1

CHAPTER 10การพั�ฒนาภาค

อุ�ตสาหกรรมไทยEC482

2

Outline

บทความของ อ.ม��งสรรพ์� ขาวสะอาด เร��อง เส�น“ทางอ�ตสาหกรรมไทย วารสารเศรษฐศาสตร�”ธรรมศาสตร� 4 ธ.ค . 2536

บทความ การพ์!ฒนาอ�ตสาหกรรมและเทคโนโลย&“ของไทยในรอบ 5 ทศวรรษ โดย รศ” .ดร.ธรรมว�ทย� เท�ดอ�ดมธรรมและ อ.พ์&ระ เจร�ญพ์ร

3

8.1 บทความขอุง อุ.ม��งสรรพั� ขาวสะอุาด เร��อุง

เส�นทางอุ�ตสาหกรรมไทย “ ”วารสารเศรษฐศาสตร�ธรรมศาสตร� 4

ธ.ค . 2536 Outline

สาเหต�แห*งการเจร�ญเต�บโตของภาคห!ตถอ�ตสาหกรรม การเปล&�ยนแปลงโครงสร�างการผล�ตและการกระจายผล

ประโยชน� ฐานทร!พ์ยากรของอ�ตสาหกรรมไทย เส�นทางความเจร�ญเต�บโตทางเศรษฐก�จ (Growth

Path) บทสร�ป

4

2.สาเหต�ขอุงการเจร�ญเต�บขอุงภาคห�ตถอุ�ตสาหกรรม

2520-2530 ความต�องการภายในประเทศ โดยเฉพ์าะอ�ตสาหกรรมเหล1กและเหล1กกล�า การพ์�มพ์� เคร��องจ!กร

2530-now เด�มเช��อว*าเก�ดจากการเต�บโตในภาคการส*งออก แต*ความจร�งน*าจะเก�ดจากการเจร�ญเต�บโตของอ�ตสาหกรรมการก*อสร�าง การเปล&�ยนแปลงโครงสร�างทร!พ์ยากรภายในประเทศและการลงท�นโดยตรงจากต*างประเทศโดยเฉพ์าะ ประเทศญ&�ป�2น

5

3. การเปลี่)�ยนแปลี่งโครงสร�างการผลี่�ตแลี่ะการกระจายผลี่ประโยชน�

3.1 การเปลี่)�ยนแปลี่งโครงสร�างภายในสาขาห�ตถอุ�ตสาหกรรม: อ�ตสาหกรรมส��งทอและเส�3อผ�า อ�ตสาหกรรมอ�ปกรณ์�การขนส*ง ผล�ตภ!ณ์ฑ์�หน!งส!ตว� อ�ตสาหกรรมการผล�ตผล�ตภ!ณ์ฑ์�โลหะท&�ไม*ใช*เหล1ก พ์ลาสต�กเต�บโตข63น ขณ์ะท&�อ�ตสาหกรรมข!3นพ์�3นฐานและอ�ตสาหกรรมด!3งเด�ม เช*น ไม�และผล�ตภ!ณ์ฑ์�ไม� ยาส7บ อ�ตสาหกรรมการพ์�มพ์� อ�ตสาหกรรมโลหะม&อ!ตราการเจร�ญเต�บโตต8�าลง

3.2 ประส�ทธ�ภาพัขอุงภาคห�ตถอุ�ตสาหกรรม: ในระหว*าง 2503-2533 ประส�ทธ�ภาพ์การผล�ตของแรงงานในภาคอ�ตสาหกรรมเพ์��มข63นโดยเฉพ์าะ อ�ตสาหกรรมพ์ลาสต�กและเคม&ภ!ณ์ฑ์� ภาคห!ตถอ�ตสาหกรรมม&ส!ดส*วนในม7ลค*าเพ์��มค*อนข�างคงท&�

6

3. การเปลี่)�ยนแปลี่งโครงสร�างการผลี่�ตแลี่ะการกระจายผลี่

ประโยชน�3.3 การแบ/งป0นผลี่ขอุงความเจร�ญเต�บโต: ส!ดส*วนของค*าแรงในม7ลค*าเพ์��มของภาคอ�ตสาหกรรมลดลงแต*ส!ดส*วนของก8าไรเพ์��มข63นโดยเฉพ์าะอ�ตสาหกรรมเพ์��อการส*งออก อ�ตสาหกรรมท&�ได�ร!บการค��มครองม&ส!ดส*วนก8าไรลดลง ส!ดส*วนของว!ตถ�ด�บและส�นค�าก6�งส8าเร1จร7ปน8าเข�าในส�นค�าส*งออกเพ์��มข63น

3.4 การขยายต�วขอุงความเจร�ญเต�บโตในภ1ม�ภาคต/างๆ: การขอจดทะเบ&ยนของโรงงานใหม*เร��มม&แนวโน�มการกระจายของอ�ตสาหกรรมออกนอกกร�งเทพ์ฯมากข63น

3.5 อุ�ตราการเจร�ญเต�บโตขอุงโรงงานขนาดใหญ/แลี่ะขนาดเลี่3ก: ในช*วงท&�อ�ตสาหกรรมม&การเจร�ญเต�บโตส7งก�จกรรมขนาดใหญ*ม&อ!ตราการเจร�ญเต�บโตเร1วกว*าก�จการขนาดเล1ก เน��องจากระบบภาษ&ม&ส*วนอ�ดหน�นการลงท�นแก*ก�จการขนาดใหญ*

7

4. ฐานทร�พัยากรขอุงอุ�ตสาหกรรมไทย

4.1 แรงงาน: ค*าแรงถ7กเพ์ราะม&แรงงานท&�ถ7กผล!กด!นออกมาจากภาคเกษตร ต*อมาตลาดแรงงานเร��มต6งต!ว การลงท�นท8าให�ประส�ทธ�ผลของแรงงานส7งข63น ขาดแคลนแรงงานม&ฝี;ม�อ แรงงานทางว�ทยาศาสตร�และเทคโนโลย& และการเปล&�ยนแปลงโครงสร�างประชากร

4.2 ทร!พ์ยากรธรรมชาต�: ทร!พ์ยากรในประเทศเร��มไม*เพ์&ยงพ์อเช*นอ�ตสาหกรรมปลากระป<อง ต�องอาศ!ยแหล*งว!ตถ�ด�บสากลและพ์!ฒนาท!กษะในการหาว!ตถ�ด�บจากแหล*งสากล

8

4. ฐานทร�พัยากรขอุงอุ�ตสาหกรรมไทย

4.3 เทคโนโลย&: ความแตกต*างระหว*างว�ทยาศาสตร�และเทคโนโลย&สถานะของเทคโนโลย&ในป=จจ�บ!นจากการผล�ตขนาดเล1กส7*การแปรร7ปขนาด

ใหญ*ความส!มพ์!นธ�ระหว*างตลาดก!บเทคโนโลย&

9

5. เส�นทางความเจร�ญเต�บโตทางเศรษฐก�จ

Growth PathNewly Industrializing Economies (NIEs)

Newly Industrializing and Agro-based Economies (NIAEs)

Newly Industrializing Agro-based and Services Economies (NIASEs)

10

5.1 นโยบายอุ�ตสาหกรรมแบบไทยๆ: ม!กไม*เจาะจงอ�ตสาหกรรม

(a)นโยบายท&�ม&ผลต*อการจ!ดสรรทร!พ์ยากรอ�ตสาหกรรมและต*อโครงสร�างอ�ตสาหกรรม เช*น การส*งเสร�มการลงท�น นโยบายภาษ& นโยบายค!ดเล�อกอ�ตสาหกรรมเป>าหมาย

(b)นโยบายท&�ม&ผลต*อการจ!ดองค�กรอ�ตสาหกรรม เช*น การควบค�มก8าล!งการผล�ต ข�อก8าหนดการรวมต!วของบร�ษ!ท นโยบายช*วยเหล�อ SMEs นโยบายสน!บสน�นอ�ตสาหกรรม

5.2 นโยบายก4าแพังภาษ): เป?นนโยบายหล!กในการพ์!ฒนาอ�ตสาหกรรมของไทย โดยการก8าหนดภาษ&น8าเข�าในอ!ตราท&�แตกต*างก!นระหว*างส�นค�าต*างๆ โดยม&เป>าหมายท&�การหารายได�มากกว*าการพ์!ฒนาอ�ตสาหกรรม ก*อให�เก�ดความโน�มเอ&ยงไปในอ�ตสาหกรรมการผล�ตส�นค�าอ�ปโภคบร�โภคข!3นส�ดท�ายโดยไม*ม&การเช��อมโยงระหว*างอ�ตสาหกรรม โดยเฉพ์าะการเช��อมโยงไปข�างหล!ง และย!งท8าให�เก�ดการละเลยเคร��องม�อนโยบายอ�ตสาหกรรมอ��นๆ

5. เส�นทางความเจร�ญเต�บโตทางเศรษฐก�จ

11

5. เส�นทางความเจร�ญเต�บโตทางเศรษฐก�จ

5.3 การส/งเสร�มการลี่งท�น: BOI ม&ว!ตถ�ประสงค�เพ์��อส*งเสร�มการลงท�นเพ์��อสน!บสน�นการส*งออก กระจายอ�ตสาหกรรมไปชนบทและร!บการถ*ายทอดเทคโนโลย&จากต*างประเทศ

5.4 นโยบายรายสาขา (Sectoral Policies): เป?นนโยบายท&�ด8าเน�นการโดยแต*ละกระทรวงแต*บางคร!3งก1ข!ดแย�งก!นเองระหว*างกระทรวงนโยบายการใช�ช�3นส*วนประกอบภายในประเทศ: ม�ได�เน�นการลด

การพ์!ฒนาระด!บเทคโนโลย&อย*างจร�งจ!ง กลายเป?นการต*อรองระหว*างผ7�ผล�ตช�3นส*วนภายในประเทศก!บผ7�ประกอบรถยนต�ญ&�ป�2น

การควบค�มก8าล!งผล�ต: excess capacity, economy of scale, indivisibilities, economic rent, barrier to entry, optimal production, technological bottleneck

12

5. เส�นทางความเจร�ญเต�บโตทางเศรษฐก�จ

5.5 นโยบายอุ�ตสาหกรรมเป5าหมาย: เง��อนไขท&�ใช�ค!ดเล�อกอ�ตสาหกรรมเป>าหมาย ชน�ดของมาตรการท&�ใช�ก!บอ�ตสาหกรรมและเคร��องม�อท&�จ8าเป?นในการน8านโยบายไปปฏิ�บ!ต�อ�ปสรรคของไทยในการแทรกแซงโดยร!ฐ (๑ ) การแบ*งแยกโดยเด1ดขาดระหว*างนโยบายมหภาคก!บจ�ลภาค (๒ ) อ8านาจทางกฎหมายท&�ให�แก*กระทรวงในการออกกฏิกระทรวงและระเบ&ยบ

5.6 ความจ4าเป6นขอุงการผสมผสานนโยบายรายสาขา: ความส8าค!ญของความเข�าใจล!กษณ์ะและระด!บการพ์!ฒนาของแต*ละอ�ตสาหกรรมและการประสานนโยบายมหภาค ตลอดจนการท8าให�เอกชนเก�ดความม!�นใจในการลงท�นในโครงการขนาดใหญ*ระยะยาว ด!งน!3นการใช�นโยบายอ�ตสหากรมต�องม&เป>าหมายท&�แน*ช!ด ม&การใช�อย*างต*อเน��องและม&การประเม�นผลเพ์��อลดต�นท�นทางส!งคมให�ต8�าท&�ส�ด

13

บทสร�ป ความได�เปร&ยบท&�เก�ดจากการใช�ทร!พ์ยากรและแรงงานราคาถ7ก

ก8าล!งจะหมดไป การสร�างความได�เปร&ยบใหม*โดยนโยบายอ�ตสาหกรรมท&�ต*อ

เน��องและเป?นระบบ ต�องม&การใช�ข�อม7ลท&�น*าเช��อถ�อในการสร�างมโนท!ศน� vision ร*วมก!นและนโยบายต*างๆท!3งมหภาคและจ�ลภาคจ8าเป?นต�องใช�อย*างผสมผสานและไปในท�ศทางเด&ยวก!น

ทางเล�อกของอ�ตสาหกรรมไทยในอนาคต บทบาทของร!ฐต�องเปล&�ยนแปลงจากการควบค�มไปเป?นการยก

ระด!บอ�ตสาหกรรม ควบค�มค�ณ์ภาพ์ มลพ์�ษ และการสร�างมโนท!ศน�และการบร�การข�อม7ลในประชาชน

ภาคเอกชนและภาคร!ฐต�องร*วมม�อก!น

14

แผนพ์!ฒนาเศรษฐก�จแห*งชาต�ของไทยเป?นเพ์&ยงแผนช&3แนะ (indicative plan) ไม*ได�เป?นแผนบ!งค!บ (compulsory or mandatory plan)

ภาคอ�ตสาหกรรมเต�บโตด�วยการด8าเน�นงานของภาคเอกชนเป?นหล!ก (โดยเฉพ์าะบทบาทของบรรษ!ทข�ามชาต�ท&�เป?นเจ�าของเง�นลงท�นโดยตรงจากต*างประเทศ)

บางแผนม&การก8าหนดเป>าหมาย แต*บางแผนไม*ได�ก8าหนด เป>าหมาย (เช*น แผนฉบ!บท&� 4 ไม*ได�ก8าหนดเป>าหมาย)

(II) บทความเร��อุง การพั�ฒนา“อุ�ตสาหกรรมแลี่ะเทคโนโลี่ย)ขอุง

ไทยในรอุบห�าทศวรรษ”

15

นโยบายและมาตรการท&�ม&ผลต*อภาคอ�ตสาหกรรม ได�แก* การส*งเสร�มการลงท�นโดยบ&โอไอ การเก1บภาษ&ศ�ลกากรโดยกระทรวงการคล!ง การก&ดก!นการน8าเข�าด�วยมาตรการท&�ไม*ใช*ภาษ&ศ�ลกากรโดยกระทรวง

พ์าณ์�ชย� การให�ส�นเช��อโดยสถาบ!นการเง�น หน*วยงานเหล*าน&3ม&ป=ญหาการประสานงานในนโยบายรายสาขา

เม��อก8าหนดเป>าหมายแล�ว จะม&การก8าหนดแนวนโยบายและมาตรการอย*างกว�าง ๆ (ด7รายละเอ&ยดในแผน5 (2525-2529))

ฉะน!3น การศ6กษาการพ์!ฒนาอ�ตสาหกรรมและเทคโนโลย&ของไทย จ8าต�องศ6กษานโยบายและมาตรการของร!ฐ ท!3งท&�ระบ�และท&�ไม*ได�ระบ�ไว�ในแผนพ์!ฒนาเศรษฐก�จแห*งชาต�

16

“รายงานการศ7กษา ท�ศทางการพั�ฒนาอุ�ตสาหกรรมไทยในช/วงแผน 8” (2539) ระบ�ว*า

“แผนพ์!ฒนาเศรษฐก�จและส!งคมแห*งชาต�ของไทยโดยท!�วไปแล�วจ!ดว*าเป?นแผนช&3แนะ มากกว*าเป?นแผนท&�ม&การบ!งค!บ ซ6�งเป?นการก8าหนดนโยบายกว�าง ๆ หร�อแสดงแนวค�ดไว�แต*ไม*ได�ก8าหนดแผนปฏิ�บ!ต�งานอย*างละเอ&ยด และบ*อยคร!3ง นโยบายท&�เข&ยนอย7*ในแผนพ์!ฒนาฯ ฉบ!บต*าง ๆ ไม*ปรากฏิว*าม&มาตรการใด ๆ รองร!บ หร�อไม*ได�น8าไปส7*การปฏิ�บ!ต�…” (สมศ!กด�F แต�มบ�ญเล�ศช!ย และคณ์ะ , 2539, หน�า 15)

17

แผน 1 (2504-2509) และแผน 2 (2510-2514)

เน�นส*งเสร�มอ�ตสาหกรรมทดแทนการน8าเข�าเน��องจาก

1. ไทยขาดแคลนส�นค�า (หล!งสงครามโลกคร!3งท&� 2)2. กระแสแนวค�ดหล!กของประเทศก8าล!งพ์!ฒนา

18

ในช*วงแผน 1 และ แผน 21) ภาคห!ตถอ�ตสาหกรรมขยายต!วเร1วท8าให�ม&ส!ดส*วน

ในจ&ด&พ์& เพ์��มจาก 14.5% ในป; 2503 เป?น 17.9% ในป; 2514

2) อ�ตสาหกรรมท&�โตเร1ว: น83าม!นปGโตรเล&ยม และส��งทอแต*อ�ตสาหกรรมอาหารกล!บม&ส!ดส*วนในจ&ด&พ์&ลดลง

3) พ์6�งพ์าการน8าเข�าว!ตถ�ด�บและเคร��องจ!กรมากข63นจนท8าให�ม&ด�ลการช8าระเง�นขาดด�ลต�ดต*อก!นในป; 2512-2514

19

แผน 3 (2515-2519)

เร��มส*งเสร�มอ�ตสาหกรรมเพ์��อการส*งออก และเร��มส*งเสร�มการกระจายอ�ตสาหกรรมไปส7*

ภ7ม�ภาค ขณ์ะเด&ยวก!นย!งคงส*งเสร�มอ�ตสาหกรรมเพ์��อ

ทดแทนการน8าเข�า ส!ดส*วนของภาคห!ตถอ�ตสาหกรรมในจ&ด&พ์&เพ์��ม

ข63นเป?น 22.2% ในป; 2519

20

แผน 4 (2520-2524) และ แผน 5 (2525-2529)

ย!งคงด8าเน�นนโยบายส*งเสร�มอ�ตสาหกรรมเพ์��อการส*งออกและเร��มส*งเสร�มอ�ตสาหกรรมพ์�3นฐาน (เหล1ก , การแยกกHาซธรรมชาต� , ปGโตรเคม&คอล , ป�<ยเคม& และเย��อกระดาษ)

ในช*วง 2520-2529 ภาคห!ตถอ�ตสาหกรรมม&ส!ดส*วนในจ&ด&พ์&ประมาณ์ 22-23% ค*อนข�างคงท&�

อ�ตสาหกรรมส��งทอและเส�3อผ�า น83าม!นปGโตรเล&ยมและผล�ตภ!ณ์ฑ์� ม&ขนาดท&�โตข63นค*อนข�างมาก

21

แผน 6 (2530-2534)

ด8าเน�นนโยบายส*งเสร�มอ�ตสาหกรรมเพ์��อการส*งออกต*อไปและได�ม&การระบ�อ�ตสาหกรรมท&�ส*งเสร�ม ซ6�งได�แก* อ�ตสาหกรรมการเกษตร อ�ตสาหกรรมว�ศวการ (อ�ตสาหกรรมงานโลหะ และอ�ตสาหกรรมอ�เล1กทรอน�กส� ) และส*งเสร�มการกระจายอ�ตสาหกรรมส7*ภ7ม�ภาค ตลอดจนการสน!บสน�นอ�ตสาหกรรมขนาดย*อม

22

แผน 7 (2535-2539)ด8าเน�นนโยบายส*งเสร�มการส*งออกต*อไประบ�อ�ตสาหกรรมเป>าหมาย 6 อ�ตสาหกรรม ได�แก* อ�ตสาหกรรมการเกษตร อ�ตสาหกรรมส��งทอและเคร��องน�*งห*ม อ�ตสาหกรรมงานโลหะ อ�ตสาหกรรมอ�เล1กทรอน�กส� อ�ตสาหกรรมปGโตรเคม& อ�ตสาหกรรมเหล1กและเหล1กกล�า(อ�ตสาหกรรมรถยนต�และอ�ตสาหกรรมเคร��องใช�ไฟฟ>าไม*ได�เป?น

อ�ตสาหกรรมเป>าหมาย แต*เป?นอ�ตสาหกรรมท&�ม&การขยายต!วเร1วในช*วงน&3)

23

ในช*วงแผน -6 7 (2530-2539) ภาคห!ตถอ�ตสาหกรรมขยายต!วเร1ว ม&ส!ดส*วนใน GDP เพ์��มจาก 23.4% ในป; 2529 เป?น 31.5%

ในป; 2539 สาเหต�หล!ก: การลงท�นโดยตรงจากต*างประเทศ โดยเฉพ์าะจาก

ญ&�ป�2น เพ์��มข63นมากต!3งแต*ป; 2529

แผน 8- 25402544( )

แผน 9 (2545-2549) ไม*ม&ส*วนท&�เป?นแผนพ์!ฒนาอ�ตสาหกรรม แผนปร!บโครงสร�างอ�ตสาหกรรม (2541-2545)

(ไม*ม&การเช��อมโยงก!บแผน 8)

24

ประเด3นท)�พั�จารณา

1) นโยบายและมาตรการของร!ฐ นโยบายการส*งเสร�มการลงท�นภาคอ�ตสาหกรรม นโยบายและมาตรการด�านการค�าระหว*างประเทศ

มาตรการค��มครองอ�ตสาหกรรมด�วยภาษ&อากรขาเข�า

มาตรการก&ดก!นการน8าเข�าท&�ไม*ใช*ภาษ&ศ�ลกากร มาตรการการส*งเสร�มการส*งออก

มาตรการควบค�มการผล�ต นโยบายการพ์!ฒนาโครงสร�างพ์�3นฐาน

25

2. แหล*งท&�มาของการลงท�นโดยตรงจากต*างประเทศ

ช*วงทศวรรษ 2510, 2520 สหร!ฐฯ เป?นผ7�ลงท�นรายใหญ* หล!ง Plaza Accord (2528) ญ&�ป�2นกลายเป?นผ7�ลงท�นรายใหญ* สหภาพ์ย�โรปม&การลงท�นในไทยมากข63นในทศวรรษ 2540 (หล!ง

ว�กฤตการณ์�) การลงท�นโดยตรงจากต*างประเทศม&ส!ดส*วนลงท�นในภาค

อ�ตสาหกรรมเพ์��มข63นจาก 13.9% ในป; 2514 เป?น 39.4% ในป; 2524 เป?น 46.4% ในป; 2534 และ 57.3% ในป; 2544

การลงท�นโดยตรงจากต*างประเทศโดยรวม (2513-2544) 42.6% ลงท�นในภาคอ�ตสาหกรรม

อ�ตสาหกรรมส8าค!ญ: เคร��องใช�และอ�ปกรณ์�ไฟฟ>า (12.4%) เคร��องจ!กรและอ�ปกรณ์�ขนส*ง (8.3%)โลหะและอโลหะ (5.5%)

26

3) บรรษ�ทข�ามชาต�(ข�อม7ล ส8ามะโนอ�ตสาหกรรม 2540)

จ8านวนสถานประกอบการ

88.7%

11.3%

สถานประกอบการของคนไทย

ม&การลงท�นจากต*างประเทศต!3งแต* 1%

27

55.3%

44.7%

96.2%

3.8%

สถานประกอุบการท)�ได�ร�บการส/งเสร�ม

ได�ร!บการส*งเสร�ม

ท&�ไม*ได�ร!บการส*งเสร�ม

สถานประกอุบการขอุงไทยสถานประกอุบการท)�ม)ต/างชาต�ร/วมลี่งท�น

ท&�ไม*ได�ร!บการส*งเสร�ม

ได�ร!บการส*งเสร�ม

28

ม7ลค*าผลผล�ตรวม

44.6%

55.4%

ผล�ตโดยสถานประกอบการท&�ม&ต*างชาต�ร*วมลงท�น(11.3%)

ผล�ตโดยสถานประกอบการของไทย (88.7%)

29

4) การส/งเสร�มว�สาหก�จขนาดย/อุม

2.4%

97.6%SMEs

ผ7�ผล�ตรายใหญ*

จ8านวนสถานประกอบการในภาคอ�ตสาหกรรม (100,283 ราย)

30

การจ�างงาน

51.0%

49.0%

การจ�างงานโดย SMEs

การจ�างงานโดยผ7�ผล�ตรายใหญ*

31

• การช*วยเหล�อของภาคร!ฐย!งม&น�อย เม��อเท&ยบก!บความต�องการของ SMEs ในไทย

• การช*วยเหล�อท&�ร !ฐบาลให�แก* SMEs ม&น�อยกว*าการช*วยเหล�อท&�ให�แก*อ�ตสาหกรรมขนาดใหญ*และกลาง

32

5) การกระจายอ�ตสาหกรรมไปส7*ภ7ม�ภาค

เร��มต�นในแผน 3มาตรการท&�ใช� : การส*งเสร�มการลงท�นโดยบ&โอไอ

และการต!3งน�คมอ�ตสาหกรรมแห*งประเทศไทยป=จจ�บ!น อ�ตสาหกรรมส*วนใหญ* ย!งคงกระจ�กต!ว

อย7*ในเขตกร�งเทพ์และปร�มณ์ฑ์ล โดยม&การขยายต!วไปส7*เขตชายฝี=� งทะเลตะว!นออกเป?นบางส*วน

33

6) การพ์!ฒนาเทคโนโลย&ประเด1นป=ญหาของการพ์!ฒนาเทคโนโลย&ของ

ไทยประเทศไทยม&การใช�จ*ายในการค�นคว�าว�จ!ยอย7*ใน

ระด!บท&�ต8�าส*วนใหญ*เป?นการว�จ!ยของร!ฐบาลซ6�งไม*สามารถน8ามา

ใช�ได�จร�งในภาคการผล�ตพ์6�งพ์าเทคโนโลย&จากต*างประเทศเป?นหล!กขาดแคลนบ�คลากรด�านว�ทยาศาสตร�และเทคโนโลย&อ�ตสาหกรรมขนาดกลางและขนาดย*อมเส&ยเปร&ยบ

ด�านเทคโนโลย&

34

ข�อุค�ดเห3นบางประการ

ป=ญหาส��งแวดล�อมและการพ์!ฒนาท&�ย! �งย�นผ7�บร�โภคการร*างแผนพ์!ฒนาอ�ตสาหกรรมอ�ตสาหกรรมเป>าหมาย

35

สร�ป: นโยบายการพ์!ฒนาอ�ตสาหกรรมของไทย

จากอด&ตส7*อนาคต จากทศวรรษ 1960 ถ6งป=จจ�บ!น นโยบายพ์!ฒนาอ�ตสาหกรรมของไทยได�เปล&�ยนแปลงจากการปกป>องค��มครองอ�ตสาหกรรมทดแทนการน8าเข�ามาเป?นการเน�นการผล�ตเพ์��อส*งออกไปส7*ตลาดโลก

กลางทศวรรษ 1970 ร!ฐเร��มตระหน!กถ6งข�อจ8าก!ดของนโยบายทดแทนการน8าเข�าว*าอาจไม*เหมาะสมก!บประเทศไทย เน��องจากข�อจ8าก!ดสามประการค�อ 1) อ�ตสาหกรรมทดแทนการน8าเข�าใช�แรงงานต*อท�นต8�ากว*าอ�ตสาหกรรมส*ง

ออก 2 ) ประเทศไทยเป?นประเทศเล1กท&�ม&ขนาดตลาดเล1กกว*าตลาดโลก 3) นโยบายทดแทนการน8าเข�าไม*สามารถลดการน8าเข�าส�นค�าว!ตถ�ด�บและ

ส�นค�าท�น

36

ต!3งแต*กลางทศวรรษ 1970 ร!ฐเร��มห!นมาให�ความสนใจต*อการส*งเสร�มการส*งออก แต*ในทศวรรษ 1980 ข�อจ8าก!ดของมาตรการค��มครองอ�ตสาหกรรมควบค7*ก!บการส*งเสร�มการส*งออกม&หลายประการ ค�อ โครงสร�างภาษ&ท&�ม&อ!ตราภาษ&ส7งและแตกต*างก!นมาก ผ7�ส*งออกม�ได�ร!บประโยชน�จากมาตรกรส�ทธ�ประโยชน�พ์�เศษอย*างเต1มท&� มาตรท&�ใช�ม�ได�เก�3อก7ลผลประโยชน�ให�ตกแก*ผ7�ผล�ตเพ์��อส*งออกโดยท!�วถ6งก!นท�ก

ราย การร!บซ�3อลดต!Lวแลกเง�นแก*ผ7�ผล�ตเพ์��อการส*งออกของ BOT ม!กได�ร!บการร�อง

เร&ยนจากประเทศผ7�น8าเข�าว*า เป?นการอ�ดหน�นการส*งออก ในต�นทศวรรษ 1990 ร!ฐบาลได�ปร!บเปล&�ยนโครงสร�างภาษ&ท!3ง

ระบบ โดยการลดอ!ตราภาษ&ศ�ลกากรให�ต8�าลง ลดจ8านวนอ!ตราให�เหล�อเพ์&ยง 6 อ!ตรา

37

8.2 ป0ญหาแลี่ะแนวทางการพั�ฒนาอุ�ตสาหกรรมใน

ประเทศไทยEC482

38

ภาพ์รวมภาคอ�ตสาหกรรมต*อเศรษฐก�จไทย

ภาคอ�ตสาหรรมเป?นภาคการผล�ตท&�ม&ความส8าค!ญส7งต*อระบบเศรษฐก�จไทย และม&แนวโน�มท&�จะม&ความส8าค!ญเพ์��มข63นเร��อย ๆ

โครงสร�างเศรษฐก�จไทยได�เปล&�ยนแปลงจากเศรษฐก�จท&�พ์6�งพ์าภาคเกษตรกรรมเป?นหล!กมาเป?นการพ์6�งพ์าภาคอ�ตสาหกรรม

ม7ลค*าส*งออกส�นค�าอ�ตสาหกรรมม&ส!ดส*วนเพ์��มมากข63น ในขณ์ะท&�ม7ลค*าส*งออกส�นค�าเกษตรกรรมลดลง

ส!ดส*วนการจ�างงานภาคอ�ตสาหกรรมเม��อเท&ยบก!บจ8านวนการจ�างงานรวมของประเทศอย7*ในระด!บต8�า

39

โครงสร�างก�จการอ�ตสาหกรรมการผล�ตของไทย

ก�จกรรมอ�ตสาหกรรมส*วนใหญ*ของไทยเป?นก�จการขนาดกลางและขนาดย*อม (SMEs) ซ6�งค�ดเป?นส!ดส*วนร�อยล*ะ 99.4 ของก�จการอ�ตสาหกรรมท!3งหมด

อ�ตสาหกรรมอาหารและเคร��องด��ม ม&จ8านวนก�จการ SMEs มากท&�ส�ด รองลงมา อ�ตสาหกรรมเคร��องแต*งกาย อ�ตสาหกรรมส��งทอ อ�ตสาหกรรมไม�และผล�ตภ!ณ์ฑ์�ไม� และอ�ตสาหกรรมโลหะประด�ษฐ�

40

ก�จการขนาดใหญ*แทบท�กสาขาอ�ตสาหกรรมได�ก*อให�เก�ดม7ลค*าเพ์��มมากกว*าก�จการ SMEs

ในป; พ์.ศ .2546 ก�จการขนาดใหญ*ในภาคอ�ตสาหกรรมสามารถสร�างม7ลค*าเพ์��มในภาคอ�ตสาหกรรมเป?นส!ดส*วนส7งถ6งร�อยละ 711. ในขณ์ะท&�ก�จการ SMEs ซ6�งม&จ8านวนมากกว*า สามารถสร�างม7ลค*าเพ์��มในภาคอ�ตสาหกรรมเพ์&ยงร�อยละ 28.9

ก�จการขนาดใหญ*ม&ความส8าค!ญต*อเศรษฐก�จของประเทศในด�านการสร�างม7ลค*าเพ์��มได�มากกว*าก�จการ SMEs

ในป; พ์.ศ .2546 ภาคอ�ตสาหกรรมการผล�ตม&จ8านวนการจ�างงานรวม 281. ล�านคน เป?นการจ�างงานของก�จการ SMEs ร�อยละ 492. และเป?นการจ�างงานของก�จการขนาดใหญ*ร�อยละ 508.

41

โครงสร�างการก*อให�เก�ดม7ลค*าเพ์��มในภาคอ�ตสาหรรม

จ8าแนกตามขนาดก�จการและสาขาอ�ตสาหกรรม ป; พ์.ศ.2546

สาขา SMEs ขนาดใหญ/ รวม

อุ�ตสาหกรรม ม1ลี่ค/า

ส�ดส/วน ม1ลี่ค/า ส�ดส/วน ม1ลี่ค/า

ส�ดส/วน

อุาหารแลี่ะเคร��อุงด��ม

135,576 6.5

255,053 12.2

390,629 18.7

เคร��อุงจ�กรแลี่ะอุ�ปกรณ�

21,860 1.1

267,996 12.8

289,856 13.9

เคร��อุงแต/งกาย56,52

7 2.7124,55

3 6.0181,07

9 8.7

อุ�ปกรณ�การขนส/ง

53,247 2.6

119,850 5.7

173,096 8.3

ส��งทอุ43,44

4 2.1 82,490 4.0125,93

5 6.0

อุ��น ๆ2935

8513.

963525

3 30.492883

9 44.4

รวม604,2

3928.

91,485,

195 71.12,089,

434100.

0

42

โครงสร�างการกระจายต!วของก�จการ SMEs

ก�จการ SMEs ส*วนใหญ*กระจ�กต!วอย7*ในจ!งหว!ดซ6�งเป?นศ7นย�กลางทางเศรษฐก�จภ7ม�ภาค

ในเขตกร�งเทพ์ฯและปร�มณ์ฑ์ล ก�จการ SMEs ต!3งก�จการอย7*ในกร�งเทพ์ ฯ ถ6งร�อยละ 754. และเม��อเปร&ยบเท&ยบก!บภ7ม�ภาคอ��น ๆ แล�ว ก�จการ SMEs ต!3งอย7*ในกร�งเทพ์ฯและปร�มณ์ฑ์ลมากท&�ส�ด

โครงสร�างประเภทก�จการ SMEs จะม&ความคล�ายคล6งก!นในท�กภ7ม�ภาคของประเทศไทย ค�อ ก�จการในภาคการค�าปล&กและภาคบร�การจะม&ส!ดส*วนส7งกว*าก�จการภาคการผล�ต

43

ป0ญหาส4าค�ญแลี่ะบทบาทขอุงภาคร�ฐในการแก�ไขป0ญหา

อุ�ตสาหกรรมไทยi. ป=ญหาด�านโครงสร�างท&�ส8าค!ญของภาค

อ�ตสาหกรรมไทยii. ป=ญหาเฉพ์าะด�านในอ�ตสาหกรรมหล!กของไทยiii. สภาวะแวดล�อม และประเด1นส8าค!ญท&�ม&ผลต*อ

อนาคตของอ�ตสาหกรรมไทยiv. นโยบายภาคร!ฐในการแก�ป=ญหาภาค

อ�ตสาหกรรมไทย

44

i. ป=ญหาด�านโครงสร�างท&�ส8าค!ญของภาคอ�ตสาหกรรมไทย

ป=ญหาด�านการผล�ต-แนวโน�มผล�ตภาพ์การผล�ตลดลง-ข�อจ8าก!ดในการส*งเสร�ม SMEs ท!3งทางด�านเง�นท�นและบ�คคลากร

ป=ญหาการส*งออก-ส7ญเส&ยความได�เปร&ยบและม&ส*วนแบ*งตลาดลดลงในส�นค�าท&�ไทยม&ความได�เปร&ยบในอด&ต

ป=ญหาการน8าเข�าว!ตถ�ด�บ-ความพ์6�งพ์าว!ตถ�ด�บจากต*างประเทศในการผล�ตส�นค�า

45

ii. ป=ญหาเฉพ์าะด�านในอ�ตสาหกรรมหล!กของไทย

การขาดแคลนแรงงานท&�ม&ฝี;ม�อระด!บส7ง การพ์6�งพ์าว!ตถ�ด�บน8าเข�าในส!ดส*วนท&�ส7ง การขาดแคลนศ7นย�ทดสอบผล�ตภ!ณ์ฑ์�ท&�ได�

มาตรฐานสากล การขาดการว�จ!ยและพ์!ฒนา การขาดเทคโนโลย&ท&�ด&ในการผล�ต

46

ป=ญหาด�านป=จจ!ยการผล�ตแรงงาน อ�ตสาหกรรมไทยท!3งท&�เป?นอ�ตสาหกรรมท&�ใช�แรงงานเข�มข�นหร�อท&�ใช�แรงงานท&�ม&

ท!กษะและความช8านาญ ต*างก1ประสบป=ญหาขาดแคลนแรงงานฝี;ม�อท&�ม&ประสบการณ์�

ขาด Basic skill ด�านภาษา เช*น การใช�ภาษาต*างประเทศ,ท!กษะในการส��อสาร ขาด Advance skill/Knowledge ความสามารถในการค�ดไปข�างหน�าใน

เร��องของ product หร�อการผล�ต เช*น ในอ�ตสาหกรรมยานยนต� อ�เล1กทรอน�กส� เคร��องหน!ง ส��งทอ เป?นต�น

การว*างงานของผ7�ม&การศ6กษา เน��องจากความไม*สอดคล�องก!นของการศ6กษา/ความช8านาญ ก!บความต�องการของตลาด

แม�ว*าแรงงานฝี;ม�อจะม&ค*าจ�างท&�ไม*ส7ง แต*แรงงานฝี;ม�อย!งม&จ�ดอ*อนด�านความร7 �พ์�3นฐานด�านว�ทยาศาสตร�และการช*าง

47

ป=ญหาด�านป=จจ!ยการผล�ตเคร��อุงจ�กร ความล�าสม!ยของเคร��องจ!กร ซ6�งตามสภาพ์ความเป?นจร�งม&ผ7�

ประกอบการจ8านวนหน6�ง(ขนาดกลาง/เล1ก ) ท&�ม&เคร��องจ!กรท&�ล�าสม!ย ท8าให�ส�นค�าท&�ผล�ตได�ม&ค�ณ์ภาพ์ต8�า ไม*สวยงามประณ์&ต เช*น อ�ตสาหกรรมพ์ลาสต�ก อ�ตสาหกรรมเฟอร�น�เจอร�

ผ7�ประกอบการไม*ลงท�นในการซ�3อเคร��องจ!กรใหม* อาจเก�ดจากสถาบ!นการเง�นไม*ให�ก7� เพ์ราะเป?นอ�ตสาหกรรมท&�ไม*ม&อนาคต หร�อเป?นการลงท�นท&�ม&ความเส&�ยงส7ง หร�อผ7�ประกอบการไม*ได�ร!บข*าวสารเก&�ยวก!บเคร��องจ!กรใหม*/เทคโนโลย&ใหม*อย*างท!นท*วงท& หร�อผ7�ประกอบการเองไม*ต�องการลงท�นในส*วนน&3 เน��องจากผล�ตภ!ณ์ฑ์�ท&�ได�ก1ย!งเป?นท&�ต�องการของตลาดอย7*

48

ป=ญหาด�านป=จจ!ยการผล�ตส�นเช��อุ ป=ญหาใหญ*ค�อการขาดแหล*งเง�นท�น เน��องจากสถาบ!นการเง�นไม*ค*อยปล*อยก7�

เพ์ราะต�องการหล&กเล&�ยงป=ญหา NPL หร�อธ�รก�จท&�ขอก7�ม&ความเส&�ยงส7งโดยเฉพ์าะธ�รก�จขนาดย*อม (SMEs)ประกอบก!บต!วผ7�ประการเองม&ป=ญหาเร��องระบบบ!ญช& ท8าให�ต�องใช�ระบบการค83าประก!นส*วนบ�คคล ซ6�งอาจท8าให�เก�ดป=ญหา NPL ได�ในอนาคต แม�ว*าป=จจ�บ!นจะม&หน*วยงานและสถาบ!นหลายแห*ง (เช*น IFCT บสย . บอย .) สน!บสน�นการให�ก7�ก!บ SMEs แต*จ!ดว*าเป?นส!ดส*วน (Scale) ขนาดเล1กไม*สามารถรองร!บความต�องการของอ�ตสาหกรรมท!3งระบบได�

ป=ญหาเฉพ์าะหน�าค�อ ป=จจ�บ!นธ�รก�จขนาดใหญ*และเล1กโดยท!�วไปม&ป=ญหา NPL ประกอบก!บการท&สภาพ์ธ�รก�จม&ส*วนเก�นของก8าล!งการผล�ต (excess capacity) ท8าให�การขอก7�เง�นเพ์��อลงท�นเป?นไปได�ยาก ส*งผลให�ผ7�ประกอบการธ�รก�จขนาดกลางและเล1กขาดแคลนเง�นท�น

49

ป=ญหาด�านป=จจ!ยการผล�ตพัลี่�งงาน อ�ตสาหกรรมท&�ใช�พ์ล!งงานมากจะม&ป=ญหาในด�านต�นท�นพ์ล!งงานท&�ส7งซ6�งอาจเป?นไปได�ว*าระบบ

ภาษ&ท&�เก1บจากพ์ล!งงานท&�ใช�ในการผล�ต (เช*น ไฟฟ>า น83าม!น ) อาท�เช*น ภาษ&สรรพ์สาม�ต , ภาษ&ม7ลค*าเพ์��ม , เง�นน8าส*งกองท�นน83าม!น , กองท�นอน�ร!กษ� อาจท8าให�ม&การบ�ดเบ�อนในต�นท�นท&�แท�จร�ง แต*อย*างไรก1ด&ภาษ&ด!งกล*าวอาจน8ามาชดเชยในด�านส��งแวดล�อม

ป=ญหากระแสไฟไม*สม8�าเสมอ ม&ไฟตกบ*อย ท8าให�กระบวนการผล�ตเส&ยหาย

ว�ตถ�ด�บ ค�ณ์ภาพ์และความสม8�าเสมอของว!ตถ�ด�บเช*น ไม�ยาง , ส�นค�าเกษตร เพ์ราะหากว!ตถ�ด�บม&

ค�ณ์ภาพ์ด& ราคาก1จะส7งข63น (การท&�ว!ตถ�ด�บขาดแคลนในประเทศ ท8าให�ต�องน8าเข�า ไม*เป?นป=ญหาหากผ7�ประกอบการม&การบร�หารจ!ดการท&�ด&)

การขนส*งและการเคล��อนย�าย (Distribution and Delivery ) ป=ญหาเหล*าน&3ท8าให� yield ในภาคอ�ตสาหกรรมต8�า (อ�ตสาหกรรมอาหาร เช*น น83าหน!กลด ของเน*าเส&ย ไม*สด ท8าให�ส�นค�าถ7ก reject)

ว!ตถ�ด�บบางประเภทม&ป=ญหาด�านนโยบายการน8าเข�า เช*น ข�าวโพ์ด และถ!�วเหล�อง

50

ป0ญหาด�านกระบวนการผลี่�ตระบบการวางแผนการผลี่�ตแลี่ะการเช��อุมโยง (Logistics and

Linkage) การท&�บร�ษ!ทในอ�ตสาหกรรมต*างๆม&ระบบเคร�อข*ายเช��อมโยงซ6�งก!น

และก!นอย*างแนบแน*น อาจท8าให�บร�ษ!ทเหล*าน!3นเน�นท8าให�ผล�ตและซ�3อขายก!บบร�ษ!ทท&�อย7*ในกล�*มของตน ซ6�งเป?นสาเหต�ให�เก�ดความไม*เท*าเท&ยมก!นของบร�ษ!ทนอกกล�*ม ในทางกล!บก!น การท&�บร�ษ!ทต*างๆไม*ม&ระบบเคร�อข*ายเช��อมโยงก!น อาจท8าให�เก�ดความล*าช�าและไม*แน*นอนในการส*งว!ตถ�ด�บข!3นต*างๆ ตลอดจนการกระจาย/เผยแพ์ร*ของข�อม7ลข*าวสารเป?นไปอย*างไม*ม&ประส�ทธ�ภาพ์

Clustering ในอ�ตสาหกรรมบางประเภทม&ความส8าค!ญ โดยม&ประ โยชน�ในเร��อง cheap infrastructure, ลดต�นท�นป=จจ!ยการผล�ตแต*ย!งม&ป=ญหาขาด information sharing, benchmarking, organizer

51

ป0ญหาด�านกระบวนการผลี่�ตเทคโนโลี่ย)การว�จ�ยแลี่ะพั�ฒนา (Technology and R&D) ร!ฐบาลไม*ได�ส*งเสร�มหร�อกระต��นการว�จ!ยและพ์!ฒนาในภาคเอกชนในระด!บท&�พ์อ

เพ์&ยง อ&กท!3งองค�กรท&�ท8างานในด�านน&3ก1ย!งรวบรวมหน�าท&�การจ!ดสรร/ส*งเสร�มและว�จ!ยไว�ในหน*วยงานเด&ยว ท8าให�เก�ดการด�อยประส�ทธ�ภาพ์

การพ์!ฒนาเทคโนโลย&ของอ�ตสาหกรรมท&�เป?น Resource base, L-intensive ซ6�งจะเป?นการเพ์��มศ!กยภาพ์ในการแข*งข!น ม!กไม*ค*อยม&เท*าท&�ควร อาจเน��องจากการพ์!ฒนาเทคโนโลย&ด�านน&3จะต�องท8าจ!ดหาแหล*งเง�นท�น/จ!ดสรรเง�น และท8าว�จ!ยเอง อ&กท!3งต�องม&การว��งเต�น

ในอ�ตสาหกรรมท&�เป?น MNCs การท8า R&D ม!กจะอย7*ท&�บร�ษ!ทแม* ส*วนบร�ษ!ทในไทยจะถ7กก8าหนดบทบาทให�เน�นเพ์&ยงการผล�ตเท*าน!3น

ป=ญหาการลงท�นใน R&D ต�องใช�เง�นจ8านวนมาก และย!งต�องเผช�ญป=ญหา turn over ส7งของบ�คลากร

การให�ท�นการศ6กษาต*อต*างประเทศไม*ได�ก8าหนดให�ก!บสาขาว�ชาท&�เป?นท&�ต�องการอย*างเข�มข�น ท8าให�ขาดบ�คลากรท&�จะพ์!ฒนาเทคโนโลย&

52

ป0ญหาด�านกระบวนการผลี่�ตการอุอุกแบบ การออกแบบไม*ค*อยได�ร!บการสน!บสน�นอย*างพ์อเพ์&ยงท!3งจากภาคร!ฐและเอกชน ไม*ใช*การ

ออกแบบส�นค�าเท*าน!3น แต*เป?นการออกแบบ Organization, เคร��องจ!กร และการออกแบบเพ์��อเพ์��ม productivity

ข�อุม1ลี่ข/าวสารแลี่ะการจ�ดการ ป=ญหาข�อม7ลเป?นป=ญหาหล!กของผ7�ประกอบการขนาดเล1กท&�ม&ศ!กยภาพ์ในระบบเข�าถ6งข�อม7ลต8�า การขาดแหล*งท&�จะค�นคว�าข�อม7ลข*าวสาร การขาดแหล*งข�อม7ลอย*างเพ์&ยงพ์อ เช*น ห�องสม�ด ป=ญหาการเข�าถ6งแหล*งข�อม7ลไม*เท*าเท&ยมก!น ป=ญหาของระบบการจ!ดการเป?นเพ์ราะการจ!ดการตามโรงงานย!งไม*ม&ข! 3นตอนท&�เป?นระบบช!ดเจน

และเข�มงวด โดยควรเป?นระบบการจ!ดการท!3ง chain (ต!3งแต*ว!ตถ�ด�บจนถ6งผ7�บร�โภค)

ป0ญหาการผลี่�ตท)�ไม/ม)ประส�ทธ�ภาพั (Over Capacity) ในป=จจ�บ!นการใช�ก8าล!งการผล�ตโดยท!�วไปอย7*ในเกณ์ฑ์�ต8�า ไม*เต1มประส�ทธ�ภาพ์ (ประมาณ์ร�อยละ

50 เท*าน!3น ) เน��องจากสภาวะเศรษฐก�จท&�ตกต8�าลง

53

ป0ญหาด�านผลี่ผลี่�ตตลี่าด ขาดข�อม7ลด�านการตลาดท&�พ์อเพ์&ยง ต!3งแต*ว!ตถ�ด�บจนถ6งผ7�ซ�3อ การขายส*งถ6งขายปล&ก โดย

ป=ญหาด�านการตลาดต*างประเทศจะมากกว*าตลาดภายในประเทศ ถ6งแม�ว*าจะม&การให�ข�อม7ลผ*าน Website ของประเทศต*างๆท&�จะไปท8าการค�าด�วย โดยเป?นข�อม7ลต!3งแต*ระด!บ macro (เศรษฐก�จการเม�อง ) ระด!บอ�ตสาหกรรม ระด!บ firm (listed company) แต*หากเป?นข�อม7ลท&�เจาะล6กมากจะต�องเส&ยเง�นในการได�มาซ6�งข�อม7ล

สภาพ์ตลาดในป=จจ�บ!นม&การแข*งข!นอย*างร�นแรงและม&จ8านวนไม*มากพ์อท&�จะรองร!บผลผล�ตท!3งหมดของผ7�ประกอบการได�

ส��งแวดลี่�อุม ด�าน Toxic waste ซ6�งเป?นการก*อให�เก�ดมลพ์�ษต*อน83าและอากาศ (เช*น อ�ตสาหกรรม

ปGโตรเคม&) ระบบการด8าเน�นนโยบายเพ์��อจ!ดการก!บป=ญหาส��งแวดล�อมย!งม&จ�ดอ*อนต!3งแต*การก8าหนด

แนวทางในการแก�ป=ญหา ไม*ม&การน8าเคร��องม�อต*างๆมาใช�ในการแก�ป=ญหาอย*างจร�งจ!ง และป=ญหาในการ Enforcement เน��องจากไม*ม&การบ!งค!บใช�อย*างจร�งจ!ง

54

ป=ญหาด�านผ7�บร�โภคการผ1กขาดแลี่ะอุ�ปสรรคในการเข�ามาประกอุบการ (Monopoly

and Barrier to entry) ธ�รก�จบางประเภท โดยเฉพ์าะธ�รก�จด�านโทรคมนาคมและการขนส*งม&

ป=ญหาและข�อจ8าก!ดมากมายในการเข�ามาประกอบการ ซ6�งท8าให�ผ7�บร�โภคเส&ยประโยชน� และการด8าเน�นธ�รก�จเป?นไปอย*างไม*ม&ประส�ทธ�ภาพ์เท*าท&�ควร ไม*ม&การค�ดค�นเทคน�คหร�อว�ธ&การใหม*ๆ ท&�จะมาลดต�นท�นการผล�ต

ธ�รก�จบางประเภทเป?นแบบ natural monopoly

ข�อุม1ลี่ข/าวสารขอุงผ1�บร�โภค ผ7�บร�โภคไม*ทราบข�อม7ลของส�นค�าอย*างพ์อเพ์&ยง โดยเฉพ์าะอย*างย��งใน

โลกการเปล&�ยนแปลงเทคโนโลย& ผ7�บร�โภคไม*ม&ทางทราบถ6งค�ณ์ภาพ์ส�นค�าเหล*าน!3น

55

ป=ญหาท&�เก�ดจากมาตรการด�านภาษ&และมาตรการก&ดก!นท&�ม�ใช*ภาษ& (Tariff and Non-Tariff Barriers)มาตรการด�านภาษ) ภาษ&ท&�จ!ดเก1บในส*วนของต�นท�นการผล�ต เช*น ว!ตถ�ด�บ พ์ล!งงาน

ควรอย7*ในอ!ตราท&�เหมาะสมและไม*เป?นการลดข&ดความสามารถในการแข*งข!นด�านราคาก!บค7*แข*งในตลาดโลก

ระบบการจ!ดเก1บภาษ&ต�องม&ความโปร*งใส สามารถตรวจสอบได� เพ์ราะการจ!ดเก1บภาษ&ท&�ซ83าซ�อนจะท8าให�ผ7�บร�โภค/ผ7�ประกอบการได�ร!บความเด�อดร�อน

ส�นค�าบางรายการย!งม&อ!ตราภาษ&ศ�ลกากรค*อนข�างส7งเช*น รถยนต� และปGโตรเล&ยม

56

ป=ญหาท&�เก�ดจากมาตรการด�านภาษ&และมาตรการก&ดก!นท&�ม�ใช*ภาษ& (Tariff and Non-Tariff Barriers)มาตรการก)ดก�นท)�ม�ใช/ภาษ) ประเทศผ7�น8าเข�าใช�มาตรการท&�ม�ใช*ภาษ&ในการก&ดก!น

ทางการค�า เช*น มาตรการด�านส��งแวดล�อม มาตรการด�านส�ทธ�มน�ษยชน ซ6�งกระทบต*อผ7�ประกอบการในประเทศ

ป=จจ�บ!นม&ป=ญหาจ�ดอ*อนการร!บรองมาตรฐานส�นค�า (Certification) ผ7�ประกอบการต�องเส&ยค*าใช�จ*าย/เวลามากในการขอให�ม&การร!บรองมาตรฐานส�นค�า ม&ผลต*อการส*งออก

57

ป=ญหาด�านกฎระเบ&ยบของร!ฐ กฎหมายบางอย*างเป?นอ�ปสรรคต*ออ�ตสาหกรรม อ&กท!3ง

มาตรฐานต*างๆของภาคร!ฐท&�อาจจะม&ข�อบ!งค!บท&�ยากแก*การปฏิ�บ!ต� (Over regulate) ท8าให�เก�ดการล*าช�าในการด8าเน�นงาน

เจ�าหน�าท&�ท&�ร !บผ�ดชอบม&จ8านวนและความร7 �ไม*เพ์&ยงพ์อ ท8าให�ไม*สามารถแก�ป=ญหาได�ในระยะเวลาอ!นส!3น โดยเฉพ์าะในการส*งออกส�นค�าอ�ตสาหกรรมอาหารม!กจะเก�ดป=ญหา NTBs จากต*างประเทศเป?นมาก เพ์ราะฉะน!3นเจ�าหน�าท&�ต�องม&ความร7 �ในการตรวจสอบมาตรฐานตามข�อก8าหนดต*างๆของประเทศค7*ค�า

58

ป=ญหาด�านสาธารณ์7ปโภค ย!งม&ป=ญหาด�านการผ7กขาดด�านการขนส*งและ

โทรคมนาคม การใช�พ์ล!งงานย!งขาดประส�ทธ�ภาพ์ตามข�อม7ลของ

IMD ระบบขนส*งย!งพ์6�งเฉพ์าะการขนส*งทางรถเป?นหล!ก

ส*วนการขนส*งทางรถไฟย!งไม*ได�ร!บการพ์!ฒนาเท*าท&�ควร

59

ป=ญหาด�านสถาบ!นท&�เก&�ยวข�อง ป=จจ�บ!นย!งม&สถาบ!นเฉพ์าะทางอ�ตสาหกรรมไม*ครบท�ก

อ�ตสาหกรรม จะท8าอย*างไรให�สถาบ!น / สภาอ�ตสาหกรรม / สมาคมและหน*วย

งานด�านอ�ตสาหกรรมท&�ม&อย7*แล�ว ท8างานม&ประส�ทธ�ภาพ์มากข63น ถ6งร7 �ป=ญหาของแต*ละอ�ตสาหกรรม แต*ย!งขาด industrial

manager และขาดผ7�เช&�ยวชาญในอ�ตสาหกรรมต*างๆและการระบ�หน*วยงานท&�ร !บผ�ดชอบ

ย!งขาดสถาบ!น / องค�กรร!ฐท&�ท8าหน�าท&�ให�ข�อม7ลเก&�ยวก!บตลาดในต*างประเทศ

60

ผลกระทบจากการก*อการร�ายต*อเศรษฐก�จไทย การก*อการร�ายท&�นครน�วยอร�ก และวอช�งต!น ด& ซ& ได�ก*อให�เก�ด

ผลกระทบระยะส!3นต*อเสถ&ยรภาพ์เศรษฐก�จของอเมร�กาและเศรษฐก�จโลก อย*างน�อยเป?นเวลา -23ไตรมาส

แต*ในระยะกลาง ความไม*แน*นอนจากภ!ยสงครามต*อต�านผ7�ก*อการร�ายอาจกระทบต*อความเช��อม!�นของน!กธ�รก�จ และผ7�บร�โภค ซ6�งท8าให�การลงท�นและการบร�โภคท!�วโลกลดลง

เศรษฐก�จไทยท&�เป?นเศรษฐก�จเปGด และต�องพ์6�งตลาดต*างประเทศในอ!ตราส7งอาจได�ร!บผลกระทบทางลบค*อนข�างร�นแรงแต*การประเม�นผลขนาดผลกระทบในอนาคตย!งไม*สามารถกระท8าได�ในเวลาน&3 เพ์ราะ ป=ญหาความไม*แน*นอนต*างๆ

61

จ�ดเด/นในการแข/งข�นขอุงอุ�ตสาหกรรมไทย

ด�านแรงงาน ม&การเพ์��มจ8านวนน!กศ6กษาระด!บม!ธยม อาช&วศ6กษา และว�ศวกรเป?นจ8านวน

มากจนป=ญหาขาดแคลนลดลง แรงงานม&ฝี;ม�อค*าจ�างย!งไม*ส7งน!กด�านว�ตถ�ด�บ เป?นแหล*งว!ตถ�ด�บด�านอาหารท&�ส8าค!ญของโลก ในกรณ์&ขาดแคลนว!ตถ�ด�บบางประเภท ร!ฐบาลได�ใช�นโยบายน8าเข�าเสร& โดย

ให�ม&ภาษ&อ!ตราต8�าหร�อเท*าก!บศ7นย� เช*นการน8าเข�าอ!ญมณ์& เพ์ชร ปลาท7น*า เป?นต�น

ด�านกระบวนการผลี่�ต ผ7�ประกอบการไทยได�เร&ยนร7 �และส!�งสมข&ดความสามารถด�านการผล�ตใน

ส�นค�าบางชน�ด จากผ7�ร *วมท�นต*างชาต� หร�อจากการถ*ายทอดเทคโนโลย& และจากการแข*งข!นในตลาดส*งออก

62

จ�ดเด/นในการแข/งข�นขอุงอุ�ตสาหกรรมไทย

ด�านการตลี่าด ม&การกระจายตลาดส*งออกท&�หลากหลาย ขนาดตลาดในต*างประเทศใหญ*พ์อสมควร ท!3งในแง*ประชากรและ

อ8านาจซ�3อ ไทยม&ความได�เปร&ยบทางภ7ม�ศาสตร�ในการเป?นศ7นย�กลางของอาเซ&ยนด�านกฎระเบ)ยบขอุงร�ฐ แม�จะม&การแทรกแซงของร!ฐ แต*โดยท!�วไปการค�าและการลงท�นใน

ประเทศไทยเป?นไปอย*างเสร&เม��อเท&ยบก!บประเทศอ��นในเอเช&ย การแทรกแซงของร!ฐอย7*ในระด!บไม*ส7งมาก

ไทยม&ระบบเศรษฐก�จเปGดท8าให�ม&การลงท�นจากต*างประเทศส7ง พ์�ก!ดอ!ตราภาษ&ศ�ลกากรส*วนใหญ*อย7*ในระด!บปานกลางถ6งต8�า ระบบเคร�อข*ายถนนค*อนข�างด&

63

iii. สภาวะแวดล�อม และประเด1นส8าค!ญท&�ม&ผลต*ออนาคตของอ�ตสาหกรรมไทย

สภาวะแวดล�อมทางเศรษฐก�จระหว*างประเทศในอนาคต จะม&ความส!มพ์!นธ�ต*อก!นมากข63น ท!3งในด�านการค�าและการลงท�น ความส!มพ์!นธ�ม&ความซ!บซ�อนมากข63น การค�าและการผล�ตต�องค8าน6งถ6งส��งแวดล�อมมาตรฐานและส�ทธ�มน�ษยชน แนวโน�มของเศรษฐก�จท&�ม&พ์�3นฐานต!3งอย7*บนความร7 �มากข63น

ประเด1นส8าค!ญท&�ม&ผลต*ออนาคตของภาคอ�ตสาหกรรมไทย 2 ด�าน ค�อ 1) สภาวะแวดล�อมทางเศรษฐก�จระหว*างประเทศในอนาคต 2 )เง��อนไขและสถานการณ์�เศรษฐก�จส*วนรวมของประเทศไทย

64

กระบวนการโลกาภ�ว!ฒน�ท8าให�ประเทศต*าง ๆ ม&ความส!มพ์!นธ�ต*อก!นมากข63นท!3งในด�านการค�าและการลงท�น

ความส!มพ์!นธ�ทางเศรษฐก�จระหว*างประเทศม&ความซ!บซ�อนมากข63น

การค�าและการผล�ตต�องค8าน6งถ6งส��งแวดล�อม มาตรฐาน ส�ทธ�มน�ษยชน

เศรษฐก�จย�คใหม* ม&แนวโน�มพ์!ฒนาไปส7*เศรษฐก�จท&�ม&พ์�3นฐานต!3งอย7*บนความร7 �มากข63น (Knowledge-based Economy)

สภาวะแวดล�อมทางเศรษฐก�จระหว*างประเทศในอนาคต

65

เง��อนไขและสถานการณ์�เศรษฐก�จส*วนรวมของประเทศไทย

1) ผลจากว�กฤตเศรษฐก�จของไทย 2 ) ทร!พ์ยากรของภาคร!ฐม&จ8าก!ดย��งข63น

3) ในอนาคต การเคล��อนย�ายท�นของต*างชาต�ม&แนวโน�มไปส7*ประเทศอ��นท&�ม&ศ!กยภาพ์ส7งกว*าไทย 4) แผนปร!บโครงสร�างอ�ตสาหกรรมของประเทศไทยม&ความค�บหน�าท&�ล�าช�ากว*าก8าหนดไว�มาก 5) แผนพ์!ฒนาเศรษฐก�จ ฯ ฉบ!บท&� 9 ไม*สามารถกระจายการด8าเน�นงานได�ท!3งภาคอ�ตสาหกรรมของท!3งประเทศ

66

ประเด1นท�าทายในอนาคตส8าหร!บภาคอ�ตสาหกรรมไทย

กระแสการเปGดเสร&ในย�คโลกาภ�ว!ฒน� การเปล&�ยนแปลงอย*างรวดเร1วทางด�านเทคโนโลย& แนวโน�มท&�โลกจะม&อ�ปทานมากกว*าอ�ปสงค� ความพ์ร�อมของเศรษฐก�จไทยและความร*วมม�อใน

ภาคร!ฐและเอกชนของไทย

67

บทบาทขอุงร�ฐในการด4าเน�นงานเพั��อุเพั��มความสามารถในการแข/งข�นขอุง

ภาคอุ�ตสาหกรรม 1) ทบทวนนโยบายอ�ตสาหกรรมของไทย

2) แผนแม*บทเพ์��อการพ์!ฒนาภาคอ�ตสาหกรรมไทย 3 ) แผนปร!บโครงสร�างอ�ตสาหกรรม4) ย�ทธศาสตร�กระทรวงอ�ตสาหกรรม ป;งบประมาณ์

๒๕๕๑

68

นโยบายอุ�ตสาหกรรม: ความหมายแลี่ะขอุบเขต

นโยบายอ�ตสาหกรรม หมายถ6ง แนวทางปฏิ�บ!ต�ของร!ฐบาลท&�ม&ผลต*อขนาด โครงสร�าง อ!ตราการเจร�ญเต�บโต ล!กษณ์ะการแข*งข!น และการใช�ทร!พ์ยากรของภาคอ�ตสาหกรรม หร�ออ�ตสาหกรรมใดอ�ตสาหกรรมหน6�ง

นโยบายอ�ตสาหกรรมม&ความหมายท&�กว�างและม&การเอานโยบายด�านเศรษฐก�จระหว*างประเทศและด�านอ��น ๆ เช*น การก8าหนดภาษ&ศ�ลกากร อ!ตราแลกเปล&�ยน อ!ตราภาษ&อากรมาใช�เป?นเคร��องม�อในการด8าเน�นนโยบายอ�ตสาหกรรม

69

นโยบายอ�ตสาหกรรมม&ล!กษณ์ะต*าง ๆ ด!งน&3

การร*วมลงท�นโดยตรง (direct investment) การให�การปกป>องค��มครอง (protection)

อ�ตสาหกรรมต*าง ๆ การส*งเสร�ม (promotion) การควบค�มด7แล (monitor and control) การอ8านวยความสะดวก (facilitation) การส*งเสร�มการแข*งข!น (competition)และการ

ป>องก!นการผ7กขาด (anti-monopoly)

70

ว�ว�ฒนาการอุ�ตสาหกรรมในประเทศไทย

จากท�นน�ยมโดยร!ฐ(state Capitalism)เป?นระบบเศรษฐก�จเสร&(Free Enterprise System)

จากทดแทนการน8าเข�า(Import Substitution) ส7*ส*งเสร�มการส*งออก(Export Promotion)

การพ์!ฒนาชายฝี=� งทะเลตะว!นออก การกระจายอ�ตสาหกรรมส7*ภ7ม�ภาค การก8าหนดอ�ตสาหกรรมเป>าหมาย การส*งเสร�มอ�ตสาหกรรมสน!บสน�น การส*งเสร�ม SMEs การส*งเสร�มการสร�างเคร�อข*ายอ�ตสาหกรรม การปร!บโครงสร�างอ�ตสาหกรรม การท8าข�อตกลงการค�าเสร&

71

ว�ว�ฒนาการนโยบายอุ�ตสาหกรรมไทย ในช*วงป; พ์.ศ.2503-12 การพ์!ฒนาอ�ตสาหกรรมเน�นกลย�ทธ�

การผล�ตเพ์��อทดแทนการน8าเข�า ต*อมาต!3งแต*แผนพ์!ฒนา ฯ ฉบ!บท&� 3 (พ์.ศ.2515-19) จ6งเน�นนโยบายส*งเสร�มการส*งออก

นโยบายส*งเสร�มการส*งออกม&ผลให�ส�นค�าส*งออกม&ความหลากหลายมากข63น และลดความส8าค!ญของส�นค�าส*งออกเกษตรกรรมลง

การลงท�นจากต*างประเทศ (ญ&�ป�2น ไต�หว!น และประเทศอ��น ๆ) ต!3งแต*ป; พ์.ศ.2530 ม&ส*วนช*วยให�เพ์��มการลงท�นในภาคอ�ตสาหกรรมมากข63น และย!งท8าให�ภาคอ�ตสาหกรรมม&ความหลากหลายในการผล�ตและการส*งออกส�นค�าอ�ตสาหกรรมมากข63น อาท� อ�ตสาหกรรมอ�เล1กทรอน�กส� และส�นค�าข!3นกลางต*าง ๆ

72

ป0จจ�ยท)�เอุ�:อุต/อุการพั�ฒนาอุ�ตสาหกรรมในอุด)ต

ทร!พ์ยากร แรงงาน การเจร�ญเต�บโตทางเศรษฐก�จ เสถ&ยรภาพ์ทางเศรษฐก�จ การสร�างส��งสาธารณ์7ปโภค นโยบายของร!ฐบาล สถานการณ์�ในตลาดโลกสภาพ์การณ์�ท&�เปล&�ยนไป อ�ตสาหกรรมไทยต�องเผช�ญก!บการแข*งข!นมากข63น การส7ญเส&ยความสามารถในการแข*งข!นโดยเฉพ์าะใน

อ�ตสาหกรรมท&�ใช�แรงงานและทร!พ์ยากรเข�มข�น

73

แนวโน�มเศรษฐก�จระหว/างประเทศ

กระแสโลกาภ�ว!ฒน� การเปGดเสร&ทางการค�า การรวมกล�*มทางเศรษฐก�จ กฎระเบ&ยบการค�าและการลงท�น การเปล&�ยนแปลงทางเทคโนโลย& การก&ดก!นทางการค�าร7ปแบบใหม* อ�ตสาหกรรมไทยต�องประสบก!บการแข*งจ!บท&�

ร�นแรงข63น จ8าเป?นต�องปร!บต!ว

74

ลี่�กษณะขอุงอุ�ตสาหกรรมในป0จจ�บ�น ความเป?นนานาชาต�

การแบ*งข!3นตอนการผล�ตและแหล*งผล�ต การเปล&�ยนแปลงในกระบวนการผล�ต วงจรช&ว�ตท&�ส! 3นลง การบร�การก*อนและหล!งการขายม&ความส8าค!ญมากข63น ส�นทร!พ์ย�ท&�ไม*ม&ต!วตน(Intangible assets)ม&ความส8าค!ญ

มากข63น ม&การสร�างเคร�อข*ายและหาพ์!นธม�ตรระหว*างก�จการ ม&กฎระเบ&ยบมากข63น ม&การแข*งข!นท&�ร�นแรงข63น ต!วเร*ง : การเปล&�ยนแปลงทางเทคโนโลย&

75

เศรษฐก�จใหม/(New Economy, Digital Economy, Knowledge Economy, Network Economyล!กษณ์ะส8าค!ญ การเปล&�ยนแปลงของโครงสร�างทางการผล�ตและการจ8าหน*าย ความส8าค!ญของความร7 �และทร!พ์ยากรมน�ษย� ผ7�บร�โภคม&ทางเล�อกมากข63น สารสนเทศม&ความส8าค!ญ ม&เคร�อข*ายความเช��อมโยง (Networking and

Interconnectedness) การแข*งข!นม&ความร�นแรง ม&ความเส&�ยงมากข63น

76

ข�อุจ4าก�ดในการพั�ฒนาภาคอุ�ตสาหกรรมไทยในป0จจ�บ�น

อ!ตราค*าจ�างแรงงานท&�ส7งข63น แรงงานส*วนใหญ*ในภาคอ�ตสาหกรรมม&พ์�3นความร7 �ต8�า ข�อจ8าก!ดทางด�านเทคโนโลย& ข�อจ8าก!ดในการปร!บปร�งส�นค�าท&�ม&การผล�ตอย7*เด�ม และ

การขยายการผล�ตไปส7*ส�นค�าท&�ม&ความซ!บซ�อนมากข63น การรวมกล�*มทางการค�าระหว*างประเทศ กฎระเบ&ยบการ

ค�า

77

2 ) แผนแม/บทเพั��อุการพั�ฒนาภาคอุ�ตสาหกรรม

แผนแม*บทอ�ตสาหกรรมฉบ!บท&� 1(พ์.ศ - .2540 2544) เป?นแผนด�านอ�ตสาหกรรมฉบ!บแรกของประเทศไทยท&�ได�ม&การวางกรอบนโยบาย ว�ส!ยท!ศน� และกลย�ทธ�ในการพ์!ฒนาอ�ตสาหกรรมของไทยไว�อย*างครบถ�วน

อย*างไรก1ตาม ภาคร!ฐไม*ได�น8าแผนแม*บทอ�ตสาหกรรม ฉบ!บท&� 1 มาใช�ในทางปฏิ�บ!ต�เน��องจากสถานการณ์�เศรษฐก�จไทยได�เปล&�ยนแปลงไปมากและรวดเร1ว

78

ความจ8าเป?นในการม&แผนแม*บทในการพ์!ฒนาอ�ตสาหกรรม แผนแม*บทอ�ตสาหกรรมเป?นกรอบแนวทาง และมาตรฐาน

ท&�จ8าเป?นท&�จะต�องร*วมก!นปฏิ�บ!ต�ให�ได�ผลเพ์��อให�ภาคอ�ตสาหกรรมเข�าก!บสภาพ์แวดล�อมใหม*ในระบบเศรษฐก�จโลกโดยเร1วท&�ส�ด เพ์��อจ�ดม�*งหมายด!งน&3 การปร!บปร�งประส�ทธ�ภาพ์การผล�ต การลดต�นท�นการผล�ต การยกระด!บค�ณ์ภาพ์และมาตรฐานผลผล�ต การร!กษาส��งแวดล�อม ร!กษาความสามารถในการแข*งข!นในตลาดโลกให�ม&ความต*อเน��อง

79

แนวทางแผนแม*บทอ�ตสาหกรรมม&ข�อค8าน6ง 2 ประการ ได�แก*

1) นโยบายการค��มครองและส*งเสร�มอ�ตสาหกรรมภายในประเทศจะเร��มถ7กจ8าก!ดจากข�อผ7กพ์!นท&�ไทยได�ตกลงไว�ก!บกล�*มประเทศ หร�อองค�กรระหว*างประเทศต*าง ๆ

2 ) ในระยะ 5 ป;ข�างหน�า ประเทศไทยม&ข�อจ8าก!ดอย*างมากในด�านการจ!ดหาท�นจากต*างประเทศ เน��องจากการขาดด�ลบ!ญช&เด�นสะพ์!ดท&�ไดสะสมมาจนถ6งป=จจ�บ!น (พ์.ศ -.2531 2540)

80

แนวทางการพ์!ฒนาอ�ตสาหกรรมในแผนท&� 1แบ*งออกเป?น 2 ส*วน ค�อ

1) แนวทางและมาตรการท!�วไป 11. ) การแก�ป=ญหาโครงสร�างอ�ตสาหกรรม ซ6�งม&ประเด1นในการ

แก�ไขป=ญหาโครงสร�างอ�ตสาหกรรมท!�วไป ค�อ การจ!ดล8าด!บความส8าค!ญในการลงท�นเพ์��ออ�ตสาหกรรม การแก�ป=ญหาความข!ดแย�งทางโครงสร�างระหว*างอ�ตสาหกรรมท&�ผล�ตว!ตถ�ด�บ

12. ) ปร!บปร�งประส�ทธ�ภาพ์การผล�ต และเพ์��มค�ณ์ภาพ์ของผลผล�ต 13. ) ส*งเสร�มให�เก�ดความเช��อมโยงของอ�ตสาหกรรมท&�เก�3อหน�นซ6�ง

ก!นและก!น 14. ) จ!ดให�ม&โครงสร�างพ์�3นฐานทางการค�าป>องก!นผ7�ผล�ตภายใน

ประเทศ

81

2) แนวทางและมาตรการพ์!ฒนาอ�ตสาหกรรมเฉพ์าะด�าน

1) อ�ตสาหกรรมส*งออก 2) อ�ตสาหกรรมขนาดกลางและขนาดย*อม (SMEs) 3) การพ์!ฒนากล�*มอ�ตสาหกรรมรายสาขา 4) กาย�ายฐานการผล�ตในประเทศ 5) การจ!ดการเทคโนโลย&และการปร!บเปล&�ยนเคร��องจ!กร 6) การจ!ดการส��งแวดล�อมทางอ�ตสาหกรรม

82

3 ) แผนปร�บโครงสร�างอุ�ตสาหกรรม

แผนปร!บโครงสร�างเป?นการปร!บปร�งจากแผนแม*บทอ�ตสาหกรรมฉบ!บท&� 1 โดยปร!บให�ม&เป>าหมายในการด8าเน�นงานท&�แคบลง และม�*งเน�นท&�การปร!บเพ์��มข&ดความสามารถในการแข*งข!นของภาคอ�ตสาหกรรมไทยเป?นส8าค!ญ

83

เหต�ผลี่แลี่ะความจ4าเป6นท)�ต�อุงปร�บโครงสร�างอุ�ตสาหกรรมขอุงประเทศ-เทคโนโลย&การผล�ตล�าสม!ย-ต�นท�นการผล�ตส7ง แรงงานไร�ท!กษะ-ผ7�ผล�ตขาดการพ์!ฒนาตราส�นค�าของตนเอง-ผ7�ประกอบการขาดความร7 � ความสามารถในการจ!ดการ การตลาดและข�อม7ลการตลาด-ขาดการส*งเสร�มพ์!ฒนาอ�ตสาหกรรมสน!บสน�นขนาดกลางและขนาดย*อม-ผล�ตภาพ์และประส�ทธ�ภาพ์การผล�ตต8�า-ขาดการพ์!ฒนาว!ตถ�ด�บ และความเช��อมโยงระหว*างอ�ตสาหกรรม

84

แผนการปร!บโครงสร�างอ�ตสาหกรรมระบ�อ�ตสาหกรรมเป>าหมาย 13 อ�ตสาหกรรม ได�แก*

-อาหารและอาหารส!ตว� -ผล�ตภ!ณ์ฑ์�พ์ลาสต�ก-ส��งทอและเคร��องน�*มห*ม -เซราม�กซ� และแก�ว-รองเท�าและเคร��องหน!ง -เคร��องใช�ไฟฟ>า และ

อ�เล1กทรอน�กส�-ไม� และเคร��องเข&ยน -ยานยนต� และช�3นส*วน-ยา และเคม&ภ!ณ์ฑ์� -อ!ญมณ์& และเคร��องประด!บ-ยางพ์ารา และผล�ตภ!ณ์ฑ์�ยาง -เหล1ก และเหล1กกล�า-ปGโตรเคม&

85

i ) สาระส8าค!ญของแผนปร!บโครงสร�างอ�ตสาหกรรม

1 .1 ) ม�*งส7*การผล�ตส�นค�าระด!บกลางและระด!บส7งมากข63น 12 ลดต�นท�นการผล�ต และปร!บปร�งการส*งมอบส�นค�าให�รวดเร1วย��ง

ข63น 13. ) ยกระด!บความร7 � และความสามารถของบ�คลากรภาค

อ�ตสาหกรรม 14. ) สร�างพ์!นธม�ตรทางการผล�ตและการค�าก!บธ�รก�จท!3งในต*าง

ประเทศและในประเทศค7*ค�า 15. ) ปร!บไปส7*การผล�ตท&�ลดมลภาวะจากอ�ตสาหกรรม 16. ) กระจายการผล�ตไปส7*ส*วนภ7ม�ภาคและชนบท

86

ii ) แผนงานปร!บโครงสร�างอ�ตสาหกรรม

2 .1 ) แผนงานด�านการปร!บโครงสร�างการผล�ตเพ์��อเพ์��มข&ดความสามารถในการแข*งข!น ประกอบด�วย 4 แผนงาน ค�อ

1 แผนงานปร!บปร�งผล�ตภาพ์ และปร!บกระบวนการผล�ตให�ม&ต�นท�นและการส*งมอบส�นค�าท&�แข*งข!นได�

2) แผนงานยกระด!บข&ดความสามารถทางเทคโนโลย& 3 ) แผนส*งเสร�มการพ์!ฒนาผล�ตภ!ณ์ฑ์� ร7ปแบบ

ผล�ตภ!ณ์ฑ์�และช*องทางการจ8าหน*าย 4) แผนงานช!ดจ7งการลงท�นต*างประเทศใน

อ�ตสาหกรรมท&�ม&เทคโนโลย&ส8าหร!บอนาคต

87

22. ) แผนด�านปร!บสภาวะทางส!งคม โดยกระจายการจ�างงานและลดมลภาวะทางอ�ตสาหกรรม ประกอบด�วย

4 แผนงาน ค�อ 1) แผนงานยกระด!บข&ดความสามารถของแรงงานไปส7*

แรงงานฝี;ม�อในอ�ตสาหกรรมเป>าหมาย 2 ) แผนงานเพ์าะบ*มและเสร�มสร�างความเข�มแข1งของอ�ตสาหกรรมสน!บสน�นขนาดกลางและขนาดย*อม

3 ) แผนงานสน!บสน�นการกระจาย และเคล��อนย�ายหน*วยผล�ตท&�ใช�แรงงานเข�มข�นท&�มลภาวะต8�าไปส7*ภ7ม�ภาคและชนบท เพ์��อสน!บสน�นการกระจายงานและรายได� 4) แผนงานการจ!ดการอ�ตสาหกรรมท&�มลภาวะส7งไปย!งเขตท&�ก8าหนดและส*งเสร�มการใช�เทคโนโลย&สะอาดเพ์��อลดมลภาวะ

88

ป=ญหาการปร!บโครงสร�างอ�ตสาหกรรมในช*วงท&�ผ*านมา

ผลการด8าเน�นงานของแผนปร!บโครงสร�างอ�ตสาหกรรมระยะท&� - 1254243( ) และระยะท&� - 2254445( ) ม&ข�อจ8าก!ด และ

โครงการท&�ม&การด8าเน�นงานย!งม&จ8านวนน�อยมากเม��อเท&ยบก!บแผนท&�ก8าหนดไว�

ผลของแผนการปร!บโครงสร�างอ�ตสาหกรรม ไม*สามารถส*งผลกระทบต*อการเปล&�ยนแปลงข&ดความสามารถในการแข*งข!นของภาคอ�ตสาหกรรมไทยได�อย*างเป?นร7ปธรรม

จ8านวนเจ�าหน�าท&�และงบประมาณ์การค!ดเล�อกโครงการม&อย7*อย*างจ8าก!ด