CAN- Kiem Tra Can Va Qua Can-NGUYEN DANG DUY

8/19/2019 CAN- Kiem Tra Can Va Qua Can-NGUYEN DANG DUY

1/42

TKC

-

HCM 1

SỬ DỤNG / KIỂM TRA / HIỆU CHUẨN

CÁC THIẾT BỊ ĐO LƯỜNG PTN

Biên soạn : ThS. Nguyễn Đăng Huy


2/42

TKC

-

HCM2

PHƯƠNG TIỆN ĐO LƯỜNG

KHỐI LƯỢNG


3/42

TKC

-

HCM3

Phân biệt giữa khối lượng và trọng lượng

Khối lượng là lượng vật chất trong vật thể và nó không thayđổi khi được đặt ở bất cứ vị trí nào trên trái đất.

Trọng lượng thì ngược lại, là lực gây ra do tương tác của vật

thể có khối lượng m và trái đất có khối lượng M. Lực này sẽ thay đổi theo vị trí đặt vật.

Khi mô tả lực thì cần phải có độ lớn và hướng tác dụng,

còn đối với khối lượng chỉ cần biết độ lớn là đủ.


4/42

TKC

-

HCM 4

Mối quan hệ giữa khối lượng m và trọng lượng F của mộtvật được xác định thông qua công thức của định luật IINewton:

F = m.g

Trong đó : g là gia tốc trọng trường tại nơi đặt vật thể.

Tại Hà Nội : g = (9,78 668 927 ± 4,5. 10-8) m/s2

Tại Đà Nẵng : g = (9,78 402 088± 4,5. 10-8) m/s2

Tại Tp Hồ Chí Minh: g = (9,78 223 524±

4,5. 10-8) m/s2

Phân biệt giữa khối lượng và trọng lượng


5/42

TKC

-

HCM 5

1. ĐƠN VỊ ĐO LƯỜNG

____________________________________

STT Tên đại lượng Tên đơn vị Ký hiệu

1

2

3

4

5

6

7

Độ dài

Khối lượng

Thời gian

Cường độ dòng điện

Nhiệt độ nhiệt động lực

Cường độ sáng

Lượng chất

mét

kilôgam

giây

ampe

kenvin

candela

mol

m

kg

s

A

K

cd

mol

Đơn vị cơ bản của hệ đơn vị quốc tế (SI)


6/42

TKC

-

HCM 6

2. GIỚI THIỆU TỔNG QUÁT VỀ CÂN

2.1 Thuật ngữ

Các định nghĩa chung

2.1.1. Cân (Weighing Instrument : WI)

là phương tiện đo

dùng để xác định khối lượng của vật thể thông qua tác

động của trọng trường lên vật thể đó.

Cân tự động = Automatic WI

2.1.2.

Cân không tự động = non

-

automatic WI


7/42

TKC - HCM 7

2. GIỚI THIỆU TỔNG QUÁT VỀ CÂN

CAÂN

Caân töï ñoängï Caân khoâng töï ñoäng

Caân töï ñoänglieân tuïc Caân töï ñoänggiaùn ñoaïn

Caân

baêng taûi

Caân

pheãu

Caân

ñoùngbao

CaânCCX

ñaëcbieät

CaânCCX

cao

CaânCCX

tr.bình

CaânCCX

thöôøng


8/42

TKC - HCM 8

2.1 Thuật ngữ ____________________________________

2.1.3. Cân có thang chia = Graduated WI

2.1.4. Cân không có thang chia = Non-Graduated WI


9/42

TKC - HCM 9

2.1 Thuật ngữ ____________________________________

2.1.5. Cân tự chỉ thị = Self -indicating WI

Ví dụ : cân điện tử, cân đồng hồ lo xo…

2.1.6. Cân bán tự chỉ thị = Semi-Self -indicating WI

Ví dụ cân quang cơ Nagema.

2.1.7. Cân không tự chỉ thị = Non-Self -indicating WI

Ví dụ : cân hai đĩa một cánh tay đòn.


10/42

TKC - HCM 10

2.1 Thuật ngữ ____________________________________


11/42

TKC - HCM 11

2.1 Thuật ngữ ____________________________________


12/42

TKC - HCM 12

2.1 Thuật ngữ ____________________________________

2.1.8. Cơ cấu chỉ thị phù trợ2.1.8.1. Cơ cấu chỉ thị với độ chia vi phân =

Indicating device with a differentiated scale division

Ví dụ : chỉ thị hiện số

1 0 0 . 0 0 0 0 g


13/42


14/42

TKC - HCM 14

2.1 Thuật ngữ ____________________________________

2.1.10. Độ động là khả năng phản ứng của cân đối với nhữngbiến động nhỏ của tải trọng.

2.1.11. Độ lặp lại là độ lệch giữa các kết quả của nhiều lần cân

cùng một tải trọng, không được vượt quá giá trị tuyệt đối của saisố cho phép lớn nhất của cân tại mức tải đó.

2.1.12. Độ lệch tâmKhi tải trọng được đặt tại các vị trí khác nhau trên bàn cân thì sốchỉ thị giữa các lần cân không được sai biệt vượt quá sai số chophép lớn nhất tại mức tải đó.


15/42

TKC - HCM 15

2.2 Các đặc trưng đo lường của cân ____________________________________

2.2.1 Mức cân lớn nhất (Maximum capacity) : là mức cân lớnnhất có thể cân được không tính đến khả năng bù bì của cân.

2.2.2. Mức cân nhỏ nhất (Minimum capacity) : là giá trị của tải

mà nếu cân nhỏ hơn giá trị này thì kết quả cân có thể mắcsai số lớn hơn sai số cho phép.

2.2.3. Giá trị độ chia nhỏ nhất (d) (Actual scale interval) :

- Hiệu số giữa hai giá trị tương ứng hai vạch chia liên tiếp ở câncơ có cơ cấu chỉ thị tương tự,- Hiệu số giữa hai giá trị chỉ thị liên tục ở chỉ thị hiện số.


16/42

TKC - HCM 16

2.2 Các đặc trưng đo lường của cân ____________________________________

Các đặc trưng đo lường của cân (tt)

2.2.4. Giá trị độ chia kiểm (e) (Verification scale interval) :

là giá trị thể hiện bằng đơn vị khối lượng được dùng để phân

cấp và kiểm định cân.

2.2.5. Số lượng độ chia kiểm (n) (Number of verificationscale interval) là tỉ số :

n = max / e


17/42

TKC - HCM 17

2.3 CẤP CHÍNH XÁC CỦA CÂN

Coù 4 caáp (Theo OIML R76-1 - 2006) :- Caáp chính xaùc ñaëc bieät ( special accuracy ) I

- Caáp chính xaùc cao ( high accuracy ) II

- Caáp chính xaùc trung bình ( medium acc. ) III- Caáp chính xaùc thöôøng ( ordinary acc. ) IIII

OIML : Organisation International de Meùtrologie Leùgale

Toå chöùc ño löôøng hôïp phaùp quoác teá

R : Recommandation / khuyeán caùo


18/42

TKC - HCM 18

CẤP CHÍNH XÁC CỦA CÂNBảng 1

Cấpchính

xác

Giá trị độ chiakiểm e

Số lượng độ chiakiểm nnhỏ nhất lớn nhất

Mức cânnhỏ nhất

Đặc biệtI

0,001 g e 50 000 Khônghạn chế

100d

Cao

II

0,001 g e

0,05 g

0,1 g e

100

5 000

100 000

100 000

20d

50d

Trung

bình III

0,1 g e 2 g

5 g e

100

500

10 000

10 000

20d

20d

ThườngIIII

5 g e 100 1 000 10d


19/42

TKC - HCM 19

CÁCH XÁC ĐỊNH GIÁ TRỊ ĐỘ CHIA KiỂM e

Giá trị độ chia kiểm e được nhà sản xuất ghi trên cân.Nếu nhà sản xuất không ghi, e được xác định bằng biểu

thức : d < e ≤ 10d

và e = 10k kg

với k = 0 , ± 1 , ± 2 , ± 3 …

Trong thực tế, k chỉ có các giá trị sau đây :

k = - 3 thì e = 1 g

k = - 4 thì e = 0,1 g

k = - 5 thì e = 0,01 g

k = - 6 thì e = 0,001 g


20/42

TKC - HCM 20

CÁCH XÁC ĐỊNH e

Ngoại lệ :

Đối với cân cấp chính xác I có d < 1 mg, khi đó e = 1 mg.

Ví dụ 1 : Cân phân tích 5 số lẻ có d = 0,00001 g = 0,01 mg

Vì : d < 1 mg nên e = 1 mg.

Ví dụ 2 : Cân phân tích 4 số lẻ có d = 0,0001 g = 0,1 mg

Vì : d < 1 mg nên cũng có e = 1 mg.


21/42

TKC - HCM 21


Đối với cân có 3 số lẻd = 0,001 g 0,002 g 0,005 g

e = 0,01 g 0,01 g 0,01 g

Đối với cân có 2 số lẻd 0,01 g 0,02 g 0,05 g

e 0,1 g 0,1 g 0,1 g

Đối với cân có 1 số lẻd 0,1 g 0,2 g 0,5 g

e 1 g 1 g 1 g


22/42


23/42

TKC - HCM 23


Số chỉ : 23.46 g và 23.48 gSố cuối cùng là số chẵn

d = ? g ; e = ? g

2 3 . 4 6 g

2 3 . 4 8 g


24/42

TKC - HCM 24


Cân có d ≥ 1 g thì có e = d

Ví dụ 1 : cân điện tử max 3000 g / d = 1 g / e = d = 1 g

Ví dụ 2 : cân đồng hồ lo xo max 2 kg / d = 5 g / e = d = 5 g

Ví dụ 3 : cân bàn chỉ thị kim max = 100 kg / d = 20 g

có e = d = 20 g

Ví dụ 4 : cân bàn chỉ thị hiện số max = 250 kg / d = 50 g

có e = d = 50 g


25/42

TKC - HCM 25

2.4 SAI SỐ CHO PHÉP LỚN NHẤT (MPE)TRONG KIỂM ĐỊNH BAN ĐẦU (KĐBĐ)

Saisốcho

pheùp

Taûi troïng m ñöôïc theå hieän theo giaù trò ñoä chia kieåm e

Caáp chínhxaùc I

Caáp chínhxaùc II

Caáp CXIII

Caáp CXIIII

0,5 e

0 m

50 000

0 m 5 000 0 m

500

0 m 50

1 e50 000


26/42

TKC - HCM 26

CẤP CHÍNH XÁC CỦA CÂNBảng 1

Cấpchínhxác

Giá trị độchia kiểm e Số lượng độchia

kiểm nnhỏ nhất lớn nhất

Mứccân nhỏnhất

Đặc biệtI

0,001 g e 50 000 Không hạnchế

100d

CaoII

0,001 g e0,05 g

0,1 g e

100

5 000

100 000

100 000

20e

50d

Trung

bình III

0,1 g e 2 g

5 g e

100

500

10 000

10 000

20d

20d

ThườngIIII

5 g e 100 1 000 10d


27/42

2.5. HƯỚNG DẪN LẮP ĐẶT, SỬ DỤNG CÂN

2.5.1.Vị trí đặt cân:- Luồng gió : Phải đặt cân ở vị trí tránh cửa sổ, cửa r a vào, người

qua lại và gần các thiết bị công tác khác như quạt, máy điềuhoà...

- Rung động : Tất cả các loại cân, kể cả cân điện tử đều chịu ảnh

hưởng của rung động. Để phép đo đạt đến 0,01 g hoặc nhỏhơn thì cần đặt cân trên bàn cách ly rung động.

- Loại bàn vững chải này thường có mặt bàn làm bằng bê tônghoặc đá có chiều dầy tối thiểu 400 mm đặt độc lập, tách biệt

khỏi tường nhà và những thiết bị khác.


28/42


29/42

2.5.2. Điều kiện nơi đặt cân :

- Bụi : Cân phải được đặt ở nơi sạch sẽ, không có bụi, nước vànhững hoá chất, chất ăn mòn, xăng dầu, chất hữu cơ khác.

- Nhiệt độ : Điều kiện lý tưởng là có được môi trường ổn địnhnhiệt độ trong phạm vi 2oC.

- Độ ẩm : Độ ẩm cao dẫn đến ngưng tự hơi nước làm ảnhhưởng đến hoạt động của các chi tiết đặc biệt của các mạchđiện tử, dẫn đến cân hoạt động kém tin cậy. (


30/42

2.5.6. Sử dụng cân:- Sử dụng đúng thang đo của cân, chọn đúng loại cân cho

những mục đích sử dụng cụ thể.- Khi cân luôn ngồi đối diện cân, mọi cử động phải nhẹ nhàng,

tránh va đập.

- Giữ sạch cân, lau bụi, vết bám sau mỗi lần cân.

- Ít nhất mỗi ngày, sau khi sử dụng phải lau chùi, vệ sinh cân.- Không được cân khối lượng gần bằng max.

- Trước khi cân phải kiểm tra Nivô thăng bằng.

- Không được dùng tay không để di chuyển bì hoặc chất cần

cân, phải dùng kẹp hoặc đeo bao tay khi thao tác.


31/42

TKC - HCM 31

3. TỔNG QUÁT VỀ

QUẢ CÂN


32/42

TKC - HCM 32


33/42

TKC - HCM 33

3.1 Phân loại quả cân theo cấp chính xác : gồm 9cấp chính xác.

Tron đó :

E1 được nối với chuẩn khối lượng của quốc gia để truyền xuốngquả E2 và thấp hơn.

E2 được sử dụng để kiểm định ban đầu quả F1F1 …………………………………………………...F2

F2 ………………………………………………………..M1M1 ………………………………………………………..M2M2 ………………………………………………………..M3

OIML

R111-2004E1 E2 F1 F2 M1 M1-2 M2 M2-3 M3


34/42

TKC - HCM 34

Giá trị danh nghĩa của quả cân được chọn

như sau :1 × 10n kg

2 × 10n kg (với n = 0, ± 1, ± 2, …)

5 × 10n kg

Bộ quả cân thường được chế tạo theo dãy sau :

(1;1;2;5) × 10n kg

(1;1;1;2;5) × 10n

kg(1;2;2;5) × 10n kg

(1;1;2;2;5) × 10n kg


35/42

TKC - HCM 35

3.2 Sai số cho phép của quả cân theo OIML R111-2004

Giá trịdanh

nghĩa

Sai số cho phép lớn nhất ( mg) theo cấp chính xác

E1 E2 F1 F2 M1 M1-2 M2 M2-3 M3

5 000 kg - - 25 000 80 000 250 000 500 000 800 000 1 600 000 2 500 000

2 000 kg - - 10 000 30 000 100 000 200 000 300 000 600 000 1 000 000

1 000 kg - 1 600 5 000 16 000 50 000 100 000 160 000 300 000 500 000

500 kg - 800 2 500 8 000 25 000 50 000 80 000 160 000 250 000

200 kg - 300 1 000 3 000 10 000 20 000 30 000 60 000 100 000

100 kg - 160 500 1 600 5 000 10 000 16 000 30 000 50 000

50 kg 25 80 250 800 2 500 5 000 8 000 16 000 25 000

20 kg 10 30 100 300 1 000 - 3 000 - 10 000

10 kg 5,0 16 50 160 500 - 1 600 - 5 000

5 kg 2,5 8,0 25 80 250 - 800 - 2 500

2 kg 1,0 3,0 10 30 100 - 300 - 1 000

1 kg 0,5 1,6 5,0 16 50 - 160 - 500


36/42

TKC - HCM 36

SAI SOÁ CHO PHEÙP LÔÙN NHAÁT CUÛAQUAÛ CAÂN THEO OIML R 111-2004

Giá trịdanh

nghĩa


E1 E2 F1 F2 M1 M1-2 M2 M2-3 M3

500 g 0,25 0,8 2,5 8,0 25 - 80 - 250

200 g 0,10 0,3 1,0 3,0 10 - 30 - 100

100 g 0,05 0,16 0,5 1,6 5,0 - 16 - 50

50 g 0,03 0,10 0,3 1,0 3,0 - 10 - 30

20 g 0,025 0,08 0,25 0,8 2,5 - 8,0 - 25

10 g 0,020 0,06 0,20 0,6 2,0 - 6,0 - 20

5 g 0,016 0,05 0,16 0,5 1,6 - 5,0 - 16

2 g 0,012 0,04 0,12 0,4 1,2 - 4,0 - 12

1 g 0,010 0,03 0,10 0,3 1,0 - 3,0 - 10


37/42

TKC - HCM 37

SAI SOÁ CHO PHEÙP LÔÙN NHAÁT CUÛAQUAÛ CAÂN THEO OIML R 111-2004

Giá trịdanh

nghĩa


E1 E2 F1 F2 M1 M1-2 M2 M2-3 M3

500 mg 0,008 0,025 0,08 0,25 0,8 - 2,5 - -

200 mg 0,006 0,020 0,06 0,20 0,6 - 2,0 - -

100 mg 0,005 0,016 0,05 0,16 0,5 - 1,6 - -

50 mg 0,004 0,012 0,04 0,12 0,4 - - - -

20 mg 0,003 0,010 0,03 0,10 0,3 - - - -

10 mg 0,003 0,008 0,025 0,08 0,25 - - - -

5 mg 0,003 0,006 0,020 0,06 0,20 - - - -

2 mg 0,003 0,006 0,020 0,06 0,20 - - - -

1mg 0,003 0,006 0,020 0,06 0,20 - - -


38/42

TKC - HCM 38

3.3 ĐẶC TRƯNG VẬT LÝ CỦA QUẢ CÂN

2. Cấu tạo- Quả E1, E2 được chế tạo từ một khối kim loại

không có hốc điều chỉnh.

- Quả F1, F2 có hốc điều chỉnh, thể tích của hốcđiều chỉnh không vượt quá 1/5 thể tích của quả,và hốc điều chỉnh được vặn kín bằng tay nắm.

- Quả M1, M2, M3 có hốc điều chỉnh, thể tích củahốc điều chỉnh không vượt quá 1/5 thể tích của

quả,


39/42


40/42

TKC - HCM 40

Giới hạn lớn nhất và nhỏ nhất của khối lượng riêng

GT

danh

nghĩa

min, max (103 kg.m-3)

E 1 E 2 F1 F2 M1 M2

≥ 100 g 7,934.. 8,067 7,81... 8,21 7,31…8,73 6,4… 10,7 ≥ 4,4 ≥ 2,3

50 g 7,92… 8,08 7,74…8,28 7,27…8,89 6,0…12,0 ≥ 4,0

20 g 7,84… 8,17 7,50…8,57 6,6…10,1 4,8…24,8 ≥ 2,6

10 g 7,74 … 8,28 7,27…8,89 6,0…12,0 ≥ 4,0 ≥ 2,0

5 g 7,62 … 8,42 6,9…9,6 5,3…16,0 ≥ 3,0

2 g 7,27 … 8,89 6,0…12,0 ≥ 4,0 ≥ 2,0

1 g 6,9 … 9,6 5,3…16,0 ≥ 3,0

500 mg 6,3 … 10,9 ≥ 4,4 ≥ 2,2

200 mg 5,3 … 16,0 ≥ 3,0100 mg ≥ 4,4 ≥ 2,3

50 mg ≥ 3,4

20 mg ≥ 2,3


41/42

TKC - HCM 41

ĐẶC TRƯNG VẬT LÝ CỦA QUẢ CÂN

3. Vật liệu chế tạo- Quả E1, E2 được chế tạo từ vật kiệu không nhiễm

từ, có độ cứng và độ bền như thép không rỉ.

- Quả F1, F2 có độ cứng và độ bền tối thiểu nhưđồng thau.- Quả M1, M2, M3 có độ cứng, độ chịu mài mòn và

độ chịu ôxy hóa cỡ gang xám.


42/42

TKC - HCM 42

Kết thúc phần cân và quả

CAN- Kiem Tra Can Va Qua Can-NGUYEN DANG DUY

Documents

Transcript of CAN- Kiem Tra Can Va Qua Can-NGUYEN DANG DUY