CAJA LABORAL POPULAR COOP. DE CRÉDITO – …...d) Baliabide propioen gutxieneko bat gordetzea,...

CAJA LABORAL POPULAR COOP. DE CRÉDITO – LAN KIDE AURREZKIA EGOERA-BALANTZEAK 2009KO ETA 2008KO ABENDUAREN 31N (Mila eurotan adierazita)

1

AKTIBOA Oharra 2009 2008 Kutxa eta banku zentraletako gordailuak 21 332.778 786.614 Negoziazio-zorroa 22 48.164 33.703 Zor-balore adierazgarriak 22.705 21.322 Kapital-tresnak - 500 Negoziazio-deribatuak 25.459 11.881 Pro-memoria: Mailegatuak edo bermetarakoak 867 770 Saltzeko prest dauden finantza-aktiboak 23 3.068.467 2.320.484 Zor-balore adierazgarriak 2.246.596 1.520.336 Kapital-tresnak 821.871 800.148 Pro-memoria: Mailegatuak edo bermetarakoak 949.315 440.455 Kreditu-inbertsioak 24 16.899.748 16.957.132 Kreditu-erakundeetako gordailuak 423.724 381.475 Bezeroei emandako kredituak 16.476.024 16.575.657 Pro-memoria: Mailegatuak edo bermetarakoak - - Epemugako inbertsio-zorroa 25 121.095 - Pro-memoria: Mailegatuak edo bermetarakoak 111.675 - Estaldura-deribatuak 26 180.794 105.434 Korronteak ez diren aktiboak salgai 27 10.557 4.464 Partaidetzak 28 48.751 52.726 Erakunde elkartekideak 1.978 1.967 Erakunde Taldeanitzak 18.731 22.717 Taldeko erakundeak 28.042 28.042 Aktibo materiala 29 391.705 398.970 Ibilgetu materiala 367.368 371.630 Erabilera propiokoa 338.664 340.655 Errentamendu operatiboan utzitakoa 27.727 29.970 Gizarte-ekintzari lotua 977 1.005 Ondasun higiezinetako inbertsioak 24.337 27.340 Pro-memoria: Finantza-errentamenduan eskuratutakoa - - Aktibo ukiezina 787 815 Bestelako aktibo ukiezina 787 815 Aktibo fiskalak 30 87.601 117.709 Korronteak 6.677 5.424 Geroratuak 80.924 112.285 Gainerako aktiboak 31 19.676 27.248

AKTIBOA GUZTIRA 21.210.123 20.805.299

CAJA LABORAL POPULAR COOP. DE CRÉDITO – LAN KIDE AURREZKIA EGOERA-BALANTZEAK 2009KO ETA 2008KO ABENDUAREN 31N (Mila eurotan adierazita)

2

PASIBOA Oharra 2009 2008 Negoziazio-zorroa 22 24.001 12.325 Negoziazio-deribatuak 24.001 12.325 Finantza-pasiboak amortizatutako kostuan 32 19.675.087 19.393.949 Banku zentraletako gordailuak 401.136 72.034 Kreditu-erakundeen gordailuak 374.838 359.882 Bezeroen gordailuak 18.614.331 17.576.494 Balore negoziagarriek ordezkatutako zorrak 82.236 1.220.311 Beste finantza-pasibo batzuk 202.546 165.228 Estaldura-deribatuak 26 5.108 27.806 Hornidurak 33 19.726 8.981 Pentsioetarako eta antzeko betebeharretarako fondoak 8.340 - Arrisku eta konpromiso kontingenteetarako hornidurak 11.386 8.981 Pasibo fiskalak 30 43.269 37.835 Korronteak - 1.244 Geroratuak 43.269 36.591 Gizarte-ekintzarako fondoa 34 3.065 7.632 Gainerako pasiboa 31 20.691 20.827 Ageriko kapital errenboltsagarria 36 3.888 3.029

PASIBOA GUZTIRA 19.794.835 19.512.384 ONDARE GARBIA Fondo propioak 36 1.564.960 1.560.972 Kapitala 475.651 458.446 Eskrituratua 475.651 458.446 Erreserbak 1.070.520 1.042.883 Ekitaldiko emaitza 54.377 93.920 Ken: dibidenduak eta ordainsariak (35.588) (34.277) Balorazioagatiko doikuntzak 35 (149.672) (268.057) Saltzeko prest dauden finantza-aktiboak (149.386) (268.057) Eskudiru-fluxuen estaldura (286) -

ONDARE GARBIA GUZTIRA 1.415.288 1.292.915

PASIBOA ETA ONDARE GARBIA GUZTIRA 21.210.123 20.805.299 PRO MEMORIA Arrisku kontingenteak 39 653.004 653.440 Konpromiso kontingenteak 40 1.478.217 1.637.011

CAJA LABORAL POPULAR COOP. DE CRÉDITO – LAN KIDE AURREZKIA 2009KO ETA 2008KO ABENDUAREN 31N BUKATUTAKO EKITALDIETAKO GALDU-IRABAZIEN KONTUAK (Mila eurotan adierazita)

1

Oharra 2009 2008 Interesak eta antzeko errendimenduak 41 697.913 958.116 Interesak eta antzeko zamak 42 377.133 678.305 Ageriko kapital errenboltsagarriaren ordainketa 324 272

INTERESEN MARJINA 320.456 279.539 Kapital-tresnen errendimendua 43 11.738 18.308 Jasotako komisioak 44 95.050 102.377 Ordaindutako komisioak 45 8.776 10.001 Finantza-eragiketen emaitzak (garbiak) 46 29.291 5.232 Negoziazio-zorroa 3.551 (3.924) Arrazoizko balioarekin erregistratutako bestelako finantza-tresnak, galdu-

irabazietan aldaketak dituztenak. - - Arrazoizko balioarekin baloratu gabeko finantza-tresnak, galdu-irabazietan

aldaketak dituztenak. 16.606 17.820 Besterik 9.134 (8.664) Kanbio-aldeak (garbiak) 47 301 (689) Beste ustiapen-produktu batzuk 48 20.569 22.195 Beste ustiapen-zama batzuk 49 15.709 12.173

MARJINA GORDINA 452.920 404.788 Administrazio-gastuak 50 171.479 171.941 Pertsonal-gastuak 110.467 110.415 Administrazioko beste gastu orokor batzuk 61.012 61.526 Amortizazioa 51 26.279 24.911 Hornikuntzetarako zuzkidurak (garbiak) 52 13.156 (2.117) Aktibo finantzarioak narriatzeagatiko galerak (garbiak) 53 186.434 110.141 Kreditu-inbertsioak 138.248 (31.497) Arrazoizko balioarekin baloratu gabeko bestelako finantza-tresnak, galdu-

irabazietan aldaketak dituztenak 48.186 141.638

USTIAPEN JARDUERAREN EMAITZA 55.572 99.912 Gainerako aktiboak narriatzeagatiko galerak (garbiak) 4.413 - Merkataritza-fondoa eta bestelako aktibo ukiezina - - Beste aktibo batzuk 4.413 - Korronteak ez diren aktiboak salgai moduan sailkatu gabeko aktiboen

bajako irabaziak (galerak) 54 (37) 571 Negozio-konbinazioetako alde negatiboa - - Etendako eragiketa moduan sailkatu ez diren, korronteak ez diren eta

salgai dauden aktiboen irabaziak (galerak) 55 (985) 704

ZERGA AURREKO EMAITZA 50.137 101.187 Mozkinen gaineko zerga 37 (6.328) 640 Obra eta fondo sozialetarako nahitaezko zuzkidura 56 2.088 6.627

ETENGABEKO ERAGIKETETATIK DATORREN EKITALDIKO EMAITZA 54.377 93.920 Etendako eragiketen emaitza (garbia) - -

EKITALDIKO EMAITZA 54.377 93.920

CAJA LABORAL POPULAR COOP. DE CRÉDITO – LAN KIDE AURREZKIA 2009KO ETA 2008KO ABENDUAREN 31N BUKATUTAKO EKITALDIETAKO SARRERA ETA GASTU AITORTU PUBLIKOEN EGOERA ORRIAK (Mila eurotan adierazita)

1

Oharra 2009 2008 EKITALDIKO EMAITZA 54.377 93.920 ONARTUTAKO BESTELAKO SARRERAK ETA GASTUAK 112.765 (275.839) Saltzeko prest dauden finantza-aktiboak 157.015 (383.110) Balorazioagatiko irabaziak (galerak) 157.015 (383.110) Eskudiru-fluxuen estaldura (397) - Balorazioagatiko irabaziak/(galerak) (397) - Mozkinen gaineko zerga 37 (43.853) 107.271 ONARTUTAKO SARRERAK ETA GASTUAK GUZTIRA 167.142 (181.919)

CAJA LABORAL POPULAR COOP. DE CRÉDITO – LAN KIDE AURREZKIA 2009KO ETA 2008KO ABENDUAREN 31N BUKATUTAKO EKITALDIETAKO ONDARE GARBIKO ALDAKETEN EGOERA ORRIAK (Mila eurotan adierazita)

2

2009ko abenduaren 31n

Kapitala Erreserbak Ken: balore

propioak Ekitaldiko emaitza

Ken: dibidenduak

eta ordainsariak

Fondo propioak guztira

Balorazioagatiko doikuntzak

Ondare garbia guztira

Azken saldoa 2008ko abenduaren 31n 458.446 1.042.883 - 93.920 (34.277) 1.560.972 (268.057) 1.292.915 Kontabilitate-irizpideak aldatzearen ondoriozko

doikuntzak - - - - - - - - Erroreengatiko doikuntzak - - - - - - - - Doitutako hasierako saldoa 458.446 1.042.883 - 93.920 (34.277) 1.560.972 (268.057) 1.292.915 Onartutako sarrerak eta gastuak guztira - - - 54.377 - 54.377 112.765 167.142 Ondare garbiaren beste aldakuntza batzuk - Kapital-gehikuntzak 17.205 122 - - - 17.327 - 17.327 - Bazkideen ordainketak - - - (16.567) (35.588) (52.155) - (52.155) - Ondare garbiko partiden arteko intsuldaketak - 33.135 - (67.412) 34.277 - - - - Obra eta fondo sozialetarako hautazko zuzkidura - - - (9.941) - (9.941) - (9.941) - Ondare garbiaren gehikuntzen (murrizketen)

gainerakoa - (5.620) - - - (5.620) 5.620 - Ondare garbiaren beste aldakuntza batzuk

guztira 17.205 27.637 - (93.920) (1.311) (50.389) 5.620 (44.769) Amaierako saldoa 2009-12-31n 475.651 1.070.520 - 54.377 (35.588) 1.564.960 (149.672) 1.415.288

CAJA LABORAL POPULAR COOP. DE CRÉDITO – LAN KIDE AURREZKIA 2009KO ETA 2008KO ABENDUAREN 31N BUKATUTAKO EKITALDIETAKO ONDARE GARBIKO ALDAKETEN EGOERA ORRIAK (Mila eurotan adierazita)

3

2008ko abenduaren 31n

Kapitala Erreserbak Ken: balore

propioak Ekitaldiko emaitza

Ken: dibidenduak

eta ordainsariak

Fondo propioak guztira

Balorazioagatiko doikuntzak

Ondare garbia guztira

Azken saldoa 2007ko abenduaren 31n 418.519 965.966 - 169.370 (31.276) 1.522.579 7.782 1.530.361 Kontabilitate-irizpideak aldatzearen ondoriozko doikuntzak - - - - - - - - Erroreengatiko doikuntzak - - - - - - - - Doitutako hasierako saldoa 418.519 965.966 - 169.370 (31.276) 1.522.579 7.782 1.530.361 Onartutako sarrerak eta gastuak guztira - - - 93.920 - 93.920 (275.839) (181.919) Ondare garbiaren beste aldakuntza batzuk - Kapital-gehikuntzak 39.927 199 - - - 40.126 - 40.126 - Bazkideen ordainketak - - - (38.360) (34.277) (72.637) - (72.637) - Ondare garbiko partiden arteko intsuldaketak - 76.718 - (107.994) 31.276 - - - - Obra eta fondo sozialetarako hautazko zuzkidura - - - (23.016) - (23.016) - (23.016) Ondare garbiaren beste aldakuntza batzuk

guztira 39.927 76.917 - (169.370) (3.001) (55.527) - (55.527) Amaierako saldoa 2008-12-31n 458.446 1.042.883 - 93.920 (34.277) 1.560.972 (268.057) 1.292.915

CAJA LABORAL POPULAR COOP. DE CRÉDITO – LAN KIDE AURREZKIA 2009KO ETA 2008KO ABENDUAREN 31N BUKATUTAKO EKITALDIETAKO ESKUDIRU FLUXUEN EGOERA ORRIAK (Mila eurotan adierazita)

1

Oharra 2009 2008 USTIAPEN JARDUEREN ESKUDIRU FLUXUAK (262.264) 618.368 Ekitaldiko emaitza 54.377 93.920 Ustiapen-jardueren eskudiru-fluxuak lortzeko doikuntzak 233.392 138.287 Amortizazioa 51 26.279 24.911 Bestelako doikuntzak 207.113 113.376 Ustiapen-aktiboen igoera/jaitsiera garbia (766.874) (1.328.573) Negoziazio-zorroa (14.461) 28.422 Saltzeko prest dauden finantza-aktiboak (636.968) (466.931) Kreditu-inbertsioak (80.864) (709.236) Ustiapeneko beste aktibo batzuk (34.581) (180.828) Ustiapen-pasiboen igoera/jaitsiera garbia 219.489 1.737.194 Negoziazio-zorroa 11.676 (11.607) Finantza-pasiboak amortizatutako kostuan 281.138 1.877.736 Beste ustiapen-pasibo batzuk (73.325) (128.935) Mozkinen gaineko zergengatiko kobrantzak/(ordainketak) (2.648) (22.460) INBERTSIO JARDUEREN ESKUDIRU FLUXUAK (147.662) (49.540) Ordainketak 154.810 72.673 Aktibo materialak 29 22.478 54.684 Aktibo ukiezinak 465 548 Partaidetzak 269 13.819 Korronteak ez diren aktiboak eta aktiboei lotutako pasiboak

salgai 27 10.503 3.622 Epemugako inbertsio-zorroa 121.095 - Kobrantzak 7.148 23.133 Aktibo materialak 3.723 9.467 Aktibo ukiezinak - - Partaidetzak - 12.386 Korronteak ez diren aktiboak eta aktiboei lotutako pasiboak

salgai 3.425 1.280 Epemugako inbertsio-zorroa - - FINANTZAKETA JARDUEREN ESKUDIRU FLUXUAK (43.910) (55.024) Ordainketak 46.256 58.475 Dibidenduak 35.588 34.277 Norberaren kapital-tresnen amortizazioa 36 727 1.182 Finantzaketa-jarduerekin zerikusia duten beste ordainketa batzuk 9.941 23.016

CAJA LABORAL POPULAR COOP. DE CRÉDITO – LAN KIDE AURREZKIA 2009KO ETA 2008KO ABENDUAREN 31N BUKATUTAKO EKITALDIETAKO ESKUDIRU FLUXUEN EGOERA ORRIAK (Mila eurotan adierazita)

2

Oharra 2009 2008 Kobrantzak 2.346 3.451 Norberaren kapital-tresnen jaulkipena 2.346 3.451 KANBIO TASEN ALDAKETEN ERAGINA - - ESKUDIRUAREN EDO ANTZEKOEN IGOERA (JAITSIERA)

GARBIA (453.836) 513.804 ESKUDIRUA ETA ANTZEKOAK EPEAREN HASIERAN 786.614 272.810 ESKUDIRUA ETA ANTZEKOAK EPEAREN AMAIERAN 332.778 786.614 PRO-MEMORIA: ESKUDIRUAREN ETA ANTZEKOEN OSAGAIAK EPEAREN

AMAIERAN Kutxa 91.016 93.357 Eskudiruaren pareko saldoak banku zentraletan 241.762 693.257 Beste finantza-aktibo batzuk - - Ken: Ageriko banku-aurrerakin itzulgarriak - - Eskudirua eta antzekoak guztira epearen amaieran 21 332.778 786.614

CAJA LABORAL POPULAR COOP. DE CRÉDITO – LAN KIDE AURREZKIA 2009KO ABENDUAREN 31N BUKATUTAKO EKITALDIARI DAGOZKION URTEKO KONTUEN TXOSTENA (Mila eurotan adierazita)

1

1. Entitatearen izaera Caja Laboral Popular Coop. de Crédito - Lan Kide Aurrezkia (aurrerantzean Entitatea edo Euskadiko Kutxa), helbide soziala Arrasaten (Gipuzkoan) duen kreditu-kooperatiba da. Lehen estatutu sozialak 1959ko uztailaren 16an onetsi zituen, eta, geroztik, kooperatiba kalifikatutzat hartzen da. Entitateko estatutu sozialen arabera, bere jarduera ez dago inolako lurralde-eremutara mugatuta, eta bazkideen eta hirugarrenen finantza-beharrak kreditu-erakundeen berezko jardueren bidez asetzea du helburu. Horretarako, gainerako kreditu-erakundeei baimenduriko aktiboko, pasiboko zein zerbitzuko eragiketa guztiak burutu ditzake, xede kooperatiboak sustatu nahiz hobeto betetzeko balio dutenak barne, betiere bazkideen finantza-beharrei lehentasuna emanez eta hirugarrenekiko eragiketa aktiboetarako legezko mugak errespetatuz. Kreditu-kooperatibei besteak beste hauek agintzen dizkie beren lege-araudiak: a) Espainiako Bankuan aktibo likidoen gutxieneko ehuneko bat gordailututa izatea,

gutxieneko erreserben koefizientea estaltzeko. b) Gordailuak Bermatzeko Fondora hainbateko bat bideratzea, gordailugileek euren

gordailuen zenbateko jakin bat berreskuratu ahal izateko. c) Ekitaldi bakoitzeko soberakin garbia Heziketako eta Sustapeneko Fondora eta

erreserbetara bideratzea. d) Baliabide propioen gutxieneko bat gordetzea, egindako inbertsioen eta onartutako

arriskuen arabera. 1991ko abenduko III. Kooperatiben Biltzarrak Elkar-lankidetzako Fondo Zentrala (EFZ) arautzeko eman zituen akordioak betez —horiek bideratzeko modua 2002ko martxoaren 27ko Kontseilu Errektoreak aldatu zuen—, Entitateak zergen aurreko soberakinen % 20 ematen die, urtero, MCC Inversiones Sociedad de Promoción de Empresas, Koop. Elk.ari (aurrerantzean MCC Inversiones) eta MCC Fundazioari, urte horretan kapitalari dagozkion interesak eta EFZra egiten den ekarpenari dagozkion dirulaguntzak kenduta. Entitatearen ekarpenak honela bideratzen dira: a) Dirulaguntza gisara, urtero soberakin garbien % 14 ematen da, Kooperatiba arteko

Fondo Sozialetik kenduta.

2009KO ABENDUAREN 31N BUKATUTAKO EKITALDIARI DAGOZKION URTEKO KONTUEN TXOSTENA (Mila eurotan adierazita)

2

b) Gainontzeko zenbatekoa, Elkar-lankidetzako Fondo Zentralerako ekarpena

kalkulatzeko oinarriaren % 20ra heldu arte, EFZren aldeko arrisku-linea batera zuzentzen da: bai mailegutan, bai MCC korporazioko entitateen kapitalari ekarpenak eginez. Hala ere, Entitatearen kaudimengabeziak hornitzeko erabiliz gero, zenbateko hori kendu egiten da horniduraren beharra sortzen den ekitaldiko dirulaguntzatik.

Entitatearen estatutuei eta 2002ko martxoaren 8ko Batzar Nagusiaren erabakiari jarraiki, Elkar-lankidetzako Fondo Zentralerako urteko ekarpena ekitaldiko emaitzak banatzearen bidez gauzatuko da (4. oharra), Kooperatiba arteko Fondo Sozialaren bitartez. Zuzeneko inbertsioaren ekarpen-modalitateak 61.520 milioi euroko erabili gabeko muga du (62.363 mila eurokoa 2008an). 2005eko abenduaren 30ean egindako bilkuran, soberakin erabilgarria banatzeko irizpidea aldatzea erabaki zuen Entitatearen Aparteko Batzar Orokorrak (ikusi 4. oharra); horrela, Kooperatiba arteko Fondo Sozialari dirulaguntza gisa eman beharreko kopuruaren gehienezko muga finkatu zen. Caja Laboral Popular – Lan Kide Aurrezkia Taldeak —aurrerantzean Taldea— eta haren erakunde partaidetuek osatzen duten Erakunde Partaidetuen Taldeko Erakunde Nagusia da Euskadiko Kutxa. Hortaz, Entitatea behartuta dago, urteko kontu indibidual hauez gain, Taldearen urteko kontu bateratuak egitera. Horietan, mendeko sozietateetako eta erakunde taldeaniztunetako partaidetzak eta elkartutako erakundeetako inbertsioak sartuko dira. Urteko kontu bateratu horiek bereizita aurkeztu eta banan-banan ikuskatzen dira. Ekitaldian, honako datu hauek eman dituzte: 50.040 mila euroko emaitza bateratuak (88.770 mila eurokoak 2008ko abenduaren 31n), 1.580.763 mila euroko fondo propio bateratuak (1.582.696 mila eurokoak 2008ko abenduaren 31n) eta 1.444.865 mila euroko ondare garbi bateratua (1.319.016 mila eurokoa 2008ko abenduaren 31n). 2. Urteko kontuak aurkezteko oinarriak 2005eko urtarrilaren 1ean, obligazio berria sartu zen indarrean: urteko kontu bateratuak egiteko, Europar Batasunak onartu zituen Finantza Informaziorako Nazioarteko Arauak —aurrerantzean NIIF-UE— bete behar dituzte sozietateek, baldin eta balantzea ixtean baloreak estatu kideren bateko merkatu arautuan kotizatzeko onartuta bazituzten. Hori guztia, Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2002ko uztailaren 19ko 1606/2002 Erregelamenduan dago ezarrita. Egun horretatik aurrera, Entitatearen urteko kontuak Espainiako Bankuaren abenduaren 22ko 4/2004 Zirkularrean —aurrerantzean 4/2004 Zirkularra— eta ondorengo aldaketetan jasotakoari jarraituz aurkeztu dira. Zirkular horretan, finantza-informazio publiko eta isilpekoari buruzko arauak eta finantzetako egoera-orrien ereduak daude jasota. 4/2004 Zirkular horretan jasota dagoenez, Zirkularra, bere izaera kontuan hartuta, bat dator bai Finantza Informaziorako Nazioarteko Arauekin, bai Espainiako kontabilitate-ezarpenekin, eta ezarpen horiek aldatu ahala, moldatuz joango da.


3

4/2004 Zirkularra onetsi zenetik, kontabilitatearen alorreko arautegiari eragiten dioten hainbat aldaketa egin dira, bai Espainiako legedian, bai Finantza Informaziorako Nazioarteko Arauetan. Ondorioz, Espainiako Bankuak beharrezkotzat jo du 4/2004 Zirkularra aldatzea, eta, 2008ko azaroaren 26an, 6/2008 Zirkularra jaulki zuen. 6/2008 Zirkular horretan espresuki adierazi denez, honako hauei buruzkoak dira 4/2004 Zirkularrari egindako aldaketa nagusiak: kreditu-erakundeen taldearen definizioari; finantzetako egoera-orri publikoen formatuari; eta finantza-tresnen —bermeak barne hartuta—, pentsioen ondoriozko konpromisoen, kapital-tresnetan oinarritutako ordainketen eta mozkinen gaineko zergaren tratamenduari buruzkoak. Arautegian egindako aldaketen ondoriozko bestelako aldaketa txikiago batzuk ere egin ditu 6/2008 Zirkularrak. Arautegi horrek norberaren baliabideen zehaztapena eta kontrola, Europako Banku Zentralaren informazio-errekerimenduak, hipoteka-merkatua eta ekonomia-jardueren sailkapen nazionala (CNAE) arautzen ditu. Hortaz, honekin batera doazen urteko kontuak prestatzeko, Entitatearen kontabilitate-erregistroetan oinarritu gara eta Espainiako Bankuaren abenduaren 22ko 4/2004 Zirkularrak —Espainiako Bankuaren azaroaren 26ko 6/2008 Zirkularrak apur bat aldatuta— eta Merkataritza Kodeak nahiz aplikagarri zaion Espainiako bestelako arautegiren batek ezarritakoari jarraitu diogu. Ondorioz, 2009ko abenduaren 31n Entitateak zuen ondarearen eta finantza-egoeraren berri ematen dute, egun horretan amaitutako ekitaldiari dagozkion eragiketen emaitzak, ondare garbian izandako aldaketak eta eskudiru-fluxuak ahaztu gabe. Esanguratsuak diren kontabilitate-printzipio nahiz -arau eta nahitaezko balorazio-irizpide guztiak aplikatu ditugu, bat bera ere ahaztu gabe. Horiek guztiak, hau da, urteko kontu hauetan aplikatutako kontabilitate-printzipio eta -arauak eta balorazio-irizpideak 13. oharrean jaso ditugu laburtuta. Urteko kontu hauetan jaso den informazioa Entitateko administratzaileen erantzukizuna da. 2009ko ekitaldiko kontabilitate-informazioa 4/2004 Zirkularraren irizpideei jarraiki jaso da, eta 2008koaren parean jarri da, alderatu ahal izateko. 2009ko ekitaldiko urteko kontuak Kontseilu Errektorearen 2010eko otsailaren 5eko bileran formulatu zituzten Entitateko administratzaileek. Orain, Batzar Nagusiaren onespenaren zain daude, eta espero dugu aldaketa esanguratsurik egin gabe onestea. Urteko kontuok, kontrakorik esaten ez bada, mila eurotan aurkeztu dira.


4

3. Aldaketak eta erroreak kontabilitate-irizpide eta -estimazioetan Urteko kontu hauetan jaso den informazioa Entitateko administratzaileen erantzukizuna da. Urteko kontu hauetan zenbait aktibo, pasibo, sarrera, gastu eta konpromiso baloratzeko erabili diren estimazioak Entitateko goi mailako zuzendariek egin eta administratzaileek berretsi dituzte. Honako hauek hartu dira kontuan estimazio horietan: - Zenbait aktibo narriatzeagatiko galerak (13 h oharra). - Aktibo materialeko eta aktibo ukiezineko elementuei aplikatutako balio-bizitza (13 q eta

13 r oharrak). - Bigarren mailako merkatu ofizialetan kotizatu ez diren zenbait aktiboren arrazoizko

balioa (13 e oharra). - Horniduretan eta pasibo kontingenteetan espero den kostua eta bilakaera (13 s

oharra) - Enplegu ondoko ordainketen ondoriozko konpromisoak eta pasiboak kalkulatzeko

erabilitako hipotesi aktuarialak (13 o oharra). 2009ko abenduaren 31n unean uneko kontu-sailari buruz eskuragarri genuen informazio onena erabili dugunez estimazioak egiteko, gerta liteke etorkizuneko gertakarien ondorioz horiek aldatu behar izatea hurrengo ekitaldietan. Edozein modutan ere, aldaketa hori prospektiboa izango da, eta estimazio-aldaketaren eraginak dagokion galdu-irabazien kontuan jasoko dira. a) Kontabilitate-irizpideen aldaketak Transakzio edo jazoera jakin bat arautzen duen kontabilitate-arauren bat aldatzen denean edo Kontseilu Errektoreak, behar bezala justifikatutako arrazoiak tarteko, kontabilitate-irizpideak aldatzea erabakitzen duenean, aldaketok atzeraeraginez aplikatzen dira, baldin eta: • Ezinezkoa ez bada aurreragoko ekitaldiko alderatze-informazioan kontabilitate-irizpide

bat aldatzeak ekitaldi bakoitzean sortuko dituen eraginak zehaztea. Kasu horretan, atzeraeraginez aplikatzea posible den azken ekitaldiaren hasieratik aplikatuko da kontabilitate-irizpide berria. Ezinezkoa ez bada kontabilitate-irizpide berria aurreko ekitaldi guztiei aplikatzeagatik uneko ekitaldian metatuko den eragina zehaztea. Kasu horretan, aplikatzea posible den datarik urrunekoenetik aurrera aplikatuko da irizpide berria.

• Irizpidea aldatu edo ezartzen duen xedapenak edo arauak noiztik aplikatu behar den

esaten ez badu.


5

b) Erroreak eta aldaketak kontabilitate-estimazioetan Kontabilitate-erroreak Urteko kontuak egitean aurreko ekitaldietan sortutako erroreak ez-egiteen edo zehaztasun-falten ondorio dira. Horiek epealdi horietarako urteko kontuak egitean eskura zegoen eta Entitateak egoera-orriok egitean erabili behar zukeen informazio fidagarriaren erabilerako hutsegiteek ekarri dituzte. Aurreko ekitaldietako erroreak horiek aurkitu ondorengo lehen urteko kontuetan zuzentzen dira atzeraeraginez, inoiz egin izan ez balira bezala, eta: • Errorea duten finantzetako egoera-orrietako partiden zenbatekoak, urteko kontuetan

alderatzeko argitaratzen direnak, berriro ematen dira, bai eta txostenaren oharrak ere. • Informazioa dugun ekitaldirik zaharrenaren irekiera-balantzea berriro ematen da,

baldin eta errorea alderatzeko aurkezten diren finantzetako lehen egoera-orriak baino lehenago gertatu bazen.

Aurreragoko ekitaldi batean alderatzeko emandako informazioa okerra izateak ekitaldi bakoitzean duen eragina zehaztea ezinezkoa denean, kopuruak berritzeko aukera ematen duten ekitaldirik zaharrenetako hasierako saldoak zuzentzen dira. Aurreko ekitaldi guztietan gertatutako erroreak uneko ekitaldiaren hasieran metatu duen eragina zehaztea ezinezkoa denean, berriz, alderatzeko emandako informazioa berriro ematen da, eta, beraz, errorea etorkizunerako zuzenduta geratzen da, egin daitekeen datarik zaharrenetik aurrera. Ondare garbiari eragiten dioten aurreko ekitaldietako erroreak horiek aurkitzen diren ekitaldian zuzentzen dira, kasuan kasuko ondare garbiaren kontua erabiliz, betiere. Aurreko ekitaldietako erroreak ez dira sekula horiek aurkitu direneko ekitaldiko galdu-irabazien kontua erabiliz zuzentzen. Garrantzi erlatiborik ez izatea eta, aurreko paragrafoan adierazitakoari jarraiki, errorearen eragina zehaztea ezinezkoa izatea dira salbuespen bakarrak. Aldaketak kontabilitate-estimazioetan Kontabilitate-zenbatespenean aldaketak egitea, doikuntzak egitea da, hain zuzen ere aktibo edo pasibo baten liburuetako balioan edo aktibo baten aldizkako kontsumoan doikuntzak egitea. Horretarako, elementuaren egungo egoera, etorkizunean espero diren mozkinak eta kasuan kasuko aktibo eta pasiboei lotutako betebeharrak hartzen dira kontuan. Kontabilitate-zenbatespenetan aldaketak egin ahal izateko, aparteko informazioa edo gertakari berriak lortu behar dira, eta, beraz, aldaketak ez dira erroreen zuzenketak. Aldaketok etorkizunerako onartzen dira ekitaldiko, edo aldaketak eragindako etorkizuneko ekitaldiko edo ekitaldietako, galdu-irabazien kontuan.


6

2009 eta 2008 ekitaldietan ez da aurreko ekitaldiei dagokien errore-zuzenketa esanguratsurik egin. Bestalde, kontabilitate-estimazioetan ere ez da egin ekitaldi horiei eragiten dien edo etorkizuneko ekitaldiei eragin ahal dien aldaketa esanguratsurik. 4. Ekitaldiko soberakinaren aplikazioa Kreditu Kooperatibei buruzko 13/1989 Legearen arabera —Kooperatiben Erregimen Fiskalari buruzko 20/1990 Legeak aldatu zuen—, Nahitaezko Erreserba Fondora eta Heziketako eta Sustapeneko Fondora bideratzen ez diren zenbatekoak Batzar Nagusiaren esanera jarri behar dira. Batzarrak honela banatu ditzake: - Bazkideei banatu edo itzulita - Borondatezko Erreserba Fondora bideratuta Entitatearen estatutu sozialetan, bestalde, 2005eko abenduaren 30eko Aparteko Batzar Nagusiak soberakin erabilgarria banatzeko irizpideei buruz egindako aldaketen ondoren esaten da, nahitaezko kapitalari edo kaudimen-koefizienteari erantzuteko sortzen diren obligazioak betetakoan, soberakina honela banatuko dela: • % 50, gutxienez, Nahitaezko Erreserba Fondora. • % 25, gehienez, sustapen-behar sozialetara eta kooperatiba artekoetara. Zehazki,

gutxienez % 10 Heziketako eta Sustapeneko Fondora bideratuko da eta gehienez % 15 Kooperatiba arteko Fondo Sozialera.

• Gainerakoa Batzar Nagusiaren esku geratuko da, eta hark honela banatu ahal izango

du: bazkideentzako itzulkinetarako, Borondatezko Erreserba Fondoetarako edo antzekoetarako.

Kooperatibaren itzulkinetarako zenbatekoa erdibanatu egingo da lan-bazkideen eta gainerako bazkideen artean. Entitatearen estatutuen arabera, lan-bazkideek beren lan-aurrerakinen arabera jasoko dute bazkideentzako itzulkina, eta gainerako bazkideek Entitatearekin egindako eragiketen arabera.


7

Ondoren, Entitateko Kontseilu Errektoreak Batzar Nagusiari onesteko aurkeztuko dion 2009 ekitaldiko soberakina banatzeko proposamena eta 2008rako onetsi zena aurkeztuko ditugu.

Mila eurotan 2009 2008

Banaketa: - Kapital sozialera egindako ekarpenen ondoriozko ekitaldiko soberakin

gordina aplikatzearen kontura banatutako interes gordinak (36. oharra) 35.588 34.277 - Nahitaezko Erreserba Fondoa 10.438 33.135 - Heziketako eta Sustapeneko Fondoa (*) - - - Kooperatiba-itzulkinak 5.219 16.567 - Kooperatiba arteko Fondo Soziala 3.132 9.941 Ekitaldiko emaitza 54.377 93.920 (*) Heziketako eta Sustapeneko Fondorako zenbatekoa nahitaezko minimoari dagokio, eta 2009an 2.088

mila eurokoa eta 2008an 6.627 mila eurokoa izan da. Dagoeneko jasota daude ekitaldi bakoitzeko galdu-irabazien kontuetan (56. oharra).

5. Negozio-segmentuen araberako informazioa Batik bat txikizkako banku-jardueran egiten du lan Entitateak, eta ez dago beste negozio-linea esanguratsurik, negozio autonomoa izango balitz bezala eta baliabide propio independenteak balitu bezala sailkatu edo banakatu behar denik. Bestalde, ez da geografia-alderik ikusi Entitatearen jarduera-eremuen artean (Euskal Autonomia Erkidegoaren eta Nafarroaren eta Estatuko gainerako lurraldeen artean), eta, beraz, ez dago irizpide horren arabera informazioa bereizi eta zatikatu beharrik.


8

6. Gutxieneko baliabide propioak 2008ko maiatzaren 22an, gutxieneko baliabide propioak zehazteari eta kontrolatzeari buruzko 3/2008 Zirkularra kaleratu zuen Espainiako Bankuak. Zirkular horren bidez, Espainiako kreditu-erakundeek, bakoitzak bere aldetik nahiz taldean, izan beharreko gutxieneko baliabide propioak eta baliabide horiek nola zehaztu arautzen da, bai eta egin behar dituzten kapitalaren autoebaluazio-prozesuak eta merkatura igorri behar duten izaera publikoko informazioa ere. Zirkular horren bidez, kreditu-erakundeen baliabide propioak eta ikuskaritza bateratuak arautzeko legeria garatu zen. Abiapuntua 2007ko azaroaren 16ko 36/2007 Legea izan zen, 1985eko maiatzaren 25eko 13/1985 Legea aldatu zuena. Finantza-bitartekarien inbertsio-koefizienteak, baliabide propioak eta informazio-betebeharrak eta finantza-sistemaren bestelako arauak xedatu zituen. Ildo berean onartu zen, halaber, finantza-entitateen baliabide propioei buruzko otsailaren 15eko 216/2008 Errege Dekretua. Horrela, Espainiako kreditu-erakundeen legeria bi zuzentarau komunitariotan xedatutakoekin egokitzeko prozesua burutu zen, erabat. Honako hauek dira bi zuzentarauok: batetik, Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2006ko ekainaren 14ko 2006/48/EE zuzentaraua, kreditu-erakundeei lotutako jardunbideetarako sarbideari eta burutzapenari buruzkoa —bat egitea—; eta, bestetik, Europako Parlamentuaren eta Kontseiluaren 2006ko ekainaren 14ko 2006/49/EE zuzentaraua, inbertsio-zerbitzuetako enpresen eta kreditu-erakundeen kapitala egokitzeari buruzkoa —bat egitea—. Bi zuzentarau horiek errotik berrikusi zituzten kreditu-erakundeen eta horien talde bateragarrien nahitaezko kapital-betebeharrak, Basileako Banku Ikuskaritzako Batzordeak (Basilea II delakoak) hartutako erabaki baliokideari jarraiki. Ikuspegi horrek bi euskarri finkatu ditu erakundeen kaudimena eta egonkortasuna bermatzeko arauentzat, helburu jakin bat lortzeko, besteak beste: erakundeen negozioaren benetako arriskuak arau-betebeharretan askoz ere zehatzago islatzea. Ondorioz, estaldura garrantzitsuko arriskuen (adibidez, eragiketa-arriskuaren) kopurua eta horiei estaldura emateko aukerak —batik bat, neurtzeko barne-ereduen bidez— ugaritu egin dira. Eta gainera, betebeharren oinarriak eta baldintza teknikoak nabarmen areagotu dira, Basileako Batzordeak kapitalari buruzko erabakietan finkatutakoak baino askoz ere konplexuagoak baitira orain. Arau horien konplexutasun teknikoa eta zorroztasuna kontuan hartuta, Lege eta Errege Dekretu horiek, goi mailako araudietan ohikoa denez, zuzentarauak maila guztietan bete-betean mamitzeko ardura Espainiako Bankuaren esku utzi dute, ikuskaritza-erakundea den aldetik. Izan ere, kasu askotan, hizpide ditugun arauek oinarrizko printzipioak bakarrik xedatzen dituzte, eta arauetan eta, batik bat, Zuzentarauaren eranskinean finkatutako zehaztapenak —batzuk oso mardulak— erabat garatzea Espainiako Bankuaren utzi izan dute. Kaudimen-betebeharrak taldean betetzeko beharraz gain, arauok betebehar indibidualak ere finkatu dituzte Espainiako enpresa nagusi eta filialentzat. Dena den, Espainiako Bankuak betebehar hori bertan behera uzteko aukera aurreikusten du, bi baldintza hauek betetzen badituzte: fondo propioak enpresa matrizearen eta filialen artean egoki banatuko direla bermatzea eta fluxu eta konpromisoen zirkulazioak oztoporik ez izatea taldearen baitan.


9

Beste alderdi bat ere berritzailea izan zen Espainian: bost urtetik beherako finantzaketa subordinatuak baliabide propio konputagarritzat hartzea onartuko zaie kreditu-erakundeei. Dena den, 2006/49 Zuzentarauan xedatzen denez, baliabide propioak negoziazio-zorroaren arriskuak estaltzeko erabiltzen direnean bakarrik onartuko da aukera hori. Agintari nazionalek askatasuna dutenez, negozio-galerei erantzuteko benetan erabilgarri ez dauden zenbait elementu baliabide propioetatik kentzeko, oso ohikoa ez izan arren gure inguruko herrialdeetan, filialetako interes minoritarioak ordezkatzen dituzten partaidetzak ez dira Taldeko baliabide propio gisa hartu, baldin eta garrantzi maila batetik gorakoak badira eta banaka gainkapitalizatutako filialetatik badatoz. 216/2008 Errege Dekretuak emandako gaikuntzak garatzeko, Basilea II akordioaren erabakiei jarraiki, amortizazio aurreratuentzako pizgarriak eskaintzen dituzten lehentasunezko akzioak edo partaidetzak (adibidez, step-up klausulak) oinarrizko baliabide propiotzat hartzeko aukerei muga zorrotzak ezarri zitzaizkien. Aukera horiek, aitzitik, ugaritu egin ziren kreditu-erakundearen edo kreditu-erakundeen talde bateragarriaren kapitalizazioa areagotzeko faktoreak (hala nola, nahitaez akzio arrunt bihurtzeko klausulak) eskaintzen dituzten lehentasunezko akzio edo partaidetzetarako, kalitate berezikoak baitira. Horrekin guztiarekin, kreditu-erakundeen eta horiei lotutako taldeen kapitala eta erreserbak oinarrizko baliabide propioen osagai nagusiak izatea lortu nahi da. Kreditu-arriskuak estaltzeko gutxieneko baliabide propioei dagokienez, arriskuaren arabera haztatutako aktiboen % 8ri bere horretan eutsi zaion arren, hainbat berrikuntza daude. Hona hemen guztietan aipagarrienak: - Kasuan kasuko arriskuaren araberako haztapena eta ondoriozko kapital-beharra

zehazteko, barne-kalifikazioak eta barne-ereduak erabiltzeko aukera. Horretarako, ordea, nahitaezkoa da Espainiako Bankuak berariazko baimena ematea eta zuhurtziazko baldintza eta baldintza tekniko oso zorrotzak betetzea. Baldintza horiek arriskuen kudeaketarekin eta erakundearen barne-kontrolekin dute zerikusia, batik bat.

- Horrelako ereduen ordez metodo estandarra erabiltzen duten erakundeek aplikatu

beharreko haztapenak finkatu ditu Zirkularrak. Kanpoko kalifikazio-agentziek bete beharreko baldintzak ere zehaztu ditu, haztapenak horiek egiten baitituzte maiz. Arrisku-kalifikazioetarako metodologien objektibitatea, independentzia, gardentasuna, izen ona eta etengabe eguneratzeko nahia dira, hain zuzen, aipatutako irizpideen funtsezko oinarriak.

- Arrisku onargarriak murrizteko tekniken kopurua ugaritu egin da, eta arrisku horiek

eragin ditzaketen ondorioena ere bai, zehaztasun osoz, bereziki estaldura inperfektuetarako.

- Titulizazio-arriskuei lotutako baliabide propioen betebeharrei buruzko arauak erabat

zehatzak dira, eta teknikoki oso konplexuak, bai erakunde jaulkitzaileentzat, bai titulizazio-prozesuko partaide guztientzat.


10

Behar adinako estaldurarik gabeko hipoteka-maileguentzat —maileguaren zenbatekoa mailegu horren bidez erositako etxebizitzarena baino handiagoa denean— ere aparteko haztapena finkatu da. Muga horretatik gorako zenbatekoak arrisku handikotzat jotzen dira. Zuzentarauari zorrotz loturik, eragiketa-arriskuei erantzuteko baliabide propioei buruzko betebeharrak gure araudian sartu ditugu. Ildo horretan, aipatutako betebeharren nondik norakoak zehatz-mehatz xedatu dira, arriskuak neurtzeko metodo aurreratuagoez baliatzeko baimena lortu nahi duten erakundeek zer kalkulu-metodo erabili eta zer baldintza bete behar dituzten jakin dezaten. Bestalde, kaudimenari buruzko egungo arauetan xedatzen denez, ikuskaritza-sistema gainbegiratzailea ezartzea ezinbestekoa izango da, arriskuen barne-kudeaketa hobetzeko eta entitateek onartutako arrisku guztien arteko benetako korrelazioa bermatzeko. Azken arrisku horien artean, zuzenean arautu gabeko batzuk ere hartzen dira kontuan. Ikuskaritza-sistemaren arabera, Espainiako Bankuaren kontrolpean kasuan kasuko kapital ekonomikoaren auto-ebaluazioa egiteaz gain, balantzearen interes-tasaren arriskuari buruzko berariazko ebaluazioa ere gauzatu beharko da. Alor horretan, kreditu-erakundeen zerbitzuak edo funtzioak eskuordetzeko betebehar eta baldintzak ere zehaztu dira, kreditu-erakundeen eta inbertsio-zerbitzuak ematen dituzten enpresen arteko tratamendu irmoa ziurtatzeko, horiek maila handiagoko araudietan xedatutako arau baliokideen menpe daude eta. Basileako Akordioaren 3. oinarriari dagokionez, informazio garrantzitsuen merkatu-hedapena normalizatzea eta sustatzea du helburu, berezko eginkizuna bete dezan. Horrela, entitateek urtean behin argitaratu beharko duten “Zuhurtasunezko Informazio Garrantzitsua” izeneko dokumentuaren gutxieneko edukiak finkatu dira. Erakundeek elkarren informazioak alderatu ahal izateko kaleratuko da dokumentu hori. Bestalde, erakundeen informazioa ezagutzera emateko politikak oinarrizko zer printzipio izan beharko lituzkeen ere adierazten du testuak. Negozio-ezaugarrien, arrisku mailaren eta arriskua kudeatzeko moduaren alderdi nagusiak jakinarazi behar dira funtsean. Azkenik, erakundeek eta horiei lotutako taldeek Espainiako Bankuari aldizka-aldizka igortzen dioten zuhurtziazko informazio erreserbatuaren nondik norakoak xedatu dira. Berbera izango da merkatu bakarrak barne hartzen dituen lurralde guztietan, Europar Batasuneko herrialdeen bateratze-prozesuaren emaitza baita. Hona hemen Entitatearen Taldearen zuzendaritzak baliabide propioen kudeaketaren inguruan finkatutako helburu estrategikoak: - Gutxieneko baliabide propioen inguruan aplikatzekoa den araudia une oro betetzea,

bai banaka bai taldean. - Baliabide propioen kudeaketan efizientziarik handiena bilatzea, errentagarritasuneko

eta arriskuko beste aldagai batzuekin batera baliabide propioen kontsumoa funtsezko aldagaitzat hartu dadin, Taldeko inbertsio-erabakiak hartzeko egiten diren analisietan.


11

Helburu horiek betetzeko, baliabide propioak kudeatzeko hainbat politika eta prozesu ditu Taldeak ezarrita. Hauek dira horien jarraibideak: - Taldeak jarraipeneko eta kontroleko unitate bat du, Entitatearen Arriskuen

Zuzendaritzaren menpean. Espainiako Bankuak baliabide propioez ezarrita duen arautegia zenbateraino ari den betetzen aztertzen du.

- Taldearen antolamendu estrategiko eta komertzialean, horiek Taldearen baliabide

propio konputagarrietan duten eragina eta kontsumoaren, errentagarritasunaren eta arriskuaren arteko erlazioa gakotzat hartzen dira erabakiak hartzeko orduan.

Taldearen baliabide propioen kudeaketa Espainiako Bankuaren 3/2008 Zirkularrean xedatutakoari lotzen zaio, definizio kontzeptualei dagokienean, behinik behin. Horrenbestean, Taldeak baliabide propioei ematen dien barne-kudeaketaren eraginetarako, horrela hartzen dira. Zentzu horretan, Espainiako Bankuaren 3/2008 Zirkularraren 8. arauan jasotakoak hartzen ditu Taldeak baliabide propio konputagarritzat. Espainiako Bankuaren 3/2008 Zirkularrak norberaren baliabidetzat zer elementu hartu behar diren kontuan arautzen du, arau horretan ezarritako gutxieneko errekerimenduak betetzeari begira. Arau horretan ezarritakoaren eraginetarako, baliabide propioak oinarrizko eta bigarren mailako baliabide propiotzat hartzen dira, eta ez datoz bat NIIF-UE-etan ezarritakoaren arabera kalkulatutako baliabide propioekin. Izan ere, partida batzuk baliabide propiotzat hartzen dituzte eta NIIF-UE horietan aintzat hartu ez diren beste batzuk kentzeko betebeharra ezartzen dute. Bestalde, Taldeko gutxieneko baliabide propioen errekerimenduak kalkulatzeko aplikatu beharreko sozietate partaidetuen kontsolidazio- eta balorazio-metodoak ez datoz bat, indarreko arautegiari jarraiki, urteko kontu bateratu hauek egitean aplikatutakoekin. Ondorioz, aldea dago baliabide propioak arautegi bataren edo bestearen arabera kalkulatzean. 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n, Entitatearen baliabide propio konputagarriak handiagoak ziren arautegi horrek egun horietako bakoitzerako eskatzen zituen gutxienekoak baino. Baliabide propio konputagarriak kalkulatzeko, bateratutako oinarria hartzen da kontuan. 7. Entitateko administratzaileen eta goi mailako zuzendarien ordainsariak a) Estatutuetako ezarpenak Entitateko Kontseilu Errektoreko kideek ez dute, 2009ko eta 2008ko ekitaldietan, inolako ordainsaririk jaso kontseilari izateagatik. b) Kontseilu Errektorearen eta goi mailako zuzendarien beste ordainsari batzuk Urteko kontu hauek egiteko, 19 lagun hartu dira goi mailako zuzendaritzat, 2009ko abenduaren 31n Batzorde Betearazlea osatu dutenak alegia (2008an 16 ziren), eta, eragin horietarako, Entitateko funtsezko langiletzat jo dira. Orobat, Entitateko beste 4 kontseilari ere zuzendaritzako funtsezko langiletzat hartu dira (2008an ere 4); bazkide langile horiek Kontseilu Errektoreko kide izan dira 2009ko eta2008ko ekitaldiak ixtean.


12

Taula honetan, Entitateko goi mailako zuzendariek jasotakoak bildu ditugu, aurrez zehaztu ditugun eran:

Epe laburrerako

ordainsariak eta dietak 2009 2008 Goi mailako zuzendariak 2.182 1.983 2.182 1.983

Bestalde, konturako kapitalaren ordainketak (interesak) eta 2009ko eta 2008ko ekitaldietan goi mailako zuzendaritzako kideek soberakin erabilgarriaren banaketa osagarri (kooperatiba-itzulkin positibo) gisa jasotakoak 530 eta 663 mila eurokoak izan dira, hurrenez hurren. Adierazi ditugun Kontseilu Errektoreko kideen eta Entitateko goi mailako zuzendarien alde ekitaldian sortutako ordainsariez gain, beste sarrera eta gastu batzuk ere erregistratu dira 2009ko eta 2008ko galdu-irabazien kontuan, hain zuzen ere Entitatearen Kontseilu Errektoreko eta goi mailako zuzendaritzako kideekin egindako eragiketenak, eta horien xehetasunak aurkeztuko ditugu jarraian: Finantza-sarrerak Finantza-gastuak Komisioen sarrerak 2009 2008 2009 2008 2009 2008 Administratzaileak eta goi

mailako zuzendariak 102 139 32 48 4 5 Taldeko erakunde partaidetuen administrazio-kontseiluetan Entitatearen izenean jarduten duten goi mailako zuzendariek ez dute, 2009an eta 2008an, inolako ordainsaririk jaso erakunde partaidetu horietako kontseilari izateagatik. c) Kontseilu Errektoreko eta goi mailako zuzendaritzako kideekiko mailegu, kreditu,

eperako gordailu, abal eta konpromisoak Entitatearen Kontseilu Errektoreko eta goi mailako zuzendaritzako kideekin egindako eragiketen ondorioz 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n balantzean erregistratu diren aktiboko eta pasiboko saldoen xehetasuna eskainiko dizuegu jarraian:

Aktiboa -emandako maileguak (zenbateko

gordina)

Aktiboa - kreditu-kontuak

(zenbateko gordina)

Pasiboa - ageriko eta

eperako gordailuak

Abalak eta konpromisoak

2009 2008 2009 2008 2009 2008 2009 2008 Administratzaileak eta goi

mailako zuzendariak 2.686 2.787 - - 2.059 1.942 - -


13

8. Agentziako kontratuak 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n, Entitateak ez du agentzia-kontraturik pertsona fisiko eta juridikorekin, Entitateak sukurtsalik ez duen eremu mugatuetan lan egin dezaten. Horien zerrenda Espainiako Bankuari jakinarazi zaio. 9. Ingurumenarekiko inpaktua Entitatearen eragiketa globaletan, besteak beste, ingurumena eta langileen segurtasuna eta osasuna babesteko legeak zaintzen dira. Entitatearen ustez egoki betetzen ditu Lege horiek. Gainera, zenbait prozedura dauka horiek betetzen direla bermatzeko eta horien konplimendua sustatzeko. Entitateak beharrezko neurriak hartu ditu ingurumena babestu eta hobetzeko edota, dagokionean, ingurumen-inpaktua minimizatzeko, betiere indarrean dagoen araudia eta legeak betez. Horren haritik, 2001ean ISO 14001 Arauaren arabera Ingurumen Kudeaketaren Ziurtagiria lortu zuen Entitateak, eta oraindik ere indarrean du. 2009 eta 2008 ekitaldietan zehar, Entitateak ez du inolako hornikuntzarik egin ingurumen-arrisku eta -gastuetarako, Kontseilu Errektorearen iritziz, ez dagoelako urteko kontuetan eragin nabarmenik izan dezakeen era horretako kontingentziarik. 10. Gordailuak Bermatzeko Fondoa Entitatea Gordailuak Bermatzeko Fondoan dago sartuta. Entitateak 2009ko ekitaldian Gordailuak Bermatzeko Fondora egindako ekarpenen ondoriozko gastua 9.409 mila eurokoa izan da, eta 8.186 mila eurokoa 2008koa (49. oharra). Horiek galdu-irabazien kontuko “Beste ustiapen-zama batzuk” epigrafean daude sartuta. 11. Ikuskaritzako zerbitzu-sariak Kanpo-ikuskaritzaren ondorioz, 179 mila euro ordaindu behar izan ditu 2009ko ekitaldian Entitateak (167 mila euro 2008koan). Bestalde, 2009ko ekitaldian, 2 mila eurokoa izan da Entitateari emandako beste zerbitzu batzuen kostua (44 mila eurokoa 2008an). 12. Ondorengo gertakariak 2009ko abenduaren 31tik urteko kontu hauek egin bitarteko epealdian ez da Entitateari nabarmen eragiteko moduko gertakaririk jazo.


14

13. Aplikatutako kontabilitate-printzipio eta -arauak eta balorazio-irizpideak Ondoren, urteko kontu hauek egiteko erabili ditugun kontabilitate-printzipio eta -arau eta balorazio-irizpide esanguratsuenak azalduko ditugu: a) Jarduneko enpresaren printzipioa Urteko kontuak egitean, Entitatearen kudeaketak etorkizunean ere aurrera jarraituko duela hartu da kontuan. Hortaz, kontabilitate-arauak aplikatzearen helburua ez da izan ondare garbi osoa edo zati bat transmititzeari begira horren balioa ezartzea edo likidazioa eginez gero emango lukeen zenbatekoa finkatzea. b) Sortzapen-printzipioa Urteko kontu hauek, eskudiru-fluxuen egoera-orriekin zerikusia duten gaietan salbu, ondasun eta zerbitzuen korronte errealaren arabera prestatu dira, noiz ordaindu edo kobratu diren kontuan hartu gabe. c) Beste printzipio orokor batzuk Kostu historikoaren ikuspegiari jarraiki egin dira urteko kontuak. Dena den, 2004ko urtarrilaren 1ean eta 13 q oharrean adierazitakoaren arabera lursailei eta eraikuntzei aplikatutako errebalorizazioa ere sartu da, bai eta saltzeko prest zeuden finantza-aktiboak eta finantza-aktibo eta -pasiboak ere (deribatuak barne), arrazoizko balioan. Urteko kontuak egiteko, kontabilitateko zenbait balioztapen erabili behar dira. Bestalde, Entitatearen kontabilitate-politikak aplikatzeko prozesuan bere iritzia erabili behar du Zuzendaritzak. Balioztapenok eragina izan dezakete aktibo eta pasiboen zenbatekoan eta aktibo eta pasibo kontingenteen banakapenean, urteko kontuen egunean, eta sarrera eta gastuen zenbatekoan, urteko kontuoi dagokien epealdian. Balioztapenak Zuzendaritzaren egungo eta etorkizuneko gorabeheren ezagupenean oinarritzen badira ere, azken emaitzak bestelakoak izan daitezke. d) Finantza-deribatuen izaera eta funtzionamendua Finantza-deribatuek, galera edo irabazia emateaz gain, saldoei eta transakzioei lotutako kreditu- eta/edo merkatu-arrisku guztiak edo batzuk konpentsatu ditzakete, zenbait baldintzatan. Horretarako, interes-tasak, zenbait indize, balore batzuen prezioak, hainbat monetaren kanbio-tasa gurutzatuak edo antzeko beste erreferentzia batzuk erabiliko dituzte azpiko elementu gisa. Entitateak merkatu antolatuetan negoziatutako finantza-deribatuak erabiltzen ditu, edo, bestela, antolatutako merkatuetatik kanpo (OTC) alderdi kontrarioarekin negoziatuak.


15

Eskatzen dituzten bezeroekin negoziatzeko erabiltzen dira finantza-deribatuak, bai eta Entitatearen posizioen arriskuak gestionatzeko (estaldura-deribatuak) eta horien salneurrien aldaketei onura ateratzeko ere. Kontabilitatean estaldura-eragiketatzat hartu ezin diren finantza-deribatuak negoziazio-deribatutzat hartzen dira. Hona hemen estaldura-kontabilitatea aplikatzeko baldintzak:

i) Finantza-deribatuak honako arrisku hauek estali behar ditu: interes-tasak eta/edo kanbio-tasak gorabeherak izatearen ondorioz aktiboen eta pasiboen balioan aldaketak izatekoa (arrazoizko balioen estaldura); jatorria finantza-aktibo eta -pasiboetan, konpromisoetan eta aurreikusitako transakzio oso probableetan duten eskudiru-fluxu balioetsietan gorabeherak izatekoa (eskudiru-fluxuen estaldura); eta atzerriko negozioetako inbertsio garbiarena (atzerriko negozioetako inbertsio garbien estaldura).

ii) Estaldura-epean zehar, finantza-deribatuak eraginkortasunez deuseztatu behar

du estalitako elementu edo posizioaren berezko arriskuren bat. Hortaz, eraginkortasuna izan behar du: prospektiboa, erretrospektiboa eta estaldura baldintza normaletan kontratatzen den unekoa. Bermatu behar du, estalitako elementu edo posizioaren bizitza osoan iraungo duela estaldurak.

Estalduren eraginkortasuna prospektiboa eta erretrospektiboa dela ziurtatzeko,

eraginkortasun-testak erabiltzen ditu Entitateak. Horren bidez frogatzen du, estaldura-tresnaren arrazoizko balioaren gorabehera oso bat datorrela estalitako elementuaren arrazoizko balioaren aldaketarekin. Horrela, bada, indarreko arautegiari jarraiki, estaldura eraginkortzat jotzeko, estaldura-tresnaren arrazoizko balioaren aldakuntzak estalitako elementuaren arrazoizko balioaren aldakuntzaren % 80 eta % 125 bitartekoa izan behar du. Deribatu batek hasieran eraginkortasun-testa betetzen badu, baina aurrerago utzi egiten badio betetzeari, kontabilitatean negoziazio-deribatutzat hartuko da une horretatik, eta estaldurak eteteko araua aplikatuko zaio.

iii) Finantza-deribatua saldo edo transferentzia jakin batzuk estaltzeko kontratatu

zela eta estaldura eraginkorra nola lortu eta neurtu nahi zen jaso behar da, betiere bat badator Entitateak arrisku propioak kudeatzeko duen moduarekin.

Elementu edo saldo indibidualak nahiz finantza-aktiboen eta -pasiboen zorroa estali daitezke. Azken kasu horretan, estaliko ditugun finantza-aktiboek edo -pasiboek arrisku-tasa bera izan behar dute. Baldintza hori betetzeko, elementu indibidualetan estalitako arriskuak aldaketarekiko duen sentikortasuna antzekoa izan behar da.


16

Estaldurak gauzatzeko, hainbat izaeratako deribatuak erabiltzen ditu Entitateak: interes-tasenak, errenta aldakorrekoak, dibisetakoak..., estali nahi den elementuaren azpiko arrisku-tasaren arabera. Horrela, bada, erabiltzeko moduko estaldura-tresna ugari dago: Interest Rate Swapak (IRS), Call Money Swapak (CMS), FRAk, interes-tasen gaineko etorkizunak, bonuen gaineko etorkizunak, errenta aldakorreko indizeen gaineko etorkizunak, akzioen gaineko etorkizunak, eperako dibisen salerosketa, interes-tasen gaineko aukerak, errenta aldakorreko indizeen gaineko aukerak, akzioen gaineko aukerak, dibisen gaineko aukerak, interes-tasen tasen egituren gaineko aukerak, errenta aldakorreko egituren gaineko aukerak eta Equity Swapak. Entitateak kontratatutako eta tresna deribatuekin egindako estaldura-eragiketak arrazoizko balioko estalduratzat hartzen dira oro har. Estaltzen dute, batetik, Entitateak jaulkitako zenbait pasiboren edo gordailuren arrazoizko balioak interes-tasen gorabeherengatik izan dezakeen aldaketa-arrisku osoa edo zati bat eta, bestetik, saltzeko eskuragarri dauden aktibo finantzarioen zorroko zenbait kapital-tresnaren arrazoizko balio osoa edo zati bat. Beste finantza-tresna edo kontratu nagusi batzuen baitan dauden finantza-deribatuak bereizita erregistratzen dira, horien arriskuak eta ezaugarriak bat ez datozenean kontratu nagusienekin, eta kontratu nagusi horiek ez badaude galdu-irabazietan aldaketak dituzten “Negoziazio-zorroa” eta “Beste finantza-aktibo edo -pasibo batzuk arrazoizko balioan” epigrafeetan sailkatuta. Ohar honetako e) atalean, finantza-aktiboei dagokienean, finantza-deribatuen balorazio-irizpideak daude azalduta. e) Finantza-aktiboak Sailkapena Finantza-aktiboak egoera-balantzean sailkatzeko, irizpide hauek erabiltzen dira:

i) Kutxa eta banku zentraletako gordailuak: Espainiako Bankuko eta beste banku zentral batzuetako eskudirua eta saldoak sartzen dira.

ii) Negoziazio-zorroa: epe laburrera egiteko eskuratu diren finantza-aktiboak

hartzen ditu barne. Elkarrekin kudeatzen diren finantza-tresna identifikatuen zorroko —epe laburrera irabaziak lortzeko eguneratu berri da— zati bat dira edo, bestela, kontabilitateko estaldura-tresnatzat hartu ez diren tresna deribatuak.


17

iii) Galdu-irabazietan aldaketak dituzten beste finantza-aktibo batzuk arrazoizko

balioan: hor sartzen dira, batetik, negoziazio-zorrokoak ez diren, finantza-aktibo hibridotzat jotzen diren eta arrazoizko balioan baloratzen diren finantza-aktiboak; eta, bestetik, aseguru-kontratuen ondoriozko pasiboekin —arrazoizko balioan baloratuta— edo arrazoizko balioan ahalik eta aldaketa gutxien izateko helburua duten nahiz interes-tasaren arriskua nabarmen murrizteko finantza-pasiboekin eta deribatuekin kudeatzen diren finantza-deribatuekin batera kudeatzen direnak.

iv) Saltzeko prest dauden finantza-aktiboak: batetik, zor-balore adierazgarriak

hartzen dituzte barne, ez badaude sailkatuta epemugako inbertsio gisa, galdu-irabazietan aldaketak dituzten eta arrazoizko balioan baloratu diren beste finantza-aktibo batzuk gisa, kreditu-inbertsio gisa edo negoziazio-zorro gisa; eta, bestetik, menpekoak, elkartuak edo taldeaniztunak ez diren erakundeen kapital-tresnak, baldin eta negoziazio-zorroaren eta galdu-irabazietan aldaketak dituzten eta arrazoizko balioan baloratu diren beste aktibo batzuk kategorietan sartu ez badira.

v) Kreditu-inbertsioak: merkatu aktiboan negoziatu ez arren eta arrazoizko balioan

baloratu beharrik ez izan arren, eskudiru-fluxuen zenbatekoa zehaztua edo zehazgarria duten finantza-aktiboak sartzen dira, baldin eta despoltsapena berreskuratzeko aukera ematen badiote Entitateari, zordunaren kaudimenari egoztekoak diren arrazoiak alde batera utzita. Ohiko kreditu-jardueraren ondoriozko inbertsioa ez ezik, esate baterako, bezeroek maileguetan erabili duten eta oraindik amortizatu gabe dagoen eskudirua eta beste erakunde batzuei mailegatutako gordailuak, edozein izaera juridiko dutela ere, atal honetan sartzen dira, halaber, kotizatu gabeko zor-balore adierazgarriak eta ondasun-erosleekin nahiz zerbitzu-erabiltzaileekin egindako zorrak ere.

vi) Epemugako inbertsio zorroa: mugaegun finkoa eta zenbateko zehatzeko

eskudiru-fluxuak dituzten eta merkatu aktiboetan negoziatzen diren zor-balore adierazgarriei dagokie, Entitateak erabaki duenean, hasieratik eta geroago ere, horiei amortizatu arte eustea, gaitasun finantzarioa duelako edo horri lotutako finantzaketa duelako.

vii) Makro-estalduren ondoriozko finantza-aktiboen doikuntzak: galdu-irabazien

kontuan ordaindutako zenbatekoen kontra-partidari dagokio, baldin eta zenbatekook finantza-tresnen zorroen balorazioan badute jatorria eta zorro horiek arrazoizko balioko estaldura-deribatuen bidez interes-tasen arriskutik eraginkortasunez babestuta badaude.

viii) Estaldura-deribatuak: Entitateak eskuratu edo jaulkitako finantza-deribatuak

hartzen ditu barne, kontabilitate-estaldurakotzat hartzeko kualifikatzen direnak alegia.


18

ix) Korronteak ez diren finantza izaerako aktiboak salgai: kontu-sail indibidualen

liburuetan duten balioa jartzen da, kontu-sailok erabilera-talde batean daudenean, besterentzeko asmoa dagoen negozio-unitate batekoak (etendako eragiketak) direnean eta, uneko egoera kontuan hartuta, urteko kontuetatik urte bateko epean salduko direla espero denean. Hortaz, besterentzen direnean jasotzen den diruarekin berreskuratuko da, seguruenik, finantza-izaerako kontu-sail horiek liburuetan duten balioa. Korronteak eta finantzarioak ez diren beste aktibo batzuk salgai: horien kontabilitateko tratamendua 13 t oharrean zehaztu dugu.

x) Partaidetzak: menpekoak, elkartuak nahiz taldeaniztunak diren erakundeen

kapital-tresnak hartzen dituzte barne. xi) Pentsioei lotutako aseguru-kontratuak: aseguru-entitateei dirua itzultzea

eskatzeko eskubideak sartzen dira. Aseguru-polizek planeko aktibo izateko baldintzak betetzen ez dituztenean, zehaztutako prestazioaren ondoriozko obligazioa baliogabetzeko eskatzen den ordainketa osoa edo zati bat itzultzea eskatu daiteke.

Erregistroa eta balorazioa Finantza-aktiboak, oro har, eskuratu zirenean zuten kostuarekin erregistratzen dira hasieran. Kontabilitate-itxiera bakoitzeko balorazioa egiteko, honako irizpide hauek hartzen dira kontuan:

i) Finantza-aktiboak arrazoizko balioaren arabera baloratzen dira. Arau horretatik kanpo daude kreditu-inbertsioak; epemugako inbertsio-zorroa; arrazoizko balioa behar bezalako objektibotasunez zehaztu ezin zaien kapital-tresnak; menpekoak, elkartuak eta taldeaniztunak diren erakundeetako partaidetzak; eta azpiko aktibotzat kapital-tresna horiek dituzten eta horiek entregatuta likidatzen diren finantza-deribatuak.

ii) Finantza-aktibo batek egun jakin batean duen arrazoizko balioa da, alderdi

interesdunek independentziaz egindako transakzioan batak besteari egoki informatuta emateko aktibo horrek duen prezioa. Merkatu aktibo batean, hau da merkatu antolatu, garden eta sakon batean, aktiboan duen kotizazio-balioa da arrazoizko balioa kalkulatzeko biderik garbiena.

Finantza-aktiboak ez duenean merkatuko preziorik, antzeko tresnekin egin diren

transakzioetan erabilitakora jotzen da arrazoizko balioa kalkulatzeko, eta, bestela, behar bezala egiaztatutako balorazio-ereduetara. Orobat, baloratu nahi dugun aktiboaren bereizgarriak hartu behar dira kontuan, eragiten dioten arrisku-motak batik bat. Halere, garatutako balorazio-ereduen mugak eta eredu horiek eskatzen dituzten datuen zehaztasun falta direla eta, gerta liteke modu horretan ateratako arrazoizko balioa ez bat etortzea balorazio-egunean erosi edo saltzeko izango lukeenarekin.


19

iii) Merkatu aktibo batean kotizazio-balioa duten finantza-deribatuen arrazoizko

balioa eguneko kotizazio-prezioa da. Aparteko arrazoiren bategatik egun jakin bateko kotizazioa zehaztu ezin bada, OTC finantza-deribatuak baloratzeko erabiltzen diren antzeko metodoetara jotzen da.

OTC finantza-deribatuen arrazoizko balioa ateratzeko, jatorria tresnan duten eta

balorazio-egunean deskontatu diren etorkizuneko kaxako fluxuak batzen dira, finantza-merkatuetan aitorpena duten metodoen bidez.

iv) Kreditu-inbertsioak eta epemugako inbertsio-zorroa amortizatutako kostuan

baloratzen dira, eta interes-tasa efektiboaren metodoa erabiltzen da hori finkatzeko. Amortizatutako kostua ateratzeko, finantza-aktiboaren eskurapen-kostua hartzen da oinarri. Horri, baina, zuzenketa batzuk egiten zaizkio tronkotik ateratako diru-kopuruekin eta galdu-irabazien kontuan sartutako zatiarekin, interes-tasa efektiboaren metodoa erabiliz. Hasierako kostuaren eta mugaeguneko errenboltso-balioaren arteko aldea ere hartzen da kontuan. Gero, aktiboaren zenbatekoa murriztu dela zuzenean edo balioa zuzentzeko kontu baten bidez aitortzen duen narriaduragatiko balio-murrizketa kentzen zaio. Arrazoizko balioa estaltzeko eragiketetan estaldura duten kreditu-inbertsioen kasuan, estaldura-eragiketa horietan estalita dauden arriskuen ondorioz arrazoizko balioan izaten dituzten aldaketak erregistratzen dira.

Interes-tasa efektiboa da finantza-tresna baten balioa tresna horri balio-bizitzan

estimatu zaizkion eskudiru-fluxuekin parekatzen duen eguneratze-tasa. Kontratuko baldintzak hartzen dira oinarri horretarako, amortizazio aurreraturako aukerak esaterako, baina etorkizuneko kreditu-arriskuengatiko galerak kontuan hartu gabe. Interes-tasa finkoa duten finantza-tresnetarako, eskuratu zirenean kontratuan ezarri zen interes-tasa da interes-tasa efektiboa, baina izaeragatik interes-tasen antzekoak diren komisioak eransten zaizkio, baldin badaude. Interes-tasa aldakorra duten finantza-tresnetarako, berriz, interes-tasari egiten zaion lehen berrikuspenera arte kontzeptu guztiengatik indarrean dagoen errendimendu-tasa izango da interes-tasa efektiboa.

v) Arrazoizko balioa behar bezalako objektibotasunez zehaztu ezin zaien beste

erakunde batzuen kapitaleko partaidetzak eta azpiko aktibotzat tresna horiek dituzten eta horiek entregatuz likidatzen diren finantza-deribatuak eskurapen-kostuan jasotzen dira, baina behar denean narriaduragatik izan dituzten galerak kontuan hartuta.

vi) Menpekoak, elkartuak eta taldeaniztunak diren erakundeen kapitaleko

partaidetzak eskurapen-kostuan jasotzen dira, baina behar denean narriaduragatik izan dituzten galerak kontuan hartuta.


20

Finantza-aktiboen liburuetako balioetan gertatzen diren aldaketak, oro har, galdu-irabazien kontuan kontra-partida jasoz erregistratzen dira. Horretarako, bereizi egiten dira jatorria interesen sortzapenean eta antzeko kontzeptuetan dutenak, eta beste arrazoi batzuk dituztenak. Lehenak “Interesak eta antzeko errendimenduak” epigrafean jasotzen dira eta bigarrenak galdu-irabazien kontuko “Finantza-eragiketen emaitzak” epigrafean, kopuru garbian. Dena den, “Saltzeko prest dauden finantza-aktiboak” epigrafeko tresnen liburuetako balioaren gorabeherak “Ondare garbia baloratzeagatiko doikuntzak” epigrafean jasotzen dira aldi baterako, baldin eta finantza-aktibo monetarioen kanbio-aldeen ondoriozkoak ez badira. “Balorazioagatiko doikuntzak” epigrafeko zenbatekoak ondare garbia osatzen dute, harik eta horien jatorri den aktiboari baja ematen zaion arte egoera-balantzean; une horretan, galdu-irabazien kontuaren kontra kitatzen dira. Estalitako kontu-sail eta kontabilitateko estaldurako kontu-sail gisa hartzen diren finantza-aktiboetan, honako irizpide hauek kontuan hartuta erregistratzen dira balorazio-aldeak:

i) Arrazoizko balioaren estalduretan, galdu-irabazien kontuan jasotzen dira, zuzenean, estalitako arriskuaren motari dagokionez estaldura-elementuetan eta estalitako elementuetan gertatzen diren aldeak.

ii) Eskudiru-fluxuen estaldura-eragiketetan eta atzerriko negozioetako inbertsio

garbietan eraginkorra ez den zatiaren balorazio-aldeak galdu-irabazien kontuan sartzen dira zuzenean.

iii) Eskudiru-fluxuen estalduretan, ondare garbiko “Balorazioagatiko doikuntzak”

epigrafean jasotzen dira, aldi baterako, estaldura-elementuen estalduran eraginkorra den zatiaren balorazio-aldeak.

iv) Atzerriko negozioetako inbertsio garbien estalduretan, ondare garbiko

“Balorazioagatiko doikuntzak” epigrafean jasotzen dira, aldi baterako, estaldura-elementuen estalduran eraginkorra den zatiaren balorazio-aldeak.

Azken bi kasu horietan, balorazio-aldeak ez dira emaitza gisa jasotzen, harik eta estalitako elementuaren galerak edo irabaziak galdu-irabazien kontuan erregistratzen diren arte edo estalitako elementuaren mugaegunera arte. Finantza-tresnen zorroen arteko birsailkapena Finantza-tresnen zorroen birsailkapenetan, honako baldintza hauek beteko dira:

i) Ondorengo iv) puntuan adierazitako aparteko salbuespenetan izan ezik, “Galdu-irabazietan aldaketak dituzten arrazoizko baliodun finantza-tresnak” erosi, jaulki edo eskuratu eta gero, ezin dira birsailkatu finantza-tresnen kategorian.


21

ii) Asmoak edo finantza-gaitasuna aldatu izanaren ondorioz, finantza-aktibo bat

“Epemugako inbertsio-zorroa” multzotik kanpo geratzen bada, birsailkatu eta “Saltzeko prest dauden finantza-aktiboak” kategorian sartuko da. “Epemugako inbertsio-zorroa” multzoko finantza-tresna guztiei tratamendu bera emango zaie, kasu bakar batean izan ezik: birsailkapenak araudi aplikagarriak onartutako baldintzak betetzen dituenean (salmenta mugaegunetik oso denbora laburrera egitea edo finantza-aktiboaren printzipalaren ia zenbateko osoa kobratu eta gero….).

2009ko eta 2008ko urtealdietan zehar, ez da egin “Epemugako inbertsio-zorroa” multzoko finantza-aktiboei buruzko araudi aplikagarrian onartu gabeko inolako salmentarik.

iii) Entitatearen asmoak edo finantza-gaitasuna aldatzen bada edo “Epemugako

inbertsio-zorroa” multzoko finantza-aktiboen salmentari buruzko araudi aplikagarrian finkatzen diren bi zehapen-urtealdiak igarotzen badira, “Saltzeko prest dauden finantza-aktiboak” kategoriako zor-tresnak “Epemugako inbertsio-zorroa” kategorian birsailkatu ahal izango dira. Entitatearen asmoak edo finantza-gaitasuna aldatzen bada, horrelakoetan, finantza-tresnei eskualdatze-datan dagokien arrazoizko balioa kostu amortizatutzat hartuko da, eta zenbateko horren eta itzulketa-balioaren arteko diferentzia galdu-irabazien kontuan adieraziko da, tresnaren hondar-bizitzako interes-tasa efektiboaz baliatuz.

2009ko eta 2008ko urtealdietan zehar, ez da egin aurreko paragrafoan

azaldutako birsailkapenik. iv) Finantza-tresnez bestelako finantza-aktibo deribatuak negoziazio-zorrotik kanpo

sailkatu ahal izango dira, epe laburrean saltzeko edo berrerosteko asmoa bertan behera geratuz gero. Halaber, ezinbestekoa izango da honako baldintza hauetako bat betetzea:

a. Aparteko egoera bereziren bat egokitzea. Salbuespen bakarrak kreditu-

inbertsioen kategorian sartzeko moduko aktiboak dira. Zeharo ezohikoak diren gertakari bitxiak hartzen dira aparteko egoeratzat, eta etorkizun aurreikusgarrian errepikatzeko aukerak oso urriak izaten dira.

b. Entitateak finantza-aktiboari etorkizun aurreikusgarrian edo mugaegunera arte eusteko asmoa eta finantza-gaitasuna izatea, betiere hasierako aitorpenean kreditu-inbertsioari lotutako definizioa bete bada.

Halako egoeretan aktiboaren birsailkapena egiteko, birsailkapen-eguneko

arrazoizko balioa erabiliko da, emaitzak itzuli gabe eta balio hori kostu amortizatutzat hartuz. Birsailkatutako aktiboak inondik inora ezingo dira sartu berriro “Negoziazio-zorroa” kategorian.

2009ko eta 2008ko urtealdietan zehar, negoziazio-zorroko finantza-aktiboak ez

dira birsailkatu.


22

f) Finantza-pasiboak Finantza-aktiboak egoera-balantzean sailkatzeko, irizpide hauek erabiltzen dira:

i) Negoziazio-zorroa: epe laburrera berriro eskuratzeko jaulki diren finantza-aktiboak hartzen ditu barne. Elkarrekin kudeatzen diren finantza-tresna identifikatuen zorroko —epe laburrera irabaziak lortzeko eguneratu berri da— zati bat dira, edo kontabilitateko estaldura-tresnatzat hartu ez diren tresna deribatuak, edo aldi baterako eskuratu edo mailegutan hartu diren finantza-aktiboen salmenta irmoak sortuak.

ii) Galdu-irabazietan aldaketak dituzten arrazoizko baliodun beste finantza-pasibo

batzuk: Entitateak hasierako azterketan edo horiek izendatzean informazio esanguratsuagoa lortzen denean izendatutako finantza-pasiboak dira.

- Horiekin aktiboak edo pasiboak baloratzetik edo horien irabaziak nahiz

galerak beste irizpide batzuekin aitortzetik sortuko liratekeen errekonozimenduko edo balorazioko inkoherentziak ezabatu edo nabarmen murrizten dira.

- Finantza-pasiboen edo finantza-aktibo eta -pasiboen talde bat kudeatu eta

haren errendimendua arrazoizko balioa oinarri harturik ebaluatzen denean, arriskua kudeatzeko edo inbertsio dokumentatuko estrategia baten arabera, eta talde horri buruzko informazioa, arrazoizko balioan hori ere, Zuzendaritzako gako-langileei ematen zaienean.

iii) Amortizatutako kostudun finantza-pasiboak: egoera-balantzeko gainerako

ataletan sartu ezin direnak dira, finantza-erakundeen fondo-atzipeneko ohiko jardueren ondoriozkoak, eta berdin dio nola gauzatzen diren eta zer mugaegun duten.

iv) Makro-estalduren ondoriozko finantza-pasiboen doikuntzak: galdu-irabazien

kontuan ordaindutako zenbatekoen kontra-partidari dagokio, baldin eta zenbatekook finantza-tresnen zorroen balorazioan badute jatorria eta zorro horiek arrazoizko balioko estaldura-deribatuen bidez interes-tasen arriskutik eraginkortasunez babestuta badaude.

v) Estaldura-deribatuak: Entitateak eskuratu edo jaulkitako finantza-deribatuak

hartzen ditu barne, kontabilitate-estaldurakotzat hartzeko kualifikatzen direnak alegia.


23

vi) Korronteak ez diren eta salgai dauden aktiboei dagozkien pasiboak: jatorria

“Korronteak ez diren aktiboak salgai” epigrafean duten saldo hartzekodunenak dira.

vii) Ageriko kapital errenboltsagarria: Entitateak jaulkitako finantza-tresnen

zenbatekoa hartzen du barne. Kapitalaren izaera juridikoa dute, baina ez dituzte betetzen ondare garbian sartzeko baldintzak. “Finantza-pasiboak amortizatutako kostuan” atalekoak moduan baloratzen dira, baldin eta Entitateak “Finantza-pasiboak arrazoizko balioan” multzoan sartu ez baditu, horretarako baldintzak bete eta gero.

Ildo horretatik, 2006ko apirilaren 7an egindako bileran, Entitatearen Batzar

Nagusiak aldaketa bat proposatu zuen estatutuetan. Horren bidez, ekitaldi ekonomikoan bazkideei baldintzarik gabe itzuli dakiekeen kapital sozialaren zenbatekoa mugatzen da, hain zuzen ere, aurreko ekitaldiaren itxieran kapital sozialak duen balioaren % 1era. Zenbateko horren gainetik, Entitateko Kontseilu Errektoreak eskubidea du bazkideei eskatutako errenboltsoak ukatzeko (36. oharra). Ondorioz, 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n, ageriko kapital errenboltsagarritzat hartu da saldo geldikina, ekitaldiaren hasieran Entitateko Kontseilu Errektorearen aldeko irizpenik gabe kapitalerako ekarpena itzultzeko eskaria egiteko eskubidea ematen zuena.

Finantza-pasiboak amortizatutako kostuan erregistratzen dira, hain zuzen ere, 13 e oharrean finantza-aktiboentzat zehaztu den eran. Baina badira salbuespenak:

i) “Negoziazio-zorroa” eta "Galdu-irabazietan aldaketak dituzten beste finantza-pasibo batzuk arrazoizko balioan” epigrafeetako finantza-pasiboak arrazoizko balioan baloratzen dira, 13 e oharrean finantza-aktiboentzat zehaztu den eran. Arrazoizko balioa estaltzeko eragiketetan estalitako finantza pasiboen kasuan, estaldura-eragiketa horietan estalita dagoen arriskuaren ondorioz arrazoizko balioan izaten dituzten aldaketak erregistratzen dira, finantza-pasibo horiei dagokien “Mikroestaldurako eragiketak” atalean.

ii) Arrazoizko balioa behar bezalako objektibotasunez zehaztu ezin zaien kapital-

tresnak azpian dituzten eta horiek entregatuz likidatzen diren finantza-deribatuak eskurapen-kostuan jasotzen dira.

Finantza-pasiboen liburuetako balioetan gertatzen diren aldaketak, oro har, galdu-irabazien kontu bateratuan kontra-partida jasoz erregistratzen dira. Horretarako, bereizi egiten dira jatorria interesen sortzapenean eta antzeko kontzeptuetan dutenak, eta beste arrazoi batzuk dituztenak. Lehenak “Interesak eta antzeko zamak” epigrafean jasotzen dira eta bigarrenak galdu-irabazien kontuko “Finantza-eragiketen emaitzak (garbiak)” epigrafean, zenbateko garbian. Estalitako kontu-sail eta kontabilitateko estaldurako kontu-sail gisa hartzen diren finantza-pasiboetan, 13 e oharrean finantza-aktiboetarako adierazi diren irizpideak kontuan hartuta erregistratzen dira balorazio-aldeak.


24

g) Finantza-tresnak transferitzea eta egoera-balantzetik baja ematea Finantza-tresnen transferentziak kontabilizatzeko, transferitutako finantza-tresnaren arriskuak eta mozkinak nola intsuldatu diren hartzen da kontuan, betiere irizpide hauei jarraiki:

i) Arriskuen eta mozkinen funtsezko intsuldaketa egiten bazaie hirugarrenei, transferitutako finantza-tresnari baja ematen zaio egoera-balantzean, eta, aldi berean, transferentziaren ondorioz atxikitako edo sortutako edozein eskubide edo obligazio aitortzen da. Eragiketa mota horietan sartzen dira: baldintza gabeko salmentak; berrerosteko egunean arrazoizko balioan berrerosteko ituna duten salmentak; finantza-aktiboen salmentak, dirua alde batera utzita erosteko aukera eskuratua edo saltzeko aukera emana dutenak; aktiboen titulazioak, lagatzaileak ez dituenean mendeko finantzaketarik atxikitzen eta ez dienean titular berriei kreditu-hobekuntzarik eskaintzen; eta abar.

ii) Transferitutako tresnari dagozkion arriskuen eta mozkinen funtsezko atxikipena

egiten bada, transferitutako finantza-tresnari ez zaio baja ematen egoera-balantzean, eta transferentziaren aurretik erabiltzen ziren irizpide berberekin baloratzen jarraitzen da. Eragiketa mota horietan sartzen dira: salneurri finkoarekin edo salmenta-prezioari interes bat erantsita berrerosteko ituna duten finantza-aktiboen salmentak; baloreak mailegatzeko kontratuak, mailegu-hartzaileak horiek edo antzeko aktiboak itzultzeko betebeharra duenean; eta abar. Halarik ere, finantza-pasiboa kontabilitatean jasotzeko, kontra-prestazioaren kopurua —amortizatutako kostuan baloratzen da—, transferitu den baina baja eman ez zaion finantza-aktiboaren sarrerak eta finantza-pasibo berriaren gastuak hartzen dira kontuan.

iii) Transferitutako tresnari dagozkion arriskuen eta mozkinen funtsezko

transferentzia eta atxikipena egiten ez bada, bi aukera daude. Eragiketa mota horietan sartzen dira: finantza-aktiboen salmentak, diruarekin edo dirua alde batera utzita erosteko aukera eskuratua edo saltzeko aukera emana dutenak; eta aktiboen titulazioak, lagatzaileak bere gain hartzen dituenean transferitutako aktiboaren zati baten mendeko finantzaketa edo kreditu-hobekuntzaren bat.

- Entitateak ez badio transferitutako finantza-tresnaren kontrolari eusten, baja

ematen zaio egoera-balantzean eta transferentziaren ondorioz atxikitako edo sortutako edozein eskubide edo obligazio aitortzen da.


25

- Entitateak eutsi egiten badio transferitutako finantza-tresnaren kontrolari,

egoera-balantzean jasotzen jarraitzen du, balio-aldaketen eraginpean jartzeari dagokion zenbatekoan, eta jasotako kontra-prestazioaren pareko kopuruko finantza-pasiboa aitortzen da. Pasibo hori amortizatutako kostuan baloratuko da gerora, baldin eta galdu-irabazietan aldaketak dituzten arrazoizko balioko finantza-pasibo moduan sailkatzeko baldintzak betetzen ez baditu. Gaur egun betebeharra ez denez, finantza-pasibo horren zenbatekoa kalkulatzeko, finantza-aktiboak eskualdatu zaizkion Entitatearentzat finantzaketa-iturri diren finantzaketa-tresnen (adibidez, titulizazio-bono eta maileguen) zenbatekoa deduzitu egingo da, finantza-tresna horiek eskualdatutako aktiboak finantzatzeko erabiltzen diren heinean. Transferitutako aktiboaren eta horri lotutako pasiboaren zenbateko garbia atxikitako eskubide eta obligazioen kostu amortizatua izango da, baldin eta transferitutako aktiboa amortizatutako kostuan neurtzen bada, eta atxikitako eskubide eta obligazioen arrazoizko balioa, baldin eta transferitutako aktiboa arrazoizko balioan neurtzen bada.

Beraz, finantza-aktiboak bi kasutan bakarrik geratuko dira egoera-balantzetik at: sortutako eskudiru-fluxuak agortzen direnean edo arrisku eta etekin gehienak hirugarrenen esku uzten direnean. Halaber, finantza-pasiboei egoera-balantzetik baja emateko, sortzen dituzten obligazioak agortuta egon behar dira, edo, bestela, berriro kitatu edo birkokatzeko helburuarekin eskuratu behar dira. Dena den, Entitateak ez ditu jaso 2004ko urtarrilaren 1aren aurretik egin diren transakzioen ondoriozko finantza-aktibo eta -pasiboak, baldin eta deribatuak ez badira, aurretik aplikatzen zen arautegiaren indarrez egoera-balantzetik baja emanda badaude eta geroagoko transakzio edo gertaeraren baten emaitza direlako jaso beharrekoak ez badira. Zehazki esateko, aurretik aplikatzen zen arauteriaren ondorioz 2004ko urtarrilaren 1ean egoera-balantzetik baja emandako hainbat aktibo titulizatu ditu Entitateak 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n. Lehenak, 16.718 mila eurokoak dira eta bigarrenak 20.144 mila eurokoak (24. oharra). h) Finantza-aktiboen balioaren narriadura Finantza-aktiboen liburuko balioa, oro har, galdu-irabazien kontuaren kargura zuzentzen da, narriaduragatik galera izan dela objektiboki esan dezakegunean. Kasu hauetan gertatzen da hori:

i) Zor-tresnen (zor-kreditu eta -balore adierazgarrien) kasuan, hasierako aitorpenaren ondorengo gertaeraren baten edo hainbat gertaeraren konbinazioaren ondorioz, etorkizuneko eskudiru-fluxuek okerrera egiten badute.

ii) Kapital-tresnen kasuan, hasierako aitorpenaren ondorengo gertaeraren baten

edo hainbat gertaeraren konbinazioaren ondorioz, liburuko balioa ezin berreskuraturik geratzen badira.


26

Eskuarki, finantza-tresnen liburuko balioaren narriaduragatiko zuzenketa narriadura gertatu den epealdiko galdu-irabazien kontuaren kargura egiten da. Aurretik erregistratu diren narriaduragatiko galeren berreskuratzea, berriz, narriadura deuseztatu edo murrizten den epealdiko galdu-irabazien kontuan aitortzen dira. Erregistratutako edozein zenbateko berreskuratzeko aukera oso txikia bada, kendu egiten da egoera-balantzetik. Edozein modutan, Entitateak beharrezko eguneratzeak egin ahal izango ditu, horiek kobratzen saiatzeko, harik eta, preskripzioa, barkamena edo beste edozein arrazoi dela medio, eskubideak erabat galtzen dituen arte. Amortizatutako kostuan baloratutako zor-tresnen kasuan, horien liburuko balioaren eta etorkizunerako estimatu zaizkien eskudiru-fluxuen egungo balioaren arteko alde negatibo da narriaduragatiko galeren zenbatekoa. Kotizatutako zor-tresnen kasuan, merkatu-balioa erabili daiteke etorkizuneko eskudiru-fluxuen egungo balioaren ordez, betiere behar bezain fidagarria bada, Entitateak berreskuratu dezakeen balioaren parekotzat jotzeko. Zor-tresna bati estimatutako etorkizuneko eskudiru-fluxuetan, tresnaren bizitzan zehar Entitateak lortzeko asmoa duen zenbateko guztiak (tronkoa eta interesak) sartzen dira. Estimazio horretan, finantzetako egoera-orriak egitean eskura dagoen informazio esanguratsu guztia hartzen da kontuan, baldin eta kontratuko eskudiru-fluxuak etorkizunean kobratzeko aukerari buruzko datuak ematen badu. Era berean, berme errealdun tresnen etorkizuneko eskudiru-fluxuen estimazioan, tresnek emango lituzketen fluxuak hartzen dira kontuan, baina horiek lortzearen eta gero saltzearen kostuak kenduta; bermea exekutatzeko aukera ez da aintzat hartzen. Estimatutako etorkizuneko eskudiru-fluxuen egungo balioa kalkulatzeko, kontratuko tasa finkoa bada, tresnaren jatorrizko interes-tasa efektiboa erabiltzen da eguneratze-tasa moduan, eta, aldakorra denean, finantzetako egoera-orrien datako interes-tasa efektiboa, kontratuko baldintzen arabera zehaztua. Zor-tresnen eta arrisku nahiz konpromiso kontingenteen zorroak, titularra, bideratzeko modua edo bermea edozein dutela ere, aztertu egiten dira, Entitateak zenbaterainoko kreditu-arriskuari aurre egin behar dion zehazteko eta haien balioaren narriadura estaltzeko premiarik dagoen balioesteko. Finantzetako egoera-orriak prestatzeko, kreditu-arriskuaren arabera sailkatzen ditu Entitateak eragiketak, eta, horretarako, bereizita aztertzen ditu bezeroari egoztekoa den kaudimengabezia-arriskua eta eragiketoi dagokien herrialde-arriskua. Narriaduraren ebidentzia objektiboa banan-banan zehaztuko zaie esanguratsuak diren zor-tresnei eta banan-banan eta taldean banaka esanguratsuak ez diren zor-tresnen taldeei. Arrisku-ezaugarri antzekoak dituzten aktiboen talde batean ere sartu ezin den tresna bere aldetik aztertuko da, narriatuta dagoen ikusteko eta narriaduraren ondoriozko galera balioztatzeko.


27

Finantza-aktiboen talde baten narriaduragatiko galerak kalkulatzeko, honela egiten da ebaluazioa:

i) Zor-tresnak antzeko kreditu-arriskua duten taldeetan sartzen dira. Kreditu-arriskuaren mailak erakutsiko du zordunek zenbaterainoko gaitasuna duten zenbateko guztiak (tronkoa eta interesak) kontratuko baldintzen arabera ordaintzeko. Hona hemen, besteak beste, aktiboak multzokatzeko kontuan hartzen diren kreditu-arriskuaren ezaugarriak: tresna mota, zordunaren jarduera-sektorea, jardueraren eremu geografikoa, berme mota, mugaeguneratutako zenbatekoen antzinatasuna eta etorkizuneko eskudiru-fluxuak kalkulatzeko esanguratsua den beste edozein alderdi.

ii) Zor-tresnen talde bakoitzeko etorkizuneko eskudiru-fluxuak kalkulatzeko, berriz,

Entitateak kreditu-arrisku antzekodun tresnetan izandako galerak hartzen dira kontua, baina datu historikoei beharrezko doikuntzak egiten zaizkie, merkatuaren egungo balditzetara egokitzeko.

iii) Talde bakoitzaren narriaduragatiko galera ateratzeko, taldeko zor-tresna guztien

liburuko balioaren eta estimatutako etorkizuneko eskudiru-fluxuen egungo balioaren arteko aldea ateratzen da.

Galdu-irabazien kontuan aldaketak dituzten eta arrazoizko balioan baloratu ez diren zor-tresnak eta arrisku eta konpromiso kontingenteak honela sailkatzen dira, bezeroari edo eragiketari egoztekoa den kaudimengabezia-arriskuaren arabera: arrisku normalekoak, estandarraz azpiko arriskudunak, bezeroaren berankortasunagatiko zalantzazko arriskudunak, bezeroaren berankortasuna ez beste arrazoiren batengatiko zalantzazko arriskudunak eta arrisku hutseginekoak. Arrisku normalekotzat sailkatu ez diren zor-tresnetan, Entitatearen eta sektorearen eskarmentuan oinarrituz kalkulatzen dira narriaduragatiko beharrezko estaldura espezifikoak. Horretarako, ordaindu gabeko zenbatekoen antzinatasuna, ekarritako bermeak eta bezeroaren eta, behar denean, bermatzaileen egoera ekonomikoa hartzen dira aintzat. Entitatearen esperientzian eta sektoreko informazioan oinarrituz egindako berankortasun-egutegien arabera egiten da, eskuarki, balorazio hori. Antzera batean, galdu-irabazien kontuan aldaketak dituzten eta arrazoizko balioan baloratu ez diren zor-tresnak eta arrisku kontingenteak, bezeroa edozein delarik ere, herrialde-arriskuaren ondoriozko kreditu-arriskua zehazteko aztertzen dira: Herrialde-arriskutzat hartzen da, ohiko merkataritza-arriskua ez den beste arrazoiren batengatik herrialde jakin bateko bezeroek duten arriskua. Lehen aipatu ditugun narriaduragatiko estaldura espezifikoez gain, Entitateak estaldura kolektibo bat osatzen du, galdu-irabazien kontuan aldaketak dituzten eta arrazoizko balioan baloratu ez diren zor-tresnek eta arrisku kontingenteek (arrisku normalekotzat jotakoek) sortutako berezko galerak estaltzeko. Estaldura kolektibo hori bat dator galera estatistikoarekin, eta eskarmentu historikoa eta ebaluazioaren garaiko gainerako inguruabarrak kontuan hartuta egiten da. Horien artean ditugu, finantzetako egoera-orriak egitean eragiketa zehatzei egozteko dauden berezko galerak, prozedura estatistikoez kalkulatzen direnak.


28

Zentzu horretan, Entitateak Espainiako Bankuak ezarritako parametroak erabili ditu, ez baitu nahikoa eskarmentu historiko eta estatistiko gai horretan. Espainiako Bankuak bere esperientzian eta sektoreko informazioan oinarrituz finkatzen ditu parametrook, eta arrisku normalekotzat jotako zor-tresnen eta arrisku kontingenteen narriaduragatiko berezko galerak estaltzeko erabiliko diren metodoa eta zenbatekoa finkatzen dute. Aldian behin, moldatu egiten dira, aipatutako datuon bilakaeraren arabera. Zor-tresnen narriaduragatiko berezko galerak nola estali zehazteko metodoan, ehuneko bat aplikatzen zaie arrisku normalekotzat jotako arrisku kontingenteei eta galdu-irabazien kontuan aldaketak dituzten eta arrazoizko balioan baloratu ez diren zor-tresnei. Ehunekoak aldatu egiten dira, arrisku normalaren barruan zor-tresnekin egindako sailkapenaren arabera. Hauek dira azpikategoriak: arrisku hautemangarririk gabeak, arrisku baxudunak, arrisku ertain baxukoak, arrisku ertainekoak, arrisku ertain altukoak eta arrisku altukoak. Kontratuan zehaztutako interesen sortzapena ez da galdu-irabazien kontuan jasotzen, narriatutzat jotako zor-tresnetan eta hiru hilabetetik gorako antzinatasuneko zenbateko mugaeguneratuak izateagatik narriaduragatiko galerak kalkulatu zaizkien taldeetan. “Saltzeko prest dauden finantza-aktiboak” epigrafeko zor-balore adierazgarrien eta kapital-tresnen narriaduragatiko galerak kalkulatzeko, eskurapen-kostuari tronkoaren amortizazioak kentzen zaizkio, lehenengo. Gero, arrazoizko balioaren eta aurrez galdu-irabazien kontuan jasotako narriaduragatiko galera guztien arteko kenketa egiten da. Bi eragiketetatik ateratako kopuruen arteko alde positiboa izango da galera horien kopurua. Ebidentzia objektiboak ditugunean, eta, beraz, garbi dakigunean arrazoizko balioa narriaduragatik txikitu dela, zuzenean ondare garbiko “Narriaduragatiko doikuntzak” epigrafean jaso diren ezkutuko minusbalioak galdu-irabazien kontuan erregistratzen dira berehala. Aurrerago narriaduragatiko galera batzuk edo guztiak berreskuratzen badira, kopuru hori berreskurapen-epeko galdu-irabazien kontuan jasoko da, zor-balore adierazgarrien kasuan, eta ondare garbiko “Balorazioagatiko doikuntzak” epigrafean, kapital-tresnen kasuan. “Korronteak ez diren aktiboak salgai” epigrafean sailkatuta dauden zor- eta kapital-tresnetan, aurrez ondare garbian erregistratutako galerak egindakotzat jotzeko, galdu-irabazien kontuan jasotzen dira, sailkapena egiten den egunean. Eskurapen-kostuan baloratutako kapital-tresnen narriaduragatiko galerak, horien liburuko balioaren eta etorkizunerako espero diren eskudiru-fluxuen egungo balioaren arteko aldea aterata kalkulatzen dira, baina antzeko beste balore batzuek merkatuan duten errentagarritasun-tasarekin eguneratuta. Narriaduragatiko galera horiek, gertatzen diren epealdiko galdu-irabazien kontuan erregistratzen dira, zuzenean finantza-aktiboaren kostua txikitzeko moduan, eta kopuru hori ezin izaten da berreskuratu, baldin eta tresna horiek saltzen ez badira.


29

Menpekoak, elkartuak edo taldeaniztunak diren erakundeetako partaidetzen kasuan, narriaduragatiko galerak ateratzeko, berreskuratu daitekeen zenbatekoa eta liburuko balioa alderatzen ditu Entitateak. Narriaduragatiko galera horiek, gertatzen diren epealdiko galdu-irabazien kontuan erregistratzen dira, eta ondorengo berreskurapenak, horiek gertatzen diren epeko galdu-irabazien kontuan. i) Kontuen balorazioa atzerriko monetan Euroa da Entitateak bere jardunean erabiliko duen moneta. Beraz, eurotan ez dauden saldo eta transakzio guztiak atzerriko monetarekin egindakotzat joko dira. Ondoren, Entitateak 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n atzerriko monetan guztira dituen aktiboen eta pasiboen kontrabalioa agertzen da eurotan: 2009 2008 Aktiboak Pasiboak Aktiboak Pasiboak AEBko dolarrak 36.407 58.490 61.392 89.414 Libera esterlinak 2.963 5.475 4.261 3.983 Yen japoniarrak 1.190 34 1.608 6.388 Franko suitzarrak 1.807 319 1.722 33 Bestelakoak 626 12 1.396 - 42.993 64.330 70.379 99.818 Ondoren, Entitateak 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n atzerriko monetan guztira dituen aktiboen eta pasiboen kontrabalioa agertzen da mila eurotan, baina izaeraren arabera sailkatuta: 2009 2008 Aktiboak Pasiboak Aktiboak Pasiboak Kutxa eta banku zentraletako gordailuak 1.432 - 2.057 71.855 Saltzeko prest dauden finantza-aktiboak 27.656 - 25.940 - Kreditu-inbertsioak 13.905 - 42.382 - Finantza-pasiboak amortizatutako kostuan - 64.330 - 27.963 42.993 64.330 70.379 99.818 Hasierako erregistroan, eurotara bihurtzen dira atzerriko monetan dauden saldo zordun eta hartzekodunak. Helburu horretarako, erregistroaren eguneko eskurako kanbio-tasa erabiltzen da, hau da, berehala entregatzeko kanbio-tasa. Hasierako erregistroaren ondoren, honako arau hauek erabiltzen dira atzerriko monetan dauden saldoak eurotara bihurtzeko:

i) Moneta-izaerako aktibo eta pasiboak itxierako kanbio-tasarekin bihurtzen dira, hau da, finantzetako egoera-orrien eguneko eskurako batez besteko kanbio-tasarekin.


30

ii) Kostu historikoan baloratutako kontu-sail ez-monetarioak eskurapen-eguneko

kanbio-tasarekin bihurtzen dira. iii) Arrazoizko balioan baloratutako kontu-sail ez-monetarioak arrazoizko balio hori

zehazten den eguneko kanbio-tasarekin bihurtzen dira. iv) Sarrerak eta gastuak bihurtzeko, bereiz, eragiketaren eguneko kanbio-tasa

aplikatzen da. Dena den, epealdiko eragiketa guztietan batez besteko kanbio-tasa bera erabiltzen da, aldaketa esanguratsurik izan ez badu, behinik behin. Amortizazioak dagokien aktiboari aplikatutako kanbio-tasarekin bihurtzen dira.

Atzerriko monetan dauden saldo zordun eta hartzekodunak bihurtzean sortutako kanbio-aldeak galdu-irabazien kontuan erregistratzen dira, oro har. Halarik ere, arrazoizko balioan baloratu diren eta arrazoizko balio horretara egindako doikuntza ondare garbiko “Balorazioagatiko doikuntzak” epigrafean jasotzen zaien kontu-sail ez-monetarioetan kanbio-aldeak daudenean, kanbio-tasaren osagaia bereizi egiten da monetarioa ez den elementuaren errebalorizaziotik. j) Sarrerak eta gastuak erregistratzea Interesen eta antzeko kontzeptuen ondoriozko sarrerak eta gastuak sortzapen-epearen arabera eta interes-tasa efektiboaren metodoaren bidez erregistratzen dira, oro har, kontabilitatean. Beste erakunde batzuetatik jasotako dibidenduak sarrera gisa jasotzen dira, horiek eskuratzeko eskubidea sortzen den unean. Finantza-zerbitzuengatik ordaindutako eta kobratutako komisioak, kontratuan duten izendapena gorabehera, honela sailkatzen dira, eta sailkapen horren arabera egotziko zaizkio galdu-irabazien kontuari:

i) Finantza-komisioak: finantza-eragiketen errendimendu edo kostu efektiboaren barruan sartzen dira, eta kostu edo errendimendu efektibo horri egindako doikuntza gisa galdu-irabazien kontuari egozten zaizkio, eragiketari kalkulatu zaion bizitzan zehar. Kreditu-inbertsioko eragiketen eta finantza-bermeen irekiera-komisioak, kredituetan gainditutakoen gaineko komisioak eta pasiboko kontuen zorpeko-komisioak nabarmendu daitezke horien artean. 2009an, 11.807 mila euroko finantza-komisioak sortu dira (2008an, 7.199 mila eurokoak).

Aurreko paragrafoan adierazitakoaren haritik, ekitaldi bakoitzeko eragiketen

finantza-komisioak geroratu egiten dira, eragiketen zuzeneko kostuak konpentsatzeko ez direnean. Formalizatutako eragiketen zuzeneko kostuak konpentsatzeko 2009ko eta 2008ko ekitaldietan emaitzetara egotzitako komisioen zenbatekoa galdu-irabazien kontuko “Beste ustiapen-produktu batzuk” epigrafean sartzen da (48. oharra).


31

ii) Komisio ez-finantzarioak: zerbitzuak ematearen ondoriozkoak dira, eta epealdi

jakin batean ematen den zerbitzuaren burutzapenean eta egintza berezi batean gauzatzen den zerbitzuan sortu daitezke (ikusi 44. eta 45. oharrak).

Komisioen eta antzeko zerbitzu-sarien ondoriozko sarrerak eta gastuak galdu-irabazien kontuan jasotzen dira, oro har, irizpide hauei jarraiki:

i) Galdu-irabazietan aldaketak dituzten eta arrazoizko balioan baloratu diren finantza-aktibo eta -pasiboekin zerikusia dutenak, kobratzean erregistratzen dira.

ii) Epealdi batean egiten diren transakzio edo zerbitzuei dagozkienak transakzio

edo zerbitzu horien epealdian erregistratzen dira. iii) Egintza berezietan exekutatzen diren transakzio edo zerbitzuei dagozkienak

horiek sortu dituen egintza gertatzen denean erregistratzen dira.

Sarrera eta gastu ez-finantzarioak sortzapen-printzipioaren arabera jasotzen dira kontabilitatean. Urte betetik gora atzeratutako kobrantza eta ordainketak kontabilitatean erregistratzeko, aurreikusitako eskudiru-fluxuak merkatu-tasekin eguneratzearen ondoriozko kopuruak hartzen dira kontuan. k) Saldoak konpentsatzea Kontratuaren edo legezko arau baten ondorioz konpentsatzeko aukera duten transakzioen saldo zordun eta hartzekodunak zenbateko gabiarekin jasotzen dira egoera-balantzean, baldin eta horiek zenbateko garbiarekin likidatzeko edo aldi berean aktiboa egin eta pasiboa ordaintzeko asmoa badago. l) Finantza-bermeak Finantza-bermedun kontratuetan, jaulkitzaileak honako konpromiso hau hartzen du hartzekodunarekin: zordun jakin batek ordaintzeko betebeharra betetzeari uzten badio, kasuan kasuko zor-tresnaren jatorrizko baldintzetan edo baldintza eraldatuetan hitzartutakoa hautsiz, jaulkitzaileak ordainketa jakin batzuk egingo dizkio hartzekodunari galerak konpentsatzeko. Zor-tresnaren forma juridikoa edonolakoa izan daiteke: besteak beste, fidantza, finantza-abala, aseguru-kontratua edo kredituaren deribatua. Finantza-bermedun kontratuen erakunde jaulkitzaileek “Beste finantza-pasibo batzuk” kontu-sailean jaso behar dituzte horrelakoak. Bertan, arrazoizko balioa gehi jaulkipenari zuzenean dagozkion transakzio-kostuak zehaztu behar dira, aseguru-entitateek egindako kontratuetan izan ezik. Hasieran, kontrako ebidentziarik ez badago, transakzio isolatuen bidez elkarrekiko independentzia-baldintzetan hirugarrenen alde egindako finantza-bermedun kontratuen arrazoizko baliotzat jasotako primaren zenbatekoa hartuko da. Eta zenbateko horri, hala dagokionean, jaso beharreko eskudiru-fluxuen balio eguneratua gehituko zaio, Entitateak antzeko epean eta arriskuekin emandako finantza-aktiboen antzeko interes-tasa erabiliz. Era berean, etorkizunean hartuko diren eskudiru-fluxuen balio eguneratua aktiboaren kreditutzat hartuko da, lehen aipatutako interes-tasa erabiliz.


32

Hasierako aitorpenaren ondoren, kontratuak irizpide hauen arabera erregistratzen dira:

i) Finantza-bermeen ondorioz jaso beharreko komisio edo primen balioa eguneratzeko, diferentziak galdu-irabazien kontuan adierazten dira finantza-sarrera gisa.

ii) Zalantzazkoak ez diren finantza-bermedun kontratuen balioa honela kalkulatzen

da: pasiboan hasieran zehaztutako zenbatekoaren eta bermearentzat aurreikusitako bizitzan zehar galdu-irabazien kontuan linealki jasotako zenbatekoaren arteko kenketa eginez. Ildo horretan, linealki jasotako zenbatekoaren ordez beste irizpide bat ere erabil daiteke, bermearen ekonomia-etekinak eta -arriskuak zehatzago islatzeko balio badu behintzat.

Finantza-bermedun kontratuak zalantzazkotzat hartzen direnean, birsailkatu eta “Arrisku eta konpromiso kontingenteetarako zuzkidurak” atalean sartu behar dira nahitaez. Balorazioari dagokionez, aurreko 13 h oharrean adierazitakoa aplikatzen da. m) Errentamenduak Eragiketaren ekonomia-fondoaren arabera aurkezten dira errentamendu-kontratuak, edozein egitura juridiko dutelarik ere, eta finantza- edo eragiketa-errentamendu gisa sailkatzen dira hasieratik.

i) Kontratuko aktiboaren jabetzari atxikitako arrisku eta mozkinen funtsezko transferentzia egiten denean hartzen dira errentamenduak finantza-errentamendutzat.

Entitateak ondasunak errentan ematen dituenean, errentariak emango dizkion zenbatekoen egungo balioen eta bermatutako hondar-balioaren arteko batura hirugarrenei emandako finantzaketa gisa erregistratzen da, eta, beraz, egoera-balantzeko “Kreditu-inbertsioak” epigrafean sartzen da, errentariaren izaeraren arabera. Bermatutako hondar-balioa kontratua amaitzen denean errentariak erosteko aukera erabiltzearen prezioa izan ohi da.

Bestalde, Entitateak errentari gisa diharduenean, errentan hartutako aktiboen kostua erregistratzen da egoera-balantzean, kontratuko ondasunaren izaeraren arabera. Aldi berean, zenbateko bereko pasiboa jasotzen da egoera-balantzean. Idazpena egiteko, errentan hartutako ondasunaren arrazoizko balioaren, eta errentatzaileari ordaindu beharreko kopuruen egungo balioen batura, gehi, behar denean, erosteko aukera erabiltzearen prezioaren arteko kopururik txikiena hartzen da. Erabilera propioko aktibo materialetan aplikatzen direnen antzeko irizpideez amortizatzen dira aktibo horiek.

Jatorria kontratu horietan duten finantza-sarrerak eta -gastuak galdu-irabazien

kontuan ordaindu eta kargatzen dira hurrenez hurren, kontratuen bizitzan zehar errendimendua konstantea izateko moduan.


33

ii) Finantza-errentamendutzat hartzen ez diren errentamendu-kontratuak eragiketa-errentamendu gisa sailkatzen dira.

Entitatea denean errentatzailea, errentan emandako ondasunen eskurapen-

kostua “Aktibo materiala” epigrafean erregistratzen da. Erabilera propioko antzeko aktibo materialetan erabiltzen diren politiken arabera amortizatzen dira horiek, eta errentamendu-kontratuen ondoriozko sarrerak linealki jasotzen dira galdu-irabazien kontuan.

Beste alde batetik, Entitateak errentari jarduten duenean, galdu-irabazien

kontuan jasotzen dira errentamendu-gastuak gehi, behar denean, errentatzaileak emandako pizgarriak.

n) Gestionatutako ondareak Entitateak kudeatzen dituen hirugarrenen jabetzako ondareak ez dira egoera-balantzean sartzen. Jarduera honek emandako komisioak galdu-irabazien kontuko “Jasotako komisioak” epigrafean erregistratzen dira (44. oharra). o) Pertsonal-gastuak eta enplegu ondoko ordainketak Enplegu-epea bukatutakoan likidatzen diren langile-ordainsariei esaten zaie enplegu ondoko ordainketa. Enplegu ondoko ordainketak, pentsioen barruko nahiz kanpoko fondoez estalitakoek ere bai, ekarpenplan mugatu edo prestazioplan mugatu gisa sailkatzen dira, obligazioen baldintzen arabera. Norbere gain hartutako konpromiso guztiak hartzen dira kontuan, langileekin formalki hitzartutakoaren barruan nahiz kanpoan hartuak. Dauden enplegu ondoko ordainketetan egindako aldaketen edo prestazio berriak sartzearen ondoriozko iraganeko zerbitzuen kostua linealki jasotzen da, konpromiso berriak sortzen diren unetik langileak prestazio berriak jasotzeko eskubide ezeztaezina izan bitartean. Enplegu ondoko ordainketak honela jasotzen dira galdu-irabazien kontuan:

i) Langileek ekitaldian emandako zerbitzuen ondorioz sortutako betebeharren egungo balioa handitzeari dagokion epealdi korronteko zerbitzuen kostua “Pertsonal-gastuak” epigrafean erregistratzen da.

ii) Denboraren poderioz obligazioen egungo balioan ekitaldian gertatu den balio-

handitzeari dagokion interesen kostua “Interesak eta antzeko errendimenduak” epigrafean jasotzen da. Betebeharrak pasiboan jasotzen badira, planaren aktiboak kenduta, galdu-irabazien kontuan erregistratzen den pasiboen kostua pasiboan jasotako betebeharrei dagokie, soil-soilik.


34

iii) Konpromisoak estaltzeko esleitutako aktiboetan espero den errendimendua

“Interesak eta antzeko errendimenduak” epigrafean jasotzen da, baina horiei dagozkien administrazio-gastuak eta zergak kenduta.

iv) Gorabeheren tartearen tratamendua eta aitortu gabeko iraganeko zerbitzuen

kostua aplikatzeko galdu-irabazi aktuarialen amortizazioa “Horniduretarako zuzkidurak (garbia)” epigrafean erregistratzen da.

Euskadiko Kutxak finkatua duen enplegu ondoko konpromisoen galera eta/edo irabazi aktuarialen amortizazio-politikaren arabera, sortzen direnean zuzenean aitortzen dira galdu-irabazien kontuan. Galera eta/edo irabazi aktuarialak hipotesi aktuarialetako aldaketen ondorioz edo kontuan hartutako hipotesien eta errealitatearen arteko aldeen ondorioz sortzen dira. Plantilla dinamizatzeko plana 2009an zehar, Plantilla dinamizatzeko plana deritzona jarri da martxan, 2009tik 2013ra bitarteko eperako. Entitateko Kontseilu Errektoreak onetsi zuen, eta Euskadiko Kutxako bazkide multzo jakin bat du helburu. Borondatezkoa da plana, eta helburu duen taldean aplikatuko da soilik. Horretarako, bazkide langileak idatziz jakinarazi behar du planean sartzeko gogoa, hain zuzen ere, planaren arautegian ezarrita dauden baldintzen arabera. Segidan, Plantillak dinamizatzeko plan horren ezaugarri nagusiak zehaztuko ditugu: i) 2009ko ekitaldian 60, 61 eta 62 (eta, kasu batzuetan, 63 eta 64) urte betetzen dituzten

bazkideei aurrez erretiratzeko aukera emango zaie, kontraprestazio edo laguntza ekonomiko bat jasotzeko eskubidearekin.

ii) 2009ko ekitaldian 57tik 61 urtera bitartean betetzen dituzten eta 2009ko ekainaren 30a

baino lehen izena eman duten bazkideei aukera emango zaie lan-baldintza berezi batzuk eskuratzeko eta kontraprestazio edo laguntza ekonomiko bat jasotzeko, bazkideak zerbitzu emateari uzten dion egunera arte.

Entitatearekin hitzartutako zerbitzu-ematearen etendurarako etorkizuneko datatik erretiro efektibora bitartean bazkide horiekin hartutako konpromisoak eta antzeko beste kontzeptu batzuk prestazioa zehaztuta duten enplegu ondoko planetarako ezarritakoaren arabera jasotzen dira kontabilitatean. 2009ko ekitaldiaren amaieran sortutako betebeharra egoera-balantzeko “Hornidurak – Pentsio-fondoak eta antzeko betebeharrak” epigrafean dago jasota (33. oharra). Kaleratzearen ondoriozko kalte-ordainak Indarrean dagoen legeriaren arabera, bidezko arrazoirik gabe kaleratzen diren enplegatuei kalte-ordaina eman behar die Entitateak. Pertsonala murrizteko asmorik ez dagoenez, ez da beharrezkoa horretarako zuzkidurarik sortzea.


35

p) Mozkinen gainek zerga Sozietateen gaineko zerga gastutzat hartzen da, eta galdu-irabazien kontuko “Mozkinen gaineko zerga” epigrafean erregistratzen da. Ordaindu behar den zergak mugatzen du “Mozkinen gaineko zerga” epigrafeko gastua. Hori kalkulatzeko, ekitaldiko zerga-oinarria hartzen da kontuan, ekitaldi horretan denbora-aldeek, dedukzioen eta hobarien ondoriozko kredituek eta zerga-oinarri negatiboek eragindako gorabeherak aintzat hartu ondoren. Gerta liteke ekitaldiko zerga-oinarria ez bat etortzea galdu-irabazien kontuan aurkeztutako emaitza garbiarekin. Izan ere, beste ekitaldi batzuetan kargatzekoak edo deduzitzekoak diren kontu-sailak eta kargatzen eta deduzitzen ez diren kontu-sailak kanpoan uzten ditu. Finantzetako egoera-orrietako aktiboen eta pasiboen liburuko zenbatekoen eta horien zerga-oinarrien arteko aldeetatik ordaindu edo berreskuratzea espero diren zergak sartzen dira zerga geroratuen ondoriozko aktiboetan eta pasiboetan. Egoera-balantzean kontabilizatzen dira pasiboaren metodoa erabiliz, eta berreskuratu edo likidatzea espero den karga-tasari dagokion denbora-aldea edo kreditua aplikatuz kuantifikatzen dira. Zerga geroratuaren ondoriozko aktiboa, aurreratutako zerga, dedukzioen eta hobarien ondoriozko kreditua eta zerga-oinarri negatiboen ondoriozko kreditua aitortzeko, horiek efektibo egiteko adina irabazi fiskal lortzeko itxaropena izan behar du Entitateak. Esan dezakegu Entitateak etorkizunean behar adina irabazi fiskal lortzeko itxaropena izango duela kasu hauetan:

i) Dauden zerga geroratuen ondoriozko pasiboak kitatu daitezkeenean, zerga geroratuaren ondoriozko aktiboa gauzatu den ekitaldian bertan edo aurreratutako zenbatekoak eragindako zerga-oinarri negatiboa konpentsatzeko aukera ematen dion beste ekitaldi batean.

ii) Zerga-oinarri negatiboak sortu dituzten arrazoiak nekez errepikatzekoak

direnean. Aurrekoa gorabehera, menpekoak, elkartuak eta taldeaniztunak diren erakundeetako inbertsioen kontabilitate-erregistroan sortzen den zerga geroratuaren ondoriozko aktiboa aitortuko da, baldin eta hori etorkizunean gauzatzeko asmoa badago, eta etorkizunean behar adina irabazi fiskal izateko itxaropena badago, aktibo hori efektibo egiteko. Hasieran negozio-konbinazioa ez den ondare-elementu bat erregistratzen denean ere ez da aitortzen, baldin eta aitorpenaren unean emaitza kontableari eta fiskalari eragin ez badio. Zerga geroratuen ondoriozko pasiboak beti jasotzen dira kontabilitatean, merkataritza-fondo bat aitortzen denean edo pasibook mendekoak, taldeaniztunak edo elkartuak diren erakundeen inbertsioak kontabilizatzean sortzen direnean izan ezik. Baldintza da, Entitatea gai izatea denbora-aldearen lehengoratze-unea kontrolatzeko eta alde hori ez lehengoratzea aurreikusteko moduko etorkizunean. Hasieran negozio-konbinazioa ez den ondare-elementu bat erregistratzen denean ere ez da aitortzen zerga geroratuaren ondoriozko pasiboa, baldin eta aitorpenaren unean emaitza kontableari eta fiskalari eragin ez badio.


36

Kontabilitate-itxiera bakoitzean, erregistratutako zerga geroratu aktibo eta pasiboak berrikusten dira, indarrean dauden ikusteko eta beharrezko zuzenketak egiteko. q) Aktibo materiala Erabilera propioko aktibo materialean sartzen dira, batetik, Entitateak erabilera jarraitua emango diola uste den ibilgetu materiala eta, bestetik, finantza-errendamenduaren bidez eskuratzen den ibilgetu materiala. Eskurapen-kostuaren arabera baloratzen da, baina kenketa batzuk eginda: lehenengo, metatutako amortizazioa kentzen zaio, eta, gero, behar denean, elementu bakoitzaren balio garbia eta berreskuratu daitekeen zenbatekoa alderatzetik ateratzen den narriaduragatiko galera. Erabilera propioko eta libreko aktibo materialeko elementu batzuen eskurapen-kostua horiek 2004ko urtarrilaren 1ean arrazoizko balioan baloratuta ateratzen da, 4/2004 Zirkularraren Lehen Xedapen Iragankorrean ezarritakoari jarraiki. 2004ko urtarrilaren 1eko arrazoizko balio hori aditu independenteek egindako tasazioetan oinarrituta lortu da. Esleitutako aktiboen kasuan, horien esleipenaren truke emandako finantza-aktiboen zenbateko garbia da eskurapen-kostua. Amortizazioak metodo lineala erabiliz kalkulatzen dira. Elementuen erabilera-bizitzako urteak aplikatzen zaizkio aktiboen eskurapen-kostuari, eta gero, hondar-balioa kendu. Eraikinak eta bestelako eraikuntzak dauden lursailen kasuan, bizitza mugagabea dutela ulertzen da, eta, beraz, ez dira amortizatzen. Aktibo materiala amortizatzeagatiko urteko zuzkidurak galdu-irabazien kontuaren kargura erregistratzen dira, eta elementu guztiei batez beste estimatzen zaizkien balio-bizitzako urteen arabera kalkulatzen dira.

Balio-bizitzako urteak

Eraikinak eta urbanizazioak 50 Altzariak 10 Instalazioak 8 - 10 Makineria, ekipamendu elektronikoa eta beste batzuk 4 - 6 Kontabilitatearen itxiera bakoitzean, Entitateak azterketa egiten du ikusteko ea, barruan nahiz kanpoan, zerbaitek erakusten duen aktibo materialeko elementuen balio garbia handiagoa dela zenbateko berreskuragarria baino. Kasu horretan, elementu horren liburuko balioa zenbateko berreskuragarriraino murrizten du Entitateak, eta etorkizuneko amortizazioagatiko karguak doitu egiten ditu, liburuko balio berriaren eta geratzen zaion balio-bizitza berriaren arabera, baldin eta berriro kalkulatu beharra badago. Bestalde, elementu jakin baten balioa berreskuratu dela garbi dagoenean, aurreko epealdietan kontabilizatutako narriaduragatiko galeraren itzulketa erregistratzen du Entitateak, eta amortizazioagatik etorkizunean egin beharreko karguak doitzen ditu. Elementu baten narriaduragatiko galeraren itzulketa gertatzen denean, elementuaren liburuko balioa ezin da handiagoa izan, aurreko ekitaldietan narriaduragatiko galerak aitortu ezean izango lukeena baino.


37

Entitateak, ekitaldi bakoitzaren amaieran behinik behin, erabilera propioko aktibo materialeko elementuen balio-bizitza berrikusten du, horietan aldaketa esanguratsurik dagoen ikusteko. Halako aldaketarik badago, doitu egiten ditu; horretarako,dagozkion zuzenketak egiten ditu, balio-bizitza berriaren arabera amortizatu behar denaren zuzkidura etorkizuneko ekitaldietako galdu-irabazien kontuan erregistratzean. Erabilera propioko aktibo materialak zaindu eta mantentzeagatiko gastuak, egiten diren ekitaldiko galdu-irabazien kontuan erregistratzen dira. Aktibo materialeko ibilgetuetako inbertsioetan, Entitateak dituen lursail, eraikin eta beste eraikuntza batzuen balioa sartzen da, baina dagokien amortizazio metatua kenduta. Ondasun horiek alokairu bidez ustiatzeko edo salmentarekin (etorkizunean merkatuko prezioetan izaten diren igoeren ondorioz) plusbalioa lortzeko ditu Entitateak. Entitateak erabilera propioko aktibo materialetan erabiltzen dituen irizpide berberak aplikatzen ditu errentamendu operatiboan emandako aktiboen eskurapen-kostua aitortzeko, amortizatzeko, horien balio-bizitzak kalkulatzeko eta narriaduragatiko galderak erregistratzeko. r) Aktibo ukiezina Irudi fisikorik ez duten aktibo monetario identifikagarriak dira aktibo ukiezinak. Aktibo ukiezinak identifikagarriak direla esaten dugu, beste aktibo batzuengandik bereizi daitezkeenean, banaka besterendu, errentan eman edo erabili daitezkeelako, edo kontratu edo bestelako negozio juridikoren baten ondorioz sortzen direnean. Aktibo ukiezina aitortzekoan, aurreko definizioa betetzeaz gain, Entitateak horren ondorioz mozkin ekonomikoak lortzeko asmoa izan behar du, eta haren kostua modu fidagarrian kalkulatzeko aukera egon behar da. Kostuaren arabera aitortzen dira, hasieran, aktibo ukiezinak. Eskurapenekoa edo produkzioko izan daiteke kostu hori. Aurrerantzean, kostu horri amortizazio metatua eta narriaduragatiko galerak kentzen zaizkio, behar denean. Balio-bizitza mugagabea edo mugatua izan dezakete aktibo ukiezinek. Mugagabea dela esaten da, faktore esanguratsu guztiak aztertu ondoren erabakitzen denean, ez dagoela mugarik Entitatearen alde eskudiru-fluxu garbiak sortzen jarraitzeko. Balio-bizitza mugagabeko aktibo ukiezinak ez dira amortizatzen, baina, kontabilitate-itxiera bakoitzean, horiei geratzen zaien balio-bizitza berrikusten du Entitateak, mugagabeak izaten jarraitzen dutela ziurtatzeko edo beharrezko aldaketak egiteko. Bizitza mugatuko aktibo ukiezinak bizitza horren arabera amortizatzen dira, eta aktibo materialekoen antzerako irizpideak erabiltzen dira. Edozein modutan ere, aktibo horientzat erregistratu den balioan narriaduragatik gertatzen diren galerak galdu-irabazien kontuan kontra-partida eginez erregistratze dira kontabilitatean. Aktibo horien narriaduragatiko galerak eta, behar denean, aurreko ekitaldietan erregistratutako narriaduragatiko galeren berreskuratzeak aitortzeko irizpideak aktibo materialean erabilitakoen antzekoak dira.


38

s) Hornidurak eta pasibo kontingenteak Iraganeko gertaeren ondorioz sortutako egungo obligazioak hartzen dira horniduratzat. Horien izaera argi eta garbi zehaztuta dago finantzetako egoera-orrien egunean, baina zenbatekoa edo kitatzeko unea ez. Horiek kitatzeko, mozkin ekonomikoak ematen dituzten baliabideak besterendu beharko ditu mugaegunean Entitateak. Obligazio horiek iturri ugari izan ditzakete:

i) Lege- edo kontratu-xedapen bat ii) Obligazio inplizitu edo isilbidezkoa, hirugarrenen aurrean ardura batzuk hartzeari

buruz Entitateak sortutako baliozko igurikimenean jatorria duena. Igurikimenok sortzen dira, Entitateak jendaurrean hartzen dituenean ardurak, iraganeko portaeren ondorioz edo jabari publikoko enpresa-politiketan oinarrituta.

iii) Arautegiek alderdi jakin batzuetan duten bilakaera ia segurua, zehazki,

Entitateak nahitaez bete behar dituen arautegi-proiektuak. Iraganeko gertaeren ondorioz sortutako obligazio posibleak dira pasibo kontingenteak, eta Entitatearen borondatearekin zerikusirik ez duten etorkizuneko gertaera bat edo gehiago gertatzearen edo ez gertatzearen menpe egoten dira. Entitatearen egungo obligazioak sartzen dira pasibo kontingenteetan, hain zuzen ere, kitatuz gero mozkin ekonomikoak ematen dituzten baliabideak murriztea ekarriko ez dutenak eta behar adinako fidagarritasunez zehazteko moduko zenbatekoa dutenak, kasu oso arraroetan izan ezik. Hornidurak eta pasibo kontingenteak probableak, posibleak eta aukera txikikoak izan daitezke. Pobableak dira gertatzeko egiantz handiagoa dagoenean ez gertatzekoa baino. Posibleak dira aurrekoan baino egiantz txikiagoa dagoenean gertatzeko ez gertatzeko baino. Eta aukera txikikoak dira haiek agertzea oso arraroa denean. Entitateak hornidura eta pasibo kontingente esanguratsu guztiak sartzen ditu urteko kontuetan, alegia, obligazioari erantzun behar izateko aukera handiagoa denean ez erantzutekoa baino. Posibletzat jotako pasibo kontingenteak ez dira urteko kontuetan jasotzen. Besterik gabe horien berri ematen da, baldin eta ez bada mozkin ekonomikoak ematen dituzten baliabideak galtzeko aukerarik ikusten. Hornidurak kuantifikatzeko, horiek sortu dituen gertaeraren ondorioei buruzko informaziorik onena hartzen da kontuan, eta kontabilitate-itxiera guztietan baloratzen dira. Dagozkien obligazioei aurre egiteko erabiltzen dira, eta, obligazio horiek desagertu edo txikitu egiten badira, kopuru osoa edo zati bat itzuli egiten da.


39

2009ko eta 2008ko abenduaren 31n, bere jardueren ohiko garapenean sortutako hainbat auziri, erantzukizuni eta obligaziori erantzun beharra izan zezakeen Entitateak. Entitateko lege-aholkularien eta administrarien ustetan, prozedura eta erreklamazio horiek ez dute eragin handirik izango, ez, behintzat, egindako hornidura baino handiagoa, mugaeguneratzen diren ekitaldietako urteko kontuetan. t) Korronteak ez diren aktiboak salgai eta Korronteak ez diren eta salgai dauden aktiboei

lotutako pasiboak Egoera-balantzeko “Korronteak ez diren aktiboak salgai” epigrafean era guztietako aktiboak sartu dira, honako hauek izan ezik: ustiapen-jardueretatik kanpo daudela, aurreikuspenen arabera urtebeteko gauzatze- edo berreskuratze-epea dutenak, epigrafe honetan sailkatu zirenetik. Salbuespenez aurreikusitako salmenta-epea urtebetetik gorakoa bada, Entitateak balio eguneratua erabiliko du salmenta-kostua finkatzeko. Balioak denboran zehar izandako gorakada galdu-irabazien kontuko “Etendako eragiketa moduan sailkatu ez diren, korronteak ez diren eta salgai dauden aktiboen irabaziak (galerak)” epigrafean jasotzen da. Hortaz, besterentzen direnean jasotzen den diruarekin berreskuratuko da, seguruenik, kontu-sail horiek liburuetan duten balioa. Kontu-sailok izaera finantzariokoak eta ez-finantzariokoak izan daitezke. Beraz, zordunek Entitateari zor osoak edo horien zati bat ordaintzeko emandako higiezin-aktiboak edo korronteak ez diren beste aktibo batzuk, korronteak ez diren eta salgai dauden aktibotzat hartzen dira, baldin eta Entitateak horiek etengabe erabiltzea erabaki ez badu. Bestalde, “Korronteak ez diren eta salgai dauden aktiboei lotutako pasiboak” epigrafean, Entitateko erabilera-taldeekin edo etendako eragiketekin zerikusia duten saldo hartzekodunak sartzen dira. “Korronteak ez diren aktiboak salgai” epigrafeko aktiboak aitortzeko, oro har, kopururik txikiena hartzen da, aitortzen diren unean duten liburuko balioaren eta arrazoizko balioaren artean; azken horri, baina, aktibooi estimatu zaizkien salmenta-kostuak kentzen zaizkio, finantza-izaerakoak salbu, horiek 13 e ix oharrean ezarritakoaren arabera baloratzen dira eta. “Korronteak ez diren aktiboak salgai” epigrafean sailkatzen diren bitartean, izaeraz amortizagarriak diren aktibo material eta ez-materialak ez dira amortizatzen. Liburuko balioa handiagoa bada arrazoizko balioa baino (salmenta-kostuak kendu ondoren), Entitateak doikuntza egiten du aktiboon liburuko balioan. Horrela, bada, sobera hori galdu-irabazien kontuko “Etendako eragiketa moduan sailkatu ez diren, korronteak ez diren eta salgai dauden aktiboen irabaziak (galerak)” epigrafean kontra-partida eginez jasotzen da. Aktiboen arrazoizko balioa hazi egiten bada aurrerago, Entitateak itzuli egiten ditu aurrez kontabilizatuta dituen galerak, eta aktiboen liburuko balioa handitzen du, narriatu aurreko zenbatekoaren mugarekin eta galdu-irabazien kontuko “Etendako eragiketa moduan sailkatu ez diren, korronteak ez diren eta salgai dauden aktiboen irabaziak (galerak)” epigrafean kontra-partida eginez.


40

Etendako eragiketatzat hartzen diren Entitateko osagaiek urtealdian zehar sorrarazitako emaitzak galdu-irabazien kontuko “Etendako eragiketen emaitzak (garbiak)” atalean jasotzen dira, Entitatearen osagaia jadanik aktibotik kanpo egon ala ez egon (urtealdiaren bukaeran bertan jarraitzen badu). Etendako eragiketatzat hartu ondoren, eragiketa jarraitutzat hartzea erabakiz gero, sarrerak eta gastuak, unean uneko galdu-irabazien kontuan ez ezik, urteko kontuan argitaratutako urtealdi konparatzailean ere jasotzen dira, kasuan kasuko ezaugarrien arabera dagozkien kontu-sailetan. u) Eskudiru-fluxuen egoera-orria Eskudiru-fluxuen egoera-orrian erabiltzen diren kontzeptuak honela definitzen dira:

i) Eskudiru-fluxuak: eskudiruaren eta antzekoen sarrerak eta irteerak. Likidezia handia eta balio-aldaketak izateko arrisku txikia duten epe laburrerako inbertsioak sartzen dira antzekoetan.

ii) Ustiapen-jarduerak: Entitatearen ohiko jarduerak eta inbertsio edo

finantzaketakotzat hartu ezin diren beste jarduera batzuk, eta jasotako edozein finantzaketarengatik ordaindutako interesak, finantzaketa-jardueratzat sailkatutako finantza-pasiboei egokitu arren.

iii) Inbertsio-jarduerak: beste bitarteko batzuez epe luzerako aktiboak eta

eskudiruan eta antzekoetan sartu ez diren beste inbertsio batzuk eskuratu, besterendu edo erabiltzearenak. Honako hauek sartzen dira: aktibo materialak, aktibo ukiezinak, partaidetzak, korronteak ez diren aktiboak eta salgai dauden lotutako pasiboak, inbertsio estrategikoak diren eta saltzeko gertu dauden kapital-tresnak eta mugaegunean inbertsio-zorroan sartutako finantza-aktiboak.

iv) Finantzaketa-jarduerak: ondare garbiaren eta ustiapen-jardueretan sartzen ez

diren pasiboen tamainan eta osaeran aldaketak eragiten dituzten jarduerak. Entitateak eskudiru eta parekotzat hartzen ditu egoera-balantzeko “Kutxa eta banku zentraletako gordailuak” epigrafean sartutako saldoak. v) Heziketako eta Sustapeneko Fondoa (HSF) Heziketako eta Sustapeneko Fondoa egoera-balantzeko pasiboko “Gizarte-ekintzarako fondoa” epigrafean erregistratzen da. Kooperatiben Legearen eta Entitatearen estatutuen arabera fondo horretara nahitaez egiten diren zuzkidurak ekitaldiko gastu gisa jasotzen dira, nahiz eta kuantifikazioa egiteko ekitaldiko emaitza hartzen den oinarri. Beharraren arabera zuzkitzen diren zenbatekoak ekitaldiko emaitzaren aplikazio gisa aitortuko dira.


41

Legeari jarraiki Heziketako eta Kooperatiba Sustapeneko Fondoari lotuta dauden dirulaguntzak, dohaintzak eta gainerako laguntzak, eta kooperatibak bazkideei ezarritako zigor ekonomikoen ondoriozko fondoak, arautegiaren arabera fondo horri lotuta badaude, kooperatibaren sarreratzat hartuko dira, eta fondo horretan sartuko dira. Heziketako eta Kooperatiba Sustapeneko Fondoa dagokion helbururako erabiltzen denean, baja emango zaio eta, normalean, altxortegiko kontuetan egingo da ordainketa. Bestalde, aplikazioa kreditu-erakundeen ohiko jardueren bidez gauzatzen bada, Heziketako eta Kooperatiba Sustapeneko Fondoari dagokion zenbatekoa kenduko zaio eta kreditu-kooperatibaren galdu-irabazien kontuan sartuko da, jarduera horietarako merkatuan ohikoak diren baldintzen arabera. Heziketako eta Sustapeneko Fondoari loturiko ibilgetu materiala “Aktibo materialak” epigrafean agertzen da. Horren zenbatekoa zehazteko, eskurapen-kostu eguneratua —aurreko q ataleko arauen arabera— hartu da, eta metatutako amortizazioak kendu zaizkio. Ibilgetuko elementuen amortizazioa, kostu-balioen edo kostu eguneratuaren gainean egiten da, elementu-talde bakoitzari estimatu zaion balio-bizitzan zehar metodo lineala erabiliz eta aurreko q atalean agertzen diren koefizienteak erabiliz. w) Ondare garbiko aldaketen egoera-orria Urteko kontu hauetan aurkeztuko ditugun ondare garbiko aldaketen egoera-orriak ekitaldian zehar ondare garbiak izan dituen aldaketen berri ematen du. Informazio hori, aldi berean, bi egoera-orritan banakatuta aurkeztuko dugu: onartutako sarreren eta gastuen egoera-orrian eta ondare garbiko aldaketen egoera-orrian. Jarraian, egoera-orriaren bi zatiotan jasotako informazioaren ezaugarri nagusiak azalduko ditugu:

i) Onartutako sarreren eta gastuen egoera-orria

Ondare garbiko aldaketen egoera-orriaren zati honetan, Entitateak ekitaldian zehar bere jarduerarekin sortutako sarrera eta gastuak aurkezten dira, baina bereizita: batetik, ekitaldiko galdu-irabazien kontuan emaitza moduan erregistratutakoak eta, bestetik, indarreko arautegian xedatutakoari jarraiki zuzenean ondare garbian erregistratutako gainerako sarrera eta gastuak.

Hortaz, egoera-orri horretan hauek aurkeztu ditugu:

a) Ekitaldiko emaitza. b) Ondare garbian aldi baterako balorazioagatiko doikuntza moduan

aitortutako sarreren eta gastuen zenbateko garbia.


42

c) Ondare garbian behin betiko aitortutako sarreren eta gastuen zenbateko

garbia. d) Aurreko b) eta c) literaletan adierazi diren kontzeptuek sortutako mozkinen

gaineko zerga. e) Onartutako sarrera eta gastua guztiak, aurreko puntuak batuta kalkulatuta.

Ondare garbian balorazioagatiko doikuntza moduan aitortutako sarreretan eta gastuetan egondako aldaketak honela banakatzen dira:

a) Balorazioagatiko irabaziak (galerak): zuzenean ondare garbian aitortutako

sarreren zenbatekoa biltzen du, baina ekitaldian sortutako gastuak kenduta. Ekitaldian kontu-sail honetan aitortutako zenbatekoei bertan eutsiko zaie, nahiz eta ekitaldi horretan galdu-irabazien kontura intsuldatu, beste kontu-sail batean birsailkatzen diren aktibo nahiz pasiboen hasierako balioan.

b) Galdu-irabazien kontura transferitutako zenbatekoak: aurretik —ekitaldian

bertan izan daiteke— ondare garbian aitortutako balorazioagatiko irabazien edo galeren zenbatekoa biltzen du; horiek galdu-irabazien kontuan onartzen dira.

c) Estalitako partiden hasierako baliora transferitutako zenbatekoa: aurretik —

ekitaldian bertan izan daiteke— ondare garbian aitortutako balorazioagatiko irabazien edo galeren zenbatekoa biltzen du, baldin eta eskudiru-fluxuen estalduraren ondorioz aktiboen edo pasiboen hasierako balioan aitortzen badira.

d) Beste birsailkapen batzuk: balorazioagatiko doikuntzako partiden artean

ekitaldian egindako intsuldaketen zenbatekoa biltzen du, indarreko arautegian ezarritako irizpideei jarraiki.

Kontu-sail horietako zenbatekoak gordinak dira, eta horien zerga-eragina egoera-orriko “Mozkinen gaineko zerga” atalean jas oda.

ii) Ondare garbiko aldaketen egoera-orria guztira

Ondare garbiko aldaketen egoera-orriko zati honetan, ondare garbian izandako mugimendu guztiak aurkezten dira, kontabilitate-irizpideen aldaketetan eta errore-zuzenketetan jatorria dutenak barne hartuta. Hortaz, ekitaldiaren hasieran eta amaieran ondare garbia osatzen duten partida guztiek liburuetan duten balioaren berdinkatzea jaso da egoera-orri honetan. Mugimenduak izaeraren arabera multzokatu dira kontu-sail hauetan: a) Kontabilitate-irizpideak aldatzearen ondoriozko doikuntzak eta

Erroreengatiko doikuntzak: kontabilitate-irizpideen aldaketetan eta errore-zuzenketetan jatorria duten finantzetako egoera-orrietako saldoak atzeraeraginez berriro ematearen ondorioz ondare garbian gertatutako aldaketak hartzen ditu barne.


43

b) Ekitaldian onartutako sarrerak eta gastuak: lehenago adierazi dugun

“Onartutako sarreren eta gastuen egoera-orria”n erregistratutako partida guztiak biltzen ditu.

c) Ondare garbiko beste aldakuntza batzuk: ondare garbian erregistratutako

gainerako kontu-sailak biltzen ditu, hala nola, kapitalaren gehikuntzak edo murrizketak, emaitzen banaketa, norberaren kapital-tresnez egindako eragiketak, kapital-tresnen bidezko ordainketak, ondare garbiko partiden arteko intsuldaketak eta ondare garbiko beste edozein gehikuntza edo murrizketa.

14. Bezeroen arreta Zerbitzu honek bezeroen kontsulta, kexa eta erreklamazioei erantzutea du helburu; horretarako, hainbat bide dituzte bezeroek. Idazkia jasotzen denetik 2 hilabeteko epe ofiziala dago erantzuteko; dena den, Entitateak ahalik eta bizkorren erantzuteko konpromisoa du hartuta, hau da, lehen aipatutako epea baino lehen. 2009an zehar 2.496 espediente ireki dira guztira (2008an 2.352). Horietatik, 2.309 tramitatu eta erantzun dira (2008an 2.212). Aurkeztutako kexak eta erreklamazioak baztertzeko Bezeroaren Arreta Zerbitzuaren Arautegian jasota dauden zenbait arrazoi tarteko, 187 espediente izapidetu gabe geratu ziren (2008an 140).

2009 2008 Irekitako espediente kopurua - Idatziak: liburuxka/gutuna 938 965 - Internet bidezkoak 1.519 1.342 - Erakunde publikoak: KIUB / gobernu autonomikoak 39 45 2.496 2.352 Izapidetutako espediente kopurua 2.309 2.212 Espedienteen izaera - Kexak 1.110 1.034 - Erreklamazioak 745 632 - Kontsultak 335 308 - Iradokizunak 31 38 - Zorion-gutunak / eskerrak ematekoak 4 10 - Hainbat eskaera 271 330 2.496 2.352 2009 2008 Erreklamatutako kopuruak - Erakundearen alde ebatzitako espedienteen zenbatekoa 2.453 891 - Bezeroaren alde ebatzitako espedienteen zenbatekoak 50 50 . Entitateak indemnizatutako kopuruak 28 26 . Hirugarren batzuek indemnizatutako kopuruak 7 4 . Bezeroari itzulitako zenbatekoak, Entitateak berreskuratuak 16 19 2.503 940


44

Espedienteak irekitzeko arrazoiari dagokionez, jarduera-esparru hauek bereizi daitezke: 2009 2008

Bezeroentzako zerbitzuak % 30 % 30 Komisioak eta gastuak % 15 % 16 Baldintza ekonomikoak % 14 % 7 Beharren estaldura % 11 % 9 Informazioa falta da edo okerra da % 5 % 12 Sukurtsalak, elementu objektiboengatik % 5 % 2 Bezeroekin harremanak izateko elementuak % 5 % 5 Kanpainak, oro har % 3 % 3 Bestelakoak % 12 % 16 Zerbitzu zentralizatuen barruan, hauek dira ugarienak: Caja Laboral Neti buruzko kontsultak eta txartelen eta korrespondentziaren funtzionamenduari lotutako kexa eta erreklamazioak. Erreklamatutako zenbatekoen ehunekoak, berriz, hauek dira:

2009 2008 = < 10 € % 37 % 38 > 10 < = 60 € % 29 % 23 > 60 < = 100 € % 4 % 5 > 100 < = 250 € % 6 % 7 > 250 < = 1.000 € % 13 % 15 > 1.000 € % 11 % 12 15. Kreditu-arriskua Alderdi kontrarioak Entitateari zor dizkion guztiak edo batzuk ez ordaintzearen nahiz hitzartutako epeetatik kanpo ibiltzearen ondorioz egon daitekeen galera-arriskua da kreditu-arriskua. Kudeaketaren ikuspegitik, bi arrisku mota bereizten ditugu Euskadiko Kutxan: altxortegiko eta kapital-merkatuko jardueren —finantza-erakundeak eta errenta finko pribatua— ondoriozkoa eta ohiko inbertsio-jardueraren ondorioz administrazio publikoekin, partikularrekin eta enpresekin sortzen dena. Azken arrisku horietarako, Kontseilu Errektoreak arrisku-maila jakin bat Zuzendaritza Nagusiaren eskutan dauka utzita. Zuzendaritza Nagusiak, bere aldetik, sukurtsal-sarean eta departamentu zentraletan arriskua esleitzeko hainbat maila ezarri ditu. Bi maila horien zehapen-ahalmena goranzkoa da, eta arrisku mailaren eta alerta-sistema baten araberakoa da; arriskuaren bolumena, produktu mota eta eragiketaren marjina hartzen dira kontuan. Gainera, antolamenduari begira, 2009aren hasieran Arriskuen Area jarri da martxan, Zuzendari Nagusiaren menpean. Arriskuen Kudeaketaren, Jarraipenaren eta Berreskurapenen Departamentua eta Arriskuak Kontrolatzeko Departamentua biltzen ditu, eta kreditu-arriskua onartu, jarraitu eta berreskuratzeko prozesuetan efizientzia handitzea ekarri du, bai eta Entitatearen arriskuen kontrol integralean sakontzea ere.


45

Arriskuen Kudeaketaren Departamentua arriskuak onartzeaz arduratzen da. Jarraipenaren eta Berreskurapenen Departamentuak, berriz, berandutze aurreko alertei lotutako protokoloak kudeatzea eta auzi aurreko faseko eragiketetan ahalik eta berreskurapen gehien lortzea du helburu. Arriskuak Kontrolatzeko Departamentuak, bere aldetik, barne-ereduak sortu eta mantentzea du zeregin, eta interes-tasen eta likideziaren inguruko egiturazko arriskuak eta merkatu- eta eragiketa-arriskuak kontrolatzea ere bai. Eragiketen kreditu-arriskua ebaluatzeko, Euskadiko Kutxak bere rating- eta scoring-ereduak garatu ditu, bezeroak (rating) eta eragiketak (scoring) bakoitzaren arrisku mailaren arabera bereizteko. Hain zuzen ere, hipoteken eta kontsumoaren scoring-ereduak eta ratingeko eredu proaktiboak txertatuta daude, erabat, partikularren segmentuan arriskua onartzeko prozesuan, eta horien emaitzak lotesleak dira. Enpresen segmentuko arriskua onartzeko prozeduretan, ordea, rating-ereduak aplikatzen dira. Eredu horiek, hortaz, oinarrizkoak dira arriskua emateari begira, eta gainera, Entitateari aukera ematen diote, espero daitekeen galera eta eragiketa bakoitzari esleitutako kapital erregulatorioa kalkulatzeko. Dena den, erabakiak hartzeko ez ezik, datu-base integratuak eraiki eta garatzeko ere erabiltzen dira, zehazki, gogortasunak, espero diren galerak, kapital-kontsumoa... Basileako Kapital Hitzarmen Berriaren eskakizunen barruan kalkulatzeko balio duten oinarriak sortzeko. Ereduak Arriskuen Kontrolerako Departamentuak zehaztu ditu, Basilean ezarritako betekizunen arabera, eta Barne Ikuskaritzak beharrezko probak egin ditu eraikuntza-prozesuari onespena emateko. 2007an, barruko balidazioaren zeregina ezarri zen. Bertan, balidazio-probak gauzatzen dira, Espainiako Bankuak 2007ko uztailaren 25eko dokumentuan eman zituen arriskuak kudeatzeko eredu aurreratuen barne-balidaziorako irizpideen arabera. Bestalde, Barne Ikuskaritzak egingo ditu kontroleko azken lanak. Azken finean, barruko eredu horiek ezarrita, Entitateak bi helburu lortu nahi ditu: batetik, kreditu-arriskuaren kudeaketa hobetzea —hori da nagusia— eta, bestetik, Espainiako Bankuak kapital erregulatorioa kalkulatu dezan eredu horiek baliozkotzeko aukera izatea; horretarako, beharrezko eskaera luzatu zuen 2008aren amaieran. Arriskua estali edo arintzeko politikei dagokienez, inbertsio-jarduera handiena etxebizitzen finantzaketarekin eta hipoteka-bermedun kontuekin dago lotuta. Kreditu-kalitate okerragokotzat jotako gainerako eragiketetan, berriz, abal bidezko estaldurak, diruzko gordailuak eta finantza-aktiboak erabiltzen dira. Altxortegiaren eta kapital-merkatuaren alorretan, finantza-erakundeekiko arriskuari eta errenta finko pribatuaren arriskuari dagokienez, alderdi kontrarioaren araberako mugak finkatzen dira urtero. Horretarako, mugak esleitzeko prozedura bat ezarri da. Ratingetan ez ezik, iragazki batzuetan ere oinarritzen da prozedura hori. Muga horiek betetzen diren ala ez zaintzeko segimendua eta kontrola benetako denboran egiten da.


46

Entitateak, oro har, berme errealak ondasun higiezin moduan baloratzen ditu, tasazio-balioan. Tasazioa erakunde independenteek egiten dute, Espainiako Bankuak kontratazioaren unean horretarako ezarrita dituen arauei jarraiki. Ondoren, 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n berme nagusiek estalita dituzten kreditu-arriskuen gehienezko zenbatekoaren xehetasuna emango dugu: 2009

Higiezin-bermea

Pignorazio-bermea

Beste berme erreal batzuk

Abaldun edo asegurudun

berme pertsonala

Abal gabeko berme

pertsonala Sailkatu gabea

Balorazioa-gatiko

doikuntzak Guztira Bezeroei emandako kreditua Saldo erabilia 12.519.764 33.480 953.419 1.040.044 2.262.402 6.365 (339.450) 16.476.024 Bermearen balioa 29.711.164 29.293 2.658.512 1.040.044 99.069 - - 33.538.082

2008

Higiezin-bermea

Pignorazio-bermea

Beste berme erreal batzuk

Abaldun edo asegurudun

berme pertsonala

Abal gabeko berme

pertsonala Sailkatu gabea

Balorazioa-gatiko

doikuntzak Guztira Bezeroei emandako kreditua Saldo erabilia 12.105.589 40.273 967.117 1.021.264 2.640.648 (18.862) (180.372) 16.575.657 Bermearen balioa 29.600.068 36.995 2.497.219 1.021.264 75.448 683 - 33.231.677 16. Likidezia-arriskua Likidezia-arriskuak bi definizio ditu: • Fondoen likidezia-arriskua: Entitatea gai ez izatea egungo eta etorkizuneko

aurreikusitako eta ezusteko kutxako fluxuei eta ordainketa-obligazioen ondoriozko berme-ekarpenei eraginkortasunez erantzuteko, eguneroko jardunari edo finantza-egoerari kalterik eragin gabe.

• Merkatuko likidezia-arriskua: merkatuan sakontasunik ez izatearen edo distortsioak

egotearen ondorioz finantza-erakundeek posizio bat merkatuko prezioetan konpentsatu edo desegiteko gaitasunik ez izateari egiten dio erreferentzia.

Estatu Batuetako subprime maileguek nazioartean sortutako likidezia-krisia finantza-erakundeen arazo nagusi bilakatu da 2009a eta 2008an, eta diru-agintaritzen esku-hartzea eskatu du. Horiek, epe laburrerako enkanteetan aktiboak deskontatuz, merkatuetan behar adinako likidezia txertatu dute, eta entitateen artean galdutako konfiantza birsortzen ahalegindu dira. Testuinguru horretan, Euskadiko Kutxak likidezia maila handi samarrari eutsi dio urtean zehar, eta une jakinen batean baino ez du izan Europako Banku Zentralera jo beharrik. Horrela, bada, haircutak aplikatu ostean, Entitateak 410,9 milioi euro ditu Europako Banku Zentralaren (EBZren) polizan eskuragarri, pignoratutako aktiboen bermeaz. Horiei, gainera, EBZn aukeratzeko moduko aktiboetan dauden beste 567,4 milioi euro erantsi behar zaizkie, pignoratuz eskuratzeko gertu daude eta. Gainera, EBZn deskontatzeko moduan dituen aktibo likidoen zorroa are gehiago handitzeko asmoa du Euskadiko Kutxak, 2010ean. Horretarako, aktibo likidoak sortzeko politikari eutsiko dio, ezustekoei aurre egiteko behar adina baliabide eskura izateko. Taula honetan, 2008ko eta 2009ko ekitaldietako banku arteko garbiaren (positiboaren) hileko bilakaera jaso dugu, bezeroen gordailuen gaineko ehunekoan.


47

Likidezia maila horri eusteko aukera eman duen likideziaren kudeaketak kontrol-sistema bat du euskarri. Horren bidez, batetik, epe ertainerako hileko likidezia-helburuak ezartzen dira eta, bestetik, helburuak zenbateraino bete diren sistematikoki kontrolatu. Altxortegi-plan horrek inbertitzeko moduko baliabideen, kreditu-inbertsioaren eta handizkako finantzaketaren bilakaerari buruzko aurreikuspenak jasotzen ditu, eta sistematikoki eguneratzen da. Horrela, epe ertainean egiturazko likideziari aurreikusten zaion bilakaerari buruzko informazioa etengabe eguneratuta izateko aukera du Aktiboen eta Pasiboen Batzordeak (APBk). Horrela, agregatuen bilakaeran likidezian eragiten duten desorekak zuzentzeko ekintzak bidera ditzake APBk, behar adinako aurrerapenez.

Egiturako likideziaren bilakaera hilaren amaieran

% 1,0 % 2,0 % 3,0 % 4,0 % 5,0 % 6,0 % 7,0 % 8,0 % 9,0

% 10,0

08ko urt.

08ko ots.

08ko mar

. 08ko api.

08ko mai

. 08ko eka.

08ko

08ko abu.

08ko ira.

08ko urri.

08ko aza.

08ko abe.

1 seriea

uzt.

Egiturako likideziaren bilakaera hilaren amaieran

% 0

% 1

% 2

% 3

% 4

% 5

% 6

% 7

09ko urt.

09ko ots.

09ko mar.

09ko api.

09ko mai.

09ko eka.

09ko uzt.

09ko abu

09ko ira.

09ko urri.

09ko aza.

09ko abe.


48

Azken urteetan zehar, egoitzazko eraikuntzaren sektoreak izan duen hazkunde handiak kreditu-inbertsioaren gorakada eragin du finantza-sektorean. Gorakada horrek gainditu egin du baliabide inbertigarrien erakarpena, eta, gap hori finantzatzeko, handizkako merkatuetara jo behar izan da. Sektoreko gainerako entitateek baino gutxiago bada ere, Euskadiko Kutxak ere lortu ditu baliabideak handizkako merkatuetan, eta % 20 inguruan kokatu da Handizkako finantzaketa / Finantzaketa osoa ratioan. Bestalde, finantzaketa-iturriak dibertsifikatzean oinarritu da Entitatearen politika. Horrela, Euskadiko Kutxak honako hauek ditu 2009ko abenduaren 31n: Hipoteka Zedulen jaulkipen bat, 4.225 milioi eurokoa (32. oharra); 400 milioi euroko EBZren gordailuak, likidezia-enkanteetan lortutakoak; Aktibo Finantzarioak Eskuratzeko Fondoari dagozkion 89 milioi euroak; eta hipoteka-partaidetzak titulizatzearen bidezko finantzaketa (Entitateak berak eskuratutako atalak kenduta), 537,9 milioi eurokoa (32. oharra). Entitateak mugaegunak dibertsifikatzeko politika erabiltzen du, handizkako finantzaketaren atalean. Horrela, EBZren gordailuak 2010ean mugaeguneratuko dira, Aktibo Finantzarioak Eskuratzeko Fondoari dagokion finantzaketa 2011n eta Hipoteka Zedulak 2013tik aurrera. Bestalde, taula honetan Entitatearen aktiboen eta pasiboen azterketa jaso da, Espainiako Bankuak igorritako egoera-orrietako irizpideei jarraiki, hondar-mugaeguna kontuan hartuta: Likidezia-gapa (mila eurotan)

Guztira Agerikoak 1 hilabetera

artekoak

Hilabete 1 eta 3

artekoak

3 hilabete eta 1 urte artekoak

1 eta 5 urte artekoak

5 urtetik gorakoak

Mugaegunik gabekoak

2009 Aktiboak 20.150.875 420.081 665.518 378.955 1.336.243 3.210.067 13.964.615 175.396 Pasiboak 19.394.794 2.447.149 6.616.834 1.056.998 2.552.180 1.979.986 4.741.647 - Likidezia-gap garbia 756.081 (2.027.068) (5.951.316) (678.043) (1.215.937) 1.230.081 9.222.968 175.396 2008 Aktiboak 19.609.939 350.901 1.316.352 481.678 837.408 2.787.517 13.737.735 98.348 Pasiboak 19.106.545 2.487.352 5.152.943 1.410.848 4.930.167 815.866 4.309.369 - Likidezia-gap garbia 503.394 (2.136.451) (3.836.591) (929.170) (4.092.759) 1.971.651 9.428.366 98.348 17. Interes-tasaren arriskua Entitatearen emaitza-kontuan eta ondare-balioan interes-tasen aurkako mugimendu batek eragin ditzakeen galerekin du zerikusia interes-tasaren arriskuak. Kontseilu Errektoreak Aktiboen eta Pasiboen Batzordearen (APBren) eskutan du utzita arrisku hori kontrolatu eta kudeatzeko zeregina, eta Kontseilu Errektoreak finkatutako mugaren barruan jarduten du. Merkatuko eta kontrako eremu bateko interes-tasen artean gehienez onartu daitekeen galera da muga hori. APBk sistematikoki aztertzen du interes-tasaren arriskuaren eragina, eta, kudeaketa aktiboaren bidez, merkatuko interes-tasen bilakaera kaskarrek epe ertainera galdu-irabazien kontuan izan dezaketen eragin negatiboari aurrea hartzen saiatzen da. Erabaki bat edo beste bat hartzeko, APB simulazioetan oinarritzen da. Simulazioek balantzeko eta balantzetik kanpoko egiturazko posizioak aztertu eta interes-tasa ezberdinen aurrean Entitateak epe luzera izango dituen emaitzak neurtzen dituzte.


49

Interes-tasekiko sentikorrak diren kontu-sailen gap estatikoa bildu dugu ondoko taulan. Entitateak interes-tasen gorabeheren aurrean duen arriskuarekiko lehen hurbilpena da. Halere, gaparen berezko suposamenduen mugak kontuan hartuta, Euskadiko Kutxak arrisku hori neurtzeko erabili izan duen teknika, hau da aurreko paragrafoan azaldu dena, ez da egokia.

Milioi eurotan

Balantzeko saldoa

09-12-31n 1 hilabete artekoak

Hilabete eta 3

artekoak


1 eta 2 urte

artekoak

2 eta 3 urte

artekoak

3 eta 4 urte

artekoak

4 eta 5 urte

artekoak 5 urtetik

gorakoak Aktibo sentiberak 20.573 6.003 5.639 8.029 288 305 121 63 125 Moneta-merkatua 667 586 1 80 - - - - - Kreditu-merkatua 16.557 3.800 4.798 7.205 286 176 121 62 109 Balore-merkatua 3.349 1.617 840 744 2 129 - 1 16

Pasibo sentiberak 19.422 2.638 3.029 9.257 658 212 102 272 3.254 Moneta-merkatua 863 98 145 531 89 - - - - Hartzekodunak 18.559 2.540 2.884 8.726 569 212 102 272 3.254

GAP arrunta 3.365 2.610 (1.228) (370) 93 19 (209) (3.129) Pasibo Osoarekiko %-a % 16 % 13 (% 6) (% 2) - - (% 1) (% 15) Metatutako GAPa 3.365 5.975 4.747 4.377 4.470 4.489 4.280 1.151 Pasibo Osoarekiko %-a % 16 % 29 % 23 % 21 % 22 % 22 % 21 % 6

Milioi eurotan

Balantzeko saldoa

08-12-31n 1 hilabete artekoak

Hilabete 1 eta 3

artekoak


1 eta 2 urte

artekoak

2 eta 3 urte

artekoak

3 eta 4 urte

artekoak

4 eta 5 urte

artekoak 5 urtetik

gorakoak Aktibo sentiberak 20.044 6.217 5.093 7.636 502 230 161 38 167 Moneta-merkatua 1.045 983 22 41 - - - - - Kreditu-merkatua 16.544 3.794 4.682 7.029 492 224 159 38 127 Balore-merkatua 2.455 1.440 390 566 10 6 2 - 40

Pasibo sentiberak 19.462 3.680 2.901 9.795 357 54 19 8 2.647 Moneta-merkatua 546 328 133 85 - - - - - Hartzekodunak 18.916 3.352 2.768 9.710 357 54 19 8 2.647

GAP arrunta 2.537 2.192 (2.159) 145 175 141 29 (2.480) Pasibo Osoarekiko %-a % 13,0 % 11,3 (% 11,1) % 0,7 % 0,9 % 0,7 % 0,2 (% 12,7) Metatutako GAPa 2.537 4.729 2.570 2.715 2.890 3.032 3.061 581 Pasibo Osoarekiko %-a % 13,0 % 24,3 % 13,2 % 14,0 % 14,9 % 15,6 % 15,7 % 3,0

Kontratuan interes-tasa bat ezarrita duten kontu-sailak interes-tasekiko sentikorrak dira, eta, beraz, gapean jasotzen dira. Gainerakoak kanpoan geratzen dira, hau da, balorazioagatiko doikuntzak, kreditu sailkaezina, kutxa, ibilgetua, deribatuak, hainbat kontu eta periodokatze-kontuak, gizarte-ekintzako fondoa, fondo bereziak, kapitala eta erreserbak eta ekitaldiko emaitzak. Aipatutako gapean, sentikortzat jotako kontu-sailak dagokien denbora-tarteetan banatzen dira, ondoren adierazten ditugun irizpideei jarraiki. Interes-tasa aldakorreko produktuak interes-tasa berrikusten (balioa handitzen) zaien denbora-tartean kokatzen dira. Bestalde, interes-tasa finkoko kontu-sailak hondar-mugaegunaren arabera banatzen dira. Ageriko produktuetarako, saldoen aldakortasun-estimazioak kontuan hartuta, haien portaerari buruzko hipotesiak eman ditu Entitateak. Mugaegun jakin bat ez duten kontuetan (ordaindu gabeko kontuetan, administratuetan eta erreferentziadunetan) azterketa ekonometrikoak egin dira, horien interes-tasak eta merkatukoak izan duten bilakaera aintzat hartuta.


50

Entitateak egiten dituen inpaktu-azterketen arabera, interes-tasek oinarrizko 100 puntu behera eginez gero, marjina gordina % 8 inguru txikituko litzateke, lehen urtean. Azterketok simulazioaren teknikan oinarritzen dira, eta simulazioa egungo balantzeko eragiketei buruzko informazioan, balantzearen hazkunde-aurreikuspenetan, eragiketa berrien kontratazio-politikan, marjina-politikan eta amortizazio aurreratuen suposamenduetan. Aurreikuspenak estrategi eta gestio planetan eta negozioaren hileroko jarraipenean sortzen dira. Halaber, interes-tasetako oinarrizko 100 puntuko beherakada horrek 11 milioi euroko murrizketa eragingo luke Entitatearen balio ekonomikoan, hau da, baliabide propioen % 0,8 ingurukoa. Ondare-balioa kalkulatzeko, interes-tasaren gaparen atalean aipatutako irizpide berberak erabili dira. 18. Merkatuko beste arrisku batzuk Merkatu-arriskua honela definitzen da: arrisku-faktoreek (interes-tasak, truke-tasak, akzioen prezioak, commoditien prezioak eta hegazkortasunek) izandako kontrako mugimenduaren ondorioz, balantzeko eta balantzetik kanpoko posizioen merkatu-balioan galerak gertatzeko arriskua. 2009ko ekitaldiak bi epealdi erabat desberdinak bizi izan ditu. Lehena, urteko lehen hiruhilekoan gertatu da. Merkatuek aurreko urteko laugarren hiruhilekoko joerari eutsi diote, hau da, arriskuarekiko erabateko abertsioa nagusitu da —une batzuetan, izu-ikara orokortzeraino— eta merkatuetan erabateko likideziarik eza eta portaera oso negatiboa nabarmendu dira. Aktibo batzuen arrisku-primak inoiz ez bezalako mailetara iritsi ziren. Testuinguru horretan, errenta aldakorreko merkatuetan % 20 inguruko beherakadak gertatu dira, eta kreditu-merkatuetako diferentzialak handitu. Une horretatik aurrera, eta enpresa kotizatuen hiruhilekoko lehen emaitzak argitaratzearekin batera, merkatuak goraka hasi dira, minimoetatik abiatuz. Gobernuen eta banku zentralen jarduerari esker, ekonomiak eta finantza-merkatuak murgilduta zeuden espiral autosuntsitzailea geldiarazi ahal izan da. Lehenek sistema finantzarioari laguntzeko aparteko programak eta politika fiskal hedakorrak erabili dituzte eta bigarrenek epe luzerako enkanteak eta kopuru mugagabeen esleipena. Arrisku-prima sistemikoa zuzenduz joan da (poliki-poliki hasieran eta indar handiagoz urtearen azken zatian), eta ekonomietan kimu berriez hitz egiten hasi dira. Horri esker, merkatuek susperraldi zorabiagarria bizi izan dute, burtsako indizeek % 20tik gorako irabaziekin itxi dute urtea eta kreditu-merkatuek historiako urterik onena izan dute, errentagarritasunari eta jaulkipenei begira. Testuinguru horretan, “Saltzeko prest dauden finantza-aktiboak” zorroetan sartutako tituluek merkatuetan izandako gorabeheren eragina jasan dute, eta ekitaldiaren amaieran ezkutuko minusbalioen zati handi bat berreskuratzeko aukera izan da. Edonola ere, merkatuen susperraldia gorabehera, urtearen amaieran beherakada handiak eman dituzte, 2007ko urte-amaierako mailekin alderatuta; 2009a ixtean oraindik zituzten ezkutuko minusbalioetan garbi ikusi da hori. Testuinguru horretan, “Saltzeko prest dauden finantza-aktiboak” zorroan (23. oharra) sartutako tituluek merkatuetan izandako gorabeheren eragina jasan dute balorazioetan, eta


51

149 milioi euroko balio-galera garbia dute (268 milioi eurokoa 2008an) “Balorazioagatiko doikuntzak” epigrafean. Hortaz, ondare garbia ere kopuru hori txikiagoa da (35. oharra). Hona hemen Entitateak eragin horien inguruan egin duen azterketaren ondorioak: - Zorraren titulu adierazgarriak: Entitatearen ustez, kreditu-arriskudun azpikoen

merkatu-balorazioaren prezioak merkatu-egoera ezohiko eta disfuntzionalaren ondorio dira, likidezia-prima handiegia baita horietan.

- Kapital-tresnak: 42 milioi euro (72 milioi euroko 2008an) errenta finkoko fondoetako

partaidetzetako minusbalioei dagokie. Hemen ere aplikagarria da aurreko paragrafoko iruzkina. Geratzen denetik, 55 milioi euro (77 milioi euro 2008an) kotizatutako akzioen zorrokoak dira. Errenta aldakorreko merkatuetako balorazioak (balorazio-parametro jakin batzuen araberakoak) merkatuetan orokortu diren ziurgabetasunaren eta deskonfiantzaren ondoriozkoak dira.

Bukatzeko, 21 milioi euro (26 milioi euro 2008an) ordezko kudeaketako fondoetako partaidetzetakoak dira. Azpiko elementu horrek emaitza bikaina lortu du, merkatuek normaltasunaren barruan jardun dute eta.

Entitatearen aburuz, inbertsio horien arrazoizko balioa suspertuz joango da, merkatuak normalizatu ahala. Euskadiko Kutxan, mozkin-zentro gisa eratuta, Altxortegi Departamentuak kudeatzen ditu halako arriskuak, Kontseilu Errektoreak ezarritako arrisku-mugen barruan betiere. Muga horiek Value at Risk (VAR) terminoetan finkatzen dira, eta egunero egiten zaizkie kontrol- eta segimendu-lanak. VAR kalkulatzeko, Montecarlo simulazioa edo barruan sortutako bariantzen eta kobariantzen matrizea hartzen da oinarritzat. VARa bada ere arriskua kontrolatzeko teknika nagusia, beste arrisku-adierazle batzuk ere erabiltzen dira. Merkatu-arriskuen barruan, kanbio-tasaren arriskuarekiko esposizioa oso moderatua izan da; 2009ko batez besteko VARa 51 mila eurokoa izan da eta 45 mila eurokoa 2008koa. Gainerakoei dagokienez, errenta aldakorreko esposizioa da nabarmentzekoa —saltzeko prest dagoen zorroa barne hartzen du—, 9.017 mila eurokoa izan baita 2009ko batez besteko VARa, eta 10.561 mila eurokoa 2008koa. Errenta finkoa eta horren deribatuak kudeatzen dituen unitatearen VAR arriskua, berriz, 255 mila eurokoa izan da batez beste 2009an, eta 359 mila eurokoa 2008an. Azkenik, moneta-merkatuak eta horien deribatuak kudeatzen dituen unitatearen batez besteko VARa 65 mila eurora iritsi da 2009an eta 57 mila eurora 2008an.


52

Bestalde, herrialde-arriskuari heldurik, Euskadiko Kutxak mugak ezarri dizkio kreditu-kalifikazio txikia duten herrialdeekiko banku arteko arriskuari. Horrenbestez, oro har, kanpo-merkataritzako eragiketak bakarrik egiten ditu herrialde horietako finantza-erakundeekin. 19. Eragiketa-arriskua Prozesuetan nahiz pertsonalean gertatutako desegokitasun edo akatsen, nahiz barruko sistemen edo kanpoko faktoreen ondorioz Entitateak izan ditzakeen galerei buruzkoa da eragiketa-arriskua. Euskadiko Kutxak metodo estandarra erabiliz informatzen du arautzailea, hain zuzen ere, 3/2008 Zirkularrean deskribatutako metodologiaren arabera. Ikuspegi kualitatiboari begira, departamentu guztien arrisku-mapak ditu Entitateak, bai eta arrisku-adierazle (KRI) orokor eta espezifikoak ere. Departamentuen arriskua urtero ebaluatzen da, eta, ondoren, arriskurik larrienak arintzeko ekintza-planak taxutzen dira. Entitateak eragiketa-arriskuaren inguruko 62 koordinatzaileko eta 25 balidatzaileko sarea du, sistemak eskatzen dituen zereginak (auto-ebaluazioa, arrisku-adierazleak eta ekintza-planak) gauzatu ahal izateko. 2009ko abenduan, hirugarren auto-ebaluazioa amaitzen ari ziren, eta, horren ostean, ekintza-planak bideratuko dituzte. Ikuspegi kuantitatibotik, 2002tik eragiketetan galdutakoen datu-basea du Entitateak. Galera bakoitza gertakari mota eta negozio-linea jakin bati egotzi zaio; horiek Espainiako Bankuaren 3/2008 Zirkular zehaztuta daude. Euskadiko Kutxa ORX nazioarteko partzuergoko partaide da. Bertan, munduan eragiketa-arriskua kudeatzen abangoardistenak diren finantza-erakundeak daude, eta izandako eragiketa-galerei buruzko informazioa trukatzen dute. Bestalde, Eragiketa Arriskuaren Espainiako Partzuergoko (CERO taldeko) kide ere bada Euskadiko Kutxa. Estatuko finantza-erakunde nagusiak daude talde horretan ordezkatuta, eta eragiketa-arriskuaren inguruko informazioa eta esperientziak partekatzen dituzte. 20. Arriskuen kontzentrazioa Baliabide propioen gaineko Espainiako Bankuaren 3/2008 Zirkularraren arabera, arrisku handietan —baliabide propioen % 10 gainditzen dutenak dira— ezin da baliabide propioen % 25 baino gehiago arriskatu, baldin eta arrisku handien mugak gainditzen dituztelako baliabide propio konputagarrietatik kendutakoak ez badira. Gainera, arrisku handien multzoak ezin du baliabide propioen halako zortzi baino handiagoa izan. Entitatearen arriskuak onartzeko politikak kontuan hartzen ditu muga horiek, eta horiei dagozkien alderdi kontrarioaren arrisku-mugak eta soberak kontrolatzeko prozedurak ezarri dira. Ondorengo oharretan, Entitatearen arrisku-kontzentrazioaren xehetasunak bildu dira, eragiketa motaren, jarduera- eta geografia-eremuaren, monetaren, arrisku-kalitatearen eta abarren arabera.


53

21. Kutxa eta banku zentraletako gordailuak Hona hemen egoera-balantzeetako epigrafe honek 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n zuen banakapena:

2009 2008

Kutxa 91.016 93.357 Espainiako Bankuko gordailuak 241.605 692.886 Gainerako gordailuak 241.605 692.886 Balorazioagatiko doikuntzak 157 371 Sortutako interesak 157 371 332.778 786.614 Monetaren arabera: Eurotan 331.346 784.557 Dolarretan 713 752 Libera suitzarretan 174 231 Libera esterlinatan 408 956 Yen japoniarretan 65 83 Besterik 72 35 332.778 786.614 Hurrenez hurren, % 1ekoa eta % 2,82koa izan dira Espainiako Bankuko gordailuek 2009ko eta 2008ko ekitaldietan lortu duten urteko batez besteko interes-tasa. Europako Banku Zentralaren 1745/2008 zenbakiko arautegiaren arabera, arautegi horretan zehaztutako pasibo konputagarrietan % 2ko erreserba-koefizientea izan behar dute, gutxienez, Europar Batasuneko estatu kideetako kreditu-erakundeek. 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n, indarreko arautegiak koefiziente horri buruz ezarritako gutxienekoak bete ditu Euskadiko Kutxak. 22. Aktiboko eta pasiboko negoziazio-zorroa Hauxe da egoera-balantzeetako epigrafe horiek 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n zuten banakapena: Aktiboa Pasiboa 2009 2008 2009 2008 Zor-balore adierazgarriak 22.705 21.322 - - Kapital-tresnak - 500 - - Negoziazio-deribatuak 25.459 11.881 24.001 12.325 48.164 33.703 24.001 12.325 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n “Aktiboko eta pasiboko negoziazio-zorroa”n dauden elementuen arrazoizko balioa eta erabilitako balioztapen-teknikak 38. oharrean sartu dira.


54

Aktiboko eta pasiboko negoziazio-zorroko elementuen arrazoizko balioan izandako aldaketek eragina izan dute 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n bukatutako ekitaldietako galdu-irabazien kontuetan. Hona hemen (46. oharra):

Mozkinak Galerak 2009 2008 2009 2008

Zor-balore adierazgarriak 2.743 805 2.155 3.547 Beste kapital-tresna batzuk 35.114 17.086 18.316 46.860 Negoziazio-deribatuak 18.041 55.714 31.876 27.122 55.898 73.605 52.347 77.529 Aktiboko eta pasiboko negoziazio-zorroko elementuen arrazoizko balioan izandako aldaketek 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n bukatutako ekitaldietako galdu-irabazien kontuetan eragindakoa banakatu egin dugu, arrazoizko balioa zehazteko irizpidea erabiliz, eta honako hau da banakapena:

Mozkinak Galerak 2009 2008 2009 2008

Arrazoizko balioa honela ateratzen zaien elementuak:

Kotizazioak erreferentziatzat harturik (1. Maila) 29.256 14.819 34.278 49.435 Honako hauetan oinarritutako teknika baten

bidez:

Merkatutik datozen datuetan (2. maila) 26.642 58.786 18.069 28.094 Merkatutik ez datozen datuetan (3. maila) - - - - 55.898 73.605 52.347 77.529 Hona hemen 2009ko eta 2008ko abenduaren 31ko egoera-balantzeetako “Aktiboko eta pasiboko negoziazio-zorroa” epigrafeen banakapena, monetak eta mugaegunak kontuan hartuta: Aktiboa Pasiboa 2009 2008 2009 2008 Monetaren arabera: Eurotan 48.164 33.703 24.001 12.325 Dolarretan - - - - 48.164 33.703 24.001 12.325 Mugaegunaren arabera: 1 hilabetera artekoak 656 1.250 770 463 Hilabete 1 eta 3 bitartekoak 3.511 45 2.534 2.505 3 hilabete eta1 urte bitartekoak 6.025 5.340 5.277 2.319 1 eta 5 urte bitartekoak 27.363 16.165 15.420 7.038 5 urtetik gorakoak 10.609 10.403 - - Zehaztu gabeko mugaegunekoak - 500 - - 48.164 33.703 24.001 12.325


55

a) Kreditu-arriskua Arriskuen kontzentrazioaren eta egun jakin batzuetan horiek zuten liburu-balioaren berri emango dugu jarraian, arriskuari dagokion geografia-sektorea, alderdi kontrarioen motak eta tresna motak kontuan hartuta: 2009 2008 Zenbatekoa % Zenbatekoa % Geografia-sektorearen arabera: Estatua 14.479 30,06 11.777 34,94 Europar Batasuneko gainerako herrialdeak 22.054 45,79 12.497 37,08 Munduko gainerako herrialdeak 11.631 24,15 9.429 27,98 48.164 100,00 33.703 100,00 Alderdi kontrarioen motaren arabera: Kreditu-erakundeak 45.969 95,45 31.283 92,82 Administrazio publiko egoiliarrak 868 1,80 775 2,30 Beste sektore egoiliar batzuk 1.327 2,75 1.645 4,88 Beste sektore ez-egoiliar batzuk - - - - 48.164 100,00 33.703 100,00 Tresna motaren arabera: Kotizatutako obligazioak eta bonuak 868 1,80 775 2,30 Errenta finkoko beste balore batzuk 21.837 45,34 20.547 60,97 Antolatutako merkatuetan negoziatu ez diren

deribatuak 25.459 52,86 11.881 35,25 Akzio kotizatuak - - 500 1,48 48.164 100,00 33.703 100,00 Aktiboko negoziazio-zorroa banakatuko dugu ondoren, kalifikazio-agentzia nagusiek emandako kanpoko kreditu-kalifikazioen arabera: 2009 2008 Zenbatekoa % Zenbatekoa % A ratinga eman zaien arriskuak 46.836 97,25 32.335 95,94 B ratinga eman zaien arriskuak - - - - Esleitu gabeko zenbatekoak 1.328 2,75 1.368 4,06 48.164 100,00 33.703 100,00 b) Zor-balore adierazgarriak Segidan, 2009ko eta 2008ko abenduaren 31ko egoera-balantzeko aktiboko “Zor-balore adierazgarriak” epigrafeko saldoaren banakapena azaltzen da: 2009 2008 Espainiako zor publikoa 868 775 Errenta finkoko beste balore batzuk 21.837 20.547 22.705 21.322


56

% 3,53koa izan da “Zor-balore adierazgarriak” epigrafeak 2009ko ekitaldian lortu duen urteko batez besteko interes-tasa (% 4,08koa 2008an). c) Kapital-tresnak 2009ko abenduaren 31n ez zegoen negoziazio-zorro moduan sailkatutako kapital-tresnarik. 2008ko abenduaren 31ko saldoa, berriz, Espainiako erakundeetako partaidetzak atalari dagokio. d) Negoziazio-deribatuak Hona hemen 2009ko eta 2008ko abenduaren 31ko egoera-balantzeetako aktiboko eta pasiboko “Negoziazio-deribatuak” epigrafeko saldoaren banakapena: 2009 Arrazoizko balioa

Balio nozionala Aktiboa Pasiboa

Mugaeguneratu gabeko dibisen salerosketa Erosketak 83.409 2.256 493 Salmentak 77.644 1.101 493 Baloreen eta interes-tasen gaineko etorkizunak Erositakoak - - - Saldutakoak - - - Baloreen gaineko aukerak Erositakoak 94.100 2.670 - Saldutakoak 229.861 - 3.453 Dibisen gaineko aukerak Erositakoak - - - Saldutakoak - - - Interes-tasen gaineko aukerak Erositakoak 358 - - Saldutakoak 358 1 - Interes-tasen gaineko beste eragiketa batzuk FRAk - - - Finantza-trukeak 552.992 9.901 10.166 Call Money Swapak (CMSak) - - - Bestelakoak 98.100 9.530 9.396 25.459 24.001


57

2008 Arrazoizko balioa


Mugaeguneratu gabeko dibisen salerosketa Erosketak 61.121 421 3.072 Salmentak 34.969 1.046 1.009 Baloreen eta interes-tasen gaineko etorkizunak Erositakoak - - - Saldutakoak - - - Baloreen gaineko aukerak Erositakoak 77.235 1.940 - Saldutakoak 135.276 - - Dibisen gaineko aukerak Erositakoak - - - Saldutakoak - - - Interes-tasen gaineko aukerak Erositakoak 1.685 - 5 Saldutakoak 1.685 13 - Interes-tasen gaineko beste eragiketa batzuk FRAk - - - Finantza-trukeak 515.000 7.328 8.239 Call Money Swapak (CMSak) 100.000 1.711 - Bestelakoak 109.410 (578) - 11.881 12.325 Negoziazio-deribatuen kontratuetako zenbateko nozionalean eta/edo kontratukoan ez da Entitateak bere gain hartutako arriskua kuantifikatzen, posizio garbia tresna horiek konpentsatu eta/edo konbinatzetik lortzen delako. 23. Saltzeko prest dauden finantza-aktiboak Hona hemen egoera-balantzeetako epigrafe honek 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n zuen banakapena:

2009 2008 Zor-balore adierazgarriak 2.246.596 1.520.336 Espainiako zor publikoa 570.958 358.067 Altxor-letrak 552.340 225.279 Bestelako zor anotatuak 18.618 132.788 Kreditu-erakundeek jaulkitakoak 351.323 328.053 Egoiliarrak 55.212 32.905 Ez-egoiliarrak 296.111 295.148 Errenta finkoko beste balore batzuk 1.263.236 734.825 Beste egoiliar batzuek jaulkitakoak 1.048.994 538.199 Beste ez-egoiliar batzuek jaulkitakoak 214.242 196.626 Zalantzazko aktiboak 255.379 245.675 Aktiboak narriatzeagatiko balio-zuzenketak (195.577) (147.044) Mikro-estaldurako eragiketak 1.277 760 Kapital-tresnak 821.871 800.148 Espainiako erakundeetako partaidetzak 112.472 115.274 Atzerriko erakundeetako partaidetzak 76.013 68.299 Inbertsio-fondoetako partaidetzak 606.747 588.362 Kapital arriskuko erakundeekiko partaidetzak 26.639 28.213 3.068.467 2.320.484


58

2009ko eta 2008ko abenduaren 31n, “Kapital-tresnak” epigrafean 8.830 mila euroko kopurua agertzen da. Sozietateetako partaidetzei dagozkie kopuruok. Entitateak horiek egun jakin batean saltzeko konpromisoa du hartuta, eta, salmenta-prezioa ateratzeko, eskurapen-kostuari euriborra erreferentziatzat harturik ateratako errendimendua gehituko dio. “Saltzeko prest dauden finantza-aktiboak” epigrafeko elementuen 2009ko eta 2008ko abenduaren 31ko arrazoizko balioa eta erabilitako balioztapen-teknikak 38. oharrean sartu dira. 35. oharrean, 2009ko eta 2008ko abenduaren 31ko ondare garbiko “Balorazioagatiko doikuntzak” epigrafeko saldoa banakatu dugu. Saldo hori “Saltzeko prest dauden finantza-aktiboak” epigrafeko elementuen arrazoizko balioan gertatu diren aldaketek eragin dute. 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n bukatutako ekitaldietan, hurrenez hurren, 11.956 mila eurori eta 12.830 mila eurori eman zaie baja ondare garbiko “Balorazioagatiko doikuntzak” epigrafetik, eta gero galdu-irabazien kontuan jaso dira; bi zenbatekooi kendu egin zaie zerga-eragina. Hauxe da egoera-balantzeetako “Saltzeko prest dauden finantza-aktiboak” epigrafeak 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n zuen banakapena: 2009 2008 Monetaren arabera: Eurotan 3.040.811 2.294.544 AEBko dolarretan 24.205 21.224 Libera esterlinatan 1.506 2.460 Libera suitzarretan 1.505 1.293 Gainerakoak 440 963 3.068.467 2.320.484 Mugaegunaren arabera: 1 hilabetera artekoak 113.806 111.596 Hilabete 1 eta 3 bitartekoak 144.900 133.756 3 hilabete eta1 urte bitartekoak 805.956 124.083 1 eta 5 urte bitartekoak 705.755 632.688 5 urtetik gorakoak 649.607 643.624 Zehaztu gabeko mugaegunekoak 842.743 821.021 Balorazioagatiko doikuntzak (194.300) (146.284) 3.068.467 2.320.484


59

Ondoren, “Saltzeko prest dauden finantza-aktiboak” epigrafean 2009ko eta 2008ko ekitaldietan izandako mugimenduak erakutsiko ditugu: 2009 2008 Ekitaldi-hasierako saldoa 2.320.484 2.378.301 Erosketen ondoriozko gehikuntzak 2.074.203 1.922.457 Salmentak eta amortizazioak (1.422.136) (1.470.686) Arrazoizko balioaren aldaketengatiko mugimenduak 140.410 (365.290) Narriaduragatiko galerak (garbiak), emaitzetan kargatzekoak (48.186) (141.638) Besterik 3.692 (2.660) Ekitaldi-itxierako saldoa 3.068.467 2.320.484 Hurrenez hurren, % 2,18koa eta % 4,39koa izan dira “Zor-balore adierazgarriek” 2009ko eta 2008ko ekitaldietan lortu duten urteko batez besteko interes-tasa. 2009ko abenduaren 31n, “Zor-balore adierazgarriak – Kreditu-erakunde ez-egoiliarrek jaulkitakoak” epigrafean 5 jaulkipen daude sartuta: 203 milioi euroko zenbatekoak osatzen dituzte guztira —2008ko abenduaren 31n, 156 milioi euroren 5 jaulkipen—. 2017an eta 2018an mugaeguneratzen dira eta errentagarritasunerako goiko eta beheko topeak mugatu zaizkien interes-tasak hartzen dituzte erreferentziatzat. 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n, “Errenta finkoko beste balore batzuk – Beste egoiliar batzuek jaulkitakoak” epigrafea Entitatearen hipoteka-kredituak titulizatzetik sortutako hipoteka-titulizazioko bonoei dagokie. Horietatik, 3.301 mila eurok menpeko izaera dute. Bestalde, 2009ko abenduaren 31n epigrafe horrek 1.004.194 mila euroko beste zenbateko bat zuen —487.687 mila eurokoa 2008ko abenduaren 31n—, Entitateak 2009ko eta 2007ko ekitaldietan jaulkitako hipoteka-zedulena, 2009an, TDA9 Zedula Fondoa, Aktiboak Titulizatzeko Fondoaren bidez eta, 2007an, TDA17 Zedula Fondoa, Aktiboak Titulizatzeko Fondoaren bidez. Entitateak titulu horiek berme kolateral gisa erabiltzeko asmoa du, Europako Banku Zentralarekin birdeskontuko lineen bidez finantzaketak lortzeko (32 c oharra). Kotizatu gabeko hainbat sozietateren kapitalean partaidetzak harpidetuta ditu Entitateak, 2009ko abenduaren 31n. Horiek galdatu ez diren eta egiteko dauden ordainketak dituzte, 4.221 mila eurokoak alegia (4.131 mila eurokoak 2008ko abenduaren 31n.).


60

a) Kreditu-arriskua Hona hemen “Zor-balore adierazgarriak” epigrafeko geografia-sektoreagatiko arrisku-kontzentrazioak: 2009 2008 Zenbatekoa % Zenbatekoa % Estatua 1.675.164 68,63 920.551 55,24 Europar Batasuneko gainerako herrialdeak 622.191 25,49 614.966 36,90 Europako gainerako herrialdeak 81.515 3,34 71.078 4,26 Munduko gainerako herrialdeak 62.026 2,54 60.025 3,60 2.440.896 100,00 1.666.620 100,00 Balorazioagatiko doikuntzak (194.300) (146.284) 2.246.596 1.520.336 Zor-balore adierazgarrien banakapena honako hau da, kalifikazio-agentzia nagusiek emandako kanpoko kreditu-kalifikazioen arabera: 2009 2008 Zenbatekoa % Zenbatekoa % A ratinga eman zaien arriskuak 1.968.113 87,60 1.295.959 85,24 B ratinga eman zaien arriskuak 54.504 2,43 81.074 5,33 C ratinga eman zaien arriskuak 56.303 2,51 55.647 3,66 Ratingik gabeko zalantzazko aktiboak 4.776 0,21 46.085 3,03 Esleitu gabeko zenbatekoak 162.900 7,25 41.571 2,74 2.246.596 100,00 1.520.336 100 2009ko eta 2008ko ekitaldietan, batez ere finantza-aktibo batzuen etorkizuneko fluxuak berreskuratzeko itxaropena, burtsa-merkatuen bilakaera, errenta finkoko jaulkipen batzuen likidezia eta diferentzialen kreditu-arriskuaren ondoriozko gorakada tarteko, Entitateak narriatutzat jo ditu “Saltzeko prest dauden finantza-aktiboak” zorroko zenbait zor-tresna. 2009ko abenduaren 31n, 255.379 mila euroko aktibo horiek (2008an 245.675 mila eurokoak) “Zor–balore adierazgarriak – Zalantzazko aktiboak” atalean daude sartuta; finantzetan zailtasun larriak dituzten finantza-erakunde ez-egoiliarrek jaulkitako bonoak biltzen dituzte batez ere, birkobratzeko bide judiziala eskatzen dutenak kasuren batean. Aktibo horiei dagokien narriaduragatiko horniduren zenbatekoa 194.469 mila eurokoa izan da 2009ko abenduaren 31n (143.499 mila eurokoa 2008an). Entitateak uste du, eskura duen informazio onena kontuan hartuta, urteko kontuak egin diren datan finantza-aktibo horien kontura aurreikusi diren galeren zenbatekoa islatzen dutela hornidura horiek.


61

b) Narriaduragatiko galerak Segidan, 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n bukatutako ekitaldietako galdu–irabazien kontuetako “Finantza-aktiboak narriatzeagatiko galerak (garbiak) – Arrazoizko balioarekin baloratu gabeko bestelako finantza-tresnak, galdu-irabazietan aldaketak dituztenak” epigrafeko saldoa banakatu dugu (53. oharra). 2009 2008 Zor-balore adierazgarriak 48.533 141.062 Kapital-tresnak (347) 576 48.186 141.638 Emaitzen kargurako zuzkidurak Banaka zehaztutakoak 51.294 144.121 Taldean zehaztutakoak 547 2.961 Emaitzetan ordaintzeko zuzkiduren berreskuratzeak (3.655) (5.444) 48.186 141.638 Ondoren, “Saltzeko prest dauden finantza-aktiboak” epigrafeko “Aktiboak narriatzeagatiko balio-zuzenketak” ataleko saldoak 2009ko eta 2008ko ekitaldietan izandako mugimenduak erakutsiko ditugu: 2009 2008 Ekitaldi-hasierako saldoa 147.044 5.982 Emaitzetan kargatzeko/(ordaintzeko) zuzkidura/(berreskuratze) garbiak 48.533 141.062 195.577 147.044

Jarraian, “Saltzeko prest dauden finantza-aktiboak” epigrafeko “Aktiboak narriatzeagatiko balio-zuzenketak” ataleko saldoa, 2009ko eta 2008ko abenduaren 31koa, banakatuko dugu, zehaztapen-irizpidearen arabera: 2009 2008 Zehazteko moduaren arabera: Banaka zehaztutakoa 194.469 143.499 Taldean zehaztutakoa 1.108 3.545 195.577 147.044


62

24. Kreditu-inbertsioak Hona hemen egoera-balantzeetako epigrafe honek 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n zuen banakapena:

2009 2008 Kreditu-erakundeetako gordailuak 423.724 381.475 Bezeroei emandako kreditua 16.476.024 16.575.657 16.899.748 16.957.132 Hona hemen 2009ko eta 2008ko abenduaren 31ko egoera-balantzeetako “Kreditu-inbertsioak” epigrafearen banakapena, monetak eta mugaegunak kontuan hartuta: 2009 2008 Monetaren arabera: Eurotan 17.219.659 17.093.373 Dolarretan 11.489 39.416 Libera esterlinatan 1.049 845 Yen japoniarretan 1.125 1.525 Libera suitzarretan 128 198 Bestelakoak 114 398 Balorazioagatiko doikuntzak (333.816) (178.623) 16.899.748 16.957.132 Mugaegunaren arabera: Agerikoak 78.735 14.985 1 hilabetera artekoak 559.509 754.519 Hilabete 1 eta 3 bitartekoak 234.055 347.147 3 hilabete eta 1 urte bitartekoak 530.287 713.325 1 eta 5 urte bitartekoak 2.371.051 2.144.686 5 urtetik gorakoak 13.305.403 13.083.708 Zehaztu gabeko mugaegunekoak 154.524 77.385 Balorazioagatiko doikuntza (333.816) (178.623) 16.899.748 16.957.132 Hurrenez hurren, % 2,06koa eta % 4,09koa izan dira kreditu-erakundeen gordailuek 2009ko eta 2008ko ekitaldietan lortu duten urteko batez besteko interes-tasa. Kreditu-inbertsioak esleitutako kanpoko nahiz barruko kreditu-sailkapenen arabera banakatzeari eta inbertsio horietako ez-ordaintzeen tasei dagokienez, kreditu-arriskuari buruzko oharrean azaldu denez, Entitateak bere rating- eta scoring-ereduak garatu ditu, bezeroak (rating) eta eragiketak (scoring) bakoitzaren arrisku mailaren arabera bereizteko. Arriskuaren kudeaketa hobetzea eta barruko eredu horiek Basileako eskakizunen arabera kapital erregulatorioa kalkulatzeko baliozkotzea dira helburuak.


63

2009ko eta 2008ko ekitaldiak ixtean, partikularren hipoteka- eta kontsumo-eragiketetarako scoring-ereduei eta ETE-entzako rating-ereduei buruzko informazioa du Entitateak. Dena den, Entitatearen inbertsio-arriskuaren mailen gaineko informazioa emateko asmoarekin, kreditu-inbertsioen banakapena kreditu-arriskua estaltzeko erabilitako arrisku-mailen arabera sartzea erabaki da. 2009 2008 Zenbatekoa % Zenbatekoa % Arrisku hautemangarririk gabeak 899.939 5 730.267 4 Arrisku baxudunak 7.895.767 47 7.500.066 44 Arrisku ertain baxukoak 3.649.267 22 4.225.307 25 Arrisku ertainekoak 3.126.274 18 3.678.373 22 Arrisku ertain altukoak 317.667 2 370.406 2 Arrisku altukoak 97.157 1 116.700 1 Estandarraz azpiko arriskua 717.274 4 121.106 1 Zalantzazko aktiboak 487.253 3 359.681 2 Esleitu gabeko zenbatekoak 42.966 - 33.849 - Balorazioagatiko doikuntzak (333.816) (2) (178.623) (1) 16.899.748 100 16.957.132 100

Ondoren, berankortasun-tasaren berri emango dugu. Hori kalkulatzeko, kontabilitatean zalantzazkotzat sailkatutako saldoen eta bezeroei emateko kredituaren saldoaren arteko erlazioa hartu da kontuan, balorazioagatiko doikuntzak kontuan hartu gabe.

2009 2008 2007

% 2,90 % 2,15 % 0,93


64

a) Bezeroei emandako kreditua “Kreditu-inbertsioak” epigrafeko bezeroei emandako kredituen 2009ko eta 2008ko abenduaren 31ko saldoa banakatu dugu, ondoren, hainbat irizpide erabiliz: 2009 2008 Modalitatearen eta egoeraren arabera: Espainiako administrazio publikoak 190.674 151.809 Kreditu komertziala 408.841 694.830 Hipoteka-bermedun zordunak 13.011.315 12.678.442 Beste berme batzuk dituzten zordunak 93.335 107.232 Eperako beste zordun batzuk 2.038.489 2.090.687 Finantza-errentamenduak 423.635 510.249 Ageriko zordunak eta beste hainbat 131.978 141.500 Zalantzazko aktiboak 487.253 359.681 Beste finantza-aktibo batzuk 29.954 21.599 Balorazioagatiko doikuntzak (339.450) (180.372) Sortutako interesak 26.143 58.287 Aktiboak narriatzeagatiko balio-zuzenketak (350.733) (219.399) Komisioak (14.860) (19.260) 16.476.024 16.575.657 Kreditatuaren jarduera-sektorearen arabera: Espainiako administrazio publikoak 191.172 152.096 Beste sektore egoiliar batzuk: 16.228.142 16.368.677 Nekazaritza, abeltzaintza, ehiza eta basogintza eta arrantza 32.815 62.692 Industriak 926.514 1.096.556 Eraikuntza 852.144 966.005 Zerbitzuak: 2.586.079 3.065.690 Merkataritza eta ostalaritza 492.101 747.490 Garraioak eta komunikazioak 195.749 281.811 Bestelako zerbitzuak 1.898.229 2.036.389 Partikularrei zuzendutako kreditua: 10.995.577 10.758.697 Etxebizitza 10.613.606 10.305.717 Kontsumoa eta beste batzuk 381.971 452.980 Sailkatu gabe 1.174.450 599.351 Balorazioagatiko doikuntzak (339.437) (180.314) Beste sektore ez-egoiliar batzuk 26.756 33.285 Beste finantza-aktibo batzuk 29.954 21.599 16.476.024 16.575.657 2009 2008 Eremu geografikoaren arabera: - Bizkaia 3.661.305 3.553.534 - Gipuzkoa 3.934.768 4.125.034 - Araba 1.660.657 1.542.017 - Nafarroa 2.544.054 2.586.470 - Hedapen-sarea 4.984.736 4.927.375 - Sailkatu gabe 29.954 21.599 Balorazioagatiko doikuntzak (339.450) (180.372) 16.476.024 16.575.657 Aplikatutako interes-tasaren arabera: Interes-tasa finkoa 776.816 732.893 Euriborra erreferentziatzat duen interes-tasa aldakorra 15.239.551 14.746.244 CECA erreferentziatzat duen interes-tasa aldakorra 12.864 16.553 IRMH erreferentziatzat duen interes-tasa aldakorra 240.324 628.705 Besterik 206.469 451.262 16.476.024 16.575.657


65

Hona hemen 2009ko eta 2008ko abenduaren 31ko egoera-balantzeetako “Bezeroei emandako kreditua” epigrafearen banakapena, monetak eta mugaegunak kontuan hartuta: 2009 2008 Monetaren arabera: Eurotan 16.806.019 16.741.594 AEBko dolarretan 8.334 12.729 Libera esterlinatan - 167 Yen japoniarretan 1.032 1.445 Libera suitzarretan 89 94 Balorazioagatiko doikuntzak (339.450) (180.372) 16.476.024 16.575.657 Mugaegunaren arabera: Agerikoak 73.724 10.567 1 hilabetera artekoak 280.708 514.374 Hilabete 1 eta 3 bitartekoak 232.536 345.371 3 hilabete eta1 urte bitartekoak 529.630 712.314 1 eta 5 urte bitartekoak 2.357.325 2.129.525 5 urtetik gorakoak 13.187.027 12.966.403 Zehaztu gabeko mugaegunekoak 154.524 77.475 Balorazioagatiko doikuntzak (339.450) (180.372) 16.476.024 16.575.657 2009ko abenduaren 31n, 21.067 mila euroren menpeko maileguak ditu erregistratuta “Bezeroei emandako kreditua” epligrafean (23.980 mila eurorenak 2008ko abenduaren 31n).


66

2009ko eta 2008ko abenduaren 31n, aktibo materialen gaineko finantza-errentamenduko kontratuak ditu Entitateak bezeroekin sinatuta, eta 13 m oharrean azaldutakoaren arabera kontabilizatu dira. Kontratu horien hondar-balioa bat dator errentamenduko azken kuotaren zenbatekoarekin, eta errentamenduaren helburu den ondasunak berak bermatzen du. 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n, honako hau zen inbertsio biziaren eta hondar-balioen banakapena, finantzatutako objektuaren motaren arabera: Tronkoa 2009 2008 Ekipamendu-ondasunak 107.315 133.387 Informatika-ekipamenduak 2.340 3.539 Materiala eta garraiabideak 93.578 123.584 Automobilak 35.808 42.901 Beste ondasun batzuk 29.394 32.127 Ondasun higigarriak guztira 268.435 335.538 Ondasun higiezinak 128.950 134.797 GUZTIRA 397.385 470.335

Hondar-balioa 2009 2008 Ekipamendu-ondasunak 5.111 6.301 Informatika-ekipamenduak 119 155 Materiala eta garraiabideak 10.721 11.952 Automobilak 15.962 17.077 Beste ondasun batzuk 857 899 Ondasun higigarriak guztira 32.770 36.384 Ondasun higiezinak 10.018 10.820 GUZTIRA 42.788 47.204 Saldo horietatik, 16.538 mila euro 2009ko abenduaren 31n eta 7.290 mila euro 2008ko abenduaren 31n, hondatutako aktiboenak dira, eta “Zalantzazko aktiboak” atalean sartu dira. 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n Entitateak eginda dituen titulizazioen eta aktiboen beste transferentzia batzuen xehetasuna jaso dugu ondoren:

2009 2008 Egoera-balantzean erabat baja emanda daudenak: 16.718 20.144 Hipoteka-partaidetzen bidez titulizatutako hipoteka-aktiboak 16.718 20.144 Pro-memoria: Egoera-balantzean baja emanda daudenak 2004ko urtarrilaren 1a baino lehen 16.718 20.144 Egoera-balantzean oso-osorik eutsi zaienak: 1.172.878 1.267.703 Transmisio-ziurtagirien bidez titulizatutako hipoteka-aktiboak Hipotekarioa 1.172.878 1.267.703 1.189.596 1.287.847


67

1999ko ekitaldian, hipoteka-partaidetzak jaulkita aktiboak titulizatzeko programa bat garatu zuen Entitateak; 90.152 mila euroko balio nominala zuen. Hipoteka-mailegu horiek TDA9 - Hipoteka-titulizazioko fondora eraman ziren. 2009ko abenduaren 31n, 16.718 mila euroko saldo bizia dute mailegu horiek (20.144 mila eurokoa 2008ko abenduaren 31n). Entitateak menpeko maileguak eman zizkion fondo horri; 2009ko abenduaren 31n 16 mila eurokoak ziren (19 mila eurokoak 2008ko abenduaren 31n). Titulizatutako aktiboei baja eman zitzaien Entitatearen balantzetik. 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n ere irizpide bera erabili zen, Espainiako Bankuaren 4/2008 Zirkularraren 1. Xedapen Iragankorrean ezarritakoari jarraiki. 2006ko ekitaldian, aktiboak titulizatzeko programa bat garatu zuen Entitateak, eta IM Caja Laboral 1, FTA titulizazio-fondora 900.000 mila euroren hipoteka-maileguak transmititu zituen. Aktiboen transferentzia horrek ez ditu Espainiako Bankuaren 4/2004 Zirkularraren 23. arauan ezarritako baldintzak betetzen, balantzetik transferitutako aktiboei baja emateari dagokionez. Izan ere, aktiboen jabegoari lotutako arriskuak eta mozkinak atxiki egiten ditu, eta kontrolatu. Ondorioz, transferitutako aktibo garbiei lotutako pasiboa erregistratu da (32. oharra). 2009ko abenduaren 31n, 610.413 mila euroko saldo bizia dute aktibo horiek (681.598 mila eurokoa 2008ko abenduaren 31n). Bestalde, 2009ko abenduaren 31n, 468 mila euroren menpeko maileguak ditu emanda Entitateak Aktiboak Titulizatzeko Fondo horretarako (676 mila eurorenak 2008ko abenduaren 31n.). 2008ko ekitaldian, aktiboak titulizatzeko programa bat garatu zuen Entitateak, eta IM Caja Laboral 2, FTA titulizazio-fondora 600.000 mila euroren hipoteka-maileguak transmititu zituen. Aktiboen transferentzia horrek ez ditu Espainiako Bankuaren 4/2004 Zirkularraren 23. arauan ezarritako baldintzak betetzen, balantzetik transferitutako aktiboei baja emateari dagokionez. Izan ere, aktiboen jabegoari lotutako arriskuak eta mozkinak atxiki egiten ditu, eta kontrolatu. Ondorioz, transferitutako aktibo garbiei lotutako pasiboa erregistratu da (32. oharra). 2009ko abenduaren 31n, 562.465 mila euroko saldo bizia dute aktibo horiek (586.105 mila eurokoa 2008ko abenduaren 31n), eta titulizazio-bonoak osotasunean izenpetu ditu Entitateak. Titulu horiek berme kolateral gisa erabiltzeko asmoa du Entitateak, Eurosistemako kreditu-eragiketetan, hain zuzen ere. Bestalde, 2009ko abenduaren 31n, 27.979 mila euroren menpeko maileguak ditu emanda Entitateak Aktiboak Titulizatzeko Fondo horretarako (28.246 mila eurorenak 2008ko abenduaren 31n.).


68

b) Narriaduragatiko galerak Segidan, 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n bukatutako ekitaldietako galdu-irabazien kontuko “Finantza-aktiboak narriatzeagatiko galerak (garbiak) – Kreditu-inbertsioak” epigrafeko saldoa banakatuko dugu: 2009 2008 Kredituak 138.248 (31.497) Zuzkidurak 276.403 118.564 Aktibo kobraezinen berreskuratzeak (293) (368) Gainerako berreskuratzeak (137.862) (149.693) 138.248 (31.497) Emaitzen kargurako zuzkidurak 276.403 118.564 Banaka zehaztutakoak 260.499 81.965 Taldean zehaztutakoak 15.904 36.599 Emaitzetan ordaintzeko zuzkiduren berreskuratzeak (137.862) (149.693) Etenda dauden kontu-sail berreskuratuak (293) (368) 138.248 (31.497) Estaldura-saldo espezifikoak, 2009ko abenduaren 31n, 117.778 mila euroko zenbatekoa ere hartzen du bere baitan (12.115 mila eurokoa 2008ko abenduaren 31n); bezeroen 717.274 mila euroko (2008ko abenduaren 31n 121.106 mila euroko) kreditu-eragiketa jakin batzuen balioa zuzentzea du helburu. Aipatutako eragiketen edo horien titularren egoerak eskatzen duenaren osagarri da estaldura hori. Entitateak identifikatu egin ditu eragiketa horiek, testuinguru ekonomiko batzuetan okerrera egiteko aukera handiagoa dutela kontuan hartuta. Ondoren, “Kreditu-inbertsioak” epigrafeko “Aktiboak narriatzeagatiko balio-zuzenketak” ataleko 2009ko eta 2008ko abenduaren 31ko xehetasuna erakutsiko dugu: 2009 2008 Estaldura motaren arabera: Estaldura espezifikoa 318.119 104.737 Estaldura osagarria 32.614 114.662 350.733 219.399 Zehazteko moduaren arabera: Banaka zehaztutakoa 318.119 104.737 Taldean zehaztutakoa 32.614 114.662 350.733 219.399 Alderdi kontrarioen arabera: Beste sektore egoiliar batzuk 350.515 219.092 Beste sektore ez-egoiliar batzuk 218 307 350.733 219.399


69

Ondoren, “Kreditu-inbertsioak” epigrafeko “Aktiboak narriatzeagatiko balio-zuzenketak” ataleko saldoak 2009ko eta 2008ko ekitaldietan izandako mugimenduak erakutsiko ditugu:

Estaldura

espezifikoa Estaldura osagarria Guztira

2008ko ekitaldi-hasierako saldoa 41.780 210.320 252.100 Emaitzetan kargatzeko zuzkidura garbiak 81.965 36.599 118.564 Berreskurapenak (17.437) (132.256) (149.693) Kobraezinetara intsuldatzea eratutako fondoen kargura (1.857) - (1.857) Besterik 286 (1) 285 2008ko ekitaldi-itxierako saldoa 104.737 114.662 219.399 Emaitzetan kargatzeko zuzkidura garbiak 260.499 15.904 276.403 Berreskurapenak (39.910) (97.952) (137.862) Kobraezinetara intsuldatzea eratutako fondoen kargura (7.478) - (7.478) Besterik 271 - 271 2009ko ekitaldi-itxierako saldoa 318.119 32.614 350.733 Galdu-irabazien kontuan aitortu ez diren narriatutako finantza-aktiboen finantza-sarrera metatuen zenbatekoak 30.042 mila eurokoa eta 20.202 mila eurokoa izan dira, hurrenez hurren, 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n. Hona hemen, narriatutako aktiboen liburuko balioa, narriaduragatiko balio-zuzenketak kendu gabe:

2009 2008

Eremu geografikoaren arabera: - Bizkaia 88.725 65.199 - Gipuzkoa 66.206 34.537 - Araba 26.091 17.764 - Hedapen-sarea 306.231 242.181 487.253 359.681 Alderdi kontrarioen arabera: Espainiako administrazio publikoak 298 97 Beste sektore egoiliar batzuk 486.497 358.993 Beste sektore ez-egoiliar batzuk 458 591 487.253 359.681 Tresna motaren arabera: Kreditu komertziala 10.817 12.754 Maileguak eta kredituak 427.864 319.908 Finantza-errentamenduak 28.465 11.138 Gainerakoak 20.107 15.881 487.253 359.681


70

Taula honetan, narriatutako aktiboen xehetasuna jaso dugu, ekarritako bermeen eta narriatutzat jotako zenbatekoen antzinatasunaren arabera, narriaduragatiko balio-zuzenketak kendu gabe:

2009 2008 Etxebizitzen gaineko berme errealeko eragiketak 104.128 77.027 3 urtera artekoak 100.078 76.277 3 eta 4 urte bitartekoak 3.482 469 4 eta 5 urte bitartekoak 320 219 5 eta 6 urte bitartekoak 129 - 6 urtetik gorakoak 119 62 Gainerako eragiketak 383.125 282.654 6 hilabetera artekoak 146.427 163.507 6 hilabete eta1 urte bitartekoak 84.381 72.979 1 eta 2 urte bitartekoak 125.524 33.817 2 urtetik gorakoak 26.793 12.351 487.253 359.681 Narriatu ez diren finantza-aktibo mugaeguneratuen liburuko balioaren xehetasuna honako hau da, eragiketa bakoitzaren epemuga antzinakoena kontuan hartuta:

2009 2008 1 hilabetera artekoak 10.744 12.757 Hilabete 1 eta 2 bitartekoak 14.997 18.896 Hilabete 2 eta 3 bitartekoak 6.301 2.490 32.042 34.143 Berreskuratzeko zailak direla erabaki delako Entitatearen egoera-balantzean baja eman zaien "Kreditu-inbertsioak" epigrafeko saldoak, 2009ko eta 2008ko abenduaren 31koak, banakatuko ditugu ondoren: 2009 2008 Bezeroei emandako kreditua 82.164 77.035 82.164 77.035 Berreskuratzeko zailak direla erabaki delako aktibotik baja eman zaien narriatutako finantza-aktiboek honako mugimendu hau izan dute:

2009 2008

Ekitaldi-hasierako saldoa 77.035 75.546 Gehikuntzak: 7.478 1.857 Aktiboak narriatzeagatiko balio-zuzenketa 7.478 1.857 Berreskurapenak: (293) (368) Tronkoa eskudirutan kobratzeagatik (293) (368) Behin betiko bajak: (2.056) - Barkatzearen ondoriozkoak (2.056) - Ekitaldi-itxierako saldoa 82.164 77.035


71

c) Ekitaldian zehar birnegoziatutako finantza-aktiboak Ondoren, ekitaldietan birnegoziatu diren bezeroentzako kreditu-eragiketen saldoaren 2009ko eta 2008ko abenduaren 31ko xehetasuna —horietan epea eta/edo gabealdia zabaldu egin dira— eta “Kreditu-inbertsioak” epigrafean sartu diren aktibo horien kontura jasotako garantien arrazoizko balioa emango ditugu:

Zenbatekoa Jasotako bermeen arrazoizko balioa

2009 2008 2009 2008 Hipoteka-bermedun eragiketak 512.966 439.090 1.031.795 753.513 Bestelako berme errealdun eragiketak 58.463 726 34.735 963 Pignorazio-bermedun eragiketak 426 224 - - Berme pertsonaldun eragiketak 27.539 10.110 19.178 9.225 599.394 450.150 1.085.708 763.701 d) Arriskuen gainean egindako bestelako eragiketak 2009ko eta 2008ko ekitaldietan, kredituak berreskuratzeko kudeaketa errazteko helburuarekin, finantzaketan hitzartutako baldintzak betetzeko zailtasunak zituzten hainbat kreditu-hartzaileren aktibo higiezin konkurtsoan ziren zordunen aktibo higiezinak erosi ditu Entitateak, taldeko hainbat sozietateren bitartez. Honako hauek dira eragiketa horien datu nagusiak: 2009 2008 Taldeko sozietateek subrogatutako arriskua 162.853 59.755 Erositako aktiboen tasazio-balioa 166.822 60.027 25. Epemugako inbertsio-zorroa Hona hemen egoera-balantzeetako epigrafe honek 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n zuen banakapena:

2009 2008 Obligazioak eta bonuak: 121.095 - Kreditu-erakundeek jaulkitakoak 121.095 - Egoiliarrak 121.095 - Aktiboak narriatzeagatiko balio-zuzenketak - - 121.095 -


72

Hona hemen 2009ko eta 2008ko abenduaren 31ko egoera-balantzeetako "Epemugako inbertsio-zorroa" epigrafearen banakapena, monetan, mugaegunak eta kotizazioa kontuan hartuta; “Aktiboak narriatzeagatiko balio-zuzenketak” ez dira aintzat hartu:

2009 2008 Monetaren arabera: Eurotan 121.095 - 121.095 - Mugaegunaren arabera: 1 eta 5 urte bitartekoak 121.095 - 121.095 - Kotizazioaren arabera: Merkatu antolatuetan kotizatuak 121.095 - 121.095 - Ratingen arabera: A ratingarekin sailkatutako arriskuak 110.917 - B ratingarekin sailkatutako arriskuak 10.178 - 121.095 - Ondoren, "Epemugako inbertsio-zorroa" epigrafean 2009ko eta 2008ko ekitaldietan izandako mugimenduak erakutsiko ditugu:

2009 2008 Ekitaldi-hasierako saldoa - - Erosketen ondoriozko gehikuntzak 118.444 - Interesen periodokatzeak 2.651 - Ekitaldi-itxierako saldoa 121.095 - 2009ko ekitaldian, % 3,06koa zen "Epemugako inbertsio-zorroa" epigrafearen urteko batez besteko interes-tasa nominala. Aurreko tauletan erakutsi dugun kontabilitate-balioak horietan sartutako finantza-tresnekin zerikusia duen kreditu-arriskuarekiko esposizioaren gorengo maila erakusten du.


73

26. Aktiboko eta pasiboko estaldura-deribatuak Hauxe da egoera-balantzeetako epigrafe horiek 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n zuten banakapena: Aktiboa Pasiboa 2009 2008 2009 2008 Mikro-estaldurak: 180.794 105.434 5.108 27.806 Arrazoizko balioaren estaldurak 180.794 105.434 4.690 27.806 Eskudiru-fluxuen estaldura - - 418 - 180.794 105.434 5.108 27.806 Hona hemen 2009ko eta 2008ko abenduaren 31ko egoera-balantzeetako aktiboko eta pasiboko “Estaldura-deribatuak” epigrafeen banakapena, monetak eta mugaegunak kontuan hartuta: Aktiboa Pasiboa 2009 2008 2009 2008 Monetaren arabera: Eurotan 180.794 105.434 5.108 27.806 180.794 105.434 5.108 27.806 Mugaegunaren arabera: 1 hilabetera artekoak - 63 - - Hilabete 1 eta 3 bitartekoak - 310 - - 3 hilabete eta1 urte bitartekoak - 74 - - 1 eta 5 urte bitartekoak 85.091 15.983 2.873 10.633 5 urtetik gorakoak 95.703 89.004 2.235 17.173 180.794 105.434 5.108 27.806 Hona hemen 2009ko eta 2008ko abenduaren 31ko egoera-balantzeetako aktiboko eta pasiboko “Estaldura-deribatuak” epigrafeko saldoaren banakapena: 2009 Arrazoizko balioa


Interes-tasen gaineko beste eragiketa batzuk Finantza-trukeak 4.709.560 180.794 5.108 Akzioen gaineko beste eragiketa batzuk Finantza-trukeak - - - 180.794 5.108 2008 Arrazoizko balioa


Interes-tasen gaineko beste eragiketa batzuk Finantza-trukeak 4.724.590 105.434 27.806 Akzioen gaineko beste eragiketa batzuk Finantza-trukeak - - - 105.434 27.806


74

Aktiboko eta pasiboko “Estaldura-deribatuak” ataletako kontratuetako zenbateko nozionalean eta/edo kontratukoan ez da Entitateak bere gain hartutako arriskua kuantifikatzen, posizio garbia tresna horiek konpentsatu eta/edo konbinatzetik lortzen delako. 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n, egun horietan kontratatuko estaldura-tresnen helburua hauxe zen: amortizatutako kostudun zenbait finantza-pasibok atxikita duen interes-tasaren arriskua estaltzea, batez ere 3.225.000 mila euroren hipoteka-zedulenak (32. oharra). Finantza-tresna batzuen balio nozionalak oinarria eskaintzen du, egoera-balantzean erregistratutako tresnekin alderatzeko, baina ez du, ezinbestez, etorkizuneko kutxako fluxuen zenbatekoen edo tresnen egungo arrazoizko balioaren berri ematen, eta, beraz, ez du erakusten Entitateak zenbateraino dagoen kreditu-arriskuaren edo prezio-arriskuaren menpe. Tresna deribatuak aldekoak (aktiboak) edo kontrakoak (pasiboak) izan daitezke, merkatuko interes-tasen edo horiei dagozkien truke-tasen gorabeheren ondorioz. Gorabehera handiak izan ditzakete, bai eskura dauden finantza-tresna deribatuen kontratu- edo nozio-agregatuak, bai tresnak aldeko edo kontrako izateko neurriak, eta, beraz, bai aktibo eta pasibo finantzario deribatuen arrazoizko balio agregatuek. 27. Korronteak ez diren aktiboak salgai Hona hemen egoera-balantzeetako epigrafe honek 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n zuen banakapena: 2009 2008 Aktibo materiala 10.557 4.464 Erabilera propioko aktibo materiala 963 963 Esleitutako aktibo materiala 10.622 3.501 Aktiboak narriatzeagatiko balio-zuzenketak (1.028) - 10.557 4.464 Ondoren, “Korronteak ez diren aktiboak salgai” epigrafeak 2009ko eta 2008ko ekitaldietan izandako mugimenduak erakutsiko ditugu: 2009 2008 Banan-banako kontu-sailak: Ekitaldi-hasierako saldoa 4.464 1.396 Gehikuntzak 10.503 3.622 Salmenten ondoriozko bajak (3.382) (576) Narriaduragatiko zuzkidura garbiak (1.028) - Aktibo materialeko intsuldaketak - 22 Ekitaldi-itxierako saldoa 10.557 4.464


75

Segidan, 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n bukatutako ekitaldietako galdu-irabazien kontuko " Korronteak ez diren eta salgai dauden aktiboen narriaduragatiko galerak" banakatuko dugu: 2009 2008 Aktibo materialak 1.057 - Beste aktibo batzuk - - 1.057 - Emaitzen kargurako zuzkidurak 1.057 - 1.057 - Ondoren, “Korronteak ez diren eta salgai dauden aktiboak” epigrafeko “Aktiboak narriatzeagatiko balio-zuzenketak” ataleko saldoak 2009ko eta 2008ko ekitaldietan izandako mugimenduak erakutsiko ditugu: 2009 2008 Ekitaldi-hasierako saldoa - - Emaitzetan kargatzeko zuzkidura garbiak 1.057 - Besterik (29) - 1.028 - Jarraian, “Korronteak ez diren eta salgai dauden aktiboak” epigrafeko “Aktiboak narriatzeagatiko balio-zuzenketak” ataleko saldoa, 2009ko eta 2008ko abenduaren 31koa, banakatuko dugu: 2009 2008 Banan-banako kontu-sailak 1.028 - 1.028 -


76

28. Partaidetzak Hona hemen egoera-balantzeetako epigrafe honek 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n zuen banakapena:

2009 2008 Elkartutako erakundeak: Balio gordina 1.978 1.967 Kotizatu gabeak 2.181 1.967 Aktiboak narriatzeagatiko balio-zuzenketak (203) - 1.978 1.967 Erakunde taldeaniztunak: Balio gordina 18.731 22.717 Kotizatu gabeak 22.772 22.717 Aktiboak narriatzeagatiko balio-zuzenketak (4.041) - 18.731 22.717 Taldeko erakundeak (menpekoak): Balio gordina 28.042 28.042 Kotizatu gabeak 28.042 28.042 28.042 28.042 48.751 52.726 Hona hemen “Partaidetzak” epigrafeko saldoak 2009ko eta 2008ko ekitaldietan izandako mugimenduak: 2009 2008 Elkartutako erakundeak: Ekitaldi-hasierako saldoa 1.967 1.796 Eskurapenak 214 171 Salmenten ondoriozko bajak - - Intsuldaketak - - Aktiboak narriatzeagatiko balio-zuzenketak (203) - Ekitaldi-itxierako saldoa 1.978 1.967 Erakunde taldeaniztunak: Ekitaldi-hasierako saldoa 22.717 21.467 Eskurapenak 55 13.636 Salmenten ondoriozko bajak - (12.386) Intsuldaketak - - Aktiboak narriatzeagatiko balio-zuzenketak (4.041) - Ekitaldi-itxierako saldoa 18.731 22.717 Taldeko erakundeak (menpekoak): Ekitaldi-hasierako saldoa 28.042 28.030 Eskurapenak - 12 Besterik - - Ekitaldi-itxierako saldoa 28.042 28.042


77

Erakunde partaidetuak dira erakunde elkartuak ere, eta horietan Entitatea zeresan handia du. Zeresan horren erakusle dugu, baina ez bakarra, zuzenean edo zeharka, beste erakunde partaidetu baten edo hainbaten bidez, erakunde partaidetuko boto-eskubideen % 20ko edo gehiagoko partaidetza izatea. Elkartutako erakundeetako partaidetzei buruzko 2009ko eta 2008ko abenduaren 31ko informazio esanguratsuena I. eranskinean jaso da. Hala ere, elkartutako sozietate gisa sailkatu ez diren hainbat sozietatetako kapitalean % 20tik gorako partaidetzak ditu Entitateak 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n. Izan ere, Entitatearen iritziz, sozietate horietan ez du nahikoa eragin, MCC Inversionesek prezio finkoan erosteko konpromiso irmoa hartua duelako. 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n, 8.830 mila euroko kontabilitate-balioa zuten partaidetza horiek (23. oharra). Erakunde taldeaniztunak dira Entitatearen eta Entitatearekin eta elkarrekiko negozioekin loturarik ez duen beste erakunde baten edo hainbaten artean kontrolatutako erakunde partaidetuak. Elkarrekiko negozioak kontratu bidezko akordioak dira. Horien bidez, bi erakunde edo partaidek edo gehiagok eragiketak egiten dituzte edo aktiboak erabiltzen dituzte. Eragiketa edo aktibo horiek partaideenak diren finantza-egituretan egongo dira sartuta. Partaideei eragingo dien edozein erabaki estrategiko hartzeko alderdi finantzarioari edo operatiboari buruz, denek ados egon behar dute. Erakunde taldeaniztunetako partaidetzei buruzko 2009ko eta 2008ko abenduaren 31ko informazio esanguratsuena I. eranskinean jaso da. Menpeko erakundetzat hartzen dira, Entitatearekin batera erabaki-unitate bakarra osatzen duten erakunde partaidetuak. Esan daiteke, halaber, Entitateak gaitasuna duela, zuzenean edo zeharka, beste erakunde partaidetu baten edo hainbaten bidez, horiek kontrolatzeko. Kontrolatzeko gaitasun horren erakuslea dugu, baina ez bakarra, zuzenean edo zeharka, beste erakunde partaidetu baten edo hainbaten bidez, erakunde partaidetuko boto-eskubideen % 50eko edo gehiagoko partaidetza izatea. Entitate partaidetu baten finantza- eta eragiketa-politikak zuzendu ahal izatea da kontrolatzea. Haren jardueretatik mozkinak lortzea da helburua, eta lehen adierazi dugun partaidetza-ehunekoari eutsi ez arren ere erabili daiteke kontrolatzeko gaitasun hori. Menpeko erakundeetako partaidetzei buruzko 2009ko eta 2008ko abenduaren 31ko informazio esanguratsuena I. eranskinean jaso da. Taldeko Entitateen kapitalean partaidetzak harpidetuta ditu Entitateak. Horiek galdatu ez diren eta egiteko dauden ordainketak dituzte, 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n, 8.564 mila eurokoak alegia. 2008ko ekitaldian zehar, Entitateak Fomenclar, SM (SPE) sozietate taldeanitzari intsuldatu zizkion erakunde taldeanitz moduan sailkatutako higiezinen sustapenerako sozietateen kapitalean zituen partaidetza gehienak. Eragiketa horren prezioa Entitateak zuen kostu-balioaren parekoa izan zen, hau da, 12.386 mila eurokoa, eta, beraz, eragiketa horrek ez zuen ez irabazirik ez galerarik ekarri galdu-irabazien kontura.


78

29. Aktibo materiala Hona hemen egoera-balantzeetako epigrafe honek 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n zuen banakapena:

2009 2008 Ibilgetu materiala 367.368 371.630 Erabilera propiokoa: 338.868 340.690 Tresna informatikoak eta instalazioak 12.284 16.530 Altzariak, ibilgailuak eta gainerako instalazioak 39.403 41.476 Eraikinak 281.995 249.950 Uneko obrak 5.186 32.734 Errentamendu operatiboan utzitakoak 27.727 29.970 Gizarte-ekintzari lotua 977 1.005 Altzariak eta instalazioak 3 3 Higiezinak 974 1.002 Aktiboak narriatzeagatiko balio-zuzenketak (204) (35) Ondasun higiezinetako inbertsioak 24.337 27.340 Eraikinak 23.023 26.026 Landa-finkak, partzelak eta orubeak 1.314 1.314 391.705 398.970


79

Jarraian, “Aktibo materiala” epigrafeko saldoak 2009ko eta 2008ko ekitaldietan izandako mugimenduaren berri emango dugu:

Erabilera

propiokoa

Errentamendu operatiboan utzitakoak

Gizarte-ekintzari lotua

Ondasun higiezinetako inbertsioak Guztira

Gordina Saldoa 2008ko urtarrilaren 1ean 505.117 37.943 2.135 38.639 583.834 Gehikuntzak 37.626 17.058 - - 54.684 Ateratzeak (4.554) (9.675) - - (14.229) Intsuldaketak 5.406 - - (5.406) - Korronteak ez diren eta salgai dauden

aktiboetara intsuldatzea (26) - - - (26) Saldoa 2008ko abenduaren 31n 543.569 45.326 2.135 33.233 624.263 Gehikuntzak 13.111 9.367 - - 22.478 Ateratzeak (30.140) (10.666) - - (40.806) Intsuldaketak 1.136 - - (1.136) - Korronteak ez diren eta salgai dauden

aktiboetara intsuldatzea - - - - - Saldoa 2009ko abenduaren 31n 527.676 44.027 2.135 32.097 605.935 Metatutako amortizazioa Saldoa 2008ko urtarrilaren 1ean 183.325 12.538 1.099 9.081 206.043 Zuzkidurak 16.716 7.603 31 202 24.552 Ateratzeak (548) (4.785) - - (5.333) Intsuldaketak 3.390 - - (3.390) - Korronteak ez diren eta salgai dauden

aktiboetara intsuldatzea (4) - - - (4) Saldoa 2008ko abenduaren 31n 202.879 15.356 1.130 5.893 225.258 Zuzkidurak 17.504 8.071 28 211 25.814 Ateratzeak (29.919) (7.127) - - (37.046) Intsuldaketak (1.656) - - 1.656 - Korronteak ez diren eta salgai dauden

aktiboetara intsuldatzea - - - - - Saldoa 2009ko abenduaren 31n 188.808 16.300 1.158 7.760 214.026 Aktiboak narriatzeagatiko balio-

zuzenketak Saldoa 2008ko abenduaren 31n (35) - - - (35) Zuzkidurak (169) - - - (169) Saldoa 2009ko abenduaren 31n (204) - - - (204) Garbia Saldoa 2008ko abenduaren 31n 340.655 29.970 1.005 27.340 398.970 Saldoa 2009ko abenduaren 31n 338.664 27.727 977 24.337 391.705


80

Egoera-balantzeetako “Erabilera propioko aktibo materiala” epigrafeko saldoa, 2009ko eta 2008ko abenduaren 31koa, banakatuko dugu orain:

Gordina Metatutako

amortizazioa Narriaduragatiko

zuzenketak Garbia 2009ko abenduaren 31n Tresna informatikoak eta instalazioak 48.616 (36.332) - 12.284 Altzariak, ibilgailuak eta gainerako instalazioak 161.118 (121.715) - 39.403 Eraikinak 312.756 (30.761) - 281.995 Uneko obrak 5.186 - - 5.186 Besterik - - (204) (204) 527.676 (188.808) (204) 338.664 2008ko abenduaren 31n Tresna informatikoak eta instalazioak 75.808 (59.278) - 16.530 Altzariak, ibilgailuak eta gainerako instalazioak 156.433 (114.957) - 41.476 Eraikinak 278.594 (28.644) - 249.950 Uneko obrak 32.734 - - 32.734 Besterik - - (35) (35) 543.569 (202.879) (35) 340.655 Erabilera propiokoa den eta eraikitze-bidean dagoen Aktibo materialaren arrazoizko balioa txostenaren 38. oharrean agertzen da. “Erabilera propioko aktibo materiala” atalaren 2009ko eta 2008ko abenduaren 31ko saldo garbian ez da sartzen erabiltzen ez diren aktibo materialen zenbatekorik. 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n erabiltzen ziren eta erabat amortizatuta zeuden “Erabilera propioko aktibo materiala” ataleko elementuen balio gordina 127.177 mila eurokoa eta 133.180 mila eurokoa ziren, gutxi gorabehera eta hurrenez hurren. Egoera-balantzeetako “Ondasun higiezinetako inbertsioak” epigrafeko saldoa, 2009ko eta 2008ko abenduaren 31koa, banakatuko dugu jarraian:

Gordina Metatutako

amortizazioa Garbia 2009ko abenduaren 31n Eraikinak 30.783 (7.760) 23.023 Landa-finkak, partzelak eta orubeak 1.314 - 1.314 32.097 (7.760) 24.337 2008ko abenduaren 31n Eraikinak 31.919 (5.893) 26.026 Landa-finkak, partzelak eta orubeak 1.314 - 1.314 33.233 (5.893) 27.340 “Ondasun higiezinen inbertsioak” epigrafeko arrazoizko balioa txostenaren 38. oharrean agertzen da.


81

2009ko eta 2008ko ekitaldietan Entitatearen Ondasun higiezinen inbertsioetatik lortutako ustiapen-sarrera garbiak 973 mila eurokoak eta 1.049 mila eurokoak izan ziren, gutxi gorabehera eta hurrenez hurren (48. oharra). Entitatea errentatzailetzat duten kontraturik esanguratsuenak eraikin berezietako modulu edo sailak errentan hartzekoak dira; ez dute epemugarik eta aldeek kontratua desegiteari buruzko klausulak dituzte. Merkataritzarako lokalak edo antzekoak errentan hartzeko kontratuek, ostera, badute mugaeguna, eta kasuaren arabera zehazten da. Egoera-balantzeetako “Errentamendu operatiboan utzitako aktiboak” epigrafeko saldoa, 2009ko eta 2008ko abenduaren 31koa, banakatu dugu hemen:

Gordina Metatutako

amortizazioa Garbia 2009ko abenduaren 31n Makineria 15.693 (6.635) 9.058 Altzariak eta lanabesak - - - Eraikinak 5.435 (271) 5.164 Tresna informatikoak 13.509 (7.384) 6.125 Mediku-ekipamenduak 43 (35) 8 Garraio-elementuak 9.248 (1.927) 7.321 Besterik 99 (48) 51 44.027 (16.300) 27.727 2008ko abenduaren 31n Makineria 14.695 (7.331) 7.364 Altzariak eta lanabesak 9 (8) 1 Eraikinak 5.435 (112) 5.323 Tresna informatikoak 15.970 (6.618) 9.352 Mediku-ekipamenduak 43 (27) 16 Garraio-elementuak 9.073 (1.230) 7.843 Besterik 101 (30) 71 45.326 (15.356) 29.970 2009ko eta 2008ko ekitaldietan Entitateak errentamendu operatiboan utzitako aktiboen errentetatik lortutako sarrerak 10.447 mila eurokoak eta 10.149 mila eurokoak izan ziren, gutxi gorabehera eta hurrenez hurren. 2009ko eta 2008ko ekitaldietan, Entitateak Errentamendu operatiboan utzitako aktiboen ustiapen-gastuak 821 mila eurokoak eta 862 mila eurokoak izan ziren, gutxi gorabehera eta hurrenez hurren (48. oharra). 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n, Entitateak konpromiso hau zuen hartuta aktibo materialaren inguruan: - Ondasun higiezin batzuen errentaria da Entitatea; 2009ko eta 2008ko ekitaldietan,

7.525 mila euro eta 7.176 mila euro ordaindu zituen, hurrenez hurren, horien alokairuagatik (50 b oharra). 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n, 15 urteko batez besteko hondar-bizitza zuten errentamendu-kontratu horiek.


82

30. Aktibo eta pasibo fiskalak Hauxe da egoera-balantzeetako epigrafe horiek 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n zuten banakapena: Aktiboa Pasiboa 2009 2008 2009 2008

Ohiko zergak: 6.677 5.424 - 1.244 Sozietateen gaineko Zerga - - - 1.224 Balio erantsiaren gaineko zerga 1.718 2.384 - - Ogasun publikoa zordun atxikipenengatik 4.959 3.040 - - Besterik - - - 20 Geroratutako zergak: 80.924 112.285 43.269 36.591 Saltzeko prest dagoen zorroaren balorazioagatiko

doikuntzak 73.785 110.713 13.392 6.469 Higiezinak errebalorizatzeagatik - - 29.844 30.032 Irekiera-komisioak 867 1.572 - - Kreditu fiskalak 6.272 - - - Ibilgetua berriro inbertitzea - - 33 90 Beste batzuk - - - - 87.601 117.709 43.269 37.835 Entitateari aplikatzekoa den sozietateen gaineko zergaren inguruan indarrean dagoen arautegi fiskalaren ondorioz, 2009ko eta 2008ko ekitaldietan aldeak sortu dira irizpide kontableen eta fiskalen artean. Alde horiek aktiboko eta pasiboko “Geroratutako zergak” epigrafean erregistratu dira, sozietateen gaineko zerga kalkulatu eta erregistratzean. Ondoren, aktiboko eta pasiboko “Geroratutako zergak” epigrafeko saldoek 2009ko eta 2008ko ekitaldietan izandako mugimenduak azalduko ditugu: Aktiboa Pasiboa 2009 2008 2009 2008 Ekitaldi-hasierako saldoa 112.285 28.707 36.591 60.266 Gehikuntzak / (gutxitzeak) Kaudimengabezietarako fondoaren zuzkidura - - - - Ibilgetua berriro inbertitzea - - (188) (148) Saltzeko prest dagoen zorroa baloratzeagatiko

doikuntzak (36.928) 83.932 6.923 (23.339) Higiezinen errebalorizazioa - - (57) (188) Irekiera-komisioak (705) (353) - - Kreditu fiskalak 6.272 - - - Besterik - (1) - - Ekitaldi-itxierako saldoa 80.924 112.285 43.269 36.591 37. oharrean Entitatearen egoera fiskalari buruzko xehetasunak jaso ditugu.


83

31. Gainerako aktiboak eta gainerako pasiboak Hauxe da egoera-balantzeetako epigrafe horiek 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n zuten banakapena: Aktiboa Pasiboa 2009 2008 2009 2008 Sortutako komisioen ondoriozko periodokatzeak 14.745 22.787 - - Beste periodokatze batzuk 2.733 3.460 16.553 16.973 Izakinak - Amortizatutako kostua 1.264 845 - - Bideratzen ari diren eragiketak 934 156 757 516 Beste batzuk - - 3.381 3.338 19.676 27.248 20.691 20.827 32. Finantza-pasiboak amortizatutako kostuan Hona hemen egoera-balantzeetako epigrafe honek 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n zuen banakapena:

2009 2008 Banku zentraletako gordailuak 401.136 72.034 Kreditu-erakundeen gordailuak 374.838 359.882 Bezeroen gordailuak 18.614.331 17.576.494 Balore negoziagarriek ordezkatutako zorrak 82.236 1.220.311 Beste finantza-pasibo batzuk 202.546 165.228 19.675.087 19.393.949 Ondoren, 2009ko eta 2008ko abenduaren 31ko egoera-balantzeetako “Finantza-pasiboak amortizatutako kostuan” epigrafearen banakapena egingo dugu: 2009 2008 Monetaren arabera: Eurotan 19.610.757 19.294.131 AEBko dolarretan 58.490 89.415 Libera esterlinatan 5.475 3.982 Libera suitzarretan 319 33 Yen japoniarretan 34 6.388 Gainerakoak 12 - 19.675.087 19.393.949 Mugaegunaren arabera: Agerikoak 2.447.149 2.487.352 1 hilabetera artekoak 6.616.834 5.152.943 Hilabete 1 eta 3 bitartekoak 1.057.120 1.410.848 3 hilabete eta1 urte bitartekoak 2.552.058 4.930.167 1 eta 5 urte bitartekoak 1.979.986 815.866 5 urtetik gorakoak 4.741.647 4.309.369 Zehaztu gabeko mugaegunekoak - - 19.394.794 19.106.545 Balorazioagatiko doikuntzak 280.293 287.404 19.675.087 19.393.949


84

a) Banku zentraletako gordailuak Jarraian, 2009ko eta 2008ko abenduaren 31ko egoera-balantzeetan “Banku zentralen gordailuak” epigrafeko saldoak duen banakapena emango dugu:

2009 2008 Espainiako Bankua 400.000 71.854 Balorazioagatiko doikuntzak 1.136 180 401.136 72.034 Hurrenez hurren, % 1,00koa eta % 1,60koa izan dira Banku zentralen gordailuek 2009ko eta 2008ko ekitaldietan lortu duten urteko batez besteko interes-tasa. 2009ko abenduaren 31n, Espainiako Bankuak fondo publikoen bermedun kredituen sisteman Entitateari esleitutako muga 810.873 mila eurokoa zen (462.500 mila eurokoa 2008ko abenduaren 31n). b) Kreditu-erakundeen gordailuak

2009ko eta 2008ko abenduaren 31ko egoera-balantzeetako “Kreditu-erakundeen gordailuak” epigrafeko saldoaren banakapena hau da:

2009 2008 Eperako kontuak 338.280 321.060 Aktiboak aldi baterako lagatzea 33.364 32.517 Bestelako kontuak 2.522 3.574 Balorazioagatiko doikuntzak 672 2.731 374.838 359.882 Hurrenez hurren, % 2,56koa eta % 4,35ekoa izan dira kreditu-erakundeen gordailuek 2009ko eta 2008ko ekitaldietan lortu duten urteko batez besteko interes-tasa. 2009ko abenduaren 31n, “Eperako kontuak” atalean 100 milioi euroko balio nominala agertzen zen erregistratuta (100 milioi euro 2008ko abenduaren 31n), Entitateak hipoteka-zedula bereziak jaulkitzearen ondorioz. Horiek Europako Inbertsio Bankuak harpidetu ditu.


85

c) Bezeroen gordailuak Jarraian, 2009ko eta 2008ko abenduaren 31ko egoera-balantzeetan “Bezeroen gordailuak” epigrafeko saldoak duen banakapena emango dugu:

2009 2008 Espainiako administrazio publikoak 555.669 692.566 Beste sektore egoiliar batzuk: 18.020.610 16.842.816 Ageriko gordailuak: 6.846.008 5.148.191 Kontu korronteak 1.969.911 1.771.088 Aurrezki-kontuak 4.848.388 3.334.264 Besterik 27.709 42.839 Eperako gordailuak: 9.961.502 11.021.577 Eperako ezarpenak 4.633.877 6.339.340 Besterik 5.327.625 4.682.237 Aktiboak aldi baterako lagatzea 939.294 407.824 Balorazioagatiko doikuntzak: 273.806 265.224 Sortutako interesak 124.998 179.150 Mikro-estaldurako eragiketak 148.808 86.074 Beste sektore ez-egoiliar batzuk 38.052 41.112 18.614.331 17.576.494 Bezeroen gordailuek honako batez besteko interes-tasa hau eman dute 2009ko eta 2008ko ekitaldietan:

2009 2008 Ageriko gordailuak % 0,76 % 1,47 Eperako gordailuak % 3,29 % 4,17 Aktiboak aldi baterako lagatzea % 1,14 % 3,88 2009ko abenduaren 31n, Entitateak kooperatibekin, elkartutako bestelako enpresekin eta taldeak kudeatutako inbertsio-fondoekin 1.342.822 mila euroko saldo hartzekodunak zituen (2008an 720.729 mila eurokoak). 2009ko abenduaren 31n, balantzeko “Eperako gordailuak – Bestelakoak” atalean, 4.225 milioi euro agertzen ziren erregistratuta (3.725 milioi euro 2008ko abenduaren 31n), Entitateak hipoteka-zedula bereziak jaulkitzearen ondorioz. Horiek Aktiboak Titulizatzeko zenbait Fondok harpidetu dituzte; hona hemen horien ezaugarriak:


86

Hipoteka-zedula

Zenbateko nominala

(mila eurotan)

Fondoaren izena Despoltsapen-

eguna 2009 2008 Mugaeguna TDA2 zedulak, Aktiboak Titulizatzeko Fondoa 03-11-26 300.000 300.000 13-11-22 TDA3 zedulak, Aktiboak Titulizatzeko Fondoa 04-03-03 300.000 300.000 16-03-01 IM zedulak 2, Aktiboak Titulizatzeko Fondoa 04-06-11 500.000 500.000 14-06-11 IM zedulak 3, Aktiboak Titulizatzeko Fondoa 04-11-19 200.000 200.000 14-11-19 TDA5 zedulak, Aktiboak Titulizatzeko Fondoa 04-11-29 100.000 100.000 19-11-27 IM zedulak 5, Aktiboak Titulizatzeko Fondoa 05-06-15 500.000 500.000 20-06-15 Intermoney Master Zedulak, Aktiboak Titulizatzeko Fondoa 05-12-02 500.000 500.000 15-12-02 IM zedulak 7, Aktiboak Titulizatzeko Fondoa 06-03-31 525.000 525.000 21-03-31 IM zedulak 9, Aktiboak Titulizatzeko Fondoa 06-06-09 300.000 300.000 16-06-09 TDA9 zedulak, Aktiboak Titulizatzeko Fondoa 07-11-30 500.000 500.000 10-11-30 TDA17 zedulak, Aktiboak Titulizatzeko Fondoa 09-09-23 500.000 - 13-09-23 4.225.000 3.725.000

Aipatu beharra dago, TDA9 zedulak, Aktiboak Titulizatzeko Fondoak eta TDA17 zedulak, Aktiboak Titulizatzeko Fondoak jaulkitako titulu guztiak harpidetu dituela Entitateak; 1.000 milioi euroko zenbateko nominala izan dute (500 milioi eurokoa 2008ko abenduaren 31n) (23. oharra). Jaulkitako zedulen urteko interes-tasa nominala %0,573 eta % 4,51 artekoa zen, 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n. “Beste sektore egoiliar batzuk – Balorazioagatiko doikuntzak” epigrafean 148.808 mila euro agertzen dira 2009ko abenduaren 31n (86.074 mila euro 2008ko abenduaren 31n). Funtsean, hipoteka-zedulen arrazoizko balioan izandako aldaketei dagozkio. Aldaketok interes-tasaren arriskuaren ondorioz gertatu dira, eta, esan beharra dago, arrisku horri kontabilitate-estaldura eman zaiola, 26. oharrean azaltzen denez. 2009ko apirilaren 24ko 716/2009 Errege Dekretuak ezarritakoaren arabera —hipoteka-merkatua eta hipoteka-sistema finantzarioa arautzen dituen 1981eko martxoaren 25eko 2/1981 Legearen hainbat alderdi garatzen ditu—, Entitatearen Kontseilu Errektoreak hauxe jakinarazi zuen: 2009ko abenduaren 31n, hipoteka-merkatua arautzen duen arautegia betetzen dela bermatzeko politika eta prozedura multzoa dituela ezarrita Entitateak. 2009ko abenduaren 31n, Entitateak jaulkitako hipoteka-zedula bizien balio nominala 4.325.000 mila eurokoa da. Esan beharra dago,horiek ez direla eskaintza publikoz jaulki. Data horretan, hipoteka-zedula horien jaulkipena babesten duten hipoteka-mailegu eta -kredituetan ordaintzeko dagoen balio nominala 12.201.599 mila eurokoa da, eta hipoteka-zedula horien jaulkipena babesteko aukeratzeko modukoak diren hipoteka-mailegu eta -kredituetan ordaintzeko dagoen balio nominala 7.340.668 mila eurokoa.


87

2009ko abenduaren 31n, Entitateak ez du hipoteka-zedulak jaulkitzeko ordezkapen-aktiborik identifikatuta. Izan ere, egindako jaulkipenen ehunekoa jaulkipenak babesteko aukeratzeko moduko aktiboen gainetik dago, % 58,92 hain zuzen ere. 2/1981eko martxoaren 25eko Legeak, Hipoteka Merkatua Arautzekoak, % 80an du gehienezko kopurua ezarrita. “Beste sektore egoiliar batzuk – Eperako gordailuak – Bestelakoak” atalean, 518.508 mila euroko zenbatekoa zegoen 2009ko abenduaren 31n (586.033 mila eurokoa 2008ko abenduaren 31n). IM Caja Laboral 1, FTA titulizazio-fondoaren bidez bonuen jaulkipenean lortutako finantzaketaren zenbateko garbia da hori. Titulizazio-fondo horri hainbat hipoteka-mailegu atxiki zitzaizkion 2006ko ekitaldian, eta, baja emateko baldintzak betetzen ez dituztenez, 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n balantzean jarraitzen dute. Epigrafe honetan, fondoari ekarritako maileguen saldo bizia, 610.413 mila eurokoa (681.598 mila eurokoa 2008ko abenduaren 31n) sartu da batik bat, Entitateak harpidetu dituen 87.939 mila euroko (90.320 mila eurokoa 2008ko abenduaren 31n) bonuen zenbatekoa kendu ondoren (24. oharra). 2008ko ekitaldian, aktiboak titulizatzeko programa bat garatu zuen Entitateak, IM Caja Laboral 2, FTA titulizazio-fondoaren bidez (ikus 24. oharra). “Beste sektore egoiliar batzuk - Eperako gordailuak – Bestelakoak” atalean, – 28.774 mila euroko zenbatekoa zegoen 2009ko abenduaren 31n (– 36.907 mila eurokoa 2008ko abenduaren 31n); fondo horren bidez bonuen jaulkipenean lortutako finantzaketaren zenbateko garbia da hori. Epigrafe honetan, titulizatutako maileguen saldo bizia, 562.465 mila eurokoa (586.105 mila eurokoa 2008ko abenduaren 31n), sartu da batik bat, fondoak jaulki eta Entitateak osotasunean harpidetu dituen bonuen zenbatekoa, 567.971 mila eurokoa (597.344 mila eurokoa 2008ko abenduaren 31n), kendu ondoren. Harpidetutako bonu horiek berme kolateral gisa erabiltzeko asmoa du Entitateak, Eurosistemako kreditu-eragiketetan, hain zuzen ere. Jarraian, 2009ko eta 2008ko abenduaren 31ko egoera-balantzeetan “Bezeroen gordailuak” epigrafeko saldoaren banakapena emango dugu, monetaren eta mugaegunen arabera: 2009 2008 Monetaren arabera: Eurotan 18.591.724 17.559.278 Dolarretan 17.443 14.911 Libera esterlinatan 4.799 1.830 Libera suitzarretan 319 33 Yen japoniarretan 34 442 Gainerakoak 12 - 18.614.331 17.576.494 Mugaegunaren arabera: Agerikoak 2.444.627 2.483.778 1 hilabetera artekoak 6.362.756 4.458.098 Hilabete 1 eta 3 bitartekoak 957.741 1.276.450 3 hilabete eta1 urte bitartekoak 2.139.706 4.261.552 1 eta 5 urte bitartekoak 1.755.590 588.198 5 urtetik gorakoak 4.675.575 4.235.256 18.335.995 17.303.332 Balorazioagatiko doikuntzak 278.336 273.162 18.614.331 17.576.494


88

d) Balore negoziagarriek ordezkatutako zorrak Segidan, 2009ko eta 2008ko abenduaren 31ko egoera-balantzeetako "Balore negoziagarriek ordezkatutako zorrak" epigrafeko saldoaren banakapena azaltzen da:

2009 2008 Ordaindukoak eta efektuak 82.087 709.199 Bihurgarriak ez diren beste balore batzuk - 499.780 Balorazioagatiko doikuntzak 149 11.332 82.236 1.220.311 Ordaindukoak eta efektuak 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n, ordaindukoak jaulkitzeko 01/2009 eta 01/2008 programei dagokion harpidetutako zenbateko amortizatua biltzen du atal horrek. Entitateak programa horien barruan deskontuan jaulkitako ordaindukoek 50.000 euroko balio nominala dute, eta errenta finkoko AIAF bigarren mailako merkatu antolatuan negoziatzeko onartuta daude. 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n, programa horiek hurrenez hurren 750 eta 1.250 milioi euroko gehienezko zenbatekoa ezartzen dute jaulkipenerako. 2009ko abenduaren 31n, Entitateak kooperatibekin, elkartutako bestelako enpresekin eta taldeak kudeatutako inbertsio-fondoekin 27.987 mila euroko saldo hartzekodunak zituen (2008an 470.805 mila eurokoak). Ondoren, ekitaldi bakoitzaren itxierako hondar-mugaegunen eta interes-tasen xehetasuna azaltzen da:

1 hilabete artekoak

Hilabete 1 eta 3

artekoak

3 eta 6 hilabete artekoak


1 eta 5 urte

artekoak Guztira Interes-

tasa

2009ko abenduaren 31n 58.727 16.553 4.782 2.025 - 82.087 % 2,30 eta

% 0,07

2008ko abenduaren 31n 446.696 102.250 129.914 30.339 - 709.199 % 5,47

eta % 1,89

Bihurgarriak ez diren beste balore batzuk Entitateak 2006ko uztailaren 13an 2009ko uztailaren 13ko mugaegunarekin jaulki zituen obligazio arruntak sartzen dira atal honetan 2008ko abenduaren 31n. Obligazio horiek 500.000 mila euroko balio nominala zuten guztira, hau da, 50 mila euroko balio nominaleko 10.000 balore dira. Balio nominalaren % 99,956an jaulki ziren eta errenta finkoko bigarren mailako AIAF merkatu antolatuan kotizatzen zuten. Obligazio horien urteko interes-tasa nominala 3 hilerako Euriborrari % 0,125 gehituta ateratzen zen, eta hiru hilean behin ordaintzen zen. Mugaegunean, erabat amortizatu da jaulkipen hori.


89

Ondoren, “Balore negoziagarriek ordezkatutako zorrak” epigrafeak 2009ko eta 2008ko ekitaldietan izandako mugimenduak erakutsiko ditugu: 2009 2008 Ekitaldi-hasierako saldoa 1.220.311 936.761 Isurpenak 12.081.895 5.426.425 Amortizazioak (13.219.970) (5.142.875) Ekitaldi-itxierako saldoa 82.236 1.220.311 2009 eta 2008 ekitaldietan zehar, hurrenez hurren 14.432 mila euroko eta 52.287 mila euroko interesak eman dituzte Entitatearen balore negoziagarriek ordezkatutako zorrek (42. oharra). 2009ko ekitaldian, zenbateko horretatik 8.001 mila euro jaulkitako ordaindukoenak ziren eta 6.431 mila euro jaulkitako obligazioenak (2008ko ekitaldian, 26.660 mila euro eta 25.627 mila euro, hurrenez hurren). 33. Hornidurak Hona hemen egoera-balantzeetako epigrafe honek 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n zuen banakapena:

2009 2008 Pentsioetarako eta antzeko betebeharretarako fondoak 8.340 - Pentsioetarako beste fondo batzuk 8.340 - Arrisku eta konpromiso kontingenteetarako hornidurak 11.386 8.981 Arrisku kontingenteetarako hornidurak 11.386 8.981 19.726 8.981


90

Ondoren, “Hornidurak” epigrafean 2009ko eta 2008ko ekitaldietan izandako mugimenduak erakutsiko ditugu:

Pentsioak eta antzeko

betebeharrak

Arrisku eta konpromiso

kontingenteak Guztira 2008ko abenduaren 31n Ekitaldi-hasierako saldoa - 11.418 11.418 Emaitzen kontura egindako zuzkidura: Hornikuntzetarako zuzkidurak - 11.140 11.140 Horniduren erabilgarritasuna - (7.047) (7.047) Berreskurapenak - (6.210) (6.210) Fondoen erabilera - (320) (320) Beste mugimendu batzuk - - - Ekitaldi-itxierako saldoa - 8.981 8.981 2009ko abenduaren 31n Ekitaldi-hasierako saldoa - 8.981 8.981 Emaitzen kontura egindako zuzkidura garbia: Hornikuntzetarako zuzkidurak 10.806 9.474 20.280 Horniduren erabilgarritasuna - (1.148) (1.148) Berreskurapenak - (5.976) (5.976) Fondoen erabilera (2.466) - (2.466) Beste mugimendu batzuk - 55 55 Ekitaldi-itxierako saldoa 8.340 11.386 19.726 a) Pentsioetarako eta antzeko betebeharretarako fondoak Entitateak Plantillak dinamizatzeko planera atxikitzeko borondatezko erabakiaren ondoriozko etorkizuneko konpromisoak ditu bazkide batzuekin hartuta. Horrela, bada, benetan erretiratu bitartean jarduneko langileek jasoko dituzten soldata-osagaien eta beste gizarte-zama batzuen ondoriozko konpromisoei erantzuteko fondoak ditu eratuta Entitateak. Konpromisook plana ezarri zenetik Entitateari zerbitzu emateari uzten dioten egunera bitartean sortutakoak izango dira. Entitateak enplegu ondoko ordainketetan bereganatutako konpromisoen egungo balioa eta konpromiso horiek nola estaltzen ziren azalduko dugu jarraian: 2009 2008 Bere gain hartutako konpromisoak Jarduneko langileak 8.340 - Jardunekoak ez diren langileak - - Besterik - - 8.340 - Estaldurak Barruko fondoak 8.340 - 8.340 -


91

2009ko abenduaren 31n, enplegu ondoko ordainketen ondoriozko konpromisoak estaltzeari buruzko etorkizuneko prestazio-fluxuak balioztatu dira. Horretarako, proiektatutako kreditu-unitatearena hartu da kalkulua egiteko metodotzat, eta erretiratzeko eskubidea ematen duen lehena erretiratzeko adintzat. Hurrenez hurren, % 1,8koa eta % 1,5ekoa izan dira soldaten etorkizuneko hazkunde-hipotesia eta balioztapenean aintzat hartutako pentsioen urteko berrikuspenekoa. 34. Gizarte-ekintzarako fondoa Hona hemen egoera-balantzeetako epigrafe honek 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n zuen banakapena:

2009 2008 Heziketako eta Sustapeneko Fondoa 3.065 7.632 Zuzkidura: 2.686 7.253 Aktibo materialari aplikatua 598 626 Ekitaldian egindako gastuak 6.627 15.344 Uneko ekitaldiko mantentze-gastuak (6.627) (15.344) Konprometitu gabeko zenbatekoa 2.088 6.627 Errebalorizazio-erreserbak 379 379 3.065 7.632 Gizarte Ekintzarako Fondoko saldoak mugimendu hauek izan ditu 2009ko eta 2008ko ekitaldietan: 2009 2008 Ekitaldi-hasierako saldoa 7.632 16.380 Ekitaldiko soberakinaren kargura egin beharreko nahitaezko zuzkidura 2.088 6.627 Ekitaldiko mantentze-gastuak (6.627) (15.344) Ibilgetuaren amortizazioa (28) (31) Ekitaldi-itxierako saldoa 3.065 7.632 Kreditu-kooperatibei buruzko 13/1989 Legeak, Kooperatiben Erregimen Fiskalari buruzko 20/1990 Legeak aldatu zuenak, zera agintzen du, 1978ko azaroaren 3ko 2860/1978 Errege Dekretuan ezarritako banaketa-irizpideei eutsiz: gutxienez soberakin garbiaren % 10 Heziketako eta Sustapeneko Fondora bideratuko dela (4. oharra). Fondo horretara egiten diren zuzkidurek kooperatibismoaren garapena, komunitateko kultura- eta asistentzia-beharrei erantzutea edo helburu horietan lagunduko duten ibilgetuak izango dituzte xede, besteak beste. Ildo horretatik, 2008ko ekitaldiko nahitaezko zuzkiduratik —6.627 mila eurokoa izan zen—, 1.657 mila euro MCCko korporazio-erakundeak finantzatzeko eta 2.850 mila euro Heziketako eta Kooperatiba Sustapeneko Fondorako izan ziren 2009an (2008an, 15.344 mila eurotik 3.836 eta 6.598 mila euro, hurrenez hurren).


92

35. Ondare garbiko balorazioagatiko doikuntzak Hona hemen egoera-balantzeetako epigrafe honek 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n zuen banakapena: 2009 2008 Saltzeko prest dauden finantza-aktiboak: (149.386) (268.057) Zor-balore adierazgarriak (31.380) (91.030) Kapital-tresnak (118.006) (177.027) Eskudiru-fluxuen estaldura (286) - (149.672) (268.057) Ondare garbiko “Balorazioagatiko doikuntzak - Saltzeko prest dauden finantza-aktiboak” epigrafeko saldoan, Entitatearen ondare garbiaren barruan sartu behar diren finantza-tresna horien arrazoizko balioaren aldeen zenbateko garbia biltzen da. Finantza-aktiboak saltzen direnean, aldeak galdu-irabazien kontuan jasotzen dira. Hauxe da atal horrek 2009 eta 2008 ekitaldietan izan duen mugimendua: 2009 2008 Ekitaldi-hasierako saldoa (268.057) 7.782 Emaitzetan kargatzeko/(abonatzeko) mugimendu garbia 22.738 89.149 Salmentak eta amortizazioak (11.956) (12.830) Narriaduragatiko galerak (garbiak), emaitzetan kargatzekoak 34.694 101.979 Errebalorizazio / (Balio-galera) garbiak 90.313 (364.988) Besterik 5.620 - (149.386) (268.057) Epigrafe honen bilakaera egoki irakurtzeko, finantza-merkatuen 2009ko eta 2008ko salbuespeneko inguruabarrak hartu behar dira kontuan; 18. oharrean azaldu dira. 36. Fondo propioak Hona hemen egoera-balantzeetako epigrafe honek 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n zuen banakapena:

2009 2008 Kapitala 475.651 458.446 Erreserbak 1.070.520 1.042.883 Ekitaldiko emaitza 54.377 93.920 Ken: dibidenduak eta ordainsariak (35.588) (34.277) 1.564.960 1.560.972 Kapital soziala lan-bazkideek, bazkide kolaboratzaileek eta elkarturiko kooperatibek eginiko eta ordaindutako ekarpenez dago osatuta. Entitateko estatutu sozialen arabera (1. oharra), bazkide bakoitzaren ekarpenen zenbateko osoak ezin izango du kapital sozialaren % 20 gainditu, pertsona juridikoa denean, eta % 2,5, pertsona fisikoa denean. Bazkideek elkartearen zorrekiko duten erantzukizuna beren ekarpenen balioari dagokiona da.


93

Ekitaldi bakoitzean, Kontseilu Errektoreak ekarpenei aplikatuko zaien interes-tasa proposatzen dio Batzar Nagusiari, horrek onespena eman diezaion. Kreditu Kooperatiben Legeak ezartzen duen araudiaren arabera, interes hori ezin da inoiz izan diruaren legezko interes-tasa baino sei puntu handiagoa. 2009ko eta 2008ko ekitaldietan urteko interesa % 7,5ekoa izan zen. Ondoren, "Kapitala" epigrafeko saldoan 2009ko eta 2008ko ekitaldietan izandako mugimenduak erakutsiko ditugu:

2009 2008 Ekitaldi-hasierako saldoak 458.446 418.519 Aurreko ekitaldiko soberakina banatzean sortutako kooperatiba-itzulkinak 16.567 38.360 Uneko ekitaldiko kapital sozialari egindako ekarpenen ordainketa kapitalizatuak - - Kapital sozialerako ekarpenak - Elkartutako kooperatibenak 1.541 2.009 - Bazkideenak eta beste batzuenak 683 1.243 Ken, bajengatiko ekarpenen likidazioa - Elkartutako kooperatibenak - - - Bazkideenak eta beste batzuenak - - Ageriko kapital errenboltsagarrirako intsuldaketak (1.586) (1.685) Ekitaldi-itxierako saldoak 475.651 458.446 2009ko abenduaren 31n, Lagun-Aro, Borondatezko Gizarte Aurreikuspenerako Erakundea da, zuzenean edo zeharka, Entitatearen kapital sozialean % 10etik gorako partaidetza duen erakunde bakarra; % 17,47koa da (2008an % 17,88koa). Ekarpenak (elkarte-zatiak) inter vivos eskualdagarriak dira, baina baldintza honekin: ekarpena jasotzen duen beste horrek bazkide izan edo bazkide bihurtu behar du, Entitatearen estatutuetan ezarritako baldintzen arabera. Bestalde, mortis causa oinordetzaren bidez ere transmititu daitezke, baldin eta eskubide-hartzaileak bazkide badira edo sei hilabeteko epean bazkide egiten badira. Bazkideren batek baja hartuz gero, bazkide horrek, edo dagozkion eskubidedunek, kapital sozialari egindako ekarpenak itzultzeko eskatu dezakete. Kasu horretan, behin betiko baja-egunaren osteko lehen Batzar Nagusiak onartutako egoera-balantzearen arabera zehaztuko da ekarpenaren balioa, eta, bazkide izateari utzi izanaren arrazoiaren arabera, gertatu daiteke zenbatekoa txikitzea Kontseilu Errektoreak erabakitako ehunekoa aplikatuz. Halaber, Kontseilu Errektoreak zehaztuko du ekarpena itzultzeko epea. Kasu guztietan, baja-egunetik bost urte igaro orduko itzuli beharko da, eta, bazkidearen bajaren arrazoia heriotza bada, urtebete baino lehen, heriotza-egunetik zenbatzen hasita.


94

2005eko azaroaren 4ko 1309/2005 Errege Dekretuaren Seigarren Azken Xedapenak hainbat aldaketa ekarri zituen, kreditu-kooperatiben erregelamendua onartu zuen 84/1993 Errege Dekretuaren 10. artikuluan, eta horien bidez, kreditu-kooperatibek aukera dute estatutuetan bazkideen kapitalerako ekarpenen itzulketa mugatzeko. Ondorioz, Entitatearen Batzar Nagusiak hauxe erabaki zuen 2006ko apirilaren 7an: ekarpenen itzulketa arautzen duen Entitatearen estatutu sozialen 21. artikulua aldatzea, Kontseilu Errektorearen onespena beharrezkoa izan dadin, itzuli beharreko ekarpenen zenbatekoa aurreko ekitaldiaren amaieran zegoen kapital sozialaren % 1etik gorakoa denean. Aldaketei esker, 2009ko eta 2008ko abenduaren 31ko kapital sozialaren % 99k ondaretzat hartzeko baldintzak beteko ditu, eta gainerako % 1a ageriko kapital errenboltsagarritzat hartuko da, ekitaldiko errenboltsoak kendu ondoren (13 f vii oharra). Ondoren, “Ageriko kapital errenboltsagarria” epigrafeko saldoan 2009ko eta 2008ko ekitaldietan izandako mugimenduak erakutsiko ditugu:

2009 2008 Ekitaldi-hasierako saldoa 3.029 2.526 Kapital-intsuldaketa 1.586 1.685 Bajen ondoriozko errenboltsoak (727) (1.182) Ekitaldi-itxierako saldoa 3.888 3.029 Entitatearen estatutuen arabera, erabat itzuli behar den gutxieneko kapital soziala 10.000 mila eurokoa da. Hona hemen Erreserben saldoan 2009 eta 2008 ekitaldietan gertatutako mugimenduak:

Bestelako erreserbak

Kaudimengabezia-arriskuak

aurreikusteko erreserba

Errebalorizazio erreserba

Erreserbak guztira

2007ko abenduaren 31ko saldoak 873.045 15.212 77.709 965.966 Aurreko ekitaldiko soberakinaren

banaketatik sortutako zuzkidurak 76.718 - - 76.718 Bazkideen ekarpen garbiak 199 - - 199 Intsuldaketak 485 - (485) - 2008ko abenduaren 31ko saldoak 950.447 15.212 77.224 1.042.883 Aurreko ekitaldiko soberakinaren

banaketatik sortutako zuzkidurak 33.135 - - 33.135 Bazkideen ekarpen garbiak 122 - - 122 Intsuldaketak 485 - (485) - Beste mugimendu batzuk (5.620) - - (5.620) 2009ko abenduaren 31ko saldoak 978.569 15.212 76.739 1.070.520


95

1989ko maiatzaren 26ko Kreditu Kooperatiben 13/1989 Legeak —gero Kooperatiben Erregimen Fiskalari buruzko1990eko abenduaren 19ko 20/1990 Legeak partzialki aldatu zuenak— kreditua antolatzeko oinarri berriak ezarri zizkien erakunde horiei. 1993ko ekitaldian, berriz, 1989ko maiatzaren 26ko Kreditu Kooperatiben 13/1989 Legearen garapenerako erregelamendua onartu zen, 1993ko urtarrilaren 22ko 84/1993 Errege Dekretuaren bidez. Ildo horretatik, hauek dira ekitaldiko soberakina banatzeko irizpideak (4. oharra):

a) Nahitaezko Erreserba Fondoa

"Bestelako erreserbak" epigrafeak Nahitaezko Erreserba Fondoaren 978.497 mila euro eta 945.239 mila euro biltzen zituen, hurrenez hurren, 2009ko abenduaren 31n eta 2008ko abenduaren 31n. 13/1989 Legearen arabera, gutxienez ekitaldiko soberakinaren % 50 bideratu behar zen Nahitaezko Erreserba Fondora. Baina, 20/1990 Legeak aldatu egin zuen aurreko araua, ekitaldian Nahitaezko Erreserba Fondora bideratu beharreko gutxienekoa % 20ra txikitzeko. Entitatearen Estatutuetan ezarrita dagoen banaketa ekitaldian erabilgarri dagoen soberakinaren % 50ekoa da gutxienez, eta 4. oharrean banakatu da. b) Kaudimengabezia-arriskuak aurreikusteko erreserba

13/1989 Legea indarrean sartu arte, kreditu-kooperatiba kalifikatuek gutxienez ekitaldiko soberakinaren % 15 bideratu behar zuten erreserba horretara. 13/1989 Legeak eta 20/1990 Legeak, ordea, ez dute zehazten ekitaldiko soberakinaren banaketa egitean erreserbei ezer zuzkitu behar zaienik, kaudimengabezia-arriskuak aurreikusteko. Errebalorizazio-erreserba Espainiako Bankuaren 4/2004 Zirkularraren Lehen Xedapen Iragankorraren arabera, 2004ko urtarrilaren 1etik aurrera erakundeek aktibo materialeko edozein elementu arrazoizko balioan baloratu zezaketen, baldin eta aktiboak erabilera askekoak baziren, eta Entitateak bat egin zuen xedapen horrekin. Entitateak errebalorizazioaren zenbatekoak "Bestelako erreserbak" epigrafean sartzen ditu, aktiboei balantzean baja eman ahala (amortizatu direlako, narriatu direlako edo erabili direlako) eta dagokien errebalorizazioaren arabera. 37. Egoera fiskala Entitateak arautegi fiskal aplikagarriaren arabera aurkezten ditu sozietateen gaineko zergaren aitorpenak. Gipuzkoako Kooperatiben erregimen fiskalari buruzko 2/97 Foru Arauaren arabera, kreditu-kooperatibei aplikatu beharreko zerga-tasa bakarra da, hain zuzen, % 28koa. Edozein modutan, Entitateko administratzaileek 2009ko ekitaldian zerga horri dagozkion zenbatekoak kalkulatu dituzte, baita ekitaldiaren itxieran indarrean dagoen foru-araudiaren arabera ikuskapena egiteko prest dauden ekitaldietakoak ere.


96

Hona hemen 2009ko eta 2008ko ekitaldietako kontabilitate-emaitzaren eta sozietateen gaineko zergaren zerga-oinarriaren berdinkatzeari buruzko informazioa: 2009 2008 Ekitaldiko zerga aurreko kontabilitate-emaitza 50.137 101.187 Alde iraunkorrak Gehikuntzak - Kengarriak ez diren gastuak 426 655 - Beste batzuk - - 50.563 101.842 Kenketak - Heziketako eta Sustapeneko Fondorako nahitaezko zuzkidura (2.088) (6.627) - Kooperatiba arteko Fondo Sozialerako zuzkidura (9.941) (23.016) - Kapital sozialerako ekarpenen kargura ordaindutako interes gordin kengarriak (28.915) (34.277) - Nahitaezko Erreserba Fondorako nahitaezko zuzkiduraren % 50 (5.220) (16.567) - Ustiapenari lotutako higiezinak saltzeagatik berrinbertitutako balio-

handitzeak - (431) - Beste batzuk 1 12 Zergaren kontabilitate-oinarria 4.400 20.936 Denbora-aldeak - Uneko ekitaldian sortutakoak - - - Aurreko ekitaldietan sortutakoak (1.637) 71 Zerga-oinarri fiskala 2.763 21.007 Kuota osoa (% 28) 774 5.882 Kenketak eta hobariak (7.046) (4.658) Kuota likidoa (6.272) 1.224 Kontuko atxikipenak eta ordainketak (3.100) (3.040) Sartu / (itzuli) beharreko sozietateen gaineko zerga (9.372) (1.816) 2008ko ekitaldian zehar, aktibo ibilgetuko ondasunen salmentagatik 431 mila euroko kopurua berrinbertitzearen ondoriozko salbuespenarekin egin zuen bat Entitateak. Horren arabera, hurrengo hiru ekitaldietan 995 mila euro berrinbertitu behar ditu. Hona hemen galdu-irabazien kontuko “Mozkinen gaineko zerga“ epigrafearen osaera, 2009 eta 2008 ekitaldietan: 2009 2008 Kontabilitate-oinarria tasa aplikagarrian 1.232 5.862 Kenketak eta hobariak (7.046) (4.658) Beste batzuk (514) (564) (6.328) 640


97

Galdu-irabazien kontuko “Mozkinen gaineko zergez” gain, zerga geroratuak ere sortu edo berrinbertitu dira, 2009 eta 2008 ekitaldietan ondare garbiko balorazioagatiko doikuntzengatik, eta zenbateko hauek izan dituzte: 2009 2008 Balorazioagatiko doikuntzak: Saltzeko prest dauden finantza-aktiboak 43.853 (107.271) 43.853 (107.271) Indarrean dagoen legeriaren arabera, zergak ezin dira behin betiko likidatutzat jo, harik eta aurkeztu diren aitorpenak aginte fiskalek ikuskatzen dituzten arte edo lau urteko iraungipen-epea iragan arte. 2009ko abenduaren 31n, Entitateak agintari fiskalek ikuskatzeko ditu 2006ko, 2007ko, 2008ko eta 2009ko ekitaldiei aplikagarri zaizkien zerga nagusi guztiak (2005eko urtarrilaren 1etik irekita duen sozietateen gaineko zerga eta Entitateak agintari fiskalek ikuskapen partziala egiteko irekita dituen 2005etik 2008ra bitarteko ekitaldietako balio erantsiaren gaineko zerga salbu). Entitateko administratzaileen aburuz, ikuskatzeko dauden eta preskribatu ez duten ekitaldietako pasiboek (baldin badaude) ez dute eragin handirik izango, 2009ko ekitaldiko urteko kontu indibidualetan. Halaber, Entitateak eginiko eragiketei aplikatzekoa den araudi fiskala modu askotara uler daitekeenez, zenbait pasibo fiskal kontingente sor litezke ikuskatzeko dauden urteetan. Hala eta guztiz ere, Entitateko administratzaileen iritziz, oso zaila izango da pasibo kontingente horiek gauzatzea, eta, edozein modutan, sor lezaketen zerga-zorrak ez luke eragin handirik izango Entitatearen urteko kontu indibidualetan. 38. Egoera-balantzeko aktiboen eta pasiboen arrazoizko balioa i) Aktibo eta pasibo finantzarioen arrazoizko balioa

13. oharrean adierazten denez, Kreditu-inbertsioak, Epemugako inbertsio-zorroa eta Merkatuko balioa modu fidagarrian balioztatu ezin zaien kapital-tresnak izan ezik, Entitatearen finantza-aktiboak arrazoizko balioan daude jasota, honekin batera doan egoera-balantzean. Era berean, Ageriko kapital errenboltsagarria eta Kostu amortizatuko finantza-pasiboak izan ezik (kontabilitatean ez baitira estaltzen), Entitatearen finantza-pasiboak ere arrazoizko balioan daude jasota honekin batera doan egoera-balantzean.


98

Taula honetan, 2009ko eta 2008ko ekitaldi-itxieretako arrazoizko balioak laburtu ditugu, arrazoizko balioa zehazteko Entitateak erabilitako balioztapen-metodologien arabera sailkatuta:

2009 Guztira Arrazoizko balioaren hierarkia Balantzea

Arrazoizko balioa 1. maila 2. maila 3. maila

Kutxa eta banku zentraletako gordailuak 332.778 332.778 - - 332.778 Negoziazio-zorroa 48.164 48.164 868 47.296 - Saltzeko prest dauden finantza-aktiboak 3.037.128 3.037.128 1.314.636 204.151 1.518.341 Kreditu-inbertsioak 16.889.748 16.889.748 - - 16.889.748 Epemugako inbertsio-zorroa 121.095 120.828 120.828 - - Estaldura-deribatuak 180.794 180.794 - 180.794 - FINANTZA AKTIBOAK GUZTIRA 20.609.707 20.609.440 1.436.332 432.241 18.740.867 Negoziazio-zorroa 24.001 24.001 972 22.915 114 Finantza-pasiboak amortizatutako kostuan 19.675.087 19.675.087 - - 19.675.087 Estaldura-deribatuak 5.108 5.108 - 5.108 - FINANTZA PASIBOAK GUZTIRA 19.704.196 19.704.196 972 28.023 19.675.201

2008

Guztira Arrazoizko balioaren hierarkia Balantzea

Arrazoizko balioa 1. maila 2. maila 3. maila

Kutxa eta banku zentraletako gordailuak 786.614 786.614 - - 786.614 Negoziazio-zorroa 33.703 33.703 3.201 30.502 - Saltzeko prest dauden finantza-aktiboak 2.258.211 2.258.211 1.049.392 157.093 1.051.726 Kreditu-inbertsioak 16.957.132 16.957.132 - - 16.957.132 Estaldura-deribatuak 105.434 105.434 - 105.434 - FINANTZA AKTIBOAK GUZTIRA 20.141.094 20.141.094 1.052.593 293.029 18.795.472 Negoziazio-zorroa 12.325 12.325 - 12.325 - Finantza-pasiboak amortizatutako kostuan 19.393.949 19.393.949 - - 19.393.949 Estaldura-deribatuak 27.806 27.806 - 27.806 - FINANTZA PASIBOAK GUZTIRA 19.434.080 19.434.080 - 40.131 19.393.949 Arrazoizko balioak zehazteko, irizpide hauek erabili dira: 1. maila: finantza-tresna horientzat jarduneko merkatuetan kotizatutako prezioak erabiltzea. 2. maila: antzeko finantza-tresnentzat jarduneko merkatuetan kotizatutako prezioak edo bestelako balioztapen-teknika batzuk erabiltzea (horietan, input esanguratsu guztiak zuzenean edo zeharka behatzekoak diren merkatu-datuetan oinarritzen dira). 3. maila: merkatu-datu behagarrietan oinarrituta ez dagoen input esanguratsuren bat duten balioztapen-teknikak erabiltzea.


99

Zehazki, honako balioztapen-teknika eta hipotesi hauek erabili dira, arrazoizko balioak zehazteko: • Kutxa eta banku zentraletako gordailuak: ageriko saldoak edo epe laburrera egitekoak

direnez, horien arrazoizko balioa liburuetakoarekin bat datorrela erabaki da. • Zor-balore adierazgarriak: Zor publikoko aktiboetarako eta kreditu-erakundeek

jaulkitako errenta finkoko balore jakin batzuetarako, jarduneko merkatuetan argitaratutako kotizazioa hartu da (1. maila). Interes-tasen bilakaerari lotutako errentagarritasuna duten errenta finkoko balore batzuetarako, fluxuen deskontuan oinarritutako balioztapen-teknikak erabili dira, hain zuzen ere interes-tasen kurba eta merkatu-spread (antzeko tresnetarako) (2. maila). Gainerako zor-balore adierazgarrietarako, kanpoko balioztapen-agente baimenduek kalkulatutako prezioak erabili dira (3. maila). Halaber, 1.004.194 mila euro (2008ko abenduaren 31n 487.687 mila euro) 3. mailan sailkatuta daude, 2009ko abenduaren 31n, Entitateak TDA9 Zedula Fondoa, Aktiboak Titulizatzeko Fondoaren eta TDA17 Zedula Fondoa, Aktiboak Titulizatzeko Fondoaren bidez jaulkitako hipoteka-titulizazioko bonuenak (23. oharra).

Bestalde, 2008ko abenduaren 31n baziren zor-balore adierazgarri batzuk, 14.873 mila eurokoak, merkatuko interes-tasen kurba erreferentziatzat hartzen dutenak. Amortizatutako kostuan baloratuta zeuden, Entitateak uste izan zuelako kostu hori bat zetorrela, funtsean, arrazoizko balioarekin.

• Kapital-tresnak: Jarduneko merkatuetan argitaratutako kotizazioa hartu da aintzat (1.

maila), inbertsio-fondo eta arrisku-kapitaleko fondo jakin batzuetarako salbu, horietarako kanpoko balioztapen-agente baimenduek kalkulatutako prezioak erabili baitira (3. maila).

• Horietaz aparte, Aktibo Eskuragarrien zorroan sailkatutako kapital-tresna ez-

kotizatuak daude, kostu historikoan erregistratu direnak, 31.339 mila euroko zenbatekoan (2008ko abenduaren 31n 47.400 mila eurokoak ziren horiek), eta beraz ez dira aintzat hartu aurreko taulan.

• Bezeroei emandako kreditua (kreditu-inbertsioak): Erabaki da ez dagoela alde handirik horien kontabilitate-balioaren eta arrazoizko balioaren artean. Izan ere, Entitateak emandako mailegurik gehienek interes-tasa aldakorra dute erreferentziatzat edo, bestela, haien mugaeguna 12 hiletik beherakoa da. Era berean, kreditu-arriskuaren ondoriozko horniduren maila kuantifikatu da kreditu-arriskuko zorrorako, aplikagarri zaion kontabilitate-araudiari jarraiki, eta nahikotzat jo da kreditu-arrisku horri aurre egiteko.


100

Dena delarik ere, egun bizi dugun krisialdi ekonomikoaren eta finantzarioaren baitan eta finantza-aktibo horientzako merkaturik ez dagoenez, aktibo horiek alderdi interesatuen artean trukatzeko zenbatekoa txikiagoa izan daiteke erregistratutako balio garbia baino, zeren eta eskurapen-potentzialak, kontabilitate-arautegi aplikagarriari jarraiki, izandako eta kontabilizatutako galerak deskontatzeaz gain, egungo egoera ekonomikoa luzatzearen ondorioz etorkizunean izan ditzakeen galerak ere har baititzake kontuan.

• Finantza-pasiboak amortizatutako kostuan: Erabaki da ez dagoela alde handirik horien

kontabilitate-balioaren eta arrazoizko balioaren artean. Izan ere, gehienek interes-tasa aldakorra dute erreferentziatzat edo, bestela, haien mugaeguna 12 hiletik beherakoa da.

Finantza-tresnen arrazoizko balioaren eta kontabilitate-balioaren artean aldea egoteak hainbat arrazoiren ondorio izan daiteke: • Tasa finkoarekin jaulkitako tresnetan, horien arrazoizko balioa merkatuko interes-

tasen bilakaeraren arabera aldatzen da. Tresnaren hondar-bizitza zenbat eta handiagoa, orduan eta aldakuntza handiagoa.

• Tasa aldakorrarekin jaulkitako tresnetan, erreferentziazko interes-tasarekiko marjina aldatu egiten bada tresna jaulki zenetik, gerta liteke arrazoizko balioa eta kontabilitate-balioa desberdinak izatea. Marjinak aldatzen ez badira, arrazoizko balioa eta kontabilitate-balioa birbalioztatzeko datetan bakarrik etorriko dira bat. Gainerako datetan, zehaztuta dauden fluxuak interes-tasaren arriskuaren menpe egongo dira.

ii) Aktibo ez-finantzarioen arrazoizko balioa

Entitateko aktibo ez-finantzarioak arrazoizko balioa ez den beste irizpide batez baloratzen dira. Jarraian, 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n duten erregistroko balioaren eta arrazoizko balioaren arteko konparazioa egingo dugu: 2009 2008

Erregistratu-tako balioa

Arrazoizko balioa

Erregistratu-tako balioa

Arrazoizko balioa

Aktiboa Aktibo materiala Erabilera propiokoa eta ondasun higiezinetako

inbertsioak 363.001 401.084 367.995 405.919 Korronteak ez diren aktiboak salgai 10.557 10.557 4.464 4.464 Honela zehaztu da aktibo horien arrazoizko balioa: - ”Erabilera propioko ibilgetu materiala” eta “Ondasun higiezinetako inbertsioak”

epigrafeetan sartutako ondasun higiezinen 2009ko abenduaren 31ko arrazoizko balioa kalkulatzeko, tasazio-balioa erabili da —kontabilitate-balioaren % 43 (2008ko abenduaren 31n, kontabilitate-balioaren % 36—. 2008 eta 2009 ekitaldietan, tasazioa erakunde independente batek egin du, Espainiako Bankuak ezarritako arauei jarraiki. Gainerako ondasun higiezinetarako, 2007ko ekitaldian bakoitzari emandako barne-balorazioa erabili da, 2009ko eta 2008ko abenduaren 31ko arrazoizko balioaren antzekoa delako.

2007ko abenduaren 31n, “Erabilera propioko ibilgetu materiala” eta “Ondasun

higiezinetako inbertsioak” epigrafeetako ondasun higiezinen arrazoizko balioa


101

kalkulatu zen. Horretarako, banan-banako balorazioak egin dira, ondasun higiezin guztien gainean barruko estimazioa erabiliz; estimazioak 2007ko bigarren seihilekoan egin ziren. Aktibo materialeko gainerako elementuetarako, kontabilitate-balio garbia hartu dugu, egun horietan merkatuan zuten balioaren balioespenik fidagarriena delakoan.

- Korronteak ez diren eta salgai dauden aktiboen 2009ko eta 2008ko arrazoizko balioa

erakunde independente batek emandako tasazio-balioaren arabera kalkulatu da, baina haien balioaren %10 eta % 20 bitartean kenduta, likidezia faltaren ondoriozko prima aintzat hartuta.

39. Arrisku kontingenteak Entitateak ohiko jardunean hartutako konpromisoen ondorioz ordaintzera behartuta daudenek ordaindu ezean, Entitateak berak ordaindu beharko du haien kontura, eta, epigrafe honetan, 2009ko eta 2008ko abenduaren 31an Entitateak kontzeptu horregatik ordaindu beharreko zenbatekoak biltzen dira:

2009 2008 Finantza-bermeak 107.699 104.514 Bestelako abalak eta kauzioak 483.600 493.456 Dokumentu-kreditu errebokaezinak 61.705 55.470 653.004 653.440 40. Konpromiso kontingenteak Hona hemen epigrafe honen banaketa 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n:

2009 2008 Hirugarrenek erabilgarriak: 1.358.563 1.478.188 Kreditu-entitateek 1.006 1.500 Administrazio publikoen sektoreak 85.354 100.977 Beste sektore egoiliar batzuek 1.272.100 1.375.624 Ez-egoiliarrek 103 87 Despoltsatzeko dauden harpidetutako baloreak 12.786 12.696 Bestelako konpromiso kontingenteak 106.868 146.127 Konpentsazio-ganberei emandako dokumentuak 106.868 146.127 1.478.217 1.637.011


102

41. Interesak eta antzeko errendimenduak Epigrafe honek xehetasun hauek ditu 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n bukatutako ekitaldiei dagokien galdu-irabazien kontuan:

2009 2008 Banku zentraletako gordailuak 4.051 11.613 Kreditu-erakundeetako gordailuak 10.253 32.789 Bezeroei emandako kreditua 634.999 845.493 Zor-balore adierazgarriak 47.887 67.897 Zalantzazko aktiboak - - Estaldura-eragiketengatiko sarreren zuzenketa 34 (57) Bestelako interesak 689 381 697.913 958.116 Hona hemen Entitatearen sukurtsalak 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n zuten kokapena lurraldeka:

2009 2008 Bizkaia 92 92 Gipuzkoa 79 79 Araba 37 37 Nafarroa 48 48 Hedapen-sarea 138 145 394 401 42. Interesak eta antzeko zamak Epigrafe honek xehetasun hauek ditu 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n bukatutako ekitaldiei dagokien galdu-irabazien kontuan:

2009 2008 Banku zentraletako gordailuak 1.497 306 Kreditu-erakundeen gordailuak 7.167 18.602 Bezeroen gordailuak 407.722 575.269 Balore negoziagarriek ordezkatutako zorrak 14.432 52.287 Estaldura-eragiketen ondoriozko gastuen zuzenketa (53.722) 31.841 Bestelako interesak 37 - 377.133 678.305 Estaldura-eragiketen ondoriozko gastuen zuzenketan, hipoteka-zedulen jaulkipen batzuen arrazoizko balioa estaltzeko kontratatutako finantza-trukeko eragiketak jasotzen dira, nagusiki (32. eta 26. oharrak).


103

43. Kapital-tresnen errendimendua Epigrafe honek xehetasun hauek ditu 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n bukatutako ekitaldiei dagokien galdu-irabazien kontuan:

2009 2008 Elkartutako erakundeetako partaidetzak 179 488 Erakunde taldeaniztunetako partaidetzak 1.296 3.724 Taldeko erakundeetako partaidetzak 643 3.827 Kapital-tresnak: 9.620 10.269 Akzioak 9.620 10.269 11.738 18.308 44. Jasotako komisioak Epigrafe honek xehetasun hauek ditu 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n bukatutako ekitaldiei dagokien galdu-irabazien kontuan:

2009 2008 Arrisku kontingenteengatik 5.363 5.699 Konpromiso kontingenteengatik 695 646 Atzerriko bankuetako dibisak eta billeteak aldatzeagatik 76 76 Kobrantza- eta ordainketa-zerbitzuengatik 46.378 45.411 Balore-zerbitzuengatik: 2.733 5.860 Baloreak aseguratu eta kokatzea 37 3.094 Baloreak saldu eta erosteko. 959 890 Administrazioa eta zainketa 1.243 1.317 Ondarearen gestioa 494 559 Banku-jarduerakoak ez diren finantza-produktuen komertzializazioagatik: 33.142 40.010 Inbertsio-fondoak 9.250 12.301 Pentsio-fondoak 13.564 16.014 Aseguruak 7.073 6.600 Besterik 3.255 5.095 Bestelako komisioak 6.663 4.675 95.050 102.377 45. Ordaindutako komisioak Epigrafe honek xehetasun hauek ditu 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n bukatutako ekitaldiei dagokien galdu-irabazien kontuan:

2009 2008 Eragiketa aktibo eta pasiboetako artekaritzak 261 295 Beste erakunde korrespontsal batzuei lagatako komisioak 6.932 7.607 Efektuak kobratu edo itzultzeagatikoak 325 286 Beste arrazoi batzuengatikoak 6.607 7.321 Balore-eragikentengatik ordaindutako komisioak 729 855 Moneta-bitartekariekin 724 830 Besterik 5 25 Bestelako komisioak 854 1.244 8.776 10.001


104

46. Finantza-eragiketen emaitzak (garbiak) Epigrafe honek xehetasun hauek ditu 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n bukatutako ekitaldiei dagokien galdu-irabazien kontuan:

2009 2008 Negoziazio-zorroa 3.551 (3.924) Saltzeko prest dauden finantza-aktiboak 16.606 17.820 Estaldura-deribatuak (101.589) (117.447) Besterik 110.723 108.783 29.291 5.232 Mozkinak 211.492 209.124 Galerak (182.201) (203.892) 29.291 5.232 “Finantza-eragiketen emaitzak (garbiak) – Estaldura-deribatuak” epigrafean, Entitateak 2009an eta 2008an zituen arrazoizko balioko estaldura-tresnen balorazioagatiko doikuntzak sartzen dira. Bestalde, “Finantza–eragiketen emaitzak (garbiak) – Bestelakoak” epigrafean, arrazoizko balioa estaltzeko izendatutako kontratu horiek estali dituzten elementuen baloraziogatiko doikuntzak sartzen dira (ikus 13 e oharra). 47. Kanbio-aldeak (garbiak) Epigrafe honek xehetasun hauek ditu 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n bukatutako ekitaldiei dagokien galdu-irabazien kontuan:

2009 2008 Mozkinak 214.064 3.761.992 Galerak (213.763) (3.762.681) 301 (689) 48. Beste ustiapen-produktu batzuk Epigrafe honek xehetasun hauek ditu 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n bukatutako ekitaldiei dagokien galdu-irabazien kontuan:

2009 2008 Ondasun higiezinetako inbertsioak ustiatzeagatiko sarrerak 973 1.049 Beste errentamendu operatibo batzuen sarrerak (garbiak) 9.626 9.287 Finantza-zerbitzuak emateagatiko salmentak eta bestelako sarrerak 2.739 2.851 Gainerako ustiapen-produktuak 7.231 9.008 Zuzeneko kostuak konpentsatzen dituzten finantza-komisioak 4.046 4.528 Aseguru-entitateen kalte-ordainak 557 202 Beste produktu errepikari batzuk 2.628 4.278 20.569 22.195


105

49. Beste ustiapen-zama batzuk Epigrafe honek xehetasun hauek ditu 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n bukatutako ekitaldiei dagokien galdu-irabazien kontuan:

2009 2008 Gordailuak Bermatzeko Fondorako ekarpena (10. oharra) 9.409 8.186 Beste batzuk 6.300 3.987 15.709 12.173 50. Administrazio-gastuak a) Pertsonal-gastuak Epigrafe honek xehetasun hauek ditu 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n bukatutako ekitaldiei dagokien galdu-irabazien kontuan:

2009 2008 Pertsonal aktiboaren soldatak eta eskersariak 105.728 105.948 Gizarte-segurantzaren kuotak 2.661 2.835 Kaleratzeen ondoriozko kalte-ordainak - - Prestakuntza-gastuak 1.310 847 Beste pertsonal-gastu batzuk 768 785 110.467 110.415 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n, Entitatearen jarduerari loturiko zerbitzuak ematearen ondoriozko ordainketak daude, honako hauek, hain zuzen: 2009 2008

Interes

hobaritua Merkatuko

interesa Aldea Interes

hobaritua Merkatuko

interesa Aldea Interes-tasa txikiko maileguak 376 417 41 2.910 3.838 928

Ondoren, 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n zegoen enplegatuen batez besteko kopurua zehaztuko dugu:

2009 2008 Zuzendariak 38 34 Buruak 503 503 Teknikariak 693 683 Administrariak 766 732 2.000 1.952


106

2009ko eta 2008ko abenduaren 31n, hauxe zen Entitateko langileen banaketa, generoari begiratuta: Enplegatuen kopurua 2009 2008 Andreak Gizonak Guztira Andreak Gizonak Guztira Zuzendariak 1 38 39 1 33 34 Buruak 100 400 500 95 408 503 Teknikariak 337 331 668 329 353 682 Administrariak 424 359 783 409 347 756 862 1.128 1.990 834 1.141 1.975 Hona hemen Kontseilu Errektoreak 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n zuen banaketa, generoari dagokionez: Kide kopurua 2009 2008 Andreak Gizonak Guztira Andreak Gizonak Guztira Kontseilu Errektoreko kideak 3 9 12 1 11 12 b) Administrazioko beste gastu orokor batzuk Epigrafe honek xehetasun hauek ditu 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n bukatutako ekitaldiei dagokien galdu-irabazien kontuan:

2009 2008 Higiezinak, instalazioak eta materiala: 19.159 19.399 Alokairuak 7.525 7.176 Ibilgetuaren mantentze-lana 6.921 7.183 Argiteria, ura eta berokuntza 2.789 2.768 Inprimakiak eta bulegoko materiala 1.924 2.272 Informatika 5.463 5.940 Komunikazioak 7.762 7.940 Publizitatea eta propaganda 9.080 8.975 Gastu judizialak eta letratuenak 1.030 407 Txosten teknikoak 6.368 6.857 Fondoak zaindu eta lekualdatzeko zerbitzuak 1.960 1.880 Aseguru- eta autoaseguru-primak 892 798 Gobernu- eta kontrol-organoak 210 269 Langileek entitatea ordezkatzen eta joan-etorrietan egindako gastuak 1.917 2.037 Elkarteen kuotak 146 156 Azpikontratatutako administrazio-zerbitzuak 5.494 5.264 Kontribuzioak eta zergak 1.210 1.272 Beste gastu batzuk 321 332 61.012 61.526 Entitatearen errentamendu-gastuak, gehienetan, Entitateak sare komertzialeko sukurtsalak jartzeko alokatzen dituen lokal komertzialenak dira. Iraupen jakin bateko (normalean 20 urtetik gorakoa) kontratuen bidez hartzen ditu.


107

51. Amortizazioa Epigrafe honek xehetasun hauek ditu 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n bukatutako ekitaldiei dagokien galdu-irabazien kontuan:

2009 2008 Aktibo materiala 25.786 24.521 Ibilgetu materiala 25.575 24.319 Erabilera propiokoa 17.504 16.716 Finantza-errentamenduan lagatakoak 8.071 7.603 Ondasun higiezinetako inbertsioak 211 202 Aktibo ukiezina 493 390 26.279 24.911 52. Hornikuntzetarako zuzkidurak (garbiak) Epigrafe honek xehetasun hauek ditu 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n bukatutako ekitaldiei dagokien galdu-irabazien kontuan:

2009 2008 Pentsioetarako eta antzeko betebeharretarako fondoetarako hornidurak: 10.806 - Aurre-erretiroak (33. oharra) 10.806 - Arrisku eta konpromiso kontingenteetarako hornidurak: 2.350 (2.117) Arrisku kontingenteetarako (33. oharra) 2.350 (2.117) 13.156 (2.117) 53. Aktibo finantzarioak narriatzeagatiko galerak (garbiak) Epigrafe honek xehetasun hauek ditu 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n bukatutako ekitaldiei dagokien galdu-irabazien kontuan:

2009 2008 Kreditu-inbertsioak (24. oharra) 138.248 (31.497) Kredituak 138.248 (31.497) Arrazoizko balioarekin baloratu gabeko bestelako finantza-tresnak, galdu-

irabazietan aldaketak dituztenak 48.186 141.638 Saltzeko prest dauden finantza-aktiboak (23. oharra) 48.186 141.638 Zor-balore adierazgarriak 48.533 141.062 Kapital-tresnak (347) 576 186.434 110.141


108

54. Korronteak ez diren aktiboak salgai moduan sailkatu gabeko aktiboen bajako

irabaziak (galerak) “Korronteak ez diren aktiboak salgai moduan sailkatu gabeko aktiboen bajako irabaziak (galerak)” epigrafeak xehetasun hauek ditu, 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n bukatutako ekitaldiei dagokien galdu-irabazien kontuan:

2009 2008 Aktibo materiala saltzeagatiko irabazi (galera) garbiak (37) 571 (37) 571 55. Etendako eragiketa moduan sailkatu ez diren, korronteak ez diren eta salgai

dauden aktiboen irabaziak (galerak) Epigrafe honek xehetasun hauek ditu 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n bukatutako ekitaldiei dagokien galdu-irabazien kontuan:

2009 2008 Korronteak ez diren eta salgai dauden aktiboak saltzeagatiko irabazi (galera) garbiak (985) 704 (985) 704 56. Obra eta fondo sozialetarako nahitaezko zuzkidura Epígrafe honek 2.088 eta 6.627 mila euroko zenbatekoak bildu ditu, hurrenez hurren, 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n bukatutako ekitaldiei dagokien galdu-irabazien kontuan. Kooperatiben Legearen arabera eta Entitatearen estatutuen arabera Heziketako eta Sustapeneko Fondoari nahitaez egin beharreko zuzkidurari dagokie (4. oharra). 57. Erakunde menpeko, taldeaniztun eta elkartuekin egindako eragiketak Hona hemen erakunde menpeko, taldeaniztun eta elkartuekin egindako aktiboko eta pasiboko eragiketen 2005eko eta 2004ko abenduaren 31ko saldoen laburpena:

2009 2008 Periodokatzeak 4.094 6.551 Bezeroen gordailuak 139.652 33.679 Balore negoziagarriek ordezkatutako zorrak - 12.357 Negoziazio-deribatu pasiboa 7.695 7.297 Kreditu-inbertsioak 451.159 339.329 Abalak 26.936 20.280


109

Erakunde menpeko, taldeaniztun eta elkartuekin 2009ko eta 2008ko ekitaldietan egindako transakziorik adierazgarrienak aipatuko ditugu ondoren:

2009 2008 Interesak eta antzeko zamak 250 536 Jasotako komisioak 13.964 23.771 Beste ustiapen-produktu batzuk 763 730 Beste irabazi batzuk - - Interesak eta antzeko errendimenduak 8.176 16.318 2008ko ekitaldian zehar, Entitateak taldeko sozietate bati intsuldatu zizkion higiezinen sustapenerako sozietateetan zituen partaidetza gehienak, 12.386 mila eurorenak (28. oharra). 58. Bestelako informazioa Hona hemen Entitatearen egoera-balantzetik kanpo dauden bezeroen baliabideen xehetasuna, 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n:

2009 2008 Entitatearen Taldeak gestionatutakoak: 2.481.071 2.398.900 Inbertsio-sozietateak eta -fondoak 1.090.466 1.079.648 Pentsio-fondoak 1.002.090 928.818 Aseguru-kontratuetako aurrezkia 388.515 390.434 Diskrezioz kudeatutako bezero-zorroak - - Entitatearen Taldeak komertzializatutakoak baina ez kudeatuak 67.552 44.449 2.548.623 2.443.349 2009ko eta 2008ko ekitaldietan, Entitateak honako inbertsio-zerbitzu hauek eman ditu hirugarrenen kontura:

2009 2008 Bitartekaritza balore-merkatuko eragiketetan 1.724.209 781.976 Hirugarrenen jabetzako baloreak gordailutzea 3.190.652 3.264.298 Entitateak 2009ko eta 2008ko ekitaldietan lagatako Zor-balore adierazgarrien lagapenetik 1.061.857 mila euroko eta 441.225 mila euroko zenbatekoak bildu dira, hurrenez hurren. Horietatik, 1.028.493 mila euro eta 357.836 mila euro, hurrenez hurren, hirugarrenei lagatakoak ziren, eta egoera-balantzeko “Finantza-pasiboak amortizatutako kostuan – Bezeroen gordailuak” epigrafean agertzen dira. Gainerako saldoa, 33.364 mila eurokoa eta 83.389 mila eurokoa, hurrenez hurren, 2009ko eta 2008ko abenduaren 31n, egoera-balantzeko “Finantza-pasiboak amortizatutako kostuan – Kreditu-erakundeen gordailuak” epigrafean dago.

CAJA LABORAL POPULAR COOP. DE CRÉDITO – LAN KIDE AURREZKIA I. ERANSKINAI. ERANSKINA

1

TALDEKO ENPRESETAN DITUGUN PARTAIDETZEN ETA BESTE PARTAIDETZA BATZUEN XEHETASUNAK 2009KO ABENDUAREN 31N (Mila eurotan adierazita)

2009 Partaidetzaren %-a Balioa liburuetan Erakunde partaidetuaren datuak (*)

Sozietatea Egoitza Jarduera Zuzena Zeharkakoa Gordina Narriadura Garbia Aktiboak Ondare garbia

Zerbitzuen / salmenten sarrerak

Emaitza garbia

Menpeko erakundeak Seguros Lagun-Aro Vida, SA (a) Bilbo Aseguruak % 76 - 19.749 - 19.749 548.030 41.572 70.315 3.287 Caja Laboral Gestión, SGIIC, SA Arrasate (Gipuzkoa) Inbertsio-fondoen kudeatzailea % 100 - 6.281 - 6.281 11.746 9.119 9.878 651 Caja Laboral Pensiones, G.F.P., SA Arrasate (Gipuzkoa) Pentsio-fondoen kudeatzailea % 100 - 2.000 - 2.000 3.217 2.577 2.462 151 Clarim Alava, SM Gasteiz Higiezinen sustatzailea % 100 - 3 - 3 5.746 (134) - (137) Clarim Navarra, SM Iruñea Higiezinen sustatzailea % 100 - 3 - 3 39.364 (864) 650 (866) Clarim Valladolid, SM Valladolid Higiezinen sustatzailea % 100 - 3 - 3 43.246 (744) - (747) Clarim Bizkaia, SM Bilbo Higiezinen sustatzailea % 100 - 3 - 3 77.883 (2.755) - (2.758) 28.042 - 28.042 Erakunde Taldeanitzak Seguros Lagun-Aro, SA (b) Bilbo Aseguruak % 36,05 % 4,88 4.580 - 4.580 249.183 49.929 130.608 4.026 Copesa Montecerrao, SM Bartzelona Higiezinen sustatzailea - % 25 - - - 16.347 1.631 564 (522) Copesa Valdecilla, SM Bartzelona Higiezinen sustatzailea % 2,45 % 24,5 60 - 60 15.912 2.423 - (379) Guimel Aragón, SM Madril Higiezinen sustatzailea % 0,5 % 25 15 - 15 14.406 2.271 - (231) Capitol Promociones XXI, SM Valladolid Higiezinen sustatzailea % 25 % 25 463 - 463 13.398 1.100 - (468) Capitol León, SM Valladolid Higiezinen sustatzailea % 25 % 25 350 - 350 10.694 324 - (245) Promociones Royal Almazarro, SM Zaragoza Higiezinen sustatzailea % 0,5 % 25 9 (9) - 10.152 979 - (314) Copesa Ciempozuelos, SM Bartzelona Higiezinen sustatzailea - % 25 - - - 492 493 - - Promociones Flores Alfiden, SM Nafarroa Higiezinen sustatzailea % 0,5 % 25 31 - 31 41.212 3.148 - (853) Capitol los Valles, SM Salamanca Higiezinen sustatzailea % 20 % 25 1.200 - 1.200 41.729 3.286 - (937) Nuevos Desarrollos Residenciales M3 Torrelavega, SM

Kantabria Higiezinen sustatzailea % 0,5 % 25 7 (7) - 8.562 759 - -

Eco Moncayo Azul, SM Bartzelona Higiezinen sustatzailea % 0,5 % 25 12 - 12 14.859 2.408 - (7) Promociones Royal La Sagrada, SM Zaragoza Higiezinen sustatzailea % 0,5 % 25 6 - 6 5.842 665 - (207) Fuster Yequeda, SM Huesca Higiezinen sustatzailea % 0,5 % 25 3 - 3 4.041 373 - (97) Flores Astillero, SM Gorraiz (Nafarroa) Higiezinen sustatzailea % 0,5 % 25 24 - 24 34.598 4.785 - (11) Nuevas Promociones Sector 53, SM Valladolid Higiezinen sustatzailea % 9,38 % 25 281 - 281 9.764 2.721 - (185) Nuevas Promociones La Galera, SM Valladolid Higiezinen sustatzailea % 9,38 % 25 469 (394) 75 12.237 4.478 - (324) Urbialde Deba, SM Beasain (Gipuzkoa) Higiezinen sustatzailea - % 25 - - - 8.923 3.557 - 1 Residencial Almudevar, SM Huesca Higiezinen sustatzailea % 0,5 % 25 5 - 5 8.542 624 - (160) Interpartners Promoción Inmobiliaria Castilla y León, SM

Madril Higiezinen sustatzailea % 0,5 % 25 2 (2) - 2.286 188 - 24

Guimel Burgo, SM Madril Higiezinen sustatzailea % 0,5 % 25 15 (15) - 16.289 2.371 - (461) Nuevos Desarrollos Residenciales La Albericia, SM

Santander Higiezinen sustatzailea % 0,51 % 24,49 36 - 36 26.217 5.214 - -

Promociones Iturmendi 2010, SM Gasteiz Higiezinen sustatzailea % 0,51 % 24,49 11 (10) 1 12.981 2.174 - - Vial La Florida, SM Oviedo Higiezinen sustatzailea - % 25 - - - 10.092 1.402 - - Fomenclar, SM Arrasate (Gipuzkoa) Enpresak sustatzeko sozietatea % 50 - 15.186 (3.604) 11.582 32.347 26.900 - (3.096) Promociones Maralema, SM Zaragoza Higiezinen sustapena % 0,5 % 25 7 - 7 7.533 1.037 - (955) 22.772 4.041 18.731


2





Emaitza garbia

Erakunde elkartekideak Sharpe Asset Management Ireland Limited

Dublin Inbertsio-fondoen kudeatzailea % 23,81 - 72 - 72 5.835 4.679 298 274

Bazkideak SCP (b) Bilbo Akzioak eduki eta administratzeko sozietatea

% 16,58 - 1.271 - 1.271 7.686 7.684 703 687

Professional Future Materials, SM Arrasate (Gipuzkoa) Inportazioa % 28,50 - 556 (203) 353 1.153 1.080 541 (618) ICR Institutional Investment Management SGIIC, SA

Madril Inbertsio-fondoen kudeatzailea % 23,57 - 282 - 282 2.296 1.051 2.613 157

2.181 (203) 1.978

(a) 2009ko abenduaren 31n, Entitateak 8.564 mila euroko zenbatekoa du ordaintzeko, Seguros Lagun-Aro Vida, SA sozietatean duen partaidetzagatik. (b) 2004an, primadun kapital-zabalkuntza formalizatu zuen Entitateak Seguros Lagun-Aro, SA konpainian. 1.271 mila eurokoa izan zen, eta zabalkuntza horretan harpidetu zituen akzioen eskubide politiko eta ekonomikoak

Bazkideak, SCPri laga zizkion epemugarik gabe. Akzio horiek Seguros Lagun-Aro, SAren kapital sozialaren % 5,83 osatzen zuten. Lagapen hori entitateak Bazkideak, SCPren kapitalari egindako diruzkoa ez den ekarpen gisa formalizatu zen, eta 1.271 mila euroko balioa du.

(*) Honekin batera doazen ondareari buruzko datuak sozietate partaidetuek 2009ko abenduaren 31n zituzten finantzetako egoera-orri homogeneotuei dagozkie. Aldez aurreko itxierei buruzko zenbait kasutan —hiru hiletik beherako aldearekin betiere—, Entitate Nagusiaren ustez ez da alde esanguratsurik egongo 2009ko abenduaren 31n aurreikusitako behin betiko finantzetako egoera-orriekin.

Eranskin honek urteko kontu indibidualei buruzko txostenaren 28. oharra osatzen du, eta, beraz, berarekin batera irakurri behar da.


3





Emaitza garbia

Menpeko erakundeak Seguros Lagun-Aro Vida, SA (a) Bilbo Aseguruak % 76 - 19.750 - 19.750 537.756 46.540 52.181 4.191 Caja Laboral Gestión, SGIIC, SA Arrasate (Gipuzkoa) Inbertsio-fondoen kudeatzailea % 100 - 6.280 - 6.280 11.437 8.475 13.219 1.321 Caja Laboral Pensiones, G.F.P., SA Arrasate (Gipuzkoa) Pentsio-fondoen kudeatzailea % 100 - 2.000 - 2.000 226 2.208 2.624 217 Clarim Alava, SM Gasteiz Higiezinen sustatzailea % 100 - 3 - 3 3 3 - - Clarim Navarra, SM Iruñea Higiezinen sustatzailea % 100 - 3 - 3 3 3 - - Clarim Valladolid, SM Valladolid Higiezinen sustatzailea % 100 - 3 - 3 303 3 - - Ardelean Inmuebles, SM Bilbo Higiezinen sustatzailea % 100 - 3 - 3 69.649 3 - - 28.042 - 28.042 Erakunde Taldeanitzak Seguros Lagun-Aro, SA (b) Bilbo Aseguruak % 36,05 % 5,06 4.581 - 4.581 239.446 43.201 - 8.159 Copesa Montecerrao, SM Bartzelona Higiezinen sustatzailea - % 25 - - - 17.087 1.866 355 (943) Copesa Valdecilla, SM Bartzelona Higiezinen sustatzailea % 0,5 % 24,5 12 - 12 15.388 2.372 - - Guimel Aragón, SM Madril Higiezinen sustatzailea % 0,5 % 25 14 - 14 14.762 2.926 - - Capitol Promociones XXI, SM Valladolid Higiezinen sustatzailea % 25 % 25 462 - 462 12.799 1.791 - (31) Capitol León, SM Valladolid Higiezinen sustatzailea % 25 % 25 350 - 350 10.178 1.168 - (215) Promociones Royal Almazarro, SM Zaragoza Higiezinen sustatzailea % 0,5 % 25 9 - 9 10.534 1.798 - - Copesa Ciempozuelos, SM Bartzelona Higiezinen sustatzailea - % 25 - - - 493 493 - - Promociones Flores Alfiden, SM Nafarroa Higiezinen sustatzailea % 0,5 % 25 32 - 32 43.083 6.123 - 1 Capitol los Valles, SM Salamanca Higiezinen sustatzailea % 20 % 25 1.200 - 1.200 43.491 6.035 - (21) Nuevos Desarrollos Residenciales M3 Torrelavega, SM

Kantabria Higiezinen sustatzailea % 0,5 % 25 7 - 7 9.073 1.342 - -

Eco Moncayo Azul, SM Bartzelona Higiezinen sustatzailea % 0,5 % 25 12 - 12 14.217 2.415 - (3) Promociones Royal La Sagrada, SM Zaragoza Higiezinen sustatzailea % 0,5 % 25 6 - 6 6.093 1.100 - - Fuster Yequeda, SM Huesca Higiezinen sustatzailea % 0,5 % 25 3 - 3 3.924 601 - (1) Flores Astillero, SM Gorraiz (Nafarroa) Higiezinen sustatzailea % 0,5 % 25 24 - 24 31.384 4.710 - (86) Nuevas Promociones Sector 53, SM Valladolid Higiezinen sustatzailea % 9,38 % 25 281 - 281 9.935 2.906 - (25) Nuevas Promociones La Galera, SM Valladolid Higiezinen sustatzailea % 9,38 % 25 469 - 469 17.165 4.802 - (74) Urbialde Deba, SM Beasain (Gipuzkoa) Higiezinen sustatzailea - % 25 - - - 8.923 3.558 - (1) Residencial Almudevar, SM Huesca Higiezinen sustatzailea % 0,5 % 25 5 - 5 7.661 1.005 - (2) Interpartners Promoción Inmobiliaria Castilla y León, SM

Madril Higiezinen sustatzailea % 0,5 % 24,5 2 - 2 2.310 209 - (91)

Guimel Burgo, SM Madril Higiezinen sustatzailea % 0,5 % 25 15 - 15 15.917 3.054 - (1) Nuevos Desarrollos Residenciales La Albericia, SM

Santander Higiezinen sustatzailea % 0,51 % 24,49 36 - 36 27.346 7.009 - 9

Promociones Iturmendi 2010, SM Gasteiz Higiezinen sustatzailea % 0,51 % 24,49 11 - 11 12.178 2.167 - (7) Vial La Florida, SM Oviedo Higiezinen sustatzailea - % 25 - - - 9.683 2.000 - - Fomenclar, SM Arrasate (Gipuzkoa) Enpresak sustatzeko sozietatea % 50 - 15.186 - 15.186 35.443 29.996 - (376) 22.717 - 22.717


4





Emaitza garbia

Erakunde elkartekideak Sharpe Asset Management Ireland Limited

Dublin Inbertsio-fondoen kudeatzailea % 23,81 - 72 - 72 11.370 4.187 10.616 (178)

Bazkideak SCP (b) Bilbo Akzioak eduki eta administratzeko sozietatea

% 26,06 - 1.271 - 1.271 11.931 11.931 2.006 (414)

Professional Future Materials, SM Arrasate (Gipuzkoa) Inportazioa % 28,50 - 343 - 343 611 311 129 (612) ICR Institutional Investment Management SGIIC, SA

Madril Inbertsio-fondoen kudeatzailea % 23,57 - 282 - 282 2.005 886 2.729 (141)

1.967 - 1.967 (a) 2008ko abenduaren 31n, Entitateak 8.564 mila euroko zenbatekoa du ordaintzeko, Seguros Lagun-Aro Vida, SA sozietatean duen partaidetzagatik. (b) 2004an, primadun kapital-zabalkuntza formalizatu zuen Entitateak Seguros Lagun-Aro, SA konpainian. 1.271 mila eurokoa izan zen, eta zabalkuntza horretan harpidetu zituen akzioen eskubide politiko eta ekonomikoak

Bazkideak, SCPri laga zizkion epemugarik gabe. Akzio horiek Seguros Lagun-Aro, SAren kapital sozialaren % 5,83 osatzen zuten. Lagapen hori entitateak Bazkideak, SCPren kapitalari egindako diruzkoa ez den ekarpen gisa formalizatu zen, eta 1.271 mila euroko balioa du.

(*) Honekin batera doazen ondareari buruzko datuak sozietate partaidetuek 2008ko abenduaren 31n zituzten finantzetako egoera-orri homogeneotuei dagozkie. Aldez aurreko itxierei buruzko zenbait kasutan —hiru hiletik beherako aldearekin betiere—, Entitate Nagusiaren ustez ez da alde esanguratsurik egongo 2008ko abenduaren 31n aurreikusitako behin betiko finantzetako egoera-orriekin.

Eranskin honek urteko kontu indibidualei buruzko txostenaren 28. oharra osatzen du, eta, beraz, berarekin batera irakurri behar da.

2009KO EKITALDIARI BURUZKO KUDEAKETA TXOSTENA

1

Ekonomia errealean 2008an sortzen hasitako krisia hedatu eta sakondu egin da, eta 2009ko urtealdiaren bilakaera ezaugarri horrek baldintzatu du. Ondorioz, besteak beste, enpresa eta familiei eskainitako kreditu-erraztasunen kalitatea murriztu egin da. Bilakaera negatibo hori orekatu egin da, ordea, errenta finkoko eta aldakorreko finantza-merkatuek izandako susperraldi nabarmenari esker. Gauzak horrela, zergen osteko eta fondo sozialaren hornidura gauzatu aurreko emaitza 56,5 milioi eurokoa izan da. Baliabide hartzekodunak hazteko helburua ia bete-betean lortu da, eta kredituen eta maileguen saldoari bere horretan eutsi zaio, aurreko urtealditik hona, negozioaren oinarrizko parametroen bilakaerak agerian uzten duen moduan. Balantzea 21.210,1 milioi eurokoa da, eta % 1,9ko gorakada erlatiboa izan du, aurreko urteko amaierakoarekin alderatuta. Bezeroen gordailuen zenbatekoa 18.614,3 milioi eurokoa da, 2008ko amaierakoa baino % 5,9 handiagoa. Ildo horretan, ageriko gordailuek, eta, zehazki, aurrezki-kontuek, izan dute bilakaerarik onena. Bestalde, 2009ko abenduaren 31n, bezeroei emandako kredituen zenbatekoa 16.476 milioi eurokoa da, aurreko urtealdiko amaierakoa baino pixka bat txikiagoa. Parametro horiek Euskadiko Kutxaren estrategia islatzen dute, enpresak eta familiak finantzatzen orain arteko maila handiari eusteko asmoa baitugu. Inbertsio-zorroetan saltzeko prest dauden baloreei dagokienez, horien balioztapena handitu egin da, merkatuetako mugimenduei esker. 2009ko abenduaren 31n, balorazioen ondoriozko doikuntzen saldoan jasotako minusbalio garbien zenbatekoa 150 miloi eurokoa da; 2008ko abenduaren 31n, berriz, 268 milioi eurokoa zen. Produktibitateari eta likideziari buruzko adierazleek oso parametro erosoetan jarraitu dute, bai termino absolutuetan bai erlatiboetan. Kaudimenari dagokionez, Entitatearen baliabide propio konputagarriek, 2009ko abenduaren 31ko oinarri bateratuan kalkulatuek, nabarmen gainditu dute indarrean dagoen legediak eskatutako gutxieneko maila. Berankortasun-tasa kalkulatzeko, zalantzazkotzat sailkatutako saldoen eta bezeroei emateko kredituaren saldoaren arteko erlazioa hartu da kontuan, balorazioagatiko doikuntzak alde batera utzita. % 2,90eko kopurua eman du, 2008koa baino handiagoa baina sektoreko batez bestekoa baino txikiagoa, argitaratu diren azken datuen arabera. Zalantzazko aktiboen estaldura-portzentajea % 72koa da; 2008ko urtealdikoa % 61koa izan zen. Emaitza-kontuetako sarrera eta gastuen atalei dagokienez, hauexek aipatu behar dira: Interes-marjina 320,5 milioi eurokoa izan da, hau da, 2008ko ekitaldian baino % 14,6 handiagoa.

2009KO EKITALDIARI BURUZKO KUDEAKETA TXOSTENA

2

Dibidendu, komisio garbi, finantza-eragiketen emaitza eta bestelako ustiapen-emaitza batzuen arteko konbinazioak 132,4 milioi euro eman ditu. Marjina gordina, berriz, 452,9 milioi eurokoa izan da, iazkoa baino % 11,9 handiagoa. Kostuei dagokienez, administrazio-gastuak 171,5 milioi eurokoak izan dira, aurreko ekitaldikoak baino % 0,3 txikiagoak. Zergen ondorengo emaitzak iazko urtealdikoak baino % 43,8 txikiagoak izan dira, finantza-aktiboen eta beste hornidura batzuen beherakadak eragindako galeren bilakaeraren ondorioz. Izan ere, beherakada hori dela eta, emaitza-kontuak 199,6 milioi euroko murrizketa izan du (2008an baino 91,6 milioi euro handiagoa). 2010ari begira, etxeko ekonomientzako hipoteka-kredituen hazkundeari eustea dago aurreikusita. Hala ere, hazkunde hori moteldu egingo da, higiezinen merkatuaren doitze-fasea dela eta. Era berean, aurreikuspenen arabera, bitartekoturiko baliabide likidoak erakartzeko lehia izugarri areagotuko da, eta, ondorioz, interes-marjina nabarmen murriztuko da, batik bat hipoteka-zorroaren errendimenduak hain interes-tasa txikietara egokitzeko beharraren eraginez. Gauzak horrela, Euskadiko Kutxako administratzaileen ustez hauek izango dira 2010erako helburuak: errentagarritasun absolutuari eustea eta, horretarako, kreditu-arriskua eta berankortasuna egoki kudeatu eta kapital-oinarria indartu egin beharko dira. Ondoren, indarrean dagoen legediaren arabera, Euskadiko Kutxako Gobernu Korporatiboaren Urteko Txostena aurkeztuko dugu, kudeaketa-txostenaren eranskin gisa.

2009KO EKITALDIKO KUDEAKETA TXOSTENA

II. ERANSKINA

BIGARREN MAILAKO MERKATU OFIZIALETAN NEGOZIATZEKO ONARTUTAKO

BALOREAK JAULKITZEN DITUZTEN BESTE ERAKUNDE BATZUK (AURREZKI KUTXAK EZ DIRENAK)

JAULKITZAILEAREN IDENTIFIKAZIO DATUAK EKITALDIA 2009 IFZ F20022109 Sozietatearen izena: CAJA LABORAL POPULAR COOP. DE CRÉDITO – LAN KIDE AURREZKIA Sozietatearen helbidea: JOSE MARIA ARIZMENDIARRIETA PASEALEKUA, ZK. G. ARRASATE GIPUZKOA 20500 ESPAINIA


2

SOZIETATE ANONIMO KOTIZATUETAKO GOBERNU KORPORATIBOAREN URTEKO TXOSTENAREN EREDUA

Eredua hobeto ulertzeko eta aurrerago prestakuntzari ekin ahal izateko, nahitaezkoa da txostenaren amaieran hori betetzeko ageri diren jarraibideak irakurtzea. A JABETZAREN EGITURA A.1. Esan ezazu nor diren erakundeko akziodun edo parte-hartzaile

garrantzitsuenak, ekitaldiaren itxiera-datan:

Akziodunaren edo parte-hartzailearen izen soziala

Kapital sozialaren gaineko %-a

LAGUN-ARO, BGAE 17,469 A.2. Adieraz itzazu, hala egokituz gero, akziodun edo parte-hartzaile

garrantzitsuenen artean egon litezkeen familia-, merkataritza-, kontratu- edo sozietate-arloko harremanak, erakundeak horiek ezagutzen baldin baditu, garrantzi gutxikoak edo merkataritza-trafiko edo -igorpen arruntak sortuak salbu utzita:

Harremana dutenen izenak edo

izen sozialak Harreman mota Azalpen laburra

MONDRAGON CORPORACION

COOPERATIVA

Sozietate mailakoa EUSKADIKO KUTXAKO BAZKIDE DIREN KOOPERATIBAK ETA HORIEN

MERKATARITZA SOZIETATEAK, ORO HAR, MONDRAGÓN CORPORACIÓN

COOPERATIVA (MCC) KORPORAZIOAREN PARTE ERE BADIRA. MCC, EUSKADIKO KUTXA ERE HORREN

PARTAIDE DELARIK, LIBREKI ELKARTUTAKO KOOPERATIBEN ELKARTEA DA. KOOPERATIBOK

LANKIDETZA BALIO BATZUK DITUZTE ETA ENPRESA ALORREAN ELKARREKIN JARDUNEZ LEHIA ABANTAILA BATZUK

LORTZEKO HELBURUA DUTE. A.3. Adieraz itzazu, hala egokituz gero, akziodun edo parte-hartzaile

garrantzitsuenen eta erakundearen artean egon litezkeen merkataritza-, kontratu- edo sozietate-arloko harremanak, garrantzi gutxikoak edo merkataritza-trafiko edo -igorpen arruntak sortuak salbu utzita:

Harremana dutenen izenak edo

izen sozialak Harreman mota Azalpen laburra

MCC INVERSIONES SPE, KOOP. E.

Sozietate mailakoa EUSKADIKO KUTXAK AURREKO EKITALDIKO ZERGA AURREKO

SOBERAKINEN % 20AREN PAREKO KOPURUA EMATEN DIE URTERO MCC

INVERSIONES SPE, KOOP. E.RI ETA MCC FUNDAZIOARI —MCC-KO PARTAIDE

DIREN EDO BERTAN ELKARTUTA DAUDEN KOOPERATIBEK OSATZEN DITUZTEN ERAKUNDEEK OSATUA—,

KAPITALAREN INTERESAK ETA MCC-REN KOOPERATIBA ARTEKO FONDO

ZENTRALERA EGINDAKO EKARPENARI DAGOZKION DIRU-LAGUNTZAK KENDUTA.

EKARPEN HORIEK IRIZPIDE HONEN ARABERA EGITEN DIRA:

A) DIRU-LAGUNTZA GISA, URTERO SOBERAKIN GARBIEN % 14AREN PAREKO


3

ZENBATEKOA EMATEN DA, KOOPERATIBA ARTEKO FONDO

SOZIALETIK. B) GAINERAKO ZENBATEKOA, EFZ-RAKO

EKARPENA KALKULATZEKO OINARRIAREN % 20RAINO, MCC KORPORAZIOAN SARTUTAKO ERAKUNDEEN KAPITALERAKO

EKARPENETAN EDO MAILEGUETAN GAUZATZEN DA. EUSKADIKO KUTXAK

KAUDIMENGABEZIAK HORNITZEKO IZANEZ GERO, HORNIDURA HORI EGIN BEHARRA SORTZEN DEN EKITALDIKO

DIRULAGUNTZATIK KENDUKO DA.

B ERAKUNDEKO ADMINISTRAZIOAREN EGITURA B.1. Administrazio-kontseilua edo -organoa B.1.1. Esan ezazu zein den administrazio-organoko kontseilari edo kideen

gehienezko eta gutxieneko kopurua, estatutuetan aurreikusitakoaren arabera:

Organoko kontseilarien/kideen gehienezko kopurua 12 Organoko kontseilarien/kideen gutxieneko kopurua 12

B.1.2. Bete ezazu administrazio-kontseilu edo -organoko kideei eta haien

izaerari buruzko taula hau:

ADMINISTRAZIO ORGANOKO KONTSEILARIAK/KIDEAK Administrazio-organoko

kontseilariaren/kidearen izena edo izen soziala

Ordezkaria Izendapenaren azken eguna

Izaera

TXOMIN GARCIA HERNANDEZ 2009-03-06 KANPOKO KONTSEILARI BAT

JULIO GALLASTEGUI ZUBIZARRETA 2009-03-06 KANPOKO KONTSEILARI BAT

VALENTÍN TOLEDO GONZÁLEZ 2007-03-23 KANPOKO KONTSEILARI BAT

MARÍA BELÉN CORTABARRIA ACHA 2009-03-06 KANPOKO KONTSEILARI BAT

MARIA CARMEN URRUTIA URIBECHEBARRIA

2009-03-06 KANPOKO KONTSEILARI BAT

VICTOR ANGEL ARANZABAL BALZATEGUI

2007-03-23 KANPOKO KONTSEILARI BAT

CARMEN AMAYA CECIAGA EZCURRA 2009-03-06 KANPOKO KONTSEILARI BAT

FCO. JAVIER GORROÑOGOITIA ITURBE 2009-03-06 KANPOKO KONTSEILARI BAT

JOSE IGNACIO ESNAOLA ZALDUA 2007-03-23 KANPOKO KONTSEILARI BAT

IGNACIO GABILONDO MUGARZA 2007-03-23 KANPOKO


4

KONTSEILARI BAT

FRANCISCO JAVIER ALVAREZ ROCHA 2007-03-23 KANPOKO KONTSEILARI BAT

JUAN LUIS IRAZABAL IBARGUEN 2007-03-23 KANPOKO KONTSEILARI BAT

B.1.3. Aipa itzazu, hala egokituz gero, erakundearen taldeko kide diren beste

erakunde batzuetan administratzaile- edo zuzendari-karguak betetzen dituzten administrazio-kontseilu edo -organoko kideak:

Administrazio-organoko

kontseilariaren/kidearen izena edo izen soziala

Taldeko erakundearen izen soziala

Kargua

TXOMIN GARCIA HERNANDEZ TXOMIN GARCIA HERNANDEZ

SEGUROS LAGUN ARO, SA SEGUROS LAGUN ARO VIDA, SA

ADMINISTRAZIO BATZORDEKO KIDEA ADMINISTRAZIO BATZORDEKO KIDEA

B.1.4. Bete ezazu ekitaldian zehar sortutako administrazio-organoko kontseilari

edo kideen ordainsari agregatuari buruzko taula hau:

Ordain-kontzeptua Banakakoa (mila eurotan)

Taldea (mila eurotan)

Ordainsari finkoa 229 Ordainsari aldakorra 24 Dietak 11 Beste ordainsari batzuk Guztira: 264


5

B.1.5. Identifika itzazu administrazio-organoko kontseilari edo kide ez diren

goi-zuzendaritzako kide exekutiboak, eta adieraz itzazu ekitaldian zehar horien alde sortutako ordainsari guztiak:

Izena edo izen soziala Kargua

ELÍAS ATUCHA ARESTI ZUZENDARI NAGUSIA IÑAKI GORROÑO AREITIO-AURTENA ZUZENDARI NAGUSIAREN ZUZENDARIONDOKOA JOSU ARRAIZA MARTÍNEZ DE LAGRAN EUSKAL HERRIKO SAREKO MERKATARITZA AREAKO

ZUZENDARIA XABIER EGUIBAR GAINZA NEGOZIOA SUSTATZEKO AREAKO ZUZENDARIA PEDRO MARIA GUEREÑO MARZOL HEDAPEN SAREKO MERKATARITZA AREAKO ZUZENDARIA YOLANDA LECUONA ERCIBENGOA BALIABIDEEN AREAKO ZUZENDARIA CARLOS UGARTE MAIZTEGUI TEKNOLOGIAREN ETA INFORMAZIO SISTEMEN AREAKO

ZUZENDARIA JOSÉ ANTONIO UNANUE ETXEBERRIA KONTROLAREN AREAKO ZUZENDARIA ROMAN AGUIRRE BEITIA INBERTSIOEN AREAKO ZUZENDARIA ALFREDO ZABALETA BARREDO ARRISKUEN AREAKO ZUZENDARIA JUAN RAMÓN MELGOSA ESPINOSA ARABAKO LURRALDE ZUZENDARIA JUAN CARLOS BENAVENTE MIGUEL BIZKAIKO LURRALDE ZUZENDARIA LUIS MIGUEL AIZPURUA ESNAL GIPUZKOAKO LURRALDE ZUZENDARIA ALFONSO GARCIA LIBERAL NAFARROAKO LURRALDE ZUZENDARIA PEDRO M. UGALDE AYERBE GAZTELA ETA LEONGO LURRALDE ZUZENDARIA IÑAKI URTASUN DE MIGUEL ERRIOXAKO ETA ARAGOIKO LURRALDE ZUZENDARIA JAVIER GAZTELU BARRENA BARNE IKUSKARITZAKO ZUZENDARIA JOSE M. NARVAIZA FERNANDEZ BERRIKUNTZAREN ZUZENDARIA JUAN MANUEL SINDE OYARZABAL NEGOZIO INSTITUZIONALEKO ZUZENDARIA

Goi-zuzendaritzaren ordainsari guztiak (mila eurotan) 1.918 B.1.6. Esan ezazu batzordeko estatutuek edo araudiak agintaldi mugatua

ezartzen duten ala ez administrazio-organoko kontseilari edo kideentzat: BAI EZ

Agintaldi-urteen gehienezko kopurua 0 B.1.7. Adieraz ezazu administrazio-kontseilu edo -organoari onesteko

aurkezten zaizkion banakako urteko kontuak eta kontu bateratuak aurrez ziurtatuak dauden ala ez.

BAI EZ

Identifika itzazu, hala egokituz gero, erakundearen urteko banakako kontuak eta kontu bateratuak ziurtatu dituzten pertsonak, administrazio-kontseiluak edo -organoak onets ditzan:


B.1.8. Azal itzazu, horrelakorik balego, administrazio-kontseiluak edo -organoak prestatutako banakako kontuak eta kontu bateratuak Batzar Nagusian edo horren pareko organoan salbuespenekin aurkeztea eragozteko ikuskapen-txostenean ezarritako mekanismoak.

XX

XX


6

B.1.9. Administrazio-kontseiluko edo -organoko idazkariak kontseilariaren izaera du?

BAI EZ

B.1.10. Adieraz itzazu, horrelakorik balego, ikuskatzailearen, finantza-analisten,

inbertsio-bankuen eta kalifikazio-agentzien independentzia babesteko ezarritako mekanismoak.

B.2. Administrazio-kontseilu edo -organoko batzordeak.

B.2.1. Aipa itzazu administrazio-organoak:

Kide kopurua Eginkizunak IKUSKARITZA BATZORDEA 3 B.2.3 PUNTUAN ADIERAZITAKOAK

B.2.2. Esan ezazu zein diren administrazio-kontseilu edo -organoko batzorde

guztiak eta bertako kide guztiak:

BATZORDE BETEARAZLEA EDO DELEGATUA


IKUSKARITZA BATZORDEA


JULIO GALLASTEGUI ZUBIZARRETA LEHENDAKARIA MARÍA BELÉN CORTABARRIA ACHA KIDEA VALENTÍN TOLEDO GONZÁLEZ KIDEA

IZENDAPENEN ETA ORDAINSARIEN BATZORDEA


ESTRATEGIAREN ETA INBERTSIOEN BATZORDEA


X


7

B.2.3. Deskriba itzazu antolamendu- eta funtzionamendu-arauak eta

administrazio-kontseilu edo -organoko batzorde edo kide bakoitzak izendatuta dituen erantzukizunak. Hala egokituz gero, kontseilari delegatuaren ahalmenak deskribatu beharko dira.

IKUSKARITZA BATZORDEAREN EGINKIZUN BEREZIAK ESTATUTUETAN (36 BEDERATZI ARTIKULUAN) JASOTAKOAK DIRA, HAU DA: A) BILTZAR NAGUSIAN ARGIBIDEAK EMATEA, BAZKIDEEK BEREN ESKUMENEKO GAIETAN PROPOSATZEN DITUZTEN ARLOEI BURUZ. B) KANPOKO KONTU IKUSKATZAILEEN IZENDAPENA, LUZAPENA EDO KARGU UZTEA PROPOSATZEA KONTSEILU ERREKTOREARI, BATZAR NAGUSIAK ONESPENA EMAN DIEZAIEN. C) BARNE IKUSKARITZAKO ZERBITZUAK GAINBEGIRATZEA. D) SOZIETATEAREN BARNE KONTROLERAKO SISTEMEN ETA FINANTZA INFORMAZIOAREN PROZESUA EZAGUTZEA. E) KANPOKO IKUSKATZAILEEKIN HARREMANAK IZATEA, HORIEN INDEPENDENTZIA ARRISKUAN JAR DEZAKETEN GAIEN INGURUAN, KONTU IKUSKARITZAREN GARAPEN PROZESUARI LOTURIKO BESTE EDOZEIN GAIREN INGURUAN ETA KONTU IKUSKARITZAREN LEGERIAN ETA IKUSKARITZA ARAU TEKNIKOETAN AURREIKUSITAKO GAINERAKO JAKINARAZPENEN INGURUAN INFORMAZIOA JASOTZEKO.

B.2.4. Adieraz ezazu ikuskaritza-batzordeak ekitaldian zehar egin dituen bileren kopurua:

Bilera kopurua 3

B.2.5. Izendapen-batzordea baldin badago, adieraz ezazu kide guztiak kanpoko

administrazio-organoko kontseilari edo kide diren ala ez.

BAI EZ

C LOTURA DUTEN ERAGIKETAK C.1. Esan ezazu zein diren erakundearen edo taldeko erakundeen eta erakundeko

akziodun edo parte-hartzaile garrantzitsuenen artean baliabideak edo obligazioak trukatzea dakarten eragiketa esanguratsuenak:

Akziodun edo parte-

hartzaile garrantzitsuenaren

izena edo izen soziala

Taldeko erakundearen edo erakundeen izena edo izen soziala

Harremanaren izaera

Eragiketa mota Zenbatekoa (mila eurotan)

C.2. Esan ezazu zein diren erakundearen edo taldeko erakundeen eta administratzaileen edo administrazio-organoko kideen edo erakundeko zuzendarien artean baliabideak edo obligazioak trukatzea dakarten eragiketa esanguratsuenak:


8

Administratzaile

edo administrazio-organoko kideen edo zuzendarien izena edo izen

soziala

Taldeko erakundearen edo erakundeen izena edo izen soziala

Harremanaren izaera

Harreman mota Zenbatekoa (mila eurotan)

C.3. Esan ezazu zein diren talde bereko beste erakunde batzuekin egindako

eragiketa esanguratsuenak, baldin eta finantzetako egoera-orri bateratuak prestatzeko prozesuan ezabatzen ez badira eta helburuari eta baldintzei dagokienez erakundearen ohiko trafikoan parte hartzen ez badute:

Taldeko erakundearen izen soziala Eragiketaren azalpen laburra Zenbatekoa (mila

eurotan)

C.4. Identifika ezazu, hala egokituz gero, erakundeko administrazio-organoko

kontseilari edo kideak zein interes-gatazkatan aurkitzen diren, LSAren 127 hiru artikuluan aurreikusitakoaren arabera.

C.5. Esan ezazu zein diren erakundearen edo haren taldearen eta administrazio-

organoko kontseilari edo kideen edo zuzendarien artean egon litezkeen interes-gatazkak atzemateko, zehazteko eta ebazteko ezarritako mekanismoak.

LEGEAK AUKERA EMATEN DU KONTSEILU ERREKTOREAREN ETA BILTZAR NAGUSIAREN ERABAKIEI AURKA EGITEKO, BAZKIDE EDO HIRUGARREN BATEN EDO BATZUEN MESEDERAKO ETA EUSKADIKO KUTXAREN INTERESEN KALTERAKO DIRENEAN. HORREZ GAIN, BEHEAN AIPATZEN DIREN ARAU BEREZIAK APLIKATUKO DIRA, SOR LITEZKEEN INTERES GATAZKETAN: A) ERAGINDAKO BAZKIDEAK UKO EGIN BEHARKO DIO BATZAR NAGUSIAN BOTOA EMATEARI, BALDIN ETA BATZAR NAGUSIAREN BAIMENA BEHARREZKOA BADA KONTSEILU ERREKTOREKO EDOZEIN KIDEREKIN ETA KONTU IKUSKATZAILEEKIN EDO ZUZENDARIAREKIN EDO ODOL NAHIZ EZKONTZA AHAIDETASUNEZKO BIGARREN MAILARAINOKO SENIDEEKIN OBLIGAZIOAK HARTZEKO, BAZKIDE IZATEAK BEREZKOAK DITUEN HARREMANETARAKO IZAN EZEAN. B) BEHERAGO AIPATUKO DITUGUN BALDINTZAK BETE BEHARKO DIRA, KONTSEILU ERREKTOREKO ETA ESTATUTUETAKO GAINERAKO SOZIETATE ORGANOETAKO KIDEEN, ZUZENDARITZA NAGUSIAREN EDO HORIEN ODOL NAHIZ EZKONTZA AHAIDETASUNEZKO BIGARREN MAILARAINOKO SENIDEEN ALDEKO KOOPERATIBIZATUTAKO ERAGIKETA EDO ZERBITZUEI BURUZ KONTSEILU ERREKTOREAN ERABAKIAK HARTZEKO:


9

- ERABAKIA EZKUTUKO BOTAZIO BIDEZ ONARTU BEHAR DA, GAI HORI GAI ZERRENDAN BEHAR BEZAIN ARGI ADIERAZI ONDOREN. - ERABAKIA HARTZEKO, KONTSEILARI GUZTIEN BI HERENEN ALDEKO BOTOA BEHAR IZANGO DA GUTXIENEZ. ERAGIKETAREN EDO ZERBITZUAREN ONURADUNA KONTSEILARIA EDO ARESTIAN AIPATUTAKO HAREN SENIDE BAT BALDIN BADA, INTERES GATAZKAN DAGOELA JOKO DA, ETA EZ DU BOTAZIOAN PARTE HARTZERIK IZANGO. - EZKUTUKO BOTAZIOA EGIN ETA EMAITZA EZAGUTZERA EMAN ONDOREN, HARTUTAKO ERABAKI HORRI BURUZKO DESADOSTASUNAK EDO ZUHURTZIAK AKTAN AGERRARAZI AHAL IZANGO DIRA. BALDINTZA HORIEXEK BETE BEHARKO DIRA, HALABER, EUSKADIKO KUTXAK BESTE ERAKUNDE BATZUEKIN HAINBAT OBLIGAZIO EDO ESKUBIDE ERATU, INDARGABETU, ALDATU, BERRITU EDO BALIOGABETU BEHAR DITUENEAN ERE, AIPATUTAKO KARGUOK EDO HAIEN SENIDEAK ERAKUNDE HORIETAN NAGUSIAK, KONTSEILARIAK, ADMINISTRATZAILEAK, GOI ZUZENDARIAK, AHOLKULARIAK EDO OINARRIZKO KIDEAK —% 5EKO EDO HORTIK GORAKO KAPITALEKO PARTAIDETZAREKIN— DIRENEAN.

D ARRISKUAK KONTROLATZEKO SISTEMAK

D.1. Egizu sozietatearen eta/edo haren taldearen arrisku-politikaren deskribapen orokorra, eta zehaztu eta ebaluatu sistemak estalitako arriskuak. Adierazi, halaber, sistema horiek arrisku mota bakoitzaren ezaugarrietara egokitzeko arrazoiak ere.

EUSKADIKO KUTXAN, JARDUERAREN FUNTSEZKO ALDERDIA DA ARRISKUAREN KUDEAKETA, ETA LEHIA ABANTAILARAKO FAKTORE ERABAKIGARRIA, EGUNGO KRISI EGOERAN BEREZIKI. ANTOLAMENDUAREN IKUSPUNTUTIK, 2009AREN HASIERAN ARRISKUEN AREA SORTU DU ENTITATEAK, ETA, HORRELA, ARRISKUAK KUDEATZEKO PROZESUAK HOBETU DITU. BERTAN, PARTIKULARREN ETA ENPRESAREN KREDITU ARRISKUA ONARTZEAZ ARDURATZEN DEN DEPARTAMENTUA, ATAL HORIEI JARRAIPENA EGITEKO ETA BERRESKURATZEKO ERANTZUKIZUNA DUEN DEPARTAMENTUA ETA ARRISKUAREN KUDEAKETA OROKORRA EGITEKO DEPARTAMENTUA BILTZEN DIRA. KUDEAKETA OROKORREAN, KREDITU ARRISKUAREN BARRUKO EREDUAK ERAIKI ETA MANTENTZEA, ETA LIKIDEZIAREN, INTERES TASAREN, MERKATUAREN ETA ERAGIKETEN ALORRETAKO ARRISKUAK KONTROLATZEKO UNITATEA SARTZEN DIRA. ARRISKUAK KUDEATZEKO ERANTZUKIZUNA AREA BAKARRAREN ESKU UZTEARI ESKER, ARRISKU POLITIKAREN ORIENTABIDEEN TRANSMISIOAN SINERGIAK ETA ERAGIKETETAN ARINTASUNA ARI DIRA SORTZEN, BAI ETA ARRISKUEN EZAGUPEN ETA KONTROL HANDIAGOA ERE. EUSKADIKO KUTXAN ARRISKU HAUEK KUDEATU ETA KONTROLATZEN DIRA, FUNTSEAN: KREDITU ARRISKUA, MERKATU ARRISKUA, ERAGIKETA ARRISKUA, INTERES TASAREN ARRISKUA ETA LIKIDEZIA ARRISKUA.


10

ENTITATEARI ORDAINDU BEHARREKOAK EZ ORDAINTZEAREN ONDORIOZ EGON DAITEKEEN GALERA ARRISKUA DA KREDITU ARRISKUA. ERAGIKETEN KREDITU ARRISKUA EBALUATZEKO, EUSKADIKO KUTXAK BERE RATING ETA SCORING EREDUAK GARATU DITU, BEZEROAK (RATING) ETA ERAGIKETAK (SCORING) BAKOITZAREN ARRISKU MAILAREN ARABERA BEREIZTEKO. PARTIKULARREN SEGMENTUAN, SCORINGAK (ONARPEN ERREAKTIBOA) ETA RATINGAK (KONTSUMOKO ERAGIKETETAKO ONARPEN PROAKTIBOA) ERABILTZEN DIRA ARRISKUAK ONARTZEKO. ENPRESAREN ETA FINANTZA ERAKUNDEEN SEGMENTUETAN, BERRIZ, RATINGAK APLIKATZEN DIRA. MERKATU ARRISKUA HONELA DEFINITZEN DA: ARRISKU FAKTOREEK (INTERES TASAK, TRUKE TASAK, AKZIOEN PREZIOAK ETA COMMODITIEN PREZIOAK) IZANDAKO KONTRAKO MUGIMENDUEN ONDORIOZ, POSIZIOEN MERKATU BALIOAN GALERAK GERTATZEKO ARRISKUA. MERKATU ARRISKUA EBALUATZEKO, OINARRIZKO TEKNIKA GISA VALUE AT RISK (VAR) IZENEKOA DARABIL EUSKADIKO KUTXAK, BAINA BESTE ARRISKU ADIERAZLE BATZUK ERE ERABILTZEN DITU, ESATERAKO, SENTIKORTASUNEKOAK ETA ESPOSIZIO NOMINALEKOAK. BARNE PROZESUEN, PERTSONALAREN, SISTEMA DESEGOKIEN EDO KANPO FAKTOREEN ONDORIOZ ERAKUNDEAK JASAN DITZAKEEN GALEREI DAGOKIENA DA ERAGIKETA ARRISKUA. ARRISKU HORI BARRUKO EREDUEN BIDEZ KONTROLATU ETA KUDEATZEA ERABAKI DU EUSKADIKO KUTXAK. KONTROL PROZESUAK ETA INGURUA ETENGABE HOBETZEKO SISTEMA HARTU DUTE OINARRI, GALERA ERREPIKARIAK MURRIZTU ETA ETORKIZUNEAN IZAN DAITEZKEEN GALERA LARRIAK AURREIKUSTEN DITUENA. BESTALDE, METODO ESTANDARRARI JARRAIKI KALKULATZEN DU ERAKUNDEAK, GAUR EGUN, BERE KAPITAL ERREGULATORIOA. INTERES TASETAN KONTRAKO MUGIMENDU BAT IZATEAREN ONDORIOZ ERAKUNDEAREN EMAITZA KONTUAN ETA ONDARE BALIOAN SOR DAITEZKEEN GALEREI DAGOKIE INTERES TASAREN ARRISKUA. BALANTZEKO ARRISKU HORI EBALUATZEKO, ERAKUNDEAK SIMULAZIOA ERABILTZEN DU OINARRIZKO TRESNA GISA, ETA INTERES TASEN ESZENATOKI DESBERDINETAN EPE ERTAINEAN SOR DAITEZKEEN GALEREN ESTIMAZIOA EGITEN DU. INTERES TASEN GORABEHEREK ERAKUNDEAREN BALIO EKONOMIKOAN DUTEN ERAGINA ERE BALIOESTEN DA. LIKIDEZIA ARRISKUA ENTITATEKO ORDAINKETA ETA DIRU ATERATZEEI EZIN ERANTZUN AHAL IZATEA DA, EDO, BESTELA, BALIABIDE LIKIDOAK MERKATUKOAZ GAINDIKO KOSTUAN ESKURATZEAREN BIDEZ ERANTZUTEA. HALABER, INBERTSIO ESKAERARI AURRE EGIN AHAL IZATEKO EPE ERTAIN ETA LUZERA FINANTZAKETA BEHARRAK SORTZEKO GAITASUNARI ERE EGITEN DIO ERREFERENTZIA.


11

D.2. Adieraz itzazu sozietatearen eta haren taldearen arrisku nagusiak ebaluatzeko,

arintzeko edo gutxitzeko ezarrita dauden kontrol-sistemak.

EUSKADIKO KUTXAREN ADMINISTRAZIO ORGANO GORENA DEN ALDETIK, KONTSEILU ERREKTOREA DA ENTITATEAK HARTZEN DITUEN ARRISKUAK ZAINDU ETA GAINBEGIRATZEAREN AZKEN ARDURADUNA. KONTSEILU ERREKTOREAK HAINBAT BATZORDETAN BANATZEN DU ARRISKUA KONTROLATZEKO ZEREGINA ETA BATZORDEEK ESPAINIAKO BANKUAREN ARAUDIA, KONTSEILU ERREKTOREAK EZARRITAKO MUGAK ETA BASILEAKO KAPITAL HITZARMEN BERRIAREN ORIENTABIDEAK KONTUAN HARTUTA JARDUTEN DUTE. KONTSEILU ERREKTOREAK BATZORDEETAN DITUEN KIDEEN BIDEZ ETA ZUZENDARITZA NAGUSIAREN HILEROKO DESKARGUAREN BIDEZ JASOTZEN DU ARRISKUEN KUDEAKETARI ETA KONTROLARI BURUZKO INFORMAZIOA. ZUZENDARITZA NAGUSIAREN BARRUKO AKTIBOEN ETA PASIBOEN BATZORDEARI (APB-RI) ARRISKUEN KONTROLARI BURUZKO INFORMAZIO GUZTIA EMATEN ZAIO. BATZORDE HORRETAN, LEHENDAKARIAK, LEHENDAKARIORDEAK, ZUZENDARI NAGUSIAK, ZUZENDARI NAGUSIAREN ZUZENDARIONDOKOAK, AREAKO BOST ZUZENDARIK ETA BI DEPARTAMENTU ZUZENDARIK HARTZEN DUTE PARTE. ARRISKUEN AREAK, ETA, ZEHAZKIAGO, ARRISKUAK KONTROLATZEKO DEPARTAMENTUAK HILERO IGORTZEN DIO APB-RI ARRISKUEI BURUZKO INFORMAZIO GUZTIA. GAINERA, BARNE BALIDAZIOKO UNITATEA JARDUNEAN ARI DA: IRITZI OINARRIDUN ETA EGUNERATUA EMATEN DU, BARNE EREDUEK AURREIKUSITA DAGOEN ERAN FUNTZIONATZEN DUTEN ETA LORTUTAKO EMAITZAK EMATEN ZAIZKIEN ERABILERETARAKO —BARRUKOAK NAHIZ ERREGULATORIOAK— EGOKIAK DIREN JAKITEKO. 2008AN ETA 2009AN, PARTIKULARREN ETA ETE-EN EREDU ERREAKTIBO ETA PROAKTIBOEN BALIDAZIOARI BURUZKO TXOSTENAK EGIN DITU. ANTOLAMENDU EGITURA BERRIAN, BARNE BALIDAZIOAREN ZEREGINA KONTROL AREARI DAGOKIO. HORTAZ, EZ DAGO ARRISKUEN AREAN (ZEHAZKI ARRISKUAK KONTROLATZEKO DEPARTAMENTUAN) DAGOEN EREDUAK ERAIKITZEKO UNITATEARI LOTUTA. KREDITU ARRISKUARI DAGOKIONEZ, BI ARRISKU MOTA DITUGU EUSKADIKO KUTXAN: ALTXORTEGIKO JARDUERAN ETA FINANTZA ERAKUNDEEK ETA KORPORAZIO HANDIEK OSATZEN DUTEN KAPITAL MERKATUKO JARDUERAN SORTZEN DIRENAK ETA BETIDANIK PARTIKULARREKIN ETA ENPRESEKIN EGITEN DIREN INBERTSIOETATIK SORTZEN DIRENAK. AZKEN ARRISKU HORIETARAKO, KONTSEILU ERREKTOREAK ZUZENDARITZA NAGUSIAREN ESKU UTZIA DU ARRISKUEN GAINEKO NOLABAITEKO ESKUMENA. SAREAN ETA DEPARTAMENTU NAGUSIETAN ZENBAIT ARRISKU MAILA DAUDE FINKATUTA, HAINBAT FAKTOREREN ARABERA, HALA NOLA, ARRISKU MAILAREN, ARRISKU BOLUMENAREN, PRODUKTU MOTAREN ETA ERAGIKETAREN PREZIOAREN ARABERA.


12

ERAGIKETEN KREDITU ARRISKUA EBALUATZEKO, EUSKADIKO KUTXAK BERE RATING ETA SCORING EREDUAK GARATU DITU, BEZEROAK (RATING) ETA ERAGIKETAK (SCORING) BAKOITZAREN ARRISKU MAILAREN ARABERA BEREIZTEKO. HORRELA, ARRISKUAREN ONARPEN ERREAKTIBORAKO PROZESUARI SCORING LOTESLEEN BIDEZ ERANTZUTEN ZAIO PARTIKULARRETAN. HORREKIN BATERA, GAINERA, RATING EREDUETAN OINARRITUTAKO AURREZ EMANDAKO KONTSUMORAKO MAILEGUAK ESKAINTZEN DIRA, ETA BEZEROAK AUTOMATIKOKI BEREGANA DITZAKE, ESKURA DITUEN KANALEN BIDEZ. ENPRESAN, BESTALDE, ANALISIA/KUDEAKETA BINOMIOAN OINARRITUTAKO ESKEMA ERABILTZEN DA ONARPEN PROZESUETARAKO. BEZERO ANALISTAK ZORROAN SARTZEN DIRA, ETA ANALISTEK BARRUKO RATINGAK ERABILTZEN DITUZTE ERABAKIAK HARTZEKO. TRESNA HORIEK, BERAZ, ERABAKITZE PROZESUETAN EZ EZIK, DATU BASE INTEGRATUAK ERAIKI ETA GARATZEKO ERE ERABILTZEN DIRA, ZEHAZKI, ZORROZTASUNAK, ESPERO DIREN GALERAK, KAPITAL KONTSUMOA... BASILEAKO KAPITAL HITZARMEN BERRIAREN ESKAKIZUNEN BARRUAN KALKULATZEKO BALIO DUTEN DATU BASEAK SORTZEKO. BESTALDE, BAI SCORING EREDUEK BAI RATING EREDUEK PARTIKULARREN ETA ENPRESAREN AREETAKO ERAGIKETETAN ESPERO DEN GALERA ETA PRICINGA BALIOESTEKO AUKERA EMATEN DUTE. ERAKUNDEAK BASILEAKO BATZORDEA DU ERATUA. GOI ZUZENDARITZAKO ORGANOA DA ETA 10 PERTSONAK OSATZEN DUTE: ZUZENDARI NAGUSIAK, AREAKO 2 ZUZENDARIK ETA DEPARTAMENTUKO 4 ZUZENDARIK. ORGANO HORI BASILEA PROIEKTUAREN JARRAIPENA EGITEAZ ARDURATZEN DA. KUDEAKETA ARRUNTEAN BARNEKO EREDUAK EZARTZEA ETA HORIEK GAINBEGIRALEAREN BIDEZ ONESTEA DITU XEDE. SCORING ETA RATING EREDUAK ARRISKUAK KONTROLATZEKO DEPARTAMENTUAK PRESTATU DITU. HURA ARDURATUKO DA, GAINERA, EREDUOK MANTENTZEAZ —BIRFINDU, BIRKALIBRATU…—. BALIDAZIO PROBAK (BACK TESTINGA, STRESS TESTINGA, KUDEAKETAREN ERABILERA/INTEGRAZIO TESTA...), BERRIZ, BARNE BALIDAZIORAKO UNITATEARI DAGOZKIO. BARNE IKUSKARITZA DA KONTROLAREN AZKEN GERUZA. JARRAIPENAREN ALORREAN, ERAKUNDEAK ALERTA SISTEMA BAT ERABILTZEN DU, GERTA LITEZKEEN EZ-ORDAINKETEI AURREA HARTZEKO. BERRESKURATZEEI DAGOKIENEZ, PROZEDURA BAT DAGO FINKATUTA. HAINBAT ERAGILEK HARTZEN DUTE PARTE BERANDUTZA BERRESKURATZEN, BERANDUTUTAKO ERAGIKETA ZER FASETAN DAGOEN AINTZAT HARTUTA. TESTUINGURU HORRETAN, BERRESKURAPENA KUDEATZEN BARRUKO ERAGILEEK (SUKURTSALAK, TELEBANKAK, AURREAUZIAK ETA AUZIAK) ETA KANPOKOEK HARTZEN DUTE ESKU. BESTALDE, ZUZENDARITZAK KOBRAEZINETARA PASATU BEHAR DIREN ARRISKU BERANKORREN ZERRENDA PROPOSATZEN DIO KONTSEILU ERREKTOREARI, ONESPENA EMAN DIEZAION. HILERO-HILERO, ENPRESEKIN ETA PARTIKULARREKIN HARTUTAKO ARRISKUAREN BILAKAERAREN BERRI EMATEN ZAIO APB-RI.


13

ALTXORTEGIAREN ETA KAPITAL MERKATUAREN ARLOAN, FINANTZA ERAKUNDEEKIN ETA KORPORAZIO HANDIEKIN HARTUTAKO KREDITU ARRISKUAREN KASUAN, KONTROL EGINKIZUNA APB-REN ESKUTAN DAGO UTZITA. HORREK ALDERDI KONTRARIO ETA HERRIALDEETARAKO MUGAK EZARTZEN DITU. HORRETARAKO, BARRUKO NAHIZ KANPOKO RATING EREDUETAN OINARRITZEN DA, ALDERDI KONTRARIOAK ARRISKUAREN ARABERA SAILKATZEN BAITIRA ETA MUGAK HORREN ARABERA FINKATU. SISTEMA HORI OSATZEKO, MUGAK BEHAR ADINAKO BIZKORTASUNEZ ZUZENTZEKO AUKERA EMATEN DUEN ALERTA SISTEMA ERABILTZEN DA. ARRISKU MUGAK BETEARAZI ETA KONTROLATZEKO PROZEDURA ARRISKUAK KONTROLATZEKO DEPARTAMENTUAK BURUTZEN DU DENBORA ERREALEAN, EGINKIZUNEN BEHARREZKO BANAKETA BERETZAT GORDEZ. SOBERAKINAK BAIMENTZEKO PROZEDURA ERE FINKATU DA. MUGAK GAINDITZEN DIRENEAN, BAIMENAREKIN EDO BAIMENIK GABE, ZUZENDARI NAGUSIARI JAKINARAZTEN ZAIO BEREHALA. BESTALDE, HILEAN BEHIN, ALDERDI KONTRARIOEN ONDORIOZKO ARRISKU KONTSUMOEN ETA GAINETIK ERABILITAKO KOPURUEN BERRI EMATEN ZAIO APB-RI. HORREKIN BATERA, HIRU HILETIK BEHIN, MUGAK ZENBATERAINO BETE DIREN JAKINARAZTEN ZAIO KONTSEILU ERREKTOREARI. MERKATU ARRISKUEI DAGOKIENEZ, KONTSEILU ERREKTOREAK ARRISKU MUGA BATZUK DITU EZARRITA, ARRISKUAREN BALIO TERMINOETAN (VAR) ADIERAZIAK, ETA APB-REN ESKU UZTEN DU MUGA HORIEK KONTROLATZEA. ARRISKU HORIEK ALTXORTEGIKO DEPARTAMENTUAK KUDEATZEN DITU, ETA BERTAKO KUDEAKETA UNITATEEK DUTE EZARRIA BEREN VAR MUGA. KONTROLA ETA JARRAIPENA EGUNERO EGITEN DU ARRISKUAK KONTROLATZEKO DEPARTAMENTUAK, ETA APB-RI HILERO JAKINARAZTEN ZAIZKIO ONARTUTAKO ARRISKU MAILAK ETA BALIZKO SOBERAKINAK. HIRU HILEAN BEHIN, KONTSEILU ERREKTOREAK ARRISKU HORIEN BILAKAERARI ETA MUGEN BETETZE MAILARI BURUZKO INFORMAZIOA JASOTZEN DU. ERAGIKETA ARRISKUAREN BARRUAN, 2008KO IRAILEAN EUSKADIKO KUTXAK METODO ESTANDARRA ERABILI ZUEN, LEHENENGOZ, ERAGIKETA ARRISKUAREN ONDORIOZKO KAPITAL ERREGULATORIOAREN LEHEN KALKULUAN, KAUDIMENARI BURUZKO 3/2008 ZIRKULAR BERRIARI JARRAIKI. 2009AN, ERAGIKETA ARRISKUAREN KUDEAKETA FINKATU DU ERAKUNDEAK. BARRUKO EREDUEN IKUSPEGIAN SAKONDU DU, BAI ALDERDI KUANTITATIBOAN, BAI, BATEZ ERE, KUALITATIBOAN. ALDE KUANTITATIBOARI DAGOKIONEZ, 2010EKO LEHEN LEHEN LAUHILEKOAN AMA METODOA ERABILTZEKO ASMOA DU ENTITATEAK, KAPITAL ERREGULATORIOAREN ESTIMAZIOAK LORTZEKO. HORRETARAKO, 2002TIK GALERA GERTAKARIAK BILTZEN DITUEN BARNEKO DATU BASE BAT DU, BAI ETA INFORMAZIORAKO KANPOKO DATU BASE BAT ERE, NAZIOARTEKO ORX DATU BASEAN PARTE HARTZEAREN BIDEZ. BESTALDE, ENTITATEA CERO TALDEKO (CONSORCIO ESPAÑOL DE RIESGO OPERACIONALEKO) PARTAIDE DA 2006TIK, ERAGIKETA ARRISKUAN AURRERAPEN KUALITATIBOAK ERDIESTEKO.


14

ALDE KUALITATIBOAN, BERRIZ, AUTOEBALUAZIOAK, KONTROLAK ETA KRISAK HIRUGARRENEZ BERRIKUSTEAZ GAIN, EKINTZA PLANAK MERKATURATU DITU EUSKADIKO KUTXAK. HORRETARAKO, ERAGIKETA ARRISKUAREN INGURUKO 62 KOORDINATZAILEKO ETA 25 BALIDATZAILEKO SAREA DU ENTITATEAK, AREA GUZTIAK AINTZAT HARTUZ. BERRESKURAPENAK KUDEATZEKO ASEGURU KONTRATUAK ETA BARNE PROZESUAK ERABILTZEN DIRA. INTERES TASAREN ARRISKUAREKIN LOTURIK, BERRIZ, KONTSEILU ERREKTOREAK AKTIBO ETA PASIBOEN BATZORDEAREN ESKUTAN DU UTZITA ARRISKU HORI KONTROLATU ETA KUDEATZEKO ZEREGINA, ETA KONTSEILU ERREKTOREAK FINKATUTAKO MUGAREN BARRUAN JARDUTEN DU. MUGA HORI BI AGERTOKIREN ARTEAN —MERKATUA ETA KONTRAKO BAT— ONAR DAITEKEEN GEHIENEZKO GALERAREN ARABERA DAGO EZARRIA. APB-K MODU SISTEMATIKOAN AZTERTZEN DU ZENBATERAINOKO INTERES ARRISKUA HARTZEN DEN, ETA, KUDEAKETA AKTIBOAREN BITARTEZ, MERKATUKO INTERES TASEN BILAKAERA KASKARREK EPE ERTAINEAN EMAITZA KONTUAN IZAN DEZAKETEN ERAGIN KALTEGARRIARI AURREA HARTZEN AHALEGINTZEN DA BERE ERABAKIEKIN. ERABAKI BAT EDO BESTE HARTZEKO, APB-K SIMULAZIOEN EMAITZETAN OINARRITZEN DA. SIMULAZIOEK, BALANTZEKO ETA BALANTZETIK KANPOKO EGITURAZKO POSIZIOAK AZTERTU ETA INTERES TASA EZBERDINEN AURREAN KUTXAK EPE LUZERA IZANGO DITUEN EMAITZAK NEURTZEN DITUZTE. HIRU HILETIK BEHIN, ZUZENDARITZAK INTERES TASEN ARRISKUA ZENBATERAINOKOA DEN ETA MUGA NOLA ARI DEN BETETZEN JAKINARAZTEN DIO KONTSEILU ERREKTOREARI, BAITA EPE HORRETAN APB-K ZER ERABAKI HARTU DUEN ERE. AZKENIK, LIKIDEZIA ARRISKUAREN KUDEAKETA ETA KONTROLA ERE APB-REN ESKU DAUDE. EGITURAZKO LIKIDEZIAREN IKUSPEGITIK BEHATZEN DA EUSKADIKO KUTXAN ARRISKU HORI, ETA GUTXIENEKO LIKIDEZIA EZARRI DA, EPE ERTAIN ETA LUZEAN ERREFERENTZIA MODUAN ERABILTZEKO. HORRELA BADA, EPE ERTAINERAKO ALTXORTEGI PLANAREN BAITAN LIKIDEZIA HELBURUAK FINKATZEN DIRA, ETA SEGIMENDU ZORROTZ ETA SISTEMATIKOA EGITEN DA HELBURUOK NOLA BETE DIREN IKUSTEKO. ALTXORTEGI PLAN HORREK INBERTITZEKO MODUKO BALIABIDEEN, KREDITU INBERTSIOAREN ETA HANDIZKAKO FINANTZAKETAREN BILAKAERARI BURUZKO AURREIKUSPENAK JASOTZEN DITU, ETA SISTEMATIKOKI EGUNERATZEN DA. HORRELA, EPE ERTAINEAN EGITURAZKO LIKIDEZIARI AURREIKUSTEN ZAION BILAKAERARI BURUZKO INFORMAZIOA ETENGABE EGUNERATUTA IZATEKO AUKERA DU AKTIBOEN ETA PASIBOEN BATZORDEAK (APB-K). HORRELA, AGREGATUEN BILAKAERAN LIKIDEZIAN ERAGITEN DUTEN DESOREKAK ZUZENTZEKO EKINTZAK BIDERA DITZAKE APB-K, BEHAR ADINAKO AURRERAPENEZ. HANDIZKAKO MERKATUETAKO FINANTZAKETARI DAGOKIONEZ, EUSKADIKO KUTXAK HONAKO HAUEK DITU: EBZ-REN POLIZATIK ERABILITAKOA, FFAA-KO FONDOAK, ORDAINDUKOEN JAULKIPEN BAT, HIPOTEKA ZEDULEN ZENBAIT JAULKIPEN ETA AKTIBOAK TITULIZATZEAREN BIDEZKO FINANTZAKETA. HIRU HILEAN BEHIN, KONTSEILU ERREKTOREAK LIKIDEZIAREN BILAKAERARI BURUZKO INFORMAZIOA JASOTZEN DU, BAITA HORREN BILAKAERARI BURUZKO ITXAROPENARI BURUZKOA ERE.


15

D.3. Sozietateari eta/edo haren taldeari eragiten dioten arriskuetako batzuk gauzatu baldin badira, adieraz ezazu zer arrazoik eragin duten hori eta ezarritako kontrol-sistemek funtzionatu duten.

INTERES TASAREN ARRISKUARI DAGOKIONEZ, INOIZ EZ DA GAINDITU KONTSEILU ERREKTOREAK EZARRITA DUEN ETA APB-K KONTROLATZEN DUEN MUGA. MERKATU ARRISKUAN, ERRENTA ALDAKORREKO MERKATUEN HEGAZKOTASUN HANDIAK SOBERAKO BATZUK SORTU DITU. HORIEK KONTSEILU ERREKTOREARI JAKINARAZI ZAIZKIO, HORRETARAKOXE EZARRITA DAUDEN PROZEDUREN BIDEZ. LIKIDEZIA ARRISKUAREN ALORREAN, ERAKUNDEA MODU EGOKIAN KUDEATZEN ARI DA SUBPRIME MAILEGUEK SORTARAZITAKO NAZIOARTEKO LIKIDEZIA KRISIALDIAK EKARRI DUEN EGOERA. IZAN ERE, ERAKUNDEAREN LIKIDEZIAREN JARRAIPEN SISTEMATIKOARI ETA AURREIKUSPENEKIKO DESBIDERAPENEN ANALISIARI ESKER, EPE ERTAINERA IZAN DAITEZKEEN ONDORIOEI AURREA HARTU ETA EKINTZA ZUZENTZAILEAK GARAIZ BIDERATU DITZAKEGU, ALTXORTEGIKO HILEROKO PLANEN BIDEZ. GAINERA, LIKIDEZIAREN INGURUKO GORABEHERETARAKO PLANA SORTU DU ERAKUNDEAK, LIKIDEZIA LARRIALDIETARAKO ESTRATEGIAK FINKATZEKO. KREDITU ARRISKUAN, PARTIKULARREN ETA ENPRESAREN SEGMENTUEKIN IZANDAKO ERAGIKETEI DAGOKIENEZ, KREDITU HARTZAILE BATEKIN HARTU DEN ARRISKUAK ESTAMENTU BATEN ESKUMENAK GAINDITZEN DITUENEAN, ESKUMEN MAILA BAT GORAGOKO ESTAMENTUARI IGORTZEN ZAIO IRIZPENA. FINANTZA ERAKUNDEEKIN ETA KORPORAZIO HANDIEKIN EGINDAKO ERAGIKETETAN, SOBERAKINAK, BAIMENDUAK IZAN ALA EZ, BEHAR BEZALA JAKINARAZI ZAIZKIE, EZARRITAKO PROZEDUREKIN BAT, KASUAN KASUKO ORGANOEI.

D.4. Adieraz ezazu kontrolatzeko eta zehazteko baliabide horiek ezarri eta gainbegiratzeko ardura duen batzorde edo gobernu-organoren bat dagoen eta zer eginkizun dituen.

ARRISKUA KONTROLATZEKO UNITATEAK ETA ARRISKUEN KONTROLERAKO

PROZEDURAK BARNE IKUSKARITZAKO DEPARTAMENTUAK GAINBEGIRATZEN DITU, BERE OHIKO JARDUNAREN BARRUAN.

BESTE ALDE BATETIK, 2003KO EKAINEAN IKUSKARITZA BATZORDEA ERATU ZEN, KONTSEILU ERREKTOREKO HIRU KONTSEILARIREKIN; KONTSEILARI GEHIENAK EZ ZIREN EXEKUTIBOAK. BATZORDE HORREK, BESTE ESKUMEN BATZUEN ARTEAN, BARNE IKUSKARITZAKO ZERBITZUAK GAINBEGIRATZEA ETA FINANTZA INFORMAZIOAREN PROZESUA ETA SOZIETATEAREN BARNE KONTROLERAKO SISTEMAK EZAGUTZEA DITU. ALDE HORRETATIK, IKUSKARITZA BATZORDEAK EPEALDI HORRETAN EGINDAKO BARNE IKUSKARITZAKO ZERBITZUEI BURUZKO TXOSTENA JASOTZEN DU HIRU HILEAN BEHIN. HALA EGOKITUZ GERO, ARRISKUEN KONTROLERAKO PROZEDUREN INGURUKO IKUSKARITZAK ERE HARTZEN DITU BARNE TXOSTENAK. BATZORDEAREN ESKUMENEN BARRUAN, KANPO IKUSKATZAILEEN IZENDAPENA, LUZAPENA EDO KARGUTIK KENTZEA BATZAR NAGUSIARI PROPOSATZEARENA JASOTZEN DA, BAI ETA KONTUEN IKUSKARITZARI BURUZKO ETA, ORO HAR, ARRISKUEN KONTROLARI BURUZKO INFORMAZIOA ESKATZEARENA ERE.


16

E BATZAR OROKORRA EDO PAREKO ORGANOA E.1. Aipa itzazu batzar orokorraren edo pareko organoaren eraketarako zer quorum

dauden, estatutuetan ezarritakoaren arabera. Esan ezazu zertan ez duen antzik Sozietate Anonimoen Legean (SALean) aurreikusitako minimoen erregimenarekin edo aplikatu behar zaion araudiarekin.

KOOPERATIBEN LEGERIAN EZARRITAKOAREKIN BAT ETORRIZ ETA HARTU BEHARREKO ERABAKIA EDOZEIN IZANIK ERE, BATZAR NAGUSIA LEHEN DEIALDIAN BALIO OSOZ ERATUTZAT JOKO DA, BALDIN ETA BAZKIDEEN ERDIAK BAINO GEHIAGO BERTAN EDO ORDEZKATUTA BADAUDE, ETA, BIGARREN DEIALDIAN, BALDIN ETA BAZKIDEEN % 5 EDO 100 BAZKIDE GUTXIENEZ BERTARATU BADIRA.

E.2. Azal ezazu zein den sozietate-erabakiak hartzeko erregimena. Esan ezazu zertan ez

duen antzik SALean aurreikusitako erregimenarekin edo aplikatu behar zaion araudiarekin.

KOOPERATIBEN LEGERIA APLIKATUZ, BALIO OSOZ EMANDAKO BOTOEN ERDIA BAINO GEHIAGO BEHAR IZANGO DIRA ERABAKIAK ONARTZEKO. BAT EGITEAK, BANANTZEAK, OBLIGAZIOEN ETA BESTE BALORE BATZUEN JAULKIPENAK EDOTA ESTATUTUEN ALDAKETAK EGITEKO, BERTAN EDO ORDEZKATUTA DAUDEN BAZKIDEEN BOTOEN BI HERENAK BEHAR IZANGO DIRA GUTXIENEZ.

E.3. Aipa itzazu zer eskubide dituzten akziodunek edo parte-hartzaileek batzarrari edo pareko organoari dagokionez.

BATZAR NAGUSIEN INGURUAN BAZKIDEEK ESKUBIDE HAUEK DITUZTE: A) BATZAR NAGUSI GUZTIETARA JOAN DAITEZKE, ETA ERAKUNDEKO BAZKIDE IZATE HUTSAGATIK BERTARATZEKO DEIA EGINGO ZAIE. B) PROPOSAMENAK EGIN AHAL IZANGO DITUZTE, ETA ERABAKIAK HARTZERAKOAN HITZ EGIN ETA BOTOA EMAN AHAL IZANGO DUTE. C) ESKUBIDEAK ERABILTZEKO ETA OBLIGAZIOAK BETETZEKO BEHARREZKO INFORMAZIOA JASOKO DUTE. HAIN ZUZEN ERE, BATZAR NAGUSIAREKIN BAT ETORRIZ, HAUEK EGIN AHAL IZANGO DITUZTE: - URTEKO KONTUEI, SOBERAKINEN BANAKETARI ETA BATZARREAN EZTABAIDATUKO DIREN EKONOMIA ARLOKO GAI GUZTIEI BURUZKO DOKUMENTAZIOA AZTERTU. - DOKUMENTAZIO HORRI LOTURIK, BIDEZKOAK IRUDITZEN ZAIZKION AZALPENAK EDO ARGIBIDEAK IDATZIZ ESKATU, BATZARREAN ERANTZUN DIEZAIETEN, BALDIN ETA GUTXIENEZ BATZARRA EGIN BAINO BOST EGUN LEHENAGO ESKATZEN BADUTE. - ERAKUNDEAREN EDOZEIN ALDERDIRI BURUZ BEHARREZKOAK IRUDITZEN ZAIZKION AZALPEN ETA TXOSTENAK IDATZIZ ESKATU. KONTSEILU ERREKTOREAK IDAZKIA AURKEZTEN DENETIK ZORTZI EGUN IGARO ONDOREN EGITEN DEN LEHEN BATZAR NAGUSIAN EMANGO DIE ERANTZUNA.


17

E.4. Labur itzazu txosten honek aipagai duen ekitaldian batzar orokorrek edo pareko organoek hartutako erabakiak eta erabaki horien alde emandako botoen ehunekoak.

EKITALDIAN, 2009KO MARTXOAREN 6KO BATZAR NAGUSIAK HONAKO ERABAKI HAUEK HARTU ZITUEN, ETA HAUEK IZAN ZIREN ALDEKO BOTOEN EHUNEKOAK: - HIRU BAZKIDE IZENDATZEA ZEGOKION BATZARRAREN AKTA ONESTEKO (AHO BATEZ). - ERAKUNDEARI ETA HAREN TALDE BATERATUARI BURUZKO URTEKO KONTUAK ETA KUDEAKETA TXOSTENA ONESTEA (AHO BATEZ). - 2009KO EKITALDIKO URTEKO KONTUAK IKUSKATZEKO PRICEWATERHOUSECOOPERS IZENDATZEA BERRIRO (AHO BATEZ). - EKITALDIKO SOBERAKIN GARBIAK BANATZEA: % 10 HEZIKETAKO ETA SUSTAPENEKO FONDORA, % 15 KOOPERATIBA ARTEKO FONDO SOZIALERA, % 25 KOOPERATIBA ITZULKINETARA ETA % 50 NAHITAEZKO ERRESERBA FONDORA (AHO BATEZ). - HEZIKETAKO ETA SUSTAPENEKO FONDOTIK % 15 BERTAN BANATZEA, % 17 BANAKETA OROKORRERAKO UZTEA ETA % 68 MCC-REN KOOPERATIBA ERAKUNDEAK FINANTZATZEKO ETA HEZIKETAKO ETA KOOPERATIBA ARTEKO SUSTAPENEKO FONDORAKO EKARPENETARAKO ERABILTZEA. KONTSEILU ERREKTOREARI BAIMENA EMAN ZAIO EMAITZEN KONTUAN EKITALDIKO SOBERAKIN ERABILGARRIEN % 1ERAINO ERABIL DEZAN HSF-AREN BEREZKO XEDEAK BETETZEN DITUZTEN JARDUERETARAKO (AHO BATEZ). - BAZKIDE BERRIEK KAPITAL SOZIALARI EGIN BEHARREKO EKARPENAK ETA SARRERA KUOTAK ONESTEA (AHO BATEZ). - 2009KO EKITALDIAN KAPITAL SOZIALARI EGINDAKO EKARPENEI % 7,5EKO URTEKO INTERES GORDINA ORDAINTZEA (AHO BATEZ). - KONTSEILU ERREKTOREKO KIDE ERDIAK BERRITZEA (GEHIENGO SOILEZ).

E.5. Adieraz ezazu web orrialdean gobernu korporatiboaren edukian sartzeko helbidea eta modua.

ERAKUNDEAREN WEB ORRIALDEA WWW.CAJALABORAL.COM DA, ETA GOBERNU KORPORATIBOAREN EDUKIAN SARTZEKO ERAKUNDE INFORMAZIOAN SAKATU BEHAR DA, ETA, HORREN BARRUAN, GOBERNU KORPORATIBOAN. WWW.CAJALABORAL.COM/GOBIERNOCORPORATIVO HELBIDEAN ERE ZUZENEAN ESKURA DAITEKE INFORMAZIO HORI.

E.6. Esan ezazu erakundeak jaulkitako baloreen edukitzaileen sindikatuek, horrelakorik badago, bilerarik egin duten, txosten honek aipagai duen ekitaldian egindako bilerek zer xede izan duten eta zer erabaki nagusi hartu dituzten.

EZ DA ERATU ERAKUNDEAK JAULKITAKO BALOREEN EDUKITZAILEEN

SINDIKATURIK.


18

F GOBERNU EGOKIAREN INGURUKO SEGIMENDU MAILA (KODE BATERATURA EGOKITZEA)

Adieraz ezazu erakundeak zenbateraino bete dituen gobernu korporatiboaren gomendioak, edo, hala egokituz gero, gomendio horietatik zein ez den bete. Horietakoren bat bete ez baldin bada, esan ezazu zer gomendio, arau, jardunbide edo irizpide aplikatzen dituen. 2003ko abenduaren 26ko ECO/3722/2003 Aginduak aipatzen duen dokumentu bakarra prestatzen den bitartean, atal hau betetzeko erreferentzia gisa Olivencia Txosteneko eta Aldama Txosteneko gomendioak hartu beharko dira, zure erakundeari aplikagarri zaizkion neurrian. EUSKADIKO KUTXA KREDITU KOOPERATIBA DA, ETA, SOZIETATE FUNTZIONAMENDUARI DAGOKIONEZ, KREDITU KOOPERATIBEN LEGEAK (1989KO MAIATZAREN 26KO 13/1989 LEGEAK), LEGE HORREN ARAUTEGIAK (1993KO URTARRILAREN 22KO 84/1993 ERREGE DEKRETUAK) ETA KOOPERATIBEN LEGEAK (1999KO UZTAILAREN 16KO 27/1999 LEGEAK) ARAUTZEN DUTE. NAZIOARTEKO KOOPERATIBA ELKARTEAK PRESTATUTAKO KOOPERATIBA PRINTZIPIOETAN OINARRITZEN DA. PRINTZIPIO HORIEK ETA HORIEN LEGEGINTZA GARAPENA DIRELA ETA, SOZIETATE KOTIZATUENAK EZ BEZALAKO FUNTZIONAMENDU ARAUAK DITU. GOBERNU EGOKIRAKO KODE BATERATUA, BALORE MERKATUKO KOMISIO NAZIONALAREN KONTSEILUAK DOKUMENTU BAKAR GISA 2006/05/22AN ONARTU ZUENA, SOZIETATE KOTIZATUETARA BIDERATUTA DAGO. HORREGATIK, KODE BATERATUA DERITZONAREN GOMENDIOEN BETETZE MAILA AZALTZEN DA JARRAIAN, HAU DA, GURE ERAKUNDE KOOPERATIBOAREN (SOZIETATE EZ KOTIZATUAREN) IZAERARI ETA PRINTZIPIO KOOPERATIBOEI APLIKATU AHAL ZAIZKIEN GOMENDIOEN BETETZE MAILA. DUTEN ORIENTAZIOAGATIK GURE IZAERARI, PRINTZIPIOEI EDO ERAKUNDEAREN BEREZITASUNEI APLIKATU EZIN ZAIZKIEN GOMENDIOAK ERE AIPATU EGITEN DIRA, JAKINA. ESTATUTUAK ETA BATZAR NAGUSIA ESTATUTUAK EZARTZEN DITUEN MUGAK. 1. GOMENDIOA KODE BATERATUAREN GOMENDIOA EZIN ZAIO EUSKADIKO KUTXARI APLIKATU, HAREN IZAERA KOOPERATIBOA, PRINTZIPIOAK ETA KAPITAL MERKATUETAN EZ DUELA KOTIZATZEN KONTUAN HARTUTA.


19

TALDEETAN INTEGRATUTAKO SOZIETATEEN KOTIZAZIOA. 2. GOMENDIOA KODE BATERATUAREN GOMENDIOA EZIN ZAIO EUSKADIKO KUTXARI APLIKATU, HAREN IZAERA KOOPERATIBOA, PRINTZIPIOAK ETA KAPITAL MERKATUETAN EZ DUELA KOTIZATZEN KONTUAN HARTUTA. BATZARRAREN ESKUMENAK. 3. GOMENDIOA KODE BATERATUAREN GOMENDIOAREN ILDOTIK ESTATUTUETAN EZARRITA DAGOENEZ, BATZAR NAGUSIAK, ORGANO SUBIRANOA DENEZ, ESKUMEN ESKLUSIBOAK DITU, HORIEN ARTEAN, EGITURA ALDATZEA ESKATZEN DUTEN ERAGIKETAK: - SOZIETATEAREN BAT EGITEA, ZATIKETA, ERALDAKETA ETA DESEGITEA. - KOOPERATIBAREN EGITURA EKONOMIKOAN, SOZIALEAN, ANTOLAKETAKOAN EDO

FUNTZIONAMENDUARI BURUZKOAN ALDAKETA ESANGURATSUA EKARRIKO DUEN BESTELAKO EDOZEIN ERABAKI. ALDAKETA ESANGURATSUTZAT HARTUKO DA, BALIABIDE PROPIOEN, EKITALDIKO DIRU SARREREN EDO LAN BAZKIDEEN ENPLEGU MAILAREN % 25I, GUTXIENEZ, ERAGITEN DIENA.

AKORDIO PROPOSAMENEI BURUZKO ALDEZ AURREKO INFORMAZIOA. 4. GOMENDIOA KODE BATERATUAREN GOMENDIOAREN ILDOTIK, BATZAR NAGUSIAN ONARTU BEHARREKO AKORDIO PROPOSAMENAK DEIALDIA EGITEN DENEAN JAKINARAZIKO DIRA, XEHETASUN NAHIKOZ ETA GUTXIENEZ BATZARRA BAINO 15 EGUN LEHENAGO. ALDERDI HORIEK, FUNTSEAN, SOZIETATE ESTATUTUEN 28. ARTIKULUAK ARAUTZEN DITU. AUZI BAKOITZAK BERE BOZKETA. 5. GOMENDIOA OINARRIAN INDEPENDENTEAK DIREN AUZIAK, BOZKETA EGITEAN, BAKOITZA BERE ALDETIK ETA MODU ESKLUSIBOAN JORRATUKO DIRA, BAI GAI EKONOMIKOEI BURUZKOAK, BAI ERAKUNDEAREN POLITIKAN ERAGINA DUTENAK, BEREZIKI KONTSEILARI BERRIEN IZENDAPENEI EDO ESTATUTU ALDAKETEI DAGOZKIENAK. BOTOAREN ZATIKAPENA. 6. GOMENDIOA KODE BATERATUAREN GOMENDIOA EZIN ZAIO EUSKADIKO KUTXARI APLIKATU, HAREN IZAERA KOOPERATIBOA, PRINTZIPIOAK ETA KAPITAL MERKATUETAN EZ DUELA KOTIZATZEN KONTUAN HARTUTA. KONTSEILU ERREKTOREA SOZIETATEAREN INTERESA. 7. GOMENDIOA SOZIETATE KONPROMISOA ETA INTERESA FUNTSEZKOAK DIRA KOOPERATIBAREN FILOSOFIAN, MISIOAN, PRINTZIPIOETAN ETA BALIOETAN, ETA BAITA JARDUERAREN IBILBIDE HISTORIKOAN ERE. ENPRESAREN GIZARTE ERANTZUKIZUNAREN TXOSTENAK, GLOBAL REPORTING INITIATIVEREN (GRI-REN) 2006KO GIDAREN ARABERA EGINDA DAGOENAK, INTERES TALDEETARA ZABALTZEN DITU, ARGI ETA GARBI, ERAKUNDEAREN EKINTZAK ETA GIZARTEAREKIN DUEN KONPROMISOA. KONPROMISO HORREK HIRU ALDE DITU: EKONOMIKOA, SOZIALA ETA INGURUMENARI DAGOKIONA.


20

KONTSEILUAREN ESKUMENAK. 8. GOMENDIOA ERAKUNDEAREN ESTATUTUEN 35. ARTIKULUAN ZEHAZTEN DENEZ, KONTSEILU ERREKTOREARI DAGOKIO ZUZENDARIAK GAINBEGIRATZEA ETA EUSKADIKO KUTXA ORDEZKATZEA, LEGEAREN ETA BATZAR NAGUSIAK EZARRITAKO ESTATUTU ETA POLITIKEN ARABERA. ORGANO HORREK, KODE BATERATUAREN ILDOTIK, BERE MISIOAREN MUINA GARATZEKO AHALMEN NAHIKOA DU, HAU DA, SOZIETATEAREN GOBERNU EGOKIA KONTROLATZEKOA. ORGANO HORREK AHALMEN ESKLUSIBOAK DITU HAINBAT ARLOTAN: - ERAKUNDEAREN POLITIKAK ETA ESTRATEGIA OROKORRAK, PLAN

ESTRATEGIKOA ETA URTEKO GESTIO PLANA, GOBERNU KORPORATIBOAREN ETA ENPRESAREN GIZARTE ERANTZUKIZUNAREN POLITIKA, ARRISKUEN KUDEAKETA ETA KONTROL POLITIKAK, ETA INBERTSIO ETA FINANTZAKETA POLITIKAK ONARTZEN; URTEKO KONTUAK FORMULATZEN; ETA SOBERAKINAK BANATZEKO PROPOSAMENA EGITEN.

- GOI MAILAKO ZUZENDARIAK IZENDATU EDO KARGUTIK KENTZEN; HAIEN

AHALMENAK, EGINBEHARRAK ETA ORDAINSARIAK FINKATZEN; ZENBAIT INBERTSIOREN EDO ZENBATEKO HANDIKO ARRISKU ERAGIKETEN GAINEKO ERABAKIAK HARTZEN; SOZIETATE BATZUETAN EGIN BEHARREKO EROSKETAK EDO PARTAIDETZAK ERABAKITZEN; ETA HANDIZKAKO MERKATUETAN FINANTZAKETA LORTZEKO FINANTZA JAULKIPENAK HITZARTZEN.

- ZENBAIT PERTSONARI ESKUMENAK EMATEN ETA OROKORREAN JOKABIDE

PROFESIONALAREN KODEAK ETA BEREZIKI LOTURA DUTEN ERAGIKETEI DAGOZKIENAK ONARTZEN.

TAMAINA. 9. GOMENDIOA KONTSEILU ERREKTOREAREN KIDE KOPURUARI DAGOKIONEZ, EZ DAGO GUTXIENEKO EDO GEHIENEZKO KOPURURIK, KOPURU FINKOA EZARRI DA. GUZTIRA 12 KIDEK OSATUKO DUTE KONTSEILUA. KOPURUA ARRAZOIZKOTZAT JOTZEN DA, LAN BAZKIDEAK (4) ETA GAINONTZEKO BAZKIDEAK (8) ORDEZKATZEKO EGOKIA. FUNTZIONAMENDU EGITURA. 10. GOMENDIOA ERAKUNDEAREN IZAERA KOOPERATIBOA DELA ETA, KONTSEILU ERREKTOREKO 12 KIDEETATIK ZORTZI KANPOKOAK DIRA, HAU DA, EZ DIRA LAN BAZKIDEAK. GAINONTZEKO LAURAK KOOPERATIBA BARRUKOAK DIRA, HAU DA, LAN BAZKIDEAK, BAINA INOLAZ ERE KOOPERATIBAKO ZUZENDARITZA EXEKUTIBOKO (ZUZENDARITZA KONTSEILUKO) GOI KARGUAK. BESTE KONTSEILARI BATZUK. 11. GOMENDIOA KODE BATERATUAREN GOMENDIOA EZIN ZAIO EUSKADIKO KUTXARI APLIKATU, HAREN IZAERA KOOPERATIBOA KONTUAN HARTUTA.


21

KONTSEILARI INDEPENDENTEEN ETA DOMINIKALEN ARTEKO PROPORTZIOA. 12. GOMENDIOA KODE BATERATUAREN GOMENDIOA EZIN ZAIO EUSKADIKO KUTXARI APLIKATU, HAREN IZAERA KOOPERATIBOA KONTUAN HARTUTA. BEHAR BESTE KONTSEILARI INDEPENDENTE. 13. GOMENDIOA KODE BATERATUAREN GOMENDIOA EZIN ZAIO EUSKADIKO KUTXARI APLIKATU, HAREN IZAERA KOOPERATIBOA KONTUAN HARTUTA. KONTSEILARIEN IZAERARI BURUZKO AZALPENA. 14. GOMENDIOA KODE BATERATUAREN GOMENDIOA EZIN ZAIO EUSKADIKO KUTXARI APLIKATU, HAREN IZAERA KOOPERATIBOA KONTUAN HARTUTA. GENERO ANIZTASUNA. 15. GOMENDIOA KONTSEILU ERREKTORERAKO HAUTAGAIAK IZENDATZEKO PROZESUA DEMOKRATIKOA DA, HAU DA, PERTSONA BAKOITZAK BOTO BAKARRA DU, ETA EZ DAGO INOLAKO ERAGOZPENIK EMAKUMEZKO KONTSEILARIAK HAUTATZEKO. PROZESUAK BERAK ETA ERAKUNDEAREN IZAERA KOOPERATIBOAK EZINEZKO EGITEN DUTE ALDE BATERAKO EDO BESTERAKO DISKRIMINAZIOA. LEHENDAKARIA. 16. ETA 17. GOMENDIOAK KONTSEILARIEK, BAZKIDE DIREN ALDETIK ETA ESTATUTUETAN JASOTZEN DENEZ, ESKUBIDEAK ERABILTZEKO ETA BETEBEHARRAK BETETZEKO BEHAR DUTEN INFORMAZIOA JASOTZEKO ESKUBIDEA DUTE, BAI ETA IRITZIA EMAN ETA EZTABAIDATZEKOA ERE (16. GOMENDIOA). KODE BATERATUAREN 17. GOMENDIOA EZIN ZAIO EUSKADIKO KUTXARI APLIKATU, HAREN IZAERA KOOPERATIBOA ETA KONTSEILU ERREKTOREKO KIDEEN TIPOLOGIA KONTUAN HARTUTA. IDAZKARIA. 18. GOMENDIOA IDAZKARIA KONTSEILU ERREKTOREKO PARTAIDEA DA, ETA KONTSEILUAREN JARDUEREN LEGALITATE FORMALA ETA MATERIALA ZAINTZEN DITU. HORRETAZ GAIN, KONTROLERAKO BATZORDE ORDEZKARIETAKO BATEAN (IKUSKARITZA BATZORDEAN) HARTZEN DU PARTE, ETA HORREK BERMATU ETA SENDOTU EGITEN DU KONTSEILU ERREKTOREAREN BARRUAN DUEN BETEKIZUNA. IDAZKARIA KONTSEILU ERREKTOREKO KIDEEN ERABAKIZ IZENDATU ETA KARGUGABETZEN DA (ESTATUTUEN 36.4 ARTIKULUA). BILEREN NONDIK NORAKOAK. 19., 20. ETA 21. GOMENDIOAK URTEKO SAIOEN EGUTEGIA ALDEZ AURRETIK ERABAKITZEN DA, ETA, ESTATUTUEN (38. ARTIKULUAREN) ARABERA, KONTSEILU ERREKTOREA HILERO BILDUKO DA OHIKO DEIALDIEN BIDEZ.


22

ERA BEREAN, KONTSEILUAK EZOHIKO BILERA DEITU DEZAKE, GUTXIENEZ BI KIDEK, ZUZENDARI NAGUSIAK, KONTSEILU SOZIALAK EDO PARTAIDEEN GEHIENGOAK HALA ESKATZEN BADU. EZINBESTEKO ARRAZOIAK MEDIO KONTSEILARIAK BILERETARA JOATEN EZ DIRENEAN, BILERAREN AKTAN JASOARAZTEN DA (20. GOMENDIOA). KONPAINIAREN EGOERARI BURUZ KONTSEILARIEK DITUZTEN KEZKAK AKTAN JASOKO DIRELA AURREIKUSITA DAGO (21. GOMENDIOA). ALDIZKAKO EBALUAZIOA. 22. GOMENDIOA AURREZ FINKATUTA EZ DAGOEN MAIZTASUNAREKIN, KONTSEILUAK FUNTZIONAMENDUAREN KALITATEA ETA EFIZIENTZIA AZTERTZEN DITU. KONTSEILARIEI EMAN BEHARREKO INFORMAZIOA. 23., 24. ETA 25. GOMENDIOAK BILERA BAINO LEHEN, KONTSEILARIEK INFORMAZIO NAHIKOA IZANGO DUTE. TEKNIKOKI KONPLEXUAK DIREN GAIEN KASUAN, SAIOAREN AURRETIK EZTABAIDAGAIAK ARGITZEKO BILERAK ESKATZEKO AUKERA ERE AURREIKUSITA DAGO (23. GOMENDIOA). KONTSEILARIEK EUREN EGINBEHARRETARAKO BEHAR DITUZTEN AHOLKUAK SOZIETATEAREN ALDETIK JASOTZEKO ESKUBIDEA DUTE (24. GOMENDIOA). KONTSEILARI BERRIEI LAGUNTZEKO ETA ENPRESAREN JARDUERAK ETA ARLO NAGUSIAK EZAGUTARAZTEKO, ERAKUNDEAK PROGRAMA BAT JARTZEN DU URTERO ABIAN. HAIEN ZEREGINEI BURUZKO INFORMAZIOA ERE EMATEN DIE (25. GOMENDIOA). KONTSEILARIEN DEDIKAZIOA. 26. GOMENDIOA ERAKUNDEAK DENBORA ETA AHALEGIN ALDETIK LANA ERAGINKORTASUNEZ BURUTZEKO DEDIKAZIO NAHIKOA ESKATZEN DIE KONTSEILARIEI. HALA EGOKITUZ GERO, HAIEK LAN HORI AURRERA ERAMATEKO IZAN DITUZTEN OZTOPOAK (BESTE KONTSEILU BATZUK EDO BESTELAKO BETEBEHAR PROFESIONALAK) JAKINARAZTEN DITUZTE. KONTSEILARI BAKOITZAK ZENBAT KONTSEILUTAN PARTE HARTU DEZAKEEN ADIERAZTEN DUTEN ARAUAK ERE BADAUDE. BESTALDE, ESTATUTUEN (37. ARTIKULUAREN) ARABERA, BATERAEZINA DA BESTE KREDITU ERAKUNDEREN BATEAN KONTSEILARI IZATEA. KONTSEILARIAK HAUTATU, IZENDATU ETA BERRAUKERATZEA. 27. GOMENDIOA KONTSEILU ERREKTOREKO KIDEAK AUKERATZEKO PROZESUA IREKIA ETA DEMOKRATIKOA (BAZKIDE BAT, BOTO BAT) DA, HAUTAGAIAK AURKEZTU ETA HAUTATZEARI DAGOKIENEZ. LAU URTEKO EPERAKO AUKERATZEN DIRA ETA BI URTEAN BEHIN KONTSEILUAREN ERDIA BERRITZEN DA. AZKENEAN, BATZAR NAGUSIAK AUKERATZEN DITU KONTSEILARIAK, AURREKO PROZESUAN SAILKATUTAKO HAUTAGAIEN ARTEAN. KASU HONETAN ERE, BAZKIDE BAT BOTO BAT PROZEDURA ERABILTZEN DA, BETIERE ERAKUNDEAREN


23

ESTATUTUETAN (37. ARTIKULUAN) ZEHAZTEN DIREN BATERAEZINTASUNAK KONTUAN HARTUTA. KONTSEILARIEI BURUZKO INFORMAZIO PUBLIKOA. 28. GOMENDIOA KONTSEILARIEN PROFIL PROFESIONALA ETA BIOGRAFIKOA EZ DA WEB ORRIALDEAN AZALTZEN. GOMENDIOAREN ARABERA PUBLIKATZEKO MODUKOAK DIREN EDUKIETAKO BATZUK (KONPAINIAN DITUEN AKZIOAK, KONTSEILARI KATEGORIAREN ADIERAZPENA...) EZ DIRA APLIKAGARRIAK EUSKADIKO KUTXAREN KASUAN, HAREN IZAERA KOOPERATIBOA MEDIO. KONTSEILARI INDEPENDENTEEN TXANDAKATZEA. 29. GOMENDIOA KODE BATERATUAREN GOMENDIOA EZIN ZAIO EUSKADIKO KUTXARI APLIKATU, BATETIK IZAERA KOOPERATIBOA DUELAKO ETA BESTETIK KODEAK ESKAINTZEN DUEN KONTSEILARI INDEPENDENTEEN TESTUINGURUA ETA DEFINIZIOA KONTUAN HARTUTA. KARGUGABETZEA ETA DIMISIOA. 30., 31., 32. ,33. ETA 34. GOMENDIOAK ESTATUTUEK —37. ARTIKULUAN— KONTSEILU ERREKTOREKO KIDE IZATEA GALARAZTEN DUTEN BATERAEZINTASUNAK JASOTZEN DITUZTE. KASU HORIETAN, KIDEA BEREHALA KARGUGABETUKO DUTE EDOZEIN BAZKIDEK HALA ESKATUTA. GAINERA, JARRERA EZ-LEIALAGATIK ERANTZUKIZUNEN BAT IZAN DEZAKE. KODE BATERATUAREN 32. GOMENDIOAREN ILDOTIK, BATERAEZINTASUNEN ARTEAN DAUDE, BESTEAK BESTE, EGOERA PROZESALAK, DIZIPLINA MAILAKOAK EDOTA PENALAK, BAI ETA SOZIETATEAREN IZEN ONA KALTETU DEZAKETEN BESTE BATZUK ERE. BESTE GOMENDIO BATZUK (30.A, 31.A ETA 33.A), KONTSEILARI DOMINIKAL ETA INDEPENDENTEEN PROFIL JAKIN BATZUEI BURUZKOAK, EZ DIRA EUSKADIKO KUTXAN APLIKAGARRIAK, HAREN IZAERA KOOPERATIBOA KONTUAN HARTUTA. ORDAINSARIAK. 35., 36., 37., 38. ETA 39. GOMENDIOAK ESTATUTUEK DIOTENEZ, KONTSEILU ERREKTOREKO KIDEEK LAN BAZKIDEEN MAILAREN ARABERAKO ORDAINSARIA IZANGO DUTE, KUDEAKETA ZUZENA EGITEN DUTENEAN. BAINA EGUNEROKOAN EZ DA HALAKORIK GERTATZEN, ETA EUREN BETEBEHARREK SORTARAZITAKO GASTUAK BESTERIK EZ DITUZTE KOBRATZEN. BERAZ, KONTSEILARIEK EZ DUTE EUREN KARGUAGATIK INONGO ORDAINSARIRIK JASOTZEN, EZ FINKORIK, EZ ALDAKORRIK, EZ SOZIETATEAREN EMAITZETAN OINARRITUTAKORIK. HORRENBESTEZ, 37. 38. ETA 39. GOMENDIOEN ILDOTIK, ORDAINSARI SISTEMAK EZ DU ERAGINIK KONTSEILARIEN INDEPENDENTZIARI DAGOKIONEZ. KODEAREN BESTE GOMENDIO BATZUK (35.A ETA 36.A) SOZIETATE ANONIMOETAN OHIKOAK DIREN OSAGAIEI EDO ORDAINSARI SISTEMEI BURUZKOAK —AKZIOAK, AUKERAK, PENTSIO OSAGARRIAK, BESTELAKO OSAGAI ALDAKORRAK...— DIRENEZ, EZ DIRA APLIKAGARRIAK ERAKUNDEAN, HAREN IZAERA KOOPERATIBOA KONTUAN HARTUTA.


24

BATZAR NAGUSIAREN KONTSULTA BOZKETA. 40. GOMENDIOA KODEAREN GOMENDIOA BATEZ ERE KONTSEILARIEN ORDAINSARI POLITIKARA BIDERATUTA DAGOENEZ, EZ DA APLIKAGARRIA KOOPERATIBAN, HAREN IZAERA ETA ORDAINSARI POLITIKA DIRELA ETA. ORDAINSARI INDIBIDUALEN GAINEKO GARDENTASUNA. 41. GOMENDIOA KODEAREN GOMENDIOA BATEZ ERE KONTSEILARIEN ORDAINSARI MOTA ETA ZENBATEKOA XEHETASUNEZ ETA INDIBIDUALKI ARGITARA EMATEARI BURUZKOA DENEZ, EZ DA APLIKAGARRIA KOOPERATIBAN, KONTSEILU ERREKTOREKO KIDE IZATEAGATIK EZ BAITA INOLAKO ORDAINSARIRIK (EZ DIRUTAN EZ ESPEZIETAN) JASOTZEN. GOMENDIOAREN EDUKIARI DAGOKIONEZ, GOI ZUZENDARITZAKO ETA KONTSEILU ERREKTOREKO KIDE IZATEAREN BALDINTZA ERE EZ DA EMATEN. BATZORDEAK BATZORDE DELEGATUA. 42. ETA 43. GOMENDIOAK KODEAREN GOMENDIOAK EZ DIRA APLIKAGARRIAK, KONTSEILU ERREKTOREAK EZ BAITU BATZORDE DELEGATURIK. DENA DEN, KONTSEILU ERREKTOREKO LEHENDAKARIAK ILDO EXEKUTIBOKO BATZORDEETAN (ZUZENDARITZA BATZORDEAN, BATZORDE BETEARAZLEAN) HARTZEN DU PARTE, BAI ETA ORGANO SOZIALEAN (KONTSEILU SOZIALEAN) ERE. MODU HORRETAN, KONTSEILU ERREKTOREAREN GAINBEGIRATZE FUNTZIOA SENDOTU EGITEN DA. GAINBEGIRATZE ETA KONTROLERAKO BATZORDEAK. 44. ETA 45. GOMENDIOAK EZ DAGO IZENDAPENEN ETA ORDAINSARIEN BATZORDERIK, EZ ETA BATZORDE BETEARAZLERIK EDO GOBERNU KORPORATIBOKORIK ERE. IKUSKARITZA BATZORDEA BADAGO, ETA KONTSEILU ERREKTOREKO HIRU KIDEK OSATZEN DUTE. BATZORDE HORREN BILERAK AKTETAN JASOTZEN DIRA (44. GOMENDIOA). KODE BATERATUAREN 45. GOMENDIOARI DAGOKIONEZ, KONTSEILU ERREKTOREAK ONARTUTAKO JARDUNBIDE PROFESIONALAREN KODEAREN SEGIMENDUA EGITEA EZ DA IKUSKARITZA BATZORDEAREN BETEBEHARRA. KOOPERATIBAREN ILDO EXEKUTIBOAN KARGUAK DITUZTEN PERTSONEK OSATZEN DUTEN ORGANOARI DAGOKIO SEGIMENDU HORI EGITEA. JARDUERA PROFESIONALA DUTENENGAN ETA ERAKUNDEAN KARGU SOZIALAK BETETZEN DITUZTENENGAN DU ERAGINA KODEAK. JARDUTEKO PRINTZIPIO ETIKOAK JASOTZEN DITU, INDEPENDENTZIAREN, PROFESIONALTASUNAREN, ERANTZUKIZUNAREN ETA KONFIDENTZIALTASUNAREN INGURUKOAK. BESTALDE, EUSKADIKO KUTXAKO JOKABIDEEN BARNE ARAUTEGIAK, BALORE MERKATUAREN EREMUAN, KONTSEILU ERREKTOREKO KIDEEI ERE ERAGITEN DIE, JARDUERA ESPEZIFIKOAREN EREMUAN APLIKATZEAZ GAIN.


25

IKUSKARITZA BATZORDEA. 46., 47., 48., 49., 50., 51., 52. ETA 53. GOMENDIOAK KONTSEILU ERREKTOREAK GAINBEGIRATZEAREKIN LOTUTAKO AHALMENAK DITU, ETA EZIN DAITEZKE ORDEZKATU. FINANTZA LEGEAREN ARABERA, IKUSKARITZA BATZORDEA KONTSEILU ERREKTOREAREN BARRUAN ERATZEN DA. BATZORDEKO KIDEAK HAUTATZEAN, FINANTZETAN DUTEN JAKINTZA ETA ESKARMENTUA KONTUAN HARTZEN DA (46. GOMENDIOA). ERAKUNDEAK BARNE IKUSKARITZAKO EGINKIZUNA DU (47. GOMENDIOA) KOOPERATIBAREN GOI ZUZENDARITZAN, ETA ALDIRO IKUSKARITZA BATZORDEARI EKARPENAK EGITEN DIZKIO. HORRI ESKER, BERE IRITZIA OSATZEKO DATU NAHIKOA BILTZEN DU IKUSKARITZA BATZORDEAK. EKITALDI BAKOITZAREN AMAIERAN, EGINKIZUN HORREN BARRUAN BURUTUTAKO JARDUEREI BURUZKO INFORMAZIOA ESKAINTZEN DA (48. GOMENDIOA). ARRISKUAK KONTROLATZEKO ETA KUDEATZEKO POLITIKA (49. GOMENDIOA) ZABALA DA, ETA KREDITU, ERAGIKETA, MERKATU, LEGE ETA OSPE ARRISKUAK HARTZEN DITU BERE BAITAN. GAINERA, ERAKUNDEA ARRISKU METODO AURRERATUAK EZARTZEKO ETA HOMOLOGATZEKO PROZESUETAN MURGILDUTA DAGO (BIS II). IKUSKARITZA BATZORDEAK KONTSEILU ERREKTOREAREN BATZORDE ORDEZKARI GISA LAN EGITEN DIHARDU 2003. URTETIK. KONTSEILU ERREKTOREKO HIRU KIDEK OSATZEN DUTE; HORIETAKO BI KANPOKOAK DIRA, ETA BAT BARRUKOA. GUZTIAK ILDO EXEKUTIBOAREKIKO INDEPENDENTEAK DIRA. FINANTZA LEGEAK ARAUTZEN DUEN GUZTIA SARTZEN DA HAREN ZEREGINEN ARTEAN (50. GOMENDIOA). IKUSKARITZA BATZORDEAK KOOPERATIBAKO EDOZEIN LANGILE EDO ZUZENDARI DEITU DEZAKE; HALA AURREIKUSITA DAGO ETA HALA EGITEN DA (51. GOMENDIOA). IKUSKARITZA BATZORDEA OINARRIZKOA DA URTEKO KONTUEN FORMULAZIO PROZESUAN. KONTUOK IKUSKARITZA BATZORDEAN AURKEZTEN DIRA, KONTSEILU ERREKTOREAREN ONESPENA JASOTZERA ERAMAN BAINO LEHEN. KONTUAK IKUSKARITZA TXOSTENEAN EZER GORDE GABE ETA INONGO SALBUESPENIK GABE AZALTZEKO AHALEGINAK EGINGO DITU KONTSEILU ERREKTOREAK (53. GOMENDIOA). DENA DEN, KONTSEILUAK BERE IRIZPIDEARI EUTSI BEHAR DIOLA ERABAKITZEN DUENEAN, PUBLIKOKI AZALDUKO DU BERE EZADOSTASUNAREN EDUKIA ETA NORAINOKOA.


26

IZENDAPENEN ETA ORDAINSARIEN BATZORDEAK. 54., 55., 56., 57. ETA 58. GOMENDIOAK EZ DAGO IZENDAPENEN ETA ORDAINSARIEN BATZORDERIK. GOMENDIO HORIEKIN LOTUTAKO GAIAK, KONTSEILARIEN ORDAINSARIAK FINKATZEAREN GAIAREKIN GERTATZEN DEN MODUAN, EZ DIRA APLIKAGARRIAK, EZ DELAKO HALAKORIK KONTUAN HARTZEN EDO SOZIETATE KOOPERATIBOAREN IZAERA DELA ETA. G BESTE INFORMAZIO INTERESGARRI BATZUK Zure erakundeak aplikatzen dituen gobernu korporatiboko jardunbideei dagokienez txosten honetan aztertu ez den printzipio edo gai garrantzitsuren bat dagoela uste baduzu, aipatu eta azal ezazu horren edukia. Atal honen barruan beste edozein eratako informazio, azalpen edo xehetasun jaso ahal izango da, txostenaren aurreko atalen inguruan, baldin eta garrantzitsuak eta ez-errepikakorrak badira. Hain zuzen, esan ezazu gobernu korporatiboaren alorrean erakundea Espainiakoa ez den beste legeria baten menpe dagoen, eta, hala baldin bada, adieraz ezazu ematera behartuta zauden informazio guztia, txosten honetan eskatutakotik aparte. --------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Gobernu korporatiboaren urteko txosten hau erakundeko administrazio-batzordeak edo -organoak onetsi du 2010-02-05ean egindako bilkuran. Adierazi administrazio-organoko zein kide edo kontseilarik eman duen txosten hau onestearen aurkako botoa eta zein abstenitu den.

CAJA LABORAL POPULAR COOP. DE CRÉDITO – LAN KIDE AURREZKIA 2009KO EKITALDIKO URTEKO KONTUAK ETA KUDEAKETA TXOSTENA

Entitateko Kontseilu Errektoreko kideek esan dutenez, urteko kontu hauek kontabilitate-printzipio aplikagarrien arabera egin dira, eta Entitatearen ondarearen, finantza-egoeraren eta emaitzen berri ematen dute. Bestalde, honekin batera doan kudeaketa-txostenean Entitatearen 2009ko abenduaren 31n amaitutako ekitaldiko bilakaeraren eta emaitzen azterketa zorrotza egin dela ere esan dute. Ondorioz, Caja Laboral Popular Coop. de Crédito – Lan Kide Aurrezkiko (Entitateko) Kontseilu Errektoreko kideek 2009ko abenduaren 31n amaitutako ekitaldiari dagozkion kudeaketa-txostena eta urteko kontu indibidualak taxutu dituzte 2010eko otsailaren 5ean. Urteko kontuetan honako hauek sartzen dira: txostena, balantzea, emaitza-kontua, ondare garbian gertatutako aldaketen egoera-orria eta eskudiru-fluxuen egoera-orria. Ados daudela erakusteko, guztiek orri hau sinatu dute. Bestalde, Kontseilu Errektoreko idazkariak dokumentu horietako orri guztietan sinatu du, horiek identifikatu ahal izateko. Txomin García Hernández jauna

(Lehendakaria)

María Belén Cortabarría Acha andrea

(Lehendakariordea)

Valentín Toledo González jauna

(Idazkaria)

Francisco Javier Gorroñogoitia Iturbe jauna

(Kidea)

Carmen Amaya Ceciaga Ezcurra

andrea

(Kidea)

Javier Oleaga Mendiarach jauna

(Kidea)

Francisco Javier Álvarez Rocha jauna

(Kidea)

María Carmen Urrutia Uribechebarria

andrea

(Kidea)

Víctor Ángel Aranzabal Balzategui

jauna

(Kidea)

José Ignacio Esnaola Zaldua jauna

(Kidea)

Ignacio Gabilondo Mugarza jauna

(Kidea)

Juan Luis Irazabal Ibarguen jauna

(Kidea)

CAJA LABORAL POPULAR COOP. DE CRÉDITO – …...d) Baliabide propioen gutxieneko bat gordetzea,...

Documents

Transcript of CAJA LABORAL POPULAR COOP. DE CRÉDITO – …...d) Baliabide propioen gutxieneko bat gordetzea,...