saqarTvelos regionuli ganviTarebisa da infrastruqturis saministros

saxelmwifo saqveuwyebo dawesebuleba

saqarTvelos saavtomobilo gzebis departamenti

bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis marTvis CarCo dokumenti mesame Sidasaxelmwifoebrivi da adgilobrivi

gzebis proeqtis gansaxorcieleblad

Tbilisi 2014

2

1. Sesavali

saqarTvelos kargad ganviTarebuli sagzao qseli gaaCnia, magram

Sidasaxelmwifoebrivi da adgilobrivi gzebis umravlesoba dazianebulia

finansuri saxsrebis uqonlobis da klimaturi pirobebis gamo.

saqarTvelos mTavrobis gadawyvetilebiT didi odenobis Tanxebi

moxmardeba gzebis reabilitacias, radgan maT mniSvnelonavi roli

ukaviaT saqarTvelos ekonomikur ganviTarebaSi. msoflio banki

ramodenime wlis ganmavlobaSi daxmarebas uwevs saqarTvelos mTavrobas

aRmosavleT-dasavleT Cqarosnuli avtomagistralis reabilitaciaSi iseve

rogorc Sidasaxemwofoebrivi da adgilobrivi mniSvnelobis gzebis

reabilitaciaSi. vinaidan pirveli Sidasaxemwofoebrivi da adgilobrivi

mniSvnelobis gzebis reabilitaciis proeqti warmatebiT dasrulda, da

SLRP II dasrulebis pirasaa, unda daiwyos axali SLRP III.

Sidasaxemwofoebrivi da adgilobrivi mniSvnelobis gzebis

reabilitaciis proeqtebis ganxorcielebis ganuwyveteli seria

dasabuTebulia mniSvnelovani socialuri da ekonomikuri zegavleniT,

rac moicavs skolebTan, samedicino dawesebulebebTan da maRazebTan

misasvleli gzebis gaumjobesebas; mcire biznesisa da turizmis

ganviTarebis xelSewyobas; droebiTi da mudmivi samuSao adgilebis

Seqmnas, da aS. - yovelive es Seamcirebs SeWirvebuli mosaxleobis

migracias.

SLRP III proeqtis SemuSavebis mizania saproeqto gzebis momxamreblis

xarjebis Semcireba da Sidasaxemwofoebrivi da adgilobrivi

mniSvnelobis gzebis aqtivebis marTvis mdgradobis gaumjobeseba.

proeqti mocavs Semdeg komponentebs:

komponenti 1: Sidasaxemwofoebrivi da adgilobrivi mniSvnelobis gzebis

reabilitacia da gaumjobeseba. es komponenti daafinansebs (1)

Sidasaxemwofoebrivi da adgilobrivi mniSvnelobis gzebis

reabilitacias, da (2) samSeneblo samuSaoebis zedamxedvelobisa da

dizainebis momzadebis sakonsultacio momsaxureobebs.

qve-komponenti 1.1: Sidasaxemwofoebrivi da adgilobrivi

mniSvnelobis gzebis reabilitacia da gaumjobeseba. es qve-

komponenti daafinansebs Sidasaxemwofoebrivi da adgilobrivi

mniSvnelobis gzebis reabilitacias da gaumjobesebas, sul

200 km gza (53 km adgilobrivi gzebi da 147 km

Sedasaxelmwifoebrivi gzebi). sagzao moZraobis usafrTxoebis

auditi gaTvaliswinebuli iqneba proeqtirebis procesSi

3

dasawyisidanve da moZraobis usafrTxoebis auditis

rekomendaciebi ganxorcielebuli iqneba rogorc mTliani

kontraqtis sareabilitacio samuSaoebis ganuyofeli nawili.

qve-komponenti 1.2: zedamxedvelobisa da proeqtirebis

sakonsultacio momsaxureobebi. daaxloebiT 90 km sagazo

monakveTebisaTvis proeqti momzadebulia an muSavdeba SLRP II

da kaxeTis regionuli gzebis gaumjobesebis proeqtis (KRRIP)

farglebSi. es qve-komponenti daafinansebs darCenili

proeqtis samuSao programis detalur proeqtebs (daaxloebiT

110 km) mesame Sidasaxemwofoebrivi da adgilobrivi

mniSvnelobis gzebis reabilitaciis proeqtis farglebSi da

sxva axali gzebis proeqtebs, da samSeneblo samuSaoebis

zedamxedvelobas.

komponenti 2: adgilobrivi da Sidasaxlemwifoebrivi gzebis menejmentis

potencialis zrda da gaumjobeseba. es komponenti miznad isaxavs (1)

regionuli ganviTarebisa da infrastruqturis saministros da

municipalitetebis potencialis gazrdas adgilobrivi gzebis

mdgradi marTvis kuTxiT da (2) saavtomobilo gzebis departamentis

potencialis gaZlierebas Sidasaxelmwifoebrivi gzebis menejmentis

kuTxiT.

komponenti 3: moZraobis usafrTxoebis teqnikuri daxmareba. es komponenti

gamoiyenebs usafrTxoebis sistemis midgomebs (e.i. inJineria,

ganaTleba, saaRsRuleblo da sagangebo samsaxurebi) da

daafinansebs programas "usafrTxo sofeli" imereTis regionis sam

adgilobriv gzaze, romelTa reabilitacia unda moxdes aRniSnuli

proeqtis farglebSi.

proeqtis farglebSi moqmedebs msoflio bankis usafrTxoebis ori

politika: OP/BP 4.01 bunebrivi garemos Sefaseba da OP/BP 4.12

aranebayoflobiTi gansaxleba. msoflio bankis OP/BP E4.01 dokumentis

Tanaxmad, proeqti garemosdacviTi kuTxiT klasificirdeba rogorc “b”

kategoriis mqone. vinaidan proeqtiT gaTvaliswinebuli RonisZiebebis

gansaxorcieleblad qarTuli erovnuli kanonmdeblobiT proeqtisaTvis

bunebrivi garemos saTanado Semowmeba moTxovnili ar aris, msoflio

bankis politika moiTxovs, rom Sefasdes da menejmenti gaewios SLRP-III

Tan dakavSirebul garemosdacviT da socialur riksebs. am moTxovnebis

dasakmayofileblad, momzadda winamdebare bunebrivi da socialuri

garemos menejmentis CarCo dokumenti, romelic moicavs proeqtis

Sesabamis bunebrivi garemos menejmentis ZiriTad principebs da adgil-

specifikuri garemosdacviTi RonisZiebebis gansaxorcieleblad saWiro

4

saxelmZRvanelo miTiTebebs rogorc individualuri investirebisTvis, ise

sajaro prezentaciisa da dainteresebul mxareebTan proeqtis SesaZlo

gavlenis Sesaxeb konsultaciebis mizniT.

msoflio bankis OP/BP 4.12-is Tanaxmad momzadda gansaxlebis politikis

CarCo dokumenti, sadac gansazRvrulia samarTliani kompensaciis

ZiriTadi principebi proeqtis ganxorcielebis Sedegad zemoqmedebis qveS

moqceuli pirebis mier sakuTrebis an nebismieri aqtivebis gamoyenebis

uflebis aranebayoflobiTi daTmobisTvis. aRniSnuli individualuri

investiciebisTvis SemuSavdeba adgil-specifikuri gansaxlebis samoqmedo

gegmebi, romelTa mosamzadeblad gamoyenebuli iqneba msoflio bankis

OP/BP 4.12. miuxedavad imisa, rom msgavsi SemTxvevebi SesaZloa iSviaTi

iyos, maTi saTanado regulirebisTvis unda arsebobdes dagegmili

RonisZiebebi, saWiroebis mixedviT.

2. msoflio bankis saxelmZRvanelo principebi bunebrivi da socialuri

garemos menejmentis Sesaxeb

2.1 ZiriTadi principebi

msoflio bankis mier dafinansebuli yvela proeqti unda akmayofilebdes

msoflio bankis bunebrivi garemosa da socialur saxelmZRvanelo

principebs. saxelmZRvanelo principebis mizania garemosdacviTi da

socialuri sakiTxebis ganxilvis procesis danergva, raTa

uzrunvelyofil iqnas msoflio bankis sesxis farglebSi dafinansebuli

programebis garemosdacviTi da socialuri TvalsazrisiT

mizanSewoniloba, im saxiT SemuSaveba, rom daakmayofilos rogorc

Sesabamisi normatiuli moTxovnebi, aseve bankis instruqciebi da ar

gamoiwvios bunebriv garemosTan, janmrTelobasTan an usafrTxoebasTan

dakavSirebuli mniSvnelovani riskebi an socialuri zegavlenis da

riskebis gazrda dainteresebul mxareTa mimarT.

msoflio bankisTvis prioritetulia proeqtis imgvarad SemuSaveba, rom

programis yvela etapze asaxavdes maspinZeli qveynis sazogadoebis

CarTulobis Sedegebs, sadac saxelmwifo interesebi kerZo biznes da

samoqalaqo sazogadoebis interesebTan iqneba Serwymuli. am mizniT,

regionuli ganviTarebisa da infrastruqturis saministros

saavtomobilo gzebis departamentma, romelic aris

Sidasaxelmwifoebrivi da adgilobrivi gzebis III proeqtis

ganmaxorcielebeli uwyeba, unda uzrunvelyos rom individualuri

5

investiciebisTvis SemuSavebuli adgil-specifikuri garemosdacviTi

menejmentis gegmebi da gansaxlebis samoqmedo gegmebi moicavdes

zemoqmedebis qveS moqceul mxareebTan konsultaciebsa da sajaro

ganxilvebs.

msoflio banki aRiarebs maspinZeli qveynis mier kompaqtis flobis

principebs, maT Soris maspinZeli qveynis pasuxismgeblobas bunebriv da

socialur garemoze negatiuri gavlenis Semarbilebel zomebTan

mimarTebaSi. aqedan gamomdinare, bankis mier dafinansebuli proeqtebi

unda akmayofilebdes maspinZel qveyanaSi moqmed kanonebs, wesebsa da

standartebs, iseve rogorc im moTxovnebs, romelTa Tanaxmad maspinZel

qveyanas gaaCnia valdebulebebi saerTaSoriso SeTanxmebis farglebSi.

miuxedavad imisa, rom qarTuli kanonmdeblobis Tanaxmad

Sidasaxelmwifoebrivi da adgilobrivi gzebis III proeqtiT

gaTvaliswinebuli RonisZiebebis gansaxorcieleblad ar moiTxoveba

garemosdacviTi Sefaseba, eqspertiza da nebarTvebi, nebismieri sxva tipis

wesebi, normebi an standartebi, romelic SesaZloa exebodes proeqtis

ganxorcielebis sxvadasxva aspeqtebs, daculi da dakmayofilebuli unda

iqnas.

2.2 mciremaStabiani sagzao samSeneblo an sareabilitacio proeqtebis

garemosdacviTi menejmenti

miuxedavad imisa, rom Sidasaxelmwifoebrivi da adgilobrivi gzebis III

proeqtis farglebSi sareabilitacio individualuri sagzao monakveTebis

savaraudo CamonaTvali SesaZloa proeqtis mimdinareobisas ganaxldes da

im faqtis miuxedavad, rom detaluri saproeqto dokumentacia ar aris

dasrulebuli samuSao programaSi amJamad miTiTebuli yvela

monakveTisTvis, winaswar cnobilia momavali samuSaoebis xasiaTi,

maStabi da potenciuri gavlena. mcire sagzao sareabilitacio proeqtebis

farglebSi mosalodneli negatiuri gavlena tipiuria da TiTqmis

msgavsia dagegmili yvela individualuri investiciisaTvis. amdenad,

mciremaStabiani sagzao samSeneblo an sareabilitacio proeqtebis

garemosdacviTi menejmentis kiTxvari, romelic Tan erTvis aRniSnul

CarCo-dokuments, gamoyenebuli iqneba SLRP-III -s farglebSi

dafinansebuli samuSaoebis umetesobisaTvis rogorc adgil-specifikuri

garemosdacviTi menejmentis samuSaoebis dagegmvis, ganxorcielebisa da

monitoringis instrumenti. proeqtSi Semavali TiToeuli sagzao

monakveTisTvis Sesavsebi kiTxvarebi unda moicavdes: saproeqto ubnis

mokle aRweras, dagegmili samuSaoebis teqnikur monaxazzs, amgvari

6

samuSaoebis Sedegad bunebriv da socialur garemosTan asocirebul

mosalodnel riskebs, maTi Semcirebis RonisZiebebs da am RonisZiebebis

gatarebis monitoringis gegmas. garemosdacviTi menejmentis Sevsebuli

kiTxvarebi eqvemdebareba msoflio bankis mier ganxilvasa da damtkicebas.

garemosdacviTi da socialuri gavlenis Sefasebis Catareba

savaldebuloa minimum erT maRali riskis mqone sagzao monakveTze,

romelic Sedis SLRP-III-is samuSao progrmaSi, es gaxlavT bakurcixe-

gurjaanis SemovliTi gza. garemosdacviTi da socialuri gavlenis

Sefasebis angariSis monaxazi Tan erTvis am CarCo-dokuments.

2.3 sajaro Sexvedrebi

bunebrivi da socialuri garemoze zemoqmedebis CarCo dokumentis

samuSao versia qarTul da inglisur enebze ganTavsebulia saavtomobilo

gzebis departamentis (sgd) veb gverdze da proeqtiT dainteresbuli

mxareebis mier warmodgenili iqna komentarebi. departamentma unda

uzrunvelyos adgil-specifikuri garemosdacviTi menejmentis gegmebisa

da bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis angariSebis

sazogadoebisTvis gacnoba media saSualebebiT; miawodos zemoqmedebis

qveS moqceuli adgilobriv mosaxleobas es dokumentebi maTTvis

mosaxerxebeli formiT. aseve dainteresebul mxareebTan unda moawyos

sakonsultacio Sexvedrebi da maTi mosazrebebi gaiTvaliswinos

garemosdacviTi menejmentis gegmebisa da bunebrivi da socialuri

garemoze zemoqmedebis Sefasebis angariSebis saboloo versiebSi. unda

momzaddes da Seinaxos am sakonsultacio Sexvedrebis oqmebi.

2.4 monitoringi

garemosdacviTi da socialuri monitoringi iqneba sgd-s mier

Sidasaxelmwifoebrivi da adgilobrivi gzebis III proeqtiT

gaTvaliswinebul samuSaoebze teqnikuri zedamxedvelobis ganuyofeli

nawili. sgd pasuxismgebeli iqneba yvela moqmedi samuSao ubnidan

bunebriv da socialur garemosTan Sesabamisobis amsaxveli

dasuraTebuli yovelTviuri angariSebis warmodgenaze. adgil-specifikur

monacemebze dayrdnobiT unda momzaddes bunebrivi garemosa da

socialuri menejmentis ganxorcielebis angariSebi, rac unda daerTos

msoflio bankisaTvis gasagzavn proeqtis zogadi mimdinareobis

7

angariSebs. nebismieri saxis katastrofebi, gauTvaliswinebeli

SemTxvevebi, moulodnelad aRmocenebuli garemosdacviTi sakiTxebi an

specifikuri xasiaTis problemebi dauyovnebliv unda ecnobos msoflio

banks, regularuli angariSgebis grafikis ganurCevlad.

3. saqarTvelos regionuli ganviTarebisa da infrastruqturis

saministros saavtomobilo gzebis departamentis (sgd) mier gamoyenebuli

garemosdacviTi da socialuri usafrTxoebis procedurebi

sgd pasuxismgebelia jerovnad gamoiyenos garemosdacviTi da socialuri

usafrTxoebis RonisZiebebi. sgd-s mier garmosdacviTi da socialuri

usafrTxoebis RonisZiebebis dacva unda iTvaliswinebdes, rom (i) yvela

sareabilitacio sagzao monakveTisaTvis arsebobdes damakmayofilebeli

adgil specifiuri garemosdacviTi menejmentis gegmebi da bunebrivi

garemosa da socilauri zemoqmedebis Sefasebis angariSebi da saWiroebis

SemTxvevaSi gansaxlebis samoqmedeo gegmebi (gsg); (ii) arsebobdes saWiro

nebarTvebi nagvis/narCenebis mosaTavseblad, qvis samtexlosaTvis da

karierebisaTvis, asfaltis/betonis qarxnis muSaobisaTvis, da aS

saWiroebidan gamomdinare; (iii) adgil specifiuri gmg-ebSi da gsg-ebSi

gaTvaliswinebuli Semamsubuqebeli RonisZiebebis saTanado gamoyeneba

samuSaoebis mimdinareobisas da maTi dasrulebisTanave; da (iv) Sromis

usafrTxoebis kanonis dacva iseve rogorc moZraobis usafrTxoebisa da

fexiT mosiaruleTa moZraobis usafrTxoebis dacva samSeneblo moedanze

da mis SemogarenSi.

am standartebis dasakmayofileblad sgd-m unda SeimuSavos adgil

specifiuri bunebrivi da socialuri garemoze zemoqmedebis Sefasebis

angariSebi, saWiroebisamebr, da gmg-ebi yvela im sagzao

monakveTebisaTvis, romlebic SeirCa sareabilitaciod, uzrunvelyos gmg-

ebis CarTva sareabilitacio samuSaoebis satendero dokumentebSi da maTi

gaTvaliswineba samuSaoebis kontraqtebSi, SeinarCunos samuSaoebis

garemosdacviTi monitoringis efeqturi meqanizmi. sgd SeZlebs am

funqciebis ganxorcielebas gansaxlebisa da garemos dacvis

sammarTvelos meSveobiT, romelic Sedgeba Sesabamisi ganaTlebiT da

profesiuli unar-CvevebiT dakompleqtebuli Tormeti TanamSromlisgan,

aseve saerTaSoriso gamocdilebis mqone konsultantebis daxmarebiT,

romlebic daqiravebuli arian teqnikuri zedamxedvelobisTvis. es

RonisZiebebi gamiznulia sgd-s gadaudebeli zogadi institucionaluri

saWiroebis dasakmayofileblad, aseve imisaTvis, rom uzrunvelyofili

iqnas sgd-s mier SLRP III-isa da sxva mimdinare samuSaoebis Seuferxebeli

8

ganxorcieleba bankis mxardaWeriT. sgd-m unda ganaxorcielos

garemosdacviTi menejmentis gegmasTan dakavSirebiT warmodgenili

angariSebis garemosdacviTi Sesabamisobisa da Sesrulebis monitoringi

da Sefaseba. politikis ganxorcielebis, Sesrulebisa da efeqturobis

monitoringi iqneba daqiravebuli inJinrebis/konsultantebis

pasuxismgebloba.

IV. mosalodneli riskebi da maTi Semsubuqeba

4.1. garemoze potenciuri zemoqmedeba

SLRP III mxars uWers arsebuli gzebis sareabilitacio samuSaoebs

arsebuli ganTvisebis zolSi, gzis savali nawilis SesamCnevi

gafarTovebis an mimarTulebis Secvlis gareSe. am gzebis umetesoba

gadis mniSvnelovnad transformirebul landSaftze, mniSvnelovani

habitatebisagan da biologiurad mravalferovani adgilebisagan

moSorebiT.

sareabilitaciod moazrebuli ramodenime sagzao monakveTi sxva

monakveTebTan SedarebiT gadis rTul mTagorian reliefze da sensitiur

adgilebSi. am agilebSi samuSaoebis organizacia saWiroebs transportis

moZraobis regulirebis/marTvis gonivrul gadawyvetas, samSeneblo

manqanebisa da meqanizmebis swor muSaobas, muSebis mier personaluri

usafrTxoebis wesebis mkacr dacvas, da anti-eroziuli teqnikis

gamoyenebas.

turistuli daniSnulebis adgilebTan misasvleli gzebis reabilitacia

saWiroebs gansakuTrebul yuradRebas samuSaoebis dasrulebisas

dasufTavebisa da landSaftis harmonizaciis TvalsazrisiT, ise rom,

obieqtis esTetiuri maxasiaTeblebi ar iqnes Selaxuli.

gurjaani-bakurcixis SemovliT gzaze samuSaoebi moicavs sayofacxovrebo

da samSeneblo nagvis saboloo gatanas da gaTavisuflebas, romelic

dayrilia gzis gaswvriv aTweleulebis manZilze, vinaidan am gzis

mSenebloba mitovebuli iqna mimarTulebis gawmendisa da gzis safuZvlis

mowyobis Semdeg. bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefaseba

unda ganxorcieldes, raTa gamovlenili iqnas nagvis zusti moculoba da

Semadgenloba, aseve sxvadasxva tipis narCenebis dacalkevebis

aucilebloba da maTi marTva Sesabamisi usafrTxoebis RonisZiebebis

gamoyenebiT.

9

mosalodnelia, rom gzis sxva danarCen monakveTebze potenciuri

garemosdacviTi problemebi iqneba umniSvnelo da mcire masStabiani

sareabilitacio samuSaoebisaTvis damaxasiaTebeli, romelic ZiriTadad

moicavs: samuSao banakebSi da meqanizmebis ganTavsebis adgilas

samSeneblo da sayofacxovrebo nagvis marTvas, bunebrivi samSeneblo

masalebis (grunti/xreSi/qviSa) wyaros, asfaltis/betonis patara

qarxnebis muSaobas, samSeneblo manqana-meqanizmebis remonti/muSaobas.

yovelive amis Semamsubuqebeli RonisZiebebi aRwerili unda iyos

detalurad adgil specifiur gmg-ebSi, romelic unda momzaddes,

ganixilos, ganTavsdes da damtkicdes individualuri investiciisaTvis.

4.2. potenciuri socialuri zegavlena

SLRP III proeqtis farglebSi mosalodneli ar aris didi odenobiT

miwebis aTviseba da mosaxleobis fizikuri gadaadgileba; proeqti ar

afinansebs axali gzis mSeneblobas da reabilitacias. miuxedavad amisa,

SesaZloa saWiro gaxdes mciredi miwebis aTviseba arsebuli ganTvisebis

zolis gaswvriv arsebuli ganTvisebis zolis geometriuli standartebis

gasaumjobeseblad, ris Sedegadac uzrunvelyofili iqna drenaJisaTvis

saTanado sivrce, gaizardeba gzis damatebiTi usafrTxoebis saSualebebi

rogoricaa trotuarebi, gzajvaredinebi, Tvalamridebi, da damcavi

barierebi. damatebiT, miwebis gamosyidva SesaZloa aucilebeli Seiqmnes

gauTvaliswinebeli SemTxvevebis pirobebSi, rogoricaa mewyeri, sadac

Zveli mimarTulebis rekonstruqcia faqtiurad SeuZlebeli iqneba.

yvela am mizezis da gamo, da ufro metad ki usafrTxoebis gamo,

momzadda gansaxlebis politikis CarCo-dokumenti, romelic moicavs

specifiuri gansaxlebis samoqmedo gegmebis SemuSavebasa da

ganxorcielebas saWiroebisamebr.

proeqti ar gamoiwvevs mosaxleobis an ojaxebis fizikur gadaadgilebas.

proeqtis Sedegad arcerTi piri ar dakargavs saarsebo wyaros an

samsaxurs. ufro metic, axalgazrdebisaTvis, adgilobrivi sursaTis

momwodeblebisTvis da sakvebiT movaWreTaTvis gaCndeba samuSao

SesaZleblobebi. sareabilitacio gzebze sademarkacio samuSaoebi ukve

Catarebulia da Tavisufalia raime saxis xelovnuri

nagebobebisgan/Senobebisgan da miwis nakveTebisgan, romelic gamoiyeneba

soflismeurneobis daniSnulebisaTvis. samSeneblo samuSaoebs aranairi

negatiuri zegavlena ar eqneba sazogadoebaSi mowyvlad jgufze

10

(rogorebic arian xandazmulebi, Sromisuunaroni, qalebi, bavSvebi da

umciresobebi). proeqts ar gaaCnia niSandoblivi negatiuri gavlena an

zemoqmedeba romelime mowyvlad jgufze, droebiTi negatiuri gavlena

rogorcaa haeris dabinZureba (mtveri, emisia), xmauri da vibracia, rac

gamowveulia mzimewoniani manqanebis intensiuri muSaobiT, aseve

sairigacio arxebis da saZovrebze misasvleli gzebis, da aS dazianeba

iqneba minimumamde dayvanili. dasaxlebuli adgilebis siaxloves samuSao

saaTebi iqneba SezRuduli –7 saaTidan 21 saaTamde 500 m daSorebiT

momijnave dasaxlebuli adgilidan. samuSaoebi ar ganxorcieldeba SabaT-

kviras da sayovelTao dasvenebis dReebSi. sairigacio arxebisa da

saZovrebTan misasvleli gzebis adgilmdebareoba Sefasdeba winaswar

samSeneblo samuSaoebis dawyebamde.

Tu proeqtis farglebSi saWiroa miwis gamosyidva, maSin is unda

ganxorcieldes saqarTvelos kanonmdeblobisa da msoflio bankis OP4.12

gaTvaliswinebiT. proeqtis zemoqmedebis qveS moqceuli yvela pirisaTvis

kompensireba moxdeba adgilmonacvleobis koeficientiT da miiReben

Sesabamis fulad daxmarebas zemoqmedebis simkacrisa da mowyvadobis

statusis gaTvaliswinebiT. miwebis aTviseba SLRP III proeqtis farglebSi

efuZneba Semdeg proncipebs:

- gzis mSenebloba ise unda ganxorcieldes, rom xalxis fizikuri

gadaadgileba minimumade iqnas dayvanili, da SerCeulma mimarTulebam

minimalurad unda gamoiwvios kerZo sakuTrebaSi an sazogado

sakuTrebaSi arsebuli mosavliani miwis aTviseba;

- proeqtirebis iseTi standartebis miReba, rac minimumamde Seamcirebs

mimdebare teritoriebze miwaTsargeblobaze SezRudvebis dawesebas.

- winamdebare gansaxlebis politikis CarCo-dokumentis ganmartebiTi

cxrilis Sesabamisad kompensaciis gansazRvris samarTliani da

gamWvirvale procedurebis SemuSaveba Semdegi SemTxvevebisTvis: (i)

mSeneblobis procesSi miwis/qonebis droebiTi dakargva; (ii) miwisa da

qonebis mudmivi Sesyidva; (iii) koridoris mimdebare teritoriebze

miwaTsargeblobaze SezRudvebis daweseba.

- miwis aTviseba (an miwaTsargeblobis uflebis) molaparakebebiT

miRweuli SeTanxmebis safuZvelze, ukideres SemTxvevaSi

“sazogadoebrivi saWiroebisaTvis kerZo sakuTrebis aranebayoflobiTi

gasxvisebis Sesaxeb” mTavrobis uflebis gamoyenebiT;

- mSeneblobis dasrulebisTanave miwis aRdgena winandel

mdgomareobasTan maqsimalurad miaxloebiT, im SemTxvevaSi Tu iyo

miwis sargeblobis droebiTi SeCereba, raTa miwis

11

mesakuTreebs/mosargebleebs/moijareebs saSualeba mieceT

srulyofilad ganaaxlon saqmianoba, romelsac eweodnen proeqtis

dawyebamde.

- proeqtis zemoqmedebis qveS moqceuli xalxisa da Temebis

maqsimalurad informireba proeqtisa da im procesis Sesaxeb, rac

miwis ganTvisebas da kompensaciebs axlavs, am sakiTxebTan

dakavSirebiT maT uflebebSi da pretenziebis dakmayofilebis

saSualebebSi garkveva.

- proeqtis zemoqmedebas daqvemdebarebuli (pzd) adamianebis saCivrebis

saTanadod ganxilvis uzrunvelyofa da gansaxlebis politikis CarCo-

dokumentSi mocemuli principebis Sesabamisad mogvareba.

- proeqtis zemoqmedebas daqvemdebarebuli (pzd) yvela piri, sakuTrebis samarTlebrivi statusis ganurCevlad, miiRebs sxvadasxva saxis daxmarebas sakompensacio uflebamosilebis matricaSi asaxuli principebis gaTvaliswinebiT, maTTvis cxovrebis saarsebo wyaros SenarCunebasa da proeqtis ganxorcielebamde arsebuli sacxovrebeli pirobebis aRdgenaSi daxmarebis gawevis mizniT. miwebis dakargvisaTvis kompensaciebi ar gaicema im pirebze, romlebic aralegalurad floben miwebs, magram kompensacias miiReben sakuTari fuladi saxsrebiT Seqmnili sxva aqtivebis dakargvis SemTxvevaSi da iseTi Semosavlis dakargvisaTvis, romelic maTTvis saarsebo wyaros warmoadgenda. gansaxorcielebeli RonisZiebebi detalurad ganisazRvreba aRwerisa da socialur-ekonomikuri kvlevis safuZvelze, romelic Catardeba gansaxlebis samoqmedo gegmis SemuSavebis Semdeg.

- proeqtis zemoqmedebas daqvemdebarebul (pzd) pirebs unda ecnoboT proeqtis ganxorcielebis grafiki da gaewioT konsultacia miwis aTvisebaze, qonebisTvis miyenebuli zaralisa da misi dakargvis principebze.

- aqtivebze miyenebuli zarali, rogoricaa naTesebis, xeebis, Robeebis da jixurebis dakargva, aseve Semosavlis dakargva, mosavlis dakargvis CaTvliT iqneba minimumamde dayvanili da sadac gardauvalia kompensirebuli iqneba, ganurCevlad mesakuTreobis samarTlebrivi statusisa, gsg-Si mocemuli sakompensacio uflebamosilebis matricis Sesabamisad.

konsultacia da monawileoba aris mniSvnelovani procesi, romlis

saSualebiTac dainteresebuli mxareebi zegavlenas axdenen da

monawileobas iReben ganviTarebis iniciativebis, aseve gadawyvetilebebis

12

da resusrsebis kontrolSi, rac gavlenas axdens maTze. es aris

ormxrivi procesi, sadac aRmasrulebeli organoebi, politikis

Semqmnelebi, beneficiarebi da proeqtis zemoqmedebis qveS moqceuli

pirebi ganixilaven da erTmaneTs uziareben Tavian mosazrebebs

proeqtirebis procesSi. konsultaciebi da monawileoba umniSvnelovanesi

principi iyo detaluri proeqtis dagegmarebisas da momzadebisas.

msoflio bankis OP4.12 did upiratesobas aniWebs sajaro Sexvedrebs da

xalxis xmis/azris dacvaSi monawileobas da uzrunvelyofs, rom xalxis

azri gaTvaliswinebuli iqnas dizainSi da ganxorcieldes proeqti

socialuri da garemosdacvis moTxovnebis dacviT. saqarTvelos kanoni

aseve did mniSvnelobas aniWebs konsultaciebsa da Setyobinebebs, raTa

uzrunvelyofili iqnas zemoqmedebis qveS moqceuli pirebis monawileoba

am procesSi. am konsultaciebis ZiriTadi mizania proeqtis zemoqmedebis

qveS moqceuli pirebis da sxva dainteresebuli mxareebis informireba,

erudireba, kosnultaciebis gaweva; maT ufleba unda hqondeT aqtiurad

miiRon monawileoba gzebis gaumjobesebis procesSi da socilauri da

gansaxlebis gegmis momzadebaSi; aseve aucilebelia SesaZlo negatiuri

gavlenis Semsubuqeba da minimumade dayvana da proeqtis zemoqmedebis

qveS moqceuli pirebisaTvis sargebelis motana.

danarTi 1.

garemosdacviTi menejmentis gegmis kiTxvari mciremaStabiani sagzao

samSeneblo an sareabilitacio proeqtebisaTvis

13

gmg-s kiTxvaris gamoyenebis saerTo ZiriTadi principebi

dabal-riskiani samSeneblo proeqtebisaTvis, evropisa da centraluri

aziis usafrTxoebis gundma SeimuSava alternatiuli gmg-s

(garemosdacviTi menejmentis gegma) formati, rac saSualebas iZleva, rom

msoflio bankis ZiriTad garemosdacvis usafrTxoebis moTxovnebis ufro

racionalizirebuli midgoma wina planze wamoweuliyo proeqtebSi,

romlebic (a) moculobiT pataraa an dagegmili samuSaoebis xasiaTidan

gamomdinare gaaCniaT garemoze potenciurad naklebi zemoqmedeba, (b)

ganTavsebulia garemos Sefasebisa da menejmentis sistemis kargad

operirebad qveynebSi. kiTxvaris tipis formati SemuSavebuli iqna

imisaTvis, rom moxdes rekomendebuli normebis aRiareba da danergva, rac

unda Seesabamebodes msoflio bankis usafrTxoebis politikiT

gansazRvrul moTxovnebs.

gmg-is kiTxvaris formati cdilobs moicvas patara, lokaluri

zemoqmedebis an martivi, dabali riskis mqone samSeneblo kontraqtebis

ZiriTadi damaxasiaTebeli Semamsubuqebeli RonisZiebebi. aRniSnuli

formati iZleva garemosdacviTi menejmentis gegmis ZiriTad elementebs,

raTa moxdes OP4.01-iT gaTvaliswinebuli B kategoriis proeqtebisaTvis

msoflio bankis garemos Sefasebis minimaluri moTxovnebis

dakmayofileba. am kiTxvaris mizania, rom martivi samSneblo kontraqtis

kontraqtorebsa da zedamxedvel inJinrebs SesTavazos praqtikuli,

konkretuli da ganxorcielebadi saxelmZRvanelo. is Sevsebuli unda

iqnas saboloo proeqtirebis etapze da cakle an saxelmwifo kanonis

farglebSi momzadebul sxva gremosdacviT daokumentTan (mag: bunebrivi

garemos Sefasebis angariSi) erTad unda warmoadgendes satendero

dokumentebisa da sabolood samuSaoebis kontraqtebis ganuyofel

nawils.

gmg kiTxvars gaaCnia Semdegi paragrafebi:

nawili I moicavs aRwerilobiT nawils, romelic axasiaTebs proeqts,

gansazRvravs institucionalur da maregulirebel aspeqtebs,

aRwers teqnikuri proeqtis Sinaarss, xazs usvams potencialis

Seqmnis potenciur saWiroebas da mokled aRwers sajaro

konsultaciebis process. es paragrafi daaxloebiT unda iyos

ori gverdi. saWiroebisda mixedviT damatebiTi

informaciisaTvis SesaZloa daematos danarTebi.

14

nawili II moicavs potenciuri garemosdacviTi da socialuri

zemoqmedebis skriningis kiTxvars, sadac RonisZiebebi da

potenciuri garemosdacviTi sakiTxebi SeiZleba Semowmdes

martivi diax/ara principiT. Tu romelime RonisZieba/sakiTxi

inicirebuli iqneba “diax”-is moniSvniT, maSin momdevno g

nawilis cxrilSi unda mosdevdes Sesabamisi paragrafis

miTiTeba, romelic unda asaxavdes zustad Camoyalibebul

garemosdacviT da socialur menejmentsa da Semamsubuqebel

RonisZiebebs.

nawili III warmoadgens garemosdacviT Semamsubuqebel gegmas, rasac

mosdevsBb nawilSi inicirebuli RonisZiebebis saTanado

Sesruleba. mas aqvs igive formati, rac saWiroa gmg-ebisaTvis,

romelic momzadda B kategoriis proeqtebisaTvis

standartuli usafrTxoebis politikis moTxvonebis

gaTvaliswinebiT.

nawili IV moicavs monitoringis martiv gegmas, rac saSualebas aZlevs

rogorc kontraqtors aseve uflebamosil organos da

msoflio bankis specialistebs monitoringi gauwion garemos

menejmentis da damcavi RonisZiebebis jerovan Sesrulebas da

droulad aRmoaCinon xarvezebi da uzustobebi.

b da g nawili gvTavazobs konkretul da aucileblad gansaxorcielebel

garemosdacviT da socialur RonisZiebebs, romelic gasagebia ara

specialistebisTvisac (rogoricaa kontraqtoris mSeneblobis menejerebi)

da advilia Sesamowmeblad da Sesasruleblad. gmg-ebi unda Sevides

moculobaTa uwyisebSi da ganxorcieleba unda ganfasdes pretendentebis

mier. d nawili aseve ganzrax Camoyalibda martivad, rac saSualebas

iZleva, rom ZiriTadi parametrebis monitoringi ganxorcieldes saSualo

ariTmetikiTa da araspecialisti personalis mier.

garemosdacviTi angariSebi

garemosdacviTi angariSebis forma momzadda gmg-s Semamsubuqebeli

RonisZiebebis mixedviT. misi formati cdilobs moicvas patara,

lokaluri zemoqmedebis an martivi, dabali riskis mqone samSeneblo

kontraqtebis ZiriTadi damaxasiaTebeli Semamsubuqebeli RonisZiebebi.

aRniSnuli formati iZleva garemosdacviTi menejmentis gegmis ZiriTad

elementebs, raTa moxdes OP4.01-iT gaTvaliswinebuli B kategoriis

15

proeqtebisaTvis msoflio bankis garemos Sefasebis minimaluri

moTxovnebis dakmayofileba. am formis mizania, rom martivi samSneblo

kontraqtis kontraqtorebsa da zedamxedvel inJinrebs SesTavazos

praqtikuli, konkretuli da ganxorcielebadi saxelmZRvanelo. is

Sevsebuli unda iqnas proeqtirebis saboloo etapze da an calke an

saxelmwifo kanonis farglebSi momzadebul sxva garemosdacviT

dokumentTan (mag: garemoze zemoqmedebis Sefasebis angariSebi) erTad

unda warmoadgendes satendero dokumentaciis ganuyofel nawils da

saboloo jamSi ki samuSaoebis kontraqtebis nawils.

16

sarCevi

a) proeqtTan da obieqtTan dakavSirebuli zogadi informacia

b) usafrTxoebasTan dakavSirebuli informacia

g) Semamsubuqebeli RonisZiebebi

d) monitoringis gegma

17

nawili I: proeqtTan da obieqtTan dakavSirebuli zogadi informacia

institucionaluri da administraciuli sakiTxebi

qveyana

proeqtis saxelwodeba

proeqtis maStabi da

RonisZiebebi

saorganizacio sakiTxebi

(saxeli da sakontaqto

informacia)

msoflio

banki

(proeqtis

jgufis

xelmZRvaneli)

proeqtis

menejmenti

adgilobrivi monawile mxare

da/an mimRebi

ganxorcieleba

(saxeli da sakontaqto

informacia)

garemosdacvis

zedamxedveli

adgilobrivi

zedamxedveli

adgilobrivi

inspeqcia

kontraqtori

obieqtis aRwera

obieqtis dasaxeleba

obieqtis adgilmdebareobis

aRwera

vin aris miwis mesakuTre?

geografiuli, fizikuri,

biologiuri, geologiuri

hidrografiuli da socio-

ekonomikuri garemos aRwera

masalebis mopovebis

adgilmdebareoba da manZili,

gansakuTrebiT inertuli

masalebis, wylis, qvebis

LEkanonmdebloba

saproeqto RonisZiebebTan

dakavSirebuli nacionaluri

da adgilobrivi

kanonmdebloba da

nebarTvebi

sajaro Sexvedrebi

18

gansazRvreT sad da rodis

Catarda sajaro Sexvedra

danarTebi

sajaro Sexvedrebis oqmi;

SeTanxmeba narCenebis ganTavsebis Sesaxeb;

karierebis licenzia (saWiroebisamebr);

asfaltis qarxnis saeqspluatacio SeTanxmeba (saWiroebisamebr);

sxva (saWiroebisamebr);

gzis ruka

nawili II: damcavi politikis dokumentebis skriningi da maTi amoqmedebis pirobebi

garemosdacviTi da socialuri sakiTxebis skriningi usafrTxoebis politikis asamoqmedeblad

moicavs Tu ara

obieqtze

mimdinare

samuSaoebi

Semdegidan

romelime

qmedebas?

samuSaoebi/sakiTxi statusi gamSvebi meqanizmi

a. gzebis reabilitacia [ ] diax [ ] ara Tu ,,diax” ix. nawili ,,a”

b. axali mciremaStabiani sagzao infrastruqturis

mSenebloba

[ ] diax [ ] ara Tu ,,diax” ix. nawili ,,a”

g. gavlena zedapirul sadrenaJo sistemaze [ ] diax [ ] ara Tu ,,diax” ix. nawili ,,b”

d. istoriuli nageboba(ebi) da olqebi [ ] diax [ ] ara Tu ,,diax” ix. nawili ,,g”

e. miwebis Sesyidva1 [ ] diax [ ] ara Tu ,,diax” ix. nawili ,,d”

v. saxifaTo an toqsikuri masalebi2 [ ] diax [ ] ara Tu ,,diax” ix. nawili ,,e”

z. zegavlena tyeebze da/an dacul teritoriebze [ ] diax [ ] ara Tu ,,diax” ix. nawili ,,v”

T. aufeTqebeli Wurvebis arsebobis riski [ ] diax [ ] ara Tu ,,diax” ix. nawili ,,z”

i. satransporto moZraobisa da fexiT mosiaruleTa

usafrTxoeba

[ ] diax [ ] ara Tu ,,diax” ix. nawili ,,T”

1 miwebis Sesyidva moicavs xalxis adgilmonacvleobas, cxovrebis wesis Secvlas, es exeba im miwas romlis Sesyidva/gadacema moxda da gavlena aqvs im pirebze, vinc cxovrobs da/an ukanonod imyofeba da/an eweva biznes saqmianobas (jixurebi) im miwaze, romlis SeZenac moxda. 2 toqsikuri/saxifaTo masalebi moicavs, magram ar Semoifargleba SemdegiT: asbesti, toqsikuri saRebavebi, mavne gamxsneli nivTierebebi, tyviis Semcveli saRebavebis mocileba da sxva.

20

nawili III: Semamsubuqebeli RonisZiebebi

saqmianoba parametrebi Semamsubuqebeli RonisZiebebis kiTxvari

0. zogadi

pirobebi

Setyobineba da muSaTa

usafrTxoeba

(a) adgilobribvi mSeneblobis da garemos dacvis inspeqciis da dgilobrivi Temis warmomadgenlebi informirebuli unda iyvnen mosalodneli samuSaoebis Sesaxeb.

(b) sazogadeobas infromacia miewodeba samuSaoebis Sesaxeb mediis saSualebiT da/an sajarod xelmisawvdom obietqebze (maT Soris samSeneblo moedani) saTanado Setyobinebis gagzavnis gziT.

(g) gzis mSeneblobisa da reabilitaciisaTvis saWiro yvela iuridiuli nebarTva unda iqnas mopovebuli.

(d) kontraqtori formalurad unda iyos Tanaxma, rom samuSaoebi ganxorcieldeba usafrTxod da disciplinirebulad, raTa Semcirdes zemoqmedeba axlomdebare mosaxleobaze da garemoze.

(e) muSaTa piradi usafrTxoebis aRWurvilobebi ( PPE) unda Seesabamebodes saerTaSoriso standartebs (yovelTvis unda ataron Cafxutebi, saWiroebisamebr niRbebi da usafrTxoebis saTvale, damcavi fexsacmelebi).

(v) samSeneblo moedanze ganTavsebuli Sesabami maCvenebeli niSnebi Seaxsenebs muSebs ZiriTadi wesebisa da normebis Sesaxeb.

a. ZiriTadi

sareabilitacio

da/an

samSeneblo

RonisZiebebi

haeris xarisxi (a) miwis samuSaoebis dros mtvris kontroli unda ganxorcieldes mag. niadagis morwyviT an datenianebiT.

(b) nangrevebi, amoRebuli miwa da agregatebi unda ganTavsdes kontrolirebad teritoriaze da periodulad moirwyas, raTa Semcirdes mtvris warmoSoba.

(g) pnevmaturi burRvis an safaris mtvrevis da gzis safuZvlebis daSlis samuSaoebis dros warmoqmnili mtveri unda Semcirdes morwyvis saSualebiT da/an obietze unda damontaJdes mtvris sakontrolo mowyobilobebi.

(d) mimdebare teritoriaze (trotuari, gza) ar unda ganTavsdes samSeneblo narCenebi da miwa, raTa minimumamde iqnas dayvanili mtvris warmoqmnis riskebi.

(e) samSeneblo narCenebis/nagvis Riad dawva ar daiSveba samSeneblo moedanze.

(v) manqana-danadgarebi SesabamisobaSi unda iyos emisiebis warmoSobis regulaciebTan, uzrunvelyofili unda iqnes saTanado teqnikuri remonti da momsxureba da moedani Tavisufali unda iyos zedmeti uqmad mdgomi samSeneblo manqanebisgan.

21

xmauri (a) mSeneblobiT gamowveuli xmauri SeizRudeba nebarTviT dadgenil garkveuli droebSi.

(b) generatorebis, haeris kompresorebis da sxva meqanikuri danadgarebis Zravis Tavsaxurebi muSaobis periodSi daketili unda iyos da danadgarebi unda ganTavsdes dasaxlebuli punqtebidan rac SeiZleba Sors.

wylis xarisxi (a) obieqtze gatardeba eroziisa da sedimentebis kontrolis Sesabamisi RonisZiebebi, rogoricaa magaliTad: Tivis zvinebi da/an SlamsaWeri, raTa Tavidan iqnes aucilebuli naleqis samSeneblo moednidan gamotana, ramac SesaZloa gamoiwvios adgilobrivi sakanalizacio sistemebis, axlomdebare Releebis da mdinareebis dabinZureba.

narCenebis marTva (a) narCenebis mosagrovebeli da gadasayreli adgilebi gansazRvruli unda iyos yvela tipis narCenisTvis, romelic warmoiSveba miwis samuSaoebis, demontaJisa da samSeneblo samuSaoebis Sedegad.

(b) mSeneblobis da demontaJis Sedagad darCenili mineraluri nagavi/narCenebi unda gancalkevdes saerTo, organuli, Txevadi da qimiuri narCenebisgan da adgilze daxarisxdes da Seiqmnas Sesabamisi Semnaxveli konteinerebi.

(g) samSeneblo narCenebs moagrovebs da gaitans licenzirebuli kompania.

(d) imisaTvis, rom gakontroldes narCenebis ganTavsebis siswore da Sesabamisoba, saWiroa moxdes nagvis gatanis Canaweris warmoeba.

(e) SesaZloa mSenebelma xelmeored gamoiyenos da reciklireba gaukeTis vargis masalebs (garda azbestis Semcveli masalebisa).

b. gavlena

zedapirul

sadrenaJo

sistemaze

wylis xarisxi (a) adgili ar unda hqondes gruntis wylebis arakontrolirebad amoRebas, arc teqnikuri wylebis, cementis xsnaris an sxva dabinZurebuli wylebis arakontrolirebad daclas miwaze an axlomdebare mdinareSi an ReleSi; kontraqtorma unda moipovos yvela saWiro licenzia da nebarTva wylis mosapoveblad da Semdgom gamoyenebuli wylis gadasaRvrelad saxelmwifo gamdinare wylebis stemaSi.

(b) saTanado kanalizaciis sistema ise unda moewyos, rom samSeneblo samuSaoebma SlamiT ar gaWedos, daabinZuros an dablokos an sxvagvarad uaryofiTi zegavlena ar iqonios bunebriv nakadulebze/Releebze, mdinareebze, wyalsatevebsa da tbebze.

(g) unda gatardes prevenciuli RonisZiebebi sawvavis, sapoxi masalebis da sxva toqsikuri da mavne nivTierebebis daRvris sawinaaRmdegod.

(d) samSeneblo manqanebi da danadgarebi gairecxeba mxolod specialurad gansazRvrul adgilebSi, sadac wylis gadineba ar daabinZurebs wylis Semkrebis/rezervuaris

22

zedapirs.

g. istoriuli

Zegli(ebi)

kulturuli

memkvidreoba

(a) im SemTxvevaSi Tu mSenebloba xorcieldeba istoriuli nagebobebis siaxloves, an istoriul ubanSi, unda moxdes Setyobineba da adgilobrivi saxelisuflebo organoebidan Tanxmobis/nebarTvebis aReba. yvela saxis samSeneblo samuSaoebi unda daigegmos da ganxorcieldes adgilobrivi da nacionaluri kanonmdeblobis Sesabamisad.

(b) eqskavirebis an mSeneblobis dros uZvelesi xanis kulturuli naSTebis an sxva SesaZlo arqeologiuri nivTebis aRmoCenis SemTxvevaSi aucilebelia am faqtis dafiqsireba da registrireba, pasuxismgebeli oficialuri uwyebebis saqmis kursSi Cayeneba da samuSaoebis SeCereba an Secvla warmoSobili garemoebis gaTvaliswinebiT.

d. miwebis

Sesyidva

gansaxlebis samoqmedo

gegma/CarCo-dokumenti

(g) Tu miwis eqspropriacia ar iyo mosalodneli, magram saWiro gaxda, an adgili eqneba miwis kanonieri Tu ukanono mesakuTris mxridan Semosavlis gauTvaliswinebel danakargs, dauyovnebliv unda ecnobos bankis programebis jgufis xelmZRvanels.

(d) unda ganxorcieldes damtkicebuli miwis Sesyidvis gegma/CarCo-dokumenti (Tuki es moTxovnilia proeqtiT).

e. toqsikuri

masalebi

asbestis marTva (a) samSeneblo moedanze asbestis arsebobis SemTxvevaSi, igi mkafiod unda moiniSnos rogorc saxifaTo masala.

(b) SesaZleblobis SemTxvevaSi, asbesti saTanado normebis dacviT unda ganTavsdes konteinerebSi da dailuqos mavne zegavlenis maqsimalurad Semcirebis mizniT.

(g) gatanamde (Tu gatana aucilebelia) asbesti unda damuSavdes damatenianebeli nivTierebiT, raTa maqsimalurad Semcirdes haerSi asbestis mtvris nawilakebis moxvedra.

(d) asbestis marTva da gatana unda moxdes gamocdili da profesionali specialistebis mier.

(e) asbestis droebiT Senaxvis SemTxvevaSi, narCenebi usafrTxod unda moTavsdes hermetul konteinerebSi da saTanadod moiniSnos. miRebuli iqneba usafrTxoebis zomebi obieqtidan asbestis unebarTvod gatanis winaaRmdeg.

(v) ar SeiZleba erTxel gatanili asbestis xelmeored gamoyeneba

toqsikuri / saxifaTo

narCenebis marTva

(a) samSeneblo ubanze saxifaTo da toqsikuri nivTierebebis droebiTi Senaxva unda moxdes usafrTxo konteinerebSi, romlebzec miTiTebuli iqneba informacia Semadgenlobis, Tvisebebisa da gamoyenebis Sesaxeb.

23

(b) saxifaTi nivTierebebis Semcveli konteinerebi daRvris Tavidan acilebis mizniT unda moTavsdes hermetul konteinerebSi.

(g) narCenebis transportireba unda moxdes specialuri licenzirebuli gadamtanebis mier. narCenebi unda ganTavsdes licenzirebul adgilas.

(d) ar moxdeba toqsikuri Semadgenlobis mqone saRebavebis an gamxsnelebis da tyviis Semcveli saRebavebis gamoyeneba.

v. tyeebze,

Waobian da/ an

dacul

teritoriebze

zegavlena

ekosistemis dacva (a) ar unda moxdes identificirebuli bunebrivi habitatebis, Waobiani adgilebisa da daculi teritoriebis dazianeba an gamoyeneba samuSaoebis mimdinareobis siaxloves. mTels personals mkacrad ekrZaleba nadiroba, sursaTis mopoveba da garemosTvis zianis momtani sxva qmedebebi.

(b) unda moxdes samSeneblo RonisZiebebis siaxloves arsebuli didi zomis xeebis aRricxva, moniSvna da SemoRobva, mSeneblobis periodSi xeebisa da maTi fesvTa sistemis meqanikuri zemoqmedebisagan dacvis mizniT.

(g) mimdebare Waobiani adgilebi da nakadulebi daculi unda iyos samSeneblo ubnidan sedimentebis moxvedrisa da eroziisagan, risTvisac gamoyenebuli iqneba Tivis zvinebi da SlamdamWeri mowyobilobebi.

(d) ar daiSveba mimdebare teritoriaze da gansakuTrebiT dacul teritoriaze aralicenzirebuli karierebis, qvis samtexloebis an nagavsayrelebis gamoyeneba.

z. aufeTqebeli

sabrZolo

masalebis

arsebobis riski

(UXO)

adamianis

janmrTelobisa da

usafrTxoebis riskebi

(a) eqskavaciis samuSaoebis dawyebamde kontraqtori unda darwmundes, rom samSeneblo ubani Sesabamisi organoebis mier Semowmebuli da gasufTavebulia asafeTqebeli mowyobilobebisgan.

T. satransporto

moZraobisa da

fexiT

mosiaruleTa

usafrTxoeba

samSeneblo

RonisZiebebis

pirdapiri an

arapirdapiri gavlena

sazogadoebriv

transportsa da fexiT

mosiaruleebze

(a) nacionaluri kanonmdeblobis Sesabamisad kontraqtorma unda uzrunvelyos samSeneblo ubnis saTanado usafrTxoeba da mSeneblobasTan dakavSirebuli satransporto moZraobis regulireba, rac moicavs, magram ar Semoifargleba SemdegiT:

sainformacio da gamafrTxilebeli niSnebi, barierebi da moZraobis gadarTva: mSeneblobis adgilze uzrunvelyofili unda iyos kargi xilvadoba da sazogadoebis gafrTxileba SesaZlo riskebis Sesaxeb;

satransporto moZraobis marTvis sistema da TanamSromelTa treiningi, gansakuTrebiT obieqtTan misvlisa da samSeneblo ubnis siaxloves datvirTuli moZraobis sakiTxebze. fexiT mosiaruleTaTvis usafrTxo gasasvlelebisa da

24

gzajvaredinebis uzrunvelyofa im adgilebSi, sadac mSenebloba aferxebs moZraobas;

samuSao saaTebis regulireba adgilobrivi moZraobis sqemas Sesabamisad, mag: pikis saaTebSi an saqonlis moZraobis dros ZiriTadi transportis gadaadgilebis Tavidan acileba.

saWiroebis SemTxvevSi, sagzao moZraobis aqtiuri regulireba obieqtze gawvrTnili personalis mier sazogadoebis usafrTxo gadaadgilebisaTvis.

mSeneblobis periodSi axlomdebare samuSao dawesebulebebTan, maRaziebTan da sacxovreblebTan usafrTxo da Seuferxebeli misasvlelebis uzrunvelyofa

25

nawili IV: monitoringis gegma

# ra

(parametrze unda ganxorcieldes

monitoringi?)

sad

(aris, parametri,

romelze unda

ganxorcieldes

monitoringi?)

rogor

(unda

ganxorcieldes

parametrze

monitoringi?)

rodis

(ganisazRvreba sixSire/an

xangrZlivoba?)

ratom

(mimdinareobs parametris

monitoringi?)

Rirebuleba

(Tu ar Sedis

proeqtis

biujetSi)

vin

(aris

pasuxsimgebeli

monitoringze?)

mSeneblobis faza

1.

2.

3.

...

n.

eqspluataciis faza

1.

2.

3.

...

26

n.

27

danarTi 2

bunebriv da socialur garemoze zemoqmedebis Sefasebis angariSis Sinaarsi

reziume (2-3 gverdi)

winasityvaoba

proeqtis aRwera

garemosdacviTi da socialuri safuZvlebi

mosalodneli zegavlena da misi Serbileba

garemosdacviTi menejmentis gegma

Tavi 1. Sesavali

Tavi 2. samarTlebrivi CarCoebi da politika

Tavi 3. proeqtis aRwera

Tavi 4. fizikuri, bunebrivi da socialuri garemo

Tavi 5. potenciuri garemosdacviTi da socialuri gavlena

Tavi 6. zegavlenis Serbileba

Tavi 7. garemosdacviTi da socialuri menejmentis gegma (verbaluri nawili)

danarTi 1. garemosdacviTi da socialuri menejmentis gegma (Semarbilebeli

zomebisa da monitoringis cxrili)

danarTi 2. sajaro Sexvedrebis oqmi

danarTi 3. gamoyenebuli literatura

danarTi 4. rukebi, diagramebi, suraTebi

28

29

garemosdacviTi da socialuri gavlenis Semcirebis gegma

RonisZieba potenciuri

gavlena

Semamsubuqebeli

zomebi

Semsubuqebis

indikatori

Semamsubuqebeli

zomebis

Rirebuleba

pasuxismgebloba

zemoqmedebis

Semcirebaze

mSeneblobis faza

1.

2.

3.

...

n.

eqspluataciis faza

1.

2.

3.

...

n.

30

garemosdacviTi da socialuri gavlenis Semcirebis gegma

# ra

(parametrze

unda

ganxorcield

es

monitoringi?)

sad

(aris,

parametri,

romelze

unda

ganxorcield-

es

monitoringi?)

rogor

(unda

ganxorciel

des parametrze

monitoringi?)

rodis

(ganisazRvreba

sixSire/an

xangrZlivoba?)

ratom

(mimdinareobs

parametris

monitoringi?)

Rirebule

ba

(Tu ar

Sedis

proeqtis

biujetSi)

vin

(aris

pasuxsimgebeli

monitoringze?)

mSeneblobis faza

1.

2.

3.

...

n.

eqspluataciis faza

1.

2.

3.

...

n.

31

danarTi 3

velze gansaxorcielebeli yovelTviuri garemosdacviTi monitoringis forma

zogadi

informacia

ricxviD/MTveM/Yweli

angariSi momzadebulia

samSeneblo moednis dasaxeleba

da adgilmdebareoba

kontraqtoris/qve-kontraqtoris

dasaxeleba

nebarTvebi,

xelSekrulebebi

mSeneblobis periodSi karierebis

gaxsnis nebarTva

diax

ara

N/A

SeniSvna

samSeneblo nagvis gatanis

xelSekruleba

diax

ara

N/A

nebarTva asfaltis/betonis

qarxnis muSaoebaze

diax

ara

N/A

samSeneblo

obieqtebis

marTva

samSeneblo moednis/banakebis

sworad ganTavseba da movla

diax

ara

N/A

sawvavis, zeTebis da samSeneblo

masalebis sworad Senaxva

diax

ara

N/A

samSeneblo manqana-meqanizmebis

da mowyobilobebis (sawvavis,

zeTis, sapoxi masalis da a.S.

gaJonvis Tavidan acileba) swori

teqnikuri momsaxureoba

diax

ara

N/A

samSeneblo moedanze adgilebis

winaswari xelmisawvdomoba,

sadac moTavsdeba amoTxrisa da

dangrevis Sedegad miRebuli

nagavi

diax

ara

N/A

amoTxrili masalis, nangrevebis

da samSeneblo nagvis drouli

Ggatana winaswari dagrovebis

adgilebidan da moTavseba

dagegmil da SeTanxmebul

diax

ara

N/A

32

adgilebze.

samSeneblo masalebisa da nagvis

transportirebisaTvis

gadaxuruli satvirTo manqanebis

gamoyeneba

diax

ara

N/A

samSeneblo zonaSi

(saWiroebisamebr) garSemo

teritoriis mtvrisagan

gasufTaveba wylis SesxurebiT

diax

ara

N/A

samuSaoebis ganxorcieleba

gansazRvrul dros (mag: muSaoba

dRisiT)

diax

ara

N/A

samSeneblo moednebze, banakebsa

da misasvleli gzebis gaswvriv

gamafrTxilebeli niSnebis

mowyoba.

diax

ara

N/A

samSeneblo moedanze

muSebisaTvis saTanado

sanitaruli/higienuri pirobebi.

diax

ara

N/A

samSeneblo samuSaoebis

dasrulebis Semdeg samSeneblo

moednebisa da banakebis aRdgena.

diax

ara

N/A

usafrTxoebis

RonisZiebebi

muSebi uzrunvelyofili arian

aucilebeli usafrTxoebis teq.

tansacmeliT (maT Soris:

Cafxutebi, xelTaTmanebi, maRali

Ceqmebi, respiratorebi,

saTvaleebi, da aS) da iyeneben

maT.

diax

ara

N/A

33

danarTi 4

bunebrivi da socialuri garemos menejmentis CarCo-dokumentis Sesaxeb

proeqtis dainteresebul mxareebTan Catarebuli sajaro Sexvedris oqmi

საქართველოს საავტომობილო გზების დეპარტამენტში შიდასახელმწიფოებრივი და

ადგილობრივი მნიშვნელობის საავტომობილო გზების რეაბილიტაციის III პროექტის

განხორციელებისათვის ბუნებრივ და სოციალურ გარემოზე ზემოქმედების მართვის და

განსახლების ჩარჩო დოკუმენტების საჯარო განხილვის

ოქმი

11.04.2014 ქ. თბილისი

სხდომის თავმჯდომარე- ირაკლი ლითანიშვილი

სხდომის მდივანი- ლუიზა ბუბაშვილი

მომხსენებლები - მაია ვაშაკიძე, მარიამ ბეგიაშვილი

შეხვედრას ესწრებოდნენ:

საავტომობილო გზების დეპარტამენტიდან - არსენ ჩინჩალაძე, რუსუდან ღოლიჯაშვილი,

ნატალია ბექაური, ნინო გორგაძე, ლუკა მოსაშვილი და მარიამ

ბახტაძე

გია აბრამია- გარემოსდაცვითი ცენტრის აღმასრულებელი დირექტორი

გია ჟორჟოლიანი - საქართველოს მწვანეთა მოძრაობა, დედამიწის მეგობრები

გარემოსდაცვითი ექსპერტი

რევაზ გეთიაშვილი - არასამთავრობო ორგანიზაცია CENN

ტარიელ ძაგნიძე - საავტომობილო გზების მოდერნიზაციისა და რეაბილიტაციის

ზედამხედველობის დირექცია.

34

დ ღ ი ს წ ე ს რ ი გ ი:

I - შიდასახელმწიფოებრივი და ადგილობრივი მნიშვნელობის საავტომობილო გზების

რეაბილიტაციის III პროექტის განხორციელებისათვის ბუნებრივ და სოციალურ

გარემოზე ზემოქმედების მართვის ჩარჩო დოკუმენტის განხილვა;

II - შიდასახელმწიფოებრივი და ადგილობრივი მნიშვნელობის საავტომობილო გზების

რეაბილიტაციის III პროექტის განხორციელებისათვის განსახლების ჩარჩო დოკუმენტის

განხილვა.

მოისმინეს: ირაკლი ლითანიშვილის შესავალი ინფორმაცია -

შიდასახელმწიფოებრივი და ადგილობრივი მნიშვნელობის საავტომობილო გზების

რეაბილიტაციის III პროექტის განხორციელებისათვის ბუნებრივ და სოციალურ

გარემოზე ზემოქმედების და განსახლების ჩარჩო დოკუმენტების შესახებ. მომხსენებელმა

აღნიშნა, რომ ეს დოკუმენტები შედგენილია მსოფლიო ბანკის უსაფრთხოების

პოლიტიკის OP/BP 4.01 გარემოზე ზემოქმედების შეფასებისა და OP/BP 4.12

არანებაყოფლობითი განსახლების მოთხოვნების მიხედვით. პროექტი გარემოსდაცვითი

კუთხით კლასიფიცირდება როგორც „ბ“ კატეგორიის მქონე, რადგან მხოლოდ არსებული

გზების რეაბილიტაციას მოიცავს. ეროვნული კანონმდებლობით გარემოზე ზემოქმედების

ნებართვის მოპოვება საჭირო არ არის. აღნიშნული დოკუმენტები განსახილველად

განთავსებულია საქართველოს საავტომობილო გზების დეპარტამენტის ვებ-გვერდზე.

მსოფლიო ბანკის OP/BP 4.01 გარემოზე ზემოქმედების შეფასების შესახებ

საზოგადოების ინფორმირება მოახდინა მაია ვაშაკიძემ, ხოლო OP/BP 4.12

არანებაყოფლობითი განსახლების პოლიტიკის ჩარჩო დოკუმენტსი შესახებ - მარიამ

ბეგიაშვილმა.

- მაია ვაშაკიძემ განმარტა მსოფლიო ბანკის სახელმძღვანელო პრინციპები

ბუნებრივი და სოციალური გარემოს მენეჯმენტის შესახებ.

პროექტში შემავალი თითოეული საგზაო მონაკვეთისათვის გარემოზე

ზემოქმედების მართვის გეგმები უნდა მოიცავდეს: საპროექტო უბნის მოკლე აღწერას,

35

დაგეგმილი სამუშაოების ტექნიკურ მონახაზს, ამგვარი სამუშაოების შედეგად ბუნებრივ

და სოციალურ გარემოსთან ასოცირებულ მოსალოდნელ რისკებს, მათი შემცირების

ღონისძიებებს და ამ ღონისძიებების გატარების მონიტორინგის გეგმას.

კონტრაქტორმა უნდა მოაწყოს საკონსულტაციო შეხვედრები გარემოზე

ზემოქმედების მართვის მენეჯმენტის გეგმების სამუშაო ვერსიებზე მათი მოსაზრების

გასაგებად.

კონტრაქტორის მიერ ასევე უნდა მომზადდეს გარემოზე ზემოქმედების მართვის

გეგმების განხორციელებისა და წარმოშობილი სოციალური საკითხების ამსახველი

ანგარიშები.

მომხსენებელმა ისაუბრა საქართველოს რეგიონული განვითარებისა და

ინფრასტრუქტურის სამინისტროს საავტომობილო გზების დეპარტამენტის (სგდ) მიერ

განხორციელებულ ღონისძიებებზე გარემოზე ზემოქმედების მართვისა და სოციალური

უსაფრთხოების გაუმჯობესების მიზნით.

მარიამ ბეგიაშვილმა დამსწრე საზოგადოებას წარუდგინა შიდასახელმწიფოებრივი

და ადგილობრივი მნიშვნელობის საავტომობილო გზების რეაბილიტაციის III პროექტის

განხორციელებისათვის მომზადებული განსახლების ჩარჩო დოკუმენტი. მან ყურადღება

გაამახვილა უსაფრთხოების პოლიტიკის მოთხოვნებზე და ძირითად პრინციპებზე; ასევე

შეფასების მეთოდიკასა და მეთოდოლოგიაზე. პროექტის ფარგლებში მოსალოდნელი არ

არის მიწების გამოსყიდვა და მაცხოვრებლების ფიზიკური გადაადგილება, რადგან

სარეაბილიტაციო სამუშაოები არ მოიცავს დამატებითი მიწების დაკავებას და

მოსახლეობაზე ზემოქმედება ამ მხრივ არ ხდება. მიუხედავად ამისა, პროექტისთვის

მომზადებულია განსახლების პოლიტიკის ჩარჩო დოკუმენტი იმ შესაძლო

შემთხვევებისათვის, თუ რაიმე მიზეზით საჭირო შეიქმნება დამატებითი მიწების

დაკავება და განსახლების პროცედურების განხორციელება. განსახლების პოლიტიკის

ჩარჩო დოკუმენტის მიზანია უზურუნველყოს, რომ მიწის დაკარგვის შემთხვევაში

პროექტის ზემოქმედების ქვეშ მოქცეულ პირებს საცხოვრებელ პირობები არ

გაუუარესდეთ და საარსებო წყარო არ შეეზღუდოთ.

კითხვა/პასუხის ცხრილი

36

გია აბრამია:

დაგეგმილია თუ არა

ადგილობრივი

მოსახლეობის დასაქმება

ადგილობრივი გზების

რეაბილიტაციის პროცესში?

კონტრაქტორი კომპანიები

დაასაქმებენ ადგილობრივი

მუშახელს. მსგავსი

გამოცდილება გვაქვს E-60

ავტობანის მშნებელობისას,

სადაც კონტრაქტორი

კომპანიების მიერ

დასაქმებულ

თანამშრომელთა შორის 70–

% არის ადგილობრივი

მოსახლეობა.

რევაზ გეთიაშვილი:

არის თუ არა გენდერული

ასპექტები

გათვალისწინებული

სოციალური ზეგავლენის

დადგენის დროს?

გენდერული ასპექტები

გათვალისწინებულია

განსახლების ჩარჩო

დოკუმენტში, რომელიც

შეიცავს საკუთრივ

გენდერული საკითხების

დეტალურ აღწერას.

გია აბრამია:

არის თუ არა

გათვალისწინებული

ხმაურის ზეგავლენა

ადგილობრივ

მოსახლეობაზე და როგორ?

კონტრაქტორი სამუშაო

საათებს გაანაწილებს

დადგენილ დროს (დილის

07:00 საღამოს 07:00–მდე).

ასევე საზედამხედველო

კომპანიები და გზების

დეპარტამენტი

რეგულარულად გაუწევენ

მონიტორინგს ხმაურის და

ვიბრაციის ზეგავლენას

ადგილობრივ

მოსახლეობაზე.

რევაზ გეთიაშვილი:

არის თუ არა ჩატარებული

რაიმე გეოლოგიური

კვლევა ბუნებრივ და

სოციალურ გარემოზე

ზემოქმედების ჩარჩო

დოკუმენტის შემუშავების

გეოლოგიური კვლევა

ჩატარდება გზის საპროექტო

დოკუმენტაციის

მომზადების დროს

თითოეული გზისთვის

37

ან დამტკიცების

პერიოდში?

რევაზ გეთიაშვილი:

არის თუ არა გზების

გასწვრივ არსებული

არალეგალური

ნაგავსაყრელები

გათვალისწინებული გზის

რეაბილიტაციის დროს?

კონტრაქტორი

გაასუფთავებს გზის სექციას

სხვადასხვა ტიპის ნაგვისგან

გარემოზე ზემოქმედების

მართვის გეგმის მიხედვით

და არ შეუწყობს ხელს

არალეგალური

ნაგავსაყრელის წარმოქმნას.

სხდომის თავმჯდომარე, საავტომობილო გზების

დეპარტამენტის თავმჯდომარის მოადგილე ირაკლი ლითანიშვილი

სხდომის მდივანი ლუიზა ბუბაშვილი

38

39