BYOD - jak wykorzystaćwłasny sprzęt uczniów

w szkolewłasny sprzęt uYB

własny sprzęt uD - jak wOYYO

w szkwłasny sprzęt u

oyk ak w wyk

leow szkówczniwłasny sprzęt uarzysttaćo

leówać

1

Weź swój sprzęt – od pracy do szkoły . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

BYOD w szkole – warunki formalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

BYOD w szkole – warunki techniczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

BYOD w szkole – warunki ekonomiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

BYOD w szkole – warunki społeczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

BYOD w klasie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

Sprzęt własny czyli jaki? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

BYOD – JAK WYKORZYSTAĆ WŁASNYSPRZĘT UCZNIÓW W SZKOLE

Model „weź swój sprzęt do szkoły” to próba przeniesienia

na grunt edukacyjny doświadczeń innych organizacji,

które narastają lawinowo w ciągu ostatnich 5 lat w wyniku

niezwykłego skoku jakościowego przenośnych urządzeń

komunikacyjnych i komputerowych.

Model „weź swój sprzęt do pracy” jest stosowany z powo-

dzeniem przez blisko połowę firm na świecie. Organizacje

biznesowe decydując się nań lub odrzucając go rozważają

przede wszystkim następujące czynniki:

• Większą wydajność pracowników

• Większą motywację pracowników

• Mniejsze bezpieczeństwo sieci firmowej

• Mniejsze bezpieczeństwo firmowych danych

Co ciekawe motyw kosztowy jest tu z reguły całkowicie

pomijany, a ryzyko związane z bezpieczeństwem sieci jest

ponoszone nie ze względu na niższe koszty modelu, tylko

3

Weź swój sprzęt– od pracy do szkoły

Wdrożenie modelu BYOD w szkole może mieć charakter

strategicznej decyzji wprowadzanej model całościowo

i odgórnie lub też może być taktycznie wprowadzana

przez pojedynczych nauczycieli na wybranych lekcjach.

5

BYOD w szkole– warunki formalne

BYOD – JAK WYKORZYSTAĆ WŁASNY SPRZĘT UCZNIÓW W SZKOLE

ze względu na wzrost atrakcyjności firmy dla pracowni-

ków (lub potencjalnych pracowników) wynikającą z otwar-

tego wizerunku i wygody pracy.

Model ten jest oparty na zaufaniu między firmą a pracow-

nikiem – firma akceptuje brak kontroli nad urządzeniem

pracownika, a pracownik ufa, że firma nie będzie próbo-

wała monitorować jego działań poza służbowymi aplika-

cjami.

W języku angielskim oba obszary zastosowania modelu

łączy wspólna nazwa Bring Your Own Device (dosłownie:

przynieś ze sobą swoje urządzenie) w skrócie BYOD, któ-

rej będziemy używali w dalszej części poradnika.

4

W obu przypadkach należy przemyśleć możliwe konsek-

wencje i przygotować się do nich formalnie. Zmieniamy

przecież zasadnicze narzędzia pracy i komunikacji w kla-

sie. Chociaż warto zachować w zakresie formalizacji

i obaw pewien umiar – nie tworzymy przecież regulaminu

korzystania z kalkulatorów, mimo, że to też z reguły sprzęt

uczniowski (jeszcze 10 lat temu całkiem kosztowny). Ak-

ceptujemy też przynoszenie przez uczniów własnego

sprzętu do celów prywatnych i trudno nam ingerować

w jego użycie poza lekcją.

!Model BYOD w szkole, tak jak w biznesiemusi się opierać na wzajemnym zaufaniuszkoły (nauczycieli) i uczniów.

Model BYOD ma sens tylko wtedy, kiedy zapewnione jest

jego techniczne działanie, a w wypadku szkoły chodzi

przede wszystkim o infrastrukturę telekomunikacyjną:

1. Sprawne połączenie z siecią szkolną – sprawny i nie

utrudniający pracy system kontroli dostępu, ruter

WiFi zdolny do obsłużenia wymaganej liczby

urządzeń.

2. Szybkość sieci wewnętrznej – zdolności przesyłowe

ruterów w zestawieniu z planowaną liczbą urządzeń

uczniowskim i sposobem ich użycia.

3. Wydajność połączenia szkoły z globalną siecią

zarówno w kierunku do szkoły (ściągania plików,

przeglądanie treści) jak i ze szkoły (udostępnianie

plików, publikowanie treści).

7

BYOD w szkole– warunki techniczne

BYOD – JAK WYKORZYSTAĆ WŁASNY SPRZĘT UCZNIÓW W SZKOLE

Dlatego regulaminy nie muszą wykraczać poza mini-

malne ustalenia porządkowe:

1. Powstrzymanie się od używania własnych urządzeń

w czasie lekcji do celów prywatnych (można to też

wyrazić jako używanie wyłącznie zgodnie z

zaleceniami nauczyciela).

2. Wykorzystywanie sieci szkolnej tylko do celów

edukacyjnych.

3. Dbanie o bezpieczeństwo sieci szkolnej.

Można dodać do nich odniesienia do wybranych ogól-

nych przepisów, odpowiednio je dostosowując do kon-

tekstu szkolnego:

4. Zakaz stosowania cyberprzemocy, nękania,

obrażania uczniów lub nauczycieli.

5. Zakaz stosowania niebezpiecznego oprogramowania

(lub nakaz stosowania zabezpieczeń).

Warto zwrócić uwagę też na drażliwy dla młodzieży ob-

szar prywatności:

6. Zakaz wykonywanie, przechowywania i publikowania

zdjęć lub filmowania innych osób wbrew ich woli.

Od strony organizacji procesów dydaktycznych, model

BYOD nie wymaga znaczącej formalizacji, w szczególności

nie zmienia programu nauczaniu, choć w oczywisty spo-

sób wpływa na scenariusz lekcji.6

Warto też zwrócić uwagę na tworzenie odpowiedniego

środowiska, pozwalającego na skuteczną wspólną i jed-

noczesną pracę na różnych urządzeniach. Wskazane jest

stosowanie aplikacji w chmurze, które najczęściej obsłu-

gują wszystkie podstawowe typy urządzeń. Jeżeli decydu-

jemy się na dedykowane aplikacje do zainstalowania na

urządzeniach uczniów warto zwrócić uwagę na ich do-

stępność dla wszystkich używanych w klasie urządzeń.

Charakterystykę podstawowych typów urządzeń za-

mieszczamy dalej.

!Jeżeli masz wątpliwości co do wydajnościszkolnej sieci – skonsultuj się z informaty-kiem. Przygotuj najpierw informację o pla-nowanej liczbie urządzeń i rodzajach dzia-łań jakie podejmą na nich uczniowie.

!Pamiętaj też o sprawach prozaicznych –sprzęt uczniów może się rozładować –w klasie potrzebne będą gniazdka zasila-jące, warto też postarać się o kilka standar-dowych ładowarek. W wypadku jednoczes-nego zasilania dużej liczby komputerówprzenośnych szkolna sieć energetycznamoże okazać się niewydolna (po prostu„wyskoczą korki”). Tablety są tym względemznacznie bezpieczniejsze.

Jak już wspomnieliśmy wprowadzanie modelu BYOD

w biznesie nie było motywowane potencjalną oszczędno-

ścią kosztów sprzętu. W wypadku działania firm sam

zakup sprzętu zwykle nie jest kluczowym kosztem, a ko-

nieczność udostępnienia pracownikom dopasowanego

do wszystkich urządzeń, a przy tym możliwie bezpiecz-

nego dla zasobów firmy oprogramowania biznesowego

w chmurze, może nawet zwiększyć koszty infrastruktury

technicznej.

W szkole wygląda to nieco inaczej – infrastruktura chmu-

rowa jest zwykle udostępniana za darmo lub na preferen-

cyjnych warunkach. Korporacje inwestują w ten sposób

w wychowanie przyszłych użytkowników. Sprawy bezpie-

czeństwa są ważne, ale dotyczą przede wszystkim oso-

bistego bezpieczeństwa uczniów, a nie poufnych infor-

macji gospodarczych czy politycznych – w takim zakresie

(o ile uczniowie nie będą pochopnie sami umieszczać

w sieci danych „wrażliwych”) standardowe zabezpieczenia

usług chmurowych okazują się zwykle wystarczające.

Dzięki temu koszty zakupu i utrzymania oprogramowania

edukacyjnego i sprzętu można przy wdrażaniu BYOD

znacznie zredukować.

Jednak należy się spodziewać, że optymalizowanie sys-

temu przez stosowanie platform edukacyjnych i dedyko-

wanych płatnych zasobów edukacyjnych docelowo stanie

się niebagatelnym kosztem.

9

BYOD w szkole– warunki ekonomiczne

BYOD – JAK WYKORZYSTAĆ WŁASNY SPRZĘT UCZNIÓW W SZKOLE

O tym jak zacząć używać narzędzi w chmurze dowiesz się

z naszych kilkuminutowych filmów instruktarzowych:

8

Zaloguj się

– film instruktażowy

Wysyłaj linki

– film instruktażowy

Udostępniaj pliki

– film instruktażowy

Stwórz środowisko pracy

– film instruktażowy

Piszmy wspólnie

– film instruktażowy

!Jeżeli szkoła nie dysponuje własnym sprzę-tem do wykorzystania przez uczniów, albosprzęt jest dostępny tylko w pracowni kom-puterowej, model BYOD może być jedynymrealnym sposobem na informatyzację lekcjiprzedmiotowych.

!Na starcie modelu BYOD koszty przenosząsię głównie na sferę infrastruktury teleko-munikacyjnej (opłaty telekomunikacyjne,urządzenia sieciowe i dostępowe), a mimopozornie podobnej aktywności uczniówwymagania będą wielokrotnie wyższe niżdla klasycznej pracowni komputerowej.

Tradycyjny model pracowni komputerowej atomizuje

klasę – jest przeznaczony do samodzielnego (lub dwu-

osobowego) wykonywania różnych czynności bezpośred-

nio na komputerze. Zastosowanie mobilnych urządzeń

pozwala na przełamanie tego schematu i dowolne kon-

figurowanie klasy – pracę w zespołach o dowolnej licz-

nie osób. Co więcej na poszczególnych urządzeniach

można działać w tym samym obszarze – np. w tych sa-

mych plikach wspólnie edytowanych w chmurze. Mimo,

że pracujemy na osobnych urządzeniach możemy stale

obserwować wspólny efekt pracy.

Taka konfigurowalność klasy jest bardzo przydatna przy

pracy metodą problemową i projektową, a od strony

11

BYOD w klasie

BYOD – JAK WYKORZYSTAĆ WŁASNY SPRZĘT UCZNIÓW W SZKOLE

Model BYOD nie powinien (i w zamierzeniu nigdy nie był)

próbą przerzucenia na uczniów i ich rodziców ciężaru za-

opatrzenia w sprzęt używany w klasie. Model wychodzi

z założenia, że uczniowie swój sprzęt (smartfony, tablety,

laptopy) i tak mają oraz chcą i potrafią z niego sprawnie

korzystać.

A jeżeli jednak nie wszyscy mają? Albo mają sprzęt tak

stary, że praktycznie uniemożliwia sprawne działanie na

równi z pozostałymi uczniami?

Jeżeli zależy nam na działaniu w modelu 1:1 (jedno urzą-

dzenie na jednego ucznia) nie pozostaje nam nic innego

jak zapewnić rezerwowy sprzęt dla uczniów.

Częściej jednak stosuje się inne modele pracy – zespo-

łowe lub dwuosobowe – wtedy praktycznie w każdej kla-

sie możemy zapewnić wystarczającą liczbę urządzeń,

a przy okazji unikamy osamotnienia uczniów przed urzą-

dzeniami i atomizacji klasy. O tym więcej w kolejnym roz-

dziale.

10

BYOD w szkole– warunki społeczne

Szczególnym przypadkiem takiego wykorzystania tablicy

multimedialnej jest model gamifikacji, w którym wyniki

i współzawodnictwo uczniów wykonujących zadania ob-

jęte grą wyświetlane są stale na centralnej tablicy. Więcej

na ten temat w naszym filmie, poradniku i scenariuszach

lekcji:

13

BYOD – JAK WYKORZYSTAĆ WŁASNY SPRZĘT UCZNIÓW W SZKOLE

technicznej ogólniej w nauczaniu hybrydowym. Więcej na

ten temat w poradnikach:

12

Nauczanie problemowe

– p – poradnik dla nauczyciela

Metoda projektowa

– p – poradnik dla nauczyciela

Nauczanie hybrydowe

– p – poradnik dla nauczyciela

Obszar wspólnej pracy może mieć postać wspólnych fol-

derów i plików, wspólnie edytowanych dokumentów, ale

też może mieć odniesienia do tradycyjnej klasy – np.

w postaci wspólnej wirtualnej tablicy, do której uczniowie

przypinają podstawowe informacje lub linki do swoich (in-

dywidualnych lub zespołowych) prac.

Taka wirtualna tablica może być wyświetlana z komputera

nauczyciela na tablicy multimedialnej. To ważne dla za-

chowania wyraźnego centrum wspólnej pracy podczas

lekcji.

Motywuj grą

– film instruktażowy

Gamifikacja

– poradnik dla nauczyciela

Do czego służy przenośny komputer(laptop, netbook)

• połączenie z globalną siecią (WiFi, Ethernet)

• komunikacja (e-mail, komunikator)

• przeglądanie treści (strona internetowa, e-book,

dokumenty)

• tworzenie i przetwarzanie treści (np. dokumenty

tekstowe, arkusze kalkulacyjne, prezentacje, grafiki,

montaż filmów)

Należy zwrócić uwagę na zanik dawnychpodziałów opartych na wielkości i mocyobliczeniowej sprzętu:

1. tablety są często równie duże co przenośne

komputery,

2. moc obliczeniowa smartfonów i tabletów

niejednokrotnie przewyższa moc komputerów

(szczególnie tzw. netbooków).

Bardziej klarowne stały się za to podziaływ zakresie obsługi i ergonomii:

1. smartfony i tablety stosują interfejs dotykowy, bez

fizycznej klawiatury,

2. komputery przenośne zachowują fizyczną klawiaturę

i różne odpowiedniki tradycyjnej myszy.

Oczywiście od tej reguły zdarzają się wyjątki, powracają

też próby stworzenia urządzeń hybrydowych (np. table-

tów z dołączaną klawiaturą).

Podział na wymienione dwie klasy widoczny jest też

w systemach operacyjnych i sposobach dystrybucji opro-

gramowania.

Najpopularniejsze systemy komputeroweto:

1. Windows (XP, Vista, 7, 8, 10)

2. Mac OS (działający wyłącznie na komputerach firmy

Apple)

3. Różne wersje darmowego systemu Linux

z najpopularniejszą o nazwie Ubuntu

15

BYOD – JAK WYKORZYSTAĆ WŁASNY SPRZĘT UCZNIÓW W SZKOLE

Z oczywistych powodów sprzęt przynoszony przez

uczniów do szkoły musi być mobilny. Obecnie możemy

wyróżnić dwie główne klasy takich urządzeń, z których

jedna wywodzi się z telefonów, a druga z komputerów:

Do czego służy smartfon i tablet:

• połączenie z globalną siecią (3G, LAN, WiFi)

• komunikacja (rozmowa telefoniczna, wideorozmowa,

czat)

• geolokalizacja (mapa z zaznaczonym miejscem gdzie

jesteśmy)

• przeglądanie treści (strony internetowe, e-book,

dokumenty)

• rejestrowanie i udostępnianie treści (aparat

fotograficzny, kamera; udostępnianie na FB,

Instagramie , Youtube)

14

Sprzęt własny czyli jaki?

BYOD – JAK WYKORZYSTAĆ WŁASNY SPRZĘT UCZNIÓW W SZKOLE

Najpopularniejsze systemy mobilne to:

1. Android (mobilna wersja systemu Linux opracowana

przez Google)

2. iOS (system używany w produktach firmy Apple:

iPhone, iPad)

3. Windows Phone (od czasu Windows 8 ujednolicany

technicznie z systemem komputerowym)

Dostawcy systemów operacyjnych dla urządzeń mobil-

nych tworzą własne platformy dystrybucji oprogramowa-

nia (pionierem był Apple z platformą AppStore). Zapewnia

to użytkownikom wyjątkową łatwość, wygodę i bezpie-

czeństwo – całe oprogramowanie (zarówno darmowe jak

płatne) dostępne jest w jednym sklepie, a jego instalowa-

nie jest niezwykle proste. Jednak dla dostawców oprogra-

mowania stanowi to pewną niedogodność – nie tylko

muszą dzielić się zyskiem z właścicielem platformy, ale też

muszą spełnić szereg wymagań przed wprowadzeniem

swojego oprogramowania do centralnego sklepu. Nieko-

mercyjne, amatorskie lub doraźne udostępnianie opro-

gramowania, np., przez nauczyciela swoim uczniom staje

się w takim wypadku niezwykle trudne.

16

!Należy zwrócić uwagę na odmienną niż tra-dycyjnie na komputerach technologię in-stalowania oprogramowania na urządze-niach mobilnych.