BOROS MOGIROOROROT

Babaino nopo nga ogumu nodi o tulun do angapandai. Komoyon nopo diti nga angapandai

do ahal miagal no do sains om tiknologi, kompiuto, boros om mogisuusuai po. Di nopo

pogulu nga okuri kopio tulun di karati komoyon ngaawi dii, nga baino nopo nga nokosuai

nodi. Iso nopo kapandaian do tulun baino nga milo do moboros do mogisuusuai boros

miagal Boros Inggeris, Boros Sina, Boros Tamil, Boros Kadazan toiko Boros Dusun, Boros

Jipun om ogumu poh miampai no ma Boros Malayu.

Iso o katangaban tokou nga iri no komoyon do boros mogirorot-rorot toiko boros

mogiroororot. Komoyon nopo diti nga, moboros iri tulun do boros di mogiroororot do boros

suai. Suntu nopo nga boros Inggeris piroroton do boros Malayu. Miagal noh maa do boros,

“I nak ke Sandakan!”, “You nak ke mana?”, om “Actually, saya sudah expert dalam bidang

itu”. Iti nopo nga suntu do okuri nopo kokomoi diti boros mogiroororot toiko boros rujak ka do

wookon tulun. Hilo`d pogun Singapura nopo nga haro no boros mogiroororot I pinungaranan

do Boros Singlish. Boros Singlish nopo nga kinoomungan do Boros Singapura om Boros

Inggeris. Haro` noh moti o kapamakaian do boros diti do id tolibison toiko rodiu hilo`d Pogun

Singapura.

Montok do tulun Kadazandusun, suai ko kobolingkahangan do olihuan o Boros

Kadazandusun, kobolingkahangan nopo do suai nga iti no i komoyon do boros mogiroororot.

Pomusarahan amu moboros do Boros Kadazandusun nopo nga okon ko iso ahal di tokoro

nopo, nga suai ko ilo, boros mogiroororot id taatanga tulun tokou nopo nga nakaampai nogi

doid kobolingakahangan nokomoi. Ogumu kopio moti karaatan nung amu tokou moboros do

boros Kadazandusun di tototopot. Iti noh daa i umbalan ku do posusui doid babarasan diti.

Suai ko ilo, posusui oku nogi daa ahal do laang kapanalasaian do kobolingkahangan di

pinoboros dilo`. Monurita oku nogi daa kokomoi do nantadon toiko nunu kopio I

nokopoimbulai do kobolingkahangan diti. Tolu ahal diti no i boboroson ku do hiti`.

Kumoiso nopo dii pinopoimbulai do kobolingkahangan nokomoi nga iri noh paganakan.

Soira moboros ahal do kapaganakan, nga mositi do tapa om tama no i arait. Sundung po tu

do tulun tangagayo nga asaru nogi`d moboros Boros Kadazandusun rujak, nga kogumuan

nopo kanto momoboros do Boros Kadazandusun rujak nga iti noh tongo tangaanak om

tangaanakwagu om kosumandakan ngaawi. Iri nopo tulun tangagayo do moboros do Boros

Kadazandusun rujak nga kogumuan diolo i pakaraja id koporintaan om swasta. Boros

Kadazandusun rujak nopo dii nga miampai no o Boros Kadazandusun mirorot do Boros

Inggeris, mirorot Boros Malayu, om haro` nogi kinomungan do kotolu-tolu boros dilo`. Tulun

tangagayo toiko tongo tapa om tama nopo diti nga moboros nogi Boros Kadazandusun rujak

kumaa` tangaanak diolo. Iti noh kopio i minongia` toiko mongia` do tangaanak do moboros

Boros Kadazandusun do amu otopot toiko ih roitan do boros rujak diti. Boros kaa nopo tulun

Malayu nga “ke mana tumpah kuah kalau bukan ke nasi”. Komoyon nopo diti nga, nunu

nopo i winonsoi toiko wonsoion do molohing, nga iri noh i tonudon do tanganak diolo. Apatut

nopo da nga mositi do ajaron tokou o tangaanak do moboros Boros Kadazandusun mooi do

amu atagak o boros tokou diti. Iti noh i komoyon tulun Malayu do “melentur buluh biarlah

dari rebungnya”. Kada da di do koboros do, “siapa gia di dika the name itu?”, “Bagang,

kanapa kau tuminai sana dompuran?”, “Odoi, the dog is momolongkog saya!”, om

mogisuusuai po boros mogiroororot i kaampai Boros Kadazandusun.

Kumoduwo nopo do nantadon do kobolingkahangan Boros Kadazandusun rujak nga mantad

no doid tangaanak toiko tangaanakwagu om kosumandakan ngaawi sondiri. Kogumuan

nopo diolo nga mantad doid kakadayan tagayo miagal no Kota Kinabalu, Sandakan om

Tawau. Suai ko ilo, iolo i mantad paganakan di haro no koposion tosoosonong nga`

kogumuan no do amu moboros tootopot do Boros Kadazandusun. Asaasaru nogi iyolo

moboros boros suai ko Boros Kadazandusun, om Boros Kadazandusun nopo di nga soro

insan-insan no. Iri po nga piroroton do boros do bansa suai. Iri tangaanak mantad

kokompungan nogi nga kogumuan nogi do amu no kaka` moboros Boros Kadazandusun di

pointunud kopio. Soira iolo koongoi karaja toiko kosikul id kakadaian, mimpuun no di do amu

moboros Boros Kadazandusun. Soira moboros do Boros Kadazandusun, piroroton miampai

boros do suai miagal Boros Malayu om Inggeris. Iri no do haro di susumikul bansa tokou do

koboros do,” amaaa, tingu itu tasu momogusa sia!”.

Tulun tokou i nakadampot do sikul takawas lolobi po yuniborsiti nga amu nogi kaka`

moboros Boros Kadazandusun miampai do otopot kopio. Wonsoion diolo iti soira kouli`

kaalaian diolo, om lolobi` pondo` maamaso miampai tongotambalut ngaawi. Apatut no daa

do moboros iolo do Boros Kadazandusun lolobi` poh soira do koruba toiko miampai tambalut

di iso bansa diolo. Laang nopo do miagal diti nga obuli do manamba laang tokou do

mongingkuri do kobolingkahangan boros mogiroororot. Suai ko iri, laang diti nga milo` nogi

do popointalang do kointutunan bansa tokou di tosonong.

Babaino nopo nga okuri po tomod o buuk i sinurat id Boros Kadazandusun. Iti nga iso nogi

ahal dot nakaahung do tangaanak toiko tulun Kadazandusun do amu moboros Boros

Kadazandusun di otopot. Nga, sundung potuu do haro no kapaabaran Boros Kadazandusun

id surat kabar nga kakal po do okuri tulun tokou do mambasa dii. Mositi pogoyoon daa o

ginawo tokou do mambasa buuk toiko sinuratan id Boros Kadazandusun. Okon nopo ko

milo` do popoinsawat do koboboroso id Boros Kadazandusun nga obuli nogi do monguhup

laang kapanalasaian kobolingkahangan boros rujak. Buuk ngaawi di koontok montok do

tangaanak nogi nga apatut do pohoroon lolobi po tu nadadi nodii do iso palajaran o Boros

Kadasandusun id sikul tosiriba om sikul pintangaan. Kinapaharaan do pangajaran Boros

Kadazandusun hilo`d Universiti Malaysia Sabah nga iso nogi laang di kopongunsub tokou

do momoguno boros sondiri miampai do amu pogiroororoton miampai boros bansa suai.

Kopongusaan moboros om monurat id Boros Kadazandusun nopo nga mimang do iso laang

di apatut kopio. Kotinanan-kotinanan miagal no do Pambambasaan Pogun Sabah toiko

Perpustakaan Negeri Sabah, Kotinanan Momonsoi Boros Kadazandusun toiko Yayasan

Bahasa Kadazandusun, om nogi Pekadus, Kotinanan Monunurat Kadazandusun, USDA om

suusuai po kotinanan nga haro tonggungan tagayo kopio id kopongunsuban om

kopongusaan nokomoi. Okon nopo daa ko ontok no do haro karamaian toiko ontok no do

kaamatan om pohoroon nogi o pialaan monurat, mambasa om mongintob id Boros

Kadazandusun, nga lobi sonong daa nung potilombuson iri kasaasari id suang timpu do

suai. Kaanu iti do mongunsub do tulun tokou do momoguno Boros Kadazandusun id

koponuratan, kapamambasaan om nogi kopongintaban. Suai ko i narait dii tiinu, nga

kikopotutan nogi daa do papaharo toi popotilombus ponoriukan kokomoi boros om bansa

tokou diti.

Tohuri nopo nga kanou no miiso ginawo do monoguang om monoibau do

kobolingkahangan boros mogiroororot toiko boros rujak diti mooi do amu no daa atagak o

boros bansa tokou. Boros tokou nopo diti nga iso kointutunan tagayo kopio montok do

bansa tokou sondiri. Pogiuhupan tokou no daa ngaawi iri om kaanu tokou dii do tua di

tosonong kopio.

Sinupu dii Kombura/sandakan/0205/00