KYÕ THUAÄT

BOÙ BOÄT CHÖÕ U CAÛI TIEÁN TRONG ÑIEÀU TRÒ GAÕY XÖÔNG CAÙNH TAY

Coù 2 caùch laøm:

1/ Neáu xöông coù di leäch choàng ngaén nhieàu thì laøm boät treo ñeå boät coù theå töï naén chænh, naén söûa xong noái boät töø nôi gaõy leân vai, voøng qua ngöïc naùch beân laønh.

2/ Baêng chöõ U 1 thì töø coå tay leân taän vai vaø voøng qua ngöïc naùch beân laønh.

THÖÏC HAØNHBAÊNG CHÖÕ U 1 THÌ

Duïng cuï:

+ Boät 6 inch ( 15cm ) 2 cuoän.

+ Boät 4 inch ( 10cm ) 4 cuoän.

+ Neïp boät 4 lôùp daøi töø coå tay leân saùt mí coå.

+ Goøn khoâng thaám nöôùc.

+ Dao moùc, vieát chì saùp, keùo, baêng cuoän, xoâ nöôùc.

TIEÁN HAØNH Beänh nhaân ñöùng khom nheï, caùnh tay – naùch beân

gaõy dang nheï. Ngöôøi phuï giöõ khuyûu vaø coå tay goùc 90°. Ngöôøi baêng quaán goøn ñeàu töø coå tay leân taän vai

quaøng qua ngöïc – naùch ra sau löng – xöông baû vai. Boät lôùp neàn ñöôïc baêng ñeàu theo goøn vöøa quaán.

Löu yù phaàn vai vaø ngöïc thì duøng boät 15cm. Quaán xong lôùp neàn ñaët neïp boät töø choûm xöông

baøn V maët döôùi caúng tay ñeán maët sau caùnh tay ñeán taän mí coå.

Tieáp tuïc quaán troøn cho vöøa ñuû cöùng. Neân nhôù vöøa baêng vöøa vuoát boät ñeå boät mau cöùng chaéc.

Caét xeùn mí boät thöøa ôû coå tay vaø vuøng naùch ñeå khoûi bò caán.

Ghi teân ngöôøi baêng, ngaøy thaùng vaø ñaùnh daáu ñieåm gaõy leân treân boät.

Daën doø beänh nhaân theo doõi caán boät – höôùng daãn taäp vaän ñoäng chuû ñoäng baøn tay.

ÑAËT NEÏP HOAØN THAØNH BOÄT

Quaán goøn Boù lôùp neàn

THÖÏC HAØNH BAÊNG CHÖÕ U 2 THÌ KHI XÖÔNG CAÙNH TAY COÙ DI LEÄCH

ÑÒNH NGHÓAGAÕY THAÂN XÖÔNG CAÙNH TAY

Gaõy xöông caùnh tay laø gaõy töø bôø döôùi cô ngöïc lôùn cho tôùi 5cm treân ñöôøng gaáp khuyûu

CÔ CHEÁ VAØ XEÂ DÒCH

Teù töø cao xuoáng choáng baøn tay, xoaén caùnh tay, gaõy xoaén ( Spiral Fracture )

Teù choáng khuyûu, caùnh tay ôû tö theá dang, ñöôøng gaõy ngang hoaëc cheùo

Chaán thöông tröïc tieáp thöôøng gaõy ngang hay nhieàu maûnh

Gaõy ngang Gaõy Nhieàu MaûnhGaõy Xoaén cheùo

ÑIEÀU CAÀN NHÔÙTRÖÔÙC KHI THÖÏC HIEÄN BOÄT TREO

Phaûi kieåm tra thaàn kinh quay coù bò lieät khoâng? ( baèng caùch cöû ñoäng caùc ngoùn tay beân bò toån thöông) ( Vò trí thaàn kinh quay naèm trong raõnh xoaén ôû maët sau xöông caùnh tay, neân khi gaõy xöông ôû 1/3 giöõa, thaàn kinh quay raát deã bò toån thöông, thöôøng laø ñuïng daäp thì phuïc hoài sau 3 thaùng ñeán 6 thaùng. Ñöùt thì ít gaëp.

Bieán chöùng (Complications) lieät thaàn kinh quay laøm coå tay vaø khôùp baøn ngoùn tay khoâng duoãi ñöôïc, goïi laø bieán daïng coå coø hay baøn tay ru.õ

Thaàn kinh quay

Bieán daïng coå coøBaøn tay ruõ

THÖÏC HIEÄN BOÄT TREO - Beänh nhaân ngoài treân

gheá ñaåu.

- Moät ngöôøi phuï ñeå naâng ñôõ baøn tay beänh nhaân

- KTV ngoài phía ngoaøi baét ñaàu laøm boät caùnh baøn tay khuyûu gaäp 90°, ñaët neïp maët sau tay vaø quaán 4 – 6 lôùp boät, ñeå buoàng hôi tröôùc khuyûu (traùnh cheøn eùp ñoäng tónh maïch, thaàn kinh vuøng khuyûu)

- Choïn vò trí ñaët caùc quai troøn ôû coå tay vaø khuyûu

CAÙCH LAØM BUOÀNG HÔI

CAÙCH LAØM QUAI TROØN Vieäc ñaët quai troøn naâng ñôõ naøy cho pheùp

kieåm soaùt löïc keùo vaø söï veïo trong – veïo ngoaøi (neáu coù) ôû oå gaõy. Quai troøn naâng ñôõ ñöôïc ñaët ôû maët treân cuûa caúng tay vaø caøng xa khuyûu bao nhieâu thì löïc keùo ôû khuyûu caøng lôùn baáy nhieâu. Thöôøng quai troøn naâng ñôõ naøy ñöôïc ñaët ngay treân coå tay. Coù theå di chuyeån quai troøn naâng ñôõ quanh caúng tay. Ta coù theå cho saáp hoaëc ngöûa caúng tay, vaø nhö vaäy laøm veïo trong hoaëc veïo ngoaøi ôû oå gaõy, bôûi vì saáp hay ngöûa ñeàu bò cheïn bôûi boät ôû khuyûu. Khi ñaët quai troøn naâng ñôõ ôû maët tröôùc caúng tay ta seõ coù taùc duïng ngöûa vaø do ñoù coù söï veïo trong ôû oå gaõy. (vaø ngöôïc laïi). Taùc duïng naøy caøng roõ khi quai troøn ôû giöõa caúng tay. ( caøng gaàn khuyûu caøng keùm taùc duïng)

Ñeå coù hieäu löïc toái ña, quai troøn keùo phaûi ñöôïc ñaët doïc theo truïc thaân xöông (caùnh tay) ôû khuyûu. Coù theå taêng taùc duïng saáp – ngöûa cuûa quai troøn naâng ñôõ (coå tay) baèng caùch ñaët quai troøn keùo (khuyûu tay) theo höôùng ngöôïc laïi.

Löïc keùo thöôøng laø 1kg nhöng thöôøng khoâng caàn thieát vaø ñoâi khi hôn 1kg

Toùm laïi:

Coù theå naén theo nhieàu höôùng tuøy caùch ñaët

Ñeå ñieàu chænh gaäp hoaëc öôõn ôû oå gaõy(di leäch gaäp goùc môû ra tröôùc – sau ) ta naâng coå tay leân cao ít – nhieàu baèng caùch thaâu ngaén hoaëc thaû daøi sôïi daây treo (Quai naâng ñôõ)

THÖÏC HAØNH BOÄT TREO

Thaêm khaùm beänh nhaân 1. Toång traïng beänh nhaân 2. Da 3. Maïch 4. Thaàn Kinh (kieåm tra Thaàn kinh quay

coù bò toån thöông hay lieät TK quay khoâng? Khaùm caùc ngoùn tay)

5. Xem phim X quang xaùc ñònh vò trí gaõy vaø ñöôøng gaõy, caùc di leäch.

6. Ñeå ñònh höôùng: choïn vò trí ñaët quai troøn naâng ñôõ vaø quai troøn keùo

Chuaån bò :Veä sinh nôi tay bò gaõy ( neáu coù veát thöông phaûi

ñaùnh daáu )

Boät : ( tuøy theo ngöôøi maäp hay oám)

soá löông boät – côõ boät : 3 cuoän boät trung côõ 4 inches x 4 yards

Neïp boät ( 4 lôùp )

Boâng goøn khoâng thaám nöôùc, thau nöôùc,dao moùc, vieát chì saùp, keùo, daây keùo, quai troøn

Thuoác teâ ( test tröôùc: Hoûi beänh nhaân coù tieàn caên cao huyeát aùp, tim maïch, coù bò dò öùng thuoác khoâng)

Maøn taêng saùng (C-arm)

Taï khoaûng 2kg vaø moùc saét (neáu caàn)

Gheá ñaåu cho beänh nhaân ngoài

THAO TAÙC Ñeå beänh nhaân ngoài treân gheá ñaåu Moät KTV phuï naâng ñôõ baøn tay. caùnh baøn

tay ôû tö theá khuyûu gaäp 90° ( beân tay bò gaõy)

Kyõ thuaät vieân (ngöôøi baêng) ngoài phía ngoaøi caïnh beänh nhaân

Baét ñaàu baêng boät töø caùnh tay xuoáng baøn tay, ñaët neïp phía sau tay, quaán 4 – 6 lôùp boät, ñeå buoàng hôi tröôùc khuyûu

Choïn ví trí ñaët quai troøn keùo vaø quai troøn naâng ñôõ.

Sau thôøi gian keùo thaúng truïc sau ñoù chænh caùc di leäch coøn laïi : sang beân vaø tröôùc sau

Duøng Maøn taêng saùng (C-arm) kieåm tra: thaúng truïc, caùc di leäch khoâng coøn.

Noái leân thaønh boät chöõ u caûi tieán.

KIEÅM TRA

Kieåm tra thaàn kinh maïch maùu (cöû ñoäng caùc ngoùn tay vaø coå tay gaäp duoãi)

Ghi teân vaø ngaøy baêng boät

Daën doø beänh nhaân vaø heïn taùi khaùm

Neáu laøm boät chöõ u caûi tieán phaûi kieåm tra baèng C-arm vaø X Quang.