CÁC CHẤT XƠ TRONG RAU QUẢ -...
Transcript of CÁC CHẤT XƠ TRONG RAU QUẢ -...
-
1
Trng i Hc M TPHCMKhoa : Cng Ngh Sinh Hc
Bi Bo CoMn: Cng Ngh Bo Qun Ch Bin Rau Qu
CC CHT X TRONGRAU QU
GV: Ths Nh Xun Thin Chn
Nhm: 2Hong Bi Yn 0953010921Nguyn Th Thanh Trc 0953010809Nguyn Th Thanh Tho 0953010647L Th Nguyt Thanh 0953010618Nguyn L Trang Ngc 0953010463
-
Mc Lc
2
-
Danh mc bng
Bng 1 Bn cht cht x...............................................................................................5
Bng 2 Cc thc phm giu cht x v cc thc phm cha t cht x......................5
Bng 3 S phn chia cht x khng tan va tan c trong ng cc...........................8
Bng 4 S phn chia cht x khng tan va tan c trong ht Psyllinum..................9
Bng 5 S phn chia cht x khng tan va tan c trong tri cy ..........................10
Bng 6 S phn chia cht x khng tan va tan c trong cc loi u...................11
Bng 7 S phn chia cht x khng tan va tan c trong rau ci............................11
Bng 8 Cc ngun cung cp cht x h tan v khng ha tan...................................14
Bng 9 Nhu cu s dng cht x theo tui v gii tnh........................................16
Danh mc hnh
Hnh 1 Cht x khng ha tan c trong Bng ci xanh v Ng cc............................6
Hnh 2 Cht x ha tan c trong qu Cam v dng gel ca Pectin..............................7
Hnh 3 Cc loi ng cc................................................................................................8
Hnh 4 V ht m Psyllium......................................................................................9
Hnh 5 Cc loi tri cy.................................................................................................9
Hnh 6 Cc loi u.....................................................................................................10
Hnh 7 Cc loi rau ci................................................................................................11
Hnh 8 Ngun cung cp cht x.................................................................................15
Hnh 9 Cu to cellulose.............................................................................................17
Hnh 10 Cng thc cu to Cellulose.........................................................................17
Hnh 11 Si bng gn bng vi s da................................................................18
Hnh 12 cu trc cellulose thc vt............................................................................18
Hnh 13 O-acetyl-4-O-methylglucuronoxylan cy g cng...................................22
Hnh 14: Arabino-4-O-methylglucuronoxylan cy g mm ..................................23
3
-
t Vn Trong nhng nm gn y, thi i cng nghip ngy cng pht trin dn n
nhiu sn phm thc phm hp, thc n nhanh ngy cng nhiu. iu gp phn
lm gia tng nhng cn bnh nguy him ca thi i: nhng bnh v chuyn ho nh bo
ph, tiu ng, p huyt cao, tim mch. Chnh v vy nhiu nh khoa hc v ang t
mi quan tm n vic cn iu chnh li li sng, bt u t vic xem li c cu ba n
hng ngy.
Theo iu tra nghin cu ca Vin Dinh Dng, thi quen n ung ca ngi Vit
Nam trong 20 nm gn y din bin theo chiu hng bt li cho sc kho. l
khuynh hng n nhiu tht, cht bo ng vt v qu t rau, qu, c. Trong khi Rau
qu l ngun thc phm cung cp nhng cht x, sinh t, khong cht bao gm c nhng
cht chng oxy ho quan trng. Nhng vi cht ny cn thit cho nhu cu chuyn ho,
cho h min dch, c tc dng gii c, bo v thnh mch mu v lm chm qu trnh
lo ho. Chnh v vy vic tm hiu nhng kin thc v cht x trong thc phm l cn
thit. T nhng hiu bit c th xy mt thc n b dng v hp l em li sc
khe tt.
Theo khuyn co ca t chc Y t quc t, mi ngi cn khong 400g rau qu
mi ngy. Tuy nhin hin nay, chng ta ch n trung bnh khong 200g, c ngi n cha
n 100g rau qu mi ngy. Do , iu thit yu nht trong vic ci thin c cu ba n
l nn tng cng lng rau, rau luc, nu soup, rau sng hoc rau trn. Cch xa cc
ba n nn n dm thm tri cy, chui, to, l, du ty. Cn n a dng nhiu loi rau
qu, c khc nhau cung cp cc nhm cht sinh t hoc khong cht cn thit.
4
-
Chng I: Tng quan v cht x
I. Cht x (fiber)
Cht x l thnh phn quan trng trong khu phn n, gip cho h tiu ha lun
khe mnh, ng thi tham gia vo nhiu qu trnh chuyn ha khc nh: gip n nh
lng ng, cholesterol trong mu. Theo T chc Y t th gii, tm quan trng ca cht
x thc phm i vi sc khe con ngi c th so snh ngang bng vi vai tr ca
vitamin, cc nguyn t vi lng v khong cht. Cht x c xem nh cc tc nhn loi
b c t gy nn nhng bnh cht ngi nh: tim mch, tiu ng. Bn cnh cht
x cn gp phn tng cng sc khe cho mi ngi, c bit l nhng ngi cn gim
trng lng c th.
1. Khi nim
T fiber (bc M) cng c th c vit l fibre (Anh). N bt ngun t ting La
Tinh fibra, c ngha l si. Theo t in y khoa Medilexicon, thc n cha cht x
c ngha l cht dinh dng trong ba n m khng c tiu ha bi men d
dy rut.
Cht x c xem l thc n th. N l mt phn ca thc phm khng th
chuyn ho c bi h tiu ho ca con ngi hay l phn cn li sau qu trnh
tiu ho, c y i ngang qua h tiu ha v c hp thu nc khi di chuyn
qua ng rut.
Cht x (cn gi cellulose) l cht b thc n cn li sau khi c tiu ha, gm
cc cht to thnh vch t bo (cellulose, hemicellulose, pectin v lignin) v cc
cht d tr, bi tit bn trong t bo (gm, nhy). Ngoi ra hin nay cc cht sp,
cutin, glycoprotein (cht m cu to vch t bo khng tiu ha c) cng c
xp vo loi cht x thc phm.
Cht x c bn cht l cc lignin, xenlulo, hemixenlulo, pectin, cc cht keo, cc
cht nhy inlunin, oligosaccarit.
5
-
Bng 1 Bn cht cht x
Trong thc vt c rt nhiu cht x. Cc sn phm sa, sn phm c ngun gc
ng vt nh tht, c, trng hu nh khng cha cht x. Cc sn phm cha
nhiu cht bo cha hm lng cht x rt t hay nhng sn phm cha nhiu cht
x hu nh khng cha cht bo.
Bng 2 Cc thc phm giu cht x v cc thc phm cha t cht x
6
-
Cht x c tm thy trong v v thnh t bo thc vt nh: ht ng cc, rau,
qu, c Cht x khng phi l ngun cung cp nng lng, vitamin hay khong
cht.
2. Phn loi :
Thc n cha cht x thng c chia nh thnh phn ln l loi khng ha tan
v ha tan. C 2 loi cht x ny u hin din trong tt c cc thc n t thc vt v u
c ch cho sc khe v rt him khi t l bng nhau. Cc loi thc phm khc nhau th
cha cc loi cht x khc nhau.
V d: cm yn mch th cha ti 50% cht x tan c trong tng s cht x, cn
cm la m ch c 20% l cht x tan c.
a. Cht x khng ha tan
c im:
Cng v c dng si
Ch yu l cellulose, ngoi ra cn c hemicellulose v lignin.
Cht x khng ha tan c c tnh thm thu nc trong rut, trng ln to iu
kin cho cht b thi d thot ngoi.
Cht x khng ha tan trong nc nh: cm la m, ht ng cc cha xay, rau.
Hnh 1 Cht x khng ha tan c trong Bng ci xanh v Ng cc
7
-
Vai tr:
Cht x khng ha tan c nhiu chc nng, bao gm di chuyn khi thng qua
ng tiu ha v kim sot pH trong ng tiu ha.
Li ch ca cht x khng ha tan:
Tng cng chuyn ng bnh thng ca rut v ngn nga to bn.
Gia tng s thi tr cht c qua rut kt.
Bng cch gi mt pH ti u trong ng rut, cht x khng ha tan gip ngn
nga vi khun to ra cht c th dn n ung th ng rut. Cht x khng ha
tan i qua ng tiu ha m khng thay i hnh dng ca n.
b. Cht x ha tan
c im:
Gm pectin cng vi cht dch nhy, pentozan...
Pectin c trong ci trng bi, cam, qut v mt s loi qu khc, d tan trong
nc, khi gp ng v axit th to thnh th ng (gel).
Hnh 2 Cht x ha tan c trong qu Cam v dng gel ca Pectin
Vai tr:
Loi cht x ny c th lm gim cholesterol v gip c th iu ha ng trong
mu
Cht x tan c kt hp vi acid bo, lm chm thi gian lm rng d dy v lm
gim lng ng c hp thu vo c th
8
-
Cht x ha tan khi i qua rut s to ra th ng lm chm qu trnh hp thu mt
s cht dinh dng vo mu v cng lm tng xp, mm ca b thi tiu ha.
Li ch ca cht x tan c:
Lm gim lng cholesterol, c bit l LDL (cholesterol xu)
iu ha lng ng thu vo, iu ny c bit c ngha i vi ngi b tiu
ng v hi chng chuyn ha.
Khng c cht x no c th tiu ha c c. tuy nhin, cht x tan c thay
i khi n i ngang ng rut, ni n ln men bi vi khun. X tan c hp thu
nc v tr thnh th cht gel st.
c. S phn chia gia cht x khng ha tan v ha tan trong thc phm
Ng cc
Hnh 3 Cc loi ng cc
Tan c Khng tan cLa mch 1g 4gYn mch 1g 2g
Bt yn mch 1g 3gBng 3 S phn chia cht x khng tan va tan c trong ng cc
(1/2 tch c ch bin)
9
-
Ht
Hnh 4 V ht m Psyllium
Tan c Khng tan cHt Psyllium 5g 6g
Bng 4 S phn chia cht x khng tan va tan c trong ht Psyllinum
Tri cy
Hnh 5 Cc loi tri cy
Tan c Khng tan cTo 1g 4g
Chui 1g 3gDu (1/2 tch) 1g 4g
10
-
Cy h cam chanh
(cam, bi chm)
2g 2-3g
Xun o 1g 2go 1g 2gL 2g 4g
Mn 1g 4gMn (1/4 tch) 1g 3g
Bng 5 S phn chia cht x khng tan va tan c trong tri cy
Cy h u
Hnh 6 Cc loi u
Tan c Khng tan cu en 2g 5.5gu thn 3g 6gu Lima 3.5g 6.5gu Navy 2g 6g
u pha bc 1.5g 5.5gu rng 2g 7g
u lng (vng, xanh l, 1g 8g
11
-
cam)u H Lan 1g 6gu mt en 1g 5.5g
Bng 6 S phn chia cht x khng tan va tan c trong cc loi u
Rau ci
Hnh 7 Cc loi rau ci
Tan c Khng tan cBng ci xanh 1g 1.5gCi bruxen 3g 4.5gC rt 1g 2.5g
Bng 7 S phn chia cht x khng tan va tan c trong rau ci
Nhn xt:
Cc cht x ha tan v khng ha tan tn ti trong rau qu vi t l khc nhau v
thng khng bng nhau.
Cc cht x khng ha tan thng chim nhiu hn cht x ha tan trong rau qu
3. Tnh cht chung ca cht x
L cht bn vi nhit, n nh khi ch bin nhit cao.
Bn vng trong mi trng axit, ng dng b sung trong nc p hoa qu.
n nh sau thi gian tng tr.
Khng lm thay i trng thi, mu sc, mi v khi c b sung vo cc sn
phm.
12
-
4. Tc dng ca cht x
Cht x gip ng tiu ha, lm mm cht thi rn, gip o thi cc cht thi
rn ra ngoi qua ng tiu ha.
Cht x l ngun nhin liu quan trng cho cc vi khun c li ang sng trong
ng tiu ha. Cc vi khun c li ny gip tit ra cc cht dinh dng khc
c th hp th v ngn nga cc vi khun c hi sinh si ny n trong ng tiu
ha.
Cht x thc s c th kt ni vi cc cht c nguy c c hi trong ng tiu ha
v o thi chng ra ngoi.
Chng to bn: cht x vo c th c tc dng thm thu nc, n to ra lm tng
khi lng b thi. Mt khc, n kch thch nhu ng rut non, rut gi co bp
mnh lm cho tiu ha d hn v d tng phn ra ngoi. Ngoi ra, cht x rut
gi c tc dng tng kh nng ln men ca vi khun rut gi vi cc
polysaccharide, sinh ra cc acid chui ngn l ngun nng lng cho t bo nim
rut gi.
iu tr bnh i tho ng: mc ch ca vic iu tr bnh i tho ng l
gi hm lng ng glucose trong mu ca mc bnh thng v ngn nga cc
bin chng. Thc phm giu cht x lm chm li qu trnh hp thu ng vo
mu, qua gi cho mc ng trong mu khng b tng t ngt ngay sau ba
n, m tiu ha hp thu t t.
Cht x vi bnh tim mch: Cht x lm gim cholesterol bng cch lm gim
cholesterol c hi (LDL) v tng cholesterol c ch (HDL). Nu ch n nhiu
b, cholesterol tng cao, nhng khi thm cht x vo khu phn th lng
cholesterol gim xung ti 20%. Cholesterol tng cao trong mu l nguyn nhn
gy mt s bnh tim mch.
Phng nga ung th: nhiu nghin cu cho thy, nhng ngi dng nhiu cht x
t c nguy c b ung th ng tiu ha. Ung th kt trng thng xy ra phn
cui ng tiu ha, v y l ni to ra mt s cht c hi cho t bo nh amoniac,
indol, phenol, amin. Cht x ha tan d dng ln men trong rut to mt mi
13
-
trng c tnh kh cao, c kh nng c ch qu trnh oxy ha v gip nui dng
h vi khun c ch sng ti rut. H vi khun ny to ra cc axit bo d bay hi,
tc ng trc tip ln t bo thnh rut kch thch s phn chia ca t bo bnh
thng, c ch s pht trin ca t bo ung th. Cn cht x khng ha tan tuy t
c kh nng ln men nhng li ng vai tr tch cc trong vic bi xut cc cht
c kh nng gy ung th trc khi chng c thi gian gy hi thnh rut.
Chng bo ph: ch n giu cht x tuy lm gim calo ca khu phn, nhng
vn m bo cm gic no, rt c li cho nhng ai mun gim trng lng c th.
Mt khc, cht x trong qu trnh tiu ha s ht nc n ra, lm cho cc cht
dinh dng thm qua lp nhy nht dn qua thnh rut vo mu.
iu tr si mt: Khi kt hp vi acid mt, cc cht x t nhin ngn chn nguy c
to ra si mt.
Gim m mu: Khi cc cht x khng ha tan ht nc, chng gi lun mt phn
mui mt nn kch thch c th tng cng sn xut mui mt b vo lng
thiu ht, v th m tng s dng cholesterol.
5. Ngun cung cp cht x
Theo bng thnh phn dinh dng thc phm Vit Nam ca vin dinh dng 2000, thc
n cha nhiu cht x cellulose c sp xp theo th t t nhiu n t nh sau:
Nhm ng cc: cm go m, bnh m en, khoai m, khoai lang, u xanh, u
a, u rng, u en, u nnh, ht u c ve, m en.
Nhm rau: mng kh, nm mo, rau cu, mng tre, rau m, bp chui, u xanh,
ci soong, xng rng, b ngt, rau dn, rau lang, ci trng, cn ta, rau nung.
Nhm tri cy: chui kh, v sa, thanh long, su ring, cam, ci da, mt di,
nhn, nho kh.
Phn loi Ngun cung cp
Cht x ho tan - Rau h u- u , u tng v cc loi u khc
- Cc loi yn mch, kiu mch, la mch
- Cc loi tri cy, c bit l to, chui, h u
14
-
- Cc loi rau xanh nh bng ci xanh, carot
- Cc loi rau c nh khoai ty, khoai m v hnh- v ca
nhng rau xanh ny cung cp cht x khng tan
- V ht m - cht x ho tan dng nhy
Cht x khng
ho tan
- Cc thc phm nguyn ht
- Cm ca cc loi ng cc
- Cc loi qu hch v cc loi ht
- Cc loi rau xanh nh sp l, u xanh, cn ty
- Cc loi v tri cy bao gm c c chuaBng 8 Cc ngun cung cp cht x h tan v khng ha tan
Nhn chung:
Cc loi rau qu c cha nhiu cht x.
Thc phm c ngun gc ng vt nh sa, tht, c, trngkhng c cht x.
Cht bo c rt t cht x, cc loi thc phm c giu cht x th thng ngho
cht bo.
15
-
Hnh 8 Ngun cung cp cht x
6. Nhu cu khuyn ngh
Nhu cu cht x tu thuc vo tui tc, gii tnh, thi quen n ung ca tng quc
gia.
Chu u l 21-25,3g/ngy. M xp x 35g/ ngy, an Mch, Thu s c mc
25-30g ngy.
T chc Y t Th gii khuyn co nn dng 20-30g cht x mi ngy. Mi ngy
mt ngi kho mnh bnh thng nn dng 25-30g cht x, c ngha chng ta
cn 12g cht x cho 1000kcalo nng lng, nhng hu nh chng ta ch cung cp
cho c th khong 10g.
Tr em c nhu cu cht x tu thuc la tui. c thng thng l 10g v mi
tui tng thm 1g.
16
-
tui g cht x/ngy tui g cht x/ngyTr em Ph n mang thai
1-3 19 Nh hn 18 284-8 25 Trn 18 28
n ng Ph n9-13 31 9-13 2614-18 38 14-18 2619-50 38 19-50 25Trn 51 30 Trn 51 21
Bng 9 Nhu cu s dng cht x theo tui v gii tnh
7. Mt s lu khi s dng cht x
Khi c th dung np qu nhiu v qu nhanh cht x s dn n y bng, kh
tiu v thiu nc bi vy khi s dng cht x cng phi t t, ng liu lng.
Dng nhiu thc n cha cht x khng gy nguy him g ngoi cm gic t nhin
l no y v i khi si bng. Nhng nu dng cht x di dng bt kh tinh ch
th c th gy tc dng ph. Ngi c c a d ng ht phi bt kh ca cht x
chit tinh c th b d ng.
C th d dng phng trnh iu ny bng cch khng dng cht x dng bt v
ung nhiu nc sau khi dng cht x.
II. Cellulose
1. Tnh cht vt l
Cellulose hin din dng rn, mu trng, khng mi, khng v, khng tan trong
nc, k c nc nng. Cellulose cng khng b ha tan trong cc dung mi hu
c thng thng nh benzen, ru, ete, axeton (aceton),
Cellulose c nhiu vch t bo thc vt, c nhiu trong bng vi, bng gn (95-
98%), ay, gai, tre, na, v da, Trong g, cellulose chim khong 40-50%
2. Cu to ca cellulose
Cellulose l mt loi polysaccarit (gluxit phc tp) do cc monosaccarit (gluxit
n gin) l cc beta-glucozit lin kt vi nhau bng lin kt beta-1.4-glicozit (hay
glucozit) m thnh.
17
-
Hnh 9 Cu to cellulose
Cng thc dng cng thc phn t ca Cellulose l (C6H10O5)n. Do mi mt xch
ca cellulose c cha 3 nhm OH nn cellulose cn c vit l (C6H7O2(OH)3)n
Khi lng phn t Cellulose rt ln, khong 1 000 000 2 400 000 vC.
Cng thc cu to ca Cellulose do cc bate-glucoside lin kt vi nhau bng lin
kt beta-1,4-glicoside (hay beta-1,4-glucoside, beta-1,4-glicoside, beta-1,4-
glycoside, beta-1,4-glucoside).
Do cellulose c mch thng v Cellulose thng gp c dng si. Si bng
gn, bng vi hay si x da m ta thy l s xon hay chp vo nhau ca v s
cc i phn t Cellulose chung quanh mt trc chung.
Hnh 10 Cng thc cu to Cellulose
18
-
Hnh 11 Si bng gn bng vi s da
Hnh 12 cu trc cellulose thc vt
19
-
Tnh cht ha hc
Cellulose b ha tan trong nc Schweitzer (dung dch phc cht (Cu(NH3)4)2+ c
mu xanh bic, xanh dng m, do dung dch NH3 ha tan Cu(OH)2 to thnh
dung dch nht.
Cellulose c to ra do cy xanh quang hp vi s hin din ca dip lc t
(chlorophyll).
Cellulose b thy phn n cng to glucose vi s hin din cc men (enzyme)
thch hp hay axit v c (H+) lm xc tc. Trong c th con ngi khng c men
thy phn c Cellulose nhng loi ng vt nhai li (tru, b,..) c men
cellulosase nn thy phn cenllulose tao glucose. Do con ngi khng tiu ha
c cenllulose nhng loi ng vt n c tiu ha c.
Cellulose tc dng vi dung dch HNO3 m c, c dung dch H2SO4 m c
lm xc tc, un nng, c th thu c cellulose mononitrat, cellulose initrat,
cellulose trinitrat, do mt, hai hay ba nhm OH trong mi n v mt xch ca
cellulose tham gia phn ng to thnh nhm este v c nitrat (-ONO2).
Cellulose trinitrat dng lm thuc sng khng khi (pyrocellulose, guncotton), lu
n, mn.
Cellulose tc dng vi anhidrit axetic, c H2SO4 lm xc tc, to cellulose
monoaxetat, cellulose diaxetat v cellulose triaxetat, ty theo mt hai hay ba nhm
OH trong mi n v mt xch ca cellulose tham gia phn ng to nhm chc
20
-
este (-OCOCH3). Hn hp cellulose diaxetat v cellulose triaxetat c dng lm
t si axetat cng nh phim nh
3. Vai tr
T cellulose cng iu ch c cc loi t si nhn to visco, t ng-amoniac
(ha tan cellulose trong nc Schweitzer, to dung dch nht, ri p dung dch
nht ny qua nhng l nh to si t ng-amoniac)
Cellulose trong bng, ay, gai, v tri da, tre, g,... c dng lm vi (cotton),
bn dy thng, lm giy vit, vt liu xy dng, lm bn gh ( g) cellulose
cn c dng iu ch ru etylic (thy phn to glucose, ri cho ln men ru).
III. Hemicellulose
1. c tnh ca hemicellulose
Hemicellulose l mt loi polymer phc tp v phn nhnh, trng hp khong
70 n 200 n phn.
Hemicellulose cha c ng 6 carbon gm glucose, mannose v galactose v
ng 5 gm xylose v arabinose. Thnh phn c bn ca hemicellulose l D
xylopyranose, lin kt vi nhau bng lin kt -(14).
bn ha hc v bn nhit ca hemicellulose thp hn so vi cellulose v chng
c kt tinh v trng hp thp hn ( trng hp
-
n gin : c th c tch ra di tc dng ca cc ha cht dng trong qu
trnh nu g.
Phc tp: loi ny lin kt kh cht ch vi lignin v do vy cn c nhng phn
ng ha tan lignin kh mnh. Hemicellulose rt i nc, s c mt ca n
trong bt lm cho bt d nghin hn.
Cellulosesen : l nhng hexose v pentose lin kt kh cht ch vi cellulose
3. Cu to
Cu to ca hemicellulose kh phc tp v a dng ty vo nguyn liu, tuy nhin
c mt vi im chung gm:
- Mch chnh ca hemicellulose c cu to t lin kt -(14).
- Xylose l thnh phn quan trng nht.
- Nhm th ph bin nht l nhm acetyl O lin kt vi v tr 2 hoc 3.
- Mch nhnh cu to t cc nhm n gin, thng thng l disaccharide hoc
trisaccharide. S lin kt ca hemicellulose vi cc polysaccharide khc v vi
lignin l nh cc mch nhnh ny. Cng v hemicellulose c mch nhnh nn
tn ti dng v nh hnh v v th d b thy phn.
Hemicellulose l polysaccharide trong mng t bo tan trong dung dch kim v c
lin kt cht ch vi cellulose, l mt trong ba sinh khi t nhin chnh. Cng vi
cellulose v lignin, hemicellulose to nn thnh t bo vng chc thc vt. V
cu trc, hemicellulose c thnh phn chnh l D-glucose, D-galactose, D-
mannose, D-xylose v L-arabinose lin kt vi cc thnh phn khc v nm trong
lin kt glycoside. Hemicellulose cn cha c axit 4-O-methylglucuronic, axit D-
galacturonic v axit glucuronic. Trong , ng D-xylose, L-arabinose, D-
glucose v D-galactose l ph bin thc vt thn c v ng cc. Tuy nhin, khc
vi hemicellulose thn g, hemicellulose thc vt thn c li c lng ln cc
dng lin kt v phn nhnh ph thuc vo cc loi v tng loi m trong cng
mt loi cng nh ph thuc vo tui ca m .
Ty theo trong thnh phn ca hemicellulose c cha monosaccharide no m n
s c nhng tn tng ng nh manan, galactan, glucan v xylan. Cc
22
-
polysaccharide nh manan, galactan, glucan hay xylan u l cc cht ph bin
trong thc vt, ch yu cc thnh phn ca mng t bo ca cc c quan khc
nhau nh g, rm r, v.v
Trong cc loi hemicellulose, xylan l mt polymer chnh ca thnh t bo thc
vt trong cc gc D-xylopyranose kt hp vi nhau qua lin kt -1,4-D-
xylopyranose, l ngun nng lng di do th hai trn tri t. a s phn t
xylan cha nhiu nhm trc chnh v chui bn. Cc gc thay th ch yu trn
khung chnh ca xylan l cc gc acetyl, arabinosyl v glucuronosyl. Cc nhm
ny c c tnh lin kt tng tc cng ha tr v khng ha tr vi lignin,
cellulose v cc polymer khc.
Cu to, s lng v v tr ca xylan cc loi thc vt khc nhau l khc nhau.
Xylan tn ti dng O-acetyl-4-O-methylglucuronoxylan cy g cng, hay
arabino-4-O-methylglucuronoxylan cy g mm, hay thnh phn cu to xylan
l axit D-glucuronic, c hoc khng c ete 4-O-methyl v arabinose cc loi ng
cc.
Hnh 13 O-acetyl-4-O-methylglucuronoxylan cy g cng
23
-
Hnh 14: Arabino-4-O-methylglucuronoxylan cy g mm
IV. Pectin.
1. c tnh ca pectin
Pectin l mt polysaccharide tn ti ph bin trong thc vt, l thnh phn tham
gia xy dng cu trc t bo thc vt. Pectin tn ti trong v gia cc thnh t bo.
L 1 cht khng c mi v
Di tc dng ca acid, enzyme protopectinaza hoc khi gia nhit th protopectin
chuyn thnh pectin. Pectin tr thnh dng gel (to ng) khi thm ng v acid.
y l c s sn xut mt.
Kh nng to ng ph thuc: ngun gc thu nhn, phn t lng ca pectin v
mc metoxyl ha.
2. c im ca pectin
Pectin l hp cht cao phn t polygalactoronic c n phn t l galactoronic v
ru metylic. Trng lng phn t t 20.000 - 200.000 vC. Hm lng pectin
1% trong dung dch c nht cao, nu b sung 60 % ng v iu chnh pH
mi trng t 3,1-3,4 sn phm s to ng.
24
-
Pectin c tnh keo, nht v bn ko ln, gy kh cho qu trnh lc, lm
trong, c c.
C kh nng b kt ta bi cn
3. Phn loi pectin
thc vt pectin tn ti ch yu 2 dng l pectin ha tan v protopectin khng
ha tan.
Pectin ha tan: acid pectic, acid poligalacturonic
Pectin khng ha tan: protopectin
4. Cu to
Cu to phn t pectin l mt dn sut ca acid pectic, acid pectic l mt polymer
ca acid D-galacturonic lin kt vi nhau bng lin kt 1-4-glycozide.
Dng protopectin khng tan, tn ti ch yu thnh t bo di dng kt hp vi
polysaccharide araban.
Dng ha tan ca pectin, tn ti ch yu dch t bo.
Cc cht pectin l cc polysaccharide, mch thng, cu to t s lin kt gia cc
mch ca phn t acid D- galacturonic C6 H10O7, lin kt vi nhau bng lin kt
1,4- glucoside. Trong mt s gc acid c cha nhm methoxyl (-OCH3). Chiu
di ca chui acid polygalacturonic c th bin i t vi n v ti hng trm n
v acid polygalacturonic.
25
-
Phn t lng: ca cc loi pectin tch t cc ngun qu khc nhau thay i trong
gii hn rng ty theo s phn t acid galaturonic v thng thay i trong phm
vi t 10.000 100.000. Trong cc hp cht dng glucid so v chiu di phn t th
pectin cao hn tinh bt nhng thp hn cellulose. V d t ngun to, mn thu
c pectin c phn t lng t 25.000 35.000, trong khi pectin ly t cam
li c phn t lng t ti 50.000.
Trong thc tin th tn pectin dng ch c acid pectinic v pectin.
5. Ch s pectin
Hp cht pectin c c trng bi 2 ch s quan trng l ch s methoxyl MI
biu hin cho phn trm khi lng nhm methoxyl OCH3 c trong phn t
pectin v ch s este ha DE th hin mc este ha ca cc phn t acid
galactoronic trong phn t pectin.
Da trn mc methoxy ha v este ha, trong thng mi chia pectin thnh 2
loi: pectin c methoxyl ha cao v pectin c methoxyl ha thp.
Pectin methoxyl ha cao (High Methoxyl Pectin HMP): DE >50 % hay MI >
7%. Cht ny c th lm tng nht cho sn phm. Mun to ng cn phi c
iu kin pH = 3,1 3,4 v nng ng trn 60 %.
Pectin methoxyl ha thp (Low Methoxyl Pectin LMP): DE < 50 % hay MI <
7%. c sn xut bng cch gim nhm methoxyl trong phn t pectin. Pectin
methoxy thp c th to ng trong mi trng khng c ng. Chng thng
c dng lm mng bao bc cc sn phm.
26
http://www.hoahocngaynay.com/images/stories/MOFs/Hoa_hoc/pectin_methoxy.png
-
Trong qu trnh bo qun c th b tch nc hoc lo ha. Qu trnh to ng ph
thuc vo nhiu yu t: ngun pectin, mc methoxy ha cng cao th kh nng
to ng cng cao. Khi s dng cn phi ha tan pectin vo nc, khi pectin ht
nc th mi s dng cng on cui ch bin.
Cc pectin u l nhng cht keo ho nc nn c kh nng hydrat ha cao nh s
gn cc phn t nc vo nhm hydroxyl ca chui polymethyl galacturonic.
Ngoi ra, trong phn t pectin c mang in tch m nn chng c kh nng y
ln nhau c kh nng lm gin mch v lm tng nht ca dung dch. Khi lm
gim tch in v hydrat ha s lm cho si pectin xch li gn nhau v tng
tc vi nhau to nn mt mng li ba chiu rn cha pha lng bn trong.
27
http://www.hoahocngaynay.com/images/stories/MOFs/Hoa_hoc/pectin_methoxy1.png
-
Chng 2 Vai tr ca cc cht x c hot tnh sinh hc I. pectin
Pectin l cht to gel quan trng nht c s dng to ra cu trc gel cho thc
phm. Kh nng to gel ca n c s dng trong nhng thc phm cn c s n nh
ca nhiu pha. Tc dng to gel ca pectin c s dng ch yu trong cc sn phm
mt tri cy v mt ng.
Tc dng ca pectin l to ra cu trc mt ng v mt tri cy khng b thay i
trong qu trnh vn chuyn, to ra mi v thm ngon cho sn phm v gim s ph v cu
trc. Trong mt s trng hp, pectin cn c s dng vi carageenan tng hiu qu
to gel.
1. Trong cng ngh thc phm
a. ng dng ca pectin trong cng ngh ch bin rau qu
Pectin l cht to ng tt nht c s dng to ra cu trc gel cho thc
phm, ch yu l nhng thc phm c ngun gc t rau qu. N c kh nng gi
mi t nhin trong ko ng hay cc sn phm khc, khng gy mi v l.
Tc dng to c ca pectin c s dng ch yu nhng loi thc phm m
qui nh khng cho php s dng nhng loi gum c gi thnh r hn hay
nhng loi thc phm cn c mt hnh dng tht t nhin.
28
-
HMP dng trong mt tri cy v mt ng:
- Vai tr ca pectin l nhm to ra mt cu trc cho mt ng v mt tri cy nhng
sn phm ny khi c vn chuyn vn khng thay i cu trc, to ra mi v thm ngon
cho sn phm, v gim ti a s phn r. Qu trnh sn xut mt ng v mt tri cy
phi m bo to ra s phn b ng u ca cc phn t trong pha lin tc ngay t khi
qu trnh khuy trn ngng li. Hm lng pectin s dng trong mt v mt ng
thng trong khong 0,2 0,4%.
- Pectin c kh nng to gel nhanh c gi tr c bit trong sn xut mt v yu cu ca
sn phm phi to c gel, to c trc khi ng hp.
- Qu trnh to gel ca pectin c th c to ra trong mt qui trnh lnh bng 2 cch:
+ Trn syrup ng pectin c hm lng cht kh ho tan t 60 65%, pH bng
3,8 4,2 vi dch acid tri cy t c pH = 3.
+ Trn dung dch pectin c pH = 2,9 v hm lng ho tan l 25% vi syrup
ng thu c hn hp mi c hm lng cht kh 23%.
LMP thng c ng dng trong mt tri cy c hm lng cht kh tan < 55%
-Loi LMP c chn da trn hm lng cht kh v pH trong sn phm. Trong nhng
sn phm c hm lng cht kh rt thp, v d nh mt tri cy khng ng cho ngi
b bnh tiu ng, LMP kh to lin kt vi nc, trong mt s trng hp ngi ta
c th s dng c pectin v carragenan.
b. ng dng ca pectin trong cng nghip bnh ko
29
-
Pectin tng tnh hp dn, to cu trc n hi, tng mi v tri cy t nhin v to b mt
bng lng cho sn phm. Pectin l cht to gel tt, tan nhanh, n nh. V vy, pectin
c ng dng nhiu trong cng nghip bnh ko nh: mt qu, ko do, lp mt bnh
kem, bnh ngt nhn hoa qu....
c. ng dng ca pectin trong cng nghip ch bin sa
30
-
Pectin b sung hng v tri cy cho cc sn phm sa chua. Cho pectin vo sa
ln men vi liu lng va , trn u c dung dch ng nht. Trong yaourt tri
cy, pectin to cu trc mn, gip phn b u cc mu tri cy nh trong sa v n cn
lm cho sn phm c b mt nhn bng. Trong cc sn phm nhiu lp, pectin cn c tc
dng n nh v gi cho tri cy khng b tch khi yaourt. Trong yaourt ung, pectin t
bi bo v protein khng b bin tnh trong qu trnh tit trng, ngn chn protein kt
ta v s kt ng, gip sn phm n nh v t tnh cht cm quan tt nht, khng gim
cht lng ngay c khi bo qun mt thi gian di, nhm ci thin cu trc yaourt, to kt
ta dng mn v lm tng gi tr cm quan thc phm trong sa chua.
d. ng dng ca pectin trong cng nghip ch bin nc gii kht
Vic s dng pectin trong cc sn phm ung rt ph hp v chng c
cacbonhydrate t nhin nng lng thp v n nh tnh c ca sn phm.
e. Cc ng dng khc ca pectin trong cng ngh thc phm
- Dng pectin hay pectat ch to bao b (mng) n c: mng thu c bng
cch em nhng sn phm vo dung dch pectin methoxyl thp hay natri pectat v sau
31
-
nhng vo dung dch canxi clorua. i khi ngi ta thm glyxerin vo dung dch pectin
lm do ho. Mng ph ln phi em sy.
- Pectin cn c s dng nhiu trong sn xut thc n king cho nhng ngi
mc bnh tiu ng. Loi thc n ny thng c hm lng ng rt thp.
2. Trong cng ngh dc phm
Pectin c dng ch bin thuc ung, thuc tim cm mu trc v sau
phu thut rng hm mt, tai mi hng, ph khoa. cha chy mu ng tiu ho,
tit niu. Dung dch pectin 5% cn c s dng nh thuc st trng H2O2 (nc
oxy gi) trong phu thut rng hm mt, tai mi hng (khng gy xt li cm mu
tt). Thm bng nht vo ch rng cm mu. Trn th trng hin c dc
phm Hacmophobin (c) v Arhemapctin (Php).
Tc dng dc l ca pectin
Pectin l mt loi cht x ho tan trong nc. N khng cung cp nng lng nhng c
nhiu gi tr phng, cha bnh nh:
- Ko di thi gian tiu ho thc n trong rut, c tc dng tng hp thu dng cht
trong thc n. Gim bo (do to cm gic no bng ko di, gim nng lng n
vo, do gip gim cn ngi bo ph).
- Gim hp thu lipid.
- Gim cholesterol ton phn trong mu.
- Khng ch tng ng huyt trc v sau ba n ngi c bnh tiu ng.
- Chng to bn.
- Cm mu.
- St trng.
- Hoa qu c nhiu pectin gip c th hp thu tt cc acid hu c v l cht trung
gian thc y s chuyn ho, tng kh nng s dng cc cht dinh dng trong
thc n.
Ngoi ra, qu trnh ln men cc cht pectin c ng dng rng ri trong k ngh
lm si ay, gai, dt vi, lm bao ti.
II. Oligosaccharide
32
-
Trong sa m, glucid c cu to phn ln l oligosaccharides (cht x tan) c
th gip b chng tiu chy, nhim trng h hp v tai gia. Oligosaccharides
trong sa m c tc dng c ch kh nng gy bnh ca Campylobacter Jejuni,
Vibrio cholera, Escherichia coli gy bnh ng rut v Streptococcus pneumonia
trong thc nghim v trong ng nghim. ng vai tr l pre-biotic
Fructo oligo sacharides (FOSs): Fructo sacharides l mt loi glucid khng tiu
ha, ln men mt cch t nhin trong thc phm nh hnh, chui, c chua, ti v
la m... FOSs c th sn xut cng nghip v b sung vo nhiu sn phm thc
phm v cc sn phm dinh dng. FOSs c tc dng gim cholesterol ton phn,
c bit l triglycerid. Mt s th nghim lm sng cho thy b sung thm 9-20g
FOSs/ngy c th gim cholesterol ton phn v triglycerid ti 27%.
III. Agar
ng dng trong thc phm: to gel bn nhit, c kh nng nh ha v lm bn, to
mng c bn c hc cao v trong sut
Dng lm thch, thay th pectin trong mt qu, thay gelatin trong cc sn phm
tht c, dng lm mi trng nui cy VSV
c s dng cng gum trogacanth hay gelatin trong trng ming ng lnh
(lm t nc qu, ng, sa), sn phm kem
IV. Cc hp cht gum
Xanthan gum
Dn xut ca cellulose cha lin kt 1,4 ca beta glucopyranose
Kh nng lm bn nh tng v n nh kh nng l lng cc ht nh
Bn nhit cao nn c ng dng nhiu trong sn phm hp
Ngoi ra cn ng dng trong sn xut bnh pudding n lin
Chng 3: nh hng ca cc hp cht x n cng nghI. Cellulose
33
-
- Cellulose c cu to mch thng, gm nhiu phn t glucose. Cellulose trong qu l
0,5 2,7%, c khi chim ti 6%; rau 0,5 2,8%. Cellulose t b bin i trong qu trnh
bo qun.
Cellulose c tc dng bo qun nng sn v mt c hc
- Tuy nhin cellulose gy nhiu kh khn trong qu trnh ch bin. Cellulose khng tan trong nc mc d nhit cao
Cellulose khng b phn hy nhng nt ra tr nn mm hn, cho php dch tiu
ha tip xc vi cc thnh phn dinh dng trong t bo thc vt
Cellulose lm cn tr s truyn nhit trong qu trnh ch bin.
II. Hemicellulose
- Trong rau qu, phn t hemicellulose gm cellulose v pentozan do vy n va l vt liu cu trc v t bo va l nguyn liu d tr nng lng cho cc qu trnh trao i
cht.
Hm lng hemicellulose trong rau: 0,3 3,1%; trong qu: 0,3 2,7% .
- Khi un nng vi s c mt ca acid clohydride:Hemicellulose pentozan cc ng galactose, manose, arabinose.
Khi s lm mm cu trc t bo, gim kh nng t v ca nng sn.
- Phn ln hemixenllulose khng tan trong nc tr mt s pentozan.Hemicellulose ha tan trong dung dch kim. Khi thy phn hemicellulose thu c
cc hexose nh mannose, galactose,.. cc pentose nh: arabinose, xylose
III. Pectin
- Pectin l glucid cao phn t nhng phn t lng ca n thp hn nhiu so vi cellulose v hemicellulose.
Cc cht pectin ng vai tr quan trng trong qu trnh trao i nc khi chuyn
ho cc cht v trong qu trnh chn ca rau qu.
34
-
Pectin c nhiu trong c qu v thn cy. Trong v qu cha 1,0 1,5%. Trong ht
lng pectin thng t hn.
- Pectin tn ti 2 dng: pectin ho tan v protopectin.
Trong qu trnh chn hoc un nng th protopectin pectin ho tan. Qu trnh
ny lm cho rau qu b mm dn.
S tm tt s thay i ca protopectin v pectin trong qu trnh bo qun
Trong qu trnh chn, di tc dng ca enzyme pectinase hoc s tham gia ca
cc acid hu c, protopectin b thy phn thnh pectin to cng lc lin kt gia cc
t bo gim.
- Pectin gy nh hng n qu trnh lc v c c Pectin b ph hu nhit cao trong thi gian di lm gim tnh ng ca sn
phm khi c c
35
-
Pectin tan trong nc to thnh dung dch c tnh keo cao. Keo pectin c nht
v bn rt ln nn gy kh khn trong qu trnh lm trong nc qu khi c c
nc qu.
Pectin c tnh keo, nht v bn keo ln, gy kh cho qu trnh lc, lm
trong, c c
S c mt ca pectin v ng lm cho qu khi nghin c tnh keo ha nn khi p
dch qu kh thot ra
Pectin to keo khi c mt ca acid v ng.
Pectin kt hp vi tanin to thnh hp cht khng tan.
Khi un nng trong nc pectin b ph hu.
Nh vy hemicellulose, cellulose v pectin ngn cn cc qu trnh nghin, p, lc,
trong sn xut nc p rau qu.
- Hemicellulose, cellulose trong rau qu khng tan trong nc lm cn tr qu trnh p rau qu l nh hng n lng dch p thu c.
- Nc p rau qu l sn phm ch bin t qu thng qua vic tch dch qu bng nhiu phng php khc nhau. Vic lm trong dch qu trong thi gian ngn l rt kh
khn bng phng php lng lc. Mc trong ca nc qu c vai tr n gi tr cm
gic ca sn phm. M nguyn nhn lm nc p khng trong l pectin
- x l pectin ngi ta s dng enzyme pactimase qu trnh lc d dng hn. Pactimase (hay cn gi l pectinesterase) c tc dng hu hiu trong vic lm
trong dch rau qu p. S dng pectinase s a hiu qu cao bi: Lng pectinase
s dng t nhng hiu qu lm trong cao v nhanh thay th cho phng php ho -
l (lng lc t nhin) km hiu qu, d nhim khun v thi gian di.
Di tc dng ca pectinase, pectin - mt polysacharid c to thnh t s lin
kt gia cc mch ca phn t axit galacturonic (C6H10O7) m mt phn ( mc
khc nhau) c este ho vi ru metylic (CH3OH) b phn hu hoc b
phn ct lin kt glucozit. Pectin l 1 cht in ly cao phn t (polime) mang in
tch m (-) dc theo chiu di ca mch phn t c s sp xp cc nhm din tch
36
-
cng du (-COO-) nn mch c xu hng dui thng to nn b mt hp ph ln
trong ton b dung dch c cha pectin.
Nc qu c l h huyn ph trong phn t sn (tht qu) c kch thc nh,
b mt ring ln v c nng lng rt ln nn khng bn vng v mt nhit ng
hc. Mt khc, chng l nhng phn t tch in nn di tc dng ca lc ht
phn t chng lin kt li to thnh nhng phn t ln d dng sa lng. Trong
nc qu, s c mt ca hp cht polyphenol (c bit l tanin) to nn vi pectin
nhng kt ta khng tan v.v... S c mt ca pectinase s thc y nhanh qu trnh
c bn nu trn.
Chng 4: Cng ngh sn xut thu nhn cht x t rau qu
I. Tnh hnh ngin cu sn xut cht x
Nm 1970 Pilnik nghin cu thu nhn pectin t qu to.
Nm 1984 De Vries so snh cu trc pectin thu c t to vi pectin thu c t
v citrus.
Nm 1990 May thu nhn pectin t v cam ng dng trong thc phm v dc
phm.
Nm 2004 Chau thu nhn cht x khng ho tan t ht qu chanh dy.
Nm 2006 T. Prakongpan nghin cu sn xut cht x t li da vi phng
php trch ly bng cn.
Nm 2006 ti c v v 11 nh sn xut thc phm trin khai d n sn xut
cht x thc phm t u tng v ng dng trong cc sn phm nh sp n lin,
bt lm bnh, pizza, ung, cc loi xc xch.
Ti Nht cui nm 1990 mt s loi oligosaccharit c sn xut quy m cng
nghip maltooligosaccharit, Iso maltooligosaccharit, FOS, cyclodextrin.
II. Cc quy trnh sn xut cht x t rau qu
37
-
1. Quy trnh chung :
Qu trnh sn xut pectin c th khc nhau gia cc cng ty nhng quy trnh chung bao
gm cc bc nh sau:
Nh my thu nhn b to hoc v tri cy c mi t cc nh sn xut nc tri
cy. Trong nhiu trng hp nguyn liu ny c ra v sy c th vn
chuyn v bo qun m khng b h hng Nu nguyn liu th kh, n c th
c ly t trong kho. Nhng khi sn xut t v tri cy t phi s dng ngay v
chng h hng rt nhanh
Nguyn liu th c cho vo nc nng c cha cc cht h tr cho qu trnh
chit nh acid hoc enzyme Nu ch dng nc khng th ch chit c mt
lng gii hn pectin
Sau mt khong thi gian chit pectin, cht rn cn li s c tch ra; v dung
dch c lc, c c bng cch loi nc. Cht rn c th tch ra bng thit b
lc, thit b ly tm hoc cc thit b khc. Dung dch sau c lc li 1 ln na
nu cn thit hoc l ngay lp tc, hoc sau 1 khong thi gian bin tnh pectin,
cht lng c c s c trn vi cn kt ta pectin. Pectin c th c deester
ha phn no giai on ny; hoc sm hn hay tr hn trong quy trnh
Cht kt ta c tch ra, ra vi cn loi b tp cht v c sy.
Cn c dng c th cha cc mui hay kim bin i pectin thnh dng
mui 1 phn (Na+, K+, Ca2+, NH4+) Cn (thng dng l isopropanol) c
thu li v c dng kt ta thm pectin
Trc khi hay sau khi sy, pectin c th c x l vi NH3 sn xut pectin
amid ha.
Pectin amid ha c a chung hn trong 1 vi ng dng
Cht rn c nghin thnh bt, kim tra v trn vi ng hay dextrosehnh
thnh kh nng to gel tiu chun hay nhng tnh cht khc nh kh nng to st,
kh nng n nh. Pectin cng c trn vi nhng ph gia thc phm c chp
nhn khc v dng trong nhng sn phm c trng.
38
-
2. Quy trnh sn xut cht x khng ha tan v ha tan t b nhn sm
Sn xut cht x khng ha tan
Gii thch quy trnh
B nhn sm c sy kh v nghin sau c a vo my p n trc vt i
vi t l L/D l 20 ~ 40. iu chnh my chy vi tc 400 vng/pht, t l sn phm
20 ~ 60 kg/h, m 15 ~ 40 %. Thm b c p n vo nc n nng 1 ~ 10%
(w/v), khuy trn v ly tm mu thu phn ni trn b mt v phn kt ta pha di.
Lm kh kt ta thu c bng cch ly tm thu cht x khng tan t b sm.
39
T lL/D 20~ 40Tc 400v/phT l sp 20 ~ 60 kg/h m 15 ~ 40 %
1 ~ 10% (w/v)
B nhn sm
Sy
Nghin
p n
Khuy trnNc
Ly tmDch ni
Cht x khng ha tan
Sy
-
Sn xut cht x khng ha tan
40
T lL/D 20~ 40Tc 400v/phT l sp 20 ~ 60 kg/h m 15 ~ 40 %
1 ~ 10% (w/v)
B
B nhn sm
Sy
Nghin
p n
Khuy trnNc
Ly tm
Cht x ha tan
Ta isopropanolisopropanol
Sy
-
Gii thch quy trnh
- B nhn sm c sy kh v nghin sau c a vo my p n trc vt
i vi t l L/D l 20 ~ 40. iu chnh my chy vi tc 400 vng/pht, t
l sn phm 20 ~ 60 kg/h, m 15 ~ 40 %.
- Thm b c p n vo nc n nng 1 ~ 10% (w/v), khuy trn v li
tm mu thu phn ni trn b mt v phn kt ta pha di.
- Gn ly phn ni trn b mt v dch lc, thm isopropanol vo dch lc, lng
isopropanol thm vo bng 3~5 ln lng dch lc, thu c kt ta th hai,
lm kh kt ta th hai ta thu c cht x ho tan t b nhn sm.
3. Quy trnh sn xut cht x ha tan t v chanh dy
Gii thch quy trnh
- V qu c ra sch sau em chn qua dung dch acid citric 5% vi nhit
100oC trong 5 pht.
- Sau em ly tm 1200 vng/ pht trong 10 pht. Gn ly phn b em i
nghin t kch thc
-
- Tip n lc v ra ethanol 2 ln thu hi ethanol, phn kt ta em i sy
nhit thp l 22oC, tc khng kh 4,5m/s trong 2,5h n m 25%.
- Sau em sy i lu nhit 50oC, m khng kh 25%, tc gi
5m/s trong 30 pht n m 14% ri em i nghin mn thu c sn phm
cht x ha tan (pectin)
42
1200v/p/10ph
70%w/v
V Qu
Ra sch
Chn qua dung dich acid
Li tm
Nghin nh
Thy phn HCl
Li tm
Ta cn
Lc-Ra Ethanol (2 ln)
B
Sy i lu
Sy nhit thp
Thu hi
Ethanol
Nghin mn
SP cht x ha tan
(pectin)
100oC/5 pht
-
4. Cng ngh sn xut cht x khng tan t b da
43
100oC/30phKim/ b 8/1
B da
X l
Thy phn
Lc
Ra
Ly tm
Ra cn
Sy
Nghin
Kim
90oC, t l 8/1 pH 6-6,5
Nc
t l 3/1Cn 96o
100oC/4,5h m 6-7%
0,51mm
Cht x khng ha
tan
-
Gii thch quy trnh
- B da sau khi x l em i thy phn bng dung dch kim nhit 100oC
trong 30 pht vi t l kim trn b l 8/1.
- Sau em lc ri ra li bng nc nhit 90oC vi t l 8/1 pH t c
6-6,5. Tip n ly tm, gn ly phn kt ta ri em ra bng cn 96o vi t l
3/1
- K tip em sy nhit 100oC trong 4,5h n m 6-7% ri em nghin
t kch thc 0,5 -1mm thu c cht x khng ha tan.
5. Quy trnh chit pectin t ph liu bi
Gii tch quy trnh
- Nguyn liu c x l (ra, x) loi b tp cht, phn ci v b ca qu
bi c ra sch, tch ht, ct nh ri ra bng nc m (50-60oC) loi
b cc glucoside cn st li. Sau a nhit ln ti 95 980C lm mt
hot tnh ca enzyme phn gii pectin.
- S dng thit b nghin ba hay thit b c s dng con ln va p xay nh
nguyn liu.
- Sau dng acid HCl, (thng ngi ta dng lng nc gp 3 ln lng v
kh), pH = 1,3 1,4, nhit 90 1000C v thi gian un l khong 1 gi.
Kt thc khi kh dung dch t 2% (pectin 0,7 1,0%; ng 1
1,3%).Trong khi trch ly cn khuy trn u tng tc khuch tn tng
tc trch ly.
- Tip n dng enzyme phn gii protein thc hin pH = 4,5 5 (iu chnh
bng dung dch natri cacbonate) v nhit 40 500C. Khi loi b ht
tinh bt (kim tra bng iod), iu chnh dung dch pH = 3 bng cch thm acid
citric ri a nhit ln 800C lm mt hot tnh ca enzyme.
- S dng thit b p v thit b lc loi b phn b khng tan trong dung
dch. Lm sch v lng gn thu c dung dch pectin trong sut.
44
-
- Tip n c c n kh 10% thu c ch phm pectin vi hm lng 4
5% em bo qun nu mt. C c trong chn khng nhit 55 600C
v chn khng t 600 mmHg tr ln thu c ch phm pectin c c.
- Ch phm thu c rt vo bao b, em thanh trng v bo qun nhit
khng qu 300C, m khng kh: 85%, thi gian bo qun 6 7 thng.
- Ch phm thu c sau khi c c ng t pectin lng bng cn ethylic 950C
ri lc tch pectin khi hn hp ru - nc. Sau kt ta pectin c ra
li bng cn 900C. Tip n em sy chn khng 60-70oC n khi m cn
3-4% ri em nghin nh v cho vo bao bo qun.
45
-
46
Nguyn liu
X l
Xay nh
Trch ly
Trung ha
p
Lc
C c chn khng
Thanh trng
Kt ta
Ra b
Lc ly b
Sy chn khng
Nghin nh
Rt bao bBao b
Dd HCl long
Dd Na2CO
3
Bt pectin
Pectin c c
B p
B lc
Dch lc
pH 1,3-1,4; 90-100oC 1h kh t 2%
Acid citric
pH 4,5-5; 40-50oCpH 3; 80oC
kh 10%, HL pectin 4-5%, 55-60oC, 600mmHg
Ethylic 95o
Cn 90o
60-70oC, m 3-4%
-
III. Cc ch phm cht x trn th trng
Thnh phn: Cht x thc phm (Polydextrose), cht xenlul t ng, tinh cht
xenlul.Ch tiu cht lng ch yu: Mi 100g sn phm c: 40g cht x Thc
phm. Hm lng mi vin (mg): Cht x thc phm (Polydextrose) : 400, 00
Cht xenlulo t ng : 100, 00 Vi tinh cht xenlulo : 30, 00
Cch s dng: Mi ngy ung 3 ln, mi ln 3 4 vin.
i tng s dng: tr em, thiu nin, trung nin, ngi gi. (Tr s sinh khng
nn dng.)
Bo qun: Ni rm mt, kh thong.
Thnh phn: Fructo Oligo saccharide ( FOS), T dc va cho 5g.
Cng dng:
- B sung cht x thc phm, c tc dng lm tng khi lng b thi, to khi
phn, gip bnh thng ha tnh trng phn v s ln i tiu, phng chng to
bn v cung cp nng lng hot ng cho t bo rut gi.
47
-
- Duy tr s cn bng cc vi khun c li ng rut, ti u ha vic hp thu
cc dng cht tr, gim nguy c nhim trng ng rut, gp phn lm cho
h min dch hot ng tt hn.
- Tng cng hp th canxin.
- Gip gim ch tr bo ph.
i tng s dng: Tr ri lon tiu ha gay to bn, hoc to bn do cc nguyn
nhn khc nhau. Tr bo ph cn gim ch n.
48
-
Ti liu tham kho
1. Quch nh, Nguyn Vn Tip, Nguyn Vn Thoa, Cng ngh sau thu hoch v ch bin rau qu, Nh xut bn Khoa hc k thut H Ni, 1996
2.http://d.violet.vn/uploads/resources/50/469886/preview.swf3. http://mobi.vietbao.vn/vi/Suc-khoe/Chat-xo-trong-dinh-duong/45129522/248/4. http://www.duoclieu.org/2012/01/pectin.html5.http://vietbao.vn/Suc-khoe/Vai-tro-cua-chat-xo-trong-dinh-duong-hop-
ly/40059815/248/6.http://www.ykhoa.net/duoc/dinhduong/05_0018.htm
49
http://www.ykhoa.net/duoc/dinhduong/05_0018.htmhttp://vietbao.vn/Suc-khoe/Vai-tro-cua-chat-xo-trong-dinh-duong-hop-ly/40059815/248/http://vietbao.vn/Suc-khoe/Vai-tro-cua-chat-xo-trong-dinh-duong-hop-ly/40059815/248/http://www.duoclieu.org/2012/01/pectin.htmlhttp://mobi.vietbao.vn/vi/Suc-khoe/Chat-xo-trong-dinh-duong/45129522/248/http://d.violet.vn/uploads/resources/50/469886/preview.swf