ĐẶC ĐIỂM SINH THÁI HỌC CỦA CÔN TRÙNG

Trường: Cao đẳng Sư phạm Hà Nam

Lớp: SP Sinh-KTNN k16

Người thực hiện: Nguyễn Thị Thanh

Nguyễn Hồng Nhung

I. Ảnh hưởng của yếu tố ngoại cảnh phi sinh vật đến đời sống sinh sản và truyền lan của côn trùng hại cây

Yếu tố ngoại

cảnh phi sinh vật

Yếu tố nhiệt độ

Yếu tố độ ẩm không khí-lượng

mưa

Yếu tố ánh sáng

Yếu tố gió

1. Yếu tố nhiệt độ

Côn trùng là động vật biến nhiệt nên nhiệt độ cơ thể của chúng phụ thuộc chặt chẽ vào điều kiện nhiệt độ môi trường. Vì vậy mà nhiệt độ quyết định xu hướng và trình độ của quá trình sống của côn trùng.Khả năng điều hòa nhiệt ở côn trùng thấp.

Nhiệt độ môi trường có ảnh hưởng sống còn trong đời sống côn trùng và ảnh hưởng tới quá trình trao đổi chất của sâu bọ. Nhiệt độ có thể làm tăng cường, khống chế hoặc làm ngừng sự trao đổi chất. Do đó nhiệt độ có tác dụng quyết định thời gian sinh trưởng, phát dục và sự tồn tại của một loài sâu bọ.

Ở mỗi loài sâu đều có một khoảng nhiệt độ tối thích; ở nhiệt độ này cơ thể tiêu hao năng lượng ít nhất, tuôi thọ cao và sinh sản mạnh nhất.

Mỗi loài côn trùng chỉ có thể bắt đầu:

- Phát dục ở một giới hạn nhiệt độ nhất định, được gọi là ngưỡng sinh học hay khởi điểm phát dục

- Dừng phát dục ở một điểm nhiệt độ cao được gọi là giới hạn trên hoặc ngưỡng trên

- Vùng nhiệt độ giới hạn bởi hai ngưỡng đó gọi là khoảng nhiệt độ côn trùng hoạt động.

Mỗi loàicôntrùngmuốnhoànthànhmộtphapháttriển hay mộtvòngđờiđềuđòihỏiphảicómộttổngnhiệtlượngnhấtđịnh. Tổngnhiệtlượngnàylàmộthẳngsốnhiệtđộcóhiệuquảcaochosựphátdụccủamỗiloàicôntrùngđượcgọilànhiệtlượnghiệuquả.

C = n(T-t)C : Nhiệtlượnghiệuquản : làthờigianphátdục (tínhbằngngày)T : nhiệtđộmôitrường ( ngàyvàđêm)t : nhiệtđộkhởiđiểmphátdụcTừcôngthứctrên ta cóthểxácđịnhđược n ( thờigianphátdụccủamộtpha hay củamộtvòngđời)

N=C đượcxemlàhẳngsố

2. Yếu tố ẩm độ không khí-lượng mưa

Nước trong cơ thể côn trùng có ý nghĩa rất quan trọng đối với sự sống của chúng. Vì lượng nước trong cơ thể côn trùng dễ bị biến động do độ ẩm và lượng mưa.

Nếu lượng nước trong cơ thể sâu bọ bị giảm sút đến một mức nào đấy thì sẽ làm cho chất nguyên sinh của tế bào bị phá hoại, hoạt tính của nhiều ezym bị giảm, chức năng sinh lý…..bị đình trệ và đến một mức nào đó sâu bọ có thể bị chết.

Để bù lượng nước mất đi trong quá trình sinh trưởng phát dục, côn trùng bổ sung bằng nước có trong thức ăn hay hấp thu hơi nước có trong không khí. Nhìn chung hàm lượng nước trong cơ thể sâu bọ tỉ lệ

thuận với hàm lượng nước có trong thức ăn.

Mỗi loài côn trùng đều có một giới hạn độ ẩm thích hợp. Vì thế người ta thấy côn trùng có ba nhóm chính:

Nhóm ưa ẩm thích độ ẩm từ 85-100% như nhóm sâu đục thân, nhóm sâu sống trong các chất mục nát, trong đất.

Nhóm trung tính thích độ ẩm từ 55-85% như một số loài ong, mọt hại gỗ.

Nhóm ưa khô thích độ ẩm dưới 55% điển hình là nhóm côn trùng sa mạc

Tác động tổng hợp của nhiệt độ và ẩm độ của môi trường lên đời sống sâu bọ vô cùng phức tạp song lại có ý nghĩa thực tiễn rất lớn đối với con người.

Vận dụng sự tác động này, người ta đã thành lập các khí hậu đồ của một vùng trong nhiều năm hoặc nhiều vùng vào một năm nhất định để nghiên cứu sự phát sinh sâu hại ở một vùng nhất định để có biện pháp phòng trừ có hiệu quả.

3. Yếu tố ánh sáng và gió

a) Ánh sángTác động của ánh sáng với côn trùng không có những giới hạn; hầu như tất cả các côn trùng có thể sống được trong bóng tối và ngoài ánh sángTuy vậy yếu tố ánh sáng có những ảnh hưởng rất quan trọng và sâu sắc đối với đời sống của côn trùng

Sự hấp thu năng lượng ánh sáng mặt trời có ảnh hưởng lớn đến:

Nhiệt độ cơ thể côn trùngQuá trình điều hòa nhiệt độ và trao đổi nước

Ánh sáng mặt trời còn là nhân tố quyết định sự sinh trưởng và phát triển của thực vật ( là mắt xích đầu tiên của các chuỗi thức ăn) nên có ảnh hưởng gián tiếp đến côn trùng, nhất là nhóm côn trùng ăn thực vật.

b) Yếu tố gió

Gió có tác động to lớn đến đời sống côn trùng, ảnh hưởng rõ rệt đến sự trao đổi nước của côn trùng với môi trường.

Gió làm thay đổi nhiệt độ và độ ẩm của môi trường, ảnh hưởng gián tiếp đến côn trùng.

Ảnh hưởng lớn nhất của gió đối với côn trùng là sự phát tán và phân bố địa lý.

Việc tìm hiểu xu hướng đối với gió của các loại côn trùng có ý nghĩa thực tiễn trong việc tìm hiểu khả năng và hướng phát tán của chúng trung tự nhiên.