Manastir Podostrog Maine

opština Budva

Stanje na dan 10. jul 2004.

Komisija za utvrđivanje stanja nepokretne kulturne baštine Crne Gore

Ministarstvo kulture i medija Republički zavod za zaštitu spomenika

kulture Crne Gore

Ministarstvo zaštite životne sredine i uređenja prostora

Regionalni zavod za zaštitu spomenika kulture - Kotor

2

STANJE NEPOKRETNOG KULTURNOG DOBRA CRNE GORE

1

Naziv spomenika Manastir Podostrog, Maine

Mjesto – lokalitet Budva

kat. parc.

K. O.

vlasnik

korisnik

2 Vrsta spomenika: Kategorija spomenika: Rješenje o proglašenju spomenika:

sakralna arhitektura II (druga) 408 od 28. 06. 1949. godine

3

Istorijat i kratak opis:

4 Kontakt osoba: Ime i prezime

− Slobodan Dragović - ing. arh.

5 Kontakt zona

− Gusto izgrađeno naselje Maine.

6

Istraživanja, dokumentacija: izvori, literature, fotosi, crteži, projekti, planovi − Arhitektonsko građevinski projekat – postojeće stanje, urađen 1991., revidovan 1992., sig. 1027,

1045 i 1046 − Arhitektonski projekat − Projekat sanacije, konzervacije i restauracije živopisa − Projekat konstruktivnog dijela crkve Uspenja Bogorodice, revidovan 1996., sig. 2134 − Glavni projekat sanacije i rekonstrukcije, revidovan 1996., sig. 2152 − Spomenici kulture, Registar Podmaine – Podostrog, sig. 2223 − P. Šerović, Manastir Podostrog u Podmainama, Kotor 1937. − S. Radoičić, Uzori i dela starih srpskih umetnika, Beograd 1975. − D. Đurašević, Crkva manastira Pomaine, Kulturno naslljeđe, I Cetinje 1985. − M. Luketić, Budva – Sveti Stefan - Petrovac, Budva-Cetinje 1966 − T. Pejović, Manastiri na tlu Crne Gore, Beograd 1995. − Č. Marković, R. Vujičić, Spomenici kulture Crne Gore, Novi Sad 1997.

7

Stanje spomenika – (spoljašnjost, unutrašnjost, konstrukcije, materijali, instalacije, dotrajalost, oštećenja)

− Na osnovu projekta postojećeg stanja RZZSK kao i konzervatorskih uslova, izrađen je glavni projekat sanacije i rekonstrukcije manastira odobren 1996. godine. U toku izvođenja radova koji su trajali od 1996-2000. godine došlo je do odstupanja od planiranog, a što se ogleda u sljedećem:

− Na zgradi konaka dozidana je etaža potkrovlja (sl. -1)

3

− Preoblikovani su prozorski otvori, proporcije i kameni okviri. (sl. -1, 2) − Nadzidana je i preoblikovana kula. (sl. -3) − U unutrašnjosti očuvan je raspored prostorija i funkcionalna shema. (sl. -4, 5, 6) − Živopis (sl. -7, 8, 9) u crkvi Uspenja Bogorodice, preventivno zaštićen i njegova konzervacija nije

privedena kraju. − Ikonostas je nov (sl. -10), rad Čedomira Markovića iz Valjeva. − Od 2000. godine izvedeni su radovi: − Na crkvi Sv. Gospođe konstruktivna sanacija crkve (sl. -11, 12); u luneti zapadnog portala urađen

je mozaik sa predstavom Bogorodice (sl. -13), a u luneti južnog portala mozaik sa predstavom Sv. Petra. (sl. -14)

− Unutrašnjost crkve je živopisana. (sl. -15, 16) Novi živopis (likovno karikaturalno izveden, ikonografski problematičan, te politički provokativan - partizanski simboli, katoličko sveštenstvo i predstavnici ostalih konfesija u paklu) u velikoj mjeri narušavaju spomeničku bit ovog kulturnog dobra, dajući mu karakter političkog pamfleta.

− Na isti način, bez oslanjanja na tradiciju, te stilske karakteristike samog objekta izveden je novi ikonostas (sl. -17) (ozidan i živopisan) što postaje nova tendencija u SPC.

− U toku je i izgradnja novog krila konaka, dimenzija cca 16 x 8m, u dvije etaže, sa ostavljenim konstruktivnim vezama za dalje nadzišivanje, (sl. -18, 19, 20);

− U produžetku novoga konaka ozidana je ograda sa kapijom (sl. -21, 22) lučnog završetka, flankirana plitkim nišama u kojima su fresko dekoracije sa predstavama Bogorodice i Hrista.

− Porta je uređena - definisan je prostor novim ogradnim zidom visine cca 1m (sl. -23) i popločan kamenim pločama, prema obodu formirani su terasasti vrtovi, unaokolo ozidane žardinjere (sl. -24), pred crkvom formiran amfiteatar (sl. -25), ozelenjene slobodne površine, osvijetljene kandelabrima.

8

Faktori oštećenja: A) prirodni B) investiciono održavanje - Nestručno izvedeni sanacioni radovi dogradnje, novi živopis i

ikonostas, mozaici. C) ostalo

9

Ocjena stanja 1) Dobro 2) Osrednje 3) Slabo 4) Loše 5) Izgubio svojstva kulturnog dobra

10 Nelegalno izvedeni radovi:

− Svi navedeni radovi u stavci 7.

11

Devastacija – ugrožavanje spomeničke vrijednosti: 1. Urbanističko-ambijentalna 2. Arhitektonska 3. Kulturno - istorijska 4. Autentičnosti kontinuiteta 5. Umjetničko-estetska 6. Jedinstvenost - unikat

12

Degradacija:

− Kulturnog dobra DA NE

− Kontakt zone DA NE

4

13

Prijedlog mjera: 1) Administrativno-pravne mjere 2) Operativne mjere - Ukloniti sve nelegalno izvedene radove iz stavke 7. 3) Sanacione mjere 4) Investicione mjere 5) Preispitati spomeničke vrijednosti

14 Napomena:

− Nedostaje tabla sa natpisom "Zakonom zaštićeno".

5

sl.-1

sl.-2

6

sl.-3

sl.-4

7

sl.-5

sl.-6

8

sl.-7

sl.-8

9

sl.-9

sl.-10

10

sl.-11

sl.-12

11

sl.-13

sl.-14

12

sl.-15

sl.-16

13

sl.-17

sl.-18

14

sl.-19

sl.-20

15

sl.-21

sl.-22

16

sl.-23

sl.-24

17

sl.-25