Bosch Autospec - Bosch Global€¦ · Bosch Automotive Polska Wszystkich czytelników zapraszamy do...

24
Bosch Autospec Kwartalnik Bosch | www.motobosch.pl | www.warsztatybosch.pl Części zamienne układu napędu pasowego | strona 17 Systemy zwiększające bezpieczeństwo | strona 21 Izolacja układu High Voltage w samochodach hybrydowych i elektrycznych | strona 4 lato | 2019 Nr 2/72 Zeskanuj QR kod i przeczytaj magazyn „Autospec” online Bezpiecznie na wakacje – sprawdź samochód Strona 14

Transcript of Bosch Autospec - Bosch Global€¦ · Bosch Automotive Polska Wszystkich czytelników zapraszamy do...

Bosch AutospecKwartalnik Bosch | wwwmotoboschpl | wwwwarsztatyboschpl

Części zamienne układu napędu pasowego

| strona 17

Systemy zwiększające bezpieczeństwo

| strona 21

Izolacja układu High Voltage w samochodach hybrydowych i elektrycznych

| strona 4

lato

| 20

19 N

r 2

72

Zeskanuj QR kod i przeczytaj magazyn

bdquoAutospecrdquo online

Bezpiecznie na wakacje

ndash sprawdź samochoacutedStrona 14

2 Spis treści nr 272 Bosch Autospec

na rynku pojawia się coraz wię-cej samochodoacutew hybrydowych i elektrycznych Część to pojaz-dy stosunkowo nowe w ktoacuterych prawdopodobieństwo wystąpienia problemoacutew z układem elektrycz-nym jest bardzo niskie Jednak część to pojazdy używane z dużymi przebiegami i czasami z wypadkową przeszłością Wraz z upływem czasu i wzrostem przebiegu można spodzie-wać się wystąpienia problemoacutew zwią-zanych z pogarszającą się jakością izolacji w układzie HV (High Voltage) ndash o czym więcej w sekcji PoradySezon wakacyjny rozpoczęty Zanim wyruszymy w podroacuteż warto sprawdzić stan techniczny samochodu hamul-ce amortyzatory zawieszenie opo-ny i płyny eksploatacyjne Istotne jest także sprawdzenie stanu wycieraczek i oświetlenia Szczegoacutełowe wskazoacutewki w materiale bdquoBezpiecznie na wakacjerdquo w sekcji ProduktyKomisja ds Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentoacutew Parlamen-tu Europejskiego zamierza poszerzyć obowiązkowe wyposażenie pojazdoacutew o systemy zwiększające bezpieczeń-stwo Jeśli PE wyrazi zgodę nowo rejestrowane samochody będą mu-siały być seryjnie wyposażone w za-awansowane systemy awaryjnego hamowania inteligentny tempomat system wykrywający zmęczenie kie-rowcy i asystenta utrzymywania pasa ruchu a także tzw czarną skrzynkę pomagającą w odtworzeniu okoliczno-ści kolizji (więcej w dziale Technika)Udanych i bezpiecznych wakacji

DRODZY CZYTELNICY

MAGAZYN BOSCH AUTOSPEC REDAGUJE DZIAŁ CZĘŚCI SAMOCHODOWYCH I WYPOSAŻENIA WARSZTATOWEGO FIRMY ROBERT BOSCH SP Z OO

02-231 Warszawa ul Jutrzenki 105 tel (022) 715 40 00wwwmotoboschpl wwwwarsztatyboschpl

Zespoacuteł redakcyjny Artur Chrust Robert Dzierżanowski Łukasz Kałucki Marcin Kiełczewski Maciej Krzyczkowski Maciej Łuczyński Tomasz Maciejasz Tomasz Miluski Tomasz Nowak Ewa Peresada Zbigniew Pilewski Jacek Pochopień Jacek Pudło Iwona Rokicka Anna Stryjska Marcin Stępień Anna Wilanowska Tomasz Zawalski

Aktualności

03 Zapraszamy na kanał YouTube Bosch Automotive Polska

Sprawdź układ hamulcowy przed wyjazdem na urlop

Porady

04 Pomiar jakości izolacji układu HV (High Voltage) w samochodach hybrydowychelektrycznych

08 Doboacuter podzespołoacutew Diesla cz 2

Bosch na pokładzie

07 Volvo V60 szybkie bezpieczne i niezawodne

Produkty

10 Rozwiązania filtracji w Mercedesie klasy E W213

11 20 milisekund ratuje życie

14 Bezpiecznie na wakacje

16 Akumulatory Boscha do ciężaroacutewek

17 Części zamienne układu napędu pasowego

Plakat

12 Układ stabilizacji toru jazdy

Diagnostyka

19 ESI[TRONIC] 20 uniwersalne profesjonalne i zawsze aktualne oprogramowanie dla warsztatoacutew

Bosch Car Service

20 Powroty klientoacutew do serwisu

Technika

21 Systemy zwiększające bezpieczeństwo część 1

JEŚLI CHCESZ PRZECZYTAĆ BIEŻĄCY NUMER bdquoBOSCH AUTOSPECrdquo ONLINE ZESKANUJ QR KOD

s 11

Projekt i realizacja wwwaudepl

20 milisekund ratuje życie

Sprawdź układ hamulcowy przed wyjazdem na urlopW wakacje warto zwroacutecić klientom uwagę na konieczność sprawdzenia sprawności układu hamulcowego (roacutewnież płynu hamulcowego) Bosch przypomina o tym kierowcom w reali-zowanej kampanii w TV i Internecie Jadąc na urlop mamy dużo bagaży często zamontowany bagażnik dachowy Dro-ga hamowania wydłuża się znacznie pod wpływem zwiększonego ciężaru samo-chodu Bez właściwie działających kloc-koacutew i tarcz hamulcowych nie zadziałają prawidłowo zamontowane w samocho-

dzie systemy bezpieczeństwa takie jak ABS czy ESP Wynaleziony i produkowany przez Boscha system ESP (Electronic Sta-bility Program ndash elektroniczny układ sta-bilizujący tor jazdy) jest najważniejszym oproacutecz pasoacutew bezpieczeństwa układem bezpieczeństwa w samochodzie Nieza-leżne badania pokazują że układ ESP moacutegłby zapobiec nawet 80 wszystkich wypadkoacutew będących skutkiem poślizgu gdyby miał go każdy pojazd

Iwona Rokicka

3Aktualności

Aby ułatwić odnalezienie filmu o danej tematyce zostały one przyporządko-wane do playlist

wyposażenie warsztatowe instrukcje napraw części do samochodoacutew

ciężarowych

Zapraszamy na kanał YouTube Bosch Automotive PolskaWszystkich czytelnikoacutew zapraszamy do śledzenia naszego kanału na YouTubie Dowiecie się z niego jak obsługiwać urządzenia diagnostyczne oraz jak prawidłowo montować części

ESI[tronic] 20 Online ndash diagnosty-ka samochodowa

technologie BoschaNa kanale dzielimy się z Wami fachową wiedzą oraz prezentujemy nasze doko-nania Aby być na bieżąco zachęcamy do dodania kanału do zakładki bdquoUlu-

bionerdquo oraz do subskrypcji W tym celu należy zalogować się na swoje kon-to Google oraz kliknąć czerwony guzik bdquoSubskrybujrdquo pod banerem głoacutewnym Serdecznie zapraszamy

Bosch Autospec nr 272

ABY WEJŚĆ NA KANAŁ wpisz adres youtubecom

BoschAutomotivePolska lub wpisz w wyszukiwarce

YouTube frazę bdquobosch auto-motive polskardquo oraz kliknij w pierwszy link

lub zeskanuj kod QR

Anna Wilanowska

4 Porady

Pomiar jakości izolacji układu HV (High Voltage) w samochodach hybrydowychelektrycznych

Jednym z takich problemoacutew jest pogar-szająca się jakość izolacji w układzie HV ndash czy to w wyniku starzenia się czy też z powodu usterki lub mechanicznego uszkodzenia

W każdym samochodzie hybrydowym czy elektrycznym sieć HV (wysokiego napięcia) jest odizolowana od sieci 12 V i od masy nadwozia Jakość izo-lacji układu HV od masy nadwozia jest

nr 272 Bosch Autospec

monitorowana przez układ sterowania ndash najczęściej przez sterownik układu hy-brydowego lub sterownik zarządzający pracą akumulatora wysokowoltowego Jakość izolacji musi być monitorowana

Rysunek sieci i komponentoacutew układu HV

Na rynku pojawia się coraz więcej samochodoacutew hybrydowych i elektrycznych Część to pojazdy stosunkowo nowe w ktoacuterych prawdopodobieństwo wystąpienia problemoacutew z układem elektrycznym jest praktycznie zerowe Część to pojazdy używane często importowane z USA z dużym przebiegiem i niejednokrotnie z wypadkową przeszłością Samochody hybrydowe czy elektryczne znane są z wyjątkowej bezawaryjności jednak wraz z upływem czasu i zwiększaniu się przebiegu można spodziewać się wystąpienia problemoacutew w układzie HV

Akumulator HV

Masa 31

Przewody masowe

12 Volt Minus (-)

12 Volt Plus (+)

Sieć HV

Masa 31

Silnik elektryczny

Inwerter

T+

Aku

mul

ator

12

V

HST-

Kompresor AC

Sterownik akumula-tora HV

Insulation monitor

BMS

Przetwornica DC - DC

U

V

W

5Porady

gt

Bosch Autospec nr 272

w celu zapewnienia bezpiecznego użyt-kowania takiego pojazdu W przypadku wykrycia problemoacutew z izolacją system dezaktywuje część układu lub cały system w zależności od obszaru gdzie stwierdzony został problem Obszar usterki może być wskazany przez odpowiedni kod diagnostyczny lub ogoacutelną informację o usterce izolacji układu HV Obok przykładowy rysunek sieci i kom-ponentoacutew układu HVW zależności od przypadku sprawdza-my jeden komponent lub wszystkie kom-ponenty w systemie Należy pamiętać żeby do pracy przy pojazdach hybrydo-wych elektrycznych używać aktualnych procedur serwisowychdiagnostycz-nych dostarczanych przez producenta samochodu narzędzi spełniających jego wymagania Trzeba roacutewnież sto-sować się do wszelkich procedur zwią-zanych z bezpieczeństwem (osobiste i techniczne środki bezpieczeństwa opisane w dokumentacji serwisowej do pojazdu na ktoacuterym będą przepro-wadzone prace)Osoba pracująca przy pojeździe z ukła-dem HV musi mieć odpowiednie kwa-lifikacje i przejść właściwe szkolenia

Samochody hybrydoweelektryczne są wyposażone w troacutejfazowe silniki prądu przemiennego z wirnikiem z magnesami trwałymi Kontrolując silnik elektryczny mierzymy jakość izolacji uzwojeń od obudowy wirnika Napięcie testowe czas pomiaru i rezystancja izolacji zależą od konkretnego pojazdu Z reguły przykładamy napięcie minimum 500 V pomiar ma trwać przynajmniej 5 sekund a zmierzona minimalna rezystancja izolacji to kilkadziesiąt MΩ

Do pomiaru izolacji Bosch oferuje megaomomierz FSA 050 Jest to wysokiej klasy tester izolacji i wysokiego napięcia ktoacutery może być z powodzeniem używany do testowania jakości izolacji układu HV w pojazdach hybrydowych czy elektrycznychProszę pamiętać że sposoacuteb wykorzystania tego testera (napięcie testowe czas pomiaru) będzie opisany w dokumentacji serwisowej konkretnego pojazdu Poniższe opisy są jedynie ogoacutelnymi przykładami zastosowania testera FSA 050 przy pomiarach jakości izolacji

Pomiar izolacji

Testowanie uzwojeń maszyny elektrycznej

WAŻNE

Praca przy samochodach elektrycznychhybrydowych powinna być wykonywana przez osoby posiadające odpowied-nie kwalifikacje i szkolenia a wszelkie czynności muszą być przeprowadzane zgodnie z wytycznymi producenta samochodu

6 Porady

gt

nr 272 Bosch Autospec

Opisane powyżej testy dotyczą niektoacute-rych czynności diagnostycznych wy-konywanych przy diagnozie pojazdu wyposażonego w układ HV Jeszcze raz pragnę przypomnieć że

bezpieczną pracę przy samochodach hybrydowychelektrycznych zapewnia-ją odpowiednie szkolenia i kwalifikacje stosowanie procedur diagnostycznychbezpieczeństwa opisanych w dokumen-

tacji technicznej producenta samocho-du i używanie technicznychosobistych środkoacutew ochrony

Tomasz Miluski

Przewody układu HV (pomarańczowy ko-lor izolacji) znajdują się pomiędzy takimi komponentami jak akumulator wysoko-woltowy inwerter kompresor klimaty-zacji a silnikiemsilnikami elektrycznymiCo do zasady przewody powinny być kontrolowane po odłączeniu od ta-kich komponentoacutew jak inwerter chyba że w dokumentacji technicznej jest na-pisane inaczej Test przewodoacutew układu HV polega na sprawdzeniu rezystancji izolacji od masy nadwozia (ekranu przewodu połączonego z masą nadwozia) spraw-dzeniu czy nie ma przebicia pomiędzy żyłami przewodu i ciągłości przewodu Do testowania przewodoacutew układu HV używamy megaomomierza Napięcie testowe dobierane jest według danych z dokumentacji serwisowej pojazdu

Poza pomiarem jakości izolacji spraw-dzamy jaka jest rezystancja uzwojeń maszyny elektrycznej Ze względu na niewielką rezystancję uzwojeń od kilkunastu do kilkudzie-sięciu mΩ i niewielką tolerancję do pomiaru używamy miliomomie-rza i wykonujemy go w temperaturze pokojowej lub korygujemy zmierzoną rezystancję w zależności od aktualnej temperatury uzwojeń według wzoru z dokumentacji producenta samo-chodu

Kontrola rezystancji uzwojeń

Testowanie przewodoacutew układu HV

Bosch Autospec nr 272 Bosch na pokładzie

Nowe szwedzkie Volvo V60 kombi jest wszechstronne szybkie i wyposażone w innowacyjne technologie Boscha

KOMFORT JAZDYPasażerowie Volvo V60 mogą teraz podroacuteżować jeszcze bardziej zrelak-sowani ponieważ bezpieczny rozruch na zimno i płynna praca silnika zapew-niają im wysoki komfort jazdy Wynika to częściowo roacutewnież z nowoczesnej technologii Boscha

VOLVO V60 ORAZ CERAMICZNE ŚWIECE ŻAROWE BOSCHA DURASPEEDDwulitrowe silniki Diesla montowane w Volvo o mocy 150 i 190 koni mecha-nicznych (110 i 140 kW) są wyposażo-ne w najnowszą generację świec żaro-

BOSCH W VOLVO V60

Kolektor dolotowy i impuls czujnika ciśnienia ze zintegrowanym czujnikiem temperatury

Świece żarowe i jednostka ste-rująca świecami zapłonowymi

Miernik masy powietrza gorącego

Elektroniczna jednostka steru-jąca poduszką powietrzną

Zestaw wskaźnikoacutew Asystent parkowania Czujnik cząstek Czujniki NOX Czujniki ultradźwiękowe Czujnik poduszek powietrza

szybkie bezpieczne i niezawodne

Ceramiczna świeca żarowa Bosch DuraSpeed

wych Boscha ndash DuraSpeed W zaledwie 14 sekundy świece żarowe Boscha DuraSpeed nagrzewają się do tempe-ratury 1000degC Maksymalna tempera-tura grzania to 1350degC Ich niski poboacuter mocy (7 V) jest dogodny w zasilaniu pokładowym Świece żarowe przyczyniają się roacutew-nież do wysokiego komfortu startowego nowego Volvo V60 i poprawiają zimną pracę silnika wysokoprężnego na bie-gu jałowym ndash redukując jednocześnie emisję spalin (Euro 6d-TEMP)

Volvo V60

7

Tłumaczenie Maciej Łuczyński Zdjęcia Volvo Bosch

8 Porady nr 272 Bosch Autospec

Doboacuter podzespołoacutew Diesla cz 2W trzecim numerze magazynu bdquoAutospecrdquo w 2018 roku opisany został doboacuter części zamiennych Diesla na podstawie programu ESI ktoacutery powinien stanowić głoacutewne narzędzie do doboru części technicznych Boscha W artykule opisaliśmy przypadki błędnego doboru podzespołoacutew układu wtryskowego Diesla w ktoacuterych wprawdzie skorzystano z programu ESI jednak prawdopodobną przyczyną ich powstania był brak uwzględniania dodatkowych opisoacutew szczegoacutełowych znajdujących się przy danym produkcie

To jednak niejedyne przypadki błęd-nych doboroacutew części technicznych Niektoacuterym z nich poświęcony jest ten artykuł w ktoacuterym przybliżony zosta-nie temat doboru części na podstawie zamiennikoacutew numeroacutew wyposażenia fabrycznego (OEOES)

DOBOacuteR NA PODSTAWIE NUMERU VIN ndash NAJBARDZIEJ PRECYZYJNY JEDNAK NIE W IAMDoboacuter części na podstawie numeru VIN stosowany w serwisach producentoacutew samochodowych ( OES) jest oczywi-ście najbardziej precyzyjny i daje możli-wość jednoznacznego ustalenia numeru pasującej części lub jej najnowszego następnika do danego samochodu Dużym ograniczeniem doboru części zamiennych w katalogach dystrybuto-roacutew czy producentoacutew wyposażenia jest brak możliwości precyzyjnego doboru na podstawie numeru VIN choć i w tym zakresie dokonuje się obecnie pewien postępPrzykładowo program ESI20 w samo-chodach z normą spalin EURO 5 i 6 ma już możliwość wybrania danego modelu po numerze VIN ale doprecyzowanie doboru części do danego pojazdu za-wsze trzeba wykonać na podstawie listy wyposażenia uwzględniając zamiesz-czone podpowiedzi i uwagi Obecnie coraz częściej zaroacutewno me-chanicy jak i dystrybutorzy stosują roacutewnież doboacuter na podstawie numeru VIN korzystając np z systemu Partslink katalogoacutew wyposażenia OES dostęp-

nych w Internecie lub też korzystając z pomocy serwisoacutew autoryzowanych Za pomocą tych narzędzi można usta-lić jedynie numer OEOES danego producenta do ktoacuterego następnie należy odszukać zamiennik z rynku wtoacuternego (IAM) Często źroacutedła inter- netowe nie mają jednak pełnych i naj-nowszych danych stąd błędy i kom-plikacje

Rys 2 Zaznaczenie numeru Bosch IAM lub OE i wciśnięcie klawisza F8 W dolnym pasku wyświetla się informacja o produktach ktoacutera pokazuje powiązanie numeroacutew IAM OE oraz regenerowanego BX i częściowe uwagi Wciskając klawisz [Zastosowanie produkt =gt poj] przechodzimy do listy pojazdoacutew w ktoacuterych podzespoacuteł jest stosowany (na tym etapie wyświetla się lista poprzednikoacutew ktoacuterą warto przeanalizować ponieważ w naszym aucie może być zainstalowany najstarszy numer Boscha stosowany na OE)

Rys 1 Wpisanie numeru obcego A6420701487 odszukanie crossoacutew przez naciśnięcie przycisku [Poroacutewnania] zaznaczenie jednego z numeroacutew np IAM 0 445 115 059 (dla numeru IAM podświetla się klawisz [Zastosowanie prod=gtpoj] dla OE nie)

DOBOacuteR CZĘŚCI DIESLA NA PODSTAWIE NUMERU OE OESProgram ESI Boscha jak roacutewnież ka-talogi dystrybutoroacutew mają możliwość znalezienia zamiennika numeru OES na numer części IAM Jednak doświad-czenie pokazuje że zamienniki uzyska-ne w ten sposoacuteb nie zawsze są w 100 właściwe Wynika to jak wyżej wspo-

9PoradyBosch Autospec nr 272

mniano przykładowo z faktu że inter-netowe źroacutedło nr OE nie jest precyzyjne czy też producent pojazdu zastosował w międzyczasie następniki o innych numerach lub następniki regenero-wane Dlatego powinna obowiązywać zasada że ustalony w ten sposoacuteb nu-mer części technicznej Boscha zawsze należy potwierdzić sprawdzając jego występowanie na liście wyposażenia danego pojazdu w programie ESI

USTALENIE NUMERU OEOES W AUTACH bdquoPO PRZESZCZEPACHrdquoKorzystanie z możliwości ustalenia numeru części OES jest często nie-zbędne a wręcz nawet konieczne przy tak zwanych autach bdquopo przeszcze-pachrdquo W takich samochodach nie do końca wiemy jaki podzespoacuteł np wtryskiwacz powinien być a jaki jest rzeczywiście zamontowany Dlate-go sprawdzenie wyposażenia według listy OES u producenta z wykorzysta-niem numeru VIN pozwala wskazać ktoacutera część powinna być rzeczywiście zamontowana Następnie trzeba przejść na zamiennik Boscha i potwierdzić jego występowa-nie w ESI na podstawie wspomnianej już listy wyposażenia danego pojaz-du Należy przy tym uwzględnić zakres miesięcy i lata produkcji auta kod lite-rowy silnika oznaczenia norm spalin zakresy numeroacutew sterownika silnika zakresy numeroacutew nadwozia Takie uwagi znajdują się w ESI przy opisie komponentoacutew

OZNACZENIA NA PODZESPOŁACH DIESLA OEIAMW przypadku ważnych części Boscha takich jak diesel dostarczanych do pro-ducentoacutew na OE poza 10-cyfrowym nu-merem Boscha na produkcie znajduje się także numer producenta pojazdu OE i jego logo

Rys 3 Po wciśnięciu klawisza OK w oknie z poprzednikami przechodzimy do listy pojazdoacutew w ktoacuterych dany wtryskiwacz jest stosowany Tu dokładniej identyfikujemy interesujący nas model uwzględniając omoacutewione w tekście dane i zaznaczamy go

Rys 4 Po wciśnięciu klawisza [Wyposażenie] otwiera się okno pokazujące wyposa-żenie pojazdu W zaznaczonym przez nas wtryskiwaczu 0445115059 widzimy w polu informacje że ten numer jest stosowany w pojazdach z katalizatorem SCR Na liście tego pojazdu jest jeszcze drugi wtryskiwacz ale przy nim jest inna uwaga

Inaczej wygląda to już w przypadku części zamiennej sprzedawanej przez Boscha na IAM Odpowiednik produk-tu z wyposażenia fabrycznego Boscha ma inny numer zamoacutewieniowy i nie ma numeru OE oraz logo producenta po-jazdu Zatem przy doborze części można skorzystać z numeru części znajdują-cej się w pojeździe Trzeba być jednak bardzo ostrożnym ze względu na bdquoprzeszczepyrdquo czyli zamontowane inne podzespołyZdarzają się przypadki kiedy klient do-biera produkt po numerze ktoacutery fak-tycznie odczytał np z wtryskiwacza zamontowanego w danym pojeździe po czym się okazuje że poprzednio sil-nik pracował bdquojako takordquo a po wymianie na nowy nie pracuje w ogoacutele

Jest to jeden ze znanych nam przy-padkoacutew gdzie we wtryskiwaczach zamieniono tylko uszkodzone cewki na używane (tego samego typu) a doacuteł wtryskiwacza pozostał oryginalny Ta-kich przykładoacutew można by znaleźć wię-cej Najważniejsze żeby być czujnym i ograniczyć rutynę

PODSUMOWANIEMając numer części OEOES można wstępnie określić przejście na numer części Boscha korzystając z funkcji ESI bdquonumer obcyrdquo po czym należy przez funkcję ESI bdquozastosowanie produktu Boscha w pojeździerdquo określić model pojazdu i ustalić zastosowane w nim wyposażenie

Zbigniew Pilewski

10 Produkty

Rozwiązania filtracji w Mercedesie klasy E W213Bosch wprowadził do oferty filtr powietrza (F 026 400 468) przeznaczony min do Mercedesa klasy E serii W213 z silnikiem Diesla OM654 Ten nowy silnik wszedł do produkcji w 2016 r i wyroacuteżnia się wieloma nowoczesnymi rozwiązaniami Jednostka napędowa spełnia najwyższe wymogi dotyczące czystości spalin przy roacutewnoczesnym obniżeniu zużycia paliwa

nr 272 Bosch Autospec

NOWOCZESNE ROZWIĄZANIASilnik OM654 ma pojemność skokową jednego cylindra zbliżoną do 500 ccm co jest ogoacutelnie przyjętym optimum Ob-niżenie drgań umożliwiają wałki wyroacutew-noważające Lanchestera Opracowa-nie nowej konstrukcji wykorzystano do zmniejszenia liczby wariantoacutew ukła-du napędowego i ułatwienia montażu silnika zaroacutewno w pozycji wzdłużnej jak i poprzecznej Zastosowano aluminiowy blok silnika oraz stalowe tłoki ze stali chromowo--molibdenowej Takie połączenie mate-riałoacutew służy obniżeniu masy jednostki

napędowej Zamontowano modułowy układ wydechowy i wielodrożny układ EGR Oczyszczanie spalin jest bardzo ważne ze względu na nowe sposoby pomiaru emisji W silniku wprowadzono przesunięcie poprzeczne wału korbo-wego wodną chłodnicę powietrza do-ładowującego i nowy proces spalania Cylindry są pokryte specjalną powłoką NanoslideW pojeździe zastosowano pompę wtry-skową jednotłokową Bosch CP4 Mak-symalne ciśnienie w układzie to 2050 baroacutew Wtrysk realizują 8-otworowe wtryskiwacze elektromagnetyczne

CRI3 Do zmniejszenia emisji tlenkoacutew azotu wykorzystywany jest katalizator SCR z AdBlue

CIEKAWE ROZWIĄZANIA MONTAŻU FILTROacuteWFiltr powietrza jest zamontowany w cie-kawy sposoacuteb ndash znalazł się we wspoacutelnej obudowie wraz ze sterownikiem silnika Dodatkowo nietypowy jest nieregularny kształt filtra wymuszony ograniczoną przestrzenią montażową w komorze sil-nika Warto zauważyć że filtr powietrza chroni przed zanieczyszczeniami nie tylko sam silnik ale i jednostopniową turbosprężarkę Ciekawie jest rozwiązany układ filtracji powietrza napływającego do kabiny W przedziale silnikowym znajduje się filtr standardowy o prostokątnym kształcie (1 987 435 058) a w przedziale pasa-żerskim ndash drugi filtr o innym kształcie (1 987 435 545) Jeden z nich wymienia się po podniesieniu maski a dostęp do drugiego jest z wnętrza pojazduFiltr oleju F 026 407 238 jest stosun-kowo długi ze względu na ograniczo-ną przestrzeń montażową w obrębie silnika

Jacek Pudło

Filtr powietrza o nieregularnym kształcie wymuszonym ograniczoną przestrzenią montażową w komorze silnika

Filtr kabinowy montowany w przedziale silnikowym

Bosch każdego miesiąca wprowadza do oferty filtry do nowych modeli samochodoacutew

11Produkty

W nowoczesnych pojazdach układ hamulcowy pełni znacznie więcej funkcji niż w pojazdach choćby sprzed 15 lat

SYSTEM ESPPrzełom rozpoczął się w 2006 r kiedy to wszystkie nowo rejestrowane pojaz-dy musiały być wyposażone w system ABS Kolejnym krokiem było w 2014 r wprowadzenie obowiązkowego sys-temu ESP Ale to nie wszystko Unia Europejska planuje w kolejnych latach wydłużyć listę systemoacutew montowanych obowiązkowo na wyposażeniu fabrycz-nym Do takich należy między innymi system AEB (Autonomous Emergency Breaking) czy też LKA (Line Keeping Assist) W obydwu przypadkach pod-stawą działania jest układ hamulcowy a konkretniej moacutewiąc system ESP Aby spełniał on należycie swoje zadania wszystkie jego elementy muszą być sprawne i poddawane regularnym kontrolom

PŁYN HAMULCOWYJednym z takich elementoacutew jest płyn hamulcowy o ktoacuterym często zapomina-my Każdy płyn (z wyjątkiem DOT5) jest

higroskopijny a to oznacza że chłonie wilgoć ktoacutera obniża parametry płynuGdy płyn zawiera zbyt dużo wilgoci bądź jest o niewłaściwej specyfikacji systemy bezpieczeństwa będą działa-ły niewłaściwie Nawet jeśli kierowca na co dzień nie dostrzeże żadnej roacuteż-nicy w sytuacjach awaryjnych może dojść do kolizji Niewłaściwy płyn może spowodować opoacuteźnienie zadziałania całego systemu Gdy system AEB wykryje pojazd do ktoacute-rego zbliżamy się zbyt szybko a kierow-

ca nie podejmie proacuteby hamowania sam rozpocznie hamowanie W przypadku złego płynu opoacuteźnienie w działaniu sys-temu może wynieść 20 ms Wydawać by się mogło że jest to bardzo kroacutetki czas ale w ruchu miejskim auto jadąc z prędkością 50 kmh pokona w tym czasie ok 3 m Te 3 m mogą oznaczać uratowanie czyjegoś życia Dlatego jedy-nym sposobem aby wszystkie systemy działały zgodnie z założeniami produ-centa jest dokładna kontrola i wymiana komponentoacutew zgodnie z wymogamiBosch w swojej ofercie ma płyn hamul-cowy nowej generacji o nazwie ENV o bardzo wysokich parametrach ktoacutery można stosować jako zamiennik dla płynoacutew DOT

Marcin Kiełczewski

20 milisekund ratuje życie

Bosch Autospec nr 272

DODATKOWO PŁYN ENV SPEŁNIA NASTĘPUJĄCE SPECYFIKACJE PRODUCENTOacuteW

VAG VW Audi Seat Skoda Bentley Bugatti Lamborghini TL 766Z

BMW BMW MINI Rolls-Royce QV 34 001 GM Europe Opel Saab Vauxhall GMW 3356 PSA Peugeot Citroen STL S71 2114 Ford Motor Company WSS-M6C65-A2

MOŻLIWOŚCI ZASTĄPIENIA PŁYNOacuteW DOT PRZEZ PŁYN ENV

DOT3 DOT4 DOT4 HP DOT4 SUPER DOT51

ENV6

ENV4

Płyn hamulcowy nowej generacji ndash ENV

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

14 Produkty

Co zrobić aby na urlopie bez przeszkoacuted cieszyć się wolnym czasem i spokojem Nie tylko należy zaplanować cel podroacuteży i atrakcje kupić bilety spakować sprzęt turystyczny i bagaże oraz apteczkę ale roacutewnież przygotować samochoacuted

W przypadku wyjazdu samochodem warto sprawdzić jego stan techniczny

hamulce amortyzatory zawieszenie opony płyny eksploatacyjne

Istotne jest także sprawdzenie stanu wycieraczek oraz oświetlenia w samo-chodzie Są to ważne czynniki podno-szące poprawę widoczności a co za tym idzie bezpieczeństwa na drodze

WYCIERACZKIPrzed wakacyjnym wyjazdem należy

ocenić stan techniczny wyciera-czek i dokonać ewentualnej ich wymiany

sprawdzić czy guma wycieraczek nie jest zdeformowana porowata ani oderwana od konstrukcji

zadbać o czystość pioacutera co prze-dłuży żywotność wycieraczek

Sprawne wycieraczki w znaczącym stopniu przyczyniają się do bezpiecz-

nr 272 Bosch Autospec

nej jazdy Należy je wymienić gdy na szybie pozostają smugi podczas pracy słychać piski zgrzyty a wycie-raczka przeskakuje na szybie Warto też zwroacutecić uwagę na stan techniczny rzadziej wymienianej wycieraczki szyby tylnej

OŚWIETLENIESprawnie działające światła w samo-chodzie to podstawa bezpieczeństwa Warto pamiętać o kontroli

Bezpiecznie na wakacje

Gigalight Xenon HID D2S karton i produkt

Żaroacutewka Giga-light Plus 150 blister i produkt

GIGALIGHT PLUS 150 ORAZ LAMPY WYŁADOWCZE GIGALIGHT HID

NR BOSCH NAZWA NAPIĘCIE TYP MOC KOD EAN KOŃCOacuteWKA OPAKOWANIE CENA detal netto (od 23042019)

1987301136 Gigalight Plus 150 12 V H4 6055 W 4047026227581 P43T blister 1 szt 3700 zł

1987301137 Gigalight Plus 150 12 V H7 55 W 4047026227598 PX26D blister 1 szt 4800 zł

1987302913 Lampa wyładowcza Xenon GIGA HID

zastosowanie samochody osobowe i ciężarowe

D1S 35 W 4047026227550 PK32D-2 kartonik 1 szt 29000 zł

1987302914 Lampa wyładowcza Xenon GIGA HID

zastosowanie samochody osobowe i ciężarowe

D2S 35 W 4047026227567 P32D-2 kartonik 1 szt 20500 zł

UWAGA Lampy wyładowcze są uniwersalne i pasują do samochodoacutew osobowych (12 V) i ciężarowych (24 V) Żarniki ksenonowe zasilane są napięciem około 135 V i o ich napięciu zasilania decyduje układ sterujący ktoacutery musi być dopasowany do napięcia panującego w instalacji danego pojazdu

15Produkty

Rodzaj zestawu Zestaw z żaroacutewką halogenową

Żaroacutewki dodatkowe w zestawie

Bezpieczniki w zestawie Nr Bosch Cena detal

netto

Mini Box H1 P21W R5W T4W 1x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 102 2515

Mini Box H4 P21W R5W T4W 1x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 101 2182

Mini Box H7 P21W R5W T4W 1x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 103 2515

Maxi Box H1 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 112 3384

Maxi Box H4 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 111 3352

Maxi Box H7 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 113 3521

Maxi Box H1H7 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 120 5303

Bosch Autospec nr 272

przydatny zestaw żaroacutewek Mini Box lub Maxi Box

NOWE LAMPY GIGALIGHT PLUS 150 I XENON GIGALIGHT HIDW ofercie Boscha dostępna jest nowa linia żaroacutewek halogenowych Gigalight Plus 150 oraz nowa linia lamp wyładow-czych Xenon Gigalight HIDGigalight Plus 150 to nowa linia 12 V halogenowych żaroacutewek (H4 H7) ktoacutere

generują do 150 więcej światła zwiększają bezpieczeństwo na

drodze emitują intensywne białe światło

pojazdy silnikowe prywatne i wynajęte

autobusy autokary (regularne turystyczne)

inne koleje rowery wodne

samoloty

ZESTAWY TYPU MINI BOX

świateł mijania i drogowych pozycyjnych i cofania awaryjnych i kierunkowskazoacutew przeciwmgielnych i świateł bdquostoprdquo

Dobrze wiedzieć Żaroacutewki warto wymieniać parami ndash aby świeciły roacutewnomiernie Sprawdzić trzeba także oświetlenie tablic rejestra-cyjnych i wnętrza pojazduWarto zaproponować klientowi zapa-sowy komplet żaroacutewek W niektoacuterych krajach Europy np w Czechach Chor-wacji Francji Czarnogoacuterze i na Słowacji ndash zapasowy komplet jest obowiązkowy Dlatego dobrze jest mieć niewielki ale

mają nowoczesny design są pakowane w blistry

Lampy wyładowcze Boscha Xenon Giga- light HID

dostępne są D1S i D2S emitują jasne światło o barwie

4400 K dają do 70 więcej światła na

drodze niż standardowe lampy ksenonowe

Oznacza to lepszą widoczność na dro-dze komfort jazdy kierowcy i zwiększo-ne bezpieczeństwo

Anna Stryjska

JAKIMI ŚRODKAMI TRANSPORTU PORUSZAJĄ SIĘ POLACY POWYŻEJ 15 ROKU ŻYCIA PODCZAS PODROacuteŻY PO POLSCE I NA ŚWIECIE

765

304

139

143

94

30

02

524 dane Rocznik Statystyczny GUS 2017

16 Produkty

W dalekodystansowej ciężaroacutewce akumulatory pracują pod dużym obciążeniem roacutewnież podczas postojoacutew Stosując się do kilku prostych zasad można zmniejszyć ryzyko nagłej awarii i kosztownej niepożądanej przerwy w pracy

MĄDRE GOSPODAROWANIE ENERGIĄPodczas dobowego odpoczynku i zwią-zanego z tym postoju warto odłączyć zbędne odbiorniki elektryczne po-nieważ obniży to ryzyko nadmiernego rozładowania akumulatoroacutew We wspoacutełczesnych ciężaroacutewkach w komputerze pokładowym można wybrać spośroacuted kilku tryboacutew pracy po-jazdu podczas parkowania roacuteżniących się liczbą uruchomionych urządzeń Pozwala to kilkukrotnie zmniejszyć nie-potrzebną utratę energii W nowych modelach ciężaroacutewek wskaź-nik stanu akumulatoroacutew alarmuje jeśli stan naładowania jest za niski oraz ile minimalnie energii powinno być zacho-wane do rozruchu

DODATKOWE URZĄDZENIA ELEKTRYCZNEKlimatyzator lub ogrzewanie zużywają sporą ilość energii dlatego korzystnie jest przed zatrzymaniem się na postoacutej schłodzić lub ogrzać wnętrze by uła-twić im poacuteźniejsze zadanie oraz uniknąć nadmiernego obciążenia akumulato-roacutew Roacutewnież lodoacutewka może w kilka dni rozładować akumulatory zaś nie-używana przetwornica 12 V powinna być odłączona by nie pobierać szcząt-kowego prądu

GŁĘBOKIE ROZŁADOWANIEGdy akumulatory są naładowane mogą być pozostawione na długi okres bez uszczerbku Jeśli jednak są w dużym stopniu roz-ładowane to z upływem czasu płyty

będą się trwale zasiarczać Dlatego należy unikać pozostawiania na długi czas akumulatoroacutew w stanie głębokiego rozładowania czyli stanu naładowania poniżej 40‒45

SZCZEGOacuteLNA OSTROŻNOŚĆ ZIMĄDobrze jest unikać głębokiego rozła-dowania akumulatoroacutew przy silnych mrozach aby przy najniższej tempera-turze nie mieć problemoacutew z rozruchem Niska temperatura może bowiem obni-żyć pojemność akumulatoroacutew nawet o połowę W okresie długotrwałych silnych mro-zoacutew warto pamiętać o doładowaniu akumulatoroacutew

POBOacuteR ENERGII ELEKTRYCZNEJ

Lodoacutewka 3 A Klimatyzacja postojowa

10‒30 A Ogrzewanie postojowe

5‒10 A Oświetlenie 5 A Laptop 5 A

Niektoacutere z tych urządzeń w ciągu 8 godzin mogą zużyć około 200 ndash 240 Ah a więc całą energię zgromadzoną w akumulatorach

Akumulatory Boscha do ciężaroacutewek

nr 272 Bosch Autospec

17Produkty

ZUŻYCIE ENERGII A PRĄD ŁADOWANIA

Zimą odbiorniki elektryczne w ciężaroacutewce pobierają moc nawet ponad 350 W Wiąże się to z poborem prądu rzędu 15 A Oznacza to że w 8 godzin pobrane zostanie 120 Ah czyli połowa energii zgromadzonej w akumulatorach Najlepsza do naładowania akumulatora w bazach transportowych będzie ładowarka o dużym prądzie wyjściowym 45-90 A Mniejsze ładowarki o prądzie wyjściowym poniżej 10 A mogą być użyte w trakcie dłuższego postoju

Bosch Autospec nr 272

Bosch od dawna ma w swojej ofercie paski wieloklinowe do napędu urządzeń pomocniczych takich jak alternator czy kompresor klimatyzacji roacutewnież ndash koła pasowe alternatora ze sprzęgłem jednokierunkowym

Części zamienne układu napędu pasowego

Naturalnym krokiem jest poszerzanie oferty o pozostałe komponenty ukła-du paska napędowego co też w tym momencie Bosch robiOstatnio w ofercie pojawiły się

napinacze paska wieloklinowego koła pasowe wału korbowego

z tłumikami drgań skrętnych rolki prowadzące koła pasowe alternatora ze sprzę-

głem jednokierunkowym mające zastosowanie w alternatorach wyprodukowanych przez innych producentoacutew niż Bosch

Układy napędu pasowego urządzeń pomocniczych we wspoacutełczesnych sil-nikach stają się coraz bardziej rozbu-dowane a im więcej jest w pojeździe

zmiany wynikające z rozszerzalności temperaturowej materiałoacutew z ktoacuterych zrobiony jest silnik oraz obciążenia układu paska napędowego pochodzące od napędzanych urządzeń i od silni-ka jak roacutewnież kompensuje on zmiany wymiaroacutew powstałe w wyniku zużycia częściStosowane w samochodach napinacze mają roacuteżne konstrukcje ale generalnie jest to rolka prowadząca umieszczona na ramieniu ktoacutere napinane jest spręży-ną oraz występuje w nich dodatkowo tłumik cierny lub hydrauliczny

SPRZĘGŁO JEDNOKIERUNKOWE ALTERNATORAJednym z pierwszych urządzeń zmniej-

urządzeń zwiększających komfort tym bardziej rosną wymogi wobec układu pasowego Wiąże się to ze stosowaniem bardziej rozbudowanych układoacutew tłu-mienia drgań i minimalizacji przeciążeń Dlatego w układzie paska wieloklino-wego silnika oproacutecz standardowego napinacza pasa pojawiły się urządzenia poprawiające płynność pracy jak i mini-malizujące drgania i hałas generowany przez cały ten mechanizm

NAPINACZ PASKA WIELOKLINOWEGOTradycyjnym elementem odpowiedzial-nym za właściwe napięcie oraz reduk-cję naprężeń w układzie jest napinacz paska wieloklinowego Kompensuje on

Odporny na wstrząsy akumulator TE EFB

PRAWIDŁOWA EKSPLOATACJA I PROFILAKTYKAPodczas eksploatacji akumulatoroacutew warto jest sprawdzać ich stan nałado-wania czy to za pomocą danych z wy-świetlacza na pulpicie czy to za pomocą woltomierza np przy okazji wymiany oleju i filtroacutew Jeśli napięcie akumula-tora jest poniżej 124 V to wymaga on doładowania

STAN PEŁNEGO NAŁADOWANIAAkumulatory ktoacutere są regularnie w pełni naładowane zachowują długą żywot-ność i nie ulegają zasiarczeniu ktoacutere zmniejsza ich pojemność Pojawia się ono przy długotrwałym niedoładowa-niu akumulatoroacutew Akumulatory warto profilaktycznie doładować do pełna np podczas wymiany oleju i filtroacutew lub w dniu nieużywania auta Można do tego użyć ładowarki Boscha BAT 645 lub BAT 690 o dużym prądzie wyjściowym 45 A lub 90 A Do mniej wymagających zastosowań może też posłużyć Bosch C7 Ładowarka używana do ciężaroacutewki powinna mieć odpowiednio duży prąd wyjściowy najlepiej powyżej 45 A

Jacek Pudło

gt

18 Produkty nr 272 Bosch Autospec

szających drgania wibracje i przeciąże-nia w układzie pasowym było sprzęgło jednokierunkowe alternatora Zostało wprowadzone ponieważ wirnik alterna-tora ma stosunkowo wysoką masę ndash tym większą im większa moc alternatora Ponadto alternator kręci się około trzech razy szybciej niż prędkość obrotowa sil-nika co powoduje że wirnik alternatora przeciwstawia się z dużą siłą wszelkim zmianom prędkości obrotowej Silnik spalinowy ndash w szczegoacutelności na wolnych obrotach ndash pracuje z dużą nieroacutewno-miernością prędkości obrotowej Za-tem sprzęgło jednokierunkowe mini-malizuje wibrację rozłączając napęd gdy prędkość obrotowa silnika maleje i załączając gdy rośnie Dzięki takie-mu zachowaniu duża masa bezwładna wirnika pracuje płynnie i nie wywołuje dodatkowych pulsujących sił w układzieJednokierunkowe sprzęgło w kole pa-sowym alternatora minimalizuje dodat-kowo przeciążenia podczas gwałtow-nych zmian obrotoacutew silnika Alternator kręci się około trzech razy szybciej niż silnik tak więc podczas zmiany bie-gu na wyższy gdy prędkość obrotoacutew spada o 1000 obrmin prędkość ob-rotowa alternatora musiałaby zostać zredukowana o około 3000 obrmin w jednym momencie Dzięki sprzęgłu jednokierunkowemu wirnik alternatora może tę chwilę do zroacutewnania obrotoacutew pracować z tak zwanym wybiegiemNieprawidłowo pracujące jednokierun-kowe sprzęgło alternatora może powo-dować duże wibracje w układzie napędu pasowego co z kolei powoduje szybkie

zużywanie się pozostałych wspoacutełpra-cujących komponentoacutew układu oraz może prowadzić do ich uszkodzenia

KOŁA PASOWE WAŁU KORBOWEGO Z TŁUMIKIEM DRGAŃ SKRĘTNYCHKoła pasowe wału korbowego z tłumi-kiem drgań skrętnych minimalizują pul-sacje spowodowane nieroacutewnomierną prędkością obrotową silnika co skut-kuje zmniejszeniem sił wywołujących wibracje i pulsacje w układzie pasowym silnika Mniejsze pulsacje oznaczają mniejsze wibracje paska i zmniejszo-ne zużycie innych części tego układuWprowadzenie dwumasowego koła zamachowego do konstrukcji silnika spowodowało zmniejszenie drgań w układzie napędu pojazdu Niestety masa zamachowa na sztywno związana z wałem korbowym silnika jest w tych

aplikacjach mniejsza co powoduje że nieroacutewnomierność prędkości ob-rotowej samego wału korbowego silnika podczas pracy na niskich obrotach jest znacznie większa Dlatego mniej więcej od czasu wprowadzenia dwumasowych koacuteł zamachowych producenci musieli wprowadzić do konstrukcji silnika koła pasowe z elastomerowymi tłumikami drgań skrętnychWraz z koniecznością spełniania wyż-szych norm emisji spalin silniki zaczy-nają pracować bardziej twardo nawet na wolnych obrotach co wiąże się z generowaniem większych wibracji Oczekiwania kierowcoacutew co do komfortu są coraz większe zatem tłumiki drgań skrętnych w kołach pasowych są coraz bardziej rozbudowane Pierwszym etapem rozbudowywania tych tłumikoacutew było zwiększanie masy pierścienia zewnętrznego tak aby jego bezwładność lepiej tłumiła drgania oraz wprowadzono oproacutecz elastomerowych tłumikoacutew tłumiki cierne rozpraszające energię drgań Obecnie pojawiły się koła pasowe działające na niemal identycznej zasadzie jak zamachowe koła dwuma-sowe ndash aby jeszcze lepiej odseparować drgania wywoływane przez wał korbowy silnika od układu napędu pasowegoProsty układ napędu pasowego stał się skomplikowany i podatny na zużycie i uszkodzenia Proces diagnozy i na-prawy układu pasowego jest bardziej skomplikowany i wymagający większej wiedzy oraz doświadczenia mechanika

Tomasz Maciejasz

NAPRAWA UKŁADU PASOWEGO

Należy zawsze sprawdzać prawidłowe działanie i stopień zużycia

paska wieloklinowego napinacza paska rolki prowadzącej sprzęgła jednokierunkowego

alternatora koła pasowego wału kor-

bowego z tłumikiem drgań skrętnych

Napinacz paska wieloklinowego

Koło pasowe wału korbowego z tłumikiem drgań skrętnych

gt

19DiagnostykaBosch Autospec nr 272

ESI[TRONIC] 20 uniwersalne profesjonalne i zawsze aktualne oprogramowanie dla warsztatoacutewDzisiaj od oprogramowania warsztatowego oczekuje się czegoś więcej niż tylko diagnozowania sterownikoacutew bez względu na to czy dotyczy to samochodoacutew osobowych czy ciężarowych

Inteligentne rozwiązywanie problemoacutew wspomaganie szybkich napraw i ser-wisowania zgodnie ze specyfikacjami producenta to nowy standard w diagno-styce Wszystkie te wymagania można spełnić dzięki ESI [tronic] 20 Skuteczna diagnostyka sterownikoacutew zaproponowana przez Boscha prowadzi użytkownika krok po kroku przez proces rozwiązywania problemoacutew Dzięki ESI [tronic] 20 otrzymuje on od ręki wszyst-kie niezbędne informacje na temat prze-glądoacutew i konserwacji Regularne aktualizacje programu ESI [tronic] 20 zawierają najnowsze dane dotyczące wszystkich popular-nych modeli pojazdoacutew co pozwala być na bieżącoProgram ESI [tronic] 20 umożliwia szyb-ką i prostą diagnozę zaroacutewno pojazdoacutew osobowych dostawczych ciężarowych (ESI-Truck) motocykli (ESI-Bike) jak i ciągnikoacutew rolniczych (ESI-OHW1) oraz maszyn roboczych (OHW2) Każdy warsztat zawsze znajdzie odpowiednią dla siebie konfigurację oprogramowania i sprzętu dzięki modułowej budowie ESI [tronic] 20 oraz możliwości jego

wspoacutełpracy głoacutewnie z testerami serii KTS i diagnoskopami typu FSA

PODSTAWOWE ZALETY ESI[TRONIC] 20

Wielofunkcyjne oprogramowanie do diagnozowania sterownikoacutew w pojazdach ESI [tronic] 20 jest już stosowane w co trzecim nieza-leżnym warsztacie w Europie

Bardzo duże pokrycie samocho-doacutew osobowych motocykli samo-chodoacutew dostawczych ciężaroacutewek autobusoacutew i przyczep światowych producentoacutew marek

Ponad 90 000 pojazdoacutew spośroacuted 150 marek

Zaawansowane funkcje regulacji i programowania

Identyfikacja pojazdu poprzez VIN lub klucz KBA umożliwia efek-tywne wykonanie analizy średnio w 20 sekund

Wszystkie niezbędne dane do na-prawy i serwisowania zgodne ze specyfikacjami producenta są przedstawione w wygodny prosty i zrozumiały sposoacuteb

CZY WIESZ ŻE

Zapewniamy pokrycie sys-temoacutew dla zupełnie nowych modeli i wersji pojazdoacutew Kon-centrujemy się na systemach i funkcjach w odniesieniu do najważniejszych zadań serwiso-wych i naprawczych dla nowych pojazdoacutew Poniższe modele pojazdoacutew zostały opracowane zaledwie kilka tygodni po wpro-wadzeniu na rynek i są dostęp-ne od teraz w ESI[tronic] Volvo V60 Cross Country

II (klucz RB VOL2495 VOL2496) wprowadzenie na rynek marzec 2019 r

Honda CR-V Hybrid (klucz RB HON2643 HON2644) wprowadzenie na rynek luty 2019 r

Citroen C5 Aircross (klucz RB CIT1296) wprowadzenie na rynek luty 2019 r

Wsparcie dla koncepcji sieci warsztatowej Connected Repair (CoRe) co pozwala zwiększyć wydajność i efektywność

Regularne aktualizacje online odbywające się w tle Warsztaty są zawsze na bieżąco i mogą w trak-cie aktualizacji bez ograniczeń korzystać z oprogramowania

Tomasz Nowak

20 nr 272 Bosch Autospec

Powroty klientoacutew do serwisuIlu właścicieli warsztatoacutew samochodowych jest w stanie powiedzieć jaki procent klientoacutew jest jego stałymi klientami Zapewne niewielki odsetek gdyż serwisoacutew stosujących profesjonalne programy warsztatowe na rynku Aftermarket jest niewiele a wręcz znikoma liczba

Stosowanie programu warsztatowego oznacza korzystanie z danych w nim zawartych i umiejętność zarządzania serwisem na ich podstawie Jeśli nie mamy rzetelnych danych w bazie i nie prowadzimy analiz przepływu usług i klientoacutew przez serwis odpowiedź na pytanie oparta jest jedynie na wra-żeniu i nie odpowiada rzeczywistości

CO TO ZNACZY MIEĆ STAŁEGO KLIENTAJest kilka głoacutewnych elementoacutew wpły-wających na zadowolenie klienta

fachowość naprawyusługi ndash wykonana kompleksowo zgod-nie ze zleceniem klienta i niezbęd-nymi oraz dodatkowymi rozszerze-niami usługi uzgodnionymi z nim

terminowość ndash klient pozostawia samochoacuted w serwisie i odbiera go w umoacutewionym terminie bez konieczności wielokrotnego dopy-tywania doradcy

korzystna relacja jakości usługi i jej wartości dla klienta do ceny

relacja z klientem ndash istotna w cza-sie realizacji usługi jak roacutewnież w kontakcie pomiędzy usługami

Klient profesjonalnie obsłużony wra-ca do serwisu zlecając kolejne usługi i naprawy Jedynie takie powroty są dla serwisu wartościowe Tylko takich klientoacutew mo-żemy nazywać stałymi klientami Każdy stały klient poleca serwis innym daje pozytywną ocenę usług itp

Z JAKICH POWROTOacuteW SERWIS NIE POWINIEN BYĆ DUMNYReklamacja Klient wracający z rekla-macją to efekt

nieumiejętności mechanika w pra-widłowej realizacji naprawy ndash brak przeszkolenia

braku odpowiednich urządzeń diagnostycznych i aktualnej doku-mentacji technicznej

braku specjalistycznych narzędzi i urządzeń

braku rzetelnej kontroli usługi przed wydaniem pojazdu klientowi

wady części zastosowania niskiej jakości

zamiennikaJedynie wada części usprawiedliwia reklamację i nie obciąża wizerunku serwisu

Doradca serwisowy Mam tu na myśli powroty wynikające z bdquodzieleniardquo usługi na etapy Rolą doradcy jest przekonać klienta do zakupu usługi kompletnej i do-datkowo zaoferować mu rozszerzenia ktoacutere przyczynią się do uniknięcia kolejnej wizyty w serwisie po np 4‒6 tygodniachCena Jeśli najważniejszym argumen-tem serwisu przyciągającym klienta będzie cena za usługę (robocizna i czę-ści) to w ten sposoacuteb nie budujemy bazy wartościowych klientoacutew lecz jedynie bdquołowcoacutew cenyrdquo ktoacuterzy za każdą wizytą będą oczekiwali kolejnych rabatoacutew Nie każdy powroacutet klienta jest cenny dla serwisu Rolą doradcoacutew serwisowych jest rozszerzanie bazy stałych i zado-wolonych klientoacutew a nie generowanie pozornego ruchu w serwisie powrotami wynikającymi z błędoacutew serwisu Dla członkoacutew sieci Bosch Car Service prowadzimy wiele szkoleń z organiza-cji pracy oraz optymalizacji procesu obsługi klienta Przeprowadzamy roacutew-nież bezpłatne audyty aby wskazywać elementy wymagające poprawy lub optymalizacji

Robert Dzierżanowski

gtgt WIĘCEJ O AUTORYZACJI BOSCH CAR SERVICE ZNAJDĄ PAŃSTWO NA STRONIE WARSZTATYBOSCHPL

Bosch Car Service

21Technika

Komisja ds Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentoacutew Parlamentu Europejskiego zamierza zwiększyć obowiązkowe wyposażenie pojazdoacutew o systemy zwiększające bezpieczeństwo Jeśli Parlament Europejski wyrazi zgodę nowo rejestrowane samochody będą musiały być seryjnie wyposażone w zaawansowane systemy awaryjnego hamowania inteligentny tempomat system wykrywający zmęczenie kierowcy i asystenta utrzymywania pasa ruchu a także tzw czarną skrzynkę pomagającą w odtworzeniu okoliczności kolizji

Systemy zwiększające bezpieczeństwo część 1

Bosch Autospec nr 272

Lista nowego obowiązkowego wypo-sażenia jest negocjowana ale już wia-domo że na pewno znajdzie się na niej system hamowania awaryjnego ktoacutery ma być obowiązkowy od 2022 roku Zalecenia organoacutew Unii Europejskiej są zgodne z oczekiwaniami kierowcoacutew

ktoacuterzy chętnie wyposażają swoje po-jazdy w systemy ułatwiające jazdę Spośroacuted nowych samochodoacutew zare-jestrowanych w Niemczech i w Belgii w 2017 r aż 54 zostało wyposażo-nych w system hamowania awaryjne-go w Holandii ndash 45 a we Włoszech

ndash 30 Roacutewnie popularne są systemy ułatwiające parkowanie wykrywania senności i utrzymywania pasa ruchu Pionierem w opracowaniu inteligent-nych systemoacutew bezpieczeństwa jest Bosch ktoacuterego system Predictive Brake Assist montowano seryjnie w Audi już gt

Przykładowe rozmieszczenie czujnikoacutew i kamer w samochodzie tylne czujniki ultradźwiękowe bull system

parkowania

tylne czujniki radarowe

bull asystent zmiany pasa ruchu

bull aktywny tempomat

bull system wykrywania pieszych

bull system wykrywania ruchu poprzecznego

kamera boczna

bull system parkowaniabull system wykrywa-

nia martwego pola

Przednie radary długiego i średniego zasięgu

bull system utrzymania toru jazdybull aktywny tempomatbull system wykrywania pieszychbull adaptacyjne światła z płynną

regulacją zasięgu reflektoroacutew

bull system zapobiegający zderze-niom

bull pomiar odległościbull asystent jazdy w korkubull system skrętu na skrzyżowaniach

przednie czujniki ultradźwiękowe

bull system parkowaniabull aktywny tempomat

1

2

3

6

7

kamera przednia

bull system utrzymania toru jazdybull aktywny tempomatbull system wykrywania pieszychbull odczytywanie znakoacutew

drogowychbull adaptacyjne światła z płynną

regulacją zasięgu reflektoroacutewbull system zapobiegający

zderzeniombull asystent jazdy w korkubull system skrętu na

skrzyżowaniach

8

boczne czujniki ultradźwiękowe

bull asystent parkowaniabull asystent zmiany

pasa ruchu

5

4

kamera cofania bull system

parkowania

znać roacuteżne przeszkody ndash od ruchomych do nieruchomych przedmiotoacutew ludzi i zwierząt co jeszcze kilka lat temu było niemożliwe Wiele z tych czujnikoacutew pro-dukuje BoschLiczba systemoacutew wspomagających kie-rowcę zamontowanych w danym aucie w dużej mierze zależy od jego wyposa-żenia i coraz mniej ndash od jego klasy Z ba-dań Boscha wynika że w Niemczech więcej sprzedaje się nowych bogato wyposażonych w asystentoacutew kierow-cy samochodoacutew klasy kompaktowej i średniej niż klasy premiumPrzyjrzyjmy się najpopularniejszym systemom wspomagającym kierowcę

SYSTEM HAMOWANIA AWARYJNEGO To już powszechnie stosowany system monitorujący za pomocą kamery i rada-roacutew drogę przed pojazdem rozpoznają-cy pojazdy pieszych lub rowerzystoacutew Występuje w wersji miejskiej i autostra-dowej W najnowszej generacji system rozpoznaje także ruch poprzeczny Jeśli wykryje przeszkodę kierowca otrzymuje serię ostrzeżeń aż do pełnego hamowa-nia w celu uniknięcia kolizji z pojazdem poprzedzającym nieruchomym lub poruszającym się torem poprzecznym Odmianą jest system automatycznego hamowania po kolizji (VW Ford) ktoacutery nie tylko samoczynnie zatrzymuje po-

społami wykonawczymi są układ ha-mulcowy ESP ilub układ kierowniczy oświetlenia pojazdu a nawet układ zawieszenia (w przygotowaniu) Pomy-słowość konstruktoroacutew nie zna granic w wykorzystywaniu i przetwarzaniu informacji uzyskiwanych od roacuteżnych czujnikoacutew Systemy funkcjonują przy roacuteżnych prędkościach jazdy (miejskie i autostradowe) a ich działanie uza-leżnione jest roacutewnież od wyposażenia pojazdu w automatyczną lub manualną skrzynię biegoacutew oraz system pozycjo-nowania pojazdu GPS Nowe generacje czujnikoacutew głoacutewnie radarowych kamer i coraz popularniejszych czujnikoacutew lida-rowych są w stanie dokładniej rozpo-

nr 272 Bosch Autospec22 Technika

gt w 2005 r Działanie układu opierało się na wspoacutełpracy układu hamulcowego ESP z czujnikiem radarowym i kame-rą przednią Gdy system wykrywał że pojazd zbliża się do przeszkody i może dojść do kolizji w zależności od konkret-nej sytuacji przygotowywał auto do awa-ryjnego hamowania przez zmniejszenie odległości między klockami i tarczami hamulcowymi Alarmował kierowcę emitując sygnał ostrzegawczy a w osta-teczności hamował z pełną siłą

POMYSŁOWOŚĆ NIE ZNA GRANIC Obecnie każdy producent pojazdoacutew poleca roacuteżne systemy zwiększające bezpieczeństwo jazdy i oferuje je klien-tom pod ogoacutelną nazwą asystentoacutew kierowcy Wyodrębniły się dwie grupy asystentoacutew ndash systemy zwiększające bezpieczeństwo i pomagające pod-czas parkowania chociaż te ostatnie też w istocie to bezpieczeństwo zwięk-szają W zależności od marki pojazdu występują one pod roacuteżnymi nazwami chociaż ich działanie jest identyczne lub bardzo podobne W systemach tych wykorzystywane są sygnały z czujni-koacutew radarowych kroacutetkiego i dalekiego zasięgu czujnikoacutew ultradźwiękowych kamery przedniej lub tylnej a podze-

Elementy systemu wykrywania pieszych w Audi Q7

tablica przyrządoacutew

System automatycznego

hamowania po kolizji

samoczynnie zatrzymuje

uszkodzony pojazd i utrzymuje go

na swoim pasie ruchu

sterownik układu

hamulco-wego ESP

ekran z możliwo-

ścią roacuteżnych ustawień systemu

kamera przednia

przycisk sterujący

centralny sterownik światło hamowania

bramka sterownicza

jazd lecz roacutewnież utrzymuje go na jed-nym pasie ruchu by uniknąć zderzenia z pojazdami jadącymi obok

OMIJANIE PRZESZKODYNiektoacutere systemy hamowania awaryjnego (Lexus Mercedes-Benz) w razie potrze-by ingerują w układ kierowniczy w celu uniknięcia kolizji Jeśli nie da się unik-nąć kolizji do działania włącza się system

omijania przeszkody Wykorzystuje radar i kamerę do wykrywania z wyprzedzeniem wolniej poruszających się lub nierucho-mych pojazdoacutew i wytycza optymalny tor jazdy w celu ominięcia pojazdu z ktoacuterym ryzyko kolizji byłoby wysokie

ADAPTACYJNY TEMPOMATUtrzymuje auto w bezpiecznej odległości od poprzedzającego pojazdu Kierowca

Bosch Autospec nr 272

może kontrolować tę odległość na pię-ciu etapach System ten wykorzystuje głoacutewnie sygnały z przednich czujnikoacutew radarowych i kamery W połączeniu z automatyczną skrzynią biegoacutew działa w pełnym zakresie prędkości a przy ręcznej skrzyni biegoacutew ndash od 30 kmh

Ryszard Polit Auto Moto Serwis Zdjęcie Audi VW

23Technika

Elementy systemu jazdy w korku w Audi Q7

Elementy systemu skrętu w lewo na skrzyżowaniu w Audi Q7

bramka sterownicza

dźwignia zmiany biegoacutew

kamera przedniawyświetlacz head-up

wyświetlacz

system nawigacji z bazą danych

sterownik układu kierowniczegosterownik układu hamulcowego ESP

sterownik silnika

radar przedni

radar przedni

czujniki ultradźwiękowe

komputer pokładowy tablica przyrządoacutew

światło hamowania

bramka sterownicza

tablica przyrządoacutewsterownik układu hamulcowego ESP

radar przedni

radar przedni

wyświetlacz head-up

kamera przednia

Wybierz klocki i tarcze hamulcowe Bosch

Właściwa odległość to kwestia Twojego bezpieczeństwa

hamulceboschpl

Bosch_hamulce_dystans_reklama_210_280indd 1 07022018 125308

2 Spis treści nr 272 Bosch Autospec

na rynku pojawia się coraz wię-cej samochodoacutew hybrydowych i elektrycznych Część to pojaz-dy stosunkowo nowe w ktoacuterych prawdopodobieństwo wystąpienia problemoacutew z układem elektrycz-nym jest bardzo niskie Jednak część to pojazdy używane z dużymi przebiegami i czasami z wypadkową przeszłością Wraz z upływem czasu i wzrostem przebiegu można spodzie-wać się wystąpienia problemoacutew zwią-zanych z pogarszającą się jakością izolacji w układzie HV (High Voltage) ndash o czym więcej w sekcji PoradySezon wakacyjny rozpoczęty Zanim wyruszymy w podroacuteż warto sprawdzić stan techniczny samochodu hamul-ce amortyzatory zawieszenie opo-ny i płyny eksploatacyjne Istotne jest także sprawdzenie stanu wycieraczek i oświetlenia Szczegoacutełowe wskazoacutewki w materiale bdquoBezpiecznie na wakacjerdquo w sekcji ProduktyKomisja ds Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentoacutew Parlamen-tu Europejskiego zamierza poszerzyć obowiązkowe wyposażenie pojazdoacutew o systemy zwiększające bezpieczeń-stwo Jeśli PE wyrazi zgodę nowo rejestrowane samochody będą mu-siały być seryjnie wyposażone w za-awansowane systemy awaryjnego hamowania inteligentny tempomat system wykrywający zmęczenie kie-rowcy i asystenta utrzymywania pasa ruchu a także tzw czarną skrzynkę pomagającą w odtworzeniu okoliczno-ści kolizji (więcej w dziale Technika)Udanych i bezpiecznych wakacji

DRODZY CZYTELNICY

MAGAZYN BOSCH AUTOSPEC REDAGUJE DZIAŁ CZĘŚCI SAMOCHODOWYCH I WYPOSAŻENIA WARSZTATOWEGO FIRMY ROBERT BOSCH SP Z OO

02-231 Warszawa ul Jutrzenki 105 tel (022) 715 40 00wwwmotoboschpl wwwwarsztatyboschpl

Zespoacuteł redakcyjny Artur Chrust Robert Dzierżanowski Łukasz Kałucki Marcin Kiełczewski Maciej Krzyczkowski Maciej Łuczyński Tomasz Maciejasz Tomasz Miluski Tomasz Nowak Ewa Peresada Zbigniew Pilewski Jacek Pochopień Jacek Pudło Iwona Rokicka Anna Stryjska Marcin Stępień Anna Wilanowska Tomasz Zawalski

Aktualności

03 Zapraszamy na kanał YouTube Bosch Automotive Polska

Sprawdź układ hamulcowy przed wyjazdem na urlop

Porady

04 Pomiar jakości izolacji układu HV (High Voltage) w samochodach hybrydowychelektrycznych

08 Doboacuter podzespołoacutew Diesla cz 2

Bosch na pokładzie

07 Volvo V60 szybkie bezpieczne i niezawodne

Produkty

10 Rozwiązania filtracji w Mercedesie klasy E W213

11 20 milisekund ratuje życie

14 Bezpiecznie na wakacje

16 Akumulatory Boscha do ciężaroacutewek

17 Części zamienne układu napędu pasowego

Plakat

12 Układ stabilizacji toru jazdy

Diagnostyka

19 ESI[TRONIC] 20 uniwersalne profesjonalne i zawsze aktualne oprogramowanie dla warsztatoacutew

Bosch Car Service

20 Powroty klientoacutew do serwisu

Technika

21 Systemy zwiększające bezpieczeństwo część 1

JEŚLI CHCESZ PRZECZYTAĆ BIEŻĄCY NUMER bdquoBOSCH AUTOSPECrdquo ONLINE ZESKANUJ QR KOD

s 11

Projekt i realizacja wwwaudepl

20 milisekund ratuje życie

Sprawdź układ hamulcowy przed wyjazdem na urlopW wakacje warto zwroacutecić klientom uwagę na konieczność sprawdzenia sprawności układu hamulcowego (roacutewnież płynu hamulcowego) Bosch przypomina o tym kierowcom w reali-zowanej kampanii w TV i Internecie Jadąc na urlop mamy dużo bagaży często zamontowany bagażnik dachowy Dro-ga hamowania wydłuża się znacznie pod wpływem zwiększonego ciężaru samo-chodu Bez właściwie działających kloc-koacutew i tarcz hamulcowych nie zadziałają prawidłowo zamontowane w samocho-

dzie systemy bezpieczeństwa takie jak ABS czy ESP Wynaleziony i produkowany przez Boscha system ESP (Electronic Sta-bility Program ndash elektroniczny układ sta-bilizujący tor jazdy) jest najważniejszym oproacutecz pasoacutew bezpieczeństwa układem bezpieczeństwa w samochodzie Nieza-leżne badania pokazują że układ ESP moacutegłby zapobiec nawet 80 wszystkich wypadkoacutew będących skutkiem poślizgu gdyby miał go każdy pojazd

Iwona Rokicka

3Aktualności

Aby ułatwić odnalezienie filmu o danej tematyce zostały one przyporządko-wane do playlist

wyposażenie warsztatowe instrukcje napraw części do samochodoacutew

ciężarowych

Zapraszamy na kanał YouTube Bosch Automotive PolskaWszystkich czytelnikoacutew zapraszamy do śledzenia naszego kanału na YouTubie Dowiecie się z niego jak obsługiwać urządzenia diagnostyczne oraz jak prawidłowo montować części

ESI[tronic] 20 Online ndash diagnosty-ka samochodowa

technologie BoschaNa kanale dzielimy się z Wami fachową wiedzą oraz prezentujemy nasze doko-nania Aby być na bieżąco zachęcamy do dodania kanału do zakładki bdquoUlu-

bionerdquo oraz do subskrypcji W tym celu należy zalogować się na swoje kon-to Google oraz kliknąć czerwony guzik bdquoSubskrybujrdquo pod banerem głoacutewnym Serdecznie zapraszamy

Bosch Autospec nr 272

ABY WEJŚĆ NA KANAŁ wpisz adres youtubecom

BoschAutomotivePolska lub wpisz w wyszukiwarce

YouTube frazę bdquobosch auto-motive polskardquo oraz kliknij w pierwszy link

lub zeskanuj kod QR

Anna Wilanowska

4 Porady

Pomiar jakości izolacji układu HV (High Voltage) w samochodach hybrydowychelektrycznych

Jednym z takich problemoacutew jest pogar-szająca się jakość izolacji w układzie HV ndash czy to w wyniku starzenia się czy też z powodu usterki lub mechanicznego uszkodzenia

W każdym samochodzie hybrydowym czy elektrycznym sieć HV (wysokiego napięcia) jest odizolowana od sieci 12 V i od masy nadwozia Jakość izo-lacji układu HV od masy nadwozia jest

nr 272 Bosch Autospec

monitorowana przez układ sterowania ndash najczęściej przez sterownik układu hy-brydowego lub sterownik zarządzający pracą akumulatora wysokowoltowego Jakość izolacji musi być monitorowana

Rysunek sieci i komponentoacutew układu HV

Na rynku pojawia się coraz więcej samochodoacutew hybrydowych i elektrycznych Część to pojazdy stosunkowo nowe w ktoacuterych prawdopodobieństwo wystąpienia problemoacutew z układem elektrycznym jest praktycznie zerowe Część to pojazdy używane często importowane z USA z dużym przebiegiem i niejednokrotnie z wypadkową przeszłością Samochody hybrydowe czy elektryczne znane są z wyjątkowej bezawaryjności jednak wraz z upływem czasu i zwiększaniu się przebiegu można spodziewać się wystąpienia problemoacutew w układzie HV

Akumulator HV

Masa 31

Przewody masowe

12 Volt Minus (-)

12 Volt Plus (+)

Sieć HV

Masa 31

Silnik elektryczny

Inwerter

T+

Aku

mul

ator

12

V

HST-

Kompresor AC

Sterownik akumula-tora HV

Insulation monitor

BMS

Przetwornica DC - DC

U

V

W

5Porady

gt

Bosch Autospec nr 272

w celu zapewnienia bezpiecznego użyt-kowania takiego pojazdu W przypadku wykrycia problemoacutew z izolacją system dezaktywuje część układu lub cały system w zależności od obszaru gdzie stwierdzony został problem Obszar usterki może być wskazany przez odpowiedni kod diagnostyczny lub ogoacutelną informację o usterce izolacji układu HV Obok przykładowy rysunek sieci i kom-ponentoacutew układu HVW zależności od przypadku sprawdza-my jeden komponent lub wszystkie kom-ponenty w systemie Należy pamiętać żeby do pracy przy pojazdach hybrydo-wych elektrycznych używać aktualnych procedur serwisowychdiagnostycz-nych dostarczanych przez producenta samochodu narzędzi spełniających jego wymagania Trzeba roacutewnież sto-sować się do wszelkich procedur zwią-zanych z bezpieczeństwem (osobiste i techniczne środki bezpieczeństwa opisane w dokumentacji serwisowej do pojazdu na ktoacuterym będą przepro-wadzone prace)Osoba pracująca przy pojeździe z ukła-dem HV musi mieć odpowiednie kwa-lifikacje i przejść właściwe szkolenia

Samochody hybrydoweelektryczne są wyposażone w troacutejfazowe silniki prądu przemiennego z wirnikiem z magnesami trwałymi Kontrolując silnik elektryczny mierzymy jakość izolacji uzwojeń od obudowy wirnika Napięcie testowe czas pomiaru i rezystancja izolacji zależą od konkretnego pojazdu Z reguły przykładamy napięcie minimum 500 V pomiar ma trwać przynajmniej 5 sekund a zmierzona minimalna rezystancja izolacji to kilkadziesiąt MΩ

Do pomiaru izolacji Bosch oferuje megaomomierz FSA 050 Jest to wysokiej klasy tester izolacji i wysokiego napięcia ktoacutery może być z powodzeniem używany do testowania jakości izolacji układu HV w pojazdach hybrydowych czy elektrycznychProszę pamiętać że sposoacuteb wykorzystania tego testera (napięcie testowe czas pomiaru) będzie opisany w dokumentacji serwisowej konkretnego pojazdu Poniższe opisy są jedynie ogoacutelnymi przykładami zastosowania testera FSA 050 przy pomiarach jakości izolacji

Pomiar izolacji

Testowanie uzwojeń maszyny elektrycznej

WAŻNE

Praca przy samochodach elektrycznychhybrydowych powinna być wykonywana przez osoby posiadające odpowied-nie kwalifikacje i szkolenia a wszelkie czynności muszą być przeprowadzane zgodnie z wytycznymi producenta samochodu

6 Porady

gt

nr 272 Bosch Autospec

Opisane powyżej testy dotyczą niektoacute-rych czynności diagnostycznych wy-konywanych przy diagnozie pojazdu wyposażonego w układ HV Jeszcze raz pragnę przypomnieć że

bezpieczną pracę przy samochodach hybrydowychelektrycznych zapewnia-ją odpowiednie szkolenia i kwalifikacje stosowanie procedur diagnostycznychbezpieczeństwa opisanych w dokumen-

tacji technicznej producenta samocho-du i używanie technicznychosobistych środkoacutew ochrony

Tomasz Miluski

Przewody układu HV (pomarańczowy ko-lor izolacji) znajdują się pomiędzy takimi komponentami jak akumulator wysoko-woltowy inwerter kompresor klimaty-zacji a silnikiemsilnikami elektrycznymiCo do zasady przewody powinny być kontrolowane po odłączeniu od ta-kich komponentoacutew jak inwerter chyba że w dokumentacji technicznej jest na-pisane inaczej Test przewodoacutew układu HV polega na sprawdzeniu rezystancji izolacji od masy nadwozia (ekranu przewodu połączonego z masą nadwozia) spraw-dzeniu czy nie ma przebicia pomiędzy żyłami przewodu i ciągłości przewodu Do testowania przewodoacutew układu HV używamy megaomomierza Napięcie testowe dobierane jest według danych z dokumentacji serwisowej pojazdu

Poza pomiarem jakości izolacji spraw-dzamy jaka jest rezystancja uzwojeń maszyny elektrycznej Ze względu na niewielką rezystancję uzwojeń od kilkunastu do kilkudzie-sięciu mΩ i niewielką tolerancję do pomiaru używamy miliomomie-rza i wykonujemy go w temperaturze pokojowej lub korygujemy zmierzoną rezystancję w zależności od aktualnej temperatury uzwojeń według wzoru z dokumentacji producenta samo-chodu

Kontrola rezystancji uzwojeń

Testowanie przewodoacutew układu HV

Bosch Autospec nr 272 Bosch na pokładzie

Nowe szwedzkie Volvo V60 kombi jest wszechstronne szybkie i wyposażone w innowacyjne technologie Boscha

KOMFORT JAZDYPasażerowie Volvo V60 mogą teraz podroacuteżować jeszcze bardziej zrelak-sowani ponieważ bezpieczny rozruch na zimno i płynna praca silnika zapew-niają im wysoki komfort jazdy Wynika to częściowo roacutewnież z nowoczesnej technologii Boscha

VOLVO V60 ORAZ CERAMICZNE ŚWIECE ŻAROWE BOSCHA DURASPEEDDwulitrowe silniki Diesla montowane w Volvo o mocy 150 i 190 koni mecha-nicznych (110 i 140 kW) są wyposażo-ne w najnowszą generację świec żaro-

BOSCH W VOLVO V60

Kolektor dolotowy i impuls czujnika ciśnienia ze zintegrowanym czujnikiem temperatury

Świece żarowe i jednostka ste-rująca świecami zapłonowymi

Miernik masy powietrza gorącego

Elektroniczna jednostka steru-jąca poduszką powietrzną

Zestaw wskaźnikoacutew Asystent parkowania Czujnik cząstek Czujniki NOX Czujniki ultradźwiękowe Czujnik poduszek powietrza

szybkie bezpieczne i niezawodne

Ceramiczna świeca żarowa Bosch DuraSpeed

wych Boscha ndash DuraSpeed W zaledwie 14 sekundy świece żarowe Boscha DuraSpeed nagrzewają się do tempe-ratury 1000degC Maksymalna tempera-tura grzania to 1350degC Ich niski poboacuter mocy (7 V) jest dogodny w zasilaniu pokładowym Świece żarowe przyczyniają się roacutew-nież do wysokiego komfortu startowego nowego Volvo V60 i poprawiają zimną pracę silnika wysokoprężnego na bie-gu jałowym ndash redukując jednocześnie emisję spalin (Euro 6d-TEMP)

Volvo V60

7

Tłumaczenie Maciej Łuczyński Zdjęcia Volvo Bosch

8 Porady nr 272 Bosch Autospec

Doboacuter podzespołoacutew Diesla cz 2W trzecim numerze magazynu bdquoAutospecrdquo w 2018 roku opisany został doboacuter części zamiennych Diesla na podstawie programu ESI ktoacutery powinien stanowić głoacutewne narzędzie do doboru części technicznych Boscha W artykule opisaliśmy przypadki błędnego doboru podzespołoacutew układu wtryskowego Diesla w ktoacuterych wprawdzie skorzystano z programu ESI jednak prawdopodobną przyczyną ich powstania był brak uwzględniania dodatkowych opisoacutew szczegoacutełowych znajdujących się przy danym produkcie

To jednak niejedyne przypadki błęd-nych doboroacutew części technicznych Niektoacuterym z nich poświęcony jest ten artykuł w ktoacuterym przybliżony zosta-nie temat doboru części na podstawie zamiennikoacutew numeroacutew wyposażenia fabrycznego (OEOES)

DOBOacuteR NA PODSTAWIE NUMERU VIN ndash NAJBARDZIEJ PRECYZYJNY JEDNAK NIE W IAMDoboacuter części na podstawie numeru VIN stosowany w serwisach producentoacutew samochodowych ( OES) jest oczywi-ście najbardziej precyzyjny i daje możli-wość jednoznacznego ustalenia numeru pasującej części lub jej najnowszego następnika do danego samochodu Dużym ograniczeniem doboru części zamiennych w katalogach dystrybuto-roacutew czy producentoacutew wyposażenia jest brak możliwości precyzyjnego doboru na podstawie numeru VIN choć i w tym zakresie dokonuje się obecnie pewien postępPrzykładowo program ESI20 w samo-chodach z normą spalin EURO 5 i 6 ma już możliwość wybrania danego modelu po numerze VIN ale doprecyzowanie doboru części do danego pojazdu za-wsze trzeba wykonać na podstawie listy wyposażenia uwzględniając zamiesz-czone podpowiedzi i uwagi Obecnie coraz częściej zaroacutewno me-chanicy jak i dystrybutorzy stosują roacutewnież doboacuter na podstawie numeru VIN korzystając np z systemu Partslink katalogoacutew wyposażenia OES dostęp-

nych w Internecie lub też korzystając z pomocy serwisoacutew autoryzowanych Za pomocą tych narzędzi można usta-lić jedynie numer OEOES danego producenta do ktoacuterego następnie należy odszukać zamiennik z rynku wtoacuternego (IAM) Często źroacutedła inter- netowe nie mają jednak pełnych i naj-nowszych danych stąd błędy i kom-plikacje

Rys 2 Zaznaczenie numeru Bosch IAM lub OE i wciśnięcie klawisza F8 W dolnym pasku wyświetla się informacja o produktach ktoacutera pokazuje powiązanie numeroacutew IAM OE oraz regenerowanego BX i częściowe uwagi Wciskając klawisz [Zastosowanie produkt =gt poj] przechodzimy do listy pojazdoacutew w ktoacuterych podzespoacuteł jest stosowany (na tym etapie wyświetla się lista poprzednikoacutew ktoacuterą warto przeanalizować ponieważ w naszym aucie może być zainstalowany najstarszy numer Boscha stosowany na OE)

Rys 1 Wpisanie numeru obcego A6420701487 odszukanie crossoacutew przez naciśnięcie przycisku [Poroacutewnania] zaznaczenie jednego z numeroacutew np IAM 0 445 115 059 (dla numeru IAM podświetla się klawisz [Zastosowanie prod=gtpoj] dla OE nie)

DOBOacuteR CZĘŚCI DIESLA NA PODSTAWIE NUMERU OE OESProgram ESI Boscha jak roacutewnież ka-talogi dystrybutoroacutew mają możliwość znalezienia zamiennika numeru OES na numer części IAM Jednak doświad-czenie pokazuje że zamienniki uzyska-ne w ten sposoacuteb nie zawsze są w 100 właściwe Wynika to jak wyżej wspo-

9PoradyBosch Autospec nr 272

mniano przykładowo z faktu że inter-netowe źroacutedło nr OE nie jest precyzyjne czy też producent pojazdu zastosował w międzyczasie następniki o innych numerach lub następniki regenero-wane Dlatego powinna obowiązywać zasada że ustalony w ten sposoacuteb nu-mer części technicznej Boscha zawsze należy potwierdzić sprawdzając jego występowanie na liście wyposażenia danego pojazdu w programie ESI

USTALENIE NUMERU OEOES W AUTACH bdquoPO PRZESZCZEPACHrdquoKorzystanie z możliwości ustalenia numeru części OES jest często nie-zbędne a wręcz nawet konieczne przy tak zwanych autach bdquopo przeszcze-pachrdquo W takich samochodach nie do końca wiemy jaki podzespoacuteł np wtryskiwacz powinien być a jaki jest rzeczywiście zamontowany Dlate-go sprawdzenie wyposażenia według listy OES u producenta z wykorzysta-niem numeru VIN pozwala wskazać ktoacutera część powinna być rzeczywiście zamontowana Następnie trzeba przejść na zamiennik Boscha i potwierdzić jego występowa-nie w ESI na podstawie wspomnianej już listy wyposażenia danego pojaz-du Należy przy tym uwzględnić zakres miesięcy i lata produkcji auta kod lite-rowy silnika oznaczenia norm spalin zakresy numeroacutew sterownika silnika zakresy numeroacutew nadwozia Takie uwagi znajdują się w ESI przy opisie komponentoacutew

OZNACZENIA NA PODZESPOŁACH DIESLA OEIAMW przypadku ważnych części Boscha takich jak diesel dostarczanych do pro-ducentoacutew na OE poza 10-cyfrowym nu-merem Boscha na produkcie znajduje się także numer producenta pojazdu OE i jego logo

Rys 3 Po wciśnięciu klawisza OK w oknie z poprzednikami przechodzimy do listy pojazdoacutew w ktoacuterych dany wtryskiwacz jest stosowany Tu dokładniej identyfikujemy interesujący nas model uwzględniając omoacutewione w tekście dane i zaznaczamy go

Rys 4 Po wciśnięciu klawisza [Wyposażenie] otwiera się okno pokazujące wyposa-żenie pojazdu W zaznaczonym przez nas wtryskiwaczu 0445115059 widzimy w polu informacje że ten numer jest stosowany w pojazdach z katalizatorem SCR Na liście tego pojazdu jest jeszcze drugi wtryskiwacz ale przy nim jest inna uwaga

Inaczej wygląda to już w przypadku części zamiennej sprzedawanej przez Boscha na IAM Odpowiednik produk-tu z wyposażenia fabrycznego Boscha ma inny numer zamoacutewieniowy i nie ma numeru OE oraz logo producenta po-jazdu Zatem przy doborze części można skorzystać z numeru części znajdują-cej się w pojeździe Trzeba być jednak bardzo ostrożnym ze względu na bdquoprzeszczepyrdquo czyli zamontowane inne podzespołyZdarzają się przypadki kiedy klient do-biera produkt po numerze ktoacutery fak-tycznie odczytał np z wtryskiwacza zamontowanego w danym pojeździe po czym się okazuje że poprzednio sil-nik pracował bdquojako takordquo a po wymianie na nowy nie pracuje w ogoacutele

Jest to jeden ze znanych nam przy-padkoacutew gdzie we wtryskiwaczach zamieniono tylko uszkodzone cewki na używane (tego samego typu) a doacuteł wtryskiwacza pozostał oryginalny Ta-kich przykładoacutew można by znaleźć wię-cej Najważniejsze żeby być czujnym i ograniczyć rutynę

PODSUMOWANIEMając numer części OEOES można wstępnie określić przejście na numer części Boscha korzystając z funkcji ESI bdquonumer obcyrdquo po czym należy przez funkcję ESI bdquozastosowanie produktu Boscha w pojeździerdquo określić model pojazdu i ustalić zastosowane w nim wyposażenie

Zbigniew Pilewski

10 Produkty

Rozwiązania filtracji w Mercedesie klasy E W213Bosch wprowadził do oferty filtr powietrza (F 026 400 468) przeznaczony min do Mercedesa klasy E serii W213 z silnikiem Diesla OM654 Ten nowy silnik wszedł do produkcji w 2016 r i wyroacuteżnia się wieloma nowoczesnymi rozwiązaniami Jednostka napędowa spełnia najwyższe wymogi dotyczące czystości spalin przy roacutewnoczesnym obniżeniu zużycia paliwa

nr 272 Bosch Autospec

NOWOCZESNE ROZWIĄZANIASilnik OM654 ma pojemność skokową jednego cylindra zbliżoną do 500 ccm co jest ogoacutelnie przyjętym optimum Ob-niżenie drgań umożliwiają wałki wyroacutew-noważające Lanchestera Opracowa-nie nowej konstrukcji wykorzystano do zmniejszenia liczby wariantoacutew ukła-du napędowego i ułatwienia montażu silnika zaroacutewno w pozycji wzdłużnej jak i poprzecznej Zastosowano aluminiowy blok silnika oraz stalowe tłoki ze stali chromowo--molibdenowej Takie połączenie mate-riałoacutew służy obniżeniu masy jednostki

napędowej Zamontowano modułowy układ wydechowy i wielodrożny układ EGR Oczyszczanie spalin jest bardzo ważne ze względu na nowe sposoby pomiaru emisji W silniku wprowadzono przesunięcie poprzeczne wału korbo-wego wodną chłodnicę powietrza do-ładowującego i nowy proces spalania Cylindry są pokryte specjalną powłoką NanoslideW pojeździe zastosowano pompę wtry-skową jednotłokową Bosch CP4 Mak-symalne ciśnienie w układzie to 2050 baroacutew Wtrysk realizują 8-otworowe wtryskiwacze elektromagnetyczne

CRI3 Do zmniejszenia emisji tlenkoacutew azotu wykorzystywany jest katalizator SCR z AdBlue

CIEKAWE ROZWIĄZANIA MONTAŻU FILTROacuteWFiltr powietrza jest zamontowany w cie-kawy sposoacuteb ndash znalazł się we wspoacutelnej obudowie wraz ze sterownikiem silnika Dodatkowo nietypowy jest nieregularny kształt filtra wymuszony ograniczoną przestrzenią montażową w komorze sil-nika Warto zauważyć że filtr powietrza chroni przed zanieczyszczeniami nie tylko sam silnik ale i jednostopniową turbosprężarkę Ciekawie jest rozwiązany układ filtracji powietrza napływającego do kabiny W przedziale silnikowym znajduje się filtr standardowy o prostokątnym kształcie (1 987 435 058) a w przedziale pasa-żerskim ndash drugi filtr o innym kształcie (1 987 435 545) Jeden z nich wymienia się po podniesieniu maski a dostęp do drugiego jest z wnętrza pojazduFiltr oleju F 026 407 238 jest stosun-kowo długi ze względu na ograniczo-ną przestrzeń montażową w obrębie silnika

Jacek Pudło

Filtr powietrza o nieregularnym kształcie wymuszonym ograniczoną przestrzenią montażową w komorze silnika

Filtr kabinowy montowany w przedziale silnikowym

Bosch każdego miesiąca wprowadza do oferty filtry do nowych modeli samochodoacutew

11Produkty

W nowoczesnych pojazdach układ hamulcowy pełni znacznie więcej funkcji niż w pojazdach choćby sprzed 15 lat

SYSTEM ESPPrzełom rozpoczął się w 2006 r kiedy to wszystkie nowo rejestrowane pojaz-dy musiały być wyposażone w system ABS Kolejnym krokiem było w 2014 r wprowadzenie obowiązkowego sys-temu ESP Ale to nie wszystko Unia Europejska planuje w kolejnych latach wydłużyć listę systemoacutew montowanych obowiązkowo na wyposażeniu fabrycz-nym Do takich należy między innymi system AEB (Autonomous Emergency Breaking) czy też LKA (Line Keeping Assist) W obydwu przypadkach pod-stawą działania jest układ hamulcowy a konkretniej moacutewiąc system ESP Aby spełniał on należycie swoje zadania wszystkie jego elementy muszą być sprawne i poddawane regularnym kontrolom

PŁYN HAMULCOWYJednym z takich elementoacutew jest płyn hamulcowy o ktoacuterym często zapomina-my Każdy płyn (z wyjątkiem DOT5) jest

higroskopijny a to oznacza że chłonie wilgoć ktoacutera obniża parametry płynuGdy płyn zawiera zbyt dużo wilgoci bądź jest o niewłaściwej specyfikacji systemy bezpieczeństwa będą działa-ły niewłaściwie Nawet jeśli kierowca na co dzień nie dostrzeże żadnej roacuteż-nicy w sytuacjach awaryjnych może dojść do kolizji Niewłaściwy płyn może spowodować opoacuteźnienie zadziałania całego systemu Gdy system AEB wykryje pojazd do ktoacute-rego zbliżamy się zbyt szybko a kierow-

ca nie podejmie proacuteby hamowania sam rozpocznie hamowanie W przypadku złego płynu opoacuteźnienie w działaniu sys-temu może wynieść 20 ms Wydawać by się mogło że jest to bardzo kroacutetki czas ale w ruchu miejskim auto jadąc z prędkością 50 kmh pokona w tym czasie ok 3 m Te 3 m mogą oznaczać uratowanie czyjegoś życia Dlatego jedy-nym sposobem aby wszystkie systemy działały zgodnie z założeniami produ-centa jest dokładna kontrola i wymiana komponentoacutew zgodnie z wymogamiBosch w swojej ofercie ma płyn hamul-cowy nowej generacji o nazwie ENV o bardzo wysokich parametrach ktoacutery można stosować jako zamiennik dla płynoacutew DOT

Marcin Kiełczewski

20 milisekund ratuje życie

Bosch Autospec nr 272

DODATKOWO PŁYN ENV SPEŁNIA NASTĘPUJĄCE SPECYFIKACJE PRODUCENTOacuteW

VAG VW Audi Seat Skoda Bentley Bugatti Lamborghini TL 766Z

BMW BMW MINI Rolls-Royce QV 34 001 GM Europe Opel Saab Vauxhall GMW 3356 PSA Peugeot Citroen STL S71 2114 Ford Motor Company WSS-M6C65-A2

MOŻLIWOŚCI ZASTĄPIENIA PŁYNOacuteW DOT PRZEZ PŁYN ENV

DOT3 DOT4 DOT4 HP DOT4 SUPER DOT51

ENV6

ENV4

Płyn hamulcowy nowej generacji ndash ENV

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

14 Produkty

Co zrobić aby na urlopie bez przeszkoacuted cieszyć się wolnym czasem i spokojem Nie tylko należy zaplanować cel podroacuteży i atrakcje kupić bilety spakować sprzęt turystyczny i bagaże oraz apteczkę ale roacutewnież przygotować samochoacuted

W przypadku wyjazdu samochodem warto sprawdzić jego stan techniczny

hamulce amortyzatory zawieszenie opony płyny eksploatacyjne

Istotne jest także sprawdzenie stanu wycieraczek oraz oświetlenia w samo-chodzie Są to ważne czynniki podno-szące poprawę widoczności a co za tym idzie bezpieczeństwa na drodze

WYCIERACZKIPrzed wakacyjnym wyjazdem należy

ocenić stan techniczny wyciera-czek i dokonać ewentualnej ich wymiany

sprawdzić czy guma wycieraczek nie jest zdeformowana porowata ani oderwana od konstrukcji

zadbać o czystość pioacutera co prze-dłuży żywotność wycieraczek

Sprawne wycieraczki w znaczącym stopniu przyczyniają się do bezpiecz-

nr 272 Bosch Autospec

nej jazdy Należy je wymienić gdy na szybie pozostają smugi podczas pracy słychać piski zgrzyty a wycie-raczka przeskakuje na szybie Warto też zwroacutecić uwagę na stan techniczny rzadziej wymienianej wycieraczki szyby tylnej

OŚWIETLENIESprawnie działające światła w samo-chodzie to podstawa bezpieczeństwa Warto pamiętać o kontroli

Bezpiecznie na wakacje

Gigalight Xenon HID D2S karton i produkt

Żaroacutewka Giga-light Plus 150 blister i produkt

GIGALIGHT PLUS 150 ORAZ LAMPY WYŁADOWCZE GIGALIGHT HID

NR BOSCH NAZWA NAPIĘCIE TYP MOC KOD EAN KOŃCOacuteWKA OPAKOWANIE CENA detal netto (od 23042019)

1987301136 Gigalight Plus 150 12 V H4 6055 W 4047026227581 P43T blister 1 szt 3700 zł

1987301137 Gigalight Plus 150 12 V H7 55 W 4047026227598 PX26D blister 1 szt 4800 zł

1987302913 Lampa wyładowcza Xenon GIGA HID

zastosowanie samochody osobowe i ciężarowe

D1S 35 W 4047026227550 PK32D-2 kartonik 1 szt 29000 zł

1987302914 Lampa wyładowcza Xenon GIGA HID

zastosowanie samochody osobowe i ciężarowe

D2S 35 W 4047026227567 P32D-2 kartonik 1 szt 20500 zł

UWAGA Lampy wyładowcze są uniwersalne i pasują do samochodoacutew osobowych (12 V) i ciężarowych (24 V) Żarniki ksenonowe zasilane są napięciem około 135 V i o ich napięciu zasilania decyduje układ sterujący ktoacutery musi być dopasowany do napięcia panującego w instalacji danego pojazdu

15Produkty

Rodzaj zestawu Zestaw z żaroacutewką halogenową

Żaroacutewki dodatkowe w zestawie

Bezpieczniki w zestawie Nr Bosch Cena detal

netto

Mini Box H1 P21W R5W T4W 1x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 102 2515

Mini Box H4 P21W R5W T4W 1x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 101 2182

Mini Box H7 P21W R5W T4W 1x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 103 2515

Maxi Box H1 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 112 3384

Maxi Box H4 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 111 3352

Maxi Box H7 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 113 3521

Maxi Box H1H7 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 120 5303

Bosch Autospec nr 272

przydatny zestaw żaroacutewek Mini Box lub Maxi Box

NOWE LAMPY GIGALIGHT PLUS 150 I XENON GIGALIGHT HIDW ofercie Boscha dostępna jest nowa linia żaroacutewek halogenowych Gigalight Plus 150 oraz nowa linia lamp wyładow-czych Xenon Gigalight HIDGigalight Plus 150 to nowa linia 12 V halogenowych żaroacutewek (H4 H7) ktoacutere

generują do 150 więcej światła zwiększają bezpieczeństwo na

drodze emitują intensywne białe światło

pojazdy silnikowe prywatne i wynajęte

autobusy autokary (regularne turystyczne)

inne koleje rowery wodne

samoloty

ZESTAWY TYPU MINI BOX

świateł mijania i drogowych pozycyjnych i cofania awaryjnych i kierunkowskazoacutew przeciwmgielnych i świateł bdquostoprdquo

Dobrze wiedzieć Żaroacutewki warto wymieniać parami ndash aby świeciły roacutewnomiernie Sprawdzić trzeba także oświetlenie tablic rejestra-cyjnych i wnętrza pojazduWarto zaproponować klientowi zapa-sowy komplet żaroacutewek W niektoacuterych krajach Europy np w Czechach Chor-wacji Francji Czarnogoacuterze i na Słowacji ndash zapasowy komplet jest obowiązkowy Dlatego dobrze jest mieć niewielki ale

mają nowoczesny design są pakowane w blistry

Lampy wyładowcze Boscha Xenon Giga- light HID

dostępne są D1S i D2S emitują jasne światło o barwie

4400 K dają do 70 więcej światła na

drodze niż standardowe lampy ksenonowe

Oznacza to lepszą widoczność na dro-dze komfort jazdy kierowcy i zwiększo-ne bezpieczeństwo

Anna Stryjska

JAKIMI ŚRODKAMI TRANSPORTU PORUSZAJĄ SIĘ POLACY POWYŻEJ 15 ROKU ŻYCIA PODCZAS PODROacuteŻY PO POLSCE I NA ŚWIECIE

765

304

139

143

94

30

02

524 dane Rocznik Statystyczny GUS 2017

16 Produkty

W dalekodystansowej ciężaroacutewce akumulatory pracują pod dużym obciążeniem roacutewnież podczas postojoacutew Stosując się do kilku prostych zasad można zmniejszyć ryzyko nagłej awarii i kosztownej niepożądanej przerwy w pracy

MĄDRE GOSPODAROWANIE ENERGIĄPodczas dobowego odpoczynku i zwią-zanego z tym postoju warto odłączyć zbędne odbiorniki elektryczne po-nieważ obniży to ryzyko nadmiernego rozładowania akumulatoroacutew We wspoacutełczesnych ciężaroacutewkach w komputerze pokładowym można wybrać spośroacuted kilku tryboacutew pracy po-jazdu podczas parkowania roacuteżniących się liczbą uruchomionych urządzeń Pozwala to kilkukrotnie zmniejszyć nie-potrzebną utratę energii W nowych modelach ciężaroacutewek wskaź-nik stanu akumulatoroacutew alarmuje jeśli stan naładowania jest za niski oraz ile minimalnie energii powinno być zacho-wane do rozruchu

DODATKOWE URZĄDZENIA ELEKTRYCZNEKlimatyzator lub ogrzewanie zużywają sporą ilość energii dlatego korzystnie jest przed zatrzymaniem się na postoacutej schłodzić lub ogrzać wnętrze by uła-twić im poacuteźniejsze zadanie oraz uniknąć nadmiernego obciążenia akumulato-roacutew Roacutewnież lodoacutewka może w kilka dni rozładować akumulatory zaś nie-używana przetwornica 12 V powinna być odłączona by nie pobierać szcząt-kowego prądu

GŁĘBOKIE ROZŁADOWANIEGdy akumulatory są naładowane mogą być pozostawione na długi okres bez uszczerbku Jeśli jednak są w dużym stopniu roz-ładowane to z upływem czasu płyty

będą się trwale zasiarczać Dlatego należy unikać pozostawiania na długi czas akumulatoroacutew w stanie głębokiego rozładowania czyli stanu naładowania poniżej 40‒45

SZCZEGOacuteLNA OSTROŻNOŚĆ ZIMĄDobrze jest unikać głębokiego rozła-dowania akumulatoroacutew przy silnych mrozach aby przy najniższej tempera-turze nie mieć problemoacutew z rozruchem Niska temperatura może bowiem obni-żyć pojemność akumulatoroacutew nawet o połowę W okresie długotrwałych silnych mro-zoacutew warto pamiętać o doładowaniu akumulatoroacutew

POBOacuteR ENERGII ELEKTRYCZNEJ

Lodoacutewka 3 A Klimatyzacja postojowa

10‒30 A Ogrzewanie postojowe

5‒10 A Oświetlenie 5 A Laptop 5 A

Niektoacutere z tych urządzeń w ciągu 8 godzin mogą zużyć około 200 ndash 240 Ah a więc całą energię zgromadzoną w akumulatorach

Akumulatory Boscha do ciężaroacutewek

nr 272 Bosch Autospec

17Produkty

ZUŻYCIE ENERGII A PRĄD ŁADOWANIA

Zimą odbiorniki elektryczne w ciężaroacutewce pobierają moc nawet ponad 350 W Wiąże się to z poborem prądu rzędu 15 A Oznacza to że w 8 godzin pobrane zostanie 120 Ah czyli połowa energii zgromadzonej w akumulatorach Najlepsza do naładowania akumulatora w bazach transportowych będzie ładowarka o dużym prądzie wyjściowym 45-90 A Mniejsze ładowarki o prądzie wyjściowym poniżej 10 A mogą być użyte w trakcie dłuższego postoju

Bosch Autospec nr 272

Bosch od dawna ma w swojej ofercie paski wieloklinowe do napędu urządzeń pomocniczych takich jak alternator czy kompresor klimatyzacji roacutewnież ndash koła pasowe alternatora ze sprzęgłem jednokierunkowym

Części zamienne układu napędu pasowego

Naturalnym krokiem jest poszerzanie oferty o pozostałe komponenty ukła-du paska napędowego co też w tym momencie Bosch robiOstatnio w ofercie pojawiły się

napinacze paska wieloklinowego koła pasowe wału korbowego

z tłumikami drgań skrętnych rolki prowadzące koła pasowe alternatora ze sprzę-

głem jednokierunkowym mające zastosowanie w alternatorach wyprodukowanych przez innych producentoacutew niż Bosch

Układy napędu pasowego urządzeń pomocniczych we wspoacutełczesnych sil-nikach stają się coraz bardziej rozbu-dowane a im więcej jest w pojeździe

zmiany wynikające z rozszerzalności temperaturowej materiałoacutew z ktoacuterych zrobiony jest silnik oraz obciążenia układu paska napędowego pochodzące od napędzanych urządzeń i od silni-ka jak roacutewnież kompensuje on zmiany wymiaroacutew powstałe w wyniku zużycia częściStosowane w samochodach napinacze mają roacuteżne konstrukcje ale generalnie jest to rolka prowadząca umieszczona na ramieniu ktoacutere napinane jest spręży-ną oraz występuje w nich dodatkowo tłumik cierny lub hydrauliczny

SPRZĘGŁO JEDNOKIERUNKOWE ALTERNATORAJednym z pierwszych urządzeń zmniej-

urządzeń zwiększających komfort tym bardziej rosną wymogi wobec układu pasowego Wiąże się to ze stosowaniem bardziej rozbudowanych układoacutew tłu-mienia drgań i minimalizacji przeciążeń Dlatego w układzie paska wieloklino-wego silnika oproacutecz standardowego napinacza pasa pojawiły się urządzenia poprawiające płynność pracy jak i mini-malizujące drgania i hałas generowany przez cały ten mechanizm

NAPINACZ PASKA WIELOKLINOWEGOTradycyjnym elementem odpowiedzial-nym za właściwe napięcie oraz reduk-cję naprężeń w układzie jest napinacz paska wieloklinowego Kompensuje on

Odporny na wstrząsy akumulator TE EFB

PRAWIDŁOWA EKSPLOATACJA I PROFILAKTYKAPodczas eksploatacji akumulatoroacutew warto jest sprawdzać ich stan nałado-wania czy to za pomocą danych z wy-świetlacza na pulpicie czy to za pomocą woltomierza np przy okazji wymiany oleju i filtroacutew Jeśli napięcie akumula-tora jest poniżej 124 V to wymaga on doładowania

STAN PEŁNEGO NAŁADOWANIAAkumulatory ktoacutere są regularnie w pełni naładowane zachowują długą żywot-ność i nie ulegają zasiarczeniu ktoacutere zmniejsza ich pojemność Pojawia się ono przy długotrwałym niedoładowa-niu akumulatoroacutew Akumulatory warto profilaktycznie doładować do pełna np podczas wymiany oleju i filtroacutew lub w dniu nieużywania auta Można do tego użyć ładowarki Boscha BAT 645 lub BAT 690 o dużym prądzie wyjściowym 45 A lub 90 A Do mniej wymagających zastosowań może też posłużyć Bosch C7 Ładowarka używana do ciężaroacutewki powinna mieć odpowiednio duży prąd wyjściowy najlepiej powyżej 45 A

Jacek Pudło

gt

18 Produkty nr 272 Bosch Autospec

szających drgania wibracje i przeciąże-nia w układzie pasowym było sprzęgło jednokierunkowe alternatora Zostało wprowadzone ponieważ wirnik alterna-tora ma stosunkowo wysoką masę ndash tym większą im większa moc alternatora Ponadto alternator kręci się około trzech razy szybciej niż prędkość obrotowa sil-nika co powoduje że wirnik alternatora przeciwstawia się z dużą siłą wszelkim zmianom prędkości obrotowej Silnik spalinowy ndash w szczegoacutelności na wolnych obrotach ndash pracuje z dużą nieroacutewno-miernością prędkości obrotowej Za-tem sprzęgło jednokierunkowe mini-malizuje wibrację rozłączając napęd gdy prędkość obrotowa silnika maleje i załączając gdy rośnie Dzięki takie-mu zachowaniu duża masa bezwładna wirnika pracuje płynnie i nie wywołuje dodatkowych pulsujących sił w układzieJednokierunkowe sprzęgło w kole pa-sowym alternatora minimalizuje dodat-kowo przeciążenia podczas gwałtow-nych zmian obrotoacutew silnika Alternator kręci się około trzech razy szybciej niż silnik tak więc podczas zmiany bie-gu na wyższy gdy prędkość obrotoacutew spada o 1000 obrmin prędkość ob-rotowa alternatora musiałaby zostać zredukowana o około 3000 obrmin w jednym momencie Dzięki sprzęgłu jednokierunkowemu wirnik alternatora może tę chwilę do zroacutewnania obrotoacutew pracować z tak zwanym wybiegiemNieprawidłowo pracujące jednokierun-kowe sprzęgło alternatora może powo-dować duże wibracje w układzie napędu pasowego co z kolei powoduje szybkie

zużywanie się pozostałych wspoacutełpra-cujących komponentoacutew układu oraz może prowadzić do ich uszkodzenia

KOŁA PASOWE WAŁU KORBOWEGO Z TŁUMIKIEM DRGAŃ SKRĘTNYCHKoła pasowe wału korbowego z tłumi-kiem drgań skrętnych minimalizują pul-sacje spowodowane nieroacutewnomierną prędkością obrotową silnika co skut-kuje zmniejszeniem sił wywołujących wibracje i pulsacje w układzie pasowym silnika Mniejsze pulsacje oznaczają mniejsze wibracje paska i zmniejszo-ne zużycie innych części tego układuWprowadzenie dwumasowego koła zamachowego do konstrukcji silnika spowodowało zmniejszenie drgań w układzie napędu pojazdu Niestety masa zamachowa na sztywno związana z wałem korbowym silnika jest w tych

aplikacjach mniejsza co powoduje że nieroacutewnomierność prędkości ob-rotowej samego wału korbowego silnika podczas pracy na niskich obrotach jest znacznie większa Dlatego mniej więcej od czasu wprowadzenia dwumasowych koacuteł zamachowych producenci musieli wprowadzić do konstrukcji silnika koła pasowe z elastomerowymi tłumikami drgań skrętnychWraz z koniecznością spełniania wyż-szych norm emisji spalin silniki zaczy-nają pracować bardziej twardo nawet na wolnych obrotach co wiąże się z generowaniem większych wibracji Oczekiwania kierowcoacutew co do komfortu są coraz większe zatem tłumiki drgań skrętnych w kołach pasowych są coraz bardziej rozbudowane Pierwszym etapem rozbudowywania tych tłumikoacutew było zwiększanie masy pierścienia zewnętrznego tak aby jego bezwładność lepiej tłumiła drgania oraz wprowadzono oproacutecz elastomerowych tłumikoacutew tłumiki cierne rozpraszające energię drgań Obecnie pojawiły się koła pasowe działające na niemal identycznej zasadzie jak zamachowe koła dwuma-sowe ndash aby jeszcze lepiej odseparować drgania wywoływane przez wał korbowy silnika od układu napędu pasowegoProsty układ napędu pasowego stał się skomplikowany i podatny na zużycie i uszkodzenia Proces diagnozy i na-prawy układu pasowego jest bardziej skomplikowany i wymagający większej wiedzy oraz doświadczenia mechanika

Tomasz Maciejasz

NAPRAWA UKŁADU PASOWEGO

Należy zawsze sprawdzać prawidłowe działanie i stopień zużycia

paska wieloklinowego napinacza paska rolki prowadzącej sprzęgła jednokierunkowego

alternatora koła pasowego wału kor-

bowego z tłumikiem drgań skrętnych

Napinacz paska wieloklinowego

Koło pasowe wału korbowego z tłumikiem drgań skrętnych

gt

19DiagnostykaBosch Autospec nr 272

ESI[TRONIC] 20 uniwersalne profesjonalne i zawsze aktualne oprogramowanie dla warsztatoacutewDzisiaj od oprogramowania warsztatowego oczekuje się czegoś więcej niż tylko diagnozowania sterownikoacutew bez względu na to czy dotyczy to samochodoacutew osobowych czy ciężarowych

Inteligentne rozwiązywanie problemoacutew wspomaganie szybkich napraw i ser-wisowania zgodnie ze specyfikacjami producenta to nowy standard w diagno-styce Wszystkie te wymagania można spełnić dzięki ESI [tronic] 20 Skuteczna diagnostyka sterownikoacutew zaproponowana przez Boscha prowadzi użytkownika krok po kroku przez proces rozwiązywania problemoacutew Dzięki ESI [tronic] 20 otrzymuje on od ręki wszyst-kie niezbędne informacje na temat prze-glądoacutew i konserwacji Regularne aktualizacje programu ESI [tronic] 20 zawierają najnowsze dane dotyczące wszystkich popular-nych modeli pojazdoacutew co pozwala być na bieżącoProgram ESI [tronic] 20 umożliwia szyb-ką i prostą diagnozę zaroacutewno pojazdoacutew osobowych dostawczych ciężarowych (ESI-Truck) motocykli (ESI-Bike) jak i ciągnikoacutew rolniczych (ESI-OHW1) oraz maszyn roboczych (OHW2) Każdy warsztat zawsze znajdzie odpowiednią dla siebie konfigurację oprogramowania i sprzętu dzięki modułowej budowie ESI [tronic] 20 oraz możliwości jego

wspoacutełpracy głoacutewnie z testerami serii KTS i diagnoskopami typu FSA

PODSTAWOWE ZALETY ESI[TRONIC] 20

Wielofunkcyjne oprogramowanie do diagnozowania sterownikoacutew w pojazdach ESI [tronic] 20 jest już stosowane w co trzecim nieza-leżnym warsztacie w Europie

Bardzo duże pokrycie samocho-doacutew osobowych motocykli samo-chodoacutew dostawczych ciężaroacutewek autobusoacutew i przyczep światowych producentoacutew marek

Ponad 90 000 pojazdoacutew spośroacuted 150 marek

Zaawansowane funkcje regulacji i programowania

Identyfikacja pojazdu poprzez VIN lub klucz KBA umożliwia efek-tywne wykonanie analizy średnio w 20 sekund

Wszystkie niezbędne dane do na-prawy i serwisowania zgodne ze specyfikacjami producenta są przedstawione w wygodny prosty i zrozumiały sposoacuteb

CZY WIESZ ŻE

Zapewniamy pokrycie sys-temoacutew dla zupełnie nowych modeli i wersji pojazdoacutew Kon-centrujemy się na systemach i funkcjach w odniesieniu do najważniejszych zadań serwiso-wych i naprawczych dla nowych pojazdoacutew Poniższe modele pojazdoacutew zostały opracowane zaledwie kilka tygodni po wpro-wadzeniu na rynek i są dostęp-ne od teraz w ESI[tronic] Volvo V60 Cross Country

II (klucz RB VOL2495 VOL2496) wprowadzenie na rynek marzec 2019 r

Honda CR-V Hybrid (klucz RB HON2643 HON2644) wprowadzenie na rynek luty 2019 r

Citroen C5 Aircross (klucz RB CIT1296) wprowadzenie na rynek luty 2019 r

Wsparcie dla koncepcji sieci warsztatowej Connected Repair (CoRe) co pozwala zwiększyć wydajność i efektywność

Regularne aktualizacje online odbywające się w tle Warsztaty są zawsze na bieżąco i mogą w trak-cie aktualizacji bez ograniczeń korzystać z oprogramowania

Tomasz Nowak

20 nr 272 Bosch Autospec

Powroty klientoacutew do serwisuIlu właścicieli warsztatoacutew samochodowych jest w stanie powiedzieć jaki procent klientoacutew jest jego stałymi klientami Zapewne niewielki odsetek gdyż serwisoacutew stosujących profesjonalne programy warsztatowe na rynku Aftermarket jest niewiele a wręcz znikoma liczba

Stosowanie programu warsztatowego oznacza korzystanie z danych w nim zawartych i umiejętność zarządzania serwisem na ich podstawie Jeśli nie mamy rzetelnych danych w bazie i nie prowadzimy analiz przepływu usług i klientoacutew przez serwis odpowiedź na pytanie oparta jest jedynie na wra-żeniu i nie odpowiada rzeczywistości

CO TO ZNACZY MIEĆ STAŁEGO KLIENTAJest kilka głoacutewnych elementoacutew wpły-wających na zadowolenie klienta

fachowość naprawyusługi ndash wykonana kompleksowo zgod-nie ze zleceniem klienta i niezbęd-nymi oraz dodatkowymi rozszerze-niami usługi uzgodnionymi z nim

terminowość ndash klient pozostawia samochoacuted w serwisie i odbiera go w umoacutewionym terminie bez konieczności wielokrotnego dopy-tywania doradcy

korzystna relacja jakości usługi i jej wartości dla klienta do ceny

relacja z klientem ndash istotna w cza-sie realizacji usługi jak roacutewnież w kontakcie pomiędzy usługami

Klient profesjonalnie obsłużony wra-ca do serwisu zlecając kolejne usługi i naprawy Jedynie takie powroty są dla serwisu wartościowe Tylko takich klientoacutew mo-żemy nazywać stałymi klientami Każdy stały klient poleca serwis innym daje pozytywną ocenę usług itp

Z JAKICH POWROTOacuteW SERWIS NIE POWINIEN BYĆ DUMNYReklamacja Klient wracający z rekla-macją to efekt

nieumiejętności mechanika w pra-widłowej realizacji naprawy ndash brak przeszkolenia

braku odpowiednich urządzeń diagnostycznych i aktualnej doku-mentacji technicznej

braku specjalistycznych narzędzi i urządzeń

braku rzetelnej kontroli usługi przed wydaniem pojazdu klientowi

wady części zastosowania niskiej jakości

zamiennikaJedynie wada części usprawiedliwia reklamację i nie obciąża wizerunku serwisu

Doradca serwisowy Mam tu na myśli powroty wynikające z bdquodzieleniardquo usługi na etapy Rolą doradcy jest przekonać klienta do zakupu usługi kompletnej i do-datkowo zaoferować mu rozszerzenia ktoacutere przyczynią się do uniknięcia kolejnej wizyty w serwisie po np 4‒6 tygodniachCena Jeśli najważniejszym argumen-tem serwisu przyciągającym klienta będzie cena za usługę (robocizna i czę-ści) to w ten sposoacuteb nie budujemy bazy wartościowych klientoacutew lecz jedynie bdquołowcoacutew cenyrdquo ktoacuterzy za każdą wizytą będą oczekiwali kolejnych rabatoacutew Nie każdy powroacutet klienta jest cenny dla serwisu Rolą doradcoacutew serwisowych jest rozszerzanie bazy stałych i zado-wolonych klientoacutew a nie generowanie pozornego ruchu w serwisie powrotami wynikającymi z błędoacutew serwisu Dla członkoacutew sieci Bosch Car Service prowadzimy wiele szkoleń z organiza-cji pracy oraz optymalizacji procesu obsługi klienta Przeprowadzamy roacutew-nież bezpłatne audyty aby wskazywać elementy wymagające poprawy lub optymalizacji

Robert Dzierżanowski

gtgt WIĘCEJ O AUTORYZACJI BOSCH CAR SERVICE ZNAJDĄ PAŃSTWO NA STRONIE WARSZTATYBOSCHPL

Bosch Car Service

21Technika

Komisja ds Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentoacutew Parlamentu Europejskiego zamierza zwiększyć obowiązkowe wyposażenie pojazdoacutew o systemy zwiększające bezpieczeństwo Jeśli Parlament Europejski wyrazi zgodę nowo rejestrowane samochody będą musiały być seryjnie wyposażone w zaawansowane systemy awaryjnego hamowania inteligentny tempomat system wykrywający zmęczenie kierowcy i asystenta utrzymywania pasa ruchu a także tzw czarną skrzynkę pomagającą w odtworzeniu okoliczności kolizji

Systemy zwiększające bezpieczeństwo część 1

Bosch Autospec nr 272

Lista nowego obowiązkowego wypo-sażenia jest negocjowana ale już wia-domo że na pewno znajdzie się na niej system hamowania awaryjnego ktoacutery ma być obowiązkowy od 2022 roku Zalecenia organoacutew Unii Europejskiej są zgodne z oczekiwaniami kierowcoacutew

ktoacuterzy chętnie wyposażają swoje po-jazdy w systemy ułatwiające jazdę Spośroacuted nowych samochodoacutew zare-jestrowanych w Niemczech i w Belgii w 2017 r aż 54 zostało wyposażo-nych w system hamowania awaryjne-go w Holandii ndash 45 a we Włoszech

ndash 30 Roacutewnie popularne są systemy ułatwiające parkowanie wykrywania senności i utrzymywania pasa ruchu Pionierem w opracowaniu inteligent-nych systemoacutew bezpieczeństwa jest Bosch ktoacuterego system Predictive Brake Assist montowano seryjnie w Audi już gt

Przykładowe rozmieszczenie czujnikoacutew i kamer w samochodzie tylne czujniki ultradźwiękowe bull system

parkowania

tylne czujniki radarowe

bull asystent zmiany pasa ruchu

bull aktywny tempomat

bull system wykrywania pieszych

bull system wykrywania ruchu poprzecznego

kamera boczna

bull system parkowaniabull system wykrywa-

nia martwego pola

Przednie radary długiego i średniego zasięgu

bull system utrzymania toru jazdybull aktywny tempomatbull system wykrywania pieszychbull adaptacyjne światła z płynną

regulacją zasięgu reflektoroacutew

bull system zapobiegający zderze-niom

bull pomiar odległościbull asystent jazdy w korkubull system skrętu na skrzyżowaniach

przednie czujniki ultradźwiękowe

bull system parkowaniabull aktywny tempomat

1

2

3

6

7

kamera przednia

bull system utrzymania toru jazdybull aktywny tempomatbull system wykrywania pieszychbull odczytywanie znakoacutew

drogowychbull adaptacyjne światła z płynną

regulacją zasięgu reflektoroacutewbull system zapobiegający

zderzeniombull asystent jazdy w korkubull system skrętu na

skrzyżowaniach

8

boczne czujniki ultradźwiękowe

bull asystent parkowaniabull asystent zmiany

pasa ruchu

5

4

kamera cofania bull system

parkowania

znać roacuteżne przeszkody ndash od ruchomych do nieruchomych przedmiotoacutew ludzi i zwierząt co jeszcze kilka lat temu było niemożliwe Wiele z tych czujnikoacutew pro-dukuje BoschLiczba systemoacutew wspomagających kie-rowcę zamontowanych w danym aucie w dużej mierze zależy od jego wyposa-żenia i coraz mniej ndash od jego klasy Z ba-dań Boscha wynika że w Niemczech więcej sprzedaje się nowych bogato wyposażonych w asystentoacutew kierow-cy samochodoacutew klasy kompaktowej i średniej niż klasy premiumPrzyjrzyjmy się najpopularniejszym systemom wspomagającym kierowcę

SYSTEM HAMOWANIA AWARYJNEGO To już powszechnie stosowany system monitorujący za pomocą kamery i rada-roacutew drogę przed pojazdem rozpoznają-cy pojazdy pieszych lub rowerzystoacutew Występuje w wersji miejskiej i autostra-dowej W najnowszej generacji system rozpoznaje także ruch poprzeczny Jeśli wykryje przeszkodę kierowca otrzymuje serię ostrzeżeń aż do pełnego hamowa-nia w celu uniknięcia kolizji z pojazdem poprzedzającym nieruchomym lub poruszającym się torem poprzecznym Odmianą jest system automatycznego hamowania po kolizji (VW Ford) ktoacutery nie tylko samoczynnie zatrzymuje po-

społami wykonawczymi są układ ha-mulcowy ESP ilub układ kierowniczy oświetlenia pojazdu a nawet układ zawieszenia (w przygotowaniu) Pomy-słowość konstruktoroacutew nie zna granic w wykorzystywaniu i przetwarzaniu informacji uzyskiwanych od roacuteżnych czujnikoacutew Systemy funkcjonują przy roacuteżnych prędkościach jazdy (miejskie i autostradowe) a ich działanie uza-leżnione jest roacutewnież od wyposażenia pojazdu w automatyczną lub manualną skrzynię biegoacutew oraz system pozycjo-nowania pojazdu GPS Nowe generacje czujnikoacutew głoacutewnie radarowych kamer i coraz popularniejszych czujnikoacutew lida-rowych są w stanie dokładniej rozpo-

nr 272 Bosch Autospec22 Technika

gt w 2005 r Działanie układu opierało się na wspoacutełpracy układu hamulcowego ESP z czujnikiem radarowym i kame-rą przednią Gdy system wykrywał że pojazd zbliża się do przeszkody i może dojść do kolizji w zależności od konkret-nej sytuacji przygotowywał auto do awa-ryjnego hamowania przez zmniejszenie odległości między klockami i tarczami hamulcowymi Alarmował kierowcę emitując sygnał ostrzegawczy a w osta-teczności hamował z pełną siłą

POMYSŁOWOŚĆ NIE ZNA GRANIC Obecnie każdy producent pojazdoacutew poleca roacuteżne systemy zwiększające bezpieczeństwo jazdy i oferuje je klien-tom pod ogoacutelną nazwą asystentoacutew kierowcy Wyodrębniły się dwie grupy asystentoacutew ndash systemy zwiększające bezpieczeństwo i pomagające pod-czas parkowania chociaż te ostatnie też w istocie to bezpieczeństwo zwięk-szają W zależności od marki pojazdu występują one pod roacuteżnymi nazwami chociaż ich działanie jest identyczne lub bardzo podobne W systemach tych wykorzystywane są sygnały z czujni-koacutew radarowych kroacutetkiego i dalekiego zasięgu czujnikoacutew ultradźwiękowych kamery przedniej lub tylnej a podze-

Elementy systemu wykrywania pieszych w Audi Q7

tablica przyrządoacutew

System automatycznego

hamowania po kolizji

samoczynnie zatrzymuje

uszkodzony pojazd i utrzymuje go

na swoim pasie ruchu

sterownik układu

hamulco-wego ESP

ekran z możliwo-

ścią roacuteżnych ustawień systemu

kamera przednia

przycisk sterujący

centralny sterownik światło hamowania

bramka sterownicza

jazd lecz roacutewnież utrzymuje go na jed-nym pasie ruchu by uniknąć zderzenia z pojazdami jadącymi obok

OMIJANIE PRZESZKODYNiektoacutere systemy hamowania awaryjnego (Lexus Mercedes-Benz) w razie potrze-by ingerują w układ kierowniczy w celu uniknięcia kolizji Jeśli nie da się unik-nąć kolizji do działania włącza się system

omijania przeszkody Wykorzystuje radar i kamerę do wykrywania z wyprzedzeniem wolniej poruszających się lub nierucho-mych pojazdoacutew i wytycza optymalny tor jazdy w celu ominięcia pojazdu z ktoacuterym ryzyko kolizji byłoby wysokie

ADAPTACYJNY TEMPOMATUtrzymuje auto w bezpiecznej odległości od poprzedzającego pojazdu Kierowca

Bosch Autospec nr 272

może kontrolować tę odległość na pię-ciu etapach System ten wykorzystuje głoacutewnie sygnały z przednich czujnikoacutew radarowych i kamery W połączeniu z automatyczną skrzynią biegoacutew działa w pełnym zakresie prędkości a przy ręcznej skrzyni biegoacutew ndash od 30 kmh

Ryszard Polit Auto Moto Serwis Zdjęcie Audi VW

23Technika

Elementy systemu jazdy w korku w Audi Q7

Elementy systemu skrętu w lewo na skrzyżowaniu w Audi Q7

bramka sterownicza

dźwignia zmiany biegoacutew

kamera przedniawyświetlacz head-up

wyświetlacz

system nawigacji z bazą danych

sterownik układu kierowniczegosterownik układu hamulcowego ESP

sterownik silnika

radar przedni

radar przedni

czujniki ultradźwiękowe

komputer pokładowy tablica przyrządoacutew

światło hamowania

bramka sterownicza

tablica przyrządoacutewsterownik układu hamulcowego ESP

radar przedni

radar przedni

wyświetlacz head-up

kamera przednia

Wybierz klocki i tarcze hamulcowe Bosch

Właściwa odległość to kwestia Twojego bezpieczeństwa

hamulceboschpl

Bosch_hamulce_dystans_reklama_210_280indd 1 07022018 125308

Sprawdź układ hamulcowy przed wyjazdem na urlopW wakacje warto zwroacutecić klientom uwagę na konieczność sprawdzenia sprawności układu hamulcowego (roacutewnież płynu hamulcowego) Bosch przypomina o tym kierowcom w reali-zowanej kampanii w TV i Internecie Jadąc na urlop mamy dużo bagaży często zamontowany bagażnik dachowy Dro-ga hamowania wydłuża się znacznie pod wpływem zwiększonego ciężaru samo-chodu Bez właściwie działających kloc-koacutew i tarcz hamulcowych nie zadziałają prawidłowo zamontowane w samocho-

dzie systemy bezpieczeństwa takie jak ABS czy ESP Wynaleziony i produkowany przez Boscha system ESP (Electronic Sta-bility Program ndash elektroniczny układ sta-bilizujący tor jazdy) jest najważniejszym oproacutecz pasoacutew bezpieczeństwa układem bezpieczeństwa w samochodzie Nieza-leżne badania pokazują że układ ESP moacutegłby zapobiec nawet 80 wszystkich wypadkoacutew będących skutkiem poślizgu gdyby miał go każdy pojazd

Iwona Rokicka

3Aktualności

Aby ułatwić odnalezienie filmu o danej tematyce zostały one przyporządko-wane do playlist

wyposażenie warsztatowe instrukcje napraw części do samochodoacutew

ciężarowych

Zapraszamy na kanał YouTube Bosch Automotive PolskaWszystkich czytelnikoacutew zapraszamy do śledzenia naszego kanału na YouTubie Dowiecie się z niego jak obsługiwać urządzenia diagnostyczne oraz jak prawidłowo montować części

ESI[tronic] 20 Online ndash diagnosty-ka samochodowa

technologie BoschaNa kanale dzielimy się z Wami fachową wiedzą oraz prezentujemy nasze doko-nania Aby być na bieżąco zachęcamy do dodania kanału do zakładki bdquoUlu-

bionerdquo oraz do subskrypcji W tym celu należy zalogować się na swoje kon-to Google oraz kliknąć czerwony guzik bdquoSubskrybujrdquo pod banerem głoacutewnym Serdecznie zapraszamy

Bosch Autospec nr 272

ABY WEJŚĆ NA KANAŁ wpisz adres youtubecom

BoschAutomotivePolska lub wpisz w wyszukiwarce

YouTube frazę bdquobosch auto-motive polskardquo oraz kliknij w pierwszy link

lub zeskanuj kod QR

Anna Wilanowska

4 Porady

Pomiar jakości izolacji układu HV (High Voltage) w samochodach hybrydowychelektrycznych

Jednym z takich problemoacutew jest pogar-szająca się jakość izolacji w układzie HV ndash czy to w wyniku starzenia się czy też z powodu usterki lub mechanicznego uszkodzenia

W każdym samochodzie hybrydowym czy elektrycznym sieć HV (wysokiego napięcia) jest odizolowana od sieci 12 V i od masy nadwozia Jakość izo-lacji układu HV od masy nadwozia jest

nr 272 Bosch Autospec

monitorowana przez układ sterowania ndash najczęściej przez sterownik układu hy-brydowego lub sterownik zarządzający pracą akumulatora wysokowoltowego Jakość izolacji musi być monitorowana

Rysunek sieci i komponentoacutew układu HV

Na rynku pojawia się coraz więcej samochodoacutew hybrydowych i elektrycznych Część to pojazdy stosunkowo nowe w ktoacuterych prawdopodobieństwo wystąpienia problemoacutew z układem elektrycznym jest praktycznie zerowe Część to pojazdy używane często importowane z USA z dużym przebiegiem i niejednokrotnie z wypadkową przeszłością Samochody hybrydowe czy elektryczne znane są z wyjątkowej bezawaryjności jednak wraz z upływem czasu i zwiększaniu się przebiegu można spodziewać się wystąpienia problemoacutew w układzie HV

Akumulator HV

Masa 31

Przewody masowe

12 Volt Minus (-)

12 Volt Plus (+)

Sieć HV

Masa 31

Silnik elektryczny

Inwerter

T+

Aku

mul

ator

12

V

HST-

Kompresor AC

Sterownik akumula-tora HV

Insulation monitor

BMS

Przetwornica DC - DC

U

V

W

5Porady

gt

Bosch Autospec nr 272

w celu zapewnienia bezpiecznego użyt-kowania takiego pojazdu W przypadku wykrycia problemoacutew z izolacją system dezaktywuje część układu lub cały system w zależności od obszaru gdzie stwierdzony został problem Obszar usterki może być wskazany przez odpowiedni kod diagnostyczny lub ogoacutelną informację o usterce izolacji układu HV Obok przykładowy rysunek sieci i kom-ponentoacutew układu HVW zależności od przypadku sprawdza-my jeden komponent lub wszystkie kom-ponenty w systemie Należy pamiętać żeby do pracy przy pojazdach hybrydo-wych elektrycznych używać aktualnych procedur serwisowychdiagnostycz-nych dostarczanych przez producenta samochodu narzędzi spełniających jego wymagania Trzeba roacutewnież sto-sować się do wszelkich procedur zwią-zanych z bezpieczeństwem (osobiste i techniczne środki bezpieczeństwa opisane w dokumentacji serwisowej do pojazdu na ktoacuterym będą przepro-wadzone prace)Osoba pracująca przy pojeździe z ukła-dem HV musi mieć odpowiednie kwa-lifikacje i przejść właściwe szkolenia

Samochody hybrydoweelektryczne są wyposażone w troacutejfazowe silniki prądu przemiennego z wirnikiem z magnesami trwałymi Kontrolując silnik elektryczny mierzymy jakość izolacji uzwojeń od obudowy wirnika Napięcie testowe czas pomiaru i rezystancja izolacji zależą od konkretnego pojazdu Z reguły przykładamy napięcie minimum 500 V pomiar ma trwać przynajmniej 5 sekund a zmierzona minimalna rezystancja izolacji to kilkadziesiąt MΩ

Do pomiaru izolacji Bosch oferuje megaomomierz FSA 050 Jest to wysokiej klasy tester izolacji i wysokiego napięcia ktoacutery może być z powodzeniem używany do testowania jakości izolacji układu HV w pojazdach hybrydowych czy elektrycznychProszę pamiętać że sposoacuteb wykorzystania tego testera (napięcie testowe czas pomiaru) będzie opisany w dokumentacji serwisowej konkretnego pojazdu Poniższe opisy są jedynie ogoacutelnymi przykładami zastosowania testera FSA 050 przy pomiarach jakości izolacji

Pomiar izolacji

Testowanie uzwojeń maszyny elektrycznej

WAŻNE

Praca przy samochodach elektrycznychhybrydowych powinna być wykonywana przez osoby posiadające odpowied-nie kwalifikacje i szkolenia a wszelkie czynności muszą być przeprowadzane zgodnie z wytycznymi producenta samochodu

6 Porady

gt

nr 272 Bosch Autospec

Opisane powyżej testy dotyczą niektoacute-rych czynności diagnostycznych wy-konywanych przy diagnozie pojazdu wyposażonego w układ HV Jeszcze raz pragnę przypomnieć że

bezpieczną pracę przy samochodach hybrydowychelektrycznych zapewnia-ją odpowiednie szkolenia i kwalifikacje stosowanie procedur diagnostycznychbezpieczeństwa opisanych w dokumen-

tacji technicznej producenta samocho-du i używanie technicznychosobistych środkoacutew ochrony

Tomasz Miluski

Przewody układu HV (pomarańczowy ko-lor izolacji) znajdują się pomiędzy takimi komponentami jak akumulator wysoko-woltowy inwerter kompresor klimaty-zacji a silnikiemsilnikami elektrycznymiCo do zasady przewody powinny być kontrolowane po odłączeniu od ta-kich komponentoacutew jak inwerter chyba że w dokumentacji technicznej jest na-pisane inaczej Test przewodoacutew układu HV polega na sprawdzeniu rezystancji izolacji od masy nadwozia (ekranu przewodu połączonego z masą nadwozia) spraw-dzeniu czy nie ma przebicia pomiędzy żyłami przewodu i ciągłości przewodu Do testowania przewodoacutew układu HV używamy megaomomierza Napięcie testowe dobierane jest według danych z dokumentacji serwisowej pojazdu

Poza pomiarem jakości izolacji spraw-dzamy jaka jest rezystancja uzwojeń maszyny elektrycznej Ze względu na niewielką rezystancję uzwojeń od kilkunastu do kilkudzie-sięciu mΩ i niewielką tolerancję do pomiaru używamy miliomomie-rza i wykonujemy go w temperaturze pokojowej lub korygujemy zmierzoną rezystancję w zależności od aktualnej temperatury uzwojeń według wzoru z dokumentacji producenta samo-chodu

Kontrola rezystancji uzwojeń

Testowanie przewodoacutew układu HV

Bosch Autospec nr 272 Bosch na pokładzie

Nowe szwedzkie Volvo V60 kombi jest wszechstronne szybkie i wyposażone w innowacyjne technologie Boscha

KOMFORT JAZDYPasażerowie Volvo V60 mogą teraz podroacuteżować jeszcze bardziej zrelak-sowani ponieważ bezpieczny rozruch na zimno i płynna praca silnika zapew-niają im wysoki komfort jazdy Wynika to częściowo roacutewnież z nowoczesnej technologii Boscha

VOLVO V60 ORAZ CERAMICZNE ŚWIECE ŻAROWE BOSCHA DURASPEEDDwulitrowe silniki Diesla montowane w Volvo o mocy 150 i 190 koni mecha-nicznych (110 i 140 kW) są wyposażo-ne w najnowszą generację świec żaro-

BOSCH W VOLVO V60

Kolektor dolotowy i impuls czujnika ciśnienia ze zintegrowanym czujnikiem temperatury

Świece żarowe i jednostka ste-rująca świecami zapłonowymi

Miernik masy powietrza gorącego

Elektroniczna jednostka steru-jąca poduszką powietrzną

Zestaw wskaźnikoacutew Asystent parkowania Czujnik cząstek Czujniki NOX Czujniki ultradźwiękowe Czujnik poduszek powietrza

szybkie bezpieczne i niezawodne

Ceramiczna świeca żarowa Bosch DuraSpeed

wych Boscha ndash DuraSpeed W zaledwie 14 sekundy świece żarowe Boscha DuraSpeed nagrzewają się do tempe-ratury 1000degC Maksymalna tempera-tura grzania to 1350degC Ich niski poboacuter mocy (7 V) jest dogodny w zasilaniu pokładowym Świece żarowe przyczyniają się roacutew-nież do wysokiego komfortu startowego nowego Volvo V60 i poprawiają zimną pracę silnika wysokoprężnego na bie-gu jałowym ndash redukując jednocześnie emisję spalin (Euro 6d-TEMP)

Volvo V60

7

Tłumaczenie Maciej Łuczyński Zdjęcia Volvo Bosch

8 Porady nr 272 Bosch Autospec

Doboacuter podzespołoacutew Diesla cz 2W trzecim numerze magazynu bdquoAutospecrdquo w 2018 roku opisany został doboacuter części zamiennych Diesla na podstawie programu ESI ktoacutery powinien stanowić głoacutewne narzędzie do doboru części technicznych Boscha W artykule opisaliśmy przypadki błędnego doboru podzespołoacutew układu wtryskowego Diesla w ktoacuterych wprawdzie skorzystano z programu ESI jednak prawdopodobną przyczyną ich powstania był brak uwzględniania dodatkowych opisoacutew szczegoacutełowych znajdujących się przy danym produkcie

To jednak niejedyne przypadki błęd-nych doboroacutew części technicznych Niektoacuterym z nich poświęcony jest ten artykuł w ktoacuterym przybliżony zosta-nie temat doboru części na podstawie zamiennikoacutew numeroacutew wyposażenia fabrycznego (OEOES)

DOBOacuteR NA PODSTAWIE NUMERU VIN ndash NAJBARDZIEJ PRECYZYJNY JEDNAK NIE W IAMDoboacuter części na podstawie numeru VIN stosowany w serwisach producentoacutew samochodowych ( OES) jest oczywi-ście najbardziej precyzyjny i daje możli-wość jednoznacznego ustalenia numeru pasującej części lub jej najnowszego następnika do danego samochodu Dużym ograniczeniem doboru części zamiennych w katalogach dystrybuto-roacutew czy producentoacutew wyposażenia jest brak możliwości precyzyjnego doboru na podstawie numeru VIN choć i w tym zakresie dokonuje się obecnie pewien postępPrzykładowo program ESI20 w samo-chodach z normą spalin EURO 5 i 6 ma już możliwość wybrania danego modelu po numerze VIN ale doprecyzowanie doboru części do danego pojazdu za-wsze trzeba wykonać na podstawie listy wyposażenia uwzględniając zamiesz-czone podpowiedzi i uwagi Obecnie coraz częściej zaroacutewno me-chanicy jak i dystrybutorzy stosują roacutewnież doboacuter na podstawie numeru VIN korzystając np z systemu Partslink katalogoacutew wyposażenia OES dostęp-

nych w Internecie lub też korzystając z pomocy serwisoacutew autoryzowanych Za pomocą tych narzędzi można usta-lić jedynie numer OEOES danego producenta do ktoacuterego następnie należy odszukać zamiennik z rynku wtoacuternego (IAM) Często źroacutedła inter- netowe nie mają jednak pełnych i naj-nowszych danych stąd błędy i kom-plikacje

Rys 2 Zaznaczenie numeru Bosch IAM lub OE i wciśnięcie klawisza F8 W dolnym pasku wyświetla się informacja o produktach ktoacutera pokazuje powiązanie numeroacutew IAM OE oraz regenerowanego BX i częściowe uwagi Wciskając klawisz [Zastosowanie produkt =gt poj] przechodzimy do listy pojazdoacutew w ktoacuterych podzespoacuteł jest stosowany (na tym etapie wyświetla się lista poprzednikoacutew ktoacuterą warto przeanalizować ponieważ w naszym aucie może być zainstalowany najstarszy numer Boscha stosowany na OE)

Rys 1 Wpisanie numeru obcego A6420701487 odszukanie crossoacutew przez naciśnięcie przycisku [Poroacutewnania] zaznaczenie jednego z numeroacutew np IAM 0 445 115 059 (dla numeru IAM podświetla się klawisz [Zastosowanie prod=gtpoj] dla OE nie)

DOBOacuteR CZĘŚCI DIESLA NA PODSTAWIE NUMERU OE OESProgram ESI Boscha jak roacutewnież ka-talogi dystrybutoroacutew mają możliwość znalezienia zamiennika numeru OES na numer części IAM Jednak doświad-czenie pokazuje że zamienniki uzyska-ne w ten sposoacuteb nie zawsze są w 100 właściwe Wynika to jak wyżej wspo-

9PoradyBosch Autospec nr 272

mniano przykładowo z faktu że inter-netowe źroacutedło nr OE nie jest precyzyjne czy też producent pojazdu zastosował w międzyczasie następniki o innych numerach lub następniki regenero-wane Dlatego powinna obowiązywać zasada że ustalony w ten sposoacuteb nu-mer części technicznej Boscha zawsze należy potwierdzić sprawdzając jego występowanie na liście wyposażenia danego pojazdu w programie ESI

USTALENIE NUMERU OEOES W AUTACH bdquoPO PRZESZCZEPACHrdquoKorzystanie z możliwości ustalenia numeru części OES jest często nie-zbędne a wręcz nawet konieczne przy tak zwanych autach bdquopo przeszcze-pachrdquo W takich samochodach nie do końca wiemy jaki podzespoacuteł np wtryskiwacz powinien być a jaki jest rzeczywiście zamontowany Dlate-go sprawdzenie wyposażenia według listy OES u producenta z wykorzysta-niem numeru VIN pozwala wskazać ktoacutera część powinna być rzeczywiście zamontowana Następnie trzeba przejść na zamiennik Boscha i potwierdzić jego występowa-nie w ESI na podstawie wspomnianej już listy wyposażenia danego pojaz-du Należy przy tym uwzględnić zakres miesięcy i lata produkcji auta kod lite-rowy silnika oznaczenia norm spalin zakresy numeroacutew sterownika silnika zakresy numeroacutew nadwozia Takie uwagi znajdują się w ESI przy opisie komponentoacutew

OZNACZENIA NA PODZESPOŁACH DIESLA OEIAMW przypadku ważnych części Boscha takich jak diesel dostarczanych do pro-ducentoacutew na OE poza 10-cyfrowym nu-merem Boscha na produkcie znajduje się także numer producenta pojazdu OE i jego logo

Rys 3 Po wciśnięciu klawisza OK w oknie z poprzednikami przechodzimy do listy pojazdoacutew w ktoacuterych dany wtryskiwacz jest stosowany Tu dokładniej identyfikujemy interesujący nas model uwzględniając omoacutewione w tekście dane i zaznaczamy go

Rys 4 Po wciśnięciu klawisza [Wyposażenie] otwiera się okno pokazujące wyposa-żenie pojazdu W zaznaczonym przez nas wtryskiwaczu 0445115059 widzimy w polu informacje że ten numer jest stosowany w pojazdach z katalizatorem SCR Na liście tego pojazdu jest jeszcze drugi wtryskiwacz ale przy nim jest inna uwaga

Inaczej wygląda to już w przypadku części zamiennej sprzedawanej przez Boscha na IAM Odpowiednik produk-tu z wyposażenia fabrycznego Boscha ma inny numer zamoacutewieniowy i nie ma numeru OE oraz logo producenta po-jazdu Zatem przy doborze części można skorzystać z numeru części znajdują-cej się w pojeździe Trzeba być jednak bardzo ostrożnym ze względu na bdquoprzeszczepyrdquo czyli zamontowane inne podzespołyZdarzają się przypadki kiedy klient do-biera produkt po numerze ktoacutery fak-tycznie odczytał np z wtryskiwacza zamontowanego w danym pojeździe po czym się okazuje że poprzednio sil-nik pracował bdquojako takordquo a po wymianie na nowy nie pracuje w ogoacutele

Jest to jeden ze znanych nam przy-padkoacutew gdzie we wtryskiwaczach zamieniono tylko uszkodzone cewki na używane (tego samego typu) a doacuteł wtryskiwacza pozostał oryginalny Ta-kich przykładoacutew można by znaleźć wię-cej Najważniejsze żeby być czujnym i ograniczyć rutynę

PODSUMOWANIEMając numer części OEOES można wstępnie określić przejście na numer części Boscha korzystając z funkcji ESI bdquonumer obcyrdquo po czym należy przez funkcję ESI bdquozastosowanie produktu Boscha w pojeździerdquo określić model pojazdu i ustalić zastosowane w nim wyposażenie

Zbigniew Pilewski

10 Produkty

Rozwiązania filtracji w Mercedesie klasy E W213Bosch wprowadził do oferty filtr powietrza (F 026 400 468) przeznaczony min do Mercedesa klasy E serii W213 z silnikiem Diesla OM654 Ten nowy silnik wszedł do produkcji w 2016 r i wyroacuteżnia się wieloma nowoczesnymi rozwiązaniami Jednostka napędowa spełnia najwyższe wymogi dotyczące czystości spalin przy roacutewnoczesnym obniżeniu zużycia paliwa

nr 272 Bosch Autospec

NOWOCZESNE ROZWIĄZANIASilnik OM654 ma pojemność skokową jednego cylindra zbliżoną do 500 ccm co jest ogoacutelnie przyjętym optimum Ob-niżenie drgań umożliwiają wałki wyroacutew-noważające Lanchestera Opracowa-nie nowej konstrukcji wykorzystano do zmniejszenia liczby wariantoacutew ukła-du napędowego i ułatwienia montażu silnika zaroacutewno w pozycji wzdłużnej jak i poprzecznej Zastosowano aluminiowy blok silnika oraz stalowe tłoki ze stali chromowo--molibdenowej Takie połączenie mate-riałoacutew służy obniżeniu masy jednostki

napędowej Zamontowano modułowy układ wydechowy i wielodrożny układ EGR Oczyszczanie spalin jest bardzo ważne ze względu na nowe sposoby pomiaru emisji W silniku wprowadzono przesunięcie poprzeczne wału korbo-wego wodną chłodnicę powietrza do-ładowującego i nowy proces spalania Cylindry są pokryte specjalną powłoką NanoslideW pojeździe zastosowano pompę wtry-skową jednotłokową Bosch CP4 Mak-symalne ciśnienie w układzie to 2050 baroacutew Wtrysk realizują 8-otworowe wtryskiwacze elektromagnetyczne

CRI3 Do zmniejszenia emisji tlenkoacutew azotu wykorzystywany jest katalizator SCR z AdBlue

CIEKAWE ROZWIĄZANIA MONTAŻU FILTROacuteWFiltr powietrza jest zamontowany w cie-kawy sposoacuteb ndash znalazł się we wspoacutelnej obudowie wraz ze sterownikiem silnika Dodatkowo nietypowy jest nieregularny kształt filtra wymuszony ograniczoną przestrzenią montażową w komorze sil-nika Warto zauważyć że filtr powietrza chroni przed zanieczyszczeniami nie tylko sam silnik ale i jednostopniową turbosprężarkę Ciekawie jest rozwiązany układ filtracji powietrza napływającego do kabiny W przedziale silnikowym znajduje się filtr standardowy o prostokątnym kształcie (1 987 435 058) a w przedziale pasa-żerskim ndash drugi filtr o innym kształcie (1 987 435 545) Jeden z nich wymienia się po podniesieniu maski a dostęp do drugiego jest z wnętrza pojazduFiltr oleju F 026 407 238 jest stosun-kowo długi ze względu na ograniczo-ną przestrzeń montażową w obrębie silnika

Jacek Pudło

Filtr powietrza o nieregularnym kształcie wymuszonym ograniczoną przestrzenią montażową w komorze silnika

Filtr kabinowy montowany w przedziale silnikowym

Bosch każdego miesiąca wprowadza do oferty filtry do nowych modeli samochodoacutew

11Produkty

W nowoczesnych pojazdach układ hamulcowy pełni znacznie więcej funkcji niż w pojazdach choćby sprzed 15 lat

SYSTEM ESPPrzełom rozpoczął się w 2006 r kiedy to wszystkie nowo rejestrowane pojaz-dy musiały być wyposażone w system ABS Kolejnym krokiem było w 2014 r wprowadzenie obowiązkowego sys-temu ESP Ale to nie wszystko Unia Europejska planuje w kolejnych latach wydłużyć listę systemoacutew montowanych obowiązkowo na wyposażeniu fabrycz-nym Do takich należy między innymi system AEB (Autonomous Emergency Breaking) czy też LKA (Line Keeping Assist) W obydwu przypadkach pod-stawą działania jest układ hamulcowy a konkretniej moacutewiąc system ESP Aby spełniał on należycie swoje zadania wszystkie jego elementy muszą być sprawne i poddawane regularnym kontrolom

PŁYN HAMULCOWYJednym z takich elementoacutew jest płyn hamulcowy o ktoacuterym często zapomina-my Każdy płyn (z wyjątkiem DOT5) jest

higroskopijny a to oznacza że chłonie wilgoć ktoacutera obniża parametry płynuGdy płyn zawiera zbyt dużo wilgoci bądź jest o niewłaściwej specyfikacji systemy bezpieczeństwa będą działa-ły niewłaściwie Nawet jeśli kierowca na co dzień nie dostrzeże żadnej roacuteż-nicy w sytuacjach awaryjnych może dojść do kolizji Niewłaściwy płyn może spowodować opoacuteźnienie zadziałania całego systemu Gdy system AEB wykryje pojazd do ktoacute-rego zbliżamy się zbyt szybko a kierow-

ca nie podejmie proacuteby hamowania sam rozpocznie hamowanie W przypadku złego płynu opoacuteźnienie w działaniu sys-temu może wynieść 20 ms Wydawać by się mogło że jest to bardzo kroacutetki czas ale w ruchu miejskim auto jadąc z prędkością 50 kmh pokona w tym czasie ok 3 m Te 3 m mogą oznaczać uratowanie czyjegoś życia Dlatego jedy-nym sposobem aby wszystkie systemy działały zgodnie z założeniami produ-centa jest dokładna kontrola i wymiana komponentoacutew zgodnie z wymogamiBosch w swojej ofercie ma płyn hamul-cowy nowej generacji o nazwie ENV o bardzo wysokich parametrach ktoacutery można stosować jako zamiennik dla płynoacutew DOT

Marcin Kiełczewski

20 milisekund ratuje życie

Bosch Autospec nr 272

DODATKOWO PŁYN ENV SPEŁNIA NASTĘPUJĄCE SPECYFIKACJE PRODUCENTOacuteW

VAG VW Audi Seat Skoda Bentley Bugatti Lamborghini TL 766Z

BMW BMW MINI Rolls-Royce QV 34 001 GM Europe Opel Saab Vauxhall GMW 3356 PSA Peugeot Citroen STL S71 2114 Ford Motor Company WSS-M6C65-A2

MOŻLIWOŚCI ZASTĄPIENIA PŁYNOacuteW DOT PRZEZ PŁYN ENV

DOT3 DOT4 DOT4 HP DOT4 SUPER DOT51

ENV6

ENV4

Płyn hamulcowy nowej generacji ndash ENV

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

14 Produkty

Co zrobić aby na urlopie bez przeszkoacuted cieszyć się wolnym czasem i spokojem Nie tylko należy zaplanować cel podroacuteży i atrakcje kupić bilety spakować sprzęt turystyczny i bagaże oraz apteczkę ale roacutewnież przygotować samochoacuted

W przypadku wyjazdu samochodem warto sprawdzić jego stan techniczny

hamulce amortyzatory zawieszenie opony płyny eksploatacyjne

Istotne jest także sprawdzenie stanu wycieraczek oraz oświetlenia w samo-chodzie Są to ważne czynniki podno-szące poprawę widoczności a co za tym idzie bezpieczeństwa na drodze

WYCIERACZKIPrzed wakacyjnym wyjazdem należy

ocenić stan techniczny wyciera-czek i dokonać ewentualnej ich wymiany

sprawdzić czy guma wycieraczek nie jest zdeformowana porowata ani oderwana od konstrukcji

zadbać o czystość pioacutera co prze-dłuży żywotność wycieraczek

Sprawne wycieraczki w znaczącym stopniu przyczyniają się do bezpiecz-

nr 272 Bosch Autospec

nej jazdy Należy je wymienić gdy na szybie pozostają smugi podczas pracy słychać piski zgrzyty a wycie-raczka przeskakuje na szybie Warto też zwroacutecić uwagę na stan techniczny rzadziej wymienianej wycieraczki szyby tylnej

OŚWIETLENIESprawnie działające światła w samo-chodzie to podstawa bezpieczeństwa Warto pamiętać o kontroli

Bezpiecznie na wakacje

Gigalight Xenon HID D2S karton i produkt

Żaroacutewka Giga-light Plus 150 blister i produkt

GIGALIGHT PLUS 150 ORAZ LAMPY WYŁADOWCZE GIGALIGHT HID

NR BOSCH NAZWA NAPIĘCIE TYP MOC KOD EAN KOŃCOacuteWKA OPAKOWANIE CENA detal netto (od 23042019)

1987301136 Gigalight Plus 150 12 V H4 6055 W 4047026227581 P43T blister 1 szt 3700 zł

1987301137 Gigalight Plus 150 12 V H7 55 W 4047026227598 PX26D blister 1 szt 4800 zł

1987302913 Lampa wyładowcza Xenon GIGA HID

zastosowanie samochody osobowe i ciężarowe

D1S 35 W 4047026227550 PK32D-2 kartonik 1 szt 29000 zł

1987302914 Lampa wyładowcza Xenon GIGA HID

zastosowanie samochody osobowe i ciężarowe

D2S 35 W 4047026227567 P32D-2 kartonik 1 szt 20500 zł

UWAGA Lampy wyładowcze są uniwersalne i pasują do samochodoacutew osobowych (12 V) i ciężarowych (24 V) Żarniki ksenonowe zasilane są napięciem około 135 V i o ich napięciu zasilania decyduje układ sterujący ktoacutery musi być dopasowany do napięcia panującego w instalacji danego pojazdu

15Produkty

Rodzaj zestawu Zestaw z żaroacutewką halogenową

Żaroacutewki dodatkowe w zestawie

Bezpieczniki w zestawie Nr Bosch Cena detal

netto

Mini Box H1 P21W R5W T4W 1x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 102 2515

Mini Box H4 P21W R5W T4W 1x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 101 2182

Mini Box H7 P21W R5W T4W 1x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 103 2515

Maxi Box H1 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 112 3384

Maxi Box H4 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 111 3352

Maxi Box H7 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 113 3521

Maxi Box H1H7 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 120 5303

Bosch Autospec nr 272

przydatny zestaw żaroacutewek Mini Box lub Maxi Box

NOWE LAMPY GIGALIGHT PLUS 150 I XENON GIGALIGHT HIDW ofercie Boscha dostępna jest nowa linia żaroacutewek halogenowych Gigalight Plus 150 oraz nowa linia lamp wyładow-czych Xenon Gigalight HIDGigalight Plus 150 to nowa linia 12 V halogenowych żaroacutewek (H4 H7) ktoacutere

generują do 150 więcej światła zwiększają bezpieczeństwo na

drodze emitują intensywne białe światło

pojazdy silnikowe prywatne i wynajęte

autobusy autokary (regularne turystyczne)

inne koleje rowery wodne

samoloty

ZESTAWY TYPU MINI BOX

świateł mijania i drogowych pozycyjnych i cofania awaryjnych i kierunkowskazoacutew przeciwmgielnych i świateł bdquostoprdquo

Dobrze wiedzieć Żaroacutewki warto wymieniać parami ndash aby świeciły roacutewnomiernie Sprawdzić trzeba także oświetlenie tablic rejestra-cyjnych i wnętrza pojazduWarto zaproponować klientowi zapa-sowy komplet żaroacutewek W niektoacuterych krajach Europy np w Czechach Chor-wacji Francji Czarnogoacuterze i na Słowacji ndash zapasowy komplet jest obowiązkowy Dlatego dobrze jest mieć niewielki ale

mają nowoczesny design są pakowane w blistry

Lampy wyładowcze Boscha Xenon Giga- light HID

dostępne są D1S i D2S emitują jasne światło o barwie

4400 K dają do 70 więcej światła na

drodze niż standardowe lampy ksenonowe

Oznacza to lepszą widoczność na dro-dze komfort jazdy kierowcy i zwiększo-ne bezpieczeństwo

Anna Stryjska

JAKIMI ŚRODKAMI TRANSPORTU PORUSZAJĄ SIĘ POLACY POWYŻEJ 15 ROKU ŻYCIA PODCZAS PODROacuteŻY PO POLSCE I NA ŚWIECIE

765

304

139

143

94

30

02

524 dane Rocznik Statystyczny GUS 2017

16 Produkty

W dalekodystansowej ciężaroacutewce akumulatory pracują pod dużym obciążeniem roacutewnież podczas postojoacutew Stosując się do kilku prostych zasad można zmniejszyć ryzyko nagłej awarii i kosztownej niepożądanej przerwy w pracy

MĄDRE GOSPODAROWANIE ENERGIĄPodczas dobowego odpoczynku i zwią-zanego z tym postoju warto odłączyć zbędne odbiorniki elektryczne po-nieważ obniży to ryzyko nadmiernego rozładowania akumulatoroacutew We wspoacutełczesnych ciężaroacutewkach w komputerze pokładowym można wybrać spośroacuted kilku tryboacutew pracy po-jazdu podczas parkowania roacuteżniących się liczbą uruchomionych urządzeń Pozwala to kilkukrotnie zmniejszyć nie-potrzebną utratę energii W nowych modelach ciężaroacutewek wskaź-nik stanu akumulatoroacutew alarmuje jeśli stan naładowania jest za niski oraz ile minimalnie energii powinno być zacho-wane do rozruchu

DODATKOWE URZĄDZENIA ELEKTRYCZNEKlimatyzator lub ogrzewanie zużywają sporą ilość energii dlatego korzystnie jest przed zatrzymaniem się na postoacutej schłodzić lub ogrzać wnętrze by uła-twić im poacuteźniejsze zadanie oraz uniknąć nadmiernego obciążenia akumulato-roacutew Roacutewnież lodoacutewka może w kilka dni rozładować akumulatory zaś nie-używana przetwornica 12 V powinna być odłączona by nie pobierać szcząt-kowego prądu

GŁĘBOKIE ROZŁADOWANIEGdy akumulatory są naładowane mogą być pozostawione na długi okres bez uszczerbku Jeśli jednak są w dużym stopniu roz-ładowane to z upływem czasu płyty

będą się trwale zasiarczać Dlatego należy unikać pozostawiania na długi czas akumulatoroacutew w stanie głębokiego rozładowania czyli stanu naładowania poniżej 40‒45

SZCZEGOacuteLNA OSTROŻNOŚĆ ZIMĄDobrze jest unikać głębokiego rozła-dowania akumulatoroacutew przy silnych mrozach aby przy najniższej tempera-turze nie mieć problemoacutew z rozruchem Niska temperatura może bowiem obni-żyć pojemność akumulatoroacutew nawet o połowę W okresie długotrwałych silnych mro-zoacutew warto pamiętać o doładowaniu akumulatoroacutew

POBOacuteR ENERGII ELEKTRYCZNEJ

Lodoacutewka 3 A Klimatyzacja postojowa

10‒30 A Ogrzewanie postojowe

5‒10 A Oświetlenie 5 A Laptop 5 A

Niektoacutere z tych urządzeń w ciągu 8 godzin mogą zużyć około 200 ndash 240 Ah a więc całą energię zgromadzoną w akumulatorach

Akumulatory Boscha do ciężaroacutewek

nr 272 Bosch Autospec

17Produkty

ZUŻYCIE ENERGII A PRĄD ŁADOWANIA

Zimą odbiorniki elektryczne w ciężaroacutewce pobierają moc nawet ponad 350 W Wiąże się to z poborem prądu rzędu 15 A Oznacza to że w 8 godzin pobrane zostanie 120 Ah czyli połowa energii zgromadzonej w akumulatorach Najlepsza do naładowania akumulatora w bazach transportowych będzie ładowarka o dużym prądzie wyjściowym 45-90 A Mniejsze ładowarki o prądzie wyjściowym poniżej 10 A mogą być użyte w trakcie dłuższego postoju

Bosch Autospec nr 272

Bosch od dawna ma w swojej ofercie paski wieloklinowe do napędu urządzeń pomocniczych takich jak alternator czy kompresor klimatyzacji roacutewnież ndash koła pasowe alternatora ze sprzęgłem jednokierunkowym

Części zamienne układu napędu pasowego

Naturalnym krokiem jest poszerzanie oferty o pozostałe komponenty ukła-du paska napędowego co też w tym momencie Bosch robiOstatnio w ofercie pojawiły się

napinacze paska wieloklinowego koła pasowe wału korbowego

z tłumikami drgań skrętnych rolki prowadzące koła pasowe alternatora ze sprzę-

głem jednokierunkowym mające zastosowanie w alternatorach wyprodukowanych przez innych producentoacutew niż Bosch

Układy napędu pasowego urządzeń pomocniczych we wspoacutełczesnych sil-nikach stają się coraz bardziej rozbu-dowane a im więcej jest w pojeździe

zmiany wynikające z rozszerzalności temperaturowej materiałoacutew z ktoacuterych zrobiony jest silnik oraz obciążenia układu paska napędowego pochodzące od napędzanych urządzeń i od silni-ka jak roacutewnież kompensuje on zmiany wymiaroacutew powstałe w wyniku zużycia częściStosowane w samochodach napinacze mają roacuteżne konstrukcje ale generalnie jest to rolka prowadząca umieszczona na ramieniu ktoacutere napinane jest spręży-ną oraz występuje w nich dodatkowo tłumik cierny lub hydrauliczny

SPRZĘGŁO JEDNOKIERUNKOWE ALTERNATORAJednym z pierwszych urządzeń zmniej-

urządzeń zwiększających komfort tym bardziej rosną wymogi wobec układu pasowego Wiąże się to ze stosowaniem bardziej rozbudowanych układoacutew tłu-mienia drgań i minimalizacji przeciążeń Dlatego w układzie paska wieloklino-wego silnika oproacutecz standardowego napinacza pasa pojawiły się urządzenia poprawiające płynność pracy jak i mini-malizujące drgania i hałas generowany przez cały ten mechanizm

NAPINACZ PASKA WIELOKLINOWEGOTradycyjnym elementem odpowiedzial-nym za właściwe napięcie oraz reduk-cję naprężeń w układzie jest napinacz paska wieloklinowego Kompensuje on

Odporny na wstrząsy akumulator TE EFB

PRAWIDŁOWA EKSPLOATACJA I PROFILAKTYKAPodczas eksploatacji akumulatoroacutew warto jest sprawdzać ich stan nałado-wania czy to za pomocą danych z wy-świetlacza na pulpicie czy to za pomocą woltomierza np przy okazji wymiany oleju i filtroacutew Jeśli napięcie akumula-tora jest poniżej 124 V to wymaga on doładowania

STAN PEŁNEGO NAŁADOWANIAAkumulatory ktoacutere są regularnie w pełni naładowane zachowują długą żywot-ność i nie ulegają zasiarczeniu ktoacutere zmniejsza ich pojemność Pojawia się ono przy długotrwałym niedoładowa-niu akumulatoroacutew Akumulatory warto profilaktycznie doładować do pełna np podczas wymiany oleju i filtroacutew lub w dniu nieużywania auta Można do tego użyć ładowarki Boscha BAT 645 lub BAT 690 o dużym prądzie wyjściowym 45 A lub 90 A Do mniej wymagających zastosowań może też posłużyć Bosch C7 Ładowarka używana do ciężaroacutewki powinna mieć odpowiednio duży prąd wyjściowy najlepiej powyżej 45 A

Jacek Pudło

gt

18 Produkty nr 272 Bosch Autospec

szających drgania wibracje i przeciąże-nia w układzie pasowym było sprzęgło jednokierunkowe alternatora Zostało wprowadzone ponieważ wirnik alterna-tora ma stosunkowo wysoką masę ndash tym większą im większa moc alternatora Ponadto alternator kręci się około trzech razy szybciej niż prędkość obrotowa sil-nika co powoduje że wirnik alternatora przeciwstawia się z dużą siłą wszelkim zmianom prędkości obrotowej Silnik spalinowy ndash w szczegoacutelności na wolnych obrotach ndash pracuje z dużą nieroacutewno-miernością prędkości obrotowej Za-tem sprzęgło jednokierunkowe mini-malizuje wibrację rozłączając napęd gdy prędkość obrotowa silnika maleje i załączając gdy rośnie Dzięki takie-mu zachowaniu duża masa bezwładna wirnika pracuje płynnie i nie wywołuje dodatkowych pulsujących sił w układzieJednokierunkowe sprzęgło w kole pa-sowym alternatora minimalizuje dodat-kowo przeciążenia podczas gwałtow-nych zmian obrotoacutew silnika Alternator kręci się około trzech razy szybciej niż silnik tak więc podczas zmiany bie-gu na wyższy gdy prędkość obrotoacutew spada o 1000 obrmin prędkość ob-rotowa alternatora musiałaby zostać zredukowana o około 3000 obrmin w jednym momencie Dzięki sprzęgłu jednokierunkowemu wirnik alternatora może tę chwilę do zroacutewnania obrotoacutew pracować z tak zwanym wybiegiemNieprawidłowo pracujące jednokierun-kowe sprzęgło alternatora może powo-dować duże wibracje w układzie napędu pasowego co z kolei powoduje szybkie

zużywanie się pozostałych wspoacutełpra-cujących komponentoacutew układu oraz może prowadzić do ich uszkodzenia

KOŁA PASOWE WAŁU KORBOWEGO Z TŁUMIKIEM DRGAŃ SKRĘTNYCHKoła pasowe wału korbowego z tłumi-kiem drgań skrętnych minimalizują pul-sacje spowodowane nieroacutewnomierną prędkością obrotową silnika co skut-kuje zmniejszeniem sił wywołujących wibracje i pulsacje w układzie pasowym silnika Mniejsze pulsacje oznaczają mniejsze wibracje paska i zmniejszo-ne zużycie innych części tego układuWprowadzenie dwumasowego koła zamachowego do konstrukcji silnika spowodowało zmniejszenie drgań w układzie napędu pojazdu Niestety masa zamachowa na sztywno związana z wałem korbowym silnika jest w tych

aplikacjach mniejsza co powoduje że nieroacutewnomierność prędkości ob-rotowej samego wału korbowego silnika podczas pracy na niskich obrotach jest znacznie większa Dlatego mniej więcej od czasu wprowadzenia dwumasowych koacuteł zamachowych producenci musieli wprowadzić do konstrukcji silnika koła pasowe z elastomerowymi tłumikami drgań skrętnychWraz z koniecznością spełniania wyż-szych norm emisji spalin silniki zaczy-nają pracować bardziej twardo nawet na wolnych obrotach co wiąże się z generowaniem większych wibracji Oczekiwania kierowcoacutew co do komfortu są coraz większe zatem tłumiki drgań skrętnych w kołach pasowych są coraz bardziej rozbudowane Pierwszym etapem rozbudowywania tych tłumikoacutew było zwiększanie masy pierścienia zewnętrznego tak aby jego bezwładność lepiej tłumiła drgania oraz wprowadzono oproacutecz elastomerowych tłumikoacutew tłumiki cierne rozpraszające energię drgań Obecnie pojawiły się koła pasowe działające na niemal identycznej zasadzie jak zamachowe koła dwuma-sowe ndash aby jeszcze lepiej odseparować drgania wywoływane przez wał korbowy silnika od układu napędu pasowegoProsty układ napędu pasowego stał się skomplikowany i podatny na zużycie i uszkodzenia Proces diagnozy i na-prawy układu pasowego jest bardziej skomplikowany i wymagający większej wiedzy oraz doświadczenia mechanika

Tomasz Maciejasz

NAPRAWA UKŁADU PASOWEGO

Należy zawsze sprawdzać prawidłowe działanie i stopień zużycia

paska wieloklinowego napinacza paska rolki prowadzącej sprzęgła jednokierunkowego

alternatora koła pasowego wału kor-

bowego z tłumikiem drgań skrętnych

Napinacz paska wieloklinowego

Koło pasowe wału korbowego z tłumikiem drgań skrętnych

gt

19DiagnostykaBosch Autospec nr 272

ESI[TRONIC] 20 uniwersalne profesjonalne i zawsze aktualne oprogramowanie dla warsztatoacutewDzisiaj od oprogramowania warsztatowego oczekuje się czegoś więcej niż tylko diagnozowania sterownikoacutew bez względu na to czy dotyczy to samochodoacutew osobowych czy ciężarowych

Inteligentne rozwiązywanie problemoacutew wspomaganie szybkich napraw i ser-wisowania zgodnie ze specyfikacjami producenta to nowy standard w diagno-styce Wszystkie te wymagania można spełnić dzięki ESI [tronic] 20 Skuteczna diagnostyka sterownikoacutew zaproponowana przez Boscha prowadzi użytkownika krok po kroku przez proces rozwiązywania problemoacutew Dzięki ESI [tronic] 20 otrzymuje on od ręki wszyst-kie niezbędne informacje na temat prze-glądoacutew i konserwacji Regularne aktualizacje programu ESI [tronic] 20 zawierają najnowsze dane dotyczące wszystkich popular-nych modeli pojazdoacutew co pozwala być na bieżącoProgram ESI [tronic] 20 umożliwia szyb-ką i prostą diagnozę zaroacutewno pojazdoacutew osobowych dostawczych ciężarowych (ESI-Truck) motocykli (ESI-Bike) jak i ciągnikoacutew rolniczych (ESI-OHW1) oraz maszyn roboczych (OHW2) Każdy warsztat zawsze znajdzie odpowiednią dla siebie konfigurację oprogramowania i sprzętu dzięki modułowej budowie ESI [tronic] 20 oraz możliwości jego

wspoacutełpracy głoacutewnie z testerami serii KTS i diagnoskopami typu FSA

PODSTAWOWE ZALETY ESI[TRONIC] 20

Wielofunkcyjne oprogramowanie do diagnozowania sterownikoacutew w pojazdach ESI [tronic] 20 jest już stosowane w co trzecim nieza-leżnym warsztacie w Europie

Bardzo duże pokrycie samocho-doacutew osobowych motocykli samo-chodoacutew dostawczych ciężaroacutewek autobusoacutew i przyczep światowych producentoacutew marek

Ponad 90 000 pojazdoacutew spośroacuted 150 marek

Zaawansowane funkcje regulacji i programowania

Identyfikacja pojazdu poprzez VIN lub klucz KBA umożliwia efek-tywne wykonanie analizy średnio w 20 sekund

Wszystkie niezbędne dane do na-prawy i serwisowania zgodne ze specyfikacjami producenta są przedstawione w wygodny prosty i zrozumiały sposoacuteb

CZY WIESZ ŻE

Zapewniamy pokrycie sys-temoacutew dla zupełnie nowych modeli i wersji pojazdoacutew Kon-centrujemy się na systemach i funkcjach w odniesieniu do najważniejszych zadań serwiso-wych i naprawczych dla nowych pojazdoacutew Poniższe modele pojazdoacutew zostały opracowane zaledwie kilka tygodni po wpro-wadzeniu na rynek i są dostęp-ne od teraz w ESI[tronic] Volvo V60 Cross Country

II (klucz RB VOL2495 VOL2496) wprowadzenie na rynek marzec 2019 r

Honda CR-V Hybrid (klucz RB HON2643 HON2644) wprowadzenie na rynek luty 2019 r

Citroen C5 Aircross (klucz RB CIT1296) wprowadzenie na rynek luty 2019 r

Wsparcie dla koncepcji sieci warsztatowej Connected Repair (CoRe) co pozwala zwiększyć wydajność i efektywność

Regularne aktualizacje online odbywające się w tle Warsztaty są zawsze na bieżąco i mogą w trak-cie aktualizacji bez ograniczeń korzystać z oprogramowania

Tomasz Nowak

20 nr 272 Bosch Autospec

Powroty klientoacutew do serwisuIlu właścicieli warsztatoacutew samochodowych jest w stanie powiedzieć jaki procent klientoacutew jest jego stałymi klientami Zapewne niewielki odsetek gdyż serwisoacutew stosujących profesjonalne programy warsztatowe na rynku Aftermarket jest niewiele a wręcz znikoma liczba

Stosowanie programu warsztatowego oznacza korzystanie z danych w nim zawartych i umiejętność zarządzania serwisem na ich podstawie Jeśli nie mamy rzetelnych danych w bazie i nie prowadzimy analiz przepływu usług i klientoacutew przez serwis odpowiedź na pytanie oparta jest jedynie na wra-żeniu i nie odpowiada rzeczywistości

CO TO ZNACZY MIEĆ STAŁEGO KLIENTAJest kilka głoacutewnych elementoacutew wpły-wających na zadowolenie klienta

fachowość naprawyusługi ndash wykonana kompleksowo zgod-nie ze zleceniem klienta i niezbęd-nymi oraz dodatkowymi rozszerze-niami usługi uzgodnionymi z nim

terminowość ndash klient pozostawia samochoacuted w serwisie i odbiera go w umoacutewionym terminie bez konieczności wielokrotnego dopy-tywania doradcy

korzystna relacja jakości usługi i jej wartości dla klienta do ceny

relacja z klientem ndash istotna w cza-sie realizacji usługi jak roacutewnież w kontakcie pomiędzy usługami

Klient profesjonalnie obsłużony wra-ca do serwisu zlecając kolejne usługi i naprawy Jedynie takie powroty są dla serwisu wartościowe Tylko takich klientoacutew mo-żemy nazywać stałymi klientami Każdy stały klient poleca serwis innym daje pozytywną ocenę usług itp

Z JAKICH POWROTOacuteW SERWIS NIE POWINIEN BYĆ DUMNYReklamacja Klient wracający z rekla-macją to efekt

nieumiejętności mechanika w pra-widłowej realizacji naprawy ndash brak przeszkolenia

braku odpowiednich urządzeń diagnostycznych i aktualnej doku-mentacji technicznej

braku specjalistycznych narzędzi i urządzeń

braku rzetelnej kontroli usługi przed wydaniem pojazdu klientowi

wady części zastosowania niskiej jakości

zamiennikaJedynie wada części usprawiedliwia reklamację i nie obciąża wizerunku serwisu

Doradca serwisowy Mam tu na myśli powroty wynikające z bdquodzieleniardquo usługi na etapy Rolą doradcy jest przekonać klienta do zakupu usługi kompletnej i do-datkowo zaoferować mu rozszerzenia ktoacutere przyczynią się do uniknięcia kolejnej wizyty w serwisie po np 4‒6 tygodniachCena Jeśli najważniejszym argumen-tem serwisu przyciągającym klienta będzie cena za usługę (robocizna i czę-ści) to w ten sposoacuteb nie budujemy bazy wartościowych klientoacutew lecz jedynie bdquołowcoacutew cenyrdquo ktoacuterzy za każdą wizytą będą oczekiwali kolejnych rabatoacutew Nie każdy powroacutet klienta jest cenny dla serwisu Rolą doradcoacutew serwisowych jest rozszerzanie bazy stałych i zado-wolonych klientoacutew a nie generowanie pozornego ruchu w serwisie powrotami wynikającymi z błędoacutew serwisu Dla członkoacutew sieci Bosch Car Service prowadzimy wiele szkoleń z organiza-cji pracy oraz optymalizacji procesu obsługi klienta Przeprowadzamy roacutew-nież bezpłatne audyty aby wskazywać elementy wymagające poprawy lub optymalizacji

Robert Dzierżanowski

gtgt WIĘCEJ O AUTORYZACJI BOSCH CAR SERVICE ZNAJDĄ PAŃSTWO NA STRONIE WARSZTATYBOSCHPL

Bosch Car Service

21Technika

Komisja ds Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentoacutew Parlamentu Europejskiego zamierza zwiększyć obowiązkowe wyposażenie pojazdoacutew o systemy zwiększające bezpieczeństwo Jeśli Parlament Europejski wyrazi zgodę nowo rejestrowane samochody będą musiały być seryjnie wyposażone w zaawansowane systemy awaryjnego hamowania inteligentny tempomat system wykrywający zmęczenie kierowcy i asystenta utrzymywania pasa ruchu a także tzw czarną skrzynkę pomagającą w odtworzeniu okoliczności kolizji

Systemy zwiększające bezpieczeństwo część 1

Bosch Autospec nr 272

Lista nowego obowiązkowego wypo-sażenia jest negocjowana ale już wia-domo że na pewno znajdzie się na niej system hamowania awaryjnego ktoacutery ma być obowiązkowy od 2022 roku Zalecenia organoacutew Unii Europejskiej są zgodne z oczekiwaniami kierowcoacutew

ktoacuterzy chętnie wyposażają swoje po-jazdy w systemy ułatwiające jazdę Spośroacuted nowych samochodoacutew zare-jestrowanych w Niemczech i w Belgii w 2017 r aż 54 zostało wyposażo-nych w system hamowania awaryjne-go w Holandii ndash 45 a we Włoszech

ndash 30 Roacutewnie popularne są systemy ułatwiające parkowanie wykrywania senności i utrzymywania pasa ruchu Pionierem w opracowaniu inteligent-nych systemoacutew bezpieczeństwa jest Bosch ktoacuterego system Predictive Brake Assist montowano seryjnie w Audi już gt

Przykładowe rozmieszczenie czujnikoacutew i kamer w samochodzie tylne czujniki ultradźwiękowe bull system

parkowania

tylne czujniki radarowe

bull asystent zmiany pasa ruchu

bull aktywny tempomat

bull system wykrywania pieszych

bull system wykrywania ruchu poprzecznego

kamera boczna

bull system parkowaniabull system wykrywa-

nia martwego pola

Przednie radary długiego i średniego zasięgu

bull system utrzymania toru jazdybull aktywny tempomatbull system wykrywania pieszychbull adaptacyjne światła z płynną

regulacją zasięgu reflektoroacutew

bull system zapobiegający zderze-niom

bull pomiar odległościbull asystent jazdy w korkubull system skrętu na skrzyżowaniach

przednie czujniki ultradźwiękowe

bull system parkowaniabull aktywny tempomat

1

2

3

6

7

kamera przednia

bull system utrzymania toru jazdybull aktywny tempomatbull system wykrywania pieszychbull odczytywanie znakoacutew

drogowychbull adaptacyjne światła z płynną

regulacją zasięgu reflektoroacutewbull system zapobiegający

zderzeniombull asystent jazdy w korkubull system skrętu na

skrzyżowaniach

8

boczne czujniki ultradźwiękowe

bull asystent parkowaniabull asystent zmiany

pasa ruchu

5

4

kamera cofania bull system

parkowania

znać roacuteżne przeszkody ndash od ruchomych do nieruchomych przedmiotoacutew ludzi i zwierząt co jeszcze kilka lat temu było niemożliwe Wiele z tych czujnikoacutew pro-dukuje BoschLiczba systemoacutew wspomagających kie-rowcę zamontowanych w danym aucie w dużej mierze zależy od jego wyposa-żenia i coraz mniej ndash od jego klasy Z ba-dań Boscha wynika że w Niemczech więcej sprzedaje się nowych bogato wyposażonych w asystentoacutew kierow-cy samochodoacutew klasy kompaktowej i średniej niż klasy premiumPrzyjrzyjmy się najpopularniejszym systemom wspomagającym kierowcę

SYSTEM HAMOWANIA AWARYJNEGO To już powszechnie stosowany system monitorujący za pomocą kamery i rada-roacutew drogę przed pojazdem rozpoznają-cy pojazdy pieszych lub rowerzystoacutew Występuje w wersji miejskiej i autostra-dowej W najnowszej generacji system rozpoznaje także ruch poprzeczny Jeśli wykryje przeszkodę kierowca otrzymuje serię ostrzeżeń aż do pełnego hamowa-nia w celu uniknięcia kolizji z pojazdem poprzedzającym nieruchomym lub poruszającym się torem poprzecznym Odmianą jest system automatycznego hamowania po kolizji (VW Ford) ktoacutery nie tylko samoczynnie zatrzymuje po-

społami wykonawczymi są układ ha-mulcowy ESP ilub układ kierowniczy oświetlenia pojazdu a nawet układ zawieszenia (w przygotowaniu) Pomy-słowość konstruktoroacutew nie zna granic w wykorzystywaniu i przetwarzaniu informacji uzyskiwanych od roacuteżnych czujnikoacutew Systemy funkcjonują przy roacuteżnych prędkościach jazdy (miejskie i autostradowe) a ich działanie uza-leżnione jest roacutewnież od wyposażenia pojazdu w automatyczną lub manualną skrzynię biegoacutew oraz system pozycjo-nowania pojazdu GPS Nowe generacje czujnikoacutew głoacutewnie radarowych kamer i coraz popularniejszych czujnikoacutew lida-rowych są w stanie dokładniej rozpo-

nr 272 Bosch Autospec22 Technika

gt w 2005 r Działanie układu opierało się na wspoacutełpracy układu hamulcowego ESP z czujnikiem radarowym i kame-rą przednią Gdy system wykrywał że pojazd zbliża się do przeszkody i może dojść do kolizji w zależności od konkret-nej sytuacji przygotowywał auto do awa-ryjnego hamowania przez zmniejszenie odległości między klockami i tarczami hamulcowymi Alarmował kierowcę emitując sygnał ostrzegawczy a w osta-teczności hamował z pełną siłą

POMYSŁOWOŚĆ NIE ZNA GRANIC Obecnie każdy producent pojazdoacutew poleca roacuteżne systemy zwiększające bezpieczeństwo jazdy i oferuje je klien-tom pod ogoacutelną nazwą asystentoacutew kierowcy Wyodrębniły się dwie grupy asystentoacutew ndash systemy zwiększające bezpieczeństwo i pomagające pod-czas parkowania chociaż te ostatnie też w istocie to bezpieczeństwo zwięk-szają W zależności od marki pojazdu występują one pod roacuteżnymi nazwami chociaż ich działanie jest identyczne lub bardzo podobne W systemach tych wykorzystywane są sygnały z czujni-koacutew radarowych kroacutetkiego i dalekiego zasięgu czujnikoacutew ultradźwiękowych kamery przedniej lub tylnej a podze-

Elementy systemu wykrywania pieszych w Audi Q7

tablica przyrządoacutew

System automatycznego

hamowania po kolizji

samoczynnie zatrzymuje

uszkodzony pojazd i utrzymuje go

na swoim pasie ruchu

sterownik układu

hamulco-wego ESP

ekran z możliwo-

ścią roacuteżnych ustawień systemu

kamera przednia

przycisk sterujący

centralny sterownik światło hamowania

bramka sterownicza

jazd lecz roacutewnież utrzymuje go na jed-nym pasie ruchu by uniknąć zderzenia z pojazdami jadącymi obok

OMIJANIE PRZESZKODYNiektoacutere systemy hamowania awaryjnego (Lexus Mercedes-Benz) w razie potrze-by ingerują w układ kierowniczy w celu uniknięcia kolizji Jeśli nie da się unik-nąć kolizji do działania włącza się system

omijania przeszkody Wykorzystuje radar i kamerę do wykrywania z wyprzedzeniem wolniej poruszających się lub nierucho-mych pojazdoacutew i wytycza optymalny tor jazdy w celu ominięcia pojazdu z ktoacuterym ryzyko kolizji byłoby wysokie

ADAPTACYJNY TEMPOMATUtrzymuje auto w bezpiecznej odległości od poprzedzającego pojazdu Kierowca

Bosch Autospec nr 272

może kontrolować tę odległość na pię-ciu etapach System ten wykorzystuje głoacutewnie sygnały z przednich czujnikoacutew radarowych i kamery W połączeniu z automatyczną skrzynią biegoacutew działa w pełnym zakresie prędkości a przy ręcznej skrzyni biegoacutew ndash od 30 kmh

Ryszard Polit Auto Moto Serwis Zdjęcie Audi VW

23Technika

Elementy systemu jazdy w korku w Audi Q7

Elementy systemu skrętu w lewo na skrzyżowaniu w Audi Q7

bramka sterownicza

dźwignia zmiany biegoacutew

kamera przedniawyświetlacz head-up

wyświetlacz

system nawigacji z bazą danych

sterownik układu kierowniczegosterownik układu hamulcowego ESP

sterownik silnika

radar przedni

radar przedni

czujniki ultradźwiękowe

komputer pokładowy tablica przyrządoacutew

światło hamowania

bramka sterownicza

tablica przyrządoacutewsterownik układu hamulcowego ESP

radar przedni

radar przedni

wyświetlacz head-up

kamera przednia

Wybierz klocki i tarcze hamulcowe Bosch

Właściwa odległość to kwestia Twojego bezpieczeństwa

hamulceboschpl

Bosch_hamulce_dystans_reklama_210_280indd 1 07022018 125308

4 Porady

Pomiar jakości izolacji układu HV (High Voltage) w samochodach hybrydowychelektrycznych

Jednym z takich problemoacutew jest pogar-szająca się jakość izolacji w układzie HV ndash czy to w wyniku starzenia się czy też z powodu usterki lub mechanicznego uszkodzenia

W każdym samochodzie hybrydowym czy elektrycznym sieć HV (wysokiego napięcia) jest odizolowana od sieci 12 V i od masy nadwozia Jakość izo-lacji układu HV od masy nadwozia jest

nr 272 Bosch Autospec

monitorowana przez układ sterowania ndash najczęściej przez sterownik układu hy-brydowego lub sterownik zarządzający pracą akumulatora wysokowoltowego Jakość izolacji musi być monitorowana

Rysunek sieci i komponentoacutew układu HV

Na rynku pojawia się coraz więcej samochodoacutew hybrydowych i elektrycznych Część to pojazdy stosunkowo nowe w ktoacuterych prawdopodobieństwo wystąpienia problemoacutew z układem elektrycznym jest praktycznie zerowe Część to pojazdy używane często importowane z USA z dużym przebiegiem i niejednokrotnie z wypadkową przeszłością Samochody hybrydowe czy elektryczne znane są z wyjątkowej bezawaryjności jednak wraz z upływem czasu i zwiększaniu się przebiegu można spodziewać się wystąpienia problemoacutew w układzie HV

Akumulator HV

Masa 31

Przewody masowe

12 Volt Minus (-)

12 Volt Plus (+)

Sieć HV

Masa 31

Silnik elektryczny

Inwerter

T+

Aku

mul

ator

12

V

HST-

Kompresor AC

Sterownik akumula-tora HV

Insulation monitor

BMS

Przetwornica DC - DC

U

V

W

5Porady

gt

Bosch Autospec nr 272

w celu zapewnienia bezpiecznego użyt-kowania takiego pojazdu W przypadku wykrycia problemoacutew z izolacją system dezaktywuje część układu lub cały system w zależności od obszaru gdzie stwierdzony został problem Obszar usterki może być wskazany przez odpowiedni kod diagnostyczny lub ogoacutelną informację o usterce izolacji układu HV Obok przykładowy rysunek sieci i kom-ponentoacutew układu HVW zależności od przypadku sprawdza-my jeden komponent lub wszystkie kom-ponenty w systemie Należy pamiętać żeby do pracy przy pojazdach hybrydo-wych elektrycznych używać aktualnych procedur serwisowychdiagnostycz-nych dostarczanych przez producenta samochodu narzędzi spełniających jego wymagania Trzeba roacutewnież sto-sować się do wszelkich procedur zwią-zanych z bezpieczeństwem (osobiste i techniczne środki bezpieczeństwa opisane w dokumentacji serwisowej do pojazdu na ktoacuterym będą przepro-wadzone prace)Osoba pracująca przy pojeździe z ukła-dem HV musi mieć odpowiednie kwa-lifikacje i przejść właściwe szkolenia

Samochody hybrydoweelektryczne są wyposażone w troacutejfazowe silniki prądu przemiennego z wirnikiem z magnesami trwałymi Kontrolując silnik elektryczny mierzymy jakość izolacji uzwojeń od obudowy wirnika Napięcie testowe czas pomiaru i rezystancja izolacji zależą od konkretnego pojazdu Z reguły przykładamy napięcie minimum 500 V pomiar ma trwać przynajmniej 5 sekund a zmierzona minimalna rezystancja izolacji to kilkadziesiąt MΩ

Do pomiaru izolacji Bosch oferuje megaomomierz FSA 050 Jest to wysokiej klasy tester izolacji i wysokiego napięcia ktoacutery może być z powodzeniem używany do testowania jakości izolacji układu HV w pojazdach hybrydowych czy elektrycznychProszę pamiętać że sposoacuteb wykorzystania tego testera (napięcie testowe czas pomiaru) będzie opisany w dokumentacji serwisowej konkretnego pojazdu Poniższe opisy są jedynie ogoacutelnymi przykładami zastosowania testera FSA 050 przy pomiarach jakości izolacji

Pomiar izolacji

Testowanie uzwojeń maszyny elektrycznej

WAŻNE

Praca przy samochodach elektrycznychhybrydowych powinna być wykonywana przez osoby posiadające odpowied-nie kwalifikacje i szkolenia a wszelkie czynności muszą być przeprowadzane zgodnie z wytycznymi producenta samochodu

6 Porady

gt

nr 272 Bosch Autospec

Opisane powyżej testy dotyczą niektoacute-rych czynności diagnostycznych wy-konywanych przy diagnozie pojazdu wyposażonego w układ HV Jeszcze raz pragnę przypomnieć że

bezpieczną pracę przy samochodach hybrydowychelektrycznych zapewnia-ją odpowiednie szkolenia i kwalifikacje stosowanie procedur diagnostycznychbezpieczeństwa opisanych w dokumen-

tacji technicznej producenta samocho-du i używanie technicznychosobistych środkoacutew ochrony

Tomasz Miluski

Przewody układu HV (pomarańczowy ko-lor izolacji) znajdują się pomiędzy takimi komponentami jak akumulator wysoko-woltowy inwerter kompresor klimaty-zacji a silnikiemsilnikami elektrycznymiCo do zasady przewody powinny być kontrolowane po odłączeniu od ta-kich komponentoacutew jak inwerter chyba że w dokumentacji technicznej jest na-pisane inaczej Test przewodoacutew układu HV polega na sprawdzeniu rezystancji izolacji od masy nadwozia (ekranu przewodu połączonego z masą nadwozia) spraw-dzeniu czy nie ma przebicia pomiędzy żyłami przewodu i ciągłości przewodu Do testowania przewodoacutew układu HV używamy megaomomierza Napięcie testowe dobierane jest według danych z dokumentacji serwisowej pojazdu

Poza pomiarem jakości izolacji spraw-dzamy jaka jest rezystancja uzwojeń maszyny elektrycznej Ze względu na niewielką rezystancję uzwojeń od kilkunastu do kilkudzie-sięciu mΩ i niewielką tolerancję do pomiaru używamy miliomomie-rza i wykonujemy go w temperaturze pokojowej lub korygujemy zmierzoną rezystancję w zależności od aktualnej temperatury uzwojeń według wzoru z dokumentacji producenta samo-chodu

Kontrola rezystancji uzwojeń

Testowanie przewodoacutew układu HV

Bosch Autospec nr 272 Bosch na pokładzie

Nowe szwedzkie Volvo V60 kombi jest wszechstronne szybkie i wyposażone w innowacyjne technologie Boscha

KOMFORT JAZDYPasażerowie Volvo V60 mogą teraz podroacuteżować jeszcze bardziej zrelak-sowani ponieważ bezpieczny rozruch na zimno i płynna praca silnika zapew-niają im wysoki komfort jazdy Wynika to częściowo roacutewnież z nowoczesnej technologii Boscha

VOLVO V60 ORAZ CERAMICZNE ŚWIECE ŻAROWE BOSCHA DURASPEEDDwulitrowe silniki Diesla montowane w Volvo o mocy 150 i 190 koni mecha-nicznych (110 i 140 kW) są wyposażo-ne w najnowszą generację świec żaro-

BOSCH W VOLVO V60

Kolektor dolotowy i impuls czujnika ciśnienia ze zintegrowanym czujnikiem temperatury

Świece żarowe i jednostka ste-rująca świecami zapłonowymi

Miernik masy powietrza gorącego

Elektroniczna jednostka steru-jąca poduszką powietrzną

Zestaw wskaźnikoacutew Asystent parkowania Czujnik cząstek Czujniki NOX Czujniki ultradźwiękowe Czujnik poduszek powietrza

szybkie bezpieczne i niezawodne

Ceramiczna świeca żarowa Bosch DuraSpeed

wych Boscha ndash DuraSpeed W zaledwie 14 sekundy świece żarowe Boscha DuraSpeed nagrzewają się do tempe-ratury 1000degC Maksymalna tempera-tura grzania to 1350degC Ich niski poboacuter mocy (7 V) jest dogodny w zasilaniu pokładowym Świece żarowe przyczyniają się roacutew-nież do wysokiego komfortu startowego nowego Volvo V60 i poprawiają zimną pracę silnika wysokoprężnego na bie-gu jałowym ndash redukując jednocześnie emisję spalin (Euro 6d-TEMP)

Volvo V60

7

Tłumaczenie Maciej Łuczyński Zdjęcia Volvo Bosch

8 Porady nr 272 Bosch Autospec

Doboacuter podzespołoacutew Diesla cz 2W trzecim numerze magazynu bdquoAutospecrdquo w 2018 roku opisany został doboacuter części zamiennych Diesla na podstawie programu ESI ktoacutery powinien stanowić głoacutewne narzędzie do doboru części technicznych Boscha W artykule opisaliśmy przypadki błędnego doboru podzespołoacutew układu wtryskowego Diesla w ktoacuterych wprawdzie skorzystano z programu ESI jednak prawdopodobną przyczyną ich powstania był brak uwzględniania dodatkowych opisoacutew szczegoacutełowych znajdujących się przy danym produkcie

To jednak niejedyne przypadki błęd-nych doboroacutew części technicznych Niektoacuterym z nich poświęcony jest ten artykuł w ktoacuterym przybliżony zosta-nie temat doboru części na podstawie zamiennikoacutew numeroacutew wyposażenia fabrycznego (OEOES)

DOBOacuteR NA PODSTAWIE NUMERU VIN ndash NAJBARDZIEJ PRECYZYJNY JEDNAK NIE W IAMDoboacuter części na podstawie numeru VIN stosowany w serwisach producentoacutew samochodowych ( OES) jest oczywi-ście najbardziej precyzyjny i daje możli-wość jednoznacznego ustalenia numeru pasującej części lub jej najnowszego następnika do danego samochodu Dużym ograniczeniem doboru części zamiennych w katalogach dystrybuto-roacutew czy producentoacutew wyposażenia jest brak możliwości precyzyjnego doboru na podstawie numeru VIN choć i w tym zakresie dokonuje się obecnie pewien postępPrzykładowo program ESI20 w samo-chodach z normą spalin EURO 5 i 6 ma już możliwość wybrania danego modelu po numerze VIN ale doprecyzowanie doboru części do danego pojazdu za-wsze trzeba wykonać na podstawie listy wyposażenia uwzględniając zamiesz-czone podpowiedzi i uwagi Obecnie coraz częściej zaroacutewno me-chanicy jak i dystrybutorzy stosują roacutewnież doboacuter na podstawie numeru VIN korzystając np z systemu Partslink katalogoacutew wyposażenia OES dostęp-

nych w Internecie lub też korzystając z pomocy serwisoacutew autoryzowanych Za pomocą tych narzędzi można usta-lić jedynie numer OEOES danego producenta do ktoacuterego następnie należy odszukać zamiennik z rynku wtoacuternego (IAM) Często źroacutedła inter- netowe nie mają jednak pełnych i naj-nowszych danych stąd błędy i kom-plikacje

Rys 2 Zaznaczenie numeru Bosch IAM lub OE i wciśnięcie klawisza F8 W dolnym pasku wyświetla się informacja o produktach ktoacutera pokazuje powiązanie numeroacutew IAM OE oraz regenerowanego BX i częściowe uwagi Wciskając klawisz [Zastosowanie produkt =gt poj] przechodzimy do listy pojazdoacutew w ktoacuterych podzespoacuteł jest stosowany (na tym etapie wyświetla się lista poprzednikoacutew ktoacuterą warto przeanalizować ponieważ w naszym aucie może być zainstalowany najstarszy numer Boscha stosowany na OE)

Rys 1 Wpisanie numeru obcego A6420701487 odszukanie crossoacutew przez naciśnięcie przycisku [Poroacutewnania] zaznaczenie jednego z numeroacutew np IAM 0 445 115 059 (dla numeru IAM podświetla się klawisz [Zastosowanie prod=gtpoj] dla OE nie)

DOBOacuteR CZĘŚCI DIESLA NA PODSTAWIE NUMERU OE OESProgram ESI Boscha jak roacutewnież ka-talogi dystrybutoroacutew mają możliwość znalezienia zamiennika numeru OES na numer części IAM Jednak doświad-czenie pokazuje że zamienniki uzyska-ne w ten sposoacuteb nie zawsze są w 100 właściwe Wynika to jak wyżej wspo-

9PoradyBosch Autospec nr 272

mniano przykładowo z faktu że inter-netowe źroacutedło nr OE nie jest precyzyjne czy też producent pojazdu zastosował w międzyczasie następniki o innych numerach lub następniki regenero-wane Dlatego powinna obowiązywać zasada że ustalony w ten sposoacuteb nu-mer części technicznej Boscha zawsze należy potwierdzić sprawdzając jego występowanie na liście wyposażenia danego pojazdu w programie ESI

USTALENIE NUMERU OEOES W AUTACH bdquoPO PRZESZCZEPACHrdquoKorzystanie z możliwości ustalenia numeru części OES jest często nie-zbędne a wręcz nawet konieczne przy tak zwanych autach bdquopo przeszcze-pachrdquo W takich samochodach nie do końca wiemy jaki podzespoacuteł np wtryskiwacz powinien być a jaki jest rzeczywiście zamontowany Dlate-go sprawdzenie wyposażenia według listy OES u producenta z wykorzysta-niem numeru VIN pozwala wskazać ktoacutera część powinna być rzeczywiście zamontowana Następnie trzeba przejść na zamiennik Boscha i potwierdzić jego występowa-nie w ESI na podstawie wspomnianej już listy wyposażenia danego pojaz-du Należy przy tym uwzględnić zakres miesięcy i lata produkcji auta kod lite-rowy silnika oznaczenia norm spalin zakresy numeroacutew sterownika silnika zakresy numeroacutew nadwozia Takie uwagi znajdują się w ESI przy opisie komponentoacutew

OZNACZENIA NA PODZESPOŁACH DIESLA OEIAMW przypadku ważnych części Boscha takich jak diesel dostarczanych do pro-ducentoacutew na OE poza 10-cyfrowym nu-merem Boscha na produkcie znajduje się także numer producenta pojazdu OE i jego logo

Rys 3 Po wciśnięciu klawisza OK w oknie z poprzednikami przechodzimy do listy pojazdoacutew w ktoacuterych dany wtryskiwacz jest stosowany Tu dokładniej identyfikujemy interesujący nas model uwzględniając omoacutewione w tekście dane i zaznaczamy go

Rys 4 Po wciśnięciu klawisza [Wyposażenie] otwiera się okno pokazujące wyposa-żenie pojazdu W zaznaczonym przez nas wtryskiwaczu 0445115059 widzimy w polu informacje że ten numer jest stosowany w pojazdach z katalizatorem SCR Na liście tego pojazdu jest jeszcze drugi wtryskiwacz ale przy nim jest inna uwaga

Inaczej wygląda to już w przypadku części zamiennej sprzedawanej przez Boscha na IAM Odpowiednik produk-tu z wyposażenia fabrycznego Boscha ma inny numer zamoacutewieniowy i nie ma numeru OE oraz logo producenta po-jazdu Zatem przy doborze części można skorzystać z numeru części znajdują-cej się w pojeździe Trzeba być jednak bardzo ostrożnym ze względu na bdquoprzeszczepyrdquo czyli zamontowane inne podzespołyZdarzają się przypadki kiedy klient do-biera produkt po numerze ktoacutery fak-tycznie odczytał np z wtryskiwacza zamontowanego w danym pojeździe po czym się okazuje że poprzednio sil-nik pracował bdquojako takordquo a po wymianie na nowy nie pracuje w ogoacutele

Jest to jeden ze znanych nam przy-padkoacutew gdzie we wtryskiwaczach zamieniono tylko uszkodzone cewki na używane (tego samego typu) a doacuteł wtryskiwacza pozostał oryginalny Ta-kich przykładoacutew można by znaleźć wię-cej Najważniejsze żeby być czujnym i ograniczyć rutynę

PODSUMOWANIEMając numer części OEOES można wstępnie określić przejście na numer części Boscha korzystając z funkcji ESI bdquonumer obcyrdquo po czym należy przez funkcję ESI bdquozastosowanie produktu Boscha w pojeździerdquo określić model pojazdu i ustalić zastosowane w nim wyposażenie

Zbigniew Pilewski

10 Produkty

Rozwiązania filtracji w Mercedesie klasy E W213Bosch wprowadził do oferty filtr powietrza (F 026 400 468) przeznaczony min do Mercedesa klasy E serii W213 z silnikiem Diesla OM654 Ten nowy silnik wszedł do produkcji w 2016 r i wyroacuteżnia się wieloma nowoczesnymi rozwiązaniami Jednostka napędowa spełnia najwyższe wymogi dotyczące czystości spalin przy roacutewnoczesnym obniżeniu zużycia paliwa

nr 272 Bosch Autospec

NOWOCZESNE ROZWIĄZANIASilnik OM654 ma pojemność skokową jednego cylindra zbliżoną do 500 ccm co jest ogoacutelnie przyjętym optimum Ob-niżenie drgań umożliwiają wałki wyroacutew-noważające Lanchestera Opracowa-nie nowej konstrukcji wykorzystano do zmniejszenia liczby wariantoacutew ukła-du napędowego i ułatwienia montażu silnika zaroacutewno w pozycji wzdłużnej jak i poprzecznej Zastosowano aluminiowy blok silnika oraz stalowe tłoki ze stali chromowo--molibdenowej Takie połączenie mate-riałoacutew służy obniżeniu masy jednostki

napędowej Zamontowano modułowy układ wydechowy i wielodrożny układ EGR Oczyszczanie spalin jest bardzo ważne ze względu na nowe sposoby pomiaru emisji W silniku wprowadzono przesunięcie poprzeczne wału korbo-wego wodną chłodnicę powietrza do-ładowującego i nowy proces spalania Cylindry są pokryte specjalną powłoką NanoslideW pojeździe zastosowano pompę wtry-skową jednotłokową Bosch CP4 Mak-symalne ciśnienie w układzie to 2050 baroacutew Wtrysk realizują 8-otworowe wtryskiwacze elektromagnetyczne

CRI3 Do zmniejszenia emisji tlenkoacutew azotu wykorzystywany jest katalizator SCR z AdBlue

CIEKAWE ROZWIĄZANIA MONTAŻU FILTROacuteWFiltr powietrza jest zamontowany w cie-kawy sposoacuteb ndash znalazł się we wspoacutelnej obudowie wraz ze sterownikiem silnika Dodatkowo nietypowy jest nieregularny kształt filtra wymuszony ograniczoną przestrzenią montażową w komorze sil-nika Warto zauważyć że filtr powietrza chroni przed zanieczyszczeniami nie tylko sam silnik ale i jednostopniową turbosprężarkę Ciekawie jest rozwiązany układ filtracji powietrza napływającego do kabiny W przedziale silnikowym znajduje się filtr standardowy o prostokątnym kształcie (1 987 435 058) a w przedziale pasa-żerskim ndash drugi filtr o innym kształcie (1 987 435 545) Jeden z nich wymienia się po podniesieniu maski a dostęp do drugiego jest z wnętrza pojazduFiltr oleju F 026 407 238 jest stosun-kowo długi ze względu na ograniczo-ną przestrzeń montażową w obrębie silnika

Jacek Pudło

Filtr powietrza o nieregularnym kształcie wymuszonym ograniczoną przestrzenią montażową w komorze silnika

Filtr kabinowy montowany w przedziale silnikowym

Bosch każdego miesiąca wprowadza do oferty filtry do nowych modeli samochodoacutew

11Produkty

W nowoczesnych pojazdach układ hamulcowy pełni znacznie więcej funkcji niż w pojazdach choćby sprzed 15 lat

SYSTEM ESPPrzełom rozpoczął się w 2006 r kiedy to wszystkie nowo rejestrowane pojaz-dy musiały być wyposażone w system ABS Kolejnym krokiem było w 2014 r wprowadzenie obowiązkowego sys-temu ESP Ale to nie wszystko Unia Europejska planuje w kolejnych latach wydłużyć listę systemoacutew montowanych obowiązkowo na wyposażeniu fabrycz-nym Do takich należy między innymi system AEB (Autonomous Emergency Breaking) czy też LKA (Line Keeping Assist) W obydwu przypadkach pod-stawą działania jest układ hamulcowy a konkretniej moacutewiąc system ESP Aby spełniał on należycie swoje zadania wszystkie jego elementy muszą być sprawne i poddawane regularnym kontrolom

PŁYN HAMULCOWYJednym z takich elementoacutew jest płyn hamulcowy o ktoacuterym często zapomina-my Każdy płyn (z wyjątkiem DOT5) jest

higroskopijny a to oznacza że chłonie wilgoć ktoacutera obniża parametry płynuGdy płyn zawiera zbyt dużo wilgoci bądź jest o niewłaściwej specyfikacji systemy bezpieczeństwa będą działa-ły niewłaściwie Nawet jeśli kierowca na co dzień nie dostrzeże żadnej roacuteż-nicy w sytuacjach awaryjnych może dojść do kolizji Niewłaściwy płyn może spowodować opoacuteźnienie zadziałania całego systemu Gdy system AEB wykryje pojazd do ktoacute-rego zbliżamy się zbyt szybko a kierow-

ca nie podejmie proacuteby hamowania sam rozpocznie hamowanie W przypadku złego płynu opoacuteźnienie w działaniu sys-temu może wynieść 20 ms Wydawać by się mogło że jest to bardzo kroacutetki czas ale w ruchu miejskim auto jadąc z prędkością 50 kmh pokona w tym czasie ok 3 m Te 3 m mogą oznaczać uratowanie czyjegoś życia Dlatego jedy-nym sposobem aby wszystkie systemy działały zgodnie z założeniami produ-centa jest dokładna kontrola i wymiana komponentoacutew zgodnie z wymogamiBosch w swojej ofercie ma płyn hamul-cowy nowej generacji o nazwie ENV o bardzo wysokich parametrach ktoacutery można stosować jako zamiennik dla płynoacutew DOT

Marcin Kiełczewski

20 milisekund ratuje życie

Bosch Autospec nr 272

DODATKOWO PŁYN ENV SPEŁNIA NASTĘPUJĄCE SPECYFIKACJE PRODUCENTOacuteW

VAG VW Audi Seat Skoda Bentley Bugatti Lamborghini TL 766Z

BMW BMW MINI Rolls-Royce QV 34 001 GM Europe Opel Saab Vauxhall GMW 3356 PSA Peugeot Citroen STL S71 2114 Ford Motor Company WSS-M6C65-A2

MOŻLIWOŚCI ZASTĄPIENIA PŁYNOacuteW DOT PRZEZ PŁYN ENV

DOT3 DOT4 DOT4 HP DOT4 SUPER DOT51

ENV6

ENV4

Płyn hamulcowy nowej generacji ndash ENV

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

14 Produkty

Co zrobić aby na urlopie bez przeszkoacuted cieszyć się wolnym czasem i spokojem Nie tylko należy zaplanować cel podroacuteży i atrakcje kupić bilety spakować sprzęt turystyczny i bagaże oraz apteczkę ale roacutewnież przygotować samochoacuted

W przypadku wyjazdu samochodem warto sprawdzić jego stan techniczny

hamulce amortyzatory zawieszenie opony płyny eksploatacyjne

Istotne jest także sprawdzenie stanu wycieraczek oraz oświetlenia w samo-chodzie Są to ważne czynniki podno-szące poprawę widoczności a co za tym idzie bezpieczeństwa na drodze

WYCIERACZKIPrzed wakacyjnym wyjazdem należy

ocenić stan techniczny wyciera-czek i dokonać ewentualnej ich wymiany

sprawdzić czy guma wycieraczek nie jest zdeformowana porowata ani oderwana od konstrukcji

zadbać o czystość pioacutera co prze-dłuży żywotność wycieraczek

Sprawne wycieraczki w znaczącym stopniu przyczyniają się do bezpiecz-

nr 272 Bosch Autospec

nej jazdy Należy je wymienić gdy na szybie pozostają smugi podczas pracy słychać piski zgrzyty a wycie-raczka przeskakuje na szybie Warto też zwroacutecić uwagę na stan techniczny rzadziej wymienianej wycieraczki szyby tylnej

OŚWIETLENIESprawnie działające światła w samo-chodzie to podstawa bezpieczeństwa Warto pamiętać o kontroli

Bezpiecznie na wakacje

Gigalight Xenon HID D2S karton i produkt

Żaroacutewka Giga-light Plus 150 blister i produkt

GIGALIGHT PLUS 150 ORAZ LAMPY WYŁADOWCZE GIGALIGHT HID

NR BOSCH NAZWA NAPIĘCIE TYP MOC KOD EAN KOŃCOacuteWKA OPAKOWANIE CENA detal netto (od 23042019)

1987301136 Gigalight Plus 150 12 V H4 6055 W 4047026227581 P43T blister 1 szt 3700 zł

1987301137 Gigalight Plus 150 12 V H7 55 W 4047026227598 PX26D blister 1 szt 4800 zł

1987302913 Lampa wyładowcza Xenon GIGA HID

zastosowanie samochody osobowe i ciężarowe

D1S 35 W 4047026227550 PK32D-2 kartonik 1 szt 29000 zł

1987302914 Lampa wyładowcza Xenon GIGA HID

zastosowanie samochody osobowe i ciężarowe

D2S 35 W 4047026227567 P32D-2 kartonik 1 szt 20500 zł

UWAGA Lampy wyładowcze są uniwersalne i pasują do samochodoacutew osobowych (12 V) i ciężarowych (24 V) Żarniki ksenonowe zasilane są napięciem około 135 V i o ich napięciu zasilania decyduje układ sterujący ktoacutery musi być dopasowany do napięcia panującego w instalacji danego pojazdu

15Produkty

Rodzaj zestawu Zestaw z żaroacutewką halogenową

Żaroacutewki dodatkowe w zestawie

Bezpieczniki w zestawie Nr Bosch Cena detal

netto

Mini Box H1 P21W R5W T4W 1x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 102 2515

Mini Box H4 P21W R5W T4W 1x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 101 2182

Mini Box H7 P21W R5W T4W 1x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 103 2515

Maxi Box H1 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 112 3384

Maxi Box H4 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 111 3352

Maxi Box H7 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 113 3521

Maxi Box H1H7 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 120 5303

Bosch Autospec nr 272

przydatny zestaw żaroacutewek Mini Box lub Maxi Box

NOWE LAMPY GIGALIGHT PLUS 150 I XENON GIGALIGHT HIDW ofercie Boscha dostępna jest nowa linia żaroacutewek halogenowych Gigalight Plus 150 oraz nowa linia lamp wyładow-czych Xenon Gigalight HIDGigalight Plus 150 to nowa linia 12 V halogenowych żaroacutewek (H4 H7) ktoacutere

generują do 150 więcej światła zwiększają bezpieczeństwo na

drodze emitują intensywne białe światło

pojazdy silnikowe prywatne i wynajęte

autobusy autokary (regularne turystyczne)

inne koleje rowery wodne

samoloty

ZESTAWY TYPU MINI BOX

świateł mijania i drogowych pozycyjnych i cofania awaryjnych i kierunkowskazoacutew przeciwmgielnych i świateł bdquostoprdquo

Dobrze wiedzieć Żaroacutewki warto wymieniać parami ndash aby świeciły roacutewnomiernie Sprawdzić trzeba także oświetlenie tablic rejestra-cyjnych i wnętrza pojazduWarto zaproponować klientowi zapa-sowy komplet żaroacutewek W niektoacuterych krajach Europy np w Czechach Chor-wacji Francji Czarnogoacuterze i na Słowacji ndash zapasowy komplet jest obowiązkowy Dlatego dobrze jest mieć niewielki ale

mają nowoczesny design są pakowane w blistry

Lampy wyładowcze Boscha Xenon Giga- light HID

dostępne są D1S i D2S emitują jasne światło o barwie

4400 K dają do 70 więcej światła na

drodze niż standardowe lampy ksenonowe

Oznacza to lepszą widoczność na dro-dze komfort jazdy kierowcy i zwiększo-ne bezpieczeństwo

Anna Stryjska

JAKIMI ŚRODKAMI TRANSPORTU PORUSZAJĄ SIĘ POLACY POWYŻEJ 15 ROKU ŻYCIA PODCZAS PODROacuteŻY PO POLSCE I NA ŚWIECIE

765

304

139

143

94

30

02

524 dane Rocznik Statystyczny GUS 2017

16 Produkty

W dalekodystansowej ciężaroacutewce akumulatory pracują pod dużym obciążeniem roacutewnież podczas postojoacutew Stosując się do kilku prostych zasad można zmniejszyć ryzyko nagłej awarii i kosztownej niepożądanej przerwy w pracy

MĄDRE GOSPODAROWANIE ENERGIĄPodczas dobowego odpoczynku i zwią-zanego z tym postoju warto odłączyć zbędne odbiorniki elektryczne po-nieważ obniży to ryzyko nadmiernego rozładowania akumulatoroacutew We wspoacutełczesnych ciężaroacutewkach w komputerze pokładowym można wybrać spośroacuted kilku tryboacutew pracy po-jazdu podczas parkowania roacuteżniących się liczbą uruchomionych urządzeń Pozwala to kilkukrotnie zmniejszyć nie-potrzebną utratę energii W nowych modelach ciężaroacutewek wskaź-nik stanu akumulatoroacutew alarmuje jeśli stan naładowania jest za niski oraz ile minimalnie energii powinno być zacho-wane do rozruchu

DODATKOWE URZĄDZENIA ELEKTRYCZNEKlimatyzator lub ogrzewanie zużywają sporą ilość energii dlatego korzystnie jest przed zatrzymaniem się na postoacutej schłodzić lub ogrzać wnętrze by uła-twić im poacuteźniejsze zadanie oraz uniknąć nadmiernego obciążenia akumulato-roacutew Roacutewnież lodoacutewka może w kilka dni rozładować akumulatory zaś nie-używana przetwornica 12 V powinna być odłączona by nie pobierać szcząt-kowego prądu

GŁĘBOKIE ROZŁADOWANIEGdy akumulatory są naładowane mogą być pozostawione na długi okres bez uszczerbku Jeśli jednak są w dużym stopniu roz-ładowane to z upływem czasu płyty

będą się trwale zasiarczać Dlatego należy unikać pozostawiania na długi czas akumulatoroacutew w stanie głębokiego rozładowania czyli stanu naładowania poniżej 40‒45

SZCZEGOacuteLNA OSTROŻNOŚĆ ZIMĄDobrze jest unikać głębokiego rozła-dowania akumulatoroacutew przy silnych mrozach aby przy najniższej tempera-turze nie mieć problemoacutew z rozruchem Niska temperatura może bowiem obni-żyć pojemność akumulatoroacutew nawet o połowę W okresie długotrwałych silnych mro-zoacutew warto pamiętać o doładowaniu akumulatoroacutew

POBOacuteR ENERGII ELEKTRYCZNEJ

Lodoacutewka 3 A Klimatyzacja postojowa

10‒30 A Ogrzewanie postojowe

5‒10 A Oświetlenie 5 A Laptop 5 A

Niektoacutere z tych urządzeń w ciągu 8 godzin mogą zużyć około 200 ndash 240 Ah a więc całą energię zgromadzoną w akumulatorach

Akumulatory Boscha do ciężaroacutewek

nr 272 Bosch Autospec

17Produkty

ZUŻYCIE ENERGII A PRĄD ŁADOWANIA

Zimą odbiorniki elektryczne w ciężaroacutewce pobierają moc nawet ponad 350 W Wiąże się to z poborem prądu rzędu 15 A Oznacza to że w 8 godzin pobrane zostanie 120 Ah czyli połowa energii zgromadzonej w akumulatorach Najlepsza do naładowania akumulatora w bazach transportowych będzie ładowarka o dużym prądzie wyjściowym 45-90 A Mniejsze ładowarki o prądzie wyjściowym poniżej 10 A mogą być użyte w trakcie dłuższego postoju

Bosch Autospec nr 272

Bosch od dawna ma w swojej ofercie paski wieloklinowe do napędu urządzeń pomocniczych takich jak alternator czy kompresor klimatyzacji roacutewnież ndash koła pasowe alternatora ze sprzęgłem jednokierunkowym

Części zamienne układu napędu pasowego

Naturalnym krokiem jest poszerzanie oferty o pozostałe komponenty ukła-du paska napędowego co też w tym momencie Bosch robiOstatnio w ofercie pojawiły się

napinacze paska wieloklinowego koła pasowe wału korbowego

z tłumikami drgań skrętnych rolki prowadzące koła pasowe alternatora ze sprzę-

głem jednokierunkowym mające zastosowanie w alternatorach wyprodukowanych przez innych producentoacutew niż Bosch

Układy napędu pasowego urządzeń pomocniczych we wspoacutełczesnych sil-nikach stają się coraz bardziej rozbu-dowane a im więcej jest w pojeździe

zmiany wynikające z rozszerzalności temperaturowej materiałoacutew z ktoacuterych zrobiony jest silnik oraz obciążenia układu paska napędowego pochodzące od napędzanych urządzeń i od silni-ka jak roacutewnież kompensuje on zmiany wymiaroacutew powstałe w wyniku zużycia częściStosowane w samochodach napinacze mają roacuteżne konstrukcje ale generalnie jest to rolka prowadząca umieszczona na ramieniu ktoacutere napinane jest spręży-ną oraz występuje w nich dodatkowo tłumik cierny lub hydrauliczny

SPRZĘGŁO JEDNOKIERUNKOWE ALTERNATORAJednym z pierwszych urządzeń zmniej-

urządzeń zwiększających komfort tym bardziej rosną wymogi wobec układu pasowego Wiąże się to ze stosowaniem bardziej rozbudowanych układoacutew tłu-mienia drgań i minimalizacji przeciążeń Dlatego w układzie paska wieloklino-wego silnika oproacutecz standardowego napinacza pasa pojawiły się urządzenia poprawiające płynność pracy jak i mini-malizujące drgania i hałas generowany przez cały ten mechanizm

NAPINACZ PASKA WIELOKLINOWEGOTradycyjnym elementem odpowiedzial-nym za właściwe napięcie oraz reduk-cję naprężeń w układzie jest napinacz paska wieloklinowego Kompensuje on

Odporny na wstrząsy akumulator TE EFB

PRAWIDŁOWA EKSPLOATACJA I PROFILAKTYKAPodczas eksploatacji akumulatoroacutew warto jest sprawdzać ich stan nałado-wania czy to za pomocą danych z wy-świetlacza na pulpicie czy to za pomocą woltomierza np przy okazji wymiany oleju i filtroacutew Jeśli napięcie akumula-tora jest poniżej 124 V to wymaga on doładowania

STAN PEŁNEGO NAŁADOWANIAAkumulatory ktoacutere są regularnie w pełni naładowane zachowują długą żywot-ność i nie ulegają zasiarczeniu ktoacutere zmniejsza ich pojemność Pojawia się ono przy długotrwałym niedoładowa-niu akumulatoroacutew Akumulatory warto profilaktycznie doładować do pełna np podczas wymiany oleju i filtroacutew lub w dniu nieużywania auta Można do tego użyć ładowarki Boscha BAT 645 lub BAT 690 o dużym prądzie wyjściowym 45 A lub 90 A Do mniej wymagających zastosowań może też posłużyć Bosch C7 Ładowarka używana do ciężaroacutewki powinna mieć odpowiednio duży prąd wyjściowy najlepiej powyżej 45 A

Jacek Pudło

gt

18 Produkty nr 272 Bosch Autospec

szających drgania wibracje i przeciąże-nia w układzie pasowym było sprzęgło jednokierunkowe alternatora Zostało wprowadzone ponieważ wirnik alterna-tora ma stosunkowo wysoką masę ndash tym większą im większa moc alternatora Ponadto alternator kręci się około trzech razy szybciej niż prędkość obrotowa sil-nika co powoduje że wirnik alternatora przeciwstawia się z dużą siłą wszelkim zmianom prędkości obrotowej Silnik spalinowy ndash w szczegoacutelności na wolnych obrotach ndash pracuje z dużą nieroacutewno-miernością prędkości obrotowej Za-tem sprzęgło jednokierunkowe mini-malizuje wibrację rozłączając napęd gdy prędkość obrotowa silnika maleje i załączając gdy rośnie Dzięki takie-mu zachowaniu duża masa bezwładna wirnika pracuje płynnie i nie wywołuje dodatkowych pulsujących sił w układzieJednokierunkowe sprzęgło w kole pa-sowym alternatora minimalizuje dodat-kowo przeciążenia podczas gwałtow-nych zmian obrotoacutew silnika Alternator kręci się około trzech razy szybciej niż silnik tak więc podczas zmiany bie-gu na wyższy gdy prędkość obrotoacutew spada o 1000 obrmin prędkość ob-rotowa alternatora musiałaby zostać zredukowana o około 3000 obrmin w jednym momencie Dzięki sprzęgłu jednokierunkowemu wirnik alternatora może tę chwilę do zroacutewnania obrotoacutew pracować z tak zwanym wybiegiemNieprawidłowo pracujące jednokierun-kowe sprzęgło alternatora może powo-dować duże wibracje w układzie napędu pasowego co z kolei powoduje szybkie

zużywanie się pozostałych wspoacutełpra-cujących komponentoacutew układu oraz może prowadzić do ich uszkodzenia

KOŁA PASOWE WAŁU KORBOWEGO Z TŁUMIKIEM DRGAŃ SKRĘTNYCHKoła pasowe wału korbowego z tłumi-kiem drgań skrętnych minimalizują pul-sacje spowodowane nieroacutewnomierną prędkością obrotową silnika co skut-kuje zmniejszeniem sił wywołujących wibracje i pulsacje w układzie pasowym silnika Mniejsze pulsacje oznaczają mniejsze wibracje paska i zmniejszo-ne zużycie innych części tego układuWprowadzenie dwumasowego koła zamachowego do konstrukcji silnika spowodowało zmniejszenie drgań w układzie napędu pojazdu Niestety masa zamachowa na sztywno związana z wałem korbowym silnika jest w tych

aplikacjach mniejsza co powoduje że nieroacutewnomierność prędkości ob-rotowej samego wału korbowego silnika podczas pracy na niskich obrotach jest znacznie większa Dlatego mniej więcej od czasu wprowadzenia dwumasowych koacuteł zamachowych producenci musieli wprowadzić do konstrukcji silnika koła pasowe z elastomerowymi tłumikami drgań skrętnychWraz z koniecznością spełniania wyż-szych norm emisji spalin silniki zaczy-nają pracować bardziej twardo nawet na wolnych obrotach co wiąże się z generowaniem większych wibracji Oczekiwania kierowcoacutew co do komfortu są coraz większe zatem tłumiki drgań skrętnych w kołach pasowych są coraz bardziej rozbudowane Pierwszym etapem rozbudowywania tych tłumikoacutew było zwiększanie masy pierścienia zewnętrznego tak aby jego bezwładność lepiej tłumiła drgania oraz wprowadzono oproacutecz elastomerowych tłumikoacutew tłumiki cierne rozpraszające energię drgań Obecnie pojawiły się koła pasowe działające na niemal identycznej zasadzie jak zamachowe koła dwuma-sowe ndash aby jeszcze lepiej odseparować drgania wywoływane przez wał korbowy silnika od układu napędu pasowegoProsty układ napędu pasowego stał się skomplikowany i podatny na zużycie i uszkodzenia Proces diagnozy i na-prawy układu pasowego jest bardziej skomplikowany i wymagający większej wiedzy oraz doświadczenia mechanika

Tomasz Maciejasz

NAPRAWA UKŁADU PASOWEGO

Należy zawsze sprawdzać prawidłowe działanie i stopień zużycia

paska wieloklinowego napinacza paska rolki prowadzącej sprzęgła jednokierunkowego

alternatora koła pasowego wału kor-

bowego z tłumikiem drgań skrętnych

Napinacz paska wieloklinowego

Koło pasowe wału korbowego z tłumikiem drgań skrętnych

gt

19DiagnostykaBosch Autospec nr 272

ESI[TRONIC] 20 uniwersalne profesjonalne i zawsze aktualne oprogramowanie dla warsztatoacutewDzisiaj od oprogramowania warsztatowego oczekuje się czegoś więcej niż tylko diagnozowania sterownikoacutew bez względu na to czy dotyczy to samochodoacutew osobowych czy ciężarowych

Inteligentne rozwiązywanie problemoacutew wspomaganie szybkich napraw i ser-wisowania zgodnie ze specyfikacjami producenta to nowy standard w diagno-styce Wszystkie te wymagania można spełnić dzięki ESI [tronic] 20 Skuteczna diagnostyka sterownikoacutew zaproponowana przez Boscha prowadzi użytkownika krok po kroku przez proces rozwiązywania problemoacutew Dzięki ESI [tronic] 20 otrzymuje on od ręki wszyst-kie niezbędne informacje na temat prze-glądoacutew i konserwacji Regularne aktualizacje programu ESI [tronic] 20 zawierają najnowsze dane dotyczące wszystkich popular-nych modeli pojazdoacutew co pozwala być na bieżącoProgram ESI [tronic] 20 umożliwia szyb-ką i prostą diagnozę zaroacutewno pojazdoacutew osobowych dostawczych ciężarowych (ESI-Truck) motocykli (ESI-Bike) jak i ciągnikoacutew rolniczych (ESI-OHW1) oraz maszyn roboczych (OHW2) Każdy warsztat zawsze znajdzie odpowiednią dla siebie konfigurację oprogramowania i sprzętu dzięki modułowej budowie ESI [tronic] 20 oraz możliwości jego

wspoacutełpracy głoacutewnie z testerami serii KTS i diagnoskopami typu FSA

PODSTAWOWE ZALETY ESI[TRONIC] 20

Wielofunkcyjne oprogramowanie do diagnozowania sterownikoacutew w pojazdach ESI [tronic] 20 jest już stosowane w co trzecim nieza-leżnym warsztacie w Europie

Bardzo duże pokrycie samocho-doacutew osobowych motocykli samo-chodoacutew dostawczych ciężaroacutewek autobusoacutew i przyczep światowych producentoacutew marek

Ponad 90 000 pojazdoacutew spośroacuted 150 marek

Zaawansowane funkcje regulacji i programowania

Identyfikacja pojazdu poprzez VIN lub klucz KBA umożliwia efek-tywne wykonanie analizy średnio w 20 sekund

Wszystkie niezbędne dane do na-prawy i serwisowania zgodne ze specyfikacjami producenta są przedstawione w wygodny prosty i zrozumiały sposoacuteb

CZY WIESZ ŻE

Zapewniamy pokrycie sys-temoacutew dla zupełnie nowych modeli i wersji pojazdoacutew Kon-centrujemy się na systemach i funkcjach w odniesieniu do najważniejszych zadań serwiso-wych i naprawczych dla nowych pojazdoacutew Poniższe modele pojazdoacutew zostały opracowane zaledwie kilka tygodni po wpro-wadzeniu na rynek i są dostęp-ne od teraz w ESI[tronic] Volvo V60 Cross Country

II (klucz RB VOL2495 VOL2496) wprowadzenie na rynek marzec 2019 r

Honda CR-V Hybrid (klucz RB HON2643 HON2644) wprowadzenie na rynek luty 2019 r

Citroen C5 Aircross (klucz RB CIT1296) wprowadzenie na rynek luty 2019 r

Wsparcie dla koncepcji sieci warsztatowej Connected Repair (CoRe) co pozwala zwiększyć wydajność i efektywność

Regularne aktualizacje online odbywające się w tle Warsztaty są zawsze na bieżąco i mogą w trak-cie aktualizacji bez ograniczeń korzystać z oprogramowania

Tomasz Nowak

20 nr 272 Bosch Autospec

Powroty klientoacutew do serwisuIlu właścicieli warsztatoacutew samochodowych jest w stanie powiedzieć jaki procent klientoacutew jest jego stałymi klientami Zapewne niewielki odsetek gdyż serwisoacutew stosujących profesjonalne programy warsztatowe na rynku Aftermarket jest niewiele a wręcz znikoma liczba

Stosowanie programu warsztatowego oznacza korzystanie z danych w nim zawartych i umiejętność zarządzania serwisem na ich podstawie Jeśli nie mamy rzetelnych danych w bazie i nie prowadzimy analiz przepływu usług i klientoacutew przez serwis odpowiedź na pytanie oparta jest jedynie na wra-żeniu i nie odpowiada rzeczywistości

CO TO ZNACZY MIEĆ STAŁEGO KLIENTAJest kilka głoacutewnych elementoacutew wpły-wających na zadowolenie klienta

fachowość naprawyusługi ndash wykonana kompleksowo zgod-nie ze zleceniem klienta i niezbęd-nymi oraz dodatkowymi rozszerze-niami usługi uzgodnionymi z nim

terminowość ndash klient pozostawia samochoacuted w serwisie i odbiera go w umoacutewionym terminie bez konieczności wielokrotnego dopy-tywania doradcy

korzystna relacja jakości usługi i jej wartości dla klienta do ceny

relacja z klientem ndash istotna w cza-sie realizacji usługi jak roacutewnież w kontakcie pomiędzy usługami

Klient profesjonalnie obsłużony wra-ca do serwisu zlecając kolejne usługi i naprawy Jedynie takie powroty są dla serwisu wartościowe Tylko takich klientoacutew mo-żemy nazywać stałymi klientami Każdy stały klient poleca serwis innym daje pozytywną ocenę usług itp

Z JAKICH POWROTOacuteW SERWIS NIE POWINIEN BYĆ DUMNYReklamacja Klient wracający z rekla-macją to efekt

nieumiejętności mechanika w pra-widłowej realizacji naprawy ndash brak przeszkolenia

braku odpowiednich urządzeń diagnostycznych i aktualnej doku-mentacji technicznej

braku specjalistycznych narzędzi i urządzeń

braku rzetelnej kontroli usługi przed wydaniem pojazdu klientowi

wady części zastosowania niskiej jakości

zamiennikaJedynie wada części usprawiedliwia reklamację i nie obciąża wizerunku serwisu

Doradca serwisowy Mam tu na myśli powroty wynikające z bdquodzieleniardquo usługi na etapy Rolą doradcy jest przekonać klienta do zakupu usługi kompletnej i do-datkowo zaoferować mu rozszerzenia ktoacutere przyczynią się do uniknięcia kolejnej wizyty w serwisie po np 4‒6 tygodniachCena Jeśli najważniejszym argumen-tem serwisu przyciągającym klienta będzie cena za usługę (robocizna i czę-ści) to w ten sposoacuteb nie budujemy bazy wartościowych klientoacutew lecz jedynie bdquołowcoacutew cenyrdquo ktoacuterzy za każdą wizytą będą oczekiwali kolejnych rabatoacutew Nie każdy powroacutet klienta jest cenny dla serwisu Rolą doradcoacutew serwisowych jest rozszerzanie bazy stałych i zado-wolonych klientoacutew a nie generowanie pozornego ruchu w serwisie powrotami wynikającymi z błędoacutew serwisu Dla członkoacutew sieci Bosch Car Service prowadzimy wiele szkoleń z organiza-cji pracy oraz optymalizacji procesu obsługi klienta Przeprowadzamy roacutew-nież bezpłatne audyty aby wskazywać elementy wymagające poprawy lub optymalizacji

Robert Dzierżanowski

gtgt WIĘCEJ O AUTORYZACJI BOSCH CAR SERVICE ZNAJDĄ PAŃSTWO NA STRONIE WARSZTATYBOSCHPL

Bosch Car Service

21Technika

Komisja ds Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentoacutew Parlamentu Europejskiego zamierza zwiększyć obowiązkowe wyposażenie pojazdoacutew o systemy zwiększające bezpieczeństwo Jeśli Parlament Europejski wyrazi zgodę nowo rejestrowane samochody będą musiały być seryjnie wyposażone w zaawansowane systemy awaryjnego hamowania inteligentny tempomat system wykrywający zmęczenie kierowcy i asystenta utrzymywania pasa ruchu a także tzw czarną skrzynkę pomagającą w odtworzeniu okoliczności kolizji

Systemy zwiększające bezpieczeństwo część 1

Bosch Autospec nr 272

Lista nowego obowiązkowego wypo-sażenia jest negocjowana ale już wia-domo że na pewno znajdzie się na niej system hamowania awaryjnego ktoacutery ma być obowiązkowy od 2022 roku Zalecenia organoacutew Unii Europejskiej są zgodne z oczekiwaniami kierowcoacutew

ktoacuterzy chętnie wyposażają swoje po-jazdy w systemy ułatwiające jazdę Spośroacuted nowych samochodoacutew zare-jestrowanych w Niemczech i w Belgii w 2017 r aż 54 zostało wyposażo-nych w system hamowania awaryjne-go w Holandii ndash 45 a we Włoszech

ndash 30 Roacutewnie popularne są systemy ułatwiające parkowanie wykrywania senności i utrzymywania pasa ruchu Pionierem w opracowaniu inteligent-nych systemoacutew bezpieczeństwa jest Bosch ktoacuterego system Predictive Brake Assist montowano seryjnie w Audi już gt

Przykładowe rozmieszczenie czujnikoacutew i kamer w samochodzie tylne czujniki ultradźwiękowe bull system

parkowania

tylne czujniki radarowe

bull asystent zmiany pasa ruchu

bull aktywny tempomat

bull system wykrywania pieszych

bull system wykrywania ruchu poprzecznego

kamera boczna

bull system parkowaniabull system wykrywa-

nia martwego pola

Przednie radary długiego i średniego zasięgu

bull system utrzymania toru jazdybull aktywny tempomatbull system wykrywania pieszychbull adaptacyjne światła z płynną

regulacją zasięgu reflektoroacutew

bull system zapobiegający zderze-niom

bull pomiar odległościbull asystent jazdy w korkubull system skrętu na skrzyżowaniach

przednie czujniki ultradźwiękowe

bull system parkowaniabull aktywny tempomat

1

2

3

6

7

kamera przednia

bull system utrzymania toru jazdybull aktywny tempomatbull system wykrywania pieszychbull odczytywanie znakoacutew

drogowychbull adaptacyjne światła z płynną

regulacją zasięgu reflektoroacutewbull system zapobiegający

zderzeniombull asystent jazdy w korkubull system skrętu na

skrzyżowaniach

8

boczne czujniki ultradźwiękowe

bull asystent parkowaniabull asystent zmiany

pasa ruchu

5

4

kamera cofania bull system

parkowania

znać roacuteżne przeszkody ndash od ruchomych do nieruchomych przedmiotoacutew ludzi i zwierząt co jeszcze kilka lat temu było niemożliwe Wiele z tych czujnikoacutew pro-dukuje BoschLiczba systemoacutew wspomagających kie-rowcę zamontowanych w danym aucie w dużej mierze zależy od jego wyposa-żenia i coraz mniej ndash od jego klasy Z ba-dań Boscha wynika że w Niemczech więcej sprzedaje się nowych bogato wyposażonych w asystentoacutew kierow-cy samochodoacutew klasy kompaktowej i średniej niż klasy premiumPrzyjrzyjmy się najpopularniejszym systemom wspomagającym kierowcę

SYSTEM HAMOWANIA AWARYJNEGO To już powszechnie stosowany system monitorujący za pomocą kamery i rada-roacutew drogę przed pojazdem rozpoznają-cy pojazdy pieszych lub rowerzystoacutew Występuje w wersji miejskiej i autostra-dowej W najnowszej generacji system rozpoznaje także ruch poprzeczny Jeśli wykryje przeszkodę kierowca otrzymuje serię ostrzeżeń aż do pełnego hamowa-nia w celu uniknięcia kolizji z pojazdem poprzedzającym nieruchomym lub poruszającym się torem poprzecznym Odmianą jest system automatycznego hamowania po kolizji (VW Ford) ktoacutery nie tylko samoczynnie zatrzymuje po-

społami wykonawczymi są układ ha-mulcowy ESP ilub układ kierowniczy oświetlenia pojazdu a nawet układ zawieszenia (w przygotowaniu) Pomy-słowość konstruktoroacutew nie zna granic w wykorzystywaniu i przetwarzaniu informacji uzyskiwanych od roacuteżnych czujnikoacutew Systemy funkcjonują przy roacuteżnych prędkościach jazdy (miejskie i autostradowe) a ich działanie uza-leżnione jest roacutewnież od wyposażenia pojazdu w automatyczną lub manualną skrzynię biegoacutew oraz system pozycjo-nowania pojazdu GPS Nowe generacje czujnikoacutew głoacutewnie radarowych kamer i coraz popularniejszych czujnikoacutew lida-rowych są w stanie dokładniej rozpo-

nr 272 Bosch Autospec22 Technika

gt w 2005 r Działanie układu opierało się na wspoacutełpracy układu hamulcowego ESP z czujnikiem radarowym i kame-rą przednią Gdy system wykrywał że pojazd zbliża się do przeszkody i może dojść do kolizji w zależności od konkret-nej sytuacji przygotowywał auto do awa-ryjnego hamowania przez zmniejszenie odległości między klockami i tarczami hamulcowymi Alarmował kierowcę emitując sygnał ostrzegawczy a w osta-teczności hamował z pełną siłą

POMYSŁOWOŚĆ NIE ZNA GRANIC Obecnie każdy producent pojazdoacutew poleca roacuteżne systemy zwiększające bezpieczeństwo jazdy i oferuje je klien-tom pod ogoacutelną nazwą asystentoacutew kierowcy Wyodrębniły się dwie grupy asystentoacutew ndash systemy zwiększające bezpieczeństwo i pomagające pod-czas parkowania chociaż te ostatnie też w istocie to bezpieczeństwo zwięk-szają W zależności od marki pojazdu występują one pod roacuteżnymi nazwami chociaż ich działanie jest identyczne lub bardzo podobne W systemach tych wykorzystywane są sygnały z czujni-koacutew radarowych kroacutetkiego i dalekiego zasięgu czujnikoacutew ultradźwiękowych kamery przedniej lub tylnej a podze-

Elementy systemu wykrywania pieszych w Audi Q7

tablica przyrządoacutew

System automatycznego

hamowania po kolizji

samoczynnie zatrzymuje

uszkodzony pojazd i utrzymuje go

na swoim pasie ruchu

sterownik układu

hamulco-wego ESP

ekran z możliwo-

ścią roacuteżnych ustawień systemu

kamera przednia

przycisk sterujący

centralny sterownik światło hamowania

bramka sterownicza

jazd lecz roacutewnież utrzymuje go na jed-nym pasie ruchu by uniknąć zderzenia z pojazdami jadącymi obok

OMIJANIE PRZESZKODYNiektoacutere systemy hamowania awaryjnego (Lexus Mercedes-Benz) w razie potrze-by ingerują w układ kierowniczy w celu uniknięcia kolizji Jeśli nie da się unik-nąć kolizji do działania włącza się system

omijania przeszkody Wykorzystuje radar i kamerę do wykrywania z wyprzedzeniem wolniej poruszających się lub nierucho-mych pojazdoacutew i wytycza optymalny tor jazdy w celu ominięcia pojazdu z ktoacuterym ryzyko kolizji byłoby wysokie

ADAPTACYJNY TEMPOMATUtrzymuje auto w bezpiecznej odległości od poprzedzającego pojazdu Kierowca

Bosch Autospec nr 272

może kontrolować tę odległość na pię-ciu etapach System ten wykorzystuje głoacutewnie sygnały z przednich czujnikoacutew radarowych i kamery W połączeniu z automatyczną skrzynią biegoacutew działa w pełnym zakresie prędkości a przy ręcznej skrzyni biegoacutew ndash od 30 kmh

Ryszard Polit Auto Moto Serwis Zdjęcie Audi VW

23Technika

Elementy systemu jazdy w korku w Audi Q7

Elementy systemu skrętu w lewo na skrzyżowaniu w Audi Q7

bramka sterownicza

dźwignia zmiany biegoacutew

kamera przedniawyświetlacz head-up

wyświetlacz

system nawigacji z bazą danych

sterownik układu kierowniczegosterownik układu hamulcowego ESP

sterownik silnika

radar przedni

radar przedni

czujniki ultradźwiękowe

komputer pokładowy tablica przyrządoacutew

światło hamowania

bramka sterownicza

tablica przyrządoacutewsterownik układu hamulcowego ESP

radar przedni

radar przedni

wyświetlacz head-up

kamera przednia

Wybierz klocki i tarcze hamulcowe Bosch

Właściwa odległość to kwestia Twojego bezpieczeństwa

hamulceboschpl

Bosch_hamulce_dystans_reklama_210_280indd 1 07022018 125308

5Porady

gt

Bosch Autospec nr 272

w celu zapewnienia bezpiecznego użyt-kowania takiego pojazdu W przypadku wykrycia problemoacutew z izolacją system dezaktywuje część układu lub cały system w zależności od obszaru gdzie stwierdzony został problem Obszar usterki może być wskazany przez odpowiedni kod diagnostyczny lub ogoacutelną informację o usterce izolacji układu HV Obok przykładowy rysunek sieci i kom-ponentoacutew układu HVW zależności od przypadku sprawdza-my jeden komponent lub wszystkie kom-ponenty w systemie Należy pamiętać żeby do pracy przy pojazdach hybrydo-wych elektrycznych używać aktualnych procedur serwisowychdiagnostycz-nych dostarczanych przez producenta samochodu narzędzi spełniających jego wymagania Trzeba roacutewnież sto-sować się do wszelkich procedur zwią-zanych z bezpieczeństwem (osobiste i techniczne środki bezpieczeństwa opisane w dokumentacji serwisowej do pojazdu na ktoacuterym będą przepro-wadzone prace)Osoba pracująca przy pojeździe z ukła-dem HV musi mieć odpowiednie kwa-lifikacje i przejść właściwe szkolenia

Samochody hybrydoweelektryczne są wyposażone w troacutejfazowe silniki prądu przemiennego z wirnikiem z magnesami trwałymi Kontrolując silnik elektryczny mierzymy jakość izolacji uzwojeń od obudowy wirnika Napięcie testowe czas pomiaru i rezystancja izolacji zależą od konkretnego pojazdu Z reguły przykładamy napięcie minimum 500 V pomiar ma trwać przynajmniej 5 sekund a zmierzona minimalna rezystancja izolacji to kilkadziesiąt MΩ

Do pomiaru izolacji Bosch oferuje megaomomierz FSA 050 Jest to wysokiej klasy tester izolacji i wysokiego napięcia ktoacutery może być z powodzeniem używany do testowania jakości izolacji układu HV w pojazdach hybrydowych czy elektrycznychProszę pamiętać że sposoacuteb wykorzystania tego testera (napięcie testowe czas pomiaru) będzie opisany w dokumentacji serwisowej konkretnego pojazdu Poniższe opisy są jedynie ogoacutelnymi przykładami zastosowania testera FSA 050 przy pomiarach jakości izolacji

Pomiar izolacji

Testowanie uzwojeń maszyny elektrycznej

WAŻNE

Praca przy samochodach elektrycznychhybrydowych powinna być wykonywana przez osoby posiadające odpowied-nie kwalifikacje i szkolenia a wszelkie czynności muszą być przeprowadzane zgodnie z wytycznymi producenta samochodu

6 Porady

gt

nr 272 Bosch Autospec

Opisane powyżej testy dotyczą niektoacute-rych czynności diagnostycznych wy-konywanych przy diagnozie pojazdu wyposażonego w układ HV Jeszcze raz pragnę przypomnieć że

bezpieczną pracę przy samochodach hybrydowychelektrycznych zapewnia-ją odpowiednie szkolenia i kwalifikacje stosowanie procedur diagnostycznychbezpieczeństwa opisanych w dokumen-

tacji technicznej producenta samocho-du i używanie technicznychosobistych środkoacutew ochrony

Tomasz Miluski

Przewody układu HV (pomarańczowy ko-lor izolacji) znajdują się pomiędzy takimi komponentami jak akumulator wysoko-woltowy inwerter kompresor klimaty-zacji a silnikiemsilnikami elektrycznymiCo do zasady przewody powinny być kontrolowane po odłączeniu od ta-kich komponentoacutew jak inwerter chyba że w dokumentacji technicznej jest na-pisane inaczej Test przewodoacutew układu HV polega na sprawdzeniu rezystancji izolacji od masy nadwozia (ekranu przewodu połączonego z masą nadwozia) spraw-dzeniu czy nie ma przebicia pomiędzy żyłami przewodu i ciągłości przewodu Do testowania przewodoacutew układu HV używamy megaomomierza Napięcie testowe dobierane jest według danych z dokumentacji serwisowej pojazdu

Poza pomiarem jakości izolacji spraw-dzamy jaka jest rezystancja uzwojeń maszyny elektrycznej Ze względu na niewielką rezystancję uzwojeń od kilkunastu do kilkudzie-sięciu mΩ i niewielką tolerancję do pomiaru używamy miliomomie-rza i wykonujemy go w temperaturze pokojowej lub korygujemy zmierzoną rezystancję w zależności od aktualnej temperatury uzwojeń według wzoru z dokumentacji producenta samo-chodu

Kontrola rezystancji uzwojeń

Testowanie przewodoacutew układu HV

Bosch Autospec nr 272 Bosch na pokładzie

Nowe szwedzkie Volvo V60 kombi jest wszechstronne szybkie i wyposażone w innowacyjne technologie Boscha

KOMFORT JAZDYPasażerowie Volvo V60 mogą teraz podroacuteżować jeszcze bardziej zrelak-sowani ponieważ bezpieczny rozruch na zimno i płynna praca silnika zapew-niają im wysoki komfort jazdy Wynika to częściowo roacutewnież z nowoczesnej technologii Boscha

VOLVO V60 ORAZ CERAMICZNE ŚWIECE ŻAROWE BOSCHA DURASPEEDDwulitrowe silniki Diesla montowane w Volvo o mocy 150 i 190 koni mecha-nicznych (110 i 140 kW) są wyposażo-ne w najnowszą generację świec żaro-

BOSCH W VOLVO V60

Kolektor dolotowy i impuls czujnika ciśnienia ze zintegrowanym czujnikiem temperatury

Świece żarowe i jednostka ste-rująca świecami zapłonowymi

Miernik masy powietrza gorącego

Elektroniczna jednostka steru-jąca poduszką powietrzną

Zestaw wskaźnikoacutew Asystent parkowania Czujnik cząstek Czujniki NOX Czujniki ultradźwiękowe Czujnik poduszek powietrza

szybkie bezpieczne i niezawodne

Ceramiczna świeca żarowa Bosch DuraSpeed

wych Boscha ndash DuraSpeed W zaledwie 14 sekundy świece żarowe Boscha DuraSpeed nagrzewają się do tempe-ratury 1000degC Maksymalna tempera-tura grzania to 1350degC Ich niski poboacuter mocy (7 V) jest dogodny w zasilaniu pokładowym Świece żarowe przyczyniają się roacutew-nież do wysokiego komfortu startowego nowego Volvo V60 i poprawiają zimną pracę silnika wysokoprężnego na bie-gu jałowym ndash redukując jednocześnie emisję spalin (Euro 6d-TEMP)

Volvo V60

7

Tłumaczenie Maciej Łuczyński Zdjęcia Volvo Bosch

8 Porady nr 272 Bosch Autospec

Doboacuter podzespołoacutew Diesla cz 2W trzecim numerze magazynu bdquoAutospecrdquo w 2018 roku opisany został doboacuter części zamiennych Diesla na podstawie programu ESI ktoacutery powinien stanowić głoacutewne narzędzie do doboru części technicznych Boscha W artykule opisaliśmy przypadki błędnego doboru podzespołoacutew układu wtryskowego Diesla w ktoacuterych wprawdzie skorzystano z programu ESI jednak prawdopodobną przyczyną ich powstania był brak uwzględniania dodatkowych opisoacutew szczegoacutełowych znajdujących się przy danym produkcie

To jednak niejedyne przypadki błęd-nych doboroacutew części technicznych Niektoacuterym z nich poświęcony jest ten artykuł w ktoacuterym przybliżony zosta-nie temat doboru części na podstawie zamiennikoacutew numeroacutew wyposażenia fabrycznego (OEOES)

DOBOacuteR NA PODSTAWIE NUMERU VIN ndash NAJBARDZIEJ PRECYZYJNY JEDNAK NIE W IAMDoboacuter części na podstawie numeru VIN stosowany w serwisach producentoacutew samochodowych ( OES) jest oczywi-ście najbardziej precyzyjny i daje możli-wość jednoznacznego ustalenia numeru pasującej części lub jej najnowszego następnika do danego samochodu Dużym ograniczeniem doboru części zamiennych w katalogach dystrybuto-roacutew czy producentoacutew wyposażenia jest brak możliwości precyzyjnego doboru na podstawie numeru VIN choć i w tym zakresie dokonuje się obecnie pewien postępPrzykładowo program ESI20 w samo-chodach z normą spalin EURO 5 i 6 ma już możliwość wybrania danego modelu po numerze VIN ale doprecyzowanie doboru części do danego pojazdu za-wsze trzeba wykonać na podstawie listy wyposażenia uwzględniając zamiesz-czone podpowiedzi i uwagi Obecnie coraz częściej zaroacutewno me-chanicy jak i dystrybutorzy stosują roacutewnież doboacuter na podstawie numeru VIN korzystając np z systemu Partslink katalogoacutew wyposażenia OES dostęp-

nych w Internecie lub też korzystając z pomocy serwisoacutew autoryzowanych Za pomocą tych narzędzi można usta-lić jedynie numer OEOES danego producenta do ktoacuterego następnie należy odszukać zamiennik z rynku wtoacuternego (IAM) Często źroacutedła inter- netowe nie mają jednak pełnych i naj-nowszych danych stąd błędy i kom-plikacje

Rys 2 Zaznaczenie numeru Bosch IAM lub OE i wciśnięcie klawisza F8 W dolnym pasku wyświetla się informacja o produktach ktoacutera pokazuje powiązanie numeroacutew IAM OE oraz regenerowanego BX i częściowe uwagi Wciskając klawisz [Zastosowanie produkt =gt poj] przechodzimy do listy pojazdoacutew w ktoacuterych podzespoacuteł jest stosowany (na tym etapie wyświetla się lista poprzednikoacutew ktoacuterą warto przeanalizować ponieważ w naszym aucie może być zainstalowany najstarszy numer Boscha stosowany na OE)

Rys 1 Wpisanie numeru obcego A6420701487 odszukanie crossoacutew przez naciśnięcie przycisku [Poroacutewnania] zaznaczenie jednego z numeroacutew np IAM 0 445 115 059 (dla numeru IAM podświetla się klawisz [Zastosowanie prod=gtpoj] dla OE nie)

DOBOacuteR CZĘŚCI DIESLA NA PODSTAWIE NUMERU OE OESProgram ESI Boscha jak roacutewnież ka-talogi dystrybutoroacutew mają możliwość znalezienia zamiennika numeru OES na numer części IAM Jednak doświad-czenie pokazuje że zamienniki uzyska-ne w ten sposoacuteb nie zawsze są w 100 właściwe Wynika to jak wyżej wspo-

9PoradyBosch Autospec nr 272

mniano przykładowo z faktu że inter-netowe źroacutedło nr OE nie jest precyzyjne czy też producent pojazdu zastosował w międzyczasie następniki o innych numerach lub następniki regenero-wane Dlatego powinna obowiązywać zasada że ustalony w ten sposoacuteb nu-mer części technicznej Boscha zawsze należy potwierdzić sprawdzając jego występowanie na liście wyposażenia danego pojazdu w programie ESI

USTALENIE NUMERU OEOES W AUTACH bdquoPO PRZESZCZEPACHrdquoKorzystanie z możliwości ustalenia numeru części OES jest często nie-zbędne a wręcz nawet konieczne przy tak zwanych autach bdquopo przeszcze-pachrdquo W takich samochodach nie do końca wiemy jaki podzespoacuteł np wtryskiwacz powinien być a jaki jest rzeczywiście zamontowany Dlate-go sprawdzenie wyposażenia według listy OES u producenta z wykorzysta-niem numeru VIN pozwala wskazać ktoacutera część powinna być rzeczywiście zamontowana Następnie trzeba przejść na zamiennik Boscha i potwierdzić jego występowa-nie w ESI na podstawie wspomnianej już listy wyposażenia danego pojaz-du Należy przy tym uwzględnić zakres miesięcy i lata produkcji auta kod lite-rowy silnika oznaczenia norm spalin zakresy numeroacutew sterownika silnika zakresy numeroacutew nadwozia Takie uwagi znajdują się w ESI przy opisie komponentoacutew

OZNACZENIA NA PODZESPOŁACH DIESLA OEIAMW przypadku ważnych części Boscha takich jak diesel dostarczanych do pro-ducentoacutew na OE poza 10-cyfrowym nu-merem Boscha na produkcie znajduje się także numer producenta pojazdu OE i jego logo

Rys 3 Po wciśnięciu klawisza OK w oknie z poprzednikami przechodzimy do listy pojazdoacutew w ktoacuterych dany wtryskiwacz jest stosowany Tu dokładniej identyfikujemy interesujący nas model uwzględniając omoacutewione w tekście dane i zaznaczamy go

Rys 4 Po wciśnięciu klawisza [Wyposażenie] otwiera się okno pokazujące wyposa-żenie pojazdu W zaznaczonym przez nas wtryskiwaczu 0445115059 widzimy w polu informacje że ten numer jest stosowany w pojazdach z katalizatorem SCR Na liście tego pojazdu jest jeszcze drugi wtryskiwacz ale przy nim jest inna uwaga

Inaczej wygląda to już w przypadku części zamiennej sprzedawanej przez Boscha na IAM Odpowiednik produk-tu z wyposażenia fabrycznego Boscha ma inny numer zamoacutewieniowy i nie ma numeru OE oraz logo producenta po-jazdu Zatem przy doborze części można skorzystać z numeru części znajdują-cej się w pojeździe Trzeba być jednak bardzo ostrożnym ze względu na bdquoprzeszczepyrdquo czyli zamontowane inne podzespołyZdarzają się przypadki kiedy klient do-biera produkt po numerze ktoacutery fak-tycznie odczytał np z wtryskiwacza zamontowanego w danym pojeździe po czym się okazuje że poprzednio sil-nik pracował bdquojako takordquo a po wymianie na nowy nie pracuje w ogoacutele

Jest to jeden ze znanych nam przy-padkoacutew gdzie we wtryskiwaczach zamieniono tylko uszkodzone cewki na używane (tego samego typu) a doacuteł wtryskiwacza pozostał oryginalny Ta-kich przykładoacutew można by znaleźć wię-cej Najważniejsze żeby być czujnym i ograniczyć rutynę

PODSUMOWANIEMając numer części OEOES można wstępnie określić przejście na numer części Boscha korzystając z funkcji ESI bdquonumer obcyrdquo po czym należy przez funkcję ESI bdquozastosowanie produktu Boscha w pojeździerdquo określić model pojazdu i ustalić zastosowane w nim wyposażenie

Zbigniew Pilewski

10 Produkty

Rozwiązania filtracji w Mercedesie klasy E W213Bosch wprowadził do oferty filtr powietrza (F 026 400 468) przeznaczony min do Mercedesa klasy E serii W213 z silnikiem Diesla OM654 Ten nowy silnik wszedł do produkcji w 2016 r i wyroacuteżnia się wieloma nowoczesnymi rozwiązaniami Jednostka napędowa spełnia najwyższe wymogi dotyczące czystości spalin przy roacutewnoczesnym obniżeniu zużycia paliwa

nr 272 Bosch Autospec

NOWOCZESNE ROZWIĄZANIASilnik OM654 ma pojemność skokową jednego cylindra zbliżoną do 500 ccm co jest ogoacutelnie przyjętym optimum Ob-niżenie drgań umożliwiają wałki wyroacutew-noważające Lanchestera Opracowa-nie nowej konstrukcji wykorzystano do zmniejszenia liczby wariantoacutew ukła-du napędowego i ułatwienia montażu silnika zaroacutewno w pozycji wzdłużnej jak i poprzecznej Zastosowano aluminiowy blok silnika oraz stalowe tłoki ze stali chromowo--molibdenowej Takie połączenie mate-riałoacutew służy obniżeniu masy jednostki

napędowej Zamontowano modułowy układ wydechowy i wielodrożny układ EGR Oczyszczanie spalin jest bardzo ważne ze względu na nowe sposoby pomiaru emisji W silniku wprowadzono przesunięcie poprzeczne wału korbo-wego wodną chłodnicę powietrza do-ładowującego i nowy proces spalania Cylindry są pokryte specjalną powłoką NanoslideW pojeździe zastosowano pompę wtry-skową jednotłokową Bosch CP4 Mak-symalne ciśnienie w układzie to 2050 baroacutew Wtrysk realizują 8-otworowe wtryskiwacze elektromagnetyczne

CRI3 Do zmniejszenia emisji tlenkoacutew azotu wykorzystywany jest katalizator SCR z AdBlue

CIEKAWE ROZWIĄZANIA MONTAŻU FILTROacuteWFiltr powietrza jest zamontowany w cie-kawy sposoacuteb ndash znalazł się we wspoacutelnej obudowie wraz ze sterownikiem silnika Dodatkowo nietypowy jest nieregularny kształt filtra wymuszony ograniczoną przestrzenią montażową w komorze sil-nika Warto zauważyć że filtr powietrza chroni przed zanieczyszczeniami nie tylko sam silnik ale i jednostopniową turbosprężarkę Ciekawie jest rozwiązany układ filtracji powietrza napływającego do kabiny W przedziale silnikowym znajduje się filtr standardowy o prostokątnym kształcie (1 987 435 058) a w przedziale pasa-żerskim ndash drugi filtr o innym kształcie (1 987 435 545) Jeden z nich wymienia się po podniesieniu maski a dostęp do drugiego jest z wnętrza pojazduFiltr oleju F 026 407 238 jest stosun-kowo długi ze względu na ograniczo-ną przestrzeń montażową w obrębie silnika

Jacek Pudło

Filtr powietrza o nieregularnym kształcie wymuszonym ograniczoną przestrzenią montażową w komorze silnika

Filtr kabinowy montowany w przedziale silnikowym

Bosch każdego miesiąca wprowadza do oferty filtry do nowych modeli samochodoacutew

11Produkty

W nowoczesnych pojazdach układ hamulcowy pełni znacznie więcej funkcji niż w pojazdach choćby sprzed 15 lat

SYSTEM ESPPrzełom rozpoczął się w 2006 r kiedy to wszystkie nowo rejestrowane pojaz-dy musiały być wyposażone w system ABS Kolejnym krokiem było w 2014 r wprowadzenie obowiązkowego sys-temu ESP Ale to nie wszystko Unia Europejska planuje w kolejnych latach wydłużyć listę systemoacutew montowanych obowiązkowo na wyposażeniu fabrycz-nym Do takich należy między innymi system AEB (Autonomous Emergency Breaking) czy też LKA (Line Keeping Assist) W obydwu przypadkach pod-stawą działania jest układ hamulcowy a konkretniej moacutewiąc system ESP Aby spełniał on należycie swoje zadania wszystkie jego elementy muszą być sprawne i poddawane regularnym kontrolom

PŁYN HAMULCOWYJednym z takich elementoacutew jest płyn hamulcowy o ktoacuterym często zapomina-my Każdy płyn (z wyjątkiem DOT5) jest

higroskopijny a to oznacza że chłonie wilgoć ktoacutera obniża parametry płynuGdy płyn zawiera zbyt dużo wilgoci bądź jest o niewłaściwej specyfikacji systemy bezpieczeństwa będą działa-ły niewłaściwie Nawet jeśli kierowca na co dzień nie dostrzeże żadnej roacuteż-nicy w sytuacjach awaryjnych może dojść do kolizji Niewłaściwy płyn może spowodować opoacuteźnienie zadziałania całego systemu Gdy system AEB wykryje pojazd do ktoacute-rego zbliżamy się zbyt szybko a kierow-

ca nie podejmie proacuteby hamowania sam rozpocznie hamowanie W przypadku złego płynu opoacuteźnienie w działaniu sys-temu może wynieść 20 ms Wydawać by się mogło że jest to bardzo kroacutetki czas ale w ruchu miejskim auto jadąc z prędkością 50 kmh pokona w tym czasie ok 3 m Te 3 m mogą oznaczać uratowanie czyjegoś życia Dlatego jedy-nym sposobem aby wszystkie systemy działały zgodnie z założeniami produ-centa jest dokładna kontrola i wymiana komponentoacutew zgodnie z wymogamiBosch w swojej ofercie ma płyn hamul-cowy nowej generacji o nazwie ENV o bardzo wysokich parametrach ktoacutery można stosować jako zamiennik dla płynoacutew DOT

Marcin Kiełczewski

20 milisekund ratuje życie

Bosch Autospec nr 272

DODATKOWO PŁYN ENV SPEŁNIA NASTĘPUJĄCE SPECYFIKACJE PRODUCENTOacuteW

VAG VW Audi Seat Skoda Bentley Bugatti Lamborghini TL 766Z

BMW BMW MINI Rolls-Royce QV 34 001 GM Europe Opel Saab Vauxhall GMW 3356 PSA Peugeot Citroen STL S71 2114 Ford Motor Company WSS-M6C65-A2

MOŻLIWOŚCI ZASTĄPIENIA PŁYNOacuteW DOT PRZEZ PŁYN ENV

DOT3 DOT4 DOT4 HP DOT4 SUPER DOT51

ENV6

ENV4

Płyn hamulcowy nowej generacji ndash ENV

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

14 Produkty

Co zrobić aby na urlopie bez przeszkoacuted cieszyć się wolnym czasem i spokojem Nie tylko należy zaplanować cel podroacuteży i atrakcje kupić bilety spakować sprzęt turystyczny i bagaże oraz apteczkę ale roacutewnież przygotować samochoacuted

W przypadku wyjazdu samochodem warto sprawdzić jego stan techniczny

hamulce amortyzatory zawieszenie opony płyny eksploatacyjne

Istotne jest także sprawdzenie stanu wycieraczek oraz oświetlenia w samo-chodzie Są to ważne czynniki podno-szące poprawę widoczności a co za tym idzie bezpieczeństwa na drodze

WYCIERACZKIPrzed wakacyjnym wyjazdem należy

ocenić stan techniczny wyciera-czek i dokonać ewentualnej ich wymiany

sprawdzić czy guma wycieraczek nie jest zdeformowana porowata ani oderwana od konstrukcji

zadbać o czystość pioacutera co prze-dłuży żywotność wycieraczek

Sprawne wycieraczki w znaczącym stopniu przyczyniają się do bezpiecz-

nr 272 Bosch Autospec

nej jazdy Należy je wymienić gdy na szybie pozostają smugi podczas pracy słychać piski zgrzyty a wycie-raczka przeskakuje na szybie Warto też zwroacutecić uwagę na stan techniczny rzadziej wymienianej wycieraczki szyby tylnej

OŚWIETLENIESprawnie działające światła w samo-chodzie to podstawa bezpieczeństwa Warto pamiętać o kontroli

Bezpiecznie na wakacje

Gigalight Xenon HID D2S karton i produkt

Żaroacutewka Giga-light Plus 150 blister i produkt

GIGALIGHT PLUS 150 ORAZ LAMPY WYŁADOWCZE GIGALIGHT HID

NR BOSCH NAZWA NAPIĘCIE TYP MOC KOD EAN KOŃCOacuteWKA OPAKOWANIE CENA detal netto (od 23042019)

1987301136 Gigalight Plus 150 12 V H4 6055 W 4047026227581 P43T blister 1 szt 3700 zł

1987301137 Gigalight Plus 150 12 V H7 55 W 4047026227598 PX26D blister 1 szt 4800 zł

1987302913 Lampa wyładowcza Xenon GIGA HID

zastosowanie samochody osobowe i ciężarowe

D1S 35 W 4047026227550 PK32D-2 kartonik 1 szt 29000 zł

1987302914 Lampa wyładowcza Xenon GIGA HID

zastosowanie samochody osobowe i ciężarowe

D2S 35 W 4047026227567 P32D-2 kartonik 1 szt 20500 zł

UWAGA Lampy wyładowcze są uniwersalne i pasują do samochodoacutew osobowych (12 V) i ciężarowych (24 V) Żarniki ksenonowe zasilane są napięciem około 135 V i o ich napięciu zasilania decyduje układ sterujący ktoacutery musi być dopasowany do napięcia panującego w instalacji danego pojazdu

15Produkty

Rodzaj zestawu Zestaw z żaroacutewką halogenową

Żaroacutewki dodatkowe w zestawie

Bezpieczniki w zestawie Nr Bosch Cena detal

netto

Mini Box H1 P21W R5W T4W 1x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 102 2515

Mini Box H4 P21W R5W T4W 1x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 101 2182

Mini Box H7 P21W R5W T4W 1x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 103 2515

Maxi Box H1 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 112 3384

Maxi Box H4 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 111 3352

Maxi Box H7 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 113 3521

Maxi Box H1H7 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 120 5303

Bosch Autospec nr 272

przydatny zestaw żaroacutewek Mini Box lub Maxi Box

NOWE LAMPY GIGALIGHT PLUS 150 I XENON GIGALIGHT HIDW ofercie Boscha dostępna jest nowa linia żaroacutewek halogenowych Gigalight Plus 150 oraz nowa linia lamp wyładow-czych Xenon Gigalight HIDGigalight Plus 150 to nowa linia 12 V halogenowych żaroacutewek (H4 H7) ktoacutere

generują do 150 więcej światła zwiększają bezpieczeństwo na

drodze emitują intensywne białe światło

pojazdy silnikowe prywatne i wynajęte

autobusy autokary (regularne turystyczne)

inne koleje rowery wodne

samoloty

ZESTAWY TYPU MINI BOX

świateł mijania i drogowych pozycyjnych i cofania awaryjnych i kierunkowskazoacutew przeciwmgielnych i świateł bdquostoprdquo

Dobrze wiedzieć Żaroacutewki warto wymieniać parami ndash aby świeciły roacutewnomiernie Sprawdzić trzeba także oświetlenie tablic rejestra-cyjnych i wnętrza pojazduWarto zaproponować klientowi zapa-sowy komplet żaroacutewek W niektoacuterych krajach Europy np w Czechach Chor-wacji Francji Czarnogoacuterze i na Słowacji ndash zapasowy komplet jest obowiązkowy Dlatego dobrze jest mieć niewielki ale

mają nowoczesny design są pakowane w blistry

Lampy wyładowcze Boscha Xenon Giga- light HID

dostępne są D1S i D2S emitują jasne światło o barwie

4400 K dają do 70 więcej światła na

drodze niż standardowe lampy ksenonowe

Oznacza to lepszą widoczność na dro-dze komfort jazdy kierowcy i zwiększo-ne bezpieczeństwo

Anna Stryjska

JAKIMI ŚRODKAMI TRANSPORTU PORUSZAJĄ SIĘ POLACY POWYŻEJ 15 ROKU ŻYCIA PODCZAS PODROacuteŻY PO POLSCE I NA ŚWIECIE

765

304

139

143

94

30

02

524 dane Rocznik Statystyczny GUS 2017

16 Produkty

W dalekodystansowej ciężaroacutewce akumulatory pracują pod dużym obciążeniem roacutewnież podczas postojoacutew Stosując się do kilku prostych zasad można zmniejszyć ryzyko nagłej awarii i kosztownej niepożądanej przerwy w pracy

MĄDRE GOSPODAROWANIE ENERGIĄPodczas dobowego odpoczynku i zwią-zanego z tym postoju warto odłączyć zbędne odbiorniki elektryczne po-nieważ obniży to ryzyko nadmiernego rozładowania akumulatoroacutew We wspoacutełczesnych ciężaroacutewkach w komputerze pokładowym można wybrać spośroacuted kilku tryboacutew pracy po-jazdu podczas parkowania roacuteżniących się liczbą uruchomionych urządzeń Pozwala to kilkukrotnie zmniejszyć nie-potrzebną utratę energii W nowych modelach ciężaroacutewek wskaź-nik stanu akumulatoroacutew alarmuje jeśli stan naładowania jest za niski oraz ile minimalnie energii powinno być zacho-wane do rozruchu

DODATKOWE URZĄDZENIA ELEKTRYCZNEKlimatyzator lub ogrzewanie zużywają sporą ilość energii dlatego korzystnie jest przed zatrzymaniem się na postoacutej schłodzić lub ogrzać wnętrze by uła-twić im poacuteźniejsze zadanie oraz uniknąć nadmiernego obciążenia akumulato-roacutew Roacutewnież lodoacutewka może w kilka dni rozładować akumulatory zaś nie-używana przetwornica 12 V powinna być odłączona by nie pobierać szcząt-kowego prądu

GŁĘBOKIE ROZŁADOWANIEGdy akumulatory są naładowane mogą być pozostawione na długi okres bez uszczerbku Jeśli jednak są w dużym stopniu roz-ładowane to z upływem czasu płyty

będą się trwale zasiarczać Dlatego należy unikać pozostawiania na długi czas akumulatoroacutew w stanie głębokiego rozładowania czyli stanu naładowania poniżej 40‒45

SZCZEGOacuteLNA OSTROŻNOŚĆ ZIMĄDobrze jest unikać głębokiego rozła-dowania akumulatoroacutew przy silnych mrozach aby przy najniższej tempera-turze nie mieć problemoacutew z rozruchem Niska temperatura może bowiem obni-żyć pojemność akumulatoroacutew nawet o połowę W okresie długotrwałych silnych mro-zoacutew warto pamiętać o doładowaniu akumulatoroacutew

POBOacuteR ENERGII ELEKTRYCZNEJ

Lodoacutewka 3 A Klimatyzacja postojowa

10‒30 A Ogrzewanie postojowe

5‒10 A Oświetlenie 5 A Laptop 5 A

Niektoacutere z tych urządzeń w ciągu 8 godzin mogą zużyć około 200 ndash 240 Ah a więc całą energię zgromadzoną w akumulatorach

Akumulatory Boscha do ciężaroacutewek

nr 272 Bosch Autospec

17Produkty

ZUŻYCIE ENERGII A PRĄD ŁADOWANIA

Zimą odbiorniki elektryczne w ciężaroacutewce pobierają moc nawet ponad 350 W Wiąże się to z poborem prądu rzędu 15 A Oznacza to że w 8 godzin pobrane zostanie 120 Ah czyli połowa energii zgromadzonej w akumulatorach Najlepsza do naładowania akumulatora w bazach transportowych będzie ładowarka o dużym prądzie wyjściowym 45-90 A Mniejsze ładowarki o prądzie wyjściowym poniżej 10 A mogą być użyte w trakcie dłuższego postoju

Bosch Autospec nr 272

Bosch od dawna ma w swojej ofercie paski wieloklinowe do napędu urządzeń pomocniczych takich jak alternator czy kompresor klimatyzacji roacutewnież ndash koła pasowe alternatora ze sprzęgłem jednokierunkowym

Części zamienne układu napędu pasowego

Naturalnym krokiem jest poszerzanie oferty o pozostałe komponenty ukła-du paska napędowego co też w tym momencie Bosch robiOstatnio w ofercie pojawiły się

napinacze paska wieloklinowego koła pasowe wału korbowego

z tłumikami drgań skrętnych rolki prowadzące koła pasowe alternatora ze sprzę-

głem jednokierunkowym mające zastosowanie w alternatorach wyprodukowanych przez innych producentoacutew niż Bosch

Układy napędu pasowego urządzeń pomocniczych we wspoacutełczesnych sil-nikach stają się coraz bardziej rozbu-dowane a im więcej jest w pojeździe

zmiany wynikające z rozszerzalności temperaturowej materiałoacutew z ktoacuterych zrobiony jest silnik oraz obciążenia układu paska napędowego pochodzące od napędzanych urządzeń i od silni-ka jak roacutewnież kompensuje on zmiany wymiaroacutew powstałe w wyniku zużycia częściStosowane w samochodach napinacze mają roacuteżne konstrukcje ale generalnie jest to rolka prowadząca umieszczona na ramieniu ktoacutere napinane jest spręży-ną oraz występuje w nich dodatkowo tłumik cierny lub hydrauliczny

SPRZĘGŁO JEDNOKIERUNKOWE ALTERNATORAJednym z pierwszych urządzeń zmniej-

urządzeń zwiększających komfort tym bardziej rosną wymogi wobec układu pasowego Wiąże się to ze stosowaniem bardziej rozbudowanych układoacutew tłu-mienia drgań i minimalizacji przeciążeń Dlatego w układzie paska wieloklino-wego silnika oproacutecz standardowego napinacza pasa pojawiły się urządzenia poprawiające płynność pracy jak i mini-malizujące drgania i hałas generowany przez cały ten mechanizm

NAPINACZ PASKA WIELOKLINOWEGOTradycyjnym elementem odpowiedzial-nym za właściwe napięcie oraz reduk-cję naprężeń w układzie jest napinacz paska wieloklinowego Kompensuje on

Odporny na wstrząsy akumulator TE EFB

PRAWIDŁOWA EKSPLOATACJA I PROFILAKTYKAPodczas eksploatacji akumulatoroacutew warto jest sprawdzać ich stan nałado-wania czy to za pomocą danych z wy-świetlacza na pulpicie czy to za pomocą woltomierza np przy okazji wymiany oleju i filtroacutew Jeśli napięcie akumula-tora jest poniżej 124 V to wymaga on doładowania

STAN PEŁNEGO NAŁADOWANIAAkumulatory ktoacutere są regularnie w pełni naładowane zachowują długą żywot-ność i nie ulegają zasiarczeniu ktoacutere zmniejsza ich pojemność Pojawia się ono przy długotrwałym niedoładowa-niu akumulatoroacutew Akumulatory warto profilaktycznie doładować do pełna np podczas wymiany oleju i filtroacutew lub w dniu nieużywania auta Można do tego użyć ładowarki Boscha BAT 645 lub BAT 690 o dużym prądzie wyjściowym 45 A lub 90 A Do mniej wymagających zastosowań może też posłużyć Bosch C7 Ładowarka używana do ciężaroacutewki powinna mieć odpowiednio duży prąd wyjściowy najlepiej powyżej 45 A

Jacek Pudło

gt

18 Produkty nr 272 Bosch Autospec

szających drgania wibracje i przeciąże-nia w układzie pasowym było sprzęgło jednokierunkowe alternatora Zostało wprowadzone ponieważ wirnik alterna-tora ma stosunkowo wysoką masę ndash tym większą im większa moc alternatora Ponadto alternator kręci się około trzech razy szybciej niż prędkość obrotowa sil-nika co powoduje że wirnik alternatora przeciwstawia się z dużą siłą wszelkim zmianom prędkości obrotowej Silnik spalinowy ndash w szczegoacutelności na wolnych obrotach ndash pracuje z dużą nieroacutewno-miernością prędkości obrotowej Za-tem sprzęgło jednokierunkowe mini-malizuje wibrację rozłączając napęd gdy prędkość obrotowa silnika maleje i załączając gdy rośnie Dzięki takie-mu zachowaniu duża masa bezwładna wirnika pracuje płynnie i nie wywołuje dodatkowych pulsujących sił w układzieJednokierunkowe sprzęgło w kole pa-sowym alternatora minimalizuje dodat-kowo przeciążenia podczas gwałtow-nych zmian obrotoacutew silnika Alternator kręci się około trzech razy szybciej niż silnik tak więc podczas zmiany bie-gu na wyższy gdy prędkość obrotoacutew spada o 1000 obrmin prędkość ob-rotowa alternatora musiałaby zostać zredukowana o około 3000 obrmin w jednym momencie Dzięki sprzęgłu jednokierunkowemu wirnik alternatora może tę chwilę do zroacutewnania obrotoacutew pracować z tak zwanym wybiegiemNieprawidłowo pracujące jednokierun-kowe sprzęgło alternatora może powo-dować duże wibracje w układzie napędu pasowego co z kolei powoduje szybkie

zużywanie się pozostałych wspoacutełpra-cujących komponentoacutew układu oraz może prowadzić do ich uszkodzenia

KOŁA PASOWE WAŁU KORBOWEGO Z TŁUMIKIEM DRGAŃ SKRĘTNYCHKoła pasowe wału korbowego z tłumi-kiem drgań skrętnych minimalizują pul-sacje spowodowane nieroacutewnomierną prędkością obrotową silnika co skut-kuje zmniejszeniem sił wywołujących wibracje i pulsacje w układzie pasowym silnika Mniejsze pulsacje oznaczają mniejsze wibracje paska i zmniejszo-ne zużycie innych części tego układuWprowadzenie dwumasowego koła zamachowego do konstrukcji silnika spowodowało zmniejszenie drgań w układzie napędu pojazdu Niestety masa zamachowa na sztywno związana z wałem korbowym silnika jest w tych

aplikacjach mniejsza co powoduje że nieroacutewnomierność prędkości ob-rotowej samego wału korbowego silnika podczas pracy na niskich obrotach jest znacznie większa Dlatego mniej więcej od czasu wprowadzenia dwumasowych koacuteł zamachowych producenci musieli wprowadzić do konstrukcji silnika koła pasowe z elastomerowymi tłumikami drgań skrętnychWraz z koniecznością spełniania wyż-szych norm emisji spalin silniki zaczy-nają pracować bardziej twardo nawet na wolnych obrotach co wiąże się z generowaniem większych wibracji Oczekiwania kierowcoacutew co do komfortu są coraz większe zatem tłumiki drgań skrętnych w kołach pasowych są coraz bardziej rozbudowane Pierwszym etapem rozbudowywania tych tłumikoacutew było zwiększanie masy pierścienia zewnętrznego tak aby jego bezwładność lepiej tłumiła drgania oraz wprowadzono oproacutecz elastomerowych tłumikoacutew tłumiki cierne rozpraszające energię drgań Obecnie pojawiły się koła pasowe działające na niemal identycznej zasadzie jak zamachowe koła dwuma-sowe ndash aby jeszcze lepiej odseparować drgania wywoływane przez wał korbowy silnika od układu napędu pasowegoProsty układ napędu pasowego stał się skomplikowany i podatny na zużycie i uszkodzenia Proces diagnozy i na-prawy układu pasowego jest bardziej skomplikowany i wymagający większej wiedzy oraz doświadczenia mechanika

Tomasz Maciejasz

NAPRAWA UKŁADU PASOWEGO

Należy zawsze sprawdzać prawidłowe działanie i stopień zużycia

paska wieloklinowego napinacza paska rolki prowadzącej sprzęgła jednokierunkowego

alternatora koła pasowego wału kor-

bowego z tłumikiem drgań skrętnych

Napinacz paska wieloklinowego

Koło pasowe wału korbowego z tłumikiem drgań skrętnych

gt

19DiagnostykaBosch Autospec nr 272

ESI[TRONIC] 20 uniwersalne profesjonalne i zawsze aktualne oprogramowanie dla warsztatoacutewDzisiaj od oprogramowania warsztatowego oczekuje się czegoś więcej niż tylko diagnozowania sterownikoacutew bez względu na to czy dotyczy to samochodoacutew osobowych czy ciężarowych

Inteligentne rozwiązywanie problemoacutew wspomaganie szybkich napraw i ser-wisowania zgodnie ze specyfikacjami producenta to nowy standard w diagno-styce Wszystkie te wymagania można spełnić dzięki ESI [tronic] 20 Skuteczna diagnostyka sterownikoacutew zaproponowana przez Boscha prowadzi użytkownika krok po kroku przez proces rozwiązywania problemoacutew Dzięki ESI [tronic] 20 otrzymuje on od ręki wszyst-kie niezbędne informacje na temat prze-glądoacutew i konserwacji Regularne aktualizacje programu ESI [tronic] 20 zawierają najnowsze dane dotyczące wszystkich popular-nych modeli pojazdoacutew co pozwala być na bieżącoProgram ESI [tronic] 20 umożliwia szyb-ką i prostą diagnozę zaroacutewno pojazdoacutew osobowych dostawczych ciężarowych (ESI-Truck) motocykli (ESI-Bike) jak i ciągnikoacutew rolniczych (ESI-OHW1) oraz maszyn roboczych (OHW2) Każdy warsztat zawsze znajdzie odpowiednią dla siebie konfigurację oprogramowania i sprzętu dzięki modułowej budowie ESI [tronic] 20 oraz możliwości jego

wspoacutełpracy głoacutewnie z testerami serii KTS i diagnoskopami typu FSA

PODSTAWOWE ZALETY ESI[TRONIC] 20

Wielofunkcyjne oprogramowanie do diagnozowania sterownikoacutew w pojazdach ESI [tronic] 20 jest już stosowane w co trzecim nieza-leżnym warsztacie w Europie

Bardzo duże pokrycie samocho-doacutew osobowych motocykli samo-chodoacutew dostawczych ciężaroacutewek autobusoacutew i przyczep światowych producentoacutew marek

Ponad 90 000 pojazdoacutew spośroacuted 150 marek

Zaawansowane funkcje regulacji i programowania

Identyfikacja pojazdu poprzez VIN lub klucz KBA umożliwia efek-tywne wykonanie analizy średnio w 20 sekund

Wszystkie niezbędne dane do na-prawy i serwisowania zgodne ze specyfikacjami producenta są przedstawione w wygodny prosty i zrozumiały sposoacuteb

CZY WIESZ ŻE

Zapewniamy pokrycie sys-temoacutew dla zupełnie nowych modeli i wersji pojazdoacutew Kon-centrujemy się na systemach i funkcjach w odniesieniu do najważniejszych zadań serwiso-wych i naprawczych dla nowych pojazdoacutew Poniższe modele pojazdoacutew zostały opracowane zaledwie kilka tygodni po wpro-wadzeniu na rynek i są dostęp-ne od teraz w ESI[tronic] Volvo V60 Cross Country

II (klucz RB VOL2495 VOL2496) wprowadzenie na rynek marzec 2019 r

Honda CR-V Hybrid (klucz RB HON2643 HON2644) wprowadzenie na rynek luty 2019 r

Citroen C5 Aircross (klucz RB CIT1296) wprowadzenie na rynek luty 2019 r

Wsparcie dla koncepcji sieci warsztatowej Connected Repair (CoRe) co pozwala zwiększyć wydajność i efektywność

Regularne aktualizacje online odbywające się w tle Warsztaty są zawsze na bieżąco i mogą w trak-cie aktualizacji bez ograniczeń korzystać z oprogramowania

Tomasz Nowak

20 nr 272 Bosch Autospec

Powroty klientoacutew do serwisuIlu właścicieli warsztatoacutew samochodowych jest w stanie powiedzieć jaki procent klientoacutew jest jego stałymi klientami Zapewne niewielki odsetek gdyż serwisoacutew stosujących profesjonalne programy warsztatowe na rynku Aftermarket jest niewiele a wręcz znikoma liczba

Stosowanie programu warsztatowego oznacza korzystanie z danych w nim zawartych i umiejętność zarządzania serwisem na ich podstawie Jeśli nie mamy rzetelnych danych w bazie i nie prowadzimy analiz przepływu usług i klientoacutew przez serwis odpowiedź na pytanie oparta jest jedynie na wra-żeniu i nie odpowiada rzeczywistości

CO TO ZNACZY MIEĆ STAŁEGO KLIENTAJest kilka głoacutewnych elementoacutew wpły-wających na zadowolenie klienta

fachowość naprawyusługi ndash wykonana kompleksowo zgod-nie ze zleceniem klienta i niezbęd-nymi oraz dodatkowymi rozszerze-niami usługi uzgodnionymi z nim

terminowość ndash klient pozostawia samochoacuted w serwisie i odbiera go w umoacutewionym terminie bez konieczności wielokrotnego dopy-tywania doradcy

korzystna relacja jakości usługi i jej wartości dla klienta do ceny

relacja z klientem ndash istotna w cza-sie realizacji usługi jak roacutewnież w kontakcie pomiędzy usługami

Klient profesjonalnie obsłużony wra-ca do serwisu zlecając kolejne usługi i naprawy Jedynie takie powroty są dla serwisu wartościowe Tylko takich klientoacutew mo-żemy nazywać stałymi klientami Każdy stały klient poleca serwis innym daje pozytywną ocenę usług itp

Z JAKICH POWROTOacuteW SERWIS NIE POWINIEN BYĆ DUMNYReklamacja Klient wracający z rekla-macją to efekt

nieumiejętności mechanika w pra-widłowej realizacji naprawy ndash brak przeszkolenia

braku odpowiednich urządzeń diagnostycznych i aktualnej doku-mentacji technicznej

braku specjalistycznych narzędzi i urządzeń

braku rzetelnej kontroli usługi przed wydaniem pojazdu klientowi

wady części zastosowania niskiej jakości

zamiennikaJedynie wada części usprawiedliwia reklamację i nie obciąża wizerunku serwisu

Doradca serwisowy Mam tu na myśli powroty wynikające z bdquodzieleniardquo usługi na etapy Rolą doradcy jest przekonać klienta do zakupu usługi kompletnej i do-datkowo zaoferować mu rozszerzenia ktoacutere przyczynią się do uniknięcia kolejnej wizyty w serwisie po np 4‒6 tygodniachCena Jeśli najważniejszym argumen-tem serwisu przyciągającym klienta będzie cena za usługę (robocizna i czę-ści) to w ten sposoacuteb nie budujemy bazy wartościowych klientoacutew lecz jedynie bdquołowcoacutew cenyrdquo ktoacuterzy za każdą wizytą będą oczekiwali kolejnych rabatoacutew Nie każdy powroacutet klienta jest cenny dla serwisu Rolą doradcoacutew serwisowych jest rozszerzanie bazy stałych i zado-wolonych klientoacutew a nie generowanie pozornego ruchu w serwisie powrotami wynikającymi z błędoacutew serwisu Dla członkoacutew sieci Bosch Car Service prowadzimy wiele szkoleń z organiza-cji pracy oraz optymalizacji procesu obsługi klienta Przeprowadzamy roacutew-nież bezpłatne audyty aby wskazywać elementy wymagające poprawy lub optymalizacji

Robert Dzierżanowski

gtgt WIĘCEJ O AUTORYZACJI BOSCH CAR SERVICE ZNAJDĄ PAŃSTWO NA STRONIE WARSZTATYBOSCHPL

Bosch Car Service

21Technika

Komisja ds Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentoacutew Parlamentu Europejskiego zamierza zwiększyć obowiązkowe wyposażenie pojazdoacutew o systemy zwiększające bezpieczeństwo Jeśli Parlament Europejski wyrazi zgodę nowo rejestrowane samochody będą musiały być seryjnie wyposażone w zaawansowane systemy awaryjnego hamowania inteligentny tempomat system wykrywający zmęczenie kierowcy i asystenta utrzymywania pasa ruchu a także tzw czarną skrzynkę pomagającą w odtworzeniu okoliczności kolizji

Systemy zwiększające bezpieczeństwo część 1

Bosch Autospec nr 272

Lista nowego obowiązkowego wypo-sażenia jest negocjowana ale już wia-domo że na pewno znajdzie się na niej system hamowania awaryjnego ktoacutery ma być obowiązkowy od 2022 roku Zalecenia organoacutew Unii Europejskiej są zgodne z oczekiwaniami kierowcoacutew

ktoacuterzy chętnie wyposażają swoje po-jazdy w systemy ułatwiające jazdę Spośroacuted nowych samochodoacutew zare-jestrowanych w Niemczech i w Belgii w 2017 r aż 54 zostało wyposażo-nych w system hamowania awaryjne-go w Holandii ndash 45 a we Włoszech

ndash 30 Roacutewnie popularne są systemy ułatwiające parkowanie wykrywania senności i utrzymywania pasa ruchu Pionierem w opracowaniu inteligent-nych systemoacutew bezpieczeństwa jest Bosch ktoacuterego system Predictive Brake Assist montowano seryjnie w Audi już gt

Przykładowe rozmieszczenie czujnikoacutew i kamer w samochodzie tylne czujniki ultradźwiękowe bull system

parkowania

tylne czujniki radarowe

bull asystent zmiany pasa ruchu

bull aktywny tempomat

bull system wykrywania pieszych

bull system wykrywania ruchu poprzecznego

kamera boczna

bull system parkowaniabull system wykrywa-

nia martwego pola

Przednie radary długiego i średniego zasięgu

bull system utrzymania toru jazdybull aktywny tempomatbull system wykrywania pieszychbull adaptacyjne światła z płynną

regulacją zasięgu reflektoroacutew

bull system zapobiegający zderze-niom

bull pomiar odległościbull asystent jazdy w korkubull system skrętu na skrzyżowaniach

przednie czujniki ultradźwiękowe

bull system parkowaniabull aktywny tempomat

1

2

3

6

7

kamera przednia

bull system utrzymania toru jazdybull aktywny tempomatbull system wykrywania pieszychbull odczytywanie znakoacutew

drogowychbull adaptacyjne światła z płynną

regulacją zasięgu reflektoroacutewbull system zapobiegający

zderzeniombull asystent jazdy w korkubull system skrętu na

skrzyżowaniach

8

boczne czujniki ultradźwiękowe

bull asystent parkowaniabull asystent zmiany

pasa ruchu

5

4

kamera cofania bull system

parkowania

znać roacuteżne przeszkody ndash od ruchomych do nieruchomych przedmiotoacutew ludzi i zwierząt co jeszcze kilka lat temu było niemożliwe Wiele z tych czujnikoacutew pro-dukuje BoschLiczba systemoacutew wspomagających kie-rowcę zamontowanych w danym aucie w dużej mierze zależy od jego wyposa-żenia i coraz mniej ndash od jego klasy Z ba-dań Boscha wynika że w Niemczech więcej sprzedaje się nowych bogato wyposażonych w asystentoacutew kierow-cy samochodoacutew klasy kompaktowej i średniej niż klasy premiumPrzyjrzyjmy się najpopularniejszym systemom wspomagającym kierowcę

SYSTEM HAMOWANIA AWARYJNEGO To już powszechnie stosowany system monitorujący za pomocą kamery i rada-roacutew drogę przed pojazdem rozpoznają-cy pojazdy pieszych lub rowerzystoacutew Występuje w wersji miejskiej i autostra-dowej W najnowszej generacji system rozpoznaje także ruch poprzeczny Jeśli wykryje przeszkodę kierowca otrzymuje serię ostrzeżeń aż do pełnego hamowa-nia w celu uniknięcia kolizji z pojazdem poprzedzającym nieruchomym lub poruszającym się torem poprzecznym Odmianą jest system automatycznego hamowania po kolizji (VW Ford) ktoacutery nie tylko samoczynnie zatrzymuje po-

społami wykonawczymi są układ ha-mulcowy ESP ilub układ kierowniczy oświetlenia pojazdu a nawet układ zawieszenia (w przygotowaniu) Pomy-słowość konstruktoroacutew nie zna granic w wykorzystywaniu i przetwarzaniu informacji uzyskiwanych od roacuteżnych czujnikoacutew Systemy funkcjonują przy roacuteżnych prędkościach jazdy (miejskie i autostradowe) a ich działanie uza-leżnione jest roacutewnież od wyposażenia pojazdu w automatyczną lub manualną skrzynię biegoacutew oraz system pozycjo-nowania pojazdu GPS Nowe generacje czujnikoacutew głoacutewnie radarowych kamer i coraz popularniejszych czujnikoacutew lida-rowych są w stanie dokładniej rozpo-

nr 272 Bosch Autospec22 Technika

gt w 2005 r Działanie układu opierało się na wspoacutełpracy układu hamulcowego ESP z czujnikiem radarowym i kame-rą przednią Gdy system wykrywał że pojazd zbliża się do przeszkody i może dojść do kolizji w zależności od konkret-nej sytuacji przygotowywał auto do awa-ryjnego hamowania przez zmniejszenie odległości między klockami i tarczami hamulcowymi Alarmował kierowcę emitując sygnał ostrzegawczy a w osta-teczności hamował z pełną siłą

POMYSŁOWOŚĆ NIE ZNA GRANIC Obecnie każdy producent pojazdoacutew poleca roacuteżne systemy zwiększające bezpieczeństwo jazdy i oferuje je klien-tom pod ogoacutelną nazwą asystentoacutew kierowcy Wyodrębniły się dwie grupy asystentoacutew ndash systemy zwiększające bezpieczeństwo i pomagające pod-czas parkowania chociaż te ostatnie też w istocie to bezpieczeństwo zwięk-szają W zależności od marki pojazdu występują one pod roacuteżnymi nazwami chociaż ich działanie jest identyczne lub bardzo podobne W systemach tych wykorzystywane są sygnały z czujni-koacutew radarowych kroacutetkiego i dalekiego zasięgu czujnikoacutew ultradźwiękowych kamery przedniej lub tylnej a podze-

Elementy systemu wykrywania pieszych w Audi Q7

tablica przyrządoacutew

System automatycznego

hamowania po kolizji

samoczynnie zatrzymuje

uszkodzony pojazd i utrzymuje go

na swoim pasie ruchu

sterownik układu

hamulco-wego ESP

ekran z możliwo-

ścią roacuteżnych ustawień systemu

kamera przednia

przycisk sterujący

centralny sterownik światło hamowania

bramka sterownicza

jazd lecz roacutewnież utrzymuje go na jed-nym pasie ruchu by uniknąć zderzenia z pojazdami jadącymi obok

OMIJANIE PRZESZKODYNiektoacutere systemy hamowania awaryjnego (Lexus Mercedes-Benz) w razie potrze-by ingerują w układ kierowniczy w celu uniknięcia kolizji Jeśli nie da się unik-nąć kolizji do działania włącza się system

omijania przeszkody Wykorzystuje radar i kamerę do wykrywania z wyprzedzeniem wolniej poruszających się lub nierucho-mych pojazdoacutew i wytycza optymalny tor jazdy w celu ominięcia pojazdu z ktoacuterym ryzyko kolizji byłoby wysokie

ADAPTACYJNY TEMPOMATUtrzymuje auto w bezpiecznej odległości od poprzedzającego pojazdu Kierowca

Bosch Autospec nr 272

może kontrolować tę odległość na pię-ciu etapach System ten wykorzystuje głoacutewnie sygnały z przednich czujnikoacutew radarowych i kamery W połączeniu z automatyczną skrzynią biegoacutew działa w pełnym zakresie prędkości a przy ręcznej skrzyni biegoacutew ndash od 30 kmh

Ryszard Polit Auto Moto Serwis Zdjęcie Audi VW

23Technika

Elementy systemu jazdy w korku w Audi Q7

Elementy systemu skrętu w lewo na skrzyżowaniu w Audi Q7

bramka sterownicza

dźwignia zmiany biegoacutew

kamera przedniawyświetlacz head-up

wyświetlacz

system nawigacji z bazą danych

sterownik układu kierowniczegosterownik układu hamulcowego ESP

sterownik silnika

radar przedni

radar przedni

czujniki ultradźwiękowe

komputer pokładowy tablica przyrządoacutew

światło hamowania

bramka sterownicza

tablica przyrządoacutewsterownik układu hamulcowego ESP

radar przedni

radar przedni

wyświetlacz head-up

kamera przednia

Wybierz klocki i tarcze hamulcowe Bosch

Właściwa odległość to kwestia Twojego bezpieczeństwa

hamulceboschpl

Bosch_hamulce_dystans_reklama_210_280indd 1 07022018 125308

6 Porady

gt

nr 272 Bosch Autospec

Opisane powyżej testy dotyczą niektoacute-rych czynności diagnostycznych wy-konywanych przy diagnozie pojazdu wyposażonego w układ HV Jeszcze raz pragnę przypomnieć że

bezpieczną pracę przy samochodach hybrydowychelektrycznych zapewnia-ją odpowiednie szkolenia i kwalifikacje stosowanie procedur diagnostycznychbezpieczeństwa opisanych w dokumen-

tacji technicznej producenta samocho-du i używanie technicznychosobistych środkoacutew ochrony

Tomasz Miluski

Przewody układu HV (pomarańczowy ko-lor izolacji) znajdują się pomiędzy takimi komponentami jak akumulator wysoko-woltowy inwerter kompresor klimaty-zacji a silnikiemsilnikami elektrycznymiCo do zasady przewody powinny być kontrolowane po odłączeniu od ta-kich komponentoacutew jak inwerter chyba że w dokumentacji technicznej jest na-pisane inaczej Test przewodoacutew układu HV polega na sprawdzeniu rezystancji izolacji od masy nadwozia (ekranu przewodu połączonego z masą nadwozia) spraw-dzeniu czy nie ma przebicia pomiędzy żyłami przewodu i ciągłości przewodu Do testowania przewodoacutew układu HV używamy megaomomierza Napięcie testowe dobierane jest według danych z dokumentacji serwisowej pojazdu

Poza pomiarem jakości izolacji spraw-dzamy jaka jest rezystancja uzwojeń maszyny elektrycznej Ze względu na niewielką rezystancję uzwojeń od kilkunastu do kilkudzie-sięciu mΩ i niewielką tolerancję do pomiaru używamy miliomomie-rza i wykonujemy go w temperaturze pokojowej lub korygujemy zmierzoną rezystancję w zależności od aktualnej temperatury uzwojeń według wzoru z dokumentacji producenta samo-chodu

Kontrola rezystancji uzwojeń

Testowanie przewodoacutew układu HV

Bosch Autospec nr 272 Bosch na pokładzie

Nowe szwedzkie Volvo V60 kombi jest wszechstronne szybkie i wyposażone w innowacyjne technologie Boscha

KOMFORT JAZDYPasażerowie Volvo V60 mogą teraz podroacuteżować jeszcze bardziej zrelak-sowani ponieważ bezpieczny rozruch na zimno i płynna praca silnika zapew-niają im wysoki komfort jazdy Wynika to częściowo roacutewnież z nowoczesnej technologii Boscha

VOLVO V60 ORAZ CERAMICZNE ŚWIECE ŻAROWE BOSCHA DURASPEEDDwulitrowe silniki Diesla montowane w Volvo o mocy 150 i 190 koni mecha-nicznych (110 i 140 kW) są wyposażo-ne w najnowszą generację świec żaro-

BOSCH W VOLVO V60

Kolektor dolotowy i impuls czujnika ciśnienia ze zintegrowanym czujnikiem temperatury

Świece żarowe i jednostka ste-rująca świecami zapłonowymi

Miernik masy powietrza gorącego

Elektroniczna jednostka steru-jąca poduszką powietrzną

Zestaw wskaźnikoacutew Asystent parkowania Czujnik cząstek Czujniki NOX Czujniki ultradźwiękowe Czujnik poduszek powietrza

szybkie bezpieczne i niezawodne

Ceramiczna świeca żarowa Bosch DuraSpeed

wych Boscha ndash DuraSpeed W zaledwie 14 sekundy świece żarowe Boscha DuraSpeed nagrzewają się do tempe-ratury 1000degC Maksymalna tempera-tura grzania to 1350degC Ich niski poboacuter mocy (7 V) jest dogodny w zasilaniu pokładowym Świece żarowe przyczyniają się roacutew-nież do wysokiego komfortu startowego nowego Volvo V60 i poprawiają zimną pracę silnika wysokoprężnego na bie-gu jałowym ndash redukując jednocześnie emisję spalin (Euro 6d-TEMP)

Volvo V60

7

Tłumaczenie Maciej Łuczyński Zdjęcia Volvo Bosch

8 Porady nr 272 Bosch Autospec

Doboacuter podzespołoacutew Diesla cz 2W trzecim numerze magazynu bdquoAutospecrdquo w 2018 roku opisany został doboacuter części zamiennych Diesla na podstawie programu ESI ktoacutery powinien stanowić głoacutewne narzędzie do doboru części technicznych Boscha W artykule opisaliśmy przypadki błędnego doboru podzespołoacutew układu wtryskowego Diesla w ktoacuterych wprawdzie skorzystano z programu ESI jednak prawdopodobną przyczyną ich powstania był brak uwzględniania dodatkowych opisoacutew szczegoacutełowych znajdujących się przy danym produkcie

To jednak niejedyne przypadki błęd-nych doboroacutew części technicznych Niektoacuterym z nich poświęcony jest ten artykuł w ktoacuterym przybliżony zosta-nie temat doboru części na podstawie zamiennikoacutew numeroacutew wyposażenia fabrycznego (OEOES)

DOBOacuteR NA PODSTAWIE NUMERU VIN ndash NAJBARDZIEJ PRECYZYJNY JEDNAK NIE W IAMDoboacuter części na podstawie numeru VIN stosowany w serwisach producentoacutew samochodowych ( OES) jest oczywi-ście najbardziej precyzyjny i daje możli-wość jednoznacznego ustalenia numeru pasującej części lub jej najnowszego następnika do danego samochodu Dużym ograniczeniem doboru części zamiennych w katalogach dystrybuto-roacutew czy producentoacutew wyposażenia jest brak możliwości precyzyjnego doboru na podstawie numeru VIN choć i w tym zakresie dokonuje się obecnie pewien postępPrzykładowo program ESI20 w samo-chodach z normą spalin EURO 5 i 6 ma już możliwość wybrania danego modelu po numerze VIN ale doprecyzowanie doboru części do danego pojazdu za-wsze trzeba wykonać na podstawie listy wyposażenia uwzględniając zamiesz-czone podpowiedzi i uwagi Obecnie coraz częściej zaroacutewno me-chanicy jak i dystrybutorzy stosują roacutewnież doboacuter na podstawie numeru VIN korzystając np z systemu Partslink katalogoacutew wyposażenia OES dostęp-

nych w Internecie lub też korzystając z pomocy serwisoacutew autoryzowanych Za pomocą tych narzędzi można usta-lić jedynie numer OEOES danego producenta do ktoacuterego następnie należy odszukać zamiennik z rynku wtoacuternego (IAM) Często źroacutedła inter- netowe nie mają jednak pełnych i naj-nowszych danych stąd błędy i kom-plikacje

Rys 2 Zaznaczenie numeru Bosch IAM lub OE i wciśnięcie klawisza F8 W dolnym pasku wyświetla się informacja o produktach ktoacutera pokazuje powiązanie numeroacutew IAM OE oraz regenerowanego BX i częściowe uwagi Wciskając klawisz [Zastosowanie produkt =gt poj] przechodzimy do listy pojazdoacutew w ktoacuterych podzespoacuteł jest stosowany (na tym etapie wyświetla się lista poprzednikoacutew ktoacuterą warto przeanalizować ponieważ w naszym aucie może być zainstalowany najstarszy numer Boscha stosowany na OE)

Rys 1 Wpisanie numeru obcego A6420701487 odszukanie crossoacutew przez naciśnięcie przycisku [Poroacutewnania] zaznaczenie jednego z numeroacutew np IAM 0 445 115 059 (dla numeru IAM podświetla się klawisz [Zastosowanie prod=gtpoj] dla OE nie)

DOBOacuteR CZĘŚCI DIESLA NA PODSTAWIE NUMERU OE OESProgram ESI Boscha jak roacutewnież ka-talogi dystrybutoroacutew mają możliwość znalezienia zamiennika numeru OES na numer części IAM Jednak doświad-czenie pokazuje że zamienniki uzyska-ne w ten sposoacuteb nie zawsze są w 100 właściwe Wynika to jak wyżej wspo-

9PoradyBosch Autospec nr 272

mniano przykładowo z faktu że inter-netowe źroacutedło nr OE nie jest precyzyjne czy też producent pojazdu zastosował w międzyczasie następniki o innych numerach lub następniki regenero-wane Dlatego powinna obowiązywać zasada że ustalony w ten sposoacuteb nu-mer części technicznej Boscha zawsze należy potwierdzić sprawdzając jego występowanie na liście wyposażenia danego pojazdu w programie ESI

USTALENIE NUMERU OEOES W AUTACH bdquoPO PRZESZCZEPACHrdquoKorzystanie z możliwości ustalenia numeru części OES jest często nie-zbędne a wręcz nawet konieczne przy tak zwanych autach bdquopo przeszcze-pachrdquo W takich samochodach nie do końca wiemy jaki podzespoacuteł np wtryskiwacz powinien być a jaki jest rzeczywiście zamontowany Dlate-go sprawdzenie wyposażenia według listy OES u producenta z wykorzysta-niem numeru VIN pozwala wskazać ktoacutera część powinna być rzeczywiście zamontowana Następnie trzeba przejść na zamiennik Boscha i potwierdzić jego występowa-nie w ESI na podstawie wspomnianej już listy wyposażenia danego pojaz-du Należy przy tym uwzględnić zakres miesięcy i lata produkcji auta kod lite-rowy silnika oznaczenia norm spalin zakresy numeroacutew sterownika silnika zakresy numeroacutew nadwozia Takie uwagi znajdują się w ESI przy opisie komponentoacutew

OZNACZENIA NA PODZESPOŁACH DIESLA OEIAMW przypadku ważnych części Boscha takich jak diesel dostarczanych do pro-ducentoacutew na OE poza 10-cyfrowym nu-merem Boscha na produkcie znajduje się także numer producenta pojazdu OE i jego logo

Rys 3 Po wciśnięciu klawisza OK w oknie z poprzednikami przechodzimy do listy pojazdoacutew w ktoacuterych dany wtryskiwacz jest stosowany Tu dokładniej identyfikujemy interesujący nas model uwzględniając omoacutewione w tekście dane i zaznaczamy go

Rys 4 Po wciśnięciu klawisza [Wyposażenie] otwiera się okno pokazujące wyposa-żenie pojazdu W zaznaczonym przez nas wtryskiwaczu 0445115059 widzimy w polu informacje że ten numer jest stosowany w pojazdach z katalizatorem SCR Na liście tego pojazdu jest jeszcze drugi wtryskiwacz ale przy nim jest inna uwaga

Inaczej wygląda to już w przypadku części zamiennej sprzedawanej przez Boscha na IAM Odpowiednik produk-tu z wyposażenia fabrycznego Boscha ma inny numer zamoacutewieniowy i nie ma numeru OE oraz logo producenta po-jazdu Zatem przy doborze części można skorzystać z numeru części znajdują-cej się w pojeździe Trzeba być jednak bardzo ostrożnym ze względu na bdquoprzeszczepyrdquo czyli zamontowane inne podzespołyZdarzają się przypadki kiedy klient do-biera produkt po numerze ktoacutery fak-tycznie odczytał np z wtryskiwacza zamontowanego w danym pojeździe po czym się okazuje że poprzednio sil-nik pracował bdquojako takordquo a po wymianie na nowy nie pracuje w ogoacutele

Jest to jeden ze znanych nam przy-padkoacutew gdzie we wtryskiwaczach zamieniono tylko uszkodzone cewki na używane (tego samego typu) a doacuteł wtryskiwacza pozostał oryginalny Ta-kich przykładoacutew można by znaleźć wię-cej Najważniejsze żeby być czujnym i ograniczyć rutynę

PODSUMOWANIEMając numer części OEOES można wstępnie określić przejście na numer części Boscha korzystając z funkcji ESI bdquonumer obcyrdquo po czym należy przez funkcję ESI bdquozastosowanie produktu Boscha w pojeździerdquo określić model pojazdu i ustalić zastosowane w nim wyposażenie

Zbigniew Pilewski

10 Produkty

Rozwiązania filtracji w Mercedesie klasy E W213Bosch wprowadził do oferty filtr powietrza (F 026 400 468) przeznaczony min do Mercedesa klasy E serii W213 z silnikiem Diesla OM654 Ten nowy silnik wszedł do produkcji w 2016 r i wyroacuteżnia się wieloma nowoczesnymi rozwiązaniami Jednostka napędowa spełnia najwyższe wymogi dotyczące czystości spalin przy roacutewnoczesnym obniżeniu zużycia paliwa

nr 272 Bosch Autospec

NOWOCZESNE ROZWIĄZANIASilnik OM654 ma pojemność skokową jednego cylindra zbliżoną do 500 ccm co jest ogoacutelnie przyjętym optimum Ob-niżenie drgań umożliwiają wałki wyroacutew-noważające Lanchestera Opracowa-nie nowej konstrukcji wykorzystano do zmniejszenia liczby wariantoacutew ukła-du napędowego i ułatwienia montażu silnika zaroacutewno w pozycji wzdłużnej jak i poprzecznej Zastosowano aluminiowy blok silnika oraz stalowe tłoki ze stali chromowo--molibdenowej Takie połączenie mate-riałoacutew służy obniżeniu masy jednostki

napędowej Zamontowano modułowy układ wydechowy i wielodrożny układ EGR Oczyszczanie spalin jest bardzo ważne ze względu na nowe sposoby pomiaru emisji W silniku wprowadzono przesunięcie poprzeczne wału korbo-wego wodną chłodnicę powietrza do-ładowującego i nowy proces spalania Cylindry są pokryte specjalną powłoką NanoslideW pojeździe zastosowano pompę wtry-skową jednotłokową Bosch CP4 Mak-symalne ciśnienie w układzie to 2050 baroacutew Wtrysk realizują 8-otworowe wtryskiwacze elektromagnetyczne

CRI3 Do zmniejszenia emisji tlenkoacutew azotu wykorzystywany jest katalizator SCR z AdBlue

CIEKAWE ROZWIĄZANIA MONTAŻU FILTROacuteWFiltr powietrza jest zamontowany w cie-kawy sposoacuteb ndash znalazł się we wspoacutelnej obudowie wraz ze sterownikiem silnika Dodatkowo nietypowy jest nieregularny kształt filtra wymuszony ograniczoną przestrzenią montażową w komorze sil-nika Warto zauważyć że filtr powietrza chroni przed zanieczyszczeniami nie tylko sam silnik ale i jednostopniową turbosprężarkę Ciekawie jest rozwiązany układ filtracji powietrza napływającego do kabiny W przedziale silnikowym znajduje się filtr standardowy o prostokątnym kształcie (1 987 435 058) a w przedziale pasa-żerskim ndash drugi filtr o innym kształcie (1 987 435 545) Jeden z nich wymienia się po podniesieniu maski a dostęp do drugiego jest z wnętrza pojazduFiltr oleju F 026 407 238 jest stosun-kowo długi ze względu na ograniczo-ną przestrzeń montażową w obrębie silnika

Jacek Pudło

Filtr powietrza o nieregularnym kształcie wymuszonym ograniczoną przestrzenią montażową w komorze silnika

Filtr kabinowy montowany w przedziale silnikowym

Bosch każdego miesiąca wprowadza do oferty filtry do nowych modeli samochodoacutew

11Produkty

W nowoczesnych pojazdach układ hamulcowy pełni znacznie więcej funkcji niż w pojazdach choćby sprzed 15 lat

SYSTEM ESPPrzełom rozpoczął się w 2006 r kiedy to wszystkie nowo rejestrowane pojaz-dy musiały być wyposażone w system ABS Kolejnym krokiem było w 2014 r wprowadzenie obowiązkowego sys-temu ESP Ale to nie wszystko Unia Europejska planuje w kolejnych latach wydłużyć listę systemoacutew montowanych obowiązkowo na wyposażeniu fabrycz-nym Do takich należy między innymi system AEB (Autonomous Emergency Breaking) czy też LKA (Line Keeping Assist) W obydwu przypadkach pod-stawą działania jest układ hamulcowy a konkretniej moacutewiąc system ESP Aby spełniał on należycie swoje zadania wszystkie jego elementy muszą być sprawne i poddawane regularnym kontrolom

PŁYN HAMULCOWYJednym z takich elementoacutew jest płyn hamulcowy o ktoacuterym często zapomina-my Każdy płyn (z wyjątkiem DOT5) jest

higroskopijny a to oznacza że chłonie wilgoć ktoacutera obniża parametry płynuGdy płyn zawiera zbyt dużo wilgoci bądź jest o niewłaściwej specyfikacji systemy bezpieczeństwa będą działa-ły niewłaściwie Nawet jeśli kierowca na co dzień nie dostrzeże żadnej roacuteż-nicy w sytuacjach awaryjnych może dojść do kolizji Niewłaściwy płyn może spowodować opoacuteźnienie zadziałania całego systemu Gdy system AEB wykryje pojazd do ktoacute-rego zbliżamy się zbyt szybko a kierow-

ca nie podejmie proacuteby hamowania sam rozpocznie hamowanie W przypadku złego płynu opoacuteźnienie w działaniu sys-temu może wynieść 20 ms Wydawać by się mogło że jest to bardzo kroacutetki czas ale w ruchu miejskim auto jadąc z prędkością 50 kmh pokona w tym czasie ok 3 m Te 3 m mogą oznaczać uratowanie czyjegoś życia Dlatego jedy-nym sposobem aby wszystkie systemy działały zgodnie z założeniami produ-centa jest dokładna kontrola i wymiana komponentoacutew zgodnie z wymogamiBosch w swojej ofercie ma płyn hamul-cowy nowej generacji o nazwie ENV o bardzo wysokich parametrach ktoacutery można stosować jako zamiennik dla płynoacutew DOT

Marcin Kiełczewski

20 milisekund ratuje życie

Bosch Autospec nr 272

DODATKOWO PŁYN ENV SPEŁNIA NASTĘPUJĄCE SPECYFIKACJE PRODUCENTOacuteW

VAG VW Audi Seat Skoda Bentley Bugatti Lamborghini TL 766Z

BMW BMW MINI Rolls-Royce QV 34 001 GM Europe Opel Saab Vauxhall GMW 3356 PSA Peugeot Citroen STL S71 2114 Ford Motor Company WSS-M6C65-A2

MOŻLIWOŚCI ZASTĄPIENIA PŁYNOacuteW DOT PRZEZ PŁYN ENV

DOT3 DOT4 DOT4 HP DOT4 SUPER DOT51

ENV6

ENV4

Płyn hamulcowy nowej generacji ndash ENV

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

14 Produkty

Co zrobić aby na urlopie bez przeszkoacuted cieszyć się wolnym czasem i spokojem Nie tylko należy zaplanować cel podroacuteży i atrakcje kupić bilety spakować sprzęt turystyczny i bagaże oraz apteczkę ale roacutewnież przygotować samochoacuted

W przypadku wyjazdu samochodem warto sprawdzić jego stan techniczny

hamulce amortyzatory zawieszenie opony płyny eksploatacyjne

Istotne jest także sprawdzenie stanu wycieraczek oraz oświetlenia w samo-chodzie Są to ważne czynniki podno-szące poprawę widoczności a co za tym idzie bezpieczeństwa na drodze

WYCIERACZKIPrzed wakacyjnym wyjazdem należy

ocenić stan techniczny wyciera-czek i dokonać ewentualnej ich wymiany

sprawdzić czy guma wycieraczek nie jest zdeformowana porowata ani oderwana od konstrukcji

zadbać o czystość pioacutera co prze-dłuży żywotność wycieraczek

Sprawne wycieraczki w znaczącym stopniu przyczyniają się do bezpiecz-

nr 272 Bosch Autospec

nej jazdy Należy je wymienić gdy na szybie pozostają smugi podczas pracy słychać piski zgrzyty a wycie-raczka przeskakuje na szybie Warto też zwroacutecić uwagę na stan techniczny rzadziej wymienianej wycieraczki szyby tylnej

OŚWIETLENIESprawnie działające światła w samo-chodzie to podstawa bezpieczeństwa Warto pamiętać o kontroli

Bezpiecznie na wakacje

Gigalight Xenon HID D2S karton i produkt

Żaroacutewka Giga-light Plus 150 blister i produkt

GIGALIGHT PLUS 150 ORAZ LAMPY WYŁADOWCZE GIGALIGHT HID

NR BOSCH NAZWA NAPIĘCIE TYP MOC KOD EAN KOŃCOacuteWKA OPAKOWANIE CENA detal netto (od 23042019)

1987301136 Gigalight Plus 150 12 V H4 6055 W 4047026227581 P43T blister 1 szt 3700 zł

1987301137 Gigalight Plus 150 12 V H7 55 W 4047026227598 PX26D blister 1 szt 4800 zł

1987302913 Lampa wyładowcza Xenon GIGA HID

zastosowanie samochody osobowe i ciężarowe

D1S 35 W 4047026227550 PK32D-2 kartonik 1 szt 29000 zł

1987302914 Lampa wyładowcza Xenon GIGA HID

zastosowanie samochody osobowe i ciężarowe

D2S 35 W 4047026227567 P32D-2 kartonik 1 szt 20500 zł

UWAGA Lampy wyładowcze są uniwersalne i pasują do samochodoacutew osobowych (12 V) i ciężarowych (24 V) Żarniki ksenonowe zasilane są napięciem około 135 V i o ich napięciu zasilania decyduje układ sterujący ktoacutery musi być dopasowany do napięcia panującego w instalacji danego pojazdu

15Produkty

Rodzaj zestawu Zestaw z żaroacutewką halogenową

Żaroacutewki dodatkowe w zestawie

Bezpieczniki w zestawie Nr Bosch Cena detal

netto

Mini Box H1 P21W R5W T4W 1x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 102 2515

Mini Box H4 P21W R5W T4W 1x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 101 2182

Mini Box H7 P21W R5W T4W 1x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 103 2515

Maxi Box H1 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 112 3384

Maxi Box H4 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 111 3352

Maxi Box H7 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 113 3521

Maxi Box H1H7 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 120 5303

Bosch Autospec nr 272

przydatny zestaw żaroacutewek Mini Box lub Maxi Box

NOWE LAMPY GIGALIGHT PLUS 150 I XENON GIGALIGHT HIDW ofercie Boscha dostępna jest nowa linia żaroacutewek halogenowych Gigalight Plus 150 oraz nowa linia lamp wyładow-czych Xenon Gigalight HIDGigalight Plus 150 to nowa linia 12 V halogenowych żaroacutewek (H4 H7) ktoacutere

generują do 150 więcej światła zwiększają bezpieczeństwo na

drodze emitują intensywne białe światło

pojazdy silnikowe prywatne i wynajęte

autobusy autokary (regularne turystyczne)

inne koleje rowery wodne

samoloty

ZESTAWY TYPU MINI BOX

świateł mijania i drogowych pozycyjnych i cofania awaryjnych i kierunkowskazoacutew przeciwmgielnych i świateł bdquostoprdquo

Dobrze wiedzieć Żaroacutewki warto wymieniać parami ndash aby świeciły roacutewnomiernie Sprawdzić trzeba także oświetlenie tablic rejestra-cyjnych i wnętrza pojazduWarto zaproponować klientowi zapa-sowy komplet żaroacutewek W niektoacuterych krajach Europy np w Czechach Chor-wacji Francji Czarnogoacuterze i na Słowacji ndash zapasowy komplet jest obowiązkowy Dlatego dobrze jest mieć niewielki ale

mają nowoczesny design są pakowane w blistry

Lampy wyładowcze Boscha Xenon Giga- light HID

dostępne są D1S i D2S emitują jasne światło o barwie

4400 K dają do 70 więcej światła na

drodze niż standardowe lampy ksenonowe

Oznacza to lepszą widoczność na dro-dze komfort jazdy kierowcy i zwiększo-ne bezpieczeństwo

Anna Stryjska

JAKIMI ŚRODKAMI TRANSPORTU PORUSZAJĄ SIĘ POLACY POWYŻEJ 15 ROKU ŻYCIA PODCZAS PODROacuteŻY PO POLSCE I NA ŚWIECIE

765

304

139

143

94

30

02

524 dane Rocznik Statystyczny GUS 2017

16 Produkty

W dalekodystansowej ciężaroacutewce akumulatory pracują pod dużym obciążeniem roacutewnież podczas postojoacutew Stosując się do kilku prostych zasad można zmniejszyć ryzyko nagłej awarii i kosztownej niepożądanej przerwy w pracy

MĄDRE GOSPODAROWANIE ENERGIĄPodczas dobowego odpoczynku i zwią-zanego z tym postoju warto odłączyć zbędne odbiorniki elektryczne po-nieważ obniży to ryzyko nadmiernego rozładowania akumulatoroacutew We wspoacutełczesnych ciężaroacutewkach w komputerze pokładowym można wybrać spośroacuted kilku tryboacutew pracy po-jazdu podczas parkowania roacuteżniących się liczbą uruchomionych urządzeń Pozwala to kilkukrotnie zmniejszyć nie-potrzebną utratę energii W nowych modelach ciężaroacutewek wskaź-nik stanu akumulatoroacutew alarmuje jeśli stan naładowania jest za niski oraz ile minimalnie energii powinno być zacho-wane do rozruchu

DODATKOWE URZĄDZENIA ELEKTRYCZNEKlimatyzator lub ogrzewanie zużywają sporą ilość energii dlatego korzystnie jest przed zatrzymaniem się na postoacutej schłodzić lub ogrzać wnętrze by uła-twić im poacuteźniejsze zadanie oraz uniknąć nadmiernego obciążenia akumulato-roacutew Roacutewnież lodoacutewka może w kilka dni rozładować akumulatory zaś nie-używana przetwornica 12 V powinna być odłączona by nie pobierać szcząt-kowego prądu

GŁĘBOKIE ROZŁADOWANIEGdy akumulatory są naładowane mogą być pozostawione na długi okres bez uszczerbku Jeśli jednak są w dużym stopniu roz-ładowane to z upływem czasu płyty

będą się trwale zasiarczać Dlatego należy unikać pozostawiania na długi czas akumulatoroacutew w stanie głębokiego rozładowania czyli stanu naładowania poniżej 40‒45

SZCZEGOacuteLNA OSTROŻNOŚĆ ZIMĄDobrze jest unikać głębokiego rozła-dowania akumulatoroacutew przy silnych mrozach aby przy najniższej tempera-turze nie mieć problemoacutew z rozruchem Niska temperatura może bowiem obni-żyć pojemność akumulatoroacutew nawet o połowę W okresie długotrwałych silnych mro-zoacutew warto pamiętać o doładowaniu akumulatoroacutew

POBOacuteR ENERGII ELEKTRYCZNEJ

Lodoacutewka 3 A Klimatyzacja postojowa

10‒30 A Ogrzewanie postojowe

5‒10 A Oświetlenie 5 A Laptop 5 A

Niektoacutere z tych urządzeń w ciągu 8 godzin mogą zużyć około 200 ndash 240 Ah a więc całą energię zgromadzoną w akumulatorach

Akumulatory Boscha do ciężaroacutewek

nr 272 Bosch Autospec

17Produkty

ZUŻYCIE ENERGII A PRĄD ŁADOWANIA

Zimą odbiorniki elektryczne w ciężaroacutewce pobierają moc nawet ponad 350 W Wiąże się to z poborem prądu rzędu 15 A Oznacza to że w 8 godzin pobrane zostanie 120 Ah czyli połowa energii zgromadzonej w akumulatorach Najlepsza do naładowania akumulatora w bazach transportowych będzie ładowarka o dużym prądzie wyjściowym 45-90 A Mniejsze ładowarki o prądzie wyjściowym poniżej 10 A mogą być użyte w trakcie dłuższego postoju

Bosch Autospec nr 272

Bosch od dawna ma w swojej ofercie paski wieloklinowe do napędu urządzeń pomocniczych takich jak alternator czy kompresor klimatyzacji roacutewnież ndash koła pasowe alternatora ze sprzęgłem jednokierunkowym

Części zamienne układu napędu pasowego

Naturalnym krokiem jest poszerzanie oferty o pozostałe komponenty ukła-du paska napędowego co też w tym momencie Bosch robiOstatnio w ofercie pojawiły się

napinacze paska wieloklinowego koła pasowe wału korbowego

z tłumikami drgań skrętnych rolki prowadzące koła pasowe alternatora ze sprzę-

głem jednokierunkowym mające zastosowanie w alternatorach wyprodukowanych przez innych producentoacutew niż Bosch

Układy napędu pasowego urządzeń pomocniczych we wspoacutełczesnych sil-nikach stają się coraz bardziej rozbu-dowane a im więcej jest w pojeździe

zmiany wynikające z rozszerzalności temperaturowej materiałoacutew z ktoacuterych zrobiony jest silnik oraz obciążenia układu paska napędowego pochodzące od napędzanych urządzeń i od silni-ka jak roacutewnież kompensuje on zmiany wymiaroacutew powstałe w wyniku zużycia częściStosowane w samochodach napinacze mają roacuteżne konstrukcje ale generalnie jest to rolka prowadząca umieszczona na ramieniu ktoacutere napinane jest spręży-ną oraz występuje w nich dodatkowo tłumik cierny lub hydrauliczny

SPRZĘGŁO JEDNOKIERUNKOWE ALTERNATORAJednym z pierwszych urządzeń zmniej-

urządzeń zwiększających komfort tym bardziej rosną wymogi wobec układu pasowego Wiąże się to ze stosowaniem bardziej rozbudowanych układoacutew tłu-mienia drgań i minimalizacji przeciążeń Dlatego w układzie paska wieloklino-wego silnika oproacutecz standardowego napinacza pasa pojawiły się urządzenia poprawiające płynność pracy jak i mini-malizujące drgania i hałas generowany przez cały ten mechanizm

NAPINACZ PASKA WIELOKLINOWEGOTradycyjnym elementem odpowiedzial-nym za właściwe napięcie oraz reduk-cję naprężeń w układzie jest napinacz paska wieloklinowego Kompensuje on

Odporny na wstrząsy akumulator TE EFB

PRAWIDŁOWA EKSPLOATACJA I PROFILAKTYKAPodczas eksploatacji akumulatoroacutew warto jest sprawdzać ich stan nałado-wania czy to za pomocą danych z wy-świetlacza na pulpicie czy to za pomocą woltomierza np przy okazji wymiany oleju i filtroacutew Jeśli napięcie akumula-tora jest poniżej 124 V to wymaga on doładowania

STAN PEŁNEGO NAŁADOWANIAAkumulatory ktoacutere są regularnie w pełni naładowane zachowują długą żywot-ność i nie ulegają zasiarczeniu ktoacutere zmniejsza ich pojemność Pojawia się ono przy długotrwałym niedoładowa-niu akumulatoroacutew Akumulatory warto profilaktycznie doładować do pełna np podczas wymiany oleju i filtroacutew lub w dniu nieużywania auta Można do tego użyć ładowarki Boscha BAT 645 lub BAT 690 o dużym prądzie wyjściowym 45 A lub 90 A Do mniej wymagających zastosowań może też posłużyć Bosch C7 Ładowarka używana do ciężaroacutewki powinna mieć odpowiednio duży prąd wyjściowy najlepiej powyżej 45 A

Jacek Pudło

gt

18 Produkty nr 272 Bosch Autospec

szających drgania wibracje i przeciąże-nia w układzie pasowym było sprzęgło jednokierunkowe alternatora Zostało wprowadzone ponieważ wirnik alterna-tora ma stosunkowo wysoką masę ndash tym większą im większa moc alternatora Ponadto alternator kręci się około trzech razy szybciej niż prędkość obrotowa sil-nika co powoduje że wirnik alternatora przeciwstawia się z dużą siłą wszelkim zmianom prędkości obrotowej Silnik spalinowy ndash w szczegoacutelności na wolnych obrotach ndash pracuje z dużą nieroacutewno-miernością prędkości obrotowej Za-tem sprzęgło jednokierunkowe mini-malizuje wibrację rozłączając napęd gdy prędkość obrotowa silnika maleje i załączając gdy rośnie Dzięki takie-mu zachowaniu duża masa bezwładna wirnika pracuje płynnie i nie wywołuje dodatkowych pulsujących sił w układzieJednokierunkowe sprzęgło w kole pa-sowym alternatora minimalizuje dodat-kowo przeciążenia podczas gwałtow-nych zmian obrotoacutew silnika Alternator kręci się około trzech razy szybciej niż silnik tak więc podczas zmiany bie-gu na wyższy gdy prędkość obrotoacutew spada o 1000 obrmin prędkość ob-rotowa alternatora musiałaby zostać zredukowana o około 3000 obrmin w jednym momencie Dzięki sprzęgłu jednokierunkowemu wirnik alternatora może tę chwilę do zroacutewnania obrotoacutew pracować z tak zwanym wybiegiemNieprawidłowo pracujące jednokierun-kowe sprzęgło alternatora może powo-dować duże wibracje w układzie napędu pasowego co z kolei powoduje szybkie

zużywanie się pozostałych wspoacutełpra-cujących komponentoacutew układu oraz może prowadzić do ich uszkodzenia

KOŁA PASOWE WAŁU KORBOWEGO Z TŁUMIKIEM DRGAŃ SKRĘTNYCHKoła pasowe wału korbowego z tłumi-kiem drgań skrętnych minimalizują pul-sacje spowodowane nieroacutewnomierną prędkością obrotową silnika co skut-kuje zmniejszeniem sił wywołujących wibracje i pulsacje w układzie pasowym silnika Mniejsze pulsacje oznaczają mniejsze wibracje paska i zmniejszo-ne zużycie innych części tego układuWprowadzenie dwumasowego koła zamachowego do konstrukcji silnika spowodowało zmniejszenie drgań w układzie napędu pojazdu Niestety masa zamachowa na sztywno związana z wałem korbowym silnika jest w tych

aplikacjach mniejsza co powoduje że nieroacutewnomierność prędkości ob-rotowej samego wału korbowego silnika podczas pracy na niskich obrotach jest znacznie większa Dlatego mniej więcej od czasu wprowadzenia dwumasowych koacuteł zamachowych producenci musieli wprowadzić do konstrukcji silnika koła pasowe z elastomerowymi tłumikami drgań skrętnychWraz z koniecznością spełniania wyż-szych norm emisji spalin silniki zaczy-nają pracować bardziej twardo nawet na wolnych obrotach co wiąże się z generowaniem większych wibracji Oczekiwania kierowcoacutew co do komfortu są coraz większe zatem tłumiki drgań skrętnych w kołach pasowych są coraz bardziej rozbudowane Pierwszym etapem rozbudowywania tych tłumikoacutew było zwiększanie masy pierścienia zewnętrznego tak aby jego bezwładność lepiej tłumiła drgania oraz wprowadzono oproacutecz elastomerowych tłumikoacutew tłumiki cierne rozpraszające energię drgań Obecnie pojawiły się koła pasowe działające na niemal identycznej zasadzie jak zamachowe koła dwuma-sowe ndash aby jeszcze lepiej odseparować drgania wywoływane przez wał korbowy silnika od układu napędu pasowegoProsty układ napędu pasowego stał się skomplikowany i podatny na zużycie i uszkodzenia Proces diagnozy i na-prawy układu pasowego jest bardziej skomplikowany i wymagający większej wiedzy oraz doświadczenia mechanika

Tomasz Maciejasz

NAPRAWA UKŁADU PASOWEGO

Należy zawsze sprawdzać prawidłowe działanie i stopień zużycia

paska wieloklinowego napinacza paska rolki prowadzącej sprzęgła jednokierunkowego

alternatora koła pasowego wału kor-

bowego z tłumikiem drgań skrętnych

Napinacz paska wieloklinowego

Koło pasowe wału korbowego z tłumikiem drgań skrętnych

gt

19DiagnostykaBosch Autospec nr 272

ESI[TRONIC] 20 uniwersalne profesjonalne i zawsze aktualne oprogramowanie dla warsztatoacutewDzisiaj od oprogramowania warsztatowego oczekuje się czegoś więcej niż tylko diagnozowania sterownikoacutew bez względu na to czy dotyczy to samochodoacutew osobowych czy ciężarowych

Inteligentne rozwiązywanie problemoacutew wspomaganie szybkich napraw i ser-wisowania zgodnie ze specyfikacjami producenta to nowy standard w diagno-styce Wszystkie te wymagania można spełnić dzięki ESI [tronic] 20 Skuteczna diagnostyka sterownikoacutew zaproponowana przez Boscha prowadzi użytkownika krok po kroku przez proces rozwiązywania problemoacutew Dzięki ESI [tronic] 20 otrzymuje on od ręki wszyst-kie niezbędne informacje na temat prze-glądoacutew i konserwacji Regularne aktualizacje programu ESI [tronic] 20 zawierają najnowsze dane dotyczące wszystkich popular-nych modeli pojazdoacutew co pozwala być na bieżącoProgram ESI [tronic] 20 umożliwia szyb-ką i prostą diagnozę zaroacutewno pojazdoacutew osobowych dostawczych ciężarowych (ESI-Truck) motocykli (ESI-Bike) jak i ciągnikoacutew rolniczych (ESI-OHW1) oraz maszyn roboczych (OHW2) Każdy warsztat zawsze znajdzie odpowiednią dla siebie konfigurację oprogramowania i sprzętu dzięki modułowej budowie ESI [tronic] 20 oraz możliwości jego

wspoacutełpracy głoacutewnie z testerami serii KTS i diagnoskopami typu FSA

PODSTAWOWE ZALETY ESI[TRONIC] 20

Wielofunkcyjne oprogramowanie do diagnozowania sterownikoacutew w pojazdach ESI [tronic] 20 jest już stosowane w co trzecim nieza-leżnym warsztacie w Europie

Bardzo duże pokrycie samocho-doacutew osobowych motocykli samo-chodoacutew dostawczych ciężaroacutewek autobusoacutew i przyczep światowych producentoacutew marek

Ponad 90 000 pojazdoacutew spośroacuted 150 marek

Zaawansowane funkcje regulacji i programowania

Identyfikacja pojazdu poprzez VIN lub klucz KBA umożliwia efek-tywne wykonanie analizy średnio w 20 sekund

Wszystkie niezbędne dane do na-prawy i serwisowania zgodne ze specyfikacjami producenta są przedstawione w wygodny prosty i zrozumiały sposoacuteb

CZY WIESZ ŻE

Zapewniamy pokrycie sys-temoacutew dla zupełnie nowych modeli i wersji pojazdoacutew Kon-centrujemy się na systemach i funkcjach w odniesieniu do najważniejszych zadań serwiso-wych i naprawczych dla nowych pojazdoacutew Poniższe modele pojazdoacutew zostały opracowane zaledwie kilka tygodni po wpro-wadzeniu na rynek i są dostęp-ne od teraz w ESI[tronic] Volvo V60 Cross Country

II (klucz RB VOL2495 VOL2496) wprowadzenie na rynek marzec 2019 r

Honda CR-V Hybrid (klucz RB HON2643 HON2644) wprowadzenie na rynek luty 2019 r

Citroen C5 Aircross (klucz RB CIT1296) wprowadzenie na rynek luty 2019 r

Wsparcie dla koncepcji sieci warsztatowej Connected Repair (CoRe) co pozwala zwiększyć wydajność i efektywność

Regularne aktualizacje online odbywające się w tle Warsztaty są zawsze na bieżąco i mogą w trak-cie aktualizacji bez ograniczeń korzystać z oprogramowania

Tomasz Nowak

20 nr 272 Bosch Autospec

Powroty klientoacutew do serwisuIlu właścicieli warsztatoacutew samochodowych jest w stanie powiedzieć jaki procent klientoacutew jest jego stałymi klientami Zapewne niewielki odsetek gdyż serwisoacutew stosujących profesjonalne programy warsztatowe na rynku Aftermarket jest niewiele a wręcz znikoma liczba

Stosowanie programu warsztatowego oznacza korzystanie z danych w nim zawartych i umiejętność zarządzania serwisem na ich podstawie Jeśli nie mamy rzetelnych danych w bazie i nie prowadzimy analiz przepływu usług i klientoacutew przez serwis odpowiedź na pytanie oparta jest jedynie na wra-żeniu i nie odpowiada rzeczywistości

CO TO ZNACZY MIEĆ STAŁEGO KLIENTAJest kilka głoacutewnych elementoacutew wpły-wających na zadowolenie klienta

fachowość naprawyusługi ndash wykonana kompleksowo zgod-nie ze zleceniem klienta i niezbęd-nymi oraz dodatkowymi rozszerze-niami usługi uzgodnionymi z nim

terminowość ndash klient pozostawia samochoacuted w serwisie i odbiera go w umoacutewionym terminie bez konieczności wielokrotnego dopy-tywania doradcy

korzystna relacja jakości usługi i jej wartości dla klienta do ceny

relacja z klientem ndash istotna w cza-sie realizacji usługi jak roacutewnież w kontakcie pomiędzy usługami

Klient profesjonalnie obsłużony wra-ca do serwisu zlecając kolejne usługi i naprawy Jedynie takie powroty są dla serwisu wartościowe Tylko takich klientoacutew mo-żemy nazywać stałymi klientami Każdy stały klient poleca serwis innym daje pozytywną ocenę usług itp

Z JAKICH POWROTOacuteW SERWIS NIE POWINIEN BYĆ DUMNYReklamacja Klient wracający z rekla-macją to efekt

nieumiejętności mechanika w pra-widłowej realizacji naprawy ndash brak przeszkolenia

braku odpowiednich urządzeń diagnostycznych i aktualnej doku-mentacji technicznej

braku specjalistycznych narzędzi i urządzeń

braku rzetelnej kontroli usługi przed wydaniem pojazdu klientowi

wady części zastosowania niskiej jakości

zamiennikaJedynie wada części usprawiedliwia reklamację i nie obciąża wizerunku serwisu

Doradca serwisowy Mam tu na myśli powroty wynikające z bdquodzieleniardquo usługi na etapy Rolą doradcy jest przekonać klienta do zakupu usługi kompletnej i do-datkowo zaoferować mu rozszerzenia ktoacutere przyczynią się do uniknięcia kolejnej wizyty w serwisie po np 4‒6 tygodniachCena Jeśli najważniejszym argumen-tem serwisu przyciągającym klienta będzie cena za usługę (robocizna i czę-ści) to w ten sposoacuteb nie budujemy bazy wartościowych klientoacutew lecz jedynie bdquołowcoacutew cenyrdquo ktoacuterzy za każdą wizytą będą oczekiwali kolejnych rabatoacutew Nie każdy powroacutet klienta jest cenny dla serwisu Rolą doradcoacutew serwisowych jest rozszerzanie bazy stałych i zado-wolonych klientoacutew a nie generowanie pozornego ruchu w serwisie powrotami wynikającymi z błędoacutew serwisu Dla członkoacutew sieci Bosch Car Service prowadzimy wiele szkoleń z organiza-cji pracy oraz optymalizacji procesu obsługi klienta Przeprowadzamy roacutew-nież bezpłatne audyty aby wskazywać elementy wymagające poprawy lub optymalizacji

Robert Dzierżanowski

gtgt WIĘCEJ O AUTORYZACJI BOSCH CAR SERVICE ZNAJDĄ PAŃSTWO NA STRONIE WARSZTATYBOSCHPL

Bosch Car Service

21Technika

Komisja ds Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentoacutew Parlamentu Europejskiego zamierza zwiększyć obowiązkowe wyposażenie pojazdoacutew o systemy zwiększające bezpieczeństwo Jeśli Parlament Europejski wyrazi zgodę nowo rejestrowane samochody będą musiały być seryjnie wyposażone w zaawansowane systemy awaryjnego hamowania inteligentny tempomat system wykrywający zmęczenie kierowcy i asystenta utrzymywania pasa ruchu a także tzw czarną skrzynkę pomagającą w odtworzeniu okoliczności kolizji

Systemy zwiększające bezpieczeństwo część 1

Bosch Autospec nr 272

Lista nowego obowiązkowego wypo-sażenia jest negocjowana ale już wia-domo że na pewno znajdzie się na niej system hamowania awaryjnego ktoacutery ma być obowiązkowy od 2022 roku Zalecenia organoacutew Unii Europejskiej są zgodne z oczekiwaniami kierowcoacutew

ktoacuterzy chętnie wyposażają swoje po-jazdy w systemy ułatwiające jazdę Spośroacuted nowych samochodoacutew zare-jestrowanych w Niemczech i w Belgii w 2017 r aż 54 zostało wyposażo-nych w system hamowania awaryjne-go w Holandii ndash 45 a we Włoszech

ndash 30 Roacutewnie popularne są systemy ułatwiające parkowanie wykrywania senności i utrzymywania pasa ruchu Pionierem w opracowaniu inteligent-nych systemoacutew bezpieczeństwa jest Bosch ktoacuterego system Predictive Brake Assist montowano seryjnie w Audi już gt

Przykładowe rozmieszczenie czujnikoacutew i kamer w samochodzie tylne czujniki ultradźwiękowe bull system

parkowania

tylne czujniki radarowe

bull asystent zmiany pasa ruchu

bull aktywny tempomat

bull system wykrywania pieszych

bull system wykrywania ruchu poprzecznego

kamera boczna

bull system parkowaniabull system wykrywa-

nia martwego pola

Przednie radary długiego i średniego zasięgu

bull system utrzymania toru jazdybull aktywny tempomatbull system wykrywania pieszychbull adaptacyjne światła z płynną

regulacją zasięgu reflektoroacutew

bull system zapobiegający zderze-niom

bull pomiar odległościbull asystent jazdy w korkubull system skrętu na skrzyżowaniach

przednie czujniki ultradźwiękowe

bull system parkowaniabull aktywny tempomat

1

2

3

6

7

kamera przednia

bull system utrzymania toru jazdybull aktywny tempomatbull system wykrywania pieszychbull odczytywanie znakoacutew

drogowychbull adaptacyjne światła z płynną

regulacją zasięgu reflektoroacutewbull system zapobiegający

zderzeniombull asystent jazdy w korkubull system skrętu na

skrzyżowaniach

8

boczne czujniki ultradźwiękowe

bull asystent parkowaniabull asystent zmiany

pasa ruchu

5

4

kamera cofania bull system

parkowania

znać roacuteżne przeszkody ndash od ruchomych do nieruchomych przedmiotoacutew ludzi i zwierząt co jeszcze kilka lat temu było niemożliwe Wiele z tych czujnikoacutew pro-dukuje BoschLiczba systemoacutew wspomagających kie-rowcę zamontowanych w danym aucie w dużej mierze zależy od jego wyposa-żenia i coraz mniej ndash od jego klasy Z ba-dań Boscha wynika że w Niemczech więcej sprzedaje się nowych bogato wyposażonych w asystentoacutew kierow-cy samochodoacutew klasy kompaktowej i średniej niż klasy premiumPrzyjrzyjmy się najpopularniejszym systemom wspomagającym kierowcę

SYSTEM HAMOWANIA AWARYJNEGO To już powszechnie stosowany system monitorujący za pomocą kamery i rada-roacutew drogę przed pojazdem rozpoznają-cy pojazdy pieszych lub rowerzystoacutew Występuje w wersji miejskiej i autostra-dowej W najnowszej generacji system rozpoznaje także ruch poprzeczny Jeśli wykryje przeszkodę kierowca otrzymuje serię ostrzeżeń aż do pełnego hamowa-nia w celu uniknięcia kolizji z pojazdem poprzedzającym nieruchomym lub poruszającym się torem poprzecznym Odmianą jest system automatycznego hamowania po kolizji (VW Ford) ktoacutery nie tylko samoczynnie zatrzymuje po-

społami wykonawczymi są układ ha-mulcowy ESP ilub układ kierowniczy oświetlenia pojazdu a nawet układ zawieszenia (w przygotowaniu) Pomy-słowość konstruktoroacutew nie zna granic w wykorzystywaniu i przetwarzaniu informacji uzyskiwanych od roacuteżnych czujnikoacutew Systemy funkcjonują przy roacuteżnych prędkościach jazdy (miejskie i autostradowe) a ich działanie uza-leżnione jest roacutewnież od wyposażenia pojazdu w automatyczną lub manualną skrzynię biegoacutew oraz system pozycjo-nowania pojazdu GPS Nowe generacje czujnikoacutew głoacutewnie radarowych kamer i coraz popularniejszych czujnikoacutew lida-rowych są w stanie dokładniej rozpo-

nr 272 Bosch Autospec22 Technika

gt w 2005 r Działanie układu opierało się na wspoacutełpracy układu hamulcowego ESP z czujnikiem radarowym i kame-rą przednią Gdy system wykrywał że pojazd zbliża się do przeszkody i może dojść do kolizji w zależności od konkret-nej sytuacji przygotowywał auto do awa-ryjnego hamowania przez zmniejszenie odległości między klockami i tarczami hamulcowymi Alarmował kierowcę emitując sygnał ostrzegawczy a w osta-teczności hamował z pełną siłą

POMYSŁOWOŚĆ NIE ZNA GRANIC Obecnie każdy producent pojazdoacutew poleca roacuteżne systemy zwiększające bezpieczeństwo jazdy i oferuje je klien-tom pod ogoacutelną nazwą asystentoacutew kierowcy Wyodrębniły się dwie grupy asystentoacutew ndash systemy zwiększające bezpieczeństwo i pomagające pod-czas parkowania chociaż te ostatnie też w istocie to bezpieczeństwo zwięk-szają W zależności od marki pojazdu występują one pod roacuteżnymi nazwami chociaż ich działanie jest identyczne lub bardzo podobne W systemach tych wykorzystywane są sygnały z czujni-koacutew radarowych kroacutetkiego i dalekiego zasięgu czujnikoacutew ultradźwiękowych kamery przedniej lub tylnej a podze-

Elementy systemu wykrywania pieszych w Audi Q7

tablica przyrządoacutew

System automatycznego

hamowania po kolizji

samoczynnie zatrzymuje

uszkodzony pojazd i utrzymuje go

na swoim pasie ruchu

sterownik układu

hamulco-wego ESP

ekran z możliwo-

ścią roacuteżnych ustawień systemu

kamera przednia

przycisk sterujący

centralny sterownik światło hamowania

bramka sterownicza

jazd lecz roacutewnież utrzymuje go na jed-nym pasie ruchu by uniknąć zderzenia z pojazdami jadącymi obok

OMIJANIE PRZESZKODYNiektoacutere systemy hamowania awaryjnego (Lexus Mercedes-Benz) w razie potrze-by ingerują w układ kierowniczy w celu uniknięcia kolizji Jeśli nie da się unik-nąć kolizji do działania włącza się system

omijania przeszkody Wykorzystuje radar i kamerę do wykrywania z wyprzedzeniem wolniej poruszających się lub nierucho-mych pojazdoacutew i wytycza optymalny tor jazdy w celu ominięcia pojazdu z ktoacuterym ryzyko kolizji byłoby wysokie

ADAPTACYJNY TEMPOMATUtrzymuje auto w bezpiecznej odległości od poprzedzającego pojazdu Kierowca

Bosch Autospec nr 272

może kontrolować tę odległość na pię-ciu etapach System ten wykorzystuje głoacutewnie sygnały z przednich czujnikoacutew radarowych i kamery W połączeniu z automatyczną skrzynią biegoacutew działa w pełnym zakresie prędkości a przy ręcznej skrzyni biegoacutew ndash od 30 kmh

Ryszard Polit Auto Moto Serwis Zdjęcie Audi VW

23Technika

Elementy systemu jazdy w korku w Audi Q7

Elementy systemu skrętu w lewo na skrzyżowaniu w Audi Q7

bramka sterownicza

dźwignia zmiany biegoacutew

kamera przedniawyświetlacz head-up

wyświetlacz

system nawigacji z bazą danych

sterownik układu kierowniczegosterownik układu hamulcowego ESP

sterownik silnika

radar przedni

radar przedni

czujniki ultradźwiękowe

komputer pokładowy tablica przyrządoacutew

światło hamowania

bramka sterownicza

tablica przyrządoacutewsterownik układu hamulcowego ESP

radar przedni

radar przedni

wyświetlacz head-up

kamera przednia

Wybierz klocki i tarcze hamulcowe Bosch

Właściwa odległość to kwestia Twojego bezpieczeństwa

hamulceboschpl

Bosch_hamulce_dystans_reklama_210_280indd 1 07022018 125308

Bosch Autospec nr 272 Bosch na pokładzie

Nowe szwedzkie Volvo V60 kombi jest wszechstronne szybkie i wyposażone w innowacyjne technologie Boscha

KOMFORT JAZDYPasażerowie Volvo V60 mogą teraz podroacuteżować jeszcze bardziej zrelak-sowani ponieważ bezpieczny rozruch na zimno i płynna praca silnika zapew-niają im wysoki komfort jazdy Wynika to częściowo roacutewnież z nowoczesnej technologii Boscha

VOLVO V60 ORAZ CERAMICZNE ŚWIECE ŻAROWE BOSCHA DURASPEEDDwulitrowe silniki Diesla montowane w Volvo o mocy 150 i 190 koni mecha-nicznych (110 i 140 kW) są wyposażo-ne w najnowszą generację świec żaro-

BOSCH W VOLVO V60

Kolektor dolotowy i impuls czujnika ciśnienia ze zintegrowanym czujnikiem temperatury

Świece żarowe i jednostka ste-rująca świecami zapłonowymi

Miernik masy powietrza gorącego

Elektroniczna jednostka steru-jąca poduszką powietrzną

Zestaw wskaźnikoacutew Asystent parkowania Czujnik cząstek Czujniki NOX Czujniki ultradźwiękowe Czujnik poduszek powietrza

szybkie bezpieczne i niezawodne

Ceramiczna świeca żarowa Bosch DuraSpeed

wych Boscha ndash DuraSpeed W zaledwie 14 sekundy świece żarowe Boscha DuraSpeed nagrzewają się do tempe-ratury 1000degC Maksymalna tempera-tura grzania to 1350degC Ich niski poboacuter mocy (7 V) jest dogodny w zasilaniu pokładowym Świece żarowe przyczyniają się roacutew-nież do wysokiego komfortu startowego nowego Volvo V60 i poprawiają zimną pracę silnika wysokoprężnego na bie-gu jałowym ndash redukując jednocześnie emisję spalin (Euro 6d-TEMP)

Volvo V60

7

Tłumaczenie Maciej Łuczyński Zdjęcia Volvo Bosch

8 Porady nr 272 Bosch Autospec

Doboacuter podzespołoacutew Diesla cz 2W trzecim numerze magazynu bdquoAutospecrdquo w 2018 roku opisany został doboacuter części zamiennych Diesla na podstawie programu ESI ktoacutery powinien stanowić głoacutewne narzędzie do doboru części technicznych Boscha W artykule opisaliśmy przypadki błędnego doboru podzespołoacutew układu wtryskowego Diesla w ktoacuterych wprawdzie skorzystano z programu ESI jednak prawdopodobną przyczyną ich powstania był brak uwzględniania dodatkowych opisoacutew szczegoacutełowych znajdujących się przy danym produkcie

To jednak niejedyne przypadki błęd-nych doboroacutew części technicznych Niektoacuterym z nich poświęcony jest ten artykuł w ktoacuterym przybliżony zosta-nie temat doboru części na podstawie zamiennikoacutew numeroacutew wyposażenia fabrycznego (OEOES)

DOBOacuteR NA PODSTAWIE NUMERU VIN ndash NAJBARDZIEJ PRECYZYJNY JEDNAK NIE W IAMDoboacuter części na podstawie numeru VIN stosowany w serwisach producentoacutew samochodowych ( OES) jest oczywi-ście najbardziej precyzyjny i daje możli-wość jednoznacznego ustalenia numeru pasującej części lub jej najnowszego następnika do danego samochodu Dużym ograniczeniem doboru części zamiennych w katalogach dystrybuto-roacutew czy producentoacutew wyposażenia jest brak możliwości precyzyjnego doboru na podstawie numeru VIN choć i w tym zakresie dokonuje się obecnie pewien postępPrzykładowo program ESI20 w samo-chodach z normą spalin EURO 5 i 6 ma już możliwość wybrania danego modelu po numerze VIN ale doprecyzowanie doboru części do danego pojazdu za-wsze trzeba wykonać na podstawie listy wyposażenia uwzględniając zamiesz-czone podpowiedzi i uwagi Obecnie coraz częściej zaroacutewno me-chanicy jak i dystrybutorzy stosują roacutewnież doboacuter na podstawie numeru VIN korzystając np z systemu Partslink katalogoacutew wyposażenia OES dostęp-

nych w Internecie lub też korzystając z pomocy serwisoacutew autoryzowanych Za pomocą tych narzędzi można usta-lić jedynie numer OEOES danego producenta do ktoacuterego następnie należy odszukać zamiennik z rynku wtoacuternego (IAM) Często źroacutedła inter- netowe nie mają jednak pełnych i naj-nowszych danych stąd błędy i kom-plikacje

Rys 2 Zaznaczenie numeru Bosch IAM lub OE i wciśnięcie klawisza F8 W dolnym pasku wyświetla się informacja o produktach ktoacutera pokazuje powiązanie numeroacutew IAM OE oraz regenerowanego BX i częściowe uwagi Wciskając klawisz [Zastosowanie produkt =gt poj] przechodzimy do listy pojazdoacutew w ktoacuterych podzespoacuteł jest stosowany (na tym etapie wyświetla się lista poprzednikoacutew ktoacuterą warto przeanalizować ponieważ w naszym aucie może być zainstalowany najstarszy numer Boscha stosowany na OE)

Rys 1 Wpisanie numeru obcego A6420701487 odszukanie crossoacutew przez naciśnięcie przycisku [Poroacutewnania] zaznaczenie jednego z numeroacutew np IAM 0 445 115 059 (dla numeru IAM podświetla się klawisz [Zastosowanie prod=gtpoj] dla OE nie)

DOBOacuteR CZĘŚCI DIESLA NA PODSTAWIE NUMERU OE OESProgram ESI Boscha jak roacutewnież ka-talogi dystrybutoroacutew mają możliwość znalezienia zamiennika numeru OES na numer części IAM Jednak doświad-czenie pokazuje że zamienniki uzyska-ne w ten sposoacuteb nie zawsze są w 100 właściwe Wynika to jak wyżej wspo-

9PoradyBosch Autospec nr 272

mniano przykładowo z faktu że inter-netowe źroacutedło nr OE nie jest precyzyjne czy też producent pojazdu zastosował w międzyczasie następniki o innych numerach lub następniki regenero-wane Dlatego powinna obowiązywać zasada że ustalony w ten sposoacuteb nu-mer części technicznej Boscha zawsze należy potwierdzić sprawdzając jego występowanie na liście wyposażenia danego pojazdu w programie ESI

USTALENIE NUMERU OEOES W AUTACH bdquoPO PRZESZCZEPACHrdquoKorzystanie z możliwości ustalenia numeru części OES jest często nie-zbędne a wręcz nawet konieczne przy tak zwanych autach bdquopo przeszcze-pachrdquo W takich samochodach nie do końca wiemy jaki podzespoacuteł np wtryskiwacz powinien być a jaki jest rzeczywiście zamontowany Dlate-go sprawdzenie wyposażenia według listy OES u producenta z wykorzysta-niem numeru VIN pozwala wskazać ktoacutera część powinna być rzeczywiście zamontowana Następnie trzeba przejść na zamiennik Boscha i potwierdzić jego występowa-nie w ESI na podstawie wspomnianej już listy wyposażenia danego pojaz-du Należy przy tym uwzględnić zakres miesięcy i lata produkcji auta kod lite-rowy silnika oznaczenia norm spalin zakresy numeroacutew sterownika silnika zakresy numeroacutew nadwozia Takie uwagi znajdują się w ESI przy opisie komponentoacutew

OZNACZENIA NA PODZESPOŁACH DIESLA OEIAMW przypadku ważnych części Boscha takich jak diesel dostarczanych do pro-ducentoacutew na OE poza 10-cyfrowym nu-merem Boscha na produkcie znajduje się także numer producenta pojazdu OE i jego logo

Rys 3 Po wciśnięciu klawisza OK w oknie z poprzednikami przechodzimy do listy pojazdoacutew w ktoacuterych dany wtryskiwacz jest stosowany Tu dokładniej identyfikujemy interesujący nas model uwzględniając omoacutewione w tekście dane i zaznaczamy go

Rys 4 Po wciśnięciu klawisza [Wyposażenie] otwiera się okno pokazujące wyposa-żenie pojazdu W zaznaczonym przez nas wtryskiwaczu 0445115059 widzimy w polu informacje że ten numer jest stosowany w pojazdach z katalizatorem SCR Na liście tego pojazdu jest jeszcze drugi wtryskiwacz ale przy nim jest inna uwaga

Inaczej wygląda to już w przypadku części zamiennej sprzedawanej przez Boscha na IAM Odpowiednik produk-tu z wyposażenia fabrycznego Boscha ma inny numer zamoacutewieniowy i nie ma numeru OE oraz logo producenta po-jazdu Zatem przy doborze części można skorzystać z numeru części znajdują-cej się w pojeździe Trzeba być jednak bardzo ostrożnym ze względu na bdquoprzeszczepyrdquo czyli zamontowane inne podzespołyZdarzają się przypadki kiedy klient do-biera produkt po numerze ktoacutery fak-tycznie odczytał np z wtryskiwacza zamontowanego w danym pojeździe po czym się okazuje że poprzednio sil-nik pracował bdquojako takordquo a po wymianie na nowy nie pracuje w ogoacutele

Jest to jeden ze znanych nam przy-padkoacutew gdzie we wtryskiwaczach zamieniono tylko uszkodzone cewki na używane (tego samego typu) a doacuteł wtryskiwacza pozostał oryginalny Ta-kich przykładoacutew można by znaleźć wię-cej Najważniejsze żeby być czujnym i ograniczyć rutynę

PODSUMOWANIEMając numer części OEOES można wstępnie określić przejście na numer części Boscha korzystając z funkcji ESI bdquonumer obcyrdquo po czym należy przez funkcję ESI bdquozastosowanie produktu Boscha w pojeździerdquo określić model pojazdu i ustalić zastosowane w nim wyposażenie

Zbigniew Pilewski

10 Produkty

Rozwiązania filtracji w Mercedesie klasy E W213Bosch wprowadził do oferty filtr powietrza (F 026 400 468) przeznaczony min do Mercedesa klasy E serii W213 z silnikiem Diesla OM654 Ten nowy silnik wszedł do produkcji w 2016 r i wyroacuteżnia się wieloma nowoczesnymi rozwiązaniami Jednostka napędowa spełnia najwyższe wymogi dotyczące czystości spalin przy roacutewnoczesnym obniżeniu zużycia paliwa

nr 272 Bosch Autospec

NOWOCZESNE ROZWIĄZANIASilnik OM654 ma pojemność skokową jednego cylindra zbliżoną do 500 ccm co jest ogoacutelnie przyjętym optimum Ob-niżenie drgań umożliwiają wałki wyroacutew-noważające Lanchestera Opracowa-nie nowej konstrukcji wykorzystano do zmniejszenia liczby wariantoacutew ukła-du napędowego i ułatwienia montażu silnika zaroacutewno w pozycji wzdłużnej jak i poprzecznej Zastosowano aluminiowy blok silnika oraz stalowe tłoki ze stali chromowo--molibdenowej Takie połączenie mate-riałoacutew służy obniżeniu masy jednostki

napędowej Zamontowano modułowy układ wydechowy i wielodrożny układ EGR Oczyszczanie spalin jest bardzo ważne ze względu na nowe sposoby pomiaru emisji W silniku wprowadzono przesunięcie poprzeczne wału korbo-wego wodną chłodnicę powietrza do-ładowującego i nowy proces spalania Cylindry są pokryte specjalną powłoką NanoslideW pojeździe zastosowano pompę wtry-skową jednotłokową Bosch CP4 Mak-symalne ciśnienie w układzie to 2050 baroacutew Wtrysk realizują 8-otworowe wtryskiwacze elektromagnetyczne

CRI3 Do zmniejszenia emisji tlenkoacutew azotu wykorzystywany jest katalizator SCR z AdBlue

CIEKAWE ROZWIĄZANIA MONTAŻU FILTROacuteWFiltr powietrza jest zamontowany w cie-kawy sposoacuteb ndash znalazł się we wspoacutelnej obudowie wraz ze sterownikiem silnika Dodatkowo nietypowy jest nieregularny kształt filtra wymuszony ograniczoną przestrzenią montażową w komorze sil-nika Warto zauważyć że filtr powietrza chroni przed zanieczyszczeniami nie tylko sam silnik ale i jednostopniową turbosprężarkę Ciekawie jest rozwiązany układ filtracji powietrza napływającego do kabiny W przedziale silnikowym znajduje się filtr standardowy o prostokątnym kształcie (1 987 435 058) a w przedziale pasa-żerskim ndash drugi filtr o innym kształcie (1 987 435 545) Jeden z nich wymienia się po podniesieniu maski a dostęp do drugiego jest z wnętrza pojazduFiltr oleju F 026 407 238 jest stosun-kowo długi ze względu na ograniczo-ną przestrzeń montażową w obrębie silnika

Jacek Pudło

Filtr powietrza o nieregularnym kształcie wymuszonym ograniczoną przestrzenią montażową w komorze silnika

Filtr kabinowy montowany w przedziale silnikowym

Bosch każdego miesiąca wprowadza do oferty filtry do nowych modeli samochodoacutew

11Produkty

W nowoczesnych pojazdach układ hamulcowy pełni znacznie więcej funkcji niż w pojazdach choćby sprzed 15 lat

SYSTEM ESPPrzełom rozpoczął się w 2006 r kiedy to wszystkie nowo rejestrowane pojaz-dy musiały być wyposażone w system ABS Kolejnym krokiem było w 2014 r wprowadzenie obowiązkowego sys-temu ESP Ale to nie wszystko Unia Europejska planuje w kolejnych latach wydłużyć listę systemoacutew montowanych obowiązkowo na wyposażeniu fabrycz-nym Do takich należy między innymi system AEB (Autonomous Emergency Breaking) czy też LKA (Line Keeping Assist) W obydwu przypadkach pod-stawą działania jest układ hamulcowy a konkretniej moacutewiąc system ESP Aby spełniał on należycie swoje zadania wszystkie jego elementy muszą być sprawne i poddawane regularnym kontrolom

PŁYN HAMULCOWYJednym z takich elementoacutew jest płyn hamulcowy o ktoacuterym często zapomina-my Każdy płyn (z wyjątkiem DOT5) jest

higroskopijny a to oznacza że chłonie wilgoć ktoacutera obniża parametry płynuGdy płyn zawiera zbyt dużo wilgoci bądź jest o niewłaściwej specyfikacji systemy bezpieczeństwa będą działa-ły niewłaściwie Nawet jeśli kierowca na co dzień nie dostrzeże żadnej roacuteż-nicy w sytuacjach awaryjnych może dojść do kolizji Niewłaściwy płyn może spowodować opoacuteźnienie zadziałania całego systemu Gdy system AEB wykryje pojazd do ktoacute-rego zbliżamy się zbyt szybko a kierow-

ca nie podejmie proacuteby hamowania sam rozpocznie hamowanie W przypadku złego płynu opoacuteźnienie w działaniu sys-temu może wynieść 20 ms Wydawać by się mogło że jest to bardzo kroacutetki czas ale w ruchu miejskim auto jadąc z prędkością 50 kmh pokona w tym czasie ok 3 m Te 3 m mogą oznaczać uratowanie czyjegoś życia Dlatego jedy-nym sposobem aby wszystkie systemy działały zgodnie z założeniami produ-centa jest dokładna kontrola i wymiana komponentoacutew zgodnie z wymogamiBosch w swojej ofercie ma płyn hamul-cowy nowej generacji o nazwie ENV o bardzo wysokich parametrach ktoacutery można stosować jako zamiennik dla płynoacutew DOT

Marcin Kiełczewski

20 milisekund ratuje życie

Bosch Autospec nr 272

DODATKOWO PŁYN ENV SPEŁNIA NASTĘPUJĄCE SPECYFIKACJE PRODUCENTOacuteW

VAG VW Audi Seat Skoda Bentley Bugatti Lamborghini TL 766Z

BMW BMW MINI Rolls-Royce QV 34 001 GM Europe Opel Saab Vauxhall GMW 3356 PSA Peugeot Citroen STL S71 2114 Ford Motor Company WSS-M6C65-A2

MOŻLIWOŚCI ZASTĄPIENIA PŁYNOacuteW DOT PRZEZ PŁYN ENV

DOT3 DOT4 DOT4 HP DOT4 SUPER DOT51

ENV6

ENV4

Płyn hamulcowy nowej generacji ndash ENV

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

14 Produkty

Co zrobić aby na urlopie bez przeszkoacuted cieszyć się wolnym czasem i spokojem Nie tylko należy zaplanować cel podroacuteży i atrakcje kupić bilety spakować sprzęt turystyczny i bagaże oraz apteczkę ale roacutewnież przygotować samochoacuted

W przypadku wyjazdu samochodem warto sprawdzić jego stan techniczny

hamulce amortyzatory zawieszenie opony płyny eksploatacyjne

Istotne jest także sprawdzenie stanu wycieraczek oraz oświetlenia w samo-chodzie Są to ważne czynniki podno-szące poprawę widoczności a co za tym idzie bezpieczeństwa na drodze

WYCIERACZKIPrzed wakacyjnym wyjazdem należy

ocenić stan techniczny wyciera-czek i dokonać ewentualnej ich wymiany

sprawdzić czy guma wycieraczek nie jest zdeformowana porowata ani oderwana od konstrukcji

zadbać o czystość pioacutera co prze-dłuży żywotność wycieraczek

Sprawne wycieraczki w znaczącym stopniu przyczyniają się do bezpiecz-

nr 272 Bosch Autospec

nej jazdy Należy je wymienić gdy na szybie pozostają smugi podczas pracy słychać piski zgrzyty a wycie-raczka przeskakuje na szybie Warto też zwroacutecić uwagę na stan techniczny rzadziej wymienianej wycieraczki szyby tylnej

OŚWIETLENIESprawnie działające światła w samo-chodzie to podstawa bezpieczeństwa Warto pamiętać o kontroli

Bezpiecznie na wakacje

Gigalight Xenon HID D2S karton i produkt

Żaroacutewka Giga-light Plus 150 blister i produkt

GIGALIGHT PLUS 150 ORAZ LAMPY WYŁADOWCZE GIGALIGHT HID

NR BOSCH NAZWA NAPIĘCIE TYP MOC KOD EAN KOŃCOacuteWKA OPAKOWANIE CENA detal netto (od 23042019)

1987301136 Gigalight Plus 150 12 V H4 6055 W 4047026227581 P43T blister 1 szt 3700 zł

1987301137 Gigalight Plus 150 12 V H7 55 W 4047026227598 PX26D blister 1 szt 4800 zł

1987302913 Lampa wyładowcza Xenon GIGA HID

zastosowanie samochody osobowe i ciężarowe

D1S 35 W 4047026227550 PK32D-2 kartonik 1 szt 29000 zł

1987302914 Lampa wyładowcza Xenon GIGA HID

zastosowanie samochody osobowe i ciężarowe

D2S 35 W 4047026227567 P32D-2 kartonik 1 szt 20500 zł

UWAGA Lampy wyładowcze są uniwersalne i pasują do samochodoacutew osobowych (12 V) i ciężarowych (24 V) Żarniki ksenonowe zasilane są napięciem około 135 V i o ich napięciu zasilania decyduje układ sterujący ktoacutery musi być dopasowany do napięcia panującego w instalacji danego pojazdu

15Produkty

Rodzaj zestawu Zestaw z żaroacutewką halogenową

Żaroacutewki dodatkowe w zestawie

Bezpieczniki w zestawie Nr Bosch Cena detal

netto

Mini Box H1 P21W R5W T4W 1x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 102 2515

Mini Box H4 P21W R5W T4W 1x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 101 2182

Mini Box H7 P21W R5W T4W 1x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 103 2515

Maxi Box H1 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 112 3384

Maxi Box H4 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 111 3352

Maxi Box H7 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 113 3521

Maxi Box H1H7 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 120 5303

Bosch Autospec nr 272

przydatny zestaw żaroacutewek Mini Box lub Maxi Box

NOWE LAMPY GIGALIGHT PLUS 150 I XENON GIGALIGHT HIDW ofercie Boscha dostępna jest nowa linia żaroacutewek halogenowych Gigalight Plus 150 oraz nowa linia lamp wyładow-czych Xenon Gigalight HIDGigalight Plus 150 to nowa linia 12 V halogenowych żaroacutewek (H4 H7) ktoacutere

generują do 150 więcej światła zwiększają bezpieczeństwo na

drodze emitują intensywne białe światło

pojazdy silnikowe prywatne i wynajęte

autobusy autokary (regularne turystyczne)

inne koleje rowery wodne

samoloty

ZESTAWY TYPU MINI BOX

świateł mijania i drogowych pozycyjnych i cofania awaryjnych i kierunkowskazoacutew przeciwmgielnych i świateł bdquostoprdquo

Dobrze wiedzieć Żaroacutewki warto wymieniać parami ndash aby świeciły roacutewnomiernie Sprawdzić trzeba także oświetlenie tablic rejestra-cyjnych i wnętrza pojazduWarto zaproponować klientowi zapa-sowy komplet żaroacutewek W niektoacuterych krajach Europy np w Czechach Chor-wacji Francji Czarnogoacuterze i na Słowacji ndash zapasowy komplet jest obowiązkowy Dlatego dobrze jest mieć niewielki ale

mają nowoczesny design są pakowane w blistry

Lampy wyładowcze Boscha Xenon Giga- light HID

dostępne są D1S i D2S emitują jasne światło o barwie

4400 K dają do 70 więcej światła na

drodze niż standardowe lampy ksenonowe

Oznacza to lepszą widoczność na dro-dze komfort jazdy kierowcy i zwiększo-ne bezpieczeństwo

Anna Stryjska

JAKIMI ŚRODKAMI TRANSPORTU PORUSZAJĄ SIĘ POLACY POWYŻEJ 15 ROKU ŻYCIA PODCZAS PODROacuteŻY PO POLSCE I NA ŚWIECIE

765

304

139

143

94

30

02

524 dane Rocznik Statystyczny GUS 2017

16 Produkty

W dalekodystansowej ciężaroacutewce akumulatory pracują pod dużym obciążeniem roacutewnież podczas postojoacutew Stosując się do kilku prostych zasad można zmniejszyć ryzyko nagłej awarii i kosztownej niepożądanej przerwy w pracy

MĄDRE GOSPODAROWANIE ENERGIĄPodczas dobowego odpoczynku i zwią-zanego z tym postoju warto odłączyć zbędne odbiorniki elektryczne po-nieważ obniży to ryzyko nadmiernego rozładowania akumulatoroacutew We wspoacutełczesnych ciężaroacutewkach w komputerze pokładowym można wybrać spośroacuted kilku tryboacutew pracy po-jazdu podczas parkowania roacuteżniących się liczbą uruchomionych urządzeń Pozwala to kilkukrotnie zmniejszyć nie-potrzebną utratę energii W nowych modelach ciężaroacutewek wskaź-nik stanu akumulatoroacutew alarmuje jeśli stan naładowania jest za niski oraz ile minimalnie energii powinno być zacho-wane do rozruchu

DODATKOWE URZĄDZENIA ELEKTRYCZNEKlimatyzator lub ogrzewanie zużywają sporą ilość energii dlatego korzystnie jest przed zatrzymaniem się na postoacutej schłodzić lub ogrzać wnętrze by uła-twić im poacuteźniejsze zadanie oraz uniknąć nadmiernego obciążenia akumulato-roacutew Roacutewnież lodoacutewka może w kilka dni rozładować akumulatory zaś nie-używana przetwornica 12 V powinna być odłączona by nie pobierać szcząt-kowego prądu

GŁĘBOKIE ROZŁADOWANIEGdy akumulatory są naładowane mogą być pozostawione na długi okres bez uszczerbku Jeśli jednak są w dużym stopniu roz-ładowane to z upływem czasu płyty

będą się trwale zasiarczać Dlatego należy unikać pozostawiania na długi czas akumulatoroacutew w stanie głębokiego rozładowania czyli stanu naładowania poniżej 40‒45

SZCZEGOacuteLNA OSTROŻNOŚĆ ZIMĄDobrze jest unikać głębokiego rozła-dowania akumulatoroacutew przy silnych mrozach aby przy najniższej tempera-turze nie mieć problemoacutew z rozruchem Niska temperatura może bowiem obni-żyć pojemność akumulatoroacutew nawet o połowę W okresie długotrwałych silnych mro-zoacutew warto pamiętać o doładowaniu akumulatoroacutew

POBOacuteR ENERGII ELEKTRYCZNEJ

Lodoacutewka 3 A Klimatyzacja postojowa

10‒30 A Ogrzewanie postojowe

5‒10 A Oświetlenie 5 A Laptop 5 A

Niektoacutere z tych urządzeń w ciągu 8 godzin mogą zużyć około 200 ndash 240 Ah a więc całą energię zgromadzoną w akumulatorach

Akumulatory Boscha do ciężaroacutewek

nr 272 Bosch Autospec

17Produkty

ZUŻYCIE ENERGII A PRĄD ŁADOWANIA

Zimą odbiorniki elektryczne w ciężaroacutewce pobierają moc nawet ponad 350 W Wiąże się to z poborem prądu rzędu 15 A Oznacza to że w 8 godzin pobrane zostanie 120 Ah czyli połowa energii zgromadzonej w akumulatorach Najlepsza do naładowania akumulatora w bazach transportowych będzie ładowarka o dużym prądzie wyjściowym 45-90 A Mniejsze ładowarki o prądzie wyjściowym poniżej 10 A mogą być użyte w trakcie dłuższego postoju

Bosch Autospec nr 272

Bosch od dawna ma w swojej ofercie paski wieloklinowe do napędu urządzeń pomocniczych takich jak alternator czy kompresor klimatyzacji roacutewnież ndash koła pasowe alternatora ze sprzęgłem jednokierunkowym

Części zamienne układu napędu pasowego

Naturalnym krokiem jest poszerzanie oferty o pozostałe komponenty ukła-du paska napędowego co też w tym momencie Bosch robiOstatnio w ofercie pojawiły się

napinacze paska wieloklinowego koła pasowe wału korbowego

z tłumikami drgań skrętnych rolki prowadzące koła pasowe alternatora ze sprzę-

głem jednokierunkowym mające zastosowanie w alternatorach wyprodukowanych przez innych producentoacutew niż Bosch

Układy napędu pasowego urządzeń pomocniczych we wspoacutełczesnych sil-nikach stają się coraz bardziej rozbu-dowane a im więcej jest w pojeździe

zmiany wynikające z rozszerzalności temperaturowej materiałoacutew z ktoacuterych zrobiony jest silnik oraz obciążenia układu paska napędowego pochodzące od napędzanych urządzeń i od silni-ka jak roacutewnież kompensuje on zmiany wymiaroacutew powstałe w wyniku zużycia częściStosowane w samochodach napinacze mają roacuteżne konstrukcje ale generalnie jest to rolka prowadząca umieszczona na ramieniu ktoacutere napinane jest spręży-ną oraz występuje w nich dodatkowo tłumik cierny lub hydrauliczny

SPRZĘGŁO JEDNOKIERUNKOWE ALTERNATORAJednym z pierwszych urządzeń zmniej-

urządzeń zwiększających komfort tym bardziej rosną wymogi wobec układu pasowego Wiąże się to ze stosowaniem bardziej rozbudowanych układoacutew tłu-mienia drgań i minimalizacji przeciążeń Dlatego w układzie paska wieloklino-wego silnika oproacutecz standardowego napinacza pasa pojawiły się urządzenia poprawiające płynność pracy jak i mini-malizujące drgania i hałas generowany przez cały ten mechanizm

NAPINACZ PASKA WIELOKLINOWEGOTradycyjnym elementem odpowiedzial-nym za właściwe napięcie oraz reduk-cję naprężeń w układzie jest napinacz paska wieloklinowego Kompensuje on

Odporny na wstrząsy akumulator TE EFB

PRAWIDŁOWA EKSPLOATACJA I PROFILAKTYKAPodczas eksploatacji akumulatoroacutew warto jest sprawdzać ich stan nałado-wania czy to za pomocą danych z wy-świetlacza na pulpicie czy to za pomocą woltomierza np przy okazji wymiany oleju i filtroacutew Jeśli napięcie akumula-tora jest poniżej 124 V to wymaga on doładowania

STAN PEŁNEGO NAŁADOWANIAAkumulatory ktoacutere są regularnie w pełni naładowane zachowują długą żywot-ność i nie ulegają zasiarczeniu ktoacutere zmniejsza ich pojemność Pojawia się ono przy długotrwałym niedoładowa-niu akumulatoroacutew Akumulatory warto profilaktycznie doładować do pełna np podczas wymiany oleju i filtroacutew lub w dniu nieużywania auta Można do tego użyć ładowarki Boscha BAT 645 lub BAT 690 o dużym prądzie wyjściowym 45 A lub 90 A Do mniej wymagających zastosowań może też posłużyć Bosch C7 Ładowarka używana do ciężaroacutewki powinna mieć odpowiednio duży prąd wyjściowy najlepiej powyżej 45 A

Jacek Pudło

gt

18 Produkty nr 272 Bosch Autospec

szających drgania wibracje i przeciąże-nia w układzie pasowym było sprzęgło jednokierunkowe alternatora Zostało wprowadzone ponieważ wirnik alterna-tora ma stosunkowo wysoką masę ndash tym większą im większa moc alternatora Ponadto alternator kręci się około trzech razy szybciej niż prędkość obrotowa sil-nika co powoduje że wirnik alternatora przeciwstawia się z dużą siłą wszelkim zmianom prędkości obrotowej Silnik spalinowy ndash w szczegoacutelności na wolnych obrotach ndash pracuje z dużą nieroacutewno-miernością prędkości obrotowej Za-tem sprzęgło jednokierunkowe mini-malizuje wibrację rozłączając napęd gdy prędkość obrotowa silnika maleje i załączając gdy rośnie Dzięki takie-mu zachowaniu duża masa bezwładna wirnika pracuje płynnie i nie wywołuje dodatkowych pulsujących sił w układzieJednokierunkowe sprzęgło w kole pa-sowym alternatora minimalizuje dodat-kowo przeciążenia podczas gwałtow-nych zmian obrotoacutew silnika Alternator kręci się około trzech razy szybciej niż silnik tak więc podczas zmiany bie-gu na wyższy gdy prędkość obrotoacutew spada o 1000 obrmin prędkość ob-rotowa alternatora musiałaby zostać zredukowana o około 3000 obrmin w jednym momencie Dzięki sprzęgłu jednokierunkowemu wirnik alternatora może tę chwilę do zroacutewnania obrotoacutew pracować z tak zwanym wybiegiemNieprawidłowo pracujące jednokierun-kowe sprzęgło alternatora może powo-dować duże wibracje w układzie napędu pasowego co z kolei powoduje szybkie

zużywanie się pozostałych wspoacutełpra-cujących komponentoacutew układu oraz może prowadzić do ich uszkodzenia

KOŁA PASOWE WAŁU KORBOWEGO Z TŁUMIKIEM DRGAŃ SKRĘTNYCHKoła pasowe wału korbowego z tłumi-kiem drgań skrętnych minimalizują pul-sacje spowodowane nieroacutewnomierną prędkością obrotową silnika co skut-kuje zmniejszeniem sił wywołujących wibracje i pulsacje w układzie pasowym silnika Mniejsze pulsacje oznaczają mniejsze wibracje paska i zmniejszo-ne zużycie innych części tego układuWprowadzenie dwumasowego koła zamachowego do konstrukcji silnika spowodowało zmniejszenie drgań w układzie napędu pojazdu Niestety masa zamachowa na sztywno związana z wałem korbowym silnika jest w tych

aplikacjach mniejsza co powoduje że nieroacutewnomierność prędkości ob-rotowej samego wału korbowego silnika podczas pracy na niskich obrotach jest znacznie większa Dlatego mniej więcej od czasu wprowadzenia dwumasowych koacuteł zamachowych producenci musieli wprowadzić do konstrukcji silnika koła pasowe z elastomerowymi tłumikami drgań skrętnychWraz z koniecznością spełniania wyż-szych norm emisji spalin silniki zaczy-nają pracować bardziej twardo nawet na wolnych obrotach co wiąże się z generowaniem większych wibracji Oczekiwania kierowcoacutew co do komfortu są coraz większe zatem tłumiki drgań skrętnych w kołach pasowych są coraz bardziej rozbudowane Pierwszym etapem rozbudowywania tych tłumikoacutew było zwiększanie masy pierścienia zewnętrznego tak aby jego bezwładność lepiej tłumiła drgania oraz wprowadzono oproacutecz elastomerowych tłumikoacutew tłumiki cierne rozpraszające energię drgań Obecnie pojawiły się koła pasowe działające na niemal identycznej zasadzie jak zamachowe koła dwuma-sowe ndash aby jeszcze lepiej odseparować drgania wywoływane przez wał korbowy silnika od układu napędu pasowegoProsty układ napędu pasowego stał się skomplikowany i podatny na zużycie i uszkodzenia Proces diagnozy i na-prawy układu pasowego jest bardziej skomplikowany i wymagający większej wiedzy oraz doświadczenia mechanika

Tomasz Maciejasz

NAPRAWA UKŁADU PASOWEGO

Należy zawsze sprawdzać prawidłowe działanie i stopień zużycia

paska wieloklinowego napinacza paska rolki prowadzącej sprzęgła jednokierunkowego

alternatora koła pasowego wału kor-

bowego z tłumikiem drgań skrętnych

Napinacz paska wieloklinowego

Koło pasowe wału korbowego z tłumikiem drgań skrętnych

gt

19DiagnostykaBosch Autospec nr 272

ESI[TRONIC] 20 uniwersalne profesjonalne i zawsze aktualne oprogramowanie dla warsztatoacutewDzisiaj od oprogramowania warsztatowego oczekuje się czegoś więcej niż tylko diagnozowania sterownikoacutew bez względu na to czy dotyczy to samochodoacutew osobowych czy ciężarowych

Inteligentne rozwiązywanie problemoacutew wspomaganie szybkich napraw i ser-wisowania zgodnie ze specyfikacjami producenta to nowy standard w diagno-styce Wszystkie te wymagania można spełnić dzięki ESI [tronic] 20 Skuteczna diagnostyka sterownikoacutew zaproponowana przez Boscha prowadzi użytkownika krok po kroku przez proces rozwiązywania problemoacutew Dzięki ESI [tronic] 20 otrzymuje on od ręki wszyst-kie niezbędne informacje na temat prze-glądoacutew i konserwacji Regularne aktualizacje programu ESI [tronic] 20 zawierają najnowsze dane dotyczące wszystkich popular-nych modeli pojazdoacutew co pozwala być na bieżącoProgram ESI [tronic] 20 umożliwia szyb-ką i prostą diagnozę zaroacutewno pojazdoacutew osobowych dostawczych ciężarowych (ESI-Truck) motocykli (ESI-Bike) jak i ciągnikoacutew rolniczych (ESI-OHW1) oraz maszyn roboczych (OHW2) Każdy warsztat zawsze znajdzie odpowiednią dla siebie konfigurację oprogramowania i sprzętu dzięki modułowej budowie ESI [tronic] 20 oraz możliwości jego

wspoacutełpracy głoacutewnie z testerami serii KTS i diagnoskopami typu FSA

PODSTAWOWE ZALETY ESI[TRONIC] 20

Wielofunkcyjne oprogramowanie do diagnozowania sterownikoacutew w pojazdach ESI [tronic] 20 jest już stosowane w co trzecim nieza-leżnym warsztacie w Europie

Bardzo duże pokrycie samocho-doacutew osobowych motocykli samo-chodoacutew dostawczych ciężaroacutewek autobusoacutew i przyczep światowych producentoacutew marek

Ponad 90 000 pojazdoacutew spośroacuted 150 marek

Zaawansowane funkcje regulacji i programowania

Identyfikacja pojazdu poprzez VIN lub klucz KBA umożliwia efek-tywne wykonanie analizy średnio w 20 sekund

Wszystkie niezbędne dane do na-prawy i serwisowania zgodne ze specyfikacjami producenta są przedstawione w wygodny prosty i zrozumiały sposoacuteb

CZY WIESZ ŻE

Zapewniamy pokrycie sys-temoacutew dla zupełnie nowych modeli i wersji pojazdoacutew Kon-centrujemy się na systemach i funkcjach w odniesieniu do najważniejszych zadań serwiso-wych i naprawczych dla nowych pojazdoacutew Poniższe modele pojazdoacutew zostały opracowane zaledwie kilka tygodni po wpro-wadzeniu na rynek i są dostęp-ne od teraz w ESI[tronic] Volvo V60 Cross Country

II (klucz RB VOL2495 VOL2496) wprowadzenie na rynek marzec 2019 r

Honda CR-V Hybrid (klucz RB HON2643 HON2644) wprowadzenie na rynek luty 2019 r

Citroen C5 Aircross (klucz RB CIT1296) wprowadzenie na rynek luty 2019 r

Wsparcie dla koncepcji sieci warsztatowej Connected Repair (CoRe) co pozwala zwiększyć wydajność i efektywność

Regularne aktualizacje online odbywające się w tle Warsztaty są zawsze na bieżąco i mogą w trak-cie aktualizacji bez ograniczeń korzystać z oprogramowania

Tomasz Nowak

20 nr 272 Bosch Autospec

Powroty klientoacutew do serwisuIlu właścicieli warsztatoacutew samochodowych jest w stanie powiedzieć jaki procent klientoacutew jest jego stałymi klientami Zapewne niewielki odsetek gdyż serwisoacutew stosujących profesjonalne programy warsztatowe na rynku Aftermarket jest niewiele a wręcz znikoma liczba

Stosowanie programu warsztatowego oznacza korzystanie z danych w nim zawartych i umiejętność zarządzania serwisem na ich podstawie Jeśli nie mamy rzetelnych danych w bazie i nie prowadzimy analiz przepływu usług i klientoacutew przez serwis odpowiedź na pytanie oparta jest jedynie na wra-żeniu i nie odpowiada rzeczywistości

CO TO ZNACZY MIEĆ STAŁEGO KLIENTAJest kilka głoacutewnych elementoacutew wpły-wających na zadowolenie klienta

fachowość naprawyusługi ndash wykonana kompleksowo zgod-nie ze zleceniem klienta i niezbęd-nymi oraz dodatkowymi rozszerze-niami usługi uzgodnionymi z nim

terminowość ndash klient pozostawia samochoacuted w serwisie i odbiera go w umoacutewionym terminie bez konieczności wielokrotnego dopy-tywania doradcy

korzystna relacja jakości usługi i jej wartości dla klienta do ceny

relacja z klientem ndash istotna w cza-sie realizacji usługi jak roacutewnież w kontakcie pomiędzy usługami

Klient profesjonalnie obsłużony wra-ca do serwisu zlecając kolejne usługi i naprawy Jedynie takie powroty są dla serwisu wartościowe Tylko takich klientoacutew mo-żemy nazywać stałymi klientami Każdy stały klient poleca serwis innym daje pozytywną ocenę usług itp

Z JAKICH POWROTOacuteW SERWIS NIE POWINIEN BYĆ DUMNYReklamacja Klient wracający z rekla-macją to efekt

nieumiejętności mechanika w pra-widłowej realizacji naprawy ndash brak przeszkolenia

braku odpowiednich urządzeń diagnostycznych i aktualnej doku-mentacji technicznej

braku specjalistycznych narzędzi i urządzeń

braku rzetelnej kontroli usługi przed wydaniem pojazdu klientowi

wady części zastosowania niskiej jakości

zamiennikaJedynie wada części usprawiedliwia reklamację i nie obciąża wizerunku serwisu

Doradca serwisowy Mam tu na myśli powroty wynikające z bdquodzieleniardquo usługi na etapy Rolą doradcy jest przekonać klienta do zakupu usługi kompletnej i do-datkowo zaoferować mu rozszerzenia ktoacutere przyczynią się do uniknięcia kolejnej wizyty w serwisie po np 4‒6 tygodniachCena Jeśli najważniejszym argumen-tem serwisu przyciągającym klienta będzie cena za usługę (robocizna i czę-ści) to w ten sposoacuteb nie budujemy bazy wartościowych klientoacutew lecz jedynie bdquołowcoacutew cenyrdquo ktoacuterzy za każdą wizytą będą oczekiwali kolejnych rabatoacutew Nie każdy powroacutet klienta jest cenny dla serwisu Rolą doradcoacutew serwisowych jest rozszerzanie bazy stałych i zado-wolonych klientoacutew a nie generowanie pozornego ruchu w serwisie powrotami wynikającymi z błędoacutew serwisu Dla członkoacutew sieci Bosch Car Service prowadzimy wiele szkoleń z organiza-cji pracy oraz optymalizacji procesu obsługi klienta Przeprowadzamy roacutew-nież bezpłatne audyty aby wskazywać elementy wymagające poprawy lub optymalizacji

Robert Dzierżanowski

gtgt WIĘCEJ O AUTORYZACJI BOSCH CAR SERVICE ZNAJDĄ PAŃSTWO NA STRONIE WARSZTATYBOSCHPL

Bosch Car Service

21Technika

Komisja ds Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentoacutew Parlamentu Europejskiego zamierza zwiększyć obowiązkowe wyposażenie pojazdoacutew o systemy zwiększające bezpieczeństwo Jeśli Parlament Europejski wyrazi zgodę nowo rejestrowane samochody będą musiały być seryjnie wyposażone w zaawansowane systemy awaryjnego hamowania inteligentny tempomat system wykrywający zmęczenie kierowcy i asystenta utrzymywania pasa ruchu a także tzw czarną skrzynkę pomagającą w odtworzeniu okoliczności kolizji

Systemy zwiększające bezpieczeństwo część 1

Bosch Autospec nr 272

Lista nowego obowiązkowego wypo-sażenia jest negocjowana ale już wia-domo że na pewno znajdzie się na niej system hamowania awaryjnego ktoacutery ma być obowiązkowy od 2022 roku Zalecenia organoacutew Unii Europejskiej są zgodne z oczekiwaniami kierowcoacutew

ktoacuterzy chętnie wyposażają swoje po-jazdy w systemy ułatwiające jazdę Spośroacuted nowych samochodoacutew zare-jestrowanych w Niemczech i w Belgii w 2017 r aż 54 zostało wyposażo-nych w system hamowania awaryjne-go w Holandii ndash 45 a we Włoszech

ndash 30 Roacutewnie popularne są systemy ułatwiające parkowanie wykrywania senności i utrzymywania pasa ruchu Pionierem w opracowaniu inteligent-nych systemoacutew bezpieczeństwa jest Bosch ktoacuterego system Predictive Brake Assist montowano seryjnie w Audi już gt

Przykładowe rozmieszczenie czujnikoacutew i kamer w samochodzie tylne czujniki ultradźwiękowe bull system

parkowania

tylne czujniki radarowe

bull asystent zmiany pasa ruchu

bull aktywny tempomat

bull system wykrywania pieszych

bull system wykrywania ruchu poprzecznego

kamera boczna

bull system parkowaniabull system wykrywa-

nia martwego pola

Przednie radary długiego i średniego zasięgu

bull system utrzymania toru jazdybull aktywny tempomatbull system wykrywania pieszychbull adaptacyjne światła z płynną

regulacją zasięgu reflektoroacutew

bull system zapobiegający zderze-niom

bull pomiar odległościbull asystent jazdy w korkubull system skrętu na skrzyżowaniach

przednie czujniki ultradźwiękowe

bull system parkowaniabull aktywny tempomat

1

2

3

6

7

kamera przednia

bull system utrzymania toru jazdybull aktywny tempomatbull system wykrywania pieszychbull odczytywanie znakoacutew

drogowychbull adaptacyjne światła z płynną

regulacją zasięgu reflektoroacutewbull system zapobiegający

zderzeniombull asystent jazdy w korkubull system skrętu na

skrzyżowaniach

8

boczne czujniki ultradźwiękowe

bull asystent parkowaniabull asystent zmiany

pasa ruchu

5

4

kamera cofania bull system

parkowania

znać roacuteżne przeszkody ndash od ruchomych do nieruchomych przedmiotoacutew ludzi i zwierząt co jeszcze kilka lat temu było niemożliwe Wiele z tych czujnikoacutew pro-dukuje BoschLiczba systemoacutew wspomagających kie-rowcę zamontowanych w danym aucie w dużej mierze zależy od jego wyposa-żenia i coraz mniej ndash od jego klasy Z ba-dań Boscha wynika że w Niemczech więcej sprzedaje się nowych bogato wyposażonych w asystentoacutew kierow-cy samochodoacutew klasy kompaktowej i średniej niż klasy premiumPrzyjrzyjmy się najpopularniejszym systemom wspomagającym kierowcę

SYSTEM HAMOWANIA AWARYJNEGO To już powszechnie stosowany system monitorujący za pomocą kamery i rada-roacutew drogę przed pojazdem rozpoznają-cy pojazdy pieszych lub rowerzystoacutew Występuje w wersji miejskiej i autostra-dowej W najnowszej generacji system rozpoznaje także ruch poprzeczny Jeśli wykryje przeszkodę kierowca otrzymuje serię ostrzeżeń aż do pełnego hamowa-nia w celu uniknięcia kolizji z pojazdem poprzedzającym nieruchomym lub poruszającym się torem poprzecznym Odmianą jest system automatycznego hamowania po kolizji (VW Ford) ktoacutery nie tylko samoczynnie zatrzymuje po-

społami wykonawczymi są układ ha-mulcowy ESP ilub układ kierowniczy oświetlenia pojazdu a nawet układ zawieszenia (w przygotowaniu) Pomy-słowość konstruktoroacutew nie zna granic w wykorzystywaniu i przetwarzaniu informacji uzyskiwanych od roacuteżnych czujnikoacutew Systemy funkcjonują przy roacuteżnych prędkościach jazdy (miejskie i autostradowe) a ich działanie uza-leżnione jest roacutewnież od wyposażenia pojazdu w automatyczną lub manualną skrzynię biegoacutew oraz system pozycjo-nowania pojazdu GPS Nowe generacje czujnikoacutew głoacutewnie radarowych kamer i coraz popularniejszych czujnikoacutew lida-rowych są w stanie dokładniej rozpo-

nr 272 Bosch Autospec22 Technika

gt w 2005 r Działanie układu opierało się na wspoacutełpracy układu hamulcowego ESP z czujnikiem radarowym i kame-rą przednią Gdy system wykrywał że pojazd zbliża się do przeszkody i może dojść do kolizji w zależności od konkret-nej sytuacji przygotowywał auto do awa-ryjnego hamowania przez zmniejszenie odległości między klockami i tarczami hamulcowymi Alarmował kierowcę emitując sygnał ostrzegawczy a w osta-teczności hamował z pełną siłą

POMYSŁOWOŚĆ NIE ZNA GRANIC Obecnie każdy producent pojazdoacutew poleca roacuteżne systemy zwiększające bezpieczeństwo jazdy i oferuje je klien-tom pod ogoacutelną nazwą asystentoacutew kierowcy Wyodrębniły się dwie grupy asystentoacutew ndash systemy zwiększające bezpieczeństwo i pomagające pod-czas parkowania chociaż te ostatnie też w istocie to bezpieczeństwo zwięk-szają W zależności od marki pojazdu występują one pod roacuteżnymi nazwami chociaż ich działanie jest identyczne lub bardzo podobne W systemach tych wykorzystywane są sygnały z czujni-koacutew radarowych kroacutetkiego i dalekiego zasięgu czujnikoacutew ultradźwiękowych kamery przedniej lub tylnej a podze-

Elementy systemu wykrywania pieszych w Audi Q7

tablica przyrządoacutew

System automatycznego

hamowania po kolizji

samoczynnie zatrzymuje

uszkodzony pojazd i utrzymuje go

na swoim pasie ruchu

sterownik układu

hamulco-wego ESP

ekran z możliwo-

ścią roacuteżnych ustawień systemu

kamera przednia

przycisk sterujący

centralny sterownik światło hamowania

bramka sterownicza

jazd lecz roacutewnież utrzymuje go na jed-nym pasie ruchu by uniknąć zderzenia z pojazdami jadącymi obok

OMIJANIE PRZESZKODYNiektoacutere systemy hamowania awaryjnego (Lexus Mercedes-Benz) w razie potrze-by ingerują w układ kierowniczy w celu uniknięcia kolizji Jeśli nie da się unik-nąć kolizji do działania włącza się system

omijania przeszkody Wykorzystuje radar i kamerę do wykrywania z wyprzedzeniem wolniej poruszających się lub nierucho-mych pojazdoacutew i wytycza optymalny tor jazdy w celu ominięcia pojazdu z ktoacuterym ryzyko kolizji byłoby wysokie

ADAPTACYJNY TEMPOMATUtrzymuje auto w bezpiecznej odległości od poprzedzającego pojazdu Kierowca

Bosch Autospec nr 272

może kontrolować tę odległość na pię-ciu etapach System ten wykorzystuje głoacutewnie sygnały z przednich czujnikoacutew radarowych i kamery W połączeniu z automatyczną skrzynią biegoacutew działa w pełnym zakresie prędkości a przy ręcznej skrzyni biegoacutew ndash od 30 kmh

Ryszard Polit Auto Moto Serwis Zdjęcie Audi VW

23Technika

Elementy systemu jazdy w korku w Audi Q7

Elementy systemu skrętu w lewo na skrzyżowaniu w Audi Q7

bramka sterownicza

dźwignia zmiany biegoacutew

kamera przedniawyświetlacz head-up

wyświetlacz

system nawigacji z bazą danych

sterownik układu kierowniczegosterownik układu hamulcowego ESP

sterownik silnika

radar przedni

radar przedni

czujniki ultradźwiękowe

komputer pokładowy tablica przyrządoacutew

światło hamowania

bramka sterownicza

tablica przyrządoacutewsterownik układu hamulcowego ESP

radar przedni

radar przedni

wyświetlacz head-up

kamera przednia

Wybierz klocki i tarcze hamulcowe Bosch

Właściwa odległość to kwestia Twojego bezpieczeństwa

hamulceboschpl

Bosch_hamulce_dystans_reklama_210_280indd 1 07022018 125308

8 Porady nr 272 Bosch Autospec

Doboacuter podzespołoacutew Diesla cz 2W trzecim numerze magazynu bdquoAutospecrdquo w 2018 roku opisany został doboacuter części zamiennych Diesla na podstawie programu ESI ktoacutery powinien stanowić głoacutewne narzędzie do doboru części technicznych Boscha W artykule opisaliśmy przypadki błędnego doboru podzespołoacutew układu wtryskowego Diesla w ktoacuterych wprawdzie skorzystano z programu ESI jednak prawdopodobną przyczyną ich powstania był brak uwzględniania dodatkowych opisoacutew szczegoacutełowych znajdujących się przy danym produkcie

To jednak niejedyne przypadki błęd-nych doboroacutew części technicznych Niektoacuterym z nich poświęcony jest ten artykuł w ktoacuterym przybliżony zosta-nie temat doboru części na podstawie zamiennikoacutew numeroacutew wyposażenia fabrycznego (OEOES)

DOBOacuteR NA PODSTAWIE NUMERU VIN ndash NAJBARDZIEJ PRECYZYJNY JEDNAK NIE W IAMDoboacuter części na podstawie numeru VIN stosowany w serwisach producentoacutew samochodowych ( OES) jest oczywi-ście najbardziej precyzyjny i daje możli-wość jednoznacznego ustalenia numeru pasującej części lub jej najnowszego następnika do danego samochodu Dużym ograniczeniem doboru części zamiennych w katalogach dystrybuto-roacutew czy producentoacutew wyposażenia jest brak możliwości precyzyjnego doboru na podstawie numeru VIN choć i w tym zakresie dokonuje się obecnie pewien postępPrzykładowo program ESI20 w samo-chodach z normą spalin EURO 5 i 6 ma już możliwość wybrania danego modelu po numerze VIN ale doprecyzowanie doboru części do danego pojazdu za-wsze trzeba wykonać na podstawie listy wyposażenia uwzględniając zamiesz-czone podpowiedzi i uwagi Obecnie coraz częściej zaroacutewno me-chanicy jak i dystrybutorzy stosują roacutewnież doboacuter na podstawie numeru VIN korzystając np z systemu Partslink katalogoacutew wyposażenia OES dostęp-

nych w Internecie lub też korzystając z pomocy serwisoacutew autoryzowanych Za pomocą tych narzędzi można usta-lić jedynie numer OEOES danego producenta do ktoacuterego następnie należy odszukać zamiennik z rynku wtoacuternego (IAM) Często źroacutedła inter- netowe nie mają jednak pełnych i naj-nowszych danych stąd błędy i kom-plikacje

Rys 2 Zaznaczenie numeru Bosch IAM lub OE i wciśnięcie klawisza F8 W dolnym pasku wyświetla się informacja o produktach ktoacutera pokazuje powiązanie numeroacutew IAM OE oraz regenerowanego BX i częściowe uwagi Wciskając klawisz [Zastosowanie produkt =gt poj] przechodzimy do listy pojazdoacutew w ktoacuterych podzespoacuteł jest stosowany (na tym etapie wyświetla się lista poprzednikoacutew ktoacuterą warto przeanalizować ponieważ w naszym aucie może być zainstalowany najstarszy numer Boscha stosowany na OE)

Rys 1 Wpisanie numeru obcego A6420701487 odszukanie crossoacutew przez naciśnięcie przycisku [Poroacutewnania] zaznaczenie jednego z numeroacutew np IAM 0 445 115 059 (dla numeru IAM podświetla się klawisz [Zastosowanie prod=gtpoj] dla OE nie)

DOBOacuteR CZĘŚCI DIESLA NA PODSTAWIE NUMERU OE OESProgram ESI Boscha jak roacutewnież ka-talogi dystrybutoroacutew mają możliwość znalezienia zamiennika numeru OES na numer części IAM Jednak doświad-czenie pokazuje że zamienniki uzyska-ne w ten sposoacuteb nie zawsze są w 100 właściwe Wynika to jak wyżej wspo-

9PoradyBosch Autospec nr 272

mniano przykładowo z faktu że inter-netowe źroacutedło nr OE nie jest precyzyjne czy też producent pojazdu zastosował w międzyczasie następniki o innych numerach lub następniki regenero-wane Dlatego powinna obowiązywać zasada że ustalony w ten sposoacuteb nu-mer części technicznej Boscha zawsze należy potwierdzić sprawdzając jego występowanie na liście wyposażenia danego pojazdu w programie ESI

USTALENIE NUMERU OEOES W AUTACH bdquoPO PRZESZCZEPACHrdquoKorzystanie z możliwości ustalenia numeru części OES jest często nie-zbędne a wręcz nawet konieczne przy tak zwanych autach bdquopo przeszcze-pachrdquo W takich samochodach nie do końca wiemy jaki podzespoacuteł np wtryskiwacz powinien być a jaki jest rzeczywiście zamontowany Dlate-go sprawdzenie wyposażenia według listy OES u producenta z wykorzysta-niem numeru VIN pozwala wskazać ktoacutera część powinna być rzeczywiście zamontowana Następnie trzeba przejść na zamiennik Boscha i potwierdzić jego występowa-nie w ESI na podstawie wspomnianej już listy wyposażenia danego pojaz-du Należy przy tym uwzględnić zakres miesięcy i lata produkcji auta kod lite-rowy silnika oznaczenia norm spalin zakresy numeroacutew sterownika silnika zakresy numeroacutew nadwozia Takie uwagi znajdują się w ESI przy opisie komponentoacutew

OZNACZENIA NA PODZESPOŁACH DIESLA OEIAMW przypadku ważnych części Boscha takich jak diesel dostarczanych do pro-ducentoacutew na OE poza 10-cyfrowym nu-merem Boscha na produkcie znajduje się także numer producenta pojazdu OE i jego logo

Rys 3 Po wciśnięciu klawisza OK w oknie z poprzednikami przechodzimy do listy pojazdoacutew w ktoacuterych dany wtryskiwacz jest stosowany Tu dokładniej identyfikujemy interesujący nas model uwzględniając omoacutewione w tekście dane i zaznaczamy go

Rys 4 Po wciśnięciu klawisza [Wyposażenie] otwiera się okno pokazujące wyposa-żenie pojazdu W zaznaczonym przez nas wtryskiwaczu 0445115059 widzimy w polu informacje że ten numer jest stosowany w pojazdach z katalizatorem SCR Na liście tego pojazdu jest jeszcze drugi wtryskiwacz ale przy nim jest inna uwaga

Inaczej wygląda to już w przypadku części zamiennej sprzedawanej przez Boscha na IAM Odpowiednik produk-tu z wyposażenia fabrycznego Boscha ma inny numer zamoacutewieniowy i nie ma numeru OE oraz logo producenta po-jazdu Zatem przy doborze części można skorzystać z numeru części znajdują-cej się w pojeździe Trzeba być jednak bardzo ostrożnym ze względu na bdquoprzeszczepyrdquo czyli zamontowane inne podzespołyZdarzają się przypadki kiedy klient do-biera produkt po numerze ktoacutery fak-tycznie odczytał np z wtryskiwacza zamontowanego w danym pojeździe po czym się okazuje że poprzednio sil-nik pracował bdquojako takordquo a po wymianie na nowy nie pracuje w ogoacutele

Jest to jeden ze znanych nam przy-padkoacutew gdzie we wtryskiwaczach zamieniono tylko uszkodzone cewki na używane (tego samego typu) a doacuteł wtryskiwacza pozostał oryginalny Ta-kich przykładoacutew można by znaleźć wię-cej Najważniejsze żeby być czujnym i ograniczyć rutynę

PODSUMOWANIEMając numer części OEOES można wstępnie określić przejście na numer części Boscha korzystając z funkcji ESI bdquonumer obcyrdquo po czym należy przez funkcję ESI bdquozastosowanie produktu Boscha w pojeździerdquo określić model pojazdu i ustalić zastosowane w nim wyposażenie

Zbigniew Pilewski

10 Produkty

Rozwiązania filtracji w Mercedesie klasy E W213Bosch wprowadził do oferty filtr powietrza (F 026 400 468) przeznaczony min do Mercedesa klasy E serii W213 z silnikiem Diesla OM654 Ten nowy silnik wszedł do produkcji w 2016 r i wyroacuteżnia się wieloma nowoczesnymi rozwiązaniami Jednostka napędowa spełnia najwyższe wymogi dotyczące czystości spalin przy roacutewnoczesnym obniżeniu zużycia paliwa

nr 272 Bosch Autospec

NOWOCZESNE ROZWIĄZANIASilnik OM654 ma pojemność skokową jednego cylindra zbliżoną do 500 ccm co jest ogoacutelnie przyjętym optimum Ob-niżenie drgań umożliwiają wałki wyroacutew-noważające Lanchestera Opracowa-nie nowej konstrukcji wykorzystano do zmniejszenia liczby wariantoacutew ukła-du napędowego i ułatwienia montażu silnika zaroacutewno w pozycji wzdłużnej jak i poprzecznej Zastosowano aluminiowy blok silnika oraz stalowe tłoki ze stali chromowo--molibdenowej Takie połączenie mate-riałoacutew służy obniżeniu masy jednostki

napędowej Zamontowano modułowy układ wydechowy i wielodrożny układ EGR Oczyszczanie spalin jest bardzo ważne ze względu na nowe sposoby pomiaru emisji W silniku wprowadzono przesunięcie poprzeczne wału korbo-wego wodną chłodnicę powietrza do-ładowującego i nowy proces spalania Cylindry są pokryte specjalną powłoką NanoslideW pojeździe zastosowano pompę wtry-skową jednotłokową Bosch CP4 Mak-symalne ciśnienie w układzie to 2050 baroacutew Wtrysk realizują 8-otworowe wtryskiwacze elektromagnetyczne

CRI3 Do zmniejszenia emisji tlenkoacutew azotu wykorzystywany jest katalizator SCR z AdBlue

CIEKAWE ROZWIĄZANIA MONTAŻU FILTROacuteWFiltr powietrza jest zamontowany w cie-kawy sposoacuteb ndash znalazł się we wspoacutelnej obudowie wraz ze sterownikiem silnika Dodatkowo nietypowy jest nieregularny kształt filtra wymuszony ograniczoną przestrzenią montażową w komorze sil-nika Warto zauważyć że filtr powietrza chroni przed zanieczyszczeniami nie tylko sam silnik ale i jednostopniową turbosprężarkę Ciekawie jest rozwiązany układ filtracji powietrza napływającego do kabiny W przedziale silnikowym znajduje się filtr standardowy o prostokątnym kształcie (1 987 435 058) a w przedziale pasa-żerskim ndash drugi filtr o innym kształcie (1 987 435 545) Jeden z nich wymienia się po podniesieniu maski a dostęp do drugiego jest z wnętrza pojazduFiltr oleju F 026 407 238 jest stosun-kowo długi ze względu na ograniczo-ną przestrzeń montażową w obrębie silnika

Jacek Pudło

Filtr powietrza o nieregularnym kształcie wymuszonym ograniczoną przestrzenią montażową w komorze silnika

Filtr kabinowy montowany w przedziale silnikowym

Bosch każdego miesiąca wprowadza do oferty filtry do nowych modeli samochodoacutew

11Produkty

W nowoczesnych pojazdach układ hamulcowy pełni znacznie więcej funkcji niż w pojazdach choćby sprzed 15 lat

SYSTEM ESPPrzełom rozpoczął się w 2006 r kiedy to wszystkie nowo rejestrowane pojaz-dy musiały być wyposażone w system ABS Kolejnym krokiem było w 2014 r wprowadzenie obowiązkowego sys-temu ESP Ale to nie wszystko Unia Europejska planuje w kolejnych latach wydłużyć listę systemoacutew montowanych obowiązkowo na wyposażeniu fabrycz-nym Do takich należy między innymi system AEB (Autonomous Emergency Breaking) czy też LKA (Line Keeping Assist) W obydwu przypadkach pod-stawą działania jest układ hamulcowy a konkretniej moacutewiąc system ESP Aby spełniał on należycie swoje zadania wszystkie jego elementy muszą być sprawne i poddawane regularnym kontrolom

PŁYN HAMULCOWYJednym z takich elementoacutew jest płyn hamulcowy o ktoacuterym często zapomina-my Każdy płyn (z wyjątkiem DOT5) jest

higroskopijny a to oznacza że chłonie wilgoć ktoacutera obniża parametry płynuGdy płyn zawiera zbyt dużo wilgoci bądź jest o niewłaściwej specyfikacji systemy bezpieczeństwa będą działa-ły niewłaściwie Nawet jeśli kierowca na co dzień nie dostrzeże żadnej roacuteż-nicy w sytuacjach awaryjnych może dojść do kolizji Niewłaściwy płyn może spowodować opoacuteźnienie zadziałania całego systemu Gdy system AEB wykryje pojazd do ktoacute-rego zbliżamy się zbyt szybko a kierow-

ca nie podejmie proacuteby hamowania sam rozpocznie hamowanie W przypadku złego płynu opoacuteźnienie w działaniu sys-temu może wynieść 20 ms Wydawać by się mogło że jest to bardzo kroacutetki czas ale w ruchu miejskim auto jadąc z prędkością 50 kmh pokona w tym czasie ok 3 m Te 3 m mogą oznaczać uratowanie czyjegoś życia Dlatego jedy-nym sposobem aby wszystkie systemy działały zgodnie z założeniami produ-centa jest dokładna kontrola i wymiana komponentoacutew zgodnie z wymogamiBosch w swojej ofercie ma płyn hamul-cowy nowej generacji o nazwie ENV o bardzo wysokich parametrach ktoacutery można stosować jako zamiennik dla płynoacutew DOT

Marcin Kiełczewski

20 milisekund ratuje życie

Bosch Autospec nr 272

DODATKOWO PŁYN ENV SPEŁNIA NASTĘPUJĄCE SPECYFIKACJE PRODUCENTOacuteW

VAG VW Audi Seat Skoda Bentley Bugatti Lamborghini TL 766Z

BMW BMW MINI Rolls-Royce QV 34 001 GM Europe Opel Saab Vauxhall GMW 3356 PSA Peugeot Citroen STL S71 2114 Ford Motor Company WSS-M6C65-A2

MOŻLIWOŚCI ZASTĄPIENIA PŁYNOacuteW DOT PRZEZ PŁYN ENV

DOT3 DOT4 DOT4 HP DOT4 SUPER DOT51

ENV6

ENV4

Płyn hamulcowy nowej generacji ndash ENV

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

14 Produkty

Co zrobić aby na urlopie bez przeszkoacuted cieszyć się wolnym czasem i spokojem Nie tylko należy zaplanować cel podroacuteży i atrakcje kupić bilety spakować sprzęt turystyczny i bagaże oraz apteczkę ale roacutewnież przygotować samochoacuted

W przypadku wyjazdu samochodem warto sprawdzić jego stan techniczny

hamulce amortyzatory zawieszenie opony płyny eksploatacyjne

Istotne jest także sprawdzenie stanu wycieraczek oraz oświetlenia w samo-chodzie Są to ważne czynniki podno-szące poprawę widoczności a co za tym idzie bezpieczeństwa na drodze

WYCIERACZKIPrzed wakacyjnym wyjazdem należy

ocenić stan techniczny wyciera-czek i dokonać ewentualnej ich wymiany

sprawdzić czy guma wycieraczek nie jest zdeformowana porowata ani oderwana od konstrukcji

zadbać o czystość pioacutera co prze-dłuży żywotność wycieraczek

Sprawne wycieraczki w znaczącym stopniu przyczyniają się do bezpiecz-

nr 272 Bosch Autospec

nej jazdy Należy je wymienić gdy na szybie pozostają smugi podczas pracy słychać piski zgrzyty a wycie-raczka przeskakuje na szybie Warto też zwroacutecić uwagę na stan techniczny rzadziej wymienianej wycieraczki szyby tylnej

OŚWIETLENIESprawnie działające światła w samo-chodzie to podstawa bezpieczeństwa Warto pamiętać o kontroli

Bezpiecznie na wakacje

Gigalight Xenon HID D2S karton i produkt

Żaroacutewka Giga-light Plus 150 blister i produkt

GIGALIGHT PLUS 150 ORAZ LAMPY WYŁADOWCZE GIGALIGHT HID

NR BOSCH NAZWA NAPIĘCIE TYP MOC KOD EAN KOŃCOacuteWKA OPAKOWANIE CENA detal netto (od 23042019)

1987301136 Gigalight Plus 150 12 V H4 6055 W 4047026227581 P43T blister 1 szt 3700 zł

1987301137 Gigalight Plus 150 12 V H7 55 W 4047026227598 PX26D blister 1 szt 4800 zł

1987302913 Lampa wyładowcza Xenon GIGA HID

zastosowanie samochody osobowe i ciężarowe

D1S 35 W 4047026227550 PK32D-2 kartonik 1 szt 29000 zł

1987302914 Lampa wyładowcza Xenon GIGA HID

zastosowanie samochody osobowe i ciężarowe

D2S 35 W 4047026227567 P32D-2 kartonik 1 szt 20500 zł

UWAGA Lampy wyładowcze są uniwersalne i pasują do samochodoacutew osobowych (12 V) i ciężarowych (24 V) Żarniki ksenonowe zasilane są napięciem około 135 V i o ich napięciu zasilania decyduje układ sterujący ktoacutery musi być dopasowany do napięcia panującego w instalacji danego pojazdu

15Produkty

Rodzaj zestawu Zestaw z żaroacutewką halogenową

Żaroacutewki dodatkowe w zestawie

Bezpieczniki w zestawie Nr Bosch Cena detal

netto

Mini Box H1 P21W R5W T4W 1x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 102 2515

Mini Box H4 P21W R5W T4W 1x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 101 2182

Mini Box H7 P21W R5W T4W 1x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 103 2515

Maxi Box H1 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 112 3384

Maxi Box H4 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 111 3352

Maxi Box H7 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 113 3521

Maxi Box H1H7 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 120 5303

Bosch Autospec nr 272

przydatny zestaw żaroacutewek Mini Box lub Maxi Box

NOWE LAMPY GIGALIGHT PLUS 150 I XENON GIGALIGHT HIDW ofercie Boscha dostępna jest nowa linia żaroacutewek halogenowych Gigalight Plus 150 oraz nowa linia lamp wyładow-czych Xenon Gigalight HIDGigalight Plus 150 to nowa linia 12 V halogenowych żaroacutewek (H4 H7) ktoacutere

generują do 150 więcej światła zwiększają bezpieczeństwo na

drodze emitują intensywne białe światło

pojazdy silnikowe prywatne i wynajęte

autobusy autokary (regularne turystyczne)

inne koleje rowery wodne

samoloty

ZESTAWY TYPU MINI BOX

świateł mijania i drogowych pozycyjnych i cofania awaryjnych i kierunkowskazoacutew przeciwmgielnych i świateł bdquostoprdquo

Dobrze wiedzieć Żaroacutewki warto wymieniać parami ndash aby świeciły roacutewnomiernie Sprawdzić trzeba także oświetlenie tablic rejestra-cyjnych i wnętrza pojazduWarto zaproponować klientowi zapa-sowy komplet żaroacutewek W niektoacuterych krajach Europy np w Czechach Chor-wacji Francji Czarnogoacuterze i na Słowacji ndash zapasowy komplet jest obowiązkowy Dlatego dobrze jest mieć niewielki ale

mają nowoczesny design są pakowane w blistry

Lampy wyładowcze Boscha Xenon Giga- light HID

dostępne są D1S i D2S emitują jasne światło o barwie

4400 K dają do 70 więcej światła na

drodze niż standardowe lampy ksenonowe

Oznacza to lepszą widoczność na dro-dze komfort jazdy kierowcy i zwiększo-ne bezpieczeństwo

Anna Stryjska

JAKIMI ŚRODKAMI TRANSPORTU PORUSZAJĄ SIĘ POLACY POWYŻEJ 15 ROKU ŻYCIA PODCZAS PODROacuteŻY PO POLSCE I NA ŚWIECIE

765

304

139

143

94

30

02

524 dane Rocznik Statystyczny GUS 2017

16 Produkty

W dalekodystansowej ciężaroacutewce akumulatory pracują pod dużym obciążeniem roacutewnież podczas postojoacutew Stosując się do kilku prostych zasad można zmniejszyć ryzyko nagłej awarii i kosztownej niepożądanej przerwy w pracy

MĄDRE GOSPODAROWANIE ENERGIĄPodczas dobowego odpoczynku i zwią-zanego z tym postoju warto odłączyć zbędne odbiorniki elektryczne po-nieważ obniży to ryzyko nadmiernego rozładowania akumulatoroacutew We wspoacutełczesnych ciężaroacutewkach w komputerze pokładowym można wybrać spośroacuted kilku tryboacutew pracy po-jazdu podczas parkowania roacuteżniących się liczbą uruchomionych urządzeń Pozwala to kilkukrotnie zmniejszyć nie-potrzebną utratę energii W nowych modelach ciężaroacutewek wskaź-nik stanu akumulatoroacutew alarmuje jeśli stan naładowania jest za niski oraz ile minimalnie energii powinno być zacho-wane do rozruchu

DODATKOWE URZĄDZENIA ELEKTRYCZNEKlimatyzator lub ogrzewanie zużywają sporą ilość energii dlatego korzystnie jest przed zatrzymaniem się na postoacutej schłodzić lub ogrzać wnętrze by uła-twić im poacuteźniejsze zadanie oraz uniknąć nadmiernego obciążenia akumulato-roacutew Roacutewnież lodoacutewka może w kilka dni rozładować akumulatory zaś nie-używana przetwornica 12 V powinna być odłączona by nie pobierać szcząt-kowego prądu

GŁĘBOKIE ROZŁADOWANIEGdy akumulatory są naładowane mogą być pozostawione na długi okres bez uszczerbku Jeśli jednak są w dużym stopniu roz-ładowane to z upływem czasu płyty

będą się trwale zasiarczać Dlatego należy unikać pozostawiania na długi czas akumulatoroacutew w stanie głębokiego rozładowania czyli stanu naładowania poniżej 40‒45

SZCZEGOacuteLNA OSTROŻNOŚĆ ZIMĄDobrze jest unikać głębokiego rozła-dowania akumulatoroacutew przy silnych mrozach aby przy najniższej tempera-turze nie mieć problemoacutew z rozruchem Niska temperatura może bowiem obni-żyć pojemność akumulatoroacutew nawet o połowę W okresie długotrwałych silnych mro-zoacutew warto pamiętać o doładowaniu akumulatoroacutew

POBOacuteR ENERGII ELEKTRYCZNEJ

Lodoacutewka 3 A Klimatyzacja postojowa

10‒30 A Ogrzewanie postojowe

5‒10 A Oświetlenie 5 A Laptop 5 A

Niektoacutere z tych urządzeń w ciągu 8 godzin mogą zużyć około 200 ndash 240 Ah a więc całą energię zgromadzoną w akumulatorach

Akumulatory Boscha do ciężaroacutewek

nr 272 Bosch Autospec

17Produkty

ZUŻYCIE ENERGII A PRĄD ŁADOWANIA

Zimą odbiorniki elektryczne w ciężaroacutewce pobierają moc nawet ponad 350 W Wiąże się to z poborem prądu rzędu 15 A Oznacza to że w 8 godzin pobrane zostanie 120 Ah czyli połowa energii zgromadzonej w akumulatorach Najlepsza do naładowania akumulatora w bazach transportowych będzie ładowarka o dużym prądzie wyjściowym 45-90 A Mniejsze ładowarki o prądzie wyjściowym poniżej 10 A mogą być użyte w trakcie dłuższego postoju

Bosch Autospec nr 272

Bosch od dawna ma w swojej ofercie paski wieloklinowe do napędu urządzeń pomocniczych takich jak alternator czy kompresor klimatyzacji roacutewnież ndash koła pasowe alternatora ze sprzęgłem jednokierunkowym

Części zamienne układu napędu pasowego

Naturalnym krokiem jest poszerzanie oferty o pozostałe komponenty ukła-du paska napędowego co też w tym momencie Bosch robiOstatnio w ofercie pojawiły się

napinacze paska wieloklinowego koła pasowe wału korbowego

z tłumikami drgań skrętnych rolki prowadzące koła pasowe alternatora ze sprzę-

głem jednokierunkowym mające zastosowanie w alternatorach wyprodukowanych przez innych producentoacutew niż Bosch

Układy napędu pasowego urządzeń pomocniczych we wspoacutełczesnych sil-nikach stają się coraz bardziej rozbu-dowane a im więcej jest w pojeździe

zmiany wynikające z rozszerzalności temperaturowej materiałoacutew z ktoacuterych zrobiony jest silnik oraz obciążenia układu paska napędowego pochodzące od napędzanych urządzeń i od silni-ka jak roacutewnież kompensuje on zmiany wymiaroacutew powstałe w wyniku zużycia częściStosowane w samochodach napinacze mają roacuteżne konstrukcje ale generalnie jest to rolka prowadząca umieszczona na ramieniu ktoacutere napinane jest spręży-ną oraz występuje w nich dodatkowo tłumik cierny lub hydrauliczny

SPRZĘGŁO JEDNOKIERUNKOWE ALTERNATORAJednym z pierwszych urządzeń zmniej-

urządzeń zwiększających komfort tym bardziej rosną wymogi wobec układu pasowego Wiąże się to ze stosowaniem bardziej rozbudowanych układoacutew tłu-mienia drgań i minimalizacji przeciążeń Dlatego w układzie paska wieloklino-wego silnika oproacutecz standardowego napinacza pasa pojawiły się urządzenia poprawiające płynność pracy jak i mini-malizujące drgania i hałas generowany przez cały ten mechanizm

NAPINACZ PASKA WIELOKLINOWEGOTradycyjnym elementem odpowiedzial-nym za właściwe napięcie oraz reduk-cję naprężeń w układzie jest napinacz paska wieloklinowego Kompensuje on

Odporny na wstrząsy akumulator TE EFB

PRAWIDŁOWA EKSPLOATACJA I PROFILAKTYKAPodczas eksploatacji akumulatoroacutew warto jest sprawdzać ich stan nałado-wania czy to za pomocą danych z wy-świetlacza na pulpicie czy to za pomocą woltomierza np przy okazji wymiany oleju i filtroacutew Jeśli napięcie akumula-tora jest poniżej 124 V to wymaga on doładowania

STAN PEŁNEGO NAŁADOWANIAAkumulatory ktoacutere są regularnie w pełni naładowane zachowują długą żywot-ność i nie ulegają zasiarczeniu ktoacutere zmniejsza ich pojemność Pojawia się ono przy długotrwałym niedoładowa-niu akumulatoroacutew Akumulatory warto profilaktycznie doładować do pełna np podczas wymiany oleju i filtroacutew lub w dniu nieużywania auta Można do tego użyć ładowarki Boscha BAT 645 lub BAT 690 o dużym prądzie wyjściowym 45 A lub 90 A Do mniej wymagających zastosowań może też posłużyć Bosch C7 Ładowarka używana do ciężaroacutewki powinna mieć odpowiednio duży prąd wyjściowy najlepiej powyżej 45 A

Jacek Pudło

gt

18 Produkty nr 272 Bosch Autospec

szających drgania wibracje i przeciąże-nia w układzie pasowym było sprzęgło jednokierunkowe alternatora Zostało wprowadzone ponieważ wirnik alterna-tora ma stosunkowo wysoką masę ndash tym większą im większa moc alternatora Ponadto alternator kręci się około trzech razy szybciej niż prędkość obrotowa sil-nika co powoduje że wirnik alternatora przeciwstawia się z dużą siłą wszelkim zmianom prędkości obrotowej Silnik spalinowy ndash w szczegoacutelności na wolnych obrotach ndash pracuje z dużą nieroacutewno-miernością prędkości obrotowej Za-tem sprzęgło jednokierunkowe mini-malizuje wibrację rozłączając napęd gdy prędkość obrotowa silnika maleje i załączając gdy rośnie Dzięki takie-mu zachowaniu duża masa bezwładna wirnika pracuje płynnie i nie wywołuje dodatkowych pulsujących sił w układzieJednokierunkowe sprzęgło w kole pa-sowym alternatora minimalizuje dodat-kowo przeciążenia podczas gwałtow-nych zmian obrotoacutew silnika Alternator kręci się około trzech razy szybciej niż silnik tak więc podczas zmiany bie-gu na wyższy gdy prędkość obrotoacutew spada o 1000 obrmin prędkość ob-rotowa alternatora musiałaby zostać zredukowana o około 3000 obrmin w jednym momencie Dzięki sprzęgłu jednokierunkowemu wirnik alternatora może tę chwilę do zroacutewnania obrotoacutew pracować z tak zwanym wybiegiemNieprawidłowo pracujące jednokierun-kowe sprzęgło alternatora może powo-dować duże wibracje w układzie napędu pasowego co z kolei powoduje szybkie

zużywanie się pozostałych wspoacutełpra-cujących komponentoacutew układu oraz może prowadzić do ich uszkodzenia

KOŁA PASOWE WAŁU KORBOWEGO Z TŁUMIKIEM DRGAŃ SKRĘTNYCHKoła pasowe wału korbowego z tłumi-kiem drgań skrętnych minimalizują pul-sacje spowodowane nieroacutewnomierną prędkością obrotową silnika co skut-kuje zmniejszeniem sił wywołujących wibracje i pulsacje w układzie pasowym silnika Mniejsze pulsacje oznaczają mniejsze wibracje paska i zmniejszo-ne zużycie innych części tego układuWprowadzenie dwumasowego koła zamachowego do konstrukcji silnika spowodowało zmniejszenie drgań w układzie napędu pojazdu Niestety masa zamachowa na sztywno związana z wałem korbowym silnika jest w tych

aplikacjach mniejsza co powoduje że nieroacutewnomierność prędkości ob-rotowej samego wału korbowego silnika podczas pracy na niskich obrotach jest znacznie większa Dlatego mniej więcej od czasu wprowadzenia dwumasowych koacuteł zamachowych producenci musieli wprowadzić do konstrukcji silnika koła pasowe z elastomerowymi tłumikami drgań skrętnychWraz z koniecznością spełniania wyż-szych norm emisji spalin silniki zaczy-nają pracować bardziej twardo nawet na wolnych obrotach co wiąże się z generowaniem większych wibracji Oczekiwania kierowcoacutew co do komfortu są coraz większe zatem tłumiki drgań skrętnych w kołach pasowych są coraz bardziej rozbudowane Pierwszym etapem rozbudowywania tych tłumikoacutew było zwiększanie masy pierścienia zewnętrznego tak aby jego bezwładność lepiej tłumiła drgania oraz wprowadzono oproacutecz elastomerowych tłumikoacutew tłumiki cierne rozpraszające energię drgań Obecnie pojawiły się koła pasowe działające na niemal identycznej zasadzie jak zamachowe koła dwuma-sowe ndash aby jeszcze lepiej odseparować drgania wywoływane przez wał korbowy silnika od układu napędu pasowegoProsty układ napędu pasowego stał się skomplikowany i podatny na zużycie i uszkodzenia Proces diagnozy i na-prawy układu pasowego jest bardziej skomplikowany i wymagający większej wiedzy oraz doświadczenia mechanika

Tomasz Maciejasz

NAPRAWA UKŁADU PASOWEGO

Należy zawsze sprawdzać prawidłowe działanie i stopień zużycia

paska wieloklinowego napinacza paska rolki prowadzącej sprzęgła jednokierunkowego

alternatora koła pasowego wału kor-

bowego z tłumikiem drgań skrętnych

Napinacz paska wieloklinowego

Koło pasowe wału korbowego z tłumikiem drgań skrętnych

gt

19DiagnostykaBosch Autospec nr 272

ESI[TRONIC] 20 uniwersalne profesjonalne i zawsze aktualne oprogramowanie dla warsztatoacutewDzisiaj od oprogramowania warsztatowego oczekuje się czegoś więcej niż tylko diagnozowania sterownikoacutew bez względu na to czy dotyczy to samochodoacutew osobowych czy ciężarowych

Inteligentne rozwiązywanie problemoacutew wspomaganie szybkich napraw i ser-wisowania zgodnie ze specyfikacjami producenta to nowy standard w diagno-styce Wszystkie te wymagania można spełnić dzięki ESI [tronic] 20 Skuteczna diagnostyka sterownikoacutew zaproponowana przez Boscha prowadzi użytkownika krok po kroku przez proces rozwiązywania problemoacutew Dzięki ESI [tronic] 20 otrzymuje on od ręki wszyst-kie niezbędne informacje na temat prze-glądoacutew i konserwacji Regularne aktualizacje programu ESI [tronic] 20 zawierają najnowsze dane dotyczące wszystkich popular-nych modeli pojazdoacutew co pozwala być na bieżącoProgram ESI [tronic] 20 umożliwia szyb-ką i prostą diagnozę zaroacutewno pojazdoacutew osobowych dostawczych ciężarowych (ESI-Truck) motocykli (ESI-Bike) jak i ciągnikoacutew rolniczych (ESI-OHW1) oraz maszyn roboczych (OHW2) Każdy warsztat zawsze znajdzie odpowiednią dla siebie konfigurację oprogramowania i sprzętu dzięki modułowej budowie ESI [tronic] 20 oraz możliwości jego

wspoacutełpracy głoacutewnie z testerami serii KTS i diagnoskopami typu FSA

PODSTAWOWE ZALETY ESI[TRONIC] 20

Wielofunkcyjne oprogramowanie do diagnozowania sterownikoacutew w pojazdach ESI [tronic] 20 jest już stosowane w co trzecim nieza-leżnym warsztacie w Europie

Bardzo duże pokrycie samocho-doacutew osobowych motocykli samo-chodoacutew dostawczych ciężaroacutewek autobusoacutew i przyczep światowych producentoacutew marek

Ponad 90 000 pojazdoacutew spośroacuted 150 marek

Zaawansowane funkcje regulacji i programowania

Identyfikacja pojazdu poprzez VIN lub klucz KBA umożliwia efek-tywne wykonanie analizy średnio w 20 sekund

Wszystkie niezbędne dane do na-prawy i serwisowania zgodne ze specyfikacjami producenta są przedstawione w wygodny prosty i zrozumiały sposoacuteb

CZY WIESZ ŻE

Zapewniamy pokrycie sys-temoacutew dla zupełnie nowych modeli i wersji pojazdoacutew Kon-centrujemy się na systemach i funkcjach w odniesieniu do najważniejszych zadań serwiso-wych i naprawczych dla nowych pojazdoacutew Poniższe modele pojazdoacutew zostały opracowane zaledwie kilka tygodni po wpro-wadzeniu na rynek i są dostęp-ne od teraz w ESI[tronic] Volvo V60 Cross Country

II (klucz RB VOL2495 VOL2496) wprowadzenie na rynek marzec 2019 r

Honda CR-V Hybrid (klucz RB HON2643 HON2644) wprowadzenie na rynek luty 2019 r

Citroen C5 Aircross (klucz RB CIT1296) wprowadzenie na rynek luty 2019 r

Wsparcie dla koncepcji sieci warsztatowej Connected Repair (CoRe) co pozwala zwiększyć wydajność i efektywność

Regularne aktualizacje online odbywające się w tle Warsztaty są zawsze na bieżąco i mogą w trak-cie aktualizacji bez ograniczeń korzystać z oprogramowania

Tomasz Nowak

20 nr 272 Bosch Autospec

Powroty klientoacutew do serwisuIlu właścicieli warsztatoacutew samochodowych jest w stanie powiedzieć jaki procent klientoacutew jest jego stałymi klientami Zapewne niewielki odsetek gdyż serwisoacutew stosujących profesjonalne programy warsztatowe na rynku Aftermarket jest niewiele a wręcz znikoma liczba

Stosowanie programu warsztatowego oznacza korzystanie z danych w nim zawartych i umiejętność zarządzania serwisem na ich podstawie Jeśli nie mamy rzetelnych danych w bazie i nie prowadzimy analiz przepływu usług i klientoacutew przez serwis odpowiedź na pytanie oparta jest jedynie na wra-żeniu i nie odpowiada rzeczywistości

CO TO ZNACZY MIEĆ STAŁEGO KLIENTAJest kilka głoacutewnych elementoacutew wpły-wających na zadowolenie klienta

fachowość naprawyusługi ndash wykonana kompleksowo zgod-nie ze zleceniem klienta i niezbęd-nymi oraz dodatkowymi rozszerze-niami usługi uzgodnionymi z nim

terminowość ndash klient pozostawia samochoacuted w serwisie i odbiera go w umoacutewionym terminie bez konieczności wielokrotnego dopy-tywania doradcy

korzystna relacja jakości usługi i jej wartości dla klienta do ceny

relacja z klientem ndash istotna w cza-sie realizacji usługi jak roacutewnież w kontakcie pomiędzy usługami

Klient profesjonalnie obsłużony wra-ca do serwisu zlecając kolejne usługi i naprawy Jedynie takie powroty są dla serwisu wartościowe Tylko takich klientoacutew mo-żemy nazywać stałymi klientami Każdy stały klient poleca serwis innym daje pozytywną ocenę usług itp

Z JAKICH POWROTOacuteW SERWIS NIE POWINIEN BYĆ DUMNYReklamacja Klient wracający z rekla-macją to efekt

nieumiejętności mechanika w pra-widłowej realizacji naprawy ndash brak przeszkolenia

braku odpowiednich urządzeń diagnostycznych i aktualnej doku-mentacji technicznej

braku specjalistycznych narzędzi i urządzeń

braku rzetelnej kontroli usługi przed wydaniem pojazdu klientowi

wady części zastosowania niskiej jakości

zamiennikaJedynie wada części usprawiedliwia reklamację i nie obciąża wizerunku serwisu

Doradca serwisowy Mam tu na myśli powroty wynikające z bdquodzieleniardquo usługi na etapy Rolą doradcy jest przekonać klienta do zakupu usługi kompletnej i do-datkowo zaoferować mu rozszerzenia ktoacutere przyczynią się do uniknięcia kolejnej wizyty w serwisie po np 4‒6 tygodniachCena Jeśli najważniejszym argumen-tem serwisu przyciągającym klienta będzie cena za usługę (robocizna i czę-ści) to w ten sposoacuteb nie budujemy bazy wartościowych klientoacutew lecz jedynie bdquołowcoacutew cenyrdquo ktoacuterzy za każdą wizytą będą oczekiwali kolejnych rabatoacutew Nie każdy powroacutet klienta jest cenny dla serwisu Rolą doradcoacutew serwisowych jest rozszerzanie bazy stałych i zado-wolonych klientoacutew a nie generowanie pozornego ruchu w serwisie powrotami wynikającymi z błędoacutew serwisu Dla członkoacutew sieci Bosch Car Service prowadzimy wiele szkoleń z organiza-cji pracy oraz optymalizacji procesu obsługi klienta Przeprowadzamy roacutew-nież bezpłatne audyty aby wskazywać elementy wymagające poprawy lub optymalizacji

Robert Dzierżanowski

gtgt WIĘCEJ O AUTORYZACJI BOSCH CAR SERVICE ZNAJDĄ PAŃSTWO NA STRONIE WARSZTATYBOSCHPL

Bosch Car Service

21Technika

Komisja ds Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentoacutew Parlamentu Europejskiego zamierza zwiększyć obowiązkowe wyposażenie pojazdoacutew o systemy zwiększające bezpieczeństwo Jeśli Parlament Europejski wyrazi zgodę nowo rejestrowane samochody będą musiały być seryjnie wyposażone w zaawansowane systemy awaryjnego hamowania inteligentny tempomat system wykrywający zmęczenie kierowcy i asystenta utrzymywania pasa ruchu a także tzw czarną skrzynkę pomagającą w odtworzeniu okoliczności kolizji

Systemy zwiększające bezpieczeństwo część 1

Bosch Autospec nr 272

Lista nowego obowiązkowego wypo-sażenia jest negocjowana ale już wia-domo że na pewno znajdzie się na niej system hamowania awaryjnego ktoacutery ma być obowiązkowy od 2022 roku Zalecenia organoacutew Unii Europejskiej są zgodne z oczekiwaniami kierowcoacutew

ktoacuterzy chętnie wyposażają swoje po-jazdy w systemy ułatwiające jazdę Spośroacuted nowych samochodoacutew zare-jestrowanych w Niemczech i w Belgii w 2017 r aż 54 zostało wyposażo-nych w system hamowania awaryjne-go w Holandii ndash 45 a we Włoszech

ndash 30 Roacutewnie popularne są systemy ułatwiające parkowanie wykrywania senności i utrzymywania pasa ruchu Pionierem w opracowaniu inteligent-nych systemoacutew bezpieczeństwa jest Bosch ktoacuterego system Predictive Brake Assist montowano seryjnie w Audi już gt

Przykładowe rozmieszczenie czujnikoacutew i kamer w samochodzie tylne czujniki ultradźwiękowe bull system

parkowania

tylne czujniki radarowe

bull asystent zmiany pasa ruchu

bull aktywny tempomat

bull system wykrywania pieszych

bull system wykrywania ruchu poprzecznego

kamera boczna

bull system parkowaniabull system wykrywa-

nia martwego pola

Przednie radary długiego i średniego zasięgu

bull system utrzymania toru jazdybull aktywny tempomatbull system wykrywania pieszychbull adaptacyjne światła z płynną

regulacją zasięgu reflektoroacutew

bull system zapobiegający zderze-niom

bull pomiar odległościbull asystent jazdy w korkubull system skrętu na skrzyżowaniach

przednie czujniki ultradźwiękowe

bull system parkowaniabull aktywny tempomat

1

2

3

6

7

kamera przednia

bull system utrzymania toru jazdybull aktywny tempomatbull system wykrywania pieszychbull odczytywanie znakoacutew

drogowychbull adaptacyjne światła z płynną

regulacją zasięgu reflektoroacutewbull system zapobiegający

zderzeniombull asystent jazdy w korkubull system skrętu na

skrzyżowaniach

8

boczne czujniki ultradźwiękowe

bull asystent parkowaniabull asystent zmiany

pasa ruchu

5

4

kamera cofania bull system

parkowania

znać roacuteżne przeszkody ndash od ruchomych do nieruchomych przedmiotoacutew ludzi i zwierząt co jeszcze kilka lat temu było niemożliwe Wiele z tych czujnikoacutew pro-dukuje BoschLiczba systemoacutew wspomagających kie-rowcę zamontowanych w danym aucie w dużej mierze zależy od jego wyposa-żenia i coraz mniej ndash od jego klasy Z ba-dań Boscha wynika że w Niemczech więcej sprzedaje się nowych bogato wyposażonych w asystentoacutew kierow-cy samochodoacutew klasy kompaktowej i średniej niż klasy premiumPrzyjrzyjmy się najpopularniejszym systemom wspomagającym kierowcę

SYSTEM HAMOWANIA AWARYJNEGO To już powszechnie stosowany system monitorujący za pomocą kamery i rada-roacutew drogę przed pojazdem rozpoznają-cy pojazdy pieszych lub rowerzystoacutew Występuje w wersji miejskiej i autostra-dowej W najnowszej generacji system rozpoznaje także ruch poprzeczny Jeśli wykryje przeszkodę kierowca otrzymuje serię ostrzeżeń aż do pełnego hamowa-nia w celu uniknięcia kolizji z pojazdem poprzedzającym nieruchomym lub poruszającym się torem poprzecznym Odmianą jest system automatycznego hamowania po kolizji (VW Ford) ktoacutery nie tylko samoczynnie zatrzymuje po-

społami wykonawczymi są układ ha-mulcowy ESP ilub układ kierowniczy oświetlenia pojazdu a nawet układ zawieszenia (w przygotowaniu) Pomy-słowość konstruktoroacutew nie zna granic w wykorzystywaniu i przetwarzaniu informacji uzyskiwanych od roacuteżnych czujnikoacutew Systemy funkcjonują przy roacuteżnych prędkościach jazdy (miejskie i autostradowe) a ich działanie uza-leżnione jest roacutewnież od wyposażenia pojazdu w automatyczną lub manualną skrzynię biegoacutew oraz system pozycjo-nowania pojazdu GPS Nowe generacje czujnikoacutew głoacutewnie radarowych kamer i coraz popularniejszych czujnikoacutew lida-rowych są w stanie dokładniej rozpo-

nr 272 Bosch Autospec22 Technika

gt w 2005 r Działanie układu opierało się na wspoacutełpracy układu hamulcowego ESP z czujnikiem radarowym i kame-rą przednią Gdy system wykrywał że pojazd zbliża się do przeszkody i może dojść do kolizji w zależności od konkret-nej sytuacji przygotowywał auto do awa-ryjnego hamowania przez zmniejszenie odległości między klockami i tarczami hamulcowymi Alarmował kierowcę emitując sygnał ostrzegawczy a w osta-teczności hamował z pełną siłą

POMYSŁOWOŚĆ NIE ZNA GRANIC Obecnie każdy producent pojazdoacutew poleca roacuteżne systemy zwiększające bezpieczeństwo jazdy i oferuje je klien-tom pod ogoacutelną nazwą asystentoacutew kierowcy Wyodrębniły się dwie grupy asystentoacutew ndash systemy zwiększające bezpieczeństwo i pomagające pod-czas parkowania chociaż te ostatnie też w istocie to bezpieczeństwo zwięk-szają W zależności od marki pojazdu występują one pod roacuteżnymi nazwami chociaż ich działanie jest identyczne lub bardzo podobne W systemach tych wykorzystywane są sygnały z czujni-koacutew radarowych kroacutetkiego i dalekiego zasięgu czujnikoacutew ultradźwiękowych kamery przedniej lub tylnej a podze-

Elementy systemu wykrywania pieszych w Audi Q7

tablica przyrządoacutew

System automatycznego

hamowania po kolizji

samoczynnie zatrzymuje

uszkodzony pojazd i utrzymuje go

na swoim pasie ruchu

sterownik układu

hamulco-wego ESP

ekran z możliwo-

ścią roacuteżnych ustawień systemu

kamera przednia

przycisk sterujący

centralny sterownik światło hamowania

bramka sterownicza

jazd lecz roacutewnież utrzymuje go na jed-nym pasie ruchu by uniknąć zderzenia z pojazdami jadącymi obok

OMIJANIE PRZESZKODYNiektoacutere systemy hamowania awaryjnego (Lexus Mercedes-Benz) w razie potrze-by ingerują w układ kierowniczy w celu uniknięcia kolizji Jeśli nie da się unik-nąć kolizji do działania włącza się system

omijania przeszkody Wykorzystuje radar i kamerę do wykrywania z wyprzedzeniem wolniej poruszających się lub nierucho-mych pojazdoacutew i wytycza optymalny tor jazdy w celu ominięcia pojazdu z ktoacuterym ryzyko kolizji byłoby wysokie

ADAPTACYJNY TEMPOMATUtrzymuje auto w bezpiecznej odległości od poprzedzającego pojazdu Kierowca

Bosch Autospec nr 272

może kontrolować tę odległość na pię-ciu etapach System ten wykorzystuje głoacutewnie sygnały z przednich czujnikoacutew radarowych i kamery W połączeniu z automatyczną skrzynią biegoacutew działa w pełnym zakresie prędkości a przy ręcznej skrzyni biegoacutew ndash od 30 kmh

Ryszard Polit Auto Moto Serwis Zdjęcie Audi VW

23Technika

Elementy systemu jazdy w korku w Audi Q7

Elementy systemu skrętu w lewo na skrzyżowaniu w Audi Q7

bramka sterownicza

dźwignia zmiany biegoacutew

kamera przedniawyświetlacz head-up

wyświetlacz

system nawigacji z bazą danych

sterownik układu kierowniczegosterownik układu hamulcowego ESP

sterownik silnika

radar przedni

radar przedni

czujniki ultradźwiękowe

komputer pokładowy tablica przyrządoacutew

światło hamowania

bramka sterownicza

tablica przyrządoacutewsterownik układu hamulcowego ESP

radar przedni

radar przedni

wyświetlacz head-up

kamera przednia

Wybierz klocki i tarcze hamulcowe Bosch

Właściwa odległość to kwestia Twojego bezpieczeństwa

hamulceboschpl

Bosch_hamulce_dystans_reklama_210_280indd 1 07022018 125308

9PoradyBosch Autospec nr 272

mniano przykładowo z faktu że inter-netowe źroacutedło nr OE nie jest precyzyjne czy też producent pojazdu zastosował w międzyczasie następniki o innych numerach lub następniki regenero-wane Dlatego powinna obowiązywać zasada że ustalony w ten sposoacuteb nu-mer części technicznej Boscha zawsze należy potwierdzić sprawdzając jego występowanie na liście wyposażenia danego pojazdu w programie ESI

USTALENIE NUMERU OEOES W AUTACH bdquoPO PRZESZCZEPACHrdquoKorzystanie z możliwości ustalenia numeru części OES jest często nie-zbędne a wręcz nawet konieczne przy tak zwanych autach bdquopo przeszcze-pachrdquo W takich samochodach nie do końca wiemy jaki podzespoacuteł np wtryskiwacz powinien być a jaki jest rzeczywiście zamontowany Dlate-go sprawdzenie wyposażenia według listy OES u producenta z wykorzysta-niem numeru VIN pozwala wskazać ktoacutera część powinna być rzeczywiście zamontowana Następnie trzeba przejść na zamiennik Boscha i potwierdzić jego występowa-nie w ESI na podstawie wspomnianej już listy wyposażenia danego pojaz-du Należy przy tym uwzględnić zakres miesięcy i lata produkcji auta kod lite-rowy silnika oznaczenia norm spalin zakresy numeroacutew sterownika silnika zakresy numeroacutew nadwozia Takie uwagi znajdują się w ESI przy opisie komponentoacutew

OZNACZENIA NA PODZESPOŁACH DIESLA OEIAMW przypadku ważnych części Boscha takich jak diesel dostarczanych do pro-ducentoacutew na OE poza 10-cyfrowym nu-merem Boscha na produkcie znajduje się także numer producenta pojazdu OE i jego logo

Rys 3 Po wciśnięciu klawisza OK w oknie z poprzednikami przechodzimy do listy pojazdoacutew w ktoacuterych dany wtryskiwacz jest stosowany Tu dokładniej identyfikujemy interesujący nas model uwzględniając omoacutewione w tekście dane i zaznaczamy go

Rys 4 Po wciśnięciu klawisza [Wyposażenie] otwiera się okno pokazujące wyposa-żenie pojazdu W zaznaczonym przez nas wtryskiwaczu 0445115059 widzimy w polu informacje że ten numer jest stosowany w pojazdach z katalizatorem SCR Na liście tego pojazdu jest jeszcze drugi wtryskiwacz ale przy nim jest inna uwaga

Inaczej wygląda to już w przypadku części zamiennej sprzedawanej przez Boscha na IAM Odpowiednik produk-tu z wyposażenia fabrycznego Boscha ma inny numer zamoacutewieniowy i nie ma numeru OE oraz logo producenta po-jazdu Zatem przy doborze części można skorzystać z numeru części znajdują-cej się w pojeździe Trzeba być jednak bardzo ostrożnym ze względu na bdquoprzeszczepyrdquo czyli zamontowane inne podzespołyZdarzają się przypadki kiedy klient do-biera produkt po numerze ktoacutery fak-tycznie odczytał np z wtryskiwacza zamontowanego w danym pojeździe po czym się okazuje że poprzednio sil-nik pracował bdquojako takordquo a po wymianie na nowy nie pracuje w ogoacutele

Jest to jeden ze znanych nam przy-padkoacutew gdzie we wtryskiwaczach zamieniono tylko uszkodzone cewki na używane (tego samego typu) a doacuteł wtryskiwacza pozostał oryginalny Ta-kich przykładoacutew można by znaleźć wię-cej Najważniejsze żeby być czujnym i ograniczyć rutynę

PODSUMOWANIEMając numer części OEOES można wstępnie określić przejście na numer części Boscha korzystając z funkcji ESI bdquonumer obcyrdquo po czym należy przez funkcję ESI bdquozastosowanie produktu Boscha w pojeździerdquo określić model pojazdu i ustalić zastosowane w nim wyposażenie

Zbigniew Pilewski

10 Produkty

Rozwiązania filtracji w Mercedesie klasy E W213Bosch wprowadził do oferty filtr powietrza (F 026 400 468) przeznaczony min do Mercedesa klasy E serii W213 z silnikiem Diesla OM654 Ten nowy silnik wszedł do produkcji w 2016 r i wyroacuteżnia się wieloma nowoczesnymi rozwiązaniami Jednostka napędowa spełnia najwyższe wymogi dotyczące czystości spalin przy roacutewnoczesnym obniżeniu zużycia paliwa

nr 272 Bosch Autospec

NOWOCZESNE ROZWIĄZANIASilnik OM654 ma pojemność skokową jednego cylindra zbliżoną do 500 ccm co jest ogoacutelnie przyjętym optimum Ob-niżenie drgań umożliwiają wałki wyroacutew-noważające Lanchestera Opracowa-nie nowej konstrukcji wykorzystano do zmniejszenia liczby wariantoacutew ukła-du napędowego i ułatwienia montażu silnika zaroacutewno w pozycji wzdłużnej jak i poprzecznej Zastosowano aluminiowy blok silnika oraz stalowe tłoki ze stali chromowo--molibdenowej Takie połączenie mate-riałoacutew służy obniżeniu masy jednostki

napędowej Zamontowano modułowy układ wydechowy i wielodrożny układ EGR Oczyszczanie spalin jest bardzo ważne ze względu na nowe sposoby pomiaru emisji W silniku wprowadzono przesunięcie poprzeczne wału korbo-wego wodną chłodnicę powietrza do-ładowującego i nowy proces spalania Cylindry są pokryte specjalną powłoką NanoslideW pojeździe zastosowano pompę wtry-skową jednotłokową Bosch CP4 Mak-symalne ciśnienie w układzie to 2050 baroacutew Wtrysk realizują 8-otworowe wtryskiwacze elektromagnetyczne

CRI3 Do zmniejszenia emisji tlenkoacutew azotu wykorzystywany jest katalizator SCR z AdBlue

CIEKAWE ROZWIĄZANIA MONTAŻU FILTROacuteWFiltr powietrza jest zamontowany w cie-kawy sposoacuteb ndash znalazł się we wspoacutelnej obudowie wraz ze sterownikiem silnika Dodatkowo nietypowy jest nieregularny kształt filtra wymuszony ograniczoną przestrzenią montażową w komorze sil-nika Warto zauważyć że filtr powietrza chroni przed zanieczyszczeniami nie tylko sam silnik ale i jednostopniową turbosprężarkę Ciekawie jest rozwiązany układ filtracji powietrza napływającego do kabiny W przedziale silnikowym znajduje się filtr standardowy o prostokątnym kształcie (1 987 435 058) a w przedziale pasa-żerskim ndash drugi filtr o innym kształcie (1 987 435 545) Jeden z nich wymienia się po podniesieniu maski a dostęp do drugiego jest z wnętrza pojazduFiltr oleju F 026 407 238 jest stosun-kowo długi ze względu na ograniczo-ną przestrzeń montażową w obrębie silnika

Jacek Pudło

Filtr powietrza o nieregularnym kształcie wymuszonym ograniczoną przestrzenią montażową w komorze silnika

Filtr kabinowy montowany w przedziale silnikowym

Bosch każdego miesiąca wprowadza do oferty filtry do nowych modeli samochodoacutew

11Produkty

W nowoczesnych pojazdach układ hamulcowy pełni znacznie więcej funkcji niż w pojazdach choćby sprzed 15 lat

SYSTEM ESPPrzełom rozpoczął się w 2006 r kiedy to wszystkie nowo rejestrowane pojaz-dy musiały być wyposażone w system ABS Kolejnym krokiem było w 2014 r wprowadzenie obowiązkowego sys-temu ESP Ale to nie wszystko Unia Europejska planuje w kolejnych latach wydłużyć listę systemoacutew montowanych obowiązkowo na wyposażeniu fabrycz-nym Do takich należy między innymi system AEB (Autonomous Emergency Breaking) czy też LKA (Line Keeping Assist) W obydwu przypadkach pod-stawą działania jest układ hamulcowy a konkretniej moacutewiąc system ESP Aby spełniał on należycie swoje zadania wszystkie jego elementy muszą być sprawne i poddawane regularnym kontrolom

PŁYN HAMULCOWYJednym z takich elementoacutew jest płyn hamulcowy o ktoacuterym często zapomina-my Każdy płyn (z wyjątkiem DOT5) jest

higroskopijny a to oznacza że chłonie wilgoć ktoacutera obniża parametry płynuGdy płyn zawiera zbyt dużo wilgoci bądź jest o niewłaściwej specyfikacji systemy bezpieczeństwa będą działa-ły niewłaściwie Nawet jeśli kierowca na co dzień nie dostrzeże żadnej roacuteż-nicy w sytuacjach awaryjnych może dojść do kolizji Niewłaściwy płyn może spowodować opoacuteźnienie zadziałania całego systemu Gdy system AEB wykryje pojazd do ktoacute-rego zbliżamy się zbyt szybko a kierow-

ca nie podejmie proacuteby hamowania sam rozpocznie hamowanie W przypadku złego płynu opoacuteźnienie w działaniu sys-temu może wynieść 20 ms Wydawać by się mogło że jest to bardzo kroacutetki czas ale w ruchu miejskim auto jadąc z prędkością 50 kmh pokona w tym czasie ok 3 m Te 3 m mogą oznaczać uratowanie czyjegoś życia Dlatego jedy-nym sposobem aby wszystkie systemy działały zgodnie z założeniami produ-centa jest dokładna kontrola i wymiana komponentoacutew zgodnie z wymogamiBosch w swojej ofercie ma płyn hamul-cowy nowej generacji o nazwie ENV o bardzo wysokich parametrach ktoacutery można stosować jako zamiennik dla płynoacutew DOT

Marcin Kiełczewski

20 milisekund ratuje życie

Bosch Autospec nr 272

DODATKOWO PŁYN ENV SPEŁNIA NASTĘPUJĄCE SPECYFIKACJE PRODUCENTOacuteW

VAG VW Audi Seat Skoda Bentley Bugatti Lamborghini TL 766Z

BMW BMW MINI Rolls-Royce QV 34 001 GM Europe Opel Saab Vauxhall GMW 3356 PSA Peugeot Citroen STL S71 2114 Ford Motor Company WSS-M6C65-A2

MOŻLIWOŚCI ZASTĄPIENIA PŁYNOacuteW DOT PRZEZ PŁYN ENV

DOT3 DOT4 DOT4 HP DOT4 SUPER DOT51

ENV6

ENV4

Płyn hamulcowy nowej generacji ndash ENV

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

14 Produkty

Co zrobić aby na urlopie bez przeszkoacuted cieszyć się wolnym czasem i spokojem Nie tylko należy zaplanować cel podroacuteży i atrakcje kupić bilety spakować sprzęt turystyczny i bagaże oraz apteczkę ale roacutewnież przygotować samochoacuted

W przypadku wyjazdu samochodem warto sprawdzić jego stan techniczny

hamulce amortyzatory zawieszenie opony płyny eksploatacyjne

Istotne jest także sprawdzenie stanu wycieraczek oraz oświetlenia w samo-chodzie Są to ważne czynniki podno-szące poprawę widoczności a co za tym idzie bezpieczeństwa na drodze

WYCIERACZKIPrzed wakacyjnym wyjazdem należy

ocenić stan techniczny wyciera-czek i dokonać ewentualnej ich wymiany

sprawdzić czy guma wycieraczek nie jest zdeformowana porowata ani oderwana od konstrukcji

zadbać o czystość pioacutera co prze-dłuży żywotność wycieraczek

Sprawne wycieraczki w znaczącym stopniu przyczyniają się do bezpiecz-

nr 272 Bosch Autospec

nej jazdy Należy je wymienić gdy na szybie pozostają smugi podczas pracy słychać piski zgrzyty a wycie-raczka przeskakuje na szybie Warto też zwroacutecić uwagę na stan techniczny rzadziej wymienianej wycieraczki szyby tylnej

OŚWIETLENIESprawnie działające światła w samo-chodzie to podstawa bezpieczeństwa Warto pamiętać o kontroli

Bezpiecznie na wakacje

Gigalight Xenon HID D2S karton i produkt

Żaroacutewka Giga-light Plus 150 blister i produkt

GIGALIGHT PLUS 150 ORAZ LAMPY WYŁADOWCZE GIGALIGHT HID

NR BOSCH NAZWA NAPIĘCIE TYP MOC KOD EAN KOŃCOacuteWKA OPAKOWANIE CENA detal netto (od 23042019)

1987301136 Gigalight Plus 150 12 V H4 6055 W 4047026227581 P43T blister 1 szt 3700 zł

1987301137 Gigalight Plus 150 12 V H7 55 W 4047026227598 PX26D blister 1 szt 4800 zł

1987302913 Lampa wyładowcza Xenon GIGA HID

zastosowanie samochody osobowe i ciężarowe

D1S 35 W 4047026227550 PK32D-2 kartonik 1 szt 29000 zł

1987302914 Lampa wyładowcza Xenon GIGA HID

zastosowanie samochody osobowe i ciężarowe

D2S 35 W 4047026227567 P32D-2 kartonik 1 szt 20500 zł

UWAGA Lampy wyładowcze są uniwersalne i pasują do samochodoacutew osobowych (12 V) i ciężarowych (24 V) Żarniki ksenonowe zasilane są napięciem około 135 V i o ich napięciu zasilania decyduje układ sterujący ktoacutery musi być dopasowany do napięcia panującego w instalacji danego pojazdu

15Produkty

Rodzaj zestawu Zestaw z żaroacutewką halogenową

Żaroacutewki dodatkowe w zestawie

Bezpieczniki w zestawie Nr Bosch Cena detal

netto

Mini Box H1 P21W R5W T4W 1x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 102 2515

Mini Box H4 P21W R5W T4W 1x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 101 2182

Mini Box H7 P21W R5W T4W 1x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 103 2515

Maxi Box H1 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 112 3384

Maxi Box H4 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 111 3352

Maxi Box H7 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 113 3521

Maxi Box H1H7 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 120 5303

Bosch Autospec nr 272

przydatny zestaw żaroacutewek Mini Box lub Maxi Box

NOWE LAMPY GIGALIGHT PLUS 150 I XENON GIGALIGHT HIDW ofercie Boscha dostępna jest nowa linia żaroacutewek halogenowych Gigalight Plus 150 oraz nowa linia lamp wyładow-czych Xenon Gigalight HIDGigalight Plus 150 to nowa linia 12 V halogenowych żaroacutewek (H4 H7) ktoacutere

generują do 150 więcej światła zwiększają bezpieczeństwo na

drodze emitują intensywne białe światło

pojazdy silnikowe prywatne i wynajęte

autobusy autokary (regularne turystyczne)

inne koleje rowery wodne

samoloty

ZESTAWY TYPU MINI BOX

świateł mijania i drogowych pozycyjnych i cofania awaryjnych i kierunkowskazoacutew przeciwmgielnych i świateł bdquostoprdquo

Dobrze wiedzieć Żaroacutewki warto wymieniać parami ndash aby świeciły roacutewnomiernie Sprawdzić trzeba także oświetlenie tablic rejestra-cyjnych i wnętrza pojazduWarto zaproponować klientowi zapa-sowy komplet żaroacutewek W niektoacuterych krajach Europy np w Czechach Chor-wacji Francji Czarnogoacuterze i na Słowacji ndash zapasowy komplet jest obowiązkowy Dlatego dobrze jest mieć niewielki ale

mają nowoczesny design są pakowane w blistry

Lampy wyładowcze Boscha Xenon Giga- light HID

dostępne są D1S i D2S emitują jasne światło o barwie

4400 K dają do 70 więcej światła na

drodze niż standardowe lampy ksenonowe

Oznacza to lepszą widoczność na dro-dze komfort jazdy kierowcy i zwiększo-ne bezpieczeństwo

Anna Stryjska

JAKIMI ŚRODKAMI TRANSPORTU PORUSZAJĄ SIĘ POLACY POWYŻEJ 15 ROKU ŻYCIA PODCZAS PODROacuteŻY PO POLSCE I NA ŚWIECIE

765

304

139

143

94

30

02

524 dane Rocznik Statystyczny GUS 2017

16 Produkty

W dalekodystansowej ciężaroacutewce akumulatory pracują pod dużym obciążeniem roacutewnież podczas postojoacutew Stosując się do kilku prostych zasad można zmniejszyć ryzyko nagłej awarii i kosztownej niepożądanej przerwy w pracy

MĄDRE GOSPODAROWANIE ENERGIĄPodczas dobowego odpoczynku i zwią-zanego z tym postoju warto odłączyć zbędne odbiorniki elektryczne po-nieważ obniży to ryzyko nadmiernego rozładowania akumulatoroacutew We wspoacutełczesnych ciężaroacutewkach w komputerze pokładowym można wybrać spośroacuted kilku tryboacutew pracy po-jazdu podczas parkowania roacuteżniących się liczbą uruchomionych urządzeń Pozwala to kilkukrotnie zmniejszyć nie-potrzebną utratę energii W nowych modelach ciężaroacutewek wskaź-nik stanu akumulatoroacutew alarmuje jeśli stan naładowania jest za niski oraz ile minimalnie energii powinno być zacho-wane do rozruchu

DODATKOWE URZĄDZENIA ELEKTRYCZNEKlimatyzator lub ogrzewanie zużywają sporą ilość energii dlatego korzystnie jest przed zatrzymaniem się na postoacutej schłodzić lub ogrzać wnętrze by uła-twić im poacuteźniejsze zadanie oraz uniknąć nadmiernego obciążenia akumulato-roacutew Roacutewnież lodoacutewka może w kilka dni rozładować akumulatory zaś nie-używana przetwornica 12 V powinna być odłączona by nie pobierać szcząt-kowego prądu

GŁĘBOKIE ROZŁADOWANIEGdy akumulatory są naładowane mogą być pozostawione na długi okres bez uszczerbku Jeśli jednak są w dużym stopniu roz-ładowane to z upływem czasu płyty

będą się trwale zasiarczać Dlatego należy unikać pozostawiania na długi czas akumulatoroacutew w stanie głębokiego rozładowania czyli stanu naładowania poniżej 40‒45

SZCZEGOacuteLNA OSTROŻNOŚĆ ZIMĄDobrze jest unikać głębokiego rozła-dowania akumulatoroacutew przy silnych mrozach aby przy najniższej tempera-turze nie mieć problemoacutew z rozruchem Niska temperatura może bowiem obni-żyć pojemność akumulatoroacutew nawet o połowę W okresie długotrwałych silnych mro-zoacutew warto pamiętać o doładowaniu akumulatoroacutew

POBOacuteR ENERGII ELEKTRYCZNEJ

Lodoacutewka 3 A Klimatyzacja postojowa

10‒30 A Ogrzewanie postojowe

5‒10 A Oświetlenie 5 A Laptop 5 A

Niektoacutere z tych urządzeń w ciągu 8 godzin mogą zużyć około 200 ndash 240 Ah a więc całą energię zgromadzoną w akumulatorach

Akumulatory Boscha do ciężaroacutewek

nr 272 Bosch Autospec

17Produkty

ZUŻYCIE ENERGII A PRĄD ŁADOWANIA

Zimą odbiorniki elektryczne w ciężaroacutewce pobierają moc nawet ponad 350 W Wiąże się to z poborem prądu rzędu 15 A Oznacza to że w 8 godzin pobrane zostanie 120 Ah czyli połowa energii zgromadzonej w akumulatorach Najlepsza do naładowania akumulatora w bazach transportowych będzie ładowarka o dużym prądzie wyjściowym 45-90 A Mniejsze ładowarki o prądzie wyjściowym poniżej 10 A mogą być użyte w trakcie dłuższego postoju

Bosch Autospec nr 272

Bosch od dawna ma w swojej ofercie paski wieloklinowe do napędu urządzeń pomocniczych takich jak alternator czy kompresor klimatyzacji roacutewnież ndash koła pasowe alternatora ze sprzęgłem jednokierunkowym

Części zamienne układu napędu pasowego

Naturalnym krokiem jest poszerzanie oferty o pozostałe komponenty ukła-du paska napędowego co też w tym momencie Bosch robiOstatnio w ofercie pojawiły się

napinacze paska wieloklinowego koła pasowe wału korbowego

z tłumikami drgań skrętnych rolki prowadzące koła pasowe alternatora ze sprzę-

głem jednokierunkowym mające zastosowanie w alternatorach wyprodukowanych przez innych producentoacutew niż Bosch

Układy napędu pasowego urządzeń pomocniczych we wspoacutełczesnych sil-nikach stają się coraz bardziej rozbu-dowane a im więcej jest w pojeździe

zmiany wynikające z rozszerzalności temperaturowej materiałoacutew z ktoacuterych zrobiony jest silnik oraz obciążenia układu paska napędowego pochodzące od napędzanych urządzeń i od silni-ka jak roacutewnież kompensuje on zmiany wymiaroacutew powstałe w wyniku zużycia częściStosowane w samochodach napinacze mają roacuteżne konstrukcje ale generalnie jest to rolka prowadząca umieszczona na ramieniu ktoacutere napinane jest spręży-ną oraz występuje w nich dodatkowo tłumik cierny lub hydrauliczny

SPRZĘGŁO JEDNOKIERUNKOWE ALTERNATORAJednym z pierwszych urządzeń zmniej-

urządzeń zwiększających komfort tym bardziej rosną wymogi wobec układu pasowego Wiąże się to ze stosowaniem bardziej rozbudowanych układoacutew tłu-mienia drgań i minimalizacji przeciążeń Dlatego w układzie paska wieloklino-wego silnika oproacutecz standardowego napinacza pasa pojawiły się urządzenia poprawiające płynność pracy jak i mini-malizujące drgania i hałas generowany przez cały ten mechanizm

NAPINACZ PASKA WIELOKLINOWEGOTradycyjnym elementem odpowiedzial-nym za właściwe napięcie oraz reduk-cję naprężeń w układzie jest napinacz paska wieloklinowego Kompensuje on

Odporny na wstrząsy akumulator TE EFB

PRAWIDŁOWA EKSPLOATACJA I PROFILAKTYKAPodczas eksploatacji akumulatoroacutew warto jest sprawdzać ich stan nałado-wania czy to za pomocą danych z wy-świetlacza na pulpicie czy to za pomocą woltomierza np przy okazji wymiany oleju i filtroacutew Jeśli napięcie akumula-tora jest poniżej 124 V to wymaga on doładowania

STAN PEŁNEGO NAŁADOWANIAAkumulatory ktoacutere są regularnie w pełni naładowane zachowują długą żywot-ność i nie ulegają zasiarczeniu ktoacutere zmniejsza ich pojemność Pojawia się ono przy długotrwałym niedoładowa-niu akumulatoroacutew Akumulatory warto profilaktycznie doładować do pełna np podczas wymiany oleju i filtroacutew lub w dniu nieużywania auta Można do tego użyć ładowarki Boscha BAT 645 lub BAT 690 o dużym prądzie wyjściowym 45 A lub 90 A Do mniej wymagających zastosowań może też posłużyć Bosch C7 Ładowarka używana do ciężaroacutewki powinna mieć odpowiednio duży prąd wyjściowy najlepiej powyżej 45 A

Jacek Pudło

gt

18 Produkty nr 272 Bosch Autospec

szających drgania wibracje i przeciąże-nia w układzie pasowym było sprzęgło jednokierunkowe alternatora Zostało wprowadzone ponieważ wirnik alterna-tora ma stosunkowo wysoką masę ndash tym większą im większa moc alternatora Ponadto alternator kręci się około trzech razy szybciej niż prędkość obrotowa sil-nika co powoduje że wirnik alternatora przeciwstawia się z dużą siłą wszelkim zmianom prędkości obrotowej Silnik spalinowy ndash w szczegoacutelności na wolnych obrotach ndash pracuje z dużą nieroacutewno-miernością prędkości obrotowej Za-tem sprzęgło jednokierunkowe mini-malizuje wibrację rozłączając napęd gdy prędkość obrotowa silnika maleje i załączając gdy rośnie Dzięki takie-mu zachowaniu duża masa bezwładna wirnika pracuje płynnie i nie wywołuje dodatkowych pulsujących sił w układzieJednokierunkowe sprzęgło w kole pa-sowym alternatora minimalizuje dodat-kowo przeciążenia podczas gwałtow-nych zmian obrotoacutew silnika Alternator kręci się około trzech razy szybciej niż silnik tak więc podczas zmiany bie-gu na wyższy gdy prędkość obrotoacutew spada o 1000 obrmin prędkość ob-rotowa alternatora musiałaby zostać zredukowana o około 3000 obrmin w jednym momencie Dzięki sprzęgłu jednokierunkowemu wirnik alternatora może tę chwilę do zroacutewnania obrotoacutew pracować z tak zwanym wybiegiemNieprawidłowo pracujące jednokierun-kowe sprzęgło alternatora może powo-dować duże wibracje w układzie napędu pasowego co z kolei powoduje szybkie

zużywanie się pozostałych wspoacutełpra-cujących komponentoacutew układu oraz może prowadzić do ich uszkodzenia

KOŁA PASOWE WAŁU KORBOWEGO Z TŁUMIKIEM DRGAŃ SKRĘTNYCHKoła pasowe wału korbowego z tłumi-kiem drgań skrętnych minimalizują pul-sacje spowodowane nieroacutewnomierną prędkością obrotową silnika co skut-kuje zmniejszeniem sił wywołujących wibracje i pulsacje w układzie pasowym silnika Mniejsze pulsacje oznaczają mniejsze wibracje paska i zmniejszo-ne zużycie innych części tego układuWprowadzenie dwumasowego koła zamachowego do konstrukcji silnika spowodowało zmniejszenie drgań w układzie napędu pojazdu Niestety masa zamachowa na sztywno związana z wałem korbowym silnika jest w tych

aplikacjach mniejsza co powoduje że nieroacutewnomierność prędkości ob-rotowej samego wału korbowego silnika podczas pracy na niskich obrotach jest znacznie większa Dlatego mniej więcej od czasu wprowadzenia dwumasowych koacuteł zamachowych producenci musieli wprowadzić do konstrukcji silnika koła pasowe z elastomerowymi tłumikami drgań skrętnychWraz z koniecznością spełniania wyż-szych norm emisji spalin silniki zaczy-nają pracować bardziej twardo nawet na wolnych obrotach co wiąże się z generowaniem większych wibracji Oczekiwania kierowcoacutew co do komfortu są coraz większe zatem tłumiki drgań skrętnych w kołach pasowych są coraz bardziej rozbudowane Pierwszym etapem rozbudowywania tych tłumikoacutew było zwiększanie masy pierścienia zewnętrznego tak aby jego bezwładność lepiej tłumiła drgania oraz wprowadzono oproacutecz elastomerowych tłumikoacutew tłumiki cierne rozpraszające energię drgań Obecnie pojawiły się koła pasowe działające na niemal identycznej zasadzie jak zamachowe koła dwuma-sowe ndash aby jeszcze lepiej odseparować drgania wywoływane przez wał korbowy silnika od układu napędu pasowegoProsty układ napędu pasowego stał się skomplikowany i podatny na zużycie i uszkodzenia Proces diagnozy i na-prawy układu pasowego jest bardziej skomplikowany i wymagający większej wiedzy oraz doświadczenia mechanika

Tomasz Maciejasz

NAPRAWA UKŁADU PASOWEGO

Należy zawsze sprawdzać prawidłowe działanie i stopień zużycia

paska wieloklinowego napinacza paska rolki prowadzącej sprzęgła jednokierunkowego

alternatora koła pasowego wału kor-

bowego z tłumikiem drgań skrętnych

Napinacz paska wieloklinowego

Koło pasowe wału korbowego z tłumikiem drgań skrętnych

gt

19DiagnostykaBosch Autospec nr 272

ESI[TRONIC] 20 uniwersalne profesjonalne i zawsze aktualne oprogramowanie dla warsztatoacutewDzisiaj od oprogramowania warsztatowego oczekuje się czegoś więcej niż tylko diagnozowania sterownikoacutew bez względu na to czy dotyczy to samochodoacutew osobowych czy ciężarowych

Inteligentne rozwiązywanie problemoacutew wspomaganie szybkich napraw i ser-wisowania zgodnie ze specyfikacjami producenta to nowy standard w diagno-styce Wszystkie te wymagania można spełnić dzięki ESI [tronic] 20 Skuteczna diagnostyka sterownikoacutew zaproponowana przez Boscha prowadzi użytkownika krok po kroku przez proces rozwiązywania problemoacutew Dzięki ESI [tronic] 20 otrzymuje on od ręki wszyst-kie niezbędne informacje na temat prze-glądoacutew i konserwacji Regularne aktualizacje programu ESI [tronic] 20 zawierają najnowsze dane dotyczące wszystkich popular-nych modeli pojazdoacutew co pozwala być na bieżącoProgram ESI [tronic] 20 umożliwia szyb-ką i prostą diagnozę zaroacutewno pojazdoacutew osobowych dostawczych ciężarowych (ESI-Truck) motocykli (ESI-Bike) jak i ciągnikoacutew rolniczych (ESI-OHW1) oraz maszyn roboczych (OHW2) Każdy warsztat zawsze znajdzie odpowiednią dla siebie konfigurację oprogramowania i sprzętu dzięki modułowej budowie ESI [tronic] 20 oraz możliwości jego

wspoacutełpracy głoacutewnie z testerami serii KTS i diagnoskopami typu FSA

PODSTAWOWE ZALETY ESI[TRONIC] 20

Wielofunkcyjne oprogramowanie do diagnozowania sterownikoacutew w pojazdach ESI [tronic] 20 jest już stosowane w co trzecim nieza-leżnym warsztacie w Europie

Bardzo duże pokrycie samocho-doacutew osobowych motocykli samo-chodoacutew dostawczych ciężaroacutewek autobusoacutew i przyczep światowych producentoacutew marek

Ponad 90 000 pojazdoacutew spośroacuted 150 marek

Zaawansowane funkcje regulacji i programowania

Identyfikacja pojazdu poprzez VIN lub klucz KBA umożliwia efek-tywne wykonanie analizy średnio w 20 sekund

Wszystkie niezbędne dane do na-prawy i serwisowania zgodne ze specyfikacjami producenta są przedstawione w wygodny prosty i zrozumiały sposoacuteb

CZY WIESZ ŻE

Zapewniamy pokrycie sys-temoacutew dla zupełnie nowych modeli i wersji pojazdoacutew Kon-centrujemy się na systemach i funkcjach w odniesieniu do najważniejszych zadań serwiso-wych i naprawczych dla nowych pojazdoacutew Poniższe modele pojazdoacutew zostały opracowane zaledwie kilka tygodni po wpro-wadzeniu na rynek i są dostęp-ne od teraz w ESI[tronic] Volvo V60 Cross Country

II (klucz RB VOL2495 VOL2496) wprowadzenie na rynek marzec 2019 r

Honda CR-V Hybrid (klucz RB HON2643 HON2644) wprowadzenie na rynek luty 2019 r

Citroen C5 Aircross (klucz RB CIT1296) wprowadzenie na rynek luty 2019 r

Wsparcie dla koncepcji sieci warsztatowej Connected Repair (CoRe) co pozwala zwiększyć wydajność i efektywność

Regularne aktualizacje online odbywające się w tle Warsztaty są zawsze na bieżąco i mogą w trak-cie aktualizacji bez ograniczeń korzystać z oprogramowania

Tomasz Nowak

20 nr 272 Bosch Autospec

Powroty klientoacutew do serwisuIlu właścicieli warsztatoacutew samochodowych jest w stanie powiedzieć jaki procent klientoacutew jest jego stałymi klientami Zapewne niewielki odsetek gdyż serwisoacutew stosujących profesjonalne programy warsztatowe na rynku Aftermarket jest niewiele a wręcz znikoma liczba

Stosowanie programu warsztatowego oznacza korzystanie z danych w nim zawartych i umiejętność zarządzania serwisem na ich podstawie Jeśli nie mamy rzetelnych danych w bazie i nie prowadzimy analiz przepływu usług i klientoacutew przez serwis odpowiedź na pytanie oparta jest jedynie na wra-żeniu i nie odpowiada rzeczywistości

CO TO ZNACZY MIEĆ STAŁEGO KLIENTAJest kilka głoacutewnych elementoacutew wpły-wających na zadowolenie klienta

fachowość naprawyusługi ndash wykonana kompleksowo zgod-nie ze zleceniem klienta i niezbęd-nymi oraz dodatkowymi rozszerze-niami usługi uzgodnionymi z nim

terminowość ndash klient pozostawia samochoacuted w serwisie i odbiera go w umoacutewionym terminie bez konieczności wielokrotnego dopy-tywania doradcy

korzystna relacja jakości usługi i jej wartości dla klienta do ceny

relacja z klientem ndash istotna w cza-sie realizacji usługi jak roacutewnież w kontakcie pomiędzy usługami

Klient profesjonalnie obsłużony wra-ca do serwisu zlecając kolejne usługi i naprawy Jedynie takie powroty są dla serwisu wartościowe Tylko takich klientoacutew mo-żemy nazywać stałymi klientami Każdy stały klient poleca serwis innym daje pozytywną ocenę usług itp

Z JAKICH POWROTOacuteW SERWIS NIE POWINIEN BYĆ DUMNYReklamacja Klient wracający z rekla-macją to efekt

nieumiejętności mechanika w pra-widłowej realizacji naprawy ndash brak przeszkolenia

braku odpowiednich urządzeń diagnostycznych i aktualnej doku-mentacji technicznej

braku specjalistycznych narzędzi i urządzeń

braku rzetelnej kontroli usługi przed wydaniem pojazdu klientowi

wady części zastosowania niskiej jakości

zamiennikaJedynie wada części usprawiedliwia reklamację i nie obciąża wizerunku serwisu

Doradca serwisowy Mam tu na myśli powroty wynikające z bdquodzieleniardquo usługi na etapy Rolą doradcy jest przekonać klienta do zakupu usługi kompletnej i do-datkowo zaoferować mu rozszerzenia ktoacutere przyczynią się do uniknięcia kolejnej wizyty w serwisie po np 4‒6 tygodniachCena Jeśli najważniejszym argumen-tem serwisu przyciągającym klienta będzie cena za usługę (robocizna i czę-ści) to w ten sposoacuteb nie budujemy bazy wartościowych klientoacutew lecz jedynie bdquołowcoacutew cenyrdquo ktoacuterzy za każdą wizytą będą oczekiwali kolejnych rabatoacutew Nie każdy powroacutet klienta jest cenny dla serwisu Rolą doradcoacutew serwisowych jest rozszerzanie bazy stałych i zado-wolonych klientoacutew a nie generowanie pozornego ruchu w serwisie powrotami wynikającymi z błędoacutew serwisu Dla członkoacutew sieci Bosch Car Service prowadzimy wiele szkoleń z organiza-cji pracy oraz optymalizacji procesu obsługi klienta Przeprowadzamy roacutew-nież bezpłatne audyty aby wskazywać elementy wymagające poprawy lub optymalizacji

Robert Dzierżanowski

gtgt WIĘCEJ O AUTORYZACJI BOSCH CAR SERVICE ZNAJDĄ PAŃSTWO NA STRONIE WARSZTATYBOSCHPL

Bosch Car Service

21Technika

Komisja ds Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentoacutew Parlamentu Europejskiego zamierza zwiększyć obowiązkowe wyposażenie pojazdoacutew o systemy zwiększające bezpieczeństwo Jeśli Parlament Europejski wyrazi zgodę nowo rejestrowane samochody będą musiały być seryjnie wyposażone w zaawansowane systemy awaryjnego hamowania inteligentny tempomat system wykrywający zmęczenie kierowcy i asystenta utrzymywania pasa ruchu a także tzw czarną skrzynkę pomagającą w odtworzeniu okoliczności kolizji

Systemy zwiększające bezpieczeństwo część 1

Bosch Autospec nr 272

Lista nowego obowiązkowego wypo-sażenia jest negocjowana ale już wia-domo że na pewno znajdzie się na niej system hamowania awaryjnego ktoacutery ma być obowiązkowy od 2022 roku Zalecenia organoacutew Unii Europejskiej są zgodne z oczekiwaniami kierowcoacutew

ktoacuterzy chętnie wyposażają swoje po-jazdy w systemy ułatwiające jazdę Spośroacuted nowych samochodoacutew zare-jestrowanych w Niemczech i w Belgii w 2017 r aż 54 zostało wyposażo-nych w system hamowania awaryjne-go w Holandii ndash 45 a we Włoszech

ndash 30 Roacutewnie popularne są systemy ułatwiające parkowanie wykrywania senności i utrzymywania pasa ruchu Pionierem w opracowaniu inteligent-nych systemoacutew bezpieczeństwa jest Bosch ktoacuterego system Predictive Brake Assist montowano seryjnie w Audi już gt

Przykładowe rozmieszczenie czujnikoacutew i kamer w samochodzie tylne czujniki ultradźwiękowe bull system

parkowania

tylne czujniki radarowe

bull asystent zmiany pasa ruchu

bull aktywny tempomat

bull system wykrywania pieszych

bull system wykrywania ruchu poprzecznego

kamera boczna

bull system parkowaniabull system wykrywa-

nia martwego pola

Przednie radary długiego i średniego zasięgu

bull system utrzymania toru jazdybull aktywny tempomatbull system wykrywania pieszychbull adaptacyjne światła z płynną

regulacją zasięgu reflektoroacutew

bull system zapobiegający zderze-niom

bull pomiar odległościbull asystent jazdy w korkubull system skrętu na skrzyżowaniach

przednie czujniki ultradźwiękowe

bull system parkowaniabull aktywny tempomat

1

2

3

6

7

kamera przednia

bull system utrzymania toru jazdybull aktywny tempomatbull system wykrywania pieszychbull odczytywanie znakoacutew

drogowychbull adaptacyjne światła z płynną

regulacją zasięgu reflektoroacutewbull system zapobiegający

zderzeniombull asystent jazdy w korkubull system skrętu na

skrzyżowaniach

8

boczne czujniki ultradźwiękowe

bull asystent parkowaniabull asystent zmiany

pasa ruchu

5

4

kamera cofania bull system

parkowania

znać roacuteżne przeszkody ndash od ruchomych do nieruchomych przedmiotoacutew ludzi i zwierząt co jeszcze kilka lat temu było niemożliwe Wiele z tych czujnikoacutew pro-dukuje BoschLiczba systemoacutew wspomagających kie-rowcę zamontowanych w danym aucie w dużej mierze zależy od jego wyposa-żenia i coraz mniej ndash od jego klasy Z ba-dań Boscha wynika że w Niemczech więcej sprzedaje się nowych bogato wyposażonych w asystentoacutew kierow-cy samochodoacutew klasy kompaktowej i średniej niż klasy premiumPrzyjrzyjmy się najpopularniejszym systemom wspomagającym kierowcę

SYSTEM HAMOWANIA AWARYJNEGO To już powszechnie stosowany system monitorujący za pomocą kamery i rada-roacutew drogę przed pojazdem rozpoznają-cy pojazdy pieszych lub rowerzystoacutew Występuje w wersji miejskiej i autostra-dowej W najnowszej generacji system rozpoznaje także ruch poprzeczny Jeśli wykryje przeszkodę kierowca otrzymuje serię ostrzeżeń aż do pełnego hamowa-nia w celu uniknięcia kolizji z pojazdem poprzedzającym nieruchomym lub poruszającym się torem poprzecznym Odmianą jest system automatycznego hamowania po kolizji (VW Ford) ktoacutery nie tylko samoczynnie zatrzymuje po-

społami wykonawczymi są układ ha-mulcowy ESP ilub układ kierowniczy oświetlenia pojazdu a nawet układ zawieszenia (w przygotowaniu) Pomy-słowość konstruktoroacutew nie zna granic w wykorzystywaniu i przetwarzaniu informacji uzyskiwanych od roacuteżnych czujnikoacutew Systemy funkcjonują przy roacuteżnych prędkościach jazdy (miejskie i autostradowe) a ich działanie uza-leżnione jest roacutewnież od wyposażenia pojazdu w automatyczną lub manualną skrzynię biegoacutew oraz system pozycjo-nowania pojazdu GPS Nowe generacje czujnikoacutew głoacutewnie radarowych kamer i coraz popularniejszych czujnikoacutew lida-rowych są w stanie dokładniej rozpo-

nr 272 Bosch Autospec22 Technika

gt w 2005 r Działanie układu opierało się na wspoacutełpracy układu hamulcowego ESP z czujnikiem radarowym i kame-rą przednią Gdy system wykrywał że pojazd zbliża się do przeszkody i może dojść do kolizji w zależności od konkret-nej sytuacji przygotowywał auto do awa-ryjnego hamowania przez zmniejszenie odległości między klockami i tarczami hamulcowymi Alarmował kierowcę emitując sygnał ostrzegawczy a w osta-teczności hamował z pełną siłą

POMYSŁOWOŚĆ NIE ZNA GRANIC Obecnie każdy producent pojazdoacutew poleca roacuteżne systemy zwiększające bezpieczeństwo jazdy i oferuje je klien-tom pod ogoacutelną nazwą asystentoacutew kierowcy Wyodrębniły się dwie grupy asystentoacutew ndash systemy zwiększające bezpieczeństwo i pomagające pod-czas parkowania chociaż te ostatnie też w istocie to bezpieczeństwo zwięk-szają W zależności od marki pojazdu występują one pod roacuteżnymi nazwami chociaż ich działanie jest identyczne lub bardzo podobne W systemach tych wykorzystywane są sygnały z czujni-koacutew radarowych kroacutetkiego i dalekiego zasięgu czujnikoacutew ultradźwiękowych kamery przedniej lub tylnej a podze-

Elementy systemu wykrywania pieszych w Audi Q7

tablica przyrządoacutew

System automatycznego

hamowania po kolizji

samoczynnie zatrzymuje

uszkodzony pojazd i utrzymuje go

na swoim pasie ruchu

sterownik układu

hamulco-wego ESP

ekran z możliwo-

ścią roacuteżnych ustawień systemu

kamera przednia

przycisk sterujący

centralny sterownik światło hamowania

bramka sterownicza

jazd lecz roacutewnież utrzymuje go na jed-nym pasie ruchu by uniknąć zderzenia z pojazdami jadącymi obok

OMIJANIE PRZESZKODYNiektoacutere systemy hamowania awaryjnego (Lexus Mercedes-Benz) w razie potrze-by ingerują w układ kierowniczy w celu uniknięcia kolizji Jeśli nie da się unik-nąć kolizji do działania włącza się system

omijania przeszkody Wykorzystuje radar i kamerę do wykrywania z wyprzedzeniem wolniej poruszających się lub nierucho-mych pojazdoacutew i wytycza optymalny tor jazdy w celu ominięcia pojazdu z ktoacuterym ryzyko kolizji byłoby wysokie

ADAPTACYJNY TEMPOMATUtrzymuje auto w bezpiecznej odległości od poprzedzającego pojazdu Kierowca

Bosch Autospec nr 272

może kontrolować tę odległość na pię-ciu etapach System ten wykorzystuje głoacutewnie sygnały z przednich czujnikoacutew radarowych i kamery W połączeniu z automatyczną skrzynią biegoacutew działa w pełnym zakresie prędkości a przy ręcznej skrzyni biegoacutew ndash od 30 kmh

Ryszard Polit Auto Moto Serwis Zdjęcie Audi VW

23Technika

Elementy systemu jazdy w korku w Audi Q7

Elementy systemu skrętu w lewo na skrzyżowaniu w Audi Q7

bramka sterownicza

dźwignia zmiany biegoacutew

kamera przedniawyświetlacz head-up

wyświetlacz

system nawigacji z bazą danych

sterownik układu kierowniczegosterownik układu hamulcowego ESP

sterownik silnika

radar przedni

radar przedni

czujniki ultradźwiękowe

komputer pokładowy tablica przyrządoacutew

światło hamowania

bramka sterownicza

tablica przyrządoacutewsterownik układu hamulcowego ESP

radar przedni

radar przedni

wyświetlacz head-up

kamera przednia

Wybierz klocki i tarcze hamulcowe Bosch

Właściwa odległość to kwestia Twojego bezpieczeństwa

hamulceboschpl

Bosch_hamulce_dystans_reklama_210_280indd 1 07022018 125308

10 Produkty

Rozwiązania filtracji w Mercedesie klasy E W213Bosch wprowadził do oferty filtr powietrza (F 026 400 468) przeznaczony min do Mercedesa klasy E serii W213 z silnikiem Diesla OM654 Ten nowy silnik wszedł do produkcji w 2016 r i wyroacuteżnia się wieloma nowoczesnymi rozwiązaniami Jednostka napędowa spełnia najwyższe wymogi dotyczące czystości spalin przy roacutewnoczesnym obniżeniu zużycia paliwa

nr 272 Bosch Autospec

NOWOCZESNE ROZWIĄZANIASilnik OM654 ma pojemność skokową jednego cylindra zbliżoną do 500 ccm co jest ogoacutelnie przyjętym optimum Ob-niżenie drgań umożliwiają wałki wyroacutew-noważające Lanchestera Opracowa-nie nowej konstrukcji wykorzystano do zmniejszenia liczby wariantoacutew ukła-du napędowego i ułatwienia montażu silnika zaroacutewno w pozycji wzdłużnej jak i poprzecznej Zastosowano aluminiowy blok silnika oraz stalowe tłoki ze stali chromowo--molibdenowej Takie połączenie mate-riałoacutew służy obniżeniu masy jednostki

napędowej Zamontowano modułowy układ wydechowy i wielodrożny układ EGR Oczyszczanie spalin jest bardzo ważne ze względu na nowe sposoby pomiaru emisji W silniku wprowadzono przesunięcie poprzeczne wału korbo-wego wodną chłodnicę powietrza do-ładowującego i nowy proces spalania Cylindry są pokryte specjalną powłoką NanoslideW pojeździe zastosowano pompę wtry-skową jednotłokową Bosch CP4 Mak-symalne ciśnienie w układzie to 2050 baroacutew Wtrysk realizują 8-otworowe wtryskiwacze elektromagnetyczne

CRI3 Do zmniejszenia emisji tlenkoacutew azotu wykorzystywany jest katalizator SCR z AdBlue

CIEKAWE ROZWIĄZANIA MONTAŻU FILTROacuteWFiltr powietrza jest zamontowany w cie-kawy sposoacuteb ndash znalazł się we wspoacutelnej obudowie wraz ze sterownikiem silnika Dodatkowo nietypowy jest nieregularny kształt filtra wymuszony ograniczoną przestrzenią montażową w komorze sil-nika Warto zauważyć że filtr powietrza chroni przed zanieczyszczeniami nie tylko sam silnik ale i jednostopniową turbosprężarkę Ciekawie jest rozwiązany układ filtracji powietrza napływającego do kabiny W przedziale silnikowym znajduje się filtr standardowy o prostokątnym kształcie (1 987 435 058) a w przedziale pasa-żerskim ndash drugi filtr o innym kształcie (1 987 435 545) Jeden z nich wymienia się po podniesieniu maski a dostęp do drugiego jest z wnętrza pojazduFiltr oleju F 026 407 238 jest stosun-kowo długi ze względu na ograniczo-ną przestrzeń montażową w obrębie silnika

Jacek Pudło

Filtr powietrza o nieregularnym kształcie wymuszonym ograniczoną przestrzenią montażową w komorze silnika

Filtr kabinowy montowany w przedziale silnikowym

Bosch każdego miesiąca wprowadza do oferty filtry do nowych modeli samochodoacutew

11Produkty

W nowoczesnych pojazdach układ hamulcowy pełni znacznie więcej funkcji niż w pojazdach choćby sprzed 15 lat

SYSTEM ESPPrzełom rozpoczął się w 2006 r kiedy to wszystkie nowo rejestrowane pojaz-dy musiały być wyposażone w system ABS Kolejnym krokiem było w 2014 r wprowadzenie obowiązkowego sys-temu ESP Ale to nie wszystko Unia Europejska planuje w kolejnych latach wydłużyć listę systemoacutew montowanych obowiązkowo na wyposażeniu fabrycz-nym Do takich należy między innymi system AEB (Autonomous Emergency Breaking) czy też LKA (Line Keeping Assist) W obydwu przypadkach pod-stawą działania jest układ hamulcowy a konkretniej moacutewiąc system ESP Aby spełniał on należycie swoje zadania wszystkie jego elementy muszą być sprawne i poddawane regularnym kontrolom

PŁYN HAMULCOWYJednym z takich elementoacutew jest płyn hamulcowy o ktoacuterym często zapomina-my Każdy płyn (z wyjątkiem DOT5) jest

higroskopijny a to oznacza że chłonie wilgoć ktoacutera obniża parametry płynuGdy płyn zawiera zbyt dużo wilgoci bądź jest o niewłaściwej specyfikacji systemy bezpieczeństwa będą działa-ły niewłaściwie Nawet jeśli kierowca na co dzień nie dostrzeże żadnej roacuteż-nicy w sytuacjach awaryjnych może dojść do kolizji Niewłaściwy płyn może spowodować opoacuteźnienie zadziałania całego systemu Gdy system AEB wykryje pojazd do ktoacute-rego zbliżamy się zbyt szybko a kierow-

ca nie podejmie proacuteby hamowania sam rozpocznie hamowanie W przypadku złego płynu opoacuteźnienie w działaniu sys-temu może wynieść 20 ms Wydawać by się mogło że jest to bardzo kroacutetki czas ale w ruchu miejskim auto jadąc z prędkością 50 kmh pokona w tym czasie ok 3 m Te 3 m mogą oznaczać uratowanie czyjegoś życia Dlatego jedy-nym sposobem aby wszystkie systemy działały zgodnie z założeniami produ-centa jest dokładna kontrola i wymiana komponentoacutew zgodnie z wymogamiBosch w swojej ofercie ma płyn hamul-cowy nowej generacji o nazwie ENV o bardzo wysokich parametrach ktoacutery można stosować jako zamiennik dla płynoacutew DOT

Marcin Kiełczewski

20 milisekund ratuje życie

Bosch Autospec nr 272

DODATKOWO PŁYN ENV SPEŁNIA NASTĘPUJĄCE SPECYFIKACJE PRODUCENTOacuteW

VAG VW Audi Seat Skoda Bentley Bugatti Lamborghini TL 766Z

BMW BMW MINI Rolls-Royce QV 34 001 GM Europe Opel Saab Vauxhall GMW 3356 PSA Peugeot Citroen STL S71 2114 Ford Motor Company WSS-M6C65-A2

MOŻLIWOŚCI ZASTĄPIENIA PŁYNOacuteW DOT PRZEZ PŁYN ENV

DOT3 DOT4 DOT4 HP DOT4 SUPER DOT51

ENV6

ENV4

Płyn hamulcowy nowej generacji ndash ENV

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

14 Produkty

Co zrobić aby na urlopie bez przeszkoacuted cieszyć się wolnym czasem i spokojem Nie tylko należy zaplanować cel podroacuteży i atrakcje kupić bilety spakować sprzęt turystyczny i bagaże oraz apteczkę ale roacutewnież przygotować samochoacuted

W przypadku wyjazdu samochodem warto sprawdzić jego stan techniczny

hamulce amortyzatory zawieszenie opony płyny eksploatacyjne

Istotne jest także sprawdzenie stanu wycieraczek oraz oświetlenia w samo-chodzie Są to ważne czynniki podno-szące poprawę widoczności a co za tym idzie bezpieczeństwa na drodze

WYCIERACZKIPrzed wakacyjnym wyjazdem należy

ocenić stan techniczny wyciera-czek i dokonać ewentualnej ich wymiany

sprawdzić czy guma wycieraczek nie jest zdeformowana porowata ani oderwana od konstrukcji

zadbać o czystość pioacutera co prze-dłuży żywotność wycieraczek

Sprawne wycieraczki w znaczącym stopniu przyczyniają się do bezpiecz-

nr 272 Bosch Autospec

nej jazdy Należy je wymienić gdy na szybie pozostają smugi podczas pracy słychać piski zgrzyty a wycie-raczka przeskakuje na szybie Warto też zwroacutecić uwagę na stan techniczny rzadziej wymienianej wycieraczki szyby tylnej

OŚWIETLENIESprawnie działające światła w samo-chodzie to podstawa bezpieczeństwa Warto pamiętać o kontroli

Bezpiecznie na wakacje

Gigalight Xenon HID D2S karton i produkt

Żaroacutewka Giga-light Plus 150 blister i produkt

GIGALIGHT PLUS 150 ORAZ LAMPY WYŁADOWCZE GIGALIGHT HID

NR BOSCH NAZWA NAPIĘCIE TYP MOC KOD EAN KOŃCOacuteWKA OPAKOWANIE CENA detal netto (od 23042019)

1987301136 Gigalight Plus 150 12 V H4 6055 W 4047026227581 P43T blister 1 szt 3700 zł

1987301137 Gigalight Plus 150 12 V H7 55 W 4047026227598 PX26D blister 1 szt 4800 zł

1987302913 Lampa wyładowcza Xenon GIGA HID

zastosowanie samochody osobowe i ciężarowe

D1S 35 W 4047026227550 PK32D-2 kartonik 1 szt 29000 zł

1987302914 Lampa wyładowcza Xenon GIGA HID

zastosowanie samochody osobowe i ciężarowe

D2S 35 W 4047026227567 P32D-2 kartonik 1 szt 20500 zł

UWAGA Lampy wyładowcze są uniwersalne i pasują do samochodoacutew osobowych (12 V) i ciężarowych (24 V) Żarniki ksenonowe zasilane są napięciem około 135 V i o ich napięciu zasilania decyduje układ sterujący ktoacutery musi być dopasowany do napięcia panującego w instalacji danego pojazdu

15Produkty

Rodzaj zestawu Zestaw z żaroacutewką halogenową

Żaroacutewki dodatkowe w zestawie

Bezpieczniki w zestawie Nr Bosch Cena detal

netto

Mini Box H1 P21W R5W T4W 1x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 102 2515

Mini Box H4 P21W R5W T4W 1x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 101 2182

Mini Box H7 P21W R5W T4W 1x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 103 2515

Maxi Box H1 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 112 3384

Maxi Box H4 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 111 3352

Maxi Box H7 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 113 3521

Maxi Box H1H7 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 120 5303

Bosch Autospec nr 272

przydatny zestaw żaroacutewek Mini Box lub Maxi Box

NOWE LAMPY GIGALIGHT PLUS 150 I XENON GIGALIGHT HIDW ofercie Boscha dostępna jest nowa linia żaroacutewek halogenowych Gigalight Plus 150 oraz nowa linia lamp wyładow-czych Xenon Gigalight HIDGigalight Plus 150 to nowa linia 12 V halogenowych żaroacutewek (H4 H7) ktoacutere

generują do 150 więcej światła zwiększają bezpieczeństwo na

drodze emitują intensywne białe światło

pojazdy silnikowe prywatne i wynajęte

autobusy autokary (regularne turystyczne)

inne koleje rowery wodne

samoloty

ZESTAWY TYPU MINI BOX

świateł mijania i drogowych pozycyjnych i cofania awaryjnych i kierunkowskazoacutew przeciwmgielnych i świateł bdquostoprdquo

Dobrze wiedzieć Żaroacutewki warto wymieniać parami ndash aby świeciły roacutewnomiernie Sprawdzić trzeba także oświetlenie tablic rejestra-cyjnych i wnętrza pojazduWarto zaproponować klientowi zapa-sowy komplet żaroacutewek W niektoacuterych krajach Europy np w Czechach Chor-wacji Francji Czarnogoacuterze i na Słowacji ndash zapasowy komplet jest obowiązkowy Dlatego dobrze jest mieć niewielki ale

mają nowoczesny design są pakowane w blistry

Lampy wyładowcze Boscha Xenon Giga- light HID

dostępne są D1S i D2S emitują jasne światło o barwie

4400 K dają do 70 więcej światła na

drodze niż standardowe lampy ksenonowe

Oznacza to lepszą widoczność na dro-dze komfort jazdy kierowcy i zwiększo-ne bezpieczeństwo

Anna Stryjska

JAKIMI ŚRODKAMI TRANSPORTU PORUSZAJĄ SIĘ POLACY POWYŻEJ 15 ROKU ŻYCIA PODCZAS PODROacuteŻY PO POLSCE I NA ŚWIECIE

765

304

139

143

94

30

02

524 dane Rocznik Statystyczny GUS 2017

16 Produkty

W dalekodystansowej ciężaroacutewce akumulatory pracują pod dużym obciążeniem roacutewnież podczas postojoacutew Stosując się do kilku prostych zasad można zmniejszyć ryzyko nagłej awarii i kosztownej niepożądanej przerwy w pracy

MĄDRE GOSPODAROWANIE ENERGIĄPodczas dobowego odpoczynku i zwią-zanego z tym postoju warto odłączyć zbędne odbiorniki elektryczne po-nieważ obniży to ryzyko nadmiernego rozładowania akumulatoroacutew We wspoacutełczesnych ciężaroacutewkach w komputerze pokładowym można wybrać spośroacuted kilku tryboacutew pracy po-jazdu podczas parkowania roacuteżniących się liczbą uruchomionych urządzeń Pozwala to kilkukrotnie zmniejszyć nie-potrzebną utratę energii W nowych modelach ciężaroacutewek wskaź-nik stanu akumulatoroacutew alarmuje jeśli stan naładowania jest za niski oraz ile minimalnie energii powinno być zacho-wane do rozruchu

DODATKOWE URZĄDZENIA ELEKTRYCZNEKlimatyzator lub ogrzewanie zużywają sporą ilość energii dlatego korzystnie jest przed zatrzymaniem się na postoacutej schłodzić lub ogrzać wnętrze by uła-twić im poacuteźniejsze zadanie oraz uniknąć nadmiernego obciążenia akumulato-roacutew Roacutewnież lodoacutewka może w kilka dni rozładować akumulatory zaś nie-używana przetwornica 12 V powinna być odłączona by nie pobierać szcząt-kowego prądu

GŁĘBOKIE ROZŁADOWANIEGdy akumulatory są naładowane mogą być pozostawione na długi okres bez uszczerbku Jeśli jednak są w dużym stopniu roz-ładowane to z upływem czasu płyty

będą się trwale zasiarczać Dlatego należy unikać pozostawiania na długi czas akumulatoroacutew w stanie głębokiego rozładowania czyli stanu naładowania poniżej 40‒45

SZCZEGOacuteLNA OSTROŻNOŚĆ ZIMĄDobrze jest unikać głębokiego rozła-dowania akumulatoroacutew przy silnych mrozach aby przy najniższej tempera-turze nie mieć problemoacutew z rozruchem Niska temperatura może bowiem obni-żyć pojemność akumulatoroacutew nawet o połowę W okresie długotrwałych silnych mro-zoacutew warto pamiętać o doładowaniu akumulatoroacutew

POBOacuteR ENERGII ELEKTRYCZNEJ

Lodoacutewka 3 A Klimatyzacja postojowa

10‒30 A Ogrzewanie postojowe

5‒10 A Oświetlenie 5 A Laptop 5 A

Niektoacutere z tych urządzeń w ciągu 8 godzin mogą zużyć około 200 ndash 240 Ah a więc całą energię zgromadzoną w akumulatorach

Akumulatory Boscha do ciężaroacutewek

nr 272 Bosch Autospec

17Produkty

ZUŻYCIE ENERGII A PRĄD ŁADOWANIA

Zimą odbiorniki elektryczne w ciężaroacutewce pobierają moc nawet ponad 350 W Wiąże się to z poborem prądu rzędu 15 A Oznacza to że w 8 godzin pobrane zostanie 120 Ah czyli połowa energii zgromadzonej w akumulatorach Najlepsza do naładowania akumulatora w bazach transportowych będzie ładowarka o dużym prądzie wyjściowym 45-90 A Mniejsze ładowarki o prądzie wyjściowym poniżej 10 A mogą być użyte w trakcie dłuższego postoju

Bosch Autospec nr 272

Bosch od dawna ma w swojej ofercie paski wieloklinowe do napędu urządzeń pomocniczych takich jak alternator czy kompresor klimatyzacji roacutewnież ndash koła pasowe alternatora ze sprzęgłem jednokierunkowym

Części zamienne układu napędu pasowego

Naturalnym krokiem jest poszerzanie oferty o pozostałe komponenty ukła-du paska napędowego co też w tym momencie Bosch robiOstatnio w ofercie pojawiły się

napinacze paska wieloklinowego koła pasowe wału korbowego

z tłumikami drgań skrętnych rolki prowadzące koła pasowe alternatora ze sprzę-

głem jednokierunkowym mające zastosowanie w alternatorach wyprodukowanych przez innych producentoacutew niż Bosch

Układy napędu pasowego urządzeń pomocniczych we wspoacutełczesnych sil-nikach stają się coraz bardziej rozbu-dowane a im więcej jest w pojeździe

zmiany wynikające z rozszerzalności temperaturowej materiałoacutew z ktoacuterych zrobiony jest silnik oraz obciążenia układu paska napędowego pochodzące od napędzanych urządzeń i od silni-ka jak roacutewnież kompensuje on zmiany wymiaroacutew powstałe w wyniku zużycia częściStosowane w samochodach napinacze mają roacuteżne konstrukcje ale generalnie jest to rolka prowadząca umieszczona na ramieniu ktoacutere napinane jest spręży-ną oraz występuje w nich dodatkowo tłumik cierny lub hydrauliczny

SPRZĘGŁO JEDNOKIERUNKOWE ALTERNATORAJednym z pierwszych urządzeń zmniej-

urządzeń zwiększających komfort tym bardziej rosną wymogi wobec układu pasowego Wiąże się to ze stosowaniem bardziej rozbudowanych układoacutew tłu-mienia drgań i minimalizacji przeciążeń Dlatego w układzie paska wieloklino-wego silnika oproacutecz standardowego napinacza pasa pojawiły się urządzenia poprawiające płynność pracy jak i mini-malizujące drgania i hałas generowany przez cały ten mechanizm

NAPINACZ PASKA WIELOKLINOWEGOTradycyjnym elementem odpowiedzial-nym za właściwe napięcie oraz reduk-cję naprężeń w układzie jest napinacz paska wieloklinowego Kompensuje on

Odporny na wstrząsy akumulator TE EFB

PRAWIDŁOWA EKSPLOATACJA I PROFILAKTYKAPodczas eksploatacji akumulatoroacutew warto jest sprawdzać ich stan nałado-wania czy to za pomocą danych z wy-świetlacza na pulpicie czy to za pomocą woltomierza np przy okazji wymiany oleju i filtroacutew Jeśli napięcie akumula-tora jest poniżej 124 V to wymaga on doładowania

STAN PEŁNEGO NAŁADOWANIAAkumulatory ktoacutere są regularnie w pełni naładowane zachowują długą żywot-ność i nie ulegają zasiarczeniu ktoacutere zmniejsza ich pojemność Pojawia się ono przy długotrwałym niedoładowa-niu akumulatoroacutew Akumulatory warto profilaktycznie doładować do pełna np podczas wymiany oleju i filtroacutew lub w dniu nieużywania auta Można do tego użyć ładowarki Boscha BAT 645 lub BAT 690 o dużym prądzie wyjściowym 45 A lub 90 A Do mniej wymagających zastosowań może też posłużyć Bosch C7 Ładowarka używana do ciężaroacutewki powinna mieć odpowiednio duży prąd wyjściowy najlepiej powyżej 45 A

Jacek Pudło

gt

18 Produkty nr 272 Bosch Autospec

szających drgania wibracje i przeciąże-nia w układzie pasowym było sprzęgło jednokierunkowe alternatora Zostało wprowadzone ponieważ wirnik alterna-tora ma stosunkowo wysoką masę ndash tym większą im większa moc alternatora Ponadto alternator kręci się około trzech razy szybciej niż prędkość obrotowa sil-nika co powoduje że wirnik alternatora przeciwstawia się z dużą siłą wszelkim zmianom prędkości obrotowej Silnik spalinowy ndash w szczegoacutelności na wolnych obrotach ndash pracuje z dużą nieroacutewno-miernością prędkości obrotowej Za-tem sprzęgło jednokierunkowe mini-malizuje wibrację rozłączając napęd gdy prędkość obrotowa silnika maleje i załączając gdy rośnie Dzięki takie-mu zachowaniu duża masa bezwładna wirnika pracuje płynnie i nie wywołuje dodatkowych pulsujących sił w układzieJednokierunkowe sprzęgło w kole pa-sowym alternatora minimalizuje dodat-kowo przeciążenia podczas gwałtow-nych zmian obrotoacutew silnika Alternator kręci się około trzech razy szybciej niż silnik tak więc podczas zmiany bie-gu na wyższy gdy prędkość obrotoacutew spada o 1000 obrmin prędkość ob-rotowa alternatora musiałaby zostać zredukowana o około 3000 obrmin w jednym momencie Dzięki sprzęgłu jednokierunkowemu wirnik alternatora może tę chwilę do zroacutewnania obrotoacutew pracować z tak zwanym wybiegiemNieprawidłowo pracujące jednokierun-kowe sprzęgło alternatora może powo-dować duże wibracje w układzie napędu pasowego co z kolei powoduje szybkie

zużywanie się pozostałych wspoacutełpra-cujących komponentoacutew układu oraz może prowadzić do ich uszkodzenia

KOŁA PASOWE WAŁU KORBOWEGO Z TŁUMIKIEM DRGAŃ SKRĘTNYCHKoła pasowe wału korbowego z tłumi-kiem drgań skrętnych minimalizują pul-sacje spowodowane nieroacutewnomierną prędkością obrotową silnika co skut-kuje zmniejszeniem sił wywołujących wibracje i pulsacje w układzie pasowym silnika Mniejsze pulsacje oznaczają mniejsze wibracje paska i zmniejszo-ne zużycie innych części tego układuWprowadzenie dwumasowego koła zamachowego do konstrukcji silnika spowodowało zmniejszenie drgań w układzie napędu pojazdu Niestety masa zamachowa na sztywno związana z wałem korbowym silnika jest w tych

aplikacjach mniejsza co powoduje że nieroacutewnomierność prędkości ob-rotowej samego wału korbowego silnika podczas pracy na niskich obrotach jest znacznie większa Dlatego mniej więcej od czasu wprowadzenia dwumasowych koacuteł zamachowych producenci musieli wprowadzić do konstrukcji silnika koła pasowe z elastomerowymi tłumikami drgań skrętnychWraz z koniecznością spełniania wyż-szych norm emisji spalin silniki zaczy-nają pracować bardziej twardo nawet na wolnych obrotach co wiąże się z generowaniem większych wibracji Oczekiwania kierowcoacutew co do komfortu są coraz większe zatem tłumiki drgań skrętnych w kołach pasowych są coraz bardziej rozbudowane Pierwszym etapem rozbudowywania tych tłumikoacutew było zwiększanie masy pierścienia zewnętrznego tak aby jego bezwładność lepiej tłumiła drgania oraz wprowadzono oproacutecz elastomerowych tłumikoacutew tłumiki cierne rozpraszające energię drgań Obecnie pojawiły się koła pasowe działające na niemal identycznej zasadzie jak zamachowe koła dwuma-sowe ndash aby jeszcze lepiej odseparować drgania wywoływane przez wał korbowy silnika od układu napędu pasowegoProsty układ napędu pasowego stał się skomplikowany i podatny na zużycie i uszkodzenia Proces diagnozy i na-prawy układu pasowego jest bardziej skomplikowany i wymagający większej wiedzy oraz doświadczenia mechanika

Tomasz Maciejasz

NAPRAWA UKŁADU PASOWEGO

Należy zawsze sprawdzać prawidłowe działanie i stopień zużycia

paska wieloklinowego napinacza paska rolki prowadzącej sprzęgła jednokierunkowego

alternatora koła pasowego wału kor-

bowego z tłumikiem drgań skrętnych

Napinacz paska wieloklinowego

Koło pasowe wału korbowego z tłumikiem drgań skrętnych

gt

19DiagnostykaBosch Autospec nr 272

ESI[TRONIC] 20 uniwersalne profesjonalne i zawsze aktualne oprogramowanie dla warsztatoacutewDzisiaj od oprogramowania warsztatowego oczekuje się czegoś więcej niż tylko diagnozowania sterownikoacutew bez względu na to czy dotyczy to samochodoacutew osobowych czy ciężarowych

Inteligentne rozwiązywanie problemoacutew wspomaganie szybkich napraw i ser-wisowania zgodnie ze specyfikacjami producenta to nowy standard w diagno-styce Wszystkie te wymagania można spełnić dzięki ESI [tronic] 20 Skuteczna diagnostyka sterownikoacutew zaproponowana przez Boscha prowadzi użytkownika krok po kroku przez proces rozwiązywania problemoacutew Dzięki ESI [tronic] 20 otrzymuje on od ręki wszyst-kie niezbędne informacje na temat prze-glądoacutew i konserwacji Regularne aktualizacje programu ESI [tronic] 20 zawierają najnowsze dane dotyczące wszystkich popular-nych modeli pojazdoacutew co pozwala być na bieżącoProgram ESI [tronic] 20 umożliwia szyb-ką i prostą diagnozę zaroacutewno pojazdoacutew osobowych dostawczych ciężarowych (ESI-Truck) motocykli (ESI-Bike) jak i ciągnikoacutew rolniczych (ESI-OHW1) oraz maszyn roboczych (OHW2) Każdy warsztat zawsze znajdzie odpowiednią dla siebie konfigurację oprogramowania i sprzętu dzięki modułowej budowie ESI [tronic] 20 oraz możliwości jego

wspoacutełpracy głoacutewnie z testerami serii KTS i diagnoskopami typu FSA

PODSTAWOWE ZALETY ESI[TRONIC] 20

Wielofunkcyjne oprogramowanie do diagnozowania sterownikoacutew w pojazdach ESI [tronic] 20 jest już stosowane w co trzecim nieza-leżnym warsztacie w Europie

Bardzo duże pokrycie samocho-doacutew osobowych motocykli samo-chodoacutew dostawczych ciężaroacutewek autobusoacutew i przyczep światowych producentoacutew marek

Ponad 90 000 pojazdoacutew spośroacuted 150 marek

Zaawansowane funkcje regulacji i programowania

Identyfikacja pojazdu poprzez VIN lub klucz KBA umożliwia efek-tywne wykonanie analizy średnio w 20 sekund

Wszystkie niezbędne dane do na-prawy i serwisowania zgodne ze specyfikacjami producenta są przedstawione w wygodny prosty i zrozumiały sposoacuteb

CZY WIESZ ŻE

Zapewniamy pokrycie sys-temoacutew dla zupełnie nowych modeli i wersji pojazdoacutew Kon-centrujemy się na systemach i funkcjach w odniesieniu do najważniejszych zadań serwiso-wych i naprawczych dla nowych pojazdoacutew Poniższe modele pojazdoacutew zostały opracowane zaledwie kilka tygodni po wpro-wadzeniu na rynek i są dostęp-ne od teraz w ESI[tronic] Volvo V60 Cross Country

II (klucz RB VOL2495 VOL2496) wprowadzenie na rynek marzec 2019 r

Honda CR-V Hybrid (klucz RB HON2643 HON2644) wprowadzenie na rynek luty 2019 r

Citroen C5 Aircross (klucz RB CIT1296) wprowadzenie na rynek luty 2019 r

Wsparcie dla koncepcji sieci warsztatowej Connected Repair (CoRe) co pozwala zwiększyć wydajność i efektywność

Regularne aktualizacje online odbywające się w tle Warsztaty są zawsze na bieżąco i mogą w trak-cie aktualizacji bez ograniczeń korzystać z oprogramowania

Tomasz Nowak

20 nr 272 Bosch Autospec

Powroty klientoacutew do serwisuIlu właścicieli warsztatoacutew samochodowych jest w stanie powiedzieć jaki procent klientoacutew jest jego stałymi klientami Zapewne niewielki odsetek gdyż serwisoacutew stosujących profesjonalne programy warsztatowe na rynku Aftermarket jest niewiele a wręcz znikoma liczba

Stosowanie programu warsztatowego oznacza korzystanie z danych w nim zawartych i umiejętność zarządzania serwisem na ich podstawie Jeśli nie mamy rzetelnych danych w bazie i nie prowadzimy analiz przepływu usług i klientoacutew przez serwis odpowiedź na pytanie oparta jest jedynie na wra-żeniu i nie odpowiada rzeczywistości

CO TO ZNACZY MIEĆ STAŁEGO KLIENTAJest kilka głoacutewnych elementoacutew wpły-wających na zadowolenie klienta

fachowość naprawyusługi ndash wykonana kompleksowo zgod-nie ze zleceniem klienta i niezbęd-nymi oraz dodatkowymi rozszerze-niami usługi uzgodnionymi z nim

terminowość ndash klient pozostawia samochoacuted w serwisie i odbiera go w umoacutewionym terminie bez konieczności wielokrotnego dopy-tywania doradcy

korzystna relacja jakości usługi i jej wartości dla klienta do ceny

relacja z klientem ndash istotna w cza-sie realizacji usługi jak roacutewnież w kontakcie pomiędzy usługami

Klient profesjonalnie obsłużony wra-ca do serwisu zlecając kolejne usługi i naprawy Jedynie takie powroty są dla serwisu wartościowe Tylko takich klientoacutew mo-żemy nazywać stałymi klientami Każdy stały klient poleca serwis innym daje pozytywną ocenę usług itp

Z JAKICH POWROTOacuteW SERWIS NIE POWINIEN BYĆ DUMNYReklamacja Klient wracający z rekla-macją to efekt

nieumiejętności mechanika w pra-widłowej realizacji naprawy ndash brak przeszkolenia

braku odpowiednich urządzeń diagnostycznych i aktualnej doku-mentacji technicznej

braku specjalistycznych narzędzi i urządzeń

braku rzetelnej kontroli usługi przed wydaniem pojazdu klientowi

wady części zastosowania niskiej jakości

zamiennikaJedynie wada części usprawiedliwia reklamację i nie obciąża wizerunku serwisu

Doradca serwisowy Mam tu na myśli powroty wynikające z bdquodzieleniardquo usługi na etapy Rolą doradcy jest przekonać klienta do zakupu usługi kompletnej i do-datkowo zaoferować mu rozszerzenia ktoacutere przyczynią się do uniknięcia kolejnej wizyty w serwisie po np 4‒6 tygodniachCena Jeśli najważniejszym argumen-tem serwisu przyciągającym klienta będzie cena za usługę (robocizna i czę-ści) to w ten sposoacuteb nie budujemy bazy wartościowych klientoacutew lecz jedynie bdquołowcoacutew cenyrdquo ktoacuterzy za każdą wizytą będą oczekiwali kolejnych rabatoacutew Nie każdy powroacutet klienta jest cenny dla serwisu Rolą doradcoacutew serwisowych jest rozszerzanie bazy stałych i zado-wolonych klientoacutew a nie generowanie pozornego ruchu w serwisie powrotami wynikającymi z błędoacutew serwisu Dla członkoacutew sieci Bosch Car Service prowadzimy wiele szkoleń z organiza-cji pracy oraz optymalizacji procesu obsługi klienta Przeprowadzamy roacutew-nież bezpłatne audyty aby wskazywać elementy wymagające poprawy lub optymalizacji

Robert Dzierżanowski

gtgt WIĘCEJ O AUTORYZACJI BOSCH CAR SERVICE ZNAJDĄ PAŃSTWO NA STRONIE WARSZTATYBOSCHPL

Bosch Car Service

21Technika

Komisja ds Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentoacutew Parlamentu Europejskiego zamierza zwiększyć obowiązkowe wyposażenie pojazdoacutew o systemy zwiększające bezpieczeństwo Jeśli Parlament Europejski wyrazi zgodę nowo rejestrowane samochody będą musiały być seryjnie wyposażone w zaawansowane systemy awaryjnego hamowania inteligentny tempomat system wykrywający zmęczenie kierowcy i asystenta utrzymywania pasa ruchu a także tzw czarną skrzynkę pomagającą w odtworzeniu okoliczności kolizji

Systemy zwiększające bezpieczeństwo część 1

Bosch Autospec nr 272

Lista nowego obowiązkowego wypo-sażenia jest negocjowana ale już wia-domo że na pewno znajdzie się na niej system hamowania awaryjnego ktoacutery ma być obowiązkowy od 2022 roku Zalecenia organoacutew Unii Europejskiej są zgodne z oczekiwaniami kierowcoacutew

ktoacuterzy chętnie wyposażają swoje po-jazdy w systemy ułatwiające jazdę Spośroacuted nowych samochodoacutew zare-jestrowanych w Niemczech i w Belgii w 2017 r aż 54 zostało wyposażo-nych w system hamowania awaryjne-go w Holandii ndash 45 a we Włoszech

ndash 30 Roacutewnie popularne są systemy ułatwiające parkowanie wykrywania senności i utrzymywania pasa ruchu Pionierem w opracowaniu inteligent-nych systemoacutew bezpieczeństwa jest Bosch ktoacuterego system Predictive Brake Assist montowano seryjnie w Audi już gt

Przykładowe rozmieszczenie czujnikoacutew i kamer w samochodzie tylne czujniki ultradźwiękowe bull system

parkowania

tylne czujniki radarowe

bull asystent zmiany pasa ruchu

bull aktywny tempomat

bull system wykrywania pieszych

bull system wykrywania ruchu poprzecznego

kamera boczna

bull system parkowaniabull system wykrywa-

nia martwego pola

Przednie radary długiego i średniego zasięgu

bull system utrzymania toru jazdybull aktywny tempomatbull system wykrywania pieszychbull adaptacyjne światła z płynną

regulacją zasięgu reflektoroacutew

bull system zapobiegający zderze-niom

bull pomiar odległościbull asystent jazdy w korkubull system skrętu na skrzyżowaniach

przednie czujniki ultradźwiękowe

bull system parkowaniabull aktywny tempomat

1

2

3

6

7

kamera przednia

bull system utrzymania toru jazdybull aktywny tempomatbull system wykrywania pieszychbull odczytywanie znakoacutew

drogowychbull adaptacyjne światła z płynną

regulacją zasięgu reflektoroacutewbull system zapobiegający

zderzeniombull asystent jazdy w korkubull system skrętu na

skrzyżowaniach

8

boczne czujniki ultradźwiękowe

bull asystent parkowaniabull asystent zmiany

pasa ruchu

5

4

kamera cofania bull system

parkowania

znać roacuteżne przeszkody ndash od ruchomych do nieruchomych przedmiotoacutew ludzi i zwierząt co jeszcze kilka lat temu było niemożliwe Wiele z tych czujnikoacutew pro-dukuje BoschLiczba systemoacutew wspomagających kie-rowcę zamontowanych w danym aucie w dużej mierze zależy od jego wyposa-żenia i coraz mniej ndash od jego klasy Z ba-dań Boscha wynika że w Niemczech więcej sprzedaje się nowych bogato wyposażonych w asystentoacutew kierow-cy samochodoacutew klasy kompaktowej i średniej niż klasy premiumPrzyjrzyjmy się najpopularniejszym systemom wspomagającym kierowcę

SYSTEM HAMOWANIA AWARYJNEGO To już powszechnie stosowany system monitorujący za pomocą kamery i rada-roacutew drogę przed pojazdem rozpoznają-cy pojazdy pieszych lub rowerzystoacutew Występuje w wersji miejskiej i autostra-dowej W najnowszej generacji system rozpoznaje także ruch poprzeczny Jeśli wykryje przeszkodę kierowca otrzymuje serię ostrzeżeń aż do pełnego hamowa-nia w celu uniknięcia kolizji z pojazdem poprzedzającym nieruchomym lub poruszającym się torem poprzecznym Odmianą jest system automatycznego hamowania po kolizji (VW Ford) ktoacutery nie tylko samoczynnie zatrzymuje po-

społami wykonawczymi są układ ha-mulcowy ESP ilub układ kierowniczy oświetlenia pojazdu a nawet układ zawieszenia (w przygotowaniu) Pomy-słowość konstruktoroacutew nie zna granic w wykorzystywaniu i przetwarzaniu informacji uzyskiwanych od roacuteżnych czujnikoacutew Systemy funkcjonują przy roacuteżnych prędkościach jazdy (miejskie i autostradowe) a ich działanie uza-leżnione jest roacutewnież od wyposażenia pojazdu w automatyczną lub manualną skrzynię biegoacutew oraz system pozycjo-nowania pojazdu GPS Nowe generacje czujnikoacutew głoacutewnie radarowych kamer i coraz popularniejszych czujnikoacutew lida-rowych są w stanie dokładniej rozpo-

nr 272 Bosch Autospec22 Technika

gt w 2005 r Działanie układu opierało się na wspoacutełpracy układu hamulcowego ESP z czujnikiem radarowym i kame-rą przednią Gdy system wykrywał że pojazd zbliża się do przeszkody i może dojść do kolizji w zależności od konkret-nej sytuacji przygotowywał auto do awa-ryjnego hamowania przez zmniejszenie odległości między klockami i tarczami hamulcowymi Alarmował kierowcę emitując sygnał ostrzegawczy a w osta-teczności hamował z pełną siłą

POMYSŁOWOŚĆ NIE ZNA GRANIC Obecnie każdy producent pojazdoacutew poleca roacuteżne systemy zwiększające bezpieczeństwo jazdy i oferuje je klien-tom pod ogoacutelną nazwą asystentoacutew kierowcy Wyodrębniły się dwie grupy asystentoacutew ndash systemy zwiększające bezpieczeństwo i pomagające pod-czas parkowania chociaż te ostatnie też w istocie to bezpieczeństwo zwięk-szają W zależności od marki pojazdu występują one pod roacuteżnymi nazwami chociaż ich działanie jest identyczne lub bardzo podobne W systemach tych wykorzystywane są sygnały z czujni-koacutew radarowych kroacutetkiego i dalekiego zasięgu czujnikoacutew ultradźwiękowych kamery przedniej lub tylnej a podze-

Elementy systemu wykrywania pieszych w Audi Q7

tablica przyrządoacutew

System automatycznego

hamowania po kolizji

samoczynnie zatrzymuje

uszkodzony pojazd i utrzymuje go

na swoim pasie ruchu

sterownik układu

hamulco-wego ESP

ekran z możliwo-

ścią roacuteżnych ustawień systemu

kamera przednia

przycisk sterujący

centralny sterownik światło hamowania

bramka sterownicza

jazd lecz roacutewnież utrzymuje go na jed-nym pasie ruchu by uniknąć zderzenia z pojazdami jadącymi obok

OMIJANIE PRZESZKODYNiektoacutere systemy hamowania awaryjnego (Lexus Mercedes-Benz) w razie potrze-by ingerują w układ kierowniczy w celu uniknięcia kolizji Jeśli nie da się unik-nąć kolizji do działania włącza się system

omijania przeszkody Wykorzystuje radar i kamerę do wykrywania z wyprzedzeniem wolniej poruszających się lub nierucho-mych pojazdoacutew i wytycza optymalny tor jazdy w celu ominięcia pojazdu z ktoacuterym ryzyko kolizji byłoby wysokie

ADAPTACYJNY TEMPOMATUtrzymuje auto w bezpiecznej odległości od poprzedzającego pojazdu Kierowca

Bosch Autospec nr 272

może kontrolować tę odległość na pię-ciu etapach System ten wykorzystuje głoacutewnie sygnały z przednich czujnikoacutew radarowych i kamery W połączeniu z automatyczną skrzynią biegoacutew działa w pełnym zakresie prędkości a przy ręcznej skrzyni biegoacutew ndash od 30 kmh

Ryszard Polit Auto Moto Serwis Zdjęcie Audi VW

23Technika

Elementy systemu jazdy w korku w Audi Q7

Elementy systemu skrętu w lewo na skrzyżowaniu w Audi Q7

bramka sterownicza

dźwignia zmiany biegoacutew

kamera przedniawyświetlacz head-up

wyświetlacz

system nawigacji z bazą danych

sterownik układu kierowniczegosterownik układu hamulcowego ESP

sterownik silnika

radar przedni

radar przedni

czujniki ultradźwiękowe

komputer pokładowy tablica przyrządoacutew

światło hamowania

bramka sterownicza

tablica przyrządoacutewsterownik układu hamulcowego ESP

radar przedni

radar przedni

wyświetlacz head-up

kamera przednia

Wybierz klocki i tarcze hamulcowe Bosch

Właściwa odległość to kwestia Twojego bezpieczeństwa

hamulceboschpl

Bosch_hamulce_dystans_reklama_210_280indd 1 07022018 125308

11Produkty

W nowoczesnych pojazdach układ hamulcowy pełni znacznie więcej funkcji niż w pojazdach choćby sprzed 15 lat

SYSTEM ESPPrzełom rozpoczął się w 2006 r kiedy to wszystkie nowo rejestrowane pojaz-dy musiały być wyposażone w system ABS Kolejnym krokiem było w 2014 r wprowadzenie obowiązkowego sys-temu ESP Ale to nie wszystko Unia Europejska planuje w kolejnych latach wydłużyć listę systemoacutew montowanych obowiązkowo na wyposażeniu fabrycz-nym Do takich należy między innymi system AEB (Autonomous Emergency Breaking) czy też LKA (Line Keeping Assist) W obydwu przypadkach pod-stawą działania jest układ hamulcowy a konkretniej moacutewiąc system ESP Aby spełniał on należycie swoje zadania wszystkie jego elementy muszą być sprawne i poddawane regularnym kontrolom

PŁYN HAMULCOWYJednym z takich elementoacutew jest płyn hamulcowy o ktoacuterym często zapomina-my Każdy płyn (z wyjątkiem DOT5) jest

higroskopijny a to oznacza że chłonie wilgoć ktoacutera obniża parametry płynuGdy płyn zawiera zbyt dużo wilgoci bądź jest o niewłaściwej specyfikacji systemy bezpieczeństwa będą działa-ły niewłaściwie Nawet jeśli kierowca na co dzień nie dostrzeże żadnej roacuteż-nicy w sytuacjach awaryjnych może dojść do kolizji Niewłaściwy płyn może spowodować opoacuteźnienie zadziałania całego systemu Gdy system AEB wykryje pojazd do ktoacute-rego zbliżamy się zbyt szybko a kierow-

ca nie podejmie proacuteby hamowania sam rozpocznie hamowanie W przypadku złego płynu opoacuteźnienie w działaniu sys-temu może wynieść 20 ms Wydawać by się mogło że jest to bardzo kroacutetki czas ale w ruchu miejskim auto jadąc z prędkością 50 kmh pokona w tym czasie ok 3 m Te 3 m mogą oznaczać uratowanie czyjegoś życia Dlatego jedy-nym sposobem aby wszystkie systemy działały zgodnie z założeniami produ-centa jest dokładna kontrola i wymiana komponentoacutew zgodnie z wymogamiBosch w swojej ofercie ma płyn hamul-cowy nowej generacji o nazwie ENV o bardzo wysokich parametrach ktoacutery można stosować jako zamiennik dla płynoacutew DOT

Marcin Kiełczewski

20 milisekund ratuje życie

Bosch Autospec nr 272

DODATKOWO PŁYN ENV SPEŁNIA NASTĘPUJĄCE SPECYFIKACJE PRODUCENTOacuteW

VAG VW Audi Seat Skoda Bentley Bugatti Lamborghini TL 766Z

BMW BMW MINI Rolls-Royce QV 34 001 GM Europe Opel Saab Vauxhall GMW 3356 PSA Peugeot Citroen STL S71 2114 Ford Motor Company WSS-M6C65-A2

MOŻLIWOŚCI ZASTĄPIENIA PŁYNOacuteW DOT PRZEZ PŁYN ENV

DOT3 DOT4 DOT4 HP DOT4 SUPER DOT51

ENV6

ENV4

Płyn hamulcowy nowej generacji ndash ENV

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

14 Produkty

Co zrobić aby na urlopie bez przeszkoacuted cieszyć się wolnym czasem i spokojem Nie tylko należy zaplanować cel podroacuteży i atrakcje kupić bilety spakować sprzęt turystyczny i bagaże oraz apteczkę ale roacutewnież przygotować samochoacuted

W przypadku wyjazdu samochodem warto sprawdzić jego stan techniczny

hamulce amortyzatory zawieszenie opony płyny eksploatacyjne

Istotne jest także sprawdzenie stanu wycieraczek oraz oświetlenia w samo-chodzie Są to ważne czynniki podno-szące poprawę widoczności a co za tym idzie bezpieczeństwa na drodze

WYCIERACZKIPrzed wakacyjnym wyjazdem należy

ocenić stan techniczny wyciera-czek i dokonać ewentualnej ich wymiany

sprawdzić czy guma wycieraczek nie jest zdeformowana porowata ani oderwana od konstrukcji

zadbać o czystość pioacutera co prze-dłuży żywotność wycieraczek

Sprawne wycieraczki w znaczącym stopniu przyczyniają się do bezpiecz-

nr 272 Bosch Autospec

nej jazdy Należy je wymienić gdy na szybie pozostają smugi podczas pracy słychać piski zgrzyty a wycie-raczka przeskakuje na szybie Warto też zwroacutecić uwagę na stan techniczny rzadziej wymienianej wycieraczki szyby tylnej

OŚWIETLENIESprawnie działające światła w samo-chodzie to podstawa bezpieczeństwa Warto pamiętać o kontroli

Bezpiecznie na wakacje

Gigalight Xenon HID D2S karton i produkt

Żaroacutewka Giga-light Plus 150 blister i produkt

GIGALIGHT PLUS 150 ORAZ LAMPY WYŁADOWCZE GIGALIGHT HID

NR BOSCH NAZWA NAPIĘCIE TYP MOC KOD EAN KOŃCOacuteWKA OPAKOWANIE CENA detal netto (od 23042019)

1987301136 Gigalight Plus 150 12 V H4 6055 W 4047026227581 P43T blister 1 szt 3700 zł

1987301137 Gigalight Plus 150 12 V H7 55 W 4047026227598 PX26D blister 1 szt 4800 zł

1987302913 Lampa wyładowcza Xenon GIGA HID

zastosowanie samochody osobowe i ciężarowe

D1S 35 W 4047026227550 PK32D-2 kartonik 1 szt 29000 zł

1987302914 Lampa wyładowcza Xenon GIGA HID

zastosowanie samochody osobowe i ciężarowe

D2S 35 W 4047026227567 P32D-2 kartonik 1 szt 20500 zł

UWAGA Lampy wyładowcze są uniwersalne i pasują do samochodoacutew osobowych (12 V) i ciężarowych (24 V) Żarniki ksenonowe zasilane są napięciem około 135 V i o ich napięciu zasilania decyduje układ sterujący ktoacutery musi być dopasowany do napięcia panującego w instalacji danego pojazdu

15Produkty

Rodzaj zestawu Zestaw z żaroacutewką halogenową

Żaroacutewki dodatkowe w zestawie

Bezpieczniki w zestawie Nr Bosch Cena detal

netto

Mini Box H1 P21W R5W T4W 1x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 102 2515

Mini Box H4 P21W R5W T4W 1x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 101 2182

Mini Box H7 P21W R5W T4W 1x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 103 2515

Maxi Box H1 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 112 3384

Maxi Box H4 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 111 3352

Maxi Box H7 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 113 3521

Maxi Box H1H7 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 120 5303

Bosch Autospec nr 272

przydatny zestaw żaroacutewek Mini Box lub Maxi Box

NOWE LAMPY GIGALIGHT PLUS 150 I XENON GIGALIGHT HIDW ofercie Boscha dostępna jest nowa linia żaroacutewek halogenowych Gigalight Plus 150 oraz nowa linia lamp wyładow-czych Xenon Gigalight HIDGigalight Plus 150 to nowa linia 12 V halogenowych żaroacutewek (H4 H7) ktoacutere

generują do 150 więcej światła zwiększają bezpieczeństwo na

drodze emitują intensywne białe światło

pojazdy silnikowe prywatne i wynajęte

autobusy autokary (regularne turystyczne)

inne koleje rowery wodne

samoloty

ZESTAWY TYPU MINI BOX

świateł mijania i drogowych pozycyjnych i cofania awaryjnych i kierunkowskazoacutew przeciwmgielnych i świateł bdquostoprdquo

Dobrze wiedzieć Żaroacutewki warto wymieniać parami ndash aby świeciły roacutewnomiernie Sprawdzić trzeba także oświetlenie tablic rejestra-cyjnych i wnętrza pojazduWarto zaproponować klientowi zapa-sowy komplet żaroacutewek W niektoacuterych krajach Europy np w Czechach Chor-wacji Francji Czarnogoacuterze i na Słowacji ndash zapasowy komplet jest obowiązkowy Dlatego dobrze jest mieć niewielki ale

mają nowoczesny design są pakowane w blistry

Lampy wyładowcze Boscha Xenon Giga- light HID

dostępne są D1S i D2S emitują jasne światło o barwie

4400 K dają do 70 więcej światła na

drodze niż standardowe lampy ksenonowe

Oznacza to lepszą widoczność na dro-dze komfort jazdy kierowcy i zwiększo-ne bezpieczeństwo

Anna Stryjska

JAKIMI ŚRODKAMI TRANSPORTU PORUSZAJĄ SIĘ POLACY POWYŻEJ 15 ROKU ŻYCIA PODCZAS PODROacuteŻY PO POLSCE I NA ŚWIECIE

765

304

139

143

94

30

02

524 dane Rocznik Statystyczny GUS 2017

16 Produkty

W dalekodystansowej ciężaroacutewce akumulatory pracują pod dużym obciążeniem roacutewnież podczas postojoacutew Stosując się do kilku prostych zasad można zmniejszyć ryzyko nagłej awarii i kosztownej niepożądanej przerwy w pracy

MĄDRE GOSPODAROWANIE ENERGIĄPodczas dobowego odpoczynku i zwią-zanego z tym postoju warto odłączyć zbędne odbiorniki elektryczne po-nieważ obniży to ryzyko nadmiernego rozładowania akumulatoroacutew We wspoacutełczesnych ciężaroacutewkach w komputerze pokładowym można wybrać spośroacuted kilku tryboacutew pracy po-jazdu podczas parkowania roacuteżniących się liczbą uruchomionych urządzeń Pozwala to kilkukrotnie zmniejszyć nie-potrzebną utratę energii W nowych modelach ciężaroacutewek wskaź-nik stanu akumulatoroacutew alarmuje jeśli stan naładowania jest za niski oraz ile minimalnie energii powinno być zacho-wane do rozruchu

DODATKOWE URZĄDZENIA ELEKTRYCZNEKlimatyzator lub ogrzewanie zużywają sporą ilość energii dlatego korzystnie jest przed zatrzymaniem się na postoacutej schłodzić lub ogrzać wnętrze by uła-twić im poacuteźniejsze zadanie oraz uniknąć nadmiernego obciążenia akumulato-roacutew Roacutewnież lodoacutewka może w kilka dni rozładować akumulatory zaś nie-używana przetwornica 12 V powinna być odłączona by nie pobierać szcząt-kowego prądu

GŁĘBOKIE ROZŁADOWANIEGdy akumulatory są naładowane mogą być pozostawione na długi okres bez uszczerbku Jeśli jednak są w dużym stopniu roz-ładowane to z upływem czasu płyty

będą się trwale zasiarczać Dlatego należy unikać pozostawiania na długi czas akumulatoroacutew w stanie głębokiego rozładowania czyli stanu naładowania poniżej 40‒45

SZCZEGOacuteLNA OSTROŻNOŚĆ ZIMĄDobrze jest unikać głębokiego rozła-dowania akumulatoroacutew przy silnych mrozach aby przy najniższej tempera-turze nie mieć problemoacutew z rozruchem Niska temperatura może bowiem obni-żyć pojemność akumulatoroacutew nawet o połowę W okresie długotrwałych silnych mro-zoacutew warto pamiętać o doładowaniu akumulatoroacutew

POBOacuteR ENERGII ELEKTRYCZNEJ

Lodoacutewka 3 A Klimatyzacja postojowa

10‒30 A Ogrzewanie postojowe

5‒10 A Oświetlenie 5 A Laptop 5 A

Niektoacutere z tych urządzeń w ciągu 8 godzin mogą zużyć około 200 ndash 240 Ah a więc całą energię zgromadzoną w akumulatorach

Akumulatory Boscha do ciężaroacutewek

nr 272 Bosch Autospec

17Produkty

ZUŻYCIE ENERGII A PRĄD ŁADOWANIA

Zimą odbiorniki elektryczne w ciężaroacutewce pobierają moc nawet ponad 350 W Wiąże się to z poborem prądu rzędu 15 A Oznacza to że w 8 godzin pobrane zostanie 120 Ah czyli połowa energii zgromadzonej w akumulatorach Najlepsza do naładowania akumulatora w bazach transportowych będzie ładowarka o dużym prądzie wyjściowym 45-90 A Mniejsze ładowarki o prądzie wyjściowym poniżej 10 A mogą być użyte w trakcie dłuższego postoju

Bosch Autospec nr 272

Bosch od dawna ma w swojej ofercie paski wieloklinowe do napędu urządzeń pomocniczych takich jak alternator czy kompresor klimatyzacji roacutewnież ndash koła pasowe alternatora ze sprzęgłem jednokierunkowym

Części zamienne układu napędu pasowego

Naturalnym krokiem jest poszerzanie oferty o pozostałe komponenty ukła-du paska napędowego co też w tym momencie Bosch robiOstatnio w ofercie pojawiły się

napinacze paska wieloklinowego koła pasowe wału korbowego

z tłumikami drgań skrętnych rolki prowadzące koła pasowe alternatora ze sprzę-

głem jednokierunkowym mające zastosowanie w alternatorach wyprodukowanych przez innych producentoacutew niż Bosch

Układy napędu pasowego urządzeń pomocniczych we wspoacutełczesnych sil-nikach stają się coraz bardziej rozbu-dowane a im więcej jest w pojeździe

zmiany wynikające z rozszerzalności temperaturowej materiałoacutew z ktoacuterych zrobiony jest silnik oraz obciążenia układu paska napędowego pochodzące od napędzanych urządzeń i od silni-ka jak roacutewnież kompensuje on zmiany wymiaroacutew powstałe w wyniku zużycia częściStosowane w samochodach napinacze mają roacuteżne konstrukcje ale generalnie jest to rolka prowadząca umieszczona na ramieniu ktoacutere napinane jest spręży-ną oraz występuje w nich dodatkowo tłumik cierny lub hydrauliczny

SPRZĘGŁO JEDNOKIERUNKOWE ALTERNATORAJednym z pierwszych urządzeń zmniej-

urządzeń zwiększających komfort tym bardziej rosną wymogi wobec układu pasowego Wiąże się to ze stosowaniem bardziej rozbudowanych układoacutew tłu-mienia drgań i minimalizacji przeciążeń Dlatego w układzie paska wieloklino-wego silnika oproacutecz standardowego napinacza pasa pojawiły się urządzenia poprawiające płynność pracy jak i mini-malizujące drgania i hałas generowany przez cały ten mechanizm

NAPINACZ PASKA WIELOKLINOWEGOTradycyjnym elementem odpowiedzial-nym za właściwe napięcie oraz reduk-cję naprężeń w układzie jest napinacz paska wieloklinowego Kompensuje on

Odporny na wstrząsy akumulator TE EFB

PRAWIDŁOWA EKSPLOATACJA I PROFILAKTYKAPodczas eksploatacji akumulatoroacutew warto jest sprawdzać ich stan nałado-wania czy to za pomocą danych z wy-świetlacza na pulpicie czy to za pomocą woltomierza np przy okazji wymiany oleju i filtroacutew Jeśli napięcie akumula-tora jest poniżej 124 V to wymaga on doładowania

STAN PEŁNEGO NAŁADOWANIAAkumulatory ktoacutere są regularnie w pełni naładowane zachowują długą żywot-ność i nie ulegają zasiarczeniu ktoacutere zmniejsza ich pojemność Pojawia się ono przy długotrwałym niedoładowa-niu akumulatoroacutew Akumulatory warto profilaktycznie doładować do pełna np podczas wymiany oleju i filtroacutew lub w dniu nieużywania auta Można do tego użyć ładowarki Boscha BAT 645 lub BAT 690 o dużym prądzie wyjściowym 45 A lub 90 A Do mniej wymagających zastosowań może też posłużyć Bosch C7 Ładowarka używana do ciężaroacutewki powinna mieć odpowiednio duży prąd wyjściowy najlepiej powyżej 45 A

Jacek Pudło

gt

18 Produkty nr 272 Bosch Autospec

szających drgania wibracje i przeciąże-nia w układzie pasowym było sprzęgło jednokierunkowe alternatora Zostało wprowadzone ponieważ wirnik alterna-tora ma stosunkowo wysoką masę ndash tym większą im większa moc alternatora Ponadto alternator kręci się około trzech razy szybciej niż prędkość obrotowa sil-nika co powoduje że wirnik alternatora przeciwstawia się z dużą siłą wszelkim zmianom prędkości obrotowej Silnik spalinowy ndash w szczegoacutelności na wolnych obrotach ndash pracuje z dużą nieroacutewno-miernością prędkości obrotowej Za-tem sprzęgło jednokierunkowe mini-malizuje wibrację rozłączając napęd gdy prędkość obrotowa silnika maleje i załączając gdy rośnie Dzięki takie-mu zachowaniu duża masa bezwładna wirnika pracuje płynnie i nie wywołuje dodatkowych pulsujących sił w układzieJednokierunkowe sprzęgło w kole pa-sowym alternatora minimalizuje dodat-kowo przeciążenia podczas gwałtow-nych zmian obrotoacutew silnika Alternator kręci się około trzech razy szybciej niż silnik tak więc podczas zmiany bie-gu na wyższy gdy prędkość obrotoacutew spada o 1000 obrmin prędkość ob-rotowa alternatora musiałaby zostać zredukowana o około 3000 obrmin w jednym momencie Dzięki sprzęgłu jednokierunkowemu wirnik alternatora może tę chwilę do zroacutewnania obrotoacutew pracować z tak zwanym wybiegiemNieprawidłowo pracujące jednokierun-kowe sprzęgło alternatora może powo-dować duże wibracje w układzie napędu pasowego co z kolei powoduje szybkie

zużywanie się pozostałych wspoacutełpra-cujących komponentoacutew układu oraz może prowadzić do ich uszkodzenia

KOŁA PASOWE WAŁU KORBOWEGO Z TŁUMIKIEM DRGAŃ SKRĘTNYCHKoła pasowe wału korbowego z tłumi-kiem drgań skrętnych minimalizują pul-sacje spowodowane nieroacutewnomierną prędkością obrotową silnika co skut-kuje zmniejszeniem sił wywołujących wibracje i pulsacje w układzie pasowym silnika Mniejsze pulsacje oznaczają mniejsze wibracje paska i zmniejszo-ne zużycie innych części tego układuWprowadzenie dwumasowego koła zamachowego do konstrukcji silnika spowodowało zmniejszenie drgań w układzie napędu pojazdu Niestety masa zamachowa na sztywno związana z wałem korbowym silnika jest w tych

aplikacjach mniejsza co powoduje że nieroacutewnomierność prędkości ob-rotowej samego wału korbowego silnika podczas pracy na niskich obrotach jest znacznie większa Dlatego mniej więcej od czasu wprowadzenia dwumasowych koacuteł zamachowych producenci musieli wprowadzić do konstrukcji silnika koła pasowe z elastomerowymi tłumikami drgań skrętnychWraz z koniecznością spełniania wyż-szych norm emisji spalin silniki zaczy-nają pracować bardziej twardo nawet na wolnych obrotach co wiąże się z generowaniem większych wibracji Oczekiwania kierowcoacutew co do komfortu są coraz większe zatem tłumiki drgań skrętnych w kołach pasowych są coraz bardziej rozbudowane Pierwszym etapem rozbudowywania tych tłumikoacutew było zwiększanie masy pierścienia zewnętrznego tak aby jego bezwładność lepiej tłumiła drgania oraz wprowadzono oproacutecz elastomerowych tłumikoacutew tłumiki cierne rozpraszające energię drgań Obecnie pojawiły się koła pasowe działające na niemal identycznej zasadzie jak zamachowe koła dwuma-sowe ndash aby jeszcze lepiej odseparować drgania wywoływane przez wał korbowy silnika od układu napędu pasowegoProsty układ napędu pasowego stał się skomplikowany i podatny na zużycie i uszkodzenia Proces diagnozy i na-prawy układu pasowego jest bardziej skomplikowany i wymagający większej wiedzy oraz doświadczenia mechanika

Tomasz Maciejasz

NAPRAWA UKŁADU PASOWEGO

Należy zawsze sprawdzać prawidłowe działanie i stopień zużycia

paska wieloklinowego napinacza paska rolki prowadzącej sprzęgła jednokierunkowego

alternatora koła pasowego wału kor-

bowego z tłumikiem drgań skrętnych

Napinacz paska wieloklinowego

Koło pasowe wału korbowego z tłumikiem drgań skrętnych

gt

19DiagnostykaBosch Autospec nr 272

ESI[TRONIC] 20 uniwersalne profesjonalne i zawsze aktualne oprogramowanie dla warsztatoacutewDzisiaj od oprogramowania warsztatowego oczekuje się czegoś więcej niż tylko diagnozowania sterownikoacutew bez względu na to czy dotyczy to samochodoacutew osobowych czy ciężarowych

Inteligentne rozwiązywanie problemoacutew wspomaganie szybkich napraw i ser-wisowania zgodnie ze specyfikacjami producenta to nowy standard w diagno-styce Wszystkie te wymagania można spełnić dzięki ESI [tronic] 20 Skuteczna diagnostyka sterownikoacutew zaproponowana przez Boscha prowadzi użytkownika krok po kroku przez proces rozwiązywania problemoacutew Dzięki ESI [tronic] 20 otrzymuje on od ręki wszyst-kie niezbędne informacje na temat prze-glądoacutew i konserwacji Regularne aktualizacje programu ESI [tronic] 20 zawierają najnowsze dane dotyczące wszystkich popular-nych modeli pojazdoacutew co pozwala być na bieżącoProgram ESI [tronic] 20 umożliwia szyb-ką i prostą diagnozę zaroacutewno pojazdoacutew osobowych dostawczych ciężarowych (ESI-Truck) motocykli (ESI-Bike) jak i ciągnikoacutew rolniczych (ESI-OHW1) oraz maszyn roboczych (OHW2) Każdy warsztat zawsze znajdzie odpowiednią dla siebie konfigurację oprogramowania i sprzętu dzięki modułowej budowie ESI [tronic] 20 oraz możliwości jego

wspoacutełpracy głoacutewnie z testerami serii KTS i diagnoskopami typu FSA

PODSTAWOWE ZALETY ESI[TRONIC] 20

Wielofunkcyjne oprogramowanie do diagnozowania sterownikoacutew w pojazdach ESI [tronic] 20 jest już stosowane w co trzecim nieza-leżnym warsztacie w Europie

Bardzo duże pokrycie samocho-doacutew osobowych motocykli samo-chodoacutew dostawczych ciężaroacutewek autobusoacutew i przyczep światowych producentoacutew marek

Ponad 90 000 pojazdoacutew spośroacuted 150 marek

Zaawansowane funkcje regulacji i programowania

Identyfikacja pojazdu poprzez VIN lub klucz KBA umożliwia efek-tywne wykonanie analizy średnio w 20 sekund

Wszystkie niezbędne dane do na-prawy i serwisowania zgodne ze specyfikacjami producenta są przedstawione w wygodny prosty i zrozumiały sposoacuteb

CZY WIESZ ŻE

Zapewniamy pokrycie sys-temoacutew dla zupełnie nowych modeli i wersji pojazdoacutew Kon-centrujemy się na systemach i funkcjach w odniesieniu do najważniejszych zadań serwiso-wych i naprawczych dla nowych pojazdoacutew Poniższe modele pojazdoacutew zostały opracowane zaledwie kilka tygodni po wpro-wadzeniu na rynek i są dostęp-ne od teraz w ESI[tronic] Volvo V60 Cross Country

II (klucz RB VOL2495 VOL2496) wprowadzenie na rynek marzec 2019 r

Honda CR-V Hybrid (klucz RB HON2643 HON2644) wprowadzenie na rynek luty 2019 r

Citroen C5 Aircross (klucz RB CIT1296) wprowadzenie na rynek luty 2019 r

Wsparcie dla koncepcji sieci warsztatowej Connected Repair (CoRe) co pozwala zwiększyć wydajność i efektywność

Regularne aktualizacje online odbywające się w tle Warsztaty są zawsze na bieżąco i mogą w trak-cie aktualizacji bez ograniczeń korzystać z oprogramowania

Tomasz Nowak

20 nr 272 Bosch Autospec

Powroty klientoacutew do serwisuIlu właścicieli warsztatoacutew samochodowych jest w stanie powiedzieć jaki procent klientoacutew jest jego stałymi klientami Zapewne niewielki odsetek gdyż serwisoacutew stosujących profesjonalne programy warsztatowe na rynku Aftermarket jest niewiele a wręcz znikoma liczba

Stosowanie programu warsztatowego oznacza korzystanie z danych w nim zawartych i umiejętność zarządzania serwisem na ich podstawie Jeśli nie mamy rzetelnych danych w bazie i nie prowadzimy analiz przepływu usług i klientoacutew przez serwis odpowiedź na pytanie oparta jest jedynie na wra-żeniu i nie odpowiada rzeczywistości

CO TO ZNACZY MIEĆ STAŁEGO KLIENTAJest kilka głoacutewnych elementoacutew wpły-wających na zadowolenie klienta

fachowość naprawyusługi ndash wykonana kompleksowo zgod-nie ze zleceniem klienta i niezbęd-nymi oraz dodatkowymi rozszerze-niami usługi uzgodnionymi z nim

terminowość ndash klient pozostawia samochoacuted w serwisie i odbiera go w umoacutewionym terminie bez konieczności wielokrotnego dopy-tywania doradcy

korzystna relacja jakości usługi i jej wartości dla klienta do ceny

relacja z klientem ndash istotna w cza-sie realizacji usługi jak roacutewnież w kontakcie pomiędzy usługami

Klient profesjonalnie obsłużony wra-ca do serwisu zlecając kolejne usługi i naprawy Jedynie takie powroty są dla serwisu wartościowe Tylko takich klientoacutew mo-żemy nazywać stałymi klientami Każdy stały klient poleca serwis innym daje pozytywną ocenę usług itp

Z JAKICH POWROTOacuteW SERWIS NIE POWINIEN BYĆ DUMNYReklamacja Klient wracający z rekla-macją to efekt

nieumiejętności mechanika w pra-widłowej realizacji naprawy ndash brak przeszkolenia

braku odpowiednich urządzeń diagnostycznych i aktualnej doku-mentacji technicznej

braku specjalistycznych narzędzi i urządzeń

braku rzetelnej kontroli usługi przed wydaniem pojazdu klientowi

wady części zastosowania niskiej jakości

zamiennikaJedynie wada części usprawiedliwia reklamację i nie obciąża wizerunku serwisu

Doradca serwisowy Mam tu na myśli powroty wynikające z bdquodzieleniardquo usługi na etapy Rolą doradcy jest przekonać klienta do zakupu usługi kompletnej i do-datkowo zaoferować mu rozszerzenia ktoacutere przyczynią się do uniknięcia kolejnej wizyty w serwisie po np 4‒6 tygodniachCena Jeśli najważniejszym argumen-tem serwisu przyciągającym klienta będzie cena za usługę (robocizna i czę-ści) to w ten sposoacuteb nie budujemy bazy wartościowych klientoacutew lecz jedynie bdquołowcoacutew cenyrdquo ktoacuterzy za każdą wizytą będą oczekiwali kolejnych rabatoacutew Nie każdy powroacutet klienta jest cenny dla serwisu Rolą doradcoacutew serwisowych jest rozszerzanie bazy stałych i zado-wolonych klientoacutew a nie generowanie pozornego ruchu w serwisie powrotami wynikającymi z błędoacutew serwisu Dla członkoacutew sieci Bosch Car Service prowadzimy wiele szkoleń z organiza-cji pracy oraz optymalizacji procesu obsługi klienta Przeprowadzamy roacutew-nież bezpłatne audyty aby wskazywać elementy wymagające poprawy lub optymalizacji

Robert Dzierżanowski

gtgt WIĘCEJ O AUTORYZACJI BOSCH CAR SERVICE ZNAJDĄ PAŃSTWO NA STRONIE WARSZTATYBOSCHPL

Bosch Car Service

21Technika

Komisja ds Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentoacutew Parlamentu Europejskiego zamierza zwiększyć obowiązkowe wyposażenie pojazdoacutew o systemy zwiększające bezpieczeństwo Jeśli Parlament Europejski wyrazi zgodę nowo rejestrowane samochody będą musiały być seryjnie wyposażone w zaawansowane systemy awaryjnego hamowania inteligentny tempomat system wykrywający zmęczenie kierowcy i asystenta utrzymywania pasa ruchu a także tzw czarną skrzynkę pomagającą w odtworzeniu okoliczności kolizji

Systemy zwiększające bezpieczeństwo część 1

Bosch Autospec nr 272

Lista nowego obowiązkowego wypo-sażenia jest negocjowana ale już wia-domo że na pewno znajdzie się na niej system hamowania awaryjnego ktoacutery ma być obowiązkowy od 2022 roku Zalecenia organoacutew Unii Europejskiej są zgodne z oczekiwaniami kierowcoacutew

ktoacuterzy chętnie wyposażają swoje po-jazdy w systemy ułatwiające jazdę Spośroacuted nowych samochodoacutew zare-jestrowanych w Niemczech i w Belgii w 2017 r aż 54 zostało wyposażo-nych w system hamowania awaryjne-go w Holandii ndash 45 a we Włoszech

ndash 30 Roacutewnie popularne są systemy ułatwiające parkowanie wykrywania senności i utrzymywania pasa ruchu Pionierem w opracowaniu inteligent-nych systemoacutew bezpieczeństwa jest Bosch ktoacuterego system Predictive Brake Assist montowano seryjnie w Audi już gt

Przykładowe rozmieszczenie czujnikoacutew i kamer w samochodzie tylne czujniki ultradźwiękowe bull system

parkowania

tylne czujniki radarowe

bull asystent zmiany pasa ruchu

bull aktywny tempomat

bull system wykrywania pieszych

bull system wykrywania ruchu poprzecznego

kamera boczna

bull system parkowaniabull system wykrywa-

nia martwego pola

Przednie radary długiego i średniego zasięgu

bull system utrzymania toru jazdybull aktywny tempomatbull system wykrywania pieszychbull adaptacyjne światła z płynną

regulacją zasięgu reflektoroacutew

bull system zapobiegający zderze-niom

bull pomiar odległościbull asystent jazdy w korkubull system skrętu na skrzyżowaniach

przednie czujniki ultradźwiękowe

bull system parkowaniabull aktywny tempomat

1

2

3

6

7

kamera przednia

bull system utrzymania toru jazdybull aktywny tempomatbull system wykrywania pieszychbull odczytywanie znakoacutew

drogowychbull adaptacyjne światła z płynną

regulacją zasięgu reflektoroacutewbull system zapobiegający

zderzeniombull asystent jazdy w korkubull system skrętu na

skrzyżowaniach

8

boczne czujniki ultradźwiękowe

bull asystent parkowaniabull asystent zmiany

pasa ruchu

5

4

kamera cofania bull system

parkowania

znać roacuteżne przeszkody ndash od ruchomych do nieruchomych przedmiotoacutew ludzi i zwierząt co jeszcze kilka lat temu było niemożliwe Wiele z tych czujnikoacutew pro-dukuje BoschLiczba systemoacutew wspomagających kie-rowcę zamontowanych w danym aucie w dużej mierze zależy od jego wyposa-żenia i coraz mniej ndash od jego klasy Z ba-dań Boscha wynika że w Niemczech więcej sprzedaje się nowych bogato wyposażonych w asystentoacutew kierow-cy samochodoacutew klasy kompaktowej i średniej niż klasy premiumPrzyjrzyjmy się najpopularniejszym systemom wspomagającym kierowcę

SYSTEM HAMOWANIA AWARYJNEGO To już powszechnie stosowany system monitorujący za pomocą kamery i rada-roacutew drogę przed pojazdem rozpoznają-cy pojazdy pieszych lub rowerzystoacutew Występuje w wersji miejskiej i autostra-dowej W najnowszej generacji system rozpoznaje także ruch poprzeczny Jeśli wykryje przeszkodę kierowca otrzymuje serię ostrzeżeń aż do pełnego hamowa-nia w celu uniknięcia kolizji z pojazdem poprzedzającym nieruchomym lub poruszającym się torem poprzecznym Odmianą jest system automatycznego hamowania po kolizji (VW Ford) ktoacutery nie tylko samoczynnie zatrzymuje po-

społami wykonawczymi są układ ha-mulcowy ESP ilub układ kierowniczy oświetlenia pojazdu a nawet układ zawieszenia (w przygotowaniu) Pomy-słowość konstruktoroacutew nie zna granic w wykorzystywaniu i przetwarzaniu informacji uzyskiwanych od roacuteżnych czujnikoacutew Systemy funkcjonują przy roacuteżnych prędkościach jazdy (miejskie i autostradowe) a ich działanie uza-leżnione jest roacutewnież od wyposażenia pojazdu w automatyczną lub manualną skrzynię biegoacutew oraz system pozycjo-nowania pojazdu GPS Nowe generacje czujnikoacutew głoacutewnie radarowych kamer i coraz popularniejszych czujnikoacutew lida-rowych są w stanie dokładniej rozpo-

nr 272 Bosch Autospec22 Technika

gt w 2005 r Działanie układu opierało się na wspoacutełpracy układu hamulcowego ESP z czujnikiem radarowym i kame-rą przednią Gdy system wykrywał że pojazd zbliża się do przeszkody i może dojść do kolizji w zależności od konkret-nej sytuacji przygotowywał auto do awa-ryjnego hamowania przez zmniejszenie odległości między klockami i tarczami hamulcowymi Alarmował kierowcę emitując sygnał ostrzegawczy a w osta-teczności hamował z pełną siłą

POMYSŁOWOŚĆ NIE ZNA GRANIC Obecnie każdy producent pojazdoacutew poleca roacuteżne systemy zwiększające bezpieczeństwo jazdy i oferuje je klien-tom pod ogoacutelną nazwą asystentoacutew kierowcy Wyodrębniły się dwie grupy asystentoacutew ndash systemy zwiększające bezpieczeństwo i pomagające pod-czas parkowania chociaż te ostatnie też w istocie to bezpieczeństwo zwięk-szają W zależności od marki pojazdu występują one pod roacuteżnymi nazwami chociaż ich działanie jest identyczne lub bardzo podobne W systemach tych wykorzystywane są sygnały z czujni-koacutew radarowych kroacutetkiego i dalekiego zasięgu czujnikoacutew ultradźwiękowych kamery przedniej lub tylnej a podze-

Elementy systemu wykrywania pieszych w Audi Q7

tablica przyrządoacutew

System automatycznego

hamowania po kolizji

samoczynnie zatrzymuje

uszkodzony pojazd i utrzymuje go

na swoim pasie ruchu

sterownik układu

hamulco-wego ESP

ekran z możliwo-

ścią roacuteżnych ustawień systemu

kamera przednia

przycisk sterujący

centralny sterownik światło hamowania

bramka sterownicza

jazd lecz roacutewnież utrzymuje go na jed-nym pasie ruchu by uniknąć zderzenia z pojazdami jadącymi obok

OMIJANIE PRZESZKODYNiektoacutere systemy hamowania awaryjnego (Lexus Mercedes-Benz) w razie potrze-by ingerują w układ kierowniczy w celu uniknięcia kolizji Jeśli nie da się unik-nąć kolizji do działania włącza się system

omijania przeszkody Wykorzystuje radar i kamerę do wykrywania z wyprzedzeniem wolniej poruszających się lub nierucho-mych pojazdoacutew i wytycza optymalny tor jazdy w celu ominięcia pojazdu z ktoacuterym ryzyko kolizji byłoby wysokie

ADAPTACYJNY TEMPOMATUtrzymuje auto w bezpiecznej odległości od poprzedzającego pojazdu Kierowca

Bosch Autospec nr 272

może kontrolować tę odległość na pię-ciu etapach System ten wykorzystuje głoacutewnie sygnały z przednich czujnikoacutew radarowych i kamery W połączeniu z automatyczną skrzynią biegoacutew działa w pełnym zakresie prędkości a przy ręcznej skrzyni biegoacutew ndash od 30 kmh

Ryszard Polit Auto Moto Serwis Zdjęcie Audi VW

23Technika

Elementy systemu jazdy w korku w Audi Q7

Elementy systemu skrętu w lewo na skrzyżowaniu w Audi Q7

bramka sterownicza

dźwignia zmiany biegoacutew

kamera przedniawyświetlacz head-up

wyświetlacz

system nawigacji z bazą danych

sterownik układu kierowniczegosterownik układu hamulcowego ESP

sterownik silnika

radar przedni

radar przedni

czujniki ultradźwiękowe

komputer pokładowy tablica przyrządoacutew

światło hamowania

bramka sterownicza

tablica przyrządoacutewsterownik układu hamulcowego ESP

radar przedni

radar przedni

wyświetlacz head-up

kamera przednia

Wybierz klocki i tarcze hamulcowe Bosch

Właściwa odległość to kwestia Twojego bezpieczeństwa

hamulceboschpl

Bosch_hamulce_dystans_reklama_210_280indd 1 07022018 125308

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

14 Produkty

Co zrobić aby na urlopie bez przeszkoacuted cieszyć się wolnym czasem i spokojem Nie tylko należy zaplanować cel podroacuteży i atrakcje kupić bilety spakować sprzęt turystyczny i bagaże oraz apteczkę ale roacutewnież przygotować samochoacuted

W przypadku wyjazdu samochodem warto sprawdzić jego stan techniczny

hamulce amortyzatory zawieszenie opony płyny eksploatacyjne

Istotne jest także sprawdzenie stanu wycieraczek oraz oświetlenia w samo-chodzie Są to ważne czynniki podno-szące poprawę widoczności a co za tym idzie bezpieczeństwa na drodze

WYCIERACZKIPrzed wakacyjnym wyjazdem należy

ocenić stan techniczny wyciera-czek i dokonać ewentualnej ich wymiany

sprawdzić czy guma wycieraczek nie jest zdeformowana porowata ani oderwana od konstrukcji

zadbać o czystość pioacutera co prze-dłuży żywotność wycieraczek

Sprawne wycieraczki w znaczącym stopniu przyczyniają się do bezpiecz-

nr 272 Bosch Autospec

nej jazdy Należy je wymienić gdy na szybie pozostają smugi podczas pracy słychać piski zgrzyty a wycie-raczka przeskakuje na szybie Warto też zwroacutecić uwagę na stan techniczny rzadziej wymienianej wycieraczki szyby tylnej

OŚWIETLENIESprawnie działające światła w samo-chodzie to podstawa bezpieczeństwa Warto pamiętać o kontroli

Bezpiecznie na wakacje

Gigalight Xenon HID D2S karton i produkt

Żaroacutewka Giga-light Plus 150 blister i produkt

GIGALIGHT PLUS 150 ORAZ LAMPY WYŁADOWCZE GIGALIGHT HID

NR BOSCH NAZWA NAPIĘCIE TYP MOC KOD EAN KOŃCOacuteWKA OPAKOWANIE CENA detal netto (od 23042019)

1987301136 Gigalight Plus 150 12 V H4 6055 W 4047026227581 P43T blister 1 szt 3700 zł

1987301137 Gigalight Plus 150 12 V H7 55 W 4047026227598 PX26D blister 1 szt 4800 zł

1987302913 Lampa wyładowcza Xenon GIGA HID

zastosowanie samochody osobowe i ciężarowe

D1S 35 W 4047026227550 PK32D-2 kartonik 1 szt 29000 zł

1987302914 Lampa wyładowcza Xenon GIGA HID

zastosowanie samochody osobowe i ciężarowe

D2S 35 W 4047026227567 P32D-2 kartonik 1 szt 20500 zł

UWAGA Lampy wyładowcze są uniwersalne i pasują do samochodoacutew osobowych (12 V) i ciężarowych (24 V) Żarniki ksenonowe zasilane są napięciem około 135 V i o ich napięciu zasilania decyduje układ sterujący ktoacutery musi być dopasowany do napięcia panującego w instalacji danego pojazdu

15Produkty

Rodzaj zestawu Zestaw z żaroacutewką halogenową

Żaroacutewki dodatkowe w zestawie

Bezpieczniki w zestawie Nr Bosch Cena detal

netto

Mini Box H1 P21W R5W T4W 1x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 102 2515

Mini Box H4 P21W R5W T4W 1x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 101 2182

Mini Box H7 P21W R5W T4W 1x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 103 2515

Maxi Box H1 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 112 3384

Maxi Box H4 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 111 3352

Maxi Box H7 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 113 3521

Maxi Box H1H7 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 120 5303

Bosch Autospec nr 272

przydatny zestaw żaroacutewek Mini Box lub Maxi Box

NOWE LAMPY GIGALIGHT PLUS 150 I XENON GIGALIGHT HIDW ofercie Boscha dostępna jest nowa linia żaroacutewek halogenowych Gigalight Plus 150 oraz nowa linia lamp wyładow-czych Xenon Gigalight HIDGigalight Plus 150 to nowa linia 12 V halogenowych żaroacutewek (H4 H7) ktoacutere

generują do 150 więcej światła zwiększają bezpieczeństwo na

drodze emitują intensywne białe światło

pojazdy silnikowe prywatne i wynajęte

autobusy autokary (regularne turystyczne)

inne koleje rowery wodne

samoloty

ZESTAWY TYPU MINI BOX

świateł mijania i drogowych pozycyjnych i cofania awaryjnych i kierunkowskazoacutew przeciwmgielnych i świateł bdquostoprdquo

Dobrze wiedzieć Żaroacutewki warto wymieniać parami ndash aby świeciły roacutewnomiernie Sprawdzić trzeba także oświetlenie tablic rejestra-cyjnych i wnętrza pojazduWarto zaproponować klientowi zapa-sowy komplet żaroacutewek W niektoacuterych krajach Europy np w Czechach Chor-wacji Francji Czarnogoacuterze i na Słowacji ndash zapasowy komplet jest obowiązkowy Dlatego dobrze jest mieć niewielki ale

mają nowoczesny design są pakowane w blistry

Lampy wyładowcze Boscha Xenon Giga- light HID

dostępne są D1S i D2S emitują jasne światło o barwie

4400 K dają do 70 więcej światła na

drodze niż standardowe lampy ksenonowe

Oznacza to lepszą widoczność na dro-dze komfort jazdy kierowcy i zwiększo-ne bezpieczeństwo

Anna Stryjska

JAKIMI ŚRODKAMI TRANSPORTU PORUSZAJĄ SIĘ POLACY POWYŻEJ 15 ROKU ŻYCIA PODCZAS PODROacuteŻY PO POLSCE I NA ŚWIECIE

765

304

139

143

94

30

02

524 dane Rocznik Statystyczny GUS 2017

16 Produkty

W dalekodystansowej ciężaroacutewce akumulatory pracują pod dużym obciążeniem roacutewnież podczas postojoacutew Stosując się do kilku prostych zasad można zmniejszyć ryzyko nagłej awarii i kosztownej niepożądanej przerwy w pracy

MĄDRE GOSPODAROWANIE ENERGIĄPodczas dobowego odpoczynku i zwią-zanego z tym postoju warto odłączyć zbędne odbiorniki elektryczne po-nieważ obniży to ryzyko nadmiernego rozładowania akumulatoroacutew We wspoacutełczesnych ciężaroacutewkach w komputerze pokładowym można wybrać spośroacuted kilku tryboacutew pracy po-jazdu podczas parkowania roacuteżniących się liczbą uruchomionych urządzeń Pozwala to kilkukrotnie zmniejszyć nie-potrzebną utratę energii W nowych modelach ciężaroacutewek wskaź-nik stanu akumulatoroacutew alarmuje jeśli stan naładowania jest za niski oraz ile minimalnie energii powinno być zacho-wane do rozruchu

DODATKOWE URZĄDZENIA ELEKTRYCZNEKlimatyzator lub ogrzewanie zużywają sporą ilość energii dlatego korzystnie jest przed zatrzymaniem się na postoacutej schłodzić lub ogrzać wnętrze by uła-twić im poacuteźniejsze zadanie oraz uniknąć nadmiernego obciążenia akumulato-roacutew Roacutewnież lodoacutewka może w kilka dni rozładować akumulatory zaś nie-używana przetwornica 12 V powinna być odłączona by nie pobierać szcząt-kowego prądu

GŁĘBOKIE ROZŁADOWANIEGdy akumulatory są naładowane mogą być pozostawione na długi okres bez uszczerbku Jeśli jednak są w dużym stopniu roz-ładowane to z upływem czasu płyty

będą się trwale zasiarczać Dlatego należy unikać pozostawiania na długi czas akumulatoroacutew w stanie głębokiego rozładowania czyli stanu naładowania poniżej 40‒45

SZCZEGOacuteLNA OSTROŻNOŚĆ ZIMĄDobrze jest unikać głębokiego rozła-dowania akumulatoroacutew przy silnych mrozach aby przy najniższej tempera-turze nie mieć problemoacutew z rozruchem Niska temperatura może bowiem obni-żyć pojemność akumulatoroacutew nawet o połowę W okresie długotrwałych silnych mro-zoacutew warto pamiętać o doładowaniu akumulatoroacutew

POBOacuteR ENERGII ELEKTRYCZNEJ

Lodoacutewka 3 A Klimatyzacja postojowa

10‒30 A Ogrzewanie postojowe

5‒10 A Oświetlenie 5 A Laptop 5 A

Niektoacutere z tych urządzeń w ciągu 8 godzin mogą zużyć około 200 ndash 240 Ah a więc całą energię zgromadzoną w akumulatorach

Akumulatory Boscha do ciężaroacutewek

nr 272 Bosch Autospec

17Produkty

ZUŻYCIE ENERGII A PRĄD ŁADOWANIA

Zimą odbiorniki elektryczne w ciężaroacutewce pobierają moc nawet ponad 350 W Wiąże się to z poborem prądu rzędu 15 A Oznacza to że w 8 godzin pobrane zostanie 120 Ah czyli połowa energii zgromadzonej w akumulatorach Najlepsza do naładowania akumulatora w bazach transportowych będzie ładowarka o dużym prądzie wyjściowym 45-90 A Mniejsze ładowarki o prądzie wyjściowym poniżej 10 A mogą być użyte w trakcie dłuższego postoju

Bosch Autospec nr 272

Bosch od dawna ma w swojej ofercie paski wieloklinowe do napędu urządzeń pomocniczych takich jak alternator czy kompresor klimatyzacji roacutewnież ndash koła pasowe alternatora ze sprzęgłem jednokierunkowym

Części zamienne układu napędu pasowego

Naturalnym krokiem jest poszerzanie oferty o pozostałe komponenty ukła-du paska napędowego co też w tym momencie Bosch robiOstatnio w ofercie pojawiły się

napinacze paska wieloklinowego koła pasowe wału korbowego

z tłumikami drgań skrętnych rolki prowadzące koła pasowe alternatora ze sprzę-

głem jednokierunkowym mające zastosowanie w alternatorach wyprodukowanych przez innych producentoacutew niż Bosch

Układy napędu pasowego urządzeń pomocniczych we wspoacutełczesnych sil-nikach stają się coraz bardziej rozbu-dowane a im więcej jest w pojeździe

zmiany wynikające z rozszerzalności temperaturowej materiałoacutew z ktoacuterych zrobiony jest silnik oraz obciążenia układu paska napędowego pochodzące od napędzanych urządzeń i od silni-ka jak roacutewnież kompensuje on zmiany wymiaroacutew powstałe w wyniku zużycia częściStosowane w samochodach napinacze mają roacuteżne konstrukcje ale generalnie jest to rolka prowadząca umieszczona na ramieniu ktoacutere napinane jest spręży-ną oraz występuje w nich dodatkowo tłumik cierny lub hydrauliczny

SPRZĘGŁO JEDNOKIERUNKOWE ALTERNATORAJednym z pierwszych urządzeń zmniej-

urządzeń zwiększających komfort tym bardziej rosną wymogi wobec układu pasowego Wiąże się to ze stosowaniem bardziej rozbudowanych układoacutew tłu-mienia drgań i minimalizacji przeciążeń Dlatego w układzie paska wieloklino-wego silnika oproacutecz standardowego napinacza pasa pojawiły się urządzenia poprawiające płynność pracy jak i mini-malizujące drgania i hałas generowany przez cały ten mechanizm

NAPINACZ PASKA WIELOKLINOWEGOTradycyjnym elementem odpowiedzial-nym za właściwe napięcie oraz reduk-cję naprężeń w układzie jest napinacz paska wieloklinowego Kompensuje on

Odporny na wstrząsy akumulator TE EFB

PRAWIDŁOWA EKSPLOATACJA I PROFILAKTYKAPodczas eksploatacji akumulatoroacutew warto jest sprawdzać ich stan nałado-wania czy to za pomocą danych z wy-świetlacza na pulpicie czy to za pomocą woltomierza np przy okazji wymiany oleju i filtroacutew Jeśli napięcie akumula-tora jest poniżej 124 V to wymaga on doładowania

STAN PEŁNEGO NAŁADOWANIAAkumulatory ktoacutere są regularnie w pełni naładowane zachowują długą żywot-ność i nie ulegają zasiarczeniu ktoacutere zmniejsza ich pojemność Pojawia się ono przy długotrwałym niedoładowa-niu akumulatoroacutew Akumulatory warto profilaktycznie doładować do pełna np podczas wymiany oleju i filtroacutew lub w dniu nieużywania auta Można do tego użyć ładowarki Boscha BAT 645 lub BAT 690 o dużym prądzie wyjściowym 45 A lub 90 A Do mniej wymagających zastosowań może też posłużyć Bosch C7 Ładowarka używana do ciężaroacutewki powinna mieć odpowiednio duży prąd wyjściowy najlepiej powyżej 45 A

Jacek Pudło

gt

18 Produkty nr 272 Bosch Autospec

szających drgania wibracje i przeciąże-nia w układzie pasowym było sprzęgło jednokierunkowe alternatora Zostało wprowadzone ponieważ wirnik alterna-tora ma stosunkowo wysoką masę ndash tym większą im większa moc alternatora Ponadto alternator kręci się około trzech razy szybciej niż prędkość obrotowa sil-nika co powoduje że wirnik alternatora przeciwstawia się z dużą siłą wszelkim zmianom prędkości obrotowej Silnik spalinowy ndash w szczegoacutelności na wolnych obrotach ndash pracuje z dużą nieroacutewno-miernością prędkości obrotowej Za-tem sprzęgło jednokierunkowe mini-malizuje wibrację rozłączając napęd gdy prędkość obrotowa silnika maleje i załączając gdy rośnie Dzięki takie-mu zachowaniu duża masa bezwładna wirnika pracuje płynnie i nie wywołuje dodatkowych pulsujących sił w układzieJednokierunkowe sprzęgło w kole pa-sowym alternatora minimalizuje dodat-kowo przeciążenia podczas gwałtow-nych zmian obrotoacutew silnika Alternator kręci się około trzech razy szybciej niż silnik tak więc podczas zmiany bie-gu na wyższy gdy prędkość obrotoacutew spada o 1000 obrmin prędkość ob-rotowa alternatora musiałaby zostać zredukowana o około 3000 obrmin w jednym momencie Dzięki sprzęgłu jednokierunkowemu wirnik alternatora może tę chwilę do zroacutewnania obrotoacutew pracować z tak zwanym wybiegiemNieprawidłowo pracujące jednokierun-kowe sprzęgło alternatora może powo-dować duże wibracje w układzie napędu pasowego co z kolei powoduje szybkie

zużywanie się pozostałych wspoacutełpra-cujących komponentoacutew układu oraz może prowadzić do ich uszkodzenia

KOŁA PASOWE WAŁU KORBOWEGO Z TŁUMIKIEM DRGAŃ SKRĘTNYCHKoła pasowe wału korbowego z tłumi-kiem drgań skrętnych minimalizują pul-sacje spowodowane nieroacutewnomierną prędkością obrotową silnika co skut-kuje zmniejszeniem sił wywołujących wibracje i pulsacje w układzie pasowym silnika Mniejsze pulsacje oznaczają mniejsze wibracje paska i zmniejszo-ne zużycie innych części tego układuWprowadzenie dwumasowego koła zamachowego do konstrukcji silnika spowodowało zmniejszenie drgań w układzie napędu pojazdu Niestety masa zamachowa na sztywno związana z wałem korbowym silnika jest w tych

aplikacjach mniejsza co powoduje że nieroacutewnomierność prędkości ob-rotowej samego wału korbowego silnika podczas pracy na niskich obrotach jest znacznie większa Dlatego mniej więcej od czasu wprowadzenia dwumasowych koacuteł zamachowych producenci musieli wprowadzić do konstrukcji silnika koła pasowe z elastomerowymi tłumikami drgań skrętnychWraz z koniecznością spełniania wyż-szych norm emisji spalin silniki zaczy-nają pracować bardziej twardo nawet na wolnych obrotach co wiąże się z generowaniem większych wibracji Oczekiwania kierowcoacutew co do komfortu są coraz większe zatem tłumiki drgań skrętnych w kołach pasowych są coraz bardziej rozbudowane Pierwszym etapem rozbudowywania tych tłumikoacutew było zwiększanie masy pierścienia zewnętrznego tak aby jego bezwładność lepiej tłumiła drgania oraz wprowadzono oproacutecz elastomerowych tłumikoacutew tłumiki cierne rozpraszające energię drgań Obecnie pojawiły się koła pasowe działające na niemal identycznej zasadzie jak zamachowe koła dwuma-sowe ndash aby jeszcze lepiej odseparować drgania wywoływane przez wał korbowy silnika od układu napędu pasowegoProsty układ napędu pasowego stał się skomplikowany i podatny na zużycie i uszkodzenia Proces diagnozy i na-prawy układu pasowego jest bardziej skomplikowany i wymagający większej wiedzy oraz doświadczenia mechanika

Tomasz Maciejasz

NAPRAWA UKŁADU PASOWEGO

Należy zawsze sprawdzać prawidłowe działanie i stopień zużycia

paska wieloklinowego napinacza paska rolki prowadzącej sprzęgła jednokierunkowego

alternatora koła pasowego wału kor-

bowego z tłumikiem drgań skrętnych

Napinacz paska wieloklinowego

Koło pasowe wału korbowego z tłumikiem drgań skrętnych

gt

19DiagnostykaBosch Autospec nr 272

ESI[TRONIC] 20 uniwersalne profesjonalne i zawsze aktualne oprogramowanie dla warsztatoacutewDzisiaj od oprogramowania warsztatowego oczekuje się czegoś więcej niż tylko diagnozowania sterownikoacutew bez względu na to czy dotyczy to samochodoacutew osobowych czy ciężarowych

Inteligentne rozwiązywanie problemoacutew wspomaganie szybkich napraw i ser-wisowania zgodnie ze specyfikacjami producenta to nowy standard w diagno-styce Wszystkie te wymagania można spełnić dzięki ESI [tronic] 20 Skuteczna diagnostyka sterownikoacutew zaproponowana przez Boscha prowadzi użytkownika krok po kroku przez proces rozwiązywania problemoacutew Dzięki ESI [tronic] 20 otrzymuje on od ręki wszyst-kie niezbędne informacje na temat prze-glądoacutew i konserwacji Regularne aktualizacje programu ESI [tronic] 20 zawierają najnowsze dane dotyczące wszystkich popular-nych modeli pojazdoacutew co pozwala być na bieżącoProgram ESI [tronic] 20 umożliwia szyb-ką i prostą diagnozę zaroacutewno pojazdoacutew osobowych dostawczych ciężarowych (ESI-Truck) motocykli (ESI-Bike) jak i ciągnikoacutew rolniczych (ESI-OHW1) oraz maszyn roboczych (OHW2) Każdy warsztat zawsze znajdzie odpowiednią dla siebie konfigurację oprogramowania i sprzętu dzięki modułowej budowie ESI [tronic] 20 oraz możliwości jego

wspoacutełpracy głoacutewnie z testerami serii KTS i diagnoskopami typu FSA

PODSTAWOWE ZALETY ESI[TRONIC] 20

Wielofunkcyjne oprogramowanie do diagnozowania sterownikoacutew w pojazdach ESI [tronic] 20 jest już stosowane w co trzecim nieza-leżnym warsztacie w Europie

Bardzo duże pokrycie samocho-doacutew osobowych motocykli samo-chodoacutew dostawczych ciężaroacutewek autobusoacutew i przyczep światowych producentoacutew marek

Ponad 90 000 pojazdoacutew spośroacuted 150 marek

Zaawansowane funkcje regulacji i programowania

Identyfikacja pojazdu poprzez VIN lub klucz KBA umożliwia efek-tywne wykonanie analizy średnio w 20 sekund

Wszystkie niezbędne dane do na-prawy i serwisowania zgodne ze specyfikacjami producenta są przedstawione w wygodny prosty i zrozumiały sposoacuteb

CZY WIESZ ŻE

Zapewniamy pokrycie sys-temoacutew dla zupełnie nowych modeli i wersji pojazdoacutew Kon-centrujemy się na systemach i funkcjach w odniesieniu do najważniejszych zadań serwiso-wych i naprawczych dla nowych pojazdoacutew Poniższe modele pojazdoacutew zostały opracowane zaledwie kilka tygodni po wpro-wadzeniu na rynek i są dostęp-ne od teraz w ESI[tronic] Volvo V60 Cross Country

II (klucz RB VOL2495 VOL2496) wprowadzenie na rynek marzec 2019 r

Honda CR-V Hybrid (klucz RB HON2643 HON2644) wprowadzenie na rynek luty 2019 r

Citroen C5 Aircross (klucz RB CIT1296) wprowadzenie na rynek luty 2019 r

Wsparcie dla koncepcji sieci warsztatowej Connected Repair (CoRe) co pozwala zwiększyć wydajność i efektywność

Regularne aktualizacje online odbywające się w tle Warsztaty są zawsze na bieżąco i mogą w trak-cie aktualizacji bez ograniczeń korzystać z oprogramowania

Tomasz Nowak

20 nr 272 Bosch Autospec

Powroty klientoacutew do serwisuIlu właścicieli warsztatoacutew samochodowych jest w stanie powiedzieć jaki procent klientoacutew jest jego stałymi klientami Zapewne niewielki odsetek gdyż serwisoacutew stosujących profesjonalne programy warsztatowe na rynku Aftermarket jest niewiele a wręcz znikoma liczba

Stosowanie programu warsztatowego oznacza korzystanie z danych w nim zawartych i umiejętność zarządzania serwisem na ich podstawie Jeśli nie mamy rzetelnych danych w bazie i nie prowadzimy analiz przepływu usług i klientoacutew przez serwis odpowiedź na pytanie oparta jest jedynie na wra-żeniu i nie odpowiada rzeczywistości

CO TO ZNACZY MIEĆ STAŁEGO KLIENTAJest kilka głoacutewnych elementoacutew wpły-wających na zadowolenie klienta

fachowość naprawyusługi ndash wykonana kompleksowo zgod-nie ze zleceniem klienta i niezbęd-nymi oraz dodatkowymi rozszerze-niami usługi uzgodnionymi z nim

terminowość ndash klient pozostawia samochoacuted w serwisie i odbiera go w umoacutewionym terminie bez konieczności wielokrotnego dopy-tywania doradcy

korzystna relacja jakości usługi i jej wartości dla klienta do ceny

relacja z klientem ndash istotna w cza-sie realizacji usługi jak roacutewnież w kontakcie pomiędzy usługami

Klient profesjonalnie obsłużony wra-ca do serwisu zlecając kolejne usługi i naprawy Jedynie takie powroty są dla serwisu wartościowe Tylko takich klientoacutew mo-żemy nazywać stałymi klientami Każdy stały klient poleca serwis innym daje pozytywną ocenę usług itp

Z JAKICH POWROTOacuteW SERWIS NIE POWINIEN BYĆ DUMNYReklamacja Klient wracający z rekla-macją to efekt

nieumiejętności mechanika w pra-widłowej realizacji naprawy ndash brak przeszkolenia

braku odpowiednich urządzeń diagnostycznych i aktualnej doku-mentacji technicznej

braku specjalistycznych narzędzi i urządzeń

braku rzetelnej kontroli usługi przed wydaniem pojazdu klientowi

wady części zastosowania niskiej jakości

zamiennikaJedynie wada części usprawiedliwia reklamację i nie obciąża wizerunku serwisu

Doradca serwisowy Mam tu na myśli powroty wynikające z bdquodzieleniardquo usługi na etapy Rolą doradcy jest przekonać klienta do zakupu usługi kompletnej i do-datkowo zaoferować mu rozszerzenia ktoacutere przyczynią się do uniknięcia kolejnej wizyty w serwisie po np 4‒6 tygodniachCena Jeśli najważniejszym argumen-tem serwisu przyciągającym klienta będzie cena za usługę (robocizna i czę-ści) to w ten sposoacuteb nie budujemy bazy wartościowych klientoacutew lecz jedynie bdquołowcoacutew cenyrdquo ktoacuterzy za każdą wizytą będą oczekiwali kolejnych rabatoacutew Nie każdy powroacutet klienta jest cenny dla serwisu Rolą doradcoacutew serwisowych jest rozszerzanie bazy stałych i zado-wolonych klientoacutew a nie generowanie pozornego ruchu w serwisie powrotami wynikającymi z błędoacutew serwisu Dla członkoacutew sieci Bosch Car Service prowadzimy wiele szkoleń z organiza-cji pracy oraz optymalizacji procesu obsługi klienta Przeprowadzamy roacutew-nież bezpłatne audyty aby wskazywać elementy wymagające poprawy lub optymalizacji

Robert Dzierżanowski

gtgt WIĘCEJ O AUTORYZACJI BOSCH CAR SERVICE ZNAJDĄ PAŃSTWO NA STRONIE WARSZTATYBOSCHPL

Bosch Car Service

21Technika

Komisja ds Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentoacutew Parlamentu Europejskiego zamierza zwiększyć obowiązkowe wyposażenie pojazdoacutew o systemy zwiększające bezpieczeństwo Jeśli Parlament Europejski wyrazi zgodę nowo rejestrowane samochody będą musiały być seryjnie wyposażone w zaawansowane systemy awaryjnego hamowania inteligentny tempomat system wykrywający zmęczenie kierowcy i asystenta utrzymywania pasa ruchu a także tzw czarną skrzynkę pomagającą w odtworzeniu okoliczności kolizji

Systemy zwiększające bezpieczeństwo część 1

Bosch Autospec nr 272

Lista nowego obowiązkowego wypo-sażenia jest negocjowana ale już wia-domo że na pewno znajdzie się na niej system hamowania awaryjnego ktoacutery ma być obowiązkowy od 2022 roku Zalecenia organoacutew Unii Europejskiej są zgodne z oczekiwaniami kierowcoacutew

ktoacuterzy chętnie wyposażają swoje po-jazdy w systemy ułatwiające jazdę Spośroacuted nowych samochodoacutew zare-jestrowanych w Niemczech i w Belgii w 2017 r aż 54 zostało wyposażo-nych w system hamowania awaryjne-go w Holandii ndash 45 a we Włoszech

ndash 30 Roacutewnie popularne są systemy ułatwiające parkowanie wykrywania senności i utrzymywania pasa ruchu Pionierem w opracowaniu inteligent-nych systemoacutew bezpieczeństwa jest Bosch ktoacuterego system Predictive Brake Assist montowano seryjnie w Audi już gt

Przykładowe rozmieszczenie czujnikoacutew i kamer w samochodzie tylne czujniki ultradźwiękowe bull system

parkowania

tylne czujniki radarowe

bull asystent zmiany pasa ruchu

bull aktywny tempomat

bull system wykrywania pieszych

bull system wykrywania ruchu poprzecznego

kamera boczna

bull system parkowaniabull system wykrywa-

nia martwego pola

Przednie radary długiego i średniego zasięgu

bull system utrzymania toru jazdybull aktywny tempomatbull system wykrywania pieszychbull adaptacyjne światła z płynną

regulacją zasięgu reflektoroacutew

bull system zapobiegający zderze-niom

bull pomiar odległościbull asystent jazdy w korkubull system skrętu na skrzyżowaniach

przednie czujniki ultradźwiękowe

bull system parkowaniabull aktywny tempomat

1

2

3

6

7

kamera przednia

bull system utrzymania toru jazdybull aktywny tempomatbull system wykrywania pieszychbull odczytywanie znakoacutew

drogowychbull adaptacyjne światła z płynną

regulacją zasięgu reflektoroacutewbull system zapobiegający

zderzeniombull asystent jazdy w korkubull system skrętu na

skrzyżowaniach

8

boczne czujniki ultradźwiękowe

bull asystent parkowaniabull asystent zmiany

pasa ruchu

5

4

kamera cofania bull system

parkowania

znać roacuteżne przeszkody ndash od ruchomych do nieruchomych przedmiotoacutew ludzi i zwierząt co jeszcze kilka lat temu było niemożliwe Wiele z tych czujnikoacutew pro-dukuje BoschLiczba systemoacutew wspomagających kie-rowcę zamontowanych w danym aucie w dużej mierze zależy od jego wyposa-żenia i coraz mniej ndash od jego klasy Z ba-dań Boscha wynika że w Niemczech więcej sprzedaje się nowych bogato wyposażonych w asystentoacutew kierow-cy samochodoacutew klasy kompaktowej i średniej niż klasy premiumPrzyjrzyjmy się najpopularniejszym systemom wspomagającym kierowcę

SYSTEM HAMOWANIA AWARYJNEGO To już powszechnie stosowany system monitorujący za pomocą kamery i rada-roacutew drogę przed pojazdem rozpoznają-cy pojazdy pieszych lub rowerzystoacutew Występuje w wersji miejskiej i autostra-dowej W najnowszej generacji system rozpoznaje także ruch poprzeczny Jeśli wykryje przeszkodę kierowca otrzymuje serię ostrzeżeń aż do pełnego hamowa-nia w celu uniknięcia kolizji z pojazdem poprzedzającym nieruchomym lub poruszającym się torem poprzecznym Odmianą jest system automatycznego hamowania po kolizji (VW Ford) ktoacutery nie tylko samoczynnie zatrzymuje po-

społami wykonawczymi są układ ha-mulcowy ESP ilub układ kierowniczy oświetlenia pojazdu a nawet układ zawieszenia (w przygotowaniu) Pomy-słowość konstruktoroacutew nie zna granic w wykorzystywaniu i przetwarzaniu informacji uzyskiwanych od roacuteżnych czujnikoacutew Systemy funkcjonują przy roacuteżnych prędkościach jazdy (miejskie i autostradowe) a ich działanie uza-leżnione jest roacutewnież od wyposażenia pojazdu w automatyczną lub manualną skrzynię biegoacutew oraz system pozycjo-nowania pojazdu GPS Nowe generacje czujnikoacutew głoacutewnie radarowych kamer i coraz popularniejszych czujnikoacutew lida-rowych są w stanie dokładniej rozpo-

nr 272 Bosch Autospec22 Technika

gt w 2005 r Działanie układu opierało się na wspoacutełpracy układu hamulcowego ESP z czujnikiem radarowym i kame-rą przednią Gdy system wykrywał że pojazd zbliża się do przeszkody i może dojść do kolizji w zależności od konkret-nej sytuacji przygotowywał auto do awa-ryjnego hamowania przez zmniejszenie odległości między klockami i tarczami hamulcowymi Alarmował kierowcę emitując sygnał ostrzegawczy a w osta-teczności hamował z pełną siłą

POMYSŁOWOŚĆ NIE ZNA GRANIC Obecnie każdy producent pojazdoacutew poleca roacuteżne systemy zwiększające bezpieczeństwo jazdy i oferuje je klien-tom pod ogoacutelną nazwą asystentoacutew kierowcy Wyodrębniły się dwie grupy asystentoacutew ndash systemy zwiększające bezpieczeństwo i pomagające pod-czas parkowania chociaż te ostatnie też w istocie to bezpieczeństwo zwięk-szają W zależności od marki pojazdu występują one pod roacuteżnymi nazwami chociaż ich działanie jest identyczne lub bardzo podobne W systemach tych wykorzystywane są sygnały z czujni-koacutew radarowych kroacutetkiego i dalekiego zasięgu czujnikoacutew ultradźwiękowych kamery przedniej lub tylnej a podze-

Elementy systemu wykrywania pieszych w Audi Q7

tablica przyrządoacutew

System automatycznego

hamowania po kolizji

samoczynnie zatrzymuje

uszkodzony pojazd i utrzymuje go

na swoim pasie ruchu

sterownik układu

hamulco-wego ESP

ekran z możliwo-

ścią roacuteżnych ustawień systemu

kamera przednia

przycisk sterujący

centralny sterownik światło hamowania

bramka sterownicza

jazd lecz roacutewnież utrzymuje go na jed-nym pasie ruchu by uniknąć zderzenia z pojazdami jadącymi obok

OMIJANIE PRZESZKODYNiektoacutere systemy hamowania awaryjnego (Lexus Mercedes-Benz) w razie potrze-by ingerują w układ kierowniczy w celu uniknięcia kolizji Jeśli nie da się unik-nąć kolizji do działania włącza się system

omijania przeszkody Wykorzystuje radar i kamerę do wykrywania z wyprzedzeniem wolniej poruszających się lub nierucho-mych pojazdoacutew i wytycza optymalny tor jazdy w celu ominięcia pojazdu z ktoacuterym ryzyko kolizji byłoby wysokie

ADAPTACYJNY TEMPOMATUtrzymuje auto w bezpiecznej odległości od poprzedzającego pojazdu Kierowca

Bosch Autospec nr 272

może kontrolować tę odległość na pię-ciu etapach System ten wykorzystuje głoacutewnie sygnały z przednich czujnikoacutew radarowych i kamery W połączeniu z automatyczną skrzynią biegoacutew działa w pełnym zakresie prędkości a przy ręcznej skrzyni biegoacutew ndash od 30 kmh

Ryszard Polit Auto Moto Serwis Zdjęcie Audi VW

23Technika

Elementy systemu jazdy w korku w Audi Q7

Elementy systemu skrętu w lewo na skrzyżowaniu w Audi Q7

bramka sterownicza

dźwignia zmiany biegoacutew

kamera przedniawyświetlacz head-up

wyświetlacz

system nawigacji z bazą danych

sterownik układu kierowniczegosterownik układu hamulcowego ESP

sterownik silnika

radar przedni

radar przedni

czujniki ultradźwiękowe

komputer pokładowy tablica przyrządoacutew

światło hamowania

bramka sterownicza

tablica przyrządoacutewsterownik układu hamulcowego ESP

radar przedni

radar przedni

wyświetlacz head-up

kamera przednia

Wybierz klocki i tarcze hamulcowe Bosch

Właściwa odległość to kwestia Twojego bezpieczeństwa

hamulceboschpl

Bosch_hamulce_dystans_reklama_210_280indd 1 07022018 125308

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

Tor jazdy samochodu bez ESPreg

Tor jazdy samochodu z ESPreg

Schemat układu regulacji ESPreg w samochodzie

Ocena zachowania pojazdu (obserwator)

Dyspozycja kierowcy (wymagany stan ruchu)

Regulacja dynamiki poprzecznej

Regulator ABSRegulator koacuteł Regulator ASR

Dyspozycja kierowcy (faktyczny stan ruchu)

Wartości mierzone (np prędkości obrotowe koacuteł ciśnienie hamowania kąt obrotu kierownicy prędkość kątowa)

oproacutecz wartości pomiarowych dodatkowe oszacowane wielkości jak np prędkość wzdłużna siły na oponach oraz wielkość poślizgu opon wspoacutełczynnik tarcia

Wielkości wymagane (wymagana prędkość

kątowa wymagany kąt)

Wielkości wymagane w celu regulacji

poślizgu opon

Wielkości rzeczywiste (prędkość kątowa kąt znoszenia)

Wymagane korekcje w celu zredukowania momentu silnika oraz poślizgoacutew opon

Przyhamowywanie pojedynczych koacuteł przez układ ESPreg

Faza 1 kierowca skręca powstają siły boczne

Faza 2 groźba utraty stateczności ESPreg przyhamowuje przednie lewe koło

Faza 3 korygujący obroacutet kierownicy pojazd bez ESPreg utrata kon-troli nad pojazdem pojazd z ESPreg pozostaje pod kontrolą

Faza 4 pojazd bez ESPreg traci całkowicie stabilność pojazd z ESPreg odzyskuje stabilność po przyhamowaniu koła

1 samochoacuted bez ESPreg 2 samochoacuted z ESPreg

Układ stabilizacji toru jazdy (ESPreg)

Przejazd dwoacutech następujących po sobie zakrętoacutew

Przebiegi czasowe wielkości charakteryzujących ruch samochodu

Kąt

obro

tu

kier

owni

cy

Czas

Przy

spie

szen

ie

popr

zecz

nePr

ędko

ść

kąto

wa

Kąt

znos

zeni

a

1 czujniki prędkości obrotowej koacuteł2 czujnik ciśnienia wstępnego (zintegrowany w zespole hydraulicznym)3 czujnik kąta obrotu kierownicy4 czujnik prędkości kątowej zintegrowany z czujnikiem przyspieszenia

poprzecznego5 zespoacuteł hydrauliczny z zamontowanym sterownikiem6 hamulce koacuteł7 sterownik silnika

Zwiększanie ciśnienia podczas hamowania

Utrzymywanie ciśnienia Zwiększanie ciśnienia w hamulcu VR przez pompę samozasysającą podczas działania ESPreg

Zmniejszanie ciśnienia w trakcie regulacji ABS

IV ndash zawoacuter wlotowy OV ndash zawoacuter wylotowy SV ndash zawoacuter przełączający HSV ndash zawoacuter przełączający wysokiego ciśnienia AC ndash akumulator hydrauliczny niskiego ciśnienia M ndash silnik pompy RP ndash pompa odprowadzająca F ndash przoacuted R ndash tył L ndash strona lewa

1 struktura grzebieniowa 2 masa wykonująca

drgania wokoacuteł osi 3 oś pomiarowa

Mikromechaniczny czujnik prędkości kątowej (budowa)

copy 2012 Robert Bosch GmbH (AACOM) - 0120-1-1108-Pol

Zadane ciśnienia hamowania koacuteł

CDrv ndash pojemność elektrod napędzanych

CDet ndash pojemnościowe odbieranie drgań obrotowych

FC ndash siła Coriolisav ndash szybkość drgańΩ ndash mierzona prędkość

kątowa (Ω = const ΔCDet)

14 Produkty

Co zrobić aby na urlopie bez przeszkoacuted cieszyć się wolnym czasem i spokojem Nie tylko należy zaplanować cel podroacuteży i atrakcje kupić bilety spakować sprzęt turystyczny i bagaże oraz apteczkę ale roacutewnież przygotować samochoacuted

W przypadku wyjazdu samochodem warto sprawdzić jego stan techniczny

hamulce amortyzatory zawieszenie opony płyny eksploatacyjne

Istotne jest także sprawdzenie stanu wycieraczek oraz oświetlenia w samo-chodzie Są to ważne czynniki podno-szące poprawę widoczności a co za tym idzie bezpieczeństwa na drodze

WYCIERACZKIPrzed wakacyjnym wyjazdem należy

ocenić stan techniczny wyciera-czek i dokonać ewentualnej ich wymiany

sprawdzić czy guma wycieraczek nie jest zdeformowana porowata ani oderwana od konstrukcji

zadbać o czystość pioacutera co prze-dłuży żywotność wycieraczek

Sprawne wycieraczki w znaczącym stopniu przyczyniają się do bezpiecz-

nr 272 Bosch Autospec

nej jazdy Należy je wymienić gdy na szybie pozostają smugi podczas pracy słychać piski zgrzyty a wycie-raczka przeskakuje na szybie Warto też zwroacutecić uwagę na stan techniczny rzadziej wymienianej wycieraczki szyby tylnej

OŚWIETLENIESprawnie działające światła w samo-chodzie to podstawa bezpieczeństwa Warto pamiętać o kontroli

Bezpiecznie na wakacje

Gigalight Xenon HID D2S karton i produkt

Żaroacutewka Giga-light Plus 150 blister i produkt

GIGALIGHT PLUS 150 ORAZ LAMPY WYŁADOWCZE GIGALIGHT HID

NR BOSCH NAZWA NAPIĘCIE TYP MOC KOD EAN KOŃCOacuteWKA OPAKOWANIE CENA detal netto (od 23042019)

1987301136 Gigalight Plus 150 12 V H4 6055 W 4047026227581 P43T blister 1 szt 3700 zł

1987301137 Gigalight Plus 150 12 V H7 55 W 4047026227598 PX26D blister 1 szt 4800 zł

1987302913 Lampa wyładowcza Xenon GIGA HID

zastosowanie samochody osobowe i ciężarowe

D1S 35 W 4047026227550 PK32D-2 kartonik 1 szt 29000 zł

1987302914 Lampa wyładowcza Xenon GIGA HID

zastosowanie samochody osobowe i ciężarowe

D2S 35 W 4047026227567 P32D-2 kartonik 1 szt 20500 zł

UWAGA Lampy wyładowcze są uniwersalne i pasują do samochodoacutew osobowych (12 V) i ciężarowych (24 V) Żarniki ksenonowe zasilane są napięciem około 135 V i o ich napięciu zasilania decyduje układ sterujący ktoacutery musi być dopasowany do napięcia panującego w instalacji danego pojazdu

15Produkty

Rodzaj zestawu Zestaw z żaroacutewką halogenową

Żaroacutewki dodatkowe w zestawie

Bezpieczniki w zestawie Nr Bosch Cena detal

netto

Mini Box H1 P21W R5W T4W 1x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 102 2515

Mini Box H4 P21W R5W T4W 1x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 101 2182

Mini Box H7 P21W R5W T4W 1x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 103 2515

Maxi Box H1 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 112 3384

Maxi Box H4 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 111 3352

Maxi Box H7 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 113 3521

Maxi Box H1H7 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 120 5303

Bosch Autospec nr 272

przydatny zestaw żaroacutewek Mini Box lub Maxi Box

NOWE LAMPY GIGALIGHT PLUS 150 I XENON GIGALIGHT HIDW ofercie Boscha dostępna jest nowa linia żaroacutewek halogenowych Gigalight Plus 150 oraz nowa linia lamp wyładow-czych Xenon Gigalight HIDGigalight Plus 150 to nowa linia 12 V halogenowych żaroacutewek (H4 H7) ktoacutere

generują do 150 więcej światła zwiększają bezpieczeństwo na

drodze emitują intensywne białe światło

pojazdy silnikowe prywatne i wynajęte

autobusy autokary (regularne turystyczne)

inne koleje rowery wodne

samoloty

ZESTAWY TYPU MINI BOX

świateł mijania i drogowych pozycyjnych i cofania awaryjnych i kierunkowskazoacutew przeciwmgielnych i świateł bdquostoprdquo

Dobrze wiedzieć Żaroacutewki warto wymieniać parami ndash aby świeciły roacutewnomiernie Sprawdzić trzeba także oświetlenie tablic rejestra-cyjnych i wnętrza pojazduWarto zaproponować klientowi zapa-sowy komplet żaroacutewek W niektoacuterych krajach Europy np w Czechach Chor-wacji Francji Czarnogoacuterze i na Słowacji ndash zapasowy komplet jest obowiązkowy Dlatego dobrze jest mieć niewielki ale

mają nowoczesny design są pakowane w blistry

Lampy wyładowcze Boscha Xenon Giga- light HID

dostępne są D1S i D2S emitują jasne światło o barwie

4400 K dają do 70 więcej światła na

drodze niż standardowe lampy ksenonowe

Oznacza to lepszą widoczność na dro-dze komfort jazdy kierowcy i zwiększo-ne bezpieczeństwo

Anna Stryjska

JAKIMI ŚRODKAMI TRANSPORTU PORUSZAJĄ SIĘ POLACY POWYŻEJ 15 ROKU ŻYCIA PODCZAS PODROacuteŻY PO POLSCE I NA ŚWIECIE

765

304

139

143

94

30

02

524 dane Rocznik Statystyczny GUS 2017

16 Produkty

W dalekodystansowej ciężaroacutewce akumulatory pracują pod dużym obciążeniem roacutewnież podczas postojoacutew Stosując się do kilku prostych zasad można zmniejszyć ryzyko nagłej awarii i kosztownej niepożądanej przerwy w pracy

MĄDRE GOSPODAROWANIE ENERGIĄPodczas dobowego odpoczynku i zwią-zanego z tym postoju warto odłączyć zbędne odbiorniki elektryczne po-nieważ obniży to ryzyko nadmiernego rozładowania akumulatoroacutew We wspoacutełczesnych ciężaroacutewkach w komputerze pokładowym można wybrać spośroacuted kilku tryboacutew pracy po-jazdu podczas parkowania roacuteżniących się liczbą uruchomionych urządzeń Pozwala to kilkukrotnie zmniejszyć nie-potrzebną utratę energii W nowych modelach ciężaroacutewek wskaź-nik stanu akumulatoroacutew alarmuje jeśli stan naładowania jest za niski oraz ile minimalnie energii powinno być zacho-wane do rozruchu

DODATKOWE URZĄDZENIA ELEKTRYCZNEKlimatyzator lub ogrzewanie zużywają sporą ilość energii dlatego korzystnie jest przed zatrzymaniem się na postoacutej schłodzić lub ogrzać wnętrze by uła-twić im poacuteźniejsze zadanie oraz uniknąć nadmiernego obciążenia akumulato-roacutew Roacutewnież lodoacutewka może w kilka dni rozładować akumulatory zaś nie-używana przetwornica 12 V powinna być odłączona by nie pobierać szcząt-kowego prądu

GŁĘBOKIE ROZŁADOWANIEGdy akumulatory są naładowane mogą być pozostawione na długi okres bez uszczerbku Jeśli jednak są w dużym stopniu roz-ładowane to z upływem czasu płyty

będą się trwale zasiarczać Dlatego należy unikać pozostawiania na długi czas akumulatoroacutew w stanie głębokiego rozładowania czyli stanu naładowania poniżej 40‒45

SZCZEGOacuteLNA OSTROŻNOŚĆ ZIMĄDobrze jest unikać głębokiego rozła-dowania akumulatoroacutew przy silnych mrozach aby przy najniższej tempera-turze nie mieć problemoacutew z rozruchem Niska temperatura może bowiem obni-żyć pojemność akumulatoroacutew nawet o połowę W okresie długotrwałych silnych mro-zoacutew warto pamiętać o doładowaniu akumulatoroacutew

POBOacuteR ENERGII ELEKTRYCZNEJ

Lodoacutewka 3 A Klimatyzacja postojowa

10‒30 A Ogrzewanie postojowe

5‒10 A Oświetlenie 5 A Laptop 5 A

Niektoacutere z tych urządzeń w ciągu 8 godzin mogą zużyć około 200 ndash 240 Ah a więc całą energię zgromadzoną w akumulatorach

Akumulatory Boscha do ciężaroacutewek

nr 272 Bosch Autospec

17Produkty

ZUŻYCIE ENERGII A PRĄD ŁADOWANIA

Zimą odbiorniki elektryczne w ciężaroacutewce pobierają moc nawet ponad 350 W Wiąże się to z poborem prądu rzędu 15 A Oznacza to że w 8 godzin pobrane zostanie 120 Ah czyli połowa energii zgromadzonej w akumulatorach Najlepsza do naładowania akumulatora w bazach transportowych będzie ładowarka o dużym prądzie wyjściowym 45-90 A Mniejsze ładowarki o prądzie wyjściowym poniżej 10 A mogą być użyte w trakcie dłuższego postoju

Bosch Autospec nr 272

Bosch od dawna ma w swojej ofercie paski wieloklinowe do napędu urządzeń pomocniczych takich jak alternator czy kompresor klimatyzacji roacutewnież ndash koła pasowe alternatora ze sprzęgłem jednokierunkowym

Części zamienne układu napędu pasowego

Naturalnym krokiem jest poszerzanie oferty o pozostałe komponenty ukła-du paska napędowego co też w tym momencie Bosch robiOstatnio w ofercie pojawiły się

napinacze paska wieloklinowego koła pasowe wału korbowego

z tłumikami drgań skrętnych rolki prowadzące koła pasowe alternatora ze sprzę-

głem jednokierunkowym mające zastosowanie w alternatorach wyprodukowanych przez innych producentoacutew niż Bosch

Układy napędu pasowego urządzeń pomocniczych we wspoacutełczesnych sil-nikach stają się coraz bardziej rozbu-dowane a im więcej jest w pojeździe

zmiany wynikające z rozszerzalności temperaturowej materiałoacutew z ktoacuterych zrobiony jest silnik oraz obciążenia układu paska napędowego pochodzące od napędzanych urządzeń i od silni-ka jak roacutewnież kompensuje on zmiany wymiaroacutew powstałe w wyniku zużycia częściStosowane w samochodach napinacze mają roacuteżne konstrukcje ale generalnie jest to rolka prowadząca umieszczona na ramieniu ktoacutere napinane jest spręży-ną oraz występuje w nich dodatkowo tłumik cierny lub hydrauliczny

SPRZĘGŁO JEDNOKIERUNKOWE ALTERNATORAJednym z pierwszych urządzeń zmniej-

urządzeń zwiększających komfort tym bardziej rosną wymogi wobec układu pasowego Wiąże się to ze stosowaniem bardziej rozbudowanych układoacutew tłu-mienia drgań i minimalizacji przeciążeń Dlatego w układzie paska wieloklino-wego silnika oproacutecz standardowego napinacza pasa pojawiły się urządzenia poprawiające płynność pracy jak i mini-malizujące drgania i hałas generowany przez cały ten mechanizm

NAPINACZ PASKA WIELOKLINOWEGOTradycyjnym elementem odpowiedzial-nym za właściwe napięcie oraz reduk-cję naprężeń w układzie jest napinacz paska wieloklinowego Kompensuje on

Odporny na wstrząsy akumulator TE EFB

PRAWIDŁOWA EKSPLOATACJA I PROFILAKTYKAPodczas eksploatacji akumulatoroacutew warto jest sprawdzać ich stan nałado-wania czy to za pomocą danych z wy-świetlacza na pulpicie czy to za pomocą woltomierza np przy okazji wymiany oleju i filtroacutew Jeśli napięcie akumula-tora jest poniżej 124 V to wymaga on doładowania

STAN PEŁNEGO NAŁADOWANIAAkumulatory ktoacutere są regularnie w pełni naładowane zachowują długą żywot-ność i nie ulegają zasiarczeniu ktoacutere zmniejsza ich pojemność Pojawia się ono przy długotrwałym niedoładowa-niu akumulatoroacutew Akumulatory warto profilaktycznie doładować do pełna np podczas wymiany oleju i filtroacutew lub w dniu nieużywania auta Można do tego użyć ładowarki Boscha BAT 645 lub BAT 690 o dużym prądzie wyjściowym 45 A lub 90 A Do mniej wymagających zastosowań może też posłużyć Bosch C7 Ładowarka używana do ciężaroacutewki powinna mieć odpowiednio duży prąd wyjściowy najlepiej powyżej 45 A

Jacek Pudło

gt

18 Produkty nr 272 Bosch Autospec

szających drgania wibracje i przeciąże-nia w układzie pasowym było sprzęgło jednokierunkowe alternatora Zostało wprowadzone ponieważ wirnik alterna-tora ma stosunkowo wysoką masę ndash tym większą im większa moc alternatora Ponadto alternator kręci się około trzech razy szybciej niż prędkość obrotowa sil-nika co powoduje że wirnik alternatora przeciwstawia się z dużą siłą wszelkim zmianom prędkości obrotowej Silnik spalinowy ndash w szczegoacutelności na wolnych obrotach ndash pracuje z dużą nieroacutewno-miernością prędkości obrotowej Za-tem sprzęgło jednokierunkowe mini-malizuje wibrację rozłączając napęd gdy prędkość obrotowa silnika maleje i załączając gdy rośnie Dzięki takie-mu zachowaniu duża masa bezwładna wirnika pracuje płynnie i nie wywołuje dodatkowych pulsujących sił w układzieJednokierunkowe sprzęgło w kole pa-sowym alternatora minimalizuje dodat-kowo przeciążenia podczas gwałtow-nych zmian obrotoacutew silnika Alternator kręci się około trzech razy szybciej niż silnik tak więc podczas zmiany bie-gu na wyższy gdy prędkość obrotoacutew spada o 1000 obrmin prędkość ob-rotowa alternatora musiałaby zostać zredukowana o około 3000 obrmin w jednym momencie Dzięki sprzęgłu jednokierunkowemu wirnik alternatora może tę chwilę do zroacutewnania obrotoacutew pracować z tak zwanym wybiegiemNieprawidłowo pracujące jednokierun-kowe sprzęgło alternatora może powo-dować duże wibracje w układzie napędu pasowego co z kolei powoduje szybkie

zużywanie się pozostałych wspoacutełpra-cujących komponentoacutew układu oraz może prowadzić do ich uszkodzenia

KOŁA PASOWE WAŁU KORBOWEGO Z TŁUMIKIEM DRGAŃ SKRĘTNYCHKoła pasowe wału korbowego z tłumi-kiem drgań skrętnych minimalizują pul-sacje spowodowane nieroacutewnomierną prędkością obrotową silnika co skut-kuje zmniejszeniem sił wywołujących wibracje i pulsacje w układzie pasowym silnika Mniejsze pulsacje oznaczają mniejsze wibracje paska i zmniejszo-ne zużycie innych części tego układuWprowadzenie dwumasowego koła zamachowego do konstrukcji silnika spowodowało zmniejszenie drgań w układzie napędu pojazdu Niestety masa zamachowa na sztywno związana z wałem korbowym silnika jest w tych

aplikacjach mniejsza co powoduje że nieroacutewnomierność prędkości ob-rotowej samego wału korbowego silnika podczas pracy na niskich obrotach jest znacznie większa Dlatego mniej więcej od czasu wprowadzenia dwumasowych koacuteł zamachowych producenci musieli wprowadzić do konstrukcji silnika koła pasowe z elastomerowymi tłumikami drgań skrętnychWraz z koniecznością spełniania wyż-szych norm emisji spalin silniki zaczy-nają pracować bardziej twardo nawet na wolnych obrotach co wiąże się z generowaniem większych wibracji Oczekiwania kierowcoacutew co do komfortu są coraz większe zatem tłumiki drgań skrętnych w kołach pasowych są coraz bardziej rozbudowane Pierwszym etapem rozbudowywania tych tłumikoacutew było zwiększanie masy pierścienia zewnętrznego tak aby jego bezwładność lepiej tłumiła drgania oraz wprowadzono oproacutecz elastomerowych tłumikoacutew tłumiki cierne rozpraszające energię drgań Obecnie pojawiły się koła pasowe działające na niemal identycznej zasadzie jak zamachowe koła dwuma-sowe ndash aby jeszcze lepiej odseparować drgania wywoływane przez wał korbowy silnika od układu napędu pasowegoProsty układ napędu pasowego stał się skomplikowany i podatny na zużycie i uszkodzenia Proces diagnozy i na-prawy układu pasowego jest bardziej skomplikowany i wymagający większej wiedzy oraz doświadczenia mechanika

Tomasz Maciejasz

NAPRAWA UKŁADU PASOWEGO

Należy zawsze sprawdzać prawidłowe działanie i stopień zużycia

paska wieloklinowego napinacza paska rolki prowadzącej sprzęgła jednokierunkowego

alternatora koła pasowego wału kor-

bowego z tłumikiem drgań skrętnych

Napinacz paska wieloklinowego

Koło pasowe wału korbowego z tłumikiem drgań skrętnych

gt

19DiagnostykaBosch Autospec nr 272

ESI[TRONIC] 20 uniwersalne profesjonalne i zawsze aktualne oprogramowanie dla warsztatoacutewDzisiaj od oprogramowania warsztatowego oczekuje się czegoś więcej niż tylko diagnozowania sterownikoacutew bez względu na to czy dotyczy to samochodoacutew osobowych czy ciężarowych

Inteligentne rozwiązywanie problemoacutew wspomaganie szybkich napraw i ser-wisowania zgodnie ze specyfikacjami producenta to nowy standard w diagno-styce Wszystkie te wymagania można spełnić dzięki ESI [tronic] 20 Skuteczna diagnostyka sterownikoacutew zaproponowana przez Boscha prowadzi użytkownika krok po kroku przez proces rozwiązywania problemoacutew Dzięki ESI [tronic] 20 otrzymuje on od ręki wszyst-kie niezbędne informacje na temat prze-glądoacutew i konserwacji Regularne aktualizacje programu ESI [tronic] 20 zawierają najnowsze dane dotyczące wszystkich popular-nych modeli pojazdoacutew co pozwala być na bieżącoProgram ESI [tronic] 20 umożliwia szyb-ką i prostą diagnozę zaroacutewno pojazdoacutew osobowych dostawczych ciężarowych (ESI-Truck) motocykli (ESI-Bike) jak i ciągnikoacutew rolniczych (ESI-OHW1) oraz maszyn roboczych (OHW2) Każdy warsztat zawsze znajdzie odpowiednią dla siebie konfigurację oprogramowania i sprzętu dzięki modułowej budowie ESI [tronic] 20 oraz możliwości jego

wspoacutełpracy głoacutewnie z testerami serii KTS i diagnoskopami typu FSA

PODSTAWOWE ZALETY ESI[TRONIC] 20

Wielofunkcyjne oprogramowanie do diagnozowania sterownikoacutew w pojazdach ESI [tronic] 20 jest już stosowane w co trzecim nieza-leżnym warsztacie w Europie

Bardzo duże pokrycie samocho-doacutew osobowych motocykli samo-chodoacutew dostawczych ciężaroacutewek autobusoacutew i przyczep światowych producentoacutew marek

Ponad 90 000 pojazdoacutew spośroacuted 150 marek

Zaawansowane funkcje regulacji i programowania

Identyfikacja pojazdu poprzez VIN lub klucz KBA umożliwia efek-tywne wykonanie analizy średnio w 20 sekund

Wszystkie niezbędne dane do na-prawy i serwisowania zgodne ze specyfikacjami producenta są przedstawione w wygodny prosty i zrozumiały sposoacuteb

CZY WIESZ ŻE

Zapewniamy pokrycie sys-temoacutew dla zupełnie nowych modeli i wersji pojazdoacutew Kon-centrujemy się na systemach i funkcjach w odniesieniu do najważniejszych zadań serwiso-wych i naprawczych dla nowych pojazdoacutew Poniższe modele pojazdoacutew zostały opracowane zaledwie kilka tygodni po wpro-wadzeniu na rynek i są dostęp-ne od teraz w ESI[tronic] Volvo V60 Cross Country

II (klucz RB VOL2495 VOL2496) wprowadzenie na rynek marzec 2019 r

Honda CR-V Hybrid (klucz RB HON2643 HON2644) wprowadzenie na rynek luty 2019 r

Citroen C5 Aircross (klucz RB CIT1296) wprowadzenie na rynek luty 2019 r

Wsparcie dla koncepcji sieci warsztatowej Connected Repair (CoRe) co pozwala zwiększyć wydajność i efektywność

Regularne aktualizacje online odbywające się w tle Warsztaty są zawsze na bieżąco i mogą w trak-cie aktualizacji bez ograniczeń korzystać z oprogramowania

Tomasz Nowak

20 nr 272 Bosch Autospec

Powroty klientoacutew do serwisuIlu właścicieli warsztatoacutew samochodowych jest w stanie powiedzieć jaki procent klientoacutew jest jego stałymi klientami Zapewne niewielki odsetek gdyż serwisoacutew stosujących profesjonalne programy warsztatowe na rynku Aftermarket jest niewiele a wręcz znikoma liczba

Stosowanie programu warsztatowego oznacza korzystanie z danych w nim zawartych i umiejętność zarządzania serwisem na ich podstawie Jeśli nie mamy rzetelnych danych w bazie i nie prowadzimy analiz przepływu usług i klientoacutew przez serwis odpowiedź na pytanie oparta jest jedynie na wra-żeniu i nie odpowiada rzeczywistości

CO TO ZNACZY MIEĆ STAŁEGO KLIENTAJest kilka głoacutewnych elementoacutew wpły-wających na zadowolenie klienta

fachowość naprawyusługi ndash wykonana kompleksowo zgod-nie ze zleceniem klienta i niezbęd-nymi oraz dodatkowymi rozszerze-niami usługi uzgodnionymi z nim

terminowość ndash klient pozostawia samochoacuted w serwisie i odbiera go w umoacutewionym terminie bez konieczności wielokrotnego dopy-tywania doradcy

korzystna relacja jakości usługi i jej wartości dla klienta do ceny

relacja z klientem ndash istotna w cza-sie realizacji usługi jak roacutewnież w kontakcie pomiędzy usługami

Klient profesjonalnie obsłużony wra-ca do serwisu zlecając kolejne usługi i naprawy Jedynie takie powroty są dla serwisu wartościowe Tylko takich klientoacutew mo-żemy nazywać stałymi klientami Każdy stały klient poleca serwis innym daje pozytywną ocenę usług itp

Z JAKICH POWROTOacuteW SERWIS NIE POWINIEN BYĆ DUMNYReklamacja Klient wracający z rekla-macją to efekt

nieumiejętności mechanika w pra-widłowej realizacji naprawy ndash brak przeszkolenia

braku odpowiednich urządzeń diagnostycznych i aktualnej doku-mentacji technicznej

braku specjalistycznych narzędzi i urządzeń

braku rzetelnej kontroli usługi przed wydaniem pojazdu klientowi

wady części zastosowania niskiej jakości

zamiennikaJedynie wada części usprawiedliwia reklamację i nie obciąża wizerunku serwisu

Doradca serwisowy Mam tu na myśli powroty wynikające z bdquodzieleniardquo usługi na etapy Rolą doradcy jest przekonać klienta do zakupu usługi kompletnej i do-datkowo zaoferować mu rozszerzenia ktoacutere przyczynią się do uniknięcia kolejnej wizyty w serwisie po np 4‒6 tygodniachCena Jeśli najważniejszym argumen-tem serwisu przyciągającym klienta będzie cena za usługę (robocizna i czę-ści) to w ten sposoacuteb nie budujemy bazy wartościowych klientoacutew lecz jedynie bdquołowcoacutew cenyrdquo ktoacuterzy za każdą wizytą będą oczekiwali kolejnych rabatoacutew Nie każdy powroacutet klienta jest cenny dla serwisu Rolą doradcoacutew serwisowych jest rozszerzanie bazy stałych i zado-wolonych klientoacutew a nie generowanie pozornego ruchu w serwisie powrotami wynikającymi z błędoacutew serwisu Dla członkoacutew sieci Bosch Car Service prowadzimy wiele szkoleń z organiza-cji pracy oraz optymalizacji procesu obsługi klienta Przeprowadzamy roacutew-nież bezpłatne audyty aby wskazywać elementy wymagające poprawy lub optymalizacji

Robert Dzierżanowski

gtgt WIĘCEJ O AUTORYZACJI BOSCH CAR SERVICE ZNAJDĄ PAŃSTWO NA STRONIE WARSZTATYBOSCHPL

Bosch Car Service

21Technika

Komisja ds Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentoacutew Parlamentu Europejskiego zamierza zwiększyć obowiązkowe wyposażenie pojazdoacutew o systemy zwiększające bezpieczeństwo Jeśli Parlament Europejski wyrazi zgodę nowo rejestrowane samochody będą musiały być seryjnie wyposażone w zaawansowane systemy awaryjnego hamowania inteligentny tempomat system wykrywający zmęczenie kierowcy i asystenta utrzymywania pasa ruchu a także tzw czarną skrzynkę pomagającą w odtworzeniu okoliczności kolizji

Systemy zwiększające bezpieczeństwo część 1

Bosch Autospec nr 272

Lista nowego obowiązkowego wypo-sażenia jest negocjowana ale już wia-domo że na pewno znajdzie się na niej system hamowania awaryjnego ktoacutery ma być obowiązkowy od 2022 roku Zalecenia organoacutew Unii Europejskiej są zgodne z oczekiwaniami kierowcoacutew

ktoacuterzy chętnie wyposażają swoje po-jazdy w systemy ułatwiające jazdę Spośroacuted nowych samochodoacutew zare-jestrowanych w Niemczech i w Belgii w 2017 r aż 54 zostało wyposażo-nych w system hamowania awaryjne-go w Holandii ndash 45 a we Włoszech

ndash 30 Roacutewnie popularne są systemy ułatwiające parkowanie wykrywania senności i utrzymywania pasa ruchu Pionierem w opracowaniu inteligent-nych systemoacutew bezpieczeństwa jest Bosch ktoacuterego system Predictive Brake Assist montowano seryjnie w Audi już gt

Przykładowe rozmieszczenie czujnikoacutew i kamer w samochodzie tylne czujniki ultradźwiękowe bull system

parkowania

tylne czujniki radarowe

bull asystent zmiany pasa ruchu

bull aktywny tempomat

bull system wykrywania pieszych

bull system wykrywania ruchu poprzecznego

kamera boczna

bull system parkowaniabull system wykrywa-

nia martwego pola

Przednie radary długiego i średniego zasięgu

bull system utrzymania toru jazdybull aktywny tempomatbull system wykrywania pieszychbull adaptacyjne światła z płynną

regulacją zasięgu reflektoroacutew

bull system zapobiegający zderze-niom

bull pomiar odległościbull asystent jazdy w korkubull system skrętu na skrzyżowaniach

przednie czujniki ultradźwiękowe

bull system parkowaniabull aktywny tempomat

1

2

3

6

7

kamera przednia

bull system utrzymania toru jazdybull aktywny tempomatbull system wykrywania pieszychbull odczytywanie znakoacutew

drogowychbull adaptacyjne światła z płynną

regulacją zasięgu reflektoroacutewbull system zapobiegający

zderzeniombull asystent jazdy w korkubull system skrętu na

skrzyżowaniach

8

boczne czujniki ultradźwiękowe

bull asystent parkowaniabull asystent zmiany

pasa ruchu

5

4

kamera cofania bull system

parkowania

znać roacuteżne przeszkody ndash od ruchomych do nieruchomych przedmiotoacutew ludzi i zwierząt co jeszcze kilka lat temu było niemożliwe Wiele z tych czujnikoacutew pro-dukuje BoschLiczba systemoacutew wspomagających kie-rowcę zamontowanych w danym aucie w dużej mierze zależy od jego wyposa-żenia i coraz mniej ndash od jego klasy Z ba-dań Boscha wynika że w Niemczech więcej sprzedaje się nowych bogato wyposażonych w asystentoacutew kierow-cy samochodoacutew klasy kompaktowej i średniej niż klasy premiumPrzyjrzyjmy się najpopularniejszym systemom wspomagającym kierowcę

SYSTEM HAMOWANIA AWARYJNEGO To już powszechnie stosowany system monitorujący za pomocą kamery i rada-roacutew drogę przed pojazdem rozpoznają-cy pojazdy pieszych lub rowerzystoacutew Występuje w wersji miejskiej i autostra-dowej W najnowszej generacji system rozpoznaje także ruch poprzeczny Jeśli wykryje przeszkodę kierowca otrzymuje serię ostrzeżeń aż do pełnego hamowa-nia w celu uniknięcia kolizji z pojazdem poprzedzającym nieruchomym lub poruszającym się torem poprzecznym Odmianą jest system automatycznego hamowania po kolizji (VW Ford) ktoacutery nie tylko samoczynnie zatrzymuje po-

społami wykonawczymi są układ ha-mulcowy ESP ilub układ kierowniczy oświetlenia pojazdu a nawet układ zawieszenia (w przygotowaniu) Pomy-słowość konstruktoroacutew nie zna granic w wykorzystywaniu i przetwarzaniu informacji uzyskiwanych od roacuteżnych czujnikoacutew Systemy funkcjonują przy roacuteżnych prędkościach jazdy (miejskie i autostradowe) a ich działanie uza-leżnione jest roacutewnież od wyposażenia pojazdu w automatyczną lub manualną skrzynię biegoacutew oraz system pozycjo-nowania pojazdu GPS Nowe generacje czujnikoacutew głoacutewnie radarowych kamer i coraz popularniejszych czujnikoacutew lida-rowych są w stanie dokładniej rozpo-

nr 272 Bosch Autospec22 Technika

gt w 2005 r Działanie układu opierało się na wspoacutełpracy układu hamulcowego ESP z czujnikiem radarowym i kame-rą przednią Gdy system wykrywał że pojazd zbliża się do przeszkody i może dojść do kolizji w zależności od konkret-nej sytuacji przygotowywał auto do awa-ryjnego hamowania przez zmniejszenie odległości między klockami i tarczami hamulcowymi Alarmował kierowcę emitując sygnał ostrzegawczy a w osta-teczności hamował z pełną siłą

POMYSŁOWOŚĆ NIE ZNA GRANIC Obecnie każdy producent pojazdoacutew poleca roacuteżne systemy zwiększające bezpieczeństwo jazdy i oferuje je klien-tom pod ogoacutelną nazwą asystentoacutew kierowcy Wyodrębniły się dwie grupy asystentoacutew ndash systemy zwiększające bezpieczeństwo i pomagające pod-czas parkowania chociaż te ostatnie też w istocie to bezpieczeństwo zwięk-szają W zależności od marki pojazdu występują one pod roacuteżnymi nazwami chociaż ich działanie jest identyczne lub bardzo podobne W systemach tych wykorzystywane są sygnały z czujni-koacutew radarowych kroacutetkiego i dalekiego zasięgu czujnikoacutew ultradźwiękowych kamery przedniej lub tylnej a podze-

Elementy systemu wykrywania pieszych w Audi Q7

tablica przyrządoacutew

System automatycznego

hamowania po kolizji

samoczynnie zatrzymuje

uszkodzony pojazd i utrzymuje go

na swoim pasie ruchu

sterownik układu

hamulco-wego ESP

ekran z możliwo-

ścią roacuteżnych ustawień systemu

kamera przednia

przycisk sterujący

centralny sterownik światło hamowania

bramka sterownicza

jazd lecz roacutewnież utrzymuje go na jed-nym pasie ruchu by uniknąć zderzenia z pojazdami jadącymi obok

OMIJANIE PRZESZKODYNiektoacutere systemy hamowania awaryjnego (Lexus Mercedes-Benz) w razie potrze-by ingerują w układ kierowniczy w celu uniknięcia kolizji Jeśli nie da się unik-nąć kolizji do działania włącza się system

omijania przeszkody Wykorzystuje radar i kamerę do wykrywania z wyprzedzeniem wolniej poruszających się lub nierucho-mych pojazdoacutew i wytycza optymalny tor jazdy w celu ominięcia pojazdu z ktoacuterym ryzyko kolizji byłoby wysokie

ADAPTACYJNY TEMPOMATUtrzymuje auto w bezpiecznej odległości od poprzedzającego pojazdu Kierowca

Bosch Autospec nr 272

może kontrolować tę odległość na pię-ciu etapach System ten wykorzystuje głoacutewnie sygnały z przednich czujnikoacutew radarowych i kamery W połączeniu z automatyczną skrzynią biegoacutew działa w pełnym zakresie prędkości a przy ręcznej skrzyni biegoacutew ndash od 30 kmh

Ryszard Polit Auto Moto Serwis Zdjęcie Audi VW

23Technika

Elementy systemu jazdy w korku w Audi Q7

Elementy systemu skrętu w lewo na skrzyżowaniu w Audi Q7

bramka sterownicza

dźwignia zmiany biegoacutew

kamera przedniawyświetlacz head-up

wyświetlacz

system nawigacji z bazą danych

sterownik układu kierowniczegosterownik układu hamulcowego ESP

sterownik silnika

radar przedni

radar przedni

czujniki ultradźwiękowe

komputer pokładowy tablica przyrządoacutew

światło hamowania

bramka sterownicza

tablica przyrządoacutewsterownik układu hamulcowego ESP

radar przedni

radar przedni

wyświetlacz head-up

kamera przednia

Wybierz klocki i tarcze hamulcowe Bosch

Właściwa odległość to kwestia Twojego bezpieczeństwa

hamulceboschpl

Bosch_hamulce_dystans_reklama_210_280indd 1 07022018 125308

14 Produkty

Co zrobić aby na urlopie bez przeszkoacuted cieszyć się wolnym czasem i spokojem Nie tylko należy zaplanować cel podroacuteży i atrakcje kupić bilety spakować sprzęt turystyczny i bagaże oraz apteczkę ale roacutewnież przygotować samochoacuted

W przypadku wyjazdu samochodem warto sprawdzić jego stan techniczny

hamulce amortyzatory zawieszenie opony płyny eksploatacyjne

Istotne jest także sprawdzenie stanu wycieraczek oraz oświetlenia w samo-chodzie Są to ważne czynniki podno-szące poprawę widoczności a co za tym idzie bezpieczeństwa na drodze

WYCIERACZKIPrzed wakacyjnym wyjazdem należy

ocenić stan techniczny wyciera-czek i dokonać ewentualnej ich wymiany

sprawdzić czy guma wycieraczek nie jest zdeformowana porowata ani oderwana od konstrukcji

zadbać o czystość pioacutera co prze-dłuży żywotność wycieraczek

Sprawne wycieraczki w znaczącym stopniu przyczyniają się do bezpiecz-

nr 272 Bosch Autospec

nej jazdy Należy je wymienić gdy na szybie pozostają smugi podczas pracy słychać piski zgrzyty a wycie-raczka przeskakuje na szybie Warto też zwroacutecić uwagę na stan techniczny rzadziej wymienianej wycieraczki szyby tylnej

OŚWIETLENIESprawnie działające światła w samo-chodzie to podstawa bezpieczeństwa Warto pamiętać o kontroli

Bezpiecznie na wakacje

Gigalight Xenon HID D2S karton i produkt

Żaroacutewka Giga-light Plus 150 blister i produkt

GIGALIGHT PLUS 150 ORAZ LAMPY WYŁADOWCZE GIGALIGHT HID

NR BOSCH NAZWA NAPIĘCIE TYP MOC KOD EAN KOŃCOacuteWKA OPAKOWANIE CENA detal netto (od 23042019)

1987301136 Gigalight Plus 150 12 V H4 6055 W 4047026227581 P43T blister 1 szt 3700 zł

1987301137 Gigalight Plus 150 12 V H7 55 W 4047026227598 PX26D blister 1 szt 4800 zł

1987302913 Lampa wyładowcza Xenon GIGA HID

zastosowanie samochody osobowe i ciężarowe

D1S 35 W 4047026227550 PK32D-2 kartonik 1 szt 29000 zł

1987302914 Lampa wyładowcza Xenon GIGA HID

zastosowanie samochody osobowe i ciężarowe

D2S 35 W 4047026227567 P32D-2 kartonik 1 szt 20500 zł

UWAGA Lampy wyładowcze są uniwersalne i pasują do samochodoacutew osobowych (12 V) i ciężarowych (24 V) Żarniki ksenonowe zasilane są napięciem około 135 V i o ich napięciu zasilania decyduje układ sterujący ktoacutery musi być dopasowany do napięcia panującego w instalacji danego pojazdu

15Produkty

Rodzaj zestawu Zestaw z żaroacutewką halogenową

Żaroacutewki dodatkowe w zestawie

Bezpieczniki w zestawie Nr Bosch Cena detal

netto

Mini Box H1 P21W R5W T4W 1x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 102 2515

Mini Box H4 P21W R5W T4W 1x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 101 2182

Mini Box H7 P21W R5W T4W 1x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 103 2515

Maxi Box H1 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 112 3384

Maxi Box H4 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 111 3352

Maxi Box H7 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 113 3521

Maxi Box H1H7 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 120 5303

Bosch Autospec nr 272

przydatny zestaw żaroacutewek Mini Box lub Maxi Box

NOWE LAMPY GIGALIGHT PLUS 150 I XENON GIGALIGHT HIDW ofercie Boscha dostępna jest nowa linia żaroacutewek halogenowych Gigalight Plus 150 oraz nowa linia lamp wyładow-czych Xenon Gigalight HIDGigalight Plus 150 to nowa linia 12 V halogenowych żaroacutewek (H4 H7) ktoacutere

generują do 150 więcej światła zwiększają bezpieczeństwo na

drodze emitują intensywne białe światło

pojazdy silnikowe prywatne i wynajęte

autobusy autokary (regularne turystyczne)

inne koleje rowery wodne

samoloty

ZESTAWY TYPU MINI BOX

świateł mijania i drogowych pozycyjnych i cofania awaryjnych i kierunkowskazoacutew przeciwmgielnych i świateł bdquostoprdquo

Dobrze wiedzieć Żaroacutewki warto wymieniać parami ndash aby świeciły roacutewnomiernie Sprawdzić trzeba także oświetlenie tablic rejestra-cyjnych i wnętrza pojazduWarto zaproponować klientowi zapa-sowy komplet żaroacutewek W niektoacuterych krajach Europy np w Czechach Chor-wacji Francji Czarnogoacuterze i na Słowacji ndash zapasowy komplet jest obowiązkowy Dlatego dobrze jest mieć niewielki ale

mają nowoczesny design są pakowane w blistry

Lampy wyładowcze Boscha Xenon Giga- light HID

dostępne są D1S i D2S emitują jasne światło o barwie

4400 K dają do 70 więcej światła na

drodze niż standardowe lampy ksenonowe

Oznacza to lepszą widoczność na dro-dze komfort jazdy kierowcy i zwiększo-ne bezpieczeństwo

Anna Stryjska

JAKIMI ŚRODKAMI TRANSPORTU PORUSZAJĄ SIĘ POLACY POWYŻEJ 15 ROKU ŻYCIA PODCZAS PODROacuteŻY PO POLSCE I NA ŚWIECIE

765

304

139

143

94

30

02

524 dane Rocznik Statystyczny GUS 2017

16 Produkty

W dalekodystansowej ciężaroacutewce akumulatory pracują pod dużym obciążeniem roacutewnież podczas postojoacutew Stosując się do kilku prostych zasad można zmniejszyć ryzyko nagłej awarii i kosztownej niepożądanej przerwy w pracy

MĄDRE GOSPODAROWANIE ENERGIĄPodczas dobowego odpoczynku i zwią-zanego z tym postoju warto odłączyć zbędne odbiorniki elektryczne po-nieważ obniży to ryzyko nadmiernego rozładowania akumulatoroacutew We wspoacutełczesnych ciężaroacutewkach w komputerze pokładowym można wybrać spośroacuted kilku tryboacutew pracy po-jazdu podczas parkowania roacuteżniących się liczbą uruchomionych urządzeń Pozwala to kilkukrotnie zmniejszyć nie-potrzebną utratę energii W nowych modelach ciężaroacutewek wskaź-nik stanu akumulatoroacutew alarmuje jeśli stan naładowania jest za niski oraz ile minimalnie energii powinno być zacho-wane do rozruchu

DODATKOWE URZĄDZENIA ELEKTRYCZNEKlimatyzator lub ogrzewanie zużywają sporą ilość energii dlatego korzystnie jest przed zatrzymaniem się na postoacutej schłodzić lub ogrzać wnętrze by uła-twić im poacuteźniejsze zadanie oraz uniknąć nadmiernego obciążenia akumulato-roacutew Roacutewnież lodoacutewka może w kilka dni rozładować akumulatory zaś nie-używana przetwornica 12 V powinna być odłączona by nie pobierać szcząt-kowego prądu

GŁĘBOKIE ROZŁADOWANIEGdy akumulatory są naładowane mogą być pozostawione na długi okres bez uszczerbku Jeśli jednak są w dużym stopniu roz-ładowane to z upływem czasu płyty

będą się trwale zasiarczać Dlatego należy unikać pozostawiania na długi czas akumulatoroacutew w stanie głębokiego rozładowania czyli stanu naładowania poniżej 40‒45

SZCZEGOacuteLNA OSTROŻNOŚĆ ZIMĄDobrze jest unikać głębokiego rozła-dowania akumulatoroacutew przy silnych mrozach aby przy najniższej tempera-turze nie mieć problemoacutew z rozruchem Niska temperatura może bowiem obni-żyć pojemność akumulatoroacutew nawet o połowę W okresie długotrwałych silnych mro-zoacutew warto pamiętać o doładowaniu akumulatoroacutew

POBOacuteR ENERGII ELEKTRYCZNEJ

Lodoacutewka 3 A Klimatyzacja postojowa

10‒30 A Ogrzewanie postojowe

5‒10 A Oświetlenie 5 A Laptop 5 A

Niektoacutere z tych urządzeń w ciągu 8 godzin mogą zużyć około 200 ndash 240 Ah a więc całą energię zgromadzoną w akumulatorach

Akumulatory Boscha do ciężaroacutewek

nr 272 Bosch Autospec

17Produkty

ZUŻYCIE ENERGII A PRĄD ŁADOWANIA

Zimą odbiorniki elektryczne w ciężaroacutewce pobierają moc nawet ponad 350 W Wiąże się to z poborem prądu rzędu 15 A Oznacza to że w 8 godzin pobrane zostanie 120 Ah czyli połowa energii zgromadzonej w akumulatorach Najlepsza do naładowania akumulatora w bazach transportowych będzie ładowarka o dużym prądzie wyjściowym 45-90 A Mniejsze ładowarki o prądzie wyjściowym poniżej 10 A mogą być użyte w trakcie dłuższego postoju

Bosch Autospec nr 272

Bosch od dawna ma w swojej ofercie paski wieloklinowe do napędu urządzeń pomocniczych takich jak alternator czy kompresor klimatyzacji roacutewnież ndash koła pasowe alternatora ze sprzęgłem jednokierunkowym

Części zamienne układu napędu pasowego

Naturalnym krokiem jest poszerzanie oferty o pozostałe komponenty ukła-du paska napędowego co też w tym momencie Bosch robiOstatnio w ofercie pojawiły się

napinacze paska wieloklinowego koła pasowe wału korbowego

z tłumikami drgań skrętnych rolki prowadzące koła pasowe alternatora ze sprzę-

głem jednokierunkowym mające zastosowanie w alternatorach wyprodukowanych przez innych producentoacutew niż Bosch

Układy napędu pasowego urządzeń pomocniczych we wspoacutełczesnych sil-nikach stają się coraz bardziej rozbu-dowane a im więcej jest w pojeździe

zmiany wynikające z rozszerzalności temperaturowej materiałoacutew z ktoacuterych zrobiony jest silnik oraz obciążenia układu paska napędowego pochodzące od napędzanych urządzeń i od silni-ka jak roacutewnież kompensuje on zmiany wymiaroacutew powstałe w wyniku zużycia częściStosowane w samochodach napinacze mają roacuteżne konstrukcje ale generalnie jest to rolka prowadząca umieszczona na ramieniu ktoacutere napinane jest spręży-ną oraz występuje w nich dodatkowo tłumik cierny lub hydrauliczny

SPRZĘGŁO JEDNOKIERUNKOWE ALTERNATORAJednym z pierwszych urządzeń zmniej-

urządzeń zwiększających komfort tym bardziej rosną wymogi wobec układu pasowego Wiąże się to ze stosowaniem bardziej rozbudowanych układoacutew tłu-mienia drgań i minimalizacji przeciążeń Dlatego w układzie paska wieloklino-wego silnika oproacutecz standardowego napinacza pasa pojawiły się urządzenia poprawiające płynność pracy jak i mini-malizujące drgania i hałas generowany przez cały ten mechanizm

NAPINACZ PASKA WIELOKLINOWEGOTradycyjnym elementem odpowiedzial-nym za właściwe napięcie oraz reduk-cję naprężeń w układzie jest napinacz paska wieloklinowego Kompensuje on

Odporny na wstrząsy akumulator TE EFB

PRAWIDŁOWA EKSPLOATACJA I PROFILAKTYKAPodczas eksploatacji akumulatoroacutew warto jest sprawdzać ich stan nałado-wania czy to za pomocą danych z wy-świetlacza na pulpicie czy to za pomocą woltomierza np przy okazji wymiany oleju i filtroacutew Jeśli napięcie akumula-tora jest poniżej 124 V to wymaga on doładowania

STAN PEŁNEGO NAŁADOWANIAAkumulatory ktoacutere są regularnie w pełni naładowane zachowują długą żywot-ność i nie ulegają zasiarczeniu ktoacutere zmniejsza ich pojemność Pojawia się ono przy długotrwałym niedoładowa-niu akumulatoroacutew Akumulatory warto profilaktycznie doładować do pełna np podczas wymiany oleju i filtroacutew lub w dniu nieużywania auta Można do tego użyć ładowarki Boscha BAT 645 lub BAT 690 o dużym prądzie wyjściowym 45 A lub 90 A Do mniej wymagających zastosowań może też posłużyć Bosch C7 Ładowarka używana do ciężaroacutewki powinna mieć odpowiednio duży prąd wyjściowy najlepiej powyżej 45 A

Jacek Pudło

gt

18 Produkty nr 272 Bosch Autospec

szających drgania wibracje i przeciąże-nia w układzie pasowym było sprzęgło jednokierunkowe alternatora Zostało wprowadzone ponieważ wirnik alterna-tora ma stosunkowo wysoką masę ndash tym większą im większa moc alternatora Ponadto alternator kręci się około trzech razy szybciej niż prędkość obrotowa sil-nika co powoduje że wirnik alternatora przeciwstawia się z dużą siłą wszelkim zmianom prędkości obrotowej Silnik spalinowy ndash w szczegoacutelności na wolnych obrotach ndash pracuje z dużą nieroacutewno-miernością prędkości obrotowej Za-tem sprzęgło jednokierunkowe mini-malizuje wibrację rozłączając napęd gdy prędkość obrotowa silnika maleje i załączając gdy rośnie Dzięki takie-mu zachowaniu duża masa bezwładna wirnika pracuje płynnie i nie wywołuje dodatkowych pulsujących sił w układzieJednokierunkowe sprzęgło w kole pa-sowym alternatora minimalizuje dodat-kowo przeciążenia podczas gwałtow-nych zmian obrotoacutew silnika Alternator kręci się około trzech razy szybciej niż silnik tak więc podczas zmiany bie-gu na wyższy gdy prędkość obrotoacutew spada o 1000 obrmin prędkość ob-rotowa alternatora musiałaby zostać zredukowana o około 3000 obrmin w jednym momencie Dzięki sprzęgłu jednokierunkowemu wirnik alternatora może tę chwilę do zroacutewnania obrotoacutew pracować z tak zwanym wybiegiemNieprawidłowo pracujące jednokierun-kowe sprzęgło alternatora może powo-dować duże wibracje w układzie napędu pasowego co z kolei powoduje szybkie

zużywanie się pozostałych wspoacutełpra-cujących komponentoacutew układu oraz może prowadzić do ich uszkodzenia

KOŁA PASOWE WAŁU KORBOWEGO Z TŁUMIKIEM DRGAŃ SKRĘTNYCHKoła pasowe wału korbowego z tłumi-kiem drgań skrętnych minimalizują pul-sacje spowodowane nieroacutewnomierną prędkością obrotową silnika co skut-kuje zmniejszeniem sił wywołujących wibracje i pulsacje w układzie pasowym silnika Mniejsze pulsacje oznaczają mniejsze wibracje paska i zmniejszo-ne zużycie innych części tego układuWprowadzenie dwumasowego koła zamachowego do konstrukcji silnika spowodowało zmniejszenie drgań w układzie napędu pojazdu Niestety masa zamachowa na sztywno związana z wałem korbowym silnika jest w tych

aplikacjach mniejsza co powoduje że nieroacutewnomierność prędkości ob-rotowej samego wału korbowego silnika podczas pracy na niskich obrotach jest znacznie większa Dlatego mniej więcej od czasu wprowadzenia dwumasowych koacuteł zamachowych producenci musieli wprowadzić do konstrukcji silnika koła pasowe z elastomerowymi tłumikami drgań skrętnychWraz z koniecznością spełniania wyż-szych norm emisji spalin silniki zaczy-nają pracować bardziej twardo nawet na wolnych obrotach co wiąże się z generowaniem większych wibracji Oczekiwania kierowcoacutew co do komfortu są coraz większe zatem tłumiki drgań skrętnych w kołach pasowych są coraz bardziej rozbudowane Pierwszym etapem rozbudowywania tych tłumikoacutew było zwiększanie masy pierścienia zewnętrznego tak aby jego bezwładność lepiej tłumiła drgania oraz wprowadzono oproacutecz elastomerowych tłumikoacutew tłumiki cierne rozpraszające energię drgań Obecnie pojawiły się koła pasowe działające na niemal identycznej zasadzie jak zamachowe koła dwuma-sowe ndash aby jeszcze lepiej odseparować drgania wywoływane przez wał korbowy silnika od układu napędu pasowegoProsty układ napędu pasowego stał się skomplikowany i podatny na zużycie i uszkodzenia Proces diagnozy i na-prawy układu pasowego jest bardziej skomplikowany i wymagający większej wiedzy oraz doświadczenia mechanika

Tomasz Maciejasz

NAPRAWA UKŁADU PASOWEGO

Należy zawsze sprawdzać prawidłowe działanie i stopień zużycia

paska wieloklinowego napinacza paska rolki prowadzącej sprzęgła jednokierunkowego

alternatora koła pasowego wału kor-

bowego z tłumikiem drgań skrętnych

Napinacz paska wieloklinowego

Koło pasowe wału korbowego z tłumikiem drgań skrętnych

gt

19DiagnostykaBosch Autospec nr 272

ESI[TRONIC] 20 uniwersalne profesjonalne i zawsze aktualne oprogramowanie dla warsztatoacutewDzisiaj od oprogramowania warsztatowego oczekuje się czegoś więcej niż tylko diagnozowania sterownikoacutew bez względu na to czy dotyczy to samochodoacutew osobowych czy ciężarowych

Inteligentne rozwiązywanie problemoacutew wspomaganie szybkich napraw i ser-wisowania zgodnie ze specyfikacjami producenta to nowy standard w diagno-styce Wszystkie te wymagania można spełnić dzięki ESI [tronic] 20 Skuteczna diagnostyka sterownikoacutew zaproponowana przez Boscha prowadzi użytkownika krok po kroku przez proces rozwiązywania problemoacutew Dzięki ESI [tronic] 20 otrzymuje on od ręki wszyst-kie niezbędne informacje na temat prze-glądoacutew i konserwacji Regularne aktualizacje programu ESI [tronic] 20 zawierają najnowsze dane dotyczące wszystkich popular-nych modeli pojazdoacutew co pozwala być na bieżącoProgram ESI [tronic] 20 umożliwia szyb-ką i prostą diagnozę zaroacutewno pojazdoacutew osobowych dostawczych ciężarowych (ESI-Truck) motocykli (ESI-Bike) jak i ciągnikoacutew rolniczych (ESI-OHW1) oraz maszyn roboczych (OHW2) Każdy warsztat zawsze znajdzie odpowiednią dla siebie konfigurację oprogramowania i sprzętu dzięki modułowej budowie ESI [tronic] 20 oraz możliwości jego

wspoacutełpracy głoacutewnie z testerami serii KTS i diagnoskopami typu FSA

PODSTAWOWE ZALETY ESI[TRONIC] 20

Wielofunkcyjne oprogramowanie do diagnozowania sterownikoacutew w pojazdach ESI [tronic] 20 jest już stosowane w co trzecim nieza-leżnym warsztacie w Europie

Bardzo duże pokrycie samocho-doacutew osobowych motocykli samo-chodoacutew dostawczych ciężaroacutewek autobusoacutew i przyczep światowych producentoacutew marek

Ponad 90 000 pojazdoacutew spośroacuted 150 marek

Zaawansowane funkcje regulacji i programowania

Identyfikacja pojazdu poprzez VIN lub klucz KBA umożliwia efek-tywne wykonanie analizy średnio w 20 sekund

Wszystkie niezbędne dane do na-prawy i serwisowania zgodne ze specyfikacjami producenta są przedstawione w wygodny prosty i zrozumiały sposoacuteb

CZY WIESZ ŻE

Zapewniamy pokrycie sys-temoacutew dla zupełnie nowych modeli i wersji pojazdoacutew Kon-centrujemy się na systemach i funkcjach w odniesieniu do najważniejszych zadań serwiso-wych i naprawczych dla nowych pojazdoacutew Poniższe modele pojazdoacutew zostały opracowane zaledwie kilka tygodni po wpro-wadzeniu na rynek i są dostęp-ne od teraz w ESI[tronic] Volvo V60 Cross Country

II (klucz RB VOL2495 VOL2496) wprowadzenie na rynek marzec 2019 r

Honda CR-V Hybrid (klucz RB HON2643 HON2644) wprowadzenie na rynek luty 2019 r

Citroen C5 Aircross (klucz RB CIT1296) wprowadzenie na rynek luty 2019 r

Wsparcie dla koncepcji sieci warsztatowej Connected Repair (CoRe) co pozwala zwiększyć wydajność i efektywność

Regularne aktualizacje online odbywające się w tle Warsztaty są zawsze na bieżąco i mogą w trak-cie aktualizacji bez ograniczeń korzystać z oprogramowania

Tomasz Nowak

20 nr 272 Bosch Autospec

Powroty klientoacutew do serwisuIlu właścicieli warsztatoacutew samochodowych jest w stanie powiedzieć jaki procent klientoacutew jest jego stałymi klientami Zapewne niewielki odsetek gdyż serwisoacutew stosujących profesjonalne programy warsztatowe na rynku Aftermarket jest niewiele a wręcz znikoma liczba

Stosowanie programu warsztatowego oznacza korzystanie z danych w nim zawartych i umiejętność zarządzania serwisem na ich podstawie Jeśli nie mamy rzetelnych danych w bazie i nie prowadzimy analiz przepływu usług i klientoacutew przez serwis odpowiedź na pytanie oparta jest jedynie na wra-żeniu i nie odpowiada rzeczywistości

CO TO ZNACZY MIEĆ STAŁEGO KLIENTAJest kilka głoacutewnych elementoacutew wpły-wających na zadowolenie klienta

fachowość naprawyusługi ndash wykonana kompleksowo zgod-nie ze zleceniem klienta i niezbęd-nymi oraz dodatkowymi rozszerze-niami usługi uzgodnionymi z nim

terminowość ndash klient pozostawia samochoacuted w serwisie i odbiera go w umoacutewionym terminie bez konieczności wielokrotnego dopy-tywania doradcy

korzystna relacja jakości usługi i jej wartości dla klienta do ceny

relacja z klientem ndash istotna w cza-sie realizacji usługi jak roacutewnież w kontakcie pomiędzy usługami

Klient profesjonalnie obsłużony wra-ca do serwisu zlecając kolejne usługi i naprawy Jedynie takie powroty są dla serwisu wartościowe Tylko takich klientoacutew mo-żemy nazywać stałymi klientami Każdy stały klient poleca serwis innym daje pozytywną ocenę usług itp

Z JAKICH POWROTOacuteW SERWIS NIE POWINIEN BYĆ DUMNYReklamacja Klient wracający z rekla-macją to efekt

nieumiejętności mechanika w pra-widłowej realizacji naprawy ndash brak przeszkolenia

braku odpowiednich urządzeń diagnostycznych i aktualnej doku-mentacji technicznej

braku specjalistycznych narzędzi i urządzeń

braku rzetelnej kontroli usługi przed wydaniem pojazdu klientowi

wady części zastosowania niskiej jakości

zamiennikaJedynie wada części usprawiedliwia reklamację i nie obciąża wizerunku serwisu

Doradca serwisowy Mam tu na myśli powroty wynikające z bdquodzieleniardquo usługi na etapy Rolą doradcy jest przekonać klienta do zakupu usługi kompletnej i do-datkowo zaoferować mu rozszerzenia ktoacutere przyczynią się do uniknięcia kolejnej wizyty w serwisie po np 4‒6 tygodniachCena Jeśli najważniejszym argumen-tem serwisu przyciągającym klienta będzie cena za usługę (robocizna i czę-ści) to w ten sposoacuteb nie budujemy bazy wartościowych klientoacutew lecz jedynie bdquołowcoacutew cenyrdquo ktoacuterzy za każdą wizytą będą oczekiwali kolejnych rabatoacutew Nie każdy powroacutet klienta jest cenny dla serwisu Rolą doradcoacutew serwisowych jest rozszerzanie bazy stałych i zado-wolonych klientoacutew a nie generowanie pozornego ruchu w serwisie powrotami wynikającymi z błędoacutew serwisu Dla członkoacutew sieci Bosch Car Service prowadzimy wiele szkoleń z organiza-cji pracy oraz optymalizacji procesu obsługi klienta Przeprowadzamy roacutew-nież bezpłatne audyty aby wskazywać elementy wymagające poprawy lub optymalizacji

Robert Dzierżanowski

gtgt WIĘCEJ O AUTORYZACJI BOSCH CAR SERVICE ZNAJDĄ PAŃSTWO NA STRONIE WARSZTATYBOSCHPL

Bosch Car Service

21Technika

Komisja ds Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentoacutew Parlamentu Europejskiego zamierza zwiększyć obowiązkowe wyposażenie pojazdoacutew o systemy zwiększające bezpieczeństwo Jeśli Parlament Europejski wyrazi zgodę nowo rejestrowane samochody będą musiały być seryjnie wyposażone w zaawansowane systemy awaryjnego hamowania inteligentny tempomat system wykrywający zmęczenie kierowcy i asystenta utrzymywania pasa ruchu a także tzw czarną skrzynkę pomagającą w odtworzeniu okoliczności kolizji

Systemy zwiększające bezpieczeństwo część 1

Bosch Autospec nr 272

Lista nowego obowiązkowego wypo-sażenia jest negocjowana ale już wia-domo że na pewno znajdzie się na niej system hamowania awaryjnego ktoacutery ma być obowiązkowy od 2022 roku Zalecenia organoacutew Unii Europejskiej są zgodne z oczekiwaniami kierowcoacutew

ktoacuterzy chętnie wyposażają swoje po-jazdy w systemy ułatwiające jazdę Spośroacuted nowych samochodoacutew zare-jestrowanych w Niemczech i w Belgii w 2017 r aż 54 zostało wyposażo-nych w system hamowania awaryjne-go w Holandii ndash 45 a we Włoszech

ndash 30 Roacutewnie popularne są systemy ułatwiające parkowanie wykrywania senności i utrzymywania pasa ruchu Pionierem w opracowaniu inteligent-nych systemoacutew bezpieczeństwa jest Bosch ktoacuterego system Predictive Brake Assist montowano seryjnie w Audi już gt

Przykładowe rozmieszczenie czujnikoacutew i kamer w samochodzie tylne czujniki ultradźwiękowe bull system

parkowania

tylne czujniki radarowe

bull asystent zmiany pasa ruchu

bull aktywny tempomat

bull system wykrywania pieszych

bull system wykrywania ruchu poprzecznego

kamera boczna

bull system parkowaniabull system wykrywa-

nia martwego pola

Przednie radary długiego i średniego zasięgu

bull system utrzymania toru jazdybull aktywny tempomatbull system wykrywania pieszychbull adaptacyjne światła z płynną

regulacją zasięgu reflektoroacutew

bull system zapobiegający zderze-niom

bull pomiar odległościbull asystent jazdy w korkubull system skrętu na skrzyżowaniach

przednie czujniki ultradźwiękowe

bull system parkowaniabull aktywny tempomat

1

2

3

6

7

kamera przednia

bull system utrzymania toru jazdybull aktywny tempomatbull system wykrywania pieszychbull odczytywanie znakoacutew

drogowychbull adaptacyjne światła z płynną

regulacją zasięgu reflektoroacutewbull system zapobiegający

zderzeniombull asystent jazdy w korkubull system skrętu na

skrzyżowaniach

8

boczne czujniki ultradźwiękowe

bull asystent parkowaniabull asystent zmiany

pasa ruchu

5

4

kamera cofania bull system

parkowania

znać roacuteżne przeszkody ndash od ruchomych do nieruchomych przedmiotoacutew ludzi i zwierząt co jeszcze kilka lat temu było niemożliwe Wiele z tych czujnikoacutew pro-dukuje BoschLiczba systemoacutew wspomagających kie-rowcę zamontowanych w danym aucie w dużej mierze zależy od jego wyposa-żenia i coraz mniej ndash od jego klasy Z ba-dań Boscha wynika że w Niemczech więcej sprzedaje się nowych bogato wyposażonych w asystentoacutew kierow-cy samochodoacutew klasy kompaktowej i średniej niż klasy premiumPrzyjrzyjmy się najpopularniejszym systemom wspomagającym kierowcę

SYSTEM HAMOWANIA AWARYJNEGO To już powszechnie stosowany system monitorujący za pomocą kamery i rada-roacutew drogę przed pojazdem rozpoznają-cy pojazdy pieszych lub rowerzystoacutew Występuje w wersji miejskiej i autostra-dowej W najnowszej generacji system rozpoznaje także ruch poprzeczny Jeśli wykryje przeszkodę kierowca otrzymuje serię ostrzeżeń aż do pełnego hamowa-nia w celu uniknięcia kolizji z pojazdem poprzedzającym nieruchomym lub poruszającym się torem poprzecznym Odmianą jest system automatycznego hamowania po kolizji (VW Ford) ktoacutery nie tylko samoczynnie zatrzymuje po-

społami wykonawczymi są układ ha-mulcowy ESP ilub układ kierowniczy oświetlenia pojazdu a nawet układ zawieszenia (w przygotowaniu) Pomy-słowość konstruktoroacutew nie zna granic w wykorzystywaniu i przetwarzaniu informacji uzyskiwanych od roacuteżnych czujnikoacutew Systemy funkcjonują przy roacuteżnych prędkościach jazdy (miejskie i autostradowe) a ich działanie uza-leżnione jest roacutewnież od wyposażenia pojazdu w automatyczną lub manualną skrzynię biegoacutew oraz system pozycjo-nowania pojazdu GPS Nowe generacje czujnikoacutew głoacutewnie radarowych kamer i coraz popularniejszych czujnikoacutew lida-rowych są w stanie dokładniej rozpo-

nr 272 Bosch Autospec22 Technika

gt w 2005 r Działanie układu opierało się na wspoacutełpracy układu hamulcowego ESP z czujnikiem radarowym i kame-rą przednią Gdy system wykrywał że pojazd zbliża się do przeszkody i może dojść do kolizji w zależności od konkret-nej sytuacji przygotowywał auto do awa-ryjnego hamowania przez zmniejszenie odległości między klockami i tarczami hamulcowymi Alarmował kierowcę emitując sygnał ostrzegawczy a w osta-teczności hamował z pełną siłą

POMYSŁOWOŚĆ NIE ZNA GRANIC Obecnie każdy producent pojazdoacutew poleca roacuteżne systemy zwiększające bezpieczeństwo jazdy i oferuje je klien-tom pod ogoacutelną nazwą asystentoacutew kierowcy Wyodrębniły się dwie grupy asystentoacutew ndash systemy zwiększające bezpieczeństwo i pomagające pod-czas parkowania chociaż te ostatnie też w istocie to bezpieczeństwo zwięk-szają W zależności od marki pojazdu występują one pod roacuteżnymi nazwami chociaż ich działanie jest identyczne lub bardzo podobne W systemach tych wykorzystywane są sygnały z czujni-koacutew radarowych kroacutetkiego i dalekiego zasięgu czujnikoacutew ultradźwiękowych kamery przedniej lub tylnej a podze-

Elementy systemu wykrywania pieszych w Audi Q7

tablica przyrządoacutew

System automatycznego

hamowania po kolizji

samoczynnie zatrzymuje

uszkodzony pojazd i utrzymuje go

na swoim pasie ruchu

sterownik układu

hamulco-wego ESP

ekran z możliwo-

ścią roacuteżnych ustawień systemu

kamera przednia

przycisk sterujący

centralny sterownik światło hamowania

bramka sterownicza

jazd lecz roacutewnież utrzymuje go na jed-nym pasie ruchu by uniknąć zderzenia z pojazdami jadącymi obok

OMIJANIE PRZESZKODYNiektoacutere systemy hamowania awaryjnego (Lexus Mercedes-Benz) w razie potrze-by ingerują w układ kierowniczy w celu uniknięcia kolizji Jeśli nie da się unik-nąć kolizji do działania włącza się system

omijania przeszkody Wykorzystuje radar i kamerę do wykrywania z wyprzedzeniem wolniej poruszających się lub nierucho-mych pojazdoacutew i wytycza optymalny tor jazdy w celu ominięcia pojazdu z ktoacuterym ryzyko kolizji byłoby wysokie

ADAPTACYJNY TEMPOMATUtrzymuje auto w bezpiecznej odległości od poprzedzającego pojazdu Kierowca

Bosch Autospec nr 272

może kontrolować tę odległość na pię-ciu etapach System ten wykorzystuje głoacutewnie sygnały z przednich czujnikoacutew radarowych i kamery W połączeniu z automatyczną skrzynią biegoacutew działa w pełnym zakresie prędkości a przy ręcznej skrzyni biegoacutew ndash od 30 kmh

Ryszard Polit Auto Moto Serwis Zdjęcie Audi VW

23Technika

Elementy systemu jazdy w korku w Audi Q7

Elementy systemu skrętu w lewo na skrzyżowaniu w Audi Q7

bramka sterownicza

dźwignia zmiany biegoacutew

kamera przedniawyświetlacz head-up

wyświetlacz

system nawigacji z bazą danych

sterownik układu kierowniczegosterownik układu hamulcowego ESP

sterownik silnika

radar przedni

radar przedni

czujniki ultradźwiękowe

komputer pokładowy tablica przyrządoacutew

światło hamowania

bramka sterownicza

tablica przyrządoacutewsterownik układu hamulcowego ESP

radar przedni

radar przedni

wyświetlacz head-up

kamera przednia

Wybierz klocki i tarcze hamulcowe Bosch

Właściwa odległość to kwestia Twojego bezpieczeństwa

hamulceboschpl

Bosch_hamulce_dystans_reklama_210_280indd 1 07022018 125308

15Produkty

Rodzaj zestawu Zestaw z żaroacutewką halogenową

Żaroacutewki dodatkowe w zestawie

Bezpieczniki w zestawie Nr Bosch Cena detal

netto

Mini Box H1 P21W R5W T4W 1x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 102 2515

Mini Box H4 P21W R5W T4W 1x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 101 2182

Mini Box H7 P21W R5W T4W 1x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 103 2515

Maxi Box H1 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 112 3384

Maxi Box H4 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 111 3352

Maxi Box H7 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 113 3521

Maxi Box H1H7 C5W P21W P215W PY21W R5W T4W W5W 2x10 A 1x15 A 1x20 A 1 987 301 120 5303

Bosch Autospec nr 272

przydatny zestaw żaroacutewek Mini Box lub Maxi Box

NOWE LAMPY GIGALIGHT PLUS 150 I XENON GIGALIGHT HIDW ofercie Boscha dostępna jest nowa linia żaroacutewek halogenowych Gigalight Plus 150 oraz nowa linia lamp wyładow-czych Xenon Gigalight HIDGigalight Plus 150 to nowa linia 12 V halogenowych żaroacutewek (H4 H7) ktoacutere

generują do 150 więcej światła zwiększają bezpieczeństwo na

drodze emitują intensywne białe światło

pojazdy silnikowe prywatne i wynajęte

autobusy autokary (regularne turystyczne)

inne koleje rowery wodne

samoloty

ZESTAWY TYPU MINI BOX

świateł mijania i drogowych pozycyjnych i cofania awaryjnych i kierunkowskazoacutew przeciwmgielnych i świateł bdquostoprdquo

Dobrze wiedzieć Żaroacutewki warto wymieniać parami ndash aby świeciły roacutewnomiernie Sprawdzić trzeba także oświetlenie tablic rejestra-cyjnych i wnętrza pojazduWarto zaproponować klientowi zapa-sowy komplet żaroacutewek W niektoacuterych krajach Europy np w Czechach Chor-wacji Francji Czarnogoacuterze i na Słowacji ndash zapasowy komplet jest obowiązkowy Dlatego dobrze jest mieć niewielki ale

mają nowoczesny design są pakowane w blistry

Lampy wyładowcze Boscha Xenon Giga- light HID

dostępne są D1S i D2S emitują jasne światło o barwie

4400 K dają do 70 więcej światła na

drodze niż standardowe lampy ksenonowe

Oznacza to lepszą widoczność na dro-dze komfort jazdy kierowcy i zwiększo-ne bezpieczeństwo

Anna Stryjska

JAKIMI ŚRODKAMI TRANSPORTU PORUSZAJĄ SIĘ POLACY POWYŻEJ 15 ROKU ŻYCIA PODCZAS PODROacuteŻY PO POLSCE I NA ŚWIECIE

765

304

139

143

94

30

02

524 dane Rocznik Statystyczny GUS 2017

16 Produkty

W dalekodystansowej ciężaroacutewce akumulatory pracują pod dużym obciążeniem roacutewnież podczas postojoacutew Stosując się do kilku prostych zasad można zmniejszyć ryzyko nagłej awarii i kosztownej niepożądanej przerwy w pracy

MĄDRE GOSPODAROWANIE ENERGIĄPodczas dobowego odpoczynku i zwią-zanego z tym postoju warto odłączyć zbędne odbiorniki elektryczne po-nieważ obniży to ryzyko nadmiernego rozładowania akumulatoroacutew We wspoacutełczesnych ciężaroacutewkach w komputerze pokładowym można wybrać spośroacuted kilku tryboacutew pracy po-jazdu podczas parkowania roacuteżniących się liczbą uruchomionych urządzeń Pozwala to kilkukrotnie zmniejszyć nie-potrzebną utratę energii W nowych modelach ciężaroacutewek wskaź-nik stanu akumulatoroacutew alarmuje jeśli stan naładowania jest za niski oraz ile minimalnie energii powinno być zacho-wane do rozruchu

DODATKOWE URZĄDZENIA ELEKTRYCZNEKlimatyzator lub ogrzewanie zużywają sporą ilość energii dlatego korzystnie jest przed zatrzymaniem się na postoacutej schłodzić lub ogrzać wnętrze by uła-twić im poacuteźniejsze zadanie oraz uniknąć nadmiernego obciążenia akumulato-roacutew Roacutewnież lodoacutewka może w kilka dni rozładować akumulatory zaś nie-używana przetwornica 12 V powinna być odłączona by nie pobierać szcząt-kowego prądu

GŁĘBOKIE ROZŁADOWANIEGdy akumulatory są naładowane mogą być pozostawione na długi okres bez uszczerbku Jeśli jednak są w dużym stopniu roz-ładowane to z upływem czasu płyty

będą się trwale zasiarczać Dlatego należy unikać pozostawiania na długi czas akumulatoroacutew w stanie głębokiego rozładowania czyli stanu naładowania poniżej 40‒45

SZCZEGOacuteLNA OSTROŻNOŚĆ ZIMĄDobrze jest unikać głębokiego rozła-dowania akumulatoroacutew przy silnych mrozach aby przy najniższej tempera-turze nie mieć problemoacutew z rozruchem Niska temperatura może bowiem obni-żyć pojemność akumulatoroacutew nawet o połowę W okresie długotrwałych silnych mro-zoacutew warto pamiętać o doładowaniu akumulatoroacutew

POBOacuteR ENERGII ELEKTRYCZNEJ

Lodoacutewka 3 A Klimatyzacja postojowa

10‒30 A Ogrzewanie postojowe

5‒10 A Oświetlenie 5 A Laptop 5 A

Niektoacutere z tych urządzeń w ciągu 8 godzin mogą zużyć około 200 ndash 240 Ah a więc całą energię zgromadzoną w akumulatorach

Akumulatory Boscha do ciężaroacutewek

nr 272 Bosch Autospec

17Produkty

ZUŻYCIE ENERGII A PRĄD ŁADOWANIA

Zimą odbiorniki elektryczne w ciężaroacutewce pobierają moc nawet ponad 350 W Wiąże się to z poborem prądu rzędu 15 A Oznacza to że w 8 godzin pobrane zostanie 120 Ah czyli połowa energii zgromadzonej w akumulatorach Najlepsza do naładowania akumulatora w bazach transportowych będzie ładowarka o dużym prądzie wyjściowym 45-90 A Mniejsze ładowarki o prądzie wyjściowym poniżej 10 A mogą być użyte w trakcie dłuższego postoju

Bosch Autospec nr 272

Bosch od dawna ma w swojej ofercie paski wieloklinowe do napędu urządzeń pomocniczych takich jak alternator czy kompresor klimatyzacji roacutewnież ndash koła pasowe alternatora ze sprzęgłem jednokierunkowym

Części zamienne układu napędu pasowego

Naturalnym krokiem jest poszerzanie oferty o pozostałe komponenty ukła-du paska napędowego co też w tym momencie Bosch robiOstatnio w ofercie pojawiły się

napinacze paska wieloklinowego koła pasowe wału korbowego

z tłumikami drgań skrętnych rolki prowadzące koła pasowe alternatora ze sprzę-

głem jednokierunkowym mające zastosowanie w alternatorach wyprodukowanych przez innych producentoacutew niż Bosch

Układy napędu pasowego urządzeń pomocniczych we wspoacutełczesnych sil-nikach stają się coraz bardziej rozbu-dowane a im więcej jest w pojeździe

zmiany wynikające z rozszerzalności temperaturowej materiałoacutew z ktoacuterych zrobiony jest silnik oraz obciążenia układu paska napędowego pochodzące od napędzanych urządzeń i od silni-ka jak roacutewnież kompensuje on zmiany wymiaroacutew powstałe w wyniku zużycia częściStosowane w samochodach napinacze mają roacuteżne konstrukcje ale generalnie jest to rolka prowadząca umieszczona na ramieniu ktoacutere napinane jest spręży-ną oraz występuje w nich dodatkowo tłumik cierny lub hydrauliczny

SPRZĘGŁO JEDNOKIERUNKOWE ALTERNATORAJednym z pierwszych urządzeń zmniej-

urządzeń zwiększających komfort tym bardziej rosną wymogi wobec układu pasowego Wiąże się to ze stosowaniem bardziej rozbudowanych układoacutew tłu-mienia drgań i minimalizacji przeciążeń Dlatego w układzie paska wieloklino-wego silnika oproacutecz standardowego napinacza pasa pojawiły się urządzenia poprawiające płynność pracy jak i mini-malizujące drgania i hałas generowany przez cały ten mechanizm

NAPINACZ PASKA WIELOKLINOWEGOTradycyjnym elementem odpowiedzial-nym za właściwe napięcie oraz reduk-cję naprężeń w układzie jest napinacz paska wieloklinowego Kompensuje on

Odporny na wstrząsy akumulator TE EFB

PRAWIDŁOWA EKSPLOATACJA I PROFILAKTYKAPodczas eksploatacji akumulatoroacutew warto jest sprawdzać ich stan nałado-wania czy to za pomocą danych z wy-świetlacza na pulpicie czy to za pomocą woltomierza np przy okazji wymiany oleju i filtroacutew Jeśli napięcie akumula-tora jest poniżej 124 V to wymaga on doładowania

STAN PEŁNEGO NAŁADOWANIAAkumulatory ktoacutere są regularnie w pełni naładowane zachowują długą żywot-ność i nie ulegają zasiarczeniu ktoacutere zmniejsza ich pojemność Pojawia się ono przy długotrwałym niedoładowa-niu akumulatoroacutew Akumulatory warto profilaktycznie doładować do pełna np podczas wymiany oleju i filtroacutew lub w dniu nieużywania auta Można do tego użyć ładowarki Boscha BAT 645 lub BAT 690 o dużym prądzie wyjściowym 45 A lub 90 A Do mniej wymagających zastosowań może też posłużyć Bosch C7 Ładowarka używana do ciężaroacutewki powinna mieć odpowiednio duży prąd wyjściowy najlepiej powyżej 45 A

Jacek Pudło

gt

18 Produkty nr 272 Bosch Autospec

szających drgania wibracje i przeciąże-nia w układzie pasowym było sprzęgło jednokierunkowe alternatora Zostało wprowadzone ponieważ wirnik alterna-tora ma stosunkowo wysoką masę ndash tym większą im większa moc alternatora Ponadto alternator kręci się około trzech razy szybciej niż prędkość obrotowa sil-nika co powoduje że wirnik alternatora przeciwstawia się z dużą siłą wszelkim zmianom prędkości obrotowej Silnik spalinowy ndash w szczegoacutelności na wolnych obrotach ndash pracuje z dużą nieroacutewno-miernością prędkości obrotowej Za-tem sprzęgło jednokierunkowe mini-malizuje wibrację rozłączając napęd gdy prędkość obrotowa silnika maleje i załączając gdy rośnie Dzięki takie-mu zachowaniu duża masa bezwładna wirnika pracuje płynnie i nie wywołuje dodatkowych pulsujących sił w układzieJednokierunkowe sprzęgło w kole pa-sowym alternatora minimalizuje dodat-kowo przeciążenia podczas gwałtow-nych zmian obrotoacutew silnika Alternator kręci się około trzech razy szybciej niż silnik tak więc podczas zmiany bie-gu na wyższy gdy prędkość obrotoacutew spada o 1000 obrmin prędkość ob-rotowa alternatora musiałaby zostać zredukowana o około 3000 obrmin w jednym momencie Dzięki sprzęgłu jednokierunkowemu wirnik alternatora może tę chwilę do zroacutewnania obrotoacutew pracować z tak zwanym wybiegiemNieprawidłowo pracujące jednokierun-kowe sprzęgło alternatora może powo-dować duże wibracje w układzie napędu pasowego co z kolei powoduje szybkie

zużywanie się pozostałych wspoacutełpra-cujących komponentoacutew układu oraz może prowadzić do ich uszkodzenia

KOŁA PASOWE WAŁU KORBOWEGO Z TŁUMIKIEM DRGAŃ SKRĘTNYCHKoła pasowe wału korbowego z tłumi-kiem drgań skrętnych minimalizują pul-sacje spowodowane nieroacutewnomierną prędkością obrotową silnika co skut-kuje zmniejszeniem sił wywołujących wibracje i pulsacje w układzie pasowym silnika Mniejsze pulsacje oznaczają mniejsze wibracje paska i zmniejszo-ne zużycie innych części tego układuWprowadzenie dwumasowego koła zamachowego do konstrukcji silnika spowodowało zmniejszenie drgań w układzie napędu pojazdu Niestety masa zamachowa na sztywno związana z wałem korbowym silnika jest w tych

aplikacjach mniejsza co powoduje że nieroacutewnomierność prędkości ob-rotowej samego wału korbowego silnika podczas pracy na niskich obrotach jest znacznie większa Dlatego mniej więcej od czasu wprowadzenia dwumasowych koacuteł zamachowych producenci musieli wprowadzić do konstrukcji silnika koła pasowe z elastomerowymi tłumikami drgań skrętnychWraz z koniecznością spełniania wyż-szych norm emisji spalin silniki zaczy-nają pracować bardziej twardo nawet na wolnych obrotach co wiąże się z generowaniem większych wibracji Oczekiwania kierowcoacutew co do komfortu są coraz większe zatem tłumiki drgań skrętnych w kołach pasowych są coraz bardziej rozbudowane Pierwszym etapem rozbudowywania tych tłumikoacutew było zwiększanie masy pierścienia zewnętrznego tak aby jego bezwładność lepiej tłumiła drgania oraz wprowadzono oproacutecz elastomerowych tłumikoacutew tłumiki cierne rozpraszające energię drgań Obecnie pojawiły się koła pasowe działające na niemal identycznej zasadzie jak zamachowe koła dwuma-sowe ndash aby jeszcze lepiej odseparować drgania wywoływane przez wał korbowy silnika od układu napędu pasowegoProsty układ napędu pasowego stał się skomplikowany i podatny na zużycie i uszkodzenia Proces diagnozy i na-prawy układu pasowego jest bardziej skomplikowany i wymagający większej wiedzy oraz doświadczenia mechanika

Tomasz Maciejasz

NAPRAWA UKŁADU PASOWEGO

Należy zawsze sprawdzać prawidłowe działanie i stopień zużycia

paska wieloklinowego napinacza paska rolki prowadzącej sprzęgła jednokierunkowego

alternatora koła pasowego wału kor-

bowego z tłumikiem drgań skrętnych

Napinacz paska wieloklinowego

Koło pasowe wału korbowego z tłumikiem drgań skrętnych

gt

19DiagnostykaBosch Autospec nr 272

ESI[TRONIC] 20 uniwersalne profesjonalne i zawsze aktualne oprogramowanie dla warsztatoacutewDzisiaj od oprogramowania warsztatowego oczekuje się czegoś więcej niż tylko diagnozowania sterownikoacutew bez względu na to czy dotyczy to samochodoacutew osobowych czy ciężarowych

Inteligentne rozwiązywanie problemoacutew wspomaganie szybkich napraw i ser-wisowania zgodnie ze specyfikacjami producenta to nowy standard w diagno-styce Wszystkie te wymagania można spełnić dzięki ESI [tronic] 20 Skuteczna diagnostyka sterownikoacutew zaproponowana przez Boscha prowadzi użytkownika krok po kroku przez proces rozwiązywania problemoacutew Dzięki ESI [tronic] 20 otrzymuje on od ręki wszyst-kie niezbędne informacje na temat prze-glądoacutew i konserwacji Regularne aktualizacje programu ESI [tronic] 20 zawierają najnowsze dane dotyczące wszystkich popular-nych modeli pojazdoacutew co pozwala być na bieżącoProgram ESI [tronic] 20 umożliwia szyb-ką i prostą diagnozę zaroacutewno pojazdoacutew osobowych dostawczych ciężarowych (ESI-Truck) motocykli (ESI-Bike) jak i ciągnikoacutew rolniczych (ESI-OHW1) oraz maszyn roboczych (OHW2) Każdy warsztat zawsze znajdzie odpowiednią dla siebie konfigurację oprogramowania i sprzętu dzięki modułowej budowie ESI [tronic] 20 oraz możliwości jego

wspoacutełpracy głoacutewnie z testerami serii KTS i diagnoskopami typu FSA

PODSTAWOWE ZALETY ESI[TRONIC] 20

Wielofunkcyjne oprogramowanie do diagnozowania sterownikoacutew w pojazdach ESI [tronic] 20 jest już stosowane w co trzecim nieza-leżnym warsztacie w Europie

Bardzo duże pokrycie samocho-doacutew osobowych motocykli samo-chodoacutew dostawczych ciężaroacutewek autobusoacutew i przyczep światowych producentoacutew marek

Ponad 90 000 pojazdoacutew spośroacuted 150 marek

Zaawansowane funkcje regulacji i programowania

Identyfikacja pojazdu poprzez VIN lub klucz KBA umożliwia efek-tywne wykonanie analizy średnio w 20 sekund

Wszystkie niezbędne dane do na-prawy i serwisowania zgodne ze specyfikacjami producenta są przedstawione w wygodny prosty i zrozumiały sposoacuteb

CZY WIESZ ŻE

Zapewniamy pokrycie sys-temoacutew dla zupełnie nowych modeli i wersji pojazdoacutew Kon-centrujemy się na systemach i funkcjach w odniesieniu do najważniejszych zadań serwiso-wych i naprawczych dla nowych pojazdoacutew Poniższe modele pojazdoacutew zostały opracowane zaledwie kilka tygodni po wpro-wadzeniu na rynek i są dostęp-ne od teraz w ESI[tronic] Volvo V60 Cross Country

II (klucz RB VOL2495 VOL2496) wprowadzenie na rynek marzec 2019 r

Honda CR-V Hybrid (klucz RB HON2643 HON2644) wprowadzenie na rynek luty 2019 r

Citroen C5 Aircross (klucz RB CIT1296) wprowadzenie na rynek luty 2019 r

Wsparcie dla koncepcji sieci warsztatowej Connected Repair (CoRe) co pozwala zwiększyć wydajność i efektywność

Regularne aktualizacje online odbywające się w tle Warsztaty są zawsze na bieżąco i mogą w trak-cie aktualizacji bez ograniczeń korzystać z oprogramowania

Tomasz Nowak

20 nr 272 Bosch Autospec

Powroty klientoacutew do serwisuIlu właścicieli warsztatoacutew samochodowych jest w stanie powiedzieć jaki procent klientoacutew jest jego stałymi klientami Zapewne niewielki odsetek gdyż serwisoacutew stosujących profesjonalne programy warsztatowe na rynku Aftermarket jest niewiele a wręcz znikoma liczba

Stosowanie programu warsztatowego oznacza korzystanie z danych w nim zawartych i umiejętność zarządzania serwisem na ich podstawie Jeśli nie mamy rzetelnych danych w bazie i nie prowadzimy analiz przepływu usług i klientoacutew przez serwis odpowiedź na pytanie oparta jest jedynie na wra-żeniu i nie odpowiada rzeczywistości

CO TO ZNACZY MIEĆ STAŁEGO KLIENTAJest kilka głoacutewnych elementoacutew wpły-wających na zadowolenie klienta

fachowość naprawyusługi ndash wykonana kompleksowo zgod-nie ze zleceniem klienta i niezbęd-nymi oraz dodatkowymi rozszerze-niami usługi uzgodnionymi z nim

terminowość ndash klient pozostawia samochoacuted w serwisie i odbiera go w umoacutewionym terminie bez konieczności wielokrotnego dopy-tywania doradcy

korzystna relacja jakości usługi i jej wartości dla klienta do ceny

relacja z klientem ndash istotna w cza-sie realizacji usługi jak roacutewnież w kontakcie pomiędzy usługami

Klient profesjonalnie obsłużony wra-ca do serwisu zlecając kolejne usługi i naprawy Jedynie takie powroty są dla serwisu wartościowe Tylko takich klientoacutew mo-żemy nazywać stałymi klientami Każdy stały klient poleca serwis innym daje pozytywną ocenę usług itp

Z JAKICH POWROTOacuteW SERWIS NIE POWINIEN BYĆ DUMNYReklamacja Klient wracający z rekla-macją to efekt

nieumiejętności mechanika w pra-widłowej realizacji naprawy ndash brak przeszkolenia

braku odpowiednich urządzeń diagnostycznych i aktualnej doku-mentacji technicznej

braku specjalistycznych narzędzi i urządzeń

braku rzetelnej kontroli usługi przed wydaniem pojazdu klientowi

wady części zastosowania niskiej jakości

zamiennikaJedynie wada części usprawiedliwia reklamację i nie obciąża wizerunku serwisu

Doradca serwisowy Mam tu na myśli powroty wynikające z bdquodzieleniardquo usługi na etapy Rolą doradcy jest przekonać klienta do zakupu usługi kompletnej i do-datkowo zaoferować mu rozszerzenia ktoacutere przyczynią się do uniknięcia kolejnej wizyty w serwisie po np 4‒6 tygodniachCena Jeśli najważniejszym argumen-tem serwisu przyciągającym klienta będzie cena za usługę (robocizna i czę-ści) to w ten sposoacuteb nie budujemy bazy wartościowych klientoacutew lecz jedynie bdquołowcoacutew cenyrdquo ktoacuterzy za każdą wizytą będą oczekiwali kolejnych rabatoacutew Nie każdy powroacutet klienta jest cenny dla serwisu Rolą doradcoacutew serwisowych jest rozszerzanie bazy stałych i zado-wolonych klientoacutew a nie generowanie pozornego ruchu w serwisie powrotami wynikającymi z błędoacutew serwisu Dla członkoacutew sieci Bosch Car Service prowadzimy wiele szkoleń z organiza-cji pracy oraz optymalizacji procesu obsługi klienta Przeprowadzamy roacutew-nież bezpłatne audyty aby wskazywać elementy wymagające poprawy lub optymalizacji

Robert Dzierżanowski

gtgt WIĘCEJ O AUTORYZACJI BOSCH CAR SERVICE ZNAJDĄ PAŃSTWO NA STRONIE WARSZTATYBOSCHPL

Bosch Car Service

21Technika

Komisja ds Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentoacutew Parlamentu Europejskiego zamierza zwiększyć obowiązkowe wyposażenie pojazdoacutew o systemy zwiększające bezpieczeństwo Jeśli Parlament Europejski wyrazi zgodę nowo rejestrowane samochody będą musiały być seryjnie wyposażone w zaawansowane systemy awaryjnego hamowania inteligentny tempomat system wykrywający zmęczenie kierowcy i asystenta utrzymywania pasa ruchu a także tzw czarną skrzynkę pomagającą w odtworzeniu okoliczności kolizji

Systemy zwiększające bezpieczeństwo część 1

Bosch Autospec nr 272

Lista nowego obowiązkowego wypo-sażenia jest negocjowana ale już wia-domo że na pewno znajdzie się na niej system hamowania awaryjnego ktoacutery ma być obowiązkowy od 2022 roku Zalecenia organoacutew Unii Europejskiej są zgodne z oczekiwaniami kierowcoacutew

ktoacuterzy chętnie wyposażają swoje po-jazdy w systemy ułatwiające jazdę Spośroacuted nowych samochodoacutew zare-jestrowanych w Niemczech i w Belgii w 2017 r aż 54 zostało wyposażo-nych w system hamowania awaryjne-go w Holandii ndash 45 a we Włoszech

ndash 30 Roacutewnie popularne są systemy ułatwiające parkowanie wykrywania senności i utrzymywania pasa ruchu Pionierem w opracowaniu inteligent-nych systemoacutew bezpieczeństwa jest Bosch ktoacuterego system Predictive Brake Assist montowano seryjnie w Audi już gt

Przykładowe rozmieszczenie czujnikoacutew i kamer w samochodzie tylne czujniki ultradźwiękowe bull system

parkowania

tylne czujniki radarowe

bull asystent zmiany pasa ruchu

bull aktywny tempomat

bull system wykrywania pieszych

bull system wykrywania ruchu poprzecznego

kamera boczna

bull system parkowaniabull system wykrywa-

nia martwego pola

Przednie radary długiego i średniego zasięgu

bull system utrzymania toru jazdybull aktywny tempomatbull system wykrywania pieszychbull adaptacyjne światła z płynną

regulacją zasięgu reflektoroacutew

bull system zapobiegający zderze-niom

bull pomiar odległościbull asystent jazdy w korkubull system skrętu na skrzyżowaniach

przednie czujniki ultradźwiękowe

bull system parkowaniabull aktywny tempomat

1

2

3

6

7

kamera przednia

bull system utrzymania toru jazdybull aktywny tempomatbull system wykrywania pieszychbull odczytywanie znakoacutew

drogowychbull adaptacyjne światła z płynną

regulacją zasięgu reflektoroacutewbull system zapobiegający

zderzeniombull asystent jazdy w korkubull system skrętu na

skrzyżowaniach

8

boczne czujniki ultradźwiękowe

bull asystent parkowaniabull asystent zmiany

pasa ruchu

5

4

kamera cofania bull system

parkowania

znać roacuteżne przeszkody ndash od ruchomych do nieruchomych przedmiotoacutew ludzi i zwierząt co jeszcze kilka lat temu było niemożliwe Wiele z tych czujnikoacutew pro-dukuje BoschLiczba systemoacutew wspomagających kie-rowcę zamontowanych w danym aucie w dużej mierze zależy od jego wyposa-żenia i coraz mniej ndash od jego klasy Z ba-dań Boscha wynika że w Niemczech więcej sprzedaje się nowych bogato wyposażonych w asystentoacutew kierow-cy samochodoacutew klasy kompaktowej i średniej niż klasy premiumPrzyjrzyjmy się najpopularniejszym systemom wspomagającym kierowcę

SYSTEM HAMOWANIA AWARYJNEGO To już powszechnie stosowany system monitorujący za pomocą kamery i rada-roacutew drogę przed pojazdem rozpoznają-cy pojazdy pieszych lub rowerzystoacutew Występuje w wersji miejskiej i autostra-dowej W najnowszej generacji system rozpoznaje także ruch poprzeczny Jeśli wykryje przeszkodę kierowca otrzymuje serię ostrzeżeń aż do pełnego hamowa-nia w celu uniknięcia kolizji z pojazdem poprzedzającym nieruchomym lub poruszającym się torem poprzecznym Odmianą jest system automatycznego hamowania po kolizji (VW Ford) ktoacutery nie tylko samoczynnie zatrzymuje po-

społami wykonawczymi są układ ha-mulcowy ESP ilub układ kierowniczy oświetlenia pojazdu a nawet układ zawieszenia (w przygotowaniu) Pomy-słowość konstruktoroacutew nie zna granic w wykorzystywaniu i przetwarzaniu informacji uzyskiwanych od roacuteżnych czujnikoacutew Systemy funkcjonują przy roacuteżnych prędkościach jazdy (miejskie i autostradowe) a ich działanie uza-leżnione jest roacutewnież od wyposażenia pojazdu w automatyczną lub manualną skrzynię biegoacutew oraz system pozycjo-nowania pojazdu GPS Nowe generacje czujnikoacutew głoacutewnie radarowych kamer i coraz popularniejszych czujnikoacutew lida-rowych są w stanie dokładniej rozpo-

nr 272 Bosch Autospec22 Technika

gt w 2005 r Działanie układu opierało się na wspoacutełpracy układu hamulcowego ESP z czujnikiem radarowym i kame-rą przednią Gdy system wykrywał że pojazd zbliża się do przeszkody i może dojść do kolizji w zależności od konkret-nej sytuacji przygotowywał auto do awa-ryjnego hamowania przez zmniejszenie odległości między klockami i tarczami hamulcowymi Alarmował kierowcę emitując sygnał ostrzegawczy a w osta-teczności hamował z pełną siłą

POMYSŁOWOŚĆ NIE ZNA GRANIC Obecnie każdy producent pojazdoacutew poleca roacuteżne systemy zwiększające bezpieczeństwo jazdy i oferuje je klien-tom pod ogoacutelną nazwą asystentoacutew kierowcy Wyodrębniły się dwie grupy asystentoacutew ndash systemy zwiększające bezpieczeństwo i pomagające pod-czas parkowania chociaż te ostatnie też w istocie to bezpieczeństwo zwięk-szają W zależności od marki pojazdu występują one pod roacuteżnymi nazwami chociaż ich działanie jest identyczne lub bardzo podobne W systemach tych wykorzystywane są sygnały z czujni-koacutew radarowych kroacutetkiego i dalekiego zasięgu czujnikoacutew ultradźwiękowych kamery przedniej lub tylnej a podze-

Elementy systemu wykrywania pieszych w Audi Q7

tablica przyrządoacutew

System automatycznego

hamowania po kolizji

samoczynnie zatrzymuje

uszkodzony pojazd i utrzymuje go

na swoim pasie ruchu

sterownik układu

hamulco-wego ESP

ekran z możliwo-

ścią roacuteżnych ustawień systemu

kamera przednia

przycisk sterujący

centralny sterownik światło hamowania

bramka sterownicza

jazd lecz roacutewnież utrzymuje go na jed-nym pasie ruchu by uniknąć zderzenia z pojazdami jadącymi obok

OMIJANIE PRZESZKODYNiektoacutere systemy hamowania awaryjnego (Lexus Mercedes-Benz) w razie potrze-by ingerują w układ kierowniczy w celu uniknięcia kolizji Jeśli nie da się unik-nąć kolizji do działania włącza się system

omijania przeszkody Wykorzystuje radar i kamerę do wykrywania z wyprzedzeniem wolniej poruszających się lub nierucho-mych pojazdoacutew i wytycza optymalny tor jazdy w celu ominięcia pojazdu z ktoacuterym ryzyko kolizji byłoby wysokie

ADAPTACYJNY TEMPOMATUtrzymuje auto w bezpiecznej odległości od poprzedzającego pojazdu Kierowca

Bosch Autospec nr 272

może kontrolować tę odległość na pię-ciu etapach System ten wykorzystuje głoacutewnie sygnały z przednich czujnikoacutew radarowych i kamery W połączeniu z automatyczną skrzynią biegoacutew działa w pełnym zakresie prędkości a przy ręcznej skrzyni biegoacutew ndash od 30 kmh

Ryszard Polit Auto Moto Serwis Zdjęcie Audi VW

23Technika

Elementy systemu jazdy w korku w Audi Q7

Elementy systemu skrętu w lewo na skrzyżowaniu w Audi Q7

bramka sterownicza

dźwignia zmiany biegoacutew

kamera przedniawyświetlacz head-up

wyświetlacz

system nawigacji z bazą danych

sterownik układu kierowniczegosterownik układu hamulcowego ESP

sterownik silnika

radar przedni

radar przedni

czujniki ultradźwiękowe

komputer pokładowy tablica przyrządoacutew

światło hamowania

bramka sterownicza

tablica przyrządoacutewsterownik układu hamulcowego ESP

radar przedni

radar przedni

wyświetlacz head-up

kamera przednia

Wybierz klocki i tarcze hamulcowe Bosch

Właściwa odległość to kwestia Twojego bezpieczeństwa

hamulceboschpl

Bosch_hamulce_dystans_reklama_210_280indd 1 07022018 125308

16 Produkty

W dalekodystansowej ciężaroacutewce akumulatory pracują pod dużym obciążeniem roacutewnież podczas postojoacutew Stosując się do kilku prostych zasad można zmniejszyć ryzyko nagłej awarii i kosztownej niepożądanej przerwy w pracy

MĄDRE GOSPODAROWANIE ENERGIĄPodczas dobowego odpoczynku i zwią-zanego z tym postoju warto odłączyć zbędne odbiorniki elektryczne po-nieważ obniży to ryzyko nadmiernego rozładowania akumulatoroacutew We wspoacutełczesnych ciężaroacutewkach w komputerze pokładowym można wybrać spośroacuted kilku tryboacutew pracy po-jazdu podczas parkowania roacuteżniących się liczbą uruchomionych urządzeń Pozwala to kilkukrotnie zmniejszyć nie-potrzebną utratę energii W nowych modelach ciężaroacutewek wskaź-nik stanu akumulatoroacutew alarmuje jeśli stan naładowania jest za niski oraz ile minimalnie energii powinno być zacho-wane do rozruchu

DODATKOWE URZĄDZENIA ELEKTRYCZNEKlimatyzator lub ogrzewanie zużywają sporą ilość energii dlatego korzystnie jest przed zatrzymaniem się na postoacutej schłodzić lub ogrzać wnętrze by uła-twić im poacuteźniejsze zadanie oraz uniknąć nadmiernego obciążenia akumulato-roacutew Roacutewnież lodoacutewka może w kilka dni rozładować akumulatory zaś nie-używana przetwornica 12 V powinna być odłączona by nie pobierać szcząt-kowego prądu

GŁĘBOKIE ROZŁADOWANIEGdy akumulatory są naładowane mogą być pozostawione na długi okres bez uszczerbku Jeśli jednak są w dużym stopniu roz-ładowane to z upływem czasu płyty

będą się trwale zasiarczać Dlatego należy unikać pozostawiania na długi czas akumulatoroacutew w stanie głębokiego rozładowania czyli stanu naładowania poniżej 40‒45

SZCZEGOacuteLNA OSTROŻNOŚĆ ZIMĄDobrze jest unikać głębokiego rozła-dowania akumulatoroacutew przy silnych mrozach aby przy najniższej tempera-turze nie mieć problemoacutew z rozruchem Niska temperatura może bowiem obni-żyć pojemność akumulatoroacutew nawet o połowę W okresie długotrwałych silnych mro-zoacutew warto pamiętać o doładowaniu akumulatoroacutew

POBOacuteR ENERGII ELEKTRYCZNEJ

Lodoacutewka 3 A Klimatyzacja postojowa

10‒30 A Ogrzewanie postojowe

5‒10 A Oświetlenie 5 A Laptop 5 A

Niektoacutere z tych urządzeń w ciągu 8 godzin mogą zużyć około 200 ndash 240 Ah a więc całą energię zgromadzoną w akumulatorach

Akumulatory Boscha do ciężaroacutewek

nr 272 Bosch Autospec

17Produkty

ZUŻYCIE ENERGII A PRĄD ŁADOWANIA

Zimą odbiorniki elektryczne w ciężaroacutewce pobierają moc nawet ponad 350 W Wiąże się to z poborem prądu rzędu 15 A Oznacza to że w 8 godzin pobrane zostanie 120 Ah czyli połowa energii zgromadzonej w akumulatorach Najlepsza do naładowania akumulatora w bazach transportowych będzie ładowarka o dużym prądzie wyjściowym 45-90 A Mniejsze ładowarki o prądzie wyjściowym poniżej 10 A mogą być użyte w trakcie dłuższego postoju

Bosch Autospec nr 272

Bosch od dawna ma w swojej ofercie paski wieloklinowe do napędu urządzeń pomocniczych takich jak alternator czy kompresor klimatyzacji roacutewnież ndash koła pasowe alternatora ze sprzęgłem jednokierunkowym

Części zamienne układu napędu pasowego

Naturalnym krokiem jest poszerzanie oferty o pozostałe komponenty ukła-du paska napędowego co też w tym momencie Bosch robiOstatnio w ofercie pojawiły się

napinacze paska wieloklinowego koła pasowe wału korbowego

z tłumikami drgań skrętnych rolki prowadzące koła pasowe alternatora ze sprzę-

głem jednokierunkowym mające zastosowanie w alternatorach wyprodukowanych przez innych producentoacutew niż Bosch

Układy napędu pasowego urządzeń pomocniczych we wspoacutełczesnych sil-nikach stają się coraz bardziej rozbu-dowane a im więcej jest w pojeździe

zmiany wynikające z rozszerzalności temperaturowej materiałoacutew z ktoacuterych zrobiony jest silnik oraz obciążenia układu paska napędowego pochodzące od napędzanych urządzeń i od silni-ka jak roacutewnież kompensuje on zmiany wymiaroacutew powstałe w wyniku zużycia częściStosowane w samochodach napinacze mają roacuteżne konstrukcje ale generalnie jest to rolka prowadząca umieszczona na ramieniu ktoacutere napinane jest spręży-ną oraz występuje w nich dodatkowo tłumik cierny lub hydrauliczny

SPRZĘGŁO JEDNOKIERUNKOWE ALTERNATORAJednym z pierwszych urządzeń zmniej-

urządzeń zwiększających komfort tym bardziej rosną wymogi wobec układu pasowego Wiąże się to ze stosowaniem bardziej rozbudowanych układoacutew tłu-mienia drgań i minimalizacji przeciążeń Dlatego w układzie paska wieloklino-wego silnika oproacutecz standardowego napinacza pasa pojawiły się urządzenia poprawiające płynność pracy jak i mini-malizujące drgania i hałas generowany przez cały ten mechanizm

NAPINACZ PASKA WIELOKLINOWEGOTradycyjnym elementem odpowiedzial-nym za właściwe napięcie oraz reduk-cję naprężeń w układzie jest napinacz paska wieloklinowego Kompensuje on

Odporny na wstrząsy akumulator TE EFB

PRAWIDŁOWA EKSPLOATACJA I PROFILAKTYKAPodczas eksploatacji akumulatoroacutew warto jest sprawdzać ich stan nałado-wania czy to za pomocą danych z wy-świetlacza na pulpicie czy to za pomocą woltomierza np przy okazji wymiany oleju i filtroacutew Jeśli napięcie akumula-tora jest poniżej 124 V to wymaga on doładowania

STAN PEŁNEGO NAŁADOWANIAAkumulatory ktoacutere są regularnie w pełni naładowane zachowują długą żywot-ność i nie ulegają zasiarczeniu ktoacutere zmniejsza ich pojemność Pojawia się ono przy długotrwałym niedoładowa-niu akumulatoroacutew Akumulatory warto profilaktycznie doładować do pełna np podczas wymiany oleju i filtroacutew lub w dniu nieużywania auta Można do tego użyć ładowarki Boscha BAT 645 lub BAT 690 o dużym prądzie wyjściowym 45 A lub 90 A Do mniej wymagających zastosowań może też posłużyć Bosch C7 Ładowarka używana do ciężaroacutewki powinna mieć odpowiednio duży prąd wyjściowy najlepiej powyżej 45 A

Jacek Pudło

gt

18 Produkty nr 272 Bosch Autospec

szających drgania wibracje i przeciąże-nia w układzie pasowym było sprzęgło jednokierunkowe alternatora Zostało wprowadzone ponieważ wirnik alterna-tora ma stosunkowo wysoką masę ndash tym większą im większa moc alternatora Ponadto alternator kręci się około trzech razy szybciej niż prędkość obrotowa sil-nika co powoduje że wirnik alternatora przeciwstawia się z dużą siłą wszelkim zmianom prędkości obrotowej Silnik spalinowy ndash w szczegoacutelności na wolnych obrotach ndash pracuje z dużą nieroacutewno-miernością prędkości obrotowej Za-tem sprzęgło jednokierunkowe mini-malizuje wibrację rozłączając napęd gdy prędkość obrotowa silnika maleje i załączając gdy rośnie Dzięki takie-mu zachowaniu duża masa bezwładna wirnika pracuje płynnie i nie wywołuje dodatkowych pulsujących sił w układzieJednokierunkowe sprzęgło w kole pa-sowym alternatora minimalizuje dodat-kowo przeciążenia podczas gwałtow-nych zmian obrotoacutew silnika Alternator kręci się około trzech razy szybciej niż silnik tak więc podczas zmiany bie-gu na wyższy gdy prędkość obrotoacutew spada o 1000 obrmin prędkość ob-rotowa alternatora musiałaby zostać zredukowana o około 3000 obrmin w jednym momencie Dzięki sprzęgłu jednokierunkowemu wirnik alternatora może tę chwilę do zroacutewnania obrotoacutew pracować z tak zwanym wybiegiemNieprawidłowo pracujące jednokierun-kowe sprzęgło alternatora może powo-dować duże wibracje w układzie napędu pasowego co z kolei powoduje szybkie

zużywanie się pozostałych wspoacutełpra-cujących komponentoacutew układu oraz może prowadzić do ich uszkodzenia

KOŁA PASOWE WAŁU KORBOWEGO Z TŁUMIKIEM DRGAŃ SKRĘTNYCHKoła pasowe wału korbowego z tłumi-kiem drgań skrętnych minimalizują pul-sacje spowodowane nieroacutewnomierną prędkością obrotową silnika co skut-kuje zmniejszeniem sił wywołujących wibracje i pulsacje w układzie pasowym silnika Mniejsze pulsacje oznaczają mniejsze wibracje paska i zmniejszo-ne zużycie innych części tego układuWprowadzenie dwumasowego koła zamachowego do konstrukcji silnika spowodowało zmniejszenie drgań w układzie napędu pojazdu Niestety masa zamachowa na sztywno związana z wałem korbowym silnika jest w tych

aplikacjach mniejsza co powoduje że nieroacutewnomierność prędkości ob-rotowej samego wału korbowego silnika podczas pracy na niskich obrotach jest znacznie większa Dlatego mniej więcej od czasu wprowadzenia dwumasowych koacuteł zamachowych producenci musieli wprowadzić do konstrukcji silnika koła pasowe z elastomerowymi tłumikami drgań skrętnychWraz z koniecznością spełniania wyż-szych norm emisji spalin silniki zaczy-nają pracować bardziej twardo nawet na wolnych obrotach co wiąże się z generowaniem większych wibracji Oczekiwania kierowcoacutew co do komfortu są coraz większe zatem tłumiki drgań skrętnych w kołach pasowych są coraz bardziej rozbudowane Pierwszym etapem rozbudowywania tych tłumikoacutew było zwiększanie masy pierścienia zewnętrznego tak aby jego bezwładność lepiej tłumiła drgania oraz wprowadzono oproacutecz elastomerowych tłumikoacutew tłumiki cierne rozpraszające energię drgań Obecnie pojawiły się koła pasowe działające na niemal identycznej zasadzie jak zamachowe koła dwuma-sowe ndash aby jeszcze lepiej odseparować drgania wywoływane przez wał korbowy silnika od układu napędu pasowegoProsty układ napędu pasowego stał się skomplikowany i podatny na zużycie i uszkodzenia Proces diagnozy i na-prawy układu pasowego jest bardziej skomplikowany i wymagający większej wiedzy oraz doświadczenia mechanika

Tomasz Maciejasz

NAPRAWA UKŁADU PASOWEGO

Należy zawsze sprawdzać prawidłowe działanie i stopień zużycia

paska wieloklinowego napinacza paska rolki prowadzącej sprzęgła jednokierunkowego

alternatora koła pasowego wału kor-

bowego z tłumikiem drgań skrętnych

Napinacz paska wieloklinowego

Koło pasowe wału korbowego z tłumikiem drgań skrętnych

gt

19DiagnostykaBosch Autospec nr 272

ESI[TRONIC] 20 uniwersalne profesjonalne i zawsze aktualne oprogramowanie dla warsztatoacutewDzisiaj od oprogramowania warsztatowego oczekuje się czegoś więcej niż tylko diagnozowania sterownikoacutew bez względu na to czy dotyczy to samochodoacutew osobowych czy ciężarowych

Inteligentne rozwiązywanie problemoacutew wspomaganie szybkich napraw i ser-wisowania zgodnie ze specyfikacjami producenta to nowy standard w diagno-styce Wszystkie te wymagania można spełnić dzięki ESI [tronic] 20 Skuteczna diagnostyka sterownikoacutew zaproponowana przez Boscha prowadzi użytkownika krok po kroku przez proces rozwiązywania problemoacutew Dzięki ESI [tronic] 20 otrzymuje on od ręki wszyst-kie niezbędne informacje na temat prze-glądoacutew i konserwacji Regularne aktualizacje programu ESI [tronic] 20 zawierają najnowsze dane dotyczące wszystkich popular-nych modeli pojazdoacutew co pozwala być na bieżącoProgram ESI [tronic] 20 umożliwia szyb-ką i prostą diagnozę zaroacutewno pojazdoacutew osobowych dostawczych ciężarowych (ESI-Truck) motocykli (ESI-Bike) jak i ciągnikoacutew rolniczych (ESI-OHW1) oraz maszyn roboczych (OHW2) Każdy warsztat zawsze znajdzie odpowiednią dla siebie konfigurację oprogramowania i sprzętu dzięki modułowej budowie ESI [tronic] 20 oraz możliwości jego

wspoacutełpracy głoacutewnie z testerami serii KTS i diagnoskopami typu FSA

PODSTAWOWE ZALETY ESI[TRONIC] 20

Wielofunkcyjne oprogramowanie do diagnozowania sterownikoacutew w pojazdach ESI [tronic] 20 jest już stosowane w co trzecim nieza-leżnym warsztacie w Europie

Bardzo duże pokrycie samocho-doacutew osobowych motocykli samo-chodoacutew dostawczych ciężaroacutewek autobusoacutew i przyczep światowych producentoacutew marek

Ponad 90 000 pojazdoacutew spośroacuted 150 marek

Zaawansowane funkcje regulacji i programowania

Identyfikacja pojazdu poprzez VIN lub klucz KBA umożliwia efek-tywne wykonanie analizy średnio w 20 sekund

Wszystkie niezbędne dane do na-prawy i serwisowania zgodne ze specyfikacjami producenta są przedstawione w wygodny prosty i zrozumiały sposoacuteb

CZY WIESZ ŻE

Zapewniamy pokrycie sys-temoacutew dla zupełnie nowych modeli i wersji pojazdoacutew Kon-centrujemy się na systemach i funkcjach w odniesieniu do najważniejszych zadań serwiso-wych i naprawczych dla nowych pojazdoacutew Poniższe modele pojazdoacutew zostały opracowane zaledwie kilka tygodni po wpro-wadzeniu na rynek i są dostęp-ne od teraz w ESI[tronic] Volvo V60 Cross Country

II (klucz RB VOL2495 VOL2496) wprowadzenie na rynek marzec 2019 r

Honda CR-V Hybrid (klucz RB HON2643 HON2644) wprowadzenie na rynek luty 2019 r

Citroen C5 Aircross (klucz RB CIT1296) wprowadzenie na rynek luty 2019 r

Wsparcie dla koncepcji sieci warsztatowej Connected Repair (CoRe) co pozwala zwiększyć wydajność i efektywność

Regularne aktualizacje online odbywające się w tle Warsztaty są zawsze na bieżąco i mogą w trak-cie aktualizacji bez ograniczeń korzystać z oprogramowania

Tomasz Nowak

20 nr 272 Bosch Autospec

Powroty klientoacutew do serwisuIlu właścicieli warsztatoacutew samochodowych jest w stanie powiedzieć jaki procent klientoacutew jest jego stałymi klientami Zapewne niewielki odsetek gdyż serwisoacutew stosujących profesjonalne programy warsztatowe na rynku Aftermarket jest niewiele a wręcz znikoma liczba

Stosowanie programu warsztatowego oznacza korzystanie z danych w nim zawartych i umiejętność zarządzania serwisem na ich podstawie Jeśli nie mamy rzetelnych danych w bazie i nie prowadzimy analiz przepływu usług i klientoacutew przez serwis odpowiedź na pytanie oparta jest jedynie na wra-żeniu i nie odpowiada rzeczywistości

CO TO ZNACZY MIEĆ STAŁEGO KLIENTAJest kilka głoacutewnych elementoacutew wpły-wających na zadowolenie klienta

fachowość naprawyusługi ndash wykonana kompleksowo zgod-nie ze zleceniem klienta i niezbęd-nymi oraz dodatkowymi rozszerze-niami usługi uzgodnionymi z nim

terminowość ndash klient pozostawia samochoacuted w serwisie i odbiera go w umoacutewionym terminie bez konieczności wielokrotnego dopy-tywania doradcy

korzystna relacja jakości usługi i jej wartości dla klienta do ceny

relacja z klientem ndash istotna w cza-sie realizacji usługi jak roacutewnież w kontakcie pomiędzy usługami

Klient profesjonalnie obsłużony wra-ca do serwisu zlecając kolejne usługi i naprawy Jedynie takie powroty są dla serwisu wartościowe Tylko takich klientoacutew mo-żemy nazywać stałymi klientami Każdy stały klient poleca serwis innym daje pozytywną ocenę usług itp

Z JAKICH POWROTOacuteW SERWIS NIE POWINIEN BYĆ DUMNYReklamacja Klient wracający z rekla-macją to efekt

nieumiejętności mechanika w pra-widłowej realizacji naprawy ndash brak przeszkolenia

braku odpowiednich urządzeń diagnostycznych i aktualnej doku-mentacji technicznej

braku specjalistycznych narzędzi i urządzeń

braku rzetelnej kontroli usługi przed wydaniem pojazdu klientowi

wady części zastosowania niskiej jakości

zamiennikaJedynie wada części usprawiedliwia reklamację i nie obciąża wizerunku serwisu

Doradca serwisowy Mam tu na myśli powroty wynikające z bdquodzieleniardquo usługi na etapy Rolą doradcy jest przekonać klienta do zakupu usługi kompletnej i do-datkowo zaoferować mu rozszerzenia ktoacutere przyczynią się do uniknięcia kolejnej wizyty w serwisie po np 4‒6 tygodniachCena Jeśli najważniejszym argumen-tem serwisu przyciągającym klienta będzie cena za usługę (robocizna i czę-ści) to w ten sposoacuteb nie budujemy bazy wartościowych klientoacutew lecz jedynie bdquołowcoacutew cenyrdquo ktoacuterzy za każdą wizytą będą oczekiwali kolejnych rabatoacutew Nie każdy powroacutet klienta jest cenny dla serwisu Rolą doradcoacutew serwisowych jest rozszerzanie bazy stałych i zado-wolonych klientoacutew a nie generowanie pozornego ruchu w serwisie powrotami wynikającymi z błędoacutew serwisu Dla członkoacutew sieci Bosch Car Service prowadzimy wiele szkoleń z organiza-cji pracy oraz optymalizacji procesu obsługi klienta Przeprowadzamy roacutew-nież bezpłatne audyty aby wskazywać elementy wymagające poprawy lub optymalizacji

Robert Dzierżanowski

gtgt WIĘCEJ O AUTORYZACJI BOSCH CAR SERVICE ZNAJDĄ PAŃSTWO NA STRONIE WARSZTATYBOSCHPL

Bosch Car Service

21Technika

Komisja ds Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentoacutew Parlamentu Europejskiego zamierza zwiększyć obowiązkowe wyposażenie pojazdoacutew o systemy zwiększające bezpieczeństwo Jeśli Parlament Europejski wyrazi zgodę nowo rejestrowane samochody będą musiały być seryjnie wyposażone w zaawansowane systemy awaryjnego hamowania inteligentny tempomat system wykrywający zmęczenie kierowcy i asystenta utrzymywania pasa ruchu a także tzw czarną skrzynkę pomagającą w odtworzeniu okoliczności kolizji

Systemy zwiększające bezpieczeństwo część 1

Bosch Autospec nr 272

Lista nowego obowiązkowego wypo-sażenia jest negocjowana ale już wia-domo że na pewno znajdzie się na niej system hamowania awaryjnego ktoacutery ma być obowiązkowy od 2022 roku Zalecenia organoacutew Unii Europejskiej są zgodne z oczekiwaniami kierowcoacutew

ktoacuterzy chętnie wyposażają swoje po-jazdy w systemy ułatwiające jazdę Spośroacuted nowych samochodoacutew zare-jestrowanych w Niemczech i w Belgii w 2017 r aż 54 zostało wyposażo-nych w system hamowania awaryjne-go w Holandii ndash 45 a we Włoszech

ndash 30 Roacutewnie popularne są systemy ułatwiające parkowanie wykrywania senności i utrzymywania pasa ruchu Pionierem w opracowaniu inteligent-nych systemoacutew bezpieczeństwa jest Bosch ktoacuterego system Predictive Brake Assist montowano seryjnie w Audi już gt

Przykładowe rozmieszczenie czujnikoacutew i kamer w samochodzie tylne czujniki ultradźwiękowe bull system

parkowania

tylne czujniki radarowe

bull asystent zmiany pasa ruchu

bull aktywny tempomat

bull system wykrywania pieszych

bull system wykrywania ruchu poprzecznego

kamera boczna

bull system parkowaniabull system wykrywa-

nia martwego pola

Przednie radary długiego i średniego zasięgu

bull system utrzymania toru jazdybull aktywny tempomatbull system wykrywania pieszychbull adaptacyjne światła z płynną

regulacją zasięgu reflektoroacutew

bull system zapobiegający zderze-niom

bull pomiar odległościbull asystent jazdy w korkubull system skrętu na skrzyżowaniach

przednie czujniki ultradźwiękowe

bull system parkowaniabull aktywny tempomat

1

2

3

6

7

kamera przednia

bull system utrzymania toru jazdybull aktywny tempomatbull system wykrywania pieszychbull odczytywanie znakoacutew

drogowychbull adaptacyjne światła z płynną

regulacją zasięgu reflektoroacutewbull system zapobiegający

zderzeniombull asystent jazdy w korkubull system skrętu na

skrzyżowaniach

8

boczne czujniki ultradźwiękowe

bull asystent parkowaniabull asystent zmiany

pasa ruchu

5

4

kamera cofania bull system

parkowania

znać roacuteżne przeszkody ndash od ruchomych do nieruchomych przedmiotoacutew ludzi i zwierząt co jeszcze kilka lat temu było niemożliwe Wiele z tych czujnikoacutew pro-dukuje BoschLiczba systemoacutew wspomagających kie-rowcę zamontowanych w danym aucie w dużej mierze zależy od jego wyposa-żenia i coraz mniej ndash od jego klasy Z ba-dań Boscha wynika że w Niemczech więcej sprzedaje się nowych bogato wyposażonych w asystentoacutew kierow-cy samochodoacutew klasy kompaktowej i średniej niż klasy premiumPrzyjrzyjmy się najpopularniejszym systemom wspomagającym kierowcę

SYSTEM HAMOWANIA AWARYJNEGO To już powszechnie stosowany system monitorujący za pomocą kamery i rada-roacutew drogę przed pojazdem rozpoznają-cy pojazdy pieszych lub rowerzystoacutew Występuje w wersji miejskiej i autostra-dowej W najnowszej generacji system rozpoznaje także ruch poprzeczny Jeśli wykryje przeszkodę kierowca otrzymuje serię ostrzeżeń aż do pełnego hamowa-nia w celu uniknięcia kolizji z pojazdem poprzedzającym nieruchomym lub poruszającym się torem poprzecznym Odmianą jest system automatycznego hamowania po kolizji (VW Ford) ktoacutery nie tylko samoczynnie zatrzymuje po-

społami wykonawczymi są układ ha-mulcowy ESP ilub układ kierowniczy oświetlenia pojazdu a nawet układ zawieszenia (w przygotowaniu) Pomy-słowość konstruktoroacutew nie zna granic w wykorzystywaniu i przetwarzaniu informacji uzyskiwanych od roacuteżnych czujnikoacutew Systemy funkcjonują przy roacuteżnych prędkościach jazdy (miejskie i autostradowe) a ich działanie uza-leżnione jest roacutewnież od wyposażenia pojazdu w automatyczną lub manualną skrzynię biegoacutew oraz system pozycjo-nowania pojazdu GPS Nowe generacje czujnikoacutew głoacutewnie radarowych kamer i coraz popularniejszych czujnikoacutew lida-rowych są w stanie dokładniej rozpo-

nr 272 Bosch Autospec22 Technika

gt w 2005 r Działanie układu opierało się na wspoacutełpracy układu hamulcowego ESP z czujnikiem radarowym i kame-rą przednią Gdy system wykrywał że pojazd zbliża się do przeszkody i może dojść do kolizji w zależności od konkret-nej sytuacji przygotowywał auto do awa-ryjnego hamowania przez zmniejszenie odległości między klockami i tarczami hamulcowymi Alarmował kierowcę emitując sygnał ostrzegawczy a w osta-teczności hamował z pełną siłą

POMYSŁOWOŚĆ NIE ZNA GRANIC Obecnie każdy producent pojazdoacutew poleca roacuteżne systemy zwiększające bezpieczeństwo jazdy i oferuje je klien-tom pod ogoacutelną nazwą asystentoacutew kierowcy Wyodrębniły się dwie grupy asystentoacutew ndash systemy zwiększające bezpieczeństwo i pomagające pod-czas parkowania chociaż te ostatnie też w istocie to bezpieczeństwo zwięk-szają W zależności od marki pojazdu występują one pod roacuteżnymi nazwami chociaż ich działanie jest identyczne lub bardzo podobne W systemach tych wykorzystywane są sygnały z czujni-koacutew radarowych kroacutetkiego i dalekiego zasięgu czujnikoacutew ultradźwiękowych kamery przedniej lub tylnej a podze-

Elementy systemu wykrywania pieszych w Audi Q7

tablica przyrządoacutew

System automatycznego

hamowania po kolizji

samoczynnie zatrzymuje

uszkodzony pojazd i utrzymuje go

na swoim pasie ruchu

sterownik układu

hamulco-wego ESP

ekran z możliwo-

ścią roacuteżnych ustawień systemu

kamera przednia

przycisk sterujący

centralny sterownik światło hamowania

bramka sterownicza

jazd lecz roacutewnież utrzymuje go na jed-nym pasie ruchu by uniknąć zderzenia z pojazdami jadącymi obok

OMIJANIE PRZESZKODYNiektoacutere systemy hamowania awaryjnego (Lexus Mercedes-Benz) w razie potrze-by ingerują w układ kierowniczy w celu uniknięcia kolizji Jeśli nie da się unik-nąć kolizji do działania włącza się system

omijania przeszkody Wykorzystuje radar i kamerę do wykrywania z wyprzedzeniem wolniej poruszających się lub nierucho-mych pojazdoacutew i wytycza optymalny tor jazdy w celu ominięcia pojazdu z ktoacuterym ryzyko kolizji byłoby wysokie

ADAPTACYJNY TEMPOMATUtrzymuje auto w bezpiecznej odległości od poprzedzającego pojazdu Kierowca

Bosch Autospec nr 272

może kontrolować tę odległość na pię-ciu etapach System ten wykorzystuje głoacutewnie sygnały z przednich czujnikoacutew radarowych i kamery W połączeniu z automatyczną skrzynią biegoacutew działa w pełnym zakresie prędkości a przy ręcznej skrzyni biegoacutew ndash od 30 kmh

Ryszard Polit Auto Moto Serwis Zdjęcie Audi VW

23Technika

Elementy systemu jazdy w korku w Audi Q7

Elementy systemu skrętu w lewo na skrzyżowaniu w Audi Q7

bramka sterownicza

dźwignia zmiany biegoacutew

kamera przedniawyświetlacz head-up

wyświetlacz

system nawigacji z bazą danych

sterownik układu kierowniczegosterownik układu hamulcowego ESP

sterownik silnika

radar przedni

radar przedni

czujniki ultradźwiękowe

komputer pokładowy tablica przyrządoacutew

światło hamowania

bramka sterownicza

tablica przyrządoacutewsterownik układu hamulcowego ESP

radar przedni

radar przedni

wyświetlacz head-up

kamera przednia

Wybierz klocki i tarcze hamulcowe Bosch

Właściwa odległość to kwestia Twojego bezpieczeństwa

hamulceboschpl

Bosch_hamulce_dystans_reklama_210_280indd 1 07022018 125308

17Produkty

ZUŻYCIE ENERGII A PRĄD ŁADOWANIA

Zimą odbiorniki elektryczne w ciężaroacutewce pobierają moc nawet ponad 350 W Wiąże się to z poborem prądu rzędu 15 A Oznacza to że w 8 godzin pobrane zostanie 120 Ah czyli połowa energii zgromadzonej w akumulatorach Najlepsza do naładowania akumulatora w bazach transportowych będzie ładowarka o dużym prądzie wyjściowym 45-90 A Mniejsze ładowarki o prądzie wyjściowym poniżej 10 A mogą być użyte w trakcie dłuższego postoju

Bosch Autospec nr 272

Bosch od dawna ma w swojej ofercie paski wieloklinowe do napędu urządzeń pomocniczych takich jak alternator czy kompresor klimatyzacji roacutewnież ndash koła pasowe alternatora ze sprzęgłem jednokierunkowym

Części zamienne układu napędu pasowego

Naturalnym krokiem jest poszerzanie oferty o pozostałe komponenty ukła-du paska napędowego co też w tym momencie Bosch robiOstatnio w ofercie pojawiły się

napinacze paska wieloklinowego koła pasowe wału korbowego

z tłumikami drgań skrętnych rolki prowadzące koła pasowe alternatora ze sprzę-

głem jednokierunkowym mające zastosowanie w alternatorach wyprodukowanych przez innych producentoacutew niż Bosch

Układy napędu pasowego urządzeń pomocniczych we wspoacutełczesnych sil-nikach stają się coraz bardziej rozbu-dowane a im więcej jest w pojeździe

zmiany wynikające z rozszerzalności temperaturowej materiałoacutew z ktoacuterych zrobiony jest silnik oraz obciążenia układu paska napędowego pochodzące od napędzanych urządzeń i od silni-ka jak roacutewnież kompensuje on zmiany wymiaroacutew powstałe w wyniku zużycia częściStosowane w samochodach napinacze mają roacuteżne konstrukcje ale generalnie jest to rolka prowadząca umieszczona na ramieniu ktoacutere napinane jest spręży-ną oraz występuje w nich dodatkowo tłumik cierny lub hydrauliczny

SPRZĘGŁO JEDNOKIERUNKOWE ALTERNATORAJednym z pierwszych urządzeń zmniej-

urządzeń zwiększających komfort tym bardziej rosną wymogi wobec układu pasowego Wiąże się to ze stosowaniem bardziej rozbudowanych układoacutew tłu-mienia drgań i minimalizacji przeciążeń Dlatego w układzie paska wieloklino-wego silnika oproacutecz standardowego napinacza pasa pojawiły się urządzenia poprawiające płynność pracy jak i mini-malizujące drgania i hałas generowany przez cały ten mechanizm

NAPINACZ PASKA WIELOKLINOWEGOTradycyjnym elementem odpowiedzial-nym za właściwe napięcie oraz reduk-cję naprężeń w układzie jest napinacz paska wieloklinowego Kompensuje on

Odporny na wstrząsy akumulator TE EFB

PRAWIDŁOWA EKSPLOATACJA I PROFILAKTYKAPodczas eksploatacji akumulatoroacutew warto jest sprawdzać ich stan nałado-wania czy to za pomocą danych z wy-świetlacza na pulpicie czy to za pomocą woltomierza np przy okazji wymiany oleju i filtroacutew Jeśli napięcie akumula-tora jest poniżej 124 V to wymaga on doładowania

STAN PEŁNEGO NAŁADOWANIAAkumulatory ktoacutere są regularnie w pełni naładowane zachowują długą żywot-ność i nie ulegają zasiarczeniu ktoacutere zmniejsza ich pojemność Pojawia się ono przy długotrwałym niedoładowa-niu akumulatoroacutew Akumulatory warto profilaktycznie doładować do pełna np podczas wymiany oleju i filtroacutew lub w dniu nieużywania auta Można do tego użyć ładowarki Boscha BAT 645 lub BAT 690 o dużym prądzie wyjściowym 45 A lub 90 A Do mniej wymagających zastosowań może też posłużyć Bosch C7 Ładowarka używana do ciężaroacutewki powinna mieć odpowiednio duży prąd wyjściowy najlepiej powyżej 45 A

Jacek Pudło

gt

18 Produkty nr 272 Bosch Autospec

szających drgania wibracje i przeciąże-nia w układzie pasowym było sprzęgło jednokierunkowe alternatora Zostało wprowadzone ponieważ wirnik alterna-tora ma stosunkowo wysoką masę ndash tym większą im większa moc alternatora Ponadto alternator kręci się około trzech razy szybciej niż prędkość obrotowa sil-nika co powoduje że wirnik alternatora przeciwstawia się z dużą siłą wszelkim zmianom prędkości obrotowej Silnik spalinowy ndash w szczegoacutelności na wolnych obrotach ndash pracuje z dużą nieroacutewno-miernością prędkości obrotowej Za-tem sprzęgło jednokierunkowe mini-malizuje wibrację rozłączając napęd gdy prędkość obrotowa silnika maleje i załączając gdy rośnie Dzięki takie-mu zachowaniu duża masa bezwładna wirnika pracuje płynnie i nie wywołuje dodatkowych pulsujących sił w układzieJednokierunkowe sprzęgło w kole pa-sowym alternatora minimalizuje dodat-kowo przeciążenia podczas gwałtow-nych zmian obrotoacutew silnika Alternator kręci się około trzech razy szybciej niż silnik tak więc podczas zmiany bie-gu na wyższy gdy prędkość obrotoacutew spada o 1000 obrmin prędkość ob-rotowa alternatora musiałaby zostać zredukowana o około 3000 obrmin w jednym momencie Dzięki sprzęgłu jednokierunkowemu wirnik alternatora może tę chwilę do zroacutewnania obrotoacutew pracować z tak zwanym wybiegiemNieprawidłowo pracujące jednokierun-kowe sprzęgło alternatora może powo-dować duże wibracje w układzie napędu pasowego co z kolei powoduje szybkie

zużywanie się pozostałych wspoacutełpra-cujących komponentoacutew układu oraz może prowadzić do ich uszkodzenia

KOŁA PASOWE WAŁU KORBOWEGO Z TŁUMIKIEM DRGAŃ SKRĘTNYCHKoła pasowe wału korbowego z tłumi-kiem drgań skrętnych minimalizują pul-sacje spowodowane nieroacutewnomierną prędkością obrotową silnika co skut-kuje zmniejszeniem sił wywołujących wibracje i pulsacje w układzie pasowym silnika Mniejsze pulsacje oznaczają mniejsze wibracje paska i zmniejszo-ne zużycie innych części tego układuWprowadzenie dwumasowego koła zamachowego do konstrukcji silnika spowodowało zmniejszenie drgań w układzie napędu pojazdu Niestety masa zamachowa na sztywno związana z wałem korbowym silnika jest w tych

aplikacjach mniejsza co powoduje że nieroacutewnomierność prędkości ob-rotowej samego wału korbowego silnika podczas pracy na niskich obrotach jest znacznie większa Dlatego mniej więcej od czasu wprowadzenia dwumasowych koacuteł zamachowych producenci musieli wprowadzić do konstrukcji silnika koła pasowe z elastomerowymi tłumikami drgań skrętnychWraz z koniecznością spełniania wyż-szych norm emisji spalin silniki zaczy-nają pracować bardziej twardo nawet na wolnych obrotach co wiąże się z generowaniem większych wibracji Oczekiwania kierowcoacutew co do komfortu są coraz większe zatem tłumiki drgań skrętnych w kołach pasowych są coraz bardziej rozbudowane Pierwszym etapem rozbudowywania tych tłumikoacutew było zwiększanie masy pierścienia zewnętrznego tak aby jego bezwładność lepiej tłumiła drgania oraz wprowadzono oproacutecz elastomerowych tłumikoacutew tłumiki cierne rozpraszające energię drgań Obecnie pojawiły się koła pasowe działające na niemal identycznej zasadzie jak zamachowe koła dwuma-sowe ndash aby jeszcze lepiej odseparować drgania wywoływane przez wał korbowy silnika od układu napędu pasowegoProsty układ napędu pasowego stał się skomplikowany i podatny na zużycie i uszkodzenia Proces diagnozy i na-prawy układu pasowego jest bardziej skomplikowany i wymagający większej wiedzy oraz doświadczenia mechanika

Tomasz Maciejasz

NAPRAWA UKŁADU PASOWEGO

Należy zawsze sprawdzać prawidłowe działanie i stopień zużycia

paska wieloklinowego napinacza paska rolki prowadzącej sprzęgła jednokierunkowego

alternatora koła pasowego wału kor-

bowego z tłumikiem drgań skrętnych

Napinacz paska wieloklinowego

Koło pasowe wału korbowego z tłumikiem drgań skrętnych

gt

19DiagnostykaBosch Autospec nr 272

ESI[TRONIC] 20 uniwersalne profesjonalne i zawsze aktualne oprogramowanie dla warsztatoacutewDzisiaj od oprogramowania warsztatowego oczekuje się czegoś więcej niż tylko diagnozowania sterownikoacutew bez względu na to czy dotyczy to samochodoacutew osobowych czy ciężarowych

Inteligentne rozwiązywanie problemoacutew wspomaganie szybkich napraw i ser-wisowania zgodnie ze specyfikacjami producenta to nowy standard w diagno-styce Wszystkie te wymagania można spełnić dzięki ESI [tronic] 20 Skuteczna diagnostyka sterownikoacutew zaproponowana przez Boscha prowadzi użytkownika krok po kroku przez proces rozwiązywania problemoacutew Dzięki ESI [tronic] 20 otrzymuje on od ręki wszyst-kie niezbędne informacje na temat prze-glądoacutew i konserwacji Regularne aktualizacje programu ESI [tronic] 20 zawierają najnowsze dane dotyczące wszystkich popular-nych modeli pojazdoacutew co pozwala być na bieżącoProgram ESI [tronic] 20 umożliwia szyb-ką i prostą diagnozę zaroacutewno pojazdoacutew osobowych dostawczych ciężarowych (ESI-Truck) motocykli (ESI-Bike) jak i ciągnikoacutew rolniczych (ESI-OHW1) oraz maszyn roboczych (OHW2) Każdy warsztat zawsze znajdzie odpowiednią dla siebie konfigurację oprogramowania i sprzętu dzięki modułowej budowie ESI [tronic] 20 oraz możliwości jego

wspoacutełpracy głoacutewnie z testerami serii KTS i diagnoskopami typu FSA

PODSTAWOWE ZALETY ESI[TRONIC] 20

Wielofunkcyjne oprogramowanie do diagnozowania sterownikoacutew w pojazdach ESI [tronic] 20 jest już stosowane w co trzecim nieza-leżnym warsztacie w Europie

Bardzo duże pokrycie samocho-doacutew osobowych motocykli samo-chodoacutew dostawczych ciężaroacutewek autobusoacutew i przyczep światowych producentoacutew marek

Ponad 90 000 pojazdoacutew spośroacuted 150 marek

Zaawansowane funkcje regulacji i programowania

Identyfikacja pojazdu poprzez VIN lub klucz KBA umożliwia efek-tywne wykonanie analizy średnio w 20 sekund

Wszystkie niezbędne dane do na-prawy i serwisowania zgodne ze specyfikacjami producenta są przedstawione w wygodny prosty i zrozumiały sposoacuteb

CZY WIESZ ŻE

Zapewniamy pokrycie sys-temoacutew dla zupełnie nowych modeli i wersji pojazdoacutew Kon-centrujemy się na systemach i funkcjach w odniesieniu do najważniejszych zadań serwiso-wych i naprawczych dla nowych pojazdoacutew Poniższe modele pojazdoacutew zostały opracowane zaledwie kilka tygodni po wpro-wadzeniu na rynek i są dostęp-ne od teraz w ESI[tronic] Volvo V60 Cross Country

II (klucz RB VOL2495 VOL2496) wprowadzenie na rynek marzec 2019 r

Honda CR-V Hybrid (klucz RB HON2643 HON2644) wprowadzenie na rynek luty 2019 r

Citroen C5 Aircross (klucz RB CIT1296) wprowadzenie na rynek luty 2019 r

Wsparcie dla koncepcji sieci warsztatowej Connected Repair (CoRe) co pozwala zwiększyć wydajność i efektywność

Regularne aktualizacje online odbywające się w tle Warsztaty są zawsze na bieżąco i mogą w trak-cie aktualizacji bez ograniczeń korzystać z oprogramowania

Tomasz Nowak

20 nr 272 Bosch Autospec

Powroty klientoacutew do serwisuIlu właścicieli warsztatoacutew samochodowych jest w stanie powiedzieć jaki procent klientoacutew jest jego stałymi klientami Zapewne niewielki odsetek gdyż serwisoacutew stosujących profesjonalne programy warsztatowe na rynku Aftermarket jest niewiele a wręcz znikoma liczba

Stosowanie programu warsztatowego oznacza korzystanie z danych w nim zawartych i umiejętność zarządzania serwisem na ich podstawie Jeśli nie mamy rzetelnych danych w bazie i nie prowadzimy analiz przepływu usług i klientoacutew przez serwis odpowiedź na pytanie oparta jest jedynie na wra-żeniu i nie odpowiada rzeczywistości

CO TO ZNACZY MIEĆ STAŁEGO KLIENTAJest kilka głoacutewnych elementoacutew wpły-wających na zadowolenie klienta

fachowość naprawyusługi ndash wykonana kompleksowo zgod-nie ze zleceniem klienta i niezbęd-nymi oraz dodatkowymi rozszerze-niami usługi uzgodnionymi z nim

terminowość ndash klient pozostawia samochoacuted w serwisie i odbiera go w umoacutewionym terminie bez konieczności wielokrotnego dopy-tywania doradcy

korzystna relacja jakości usługi i jej wartości dla klienta do ceny

relacja z klientem ndash istotna w cza-sie realizacji usługi jak roacutewnież w kontakcie pomiędzy usługami

Klient profesjonalnie obsłużony wra-ca do serwisu zlecając kolejne usługi i naprawy Jedynie takie powroty są dla serwisu wartościowe Tylko takich klientoacutew mo-żemy nazywać stałymi klientami Każdy stały klient poleca serwis innym daje pozytywną ocenę usług itp

Z JAKICH POWROTOacuteW SERWIS NIE POWINIEN BYĆ DUMNYReklamacja Klient wracający z rekla-macją to efekt

nieumiejętności mechanika w pra-widłowej realizacji naprawy ndash brak przeszkolenia

braku odpowiednich urządzeń diagnostycznych i aktualnej doku-mentacji technicznej

braku specjalistycznych narzędzi i urządzeń

braku rzetelnej kontroli usługi przed wydaniem pojazdu klientowi

wady części zastosowania niskiej jakości

zamiennikaJedynie wada części usprawiedliwia reklamację i nie obciąża wizerunku serwisu

Doradca serwisowy Mam tu na myśli powroty wynikające z bdquodzieleniardquo usługi na etapy Rolą doradcy jest przekonać klienta do zakupu usługi kompletnej i do-datkowo zaoferować mu rozszerzenia ktoacutere przyczynią się do uniknięcia kolejnej wizyty w serwisie po np 4‒6 tygodniachCena Jeśli najważniejszym argumen-tem serwisu przyciągającym klienta będzie cena za usługę (robocizna i czę-ści) to w ten sposoacuteb nie budujemy bazy wartościowych klientoacutew lecz jedynie bdquołowcoacutew cenyrdquo ktoacuterzy za każdą wizytą będą oczekiwali kolejnych rabatoacutew Nie każdy powroacutet klienta jest cenny dla serwisu Rolą doradcoacutew serwisowych jest rozszerzanie bazy stałych i zado-wolonych klientoacutew a nie generowanie pozornego ruchu w serwisie powrotami wynikającymi z błędoacutew serwisu Dla członkoacutew sieci Bosch Car Service prowadzimy wiele szkoleń z organiza-cji pracy oraz optymalizacji procesu obsługi klienta Przeprowadzamy roacutew-nież bezpłatne audyty aby wskazywać elementy wymagające poprawy lub optymalizacji

Robert Dzierżanowski

gtgt WIĘCEJ O AUTORYZACJI BOSCH CAR SERVICE ZNAJDĄ PAŃSTWO NA STRONIE WARSZTATYBOSCHPL

Bosch Car Service

21Technika

Komisja ds Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentoacutew Parlamentu Europejskiego zamierza zwiększyć obowiązkowe wyposażenie pojazdoacutew o systemy zwiększające bezpieczeństwo Jeśli Parlament Europejski wyrazi zgodę nowo rejestrowane samochody będą musiały być seryjnie wyposażone w zaawansowane systemy awaryjnego hamowania inteligentny tempomat system wykrywający zmęczenie kierowcy i asystenta utrzymywania pasa ruchu a także tzw czarną skrzynkę pomagającą w odtworzeniu okoliczności kolizji

Systemy zwiększające bezpieczeństwo część 1

Bosch Autospec nr 272

Lista nowego obowiązkowego wypo-sażenia jest negocjowana ale już wia-domo że na pewno znajdzie się na niej system hamowania awaryjnego ktoacutery ma być obowiązkowy od 2022 roku Zalecenia organoacutew Unii Europejskiej są zgodne z oczekiwaniami kierowcoacutew

ktoacuterzy chętnie wyposażają swoje po-jazdy w systemy ułatwiające jazdę Spośroacuted nowych samochodoacutew zare-jestrowanych w Niemczech i w Belgii w 2017 r aż 54 zostało wyposażo-nych w system hamowania awaryjne-go w Holandii ndash 45 a we Włoszech

ndash 30 Roacutewnie popularne są systemy ułatwiające parkowanie wykrywania senności i utrzymywania pasa ruchu Pionierem w opracowaniu inteligent-nych systemoacutew bezpieczeństwa jest Bosch ktoacuterego system Predictive Brake Assist montowano seryjnie w Audi już gt

Przykładowe rozmieszczenie czujnikoacutew i kamer w samochodzie tylne czujniki ultradźwiękowe bull system

parkowania

tylne czujniki radarowe

bull asystent zmiany pasa ruchu

bull aktywny tempomat

bull system wykrywania pieszych

bull system wykrywania ruchu poprzecznego

kamera boczna

bull system parkowaniabull system wykrywa-

nia martwego pola

Przednie radary długiego i średniego zasięgu

bull system utrzymania toru jazdybull aktywny tempomatbull system wykrywania pieszychbull adaptacyjne światła z płynną

regulacją zasięgu reflektoroacutew

bull system zapobiegający zderze-niom

bull pomiar odległościbull asystent jazdy w korkubull system skrętu na skrzyżowaniach

przednie czujniki ultradźwiękowe

bull system parkowaniabull aktywny tempomat

1

2

3

6

7

kamera przednia

bull system utrzymania toru jazdybull aktywny tempomatbull system wykrywania pieszychbull odczytywanie znakoacutew

drogowychbull adaptacyjne światła z płynną

regulacją zasięgu reflektoroacutewbull system zapobiegający

zderzeniombull asystent jazdy w korkubull system skrętu na

skrzyżowaniach

8

boczne czujniki ultradźwiękowe

bull asystent parkowaniabull asystent zmiany

pasa ruchu

5

4

kamera cofania bull system

parkowania

znać roacuteżne przeszkody ndash od ruchomych do nieruchomych przedmiotoacutew ludzi i zwierząt co jeszcze kilka lat temu było niemożliwe Wiele z tych czujnikoacutew pro-dukuje BoschLiczba systemoacutew wspomagających kie-rowcę zamontowanych w danym aucie w dużej mierze zależy od jego wyposa-żenia i coraz mniej ndash od jego klasy Z ba-dań Boscha wynika że w Niemczech więcej sprzedaje się nowych bogato wyposażonych w asystentoacutew kierow-cy samochodoacutew klasy kompaktowej i średniej niż klasy premiumPrzyjrzyjmy się najpopularniejszym systemom wspomagającym kierowcę

SYSTEM HAMOWANIA AWARYJNEGO To już powszechnie stosowany system monitorujący za pomocą kamery i rada-roacutew drogę przed pojazdem rozpoznają-cy pojazdy pieszych lub rowerzystoacutew Występuje w wersji miejskiej i autostra-dowej W najnowszej generacji system rozpoznaje także ruch poprzeczny Jeśli wykryje przeszkodę kierowca otrzymuje serię ostrzeżeń aż do pełnego hamowa-nia w celu uniknięcia kolizji z pojazdem poprzedzającym nieruchomym lub poruszającym się torem poprzecznym Odmianą jest system automatycznego hamowania po kolizji (VW Ford) ktoacutery nie tylko samoczynnie zatrzymuje po-

społami wykonawczymi są układ ha-mulcowy ESP ilub układ kierowniczy oświetlenia pojazdu a nawet układ zawieszenia (w przygotowaniu) Pomy-słowość konstruktoroacutew nie zna granic w wykorzystywaniu i przetwarzaniu informacji uzyskiwanych od roacuteżnych czujnikoacutew Systemy funkcjonują przy roacuteżnych prędkościach jazdy (miejskie i autostradowe) a ich działanie uza-leżnione jest roacutewnież od wyposażenia pojazdu w automatyczną lub manualną skrzynię biegoacutew oraz system pozycjo-nowania pojazdu GPS Nowe generacje czujnikoacutew głoacutewnie radarowych kamer i coraz popularniejszych czujnikoacutew lida-rowych są w stanie dokładniej rozpo-

nr 272 Bosch Autospec22 Technika

gt w 2005 r Działanie układu opierało się na wspoacutełpracy układu hamulcowego ESP z czujnikiem radarowym i kame-rą przednią Gdy system wykrywał że pojazd zbliża się do przeszkody i może dojść do kolizji w zależności od konkret-nej sytuacji przygotowywał auto do awa-ryjnego hamowania przez zmniejszenie odległości między klockami i tarczami hamulcowymi Alarmował kierowcę emitując sygnał ostrzegawczy a w osta-teczności hamował z pełną siłą

POMYSŁOWOŚĆ NIE ZNA GRANIC Obecnie każdy producent pojazdoacutew poleca roacuteżne systemy zwiększające bezpieczeństwo jazdy i oferuje je klien-tom pod ogoacutelną nazwą asystentoacutew kierowcy Wyodrębniły się dwie grupy asystentoacutew ndash systemy zwiększające bezpieczeństwo i pomagające pod-czas parkowania chociaż te ostatnie też w istocie to bezpieczeństwo zwięk-szają W zależności od marki pojazdu występują one pod roacuteżnymi nazwami chociaż ich działanie jest identyczne lub bardzo podobne W systemach tych wykorzystywane są sygnały z czujni-koacutew radarowych kroacutetkiego i dalekiego zasięgu czujnikoacutew ultradźwiękowych kamery przedniej lub tylnej a podze-

Elementy systemu wykrywania pieszych w Audi Q7

tablica przyrządoacutew

System automatycznego

hamowania po kolizji

samoczynnie zatrzymuje

uszkodzony pojazd i utrzymuje go

na swoim pasie ruchu

sterownik układu

hamulco-wego ESP

ekran z możliwo-

ścią roacuteżnych ustawień systemu

kamera przednia

przycisk sterujący

centralny sterownik światło hamowania

bramka sterownicza

jazd lecz roacutewnież utrzymuje go na jed-nym pasie ruchu by uniknąć zderzenia z pojazdami jadącymi obok

OMIJANIE PRZESZKODYNiektoacutere systemy hamowania awaryjnego (Lexus Mercedes-Benz) w razie potrze-by ingerują w układ kierowniczy w celu uniknięcia kolizji Jeśli nie da się unik-nąć kolizji do działania włącza się system

omijania przeszkody Wykorzystuje radar i kamerę do wykrywania z wyprzedzeniem wolniej poruszających się lub nierucho-mych pojazdoacutew i wytycza optymalny tor jazdy w celu ominięcia pojazdu z ktoacuterym ryzyko kolizji byłoby wysokie

ADAPTACYJNY TEMPOMATUtrzymuje auto w bezpiecznej odległości od poprzedzającego pojazdu Kierowca

Bosch Autospec nr 272

może kontrolować tę odległość na pię-ciu etapach System ten wykorzystuje głoacutewnie sygnały z przednich czujnikoacutew radarowych i kamery W połączeniu z automatyczną skrzynią biegoacutew działa w pełnym zakresie prędkości a przy ręcznej skrzyni biegoacutew ndash od 30 kmh

Ryszard Polit Auto Moto Serwis Zdjęcie Audi VW

23Technika

Elementy systemu jazdy w korku w Audi Q7

Elementy systemu skrętu w lewo na skrzyżowaniu w Audi Q7

bramka sterownicza

dźwignia zmiany biegoacutew

kamera przedniawyświetlacz head-up

wyświetlacz

system nawigacji z bazą danych

sterownik układu kierowniczegosterownik układu hamulcowego ESP

sterownik silnika

radar przedni

radar przedni

czujniki ultradźwiękowe

komputer pokładowy tablica przyrządoacutew

światło hamowania

bramka sterownicza

tablica przyrządoacutewsterownik układu hamulcowego ESP

radar przedni

radar przedni

wyświetlacz head-up

kamera przednia

Wybierz klocki i tarcze hamulcowe Bosch

Właściwa odległość to kwestia Twojego bezpieczeństwa

hamulceboschpl

Bosch_hamulce_dystans_reklama_210_280indd 1 07022018 125308

18 Produkty nr 272 Bosch Autospec

szających drgania wibracje i przeciąże-nia w układzie pasowym było sprzęgło jednokierunkowe alternatora Zostało wprowadzone ponieważ wirnik alterna-tora ma stosunkowo wysoką masę ndash tym większą im większa moc alternatora Ponadto alternator kręci się około trzech razy szybciej niż prędkość obrotowa sil-nika co powoduje że wirnik alternatora przeciwstawia się z dużą siłą wszelkim zmianom prędkości obrotowej Silnik spalinowy ndash w szczegoacutelności na wolnych obrotach ndash pracuje z dużą nieroacutewno-miernością prędkości obrotowej Za-tem sprzęgło jednokierunkowe mini-malizuje wibrację rozłączając napęd gdy prędkość obrotowa silnika maleje i załączając gdy rośnie Dzięki takie-mu zachowaniu duża masa bezwładna wirnika pracuje płynnie i nie wywołuje dodatkowych pulsujących sił w układzieJednokierunkowe sprzęgło w kole pa-sowym alternatora minimalizuje dodat-kowo przeciążenia podczas gwałtow-nych zmian obrotoacutew silnika Alternator kręci się około trzech razy szybciej niż silnik tak więc podczas zmiany bie-gu na wyższy gdy prędkość obrotoacutew spada o 1000 obrmin prędkość ob-rotowa alternatora musiałaby zostać zredukowana o około 3000 obrmin w jednym momencie Dzięki sprzęgłu jednokierunkowemu wirnik alternatora może tę chwilę do zroacutewnania obrotoacutew pracować z tak zwanym wybiegiemNieprawidłowo pracujące jednokierun-kowe sprzęgło alternatora może powo-dować duże wibracje w układzie napędu pasowego co z kolei powoduje szybkie

zużywanie się pozostałych wspoacutełpra-cujących komponentoacutew układu oraz może prowadzić do ich uszkodzenia

KOŁA PASOWE WAŁU KORBOWEGO Z TŁUMIKIEM DRGAŃ SKRĘTNYCHKoła pasowe wału korbowego z tłumi-kiem drgań skrętnych minimalizują pul-sacje spowodowane nieroacutewnomierną prędkością obrotową silnika co skut-kuje zmniejszeniem sił wywołujących wibracje i pulsacje w układzie pasowym silnika Mniejsze pulsacje oznaczają mniejsze wibracje paska i zmniejszo-ne zużycie innych części tego układuWprowadzenie dwumasowego koła zamachowego do konstrukcji silnika spowodowało zmniejszenie drgań w układzie napędu pojazdu Niestety masa zamachowa na sztywno związana z wałem korbowym silnika jest w tych

aplikacjach mniejsza co powoduje że nieroacutewnomierność prędkości ob-rotowej samego wału korbowego silnika podczas pracy na niskich obrotach jest znacznie większa Dlatego mniej więcej od czasu wprowadzenia dwumasowych koacuteł zamachowych producenci musieli wprowadzić do konstrukcji silnika koła pasowe z elastomerowymi tłumikami drgań skrętnychWraz z koniecznością spełniania wyż-szych norm emisji spalin silniki zaczy-nają pracować bardziej twardo nawet na wolnych obrotach co wiąże się z generowaniem większych wibracji Oczekiwania kierowcoacutew co do komfortu są coraz większe zatem tłumiki drgań skrętnych w kołach pasowych są coraz bardziej rozbudowane Pierwszym etapem rozbudowywania tych tłumikoacutew było zwiększanie masy pierścienia zewnętrznego tak aby jego bezwładność lepiej tłumiła drgania oraz wprowadzono oproacutecz elastomerowych tłumikoacutew tłumiki cierne rozpraszające energię drgań Obecnie pojawiły się koła pasowe działające na niemal identycznej zasadzie jak zamachowe koła dwuma-sowe ndash aby jeszcze lepiej odseparować drgania wywoływane przez wał korbowy silnika od układu napędu pasowegoProsty układ napędu pasowego stał się skomplikowany i podatny na zużycie i uszkodzenia Proces diagnozy i na-prawy układu pasowego jest bardziej skomplikowany i wymagający większej wiedzy oraz doświadczenia mechanika

Tomasz Maciejasz

NAPRAWA UKŁADU PASOWEGO

Należy zawsze sprawdzać prawidłowe działanie i stopień zużycia

paska wieloklinowego napinacza paska rolki prowadzącej sprzęgła jednokierunkowego

alternatora koła pasowego wału kor-

bowego z tłumikiem drgań skrętnych

Napinacz paska wieloklinowego

Koło pasowe wału korbowego z tłumikiem drgań skrętnych

gt

19DiagnostykaBosch Autospec nr 272

ESI[TRONIC] 20 uniwersalne profesjonalne i zawsze aktualne oprogramowanie dla warsztatoacutewDzisiaj od oprogramowania warsztatowego oczekuje się czegoś więcej niż tylko diagnozowania sterownikoacutew bez względu na to czy dotyczy to samochodoacutew osobowych czy ciężarowych

Inteligentne rozwiązywanie problemoacutew wspomaganie szybkich napraw i ser-wisowania zgodnie ze specyfikacjami producenta to nowy standard w diagno-styce Wszystkie te wymagania można spełnić dzięki ESI [tronic] 20 Skuteczna diagnostyka sterownikoacutew zaproponowana przez Boscha prowadzi użytkownika krok po kroku przez proces rozwiązywania problemoacutew Dzięki ESI [tronic] 20 otrzymuje on od ręki wszyst-kie niezbędne informacje na temat prze-glądoacutew i konserwacji Regularne aktualizacje programu ESI [tronic] 20 zawierają najnowsze dane dotyczące wszystkich popular-nych modeli pojazdoacutew co pozwala być na bieżącoProgram ESI [tronic] 20 umożliwia szyb-ką i prostą diagnozę zaroacutewno pojazdoacutew osobowych dostawczych ciężarowych (ESI-Truck) motocykli (ESI-Bike) jak i ciągnikoacutew rolniczych (ESI-OHW1) oraz maszyn roboczych (OHW2) Każdy warsztat zawsze znajdzie odpowiednią dla siebie konfigurację oprogramowania i sprzętu dzięki modułowej budowie ESI [tronic] 20 oraz możliwości jego

wspoacutełpracy głoacutewnie z testerami serii KTS i diagnoskopami typu FSA

PODSTAWOWE ZALETY ESI[TRONIC] 20

Wielofunkcyjne oprogramowanie do diagnozowania sterownikoacutew w pojazdach ESI [tronic] 20 jest już stosowane w co trzecim nieza-leżnym warsztacie w Europie

Bardzo duże pokrycie samocho-doacutew osobowych motocykli samo-chodoacutew dostawczych ciężaroacutewek autobusoacutew i przyczep światowych producentoacutew marek

Ponad 90 000 pojazdoacutew spośroacuted 150 marek

Zaawansowane funkcje regulacji i programowania

Identyfikacja pojazdu poprzez VIN lub klucz KBA umożliwia efek-tywne wykonanie analizy średnio w 20 sekund

Wszystkie niezbędne dane do na-prawy i serwisowania zgodne ze specyfikacjami producenta są przedstawione w wygodny prosty i zrozumiały sposoacuteb

CZY WIESZ ŻE

Zapewniamy pokrycie sys-temoacutew dla zupełnie nowych modeli i wersji pojazdoacutew Kon-centrujemy się na systemach i funkcjach w odniesieniu do najważniejszych zadań serwiso-wych i naprawczych dla nowych pojazdoacutew Poniższe modele pojazdoacutew zostały opracowane zaledwie kilka tygodni po wpro-wadzeniu na rynek i są dostęp-ne od teraz w ESI[tronic] Volvo V60 Cross Country

II (klucz RB VOL2495 VOL2496) wprowadzenie na rynek marzec 2019 r

Honda CR-V Hybrid (klucz RB HON2643 HON2644) wprowadzenie na rynek luty 2019 r

Citroen C5 Aircross (klucz RB CIT1296) wprowadzenie na rynek luty 2019 r

Wsparcie dla koncepcji sieci warsztatowej Connected Repair (CoRe) co pozwala zwiększyć wydajność i efektywność

Regularne aktualizacje online odbywające się w tle Warsztaty są zawsze na bieżąco i mogą w trak-cie aktualizacji bez ograniczeń korzystać z oprogramowania

Tomasz Nowak

20 nr 272 Bosch Autospec

Powroty klientoacutew do serwisuIlu właścicieli warsztatoacutew samochodowych jest w stanie powiedzieć jaki procent klientoacutew jest jego stałymi klientami Zapewne niewielki odsetek gdyż serwisoacutew stosujących profesjonalne programy warsztatowe na rynku Aftermarket jest niewiele a wręcz znikoma liczba

Stosowanie programu warsztatowego oznacza korzystanie z danych w nim zawartych i umiejętność zarządzania serwisem na ich podstawie Jeśli nie mamy rzetelnych danych w bazie i nie prowadzimy analiz przepływu usług i klientoacutew przez serwis odpowiedź na pytanie oparta jest jedynie na wra-żeniu i nie odpowiada rzeczywistości

CO TO ZNACZY MIEĆ STAŁEGO KLIENTAJest kilka głoacutewnych elementoacutew wpły-wających na zadowolenie klienta

fachowość naprawyusługi ndash wykonana kompleksowo zgod-nie ze zleceniem klienta i niezbęd-nymi oraz dodatkowymi rozszerze-niami usługi uzgodnionymi z nim

terminowość ndash klient pozostawia samochoacuted w serwisie i odbiera go w umoacutewionym terminie bez konieczności wielokrotnego dopy-tywania doradcy

korzystna relacja jakości usługi i jej wartości dla klienta do ceny

relacja z klientem ndash istotna w cza-sie realizacji usługi jak roacutewnież w kontakcie pomiędzy usługami

Klient profesjonalnie obsłużony wra-ca do serwisu zlecając kolejne usługi i naprawy Jedynie takie powroty są dla serwisu wartościowe Tylko takich klientoacutew mo-żemy nazywać stałymi klientami Każdy stały klient poleca serwis innym daje pozytywną ocenę usług itp

Z JAKICH POWROTOacuteW SERWIS NIE POWINIEN BYĆ DUMNYReklamacja Klient wracający z rekla-macją to efekt

nieumiejętności mechanika w pra-widłowej realizacji naprawy ndash brak przeszkolenia

braku odpowiednich urządzeń diagnostycznych i aktualnej doku-mentacji technicznej

braku specjalistycznych narzędzi i urządzeń

braku rzetelnej kontroli usługi przed wydaniem pojazdu klientowi

wady części zastosowania niskiej jakości

zamiennikaJedynie wada części usprawiedliwia reklamację i nie obciąża wizerunku serwisu

Doradca serwisowy Mam tu na myśli powroty wynikające z bdquodzieleniardquo usługi na etapy Rolą doradcy jest przekonać klienta do zakupu usługi kompletnej i do-datkowo zaoferować mu rozszerzenia ktoacutere przyczynią się do uniknięcia kolejnej wizyty w serwisie po np 4‒6 tygodniachCena Jeśli najważniejszym argumen-tem serwisu przyciągającym klienta będzie cena za usługę (robocizna i czę-ści) to w ten sposoacuteb nie budujemy bazy wartościowych klientoacutew lecz jedynie bdquołowcoacutew cenyrdquo ktoacuterzy za każdą wizytą będą oczekiwali kolejnych rabatoacutew Nie każdy powroacutet klienta jest cenny dla serwisu Rolą doradcoacutew serwisowych jest rozszerzanie bazy stałych i zado-wolonych klientoacutew a nie generowanie pozornego ruchu w serwisie powrotami wynikającymi z błędoacutew serwisu Dla członkoacutew sieci Bosch Car Service prowadzimy wiele szkoleń z organiza-cji pracy oraz optymalizacji procesu obsługi klienta Przeprowadzamy roacutew-nież bezpłatne audyty aby wskazywać elementy wymagające poprawy lub optymalizacji

Robert Dzierżanowski

gtgt WIĘCEJ O AUTORYZACJI BOSCH CAR SERVICE ZNAJDĄ PAŃSTWO NA STRONIE WARSZTATYBOSCHPL

Bosch Car Service

21Technika

Komisja ds Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentoacutew Parlamentu Europejskiego zamierza zwiększyć obowiązkowe wyposażenie pojazdoacutew o systemy zwiększające bezpieczeństwo Jeśli Parlament Europejski wyrazi zgodę nowo rejestrowane samochody będą musiały być seryjnie wyposażone w zaawansowane systemy awaryjnego hamowania inteligentny tempomat system wykrywający zmęczenie kierowcy i asystenta utrzymywania pasa ruchu a także tzw czarną skrzynkę pomagającą w odtworzeniu okoliczności kolizji

Systemy zwiększające bezpieczeństwo część 1

Bosch Autospec nr 272

Lista nowego obowiązkowego wypo-sażenia jest negocjowana ale już wia-domo że na pewno znajdzie się na niej system hamowania awaryjnego ktoacutery ma być obowiązkowy od 2022 roku Zalecenia organoacutew Unii Europejskiej są zgodne z oczekiwaniami kierowcoacutew

ktoacuterzy chętnie wyposażają swoje po-jazdy w systemy ułatwiające jazdę Spośroacuted nowych samochodoacutew zare-jestrowanych w Niemczech i w Belgii w 2017 r aż 54 zostało wyposażo-nych w system hamowania awaryjne-go w Holandii ndash 45 a we Włoszech

ndash 30 Roacutewnie popularne są systemy ułatwiające parkowanie wykrywania senności i utrzymywania pasa ruchu Pionierem w opracowaniu inteligent-nych systemoacutew bezpieczeństwa jest Bosch ktoacuterego system Predictive Brake Assist montowano seryjnie w Audi już gt

Przykładowe rozmieszczenie czujnikoacutew i kamer w samochodzie tylne czujniki ultradźwiękowe bull system

parkowania

tylne czujniki radarowe

bull asystent zmiany pasa ruchu

bull aktywny tempomat

bull system wykrywania pieszych

bull system wykrywania ruchu poprzecznego

kamera boczna

bull system parkowaniabull system wykrywa-

nia martwego pola

Przednie radary długiego i średniego zasięgu

bull system utrzymania toru jazdybull aktywny tempomatbull system wykrywania pieszychbull adaptacyjne światła z płynną

regulacją zasięgu reflektoroacutew

bull system zapobiegający zderze-niom

bull pomiar odległościbull asystent jazdy w korkubull system skrętu na skrzyżowaniach

przednie czujniki ultradźwiękowe

bull system parkowaniabull aktywny tempomat

1

2

3

6

7

kamera przednia

bull system utrzymania toru jazdybull aktywny tempomatbull system wykrywania pieszychbull odczytywanie znakoacutew

drogowychbull adaptacyjne światła z płynną

regulacją zasięgu reflektoroacutewbull system zapobiegający

zderzeniombull asystent jazdy w korkubull system skrętu na

skrzyżowaniach

8

boczne czujniki ultradźwiękowe

bull asystent parkowaniabull asystent zmiany

pasa ruchu

5

4

kamera cofania bull system

parkowania

znać roacuteżne przeszkody ndash od ruchomych do nieruchomych przedmiotoacutew ludzi i zwierząt co jeszcze kilka lat temu było niemożliwe Wiele z tych czujnikoacutew pro-dukuje BoschLiczba systemoacutew wspomagających kie-rowcę zamontowanych w danym aucie w dużej mierze zależy od jego wyposa-żenia i coraz mniej ndash od jego klasy Z ba-dań Boscha wynika że w Niemczech więcej sprzedaje się nowych bogato wyposażonych w asystentoacutew kierow-cy samochodoacutew klasy kompaktowej i średniej niż klasy premiumPrzyjrzyjmy się najpopularniejszym systemom wspomagającym kierowcę

SYSTEM HAMOWANIA AWARYJNEGO To już powszechnie stosowany system monitorujący za pomocą kamery i rada-roacutew drogę przed pojazdem rozpoznają-cy pojazdy pieszych lub rowerzystoacutew Występuje w wersji miejskiej i autostra-dowej W najnowszej generacji system rozpoznaje także ruch poprzeczny Jeśli wykryje przeszkodę kierowca otrzymuje serię ostrzeżeń aż do pełnego hamowa-nia w celu uniknięcia kolizji z pojazdem poprzedzającym nieruchomym lub poruszającym się torem poprzecznym Odmianą jest system automatycznego hamowania po kolizji (VW Ford) ktoacutery nie tylko samoczynnie zatrzymuje po-

społami wykonawczymi są układ ha-mulcowy ESP ilub układ kierowniczy oświetlenia pojazdu a nawet układ zawieszenia (w przygotowaniu) Pomy-słowość konstruktoroacutew nie zna granic w wykorzystywaniu i przetwarzaniu informacji uzyskiwanych od roacuteżnych czujnikoacutew Systemy funkcjonują przy roacuteżnych prędkościach jazdy (miejskie i autostradowe) a ich działanie uza-leżnione jest roacutewnież od wyposażenia pojazdu w automatyczną lub manualną skrzynię biegoacutew oraz system pozycjo-nowania pojazdu GPS Nowe generacje czujnikoacutew głoacutewnie radarowych kamer i coraz popularniejszych czujnikoacutew lida-rowych są w stanie dokładniej rozpo-

nr 272 Bosch Autospec22 Technika

gt w 2005 r Działanie układu opierało się na wspoacutełpracy układu hamulcowego ESP z czujnikiem radarowym i kame-rą przednią Gdy system wykrywał że pojazd zbliża się do przeszkody i może dojść do kolizji w zależności od konkret-nej sytuacji przygotowywał auto do awa-ryjnego hamowania przez zmniejszenie odległości między klockami i tarczami hamulcowymi Alarmował kierowcę emitując sygnał ostrzegawczy a w osta-teczności hamował z pełną siłą

POMYSŁOWOŚĆ NIE ZNA GRANIC Obecnie każdy producent pojazdoacutew poleca roacuteżne systemy zwiększające bezpieczeństwo jazdy i oferuje je klien-tom pod ogoacutelną nazwą asystentoacutew kierowcy Wyodrębniły się dwie grupy asystentoacutew ndash systemy zwiększające bezpieczeństwo i pomagające pod-czas parkowania chociaż te ostatnie też w istocie to bezpieczeństwo zwięk-szają W zależności od marki pojazdu występują one pod roacuteżnymi nazwami chociaż ich działanie jest identyczne lub bardzo podobne W systemach tych wykorzystywane są sygnały z czujni-koacutew radarowych kroacutetkiego i dalekiego zasięgu czujnikoacutew ultradźwiękowych kamery przedniej lub tylnej a podze-

Elementy systemu wykrywania pieszych w Audi Q7

tablica przyrządoacutew

System automatycznego

hamowania po kolizji

samoczynnie zatrzymuje

uszkodzony pojazd i utrzymuje go

na swoim pasie ruchu

sterownik układu

hamulco-wego ESP

ekran z możliwo-

ścią roacuteżnych ustawień systemu

kamera przednia

przycisk sterujący

centralny sterownik światło hamowania

bramka sterownicza

jazd lecz roacutewnież utrzymuje go na jed-nym pasie ruchu by uniknąć zderzenia z pojazdami jadącymi obok

OMIJANIE PRZESZKODYNiektoacutere systemy hamowania awaryjnego (Lexus Mercedes-Benz) w razie potrze-by ingerują w układ kierowniczy w celu uniknięcia kolizji Jeśli nie da się unik-nąć kolizji do działania włącza się system

omijania przeszkody Wykorzystuje radar i kamerę do wykrywania z wyprzedzeniem wolniej poruszających się lub nierucho-mych pojazdoacutew i wytycza optymalny tor jazdy w celu ominięcia pojazdu z ktoacuterym ryzyko kolizji byłoby wysokie

ADAPTACYJNY TEMPOMATUtrzymuje auto w bezpiecznej odległości od poprzedzającego pojazdu Kierowca

Bosch Autospec nr 272

może kontrolować tę odległość na pię-ciu etapach System ten wykorzystuje głoacutewnie sygnały z przednich czujnikoacutew radarowych i kamery W połączeniu z automatyczną skrzynią biegoacutew działa w pełnym zakresie prędkości a przy ręcznej skrzyni biegoacutew ndash od 30 kmh

Ryszard Polit Auto Moto Serwis Zdjęcie Audi VW

23Technika

Elementy systemu jazdy w korku w Audi Q7

Elementy systemu skrętu w lewo na skrzyżowaniu w Audi Q7

bramka sterownicza

dźwignia zmiany biegoacutew

kamera przedniawyświetlacz head-up

wyświetlacz

system nawigacji z bazą danych

sterownik układu kierowniczegosterownik układu hamulcowego ESP

sterownik silnika

radar przedni

radar przedni

czujniki ultradźwiękowe

komputer pokładowy tablica przyrządoacutew

światło hamowania

bramka sterownicza

tablica przyrządoacutewsterownik układu hamulcowego ESP

radar przedni

radar przedni

wyświetlacz head-up

kamera przednia

Wybierz klocki i tarcze hamulcowe Bosch

Właściwa odległość to kwestia Twojego bezpieczeństwa

hamulceboschpl

Bosch_hamulce_dystans_reklama_210_280indd 1 07022018 125308

19DiagnostykaBosch Autospec nr 272

ESI[TRONIC] 20 uniwersalne profesjonalne i zawsze aktualne oprogramowanie dla warsztatoacutewDzisiaj od oprogramowania warsztatowego oczekuje się czegoś więcej niż tylko diagnozowania sterownikoacutew bez względu na to czy dotyczy to samochodoacutew osobowych czy ciężarowych

Inteligentne rozwiązywanie problemoacutew wspomaganie szybkich napraw i ser-wisowania zgodnie ze specyfikacjami producenta to nowy standard w diagno-styce Wszystkie te wymagania można spełnić dzięki ESI [tronic] 20 Skuteczna diagnostyka sterownikoacutew zaproponowana przez Boscha prowadzi użytkownika krok po kroku przez proces rozwiązywania problemoacutew Dzięki ESI [tronic] 20 otrzymuje on od ręki wszyst-kie niezbędne informacje na temat prze-glądoacutew i konserwacji Regularne aktualizacje programu ESI [tronic] 20 zawierają najnowsze dane dotyczące wszystkich popular-nych modeli pojazdoacutew co pozwala być na bieżącoProgram ESI [tronic] 20 umożliwia szyb-ką i prostą diagnozę zaroacutewno pojazdoacutew osobowych dostawczych ciężarowych (ESI-Truck) motocykli (ESI-Bike) jak i ciągnikoacutew rolniczych (ESI-OHW1) oraz maszyn roboczych (OHW2) Każdy warsztat zawsze znajdzie odpowiednią dla siebie konfigurację oprogramowania i sprzętu dzięki modułowej budowie ESI [tronic] 20 oraz możliwości jego

wspoacutełpracy głoacutewnie z testerami serii KTS i diagnoskopami typu FSA

PODSTAWOWE ZALETY ESI[TRONIC] 20

Wielofunkcyjne oprogramowanie do diagnozowania sterownikoacutew w pojazdach ESI [tronic] 20 jest już stosowane w co trzecim nieza-leżnym warsztacie w Europie

Bardzo duże pokrycie samocho-doacutew osobowych motocykli samo-chodoacutew dostawczych ciężaroacutewek autobusoacutew i przyczep światowych producentoacutew marek

Ponad 90 000 pojazdoacutew spośroacuted 150 marek

Zaawansowane funkcje regulacji i programowania

Identyfikacja pojazdu poprzez VIN lub klucz KBA umożliwia efek-tywne wykonanie analizy średnio w 20 sekund

Wszystkie niezbędne dane do na-prawy i serwisowania zgodne ze specyfikacjami producenta są przedstawione w wygodny prosty i zrozumiały sposoacuteb

CZY WIESZ ŻE

Zapewniamy pokrycie sys-temoacutew dla zupełnie nowych modeli i wersji pojazdoacutew Kon-centrujemy się na systemach i funkcjach w odniesieniu do najważniejszych zadań serwiso-wych i naprawczych dla nowych pojazdoacutew Poniższe modele pojazdoacutew zostały opracowane zaledwie kilka tygodni po wpro-wadzeniu na rynek i są dostęp-ne od teraz w ESI[tronic] Volvo V60 Cross Country

II (klucz RB VOL2495 VOL2496) wprowadzenie na rynek marzec 2019 r

Honda CR-V Hybrid (klucz RB HON2643 HON2644) wprowadzenie na rynek luty 2019 r

Citroen C5 Aircross (klucz RB CIT1296) wprowadzenie na rynek luty 2019 r

Wsparcie dla koncepcji sieci warsztatowej Connected Repair (CoRe) co pozwala zwiększyć wydajność i efektywność

Regularne aktualizacje online odbywające się w tle Warsztaty są zawsze na bieżąco i mogą w trak-cie aktualizacji bez ograniczeń korzystać z oprogramowania

Tomasz Nowak

20 nr 272 Bosch Autospec

Powroty klientoacutew do serwisuIlu właścicieli warsztatoacutew samochodowych jest w stanie powiedzieć jaki procent klientoacutew jest jego stałymi klientami Zapewne niewielki odsetek gdyż serwisoacutew stosujących profesjonalne programy warsztatowe na rynku Aftermarket jest niewiele a wręcz znikoma liczba

Stosowanie programu warsztatowego oznacza korzystanie z danych w nim zawartych i umiejętność zarządzania serwisem na ich podstawie Jeśli nie mamy rzetelnych danych w bazie i nie prowadzimy analiz przepływu usług i klientoacutew przez serwis odpowiedź na pytanie oparta jest jedynie na wra-żeniu i nie odpowiada rzeczywistości

CO TO ZNACZY MIEĆ STAŁEGO KLIENTAJest kilka głoacutewnych elementoacutew wpły-wających na zadowolenie klienta

fachowość naprawyusługi ndash wykonana kompleksowo zgod-nie ze zleceniem klienta i niezbęd-nymi oraz dodatkowymi rozszerze-niami usługi uzgodnionymi z nim

terminowość ndash klient pozostawia samochoacuted w serwisie i odbiera go w umoacutewionym terminie bez konieczności wielokrotnego dopy-tywania doradcy

korzystna relacja jakości usługi i jej wartości dla klienta do ceny

relacja z klientem ndash istotna w cza-sie realizacji usługi jak roacutewnież w kontakcie pomiędzy usługami

Klient profesjonalnie obsłużony wra-ca do serwisu zlecając kolejne usługi i naprawy Jedynie takie powroty są dla serwisu wartościowe Tylko takich klientoacutew mo-żemy nazywać stałymi klientami Każdy stały klient poleca serwis innym daje pozytywną ocenę usług itp

Z JAKICH POWROTOacuteW SERWIS NIE POWINIEN BYĆ DUMNYReklamacja Klient wracający z rekla-macją to efekt

nieumiejętności mechanika w pra-widłowej realizacji naprawy ndash brak przeszkolenia

braku odpowiednich urządzeń diagnostycznych i aktualnej doku-mentacji technicznej

braku specjalistycznych narzędzi i urządzeń

braku rzetelnej kontroli usługi przed wydaniem pojazdu klientowi

wady części zastosowania niskiej jakości

zamiennikaJedynie wada części usprawiedliwia reklamację i nie obciąża wizerunku serwisu

Doradca serwisowy Mam tu na myśli powroty wynikające z bdquodzieleniardquo usługi na etapy Rolą doradcy jest przekonać klienta do zakupu usługi kompletnej i do-datkowo zaoferować mu rozszerzenia ktoacutere przyczynią się do uniknięcia kolejnej wizyty w serwisie po np 4‒6 tygodniachCena Jeśli najważniejszym argumen-tem serwisu przyciągającym klienta będzie cena za usługę (robocizna i czę-ści) to w ten sposoacuteb nie budujemy bazy wartościowych klientoacutew lecz jedynie bdquołowcoacutew cenyrdquo ktoacuterzy za każdą wizytą będą oczekiwali kolejnych rabatoacutew Nie każdy powroacutet klienta jest cenny dla serwisu Rolą doradcoacutew serwisowych jest rozszerzanie bazy stałych i zado-wolonych klientoacutew a nie generowanie pozornego ruchu w serwisie powrotami wynikającymi z błędoacutew serwisu Dla członkoacutew sieci Bosch Car Service prowadzimy wiele szkoleń z organiza-cji pracy oraz optymalizacji procesu obsługi klienta Przeprowadzamy roacutew-nież bezpłatne audyty aby wskazywać elementy wymagające poprawy lub optymalizacji

Robert Dzierżanowski

gtgt WIĘCEJ O AUTORYZACJI BOSCH CAR SERVICE ZNAJDĄ PAŃSTWO NA STRONIE WARSZTATYBOSCHPL

Bosch Car Service

21Technika

Komisja ds Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentoacutew Parlamentu Europejskiego zamierza zwiększyć obowiązkowe wyposażenie pojazdoacutew o systemy zwiększające bezpieczeństwo Jeśli Parlament Europejski wyrazi zgodę nowo rejestrowane samochody będą musiały być seryjnie wyposażone w zaawansowane systemy awaryjnego hamowania inteligentny tempomat system wykrywający zmęczenie kierowcy i asystenta utrzymywania pasa ruchu a także tzw czarną skrzynkę pomagającą w odtworzeniu okoliczności kolizji

Systemy zwiększające bezpieczeństwo część 1

Bosch Autospec nr 272

Lista nowego obowiązkowego wypo-sażenia jest negocjowana ale już wia-domo że na pewno znajdzie się na niej system hamowania awaryjnego ktoacutery ma być obowiązkowy od 2022 roku Zalecenia organoacutew Unii Europejskiej są zgodne z oczekiwaniami kierowcoacutew

ktoacuterzy chętnie wyposażają swoje po-jazdy w systemy ułatwiające jazdę Spośroacuted nowych samochodoacutew zare-jestrowanych w Niemczech i w Belgii w 2017 r aż 54 zostało wyposażo-nych w system hamowania awaryjne-go w Holandii ndash 45 a we Włoszech

ndash 30 Roacutewnie popularne są systemy ułatwiające parkowanie wykrywania senności i utrzymywania pasa ruchu Pionierem w opracowaniu inteligent-nych systemoacutew bezpieczeństwa jest Bosch ktoacuterego system Predictive Brake Assist montowano seryjnie w Audi już gt

Przykładowe rozmieszczenie czujnikoacutew i kamer w samochodzie tylne czujniki ultradźwiękowe bull system

parkowania

tylne czujniki radarowe

bull asystent zmiany pasa ruchu

bull aktywny tempomat

bull system wykrywania pieszych

bull system wykrywania ruchu poprzecznego

kamera boczna

bull system parkowaniabull system wykrywa-

nia martwego pola

Przednie radary długiego i średniego zasięgu

bull system utrzymania toru jazdybull aktywny tempomatbull system wykrywania pieszychbull adaptacyjne światła z płynną

regulacją zasięgu reflektoroacutew

bull system zapobiegający zderze-niom

bull pomiar odległościbull asystent jazdy w korkubull system skrętu na skrzyżowaniach

przednie czujniki ultradźwiękowe

bull system parkowaniabull aktywny tempomat

1

2

3

6

7

kamera przednia

bull system utrzymania toru jazdybull aktywny tempomatbull system wykrywania pieszychbull odczytywanie znakoacutew

drogowychbull adaptacyjne światła z płynną

regulacją zasięgu reflektoroacutewbull system zapobiegający

zderzeniombull asystent jazdy w korkubull system skrętu na

skrzyżowaniach

8

boczne czujniki ultradźwiękowe

bull asystent parkowaniabull asystent zmiany

pasa ruchu

5

4

kamera cofania bull system

parkowania

znać roacuteżne przeszkody ndash od ruchomych do nieruchomych przedmiotoacutew ludzi i zwierząt co jeszcze kilka lat temu było niemożliwe Wiele z tych czujnikoacutew pro-dukuje BoschLiczba systemoacutew wspomagających kie-rowcę zamontowanych w danym aucie w dużej mierze zależy od jego wyposa-żenia i coraz mniej ndash od jego klasy Z ba-dań Boscha wynika że w Niemczech więcej sprzedaje się nowych bogato wyposażonych w asystentoacutew kierow-cy samochodoacutew klasy kompaktowej i średniej niż klasy premiumPrzyjrzyjmy się najpopularniejszym systemom wspomagającym kierowcę

SYSTEM HAMOWANIA AWARYJNEGO To już powszechnie stosowany system monitorujący za pomocą kamery i rada-roacutew drogę przed pojazdem rozpoznają-cy pojazdy pieszych lub rowerzystoacutew Występuje w wersji miejskiej i autostra-dowej W najnowszej generacji system rozpoznaje także ruch poprzeczny Jeśli wykryje przeszkodę kierowca otrzymuje serię ostrzeżeń aż do pełnego hamowa-nia w celu uniknięcia kolizji z pojazdem poprzedzającym nieruchomym lub poruszającym się torem poprzecznym Odmianą jest system automatycznego hamowania po kolizji (VW Ford) ktoacutery nie tylko samoczynnie zatrzymuje po-

społami wykonawczymi są układ ha-mulcowy ESP ilub układ kierowniczy oświetlenia pojazdu a nawet układ zawieszenia (w przygotowaniu) Pomy-słowość konstruktoroacutew nie zna granic w wykorzystywaniu i przetwarzaniu informacji uzyskiwanych od roacuteżnych czujnikoacutew Systemy funkcjonują przy roacuteżnych prędkościach jazdy (miejskie i autostradowe) a ich działanie uza-leżnione jest roacutewnież od wyposażenia pojazdu w automatyczną lub manualną skrzynię biegoacutew oraz system pozycjo-nowania pojazdu GPS Nowe generacje czujnikoacutew głoacutewnie radarowych kamer i coraz popularniejszych czujnikoacutew lida-rowych są w stanie dokładniej rozpo-

nr 272 Bosch Autospec22 Technika

gt w 2005 r Działanie układu opierało się na wspoacutełpracy układu hamulcowego ESP z czujnikiem radarowym i kame-rą przednią Gdy system wykrywał że pojazd zbliża się do przeszkody i może dojść do kolizji w zależności od konkret-nej sytuacji przygotowywał auto do awa-ryjnego hamowania przez zmniejszenie odległości między klockami i tarczami hamulcowymi Alarmował kierowcę emitując sygnał ostrzegawczy a w osta-teczności hamował z pełną siłą

POMYSŁOWOŚĆ NIE ZNA GRANIC Obecnie każdy producent pojazdoacutew poleca roacuteżne systemy zwiększające bezpieczeństwo jazdy i oferuje je klien-tom pod ogoacutelną nazwą asystentoacutew kierowcy Wyodrębniły się dwie grupy asystentoacutew ndash systemy zwiększające bezpieczeństwo i pomagające pod-czas parkowania chociaż te ostatnie też w istocie to bezpieczeństwo zwięk-szają W zależności od marki pojazdu występują one pod roacuteżnymi nazwami chociaż ich działanie jest identyczne lub bardzo podobne W systemach tych wykorzystywane są sygnały z czujni-koacutew radarowych kroacutetkiego i dalekiego zasięgu czujnikoacutew ultradźwiękowych kamery przedniej lub tylnej a podze-

Elementy systemu wykrywania pieszych w Audi Q7

tablica przyrządoacutew

System automatycznego

hamowania po kolizji

samoczynnie zatrzymuje

uszkodzony pojazd i utrzymuje go

na swoim pasie ruchu

sterownik układu

hamulco-wego ESP

ekran z możliwo-

ścią roacuteżnych ustawień systemu

kamera przednia

przycisk sterujący

centralny sterownik światło hamowania

bramka sterownicza

jazd lecz roacutewnież utrzymuje go na jed-nym pasie ruchu by uniknąć zderzenia z pojazdami jadącymi obok

OMIJANIE PRZESZKODYNiektoacutere systemy hamowania awaryjnego (Lexus Mercedes-Benz) w razie potrze-by ingerują w układ kierowniczy w celu uniknięcia kolizji Jeśli nie da się unik-nąć kolizji do działania włącza się system

omijania przeszkody Wykorzystuje radar i kamerę do wykrywania z wyprzedzeniem wolniej poruszających się lub nierucho-mych pojazdoacutew i wytycza optymalny tor jazdy w celu ominięcia pojazdu z ktoacuterym ryzyko kolizji byłoby wysokie

ADAPTACYJNY TEMPOMATUtrzymuje auto w bezpiecznej odległości od poprzedzającego pojazdu Kierowca

Bosch Autospec nr 272

może kontrolować tę odległość na pię-ciu etapach System ten wykorzystuje głoacutewnie sygnały z przednich czujnikoacutew radarowych i kamery W połączeniu z automatyczną skrzynią biegoacutew działa w pełnym zakresie prędkości a przy ręcznej skrzyni biegoacutew ndash od 30 kmh

Ryszard Polit Auto Moto Serwis Zdjęcie Audi VW

23Technika

Elementy systemu jazdy w korku w Audi Q7

Elementy systemu skrętu w lewo na skrzyżowaniu w Audi Q7

bramka sterownicza

dźwignia zmiany biegoacutew

kamera przedniawyświetlacz head-up

wyświetlacz

system nawigacji z bazą danych

sterownik układu kierowniczegosterownik układu hamulcowego ESP

sterownik silnika

radar przedni

radar przedni

czujniki ultradźwiękowe

komputer pokładowy tablica przyrządoacutew

światło hamowania

bramka sterownicza

tablica przyrządoacutewsterownik układu hamulcowego ESP

radar przedni

radar przedni

wyświetlacz head-up

kamera przednia

Wybierz klocki i tarcze hamulcowe Bosch

Właściwa odległość to kwestia Twojego bezpieczeństwa

hamulceboschpl

Bosch_hamulce_dystans_reklama_210_280indd 1 07022018 125308

20 nr 272 Bosch Autospec

Powroty klientoacutew do serwisuIlu właścicieli warsztatoacutew samochodowych jest w stanie powiedzieć jaki procent klientoacutew jest jego stałymi klientami Zapewne niewielki odsetek gdyż serwisoacutew stosujących profesjonalne programy warsztatowe na rynku Aftermarket jest niewiele a wręcz znikoma liczba

Stosowanie programu warsztatowego oznacza korzystanie z danych w nim zawartych i umiejętność zarządzania serwisem na ich podstawie Jeśli nie mamy rzetelnych danych w bazie i nie prowadzimy analiz przepływu usług i klientoacutew przez serwis odpowiedź na pytanie oparta jest jedynie na wra-żeniu i nie odpowiada rzeczywistości

CO TO ZNACZY MIEĆ STAŁEGO KLIENTAJest kilka głoacutewnych elementoacutew wpły-wających na zadowolenie klienta

fachowość naprawyusługi ndash wykonana kompleksowo zgod-nie ze zleceniem klienta i niezbęd-nymi oraz dodatkowymi rozszerze-niami usługi uzgodnionymi z nim

terminowość ndash klient pozostawia samochoacuted w serwisie i odbiera go w umoacutewionym terminie bez konieczności wielokrotnego dopy-tywania doradcy

korzystna relacja jakości usługi i jej wartości dla klienta do ceny

relacja z klientem ndash istotna w cza-sie realizacji usługi jak roacutewnież w kontakcie pomiędzy usługami

Klient profesjonalnie obsłużony wra-ca do serwisu zlecając kolejne usługi i naprawy Jedynie takie powroty są dla serwisu wartościowe Tylko takich klientoacutew mo-żemy nazywać stałymi klientami Każdy stały klient poleca serwis innym daje pozytywną ocenę usług itp

Z JAKICH POWROTOacuteW SERWIS NIE POWINIEN BYĆ DUMNYReklamacja Klient wracający z rekla-macją to efekt

nieumiejętności mechanika w pra-widłowej realizacji naprawy ndash brak przeszkolenia

braku odpowiednich urządzeń diagnostycznych i aktualnej doku-mentacji technicznej

braku specjalistycznych narzędzi i urządzeń

braku rzetelnej kontroli usługi przed wydaniem pojazdu klientowi

wady części zastosowania niskiej jakości

zamiennikaJedynie wada części usprawiedliwia reklamację i nie obciąża wizerunku serwisu

Doradca serwisowy Mam tu na myśli powroty wynikające z bdquodzieleniardquo usługi na etapy Rolą doradcy jest przekonać klienta do zakupu usługi kompletnej i do-datkowo zaoferować mu rozszerzenia ktoacutere przyczynią się do uniknięcia kolejnej wizyty w serwisie po np 4‒6 tygodniachCena Jeśli najważniejszym argumen-tem serwisu przyciągającym klienta będzie cena za usługę (robocizna i czę-ści) to w ten sposoacuteb nie budujemy bazy wartościowych klientoacutew lecz jedynie bdquołowcoacutew cenyrdquo ktoacuterzy za każdą wizytą będą oczekiwali kolejnych rabatoacutew Nie każdy powroacutet klienta jest cenny dla serwisu Rolą doradcoacutew serwisowych jest rozszerzanie bazy stałych i zado-wolonych klientoacutew a nie generowanie pozornego ruchu w serwisie powrotami wynikającymi z błędoacutew serwisu Dla członkoacutew sieci Bosch Car Service prowadzimy wiele szkoleń z organiza-cji pracy oraz optymalizacji procesu obsługi klienta Przeprowadzamy roacutew-nież bezpłatne audyty aby wskazywać elementy wymagające poprawy lub optymalizacji

Robert Dzierżanowski

gtgt WIĘCEJ O AUTORYZACJI BOSCH CAR SERVICE ZNAJDĄ PAŃSTWO NA STRONIE WARSZTATYBOSCHPL

Bosch Car Service

21Technika

Komisja ds Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentoacutew Parlamentu Europejskiego zamierza zwiększyć obowiązkowe wyposażenie pojazdoacutew o systemy zwiększające bezpieczeństwo Jeśli Parlament Europejski wyrazi zgodę nowo rejestrowane samochody będą musiały być seryjnie wyposażone w zaawansowane systemy awaryjnego hamowania inteligentny tempomat system wykrywający zmęczenie kierowcy i asystenta utrzymywania pasa ruchu a także tzw czarną skrzynkę pomagającą w odtworzeniu okoliczności kolizji

Systemy zwiększające bezpieczeństwo część 1

Bosch Autospec nr 272

Lista nowego obowiązkowego wypo-sażenia jest negocjowana ale już wia-domo że na pewno znajdzie się na niej system hamowania awaryjnego ktoacutery ma być obowiązkowy od 2022 roku Zalecenia organoacutew Unii Europejskiej są zgodne z oczekiwaniami kierowcoacutew

ktoacuterzy chętnie wyposażają swoje po-jazdy w systemy ułatwiające jazdę Spośroacuted nowych samochodoacutew zare-jestrowanych w Niemczech i w Belgii w 2017 r aż 54 zostało wyposażo-nych w system hamowania awaryjne-go w Holandii ndash 45 a we Włoszech

ndash 30 Roacutewnie popularne są systemy ułatwiające parkowanie wykrywania senności i utrzymywania pasa ruchu Pionierem w opracowaniu inteligent-nych systemoacutew bezpieczeństwa jest Bosch ktoacuterego system Predictive Brake Assist montowano seryjnie w Audi już gt

Przykładowe rozmieszczenie czujnikoacutew i kamer w samochodzie tylne czujniki ultradźwiękowe bull system

parkowania

tylne czujniki radarowe

bull asystent zmiany pasa ruchu

bull aktywny tempomat

bull system wykrywania pieszych

bull system wykrywania ruchu poprzecznego

kamera boczna

bull system parkowaniabull system wykrywa-

nia martwego pola

Przednie radary długiego i średniego zasięgu

bull system utrzymania toru jazdybull aktywny tempomatbull system wykrywania pieszychbull adaptacyjne światła z płynną

regulacją zasięgu reflektoroacutew

bull system zapobiegający zderze-niom

bull pomiar odległościbull asystent jazdy w korkubull system skrętu na skrzyżowaniach

przednie czujniki ultradźwiękowe

bull system parkowaniabull aktywny tempomat

1

2

3

6

7

kamera przednia

bull system utrzymania toru jazdybull aktywny tempomatbull system wykrywania pieszychbull odczytywanie znakoacutew

drogowychbull adaptacyjne światła z płynną

regulacją zasięgu reflektoroacutewbull system zapobiegający

zderzeniombull asystent jazdy w korkubull system skrętu na

skrzyżowaniach

8

boczne czujniki ultradźwiękowe

bull asystent parkowaniabull asystent zmiany

pasa ruchu

5

4

kamera cofania bull system

parkowania

znać roacuteżne przeszkody ndash od ruchomych do nieruchomych przedmiotoacutew ludzi i zwierząt co jeszcze kilka lat temu było niemożliwe Wiele z tych czujnikoacutew pro-dukuje BoschLiczba systemoacutew wspomagających kie-rowcę zamontowanych w danym aucie w dużej mierze zależy od jego wyposa-żenia i coraz mniej ndash od jego klasy Z ba-dań Boscha wynika że w Niemczech więcej sprzedaje się nowych bogato wyposażonych w asystentoacutew kierow-cy samochodoacutew klasy kompaktowej i średniej niż klasy premiumPrzyjrzyjmy się najpopularniejszym systemom wspomagającym kierowcę

SYSTEM HAMOWANIA AWARYJNEGO To już powszechnie stosowany system monitorujący za pomocą kamery i rada-roacutew drogę przed pojazdem rozpoznają-cy pojazdy pieszych lub rowerzystoacutew Występuje w wersji miejskiej i autostra-dowej W najnowszej generacji system rozpoznaje także ruch poprzeczny Jeśli wykryje przeszkodę kierowca otrzymuje serię ostrzeżeń aż do pełnego hamowa-nia w celu uniknięcia kolizji z pojazdem poprzedzającym nieruchomym lub poruszającym się torem poprzecznym Odmianą jest system automatycznego hamowania po kolizji (VW Ford) ktoacutery nie tylko samoczynnie zatrzymuje po-

społami wykonawczymi są układ ha-mulcowy ESP ilub układ kierowniczy oświetlenia pojazdu a nawet układ zawieszenia (w przygotowaniu) Pomy-słowość konstruktoroacutew nie zna granic w wykorzystywaniu i przetwarzaniu informacji uzyskiwanych od roacuteżnych czujnikoacutew Systemy funkcjonują przy roacuteżnych prędkościach jazdy (miejskie i autostradowe) a ich działanie uza-leżnione jest roacutewnież od wyposażenia pojazdu w automatyczną lub manualną skrzynię biegoacutew oraz system pozycjo-nowania pojazdu GPS Nowe generacje czujnikoacutew głoacutewnie radarowych kamer i coraz popularniejszych czujnikoacutew lida-rowych są w stanie dokładniej rozpo-

nr 272 Bosch Autospec22 Technika

gt w 2005 r Działanie układu opierało się na wspoacutełpracy układu hamulcowego ESP z czujnikiem radarowym i kame-rą przednią Gdy system wykrywał że pojazd zbliża się do przeszkody i może dojść do kolizji w zależności od konkret-nej sytuacji przygotowywał auto do awa-ryjnego hamowania przez zmniejszenie odległości między klockami i tarczami hamulcowymi Alarmował kierowcę emitując sygnał ostrzegawczy a w osta-teczności hamował z pełną siłą

POMYSŁOWOŚĆ NIE ZNA GRANIC Obecnie każdy producent pojazdoacutew poleca roacuteżne systemy zwiększające bezpieczeństwo jazdy i oferuje je klien-tom pod ogoacutelną nazwą asystentoacutew kierowcy Wyodrębniły się dwie grupy asystentoacutew ndash systemy zwiększające bezpieczeństwo i pomagające pod-czas parkowania chociaż te ostatnie też w istocie to bezpieczeństwo zwięk-szają W zależności od marki pojazdu występują one pod roacuteżnymi nazwami chociaż ich działanie jest identyczne lub bardzo podobne W systemach tych wykorzystywane są sygnały z czujni-koacutew radarowych kroacutetkiego i dalekiego zasięgu czujnikoacutew ultradźwiękowych kamery przedniej lub tylnej a podze-

Elementy systemu wykrywania pieszych w Audi Q7

tablica przyrządoacutew

System automatycznego

hamowania po kolizji

samoczynnie zatrzymuje

uszkodzony pojazd i utrzymuje go

na swoim pasie ruchu

sterownik układu

hamulco-wego ESP

ekran z możliwo-

ścią roacuteżnych ustawień systemu

kamera przednia

przycisk sterujący

centralny sterownik światło hamowania

bramka sterownicza

jazd lecz roacutewnież utrzymuje go na jed-nym pasie ruchu by uniknąć zderzenia z pojazdami jadącymi obok

OMIJANIE PRZESZKODYNiektoacutere systemy hamowania awaryjnego (Lexus Mercedes-Benz) w razie potrze-by ingerują w układ kierowniczy w celu uniknięcia kolizji Jeśli nie da się unik-nąć kolizji do działania włącza się system

omijania przeszkody Wykorzystuje radar i kamerę do wykrywania z wyprzedzeniem wolniej poruszających się lub nierucho-mych pojazdoacutew i wytycza optymalny tor jazdy w celu ominięcia pojazdu z ktoacuterym ryzyko kolizji byłoby wysokie

ADAPTACYJNY TEMPOMATUtrzymuje auto w bezpiecznej odległości od poprzedzającego pojazdu Kierowca

Bosch Autospec nr 272

może kontrolować tę odległość na pię-ciu etapach System ten wykorzystuje głoacutewnie sygnały z przednich czujnikoacutew radarowych i kamery W połączeniu z automatyczną skrzynią biegoacutew działa w pełnym zakresie prędkości a przy ręcznej skrzyni biegoacutew ndash od 30 kmh

Ryszard Polit Auto Moto Serwis Zdjęcie Audi VW

23Technika

Elementy systemu jazdy w korku w Audi Q7

Elementy systemu skrętu w lewo na skrzyżowaniu w Audi Q7

bramka sterownicza

dźwignia zmiany biegoacutew

kamera przedniawyświetlacz head-up

wyświetlacz

system nawigacji z bazą danych

sterownik układu kierowniczegosterownik układu hamulcowego ESP

sterownik silnika

radar przedni

radar przedni

czujniki ultradźwiękowe

komputer pokładowy tablica przyrządoacutew

światło hamowania

bramka sterownicza

tablica przyrządoacutewsterownik układu hamulcowego ESP

radar przedni

radar przedni

wyświetlacz head-up

kamera przednia

Wybierz klocki i tarcze hamulcowe Bosch

Właściwa odległość to kwestia Twojego bezpieczeństwa

hamulceboschpl

Bosch_hamulce_dystans_reklama_210_280indd 1 07022018 125308

21Technika

Komisja ds Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentoacutew Parlamentu Europejskiego zamierza zwiększyć obowiązkowe wyposażenie pojazdoacutew o systemy zwiększające bezpieczeństwo Jeśli Parlament Europejski wyrazi zgodę nowo rejestrowane samochody będą musiały być seryjnie wyposażone w zaawansowane systemy awaryjnego hamowania inteligentny tempomat system wykrywający zmęczenie kierowcy i asystenta utrzymywania pasa ruchu a także tzw czarną skrzynkę pomagającą w odtworzeniu okoliczności kolizji

Systemy zwiększające bezpieczeństwo część 1

Bosch Autospec nr 272

Lista nowego obowiązkowego wypo-sażenia jest negocjowana ale już wia-domo że na pewno znajdzie się na niej system hamowania awaryjnego ktoacutery ma być obowiązkowy od 2022 roku Zalecenia organoacutew Unii Europejskiej są zgodne z oczekiwaniami kierowcoacutew

ktoacuterzy chętnie wyposażają swoje po-jazdy w systemy ułatwiające jazdę Spośroacuted nowych samochodoacutew zare-jestrowanych w Niemczech i w Belgii w 2017 r aż 54 zostało wyposażo-nych w system hamowania awaryjne-go w Holandii ndash 45 a we Włoszech

ndash 30 Roacutewnie popularne są systemy ułatwiające parkowanie wykrywania senności i utrzymywania pasa ruchu Pionierem w opracowaniu inteligent-nych systemoacutew bezpieczeństwa jest Bosch ktoacuterego system Predictive Brake Assist montowano seryjnie w Audi już gt

Przykładowe rozmieszczenie czujnikoacutew i kamer w samochodzie tylne czujniki ultradźwiękowe bull system

parkowania

tylne czujniki radarowe

bull asystent zmiany pasa ruchu

bull aktywny tempomat

bull system wykrywania pieszych

bull system wykrywania ruchu poprzecznego

kamera boczna

bull system parkowaniabull system wykrywa-

nia martwego pola

Przednie radary długiego i średniego zasięgu

bull system utrzymania toru jazdybull aktywny tempomatbull system wykrywania pieszychbull adaptacyjne światła z płynną

regulacją zasięgu reflektoroacutew

bull system zapobiegający zderze-niom

bull pomiar odległościbull asystent jazdy w korkubull system skrętu na skrzyżowaniach

przednie czujniki ultradźwiękowe

bull system parkowaniabull aktywny tempomat

1

2

3

6

7

kamera przednia

bull system utrzymania toru jazdybull aktywny tempomatbull system wykrywania pieszychbull odczytywanie znakoacutew

drogowychbull adaptacyjne światła z płynną

regulacją zasięgu reflektoroacutewbull system zapobiegający

zderzeniombull asystent jazdy w korkubull system skrętu na

skrzyżowaniach

8

boczne czujniki ultradźwiękowe

bull asystent parkowaniabull asystent zmiany

pasa ruchu

5

4

kamera cofania bull system

parkowania

znać roacuteżne przeszkody ndash od ruchomych do nieruchomych przedmiotoacutew ludzi i zwierząt co jeszcze kilka lat temu było niemożliwe Wiele z tych czujnikoacutew pro-dukuje BoschLiczba systemoacutew wspomagających kie-rowcę zamontowanych w danym aucie w dużej mierze zależy od jego wyposa-żenia i coraz mniej ndash od jego klasy Z ba-dań Boscha wynika że w Niemczech więcej sprzedaje się nowych bogato wyposażonych w asystentoacutew kierow-cy samochodoacutew klasy kompaktowej i średniej niż klasy premiumPrzyjrzyjmy się najpopularniejszym systemom wspomagającym kierowcę

SYSTEM HAMOWANIA AWARYJNEGO To już powszechnie stosowany system monitorujący za pomocą kamery i rada-roacutew drogę przed pojazdem rozpoznają-cy pojazdy pieszych lub rowerzystoacutew Występuje w wersji miejskiej i autostra-dowej W najnowszej generacji system rozpoznaje także ruch poprzeczny Jeśli wykryje przeszkodę kierowca otrzymuje serię ostrzeżeń aż do pełnego hamowa-nia w celu uniknięcia kolizji z pojazdem poprzedzającym nieruchomym lub poruszającym się torem poprzecznym Odmianą jest system automatycznego hamowania po kolizji (VW Ford) ktoacutery nie tylko samoczynnie zatrzymuje po-

społami wykonawczymi są układ ha-mulcowy ESP ilub układ kierowniczy oświetlenia pojazdu a nawet układ zawieszenia (w przygotowaniu) Pomy-słowość konstruktoroacutew nie zna granic w wykorzystywaniu i przetwarzaniu informacji uzyskiwanych od roacuteżnych czujnikoacutew Systemy funkcjonują przy roacuteżnych prędkościach jazdy (miejskie i autostradowe) a ich działanie uza-leżnione jest roacutewnież od wyposażenia pojazdu w automatyczną lub manualną skrzynię biegoacutew oraz system pozycjo-nowania pojazdu GPS Nowe generacje czujnikoacutew głoacutewnie radarowych kamer i coraz popularniejszych czujnikoacutew lida-rowych są w stanie dokładniej rozpo-

nr 272 Bosch Autospec22 Technika

gt w 2005 r Działanie układu opierało się na wspoacutełpracy układu hamulcowego ESP z czujnikiem radarowym i kame-rą przednią Gdy system wykrywał że pojazd zbliża się do przeszkody i może dojść do kolizji w zależności od konkret-nej sytuacji przygotowywał auto do awa-ryjnego hamowania przez zmniejszenie odległości między klockami i tarczami hamulcowymi Alarmował kierowcę emitując sygnał ostrzegawczy a w osta-teczności hamował z pełną siłą

POMYSŁOWOŚĆ NIE ZNA GRANIC Obecnie każdy producent pojazdoacutew poleca roacuteżne systemy zwiększające bezpieczeństwo jazdy i oferuje je klien-tom pod ogoacutelną nazwą asystentoacutew kierowcy Wyodrębniły się dwie grupy asystentoacutew ndash systemy zwiększające bezpieczeństwo i pomagające pod-czas parkowania chociaż te ostatnie też w istocie to bezpieczeństwo zwięk-szają W zależności od marki pojazdu występują one pod roacuteżnymi nazwami chociaż ich działanie jest identyczne lub bardzo podobne W systemach tych wykorzystywane są sygnały z czujni-koacutew radarowych kroacutetkiego i dalekiego zasięgu czujnikoacutew ultradźwiękowych kamery przedniej lub tylnej a podze-

Elementy systemu wykrywania pieszych w Audi Q7

tablica przyrządoacutew

System automatycznego

hamowania po kolizji

samoczynnie zatrzymuje

uszkodzony pojazd i utrzymuje go

na swoim pasie ruchu

sterownik układu

hamulco-wego ESP

ekran z możliwo-

ścią roacuteżnych ustawień systemu

kamera przednia

przycisk sterujący

centralny sterownik światło hamowania

bramka sterownicza

jazd lecz roacutewnież utrzymuje go na jed-nym pasie ruchu by uniknąć zderzenia z pojazdami jadącymi obok

OMIJANIE PRZESZKODYNiektoacutere systemy hamowania awaryjnego (Lexus Mercedes-Benz) w razie potrze-by ingerują w układ kierowniczy w celu uniknięcia kolizji Jeśli nie da się unik-nąć kolizji do działania włącza się system

omijania przeszkody Wykorzystuje radar i kamerę do wykrywania z wyprzedzeniem wolniej poruszających się lub nierucho-mych pojazdoacutew i wytycza optymalny tor jazdy w celu ominięcia pojazdu z ktoacuterym ryzyko kolizji byłoby wysokie

ADAPTACYJNY TEMPOMATUtrzymuje auto w bezpiecznej odległości od poprzedzającego pojazdu Kierowca

Bosch Autospec nr 272

może kontrolować tę odległość na pię-ciu etapach System ten wykorzystuje głoacutewnie sygnały z przednich czujnikoacutew radarowych i kamery W połączeniu z automatyczną skrzynią biegoacutew działa w pełnym zakresie prędkości a przy ręcznej skrzyni biegoacutew ndash od 30 kmh

Ryszard Polit Auto Moto Serwis Zdjęcie Audi VW

23Technika

Elementy systemu jazdy w korku w Audi Q7

Elementy systemu skrętu w lewo na skrzyżowaniu w Audi Q7

bramka sterownicza

dźwignia zmiany biegoacutew

kamera przedniawyświetlacz head-up

wyświetlacz

system nawigacji z bazą danych

sterownik układu kierowniczegosterownik układu hamulcowego ESP

sterownik silnika

radar przedni

radar przedni

czujniki ultradźwiękowe

komputer pokładowy tablica przyrządoacutew

światło hamowania

bramka sterownicza

tablica przyrządoacutewsterownik układu hamulcowego ESP

radar przedni

radar przedni

wyświetlacz head-up

kamera przednia

Wybierz klocki i tarcze hamulcowe Bosch

Właściwa odległość to kwestia Twojego bezpieczeństwa

hamulceboschpl

Bosch_hamulce_dystans_reklama_210_280indd 1 07022018 125308

znać roacuteżne przeszkody ndash od ruchomych do nieruchomych przedmiotoacutew ludzi i zwierząt co jeszcze kilka lat temu było niemożliwe Wiele z tych czujnikoacutew pro-dukuje BoschLiczba systemoacutew wspomagających kie-rowcę zamontowanych w danym aucie w dużej mierze zależy od jego wyposa-żenia i coraz mniej ndash od jego klasy Z ba-dań Boscha wynika że w Niemczech więcej sprzedaje się nowych bogato wyposażonych w asystentoacutew kierow-cy samochodoacutew klasy kompaktowej i średniej niż klasy premiumPrzyjrzyjmy się najpopularniejszym systemom wspomagającym kierowcę

SYSTEM HAMOWANIA AWARYJNEGO To już powszechnie stosowany system monitorujący za pomocą kamery i rada-roacutew drogę przed pojazdem rozpoznają-cy pojazdy pieszych lub rowerzystoacutew Występuje w wersji miejskiej i autostra-dowej W najnowszej generacji system rozpoznaje także ruch poprzeczny Jeśli wykryje przeszkodę kierowca otrzymuje serię ostrzeżeń aż do pełnego hamowa-nia w celu uniknięcia kolizji z pojazdem poprzedzającym nieruchomym lub poruszającym się torem poprzecznym Odmianą jest system automatycznego hamowania po kolizji (VW Ford) ktoacutery nie tylko samoczynnie zatrzymuje po-

społami wykonawczymi są układ ha-mulcowy ESP ilub układ kierowniczy oświetlenia pojazdu a nawet układ zawieszenia (w przygotowaniu) Pomy-słowość konstruktoroacutew nie zna granic w wykorzystywaniu i przetwarzaniu informacji uzyskiwanych od roacuteżnych czujnikoacutew Systemy funkcjonują przy roacuteżnych prędkościach jazdy (miejskie i autostradowe) a ich działanie uza-leżnione jest roacutewnież od wyposażenia pojazdu w automatyczną lub manualną skrzynię biegoacutew oraz system pozycjo-nowania pojazdu GPS Nowe generacje czujnikoacutew głoacutewnie radarowych kamer i coraz popularniejszych czujnikoacutew lida-rowych są w stanie dokładniej rozpo-

nr 272 Bosch Autospec22 Technika

gt w 2005 r Działanie układu opierało się na wspoacutełpracy układu hamulcowego ESP z czujnikiem radarowym i kame-rą przednią Gdy system wykrywał że pojazd zbliża się do przeszkody i może dojść do kolizji w zależności od konkret-nej sytuacji przygotowywał auto do awa-ryjnego hamowania przez zmniejszenie odległości między klockami i tarczami hamulcowymi Alarmował kierowcę emitując sygnał ostrzegawczy a w osta-teczności hamował z pełną siłą

POMYSŁOWOŚĆ NIE ZNA GRANIC Obecnie każdy producent pojazdoacutew poleca roacuteżne systemy zwiększające bezpieczeństwo jazdy i oferuje je klien-tom pod ogoacutelną nazwą asystentoacutew kierowcy Wyodrębniły się dwie grupy asystentoacutew ndash systemy zwiększające bezpieczeństwo i pomagające pod-czas parkowania chociaż te ostatnie też w istocie to bezpieczeństwo zwięk-szają W zależności od marki pojazdu występują one pod roacuteżnymi nazwami chociaż ich działanie jest identyczne lub bardzo podobne W systemach tych wykorzystywane są sygnały z czujni-koacutew radarowych kroacutetkiego i dalekiego zasięgu czujnikoacutew ultradźwiękowych kamery przedniej lub tylnej a podze-

Elementy systemu wykrywania pieszych w Audi Q7

tablica przyrządoacutew

System automatycznego

hamowania po kolizji

samoczynnie zatrzymuje

uszkodzony pojazd i utrzymuje go

na swoim pasie ruchu

sterownik układu

hamulco-wego ESP

ekran z możliwo-

ścią roacuteżnych ustawień systemu

kamera przednia

przycisk sterujący

centralny sterownik światło hamowania

bramka sterownicza

jazd lecz roacutewnież utrzymuje go na jed-nym pasie ruchu by uniknąć zderzenia z pojazdami jadącymi obok

OMIJANIE PRZESZKODYNiektoacutere systemy hamowania awaryjnego (Lexus Mercedes-Benz) w razie potrze-by ingerują w układ kierowniczy w celu uniknięcia kolizji Jeśli nie da się unik-nąć kolizji do działania włącza się system

omijania przeszkody Wykorzystuje radar i kamerę do wykrywania z wyprzedzeniem wolniej poruszających się lub nierucho-mych pojazdoacutew i wytycza optymalny tor jazdy w celu ominięcia pojazdu z ktoacuterym ryzyko kolizji byłoby wysokie

ADAPTACYJNY TEMPOMATUtrzymuje auto w bezpiecznej odległości od poprzedzającego pojazdu Kierowca

Bosch Autospec nr 272

może kontrolować tę odległość na pię-ciu etapach System ten wykorzystuje głoacutewnie sygnały z przednich czujnikoacutew radarowych i kamery W połączeniu z automatyczną skrzynią biegoacutew działa w pełnym zakresie prędkości a przy ręcznej skrzyni biegoacutew ndash od 30 kmh

Ryszard Polit Auto Moto Serwis Zdjęcie Audi VW

23Technika

Elementy systemu jazdy w korku w Audi Q7

Elementy systemu skrętu w lewo na skrzyżowaniu w Audi Q7

bramka sterownicza

dźwignia zmiany biegoacutew

kamera przedniawyświetlacz head-up

wyświetlacz

system nawigacji z bazą danych

sterownik układu kierowniczegosterownik układu hamulcowego ESP

sterownik silnika

radar przedni

radar przedni

czujniki ultradźwiękowe

komputer pokładowy tablica przyrządoacutew

światło hamowania

bramka sterownicza

tablica przyrządoacutewsterownik układu hamulcowego ESP

radar przedni

radar przedni

wyświetlacz head-up

kamera przednia

Wybierz klocki i tarcze hamulcowe Bosch

Właściwa odległość to kwestia Twojego bezpieczeństwa

hamulceboschpl

Bosch_hamulce_dystans_reklama_210_280indd 1 07022018 125308

jazd lecz roacutewnież utrzymuje go na jed-nym pasie ruchu by uniknąć zderzenia z pojazdami jadącymi obok

OMIJANIE PRZESZKODYNiektoacutere systemy hamowania awaryjnego (Lexus Mercedes-Benz) w razie potrze-by ingerują w układ kierowniczy w celu uniknięcia kolizji Jeśli nie da się unik-nąć kolizji do działania włącza się system

omijania przeszkody Wykorzystuje radar i kamerę do wykrywania z wyprzedzeniem wolniej poruszających się lub nierucho-mych pojazdoacutew i wytycza optymalny tor jazdy w celu ominięcia pojazdu z ktoacuterym ryzyko kolizji byłoby wysokie

ADAPTACYJNY TEMPOMATUtrzymuje auto w bezpiecznej odległości od poprzedzającego pojazdu Kierowca

Bosch Autospec nr 272

może kontrolować tę odległość na pię-ciu etapach System ten wykorzystuje głoacutewnie sygnały z przednich czujnikoacutew radarowych i kamery W połączeniu z automatyczną skrzynią biegoacutew działa w pełnym zakresie prędkości a przy ręcznej skrzyni biegoacutew ndash od 30 kmh

Ryszard Polit Auto Moto Serwis Zdjęcie Audi VW

23Technika

Elementy systemu jazdy w korku w Audi Q7

Elementy systemu skrętu w lewo na skrzyżowaniu w Audi Q7

bramka sterownicza

dźwignia zmiany biegoacutew

kamera przedniawyświetlacz head-up

wyświetlacz

system nawigacji z bazą danych

sterownik układu kierowniczegosterownik układu hamulcowego ESP

sterownik silnika

radar przedni

radar przedni

czujniki ultradźwiękowe

komputer pokładowy tablica przyrządoacutew

światło hamowania

bramka sterownicza

tablica przyrządoacutewsterownik układu hamulcowego ESP

radar przedni

radar przedni

wyświetlacz head-up

kamera przednia

Wybierz klocki i tarcze hamulcowe Bosch

Właściwa odległość to kwestia Twojego bezpieczeństwa

hamulceboschpl

Bosch_hamulce_dystans_reklama_210_280indd 1 07022018 125308

Wybierz klocki i tarcze hamulcowe Bosch

Właściwa odległość to kwestia Twojego bezpieczeństwa

hamulceboschpl

Bosch_hamulce_dystans_reklama_210_280indd 1 07022018 125308