BOSNA I HERCEGOVINA IZMEĐU RATA I MIRA

Izdavač

Dušan Janjić

S A D RŽA J

Forum za etničke odnose, Beograd HERAedu, Beograd www.hedu.biz

Za izdavača Dr Dušan Janjić Zorica Stablović Bulajić

Recenzenti Dr Raško Nešković Dr Darko Tanasković

Redaktori Dr Dušan Janjić Dr Paul Shoup

Lektor Milka Stanišić

Dizajn Nikola Kostadinović Kristina Radovanović

Kompjuterski slog i prelom Mirjana Šaletić

Ilustracije Aleksandar Ćirić

Tiraž 100

Štampa Interprint plus, Beograd

© 2019, HERAedu, Beograd Ovo delo se ne sme umnožavati, fotokopirati ili na bilo koji drugi način reprodukovati, u celini niti u delovima, bez pismenog odobrenja izdavača.

Predgovor 7

Sonja Licht

Predgovor - Knjiga u službi mira 9

Istorijski, socijalni i politički identitet Bosne i Hercegovine

Dr Dušan Janjić: Bosna i Hercegovina: Otroreno pitanje državnopolitičkog identiteta multietniřke i multikonfesionalne zajednice 13

Dr Srđan Bogosavljević:

Bosna i Hercegovina u ogledalu statistike 33

Dr Vladimir Goati:

Politički život Bosne i Hercegovine, 1989-1992. 50

Dr Zoran D. Slavujević:

Medijski sistem Bosne i Hercegovine 64

Ratna drama i putevi mira u Bosni i Hercegovini

Dr Paul Shoup: Uloga domaćih i međunarodnih aktera bosanskohercegovačke drame 83

Dr Dušan Janjić:

Građanski rat i mogućnost mira u Bosni i Hercegovini 102

Modeli ustavno-pravne regulacije odnosa u budućoj Bosni i Hercegovini

Dr Zdravko Grebo, dr Branislava Jojić:

Teze za model Ustava Republike Bosne i Hercegovine 149

Jasminka Hasanbegović

Model Povelje slobode i prava 169

Nacrt Povelje o neophodnosti demokratskih standarda i mehanizama zaštite manjina u Centralno-Istočnoj Evopl i na Balkanu 178

Rezime 181

Napomene Istraživačkog tima 186

Ovo reprint izdanje je posvećeno sećanju na jednog od autora, Zdravka Greba, koji je bio jedan od vodećih građanskih boraca za mir.

-------------------------------- Predgovor

Tokom 2018. godine i povodom 20 godina od NATO vojne intervencije protiv SR Jugoslavije (1999. godine) mnogi političari, njima bliski „analitičari” i mediji u Srbiji i širom bivše Jugoslavije nametnuli su javnosti pitanje: Da li je rat završen? Objavljivanjem reprint izdanja zbornika radova publi- kacije „Bosna i Hercegovina između rata i mira“ Forum za etničke odnose nastoji da doprinese odgovoru na ovo pitanje. Ova „knjiga mira”, kako ju je u predgovoru nazvala Sonja Liht, prvi put objavljena je 15. oktobra 1992. godine. Tokom 1993. godine prevedena je na engleski i španski jezik. Autori priloga su: Srđan Bogosavljević, Vladimir Goati, Jasminka Hasanbegović, Branislava Jojić, Dušan Janjić, Zoran Đ. Slavujević iz Beograda, Zdravko Grebo i Zoran Pajić iz Sarajeva i Pol Šoup sa Univerziteta Virdžinija, SAD. Poseban razlog za objavljivanje ovog izdanja leži u činje- nici da je knjiga, u doba svoga pojavljivanja, ocenjena kao originalan prilog razumevanja i rešavanja ratne tragedije u Bosni i Hercegovini, odnosno čitavoj bivšoj Jugoslaviji, a da je (sa časnim izuzetkom redakcije NIN-a) u potpunosti prećutana u Srbiji. Mogući razlog za pre- ćutkivanje je taj što, iako je knjiga napisana pre skoro tri decenije, ona, kako tada tako i danas, predstavlja koris- no štivo za razumevanje onoga što se desilo. Stoga je ova knjiga prilog Foruma za etničke odnose nastojanjima da se javnost Srbije odupre prepravljanju istorije u korist ratnog huškanja i skrivanja od odgovornosti onih koji su doprineli da se Srbija, prvi put u svojoj modernoj isto- riji, nađe na strani istorijskog gubitnika.

7

Postoje i sledeći razlozi za objavljivanje ove knjige: – Ovo je prva knjiga uopšte koja je napisana i obja-

vljena o tek započetom ratu u Bosni i Hercegovini; – Ovo je prva knjiga, na prostorima bivše Jugoslavi-

je, koja je, pored analize uzroka, ponašanja aktera i mogućih posledica rata, ukazala na puteve razreša- vanja ratnog sukoba i to u okvirima snaženja ljud- skih i manjinskih sloboda i prava kao i koncepta „rešavanja sukoba”;

– Knjiga je bila uručena svim tadašnjim predsednici- ma bivših jugoslovenskih republika, političkom vođstvu Srba iz Bosne i Hercegovine i drugim uče- snicima Mirovne konferencija o Jugoslaviji, koja je, pod zajedničkim predsedavanjem britanskog premijera Džona Mejdžora, generalnog sekretara UN Butrosa Galija i ministra spoljnih poslova Ve- like Britanije Daglasa Herda, održana 27. avgusta 1992. godine u Londonu;

– Stavovi autora ove knjige predstavljeni su Radio- nici o miru u Bosni i Hercegovini: Etnički sukob i geopolitike u bivšoj Jugoslaviji i na Balkanu, koju su organizovali Vudvord Vilson Centar i IREX, u Vašingtonu od 10. do 12. februara 1993. godine, a sa ciljem konsultovanja SAD administracije i pred- sednika Bila Klintona o Mirovnom predlogu za kraj rata u Bosni i Hercegovini, koji su napravili lord Dejvid Oven i Sajrus Vens;

– Knjiga je bila i deo radnog materijala („Bivša Jugo- slavija: Od rata ka miru”) za prvu evropsku Kon- ferenciju građana za miroljubivu i demokratsku integraciju Balkana u Evropu, koja je u organiza- ciji Helsinškog parlamenta građana održana od 4. do 6. septembra 1993. godine, u Valensiji, Španija.

U Beogradu, 14. februara 2019. godine

8

Dušan Janjić predsednik

Upravnog odbora Foruma za etničke odnose

9

10

102 103

104 105

106 107

108 109

180 181

182 183

184 185

186 187

CIP -