceresinde istenen e-posta ve parola bilgilerini eksiksiz ola-rak girdikten sonra İleri düğmesine tık-layın.

İkinci pencereye geçmeden önce si-hirbaz sizin için bir hesap oluşturacak

OOffffiiccee 22000000 eekklleennttiill--

eerrii:: Oldukça

kullan›fll› olan Micro-

soft Office Ayarlar›m›

Kaydet Sihirbaz› ile

kullan›c› profilinize

dünyan›n her yerin-

den ulaflabilirsiniz.

SSiihhiirrbbaazz kkuurruulluummuu:: ‹ste¤e ba¤l› olarak tüm

kullan›c› profilleri veya sadece bir kullan›c›

profili kaydedilebilir.❿

222244 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


ve bir internet bağlantısı kuracaktır. Bu-nun için kişisel Office 2000 ayarlarınızkaydedilmeden önce ilk olarak küçükve büyük harflere duyarlı olan parolayıtekrar girerek kontrol etmelisiniz. Kul-lanmak istediğiniz parolayı bir kez dahagirdikten sonra Onay Parolası penceresiüzerindeki İpucu kutusuna şayet paro-layı unutacak olursanız hatırlamanızısağlayacak olan bir soru veya açıklamagirmelisiniz.

Ayar dosyasının dosyanın şimdi oluş-turulması için sırasıyla Tamam ve İleridüğmelerine tıklayın. Şayet bu esnadabir veya birkaç Office programı açıkolursa sihirbaz çalışmaya devam edebil-mek için söz konusu Office programıveya programlarının kapatılmasını is-teyecektir.

Bundan sonra ekrana gelen pencereüzerinde kaydedilecek olan Office 2000ayarlarınızın boyutu ve buradan seçile-cek olan bağlantı hızına göre aktarımsüresi gibi bilgiler bulunur. Buradakiaçılır listeden aktarım hızını seçtiktensonra İleri düğmesine tıklayacak olur-sanız Office 2000 ayarlarınız sunucuyakaydedilmeye başlanır. Dosyanın bü-yüklüğüne bağlı olarak yükleme işlemibirkaç dakika sürebilir. Zaten bu yükle-me esnasında işlemin ilerleme durumuve kalan süre gibi bilgiler ekrana yansı-yacaktır. Yükleme sonrasında ekranabir bilgi penceresi gelecektir. Sihirbazısonlandırmak için bu pencere üzerindebulunan Çıkış düğmesine tıklamalısı-nız.

Çeşitli bilgisayarlarda kendi Office2000 ayarlarınızı kullanabilmek içinyapmanız gerekenler bu kadar. Artık in-ternet bağlantısı ve Microsoft Ayarları-mı Kaydet Sihirbazı yüklü olan tüm bil-gisayarlarda, dünyanın neresinde olur-sanız olun kişisel Office ayarlarınızı ra-hatlıkla kullanabilirsiniz.

Eğer ayarlarınıza ulaşabilmek için

kullandığınız parolayı unutacak olursa-nız Microsoft kurulum esnasında ipucuolarak girdiğiniz bilgiyi, parolanızı ha-tırlamada yardımcı olmak üzere e-pos-ta adresinize gönderecektir. Bunu, birkere yanlış bir parola girerek deneyebi-lirsiniz: Bunun için ayarlarınıza erişir-ken normalde kullanmanız gereken pa-rola yerine farklı bir şey yazın. Bununsonucunda parolanın yanlış girildiğinedair bir uyarı ekrana gelecektir. Bu ileti-

şim penceresinde bulunan Parola İpu-cunu Gönder düğmesine tıklayın. Böy-lece parola ipucunuz, parolanızı hatır-lamanız dileğiyle otomatik olarak gön-derilecektir.

KKuullllaann››cc›› pprrooffiilliinnii oonnlliinnee kkuullllaannmmaakkSihirbazın ilk kullanımında size özelbir hesap açıldığı için programın son-raki kullanımlarında söz konusu hesa-ba erişebilmek için e-posta ve parolanı-zı girmeniz yeterli olacaktır. Ancak he-saba girildikten sonra Profil Kaydet,Profili Geri Al ve Profil Sil olmak üzeretoplam üç seçenek karşınıza çıkacaktır.Burada kayıtlı bulunan kullanıcı profi-linizi üzerinde çalıştığınız bilgisayarayüklemek için aşağıdaki işlemleri uy-gulayın:

Başlat/Programlar/Microsoft OfficeAraçları/Ayarlarımı Kaydet Sihirbazıkomutunu kullanarak programı çalıştı-rın ve e-posta adresinizi, parolanızı

doğru olarak girdikten sonra İleri düğ-mesine tıklayın. İnternette kayıtlı olanOffice ayarlarınızı yüklemek için ProfilGeri Al seçeneğini işaretleyin ve İleridüğmesine tıklayın.

Bir sonraki pencere üzerindeki açılırmenüden bir yükleme hızı seçin. Ayar-ların kaydedildiği dosyanın büyüklü veaktarım hızına bağlı olarak profilinyüklenmesi birkaç dakika kadar sürebi-lir. Ancak yükleme işleminin tahminitamamlanma süresi ve ilerleme duru-mu aynı pencere üzerine ekrana gele-cektir. Yükleme sırasında da herhangibir Office programının açık olmamasıgereklidir. Bu nedenle profilinizi yükle-meye başlamadan önce tüm Office uy-gulamalarının kapalı olmasına dikkatedin. Yükleme işlemi tamamlandıktansonra sihirbazı kapatmak için Çıkışdüğmesine tıklayın.

Eğer Profil Geri Al yerine Profil Kay-det seçeneğini işaretlemiş olsaydınız,ayarlarda yapılan güncel değişikliklerweb üzerinde kayıtlı olan profil üzerineyazılacaktı. İşlem süreci ise diğer seçe-neklerle aynı.

Profil Sil seçeneği ise Microsoft su-nucusu üzerinde bulunan profilin si-linmesi için kullanılır. Bunun için İleridüğmesine tıklayın ve ekrana gelen bil-gileri dikkatle kontrol edin. Sihirbazınbu işlem sonrasındaki ilk açılışında,Microsoft web sunucusundaki hesabı-nız daha önce silindiği için yeni bir he-sap açmanız gerekecektir.

Dikkat! Eğer yeni bir profil kaydede-cek olursanız Office 2000 ayarlarınızıve hesabınızı üç ay süre ile kullanabilir-siniz. Eğer üç ay içerisinde ayarlarınız-da herhangi bir güncelleme yapmazsa-nız hesabınız web sunucusundan sili-necektir. Ancak bu süre sona ermeden2 hafta ve silinmeden bir gün önce sizeotomatik olarak durumunuzu ve yap-manız gerekenleri açıklayan e-postalargönderilecektir.

KKaaddiirr TTuuzzttaaflfl ([email protected])

SSiihhiirrbbaazz kkoonnffiiggüürraassyyoonnuu::

Ayarlar›n›z› web sunucu-

sunda saklay›p, daha

sonra geri alabilmeniz iç-

in e-posta adresinizi ve

kullanmak istedi¤iniz pa-

rolay› girmelisiniz.

SSiihhiirrbbaazz sseeççeenneekklleerrii::

Profil Geri Al seçene¤ini

kullanarak kullan›c› ay-

arlar›n›z› üzerinde

çal›flt›¤›n›z bilgisayara

yükleyebilirsiniz.

222266 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

Bilgisayarla Müzik

■ Geçtiğimiz ay, ilk basit sample dene-memizi gerçekleştirmiş ve Sf2 uyumluses kartımızda nasıl kullanacağımızıgürmüştük. Ciddi anlamda sample eldeetmek, aslında oldukça zahmetli, emekisteyen bir iştir. Sample edilecek olanenstrümanın sesleri faklı oktavlardankaydedilir ve en temiz tınılar elde edile-ne kadar dikkatlice uygulanan filtrele-me işlemlerinden sonra son şekli verilir.

VViieennnnaa SSoouunnddffoonntt SSttuuddiioo iillee iinnccee aayyaarrllaarrProgramın Open komutunu kullana-rak, harddiskinizde var olan bir Sf2dosyasını açın. Diyelim ki gitar samp-le’ı barındıran bir Sf2 dosyası açtınız.Instrument Pool dizini altında, Gitarsample’ını oluşturan tüm alt sesleri gö-receksiniz. Eğer sesi tek bir sample ola-rak görmek isterseniz, Melodic Poolbölümünde gitar sample’ını işaretle-meniz gerekecek. Editing işlemini, di-lerseniz sample’ı oluşturan her alt sesitek tek, dilerseniz de, sample’ın son ha-

lini bir bütün olarak ele alarak gerçek-leştirebilirsiniz. Biz size, sample’ın sonhalini editlemeyi göstereceğiz. Zaten iş-lemler her iki uygulamada da aynıdır vedeneme yanılma yöntemiyle yapacağı-nız işlemlerin sonuçlarını, daha iyi algı-layacak ve daha sonra kendi kendinizealt sesleri de editleyebileceksiniz.

MMeellooddiicc PPooooll aalltt››nnddaakkii SSaammppllee’’››nn eeddiittlleennmmeessiiMelodic Pool’da, üçüncü basamak olanGitar sample’ını işaretlediğinizde,programın en altını oluşturan bölüm-deki seçeneklerin aktif hale geldiğinigöreceksiniz. Bu bölümdeki seçenekle-rin ne olduklarını öğrenmeye, alt-soltaraftan başlayacağız.

PPIITTCCHH iillee ssaammppllee üüzzeerriinnddeeyyaapp››llaabbiilleecceekk iinnccee aayyaarrllaarrBu başlık altında iki ayar Coarse Tuneve Fine Tune’dur.CCooaarrssee TTuunnee,, seçtiğiniz sample sesin ok-tavını yarım ses arttırmaya veya azalt-

maya yarar. Örneğin, klavyenize aynıanda kullanmak için iki ses yerleştirdi-niz. Sağ oktavlara Piyano sesi yerleştir-diğinizi farz edelim. Eğer oktav üzerin-de oynama yapmazsanız, Piyano tonu-nu yalnızca yüksek oktavlardan duy-mak zorunda kalacaksınız. Eğer, CoarseTune’u eksi yönde, tam bir oktav kalınolacak şekilde düşürürseniz, piyano se-sini daha alt oktavlardan da çalabilirsi-niz. Burada dikkat etmeniz gereken şey,sesi tam bir oktav arttırmak için +12,tam bir oktav kalınlaştırmak için –12yapmak. Aynı şekilde, iki ve katları ok-tavlar için +24, -24 gibi ve bunun katla-rı şeklinde ayarlamalarınızı yapmalısı-nız.FFiinnee TTuunnee ise, sesin tınısında daha inceayarlar yapabilmeniz içindir. Özellikleüflemeli çalgıların, orkestrasyon dahi-linde, ince ayara ihtiyaçları vardır. Ay-nen Coarse Tune’da olduğu gibi, sesintınısı üzerinde oynamalar yaparak,sample’ınızın en doğru şekilde duyul-masını sağlayabilirsiniz.

SSff22 DDoossyyaallaarr›› ‹‹ççiinn ‹‹nnccee AAyyaarrllaarr

ÖÖrrnneekk SSeesslleerrii FFiillttrreelleemmeeBBuu aayy ssaammppllee eeddiilleecceekk oollaann eennssttrrüümmaann sseesslleerrii üüzzeerriinnddee yyaapp››llaaccaakk iinnccee aayyaarrllaarr››,,

ççeeflfliittllii eekklleennttii vvee aarraaççllaarrllaa yyaapp››llaabbiilleecceekk ffiillttrreelleemmee iiflfllleemmlleerriinnii aaçç››kkll››yyoorruuzz..

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 222277

Bilgisayarla Müzik

EEFFFFEECCTTSS iillee ssaammppllee üüzzeerriinnddee yyaapp››llaabbiilleecceekk iinnccee aayyaarrllaarrBu bölüm altında, Filter Q, Filter Cu-toff, Reverb, Chorus ve Pan seçenekle-rini göreceksiniz.FFiilltteerr QQ,, sesin Rezonans değerinin arttı-rılıp azaltılmasında kullanılır. Rezo-nans, sesin, derinlik, temizlik, eko gibideğerlerini oluşturur. Filter Q’nun et-kilerini, minimum ve maksimum de-ğerler vererek daha iyi algılayabilirsi-niz.FFiilltteerr CCuuttooffff,, sesin tınısı üzerinde direktetkisi olan frekans ayarıdır. En düşükdeğerde, sesin daha kısa sürede kaybol-duğunu ve tınısının rengini kaybettiği-ni göreceksiniz. Yüksek değerlerde isedaha canlı, daha parlak bir ses eldeedeceksiniz.RReevveerrbb hepinizin bildiği derinlik efek-tidir. En düşük değer olan sıfırda, seseReverb efekti uygulanmaz. Bu efektinuygulanması için ses kartınızın efektosilatörlerine sahip olması gerekmek-tedir. Çünkü verilen değerler, direktolarak osilatörlere gönderilir ve ancakbu şekilde sese istenilen efekt uygula-nır.CChhoorruuss,, aynı şekilde Chorus osilatörle-rine gerekli sinyalleri göndermede kul-lanılan değerleri atamamızı sağlar. Bil-diğiniz gibi Chorus efekti uygulananbir ses, daha dolgun duyulur.PPaann ise sesin, Stereo olan ses kartımı-zın, hangi kanalından (sağ-sol) gelece-ğini belirtmemize yarar. Eğer değeri100 olarak verirsek, ses, sadece sağdan,-100 verirsek sadece soldan gelecektir.Ara değerler ise, sesin her iki taraftanbelirleyeceğiniz oranlarda gelmesini

sağlayacaktır.VVOOLLUUMMEE EENNVVEELLOOPPEE iilleeyyaapp››llaabbiilleecceekk iinnccee aayyaarrllaarrMidi ile ilgili yazı dizimize ilk başladı-ğımız sayılarda, Note On komutunun,klavyemiz üzerinde herhangi bir tuşabastığımızda oluşan bir Midi Sinyaliolduğunu ve sisteme hangi tuşa basıl-dığını bildirdiğini anlatmıştık. NoteOn komutuyla tetiklenen sesin, tuşabasıldıktan sonra duyulmasına kadargeçen bir zaman vardır ve bu zaman

aralığını dilediğimizce değiştirebiliriz.Bu işlem için, değerleriyle oynama ya-pacağımız komut, DELAY komutudur.Delay kelimesi İngilizce’de gecikmeanlamına gelir ve buradan da anlaşıla-cağı üzere, sesin ne kadar gecikmeyleduyulacağını belirlememize yarayandeğerleri atamamızı sağlar. 0. 01-100arası verebileceğiniz değerlerle, sonucudeneyerek görebilirsiniz.AAttttaacckk ((AAttttaacckk TTiimmee)),, sesin Delay safha-sından çıktıktan sonra, en yüksek nok-tasına ulaşması için geçen zamanıayarlamamızı sağlar. Özellikle Pad ses-lerde, sesin yavaş yavaş yükselişe geç-mesini istiyorsak, Attack değerini dü-şürmeliyiz.HHoolldd,, sesin en yüksek noktasında, dü-şüşe geçmeden önce ne kadar kalacağı-nı belirtmemize yarayan ayardır. Böy-lece sesi, tepe noktasında dilediğimiz

kadar duyabiliriz. Yine belirtmemizdefayda var, bu değerlerin yaratacağıfarkları en iyi Pad seslerde anlarız. Pi-yano, gitar gibi sesler tek vuruşluk kısasesler olduğundan, yapacağınız deği-şiklikleri yeterince iyi algılamayabilir-siniz.DDeeccaayy ((DDeeccaayy TTiimmee)),, sesin minimum se-viyeye düşmesi için belirleyeceğimizzaman aralığıdır. Bu ayarı ne kadaryüksek tutarsak, ses o kadar uzun süre-de minimum seviyeye, yani değer ola-rak sıfır seviyesine düşer.SSuussttaaiinn,, klavyemizde tuşun basılı tu-tulduğu sürede, ne kadar zaman duyu-lacağını belirten değerdir. Diyelim kipiyano sesi yüklü olsun ve tuşa basıpbırakmadınız. Eğer Sustain değerinidüşük vermişseniz, tuş basılı olsa dahi,piyano sesi daha kısa bir süre duyula-caktır.RReelleeaassee ddee¤¤eerrii,, tuş bırakıldıktan sonrasesin sıfır noktasına düşeceği zamanıbelirler.IInniittiiaall AAtttteennuuaattiioonn,, sesin yüksekliğinidoğrudan etkileyen ayardır. Bu değeri–10’a çektiğinizde, sesinizin volumedeğeri tüm oktav boyunca desibel bi-rim üzerinden –10 daha düşük duyula-caktır. Ayarı 0’da bıraktığınızda, sestehiçbir değişme olmadığını göreceksi-niz. Örneğin, oluşturduğunuz sample,çok yüksek seviyede olmuş ve volumedengesini kendi içinden ayarlamak is-tiyorsunuz. Bu ya da tam tersi bir du-

Sample sesimizin Pitch ve Efect

de¤erlerini, program›n alt sol taraf›ndaki

bölümlerden diledi¤imizce de¤ifltirebiliriz.

Volume Envelope bafll›¤› alt›ndaki

bölümler, sesin zamanlama ile ilgili tüm

say›sal de¤erlerinde de¤ifliklikler

yapmam›za olanak tan›r.

Sesin Pitch de¤eri ile

oynayarak, sample

sesinizin daha üst ya

da daha alt

oktavlardan

duyulmas›n›

sa¤layabilirsiniz.

Instrument Pool alt›nda, sample’› oluflturan

sesleri tek tek seçerek gerekli editing

ifllemlerini gerçeklefltirebilirsiniz. ❿

222288 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

Bilgisayarla Müzik

rumda, harici mikserlerden volumedengesi sağlamak yerine, sample sesi-nizin Initial Attenuation değeri ile oy-nama yaparak, dengeyi sağlayabilirsi-niz.KKeeyynnuumm TToo HHoolldd:: ((KKeeyynnuumm==KKeeyy NNuumm--

bbeerr)) Midi sinyalleri vasıtasıyla, sesinHold Time değeri üzerinde değişiklik-ler yapabiliriz. Bunu yaparken değişik-liğin ne derece olacağını Keynum To

Hold vasıtasıyla belirtiriz. 60 no’lu tuşvasıtasıyla verilen değerde Hold sıfırdeğerini alır.KKeeyynnuumm TToo DDeeccaayy:: Aynı şekilde, DecayTime için girilecek olan değerin dere-cesini ayarlamak için kullanırız.

MMoodduullaattiioonn EEnnvveellooppee iillee sseess üüzzeerriinnddee iinnccee aayyaarrllaarrBurada göreceğiniz değerlerin açıkla-maları, Volume Envelope’daki gibidir.Ancak değişiklikler sese uygulanacakolan Modülasyonu etkiler. Volume En-velope bölümünde görmediğimiz, ToPitch’in ve To Filter Cutoff ’un görevle-ri ise şöyledir:TToo PPiittcchh,, sesin perdesini etkileyecek

olan, Modülasyon değerini belirler. Ve-rilecek olan artı değer, sesin perdesindeyükselmeye, eksi değer ise alçalmayaneden olacaktır. Örneğin, +100 değeriverirseniz sesin perdesinde yarım ton-luk bir yükselme olacaktır.TToo FFiilltteerr CCuuttooffff,, modülasyonun, sesinCutoff değerindeki etki değerini belir-ler. Eğer +1200 değeri verirseniz, sesinCutoff Frekansı bir oktavlık değişikliğeuğrar.MMoodduullaattiioonn LLFFOO vvee VViibbrraattoo LLFFOO bölüm-lerindeki ayarlar ile de, modülasyon vevibrasyon osilatörlerinin ayarlarını ya-parak, sesinizin farklı tınlamasını sağ-layabilirsiniz. Özellikle, enteresanefektler elde etmeyi istiyorsanız, bu ikibölümde denemeler yapabilirsiniz.

Bahsedilen tüm ince ayarları yaptık-tan ve sesinizi, ihtiyacınız doğrultu-sunda tüm filtrelerden geçirdiktensonra saklayabilir ve gerektiğinde seskartınıza yükleyerek kullanabilirsiniz.

AAlltteerrnnaattiiff pprrooggrraammllaarr kkuullllaannaarraakk ssiisstteemmee SSff22 yyüükklleemmeeSisteminize Sf2 yüklemek için, ses kar-tınızla gelen programları kullanabile-ceğiniz gibi, işinizi daha da kolaylaştı-racak, kendi ses bankalarınızı rahatçaoluşturabileceğiniz, alternatif prog-ramları da kullanabilirsiniz. Bu prog-ramların en kullanışlılarından biri de,AWE VIRTUAL BANK programıdır.

AAwwee VViirrttuuaall BBaannkk iilleeSSff22 yyöönneettiimmiiProgramı kurduğunuzda, biri GeneralMidi bankası olmak üzere toplam 128farkı set oluşturabileceğinizi ve her se-te 128 Sf2 yerleştirebileceğinizi göre-ceksiniz. Hemen belirtelim "ne kadarRAM o kadar Sf2" kuralı maalesef buprogramda da geçerli.

Çalışmaya başlamadan önce, küçük

bir ayarlama yaparak, olası bir elektrikkesilmesi yada sistem çökmesi duru-munda, saatlerce uğraşarak oluşturdu-ğunuz setin kaybolmasını önleyebilir-siniz. View/Preferences > Settings say-fasında, en altta göreceğiniz Auto Savefonsiyonunu aktif hale getirerek, örne-ğin, Every 5 Minutes seçeneğini işaret-leyin. Böylece tıpkı Office programla-rında olduğu gibi, çalışmanız, her 5dakikada bir otomatik olarak bilgisa-yarınızın Hardiskine kaydedilecektir.

HHaarrddddiisskktteekkii SSff22 kkllaassöörrlleerriinniinn pprrooggrraammaa ttaann››tt››llmmaass››Bilgisayarınızda saklı bulundurduğu-nuz Sf2’leri kullanabilmeniz için, ön-celikle içinde bulundukları dosyalarıprogram dahilinde kısayol oluşturarakbelirtmelisiniz. Bunun için, programınen solundaki Shortcuts bölümünde sağklik yaparak, "New Shortcut" seçeneği-ni işaretlemeli ve ardından, Sf2’leri ba-rındıran bir klasörü belirlemelisiniz.Eğer birden fazla Sf2 klasörünüz varsa,aynı işlemi herbir klasör için yapmalı-

Sound

Fontlar›n›z›

daha

geliflmifl bir

ortamda

sisteme

yükleyebilir,

kolayca

de¤ifliklikler

yapabilirsiniz.

Önce tedbir... Saatlerce u¤raflarak

oluflturdu¤unuz Sf2 bankan›z uçup

gitmesin.

Fontlar›m nerede ?. . Panik yapmay›n.

Program fontlar›n›z›n yerini h›zl› bir

aramayla bulacak ve listeleyecek.

Programa ilk önce Sf2’lerin bulundu¤u

klasörleri tan›tmal›s›n›z.

❿

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 222299

Bilgisayarla Müzik

sınız.Bilgisayarınızda yüklü olan Sf2 font-

larının yerlerini, olur ya, unutmuşsa-nız menüdeki dürbün simgesine tıkla-yarak, belirleyeceğiniz disk bölümle-rinde, bilgisayara Sf2 araması yaptıra-bilirsiniz.

KKllaassöörr iiççiinnddeekkii sseesslleerriinn sseeççiillmmeessiivvee bbaannkkaayyaa ddaahhiill eeddiillmmeessii Artık Sf2 klasörleriniz içinden istediği-niz sesleri seçip, bankaya ekleyebilirsi-niz. Bunun için, sol tarafta kısayolunuoluşturduğunuz dosyalardan birini se-çin. Dosya içindeki Sf2’lerin hemensağda belirdiğini göreceksiniz.

Eğer seçtiğiniz Sf2 dosyası, birdenfazla alt ses barındırıyorsa, tüm seslerekranın en sağında belirecektir. Şimdigelelim sağda beliren bu seslerin ban-kalara taşınmasına. Bu işlemi iki basit

yöntemle yapabilirsiniz. Birincisi, seç-tiğiniz sesi sürükle bırak yöntemiyle is-tediğiniz banka numarasına taşımak,ikincisi ise önce taşınacak banka nu-marasını işaretlemek ve ardından dataşınacak olan sesin üzerine çift tıkla-mak. İşte bu kadar basit. İlk yöntemdeShift + ok tuşlarını kullanarak, birdenfazla sesi aynı anda seçebilir ve yukarı-daki bankaya taşıyabilirsiniz. Farklıklasörlerden, farklı sesleri dilediğinizceseçip yerleştirebileceğinizi belirtmekisteriz.

Bankalara yerleştirdiğiniz sesleriduymak için, banka penceresinde iste-diğiniz sesi seçin ve klavyenizin tuşları-na dokunun. Eğer bilgisayarınıza bağlıbir klavyeniz yoksa, menü çubuğundagöreceğiniz klavye simgesine tıklayınve ekranda belirecek olan sanal klavye-nizde sesi deneyin.

BBaannkkaayyaa yyüükklleenneenn sseesslleerr üüzzeerriinnddee EEddiittiinngg iiflfllleemmlleerriiÜstte yüklediğiniz seslerden birini işa-retleyin ve sağ klik yapın. Burada kes-me, kopyalama, silme, isim değiştirmegibi klasik işlemleri gerçekleştirebilir-siniz. Properties (özellikler) sayfasınagirdiğinizde ise daha ciddi ayarlamalaryapabileceğinizi göreceksiniz. Açılanpencerede Patch bölümünde yüklemişolduğunuz sesleri görebilirsiniz.

Sound Font bölümünde ise ViennaSoundFont Studio programındaki gi-bi, ayrıntılarını anlattığımız edit işlem-lerini yapabilirsiniz.

DSP bölümünde ise, program, dahada ileriye giderek seslere Amplifikas-

yon, Limiter, Gate gibi profesyonel filt-re ve efektler uygulanmasına olanaktanıyor. Bu işlemler için Add tuşunabasarak, açılacak olan listeden istenenefektlerin seçilmesi ve ayarlarının ya-pılması gerekiyor.

İstediğiniz gibi bir set oluşturduğu-nuzda, son olarak yapmanız gereken tekiş Save etmek. Oluşturduğunuz bankayı,

programın kendi formatı olan .vsf for-matında saklayabilir ve sonra yenidençağırabilirsiniz. Dilerseniz de File/Ex-port komutuyla, bankanızı Sf2 formatı-na dönüştürerek saklayabilirsiniz.

Programın oldukça kullanışlı olandiğer bir özelliği ise, bankayı oluşturanseslerin isimlerini kullanarak Instru-ment Definition dediğimiz ve Cake-walk’un kullandığı .ins dosyası oluş-turması. Bildiğiniz gibi Cakewalk, budosyayı kullanarak Enstruman isimle-rini hafızasına alıyor. Bu işlem için Ex-port komutu sayfasında "Save as type"bölümünde *.Sf2 yerine *.ins seçeneği-ni işaretlemeniz yeterli olacak.

Oluşturduğunuz banka Device/Cle-ar all Banks seçeneğini işaretlemediği-niz sürece bilgisayarınızın hafızasındayüklü kalacaktır. Yani bilgisayarınızaçılıp kapansa bile, sistem hafızasındaseçmiş olduğunuz fontlar, kullanımahazır halde bulunacak. AweV Bank ileilgili bilgiye http://www. megota.com/awevbank/index. html adresin-den ulaşabilirsiniz. Önümüzdeki ay,sistem Ram’ini kullanmadan çalışan veHarddiskinizdeki boş alan kadarsample yükleme olanağı sunan, Giga-Sampler ve Giga Studio programlarınıtanımaya başlayacağız.

MMuurraatt AAyy ([email protected])

Yükledi¤iniz sesleri Vienna Sf Studio’da

oldu¤u gibi edit edebilir ve seslerin

parametrelerini de¤ifltirebilirsiniz.

Awe Virtual Bank program›na profesyonel

filtreleme opsiyonlar›n›n dahil edilmifl

olmas› oldukça güzel.

E¤er içinde birden

fazla ses bar›nd›ran

bir Sf2 dosyas›

seçerseniz, dosya

içerikleri ekran›n en

sa¤›nda belirecektir.

Sf2 klasörlerinden

birini seçti¤inizde

içeri¤ini hemen

sa¤da

göreceksiniz

223300 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


‹çindekiler223322 AA’’ddaann ZZ’’yyee

OOuuttllooookk 22000000

223388 MMaaccrroommeeddiiaa DDrreeaamm--wweeaavveerr 44

‹nternet bilgisayar›n›za sadecebilgi getirmekle ve online al›flve-rifli canland›rmakla kalm›yor:Multiplayer oyunlar›n ve düflükfiyatl› Flatrate’lerin himayesindeinternette oldukça büyük biroyuncu toplulu¤u meydana gel-di. Bir di¤er teflvik: Oyundaki ra-kiplerin, bilgisayar yerine gerçekinsanlar taraf›ndan yönetilmesioyunun heyecan dozunu yüksel-tiyor.

Son zamanlarda birçok oyun-cu klanlar alt›nda organize olu-yor ve birbirlerine karfl› yapt›klar›savafllarda güçlerini ölçüyorlar.Sonuç olarak içerisindeki oyun-cu gruplar›n›n tablolar ve puan-lar ile kendi savafl güçlerini di¤ertak›mlar ile karfl›laflt›rd›klar› oy-un liglerinin say›s› her geçengün art›yor.

Bu savafllar›n art›k bir flerefdurumu olarak alg›lanmas› iseprofesyonel düflünen oyuncula-r›n daha da ciddi olmalar›na ne-den oluyor. Örne¤in ünlü Al-man klan› "Ocrana" oyunlar-daki baflar›l› sonuçlar› sayesin-de kendine bir sponsor edin-mifl ve bu sayede uluslararas›yar›flmalara daha rahat gidebili-yorlar. Bunun haricinde Ocranaismi ticari bir marka olarak datescillenmifl.

BBiillggiissaayyaarr ooyyuunnllaarr››:: TTVV’’ddeenn ccaannll›› yyaayy››nnllaarr oollaabbiilliirrBirçok kullan›c› bu çetin savaflla-r›n televizyondan canl› yay›nlan-mas›n› ümit ederken, bu konuda

In & outRRaahhaattaa KKoollaayy AAll››flfltt››kk Bilgisayar d›fl›nda PDA ve WAPdestekli cep telefonu gibi herhangibir cihaz›n kullan›lmas› ile inteneteba¤lananlar›n say›s› h›zla art›yor.

KKaapp››llaarr KKaappaann››yyoorrBir furya fleklinde ard› ard›naaç›lan birçok portala olan ilgigiderek azal›yor. Say›n›n fazlaolmas› ve içerik zay›fl›¤› bunun enbüyük nedeni.

çeflitli fikirler ortaya at›lm›fl. An-cak genel kan› henüz bunun içinerken oldu¤u yönünde. Profes-yonelleflme yönünde at›lan ilkad›m ise, Mplayer Europe veCyberathlete Professional Le-ague (CPL) taraf›ndan düzenle-nen ve flampiyona 25 bin Euroödül vaat eden Quake turnuvas›LAN partisi.

ABD ise bu konuda oldukçaileride. Oradaki CPL bu seneiçerisinde ücretlerden 600 bindolar elde etmifl. Bu sadece fi-nansman sa¤layan sponsor-lardan edinilen para. AMDveya Nvidia gibi flirket-lerin belirledikleri

hedef grubun online oyuncularolmas› ise bu ortakl›¤› karfl›l›kl›hale getiriyor. Donan›m gelifltir-mesi için harcanan para do¤rutan›t›m çal›flmas› ile rahatl›klageri kazan›labiliyor...

IInntteerrnneett ssuunnuuccuullaarr››:: 2001’deki ifl alanlar›Destek hatt›

%%33E-ticaret%%2266

Reklam %%2255

Ba¤lant› gelir-leri%%2222

Üyelik gelirleri

%%1166

Di¤er%%88

CCiirroollaarr:: Datamonitor’ün tahminine göre Avrupa’l› internet servis

sa¤lay›c›lar› cirolar›n›n %26’s›n› elektronik ticaretten elde edecekler.

Kay

nak

: Dat

amo

nit

or

PPrroottoottiipp vvee KKaahhrraammaann:: Quake sahnesi, on-

line oyun birli¤inin ticarileflmesi anlam›n-

daki ilk ad›m› teflkil ediyor.

Oyun Ligleri

AAtteeflflllii OOyyuunnllaarrBBiillggiissaayyaarr ooyyuunnccuullaarr›› hhoobbiilleerriinnii pprrooffeessyyoonneelllleerr ggiibbii ggeerrççeekklleeflflttiirriiyyoorr.. YYaakk››nnddaa ppaarraa

ddaa kkaazzaannaaccaakkllaarr,, ooyyuunn lliinnkklleerriinnddee pprrooffeessyyoonneelllleerr ddee yyeerrlleerriinnii aalldd››llaarr..

K›sa K›sa

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 223311


❿❿YYeennii DDoommaaiinn’’lleerr

‹nternet yönetim kurulu ICANN

toplam yedi adet yeni domain’in

kullan›ma aç›lmas›na karar verdi.

Böylece internetteki isim

karmaflas›n›n hafifletilmesi hede-

fleniyor. En önemli Dot Com

adresleri olan Almanya (".de")

veya Fransa (".fr") gibi ülkelere ait

domain isimleri art›k s›n›ra

yaklaflm›fl durumdalar.

Yeni domain’lerin bir k›sm› sat›n

al›nabilecek: Örne¤in uçakla

seyahat düzenleyen flirketler için

özel olan ".aero" veya ".coop" bu

tür flirketler ya da organizasyonlar

taraf›ndan kullan›labilecek.

Müzeler de özel olarak ".museum"

ismini kullanabilecekler. Ancak

‹nternet Yönetim Kurulu ".pro"

isminin eriflimini s›n›rlad›. Doktor-

lar, avukatlar ve yay›nc›lar web

sayfalar›n› burada bulundurabile-

cekler. Business’› ifade eden ".biz"

k›saltmas› da ".info" gibi tüm

internet kullan›c›lar› taraf›ndan

al›nabilecek isimler.

❿❿MMiiccrroossoofftt vvee AAmmaazzoonn’’uunn RReekkllaamm--

llaarr›› HHiizzbbuullllaahh’’››nn SSiitteessiinnddee

Uluslararas› bir terör örgütü olan

Hizbullah özellikle ‹srail ve Ameri-

ka’ya karfl› eylemleri ile tan›n›yor.

Bu örgütün destekledi¤i ManarTV

isimli televizyon kanal›n›n web

sitesinde 16 Ocak tarihinde Micro-

soft ve Amazon.com’un banner’-

lar›n›n yer almas›, dünya kamuoyu-

nun gündemine oturdu.

Los-Angeles’da kurulu olan ve

anti-Yahudi hareketleri gözleyen

Simon Wiesenthal Center isimli bir

kuruluflun fark etmesiyle ortaya

ç›kan olay›n asl›nda web sitelerinde

çok yayg›n olan bir banner

de¤ifliminden ibaret oldu¤u k›sa

sürede anlafl›ld›.

Cep telefonu üreticisi Samsungve Amerikal› yaz›l›m üreticisiMicrosoft mobil a¤ sunucusuVoiceStream ile beraber GPRScep telefonlar› üretecekler.

"Stinger" kod ad› alt›nda gelifl-tirilecek olan bu ayg›tlar, telefonözelli¤i olan PDA fonksiyonlar› venormal cep telefonlar› aras›ndakiaç›¤› kapatacaklar. Bu ayg›tlar›nay›rt edici özellikleri aras›nda bü-yük renkli ekran› ve sahip oldu¤uh›zl› ifllemcisi bulunuyor.

Uzmanlar bu yeni cep telefon-lar›nda iflletim sistemi olarak ha-fifletilmifl bir Windows CE sürü-münün kullan›laca¤›n› tahminediyorlar. Bu mobil telefonlar sa-dece WAP içeriklerini de¤il, ayn›zamanda Microsoft Mobil Brow-ser (MBB) baz al›nan bir HTTPMicrobrowser ile normal internetsayfalar›n› da görüntüleyebile-cekler. Bu birlikteki her bir flirketinrolü ise kesinlikle belli. Microsoftev bilgisayar› ve mobil telefonla-

Yeni Jenerasyon Cep Telefonlar›

CCeepp TTeelleeffoonnuunnddaa MMiiccrroossoofftt YYaazz››ll››mm››

MP3

MMPP33 YYaassaall mm›› OOlluuyyoorr??Ocak ay› içinde, internet üzerin-den MP3 indirerek sevdiklerimüzisyenlerin çal›flmalar›na üc-retsiz ulaflman›n tad›na varm›flbüyük bir kitlenin ilgisini çekecekönemli bir geliflme yafland›. Ya-y›nlad›¤› MP3 format›ndaki mü-zik eserleri nedeniyle geçti¤imizdönemde Warner Music grubu-nu zarara u¤ratt›¤› gerekçesiyle20 milyon dolar tazminat öde-meye mahkum olan MP3.com si-tesi ile Warner Music aras›ndavar›lan anlaflma gere¤ince, Ma-donna ve Faith Hill gibi müzis-yenlerin parçalar› da dahil olmaküzere, Warner Music grubunaba¤l› kimi sanatç›lar›n flark›lar›bundan böyle MP3.com sitesin-den yasal olarak indirilebilecek.Bir anlamda Warner Music gru-bunun resmi MP3 sitesi halinegelen MP3.com’da Warner’a aitflark› veri taban›n›n büyük k›sm›-n›n depolanmas› planlan›yor.

r›ndaki uygulamalar›n› birbirleri-ne uyarlayacak ve ".NET" strateji-si çerçevesinde internet de temelolarak eklenecek.

BBiillggii ‹‹ççiinn:: www.voicestream.com

Türkiye’nin önde gelen haberportal› www.ntvmsnbc.com bir-birinden farkl› alanlarda düzen-ledi¤i anketlerle ilginç konularade¤inmeye devam ediyor. fiim-di de "Sivil Toplum" bölümünde,Birleflmifl Milletler için, "Mani-festo 2000"nin tam metnine veimza davetine yer veriyor. Site-de "Manifesto 2000"i imzalamagerekçesi flöyle özetleniyor:"fiiddetten ar›nm›fl bir bar›fl ve

huzur kültürü için, her biri NobelBar›fl ödüllü bir grup ayd›n tara-f›ndan haz›rlanm›fl "Manifesto2000" i; bugünün ve yar›n›n ço-cuklar›na önem verdi¤iniz; özgür-

Manifesto 2000

NNTTVVMMSSNNBBCC’’ddeenn MMaanniiffeessttooyyaa DDaavveettlük, adalet, dayan›flma, onur, uy-um ve herkes için refah kavramla-r›na inand›¤›n›z; tüm insanl›¤›ngüzel bir gelece¤i olmas›n› diledi-¤iniz için imzalamal›s›n›z."

‹mzan›z, milyonlarca imzaylabirlikte Birleflmifl Milletler GenelKurulu’na sunulacak ve ad›n›z"Manifesto 2000"i imzalayanlar-la birlikte, UNESCO’nun internetsitesinde yer alacakt›r.

"Manifesto 2000" online imzaiçin ziyaret etmeniz gereken ad-res: www.bkwsu.com/manifes-to2000.

Ayr›ca NTVMSNBC’nin, yine"Sivil Toplum" bölümünde ko-

nuyla ba¤lant›l›" V a t a n d a fl l › kTesti" ad›yla birtest yar almak-ta. Rüflvettenahlaki konularakadar pek çoknoktaya de¤i-nen teste birgöz atman›z›tavsiye ederiz.

Paylafl›m Arac›

EEmmuussiicc NNaappsstteerr’’››GGöözzeettiimmee AAlldd››Müzik de¤iflim borsas› Naps-ter üzerindeki kavga, birli¤eBertelsmann’›n da kat›lma-s›yla devam ediyor. Emusicise yeni bir uygulama baflla-taca¤›n› bildirdi. Sunucu,tüm Napster kullan›c›lar›n›nücrete tabii müzik download’la-r›n› gözetim alt›nda tutacak.

Bir yaz›l›m yard›m›yla Naps-ter kullanan tüm bilgisayarlartaranacak. E¤er bilgisayardaEmusic parçalar›ndan birinerastlan›rsa, kullan›c› bu parçay›silmesi konusunda uyar›lacak.Emusic bu iste¤i yerine getir-meyenlerin ise bu paylafl›m hiz-metinin d›fl›nda b›rak›lacaklar›n›aç›klad›. Emusic, bu uygulamas›ile de¤iflim borsan›n nabz›n› tu-tan Napster’a karfl› tepkisinigösteriyor.

Emusic flu anda ayl›k downlo-ad ücreti 9.99 Amerikan Dolar›olan yaklafl›k 7 bin sanatç›dantoplum 140 bin parça sunuyor.

BBiillggii ‹‹ççiinn:: www.emusic.comwww.napster.com

❿❿wwwwww..ssuuppeerrkkuuppoonn..ccoomm

Amerika’da çok yayg›n olan internette

kupon kavram›n›, Türk tüketicisi ile ta-

n›flt›r›yor. Sitenin amac›, kullan›c›lar› her

sektörden en ünlü markalar›n indirim ku-

ponlar›na tek bir adresten ulaflma imkan›

vermek. Ayr›ca herhangi bir ücret öde-

meye de gerek yok. Bunun için yap›lmas›

gereken tek fley www.superkupon.com

sitesine girip indirim kuponlar›n› seçmek

ve yaz›c›n›zdan ç›kt›s›n› almak.

Pratik ❿ OOuuttllooookk 22000000

223322 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

Herhangi bir büroda çalışan hemenherkes Outlook’u tanır. Tabii ki ev kul-lanıcılarının da Outlook’u tanımamasıolanaksız. Ancak programın bir çokfonksiyonu maalesef kullanılmıyor.Outlook 2000 aslında çok geniş bir iş-lem yelpazesi için kullanılabilir.

Birçok kullanıcı, özellikle de normale-postalar haricinde haber iletileri dealıyorsa dolu bir gelen kutusu ile boğu-şur. İletilerin ayrılması işlemi Outlooktarafından otomatik olarak yerine geti-rilebilir. İletilerin Gelen Kutusu’ndankendileri için özel olarak oluşturulanklasörlere taşınması, çalışmalarınızıkolaylaştıracaktır. Bunun için örneğinhaber iletilerinin otomatik olarak ken-dilerine oluşturulan klasörlere taşın-malarını sağlamak ve özel olarak adre-sinize gönderilen iletilerin de herhangibir klasöre taşınmaması için bir stratejigeliştirmek zorundasınız. Outlook

2000 bir çok otomatik ayırım kuralınarağmen hangi iletinin nereye taşınaca-ğını okuyabileceğiniz bir protokolü ha-zır olarak sunmaz.

Eğer iş arkadaşlarınızdan bağımsızolarak bir randevu ayarladıysanız, bu-nu kendi takviminize istediğiniz gibiekleyebilirsiniz. Ancak genellikle birçok kullanıcıyı da göz önünde bulun-durmalısınız. Randevu planlama esna-sında diğer kullanıcıların bir görüşmesiolup olmadığına, bunun hakkında da-ha fazla bilgi almadan bakabilirsiniz.Eğer başka bir kullanıcının takviminetam erişmeniz gerekiyorsa, bunu payla-şıma açabilir ve en ince ayrıntısına ka-dar inceleyebilirsiniz.

Bu fonksiyonu bir ağ içerisinde kul-lanabilmek için Şirket veya ÇalışmaGrubu e-posta hizmeti desteğini şartkoşan Microsoft Mail bağlantısını kul-lanmak zorundasınız. Ancak dikkat!

A’dan Z’ye Outlook 2000

OOuuttllooookk’’ttaann MMaakkssiimmuumm VVeerriimmOOuuttllooookk 22000000 rraannddeevvuullaarr›› ggöörrüünnttüülleemmeekk vvee ee--ppoossttaallaarr›› ddeenneettlleemmeekktteenn ççookk ddaahhaa ffaazzllaass››nn›› yyaappaabbiilliirr..

CCHHIIPP,, bbuu iiflfllleemmlleerrii oottoommaattiikklleeflflttiirrmmeenniinn vvee OOuuttllooookk’’ttaann ffaakkss ggöönnddeerriipp,, tteelleeffoonn eettmmeenniinn yyoollllaarr››nn›› aannllaatt››yyoorr..

Eğer bu desteği aktif hale getirdiysenizbir daha Symantec Winfax Starter Edi-tion ile faks göndermeniz mümkün ol-mayacaktır.

Bir fonksiyon tüm gün hangi metin-leri veya tabloları açtığınızı ve hangi e-postaları okuduğunuzun kaydını oto-matik olarak tutabilir. Aslında oldukçakullanışlı ve faydalı bir fonksiyon ol-masına rağmen Günlük, birçok kulla-nıcı için sır olma özelliğini koruyor.

TTHH--JJKK // KKaaddiirr TTuuzzttaaflfl ([email protected])

‹çindekiler223333 PPoossttaayy›› oottoommaattiikk yyöönneettmmeekk

223344 DDiirreekktt yyaazz››ll››mm ffaakkss ggöönnddeerrmmeekk

223344 GGöörrüüflflmmeelleerrii ddii¤¤eerr oorrttaakkllaarrllaa ppllaannllaammaakk

223355 OOuuttllooookk’’uu ttaakk››mmllaarr iiççiinn ddüüzzeennlleemmeekk

223366 DDii¤¤eerr pprrooggrraammllaarrddaakkii bbaa¤¤llaanntt››llaarr

223377 EEyylleemm bbiillggiilleerriinnii ssaakkllaammaakk


fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 223333

İlk olarak bir klasör yapısı belirleyin.Bu yapı hem kolay okunmalı hem dealdığınız e-postaları ve iletileri rahat-lıkla birbirinden ayırabileceğiniz bö-lümlere de izin vermeli.

GGeelleenn iilleettiilleerr iiççiinn ddiizziinn yyaapp››ss›› ttaann››mmllaammaakkÖncelikle, tüm iletilerin bulunacağıbir ana klasör oluşturun. Outlook anadizini içerisindeki klasör sayısı olduk-ça fazladır. Yeni bir klasör oluşturmakiçin ilk olarak Görünüm/Klasör Listesikomutunu çalıştırın. Farenin sağ tuşu-nu kullanarak klasör listesi üzerindeistediğiniz bir yere tıklayın ve ekranagelen nesne menüsü üzerindeki YeniKlasör komutunu çalıştırın. Bununiçin bir isim girin ve Klasör İçeriği açı-lır listesindeki Posta Öğeleri’nin seçiliolmasına dikkat edin. Outlook’un buyeni klasörü en üst yüzeyde oluştur-ması için iletişim penceresinin alt ta-rafındaki "Klasörün yerleştirileceği ye-ri seç" bölümünde bulunan ağaç içeri-sindeki Kişisel Klasörler öğesini işaret-leyin. Tamam düğmesine tıklandığın-da klasör oluşturulur.

İletilerinizi saklamak için oluştur-duğunuz klasör içerisine aynı şekildeyeni klasörler ekleyin. Outlook klasör-leri alfabetik sıraya göre ekrana getirir.Eğer bir klasörü listenin en başına çı-karmak istiyorsanız, bunun ismininbaşına bir alt çizgi "_" ekleyebilirsiniz:Aksi takdirde isminin başına "x" ekle-yerek listenin sonuna kaymasını sağla-yabilirsiniz.

PPoossttaann››nn aayyrr››flfltt››rr››llaarraakk yyeerrlleeflflttiirriillmmeessii iiççiinn kkuurraallllaarrOutlook’un gelen iletileri otomatikolarak yeni oluşturduğunuz klasöre ta-şıması için uygun bir kural oluşturma-lısınız. Bunun için ister kural sihirba-zını kullanabilir, isterseniz de göndere-nin veya konunun girilmesi esnasındasize daha yüksek güvenli sunan biryöntem olarak alınmış bir iletiyi kulla-narak bir ayırma kuralı oluşturabilirsi-niz.

Bunun için, Outlook’un ileride oto-matik olarak düzenleyeceği, e-postayıaçın ve Eylemler/Kural Oluştur komu-tunu çalıştırın. Daha sonra iletinin se-çilmesi için gerekli kriterleri belirle-

melisiniz. Bu kriterler, örneğin devam-lı aynı kalan bir konu veya gönderenadresi olabilirler. Şayet kontrol edil-mesini istediğiniz şartın önündeki ku-tucuğu işaretlediyseniz, bu şart pence-renin altındaki bölümde ekrana gele-cektir ve buradan düzenlenebilir. Ka-yıtlı kullanıcısı olduğunuz sitelerdengelen haber iletilerinin taşınması için,

örneğin taşınacak olan iletinin gönde-reni olarak "[email protected]"useçin.

İleri düğmesine tıklayarak, belirle-nen şartlara uyan iletilere ne yapılaca-ğını belirleyebileceğiniz pencereye ge-çebilirsiniz. Buradaki ilk seçeneği, "İle-tiyi Gelen Kutusu klasörüne taşı" seçe-neğini, işaretleyin. Şayet bu iletiyi dahaönce Gelen Kutusu’nda açmadıysanızbunun yerine iletinin içerisinde bu-lunduğu klasörün ismi ekrana gelecek-tir. Şimd,i pencerenin alt kısmında bu-lunan klasör ismine değiştirebilmekiçin tıklayın. Ardından, istediğiniz kla-sörü seçin ve Tamam düğmesine tıkla-yın.

Son olarak ileti alındığında, uygu-lanması gereken daha farklı eylemlerde belirleyebilirsiniz. Bu sayede bir e-postayı otomatik olarak yazdırabilir ve

bir iletinin geldiğini veya başka bir ye-re otomatik olarak iletildiğine dairuyarılmak için bir ses dosyası ayarlaya-bilirsiniz.

İleri düğmesine tıklayarak ulaştığı-nız bir sonraki adımda belirlediğinizeylemlerin uygulanmaması gereken is-tisnai durumları tanımlayabilirsiniz.İstisnai durumu önündeki kutuyu işa-

retleyip, pencerenin altından gerekliayarları yaparak tanımlayabilirsiniz.

Bu penceredeki İleri düğmesine tık-lamak sizi sihirbazın son adımına gö-türecektir. Burada ilk olarak kural içinamacını belirten bir isim belirleyin. Bukuralın eski iletiler üzerinde de uygu-lanması için ilk seçeneği işaretleyin.Son düğmesine tıklayarak kural sihir-bazını kapatın ve kuralı gerektiği tak-dirde gelen kutusundaki tüm iletilerüzerinde kullanın.

İleride hazırladığınız kurallar üze-rinde değişiklik yapmak için ilk olarakOutlook penceresi üzerindeki Araç-lar/Kural Sihirbazı komutunu çalıştı-rın. Ekrana gelen Kural Sihirbazı pen-ceresinde varolan tüm kuralları göre-bilir, bunlar üzerinde değişiklik yapa-bilir ve iletilerden bağımsız olarak yenikurallar oluşturabilirsiniz.

EElleekkttrroonniikk PPoossttaallaarr:: PPoossttaayy›› OOttoommaattiikk PPoossttaa YYöönneettiimmii

KKuurraall SSiihhiirrbbaazz››:: Al›nan iletiler çeflitli kriterler göz önünde bulundurularak de¤erlendirilebi-

lir ve otomatik olarak düzenlenebilirler.

❿


223344 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

Windows 95’de ekstra bir yazılım faksaihtiyaç duymadan faks gönderilebilir-ken, Windows 98’den itibaren bu ma-alesef mümkün değil. Eğer Outlook2000’i e-posta desteği olan Yalnızca In-ternet modunda kurduysanız, Outlook2000 ile beraber bedava sunulan Win-fax Starter Edition’ı kullanabilirsiniz.Şayet programı henüz kurmadıysanız,fonksiyonu bir kere çalıştırmanız kuru-lumun başlaması için yeterli olacaktır.Bunun için Dosya/Yeni/Faks İletisi ko-mutunu çalıştırın.

FFaakkss pprrooggrraamm››nn››nn kkoonnffiiggüürraassyyoonnuuKonfigürasyon programı kurulum son-rasındaki Outlook’un ilk defa çalıştırıl-ması esnasında otomatik olarak başla-yacaktır. İlk olarak isim, telefon numa-rası ve İstasyon Kimliği gibi gerekli bil-gileri girin ve İleri düğmesine tıklayın.Otomatik olarak kapak oluşturulabil-mesi için bir sonraki pencere üzerineadres bilgilerinizi girin. İleri düğmesinetıklayın ve sihirbazın sonraki adımları-nı takip edin.

EE--ppoossttaa vveeyyaa mmooddeemm iillee ffaakkssggöönnddeerrmmeekkBir iletiyi faks olarak göndermek içinbir alıcıya e-posta gönderirken ki ileaynı işlemleri uygulayın. Ancak fakstailetiye dosya eklentisi yapılamayacağınadikkat edin.

tıklayabilmeniz için girilen faks numa-rasının doğru algılanması gereklidir.

Eğer Dosya/Yeni/Faks İletisi komu-tunu yeni, boş bir faks oluşturduysanız,Kime alanına alıştığınız şekilde alıcınınsadece ismini girebilirsiniz. Bu durum-da faks numarası Kişiler içerisindenotomatik olarak alınacaktır.

Bu durumda kapak sayfasında alıcı-nın ismi, şayet alıcıyı "fax@" ifadesi ilebildirdiyseniz de kapak sayfasında faksnumarası yazılacaktır. Bu durumdafaks takılı olan bir modem üzerindengönderilecektir.

WWiinnffaaxx SSttaarrtteerr EEddiittiioonn:: DDiirreekktt YYaazz››ll››mm FFaakkss GGöönnddeerrmmeekk

TTaakkvviimm:: GGöörrüüflflmmeelleerrii DDii¤¤eerr OOrrttaakkllaarrllaa PPllaannllaammaakk

İleti penceresindeki Kime alanına,önünde "fax@" ifadesi bulunmak şar-tıyla faks numarasını girin. Eğer faksıörneğin "089/123456" gibi bir numara-ya göndermek istiyorsanız, gönderile-cek faks numarası "fax@089123456"şeklinde olmalıdır.

İletinin sadece e-posta ile gönderile-bilmesi için, Gönder düğmesi yanında-ki aşağı ok simgesine tıklanması sonu-cunda açılan liste içerisindeki Syman-tec Fax Starter Edition öğesini seçmeli-siniz. Daha sonra alıcıyı onaylayın.Normalde "Gönder" düğmesine hemen

Bir çok kişi ile bir görüşme planlamakiçin onların takvimlerine veya çalışmagrubu posta kutularına erişmek zorun-dasınız.

BBiirr ggöörrüüflflmmee ggüünnüü bbeelliirrlleemmeekkBunun için Dosya/Yeni/Randevu ko-mutunu çalıştırın ve ekrana gelen pen-cere üzerindeki Katılan Uygunluğukartını aktif hale getirin. Posta kutusuadres defteri üzerinden katılımcılarıbelirlemek için Başka Davetler düğme-sine tıklayın. Pencerenin altında bulu-nan Toplantı Başı ve Toplantı Sonu ku-tularına istediğiniz zaman değerlerinigirin. Outlook bu esnada katılımcıların

takvimlerinde boş olduğu bir zamanaralığını sizin için önerebilir. Eğer ">>"düğmesine tıklayacak olursanız Outlo-ok bir sonraki uygun zaman aralığınıkontrol edecektir.

Daha sonra Katılanları Davet Et düğ-mesine tıklayın. Bunun sonucunda da-vetiyeler e-posta ile gönderileceklerdir.Alıcılar daha önceden belirlendiği içinyapmanız gereken tek şey konuyu be-lirlemek olacaktır. "Gönder" düğmesi-ne tıklandıktan sonra Outlook tüm ka-tılımcılara davetiye gönderecektir.

Alıcılar e-postayı alırlar ve daveti ka-bul edebilir, reddedebilir veya saklıolarak kabul edebilirler. Cevap da e-

posta olarak gönderilir ve diğer katı-lımcıların istek ve itirazlarını inceleye-bilmeleri açısından katılımcılar tarafın-dan görülebilirler. Eğer bir katılımcıdavetiyeyi kabul edecek olursa, bu ran-devu bilgileri otomatik olarak takvimeeklenecektir.

TTaakkvviimm’’ii ddii¤¤eerr kkuullllaann››cc››llaarraa aaççmmaakkDiğer kullanıcıların takviminize tamyetki ile erişmelerini sağlayabilirsiniz.Bunun için takviminizi paylaşıma aç-malısınız. Outlook penceresinde Dos-ya/Paylaştır/Takvim komutunu çalıştır-dıktan sonra, şayet yüklü ise Ağ Klasö-

OOuuttllooookk iillee ffaakkss ggöönnddeerr--

mmeekk:: Symantec Winfax

Starter Edition

yard›m›yla faks göndere-

bilir ve otomatik veya

manuel olarak alabilirsi-

niz.


fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 223355

❿

rü Sihirbazı açılacaktır. İlk olarak, ileti-şim penceresinde sizin takviminize eri-şim hakkına sahip olacak üyeleri seçin.Pencerenin sağında bulunan Ekle düğ-mesine tıklayın ve ekrana gelen pencereüzerinde erişim hakkı vermek istediği-niz tüm kişileri abone veritabanına ek-leyin. Ardından Tamam düğmesine tık-layarak seçili kişileri veritabanına geçi-rin.

Daha sonra her bir katılımcının han-gi haklara sahip olacağını belirlemelisi-niz. Burada dört ayrı hak arasında ka-rar verebilirsiniz. Bunun için ilk olarakİzinler düğmesine tıklayın. Eğer kulla-nıcıya sadece okumak için erişim izniveriyorsanız Gözden Geçirici seçeneği-ni işaretleyin. Bu durumda kullanıcıtakvime eklenti yapamaz. Eğer katılım-cı randevu da ekleyebilmeliyse, bu kişiiçin paylaşım izni olarak Katılan seçe-neğini işaretlemelisiniz. Bir katılımcı-nın sizin tarafınızdan girilmiş bilgilerüzerinde değişiklikler yapabilmesi için-se Yazar erişim hakkına sahip olmalıdır.Tüm haklara sahip olan katılımcı iseDüzenleyici düzeyindedir. Yani sizinveya diğer katılımcıların girdiği tümbilgileri değiştirebilir veya silebilir.

Tüm kullanıcılar için geçerli olacakizin düzeylerini belirledikten sonra İle-ri düğmesine tıklayın. Daha sonra pay-laşıma açtığınız takvim için bir açıkla-ma girin ve tekrar İleri düğmesine tık-layın. Son pencere üzerinde de payla-şım hakkında bilgiler bulunur. Buradabulunan Son düğmesine tıklayarak AğKlasörü Sihirbazı’nı kapatabilirsiniz.

Son olarak davetiyeler kullanıcılaragönderilirler. Bu davetiyeyi alan üyele-

rin paylaşıma açtığınız takvime erişe-bilmek için yapmaları gereken tek şeyonay düğmesine tıklamak olacaktır.Bunun sonucunda paylaştırılan tak-vim, üzerindeki randevuları erişimhakkı olan kullanıcılara gönderecektir.Bu şekilde bir çok takvim üzerinde eri-şim hakkına sahip olabilirsiniz. Ancakbu işlemler sizi rahatsız etmeden, işleri-nizi yaparken arka planda otomatikolarak yerine getirilecektir.

PPaayyllaaflfl››llaann ttaakkvviimmlleerrddeekkii bbiillggiilleerrii kkuullllaannmmaakkEğer paylaşıma açık bir klasöre erişebi-liyorsanız, size verilmiş olan haklar çer-çevesinde takvim içindeki bilgileri gö-rebilir, üzerlerinde değişiklik yapabilirveya bunları silebilirsiniz. Takvim üze-rinde tam erişim hakkına sahipseniz,bir randevunun var olup olmadığınıgörmek için sadece randevu planınıgörmekle sınırlı kalmaz, takvim içerisi-ne girilmiş tüm bilgileri okuyabilirsi-niz.

Eğer paylaşıma açık bir takvime bilgigirmek isterseniz, sanki kendi takvimi-nize randevu ekliyormuş gibi davran-malısınız. Paylaşıma açık olan takvim-deki randevular için randevu sorgu-sundaki gibi manuel olarak göndermekzorunda değilsiniz. Bunun yerine tak-vim girdileri otomatik olarak e-postaile taşınırlar. Diğer kullanıcılar tarafın-dan girilen bilgiler, size özellikle bilgiverilmeden ve itiraz edemeyeceğiniz birşekilde otomatik olarak sizin takvimi-nize eklenirler.

Outlook bunun sonrasında takvimi-nizi Outlook klasör çubuğu üzerindevurgulayarak, yanında bulunan paran-tez içerisinde diğer kullanıcılar tarafın-dan takvime kaç tane giriş yapıldığınıbildirir. Eğer bu yeni bilgileri bulacakolursanız, söz konusu bildirgeler siline-ceklerdir. Bunun için farenin sağ düğ-mesini kullanarak takvim üzerine tık-layın ve nesne menüsü üzerindeki Tü-münü Okundu Olarak İşaretle seçene-ğini işaretleyin.

RRaannddeevvuu PPllaann››:: Outlook 2000 tüm kat›l›mc›lar›n kendi takvimlerindeki bofl zamanlar› bir

zaman penceresi üzerinde görüntüler.

MMaaiill PPoossttaanneessii:: OOuuttllooookk’’uu TTaakk››mmllaarr ‹‹ççiinn DDüüzzeennlleemmeekk

Eğer birçok kullanıcı aynı Outlook’ukurduysanız, Mail-Postoffice ile bu çok-lu çalışmayı kolaylaştırabilirsiniz. MailPostoffice ise sadece Windows 95 altın-da kullanılabilir. Windows ExchangeServer alternatifi olduğu için eski Win-dows’u kurmaya değer.

WWiinnddoowwss 9955 MMaaiill PPoossttOOffffiiccee’’ii kkuurrmmaakkWindows 95 altında Denetim Masasıiçerisinde bulunan Program Ekle/Kal-dır simgesine iki kere tıklayın, açılanpencere üzerindeki Windows Kur kartı-

nı aktif hale getirin ve liste içerisindekiMicrosoft Exchange seçeneğini işaretle-yin. Tamam düğmesine tıklandıktansonra Exchange bileşenleri yüklenecek-tir. Daha sonra Windows 95 DenetimMasası içerisindeki Microsoft Mail Pos-toffice simgesine iki kere ve daha sonrada Yeni Çalışma Grubu Posta Kutusuoluştur düğmesine tıklayın. İleri düğ-mesine tıklayın. Ekrana gelen pencereüzerinden posta kutusunun konumunubelirledikten sonra iki kere daha ileridüğmesine tıklayın. Son olarak yöneticihesabı bilgilerini girin ve Tamam düğ-

mesine tıklayın.Postoffice’i kullanabilmek için Dene-

tim Masası içerisinde bulunan Micro-soft Mail-Postoffice simgesine bir kezdaha iki kere tıklayın ve varolan çalışmagrupları posta kutusunu kullan seçene-ğini işaretleyin. Postoffice olarak kulla-nılacak dizini seçin ve yönetici ismi ileparolasını eksiksiz olarak girin.

EE--ppoossttaa ddeessttee¤¤iinniinn yyeennii kkoonnffiiggüürraassyyoonnuuPostoffice Manager son olarak size kul-lanıcı ekleme, çıkarma ve düzenleme


223366 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

izni verir. Posta kutusunu kullanacakher bir katılımcı için bir kullanıcı oluş-turun.

Her bir katılımcının çalışma grubuposta kutusundaki kendi posta alanınaerişebilmesi için ilk olarak bunun içinoluşturulan klasörü Windows 95 altın-da paylaşıma açmalı ve bunun haricin-de her kullanıcın Outlook 2000 altın-daki e-posta desteğini kontrol etmelive gerektiği taktirde değişiklik yapma-lısınız.

Bunun için ilk olarak Outlook pen-ceresinde Araçlar/Seçenekler komutu-nu çalıştırın ve ekrana gelen pencereüzerindeki Posta Teslimi kartını aktifhale getirdikten sonra Posta DesteğiniYeniden Yapılandır düğmesine tıkla-yın. Şayet E-posta Hizmeti Seçenekleripenceresinde sadece Internet seçeneğiişaretliyse bunun yerine Şirket veyaÇalışma Grubu seçeneğini işaretleyinve İleri düğmesine tıklayın. İletişimpenceresindeki sorguya olumlu cevapverin ve Outlook 2000’i kapatın.

Office 2000 kurulum CD’sini sürücüiçerisinde hazır olarak tutun ve Outlo-ok 2000’i yeniden başlatın. Açılış esna-sında gerekli olan bileşenlerin kurul-

masını sağlayacak olan kurulum prog-ramı otomatik olarak çalışacaktır.

MMaaiill PPoossttooffffiiccee’’ii yyeennii hhiizzmmeett oollaarraakk eekklleemmeekkÇalışma grubu posta kutusuna erişe-bilmek için Araçlar/Hizmetler komu-tunu çalıştırın ve Micrsosoft Mail hiz-metini ekleyin. Bağlantı penceresi üze-rinden postane olarak Windows 95yüklü makine üzerinde oluşturulan"WGPO0000" isimli klasörün yerinigösterin. Oturum Aç pencere üzerin-

den ise posta kutusu isminizi ve erişimparolanızı girmelisiniz. Bu bilgileri herseferinde yeniden girmemek için bura-da bulunan "Oturum açarken parolayıotomatik olarak gir" seçeneğini işaret-leyin. Girdiğiniz bilgileri Tamam düğ-mesine tıklayarak onaylayın ve Outlo-ok altında Dosya/Çık ve Oturumu Ka-pat komutunu çalıştırın.

Outlook yeniden başlatıldığında ka-tılımcılarının posta adres defterindebulunduğu "Microsoft Mail" hizmetikullanıma sunulur.

PPoossttaannee:: Bu say-

ede küçük bir a¤

içerisinde sorun-

suz olarak iç

iletiler gönderip

alabilir ve genel

fonksiyonlar›

kullanabilirsiniz.

TTeelleeffoonn AAççmmaakk:: DDii¤¤eerr PPrrooggrraammllaarrddaakkii BBaa¤¤llaanntt››llaarr

Outlook 2000’in Word 2000 ile bera-ber kullanılması anlaşılabilir. Eğer birkişiye mektup yazmak isterseniz, kişiyiseçin ve daha sonra Eylemler/KişiyeYeni Mektup komutunu çalıştırın. Bu-nun sonucunda Word 2000 MektupSihirbazı çalışacak ve Outlook bilgile-rini alacaktır. Aynı şekilde Word 2000seri baskı fonksiyonu da Outlook kişi-ler veri tabanını kullanabilir. Bununiçin Adres Mektup Birleştirme sihirba-zı penceresinde Veri Al listesinden Ad-res Defteri Kullan komutunu çalıştır-malısınız.

FFrriittzzffoonn:: OOuuttllooookk kkiiflfliilleerrii iillee tteelleeffoonnKişiler, örneğin FritzCard yazılımlarıtarafından da kullanılabilirler. Fritz-Card, Fritzfon’a bağlı olan ve mikrofonve hoparlörün fullduplex ses kartı kul-lanılması şartıyla telefon gibi kullanıl-masına izin veren bir programdır. Bu-nun için Phone/Options penceresiniaçın ve Addressbook kartını aktif hale

getirin. Burada bulunan Outlook başlı-ğı altındaki "Use Outlook Contact Fol-der" seçeneğini işaretleyin ve altındakutuya Outlook altında kullanmak is-tediğiniz Kişiler klasörünün ismini gi-rin. Aksi takdirde standart değer olarak"Contacts" alınacaktır.

Kişiler veritabının oldukça büyük ol-

duğu durumlarda program ilk olarakadres defterini okumak zorunda oldu-ğu için Fritzfon’un açılışı biraz yavaşolabilir. Kişilere erişim için Outlook 98kartı üzerinde Fritzfon’un ara yüzünüelde edebilirsiniz. Ancak Fritzfon Out-look 2000’deki uluslararası telefon nu-marası yazım kurallarını direkt olarak

TTeelleeffoonn nnoottllaarr››::

E¤er görüflme-

lerinizi Günlük

alt›nda kayde-

decek olursan›z,

ilerleyen zam-

anlarda telefon

konuflmas› ile

ilgili bilgilere

göz atabilirsiniz.


fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 223377

GGüünnllüükk:: EEyylleemm BBiillggiilleerriinnii SSaakkllaammaakk

değerlendiremediği için söz konusunumarayı ya Outlook içerisinde değiş-tirmeli ya da Fritzfon’un numara girişalanında manuel olarak değiştirmelisi-niz.

TTAAPPII:: DDiirreekktt OOuuttllooookk’’ttaann aarraammaa yyaappmmaakkÖrneğin T View 100 PC gibi TAPIuyumlu bir aygıtla direkt olarak Outlo-ok kişilerini arayabilirsiniz. Farenin sağdüğmesini kullanarak istediğiniz kişiüzerine tıklayın ve nesne menüsü üze-rindeki Kişiyi Ara komutunu çalıştırın.Bunun sonucunda ekrana gelen Yeni

Çağrı penceresinden gerektiği takdirdetelefon numarasını değiştirebilirsiniz.

Eğer Outlook 2000’in Günlük fonk-siyonunu kullanmak istiyorsanız YeniÇağrı penceresindeki "Yeni çağrıya baş-larken yeni Günlük Girdisi oluştur" se-çeneğini işaretleyin. Bunun sonucundaarama bilgileri otomatik olarak sakla-nacaktır ve ileride konuma noktalarınıdirekt Outlook üzerinden denetleyebi-lirsiniz. Konuşmanız sona erdiktensonra Yeni Çağrı penceresi üzerindekiÇağrıyı Durdur düğmesine tıklayın veböylece telefon oturumunu sonlandı-rın.

Bir çok insan üzerinde çalıştıkları pro-jenin dosya ismine dikkat etmez. Bu

durumda Word ve benzeri programlarson kullanılan dosyalar veya Geçmişfonksiyonları ile yardımcı olurlar. An-cak Outlook yapılan işlemler hakkındabunlardan çok daha geniş bir günlüktutar.

GGüünnllüükk kkoonnffiiggüürraassyyoonnuu vvee kkuullllaann››mm››Outlook Günlük fonksiyonu MicrosoftOffice paketindeki programlarda açılandosyaları günlüğünü otomatik olaraktutabilir. Outlook penceresinde Araç-lar/Seçenekler komutunu çalıştırın veekrana gelen penceredeki Tercihler kar-tı üzerinde bulunan Günlük Seçenekle-ri düğmesine tıklayın. Hangi program-ların ve dokümanların Outlook tara-fından kaydının tutulacağını seçenekle-rin önlerindeki kutucuklara tıklayarakaktif hale getiriniz.

Eğer günlük girdisine ait bir dokü-

manı açmak için söz konusu girdi üze-rine ve daha sonra da dosya kısayoluna

iki kere tıklayın. Bunun sonucundabağlantılı program ve seçilen dosyaaçılacaktır.

GGüünnllüükkttee tteelleeffoonn kkoonnuuflflmmaallaarr››nn›› ttuuttmmaakkGünlük, örneğin telefon görüşmeleri-nin denetimi için manuel olarak dakullanılabilir. Eğer bir telefon konuş-masını günlüğe eklemek istiyorsanızDosya menüsü içerisindeki GünlükGirdisi komutunu çalıştırın. Telefongörüşmesi için bir konu girin. Eğer ko-nuşma süresinin de tutulmasını isti-yorsanız Süreölçeri Başlat düğmesineve telefon görüşmesi sonrasında da Sü-reölçeri Duraklat düğmesine tıklamalı-sınız. Günlük girdisinde notlar için ye-terli yere sahipsiniz ve ileride konuşmabilgilerine hızlı bir şekilde ulaşmak içingörüşme için kişi girdilerini de taşıya-bilirsiniz.

OOuuttllooookk 22000000’’ddee

ggüünnllüükk:: Bu, hangi

dokümanlarla ne

zaman

çal›flt›¤›n›z› veya

hangi telefon

görüflmelerini

yapt›¤›n›z› ra-

hatl›kla kontrol

etmenize imkan

tan›r.

223388 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

Dreamweaver ile Web Tasar›m›

■ Macromedia, Dreamweaver üzerindeyaptığı geliştirmelerle en sonunda birweb takımında çalışan herkese hitapedecek bir yazılım oluşturmayı başar-mış. Bir önceki sürüm olan Dreamwe-aver 3 WYSIWYG tasarım özellikleri ileweb dünyasında kendine bir yer edin-mişken bu sürüm de onun aksine prog-ramcıları hedef alan zeki ve kullanıcıdostu kodlama özellikleri ile ön planaçıkmayı hedefliyor.

Ancak tabi ki bu tasarımcıların ikinciplana itildiği anlamına da gelmiyor.Çünkü yeni sürüm ile birlikte kod ileoluşturulması zor olan dinamik sayfadizaynları ve karmaşık tablo görünüm-

leri oluşturmak için gerekli olan birçokyeni araç da programa eklenmiş. Ayrıcakardeş program Fireworks ve yakın ak-raba sayılabilecek Flash ve Freehandprogramları ile sağlanan tam uyum ileartık kullanıcılar, programlar arasındatasarımları taşırken problemlerle karşı-laşmaktan da kurtuluyorlar. Dreamwe-aver'in site yönetim aracı da bu gelişme-lerden nasibini almış.

Genel anlamda programa hem gelişti-rici hem de tasarım yönünden baktığı-nız zaman yeni özelliklerin birçoğunahemen adapte olunabiliyor. Ancakprogram içinde hiçbir zaman kullan-mayacağınız ve uzak duracağınız özel-likler de yer alıyor.

YYeennii ssüürrüümm iillee yyeennii bbiirr JJaavvaassccrriipptt aarraacc›› ddoo¤¤uuyyoorrDaha öncede belirttiğimiz gibi prog-ramcılara yönelik araçları daha ağırlıktaolan Dreamweaver’da en dikkat çekiciözelliği de yeni JavaScript debuggeroluşturuyor. Programcılık ile uğraşanla-rın da bileceği gibi C++, Java ya da Perlgibi programlama dillerine ait editörle-rin yanında JavaScript için bu tarzdaçok fazla program bulmak pek müm-kün değildi. Ancak Macromedia artıkbu probleme kesin çözüm getiriyor veyeni sürümle gelen Javascript debuggerbir HTML sayfa içinde rahatlıkla kodoluşturmanıza olanak tanıyor.

Ayrıca daha sonradan hatalar satır sa-

tır hem Netscape hem de Internet Exp-lorer için ayrı ayrı denenerek de kolay-lıkla tespit edilebiliyor. Debugger, dahaönceleri Borland JBuilder ya da VisualBasic gibi başka programlama dilleri ileçalışmış ve bunların düzenleme ortam-larına alışık olanlar için başlarda sorunoluşturabiliyor. Ancak kısa sürede yeniortama alışmak da zor olmuyor.

TTaassaarr››mm vvee pprrooggrraammllaammaatteekk eekkrraannddaa bbiirr aarraaddaaDreamweaver 4 içinde dikkat çeken di-ğer özelliklerin başında ise Split Viewözelliği yer alıyor. Bu özelliğin kullanıl-masıyla programın ana penceresi iki ay-rı bölüme ayrılarak tasarımcıların hemkodlamayı hem de grafik düzenlemeyiaynı anda görerek yapmalarına imkantanıyor. Her bölüm, diğeri değiştirildiğizaman dinamik olarak da anında gün-cellenebiliyor.

Diğer bir pencerede bir grafik ya dametin işaretlendiği zaman ise ona karşı-lık gelen bölüm de diğer bölümde seçilihale gelebiliyor. Bu özellik aynı Dream-weaver 3’de ki HTML inspector ile aynımantıkta çalışıyor.

Split View özelliği programcıların ol-duğu kadar HTML dilini yeni öğrenen-lerinde ilgisini çekecektir. Bu şekilde ye-ni başlayanların grafiksel ortamda yenibir tablo oluşturduklarında bunun kodkarşılığının nasıl olduğunu da anındagörme şansları bulunuyor. Split View’in

DDrreeaammwweeaavveerr 44

WWeebbcciilleerree EEflfliitt KKuullllaann››mm HHaakkkk››MMaaccrroommeeddiiaa,, ggeelliiflflttiirriillmmiiflfl öözzeelllliikklleerrllee yyeerriinnii ssaa¤¤llaammllaaflfltt››rr››yyoorr.. YYeennii ssüürrüümmddee kkuullllaann››llaabbiilliirrlliikk

eenn üüsstt sseevviiyyeeyyee uullaaflfl››rrkkeenn aarrtt››kk ttaassaarr››mmcc››llaarraa oolldduu¤¤uu kkaaddaarr pprrooggrraammcc››llaarraa ddaa yyeetteerriinnccee aarraaçç ssaa¤¤llaann››yyoorr..

Dreamweaver 4'ün ekran› ikiye bölme özel-

li¤i kodlama yaparken ayn› zamanda da

WYSIWYG olarak çal›flmaktan vazgeçe-

meyenlere hitap ediyor.

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 223399


kullanımı yerine pencerenin sol üstün-de yer alan araç çubuğundaki tuşlar ileherhangi birini tam ekran kaplayacakşekilde seçmek de mümkün oluyor.

Özellikle HTML kod yazarları içinSplit View adındaki bu yenilik Dream-weaver'ın daha önceki sürümlerinde yeralan HTML kodlama arabirimine görevazgeçilmez bir özellik olarak nitelendi-rilebilir. Daha önceki sürümü kullanan-ların da bileceği gibi HTML kodu tama-men ayrı bir pencerede açılıyor ve anla-şılabilirlikten uzak bir şekilde sunulu-

yordu. Ancak yine de Dreamweaver 3’deki eski HTML inspector’u yeni arabiri-me tercih edenler için bu özellik halaprogram içinde yer alıyor ve istenirsehala Launcher’ın kullanılması ile kulla-nıma açılabiliyor.

Dreamweaver 4’de kolay olan sadeceHTML’e ulaşmak da değil. Benzer şekil-de artık HTML kodlamak da okumakda kolay hale geliyor. Daha önceki sü-rümlerde programcıların başına dertolan yazım ve kodlama hataları, yeni sü-rüm ile problem olmaktan çıkıyor. Artıkkodun yazılma sırasında hatalar otoma-tik olarak bulunup düzeltilebiliyor. Sizeyardımcı olacak bu özelliğin isteyinizebağlı kişiselleştirilmesi de yine programiçinde mümkün oluyor.

Yine de Dreamweaver 4'ın bu çekiciözelliğinin ufak bir dezavantajı bulunu-yor. Gerçek zamanlı olarak yazım kont-rolünden dolayı programın cevap ver-mesi bazen gecikebiliyor. Ancak bu ge-cikme Allaire HomeSite ile karşılaştırı-lınca kabul edilebilir sınırlar altında ka-lıyor. Eğer 10 parmak kod yazanlardandeğilseniz bu problem sizi etkilemeye-cektir. Hala PC’nizde HomeSite ya daMacintosh’unuzda BBEdit’i kullanmayadevam etmek istiyorsanız bu da sorunoluşturmuyor. Çünkü Macromedia buürünleri de Dreamweaver 4 ile birliktedağıtmaya devam ediyor.

PPooppüülleerr HHTTMMLL kkaayynnaakkllaarr›› eelleekkttrroonniikk oorrttaammaa ttaaflfl››nn››yyoorrArabirim, kullanılabilirlik, fonksiyonzenginliği bi kenara aslında belkideDreamweaver 4 ile kullanıcıya sunulanen büyük nimet meşhur O'Reilly kodla-ma referanslarına artık program için-den de ulaşılabilmesi. Eğer sizde bizimgibi HTML’i yabancı kaynaklardan ta-kip ederek öğrendiyseniz mutlaka"HTML: the Definitive Guide", "CSS:the Definitive Guide" ve "The mam-

moth JavaScript: the Definitive Guide"gibi popüler O'Reilly kitaplarını duy-muşsunuzdur.

Eğer duymadıysanız ya da edinme fır-satı bulmadıysanız Dreamweaver 4 ilebu şansa ulaşabiliyorsunuz. Hem deekstradan tek kuruş bile ödemeniz ge-rekmiyor. Çünkü yeni "Code Referenceinspector" sadece birkaç fare tıklama iletüm bu kitaplar içinde yer alan bilgile-rin tümünü size sunabiliyor. Referansıkullanmak için arama penceresi içindeanahtar kelimeleri aratabileceğiniz gibidaha basit bir şekilde herhangi bir koduişaretleyip üst taraflarda yer alan araççubuğundan referans tuşuna basmanızda yeterli olacaktır. Bunu takiben aradı-

ğınız bilgi Reference inspector içindebelirecektir.

Referans bölümü de aynı tasarım ek-ranında olduğu gibi iki parça şeklindeçalışabiliyor. Böylece HTML, CSS ya daJavaScript öğrenenler için bu özellikvazgeçilmezler arasına giriyor. Profesyo-nel olanlar ve hızlı kodlama yapanlar dahızlı bir şekilde CSS özellikleri listesineulaşmayı ve DOM içindeki JavaScriptnesnelerine hızlı bağlantıyı sağlayan buözelliği takdir edeceklerdir.

YYeennii aarraaççllaarrllaa HHTTMMLL iillee ttaabblloo yyaarraattmmaakk ttaarriihh oolluuyyoorrPlan görüntüsünde görsel olarak sayfahazırlayanlar için de ise dikkat çekiciözellikler program içinde yer alıyor. Buözellik ile tasarımcılar doğrudan plangörüntüsünde tablolarını ve hücrelerinidoğrudan sayfa üzerine çizebiliyorlar.Özellikle HTML kodlayarak karmaşıktablolar oluşturamayan tasarımcılariçin de artık bu sorun olmaktan çıkıyor.Dreamweaver 4'ün plan görüntüsündetablo mu yoksa hücre mi istediğinizi vebunun değişken mi yoksa sabit bir ge-nişliğe mi sahip olacağı gibi ayarlarıyapmanız yeterli oluyor.

Layout tabloları ve hücrelerini kullan-mak için, sadece Dreamweaver’ın bumodda olması yeterli olacaktır. Bu mo-da geçmek için ise "Objects inspector"altındaki sağ alt tuşa tıklamanız gereki-yor.

Eğer gereksiz yere oluşturduğunuztablolardan kurtulamıyorsanız Dream-weaver 4 bu konuda da size yardımcıolabiliyor. Tertipli tablo düzenleme şek-linde türkçeleştirebileceğimiz bu özellikyardımı ile sayfanızda yer alan gereksiztablolar ortadan kaldırılabiliyor. Hatala-rı elle düzeltmek için harcanacak zama-nın kazanılmasının yanı sıra sayfanızın

Dreamweaver art›k

HTML, Cascading

Sytle Sheets ve Ja-

vaScript üzerine en

baflar›l› kitaplar› da

elektronik ortamda

sunuyor.

Son sürümde yer alan

kiflisellefltirilebilir site

penceresi hangi tak›m

üyesinin hangi ifl

s›ras›n› izledi¤ini ra-

hatl›kla izlemenize ola-

nak tan›yor.

❿

224400 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


yüklenme hızı da artacaktır. Bu özelliğeherhangi bir tabloyu işaretledikten son-ra Properties inspector altındaki tuşlar-dan ulaşabilirsiniz.

SSaayyffaaddaa FFllaasshh kkuullllaannmmaakk ddaahhaa kkoollaayy oollaammaazzdd››Daha renkli, çarpıcı ve etkileşimli sayfa-lar yaratmak için en iyi yollardan biri desayfa içinde Flash kullanmaktır. Ancakherkes artık daha çok kodlama gerekti-ren Flash’ı bilmeyebilir. İşte bu tip du-rumlar için Dreamweaver’ın son sürü-mü yine yardıma koşuyor ve Flash kul-lanmak isteyen yeni kullanıcılar için ha-zır Flash tuşlar ile Flash metin sunuyor.Flash tasarımcılarının ise bu özellikleryardımı ile işlerini hızlandırmaları damümkün oluyor.

Flash tuşlar, çok daha fazla kullanıcıdostu arabirimler oluşturmak için deği-şik boyutlarda ve şekillerde olacak şekil-de taslaklar içinden seçilip sayfaya dahil

edilebiliyor. Objects paletinden "InsertFlash Button" tuşuna tıkladıktan sonraistediğiniz taslağı seçip üzerinde görün-mesini istediğiniz metni ve link bilgile-rini girerek imlecin son durduğu yerebu tuşun oluşturulması sağlanabiliyor.

Dreamweaver ile birlikte gelen 50’ninüzerinde Flash tuş taslağının yanı sırayenilerinin bir Flash editörü ile oluştu-rulması ya da Macromedia Exchangeweb sitesinden indirilmesi de mümkünoluyor. Eğer bir tuşa ihtiyacınız yoksadiğer çekici özellik olan Flash Text’i dekullanabiliyorsunuz. Sayfaya Flash Textyerleştirmek için ise öncelikle Objectsinspector altından Flash Text’i seçiyor-sunuz. Daha sonra karakter tipini, bo-yutunu ve rengini seçtikten sonra yenimetniniz sayfada yer alıyor. Hem FlashButton hem de Flash Text, kolay hazır-

lanması, hızlı yüklenmesi ve çekici gö-rüntüsü ile avantajlı gibi gözükseler desadece metin tabanlı web browser’lar ilegörüntülenemeyeceklerinden kullanır-ken de dikkatli olmayı gerektirecekler-dir.

MMaaccrroommeeddiiaa aaiilleessii aarrtt››kk bbiirraarraaddaa ssoorruunnssuuzz ççaall››flfl››yyoorrHerşey bir yana Macromedia’nın yenikuşak ürünlerinden olan hem Dream-weaver 4 hem de Fireworks 4 daha ön-ceki sürümlerine kıyasla birbirleri ileçok daha uyumlu biçimde çalışabiliyor-lar. Dreamweaver 4, ayrıca Flash ve Fre-ehand gibi diğer kardeş ürünlerle de ar-tık arasını daha iyi tutuyor.

Dreamweaver içinde tıklanan herhan-gi bir grafik eğer sisteminizde yüklüysedüzenlemek için Fireworks’ü otomatikolarak açıyor. Eğer yavaş bir sisteminizvarsa birbiri arkasına açılıp kapananprogramlar fikri size korkunç gelebilir.Bu durumda siz de bizim gibi yapıp bufonksiyonu kapatabilirsiniz. Ayrıca Fire-works artık Dreamweaver içinde özene-rek hazırladığınız kodunuzu bozmuyor.Diğer bir yandan üzerinde ince ayar ya-pılmış Fireworks HTML’leri de Dream-weaver içine bozulmadan alınabiliyor.Fireworks içinden yaratılmış behavi-or’ların Dreamweaver içine eksiksizalınması artık mümkün.

Macromedia’nın uyumluluk harekatıson çıkardığı ürünlerle başlamış olmak-la birlikte bundan sonraki tüm ürünlerede yansıyacak. Firma bu yolda klavye kı-sayollarını tüm yazılımlarında standart-laştırmanın dışında tamamen de kişisel-leştirilebilir bir hale getirmiş.

OOrrttaakk ççaall››flflaannllaarr iiççiinn üüzzeerriinnddee ttaarrtt››flfl››llaabbiilleecceekk yyeennii sseeççeenneekklleerrDaha önceki Dreamweaver sürümleriniiçerik yönetimindeki zayıflığı nedeni ileinternet projeleri üzerine çalışan web ta-kımlarına satmakta zorlanan Macrome-dia son sürümü olan Dreamweaver 4’dedağıtım ve sürüm kontrolünü başarıylagerçekleştiren WebDAV protokolünü dedestekleyerek hem Microsoft’un VisualSourceSafe’i ve diğer WebDAV uyumluiçerik yönetimi sistemleri ile uyumlulu-ğu sağlamayı başarmış hem de üzerin-deki kötü izlenimi silmiş. Ayrıca prog-ram Broadvision, Vignette, ATG ve Do-cumentum ile de tam uyumlu.

Aynı zamanda geliştirilmiş bir site yö-netim aracı olan Dreamweaver 4, böyle-

likle bunun için yeni bir yazılıma olanihtiyacı da kaldırıyor. Yeni araç dosyala-rın belirli takım çalışanları tarafındanbelirli bir süre sahiplenebilmesine deolanak tanıyor. Takım çalışanları birbir-leri ile e-posta ve dosya notları aracılığıile kolaylıkla haberleşebilirken dosyalarda iş sırasına göre işaretlenebiliyor.

KKüüttüüpphhaannee ddeemmeekk hhaakkss››zzll››kk oolluurr,, bbiizzccee ttaamm bbiirr hhaazziinneeDreamweaver 4 içinde her bölüm birAssets inspector içeriyor. Dreamweaver3’de ki kütüphane ile benzerlikler içerenbu özellike tabi ki daha fazlasını da su-nuyor. Kütüphane öğelerinin yanı sıraartık otomatik olarak hazırladığınız si-teler de dahil olmak üzere birçok siteüzerindeki yeni resimlerin, renklerin,dış bağlantıların, zengin içerikli medya-

nın, taslakların ve script’lerin de burayadahil olması mümkün oluyor. Kullanımiçin ise basitçe buradan öğeleri seçip sü-rükle bırak tekniği ile sayfaya atıyorsu-nuz. Ön izleme penceresinin dışında buözellik size öğelerin kategori ve isme gö-re düzenlenmesinde de yardımcı oluyor.

EEnn uuffaakk bbiirr hhaattaa bbiillee aarrtt››kk ggöözzüünnüüzzddeenn kkaaççmmaayyaaccaakkTüm işlemler bittiktan sonra programiçinde yardımınıza koşacak bir başkayeni araç ise site raporları. Tüm lokalsitelerinizi tarayarak resimlerdeki kayıpALT değerleri, hatalı Font tanımlamalarıve benzeri tüm istenmeyen problemlerilisteleyebilen program büyük bir yükütasarımcının üzerinden alıyor.

MMaahhmmuutt KKaarrssll››oo¤¤lluu ([email protected])

Çok fazla Flash bilmeyenler de programa

yeni eklenen özellik ile sayfalar›na

kolayl›kla Flash tufllar ekleyebiliyorlar.

Yeni debugger sayesinde sayfan›z›n

çal›flmas› istedi¤iniz browser üzerinde

ad›m ad›m test edilebiliyor.

224422 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11


‹çindekiler224444 UUlluussaall uuzzaayy iissttaassyyoonnuu

224466 NNaannootteekknnoolloojjii

224488 1100 SSoorruuddaa MMoobbiill ‹‹lleettiiflfliimm

Türkiye’nin al›flverifl sitesi Zakki,müflteri öncelikli çal›flma prensi-binden y›lbafl› akflam› da ödünvermedi. Y›lbafl› günü saat11.00’e kadar siparifl almaya, sa-at 22.00’ye kadar da "Noel Ba-ba"l› teslimatlara devam edenZakki yetkilileri; böylelikle sek-törde bir ilke daha imza att›klar›-

n› ifade etti.IXIR A.fi.’nin bünyesinde faali-

yet gösteren al›flverifl sitesi Zak-ki’nin yöneticileri, fiubat ay›n›nen önemli özel günü olarak nite-lendirdikleri "14 fiubat SevgililerGünü"nde de, ayn› yo¤unluktaçal›flacaklar›n› ifade ederek, buözel gün için flafl›rt›c› süprizler ha-z›rlad›klar›n› sözlerine eklediler.

In & out

MMoobbiill TTeelleeffoonnllaarrllaa CChhaatt YYaappmmaakktelefon üreticileri chat'a imkanveren modeller piyasaya sürüyor

KKooppyyaa VVCCDD''lleerrojinal ve kaliteli vcd'lerin market-leri kaplamas› ile tüketicilerinkalitesiz kopya vcd'lere talebiazald›

Teknoloji

fifiuu fifiaarrkk››nn››nn AAdd›› NNeeyyddii??RRaaddyyooddaa ççaallaann flflaarrkk››yy›› bbee¤¤eennddiinniizz vvee kkiimm ttaarraaff››nnddaann ssööyylleennddii¤¤iinnii mmeerraakk eettttiinniizz vvee

aannoonnssuu kkaaçç››rrdd››nn››zz.. ÜÜzzüüllmmeeyyiinn **CCDD yyaarrdd››mm››nn››zzaa kkooflflaaccaakk

Trafik t›kanm›fl ve radyoda çalanparçan›n ad› ya da söyleyen kifli-nin kim oldu¤una dair hiçbir fikri-niz yok. fiark›n›n ne oldu¤unumerak ediyorsunuz. Art›k bununiçin DJ’in konuflmas›n› beklemekzorunda de¤ilsiniz. Sadece ceptelefonunuzun birkaç tufluna ba-sarak bu tür bir bilgiyi ö¤renme-niz mümkün.

**CCDD ssiizzee ppaarrççaallaarr››nn aadd››nn›› ssööyylleeyyeecceekk

ConneXus adl› flirket taraf›n-dan gelifltirilen bu ücretsiz hiz-metin ad› *CD ve Star CD olarakokunuyor. Önce *23’ü, daha son-ra da istasyonun frekans›n› tuflla-d›¤›n›z zaman, flark›n›n, söyleyenkifli ya da grubun ad›n› ö¤renebi-liyorsunuz. Sadece bu bilgilerleyetinmeyenlerdenseniz, size iyibir haberimiz var; servis flark›n›nhangi albümde oldu¤una dairbilgi de veriyor.

Ayn› gün içinde daha önce ça-l›nm›fl flark›lar›n neler oldu¤unuö¤renmeniz ve cep telefonunuzu

kullanarak örnekler dinlemenizde mümkün. E¤er dinledi¤inizparçadan hofllan›rsan›z, yine te-lefonunuzun tufllar›n› kullanarakiçinde bulundu¤u albümü de si-parifl edebiliyorsunuz.

Bu interaktif servis flimdilik sa-dece Philadelphia ve San Francis-co’da mevcut durumda. FakatConneXus yetkilileri, bu hizmetinyak›nda di¤er flehirlerde de veril-

meye bafllayaca¤›n› bildiriyorlar.fiu anda 32 radyo istasyonu buservisin kapsam› içerisinde yeral›yor. fiark›lar hakk›nda daha de-tayl› bilgi almak isteyenler ise,www. starcd.com adresine bafl-vuruyorlar. ‹stasyonda çalan son3 flark›n›n ismini ö¤renmek iste-yenler [email protected] adre-sine mail yollayarak da istedikleribilgiyi edinebiliyorlar.

YYaatt››rr››mm:: VC-firmalar› özellikle internet yat›r›mlar›na önem veriyorlar.

Ancak bioteknik alan›na da önemli yat›r›mlar yap›lmakta.

Ka

yna

k: V

en

ture

Ca

pit

al P

an

el

KKaatt››ll››mm:: ‹nternet’in geliflimi

fiark›lar hakk›nda detayl› bilgi almak isterseniz www.starcd.com

adresini ziyaret edebilirsiniz.

Al›flverifl Sitesi

ZZaakkkkii’’nniinn NNooeell BBaabbaass›› YY››llbbaaflfl››nnddaa MMeessaaii YYaapptt››

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 224433


Karanl›kta bir hamle olarak bafl-layan ‹nsan Genleri Projesi (Hu-man Genome Project), yeni bir

bilgi ça¤›n› bafllatm›fl bulunuyor.SGI'›n sa¤lad›¤› teknolojiyle bilgiifllem gücünün yo¤un bir biçim-de kullan›lmas›yla, Avrupa, Ame-rika ve Japonya'daki ekipler, in-sano¤lunun varl›¤›n› flekillendi-ren ve belirleyen üç milyar harfliDNA'y› çözdüler. Araflt›rma eki-bindeki kiflilerin belirtti¤ine göre,yaz›l› olarak bas›lacak olsa, insanömrünün 750 bin sayfal›k bir ki-tap olabilece¤i belirtiliyor.

SSGGII -- BBrriissttooll--MMyyeerrss SSqquuiibbbb iiflflbbiirrllii¤¤iiSGI yetkilileri, 15 y›l› aflk›n bir sü-redir yaflam bilimleri alan›ndaöncülük ettiklerini ifade ediyor.SGI'›n bu alandaki katk›lar›na iyibir örnek olarak da, eczac›l›k ala-n›nda hizmet veren çokulusluBristol-Myers Squibb flirketiylrbirlikte yapt›¤› çal›flmalar göste-riliyor.

Bristol-Myers Squibb biyoen-formatik araflt›rma grubunun,Incyte flirketince gelifltirilen veSGI'›n yeni Profesyonel Hizmetlerekibince desteklenen Linux(r) kü-me yaz›l›m çözümünü kullanaca-¤› belirtiliyor. SGI ProfesyonelHizmetleri, kimya ve eczac›l›k en-düstrisince kullan›lan kapsaml›bilgi ifllem için gerekli olan dona-n›m, yaz›l›m ve servisleri bütün-lefltiren lider biyoenformatik çö-zümler sunmak üzere, SGI'›n ko-nusunda uzman yeteneklerineodaklanm›fl durumda.

SSGGII''››nn LLiinnuuxx bbiilliinnccii SGI yetkilileri, Linux sayesindegerçeklefltirilebilecek heyecanverici olas›l›klar›n fark›na vard›k-lar›n› ifade ediyor. fiirket, Incytetaraf›ndan gelifltirilen Linux kü-mesinin, Bris-t o l - M y e r sSquibb gibiyaflam bilimmüflterilerinedaha h›zl› veekonomik ve-ri analiz ola-na¤›n› verdi-¤ini kavraya-rak hemenharekete geçmifl durumda.

Incyte'›n sistemleri maliyet ta-sarrufu sa¤layan SGI 2000 seri-siyle birlefltirildi¤inde, genetikaraflt›rma hedefleri, sadece tek-nolojik olarak de¤il, ekonomikolarak da daha ulafl›labilir halegeliyor.

Kitaplar

❿❿��MMaaccrroommeeddiiaa FFllaasshh 55

Flash hakk›nda bilmek istedi¤iniz

herfleyi tüm ayr›nt›lar›yla bafltan

sona bulabilece¤iniz bu kitap,

Flash kullanamaya henüz baflla-

yanlar›n yan› s›ra, ileri düzey kul-

lan›c›lar da düflünülerek yaz›lm›fl.

Oldukça sade bir dille anlat›lan

konular genelde uygulama amaç-

l› ve kitapla birlikte gelen CD’nin

içinde örnek çal›flmalar ile Flash

5 deneme sürümü ve Swish,

Swift 3D gibi yard›mc› programla-

r› bulman›z mümkün. Ayr›ca

program›n eski versiyonundan

farkl› olan yanlar› da görsel ola-

rak anlat›lm›fl. Günümüzde 250

milyon kifliye ulaflabilen Flash, bu

son versiyonuyla daha çok pro-

fesyonel kullan›c›lara yönelmifl

durumda. Object Actions olarak

de¤iflen Script dili üzerine de ol-

dukça detayl› aç›klamalar›n bu-

lundu¤u bu kitap ile Flash 5’i tüm

detaylar›yla ö¤renebilirsiniz.

BBiillggii iiççiinn:: Seçkin Yay›nc›l›k

TTeell:: (312) 435 30 30

❿❿AASSPP iillee WWeebb PPrrooggrraammcc››ll››¤¤›› vvee

EElleekkttrroonniikk TTiiccaarreett

K›sa sürede, etkileflimli web say-

falar› haz›rlamay› ö¤retmek ama-

c›yla haz›rlanm›fl olan ASP ile

Web Programc›l›¤› ve Elektronik

Ticaret, "Dünya çap›nda bilgi

paylafl›m›n›n en etkili dilini ö¤re-

nin" slogan›yla yay›nlanm›fl.

Elektronik ticaret, web program-

c›l›¤›, zengin içerikli sayfalar

oluflturmak, metin dosyalar›ndan

okumak, ziyaretçi defteri olufltur-

mak, sürücü, klasör ve dosya ifl-

lemlerini yürütmek, ASP ve veri-

taban› ba¤lant›s› kurmak, web

sayfalar›na reklam almak gibi ifl-

lemleri yapmay› da bu kitap saye-

sinde ö¤renebilirsiniz.

Okurlar› önce ASP tan›m› ile ta-

n›flt›ran kitap, bafllang›çta aç›l›m›

Active Server Pages olan dilin

kavram ve ilkelerini ö¤retiyor.

Günümüzün birçok web sitesini

oluflturmak içn kullan›lan ASP

teknolojisi, uygulama gelifltiricile-

rine birçok imkan sa¤l›yor. Bu ki-

tap da okurlar›na bu imkanlardan

nas›l faydalanabileceklerini an-

latmak üzere yaz›lm›fl.

BBiillggii iiççiinn:: Pusula Yay›nc›l›k

TTeell:: (212) 252 42 80

Akampüs sitesinde (www.akampus.com) ö¤rencilerinokul yaflant›lar›n› kolaylaflt›ranbölümlerin yan›nda, bir de ha-yat›n daha renkli yanlar›na yerverilen bir bölüm var: Our Life.

Üniversitelilerin internettekibuluflma yeri olan Akampüs’ün

yaflam rehberi niteli¤ini pekiflti-ren Our Life’ta, kültür-sanat et-kinliklerden dedikodulara ve fo-to¤raflara kadar tüm kampüshayat› ve genel sosyal yaflamhakk›nda gençlerin ilgisini çeke-bilecek konulara yer veriliyor.

Bölüm içinde yer alan Kam-püs Foto sayfas›nda, siteninkapsam›ndaki Bo¤aziçi ve KoçÜniversitesi’inin kampüslerin-

den objektiflere tak›lan görün-tüler sunuluyor. SeçilENlersayfas›nda en yak›fl›kl› ve engüzel ö¤rencilerin resimleri bu-lunuyor. Horozkop sayfas›ndaburçlarla ilgili mizahi de¤erlen-dirmeler yap›l›yor. Sinema say-fas›nda, gösterimdeki filmlerile ilgili bilgiler bulmak müm-kün. Kültür-Sanat sayfas›ndagüncel etkinlikler duyuruluyor;tiyatro, konser, vb. etkinliklerinyer ve saatleri, bilet ücretlerihakk›nda bilgi veriliyor.

Müzik sayfas›nda yeni ç›kanalbümler tan›t›l›yor; grup vesanatç›lar hakk›nda tan›t›c› bil-giler sunuluyor. Kitap sayfa-s›nda ise haftan›n en çok satankitaplar› tan›t›l›yor; yeni ç›kaneserler duyuruluyor ve seçil-mifl bir kitab›n ayr›nt›l› elefltiri-si yap›l›yor. Seviyorum sayfa-s›, gönül iliflkilerine mizahi aç›-dan bak›lan bir k›s›m niteli¤itafl›yor. Gülenlere bafll›¤›n› ta-fl›yan sayfa ise, Our Life’›n mi-zaha ayr›lm›fl bölümünü olufl-turuyor.

Online Program

DDiiggiiTTuurrkk’’üünn OOnnlliinneePPrrooggrraamm RReehhbbeerrii "Türkiye’nin Digital Platformu"DigiTurk, Türkiye’nin ilk onlineprogram rehberini internet kulla-n›c›lar›n›n be¤enisine sunuyor.DigiTurk’ün www.digiturk.gen.trweb sitesinde yer alan bu onlinetelevizyon rehberi sayesinde, iz-leyiciler art›k elliyi aflk›n televiz-yon kanal›n›n minimum 5 günlükyay›n ak›fl› ve program özetlerinean›nda ulaflabiliyor.

PPrrooggrraamm aarraammaa rreehhbbeerrii...... Program Arama Rehberi sayesin-de, yay›n ak›fl› verilen elliyi aflk›nkanal dahilinde merak etti¤inizyönetmen ve oyuncular›n filmle-rinin ne zaman yay›nlanaca¤›n›ö¤renebilir; en sevdi¤iniz prog-ramlar›n tüm kanallarda hangisaat aral›klar›nda yay›nland›¤›bilgisine ulaflabilirsiniz.

DigiTurk web sitesinin yenilik-ler bölümünde internet gezginle-rini pek çok sürpriz bekliyor. Ta-n›t›m bölümünde "Hizmetler"bafll›¤›n› seçti¤inizde "‹zle veÖde", "‹ngilizce / Türkçe Dil Seçi-mi", çok yak›nda hizmete girecek.

AKAMPÜS

AAkkaammppüüss’’ttee TTeenneeffffüüss ZZiilllleerrii

Bilim

SSGGII,, ‹‹nnssaann››nn GGeenneettiikk SS››rrllaarr››nn›› ÇÇöözzüüyyoorr

224444 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

Uzay ‹stasyonu

■ 2005 yılında tamamlanması planla-nan International Space Station, bittiğizaman yaklaşık 60 metre boyunda ola-cak ve 6-7 mürettebat grubunu aynıanda içinde barındırabilecek.

1984 yılında ABD Başkanı olan Ro-nald Reagan Amerika’nın uzaya kalıcıbir istasyon yerleştirme projesi başlat-ması gerektiğine dair bir açıklama yap-tı. Reagan, NASA’dan da destek alarakdiğer ülkelere bu projeye katılmalarıiçin bir çağrıda bulundu. Reagan’ın buaçıklamasının üzerinden bir yıl bilegeçmeden, Avrupa Uzay Birliği’ne bağlı13 ülkeden 9’u projeye imza attılar. Bubirliğe dahil olmayan Kanada ve Japon-ya da imza atan ülkeler arasındaydı.

Clinton’ın başkanlık görevini sür-dürdüğü yıllarda uzay istasyonununyetenekleri ve misyonu da süratli birbiçimde gelişti. 1991 yılında birinci fazşekillendirildi ve o zamanın başkanıGeorge Bush ile Sovyet Başkanı Mik-

hail Gorbachev uzay mekiği Mir’in edi-neceği misyon hakkında bir anlaşmayavardılar. Bu misyon, daha sonraları or-tak uzay istasyonu çalışmalarının teme-li olacaktı.

NNAASSAA iissttaassyyoonnuunn ttaassaarr››mm››nn›› bbaassiittlleeflflttiirrddiiBill Clinton 1993 yılında NASA’danprograma harcadığı parayı azaltmasınıistedi. Bunun ardından da NASA baş-kanın isteğine uyarak istasyonun tasa-rımını basitleştirdi. Üretkenliği artır-mak suretiyle masraflar kısıldı, ortak-larla barter anlaşmaları düzenlendi.Daha sonra da Rusya konu hakkındadestek vermeye başladı. 1994-1998 yıl-ları arasında düzenlenen Shuttle-Mirgörevleri Rusya tarafından yürütüldü.Bu misyonlar sayesinde teknoloji, bi-limsel araştırma ve uluslararası uzayoperasyonlarıyla ilgili birçok önemlibilgi edinildi.

Tekrar şekillendirilen bu araştırmamerkezine "International Space Stati-

on" adı verildi. Merkezin yeni tasa-rımı daha fazla araştırma yap-

maya ve daha fazla mürette-bat taşımaya müsait hale ge-tirildi. Bu yeni tasarım saye-

sinde, istasyona fazla ba-kım yapılması da ge-

rekmiyor.

Günümüzde, Avrupa Uzay Birliği’nedahil 11 ülkenin de aralarında bulun-duğu tam 16 ülke International SpaceStation takımının üyesi. Belçika, Brezil-ya, Kanada, Danimarka, Fransa, Al-manya, İtalya, Japonya, Hollanda, Nor-veç, Rusya, İspanya, İsveç, İsviçre, İngil-tere ve Amerika bu üye listesinin ele-manları.

Listedeki ülkelerin ve diğer başka ül-kelerin vatandaşı olan 900 bilim adamıISS’de yapılacak bazı deneyler üzerindeçalışıyorlar. Bu deneyler, biyoteknoloji,ateşleme bilimi, sıvı fiziği, madde ve ya-şam bilimi, mühendislik, teknoloji veyer bilimleri konusunda gerçekleştirile-cek.

‹‹ssttaassyyoonn bbiirrççookk ffaarrkkll›› aammaaccaa hhiizzmmeett eeddeecceekkInternational Space Station’ın birçokamacı var. ISS’yi kurup dünya çapındabir araştırma merkezi haline getirmeyihedefleyen üye ülkeler, aslında tıp, eko-loji ve diğer bilim alanlarında çözüle-meyen bazı problemlere çare bulmayıamaçlıyorlar. Bu merkez sayesinde uzaytabanlı ticaret ve kurumsallaşmayı baş-latmak da hedefler arasında yer alıyor.Onlara göre, International Space Stati-on’la ilgili çalışmaları takip eden kişiler,uzayla ilgili eğitimlerin artırılarak dahakaliteli hale getirilmesini de isteyecek-

International Space Station

‹‹nnssaannll››kk ‹‹ççiinn BBüüyyüükk BBiirr AAdd››mm DDaahhaaÇÇaall››flflmmaallaarr›› 11998844 yy››ll››nnddaa ddeevvrriinn AABBDD BBaaflflkkaann›› RRoonnaalldd RReeaaggaann ttaarraaff››nnddaann bbaaflflllaatt››llaann IInntteerrnnaattiioonnaall

SSppaaccee SSttaattiioonn,, iillkk kkoonnuukkllaarr››nn›› ggeeççttii¤¤iimmiizz yy››ll››nn AArraall››kk aayy››nnddaa mmiissaaffiirr eettttii..

Uluslararas› uzay istasyonu her birinde

farkl› araflt›rmalar yürütülen çeflitli modül-

lerden olufluyor.

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 224455

bulunan gezilerin düzenlenmesini sağ-layabilir.

3 adet uzay mekiği de Expedition 1mürettebatını ziyaret edecek. Bunlarınilki bir ay içinde büyük Amerikan gü-neş panelleri getirecek. İkincisi Ameri-kan bilim laboratuarı modülü Destiny’igetirirken, üçüncüsünün de mürette-batı dünyaya geri götüreceği ifade edili-yor. Eğer sağlıkla ilgili bir sorun çıkarsada ekip Soyuz uzay aracı ile dünyayageri dönecek.

Bu birliğe üye olan her ülke farklı birkonuda destek sağlamış. Amerika tara-fına baktığımız zaman NASA’nın deste-ğini görüyoruz. İstasyonun çatısını

oluşturan donanım NASA tarafındansağlanmış. Bazı modüller de NASA ta-rafından hazırlanmış.

Isı kontrolü, haberleşme mekaniz-maları, çevre kontrolü, yaşamsal destekve sağlık konusundaki bakım da Ame-rika tarafından verilen hizmetler ara-sında.

KKaannaaddaa mmoobbiill hhiizzmmeettlleerrddeenn ssoorruummlluu......Merkezi Quebec’te bulunan KanadaUzay Merkezi ise, mobil hizmetler sis-temini kurmuş. Bu sistemi Haziran1999’da hazır hale getiren Kanada, ha-zırlamakta olduğu diğer sistemleri deOcak 2002’de hizmete sokmayı hedefli-

yor. International Space Station ta-mamlandığı zaman içinde 6 ya da 7mürettebatı barındıracak büyüklüğekavuşacak. O zaman da içinde 6 adetlaboratuar, 2 yaşam modülü ve 2 adetde lojistik modül bulunacak. Yaklaşık60 metre boyunda olacak istasyonun2005 yılında tamamlanacağı tahminediliyor.

100’ün üzerinde International SpaceStation elemanı düzenlenecek 45 göreviçin uzay istasyonuna gönderilecek. Budurumda da yaklaşık 500 tonluk mal-zeme kullanılmış olacak. 5 yıl içinde deşimdiye kadar yapılmış olan "uzaydayürüyüş" sayısı çoktan geçlimiş olacak.

Diğer modern araştırma binaları gibi,ISS’nin de belirli bir mimari yapısı, la-boratuarları, yaşam alanları, su ve güçsistemleri bulunacak. Ayrıca park etmekiçin yerler de olacak. İstasyonun yapısı-nın köprü şekline benzer, lineer bir des-teği bulunacak. İçinde bilim adamları-nın çalıştığı, diğer araştırmacıların dagörevlerini sürdürdüğü ve barındığı si-lindir şeklindeki ek yapılar da bu köprübiçimindeki lineer desteğe bağlanmışolarak yer alacak. Aynı zamanda, gereklienerji ve gücün temin edilmesi için deen az 2 futbol sahası büyüklüğünde gü-neş panelleri bulunacak.

‹‹ççmmee ssuuyyuu aarr››nndd››rr››llaarraakk eellddee eeddiilleecceekkSürekli olarak istasyonun içinde kal-mayıp su ve yemek temini için dışarıçıkmak durumunda olan personel ise,uzay araçlarını liman şeklindeki istas-yonlara park edebilecekler. Gece çalışankişiler gündüz çalışanlardan daha fazlayemek yeme hakkına sahip olacak. İçi-lecek su ise duş ve traş sırasında kulla-nılan suyun arındırılması sayesinde el-de edilecek. Yetkililer bu suyun birçokşehirde içilen sudan çok daha temizolacağını iddia ediyorlar.

BBaannuu CCeennggiizz ([email protected])

ler. ISS bu anlamda aslında heyecan,merak ve keşif isteğinin de temsilcisisayılabilir. Bu grupta yer alan ülkeler,uzayda yapılan ortak çalışmalar sonu-cunda dünyada barış sağlamanın çokdaha kolay hale geleceğini savunuyor-lar.

International Space Station ahalisi-nin ilk üyeleri 2 Aralık 2000 tarihindeyeni evlerine yerleşti. Burada 4 ay kala-cak olan Amerikalı istasyon kaptanıBill Shepherd ve Rus kozmonotlarıGidzenko ve Sergei Krikalev Soyuzkapsülüyle hareket ettikten yaklaşık 90dakika sonra uzay istasyonuna vardılar.Yaptıkları ilk şey de ışıkları yakmak vehayat destek sistemlerini çalıştırmakoldu. Bu üç araştırmacı Şubat ayına ka-dar Rus modülü Zvezda’da çalışacaklar.Burada bazı biyolojik ve teknik deney-ler yapacakları belirtiliyor. Şubat ayın-da ise başka bir 3 kişilik ekip gelip onla-rın yerini alacak.

Zvezda Temmuz ayında yerine ulaş-mış. Diğer bir Rus modülü olan Zaryave Amerikan yapımı Unity Kasım1998’den beri uzaydalar.

HHaayyaatt ddeesstteekk bbiirriimmii AArraall››kk bbaaflfl››nnddaa ddeevvrreeyyee ggiirrddiiEkip gitmeden önce Moskova ve Hous-ton’da bulunan misyon kontrol adam-ları istasyonu onlar için hazırlamış.Aralık başında da hayat destek ve te-mizleme sistemleri devreye sokulmuş.

Uzay istasyonuna ileriki tarihlerdedaha fazla bölüm ekleneceği için, çokdaha fazla deney yapılabilecek. Konu-lardan biri de insanın uzaydaki ağırlık-sızlığı. Bu konuda yapılan araştırmalar,Mars’a ve daha da ilerilere içinde insan

Uzay istasyonunun içinde farkl› deneyler yap›lmak üzere tasarlanm›fl

birçok laboratuvar ve birim yer al›yor.

SSoollddaann:: ‹stasyonun ilk konuklar›; Sergei Krika-

lev, Yuri Gidzenko ve Bill Shepherd.

Uzay ‹stasyonu

Nanoteknoloji

224466 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

Nanoteknoloji

CChhiipp’’iinn AAttoommuunnuu YYookkllaammaakkBBaakktteerrii bbooyyuuttllaarr››nnddaa bbiirr bbiillggiissaayyaarr ttaassaarrllaayyaabbiilliiyyoorr mmuussuunnuuzz?? BBlliimm aaddaammllaarr›› vvee eennddüüssttrrii hhaarr››ll hhaarr››ll bbuu

kkoonnuu üüzzeerriinnddee ççaall››flfl››yyoorr.. ‹‹llkk vvee eenn bbüüyyüükk ssoorruunn,, iisstteenniillddii¤¤ii bbiiççiimmddee iiflfllleeyyeecceekk mmiinniicchhiipp üürreettiimmiinnddee yyaatt››yyoorr..

■ Bilgisayar chip’leri gitgide daha kü-çük, daha hızlı ve üretimi daha güç birhal alıyor. İletken yollardan daha fazlaperformans elde edebilmek için, araş-tırmacılar şu sıralar yapılabilir olanınsınırlarındaki bir mikrokosmosa yö-neliyor. Bu çalışmalar sırasında çokgeçmeden, bugünün tekniğiyle işlem-ciler üzerindeki yapıların artık dahafazla küçültülemeyeceği noktasına ula-şılıyor.

Yine de mikrotekniğin öncülerindenRoland Wiesendanger’e göre "mikro-elektronik, 100 nanometre altındakiyapıların söz konusu olduğu nano-elektroniğe geçiş aşamasında bulunu-yor." Bir saç kılı çapının onbinde biriolarak tasarlanabilecek bir nanometre,milimetrenin milyonda biri.

Branşın eski bir ilkesini ayakta tuta-bilmek için, endüstrinin en küçükler

dünyasına yönelik araştırmalarda eliniçabuk tutması gerekiyor. Çünkü onyıl-lardır Intel’in eski şefi Gordon Mo-ore’un, "iki yılda bir chip üzerindekidevre elemanlarının adedinin ve hızı-nın ikiye katlanacağı" yönündeki tah-mini geçerliliğini sürdürüyor.

Moore Yasası’nın geçerliliğini sür-dürmesi ancak minyatürleşmenin da-ha da ileriye vardırılmasıyla mümkün.Buradaki sorun, günümüzde bilgisa-yar chip’lerinde bulunan 100 nano-metrenin çok az üstünde bir uzunluk-taki transistorların, üreticisinin kendi-lerini geleneksel bir ışık mikroskobuy-la göremeyeceği, dolayısıyla da olasıhataların farkına varamayacağı denliküçük olmaları. Modern işlemcilerüzerinde yalnızca bir santimetrekare-lik bir alanda bu transistörlerin 20milyondan fazlası bulunuyor. Bu elekt-

ronik devreler, içlerine kasıtlı olarakyabancı atomların yerleştirildiği silis-yum gibi yarıiletken malzemelerdenibaret. "Kirlenme" (yabancı atomlar)derecesi elektronik özellikleri belirli-yor.

Yapı elemanları küçüldükçe, yarıilet-ken malzemelere yabancı atomlar yer-leştirilmesi işinin yönetimi ve deneti-mi de aynı oranda güçleşiyor. Günü-müzdeki ve gelecekteki bilgisayarchip’lerinin elektronik cücelerini ince-leyebilmek için, artık nanodünya kö-kenli mikroskop(ya)lama yöntemlerigerekiyor.

NNaannoocchhiipplleerr::YYeennii tteekknniikkllee aattoommuu yyookkllaammaakkWiesendanger bu alandaki uzmanlar-dan biri. Onun yönetiminde HamburgMikroyapılar Araştırma Merkezi, na-

NNaannooddüünnyyaa:: Bir tram sondas›

mikroskobunun ucu, nanome-

tre boyutlar›ndaki chip’leri

denetliyor ve çözümlüyor.

Nanoteknoloji

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 224477

nometre skalasında yer alan transis-törler gibi elektronik yapı elemanları-nın gelişimini ilerletmek içina sürdü-rülen Avrupa çapında bir araştırmaprojesine katılıyor.

Merkez chip üreticisi Infineon ilebirlikte, yarıiletkenlerin yapısını ve iç-lerine yabancı atomların yerleştirilme-sini "mümkün mertebe atom düzeyinekadar yoklayacak" yolları araştırıyor.Şimdiye kadar "tram kapasitesi mik-roskobu" ile yarıiletkenlere yerleştiri-len yabancı atomları birkaç nanomet-relik bir sapmayla saptamayı başarmışdurumdalar.

SSoonnddaa mmiikkrroosskkooppllaarr::KKöörr bbaassttoonnuu ggiibbii yyookkllaammaaBu özel mikroskop, tram sonda mik-roskobunun bir türü. Bu küçük aletle-ri Wiesendanger bir pikap ile karşılaş-tırıyor, ama farklılığa da işaret ederek:"Burada elmas iğnenin yerini keskinbir sonda uç alıyor. Böylelikle yalnızcayüzeylerin özellikleri değil, elektroniközellikler de yansıtılıyor."

Hamburg Araştırma Merkezi basınsözcüsü Klaus Schöpe. Bilim adamla-rının hedefi atomar boyutlara kadarilerlemek ve yöntemi endüstri için ba-sitleştirmek.

Yeni aletlerin yanı sıra, bir nanobil-gisayar kökten yeni bir tasarıma da ge-reksiniyor. Gerçi gerekli mikroskoplaryakın zaman içinde kullanıma hazırolacak, ancak Amerikan "Wired" der-gisinin bir anketine göre çoğu bilimadamı yakın zaman içinde bir nanobil-gisayar beklemiyor. Silikat Araştırma-ları Frauenhofer Enstitüsü (Würz-burg) üyesi Dr. Ruth Houbertz-Kraußbüyük çapta Amerikalı meslektaşlarıy-la hemfikir: "Bir bilgisayar chip’lerdenve birçok başka bileşenlerden ibaretzeki bir sistem. Bunların hepsi bir na-nometre boyutunda herhalde varola-mayacaktır." Ancak şunu eklemedende edemiyor: "Pratiğin gösterdiğinegöre, başka bir sonuç elde etmek içinplanlı çalışılmışsa da, rastlantı bazenşaşırtıcı sonuçlar doğurabiliyor." RuthHoubertz-Krauß’un yakından tanıdığıbir durum bu: Kendisi 1986 yılındakiilk tram tüneli mikroskobunun yapı-mına katılmış ve 14 yıldır da tram son-dası alanında çalışıyor.

SSttaarrtt ççiizzggiissiinnddee:: KKuuvvaannttuumm bbiillggiissaayyaarr›› iiççiinn mmiikkrroosskkooppllaarrWiesendanger’in geleceğe bakışı iyim-ser, beş nanometrelik sihirli çözünür-lük sınırının yakın zamanda altına ini-leceğini umuyor. Umudunu şaşırtıcıişler başaran tram tüneli mikroskopla-rına bağlamış: "Tram tüneli mikrosko-buyla tek tek atomları çözümleyebili-riz. Aynı şekilde, kuvantum yapılı ele-manların geliştirilmesinde belirleyicibir rol oynayan, nano yapı elemanla-rındaki baskın kuvantum efektlerinide doğrudan inceleyebiliriz."

Demek ki bakteri boyutlarında PCyapılabilir, bazı sınırlılıklarla birlikte:Örneğin, insanın kalın parmaklarınauyumlu kaba klavyelerin daha da kü-çültülmesi düşünülemez.

KKKK// GGaarroo AAnnttiikkaacc››oo¤¤lluu ([email protected])

En ince yerinde 10 nanometre kalın-lığa ulaşan narin sonda, yüzeyi bir körbastonu gibi nokta nokta, satır satıryokluyor. Optik bir mikroskop karşı-sında bu tip bir mikroskobun sağladığıavantaj, bir yüzeyin yalnızca üç boyut-lu bir resmini oluşturmakla kalmayıp,iletkenlik ve manyetizm gibi özellikleride ölçebilmesi. Böylelikle yarıiletkenyapı elemanlarındaki yabancı atomlarda belirlenebiliyor.

Ölçüm yöntemi artık, şimdiye kadarbu boyutlardaki elemanlarda olanaklıolmayan bir biçimde, kullanıcısına birüretim hatası olup olmadığını ve eğervarsa nerede olduğunu kesinlikle sap-tama olanağı sunacak ölçüde güvenli.Infineon kendi tram kapasitesi mik-roskobuna sahip ilk işletme ve bualanda öncü sayılıyor.

"Tram kapasitesi mikroskobuyla he-nüz atomar bir çözünürlüğe ulaşabil-miş değiliz. Şu anda en iyi koşullardabeş nanometre, ortalama ise on nano-metre civarındayız" diyerek mucizevialetin yeteneklerinin sınırını çiziyor

NNaannoocchhiipplleerr:: HHaattaallaarr››nn ‹‹zziinnddee

"Bilgisayar chipleriyle bir pikapta oldu¤u gibi temas sa¤l›yoruz. Ancak i¤nenin yerini bir nano sonda al›yor."HHaammbbuurrgg MMiikkrrooyyaapp››llaarr AArraaflfltt››rrmmaa MMeerrkkeezzii’’nnddeenn RRoollaanndd WWiieesseennddaannggeerr

SSaa¤¤llaamm iilleettkkeenn yyooll:: fiekil bir tram kapasitesi

mikroskobu yard›m›yla kaydedildi. fiekil si-

lisyumdan bir transistörün hatas›z bir numu-

nesini gösteriyor. ‹ki katman tipi saptamak

olanakl›: Katmanlardan biri sol taraf›nda ka-

ranl›k, di¤eri sa¤ taraf›nda ayd›nl›k olarak

beliriyor. Dikey fleritler üzerinde resmin tam

ortas›nda iki katman bulufluyor.

BBoozzuukk iilleettkkeenn yyooll:: Karfl›laflt›rma amaçl› olarak

burada bozuk bir transistor numunesi kayde-

dildi. De¤ifliklik bir tram kapasitesi mikrosko-

bu yard›m›yla kolayl›kla keflfedilebiliyor. Orta-

daki flerit kaybolmufl durumda; yaln›zca bir

mikrometre boyutunda çok küçük bir fark. Bu

fark optik bir mikroskobun sundu¤u gelenek-

sel bir resim ile ortaya ç›kar›lamazd›.

224488 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

10 Soru 10 Cevap

11MMoobbiill iilleettiiflfliimm nneeddiirr??TTeellssiizz aa¤¤llaarr››nn öönneemmii

Mobil haberleşme cep telefonlarıylakurulan iletişimdir. Bunun için gerekenalt yapı ise, yeterli sayıda baz istasyonu-nun oluşturduğu telsiz ağıdır. Bu istas-yonlar alıcı ve verici görevi üstlenirler:Gelen konuşmaları mobil telefona gön-derir, oradan geri gönderilen cevapla-rıysa telsiz ağına geri gönderirler. Mobiltelefonların kapsama alanı birkaç kilo-metre ile sınırlı olduğundan alanı ge-nişletebilmek için pek çok baz istasyo-nuna ihtiyaç vardır.

İlk mobil telsiz ağları (A,B ve C ağı)analogdu. Ancak analog sinyalleri gön-dermek ve almak oldukça zahmetli ol-duğundan bu dönemin telefonları ağırve kullanışsızdı. Bu nedenle ilk öncearaba telefonları kullanılmaya başlandı.

D ve E ağları ile mobil telefonları kü-çülmeye başladı ve bugünkü cep boyu-tuna ulaştı. Dijital teknolojisine geçişde mobil ağların kullanım alanını ge-nişletti. Sadece telefon kullanımı değil,veri transferi de arttı.

22GGüünnüümmüüzzddee hhaannggii mmoobbiilltteellssiizz ssttaannddaarrttllaarr›› yyaayygg››nn??

Dünya çapında yaygınlaşmış olan mo-bil telsiz standardı GSM’dir (GlobalSystem for Mobile Communication).GSM iki frekans bandı ile çalışır: ko-nuşmaların cep telefonları üzerindenbaz istasyonlarına taşındığı 890-915megahertz’lik alt bant ve 935-960 me-gahertz’lik karşı yön için kullanılan üstbant.

Her frekans bandında 124 kanal var-dır. Her kanal aynı zamanda maksi-mum 8 kanal taşıyabilir. Bir baz istas-yonunun eş zamanlı olarak taşıyabildi-ği maksimum konuşma sayısı yaklaşık1000.

Ayrıca bazı ağlarda DCS standardı(Digital Cellular System) kullanılıyor.DCS, GSM ile aynı prensipte çalışır, an-cak frekans bandı 1.8 Gigahertz’tir.

Verilerin transfer edilmesinde GSMve DCS maksimum 9.6 kilobit/ saniyetaşıma kapasiteli farklı veri kanallarıkullanıyorlar. Bir kilobit 1024 bit’e kar-şılık gelir.

33WWAAPP iinntteerrnneettii ggeerrççeekktteennmmoobbiilllleeflflttiirriiyyoorr mmuu??

Günümüzde mobil telsiz haberleşmesiağırlıklı olarak telefon etmek için kulla-nılıyor. Ama giderek artan bir ilgi veri-lerin de taşınabilmesi üzerinde yoğun-laşıyor. Verilerin tanışabilmesi imkanı,özellikle iş dünyasındaki insanların il-gisini çekiyor: Örneğin, yoldayken cep

telefonu üzerinden müşteri veri banka-sına erişebiliyor olma fikri gibi...

İnterneti mobilleştirebilmek içinWAP (Wireless Application Protocol)geliştirildi. WAP cep telefonları mobiltelsiz ağı üzerinden Internet’e girerler.Üzerlerinde bulunan browser aracılı-ğıyla özel WAP formatında tasarlanmışInternet sayfalarına girerler. WAP say-faları küçük bir ekranda görüntülene-cek şekilde oluşturulmuştur.

GSM’in sınırlandırdığı 9.6 kilobit/sa-niye’lik veri oranı mobil internetinborsa kuru veya yol planları gibi metinhaberlerini çağırmayı engelliyor. Ayrıcabağlantı fiyatları normal internetinyaklaşık 10 katı kadar pahalı.

44 KK››ssaa MMeessaajj SSeerrvviissii ((SSMMSS))nnaass››ll ççaall››flfl››yyoorr??

Cep telefonlarıyla mobil telsiz ağı üze-rinden kısa mesajlar (Short Messa-ges/SMS olarak bilinir) göndermek deveri transferlerinin diğer bir çeşididir.Burada maksimum 160 işaretten olu-şan metin karakterleri kullanılır.

Telefon görüşmesinden farklı olarakkısa mesajda alıcı ve gönderen arasındabağlantı kurulmaz. SMS’ler bir merke-ze (SMSC, Short Message Service Cen-ter) gönderilir ve cep telefonu alıcısı te-lefonunu açtığında ulaştırılır. ServiceCenter’ların veri havuzunda boğulma-ması için her SMS’in belli bir kullanımsüresi vardır: Mesaj belli bir tarihe ka-dar alınmazsa silinir.

55UUMMTTSS ggeelleeccee¤¤iinnmmoobbiill tteellssiizz ssttaannddaarrdd›› mm››??

Günümüz mobil telsiz standartlarınıntakipçisi UMTS (Universal Mobile Te-lecommunicatons System) olacak gibigörünüyor. Mesela Alman hükümetibunun gerçekleşmesi için her biri 5

TTeemmeell BBiillggiilleerr

1100 SSoorruuddaa MMoobbiill ‹‹lleettiiflfliimmHHeerr yyeerrddeenn vvee hheerr zzaammaann uullaaflfl››llaabbiilliirr oollmmaakk.. MMoobbiill iilleettiiflfliimm ççaa¤¤››nnddaa tteekknnoolloojjii ss››nn››rr ttaann››mm››yyoorr..

MMoobbiill iilleettiiflfliimmiinn ggeelleeccee¤¤iinnddee GGPPRRSS vvee UUMMTTSS öönnee çç››kk››yyoorr..

TTeemmeell BBiillggiilleerr

1100 SSoorruuddaa MMoobbiill ‹‹lleettiiflfliimmHHeerr yyeerrddeenn vvee hheerr zzaammaann uullaaflfl››llaabbiilliirr oollmmaakk.. MMoobbiill iilleettiiflfliimm ççaa¤¤››nnddaa tteekknnoolloojjii ss››nn››rr ttaann››mm››yyoorr..

MMoobbiill iilleettiiflfliimmiinn ggeelleeccee¤¤iinnddee GGPPRRSS vvee UUMMTTSS öönnee çç››kk››yyoorr..

Düflük veri oranlar› ve küçük ekranlarla

WAP cep telefonlar›yla mobil internete

ç›kmak hala gelece¤in dünyas›na ait.

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 224499

10 Soru 10 Cevap

megahertz’lik kapasitede on iki frekansbloğu oluşturarak yaklaşık 100 milyarmark harcadı.

Bu transfer teknolojisi sayesindeGSM ve DCS’ten farklı olarak her fre-kans bandı daha fazla katılımcı destek-liyor Ağın yetersiz kalması durumu ge-lecekte daha az karşılaşılan bir durumolacak.

Ancak UMTS’in asıl avantajı, olduk-ça yüksek veri oranı. Bu teorik olaraksaniyede 2 megabit, pratikte ise 384 ki-lobit. Bu rakam GSM’den 40 kat, ISDNbağlantısındansa 6 kat daha fazla.

66UUMMTTSS iillee hhaannggiiuuyygguullaammaallaarr ççaall››flfl››rr??

UMTS’nin yüksek veri oranı sayesindegeleceğin mobil cihazları çok farklı uy-gulamaları destekleyecek. Saf cep tele-fonları dönemi bununla kapanıyor.Yüksek veri oranının en büyük avantajıresim ve sesleri gerçek zamanlı (real ti-me) yani hiçbir zaman gecikmesi ol-madan taşıyabilmesi. Geleceğin cep te-lefonu kesinlikle konuşmacıların bir-birlerini görebildikleri görüntülü tele-fon olacak.

İş dünyasına olan yansıması ise videokonferans şeklinde olacak. Yüksek veritaşıma oranı UMTS kullanıcısına inter-net erişimini de sağlayacak -WAP’ta-kinden farklı olarak metin ve multime-dia içeriklerinin kullanılabilmesi.

77UUMMTTSS ssttaannddaarrdd›› nnee zzaammaannkkuullllaann››llmmaayyaa bbaaflflllaannaaccaakk??

UMTS’nin popüler olmasına rağmenhala geleceğe ait. Hiç kimse yaygınUMTS telsiz ağının ve ilk cihazların nezaman hazır olacağını bilmiyor. En iyitahminlere göre bu çalışma temposuylagerekli altyapının %25’i 2003’te ta-

mamlanacak ve 2005 sonunda ise yarısıtamamlanmış olacak.

Bu yatırımları destekleyen pek çokfirma 2002 sonuna kadar ilk UMTS ci-hazlarının piyasaya çıkmasını ve ağınen azından pilot bölgeler için hazır ol-masını bekliyorlar.

88GGeelleeccee¤¤iinn cceepp tteelleeffoonnllaarr››nneeyyee bbeennzziiyyoorr??

Günümüzde UMTS cihazlarının tasa-rımları mevcut, üreticiler henüz proto-tiplerini duyurmadılar. Eğer bu vizyongerçeğe dönüşürse cep telefonu Perso-nal Communicator (kişisel iletişimci)olacak. Bu palmtop benzeri UMTS mo-bil telsiz parçası ekli bilgisayar benzeribir cihaz.

Bu cihazların basit telefondan evren-sel multimedia bilgisayarına kadar pekçok çeşidi geliştirilecek, ancak hepsininortak özelliği gömlek ceplerine sığacakolması. Görüntülü telefonların üzerle-rine monte edilmiş bir kamera olacak.Cihazın kullanımı birkaç tuşla halledi-lecek, çünkü asıl amaç cihazı konuşa-rak yönlendirmek. Metin girebilmekiçin küçük bir kalemle cihazın ekranıüzerine yazmak yeterli olacak.

99GGPPRRSS kk››ssaallttmmaass››nnee aannllaammaa ggeelliirr??

Telsiz ağ kurulumunun yüksek maliye-ti yüzünden UMTS’nin kapsama alanıplanlanmadı. Ancak birkaç alternatifmobil telsiz tekniği var. GPRS de butekniklerden biri.GPRS "General Packet Radio Service"inkısaltmasıdır ve GSM ağını kullanır,ancak verileri paket olarak bir veya da-ha fazla kanal üzerinden gönderir.Avantajı: Veri oranı 9.6 kilobit/saniye-den maksimum 160 kilobit/saniyeye çı-

kar, yani tek bir ISDN bağlantısındanbile 2.5 kat daha fazla. Ayrıca hat kapa-sitesi veri akışı gerçekten yapıldığı andakullanılır. Bu ekonomik kullanımGPRS müşterilerinin bütün gün onlineolmasını ancak sadece transfer ettiklerikadar veri için ödeme yapmaları anla-mına gelir.

1100 CCeepp tteelleeffoonnllaarr››nn››nn yyaayydd››¤¤››ddaallggaallaarr tteehhlliikkeellii mmii??

Bu konu halen tartışılıyor. Henüz Av-rupa çapında sınırlayıcı bir maksimumdeğer belirlenmiş değil. Ancak UMT-S’in GSM standardından daha tehlikeliolması gibi bir durum asla yok.

GSM mobil telefonları oldukça yük-sek bir gönderme performansına sahipve o nedenle yaydığı elektromanyetikde o oranda yüksek. Ancak bugün içinelde olan verilere göre tasalanmaya ge-rek yok.

Ancak elektronik manyetik yayan ci-hazların artması bu durumu değiştirirmi, işte bu bir soru işareti. Risk faktörüolarak radyo ve televizyon vericileri,mikro dalga fırınlar, mobil telefonlar,uzaktan kumandalar, televizyonlar vebilgisayar monitörlerini sayabiliriz.

Tek bir cep

telefonunun

yayd›¤› manyetik

tehlikeli olmasa

gerek. Ancak

henüz kesin bilgiye

sahip de¤iliz.

Bugüne kadar görüntülü telefon sadece

bilgisayar ve ISDN ile mümkündü. UMTS

ayg›tlar›nda ise standart olacak

FFrreekkaannss bbaanndd››:: Mobil telefonun verigönderip ald›¤› frekans alan›.VVeerrii oorraann››:: Zaman birimi bafl›na tafl›-nan bilgi. En s›k kullan›lan birim 1 ki-lobittir. 1Kbit ise 1024 bittir.

SÖZLÜK

225500 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

Okur Mektuplar›

NNeett ssaalldd››rr››llaarr››nnddaann nnaass››ll kkoorruunnaabbiilliirrssiinniizz?? Yaklaşık 1,5 yıldır bilgisayarımvar ama ben uzun süredir bil-gisayar ve internet kullanıcısı-yım. Bundan 1 - 2 ay önce, in-ternetteyken bir saldırıyla kar-şılaştım. Bu arada,❿ ICMP Watch v1.3 ❿�Ja ai vem v2.01 ❿�Nuke nabber❿�Norton System Works2000v3.0, kullanıyorum.

Saldırılardan ICMP Watchsayesinde haberim oldu. Prog-ram port’u otomatik olarakkapattı. Bu olay bayağı çok de-fa oldu, ben de Ja ai vem’iniçinde bulunan "ICMPBOMB" (bunun tam olarak neolduğunu bilmiyorum) ile birkaç defa bu saldırılara karşılıkverdim. O zamandan beri buarkadaş bana NUKE atıyor.Bilmediğim şeyler yapıyor. Kı-sa bir süre önce fark ettim ki,internete bağlandığım andaotomatik olarak 4 NUKE pa-keti geliyor. ( Belki de ben on-ları NUKE paketi zannediyo-rum!) Bu durumdan nasılkurtulabilirim?

Bilgisayarıma kısa süredeformat atıyorum, çünkü takı-lıyor, bir şeyler oluyor, formatolunca rahatlıyor. Ne gibiprogramlar kullanmam gerek.Ayrıca bu kişinin bana bir şey-ler göndermesine nasıl engelolabilirim?

Öncelikle kullandığı-nız işletim sistemini belirtmişolsaydınız size daha sağlıklıbir şekilde yardımcı olabilir-dik. Ancak bilgisayarınızı 1,5yıl önce aldığınıza göre işletimsisteminizin Windows98 ol-duğunu var sayarak yola çıkı-yoruz ve size yapmanız gere-

kenleri açıklıyoruz...İnternette her türlü gelen

paketin bir amacı vardır. Bun-ların bir kısmı iyi huylu yaniinetternette sörf yapabilmeni-zi sağlayan diğerleri ise kötüniyetli kişiler tarafından yolla-nan data paketleridir ki bun-lar NUKE diye adlandırılırlar.Kullanmış olduğunuz prog-ramlara baktığımızda sadeceiçlerinde Norton SystemWorks 2000’i yararlı olarak

görmekteyiz. İnternet üzerin-de o kadar etkili olmasa dasistem güvenliği açısından et-kili bir programdır.

Öncelikle Microsoft’un in-ternetteki update sitesindenbir çok patch (yama) indire-rek sistem açıklarınızı kapat-manızı öneriyoruz.

ICMP Watch programı sizeyollanan ICMP’leri filtre ede-rek nereden geldiğini kontroleder. Bu da demektir ki hergelen data paketini NUKEolarak algılayabilirsiniz. An-cak ICMP’lerin hepsi NUKEdeğildir.

Ja ai vem isimli program daaynen ICMP Watch programı-nın vasıflarını taşımaktadır.Tek farkı, IGMP’leri filtre et-mesidir. Bunun da çok etkiliolduğu söylenemez ve sizi ya-nıltabilir.

Nuke Nabber isimli prog-

ram TCP UDP ve ICMP atak-larına karşı koruma progra-mıdır. Size gelen paketlerikontrol ederek, gelen paketle-rin ne tür paket olduğunuanaliz edip sizi uyarır.

İnternet ve korunma ile ilgi-li dergimizin vermiş olduğuprogramlar ile bilgisayarınızıngüvenliğini arttırabilirsiniz.Örnek programlar ve dahafazla bilgiyi internetten de bu-labilirsiniz.

Hacker konusunu zaten hiçaçmaya gerek duymuyoruz.Çünkü sizinde belirttiğiniz gi-bi birkaç trojan programlarıbulanlar önce eğlence amaçlıdaha sonraları ise sistemleregirerek sistem dosyalarını sil-me yolu ile bilgisayarın açıl-masını engelleyerek hacker ol-duklarını varsayıyorlar. Bu türolaylara sadece gülüp geçmek-le yetinmenizi tavsiye ediyo-ruz.

OOnnbbooaarrdd eekkrraann kkaarrttllaarr››nnddaakkii ssoorruunnllaarr1 yıl önce Arçelik marka 400Mhz 96Mb ram ana bellek ve4 Mb da ekran kartına (onbo-ard) sahip bir bilgisayar al-dım. Fakat geçen hafta aldı-ğım bir bilgisayar oyununubilgisayarımda çalıştırama-dım. Oyunun ayarlar kısmıçalışıyor, oyunu başlattığımda

ise oyun kapanıp Windows’adönüyordu. Ben de ekran kar-tının yetmediğini düşündümve ekran kartının kaç MBRam’e sahip olduğunu bulma-ya çalıştım. Sonuç olarak De-netim Masası’nda görüntüyütıkladığımda açılan menüdeayarlar bölümünde gelişmişsekmesi içinde bağdaştırıcıözellikleri kısmında ekrankartımın 2 MB olduğu yazılı.Bende buna dayanarak, Arçe-

lik servisine gittim derdimianlattım fakat herhangi biryorum yapamadılar, hattakendi bilgisayarlarını da 4 MBolarak bilmelerine rağmen, oda 2 MB çıktı. Ben de İstanbulmüşteri destek hattını aradım,oradakilere de derdimi anlat-tım ve aldığım cevap çok il-ginçti: Onların söylediğinegöre ekran kartım 4 MB idi,orada ne yazdığı önemli değil-di ve orada 2MB yazsa bile ih-tiyaç 4 MB ise onu Ram’denkarşıladığı idi.

Ortada oyunun çalışmamasıgibi bariz bir kanıt varken benbu söylenen lakayt sözlereinanmalı mıyım? Bu konudakigörüşünüz nedir ?

Öncelikle oynadığınızoyunun sistem gereksinimle-rini bilgisayarınızın karşıla-ması gerekmektedir. Son za-

SSüüppeerrCCHHIIPPMMaann CCeevvaappll››yyoorr......

OOkkuuyyuuccuu MMeekkttuuppllaarr››SSuuppeerrCCHHIIPPMMaann ttüükkeettiiccii hhaakkkk››nn›› aarraayyaannllaarr››nn vvee bbiillggiissaayyaarrllaa iillggiillii ççöözzeemmeeddii¤¤ii ssoorruullaarr›› oollaannllaarr››nn hhiizzmmeettiinnddee..

ssuuppeerrcchhiippmmaann@@cchhiipp..ccoomm..ttrr aaddrreessiinnee ee--mmaaiill yyaazzaarraakk bbiillggiissaayyaarrllaa iillggiillii ttüümm ssoorruunnllaarr››nn››zz›› iilleetteebbiilliirrssiinniizz..

Ja ai vem program› daha çok ICMP paketlerinde etkili olurken,

IGMP paketlerinde pek bir varl›k gösteremiyor.

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 225511

Okur Mektuplar›

manlarda piyasaya çıkan bir-çok oyun, minimum konfigü-rasyon olarak en az 8 MB’lıkekran kartları hatta abartıla-rak bazıları 3Dfx isteyenoyunlar bile bulunmaktadır.Bu konfigürasyonlar sistemi-nizde bulunmuyorsa oyunuoynamayı bırakın sizde de ol-duğu gibi oyunun çalışmama-sı gibi sorunlar yaşanmakta-dır.

Onboard ekran kartları ext-ra RAM ihtiyacını karşılamakiçin, sisteminizdeki RAM’lerikullanarak bellek artırımınagidebilmektedir. Bu konudaservisinizin size verdiği bilgi-ler doğrudur. Ancak yine dealmış olduğunuz oyunun nekadarlık ekran kartını istediğiönemli bir faktördür. İllakiekran kartınızı onboard’dankullanacağım dersenizRAM’inizi yükletmenizi tavsi-ye ediyoruz. Yeni çıkan oyun-lar oldukça, sisteminizin ihti-yacı da doğal olarak artacak-tır. Bu yüzden onboard ekrankartınızın yerine yeni bir ek-ran kartı alarak da bu sorun-dan kurtulabilirsiniz.

CCDD WWrriitteerr pprrooggrraammllaarr››nn››nn kkuullllaann››mm››Sorunum, CD-Writer’ımı tamkapasiteyle çalıştıramam. Al-dığım CD-Writer 8x8x24 Ya-maha, CD-ROM’um ise 50hızlı. Yazabilmekte olduğumhız, benim Pegasus markaCD-ROM’umda 1x hızındanyukarı çıkamıyor. Fakat arka-daşımın Asus 50x hızlı CD-ROM’unda 6x hızla yazıyor.(CD’den CD’ye kopyadanbahsediyorum.) Benim istedi-ğim bu hızı maksimum sevi-yede kullanmak, yani 8x hız-da... Olabilecek hatalara gelin-ce, çalıştırmak için şunlarıyaptım:

Bir kez yazmakta olduğumCDR’larda herhangi bir so-run, yani çizik falan yoktu...Bana writer’ımın IDE’sini yal-nız bırakmamı ve harddisk veCD-ROM’umu aynı IDE kab-losuna bağlamamı söylediler.

"Büyük ihtimalle çakışıyor-dur," dediler. Ben de deneniyaptım ama sonuç yine aynıy-dı. 8x hızlı yazmaya kalktığımzaman bana verdiği hata CD-ROM’un hızının writer’a yeti-şemediği gibi bir şeydi. Yaniwriter’ın yazma hızına yetişe-miyormuş. Writer’ı master,CD-ROM’mu ise slave olarakbelirttiğim bu işlemde, her-hangi bir tam performans ala-madım. Tüm bunların neden-leri neler olabilir acaba?

Öncelikle CD-ROM’lararasındaki farklılıkları karış-tırmamanız gerekmektedir.İki farklı CD-ROM ile yapmış

olduğunuz denemelerde CDwriter’ın yine de tam perfor-mansı yakalayamadığını ve ar-kadaşınızın bilgisayarında da6x olarak çalıştığını belirtmiş-siniz. CD writer’larda kulla-nılan program ve driver’larıntam olarak yüklenememesiveyahut driver’ların yanlış se-çilmesinden kaynaklanan so-runlar yaşanmaktadır. Diğerbir sorun ise master ve slaveseçimlerin yapılırken hangisürücünün nereye takılacağı-nın tam olarak bilinmemesi-dir. CD-ROM ve CD writerolanınki sürücülü bilgisayar-larda, Secondary Master CD-ROM, Secondary Slave ise CD

writer olmalıdır. KullanılanIDE kablosunda harddisk’inbulunduğu IDE’yi yalnız bı-rakmak her zaman bizim ya-rarımıza olacaktır. Farklı yol-lar yerine DATA’ların aynı veriyolunu kullanması, hem hızıarttırır hem de daha sağlıklıçalışmasını sağlar.

Bahsedilen çakışma sorunuCD-ROM sürücünüzün DOSişletim sistemi için gerekli dri-ver’larını yüklediğiniz zamangerçekleşir ve neticesinde za-ten CD writer’ınızı görememedurumu ile karşılaşırsınız. Birde CD-ROM’dan CD kopyala-ma işlemi sırasında öncelikleCDWriter ile beraber gelen

yazılım programındaki Simu-late (yani deneme amaçlı yaz-dırma işlemi) Copy seçeneğinidevreye sokunuz. Bu seçenekCD kopyalama işlemini CD’yiyakmadan maksimum perfor-mansı arar. Bu işlem biraz va-kit kaybı olduğu için kullanı-cılar tarafından pek aktif halegetirilmiyor. Son olarak daCD writer’ınızı benchmarkprogramları ile test etmeniziöneriyoruz.

MMaakkssiimmuumm ggöörrüünnttüü aallaann››iiççiinn nnee yyaappmmaall››??Benim Hyundai DeluxScanS770 17" 27 mm. nokta aralığıolan bir monitörüm var. So-

runum ise aldığımdan beri nefilmlerde ne de oyunlardamaksimum, yani cam gibi birgörüntüye sahip olamam. Me-sela film izlerken görüntü da-ğılıyor. Oturduğumuz evdetoprak hattı yok. Bu durum,monitöre zarar vermiş olabilirmi? Zira bir elektrik kesintisimonitörün geç açılmasına ne-den olmuştu. Monitör halengeç acılıyor!

Görüntünün dağılma-sını ve oyunlardan tam per-formans alamamanızı moni-töre değil ekran kartının özel-liklerine bağlıyoruz. Ancak il-laki ekran kartı diyerek de ge-

çemiyoruz. İzlemiş olduğunuzfilmlerin orijinal VCD veyaDVD olmaması da görüntükaybına yol açabilir, çünkübirçok VCD filmler kopyala-ma işlemi sırasında NONAMECD veya kopya çekim olduğuiçin yüksek çözünürlüklü ek-ranlarda tam performans gös-terememektedir.

VCD filmlerde, farklı bir sı-kıştırma metodu kullanıldığıiçin DVD’lere nazaran düşükçözünürlükte kayıt ediliyorlar.Bu yüzden monitörlerde kesikkesik veya görüntülerin tamoluşmaması gibi sorunlar ya-şanıyor. Bu nedenle sorunu-nuzun monitörden değil

CD kopyalama

ifllemi öncesinde

Simulate

seçene¤ini

iflaretledi¤inizde,

CD yazma testi

uygulamaya

girer. Bu test

baflar› ile

tamamland›ktan

sonra CD yaz›l›r.

❿

225522 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

Okur Mektuplar›

VCD’den kaynaklandığını söy-leyebiliriz.

Elektrik bağlantınızın top-rak hattının olmamasının herhalükarda bilgisayarınıza za-rar vereceği bir gerçektir. Bil-gisayarınız çalışırken eğer faz-laca bir akım gelirse, mainbo-ard da dahil olmak üzere,CPU, RAM ve diğer kartları-nızı dahi yakma olasılığınızyüksektir. Fazla elektrik akı-mının ortadan kalkmasınısağlamanız, bilgisayarınız açı-sından daha sağlıklı olacaktır.Tavsiyemiz en kısa süre içeri-sinde topraklama hattınızıçektirmeniz.

SSaabbiittddiisskklleerrddee DDMMAA mmoodduunnuunn kkoonnttrroollüü Bilgisayarımın özellikleri: 200MMX işlemci, 5SVA VIAApollo VPX Mainboard, 64RAM, 10 GB Western Digital(WD Caviar 102AA) sabit-disk, Rockwell ses kartı, incafax/modem. İşletim sistemimise; Windows 98 SE, Türkçesürüm.

Geçenlerde derginizi oku-duğumda sabitdiskinizinDMA ayarlarını yapın diye ya-zıyordu. Nisan ayında 10gb'lık Western dijital sabitdiskaldım. Sabitdiskimin DMAmodunu destekleyip destekle-mediğini (sistem, aygıt yöneti-cisi, disk sürücüleri bölümün-den diskimi seçtim. Ayarlarekranına girdim ve DMA ku-tucuğunu işaretledim, "Buayarı değiştirmeniz donanımı-nızda istenmeyen etkilere ne-den olabilir" diye mesaj verdi,ama ben devam ettim ve bilgi-sayarımı tekrar başlattım.DMA ayar kutucuğunun tek-rar işaretli olup olmadığınıkontrol ettiğimde işaretinkalkmış olduğunu gördüm.1. Sabitdiskimin DMA modu-nu destekleyip desteklemedi-ğini, kaç RPM devir olduğununasıl anlarım? Bunu gösterenbir yazılım var mı?2. Mp3 veya midi dosyalarınınasıl audio CD şekline yanitrack olarak nasıl değiştirebi-

lirim.1. Harddisklerin DMA

modunu destekledikleri birgerçektir. Özellikle son dö-nemlerde çıkan tüm Hard-diskler DMA 66 modunu des-teklemektedirler. Bunu öğren-mek için illaki bir yazılıma ih-tiyacımız yoktur. Açılış sıra-sında BIOS bilgilerini gördü-ğümüz ekranda, harddiskinözelliklerine bakarak DMAmodunda olup olmadığınıkontrol edebiliriz.

Bunun yanı sıra zaten yap-mış olduğunuz sistem ayarla-rından, DMA kutusunun işa-retlenmemiş olması, destekle-diğini size göstermiş oluyor.RMP hızına gelince elinizdekiharddiskin 5400 RMP oldu-

ğunu biz size söyleyebiliriz.Eğer internet bağlantınız var-sa Western Digital’in web site-sine girerek harddisk’iniziperformans testinden geçire-bilirsiniz. Harddisk’iniz hak-kında istediğiniz detaylı bilgi-leri buradan öğrenebilirsiniz.(www.westerndigital.com/ser-v ice/l i feguard/dlg_discla-im.html)

2. Midi formatındaki dosyala-rımızı audio formatına çevir-mek maalesef imkansızdır.Mp3 formatından ise audioCD yapımını daha önceki ya-yınlarımızda detaylı olarakanlatmıştık. Ancak sizin işini-ze yarayacağına inandığımızprogramın ismini tekrar ver-mekte bir sorun olmadığı gö-rüşündeyiz. MusicMatchJuke-Box isimli program sayesindeMp3 formatındaki tüm parça-ları audio CD formatına çevi-rebilirsiniz.

SSuuppeerroonnlliinnee GGuuiiddee 44..00’’ddaa ssoorruunnuumm vvaarrBenim sorunum Superonlinebağlantım ile ilgili. Her ne-dense Superonline ile net’e

bağlanırken veya bağlandık-tan sonra, bilgisayarım kilitle-niyor ve ne mouse ne klavyene de CTRL+ALT+DELETEçalışıyor.Yani bilgisayarımareboot yapmam gerekiyor. Fa-kat başka server’lardan bağla-nırken (TTNET veya BINET)böyle bir sorun ile karşılaşmı-yorum. Ayrıca Firewall kulla-nıp kullanmama göre de hiç-

bir şey değişmiyor ve bilgisa-yarım Superonline’dan bağla-nırken kilitleniyor. Bu nedenolabilir? Superonline'nin Gu-ide 4.0’ını kullanırken de aynışey oluyor. Neden?

Sizin sorununuzun Su-peronline ile alakalı olacağınızannetmiyoruz. Ancak, sadeceSuperonline Guide 4.0 prog-ramında bir sorun yaşıyorsa-nız, o zaman Guide 4.0’ın ça-lışmasını sağlayan dosyalar ilesizin sisteminiz için gerekliolan dosyaların çakışması, bil-gisayarınızın kilitlenmesineneden olabilir. Superonlinebağlantınızı bir de modemözelliklerinden Uç Birim pen-ceresi ile deneyin. Bir diğeryöntem de, Bilgisayarım/Çe-virmeli Ağ/Yeni Bağlantı’dan,yeni bir Superonline bağlantı-sı yapmak…

CCDD yyaazz››cc››llaarrddaa uuyyuullmmaass››ggeerreekkeenn kkuurraallllaarrBilgisayarımla ilgili bir prob-lemim var. Ödünç olarak Phi-lips CDRW40 yazıcı buldum.External olan yazıcı bilgisaya-rımda kurulmasına rağmenmaalesef çalışmayıp, bilgisaya-rımı kilitliyor. IRQ ayarların-da bir problem görünmüyor.İki harddiskim ikiden dördebölünmüş. Bir tane de CD-ROM’um var. PII 300 ve 32MB RAM, 4 MB ekran kartımbulunuyor. İkinci sorum, buCD-RW’da yazılan CD’leribilgisayarımdaki CD-ROMokumuyor. Pek çok Word veExcel yazılarımı buraya kay-detmek istedim ancak kayıtyapıldı diye göstermesine rağ-men CD-RW’da okunanCD’ler sanki CD-ROM’umundüşmanı gibi hiç okunmuyor-lar. Muhtemelen farklı formatatma usulleri var ve ben bil-miyorum, bana yol gösterirse-niz teşekkür ederim.

Her zaman belirttiği-miz gibi, aynı özelliklere sahipiki farklı bilgisayarın işletimsistemleri aynı dahi olsa kuru-

Sabitdisk özelliklerden DMA modunu iflaretledi¤inizde, çok daha

yüksek bir performans›n yan› s›ra sisteminizi önemli ölçüde

h›zland›rman›z da mümkün.

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 225533

Okur Mektuplar›

lumları sırasında farklıIRQ’lara sahip olacağı için,aynı performansı ve aynıIRQ’lara sahip olması bekle-nemez.

Sizin probleminizi incele-meye aldığımızda, bilgisayarı-nızın kilitlenme sebepleri ola-rak öncelikle driver çakışma-sını söyleyebiliriz. Bunun se-bebi de son sürüm yazılımlarıyüklememiş olmanızdandır.Bilgisayarınızın kilitlenmesi-nin diğer bir nedeni de ki bi-zim tarafımızdan büyük so-runların başında gelmektedir,donanımsal çakışmalardankaynaklanıyordur.

Bu illaki IRQ ayarları ile sı-nırlı olmayabilir. RAM’lerini-zin arızalanmış olması, CPU’-nun haddinden fazla ısınması,harddisk’in düzgün çalışma-ması, anakartın jumper ayar-larının hatalı olması, bilgisa-yarın kilitlenmesine sebepolarak gösterilebilir. Önceliklesisteminizi tekrar kontrol ede-rek CD-RW’ın çalışmasınısağlayınız.

İkinci sorununuz ise, büyükbir ihtimalle CD-writer ile be-raber gelen yazılımı tam anla-mı ile kullanamamanızdankaynaklanmaktadır. CD yaz-ma işlemini gerçekleştirdiktensonra CD’nin kapatılması işle-mi gerçekleşmez ise CD yazıl-dığı halde başka bir CD-ROMsürücü tarafından okunama-maktadır. Bunun için de, yaz-mış olduğunuz CD’leri kapa-tarak (yani Session Close) tek-rar denemenizi tavsiye ediyo-ruz.

Diğer bir metot da, farklı biryazılım ile CD-RW’ı deneme-niz olacaktır ki bunları da da-ha önceki sayılarımızda detay-lı olarak anlatmıştık.

MMoonniittöörrüümmddee ggöörrddüü¤¤üümmyyaattaayy ççiizzggiilleerr nnoorrmmaall mmii??Sony A100 model trinitron birmonitör aldım. Monitör çalış-tığında ekranda boydan boya(dikkatli bakıldığında) ikiadet yatay çizgi görülüyor.Monitörü satın aldığım kişiyle

bu konuyu görüştüğümde, buçizgilerin trinitron monitör-lerde normal olduğunu söyle-di. Doğru mu acaba?

Sanırım sizin kafanız,böyle bir çizginin trinitron te-levizyonlarda olmamasındandolayı karıştı. Bahsettiğinizyatay çizgiler bütün trinitrontüplü monitörler için geçerli.Bu trinitron tüpünün özellik-lerinden biridir. Nedeni ise,ekran tüpünün flat olmasıdır.Her ne kadar size bir hata gibigörünse de, telaşa kapılmayahiç gerek yok, gerçekten detrinitron monitörlerde bu çoknormal.

DDoonnaann››mmssaall ççaakk››flflmmaallaarrnnaass››ll ggiiddeerriilliirr??İnternete bağlandıktan yakla-şık 2, 3 dakika sonra istisnasızher seferinde ekran maviyedönüşüp Windows Protection

Error mesajı görünüp restartyapmam isteniyor. 10 seferdenbirinde ise monitör tamamıy-la siyaha dönüşüyor. ISP tek-nik destekten alınan bilgi doğ-rultusunda bilgisayar açılarakiçi temizlendi, TCP/IP proto-kolü ve iletişim dosyaları yeni-lendi.

Yetmiyormuş gibi bilgisa-yardaki statik elektrik toprak-landı. Servis sağlayıcıda veyamodemde herhangi bir prob-

lem yok, bilgisayar virüs de ta-şımıyor, defalarca format çe-kilmesine rağmen sorun de-vam ediyor. Bu problemin se-bepi ne olabilir? Her ihtimale karşı bilgisayarı-mın özelliklerini sıralıyorum:P II 266 MMX64 MB RAM 3 GB Harddisc Asus anakart Motorola 56 K modem ( in-ternal) Windows Me ISP SUPERONLİNE İE 5.5

Windows Me işletimsistemi daha yeni bir sürümolduğu için birçok donanım-sal ve teknik problemleri deberaberinde getirmiş bulun-maktadır. Sizin yaşadığınızproblemin, donanımınızdameydana gelen ve bir sistemdosyasıyla çakışması sonucu

meydana geldiğini tahminediyoruz. Sistem olarak Win-dows Me ile modeminizinkullandığı DLL dosyalarınınçakışmasından dolayı, işletimsisteminizin zarar görmemesiiçin bir koruma hatası mesajıile karşılaşıyorsunuz.

Modem sürücüleri yükle-nirken Windows Me için gere-ken bir DLL dosyasının değiş-tirilmesinden kaynaklanan butür problemlerde, modemini-

zin Windows Me işletim siste-mi için gerekli olan driver’la-rını internetten indirerek sü-rücü güncelleştirmesi ile soru-nunuzun hallolacağı kanısın-dayız.

Diğer bir update ise modemBIOS update olacaktır. Müm-kün olduğunca BIOS upda-te’leri sırasında takip edilmesigereken adımlara dikkat edil-mesini şiddetle tavsiye ediyo-ruz!

TTeelleeffoonn hhaattllaarr››nnddaa yyaaflflaannaann ssoorruunnllaarr9 ay önce yeni bir hat alıp evi-me bağlattırdım. Hattımın ke-sinlikle dijital olduğunu bili-yorum. 3 kere de modem de-ğiştirdim ama bağlantılar halamaksimum 28800’de gerçek-leşiyor. Evimdeki diğer hattanbağlanınca hız 51333'tü yanibilgisayarımda bir sorun yok.Hattım da gayet temiz gibi...1. Lütfen bana söyler misiniz,problemin nerede olduğunu?2. Eğer temizlenmesi gereki-yorsa, Telekom'a nasıl bir baş-vuruda bulunabilirim?

Farklı iki hattan aynımodem ile bağlanıyorsanız,sorununuzun tam anlamıylaTelekom’un size çekmiş oldu-ğu hattan kaynaklandığınısöyleyebiliriz. Telefon hatla-rında kullanılan kablonunyıpranmış olması ve gelen da-taların bu hatlar üzerindengeçerken kayıplara uğraması,hattımızın hızını düşürmekte-dir.Öncelikle yapmanız gere-ken evinize bağlanmış olan di-ğer hattın (internet için kul-landığınız) çok telli ya da tektelli bakır kablo olup olmadı-ğını inceleyiniz.

Çok telli kablonun içerisin-de birden fazla kablo olacağıiçin data kaybının minimumolduğunu belirtmek isteriz.Tek kablo ise, data kayıpları-nın olacağı bir gerçektir. Tele-kom’a hattınızın kontrolü içinbaşvuruda bulunurken inter-net için kullanacağınızı da be-lirtmenizde fayda var.

Asus’un web sayfas›nda BIOS Update’in nas›l gerçekleflti¤ini ve bunun

için hangi dosyalara ihtiyaç duyuldu¤unu kolayca bulabilirsiniz.

WWiinnddoowwss11.. WWiinnddoowwss 9988,, MMee,, 22000000:: Tüm Sürücülere H›zl› Bir fiekilde Eriflmek ..................26022.. WWiinnddoowwss 9988:: Küçük A¤larda Bilgisayar Aç›l›fl›n› H›zland›rmak ........................260

33.. WWiinnddoowwss 9988:: Kay›t Düzenleyicisi’ne Metin Dosyas› Yard›m›yla Yazmak ..........26144.. WWiinnddoowwss 9988:: Gizli Sistem Programlar›n› Bulmak ................................................261

55.. WWiinnddoowwss 9988,, MMee,, NNTT,, 22000000:: Monitör Enerji Tasarruf Ayarlar› ............................26266.. WWiinnddoowwss MMee,, 22000000:: Menülerin Kapanmas›n› Engellemek ..................................26277.. WWiinnddoowwss 9988:: Yaz› Tiplerini Yaz›c› Olmadan Göstermek ......................................26288.. WWiinnddoowwss 9988,, MMee,, NNTT,, 22000000:: Windows Gezgini’ndeki T›klama Sesi ....................262

99.. WWiinnddoowwss 9988:: Windows 98 Alt›nda da Pinball Oynamak ......................................2631100.. WWiinnddoowwss 22000000:: Uygulamalar Cevap Bekliyorlar..................................................2631111.. WWiinnddoowwss 9988:: Yaz›c› Kuyru¤u Önceli¤ini Ayarlamak ..........................................263

UUyygguullaammaallaarr1122.. EExxcceell:: Sadelefltirilmemifl Kesirlerle ‹fllem Yapmak ............................................2641133.. EExxcceell:: Binlik Ay›rma ‹flareti ve Virgül Sonras› Basamaklar ..............................2641144.. EExxcceell:: Klavye ile Grafik ..........................................................................................264

1155.. AAcccceessss:: Çapraz Tablolarla Karmafl›k De¤erlendirmeler....................................2651166.. EExxcceell 9977:: Geri Al Ad›m Say›s› ................................................................................265

1177.. WWoorrdd 9977:: Sadece Metin Görünümünü Kullanmak ..............................................2651188.. PPaaiinntt SShhoopp PPrroo 66:: BMP Biçiminde Yerden Tasarruf ..........................................265

1199.. WWoorrdd 22000000:: fiablon ‹çerisine Katlama Çizgisi Eklemek ......................................2662200.. WWoorrdd 22000000:: Tablo Bafll›¤›n› VBA ile Belirlemek ..................................................266

2211.. AAcccceessss 22000000:: Veritaban›n› Kapan›flta S›k›flt›rmak ..............................................2672222.. ÇÇeevviirrmmeellii AA¤¤:: Windows 2000’de Otomatik ‹nternet Ba¤lant›s› ........................267

2233.. SSttaarr OOffffiiccee:: Farkl› Üstbilgi ve Altbilgi Alanlar› Eklemek ....................................2682244.. CCoorreell DDrraaww:: Dualboot Sistemde Tek bir Corel Draw ..........................................268

2255.. OOuuttllooookk EExxpprreessss 55:: ‹leti Klasörünün Konumunu Belirlemek ..............................2692266.. AA¤¤:: hhaattaa KKoonnttrroollüü:: A¤ Çok Yavafl Çal›fl›yor ..........................................................2692277.. KKllaavvyyee:: Klavyede USB Hub ....................................................................................269

226600 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

Windows

Windows 98, Me, 2000

TTüümm SSüürrüüccüülleerree HH››zzll›› BBiirr fifieekkiillddee EErriiflflmmeekkSürücülerinizden birinin içine göz at-mak istediğinizde, şimdiye kadar ilkolarak masaüstünde bulunan Bilgisaya-rım simgesini kullanmak zorundaydı-nız. Bu işlemi daha kolay yerine getire-bilirsiniz. Çünkü Windows görev çu-buğuna bilgisayarım bileşenlerini yer-leştirebilirsiniz. Bu görünüme ulaşmakiçin her sürücüye simge olarak bir ka-rakter atayın. Bunun için aşağıdaki iş-lemleri yerine getirin:

İlk olarak karakter şeklindeki simgele-rini internetten almalısınız. Bunun içinwww.chip.com.tr/abc adresinden zipdosyasını indirin ve bunu "C:" kök dizi-ni içerisinde bulunan ICONS klasörüneaçın. Şayet böyle bir klasör yoksa dosya-yı açmadan önce oluşturmalısınız.

Şimdi araç çubuğunu oluşturun. Fa-renin sağ düğmesini kullanarak görevçubuğu üzerinde boş bir alana tıklayınve açılan nesne menüsündeki Araç Çu-bukları/Yeni Araç Çubuğu komutunuçalıştırın. İletişim penceresi üzerindenBilgisayarım’ı seçin ve Tamam düğme-sine tıklayın. Bunun sonucunda, Bilgi-sayarım içerisindeki tüm simgeler, gö-rev çubuğu üzerinde ayrı bir araç çu-buğu olarak ekrana geleceklerdir. An-cak yeni çubuk metin etiketleri ve baş-lıklar ekran üzerinde oldukça fazla yerkaplayacak ve görev çubuğunun kulla-nım alanını daraltacaktır. Bu nedenlefarenin sağ düğmesini kullanarak yeni

çubuğun sağ sınır çizgisine tıklayın venesne menüsü üzerindeki Metni Gös-ter ve Başlığı Göster komutlarındakiişaretleri üzerlerine tıklayarak kaldırın.Sürücüleri birbirinden ayırabilmek iç-in şimdi her sürücünün kullandığı is-me göre simgesinin uygun bir harf iledeğiştirilmesi gereklidir. Bunun içinBaşlat/Çalıştır/Regedit/Tamam komu-tunu kullanarak Kayıt Düzenleyicisi’niaçın. Ekrana gelen pencere üzerindeki"HKEY_LOCAL_MACHINE\Softwa-re\Microsoft\Windows\CurrentVersi-on" anahtarını aktif hale getirin. Bura-da bulunan Explorer altanahtarına fa-renin sağ düğmesiyle tıklayın ve nesnemenüsü üzerindeki Yeni/Tuş komutu-nu çalıştırın. İsim olarak DriveIconsatayın. Farenin sağ düğmesiylebu yeni anahtar üzerine de tık-layın ve Yeni/Tuş komutunutekrar çalıştırın. Bu yeni anah-tar ismi için, örneğin disket sü-rücü için sürücü ismi olan "A"kullanılmalı. Farenin sağ düğ-mesini kullanarak bu anahtarüzerine de bir kez tıklayın veDefaultIcon isminde yeni biranahtar daha oluşturun. Şimdibu anahtara ait pencerenin sağtarafındaki Varsayılan değerineiki kere tıklayın. Ekrana gelenpencereye " C : \ ICONS \A.ICO,0" (Şayet Zip dosyasını

farklı bir klasöre açacak olursanız, bu-radaki konum tanımlamasını uygunolarak değiştirmelisiniz) değerini girin.Bu değerde kullanılan "0" rakamı ikondosyası içerisindeki ilk simgeyi temsilediyor. Bu işlemi diğer sürücüler (C, Dvb.) için de, ancak uygun dosya isim-lerini (C.ICO vb.) kullanarak yerinegetirin. Daha sonra Kayıt Düzen-leyicisi’ni kapatın ve yeni simgelerinekrana gelmesi için Bilgisayarım pen-ceresinin içeriğini [F5] tuşuna tık-layarak güncelleyin. Daha sonra Bil-gisayarım klasörünü gösteren araç çu-buğunun sol sınır çizgisi üzerine fare-nin sağ düğmesini kullanarak tıklayınve açılan nesne menüsü üzerindekiYenile komutunu çalıştırın.

1

HH››zzll›› UUllaaflfl››mm:: Tüm sürücüler görev çubu¤u üzerindeharfler fleklinde görünürler. Sadece tek bir t›klama ilesürücü içeri¤ine göz atabilirsiniz.

Windows 98

KKüüççüükk AA¤¤llaarrddaa BBiillggiissaayyaarr AAçç››ll››flfl››nn›› HH››zzllaanndd››rrmmaakkTCP/IP protokolünü kul-lanan ağlara bağlı bilgisa-yarların açılışlarını hisse-dilir derecede hızlandıra-bilirsiniz. Çünkü bilgisa-yarlar normalde açılış es-nasında otomatik olarakbir IP adresi alırlar. Eğerağ üzerinde bu dağıtım iş-lemini üzerine alan birDHCP kullanılmıyorsa,bu işlem daha da uzun sü-recektir.

Bu süreyi sabit IP adresi-ni bilgisayara manuel ola-rak tanıtarak kısaltabilirsi-

niz. Bunun için ilk olarak DenetimMasası içerisindeki Ağ simgesine ikikere tıklayın.

Ekrana gelen pencere üzerinden ağkartı için kullanılan TCP/IP Ağ öğesiniseçin ve Özellikler düğmesine tıklayın.IP Adresi kartını aktif hale getirin vebir IP Adresi Belirt seçeneğini işaretle-yin. Bunun için "linklocal" IP havuzun-dan bir değer kullanmanız tavsiye edi-lir. Alt Ağ Maskesi ise her zaman"255.255.0.0" değerini alır. Bu sınırlariçerisinde kalanlar IP adreslerinin heminternette bulunduğundan hem de seç-tiğiniz bir DHCP sunucuda bulundu-ğundan emin olabilirler.

2

SSaabbiitt IIPP::Bilgisayar›n›nIP adresini ön-cedenbelirleyenler,PC’lerinin daha h›zl›aç›lmas›n›sa¤layabilir.

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 226611

Windows

Windows 98

KKaayy››tt DDüüzzeennlleeyyiicciissii’’nnee MMeettiinn DDoossyyaass›› YYaarrdd››mm››yyllaa YYaazzmmaakkWindows işletim sistemindeki tümkonfigürasyon bilgilerinin tutulduğuKayıt Düzenleyicisi’ne uzantısı REGolan bir metin dosyası yardımıyla oto-matik olarak eklentiler yapabilirsiniz.Ancak bu metin dosyalarının belirli, sa-bit bir yapıya sahip olmaları gereklidir.Dosyanın ilk satırında "REGEDIT4"ifadesi bulunmalıdır. Ancak bundansonra bir anahtar tanımlayabilirsiniz.Bu anahtarın ekleneceği konumu köşe-li parantezler kullanarak belirtirken herbir anahtar bilgisini Backslash (Tersbölme) işareti yardımıyla ayırmalısı-nız.Daha sonra ise her bir girdi tanım-

lanmalıdır. Her bir girdi ve bunlarındeğerlerini kendi ayrı satırlarına yaz-malısınız. Dize Değeri, İkili Değeri veyaDWORD Değeri girebilirsiniz. Her sa-tır girdi için geçerli ismin tırnak işaret-leri arasında yazılması ile başlatılır. Bu-nu boşluk bırakmadan bir eşitlik işaretive arkasından da değer takip eder.

Eğer bir Dize Değeri eklemek istiyor-sanız girdinin içeriğini tırnak işaretleriarasında belirtmelisiniz. Tırnak işaret-leri arasındaki bu tanımlama içerisindeise boşluk karakteri kullanılabilir. Eğerdeğer olarak sabit disk üzerindeki birkonumu kullanmak isterseniz oldukça

dikkatli olmalısınız. Bu ta-nımlama içerisinde katmanla-rı belirten her ters bölme işa-retini iki kere yazmalısınız.Windows tanımlanan konu-mu ancak bu şekilde doğruokuyabilir.

DWORD Registry değeri ise"dword" anahtar kelimesi kul-lanılarak belirtilebilir. Bu bi-çimdeki bir değerin içeriğiniise ancak 16’lık sayı sisteminikullanarak tanımlamalısınız.

Dikkat! Windows İkili Değeri tipin-deki girdilerin değerlerini "hex:" keli-mesi ile başlatır. Bir iki değer ise sıfır vebir sayılarından oluşan ikili gruplardanmeydana gelir. Bu gruplar virgüller yar-dımıyla birbirlerinden ayrılırlar. İçeri-sinde tüm değerlerin kullanıldığı aşağı-daki örnek metin dosyasını inceleyin:

REGEDIT 4

[HKEY_USERS\Kadir\Test\Test1]

"DizeDegeri"="Benim Adım"

"Path"="C:\\Belgelerim\\Test"

"İkiliDegeri"=hex:10,10,10,10

"Dword-Hex"=dword:0000000a

[HKEY_USERS\Kadir\Test\Test2]

"DizeDegeri"="Senin Adın"

Windows donatıları arasında yeralan Not Defteri gibi bir metin editörükullanarak oluşturduğunuz bu dosyayı.REG dosya uzantısını kullanarak kay-dedin. REG uzantısına sahip bu dosyaüzerine tıklanması içerisinde tanım-lanan değerlerin Kayıt Düzenleyicisi’neeklenmeleri için yeterli olacaktır. Dos-yanın çalıştırılması ile elde edilen sonu-cu Kayıt Düzenleyicisi’nin resmindegörebilirsiniz.

3

Windows 98

GGiizzllii SSiisstteemm PPrrooggrraammllaarr››nn›› BBuullmmaakkMicrosoft, Windows CD’sine örneğinsabit disk bakım, işletim sistemindekihataları tanıyan ve bunları düzelten,programların kontrolü ve bilgi toplamaaraçları ve bunlar gibi çeşitli program-lar gizlemiştir. Bu Chipucu’ndaki tablotüm önemli araçları bulundukları ko-

num ile beraber bulabilirsiniz.Bunları devamlı olarak Başlat/Çalış-

tır yolunu kullanarak değil de özel kısa-yollar oluşturarak da çalıştırabilirsiniz.Bunun için masaüstüdeki boş bir alanafarenin sağ düğmesini kullanarak tıkla-yın ve açılan nesne menüsündeki Ye-

ni/Kısayol komutunu çalıştırın. KomutSatırı kutusuna aşağıdaki tablodanyararlanarak programın konumunu gi-rin ve uygun bir isim belirleyin.

Bu kısayolu Sürükle&Bırak yardı-mıyla istediğiniz klasöre taşıyabilir-siniz.

4

KKaayyddeettmmee:: Bir metin dosyas› kullanarak Kay›t Düzenleyi-cisi’ne eklenti yapabilir veya içindeki girdileri de¤ifltirebi-lirsiniz.

PPrrooggrraamm KKoonnuumm ((SSaabbiitt DDiisskk//WWiiddoowwss 9988 CCDD)) KK››ssaayyooll AAçç››kkllaammaaSistem Dosyas› Denetleyicisi C:\windows\system\sfc.exe Sfc ‹flletim sistemindeki zarar görmüfl dosyalar› arar.Sistem Yap›land›rma Hizmet Program› C:\windows\system Msconfig Aç›l›fl ifllemlerini ve bu s›rada, iste¤e ba¤l›

Msconfig.exe olarak devre d›fl› b›rakabilece¤iniz, çal›flt›r›lan programlar› kontrol eder.

Sistem Yap›land›rma Düzenleyicisi C:\windows\system Sysedit Sistem dosyalar› için editörWindows için Donan›m Bilgisi Hizmeti C:\windows\hwinfo.exe Hwinfo /ui Kurulu ve hatal› olan donan›mlar hakk›nda

bilgi verirDirectX Diagnostic Tool C:\windows\system\dxdiag.exe Dxdiag Ekran ve ses kart› testleri ve hakk›ndaki bilgilerWindows 98 Resource Kit CD F:\Tools\reskit\setup.exe - Windows 98 (SE) CD’sindeki sistem

programlar›n›n toplam›Telnet – ‹stemci IP C:\windows\telnet.exe telnet Terminal program› TCP/IP

C:\windows\winipcfg.exe winipcfgYap›land›rmas› Konfigürasyonu hakk›nda bilgiWinver C:\windows\winver.exe Winver Windows 98’in versiyon numaras›n› bildirir

Energy Star standartlarına uyan birmonitöre sahipseniz Windows’un Gö-rüntü Özellikleri çerçevesinde monitö-rün enerji tasarruf moduna geçeceğisüreyi veya tamamen ne zaman kapa-tılması gerektiğini belirleyebilirsiniz.Ancak monitörün tasarruf modunageçmesi veya tamamen kapanması içingeçmesi gereken süreyi ancak WindowsGüç Yönetimi’nin size sunduğu seçe-nekler arasından belirleyebilirsiniz. Eğerburada sunulan 1,3,5,10,15... gibi belirli

bir düzende ilerleyen dakika süreler işi-nize yaramıyorsa veya bunlardan farklıbir değer kullanmak zorundaysanız buChipucu işinize yarayacaktır.

Windows Kayıt Düzenleyicisi üzerin-den monitörünüzün güç yönetimiayarlarında değişiklik yaparak buradaistediğiniz süreleri kullanabilirsiniz.Bunun için ilk olarak Başlat/Çalış-tır/regedit/Tamam komutunu kullana-rak Kayıt Düzenleyicisi’ni çalıştırın.Ekrana gelen pencere üzerindeki"HKEY_CURRENT_USER\ControlPanel\Desktop" anahtarını aktif halegetirin. Bu anahtar altında "ScreenSa-veLowPowerTimeout" ve "ScreenSave-PowerOffTimeout" adında iki girdi bu-lunmalıdır. Şayet bunlar mevcut değilseDüzen/Yeni/Dize Değeri komutunu ça-lıştırın ve sırasıyla bu isimlerdeki girdi-leri oluşturun. Enerji tasarruf modu iç-in kullanılan "ScreenSaveLowPower-Timeout" ve monitörün kapatılması iç-in kullanılan "ScreenSavePowerOff-Timeout" girdi değerleri saniye cinsin-den olmalıdır. Yani eğer monitörünyedi dakika bekleme süresi sonrasındakapatılmasını istiyorsanız "Screen-SavePowerOffTimeout" girdisine değerolarak "420" sayısını girmelisiniz.

226622 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

Windows

Windows 98/Me/NT/2000

MMoonniittöörr EEnneerrjjii TTaassaarrrruuff AAyyaarrllaarr››5

Windows 98 ve Office 2000’i beraberkullanıyorsanız, Windows Yazı Tipleriklasörü içerisinde yüklü bulunmasınarağmen Word altında kullanılamayan,gösterilmeyen yazı tiplerinin bulundu-ğu dikkatinizi çekecektir.

Garip ama gerçek! Windows’un yazıtiplerini gösterebilmesi için grafikuyumlu bir yazıcı sürücüsünün, butür bir yazıcıya sahip olmasanız dahikurulu olması gereklidir. Şayet bir ya-zıcınız varsa uygun sürücüyü dona-nım ile gelen CD-Rom veya disket-ten, eğer bunlar mevcut değilse deüretici firmanın ana sayfasından yük-leyebilirsiniz.

Herhangi bir yazıcınız yoksa daWindows CD’si ile beraber gelen uy-gun sürücülerden birini (örneğinHewlett Packard Laserjet 4) kullana-bilirsiniz.

Bu işlem sonrasında yazı tiplerisorunsuz olarak görüntülenecekler-dir. Bu sayede söz konusu yazı tiple-rini metin düzenleme veya diğerprogramlarda kullanabilirsiniz.

Windows 98

FFoonnttllaarr›› YYaazz››cc››ss››zz GGöörrüünnttüülleemmeekk7

Windows Me 2000

AAkk››llll›› MMeennüülleerriinnKKaappaatt››llmmaass››

Win 98/Me/NT/2000

GGeezzggiinn’’ddeekkii TT››kkllaammaa SSeessii

İlk olarak Office 2000’de karşımızaçıkan Akıllı Menüler yeni nesil işletimsistemlerinin de standart özellikleriarasındaki yerini aldı. Eğer Windows2000 veya Windows Me altında bazımenü öğelerini uzun süre kullanmaya-cak olursanız sistem bunları bir süresonra ekrana getirmeyecektir. Dahasonra bunlara ulaşabilmek için her se-ferinde menü altındaki ok simgesinetıklamak veya bir süre beklemek zo-runda kalırsınız.

İsterseniz bu fonksiyonu devre dışıbırakabilirsiniz. Bunun için görev çu-buğu üzerindeki boş bir alana fareninsağ düğmesini kullanarak tıklayın veaçılan nesne menüsü üzerindeki Özel-likler komutunu çalıştırın. Burada bu-lunan Kişiselleştirilmiş Menüleri Kul-lan seçeneğindeki işareti üzerine tıkla-yarak kaldırın. Windows bundan böy-le tüm menüleri ekrana getirecektir.

Windows Gezgini içerisinde hareketederken, örneğin bir klasörü açmak iç-in üzerine iki kere tıkladığınızda de-vamlı olarak ses kartı üzerinden bir tık-lama sesi duyulur. Bazen oldukça ra-hatsız edici olabilen bu sesi istersenizkapatabilir veya değiştirebilirsiniz. Bu-nun için ilk olarak Kayıt Düzenleyici-si’ni çalıştırın ve "HKEY_CUR-R E N T _ U S E R \ Ap p Eve n t s \ S c h e -mes\Apps\Explorer\Navigating\.cur-rent" anahtarını aktif hale getirin. Du-yulan bu ses REG_SZ veritipindeki"(Varsayılan)" değerinde tutulur. Bura-da bulunan değer "C:\Windows:\me-dia\start.wav" şeklindedir. Şayet Win-dows farklı bir klasör veya sürücüdekuruluysa, bu değer de ona göre deği-şiklik gösterebilir. Eğer bu sesi kapat-mak istiyorsanız "(Varsayılan)" girdi-sindeki bu değeri silin veya başka birsesin çalınmasını istiyorsanız da bunauygun olarak istediğiniz konumunu veismini eksiksiz olarak girin.

6

8TTaassaarrrruuff:: Windows Güç Yönetimi uygun donan›mlara sahip oldu¤unuz sürece sizeenerji tasarrufu için farkl› seçenekler sunar.

Bu yaz›c›ya sahip olmasan›z dahi sürücüsünükullanarak sistemdeki tüm yaz› tiplerine ulaflab-ilirsiniz.

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 226633

Windows

Windows 98

WWiinnddoowwss 9988 AAlltt››nnddaa ddaa PPiinnbbaallll OOyynnaammaakkWindows 95 işletim sistemini daha eğ-lenceli hale getirmek için piyasaya sunu-lan Plus! paketinde çeşitli araçlar, oyun-lar, sesler, masaüstü temaları vs. bulu-nur. Ancak örneğin Plus paketinde bu-lunan Pinball isimli Tilt oyununu Win-

dows NT standart donanımında dahiyer almasına karşın Windows 98’e di-rekt olarak kurmak mümkün değildir.

Windows 95 Plus paketinde yer alanPinball’un Windows 98’e kurulabilme-si için Windows 98 kurulum CD’sinde-

ki TOOLS/MSUTILSklasörü içerisinde PIN-BALL.INF dosyası bulu-nur. Bu dosyayı sabitdiske kopyalayın. Budosyanın üzerine fare-nin sağ düğmesini kulla-narak tıklayın ve açılannesne menüsündekiYükle komutunu çalıştı-rın. Ancak kurulumungerçekleşebilmesi içinPlus CD’sinin "D:" CD-Rom sürücü de bulun-ması gereklidir. Şayetkurulum buna rağmengerçekleşmeyecek olursaoyunu manuel olarak

kurabilirsiniz. Bunun için aşağıdakidosyalara ihtiyacınız olacak:● PINBALL.* ismindeki tüm dosyalar(Uzantıları EXE, HLP, MID, DAT,DOC ve CNT)● SOUND*.* ismindeki tüm dosyalar(Aşağı yukarı 42 tane)● FONT.DAT● WMCONFIG.EXE● PINBALL2.MID● WAVEMIX.INF● TABLE.BMP

Söz konusu dosyaları PLUS_2.CABve PLUS_3.CAB isimli dosyalardan is-tediğiniz bir program klasörüne kop-yalayabilirsiniz. Bunun için CAB dos-yalarının içini görüntüleyebilen ve se-çili dosyaları çıkartabilen Winzip ara-cını kullanabilirsiniz. Winzip’in en sonsürümünü CHIP CD’sindeki Basic Kitiçerisinden yükleyebilirsiniz. Eğer tümdosyaları kopyaladıysanız PIN-BALL.EXE dosyasına iki kere tıklaya-rak oyunu başlatabilirsiniz.

9

Windows 98

KKuuyyrruukk ÖÖnncceellii¤¤iinniiBBeelliirrlleemmeekkEğer yazıcıya gönderdiğiniz işlerinuzun süre beklemesi sizi rahatsız etme-ye başladıysa, yazıcı kuyruğunun işlem0önceliğini değiştirerek yazdırma iş-lemlerinin daha hızlı gerçekleştirilme-sini sağlayabilirsiniz. Bunun için KayıtDüzenleyicisi’nde değişiklik yapılmasıgereklidir.

İlk olarak Başlat/Çalıştır/Regedit/Ta-mam komutunu çalıştırın ve ekranagelen penceredeki "HKEY_LO-CAL_MACHINE\ System\ Current-ControlSet\ Control\ Print" anahtarınıaktif hale getirin. Burada bulunanDword tipindeki "SchedulerThreadPri-ority" isimli girdiyi bulun, şayet mevcutdeğilse oluşturun. Bu öğenin değerinideğiştirmek için üzerine iki keretıklayın. Yazıcı Kuyruğunun maksi-mum önceliğe sahip olması için pence-re üzerindeki kutuya "1", normal önce-liğe sahip olması için "0" ve önceliğininminimum olması için de "FFFFFFFFF"değerlerini girin.

11Windows 2000

UUyygguullaammaallaarr CCeevvaapp BBeekklliiyyoorrllaarrEğer aynı anda birden fazla programçalıştırdıysanız ve arka planda çalışanbir program bu esnada sizden bir ce-vap bekliyorsa, görev çubuğu üzerindebu programa ait olan düğme üç kereyanıp sönecektir. Düğme üç kere yanıpsöndükten sonra ise program 200 sa-niye daha bekler. Bu bekleme süresisonunda arka planda sizden cevapbekleyen program otomatik olaraköne çıkacaktır. Söz konusu beklemesüresi ve düğmenin uyarı için yanıpsönme sıklığını Windows standart

ayarlarını kullanarak değiştiren biraraç maalesef yoktur. Ancak eğer budeğerler sizin için önemliyse, Win-dows 2000 Kayıt Düzenleyicisi’nde de-ğişiklik yaparak sizden cevap bekleyenprogramın istediğiniz gibi davranma-sını sağlayabilirsiniz.

Başlat/Çalıştır/Regedt32/Tamam ko-mutunu kullanarak Windows 2000Kayıt Düzenleyicisi’ni çalıştırın. Ekra-na gelen pencere üzerindeki"HKEY_CURRENT_USER \ ControlPanel\Desktop" anahtarını aktif halegetirin.

Bu anahtar altında REG_DWORD"ForeGroundFlashCount" ve "ForeG-roundLockTimeout" adında iki değerbulunur.

Sırasıyla "3" ve "30d40" standart de-ğerlerine sahip olan bu girdilerden"ForeGroundFlashCount" görev çubu-ğu üzerindeki program düğmesininkaç kere yanıp söneceğini, "ForeGro-undLockTimeout" ise programın oto-matik olarak öne geçmesi için bekle-mesi gereken süre bilgilerini tutar.

10

TToopp DDöönnüüyyoorr:: Windows 95 Plus paketinde bulunan Pinballisimli oyunu birkaç ifllem sonucunda Windows 98 alt›nda daoynayabilirsiniz.

BBeekklleemmee SSüürreessii:: Arka planda cevap bekley-en uygulamalar›n öne geçmeleri için bekle-meleri gereken süreyi Kay›t Düzenleyicisi içerisinden belirleyebilirsiniz.

226644 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

Uygulamalar

Eğer Excel çalışma tablosuna kesirli birifade girecek olursanız, bu kesir işlem-leri kolaylaştırmak amacıyla otomatikolarak sadeleştirilecektir. Ancak sade-leştirilmiş kesirler her zaman gereklideğildir. Bu nedenle Excel çalışma tab-losundaki hücrelere kesirli sayı girer-ken temel olarak dikkat etmeniz gere-ken noktalar vardır:

Eğer hücrenin tipi Kesir olarak belir-lenmediyse Excel, örneğin "4/20" şek-lindeki bir ifadeyi tarih olarak algılaya-caktır. Bu nedenle girilen ifadenin kesirsayı olduğunu belirtmek için "0 4/20"şeklinde yazmalısınız. Excel kendi içeri-sinde kesirleri de sayı olarak alacaktır."0 4/20" ifadesi hücre içerisinde daha

sonra "0,2" olarak ekrana gelecektir.Diğer bir problem ise hücre tipinin

kesir olarak belirlenmesi sonrasındaExcel’in paydayı tanımamasıdır. Bununsonucunda kesir, belirlenen kesir biçi-mindeki sabit payda kullanılarak veyasadeleştirilerek ekrana gelecektir.

Bu nedenle sadeleştirilmemiş kesirancak metin biçiminde elde edilebilir.Bunun için hücre içerisine yazmayaApostroph "’" işareti ile başlamalı ya dahücre biçimini daha önceden metinolarak belirlemelisiniz. Ancak bu du-rumda işlem nasıl yapılır? Kesirli ifadedaha önce anlatıldığı gibi sıfır kullanı-larak girilirse "SayıyaÇevir" Excel fonk-siyonu yardımıyla sayıya dönüştürüle-

bilir. Bu dönüşüm için ken-di fonksiyonunuzu hazırla-yabilirsiniz. Bunun içinAraçlar/Makro/Visual BasicDüzenleyicisi komutunuçalıştırın. Ekrana gelenpencere üzerindeki Ek-le/Modül komutunu çalıştı-rın ve aşağıdaki kaynak ko-du girin:

Function KesirDegeri(X)

Dim Pos, Pos2

X = Trim$(CStr(X))

Pos = InStr(X, "/")

If Pos > 0 Then

Z$ = Left$(X, Pos - 1)

N$ = Mid$(X, Pos + 1)

Pos2 = InStr(Z$, " ")

If Pos2 > 0 Then

G$ = Left$(Z$, Pos2 - 1)

Z$ = Mid$(Z$, Pos2 + 1)

End If

KesirDegeri = Val(G$)

+ Val(Z$) / Val(N$)

Else

KesirDegeri = CDbl(X)

End If

End Function

Bu uygulama bileşenleri bir karakterdizisine dönüştürüyor ve boşlukları kal-dırıyor. Sonra kesir çizgisi elde ediliyor.Eğer bu bulunamazsa bu değer "CDbl"yardımıyla sayıya dönüştürülüyor. Eğerkesir çizgisi varsa karakter dizisi pay vepaydaya ayrılıyor. Eğer pay kısmında birboşluk bulunursa, bu ifade pay ve tamsayı kısmından oluşan birleşik kesir ola-rak hesaplanıyor. Bu bileşenler de oluş-turulduktan sonra söz konusu parçalar-dan kesir değeri hesaplanıyor.

Visual Basic Düzenleyicisi pencere-sindeki Dosya/Kapat ve Microsoft Ex-cel Uygulamasına Geri Dön komutunuçalıştırın. Kullanmak istediğiniz kesrişimdi karakter dizisi halinde girin. İle-ride bu ifadeleri kullanarak işlem yap-madan önce KesirDegeri fonksiyonunuuygulayın.

PPaarrççaallaannmm››flfl:: Özel haz›rlanan bir fonksiyon Excel alt›ndafarkl› kesir biçimlerini tan›yabilir ve bu sayede do¤ru say›de¤erini elde edebilir.

Excel

SSaaddeelleeflflttiirriillmmeemmiiflfl KKeessiirrlleerrllee ‹‹flfllleemm YYaappmmaakk12

Eğer Excel altında yapılan bir işlemdeoldukça büyük sayılar elde ediliyorsa sa-yının daha kolay okunması için noktagibi bir binlik basamak ayıracı kullanıl-masında fayda vardır. Bu sayı görünümşeklini, hücre biçimini Sayı olarak ataya-

rak elde edebilirsiniz. Ancak bu durum-da varsayılan değeri "2" olan virgüldensonraki ondalık basamak sayısını da be-lirlemelisiniz.Eğer virgülden sonraki basamakları iste-diğiniz gibi kullanmak ve binlik ayırıcı-sının görünmesini isterseniz, bunun içinherhangi bir hücre biçimi yoktur. Excelbu kombinasyonu kullanmanıza imkantanımaz. Ancak aşağıdaki örnek formülyardımıyla, A8 hücresinde bulunansayıyı yukarıda anlatıldığı şekilde biçim-lendirebilirsiniz:

=METNEÇEVİR(YUVARLA(A8;0);"#.##0") Æ

&SAĞDAN(A8;UZUNLUK(A8)-UZUNLUK Æ

(TAMSAYI(A8)))

Eğer acil olarak basit bit grafiğe ihtiyacı-nız varsa grafik sihirbazının grafik oluş-turmak üzere size sorduğu soruları ya-nıtlamanıza gerek yok demektir. Sihir-bazı basit bir şekilde egale ederek kendigrafiğinizi oluşturabilirsiniz: Bunun içinilk olarak Excel çalışma sayfası üzerinegrafik oluştururken ihtiyaç duyacağınızverileri girin. Ancak bu esnada tablonunsol üst köşesindeki hücrenin boş kalma-sına dikkat edin. Sütun başlıkları değer-lerin açıklamalarını oluşturuyorlar: İlksütundaki değerler X değerlerini ve di-ğer sütundakiler de Y değerlerini temsilediyorlar. Daha sonra [F11] tuşuna ba-sarak basit bir sütun grafik oluş-turabilirsiniz.

Excel

BBiinnlliikk AAyy››rraacc›› vvee BBaassaammaakkllaarr13 Excel

KKllaavvyyee iillee GGrraaffiikk14

NNookkttaayyaa HHiizzaall››:: Excel büyük say›lar› bu formül yard›m›yla binlik ay›raçlar ve esnekondal›k basamaklar ile görüntüler.

→

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 226655

Uygulamalar

Excel 97

GGeerrii AAll AAdd››mm SSaayy››ss››Microsoft Office programlarında do-küman içerisinde değişiklik yapan iş-lemlerin sonucunu eğer beğenmeyecekolursanız bunları geri alabilirsiniz. Ör-neğin Excel 97 altında siz çalışırkenkaydedilen ve daha sonra geri alınması-na izin verilen değişiklik sayısı standartolarak 16’dır. Eğer bu sayı sizin çalış-malarınız için yeterli değilse ilk bakıştaümitsizliğe kapılabilirsiniz.

Çünkü Excel altında direkt olarak busayıyı değiştirebileceğiniz bir seçenekbulunmaz. Bu durumda Windows al-tında en ince ayarların yapılmasına izinveren Kayıt Düzenleyicisi yardımınızayetişir. Bu sayıyı direkt olarak KayıtDüzenleyicisi içinden değiştirebilirsi-niz. Bunun için ilk olarak Başlat/Çalış-tır/Regedit/Tamam komutunu kullana-rak Kayıt Düzenleyicisi’ni çalıştırın.Dikkat! Kayıt Düzenleyicisi’nde yapa-bileceğiniz yanlış bir işlem geri dönül-mesi mümkün olmayan zararlara yolaçabilir.

Ekrana gelen pencere üzerindeki"HKEY_CURRENT_USER\ Software\Microsoft\ Office\ 8.0\ Excel\ Micro-soft Excel" anahtarını aktif hale geti-rin. Söz konusu işlem sayısı buradabulunan "UndoHistory" girdisi ile be-lirlenir. Şayet böyle bir öğe mevcut de-ğilse Microsoft Excel alt anahtarı seçilidurumdayken pencerenin sağındakibölümde boş bir alana farenin sağdüğmesini kullanarak tıklayın ve Ye-ni/DWORD Değeri komutunu çalıştı-rın. Bu öğeye isim olarak "UndoHis-tory" verin. Kaydedilecek işlem sayısı-nı belirlemek için son olarak bu yenigirdi üzerine iki kere tıklayın ve açılanpencere üzerinden istediğiniz sayıyıgirin.

16Access

ÇÇaapprraazz TTaabblloollaarrllaa DDee¤¤eerrlleennddiirrmmeelleerr15

Verilerinizi değerlendirmek için Accessaltında sorgular oluşturabilirsiniz:Böylece bir seçme sorgusu yardımıylabirçok tablo içerisinden belirli bir şartıdoğrulayan bilgileri toparlayabilirsiniz.Örneğin 1997 yılında 10.000.000.0000TL’den fazla alış veriş yapan müşterilergibi. Ancak bunun sonucunda sadecesöz konusu müşteriler hakkında yanitek bir bilgi edinebilirsiniz. Buna karşı-lık bir çapraz tablo sorgu veritabanın-dan aynı anda iki bilgi çekilmesinimümkün kılar.

Bir çapraz tablo, eksen tablosu ola-rak da adlandırılabilir, verileri aynıanda iki farklı kritere göre gruplandı-rır. Bu ikili gruplandırma sonucundaverilerin çok daha açık bir şekildeokunabildiği bir çapraz tablo oluştu-rulur. Bu sayede dikkate alınmayanhesapları vadelerine ve firma isimleri-ne göre gruplandırabilirsiniz.

Access ikili gruplandırma için tablo-nun hem satırlarını hem de sütunları-nı adlandırır: Tablonun solundaki sa-tır başlıklarında vade tarihleri tutulur-ken, sütun başlıklarında ise firmaisimleri saklanır. Satırların ve sütunla-rın kesiştikleri noktalar ise tablonuneksenini oluşturur. Örneğin Access bukesişim noktalarında hesap bilgilerinitutabilir. Bu sayede elde edilen tablosize hem her müşterinin ödeme tablo-

sunu hem de alacaklarınızın değerinigösterecektir.

Bu eksen tablosunu isterseniz Micro-soft Access örnek veritabanları arasındayer alan Northwind’i kullanarak oluş-turabilirsiniz. Bunun için Ekle/Sorgukomutunu çalıştırın. Ekrana gelen pen-cereden Çapraz Sorgu Sihirbazı’nı se-çin, Tamam düğmesine tıklayarak si-hirbazı çalıştırın ve ilk pencereden Sor-gular seçeneğini işaretleyin ve ekranagelen listeden veri kaynağı olarak kulla-nılmak üzere Invoices’ı seçin. İleri düğ-mesine tıkladıktan sonra satır başlığıolarak OrderDate’i ve bir sonraki pen-cerede de sütun başlığı olarak ShipNa-me’i seçin. Pencerenin altında, oluştu-rulan eksen tablonun bir örneği ekranagelecektir. Sütun ve satır başlıkları ola-rak kullanılacak alanları seçtikten son-ra sadece tablonun içeriği eksik kaldı.

Geriye sadece Access’in eksen tablo-suna alacağı hesap değeri kaldı. Bununiçin de dördüncü pencere üzerindenalan olarak Extented Price ve fonksiyonolarak da Toplam’ı seçin. Bunun hari-cinde Standart Sapma, Varyans veyaOrtalama Değer (Ort) fonksiyonlarınıda kullanabilirsiniz. Eğer "Evet, satırtoplamlarını ekle" seçeneğini işaretle-yecek olursanız Access bu tarihteki si-pariş toplamlarını hesaplamak üzeretabloya bir alan daha ekleyecektir.

SSiihhiirrbbaazz:: Sihirbaz deste¤i sayesinde çapraz tablolar›n çok daha h›zl› bir flekildegrupland›r›lmas› ve hesaplanmas› mümkün.

‹‹sstteeddii¤¤iinniizz KKaaddaarr:: Normalde Excel alt›ndande¤ifltiremeyece¤iniz Geri Al’›nmas› müm-kün olan ifllem say›s›n› direkt olarak Kay›tDüzenleyicisi’nden de¤ifltirebilirsiniz.

Örneğin artalan resimleri için Win-dows veya Microsoft bağlantı noktası

olan Direct Draw altında BMP resimbiçimini kullanmak zorundasınız.

BMP resimleri, GIF veJPG gibi diğer resimdosyası biçimlerine kı-yasla sıkıştırılarak kay-dedilememe gibi bir de-zavantaja sahipler. Bu-nun sonucunda da nor-mal olarak oldukça fazlayer kaplıyorlar.

Ancak Paint ShopPro’nun 6 versiyonu ileçalışıyorsanız, BMP bi-çimindeki resimleri desıkıştırma şansına sa-hipsiniz demektir. Bu-nun için ilk olarak sıkış-tırmak istediğiniz BMPbiçimdeki dosyayı açınve File/Save As komutu-nu çalıştırın. Ekrana ge-

len pencere üzerinden Kayıt Türü ola-rak "Windows or OS/2 Bitmap(*.bmp)" seçeneğini işaretleyin ve yineaynı pencere üzerinde bulunan Opti-ons düğmesine tıklayın. Bunun sonu-cunda ekrana gelen Save Options pen-ceresindeki Encoding başlığı altındaki"Run Length Encoding" seçeneğini işa-retleyin.

Bu seçeneğin, aslında resmin kod-lanma yönteminin arkasında resimverilerini yüzde doksan oranında kü-çülten ve bu sayede BMP biçimindekiresim dosyalarının sabit disk üzerindedaha az yer kaplamasını sağlayan birsıkıştırma algoritması bulunur. Ancakbu algoritmayı kullanması da belirlisınırlar arasında mümkündür:

BMP biçimindeki resim dos-yalarının sıkıştırılması ancak renkderinliği 256 olan resimlerde müm-kündür.

226666 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

Uygulamalar

Excel 97

SSaaddeeccee MMeettiinn GGöörrüünnüümmüünnüü KKuullllaannmmaakkKimi Word kullanıcıları, durum çubuğuharicinde hiçbir şeyin metin görünü-münü engellemediği eski, kullanışlıWord Perfect zamanlarını özleyebilirler.Görünüm/Tam Ekran komutu kullanı-larak Word altında da buna benzer birgörünüm elde edilebilse de bunun birdezavantajı bulunur. Word altında bugörünüm moduna geçildiğinde, üzerin-de pencere görünümüne geçmek içinkullanılacak bir düğmenin bulunduğuaraç çubuğu ekranda oldukça önemlibir alan kaplayacaktır.

Eğer bu araç çubuğu sizi de rahatsızediyorsa bir makro yardımıyla araç çu-buklarından tamamen arınmış, sadecemetin sayfasının ekrana geldiği bir gö-rünüm elde edebilirsiniz. Bunun içinAraçlar/Makro/Makrolar komutunu ça-lıştırın ve ekrana gelen pencere üzerin-deki Makro Adı kutusuna "TamEkran-Görünümü" yazın ve sırasıyla Yarat veDüzenle düğmelerine tıkladıktan sonraekrana gelen VB Düzenleyicisi pencere-sine kutudaki kaynak kodu girin.

Makroyu Araçlar/Makro/Makrolarpenceresi üzerinden ilk defa çalıştırdı-ğınızda dokümanlar için nesne menü-

sü üzerinde "Tam Ekran" komutu ileaynı simgeye sahip yeni bir komut ek-rana gelecektir.

İleride normal görünüm modunageçmek için yapmanız gereken tek şeydoküman üzerindeki boş bir alana fa-renin sağ düğmesini kullanarak tıkla-mak ve ekrana gelen nesne menüsüüzerindeki Pencere Görünümü komu-tunu çalıştırmak olacaktır. Pencere gö-rünümüne geri dönmek için kullanılanaraç çubuğu ise makro tarafından ka-patılacaktır.

Makroyu daha hızlı kullanmak içinAraçlar/Özelleştir komutunu kullana-rak bir kısayol tuş kombinasyonu ata-yabilirsiniz. Özelleştir penceresindekiKlavye düğmesine tıklayın, ekrana ge-len pencere üzerindeki Kategori liste-sinden Makrolar’ı ve bunun sonucun-da ekrana gelen sağ taraftaki liste içeri-sinden de kullanmak istediğiniz mak-royu seçin. Daha sonra atamak istediği-niz tuş kombinasyonunu girerek kulla-nımda olup olmadığını anlayabilirsi-niz. Eğer bu tuş kombinasyonunu kul-lanmaya karar verdiyseniz Tamam düğ-mesine tıklayarak onaylayın.

Sub TamEkranGörünümü()Dim cBar As CommandBarControlDim cNew As CommandBarControlDim cCap(1) As StringStatic n As IntegercCap(0) = "Tam Ekran"cCap(1) = "Pencere Görünümü"Set cBar = CommandBars ("Text").FindControl(Type:= msoControlButton, Tag:="FULL")If cBar Is Nothing ThenSet cNew = CommandBars ("Text").Controls.Add(Type:= msoControlButton, Before:=1)With cNew.Style = msoIconAndCaption.FaceId = 69.Tag = "FULL".OnAction = "TamEkranGörünümü".Caption = cCap(0)End WithElseWith ActiveWindow.View.FullScreen = Not .FullScreenEnd WithCommandBars("Full Screen"). Visible = Falsen = n Xor 1: cBar.Caption = cCap(n)End IfEnd Sub

17

DDaahhaa ddaa zzaayy››ff:: Paint Shop Pro’nun 6.0 versiyonunda BMP biçi-minde saklanan resimlerin de s›k›flt›r›lmas› mümkündür

TPaint Shop Pro 6

BBMMPP BBiiççiimmiinnddee YYeerrddeenn TTaassaarrrruuff18

→→

→

→

→

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 226677

Uygulamalar

Word 2000

fifiaabblloonn ‹‹ççeerriissiinnee KKaattllaammaa ÇÇiizzggiissii EEkklleemmeekkHazırladığınız faturaları daha rahatayırt edebilmek için ilk olarak başka birpencerece görüntüleyip, burada dokü-man içerisine büküm işaretleri koymakzorunda kalabilirsiniz. Ancak her fatu-ra basımından önce bu işlemi tekrarla-mak hem sıkıcı olacak hem de size ol-dukça vakit kaybettirecektir. Bu neden-le söz konusu dönüm işaretlerininWord 2000 yazdırma biçimi şablonunaeklenmesi çok daha kolay olacaktır. Bu-

nun için aşağıdaki işlemleri uygulama-lısınız:

İlk olarak Dosya/Aç komutunu kul-lanarak içine dönüm noktası eklemekistediğiniz yazdırma biçimi şablonunaaçın. Bu sırada Aç iletişim penceresiüzerindeki Dosya Türü kutusunda Bel-ge Şablonu (*.dot) ifadesinin görün-mesine dikkat edin.

Şimdi şablonu çıktıya uygun bir şe-kilde görmek için Görünüm/Sayfa Gö-

rünümü komutunu çalıştı-rın. Şayet Çizim araç çubuğugörünmüyorsa bunun Görü-nüm/Araç Çubukları/Çizimkomutunu kullanarak ekra-na getirin.

Dönüm noktalarının ileri-de bu yazdırma biçimi şablo-nu kullanılarak hazırlanandokümanların tüm sayfala-rında görünmesi için, bu işa-retleri Üst veya Altbilgi satır-ları ile bağdaştırmalısınız.Bunun için Görünüm/Üst-bilgi ve Altbilgi komutunuçalıştırın.

Artık Çizim araç çubuğu üzerindebulunan araçları kullanarak söz konu-su işareti ekleyebilirsiniz. Yerini tamolarak belirlemek için sayfa görünü-münde, Görünüm/Cetvel komutu ileekrana gelen cetvelleri kullanabilirsi-niz. Çizim araç çubuğu üzerinde bulu-nan Çizgi düğmesine tıklayın. Artık fa-re yardımıyla dokümanın sol kenarınaküçük çizgiler çizerek söz konusu dö-nüm noktasını oluşturabilirsiniz.

A4 büyüklüğünde bir dokümanınyüksekliği 29,7 cm olduğuna göre say-fayı yarısına kadar katlayabilmek içinaşağı yukarı 14,9 cm’lik bir işarete ih-tiyacınız olacaktır.

Eğer sayfayı üçe katlamak, yani aşağıyukarı bir mektup zarfının içine sığab-ilecek şekilde boyutlandırmak istiyor-sanız 9,9 cm’lik işaret yeterli olacaktır.

Üstbilgi ve Altbilgi görünümünükapatın ve belge şablonunda yap-tığınız değişiklikleri kaydedin. Ancakbu dönüm işaretlerinin NOR-MAL.DOT şablonunda kullanılmasıtavsiye edilmez.

19

MMeekkttuuppllaarr iiççiinn:: Çizim araç çubu¤undaki araçlar› kullana-rak bir Word doküman› içerisine katlama iflaretleri ekley-ebilirsiniz.

Word

TTaabblloo BBaaflflll››¤¤››nn›› VVBBAA iillee BBeelliirrlleemmeekkHazırladığınız dokümanların özellikleaynı şekilde görünmesi gerekiyorsa ay-nı biçimlendirme özelliklerinin her birdoküman için aynı olması gereklidir.Bir şablon hazırlayarak her bir dokü-manın yeniden biçimlendirilmesi gibisıkıcı bir işlemden rahatlıkla kurtulabi-lirsiniz. Ancak örneğin tablolar gibi be-lirli parçaların doküman içerisinde ay-nı görünmesi gerekiyorsa da, bunumakrolar yardımıyla zahmetsizce yeri-ne getirebilirsiniz. Ancak bu makrola-rın da versiyon değişimlerine ayak dur-maları gerekebilir.

Örneğin Office 95 altında tablolarınbiçimlendirilmesi için sorunsuz olarakkullandığınız bir makro Word 2000 al-tında sayfa değişimi esnasında tablo-nun ilk satırının, yani sütun başlıkları-nın diğer sayfalar üzerinde görünme-mesi ve bunun sonucunda tablonunokunmasının zorlaşması gibi bir so-runla karşılaşılabilir.

Office 95 altında oluşturulan makro-da tüm tablo "Selection.Tables(1).Se-lect" ifadesi ile seçilir ve bunu "Selecti-on.Rows.HeadingFormat=True" ifade-si ile de başlık satırı olarak tanımlar.Ancak bu komut maalesef Word 2000altında çalışmaz. Buradaki sorunu aş-mak için "HeadingFormat" özelliğinintablonun sadece bir satırı için "True"yani doğru olarak tanımlanması gerek-lidir. Bunu "Selection.Rows" listesinde-ki bir indeks üzerinden gerçekleştirebi-lirsiniz. Sadece ilk satırı başlık olarakatamak için de "Selection.Rows(1).He-adingFormat=True" VBA komutunukullanmalısınız. Word 2000 altında so-runsuz olarak çalışacak olan makro iseaşağıdaki gibidir.

Sub TabloFormat()

Selection.Tables(1).Select

Selection.Tables(1).

AutoFormat

Format:= wdTableFormat

TabloBicimi,

ApplyBorders:=True,

ApplyShading:=True,

ApplyFont:=True,

ApplyColor:=True

ApplyHeadingRows:=True,

ApplyLastRow:=True,

ApplyFirstColumn:=True,

ApplyFirstColumn:=True,

ApplyLastColumn:=False,

AutoFit:=True

Selection.Tables(1).Select

Selection.Tables(1).Rows.

LeftIndent = CentimetersTo

Points(0)

SelectionTables(1).Pre

FerredWidth = 400

Selection.Rows.AllowBreak

AccrossPages = False

Selection.Rows(1).Heading

Format = True

Selection.MoveRight

Unit := wdCharacter, Count:=1

End Sub

20

→→

→

→

→

→→

→

226688 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

Uygulamalar

Devamlı olarak bilgi girişi yapılan veri-tabanlarının sabitdisk üzerinde kapla-dıkları alanı kontrol etmek bir süresonra imkansız hale gelebilir. Bu ne-denle sıkıştırma veya dosyanın başkabir yere kopyalanması gibi işlemlerinotomatik olarak yapılmasında faydavardır. Bu işlemler yerden tasarruf sağ-lamalarının haricinde veritabanınıngüvenliği için de gereklidir. Access 2000veritabanının kapatıldıktan sonra oto-matik olarak sıkıştırılmasına imkan ta-nır ancak her bir veritabanının çıkıştaotomatik olarak sıkıştırılıp sıkıştırılma-yacağının tek tek belirlenmesi gerekli-dir. Bunun için ilk olarak söz konusuveritabanlarını Access 2000 altındaaçın. Daha sonra Araçlar/Seçeneklerkomutunu çalıştırın ve ekrana gelene

pencere üzerindeki Genel kartını aktifhale getirin. Bu kart üzerinde bulunanen alttaki "Kapatırken Düzenle" seçe-neğini işaretleyin.

Access 2000 bundan böyle söz konu-su veritabanını kapatırken düzenleye-cektir. Program düzenleme işlemi sıra-sında veritabanını birleştirecek (Def-rag), parçalar halindeki veriler ve nes-neler silinecek ve bu sayede veritabanı-nın saklanması ve ulaşımı daha kolayolacaktır.

Söz konusu düzenleme fonksiyonubunlar haricinde otomatik değer alan-larına sahip tablolarda, şayet tablonunsonundaki veri gruplarını sildiysenizbu otomatik değer alanlarının içerikle-rini geri döndürecektir. Access 2000 buişlem sırasında bir sonraki veri grubuiçin kullanılacak otomatik değer içinsöz konusu sütundaki, uygulamanınotomatik olarak bir ekleyeceği, en yük-sek değeri göz önünde bulundurur.

Güvenlik ya da interneti daha yoğunkullanabilme gibi çeşitli nedenlerdenötürü Windows 2000’e geçiş yaptıysa-nız, siz de Windows 2000’in aslındagörünüşte Windows 98’den pek birfarkının olmadığı görmüşsünüzdür.Ama bu görünüşteki benzerlik, temel-de bir çok işlem için benzerlik anlamı-na gelmez, çünkü Windows 2000’deişlemler daha farklı yollarla gerçekle-şir. Windows 98 altında Çevirmeli Ağ

için Başlangıç klasörüne bir kısayololuşturup bağlantı penceresindeki Pa-rolayı Kaydet seçeneğini işaretlediktensonra internet bağlantısı Windows al-tında otomatik olarak gerçekleştirilir.Bu Chipucu yardımıyla Windows2000 açılışında internet bağlantısınınotomatik olarak kurulmasını sağlaya-bilirsiniz.

Bunun için ilk olarak Başlat/Prog-ramlar/Donatılar/Ağ ve ÇevirmeliBağlantılar ve Gelişmiş/ÇevirmeliBağlantı Tercihleri komutunu çalıştır-dıktan sonra ekrana gelen pencereüzerindeki Otomatik Çevir kartınıaktif hale getirin. "Konuma göre oto-matik çevirmeyi etkinleştir" alanında-ki "Yeni Konum(Geçerli Konum)" se-çeneğini işaretleyin. Ayrıca internetbağlantısı kurulurken onay penceresi-nin ekrana gelmesini engellemek için"Otomatik olarak çevirmeden önceher zaman sor" seçeneğindeki işaretinkaldırılması gereklidir.

Windows 2000 açılışında internetbağlantısının sorunsuz bir şekildeotomatik olarak gerçekleştirilmesi iç-in "Uzaktan erişim otomatik bağlantıyöneticisi"’nin çalışır durumda olma-sı gereklidir. Bunun için Denetim Ma-sası içerisinde yer alan Yönetimsel

Araçlar ve daha bunun sonucunda ek-rana gelen pencere üzerindeki Bilgisa-yar Yönetimi simgelerine iki kere tık-layın.

Bilgisayar yönetimi penceresi üze-rindeki Hizmetler ve Uygulamalarbaşlığı altından Hizmetler’i seçin. Se-çili olan Hizmetler öğesine bağlı ola-rak ekranın sağında görünen araçlararasından "Uzaktan erişim otomatikbağlantı yöneticisi"ni seçin ve üzerinefarenin sağ tuşunu kullanarak tıklayın.Ekrana gelen nesne menüsü üzerinde-ki Özellikler komutunu çalıştırın vebunun sonucunda açılan pencere üze-rindeki Genel kartını aktif hale geti-rin. Başlangıç Türü açılır listesindenOtomatik’i seçin ve Tamam düğmesi-ne tıklayın.

Windows 2000 açılışında internetbağlantısının otomatik olarak oluştu-rulabilmesi için son olarak Başlangıçklasörüne kullandığınız Web göz atıcı-sının bir kısayolunu oluşturmanız ge-rekli. Bir sonraki sistem açılışındanitibaren browser’ınız otomatik olarakçalışacak ve size bir internet bağlantısısunacaktır. Uzaktan erişim otomatikbağlantı yöneticisi ise standart olaraktanımlanan çevirmeli bağlantıyı kulla-nacaktır.

VVeerrii SS››kk››flfltt››rrmmaa:: Access 2000 alt›nda veritaban› seçeneklerinden veritaban›n›nkapan›flta otomatik olarak s›k›flt›r›l›ps›k›flt›r›lmayaca¤›n› belirleyebilirsiniz.

OOttoommaattiikk BBaaflflllaanngg››çç:: Bu ayar sayesindeWindows 2000 aç›l›fl›nda internet ba¤lant›s›otomatik olarak oluflturulabilir.

Access 2000

VVeerriittaabbaann››nn›› KKaappaann››flflttaa SS››kk››flfltt››rrmmaakk

Çevirmeli A¤

WWiinnddoowwss 22000000’’ddee OOttoommaattiikk ‹‹nntteerrnneett BBaa¤¤llaanntt››ss››

21

22

→

→

→

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 226699

Uygulamalar

Star Office

FFaarrkkll›› ÜÜssttbbiillggii vvee AAllttbbiillggii AAllaannllaarr›› EEkklleemmeekkUzun metinlerde Üstbilgi veya Altbilgialanlarını kullanarak o an aktif olansayfa veya dokümanın geneli hakkındabilgi edinebilir, çeşitli bilgilerin (gününtarihi, değişiklik yapan vb.) otomatikolarak eklenmesini sağlayabilirsiniz.Örneğin çalıştığınız dokümana bağlıolarak üstbilgi ve altbilgi alanları ilksayfada ayrı ve tek veya çift numaralısayfalarda da farklı görünecek şekildedüzenlemek isteyebilirsiniz.

İlk olarak üst ve altbilgi alanlarını ilksayfaya eklemek için imleci dokümanınbaşına taşıyın ve Format/Styles&Temp-lates/Catalog komutunu çalıştırın. Pen-cerenin üstündeki açılır listeden PageStyles’ı seçin ve bunun sonucunda ek-rana gelen alttaki listeden de First Pageöğesini seçin. Daha sonra Format/Pagekomutunu çalıştırın ve ekrana gelenpencereden Organizer kartını aktif halegetirin.

Biraz önce seçtiğiniz First Page öğesiStyle olarak gri renkte görünecektir.Nest Style açılır listesinden Left Pageöğesini seçin. Pencere üzerindeki diğerkartları kullanarak sayfanın görünü-mü üzerinde değişiklik yapabilirsiniz.Örneğin Header kartını aktif hale ge-tirin ve bu sayfa üzerine bir üstbilgialanı eklemek için Header On seçene-ğine tıklayın.

İmleci şimdi ikinci sayfaya taşıyın veFormat/Page komutunu çalıştırın. Bu-rada Style olarak Left Page görünür.Next Style açılır listesinden bu seferRight Page’i seçin. Diğer kartları kulla-narak sol sayfanın görünümü üzerindedeğişiklik yapabilirsiniz. Daha sonraimleci üçüncü sayfaya taşıyın ve For-mat/Page komutunu çalıştırın. Bununsonucunda ekrana gelen Page Stylepenceresindeki Nest Style açılır liste-sinden tekrar Left Page’i seçin.

Bu sayede bir sonraki sayfanın stilinibelirleyebilirsiniz.Doküman penceresiüzerindeki üst veya altbilgi alanların-dan biri ile çalışmak için kutu içerisin-deki boşluğa tıklamanız yeterli olacak-tır. Insert/Fields komutunu kullanarakaktif olan üst veya altbilgi alanına tarih,saat, sayfa numarası, toplam sayfa sayı-sı gibi bilgilerin eklenmesini sağlayabi-lirsiniz. Bunun haricinde istediğiniz birmetin girebilir ve bunu biçimlendirebi-lirsiniz. Bunu hem ilk sayfa hem de sağve sol sayfalar için yapabilirsiniz. Bu-nun sonucunda görünüm aynı stildekitüm sayfalar için geçerli olacaktır.

Eğer uzun bir doküman farklı üst vealtbilgi alanları oluşturmak istiyorsa-nız, ilk olarak her bir başlık için gerekliolan biçimi Format/Styles & Templateskomutunu kullanarak tanımlamalısı-nız. Penceredeki açılır listeden PageStyle’ı seçin ve New düğmesine tıkla-yın. Yeni stil için bir isim girin ve NextStyle listesinden uygun bir stil seçin.Son olarak takip eden stili doğru belir-lemek için bir önceki stili yeniden dü-zenlemelisiniz.

İmleci metin penceresinde başlığındeğiştiği yere taşıyın ve burada In-sert/Manual Break komutunu çalıştı-rın. Page Break düğmesine tıklayın veyeni başlık için geçerli olmak üzere açı-lır listeden Next Style’ı seçin. İsteğebaplı olarak Change Page Number se-çeneğini işaretleyerek bir sonraki başlı-ğın yeni bir sayfa numarası ile başlama-sını sağlayabilirsiniz. Diğer biçimlen-dirmeler ise önceden tanımlanan stil-lere uygun olarak gerçekleşecektir.

23

Eğer kullandığınız bilgisayarda Win-dows 98 ve 2000 işletim sistemleriniparalel olarak kullanıyor ve her sistem-de de sabit diskte oldukça fazla yer kap-layan Corel Draw’a ihtiyaç duyuyorsa-nız, Draw’ın sadece tek bir sisteme ku-rulması yeterli olacaktır. Bunun içinCorel Draw kurulum programını ilkolarak Windows 98 altında çalıştırın.Windows 98 altındaki kurulumu ta-

mamladıktan sonra Windows 2000’içalıştırın.

Windows 2000 altında dosya ara-mak için Başlat/Bul/Dosyalar veyaKlasörler komutu ile açılan pencereüzerindeki Ad kutusuna "*.reg" girinve arama yapılacak konum olarak daWindows 98 altındaki Corel Draw ku-rulum klasörünü seçin. Şimdi Buldüğmesine tıklayarak arama işlemini

başlatın. Arama sonucunda bu klasör-de bulunan Registry dosyaları Bulpenceresinde listelenecektir.

Bu dosyalara tek tıklayarak çalıştırın.Bu dosyalar çalıştırıldığında CorelDraw ayarları otomatik olarak Win-dows Kayıt Düzenleyicisi’ne eklenecek-tir. Artık Corel Draw’ı Windows 2000altında da sorunsuz bir şekilde kullana-bilirsiniz.

SSaayyffaa BBiiççeemmlleerrii: Bir sonraki sayfa için seçti¤iniz stilin özelliklerini Page Style penceresialt›ndaki Contains kutusunda görebilirsiniz.

Corel Draw

CCoorreell DDrraaww’’›› BBiirr DDuuaallbboooott SSiisstteemmddee KKuurrmmaakk24

227700 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

Uygulamalar

Outlook Express 5

‹‹lleettii KKllaassöörrüünnüünn KKoonnuummuunnuu BBeelliirrlleemmeekkArtık oldukça fazla sorun çıkarmayabaşlayan Windows 98’i yeniden kur-maya karar verdiniz ve sabit diski bi-çimlendirmeden önce önemli verileri-

nizin kopyalarını aldınız. Örneğin ye-deklerini aldığınız Outlook Express ve-ritabanı dosyalarını kurulumdan sonrayeni sistemde kullanmak isteyebilirsi-niz. Bunun için söz konusu dosyalarısadece ait oldukları klasörlere kopyala-manız yeterli olacaktır. Ancak eğer sa-bit diskinizde fiziksel veya işletim siste-minizde geri dönüşü olmayan bir hatameydana gelseydi tüm dosyalarınızıkaybedebilirdiniz. Bu nedenle OutlookExpress veritabanı (*.DBX) dosyaları-nın mümkünse Windows’un kuruluolduğu diskte değil de başka bir sabitdiskte saklanmasında fayda vardır.Outlook Express altından DBX dosya-larının saklanmasını istediğiniz klasörübelirleyebilirsiniz. Bu sayede verilerini-zi bir arada saklayabilir ve rahatlıkla ye-dekleyebilirsiniz.

Bunun için ilk Outlook Express pen-ceresinde Araçlar/Seçenekler komutu-

nu çalıştırın. Ekrana gelen pencere üze-rindeki Bakım kartını aktif hale getirinve burada bulunan Depo Klasörü düğ-mesine tıklayın. Veritabanı dosyaları-nın saklanacakları konumu değiştir-mek için Saklama Yeri penceresindekiDeğiştir düğmesine tıklayın. KlasöreGözat penceresinden kullanmak istedi-ğinizi klasörü seçin ve Tamam düğme-sine tıklayın.

Eğer bu yeni seçtiğiniz klasöre DBXdosyalarını daha önceden kopyaladıy-sanız Outlook Express Saklama Yeripenceresi kapatılırken, sizin tarafınız-dan belirlenen klasör içerisinde iletidosyalarının bulunduğunu bildirecekve bunları kullanmak isteyip istemedi-ğinizi soracaktır. Bu soruya Evet ceva-bını verin ve Outlook Express’i yenidenbaşlatın. Şayet bu dosyaları henüz kop-yalamadıysanız, Outlook Express’ikapattıktan sonra kopyalayabilirsiniz.

25

A¤

HHaattaa KKoonnttrroollüü:: AA¤¤ ÇÇookk YYaavvaaflfl ÇÇaall››flfl››yyoorrEvde kurduğunuz ağı daha da hızlan-dırmak için 100 Mbit veri transfer hızı-na sahip bir ağ kartı aldınız. Gereklidosyaların Windows CD’sinden yük-lenmesinden sonra ise tüm hayallerinizbir anda yıkıldı: Başka bilgisayarlaraerişebiliyor, ancak veri aktarımı ya aşırıyavaş oluyor ya da hiç gerçekleşmiyor-du. Bu tür bir problemi çözebilmek iç-in ilk olarak nedenini bulmalı, bununiçin de aşağıdaki soruları tek tek cevap-lamalısınız:

Sürücü uygun mu? Kurulan sürücü-nün sizin kullandığınız modele ait olup

olmadığını kontrol edin, eğer mevcutsakart ile beraber gelen sürücüyü yükleyin.

Kullandığını kablo doğru mu? 100Mbit/s hızında veri aktarımının ger-çekleştirilmesi için profesyonel olarakhazırlanmış bir ağ kablosu gereklidir.Eğer bilgisayarları koaksiyel kablo kul-lanarak birbirine bağladıysanız kabloyolu boyunca bir hata olup olmadığınıkontrol edin. Çünkü kablodaki bir hatatüm ağdaki veri transferini etkileyecek-tir. Muhtemel hata nedenleri ise uygunolmayan BNC yuvası veya hatalı T par-çalarıdır.

Yuvalar doğru olarak yer-leştirilmiş mi? Parçalar birbir-leri uyumlu olmalı örneğinbu nedenle ISDN kablosunuaynı yuvada (RJ45) kullana-mazsınız. Şüpheye düştüğü-nüz durumlarda bilgisayarcı-dan 100 Mbit/s için sertifikalıbir ağ kablosu alın veya bağ-lantıların bir firma tarafındanyapılmasını sağlayın.

Tüm kartlar aynı desteğesahip mi? Ağ üzerindeki diğerbilgisayarlardaki kartların da

26

KKoonnuummllaanndd››rrmmaa:: Outlook Express’in DBXveritaban› dosyalar›n› tutmas›n› istedi¤inizyeri Saklama Yeri penceresi üzerindende¤ifltirebilirsiniz.

HHeerr flfleeyy UUyygguunn:: Kulland›¤›n›z kart için uygun sürücü yüklüolmal›. Veri transferi ancak bu flartlar sa¤land›¤›ndanyüksek olacakt›r.

Klavye

KKllaavvyyeeddee UUSSBB HHuubbEğer Microsoft’un üzerinde USB Hubbulunan ergonomik klavyesini USBüzerinden kullanıyorsanız USB aygıtlardirekt olarak PC’de sorunsuz çalışma-larına rağmen, klavyeye bağlandıkla-rında çalışmayacaklardır. Bu sorununçözümü de en az kendisi kadar basit:

USB Hub’ın bağlı aygıtlara sinyalgönderebilmesi için klavyeyi bir akımkaynağına bağlamalısınız. Bunun içinaynı zamanda normal bir PS/2 ucunada sahip olan klavyeyi PS/2 bağlantısı-na bağlamalısınız. Klavye USB Hub’ınçalışması için gerekli olan 5 Volt’u bu-radan alacak ve bunun sonucundadiğer USB aygıtlar da sorunsuz olarakçalışacaklardır.

100 Mbit/s desteklerinden ve uygunayarların yapıldığından emin olun. Hu-b’da bu hızı destekliyor mu? Ancak busoruların tümünün cevabı evet oldu-ğunda, 100 Mbit/s veri aktarım hızınasahip bir ağa sahip olabilirsiniz.

27

fifi UU BB AA TT 22 00 00 11 | 228899

Yay›n Koordinatörü (Sorumlu) Gökhun Sungurtekin [email protected]

Genel Yay›n YönetmeniUfuk Yamank›l›ço¤lu [email protected]

Yaz› ‹flleri MüdürüMahmut Karsl›o¤lu [email protected]

Yaz› ‹flleri Sevda K›l›ç [email protected]

Kadir Tuztafl [email protected]

Banu Cengiz [email protected]

Test Merkezifiahin Ekflio¤lu [email protected]

Ecevit B›kt›m [email protected]

CHIP CD Korcan Meydan [email protected]

CHIP OnlineHalil Selanik [email protected]

Katk›da Bulunanlar Necmettin Baykal, Murat Karsl›o¤lu, Ozan Ali Dönmez,Alis S›r›mc›yan, Garo Antikac›o¤lu, Murat Ay, Timo Hönig (TH), Jan Kleinert (JK), Martin Goldman(MG), Klaus Baasch (KB), Roland Freis (RF), K. Kranz (KK), Johannes Rebhan (JR)Grafik Tasar›mGökhan Koç [email protected]

Grafik Asistan›Dilek K›rcan

VOGEL Sat›fl MüdürüGönül Morgül [email protected]

CHIP Reklam Koordinatörüfiebnem Karab›y›k [email protected]

Özel Projeler MüdürüGülcan Bayraktar [email protected]

CHIP Reklam ServisiYeliz Koyun, Nurhan Ba¤c›, Nesrin Aslan, Murat Y›ld›r›m

Reklam TrafikeriAynur K›na

Pazarlama ve Halkla ‹liflkiler MüdürüGüler Okumufl

Pazarlama Bölümü

Özlem Cenker, Ayten Çar

Abone Bölümü Sat›fl MüdürüNur Geçili

Abone ServisiEbru Cinek, Ayten Akgüre, Ayfer Karaalio¤lu

Da¤›t›m Sorumlusu Cem Cenker

Da¤›t›m Asistan›Mehmet Çil

Üretim KoordinatörüTurgay Tekatan

VOGEL Yay›nc›l›k Ltd. fiti. Genel MüdürüHermann W. PaulGenel Müdür Yard›mc›s›Beste Özerdem

VOGEL Yay›nc›l›k Ltd. fiti. Ad›na Sahibi Gökhun Sungurtekin

Renk Ayr›m›-Film Ç›k›fl ve Bask› ASIR Matbaac›l›k Ltd. fiti

Tel: (212) 283-8438

Da¤›t›mB‹RYAY A.fi.

VOGEL Yay›nc›l›k Piyalepafla Bulvar› Zincirlikuyu Cad. Ün ‹fl Merkezi 231/3 Kas›mpafla-‹STANBULCHIP Tel: (212) 297-1724 (Pbx) Fax: (212) 297-17-33Abone Fax: (212) 238-7343Yaz› ‹flleri Fax: (212) 238-7326Yaz› ‹flleri E-Mail adresi: [email protected] Abone E-Mail: [email protected]: http://www.chip.com.tr

VOGEL Ankara Temsilcisi Serra Yurtman

Tel: (312) 495 24 47

e-mail: [email protected]

Copyright by CHIP,VOGEL INTERNATIONAL VERLAGSGES. mbH, W rzburg, DEUTSCHLAND ISSN: 1300-9419

ABT 109

APC 33

ARC 149,151

BEB‹M 121

B‹LDEN 147

B‹L‹fi‹M VAD‹S‹ 154,155

B‹MSAT 89

CD-ROM DATA 183

COMPEL 63

COMPEX 205,207

Ç‹ZG‹ ELEKTRON‹K 91

DELL 23

EB‹S 71

EKSEN 37,39

EMN 105

EMPA 18,19

EPSON 85

ETÜD 179

FORD 30,31

FRAME 119

GENPAZ 29

GOLD 76,77

HP 87

IMPEX 139

INSELBERG 112,113

KAPLAN 135

KONT 51,53,55

KOYUNCU 81

MAKROTEK 83

MARKET 271,272,273,274,275

276,277,278,279,280

281,282,283,284,285,286

MASTERCOM 201

MASTERGUARD 35

MAV‹ DONANIM 117

MAXIMEDYA 137

MEDYA 48,49

MEGABYTE 123

MEGAV‹ZYON 107,209

METROPOL 129

MICROSOFT Ö.K.‹,3,13,15

MSI 27

MULTIMEDYA 93,95

NEASYSOFT 45

PENTA 173

PHILIPS 9,11

RNM 98,99

SAMTEK 41

SETA 131

TETR‹S 175

TRANSDATA 67

TURANLI A.K.‹,103

TURKCELL 141

VEGA 5

VETA ORGAN‹ZASYON 167

VISIONS 61

REKLAM ‹NDEKS‹

Test

‹‹nntteerrnneett’’tteenn BBeeddaavvaa TTeelleeffoonnEn iyi telefon programlar›n›n inceleme ve testi, h›zl› kurulum içinipuçlar›.

229900 | fifi UU BB AA TT 22 00 00 11

MP3 Player

NNeett’’tteekkii GGiizzllii KKaayyaannkkaallaarrInternetten her türlüprograma ve bilgiyebedava da ulaflmakmümkün. ‹ster MP3,video, ister uygula-ma program› olsun,web’de hemen herfleyi bulabiliyorsun-uz. CHIP, hiçbir yer-de yay›nlanmayankaynaklar› sizler içinortaya ç›kard›.

Di¤erleri:❿ MMPP33 PPllaayyeerr ‹‹nncceelleemmeessii

❿ YYeennii NNeessiill WWiinnddoowwss

❿ WWiinnddoowwss UUppddaattee! Yaz›larda güncel geliflmelerden kaynaklanan de¤ifliklikler yap›labilir.

AArraall››kk 22000000 SSaayy››ss››nnddaa NNeelleerr VVaarr??MMaarrtt 22000011 SSaayy››ss››nnddaa NNeelleerr VVaarr??

TTeesstt:: FFllaattssccrreeeenn EEkkrraannllaarrTTeesstt:: FFllaattssccrreeeenn EEkkrraannllaarrKaba monitörlerden

kurutulma vakti geldi. ‹nce, düz,

hafif ve az yer kaplayan TFT’lerin

testi ve TFT teknolojisine

yak›ndan bak›fl.

CHIP ŞUBAT 2001

Documents

Transcript of CHIP ŞUBAT 2001