Celik Olmayan Me Taller In Kaynagi

8/2/2019 Celik Olmayan Me Taller In Kaynagi

1/37

T.C.

MLL ETM BAKANLII

MEGEP(MESLEK ETM VE RETM SSTEMNN

GLENDRLMES PROJES)

METAL TEKNOLOJS

ELK OLMAYAN METALLERN

KAYNAI

ANKARA, 2006


2/37

Milli Eitim Bakanl tarafndan gelitirilen modller;

Talim ve Terbiye Kurulu Bakanlnn 02.06.2006 tarih ve 269 sayl Karar ileonaylanan, Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda kademeli olarakyaygnlatrlan 42 alan ve 192 dala ait ereve retim programlarndaamalanan mesleki yeterlikleri kazandrmaya ynelik gelitirilmi retimmateryalleridir(Ders Notlardr).

Modller, bireylere mesleki yeterlik kazandrmak ve bireysel renmeyerehberlik etmek amacyla renme materyali olarak hazrlanm, denenmek ve

gelitirilmek zere Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlar

ndauygulanmaya balanmtr.

Modller teknolojik gelimelere paralel olarak, amalanan yeterliikazandrmak koulu ile eitim retim srasnda gelitirilebilir ve yaplmasnerilen deiikliklerBakanlkta ilgili birime bildirilir.

rgn ve yaygn eitim kurumlar, iletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlikkazanmak isteyen bireyler modllere internet zerinden ulaabilirler.

Baslm modller, eitim kurumlarnda rencilere cretsiz olarak datlr. Modller hibir ekilde ticari amala kullanlamaz ve cret karlnda

satlamaz.


3/37

i

NDEKLERNDEKLER..........................................................................................................................iAIKLAMALAR ....................................................................................................................iiGR .......................................................................................................................................1RENME FAALYET 1 ..................................................................................................31.ELEKTRK ARKI LE BAKIR KAYNAI ........................................................................3

1.1.Bakrn Tantlmas ve eitleri .....................................................................................31.2.Bakr Kayna ................................................................................................................ 3

1.2.1 Bakr Kaynann Endstrideki Yeri ve nemi...................................................... 31.2.2. Bakr Kayna ............................................................................................................4

1.2.3. Bakr Kayna Yapmak .........................................................................................7UYGULAMA FAALYET ................................................................................................8LME VE DEERLENDRME ......................................................................................8

RENME FAALYET 2 ................................................................................................122. ELEKTRK ARKI LE PRN KAYNAI.....................................................................12

2.1. Pirin Alam ve Endstrideki Kullanm Alanlar .....................................................122.2 Pirin Kaynann Endstrideki Yeri ve nemi ..........................................................122.3. Pirin Kayna ............................................................................................................13

2.3.1. Pirin Gerelerin Kaynak ncesi Temizlii........................................................132.3.2. Pirin Kaynanda Kullanlan Elektrotlar............................................................132.3.3. Pirin Kaynanda Kaynak Azekilleri ve lleri ........................................132.3.4. Elektrot Ark Boyu, Hareketleri ve Amper Ayar.................................................14

2.4. Pirin Kayna

Yapmak..............................................................................................14UYGULAMA FAALYET ..............................................................................................15LME VE DEERLENDRME ....................................................................................16

RENME FAALYET 3 ................................................................................................193. ELEKTRK ARKI LE ALMNYUM VE ALAIMLARININ KAYNAI..................19

3.1.Alminyumun Tantlmas ve eitleri........................................................................193.2. Alminyum Kaynann Endstrideki Yeri ve nemi................................................193.3 Alminyum Kayna.................................................................................................... 20

3.3.1. Alminyum Gerelerin Kaynaa Hazrl..........................................................213.3.2.Alminyum ve Alamlarnn Kaynan Yapma ................................................. 23

3.4. Kaynak Bitiminde Diki Temizliini Yapma ............................................................. 24

UYGULAMA FAALYET ..............................................................................................25LME VE DEERLENDRME ....................................................................................26MODL DEERLENDRME ..............................................................................................29CEVAP ANAHTARLARI.....................................................................................................31NERLEN KAYNAKLAR..................................................................................................32KAYNAKA.........................................................................................................................33

NDEKLER


4/37

ii

AIKLAMALARKOD 521MMI238

ALAN Metal TeknolojisiDAL/MESLEK KaynaklkMODLN ADI elik Olmayan Metallerin Kayna

MODLN TANIMIBu modl demir d metallerin elektrik ark ile kaynak

yapma bilgi ve becerilerin verildii renim materyalidir.

SRE 40/32

N KOUL Dkme Demir Kayna

modln alm

olmak.YETERLK elik olmayan metallerin kaynan yapmak.

MODLN AMACI

Genel Ama

Bu modl ile gerekli ortam ve ekipman salandndatekniine uygun olarak elektrik ark kayna ile demir dmetallerin kaynan yapabileceksiniz.

Amalar Tekniine uygun olarak elektrik ark kayna ile bakr

gerelerin kaynan yapabileceksiniz. Tekniine uygun olarak elektrik ark kayna ile pirin

gerelerin kaynan yapabileceksiniz. Tekniine uygun olarak elektrik ark kayna ile alminyum

ve alamlarnn kaynan yapabileceksiniz.

ETM RETMORTAMLARI VEDONANIMLARI

Ortam

Metal ileri atlyeleri veya gerek alma ortam

Donanm

Kaynak postas, kaynak yardmc elemanlar, bakr

malzeme, rtl bak

r elektrot, pirin malzeme, rtl pirinelektrot, alminyum alaml malzeme ve rtl alminyumalaml elektrot.

LME VEDEERLENDRME

Bu modl ierisinde yer alan her faaliyetten sonra verilenlme aralar ile kendi kendinizi deerlendireceksiniz.

Modl sonunda, kazandnz bilgi beceri ve tavrlarnllmesi iin retmeniniz tarafndan hazrlanan lme aracile deerlendirileceksiniz

AIKLAMALAR


5/37

1

GR

Sevgili renci,

elik olmayan metallerin, gnmzde birok kaynak yntemiyle birletirilmeleri szkonusudur. Demir d metallerin kaynanda TIG ve MIG yntemleri daha okkullanlmaktadr. Donanmn ucuz ve istenilen yere tanabilir olmas sebebiyle rtlelektrotla ark kaynak yntemi daha ziyade kk iletmelerde tercih edilmektedir. Sizler bu

modlle bakr, pirin ve alminyum gibi elik olmayan metalleri, rtl elektrotlakaynatabileceksiniz. Bu metallerin kayna, eliklerin kaynana gre zor olduundan dahafazla bilgi ve ustalk istemektedir. Bu sebeplerden dolay konu hakknda bilgi beceri sahibikiiler bu i kolunda aranan elemanlardr.

GR


6/37

2


7/37

3

RENME FAALYET 1

Bu renme faaliyeti sonunda uygun atlye ortam hazrlandnda, tekniine uygunolarak elektrik ark kayna ile bakr gerelerin kaynan yapabileceksiniz.

Elektrik ark kayna

ile bak

r gerelerin kayna

yap

lan bir iletmeye giderek kaynakesnasndaki izlenimlerinizi bir rapor haline getirerek snfa sununuz.

1.ELEKTRK ARKI LE BAKIR KAYNAI

1.1.Bakrn Tantlmas ve eitleri

lk alardan itibaren kullanlan bakr, elik ve alminyumdan sonra, en ok kullanlanmetal olarak nc sray alr. Kimyasal simgesi Cu, ak krmz renkte, zgl arl 8,96

g/cm3

,

ergime derecesi 1083o

C, gmten sonra en iyi s ve elektrik iletkenlii olan birmetaldir. Elektrik iletkenliinin ok iyi olmasndan elektrik elektronik sanayinde, siletkenliinin yksek olmasndan dolay mutfak eyalarnn ve snma gerelerinin yapmndakullanlmaktadr. Bakrn oksijene kar duyarl olmas, yzeyde ince bir oksit tabakasolumasna neden olur. Yzeyi kaplayan bu oksit tabakas nedeniyle korozyona kar direncifazladr. Zamanla yzeyini kaplayan yeil renkli oksit tabakas, insan sal asndantehlikeli olduundan mutfak ve gda sanayinde kullanlan bakr gerelerin zeri kalaylakaplanr.

Piyasada iki eit bakr bulunur. Saf bakr (%99,9 Cu) ve saf bakrn elektrolizileminden geirilmesiyle elde edilen elektrolitik bakr. erisine katlan kalay, inko, nikel,silisyum, alminyum ve fosfor gibi alam elementleriyle farkl zelliklere ve kullanm

alanlarna sahip bakr alam eitleri bulunur.

1.2.Bakr Kayna

1.2.1 Bakr Kaynann Endstrideki Yeri ve nemi

eitli mekanik, elektrik ve mimari iler iin tasarlanan birok bakr ve alam vardr.Hepsi ayn kolaylkta veya ayn kalitede olmasa da tm bakr ve alamlar kaynak edilebilir.TIG ve MIG yntemlerinin gn getike yaygnlamas, bakrn rtl elektrotla arkkaynan snrlandrmtr. rtl elektrotla ark kaynak yntemi basit, yaygn, ucuz

donan

m

ve ta

n

r olmas

nedeniyle tercih edilir. Bak

r kayna

nda daha ok kal

nl

25mmden kk, kimyasal korozyona maruz kalmayan, byk yklere maruz kalmayan kk

RENME FAALYET1

AMA

ARATIRMA


8/37

4

paralarn birletirilmesinde ve tamir kaynanda rtl elektrotla ark kaynak yntemi

kullan

l

r (Resim 1).

Resim 1. 1: a. Bakr dolgu kayna b. Bakr kayna yaplm birletirme

1.2.2. Bakr KaynaBakrn kendine has zellikleri kaynak edilebilirliine etki etmektedir. Ergime derecesi

(1083 oC) , eliin ergime derecesinden (1535 oC) daha dk olmasna ramen daha zorkaynak edilir. Bunun nedeni, sl iletkenliinin yksek olmas (elie gre be kat), kaynaksrasnda daha fazla miktarda s verilmesine ihtiya duyulur. Ayrca verilen bu s evreyeyaylaraks kaybna neden olur. Isnn evreye yaylmasn en aza indirmek iin n tavlama

yaplr ve bakr veya elik gereten yaplms toplayc altlklar kullanlr (ekil 1) .

ekil 1.1: Bakr kaynanda kullanlan altlk

Bakrn dier bir zellii s karsnda gstermi olduu yksek genleme de, kaynak

esnas

nda kar

la

lan problemlerden biridir. Bu zellii, kaynak s

ras

nda uygulanan

s

ylaparann gzle grlr oranda ekil deitirmesine yol aar.


9/37

5

Paraya verilen s kesildiinde ise ayn oranda bzlecek olan bakr, bu zellikleriyle

kayna

zorlat

r

r. Is

kar

s

nda gstermi olduu genleme ve sonras

ndaki bzlme,kaynakl birletirmenin atlamasna neden olur.elik ve alamlarnn kaynana gre daha geni al kaynak az ve kk aral, daha oksayda punta, pasolar aras yksek n stma gereklidir. Para kalnlna gre mmkn olanen geni apl elektrot seilmelidir. Zorunlu olmadka kaynak yatay pozisyondayaplmaldr.

Bakr Gerelerin Kaynak ncesi HazrlBakr kaynanda para kalnlna gre kaynak az ve alar elie gre fazla

farkllk gstermez. Kalnl 3,5 mm ye kadar olan paralarda kk akl olmadan kt-

aln kayna ile birletirilebilir. Daha kaln kesitli paralarda 60-90o

tek veya 70-90o

ifttarafl V kaynak az alr. Kk aral ise 3,5 mm yi gemeyecekekilde hazrlanr (ekil2).

ekil 1. 2: Bakr kaynanda kullanlan kaynak az ve lleri.

Kaynak edilecek paralarn yzeyinde bulunan ya, kir ve oksitler kaynaktan nce telfra zmpara ta ile iyice temizlenir ve kurutulur.

Bakr Kaynanda Kullanlan ElektrotlarPiyasada kullanlan bakr ve alamlar, fakl kimyasal bileimlere sahiptir. Kaynak

ileminde kullanlacak elektrotlarn bu kimyasal bileimlere uygun olmas, kaynan kalitesiiin gereklidir. Bundan dolay, ok eitli trde ve kimyasal bileime sahip elektrotlar

bulunmaktadr. Elektrotlar, Amerikan Kaynak Dernei (AWS) A 5, 6 ya gresnflandrlmtr (Tablo 1).


10/37

6

Tablo 1. 1: Bakr kaynanda kullanlan ark kaynak elektrotlarnn birleimi.

TCARADI

AWSSnflandrma

s

BakrCu %

inkoZn%

KalaySn %

Manganez

Mn %

DemirFe%

Silisyum

Si %

Alminyum

Al %

FosforP %

Bakr E Cu Kalan 1 0,5 0,5 0,01 0,15Bakr- Si(SilisyumBronzu)

E Cu Si Kalan 1,5 1,5 0,5 2,8- 4,6 0,01

Bakr- Sn(Fosfor

bronzu)

E Cu Sn- A Kalan 4,9 0,01 0,1-0,35

Bakr- Ni E Cu Ni Kalan 1 0,4-0,75 0,5

Bakr- Al(Alminyum bronzu)

E Cu Al -A1E Cu Al- A2

Kalan 0,2 1,5-4,25

0,1 6- 12

Saf bakr elektrotlar, saf bakrn kayna ile dkme demir ve elik zerindekikaplamalarn tamir kaynanda kullanlr.

Silisyum bronzu elektrotlar, pirin ve bakr ile baz demir esasl alamlarnkaynanda kullanlr.

Fosfor bronzu elektrotlar, pirin ve fosfor bronzlarnn kaynanda kullanlr. Bakr-nikel alam elektrotlar, bakr nikel alamlarnn kayna ile elik zerine

bakr-nikel kaplama ilerinde kullanlr. Alminyum bronzu elektrotlar, alminyum bronzu kaynann yan sra, bakr

alamlarnn baka tr alamlarla birletirilmesinde kullanlr.

Bakr Kaynanda Ters Kutuplama Yapmann nemiBakr ve alamlarn rtl elektrotla kaynak etmek iin, genellikle doru akm ters

kutup (DATK)lama yaplarak allr. Yani elektrot +, para ise - kutba balanr. Byleliklesnn te ikilik ksmnn + kutup yaknnda olumas salanr. Burada arkn scakl

3500

o

C

geer. Geri kalan te birlik

s

asenin bal

olduu kutup yak

n

nda oluur. Buitibarla + kutba bal bir elektrot, - kutba bal olana gre daha hzl eriyecektir. Dolaysylabakr ergitmek iin gerekli olan s daha abuk salanacaktr. Kaln rtl elektrotlarnyanmas iin daha oks gerekeceinden + kutup ile allmas faydal olur.

Bakr Gerelere n Tavlama YapmaBakrn s iletkenliinin fazla olmasnn kaynak esnasnda snn evreye yaylmas ile

kayna zorlatrdn daha nce sylemitik. Bu sorun kaynatlacak gerelere uygulanacakn tavlama ile giderilir. Genelde n tavlama ilemi 2 mmden kaln paralara yaklak 200-300 oC civarnda oksi- asetilen alevi ile yaplr. ok kaln (6,5 mm den kaln) paralarda, n

tavlama ilemi 500o

Cye kadar kabilir.


11/37

7

Elektrot Ark Boyu, Hareketleri ve Amper Ayar

Bakrn rtl elektrotla ark kaynanda, elektrotla para arasndaki mesafeyi temsil

eden ark boyu ksa tutulmal, genel olarak 3 mm alnmaldr. Elektrot ile paralar arasndakia 60-80 oC olacakekilde tutulmaldr (ekil 3).

ekil 1.3: Bakr kaynanda elektrotla para arasndaki a

Oksi gaz kaynanda olduu gibi elektroda hafif bir salnm hareketi verilmelidir. Buhareketin elektrot apnn 2 katn gememesine dikkat edilmelidir. Kaynak zorunluolmadka yatay konumda yaplr. Kaynak makinesinde ayarlanacak akm iddeti ap bana50 amperdir. u forml ile ifade edilmitir.

I(A)= 50 x d (mm) dir.I= Akm iddeti(Amper)50=Katsayd=Elektrot ap (mm)

1.2.3. Bakr Kayna Yapmak

Kaynatlacak paralarn kenarlar iyice temizlenip yadan, kirden arndrlr vekurutulur. Para kalnlna uygun kk aral verilir ve kaynak az alr. Kk aklnagre dz veya farkl formdaki altlklar kaynak yaplacak paralara mengene ile sabitlenir.Kalnl 2 mm den fazla gerelere 200 ila 300 C civarnda n tavlama yaplr. Gerelerinkimyasal bileimine uygun ve para kalnlna yakn apta elektrot seilir. Elektrot +kutupta olacakekilde kaynak pensine taklr. Elektrot apna uygun akm ayar yapldktansonra para ile elektrot arasndaki mesafe ksa tutulur (ksa ark boyu). Elektrot paraya 60 -80 a ile ve kk salnm hareketi yaplarak kaynak dikii ekilir. Kaynak sonras

parann yava soumasna zen gsterilmelidir. Hzl soutulduu taktirde kaynak, metalin

bzlmesine, atlamasna neden olur. Kaynakl birletirme zerindeki cruflar temizlenir.


12/37

8

UYGULAMA FAALYETElektrik ark ile bakr gerecin kaynan yapmay aadaki ilem basamaklarna gre

yapnz.

Bakr iki gereci renme faaliyetinde bilgilendiiniz dorultuda yatay konumda kt ekkaynayla birletiriniz.

lem Basamaklar neriler Kaynatlacak gereleri ve kaynak ek

yerini iyice temizleyip ya ve kirdenarndrnz.

Elektrotu + kutba, kaynatlacak gereci -kutba alnz (ters kutuplama yapnz).

Elektrot apna uygun amper ayaryapnz.

elik gerelere oranla iki gere arsndadaha geni aralk braknz (ekil 1.1).

Gereleri sk puntalaynz. Elektrotu fazla hareket ettirmeden

kaynak ynne doru 60 80 o lik ayla kaynak dikiini ekiniz (ekil1.3).

Kaynakl birletirmeyi temizleyiniz.

Yanma olaylarna kar dikkatli olunuz. Kaynak blgesinde gerekli tedbirleri

alnz. Birletirilecek ksmlar tel fraveya kimyasal temizleme aralar iletemizleyebilirsiniz.

Kaynak maskesi eldiven ve i giysisikullannz.

Kaynak ortamn etkin bir ekildehavalandrnz.

Mesleinizle ilgili etik ilkelere uygundavrannz

LME VE DEERLENDRME

UYGULAMA FAALYET


13/37

9

LME VE DEERLENDRME

Bu faaliyet kapsamnda hangi bilgiler kazandnz aadaki sorular cevaplandrarakbelirleyiniz.

A- OBJEKTF TESTLER (LME SORULARI)

oktan Semeli Sorular

1. Bakr gerelerin ergime derecesinin elikten kk olmasna kar daha zor kaynakedilmesinin nedeni hangi zelliinden kaynaklanr?

A) Genlemesinin yksek olmasB) Is iletkenliinin yksek olmasC) Bzlmesinin yksek olmasD) Elektrik iletkenliinin yksek olmas

2. Zorunlu olmadka bakr gereler hangi konumda kaynatlr?

A)Yatay konumdaB)Dik konumdaC)Yan(duvar) konumunda

D)Tavan konumunda

3. 3,5 mm den kaln bakr gerelere alan V kaynak az ka derecedir?

A) 50-60o

B) 45-60oC) 60-90oD) 80-90o

4. Genelde bakr kaynanda elektrot hangi kutupta olmaldr?

A) DATK(-)B) DADK(-)C) DATK(+)D) fark etmez

5. Bakr gerelere kaynak ncesi n tavlama genel olarak ka oC olmaldr?

A) 150-190oCB) 100-200oCC)150-200oCD)200-300oC

LME VE DEERLENDRME


14/37

10

6. Kaynak paralar ile elektrot arasndaki mesafeyi gsteren ark boyu aadakilerden

hangisidir?

A) Normal ark boyuB)Ksa ark boyuC) Uzun ark boyuD) Mesafe braklmaz

7. Elektrotun kaynak paralar ile kaynak ynnde yapm olduu a ne kadar olmaldr?

A)60-80o

B)70-90o

C)40-50

o

D)45-55o

8. Bakr kaynanda kullanlacak akm iddeti hangi formlle ifade edilir?

A)I=40 x dB)I=30 x dC)I=50 x dD)I=60 x d

CEVAPLARINIZI MODLN SONUNDAKLGL FALYETN CEVAPANAHTARI LE KARILATIRINIZ.

DEERLENDRME

Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Doru cevap saynz belirleyerekkendinizi deerlendiriniz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt yaadnzsorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrar inceleyiniz.

Tm sorular doru cevap verdiyseniz uygulamal teste geiniz.


15/37

11

B. UYGULAMALI TEST

Yaptnz uygulamay kontrol listesine gre deerlendirerek, eksik veya hatalgrdnz davranlar tamamlama yoluna gidiniz.

KONTROL LSTESDEERLENDRME KRTERLER Evet Hayr

Kaynatlacak gereleri ve kaynak ek yerini iyice temizleyip ya

ve kirden arndrdnz m?

Elektrotu + kutba, kaynatlacak gereci - kutba aldnz m ?

(ters kutuplama yaptnz m)?

Elektrot apna uygun amper ayar yaptnz m?

elik gerelere oranla iki gere arsnda daha geni aralk

braktnz m?

Gereleri sk puntaladnz m?

Elektrotu fazla hareket ettirmeden kaynak ynne doru 60 80o lik ayla kaynak dikiini ektiniz mi?

Kaynakl birletirmeyi temizlediniz mi?

Diki ekerken i nl ve eldiven giydiniz mi?

Kaynaktan sonra kullandnz yardmc elemanlar yerlerine

kaldrdnz m?

Kaynaktan sonra kaynak blgesini temizlediniz mi?

TOPLAM PUAN

DEERLENDRME

Eksikleri tamamlaynz. Cevaplarnzda hayr varsa uygulama ksmn tekrarokuyunuz. Btn cevaplarnz evet ise dier faaliyet ksmna geiniz.


16/37

12

RENME FAALYET 2

Bu renme faaliyeti sonunda uygun atlye ortam hazrlandnda, tekniine uygunolarak elektrik ark kayna ile pirin gerelerin kaynan yapabileceksiniz.

Elektrik ark kayna

ile pirin gerelerin kayna

yap

lan bir iletmeye giderek kaynakesnasndaki izlenimlerinizi bir rapor haline getirerek snfa sununuz.

2. ELEKTRK ARKI LE PRN KAYNAI

2.1. Pirin Alam ve Endstrideki Kullanm AlanlarBakr(Cu), inko(Zn) alamna pirin denir. Rengi sar, ierisindeki inko oranna

gre ergime scakl deimekte olup yaklak 900 oC, zgl arl ise 8,6 g/cm3 tr.Genel olarak pirinler inko oranna ve alam elementlerine gre grupta toplanr. inko

oran %20nin altnda ise alak oranl (krmz) pirin, %20den fazla ise yksek oranl(muntz metal) pirin adn alr. Bileiminde bakr ve inko dnda kalay, manganez,alminyum, demir, fosfor gibi elementler bulunmasyla da az alaml pirinleri oluturur.Talal retime, souk ekillendirmeye d etkilere kar dayankl olmalar en nemlizellikleridir. Yorulma kabiliyetlerinin yksek, mekanik zelliklerinin iyi, ayrca ucuzolmas, savunma sanayisinde, gemi inasnda, ampul duylarnda, mzik aletlerininaksamlarnda ve yma vida yapmnda kullanlmalarn salar.

2.2 Pirin Kaynann Endstrideki Yeri ve nemi

Pirinlerin ok geni bir bak

r inko ala

mlar

n

oluturmas

, bunlara kurun,alminyum, kalay, fosfor, silisyum ve manganezin ilavesiyle bu snfn daha genilemesi,kaynak esnasnda ok farkl davranlarn ortaya kmasna neden olmaktadr. Kurun ierenimalat pirinlerinin kaynanda gzenekli bir yap meydana gelmesi ve scaktagevreklemeleri sebebiyle bunlarn kaynakla deil lehimleme ile birletirilmeleri tercihedilir. Ayrca kaynakta krlgan bir alminyum tabakasnn olumas nedeniyle MIG veyaTIG kaynak yntemleri tercih edilir. inko oranna ve alam elementlerine gre, uygunelektrot seimi ile rtl elektrotla ark kaynanda iyi dzeyde kaynak kalitesi eldeedilebilir. Bununla birlikte yksek ekme ve yksek yorulma direnci istenen yerlerdekullanlr.

RENME FAALYET2

AMA

ARATIRMA


17/37

13

2.3. Pirin Kayna

Pirinci oluturan ana metal bakr olduundan, kayna daha ok bakra benzerzellikler gsterir. Pirincin inko iermesi, kaynan yaplmasnn zorlatrr. Kaynakscakln (900 oC), inkonun ergime derecesinden (420 oC) yksek olmas, kaynanilerleyen zamanlarnda inkonun buharlamasna (905 oC) neden olur ve alamn kimyasal

bileimi bozulur.

ok iyi bir havalandrma yaplmazsa kaynak, sala zararl olan inko-oksitdumanna maruz kalr. Ayrca inko-oksit duman gr ve ergimi metalin yaylmasn,dolaysyla kaynak yaplacak yzeyin slatmasn engeller. Buharlama ok fazla inkokaybna neden olur. Bu durum ana metalin fiziksel ve mekanik zelliklerini deitirir. En iyisonucu alabilmek ve inko buharlamasn en aza indirmek iin kaynak yatay pozisyonda, en

byk apl elektrotla ve ok hzl ekilmelidir.Pirinlere kaynak ncesi 200-300 C aras n tavlama uygulanr. Krlganla sahip

olduklarndan silisyum ieren pirinlerde n tavlama yaplmaz, pasolar aras scakln 93Cyi gememesine dikkat edilmelidir.

2.3.1. Pirin Gerelerin Kaynak ncesi Temizlii

Bakr kaynanda olduu gibi pirin gerelerin yzeyinde bulunan ya, kir ve oksitlertel fra ve zmpara tayla iyice temizlenmelidir. Temizlenmedii taktirde kayna olumsuzetkileyerek kaynan dayanmn azaltr ve kayna zorlatrr.

2.3.2. Pirin Kaynanda Kullanlan Elektrotlar

Pirin kaynanda kullanlan elektrotlar inko oranna ve kaynak dikiinden beklenenzellie gre seilir. inko oran %20nin altnda ise, fosforlu bronz (E Cu Sn-A) ve (E CuSn-C) veya silisyumlu bakr (E Cu Si) elektrotlar kullanlr. inko orannn %20yi gemesihalinde yine fosforlu bronz, silisyumlu bakr ve de alminyum bronz (E Cu AlA2) elektrotkullanlr. Alminyum bronz elektrot, yksek ekme ve yorulma mukavemetiyle iyi birkorozyon dayanm aranan hallerde kullanlr. Silisyumlu bakr ve alminyum bronzelektrotlarla orta derece kalitede kaynaklar elde edilebilir.

2.3.3. Pirin Kaynanda Kaynak Azekilleri ve lleri

Kalnl 4mm ye kadar olan pirin gerelerde kt aln kayna uygulanr. Daha kaln

gerelere 60o lik tek tarafl

ve ift tarafl

V kaynak az

a

l

r (ekil 1) . Kaynak geneldeyatay konumda yaplr. elik gerelere oranla iki gere aras daha geni aralk braklr.

ekil 2.1: Pirin kaynanda kullanlan kaynak az ve lleri


18/37

14

2.3.4. Elektrot Ark Boyu, Hareketleri ve Amper Ayar

Pirin gerelerin kayna

nda ark boyu k

sa tutulur. inko buharlamas

n

nlemek iinkaynak banyosunun mmkn olduunca kk olmas salanmaldr. Elektrota fazla salnmhareketi yaptrlmaz. Elektrotla gere arasndaki yatayda ki a 75-85 olmaldr (ekil 2).

ekil 2.2: Pirin kaynanda elektrota verilecek a

Amper ayar, bakr kaynanda olduu gibi aadaki forml ile hesaplanr.

I(A)=50 x d(mm) dir.

2.4. Pirin Kayna YapmakKaynatlacak gerelerin kenarlarndaki ya kir temizlenir. 4 mmden kaln gerelere

tek veya ift tarafl 60o V kaynak az alarak gereler arasnda, elik gerelere oranladaha geni aralk braklr. Pirin alamna uygun elektrot seilerek (+) kutba balanr.Elektrot gerelere 75- 85o tutularak, ksa ark boyu ile ve fazla salnm hareketi yaptrmadan

paralar yatay konumda kaynatlr. Kaynak esnasnda inko buharlamas meydanagelebileceinden bu insan sal asndan zararldr. Dolays ile kaynak ortam ok iyi bir

ekilde havaland

r

lmal

d

r. Kaynak sonras

da kaynak edilmi para yava soutulur vekaynak crufu krlp temizlenir (ekil 3).

ekil 2.3: Kaynak paralarnda oluan crufun krlmas ve fralanmas


19/37

15

UYGULAMA FAALYETElektrik ark ile prin gerecin kaynan aadaki ilem basamaklarna gre yapnz.

Prin iki gereci renme faaliyetinde bilgilendiiniz dorultuda yatay konumda kt ekkaynayla birletiriniz.

lem Basamaklar neriler Kaynatlacak gereleri ve kaynak ek

yerini iyice temizleyip, ya ve kirdenarndrnz.

Elektrotu + kutba, kaynatlacak gereci -kutba alnz (ters kutuplama yapnz).

Elektrot apna uygun amper ayaryapnz.

elik gerelere oranla iki gere arsndadaha geni aralk braknz (ekil 2.1).

Gereleri sk puntalaynz.

Elektrotu fazla hareket ettirmedenkaynak ynne doru 75 85 o likayla kaynak dikiini ekiniz (ekil2.2).

Kaynak dikiini rtl elektrotla ksa arkboyuyla ekiniz.

Kaynakl birletirmeyi temizleyiniz(ekil 2.3).

Yanma olaylarna kar dikkatli olunuz. Kaynak blgesinde gerekli tedbirleri

alnz. Birletirilecek ksmlar tel fraveya kimyasal temizleme aralar iletemizleyebilirsiniz.

Kaynak maskesi eldiven ve i giysisikullannz.


Mesleinizle ilgili etik ilkelere uygundavran

n

z.

UYGULAMA FAALYET


20/37

16

LME VE DEERLENDRMEBu faaliyet kapsamnda hangi bilgiler kazandnz aadaki sorular cevaplandrarak

belirleyiniz.



1. inko oran % 20 nin altndaki pirince ne denir?

A) K

rm

z

PirinB) Muntz metalC) Beyaz pirinD) Hi biri

2. Pirin kaynan zorlatran alam elementi aadakilerden hangisidir?

A)BakrB)KalayC)inkoD)Kurun

3. Silisyumlu pirinlerde pasolar aras scaklk en fazla ka derece olmaldr?

A) 83 oCB) 93 oCC) 103 oCD) 113 oC

4. Pirin alamlarnn kaynanda yksek ekme ve yorulma istenildii yerlerde hangitip elektrot kullanlr?

A) Silisyumlu bakrB) Alminyum bronzuC) Fosforlu bronzD) Hepsi

5. Kalnl 4 mm den fazla olan paralara hangi tr kaynak az alr?

A) Kt aln birletirmeB) Y kaynak azC) K kaynak azD)V kaynak az

LME VE DEERLENDRME


21/37

17

6. Pirin gerelere uygulanan n tavlama scakl ne kadar olmaldr?

A) 400- 500 oCB) 300- 400 oCC) 200- 300 oCD) 100- 200 oC

7. Pirin kaynanda elektrot ark boyu nasl olmaldr?

A)Ksa ark boyuB)Normal ark boyu

C) Uzun ark boyu

D)Fark etmez

8. Elektrotla paralar arasndaki a ka derece olmaldr?

A) 45-50 oB) 50-60 oC) 55-65 oD) 75-85 o

CEVAPLARINIZI MODLN SONUNDAKLGL FALYETN CEVAPANAHTARI LE KARILATIRINIZ.

DEERLENDRME


Tm sorular doru cevap verdiyseniz uygulama deerlendirmeye geiniz.


22/37

18

B. UYGULAMALI TEST


KONTROL LSTES

DEERLENDRME KRTERLER Evet HayrKaynatlacak gereleri ve kaynak ek yerini iyice temizleyip, ya


Elektrotu + kutba, kaynatlacak gereci - kutba aldnz m (ters

kutuplama yaptnz m).?

Elektrot apna uygun amper ayar yaptnz m?

elik gerelere oranla iki gere arsnda daha geni aralk

braktnz m?


Elektrotu fazla hareket ettirmeden kaynak ynne doru 75- 85o lik ayla kaynak dikiini ektiniz mi?

Kaynakl birletirmeyi temizlediniz mi?

Diki ekerken i nl ve eldiven giydiniz mi?

Kaynaktan sonra kullandnz yardmc elemanlar yerlerine

kaldrdnz m?

Kaynaktan sonra kaynak blgesini temizlediniz mi?

TOPLAM PUAN

DEERLENDRME

Eksikleri tamamlaynz. Cevaplarnzda hayr varsa uygulama ksmn tekrarokuyunuz. Btn cevaplarnz evet ise dier faaliyet ksmna geiniz.


23/37

19

RENME FAALYET 3

Bu renme faaliyeti sonunda uygun atlye ortam hazrlandnda, tekniine uygunolarak elektrik ark kayna ile alminyum ve alamlarnn kaynan yapabileceksiniz.

Alminyum ve alamlarnn kayna yaplan bir iletmeye giderek kaynakesnasndaki izlenimlerinizi bir rapor haline getirerek snfa sununuz.

3. ELEKTRK ARKI LE ALMNYUM VEALAIMLARININ KAYNAI

3.1.Alminyumun Tantlmas ve eitleri

elikten sonra en ok tketilen metalik malzeme, alminyum ve alamlardr.Kimyasal simgesi Al, zgl arl 2,7 g/cm3 , ergime derecesi 660 oC, parlak gmi renkte

bir metaldir. Saf alminyum, yumuak ve eliin te biri kadar daha hafif bir metaldir.Oksijene duyarl olmas sebebiyle oksijenle birleerek, yzeyde kuvvetli ince bir oksittabakas (Al2O2) oluur. Bu da oksitlenmeye kar direncinin yksek olmasn salar vealminyumu d etkilerden korur.

Alminyum en zengin cevher olan boksitten retilir. Boksit, ierisinde bulunanelementlere gre drt grupta ele alnr; beyaz boksit, kr boksit, silisli kr boksit, krmz

boksit. Genel olarak alminyum alamlar sl ilem uygulanan alamlar, sl ilemuygulanmayan alamlar olarak iki gruba ayrlr.

3.2. Alminyum Kaynann Endstrideki Yeri ve nemi

Hafiflii, iyi s ve elektrik iletkenlii, korozyona kar dayankl olmas nedeni ilegda endstrisi, kimya endstrisi, otomotiv ve gemi endstrisi, makine ve cihaz yapm ilemimari uygulamalarda, inaat yapmnda geni apta kullanma sahiptir. eitli endstridallarnda kullanlan alminyum alamlarnn gnmzde birletirilmesi % 50 nispetindekaynakla yaplmaktadr. rtl elektrotla alminyum kayna, genellikle istenilen artlarsalamad iin, bu yntem sk kullanlmaz.

RENME FAALYET3

AMA

ARATIRMA


24/37

20

3.3 Alminyum Kayna

rtl elektrotla elektrik ark kaynak yntemi ile btn alminyum trleri ile sl ilemyoluyla sertlemeyen alamlar kaynak etmek mmkndr. Alminyum, zellikle yksekscaklklarda kuvvetli oksijen emme eilimi gsterir. Her ne kadar yzeyde oluan oksittabakas faydalysa da kaynak ilemi srasnda byk problemler karr. Bunun nedeni,yzeyde oluan oksidin ergime derecesinin (2100 oC), alminyumun ergime derecesindenok fazla olmasdr. Kaynak srasnda yzeydeki oksidin ergimesi iin fazla s gerekir.Oksidin ergimesi esas gerecin bir anda ergiyerek kmesine neden olur. Bu sorunu gidermekiin, kaynak yaplacak alminyum gerecin yzeyindeki oluan oksit tabakasnn giderilmesigerekir. Alminyum alamlarn ekme gerilmelerinin yksek olmas ve birletirilecek

paralar sabitlenmedii taktirde kaynak metalinde scak atlaklar olumasna neden olur.ntavlama yaparak, birleme yerinin tasarmn deitirerek ve daha uygun elektrot seilerek

atlamalar en aza indirilir.

Alminyum gereler zorunlu olmadka puntalanmaz ve tek pasoda kaynak ekilmesitercih edilir. nk alminyumun scaklk karsnda hemen oksitlenmesi, puntalama ve

birden fazla diki ekilmesiyle birlikte her defasnda temizleme ilemi gerektirecektir.Bundan dolay alminyum gereler arlklarla, eitli sabitleme elemanlaryla sabitlenir(ekil-3.1). Alminyum puntalama ve dikiten sonra elektrot ucunda oluan krater elektrotunucunu kapatr ve arkn olumasn engeller. Bu yzden elektrot ucundaki krater yan keskiylealr.

ekil 3.1. Alminyumun kaynanda kullanlan arlk

Alminyum elektrotu kaplayan rt ok inat, yani ergimesi g olduundan kaynakdikiinin ierisine girer ve kaynak metalinin soumasyla diki ierisinde cruf kalntsmeydana getirir. Meydana gelen bu cruf kaynak metalinin dayanmn drerekatlamasna neden olur. Bu nedenle daha yksek hzda kaynak yaplmaldr.


25/37

21

3.3.1. Alminyum Gerelerin Kaynaa Hazrl

Genellikle kayak edilecek paralar, nceden kesme ve ekillendirme ilemlerindengeirilmi olarak kaynaknn nne gelecektir. Uygulanan bu ilemler, kaynak yaplacakgere zerinde ya katmanlar toz ve apaklarn olumasna neden olur.

Yalar ve greslerin yapsnda bulunan hidrojen, gzenek, oksijen de kpk meydanagetirerek kaynak kalitesini drr. Bundan dolay da gerelerin yzeyinde bulunan yalarkimyasal olarak, oluan toz ve apaklar da mekanik yollarla temizlenir (Tablo 1). Kaynak ekyeri paslanmaz tel frayla temizlendikten sonra oksidin tamamen yzeyden temizlenmesiiin raspalamak (kazmak) gerekir.

Tablo 3. 1: Alminyum gerelerin zerinde oluan maddeleri temizleme yntemleri

Temizleme TipiTemizlenecek Maddeler Sadece Kaynak EdilecekYzeyler

Tm Para

Ya, gres, rutubet ve toz. Hafif alkalin eriyikle,.aseton veya aseton gibihidrokarbon solventle,.

patentli solventle ovunuz.

Buharla ve spreyle yadanarndrnz.. Alkali ve

patentli solvente daldrnz..

Oksitler Kenarlar kuvvetli alkalineriyie, sonra suya sonranitrik aside daldr. Suyla,

patentli desoksidanlarla

ovunuz.. Mekanik yollarlabeyazlatnz.

Kuvvetli alkalin eriyie,sonra suya sonra da nitrikaside daldrnz. Suylaovarak bitiriniz. Patentli

eriyiklere daldrnz.

Alminyum Kaynanda Kaynak Diki Temizliinin nemiKaln alminyum gerelerin birden fazla paso ile kaynatlmalar gerekir. Dolaysyla

her pasodan sonra cruflarn iyice temizlenmesi gerekir. Aksi taktirde cruf kalntsoluacak ve atlamalara neden olacaktr. Her kaynak dikiinden sonra oluan cruflar, ucusivri kaynak ekici veya tel frayla iyice temizlenir, diki yzeyi kaynak esnasnda oluanoksitten kaznarak temizlenir. Bu ilem kaynan mukavemeti asndan nemlidir.

Alminyum Gerelere Kaynak Az AmaKalnlklar 4,5 5 mm ye kadar olan gerelere kt aln kayna uygulanr. Dzgn

ve gnyesinde kesilmi kenarlarn dnda herhangi bir hazrlk gerekmez. Daha kalngerelerde ise 60 - 90 tek tarafl veya ift tarafl (V) kaynak az alr. Kalnla gre kkykseklii 1,5-6 mm kk aral ise 0,8-1,5mm olarak tercih edilir (ekil 3.2).


26/37

22

ekil 3.2: Alminyum kaynanda kullanlan kaynak azekilleri ve lleri

Alminyum Kaynanda n Tavlama UygulamalarEt kalnl 5mmye kadar olan gerelere genellikle n tavlama uygulanmaz. Kalnl

5mmden fazla olan alminyum gerelere ise 200C civarnda n tavlama ilemi gereklidir.Bu ilem oksi- asetilen alevi ile yaplabilir.

Alminyum Kaynanda Kullanlan ElektrotlarAlminyumun elektrik ark kaynanda kullanlan elektrotlarn Amerikan Kaynak

Dernei (AWS) A 5,3e gre E1100 ve E4043 olmak zere iki tip ala

m

vard

r. Ala

m1100, ticari olarak saf (% 99) alminyumdur. Genel amal ilerin ouna uygun olan alam4043, % 95Al ve % 5 Si ierir. Kaynak metali mukavemetine sahiptir. Korozyon direnciarand durumlarda, kaynak edilecek gerecin zelliklerine yakn deer tayan elektrotseilmelidir. Elektrotlar kuru ortamlarda saklanmaldr (ekil 3.3). Rutubetli elektrotlarkaynak dikiinin gzenekli olmasna neden olur. Bu sebeple tamamen kuru olmayanelektrotlar 175-200 oC de bir saat civarnda frnlanarak kurutulmaldr (ekil 3.4).

ekil 3.3: Alminyum elektrotlar kuruortamda saklanrlar.

ekil 3.4: Alminyum elektrot kurutma frn


27/37

23

3.3.2.Alminyum ve Alamlarnn Kaynan Yapma

Kaynat

lacak paralar

n kaynak a

zlar

a

l

r ve yzeylerin temizlii gibi kaynakncesi hazrl yaplr. Temizleme ileminden sonra zaman kaybetmeden kaynakekilmelidir. Kaynak ilemi iin doru akm reten kaynak makinelerinde elektrot + terskutuplama yaplr. gerilmelerin ve paralarn arplmasn nlemek iin paralar puntalanrveya arlkla sabitlenir. Puntalama ileminden sonra bataki temizleme ileminin aynsyaplr. Hem Al elektrot hem de ana metal, abuk ergiyip katlatklarndan elektrotyapmas sorun olabilmektedir. Bundan dolay ark, elektrotu ana metalin yzeyi zerindefralama hareketi yaparak tututurulur(ekil 3.5).

ekil 3.5: Fralama hareketiyle elektrotun tututurulmas

Balangta elektrot 90 , kaynan ilerleyen srelerinde kaynak dikii ynnde 60tutulmaldr (ekil 6).

ekil 3.6: Alminyum kaynanda elektrot paralara balangta 90 kaynan ilerleyenzamanlarnda 60 ayla tutulur


28/37

24

Gzenek ve pskrmelere neden olduu iin elektroda ok fazla eim verilmez.

Crufun, banyonun zerinde yzdrlmesi salanacakekilde elektroda hakim olunmas

nazen gsterilmelidir. Elektrot saa, sola fazla hareket ettirilmez. Ark boyu ergimenin fazlaolmamas iin ksa (3-5mm) olmaldr. Kaynak dikii tek pasoda ekilmesi zorunluolmadka tercih edilir. nk rt gerecinin kaynak yzeyinde temizlenmesindekarlalacak problemler nedeniyle birden fazla paso tercih edilmez. Birden fazla paso ilekaynak yaplacaksa her pasodan sonra kaynak temizliinin ayns yaplr. Kaynak ilemi

bitiminde de cruf temizlenir. Alminyum kaynanda kullanlan kaynak deerleri u ekildeoluturulur(Tablo 3).

Tablo 3.1: Gere kalnlna gre amper, elektrot ap, kaynak az ilikisi.Gere Kalnl

(mm)

Kaynak Azekli ve

B

rak

lacak Boluk(mm)

Elektrot Kalnl

(mm)

Akm iddeti

(Amper)

3 Kt Aln 2 mm Boluk 3,25 80- 1104 Kt Aln 3 mm Boluk 4 100- 150

5- 6 Kt Aln 3- 4 mmBoluk

5 130- 160

8 90o (V) Kaynak Az 6 140- 200

3.4. Kaynak Bitiminde Diki Temizliini YapmaKaynak bitiminde kaynak zerinde oluan cruf tel fra, ucu sivri kaynak ekiciyle

mekanik olarak temizlenir. Ayrca kaynak dikii zerine buhar gndererek veya scak suyla

ovarak temizlenir. Gerek pasolar arasnda cruf kalnts gerekse yzeyde cruf kalntsvarsa kaynak blgelerine % 5 gm nitrat eriyii srlerek kontrol edilir. Cruf kalmsakprerek kendini belli eder.


29/37

25

UYGULAMA FAALYET

Elektrik ark ile alminyum gerecin kaynan yapmay aadaki ilem basamaklarnagre yapnz.

Alminyum iki gereci renme faaliyetinde bilgilendiiniz dorultuda yatay konumdakt ek kaynayla birletiriniz.

lem Basamaklar neriler Kaynak parasn kir, ya ve tozdan

temizleyip ek yerini kazynz. Kaynak srasnda kullanlacak

alminyum elektrotlar elektrot frnndakurutunuz.(ekil 3.3-3.4)

Kaynak makinesini ters kutuplamayapnz.(Puntalama yapma zorunluluuvar ise puntalamadan sonra

balangtaki temizlik ilerinin aynsn

yapnz.) Ksa ark boyu ile ve elektrotu

balangta 900 daha sonra kaynakynne doru 60o eik olacak ekildekaynak dikiini ekiniz (ekil 3.6).

Kaynak srasnda 2,3,4. kaynakdikilerini ekmek zorunlu ise herdikiten sonra curufu iyice temizleyinizsonra kazma ilemini yapnz.

Kaynak ek yerini temizleyiniz.

Yanma olaylarna kar dikkatli olunuz.Birletirilecek ksmlar tel fra veyakimyasal temizleme aralar iletemizleyebilirsiniz.

Kaynak blgesinde gerekli tedbirlerialnz.

Kaynak maskesi kullan, eldiven ve igiysisi kullannz.


Mesleinizle ilgili etik ilkelere uygundavrannz.

UYGULAMA FAALYET


30/37

26

LME VE DEERLENDRMEBu faaliyet kapsamnda hangi bilgiler kazandnz aadaki sorular cevaplandrarak

belirleyiniz.



1. Alminyum gereler zerinde oluan oksit tabakas tel fra ile temizlendikten sonrahangi ilem yaplr?

A) n tavlamaB) KazmaC) Su ile temizlemeD) Hibir ilem yaplmaz.

2. Alminyum gerelere ka mm kalnla kadar kt aln kayna uygulanr?

A)4,5-5mmB)5,5-6mmC)6,5-7,mm

D)7,5-8mm

3. Kaynakta nce alminyum gerelere ka oC de n tavlama uygulanr?

A) 100 oC

B) 200 oCC) 300 oCD) 400 oC

4. Kaln paralara alan ve kaynak az ka derece aralnda olmaldr?

A) 45-50 oB) 50-60 oC) 60-90 oD) 45-60

5. Rutubetli alminyum elektrotlar ka oC de frnda kurutulur?

A) 100-125 oCB) 125-150oCC)150-175oCD)175-200 oC

LME VE DEERLENDRME


31/37

27

6. Alminyum gereler kaynaktan nce hangi tr yntemle sabitlenmez?

A) zerine arlk konulurB)kenceyle sabitlenir.C) Ksala tutulurD) Puntalanr

7. Alminyum kaynanda elektrot, balangta gerelere ka derecelik ayla tutulur?

A)90 o

B)80 o

C) 70 o

D)60 o

8. Kaynak dikiinin ierisinde curuf kalnts olup olmad nasl kontrol edilir?

A) GzleB) % 5 Gm nitrat eriyii srerekC) Tuz ruhu ileD)amar suyu srerek

CEVAPLARINIZI MODLN SONUNDAKLGL FALYETN CEVAP

ANAHTARI LE KARILATIRINIZ.

DEERLENDRME


Tm sorular doru cevap verdiyseniz uygulama deerlendirmeye geiniz.


32/37

28

B. UYGULAMALI TEST


KONTROL LSTESDEERLENDRME KRTERLER Evet Hayr

Kaynatlacak gereleri ve kaynak ek yerini iyice temizleyip ya


Kaynak srasnda kullanlacak alminyum elektrotlar elektrot

frnnda kuruttunuz mu?

Ters kutuplama yaptnz m?

Kaynak parasnn ek yerini temizledikten sonra ek yerini

kazdnz m?


Paralar puntalamadan kaynak yapmak iin gerekli nlemi

aldnz m?

Puntalama yapma zorunluluu varsa puntalamadan sonra

balangtaki temizleme ileminin aynsn yaptnz m?

Ksa ark boyuyla ve elektrotu balangta 90 ve daha sonra

kaynak ynne doru 60 eik olacak ekilde kaynak dikiini

ektiniz mi?

kinci ve nc pasolar gerekiyorsa kaynak dikiinin temizliini

yapp kazma ilemini yaptnz m?

Kaynak bitiminde diki temizliini yap p % 5 lik gm nitrateriyii kullanarak dikii kontrol ettiniz mi?

TOPLAM PUAN

DEERLENDRME

Eksikleri tamamlaynz. Cevaplarnzda hayr varsa uygulama ksmn tekrarokuyunuz. Btn cevaplarnz evet ise modl deerlendirme ksmna geiniz.


33/37

29

MODL DEERLENDRMELME VE DEERLENDRMEModl ile kazandnz yeterlii aadaki kriterlere gre lnz.

OBJEKTF TESTLERoktan Semeli Sorular

1. Bakr pirin ve alminyum kaynanda elektrot ark boyu nasl olmaldr?A) Ksa ark boyuB)Uzun ark boyuC) Normal ark boyuD)Hibiri

2. Alminyum kaynanda hidrojen olumas kaynakta neye yol aar?A) GzenekB)KpkC) CrufD) Duman

3. Bakr kaynanda elektroda verilecek salnm hareketi ne kadar olmaldr?A) Elektrot ap kadarB) Elektrot apnn iki katC) Elektrot apnn katD) Elektrot apnn drt kat

4. Pirin kaynanda inko buharlamasn nlemek iin ne yaplmaz?A) Kaynak yatay pozisyonda yaplrB) Byk apl elektrot seilirC) Elektrota fazla hareket verilmezD) Kaynak banyosu geni tutulur.

5. Kalnl 3,5 mm ye kadar olan bakr gereler nasl birletirilir?A) D ke kaynaB) Bindirme kaynaC)Kt aln kaynaD) ke kayna

6. inko ka derecede buharlar?A) 900 CB) 905 C

C) 1083 CD) 1535 C

MODL DEERLENDRME


34/37

30

7.

Alminyum kayna

nda kayna

n ilerleyen zamanlar

nda elektrotla gereler aras

ndakia ka derece olmaldr?

A) 90 CB) 80 CC) 70 CD) 60 C

8. Bakr pirin alminyum gereler zorunlu olmadka hangi pozisyonda kaynatlr?A) Dik konumda

B) Tavan konumundaC)Yatay konumdaD) Yan konumda

9. Alminyum- oksitin ergime derecesi ka C dir?A) 660 CB) 900 CC) 1083 CD) 2050 C

DEERLENDRME

Cevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz. Cevaplarnz doru ise bir sonrakimodle gemek iin ilgili kiiler ile iletiim kurunuz. Yanl cevap verdiyseniz modlnilgili faaliyetine dnerek konuyu tekrar ediniz.


35/37

31

CEVAP ANAHTARLARIRENME FAALYET 1N CEVAP ANAHTARI

1 B2 A3 C4 C5 D6 B7 A8 C

RENME FAALYET 2 CEVAP ANAHTARI1 A2 C3 B4 B5 D6 C7 A8 D

RENME FAALYET 3 CEVAP ANAHTARI1 B2 A3 B4 C5 D6 C7 A8 B

MODL DEERLENDRMENN CEVAP ANAHTARI1 A2 A3 B4 D5 C6 B7 D8 C9 D

CEVAP ANAHTARLARI


36/37

32

NERLEN KAYNAKLAR OUZ Burhan, Demir D Metallerin Kayna, Oerlikon Yaynlar, stanbul,

1990.

SERFEL, Y.Saip, Metal leri Meslek Teknolojisi III, Ankara, 1997.

NERLEN KAYNAKLAR


37/37

KAYNAKA

ADSAN Kasm, Elektrik Kayna, Milli Eitim Basmevi, Ankara 1989. ANIK Selahaddin, E.Sabri ANIK, Mehmet VURAL, 1000 Soruda Kaynak

Teknolojisi El kitabCilt II, stanbul, 1993.

As Kaynak, Kobatek, rn Katalou, stanbul, 2004. Bhler, Thyssen, Kaynak rnleri Katalou, Gedik Kaynak Sanayi ve

Ticaret A., stanbul.

CAVCAR Melike, Bakr ve Bakr Alamlarnn Kayna, OerlikonYaynlar, stanbul, 1996.

OUZ Burhan, Demir D Metallerin Kayna, Oerlikon Yaynlar, stanbul,1990.

SERFEL, Y.SAP, Metal leri Meslek Teknolojisi III, Ankara, 1997.

KAYNAKA

Celik Olmayan Me Taller In Kaynagi

Documents

Transcript of Celik Olmayan Me Taller In Kaynagi