Branden als beheermaatregel Waarom eigenlijk? Samenvatting van kennis over bodem, vegetatie en fauna...
-
Upload
esmee-bosman -
Category
Documents
-
view
218 -
download
0
Transcript of Branden als beheermaatregel Waarom eigenlijk? Samenvatting van kennis over bodem, vegetatie en fauna...
![Page 1: Branden als beheermaatregel Waarom eigenlijk? Samenvatting van kennis over bodem, vegetatie en fauna Joost Vogels Roland Bobbink.](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062703/5551a0f14979591f3c8bc6d3/html5/thumbnails/1.jpg)
Branden als beheermaatregel
Waarom eigenlijk?
Samenvatting van kennis over bodem, vegetatie en fauna
Joost Vogels
Roland Bobbink
![Page 2: Branden als beheermaatregel Waarom eigenlijk? Samenvatting van kennis over bodem, vegetatie en fauna Joost Vogels Roland Bobbink.](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062703/5551a0f14979591f3c8bc6d3/html5/thumbnails/2.jpg)
Overwegingen beheerders
Wel Branden• Heide: beter dan maaien• Terugdringen vergrassing• Verjonging van heide• Sturen van begrazing• Tbv diversiteit van
maatregelen• Positieve effecten op fauna• Positieve effecten op flora
Niet branden• Niet effectief tegen
vermesting• Werkt vergrassing in de hand• Kan uit de hand lopen• Vrees voor “behulpzame
burgers”• Negatieve effecten op fauna• Negatieve effecten op flora
![Page 3: Branden als beheermaatregel Waarom eigenlijk? Samenvatting van kennis over bodem, vegetatie en fauna Joost Vogels Roland Bobbink.](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062703/5551a0f14979591f3c8bc6d3/html5/thumbnails/3.jpg)
OBN Pre-advies Branden
• Abiotiek
• Vegetatie
• Fauna
• Beheerders ervaringen
![Page 4: Branden als beheermaatregel Waarom eigenlijk? Samenvatting van kennis over bodem, vegetatie en fauna Joost Vogels Roland Bobbink.](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062703/5551a0f14979591f3c8bc6d3/html5/thumbnails/4.jpg)
Tijdschalen
• Verschillende tijdschalen zijn van belang– Condities voorafgaand aan branden– Condities tijdens branden– Korte termijn effecten– Lange termijn effecten
![Page 5: Branden als beheermaatregel Waarom eigenlijk? Samenvatting van kennis over bodem, vegetatie en fauna Joost Vogels Roland Bobbink.](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062703/5551a0f14979591f3c8bc6d3/html5/thumbnails/5.jpg)
Voorafgaand aan brandenBodem Vegetatiesamenstelling en structuur Beheer-
geschiedenis
Vochtgehalte bodem en strooisel
hellingshoek
windsnelheid
Temperatuur brand
Duur van de brand Headfire of backfire
Intensiteit van de brand
verbranden van humus/veen
Deel vegetatie dat verbrandt
Vochtgehalte vegetatie
weerscondities
![Page 6: Branden als beheermaatregel Waarom eigenlijk? Samenvatting van kennis over bodem, vegetatie en fauna Joost Vogels Roland Bobbink.](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062703/5551a0f14979591f3c8bc6d3/html5/thumbnails/6.jpg)
Mogelijkheden voor sturing:
Temperatuur brand
Duur van de brand
Intensiteit van de brand
![Page 7: Branden als beheermaatregel Waarom eigenlijk? Samenvatting van kennis over bodem, vegetatie en fauna Joost Vogels Roland Bobbink.](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062703/5551a0f14979591f3c8bc6d3/html5/thumbnails/7.jpg)
Hoe stuur je brand-intensiteit?
• Bovengronds: vegetatie moet droog zijn– Controleer dit; niet droog niet branden.– Branden in winter na droge periode van minimaal 1
week
• Effect op bodem: afhankelijk van brandintensiteit• Duur temperatuur intensiteit
• Keuze uit backfire of headfire• Backfire: tegen de wind in branden• Headfire: met de wind mee branden
![Page 8: Branden als beheermaatregel Waarom eigenlijk? Samenvatting van kennis over bodem, vegetatie en fauna Joost Vogels Roland Bobbink.](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062703/5551a0f14979591f3c8bc6d3/html5/thumbnails/8.jpg)
Headfire: met de wind mee
Wind
Vuurfront
Intensiteit
![Page 9: Branden als beheermaatregel Waarom eigenlijk? Samenvatting van kennis over bodem, vegetatie en fauna Joost Vogels Roland Bobbink.](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062703/5551a0f14979591f3c8bc6d3/html5/thumbnails/9.jpg)
Backfire: tegen de wind in
Wind
Vuurfront
Intensiteit
![Page 10: Branden als beheermaatregel Waarom eigenlijk? Samenvatting van kennis over bodem, vegetatie en fauna Joost Vogels Roland Bobbink.](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062703/5551a0f14979591f3c8bc6d3/html5/thumbnails/10.jpg)
Ongecontroleerde zomerbrand
![Page 11: Branden als beheermaatregel Waarom eigenlijk? Samenvatting van kennis over bodem, vegetatie en fauna Joost Vogels Roland Bobbink.](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062703/5551a0f14979591f3c8bc6d3/html5/thumbnails/11.jpg)
Headfire of Backfire?
• Keuze voor headfire of backfire is afhankelijk van het gestelde beheersdoel
• Enkel verjonging vegetatie: headfire
• Deels meebranden strooisel, maximalisatie N-verliezen: backfire
![Page 12: Branden als beheermaatregel Waarom eigenlijk? Samenvatting van kennis over bodem, vegetatie en fauna Joost Vogels Roland Bobbink.](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062703/5551a0f14979591f3c8bc6d3/html5/thumbnails/12.jpg)
Bodemchemie:
• Kennis beperkt zich hoofdzakelijk tot Droge heide
• Bodemchemie:– Gecontroleerde winterbrand verwijdert 100-
170 kg N/ha in droge heide– Depositie kationen: tijdelijke verhoging pH
• Vegetatie– C/N ratio in Calluna na branden lager– C/N ratio in grassen soms hoger, soms lager
![Page 13: Branden als beheermaatregel Waarom eigenlijk? Samenvatting van kennis over bodem, vegetatie en fauna Joost Vogels Roland Bobbink.](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062703/5551a0f14979591f3c8bc6d3/html5/thumbnails/13.jpg)
Jaarlijkse atmosferische input Rook en Gas
N Ca Mg
Asdepositie
Bij depositie van 20 kg N/ha/jaar: brandcyclus van 5 jaar nodig!
Uitspoeling
N Ca Mg
N Ca Mg
Ca, Mg concentratie tijdelijk hoger
Bodemcondities:
![Page 14: Branden als beheermaatregel Waarom eigenlijk? Samenvatting van kennis over bodem, vegetatie en fauna Joost Vogels Roland Bobbink.](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062703/5551a0f14979591f3c8bc6d3/html5/thumbnails/14.jpg)
Vegetatie-regeneratie
• Snelheid regeneratie afhankelijk van traits:– Generatief vs vegetatief– Langlevende zaadbank vs dispersie van zaad
• Heideregeneratie:– Jonger dan 15 jaar: vegetatief; Ouder: vanuit zaad
• Andere soorten:– Vegetatief: Dophei, Stekelbrem, Tormentil,
overblijvende grassen– Generatief: Jeneverbes, verscheidene eenjarige
kruiden; tijdelijke storingssoorten zoals Paardebloem, etc.
![Page 15: Branden als beheermaatregel Waarom eigenlijk? Samenvatting van kennis over bodem, vegetatie en fauna Joost Vogels Roland Bobbink.](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062703/5551a0f14979591f3c8bc6d3/html5/thumbnails/15.jpg)
![Page 16: Branden als beheermaatregel Waarom eigenlijk? Samenvatting van kennis over bodem, vegetatie en fauna Joost Vogels Roland Bobbink.](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062703/5551a0f14979591f3c8bc6d3/html5/thumbnails/16.jpg)
Directe mortaliteit
indirecte mortaliteit
Fauna-respons
Numerieke respons
Herkolonisatie
![Page 17: Branden als beheermaatregel Waarom eigenlijk? Samenvatting van kennis over bodem, vegetatie en fauna Joost Vogels Roland Bobbink.](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062703/5551a0f14979591f3c8bc6d3/html5/thumbnails/17.jpg)
Directe mortaliteit
Hoog
Laag
• Laag mobiel stadium in vegetatie• Klimmende levenswijze in vegetatie• Bodemactieve levenswijze• Immobiel stadium in strooisel• Ei in strooisel• Immobiel in bodem• Ei in bodem• Vliegcapaciteit
![Page 18: Branden als beheermaatregel Waarom eigenlijk? Samenvatting van kennis over bodem, vegetatie en fauna Joost Vogels Roland Bobbink.](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062703/5551a0f14979591f3c8bc6d3/html5/thumbnails/18.jpg)
Indirecte mortaliteit
Mobiliteit Orientatie Voedsel Temperatuur-voorkeur
Vocht-voorkeur
Activiteit
Laag Fytofiel Herbivoor Mesofiel Hygrofiel Dag
Detritivoor
Carnivoor
Hoog Geofiel Omnivoor Thermofiel Xerofiel Nacht
Hoog
Laag
![Page 19: Branden als beheermaatregel Waarom eigenlijk? Samenvatting van kennis over bodem, vegetatie en fauna Joost Vogels Roland Bobbink.](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062703/5551a0f14979591f3c8bc6d3/html5/thumbnails/19.jpg)
Herkolonisatie
0%
20%
40%
60%
80%
100%
Gebrand Controle
Vliegcapaciteit
Geen vliegcapaciteit
χ2-test obs: 208
exp: 154.62 p< 0.001
LoopkeversNa 1 jaar:
Significant hoger aandeel van soorten met goede dispersie capaciteit in gebrand vlak
Maar nog steeds grootste aandeel door lopende soorten
herkolonisatie vanuit naastgelegen bronpopulaties
![Page 20: Branden als beheermaatregel Waarom eigenlijk? Samenvatting van kennis over bodem, vegetatie en fauna Joost Vogels Roland Bobbink.](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062703/5551a0f14979591f3c8bc6d3/html5/thumbnails/20.jpg)
Numerieke respons
• Bodem: temperatuur verhoogd; Ca en Mg hoger; lichte verhoging pH– Mineralisatiesnelheid hoger
• Vegetatieve regeneratie: Root/shoot ratio sterk verhoogd
• Nutrienten concentratie in shoot daarom hoger: “greenflush”
Numerieke respons van fauna
![Page 21: Branden als beheermaatregel Waarom eigenlijk? Samenvatting van kennis over bodem, vegetatie en fauna Joost Vogels Roland Bobbink.](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062703/5551a0f14979591f3c8bc6d3/html5/thumbnails/21.jpg)
Numerieke respons: Loopkevers
Activiteit
0
100
200
300
400
500
600
branden enbegrazen 2
jaar
branden enbegrazen 5
jaar
plaggen enbegrazen 6
jaar
plaggen enbegrazen 9
jaar
plaggen 6jaar
plaggen 9jaar
Eurytoop
Moeras en oever
Ruderaal
Hellingbos en kalkgrasland
Open zandig
Stuifzand en akker
Heide
![Page 22: Branden als beheermaatregel Waarom eigenlijk? Samenvatting van kennis over bodem, vegetatie en fauna Joost Vogels Roland Bobbink.](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062703/5551a0f14979591f3c8bc6d3/html5/thumbnails/22.jpg)
Veldkrekel
Veldkrekels
0
1
2
3
4
5
6
7
8
branden Plaggen Plaggen enbegrazen
Begrazingschapen
Geen beheer
ge
mid
de
ld a
an
tal i
nd
![Page 23: Branden als beheermaatregel Waarom eigenlijk? Samenvatting van kennis over bodem, vegetatie en fauna Joost Vogels Roland Bobbink.](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062703/5551a0f14979591f3c8bc6d3/html5/thumbnails/23.jpg)
Numerieke respons
• Afbraakprocessen tijdelijk versneld• Voedingswaarde vegetatie tijdelijk hoger
Detritivoren nemen toe in dichtheden
Herbivoren nemen toe in dichtheden
Predatore en omnivore evertebraten nemen toe
Vogels fourageren intensiever op brandvlakken
Voorbeelden bekend voor Veldleeuwerik, Wulp, Tureluur, Watersnip, Kievit, Grauwe klauwier en Grutto
![Page 24: Branden als beheermaatregel Waarom eigenlijk? Samenvatting van kennis over bodem, vegetatie en fauna Joost Vogels Roland Bobbink.](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062703/5551a0f14979591f3c8bc6d3/html5/thumbnails/24.jpg)
N-depositie
• Vergrassing na branden veel voorkomend probleem:– Grassen overleven ondergronds– Na 5 jaar is N-gehalte in bodem op oude niveau
• Na branden: zet begrazing in• Grazers prefereren brandvlakken voedingswaarde
vaak hoger• Graasdruk hoog; kiemingskansen doelsoorten hoger
• Zonder inzet van vervolg begrazing is de kans op (her)vergrassing in Nederland nog steeds zeer groot!
![Page 25: Branden als beheermaatregel Waarom eigenlijk? Samenvatting van kennis over bodem, vegetatie en fauna Joost Vogels Roland Bobbink.](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062703/5551a0f14979591f3c8bc6d3/html5/thumbnails/25.jpg)
1 dag
2 weken
1 jaar
N-depositie
![Page 26: Branden als beheermaatregel Waarom eigenlijk? Samenvatting van kennis over bodem, vegetatie en fauna Joost Vogels Roland Bobbink.](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062703/5551a0f14979591f3c8bc6d3/html5/thumbnails/26.jpg)
Samengevat
• Branden onder huidige omstandigheden nog niet geschikt als effectieve maatregel tegen vermesting
• Bij verder terugdringen N-depositie wordt dit wel geschikter; huidige situatie is al 30-40% gunstiger tov 1980
![Page 27: Branden als beheermaatregel Waarom eigenlijk? Samenvatting van kennis over bodem, vegetatie en fauna Joost Vogels Roland Bobbink.](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062703/5551a0f14979591f3c8bc6d3/html5/thumbnails/27.jpg)
Samengevat
• Extensief kleinschalig branden lijkt vooralsnog een kansrijke maatregel, als onderdeel van een breed maatregelpakket
• Positieve effecten zijn onder meer een verhoging van dichtheid insecten en insecten-etende vogelsoorten
• Grassen kunnen domineren na branden; begrazing als vervolgmaatregel is noodzakelijk
![Page 28: Branden als beheermaatregel Waarom eigenlijk? Samenvatting van kennis over bodem, vegetatie en fauna Joost Vogels Roland Bobbink.](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022062703/5551a0f14979591f3c8bc6d3/html5/thumbnails/28.jpg)
Vragen?