CEZA GENEL NOTU
-
Upload
ferat-bogatekin -
Category
Documents
-
view
248 -
download
0
Transcript of CEZA GENEL NOTU
-
7/29/2019 CEZA GENEL NOTU
1/25
1
1
CEZA GENEL I
Ceza Hukukuna Hakim Olan lkeler;
1) HUKUK-DEVLET LKES: Devlet tm eylem ve ilemlerinde hukukkurallarna uygun hareket etmek zorundadr.
2) HMANZM LKES: Sular iin ngrlm cezalarn insan onurunayakr biimde dzenlenmesi gerekir.Anayasa m.17 kimse insan
haysiyetiyle badamayan bir cezaya veya muameleye tbi tutulamaz.
3) ORANTILILIK LKES: MADDE 3/14) KANUN NNDE ETLK LKES: MADDE 3/25) KANUNLK LKES: Bir suun muhakkak kanunda yer almas lazm.
Ceza hukukunda kyas yasaktr.Eer kanunda bir fiil su olarak
dzenlenmemise o fiil su deildir. Kanunun yasaklamad her fiil
merudur. m.2
Zaman Bakmndan Uygulama:
TCK suun ilendii zamann kanununa tabi oluu prensibini kabul
etmitir.
Lehte Kanunilik lkesinin stisnalar:
Evvelki kanun yeni kanun dneminde ilenilen sular iin hibirzaman ve hibir ekilde geerli olamaz.
Sonradan yrrle giren kanun hkmleri evvelki kanun dnemindeilenmi olan sular asndan su ileyen kiinin daha lehine
hkmler iermekte ise gemie yrr.
Ancak sonradan yrrle giren kanun hkmleri evvelki kanundneminde ilenmi olan sular asndan su ileyen kiinin daha
aleyhine hkmler iermekte ise hibir zaman ve hibir ekilde
gemie yrmez.
Lehte kanunilik ilkesinin tatbikinde, evvelki kanun ile sonradanyrrle giren kanun bir btn olarak karlatrlp lehe olannn
tespit edilmesi sureti ile uygulanr. Yani her iki kanunun lehe olan
hkmlerini ayr ayr saptayarak ayn olaya tatbik etmek mmkn
-
7/29/2019 CEZA GENEL NOTU
2/25
2
2
deildir. nk bir olaya ayn anda iki kanun hkmleri birlikte
uygulanamaz.
Bu ilke sadece kanunlar iin geerlidir. Yani Anayasa Mahkemesininbir kanun hkmn iptal etmesi ile ya da Yargtayn itihad
birletirme karar vererek daha lehe bir durum ortaya ksa bile yine
de bunlar iin gemie ynelik sonu dourma sz konusu deildir.
Lehte kanunilik ilkesi emniyet tedbirleri iin de geerli deildir. Yaniemniyet tedbirleri asndan sonradan yrrle giren kanun
hkmleri uygulanr.
Sreli kanunlar asndan lehte kanunilik ilkesi geerli deildir.(madde 7/4 Geici veya sreli kanunlarn, yrrlkte bulunduklar
sre iinde ilenmi olan sular hakknda uygulanmasna devam
edilir.Buna gre geici veya sreli kanunlar bakmndan lehe kanun
gemie yrr kural geerli deildir.
Hapis cezasnn ertelenmesi, koullu salverilme ve tekerrrle ilgiliolanlar hari; infaz rejimine ilikin hkmler, derhal uygulanr (TCK.
m. 7/3).
Aleyhe bir dzenleme mevcut.Anayasa Mahkemesi bunu iptal ettiindedzenleme lehe dndnde bu cezaya yanstlr.Lehe olan bir
dzenleme iptal edilip aleyhe duruma geldiinde lehe dzenleme geri
alnamaz.( kazanlm haklar geri alnamaz)
Zamanamna ilikin kanun deiikliklerinde deiikliin failin lehineolup olmadna baklarak TCK m.7 uygulanr.
Yukar snr ayn, aa snr farkl ise, rnein A kanunu 3-6 yl; Bkanunu ise 4-6 yl hapis cezas ngryorsa , aa snr az olan A
kanunu lehedir.
Aa snr ayn yukar snr farkl ise, rnein A kanunu 1-4 yl; Bkanunu 1-6 yl hapis cezas ngrmse,yukar snr az olan, yani A
kanunu lehe kanundur.
? Hem aa hem yukar snrlar farkl ise, rnein A kanunu 1-8, Bkanunu 3-6 yl hapis cezas ngrmse,yani iki kanunun da
kendine gre lehe olan ksmlar bulunuyorsa lehe kanunun nasl
tespit edilecei tartmaldr.1
-
7/29/2019 CEZA GENEL NOTU
3/25
3
3
? Hangi kanun eitleri derhal uygulanr? Cezann ve gvenliktedbirlerinin infaz rejimine ilikin kanunlar ,mahkemelerin grev ve
yetkilerine ilikin kanunlar, yarglama usulne ilikin kanunlar ve
kabahatler karlnda ngrlen idari yaptrmlarn infaznailikin kurallar.
? Failin lehine olunca gemie uygulanan kanunlar hangileridir?Cezann infaz rejimine ilikin kanunlardan cezann niteliini
deitiren kanunlar( erteleme, koullu salverme ve tekerrre ilikin
kanunlar) kovuturma artlarna ilikin deiikliklerden
cezalandrma asndan failin lehine olanlar, zamanamna ilikin
kanunlar ve derhal uygulama prensibinin geerli olmad dierlehe kanun deiiklikleri.
Suun lendii Zaman;
Fail F 31 Mays 2005te ldrmek iin madur M ye ate etmekte,fakat M yaralanmakta, kaldrld hastanede ancak 10 Haziran 2005
tarihinde lmektedir.31 Maysta yrrlkte bulunan kanun 24 yl
hapis cezas ngrrken, TCK deitirilerek 1 Haziran 2005 te adam
ldrmenin cezas artrlarak mebbet hapis cezas olarak belirlenmi
olabilir. Burada suun ilenme zaman ya hareketin ya da neticenin
gerekletii zaman esas olarak ele alnabilir.retide egemen olan
gr suun hareketin yapld zaman ilenmiolduunu kabul eden
hareket teorisidir.
Kesintisiz-devam eden sular, Bunlar hem hareketin hemde neticenindevam ettii sulardr, ruhsatsz silah tamak, kii hrriyetini tahdit
gibi. Bu halde kesintinin gerekletii anda su ilenmi saylr. Bir
kiiyi karararak bir yere hapseden kii bu kiinin salverildii ya da
gvenlik kuvvetlerince kurtarld tarihte suu ilemi saylacaktr. 15
Martta madur karlm ve o tarihteki kanun 1 yl hapis cezas
ngryorsa , 1 Nisan da yeni bir kanun karakhapis cezasn 5 yla
karmsa ve failde 10 Nisan da yakalanmsa bu durumda suun
ilendii tarih saylan 10 Nisan da yrrlkte bulunan ve eski
kanuna nazaran daha ar hapis cezas ngren 1 Nisan tarihli kanun
uygulanacaktr.
-
7/29/2019 CEZA GENEL NOTU
4/25
4
4
Zincirleme su ta son suun ilendii tarih suun ilendii tarih kabuledilir.
Teebbs sularndason icra hareketinin yapld an suun ilendiizamandr.
2. Yer Bakmndan Uygulama
Trkiye Cumhuriyeti Devletinin egemenlik sahas ierisinde ilenilen
sularn faili, vatanda olsun ya da yabanc olsun fark etmeksizin TCK
hkmleri uygulanr.
Eer su saylan fiilin bir ksm Trkiyede bir ksm Trkiye dnda
gereklemi ise, ya da tersi bir durum sz konusu ise, ya da su saylan fiil
Trkiye dnda ilenmi olmasna ramen netice Trkiyede gereklemi
ise, imdiye kadar ifade edilenlerin tm iin geerli olmak zere TCK
hkmleri uygulanr. Ya da daha ak bir ifade ile su Trkiyede ilenmi
saylr.
ster Mlkilik ilkesi olsun ister ahsilik ilkesi olsun, faile ceza
verilirken failin iledii su sebebi ile yabanc lkedeki gzalt sreleri ile
hapiste geirdii sreler, Trkiyede alaca cezadan dlr.
Yine failin yabanc lkede ilemi olduu su sebebi ile Trkiyede
yarglanlmas sonrasnda alaca ceza, suu iledii lkede iledii su iin
ngrlen cezadan kural olarak daha fazla olamaz.
Transit sularda transit lkelerden en az birinin Trkiye olmas
halinde su Trkiye de ilenmi saylr. r. ABD den zehirli mektubun
Trkiye zerinden Pakistana gnderilmesi.
Trkiyede su ileyen herkes ( trk ya da yabanc) Trk kanunlarnagre cezalandrlr. (TCK m.8/1)
Yabanc memlekette Trk tarafndan veya Trkiye aleyhine ilenensular Trk kanunlarna gre cezalandrlr.
13.maddede saylm olan sular, yabanc memlekette kim tarafndanilenirse ilensin Trk kanunlarna gre cezalandrlr.
Yabanc memlekette bir yabanc tarafndan ve bir yabancya karilenene sulara da baz artlar altnda Trk kanunlar uygulanr(
m.12/3)
-
7/29/2019 CEZA GENEL NOTU
5/25
5
5
Mlkilik Sistemi: Failin veya madurun vatandal dikkate alnmakszn
lkesinde su ilenen devletin ceza kanununun uygulanmasna
mlkilik(lkesellik) denmektedir.TCK mlkilik sistemini kabul eder.
ahsilik Sistemi: Su ileyen kimsenin yani failin vatandal gz nnde
tutulmak suretiyle vatandalarn yabanc lkelerde iledikleri sulardan
dolay vatanda olduklar devletin ceza kanunun haklarnda uygulanmas
sistemidir. Yurtdnda su ileyip Trkiye ye kaan vatanda kural olarak
iade edilmediine gre lkesinde yarglanmaldr.
Evrensellik Sistemi: Suun faili ve maduru Trk olmad su da
Trkiyenin lkesinde ilenmedii halde yine de TCK nin uygulanmasn
gerektiren sistemdir. Hi kimsenin iledii su yanna kr kalmaz. Eninde
sonunda cezalandrlr. rnein; Deniz korsanl, terr sular, rvet,
insanla kar sular, soykrm, paralarda sahtecilik, kymetli damgalarda
sahtecilik, uyuturucu madde sular v.b.r. Kenyalnn Ugandaly
Tanzanyada ldrmesi ve Trkiye de bulunmas halinde Trk kanunlarna
gre Trkiye de yarglanmasn salayan ilkedir.
Yabanclarn Geri Verilmesi
Sulularn iadesinden sz edilebilmesi iin:
1. Su yabanc lkede ilenmi olmaldr.
2.adesi istenen kii kural olarak yabanc lke vatanda olmaldr.
3. adesi istenen kimse hakknda ya bir ceza kovuturmas ya da
mahkmiyet hkm olmaldr.
Szlemeye gre geri verilmesi istenen kii hakknda henz hkmverilmemi( soruturmas devam eden kii) ise eylem geri vermeyi
isteyen ve kendisinden talepte bulunan lkenin yasalarna gre en az
1 yl ceza gerektiren su olmaldr.
Buna karlk geri verilmesi istenen kii hakknda kesin birmahkumiyet karar varsa en az 4 ay olmaldr.
Geri vermeye konu olan suu talep eden lke yasalarna gre lmcezas gerektiriyorsa iade gvence kouluna baldr. Bu gvence
infaza ilikin olur.
-
7/29/2019 CEZA GENEL NOTU
6/25
6
6
Mahkeme iade edilmemesine karar verdiinde idare iade etmeye kararveremez.Takdir yetkisi snrl
KMLER ADE EDLMEZ?
1) Vatanda iade edilmez. Ancak 2004 ylnda anayasada yaplan deiikliin
yeni Ceza Kanunu tarafndan da benimsenmesi sonucu, vatanda Uluslar
aras Ceza Divannn taraf olmann gerekleri balamnda artk iade
edilebilecektir.
Vatanda olmayanlardan kimler iade edilmez?
Siyasi sulular iade edilmez
Askeri sulular iade edilmez Dnce sular Trk kanunlarna gre su olarak kabul edilmeyen fiillerin failleri Zamanamna uram sularn failleri Affa uram olan sularn failler de iade edilmez. Ancak vatanda, uluslar aras Ceza Divannn taraf olmann gerekleri
balamnda artk iade edilebilecektir.
Eer iadesi istenen kiinin, dini inanlar siyasi dnceleri veyaideolojisi sebebi ile iade edilecei lkede kt muameleye maruz
kalacana dair KUVVETL PHEvarsa iadesi istenen kimselerin iade
edilmeyeceini belirtmitir.
KMLER ADE EDLR?
Adi sulular (gasp-rvet, hrszlk, irtikp v.b) iade edilir.Bir kimsenin
iledii suun iade kapsamnda bir su olup olmadna kiinin bulunduu yerAr Ceza Mahkemesi karar verir. Bu kararn neticesi eer iadeye ilikin ise
Bakanlar Kurulu iade edip etmemekte serbesttir. lk derece mahkemesi sfat ile
verilen kararlardan sadece iade ile ilgili karara kar temyiz yolu
aktr.Sulularn adesine Dair Avrupa Szlemesi (1957de Pariste imzalana,
Trkiyenin de 1960 Ylnda imza koyduu)
adede htisas lkesi: Bir sulu hangi sutan yarglanmak zere aide
edildiyse ancak o sutan yarglanr. Ancak: Yeni Ceza Kanununda ayn kuralzellik Kuralad altnda yer almtr.
-
7/29/2019 CEZA GENEL NOTU
7/25
7
7
SU NEDR ve SU ETLER
Bir sutan bahsedilebilmesi iin kanundaki tipe uygun, hukuka aykr ve
kasten veya taksirle gerekletirilen bir fiilin bulunmas gerekir.
SUUN YAPISAL UNSURLARI
1.Tipe Uygunluk2. Maddi Unsurlar( hareket,netice nedensellik ba, fail madur)3. Hukuka Aykrlk4. Manevi unsurlar( Kast+ taksir)
Bir eylemin su tekil etmesi iin bu drt unsurun da gereklemesi
gerekir.Bu unsurlardan bir tanesinin bile eksik olmas fiilin su olmasna
engel tekil eder.
1.Suun Kanuni Unsuru: (Tipiklik) :
Tipiklik ile anlalmas gereken bir fiili su sayan ve buna bir yaptrm
ngrm bulunan bir kanun maddesinin var olmasdr.
2.Maddi Unsurlar:
I. Hareket; Kanunun su sayd neticeye sebep olan, insan bedenininiradi bir iidir. psikolojik bir etkenin etkisi sonucu ve iradeden
bamsz gayri iradi yaplan refleks hareketleri ( kramp) hareket
saylmazlar.
Hareketin Says ve ekilleri Bakmndan Sular:
Tek Hareketli Sular: Tek hareket yeterli hakaret, iftira. Adamldrme, hrszlk
ok hareketli sular:Suun olumas iin su tipindeki hareketlerinhepsinin yaplmasnn gerekli olduu su tipleridir. zel evrakta
sahtekrlk, dolandrclk, yama. rn: zel evrakta sahtekrlk suu
(sahte evrak dzenleyeceksin ve onu kullanacaksn) m.148
Yama(cebir+ tehdit),
-
7/29/2019 CEZA GENEL NOTU
8/25
8
8
Serbest Hareketli Sular: Suun olumas iin bir hareket gerekliysede bu hareketin nasl olmas gerektii konusunda bir belirleme
yaplmamsa. rn. kasten adam ldrme suu.
Bal Hareketli Sular: hareketin kanun tarafndan zelliklebelirlendii ve bu hareket dnda bir hareket ile suun ilenmesinin
mmkn olmad sulardr.r. yama suu ancak cebir veya tehdit
ile ilenebilir.
Alternatif / Seimlik Hareketli Sular: Su tanmndakihareketlerden bir veya birkann gerekletirilmesiyle ilenebilidi
sulardrBu hareketlerin bir tanesinin yaplmasyla su ilenebildii
gibi bunlardan herhangi bir kann yaplmasyla da su
ilenebilmektedir.. rn:Gveni ktye kullanma suu, Resmi evrakta
sahtekrlk suu
crai-hmali Su: Kanunun yasaklad bir hareketin yaplmassuretiyle ilenen sular icrai.r.;kasten yaralama. Kanunun emrettii
bir hareketi yapmamak suretiyle ilenen sular ihmali sulardr.(
m.98- Yardm veya bildirim ykmllnn yerine getirilmemesi,
m.257 Grevi Ktye kullanma )
hmal Suretiyle cra Sular; crai harekette ilenen su kanununemrettii hareketi yapmamak suretiyle ilenirse. r. Grevli hastann
ar hastaya ilacn vermemesi
Kesintisiz Sular:Su tekil edilmesi iin belli bir sre devam etmesigerekiyorsa. rn: Mtemadi Su, Hrriyeti Tahdit (kstlama)
kstlamann belli bir sre devam etmesi lazm.
II .Netice:
Neticesi Harekete Bitiik Su-Neticesi hareketten ayrlan su:Neticesi harekete bitiik sularda hareketin yaplmasyla netice de
gereklemi olur.r.Hakaret,svme,yalan yere tanklk..Bu ayrmn
nemi, suun ilendii yer, suun ilendii zaman ve icra
hareketlerinin tamamlanp da neticenin gereklememesi
asndan nem gsterir.
Zarar Suu -Tehlike Suu: : Eer suun gerekleebilmi saylmasiin bir zararn ortaya kmas gerekiyorsa zarar suu r. adam
-
7/29/2019 CEZA GENEL NOTU
9/25
9
9
ldrme, messir fiil. Suun gerekleebilmi saylmas iin tehlike
dahi yeterliyse tehlike suu vardr. r. Gemi batmas tehlikesi
yaratmak, yangn tehlikesi yaratmak, sele neden olma.
Netice Sebebiyle Arlam Su; Suun meydana gelen neticesebebiyle arlamasn ve dolaysyla failin daha ar bir ceza ile
cezalandrlmasn ifade eder.Genellikle arlam netice madurun
lmdr.r. yaralama sonucu veya terk sonucu madurun lmesi
gibi. Bununla birlikte madurun hrriyetten mahrum braklmas
sonucu ekonomik bakmdan nemli bir kayba neden olmas da bu
sua girer
Ani Su-Kesintisiz Su; Hareketten doan neticenin devam etmeyipderhal sona erdii sular ani su, hareketten doan neticenin bir sre
devam ettii sular kesintisiz sua girer. r. Adam ldrme ani sua,
kiiyi hrriyetinden yoksun brakma kesintisiz sutur. retide su
ilemek amacyla rgt kurma,m.262 deki kamu grevinin usulsz
olarak stlenilmesi fiilleri birer kesintisiz sutur. Yine tutuklunun
cezaevinden kamas, askerlik hizmetinden kama,eziyet,karma
sular,enerji hrszlklar,uyuturucu madde bulundurma,hakk
olmakszn resmi elbise giymek birer kesintisiz sutur.
Suun Kesintisiz Olmasnn Sonular;
a. Suun ilendii yer ve zaman asndan farkllklar vardr.b. Kesintisiz sularda dava zamanam sresikesintinin gerekletii
gnden itibaren balar.
c. Suun ikayete bal olmas durumunda ikayet sresi kesintiningereklemesiyle balar.
d. tirak hkmlerinin uygulanmas bakmndan yani suuntamamlanmasndan sonra sua itirak mmkn deildir.
e. Ya ve isnat yeteneinin tespiti iinf. Su ilenmeye devam ettii mddete meru mdafa da mmkn
olacaktr.
III.Nedensellik Ba;
D dnyada meydana gelen deiikliin , yani neticenin bir kimseye
yklenebilmesi ve dolaysyla onun sorumlu olabilmesi,sz konusu
-
7/29/2019 CEZA GENEL NOTU
10/25
10
10
deiikliin o kimsenin hareketinden meydana gelmesine baldr.Yani
hareket ile netice arasnda nedensellik ba bulunmaldr.Byle bir
nedensellik ba yoksa neticenin faile yklenmesi mmkn deildir.
ifte Nedensellik; Faik, Faikenin ayna ldrc miktarda zehirkatyor.Mahcup da ayn miktarda zehri aya katyor.kisi de
birbirinden habersizdir.Zehirler ayn anda etki ediyor. Burada zm,
alternatif olan bir ok kouldan birisinin yokluu varsayldnda
netice meydana gelecek idiyse, bu takdirde her koul netice
bakmndan nedenseldir. Maktul ve sanklarn ayn yerde birlikte iki
aldkalr srada tartmaya baladklar ve maktuln kfretmes
zerine sank Mnin tabakla bana vurduu, bir sre daha maktul
oturduktan sonra kalkp ktnda darda bu defa dier sank C ile
ayn nedenle kavga ettii, sank Cnin de kafa vurmas zerine yere
dp ban arpt , maktuln daha sonra fenalap ldAdli
tp raporlarna gre her bir yarann ayr ayr lm meydana getiren
beyin harabiyeti ve komalara neden olabilecei dosya ieriinden
anlalmtr.Bu olu erevesinde her bir sann eylemi lm
meydana getirebilir nitelikte ise de birbirlerine eklenerek lm
meydana getirmesi mmkn ve muhtemel olduundan phenin lehe
kabul ile sanklarn ayr ayr adam ldrmeye teebbsten dolay
cezalandrlmas gerekmektedir.
Fail:
Suu ileyendir. Ancak gerek kiiler olabilir. Tzel kiiler suun faili
olamaz. Tzel kiilik bnyesinde bir su ilenebilir. Tzel Kiilikler iin
gvenlik nlemleri uygulanr.
Madur:
Suun zarar verdii deerin sahibi. Madur sadece gerek kii olabilir.Tzel
kiiler sadece sutan zarar gren olabilir.
Suun Konusu:
Hareketin yneldii kii ya da ey dir. Adam ldrme suunda madur
ile suun konusu ayndr. Hrszlkta suun konusu ile madur birbirinden
farkldr.Suun konusu alnan eya,maduru alnan eyann sahibidir.
-
7/29/2019 CEZA GENEL NOTU
11/25
11
11
Her suun hem maddi konusu, hem de hukuki konusu vardr.:Hrszlk
suunun hukuki konusu zilyetlik, maddi konu ise alnan eya.
bb) hmal Suretiyle cra:Bir kimsenin kanunen ykml olduu halde o ii
yapmamas ile suun meydana gelmesi.rn: Biri bayan, biri erkek deniz
kenarnda eleniyor. Biri boulurken,siz yetkiliye haber vermezseniz bu srf
ihmal. Adam lrse siz sadece ihmalden sorumlusunuz.
rn: Cankurtarann sevgilisiyle konuurken birinin boulduunu grmesi, o
kimsenin lmne kaytsz kalmas ihmal suretiyle icrai bir davranta
bulunmaktr. Cankurtaran adamn en azndan taksirle lmne sebebiyet
vermekten sorumluu sz konusudur.
rn: Annenin emzirmeyerek ocuunu ldrmesi ihmal suretiyle icra.
lliyet / Nedensellik Ba: Su tekil eden hareketle neticeyi birbirine
balayan hukuki ba.
Nedensellik Bann Kesilmesi:
a) Birinin kendisinin kusuruyla
Baklanan adamn, bilerek, kendi kusuruyla hastaneye gitmemesi, illiyet
ba kesildi. Fail sadece yaralanmadan sorumlu, lmden deil.b)3. Kiini
Kusuru ile rn: Baklanan kii hastaneye giderken, araba arpt ld. Fail
sadece yaralanmadan sorumlu lmden deil.
MANEV UNSUR:
Faildeki kusurluluk iradesidir. radesiz su olmaz.
KUSUR ETLER
KAST:
Bir hareketin kast olarak deerlendirilmesi iin 2 unsuru birlikte tamas
lazm. Bunlar; bilme ve isteme unsurlardr. Kast = bilmek+istemek.
1.Dorudan Kast;
Fail suun maddi unsurlarn biliyor ve bunlarn neticede dahil olmak zere
gereklemesini istiyorsa burada dorudan kast sz konusu.
2.Olas Kast
-
7/29/2019 CEZA GENEL NOTU
12/25
12
12
Baz durumlarda bu isteme unsuru dorudan kastta olduu younlukta
bulunmamaktadr. Olas kast bu farkllk nedeniyle olmaktadr. Olas kastta
fail suun maddi unsurlarn bilmektedir. Fakat bu neticenin meydana
geleceini ngrmektedir.Ancak dorudan kastta olduu gibi bu muhakkak
meydana gelecek bir netice deildir.( Olas kastta bilme var ama isteme yok
ama onun yerine gze alma ve kabullenme var.)
Olas kast = isteme + kabullenme( gze alma)
Bir hareketin belli bir neticeyi meydana getirebileceinin muhtemel
olarak ngrlmesine ramen ilenmesi halinde olas kast olduu gibi belli
bir neticenin gereklemesine ynelik olarak ilenen fiilin dier baz
neticelerin meydana gelmesine muhtemelen sebebiyet vereceinin
ngrlm olmas halinde de bu yan neticeler bakmndan olas kastla
hareket edilmi demektir. Fail iledii fiilin muhtemel baz neticeleri
gerekletirebileceini dnm, bu neticelerin gereklemesini mmkn
ve muhtemel olarak tasavvur etmi ve bunlar kabullenmi ise bu neticeler
bakmndan olas kastla hareket etmitir.Gerekten iledii fiilin belli bir
neticeyi meydana getirebileceini ngren failin,sz konusu fiili yapmaktan
kanmamas, o fiili ilemekten geri durmamas, olas kastn varln
gsterir.
rnein; ldrmek istedii Aya ate eden B, Ann yanndaki Cye dekurunun isabet edebileceini mmkn ve muhtemel olarak tasavvur
etmesine ramen , ate etmeye devam ederek Cnin yaralanmasna
veya lmesine sebep olursa bu neticeden olas kast dolaysyla
sorumlu tutulacaktr.
Sollama yasak olan yolda adam sollama yapyor, kardan arabagelebileceini tahmin ediyor ama tam sollama yaparken kardan
araba geliyor ve arpyorlar. ki arabadakiler de lyor.( Olas kastta
neticenin gerekleeceini ciddi olarak hesaplamaktadr.Ancak buna
ramen hareketini yaparken netice meydana geliyorsa neticeyi de bir
anlamda onaylamaktr)
Torun bykannesinden miras alabilmek iin onun lmnbekliyor.Felli olan bykannenin eski bir kk vardr.Kkn
yaklmas planlanyor.Kkn yannda bykannenin de evi
-
7/29/2019 CEZA GENEL NOTU
13/25
13
13
var.Burada bykannenin evinin yanmas ve ilmesi ihtimali var yine
de kii bunu gze alarak yakyor.
Olas Kastn Varl in;
I. Fail tehlikenin varln bilmeli.(Fail tehlike halini bilmiyorsa olaskast yoktur)
II. Byle bir tehlikenin gerekleebileceini ciddiye alacakIII. Tehlikenin gereklemesini kabullenecek.
Olas kastn bilinli taksirden ayrt edici zelliinin mmkn ya da
muhtemel olarak ngrlen neticenin kabullenilmesi, failin ngrd tipik
neticenin meydana gelmeyeceine ynelik bir gveni olmadan hareket
etmesi
Olas kast kasttaki bilme ve istemeyi tam istemiyor gze alyor
,kabulleniyor. Bilinli taksirde neticeyi istemiyor ama kendine yeteneklerine
gveniyor. Basit taksirde neticeyi istemiyor, gveniyor.
Bilinli taksirde neticenin meydana gelmeyeceine, suun unsurlarnn
gereklemeyeceine gven duyuyor.Bu gven kiinin ykmllklerine
aykr bir gvendir.
Bir kii otomobile bomba yerletirdi.Kii her sabah iine gidecektir.Otoya
bindiinde patlayp lecektir.Bombay koyan kii patladnda evrede
muhakkak birileri olacak ve onlarnda leceini ngrebilmektedir.Bu
durumda olas kast.Ancak bir ikinci kiinin asla olmad yerdeyse bilinli
taksir.
Olas kast kasttaki bilme ve istemeyi tam istemiyor gze alyor,
kabulleniyor.Bilinli taksir de neticeyi istemiyor ama kendine yeteneklerine
gveniyor.Basit taksirde neticeyi istemiyor,gveniyor.
TAKSR
Kii neticeyi dikkat ve zen eksiklii sebebiyle gremiyor. Bunun
sonucunda istemedii sonu oluuyor. Toplumun size ykledii dikkat ve
zeni yerine getirme var. Dnde havaya alan atete, yanllkla adam
-
7/29/2019 CEZA GENEL NOTU
14/25
14
14
lmesi. Tedbirsizlik, kaytszlk, ihmal, dikkatsizlik nedeniyle suun
ilenilmesine sebep olmakrn: Trafik kurallarnn hepsi taksirli sutur.
Herkes bilerek gaza basar ama sonu istenilmez.rn: Avcym, tfei ocuk
ald kendini ldrd Taksirrn: Eczac, zehirli ilalar akta brakt, ii
gelip iti ldTaksir
Netice fail tarafndan ngrlebilir olduu halde ngrlemiyorsa(
bilinsiz taksir), neticenin ngrld halde istenmemesi( bilinli taksir)
CEZA KANUNUNDA NELER TAKSR OLARAK SAYILMITIR
1) Tedbirsizlik2) Dikkatsizlik3) Meslek / Sanatta Acemilik, Tecrbesizlik
4) Nizamat ve Talimatlara Aykr Hareket rn: Doktor makas hastann
karnnda unuttu taksir. rn: Tra yaparken adam kestin taksir rn:
Krmz kta getin, birine arptn taksir
Kendisinin sanp bakasnn telefonunu alan kii dikkatli davransayd otelefonu almayacakt.Hrszlk taksirle ilenen su deildir.
Kendisinin sanp bakasnn eyasna zarar veren kii dikkatsizdavranmas sebebiyle sorumlu tutulamaz.mala zarar verme taksirle
ilenen bir su deildir.
Yaban domuzu rneinde ate ederken dikkatli davransayd ldrmezdi.ldrme suu taksirle ilenebilir.
Yanndaki arkadann telefonunu almak istiyor ancak kendi telefonunualyor. Buna tersine unsur yanlgs deniyor.Suun maddi unsurlar
gereklememitir.Kiiye teebbsten dolay ceza veremeyiz.Elverililik
unsuru yok.Tersine unsur yanlgsnda bir ceza verilmesi sz konusu
deil.
A pusu kurar .B yi ldrmek iin.Ama karanlkta gelen B deildir de Annkendi babasdr.Bu durumda kii hatasndan yararlanacak, babasn
ldrmekten dolay deil, B yi ldrmekten sorumlu tutulacak.Nitelikli
unsurda yanlma sz konusu.Gerekleen duruma gre herhangi bir
kiiyi ldrmekten cezalandrlyor.
Bilinli Taksir:
-
7/29/2019 CEZA GENEL NOTU
15/25
15
15
Bir kimse zel maharetine gvenerek bir suun ilenmesine sebep
vermesi, yani ngrd neticenin gereklemesine kaytsz kalmas halinde
bilinli taksirden sz edilir.
Ancak dolayl kast ile kartrmamak asndan, ister bilinsiz taksir
olsun ister bilinli taksir olsun netice kesinlikle istenilmemi olmas gerekir.
Netice sebebiyle arlam su
Kiinin kastettii hedef ald neticeden daha ar neticenin ortaya
kmas.rnein. yaralama kastyla hareket ediyorsunuz. Kii bu eyleminiz
sonucunda lyor. Birine basit yaralamada bulunuyorsunuz.Ama kiininkemii krlyor.Aslnda kastnz yaralamaya ynelik.
KUSURLULUU KALDIRAN HALLER.
1.Ya Kkl, 2.Akl Hastal, 3) Sar ve Dilsizlik, 4)Geici Nedenlerle
alkol ve uyuturucu madde etkisi, 5)Hakszlk hatas, 6) Mazeret Nedenleri(
a.zorunluluk hali, b.hukuka aykr balayc emir, c)psikolojk nedenle
snrn almas, d) cebir ve tehditin etkisi) 7) Haksz tahrik, 8)Kusurluluu
Etkileyen Hata halleri.
Ceza Sorumluluunu Kaldran veya Azaltan Nedenler
Grevin yerine getirilmesi,Meru savunma,Hakkn kullanlmas, lgilinin
rzas
HATA
A) Hukuki ve Fiili Hata;
rn: portacnn satt eofmanlarn gerek adidas olduu zannederek
satmas dolandrclk suunu oluturmaz.Eylemin konusunda hata olabilir.
Eer konu mutlak olarak elverisiz ise ilenemez su sz konusu olur. Eer
konunun nispi elverisizlii sz konusu ise sua teebbs gereklemi olur.
Ya
a. 012 ceza ehliyeti yok.
-
7/29/2019 CEZA GENEL NOTU
16/25
16
16
b. 12 15 (12 yan bitirmi 15 yan doldurmam) ceza
uygulanabilir. Ama nemli lde indirime gidilir. Temyiz kudreti yoksa 0-12
tabi ama gvenlik tedbirleri uygulanr.
c. 15 18 Kusur yetenei ve ceza sorumluluu var. Ancak cezann
miktar azaltlr.
2) Sarlk ve Dilsizlik
Krlerde indirim olmaz. Anlama kabiliyeti vardr.
a. 0 15 arasndakilerin ceza ehliyeti yok.
b. 1518 Bunlarn temyiz kudreti olup olmadna
baklr. c. 18 21 . ayrt etme gc
varsa indirilir, yoksa ceza verilmez.
3)Akl Hastal
4) Geici nedenler, alkol veya uyuturucu madde etkisinde olma
radi olarak alkol veya uyuturucu madde kullanan kiilerde ceza
sorumluluu vardr. Su ilemek amacyla alkol ve uyuturucu madde
kullanyorsa ya da bilerek kullanrsa kii bu halde iledii fiilden
sorumludur.
Ateli hastalk, uyku hali,zehirlenme,epilepsi, irade d alnan alkol. Belli bir suu ilemek amacyla cesaret iin (sarho olma, uyuturucu
madde kullanma) cezai sorumluluu tamdr.
CEZA SORUMLULUU KALDIRAN YA DA AZALTAN SEBEPLER
(Hukuka Uygunluk Nedenleri)
Bir nedenin hukuka uygunluk nedeni mi, yoksa kusurluluu kaldran bir
neden mi, olduunun tespiti nem tar. Su teorisi asndan her iki
kavramn anlam da sonular da farkldr. yle ki; eylem hukuka uygun
-
7/29/2019 CEZA GENEL NOTU
17/25
17
17
ise tm hukuk dallar iin hukuka uygundur. rnein meru mdafaa
halinde adam ldrme var ise lenin yaknlar sanktan tazminatta
isteyemezler. Oysa kusurluluu kaldran haller var ise, sann eylemi su
(hakszlk) vasfn korur sadece ceza hukuku asndan ceza verilemez.
rnein zaruret halinde kald iin bir evin kapsn krp iine giren ve bu
ekilde kendisini kovalayan yrtc hayvanlarn elinden kurtulan kii eylemi,
konut dokunulmazln ihlal ve zarar verme sularndan ceza almaz ancak
krd kapnn bedelini demek zorunda kalr
Cebir iddet ve korkutma, hata, haksz tahrik; bunlar bir hukuka
uygunluk sebebi olmann tesinde ceza sorumluluunu azaltan, bazlar
bazen de kaldrabilen nedenlerdir.
CEZA KANUNUNDA SAYILAN HUKUKA UYGUNLUK SEBEPLER
1) Kanun emrini icra 2) Yetkili merciin emrini icra3) Meru mdafaa hakk 4)
Zaruret haliztrar hali 5) Hakkn kullanlmas 6)lginin rzas
Emri alan, ald emri 2 adan incelemek zorunda.ekli adan:Bana bu emri veren, yetkili mi, emir balayc m, emir usul uygun
verilmi mi?Maddi adan: Ald emrin ierii = Bana ne emrediliyor?
Konusu ne? Konusu hukuka aykr ama su deil. Hukuka aykr olan
her ey su deildir. Su olan her ey mutlaka hukuka aykrdr.aa:
Emir hukuka aykr ama su deilse grevi yerine getirmeyecek,
amirine bildirecek. Eer amiri yazl bir ekilde emri yinelerse, emri
yerine getirecek. Sorumluluk amirin.bb: Emir hem hukuka aykr, hem
de su memur emri yazl olarak yinelerse bile emir yerine
getirilmeyecek.Emrin konusunun hukuka aykrlnn
denetlenmesinin kanunen engellenildii hallerde, dorudan emri veren
sorumlu olur.
MERU MDAFAANIN ARTLARI
-
7/29/2019 CEZA GENEL NOTU
18/25
18
18
1. Birine ynelmi saldr olacak,Saldr haksz olmaldr, su tekil etmesigerekemez,Saldry o an defetmek zorunda olacaksn,Savunma ve saldr
ayn anda olacak,Savunma ve saldr arasnda orant olmal
Bize saldran kiinin cezalandrma yeteneinin olup olmadnabakmayz. ocuk, deli diye dnmeden kar saldrya geebiliriz
Osmann bana 1 milyar borcu var. Ben icraya verip haciz iin evegidiyorum. Osmanda mutlu bir gnmde sen nasl hacze geldin diye
saldrya geebilir ama bu meru mdafaa olmaz. Hukuki bir durum
var.
smail dayak yemi, ertesi gn adamlarn alp gelmi. Meru mdafaadeil.
Orant = ocuk tala saldrrken, sen tabancayla saldramazsn. Eer mala kar yaplan saldr hrriyeti kstlyorsa meru mdafaa
mmkndr.
Saldrnn nefse ya da rza ynelik olmas gerekmez. Saldrnn birhakka ynelik olmas yeterlidir. (CK)
Meru savunmada snr heyecan, panik, korku sebebi ile alm isesnr aan kiiye yine de ceza verilmez.(CK)
Ancak btn hukuka uygunluk sebeplerinde snr ayet kastl olarakalm ise alan ksmn kastl halinden sorumlu olmak sz
konusudur.
ZARURET HAL:
- Tehlike nefse veya rza ynelik olacak - Tehlikeye bilerek sebebiyet
verilmemi olacak- baka trl korunma imknn olmayacak- orantlk-
tehlikeye gs germe ykmll olmayacak.rn: Gemi batt, tahta sadece bir kiiyi tutabilir. Hukuk birini suya atar.
Burada ar bir tehlike var.rn: Kpekten kaarken, birinin evine girilmesi
su deil.
Meru Mdafaa / Zaruret Hali Farklar
MMSaldrana kar savunma yaplr
ZH - Olayla hi alakas olmayan 3. kiiye zarar verilir
MMHaksz saldr olacak
-
7/29/2019 CEZA GENEL NOTU
19/25
19
19
ZHTehlike olacak MMSu yoktur, tazminat da yok ZHSu yok, tazminat var
KASTI AAN ADAM LDRME: Bir kimse messir fiil (yaralama)kastyla
hareket ediyor, ama bu hareketin sonucunda adam lyor. Bir yumrukla
yaralamak isterken, adam dp kafasn arpyor, adam lyor. Burada bir
objektif sorumluk hali var
PRATK ZMLER;
1. Mahalle bekisi T,K ile M arasnda kan kavgada ayrmak iin bir olayamdahale eder.Bu duruma kzan K, T ye bir yumruk atar.Dengesini
kaybeden T yere derek kafasn beton zemine arpar ve hastaneye
kaldrlrken yolda beyin kanamas sonucu hayatn kaybeder. Kii su
olan bir hareketi gerekletirirken istedii neticeden daha ar bir netice
meydana gelmi olabilir.Bu durumlarda netice sebebiyle arlatrlm
su szkonusudur.Olayda K T yi yaralamak isterken ldrr.K nn
yumruk atmas kasti bir harekettir.Yalnz T nn lmesini istememiir.TCK
m.23 uyarnca kii netice bakmndan sorumlu tutulabilmesi iin en
azndan taksirle hareket etmesi gerekir.
Olayda K nn T ye yumruk atmas kasti ama T nin yere dp kafasn
arpmas sonucu lmesinden sorumlu tutualbilmesi iin bu hareket
bakmndan taksirin mevcut olmas gerekir.K gerekl dikkat ve zeni
ykmllne aykr davranm ve suun kanuni tanmndaki neticesini
ngrmemitir.Dolaysyla K taksirle hareket etmitir.
Yumruu atan K karateci ya da boksr olsyd bu netice bakmndan
olas kast ile hareket etmi olurdu.Olas kast olmas durumunda ise
netice bakmndan arlatrlm su sz konusu olmazd.K kasten adam
ldrmeden sorumlu olurdu.
K haksz tahrik hkmlerine dayanabilir mi?
Hayr T tarafndan K ya kar yaplan bir haksz fiil yoktur.Mahalle
bekisi olmasndan dolay T nin yapt hareket grev gereidir.
2. Otomobiliyle Ankaradan Eskiehire gitmekte olan G geceleyin yoldangemekte olan Z ye arpar.Z nin yaralandn fark eden G henz
kimsenin durumu fark etmemesinden yararlanarak hemen olay
-
7/29/2019 CEZA GENEL NOTU
20/25
20
20
mahallinden uzaklar.Sabahleyin kyller tarafndan durumu fark edilen
Z hastaneye kaldrlr ise de rtk vakit cok ge olduu iin
kurtarlamayarak lr.
Olayda kasten ldrmenin ihmali davranla ilenmesi szkonusudur. G
Z ye taksirli bir hareket ile arpmtr.Ardndan kaarak yaralanan Z nin
lmne ihmali ile sebebiyet vermitir.
TCK m.83 e gre G nin lm neticesinden sorumlu tutulabilmesi iin
ihmalinin icrai davrana edeer olmas gerekir.m.83/2 gereince icrai ve
ihmali davrann edeer kabul edilebilmesi iin b.nceden gerekletirdii
davrann bakalarnn hayat ile ilgili olarak tehlikeli bir durum
oluturmas gerekir.
Olayda G nn ngelen tehlikeli bir fiilinden kaynaklanan netice sz
konusudur.G nin bu neticeyi nleme ykmll bulunmaktadr.arparak
yaralanmasna sebep olduu Z yi hemen hastaneye kaldrma ykmll
bulunurken bunu yerine getirmemitir.Dolaysyla Z nin lmesinden kazaya
sebebiyet olan G sorumludur.
3. Sara hastas olan S nbet geirerek bilincini kaybederek rpnd esnadaayann Hemire H nin yzne arpmas sonucu H nin burnu krlr.S
nn avukat olay soruturan C.Savcsna S nin kusur yetenei olmad
eklinde bir beyanda bulunur. Bu beyan geerli midir? Neden?
Bu beyan geerli deildir.nk olayda S ninkusur yetenei deil hareketi
bulunmamaktadr.Ceza hukuku bakmndan nemli olan kiinin iradesi
tarafndan hakim olunan veya olunabilir bir davrantr.Oysa nbet halinde
yani tam bir uursuzluk halinde yaplan hareketler ceza hukuku asndan
hareket saylmazlar. Suun maddi unsurlarndan hareket olumad iin
su olumamtr.
4. A ldrmek amacyla tabanca ile B ye ate eder.Ar yaralanan Bkaldrld hastanede elektrik kontandan kan yangnda duman
zehirlemesi nedeniyle lr. Alan ceza davasnda mahkeme A hakknda
kasten adam ldrmeye teebbs nedeniyle verdii mahkumiyet kararn
hastanede ckan yangnn nedensellik ban kestii eklindeki
gerekeye dayandrr.Mahkemenin bu gerekesi yerinde midir?
-
7/29/2019 CEZA GENEL NOTU
21/25
21
21
A B yi vurmasayd B hastaneye kaldrlmayacak ve yangn sonucu
lmeyecekti.Yani A nn hareketi ile B nin lm neticesi arasnda nedensellik
ba vardr.
Nedensellik ba vardr ancak uygun olu olmad hususu objektif
isnadiyetle ilgilidir.Oluan netice failin hareketine bjektif olarak
yklenebiliyorsa objektif isnadiyet vardr.
Bu olayda A nn hareketi ile lm neticesi arasnda nedensellik ba vardr
fakat objektif isnadiyet yoktur.nk B nin lm A nn onu vurmasyla
deil yangn sonucu gereklemitir. ( Yemee zehir katm o srada deprem
olmu- ned.ba.yok, yemee zehir katm hastaneye kaldrlrken yolda kaza
sonucu lm ned.ba.var.
5. 16 yandaki C denizde yzmekteyken kurtarn imdat diye barmayabalar.D birka metre mesafede bulunmasna ve iyi bir yzc olmasna
ramen C ye yardm etmez ve boularak lr.Olayda ne tr bir su sz
konusudur.C nin lmesinden dolay D hangi koullarda sorumlu
tutulabilir?
D nin C ye kar TCK m.83 ten kaynaklanan herhangi bir ykmll
bulunmamaktadr.D tarafndan yaplan ihmali bir hareket vardr.Bu ihmali
hareketinden dolay icrai bir hukuki ykmll olmaldr. TCK.m.98 salt
yardm etmemeden doan bir sorumluluu vardr. M.98 /I tek bana yardm
etmemeyi su olarak nitelendirmektedir.Ama II.fkrada lm durumunda
denmitir.
6. Ormanda yry yapan F kar frtnasndan kurtulmak iin G nin daevinin nndeki otomobilin camn krarark otomobile biner ve ehre
dner.F hakknda hrszlk ve mala zarar verme suundan dolay alan
ceza davasnda F nin avukat hukuka uygun davrandn ileri srer,
mahkeme ise F nin kasten davranmadn bu nedenle sularn manevi
unsurunun olumad gerekesiyle beraat karar verir. Avukatn
savunmas ve mahkemenin karar dogru mudur?
Avukatn savunmas doru deildir.nk zorunluluk hali hukuka
uygunluk sebebi deil, kusurluluu ortadan kaldran bir mazeret sebebidir.
Bunu TCK m.25 in gerekesi ve CMK m.223 ten anlyoruz. Mahkemenin
-
7/29/2019 CEZA GENEL NOTU
22/25
22
22
karar da doru deildir.nk kii bilerek ve isteyerek otomobilinin camn
krmtr.Yani kasten davranmtr.
7. Hollandadan Trkiye ye turist olarak gelen T ve L iinde esrar olan sigaraierken yakalanrlar.T Hollandada oldugu gibi Trkiyede de esrar
imenin serbest olduunu zannediyordum.L ise sigaray bana T verdi
ancak iinde esrar olduunu bilmiyordum eklinde ifade ederler. T nin
savunmas ceza sorumluluunun hangi kouluyla ilgilidir? L nin
savunmas suun hangi unsuru balamndatartlmaldr.?
TCK m.30/4 hakszlk hatas.Bu konu kusurlulukla ilgilidir.Hakszlk hatas
kanlmaz ise kusuru ortadan kaldrr.Kusursuz ceza olmayaca iin de
ceza verilemez.
Olayda T nin lkesinde esrar meru olduundan dolay Trkiyede de
meru kabul etmesi kanlmazdr.Yalnz Trkiye ye sk sk gelen biri ise
kanlmazl tartlr.Kanlmazlk ltn kiinin yana, eitim
durumuna, yaam tarzna bakarak saptarz.
TCK m.30/1 suun maddi unsurlarnda hata. L itiinin esrar olduunu
bilmiyor bu yzden kastn bilme unsuru gereklemediinden kasti hareket
etmemitir.Ama taksirli sorumluluk hali sakldr.Kanunda bu suun taksirli
ekli bulunmadndan ceza verilmez.
8. Ava kan A nn uzaktaki bir karaltya av hayvan olduunu dnerekate etmesi ve fakat gerekte karaltnn B olmas sebebiyle onu ldrmesi
halinde A nn ceza sorumluluu ne ekilde belirlenir.?
ldrme suu bakmndan failin bir insan ldrdn bilmesi
gerekir.Suun konusunda hata vardr.Fail maddi unsurlarda hatayadmtr.Kasti davranmamtr.Ama bu suun kanunda taksirli ekli
bulunduu iin A taksirle adam ldrmeden sorumludur.Ama dikkat ve
zen ykmll gsterse bile onun insan olduunu bilemezdi ise taksirli
hareketi de yoktur sorumlu tutulamaz.
9. A kz K y parkta Z ile el ele grr.A ehir dndaki Z nin evinin nndepusu kurar ve evden ktnda bacaklarna doru birka el ate
eder.Ancak Z nin aclar iinde kvrandn gren A onu hemen hastaneye
-
7/29/2019 CEZA GENEL NOTU
23/25
23
23
kaldrr.Yaplan tbbi mdahaleye ramen Z lr. Mahkemede tahri
edildiinildrmek istemediini ve A nn 65 yandan byk olduundan
kusur yeteneinin olmadndancezalandrlamayaca eklinde savunma
yaparlar.Bu savunmalar deerlendiriniz?
Haksz tahrik olabilmesi iin haksz bir fiil olmaldr. Haksz fiil demek, o filin
illa su olmas veya hukuk dzenine aykr olmas demek deildir. Toplumsal
kurallara aykrlk da haksz bir fiil olabilir.
Olayda Z tarafndan gerekletirilen bir haksz fiil bulunmad iin A
haksz tahrik edildiini savunamaz.A nn Z yi ldrmek istemedii ate
ederken kiinin hedefledii yere kulland aracn niteliine kullan ekline,ka el ate ettiine baklarak karar verilecektir.
Mevcut dzenlemedeya kkl, akl hastal, sar ve dilsizler zel
olarak ele alnmtr. Ya bykl tek bana kusurluluu
etkilemez.Meer ki bu yallk akl sal zerinde olumsuz etki yapsn.Bu
durumda akl hastalarnn durumu gibi olur.
10. Borlarn demeyen ve demesi iin ikaz edilen A ya bir gn yoldayrrken B tarafndan arabadan ayana ate edilir.Kurun A ye deil
kalabalk yoldan geen Z ye isabet eder.Hemofili hastas olan Z hastaneye
kaldrlmadan lr.
Z hemofili hastasdr. B nin meydana gelen lm neticesinden sorumlu
tutulabilmesi iin neticenin faile objektif olarak isnat edilebilmesi
gerekir.Ayrca suun dier unsurlarnn da (manevi unsur,hukuka aykrlk
gibi) gereklemesi arttr.Olaymzda gerekleen netice ile failin fiili
arasnda nedensellik ba bulunmaktadr.Ancak gerekleen netice faile
objektif olarak isnad edilemez.nk korunan hukuki yarar asndan zarar
dourmakla birlikte gerekleen netice failin hareketi ile birleen baka bir
nedenden meydana gelmitir ve bu husus normun koruma amac iinde
deildir.Normun koruma amac tesadfen gerekleen olaylar
kapsamaz.Ancak failin kast veya taksirinin olduu durumlarda fail
gerekleen sonutan sorumlu olur.Nitekim TCK m.23 de netice sebebiyle
-
7/29/2019 CEZA GENEL NOTU
24/25
24
24
arlaan sularda en azndan taksiri arayarak rnekteki gibi durumlarda
sorumluluun sz konusu olmadn ifade etmitir.Doktrindeki baka bir
gr ise bu gibi durumlarda objektif isnadiyetin bulunduunu
savunmutur.
Yargtay ise son dnemde istikrar kazanan kararlarnda failin madurun
hastaln nceden bilip bilmediinin aratrlarak sonucuna gre bildii
tespit edildii takdirde bilinli taksirle ldrme suundan bilmedii
belirlendii takdirde basit taksirle ldrme suundan mahkumiyete karar
verilmesine iaret etmektedir.
Yol kalabalk olduu iin B kurunun yoldan geen herhangi birine isabetedebileceini ngrm buna ramen at yapm ve ortaya kabilecek
yaralama veya lm neticelerini kabullenmitir. Dolaysyla B nin bu su
bakmndan olas kastla hareket ettii sylenebilir.
&Uyuturucu maddelerin devaml kullanlmas halinde kiinin al ve
ruh sal bozulmakta, kusur yetenei etkilenmektedir.Uyuturucu
kullanm alkanlk haline getirmi olan kiinin iinde bulunduu durum
kronik uyuturucu kullanm niteliindeyse, kronik uyuturucu madde
zehirlenmesi bir tr akl hastal gibi grldnden akl hastalarna ilikin
sorumluluk rejimi( m.32) esas alnmaldr.
11. H evine dnerken sratli araba kullanmas nedeniyle kardan karyagemekte olan K ya arpar ve ar yaralanmasna neden olur.Ancak H
bann belaya gireceinden endielenerek K y brakp gider.K kan kayb
nedeniyle lr. nceden gerekletirdii davrannn bakalarnn hayatile ilgili olarak tehlikeli bir durum oluturmas (ngelen tehlikeli eylem
nedeniyle neticeyi nleme ykmll TCK m.83/2-b) Taksirle
yaralama suunu ileyen kii yaralanan kiinin tedavi edilmesini salama
hususunda bir ykmllk altndadr.Bu ykmlln yerine
getirilmemesi sonucunda kiin lmesi halinde, meydana gelen lm
neticesinden taksirle yaralama suunu ileyen kii sorumlu
tutulur.Olayda olas kast sz konusudur.
-
7/29/2019 CEZA GENEL NOTU
25/25
25
12. L bir gece evden tfeini alp lokantann st katnda beklemeyebalar.Gecege saatlerde Z anahtarla kapy aar, kasaya ynelir kasay
amaya alrken L dur kprdama der. Z kaar.L arkasndan ate
ederek sol gs blgesinden yaralar. Ambulansla hastaneye
gtrlrken ambulans kaza yapar ve z beyin kanamasndan lr.
Olayda ambulansn kaza yapp Z nin lmyle L nin fiili arasnda
nedensellik ba bulunmaktaysa da gerekleen sonu faile isnat
edilemez.Ancak fail gerekletirdii ksmdan sorumludur. Bu durumda L
nin kast yaralama olduu takdirde yaralamadan, ldrme olduu
takdirde ise kasten ldrmeye teebbsten sorumlu tutulmas
gerekmektedir.
13. Hastaneye kaldrlan doktor tarafndan ge mdahale edilmesi veameliyat zamannda yapmamas nedeniyle yaamn yitirmitir. Doktor
kanun hkm dolaysyla garantrdr. Zamannda mdahale etmemek
konusunda kast bulunduu takdirde ihmali davranla kasten
ldrmeden dolay sorumlu olur (m.83/2-a)