Bogactwo informacji a ubóstwo uwagi w cyfrowej kulturze ...zaś Władimir Putin to samiec alfa...
Transcript of Bogactwo informacji a ubóstwo uwagi w cyfrowej kulturze ...zaś Władimir Putin to samiec alfa...
![Page 1: Bogactwo informacji a ubóstwo uwagi w cyfrowej kulturze ...zaś Władimir Putin to samiec alfa tajemnica ułatwia zarządzanie naszymi lękami - „z faktu, że sprawy doniosłe i](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022071413/610c365fccf87f49d821a733/html5/thumbnails/1.jpg)
www.magdalenaszpunar.com
Bogactwo informacji a ubóstwo uwagi
w cyfrowej kulturze nadmiaru
Dr Magdalena SzpunarWH AGH
![Page 2: Bogactwo informacji a ubóstwo uwagi w cyfrowej kulturze ...zaś Władimir Putin to samiec alfa tajemnica ułatwia zarządzanie naszymi lękami - „z faktu, że sprawy doniosłe i](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022071413/610c365fccf87f49d821a733/html5/thumbnails/2.jpg)
www.magdalenaszpunar.com
Kultura cyfrowa to kultura nadmiaru
● kultura cyfrowa poszerza nasz dostęp do informacji
● w żaden sposób nie zwiększa jednak możliwości ich przyswojenia
● w latach 70. XX wieku Herbert Simon zauważył, iż bogactwo informacji implikuje ubóstwo uwagi
● uwaga jest zasobem słabopowiększalnym
![Page 3: Bogactwo informacji a ubóstwo uwagi w cyfrowej kulturze ...zaś Władimir Putin to samiec alfa tajemnica ułatwia zarządzanie naszymi lękami - „z faktu, że sprawy doniosłe i](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022071413/610c365fccf87f49d821a733/html5/thumbnails/3.jpg)
www.magdalenaszpunar.com
Klęska technopolu
● „dżin, który wychynął z butelki, głosząc, że informacja jest nowym bogiem kultury, był oszustem. Rozwiązał oczywisty dla wszystkich problem niedoboru informacji. Nie ostrzegł jednakże przed znacznie gorzej widocznymi niebezpieczeństwami jej nadmiaru”
/N. Postman, Technopol/
● Posiłkując się technologiczną metaforą można zauważyć, iż nasze mózgi pracują na „starym oprogramowaniu”, podczas gdy pojawia się nowe, które wymusza na nas zmianę vide hipoteza opóźnienia kulturowego W. Ogburna
![Page 4: Bogactwo informacji a ubóstwo uwagi w cyfrowej kulturze ...zaś Władimir Putin to samiec alfa tajemnica ułatwia zarządzanie naszymi lękami - „z faktu, że sprawy doniosłe i](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022071413/610c365fccf87f49d821a733/html5/thumbnails/4.jpg)
www.magdalenaszpunar.com
Szarańcza informacyjna
● „to, co w mniemaniu racjonalnym powinno było przysparzać ludziom dobra i spełnienia oczekiwań, zwłaszcza wspieranie nadziei na lepszy byt, ulegało konwersji na instrumenty technoporubstwa, komercjalnej trywializacji, w sumie zaś - idiocenia w papkach masowej kultury. Informacja właśnie okazała się na znieprawienia szczególnie podatna” /S. Lem/
● genitalizacja informacyjna
● smog informacyjny /R. Tadeusiewicz/
● pauperyzacja informacji
![Page 5: Bogactwo informacji a ubóstwo uwagi w cyfrowej kulturze ...zaś Władimir Putin to samiec alfa tajemnica ułatwia zarządzanie naszymi lękami - „z faktu, że sprawy doniosłe i](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022071413/610c365fccf87f49d821a733/html5/thumbnails/5.jpg)
www.magdalenaszpunar.com
Bezużyteczna informacje
● dostęp do informacji jest ważny, ale ważne jest również to, czy jednostka potrafi z nich skorzysta
● informacje – newszaki (od muzaków)
● w jaki sposób pewne informacje poszerzają naszą wiedzę o świecie?
● casus Wikileaks – Nikolas Sarkozy określany jest nagi cesarz z bajki Andersena, Angela Merkel jako teflonowa, mało kreatywna i nieskłonna do ryzyka, zaś Władimir Putin to samiec alfa
● tajemnica ułatwia zarządzanie naszymi lękami - „z faktu, że sprawy doniosłe i głębokie otaczane są tajemnicą, bierze się typowo mylne przekonanie, że wszystko, co tajemnicze, jest zarazem ważne i istotne”
![Page 6: Bogactwo informacji a ubóstwo uwagi w cyfrowej kulturze ...zaś Władimir Putin to samiec alfa tajemnica ułatwia zarządzanie naszymi lękami - „z faktu, że sprawy doniosłe i](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022071413/610c365fccf87f49d821a733/html5/thumbnails/6.jpg)
www.magdalenaszpunar.com
Przeładowanie informacyjne
● ważniejsze zatem od samego dostarczania informacji jest dzisiaj wsparcie jednostek w procesach selekcji informacji, określania ich ważności i istotności, by uniknąć przeładowania informacyjnego
● „między dysponowaniem milionami megabitów informacji na jakiś temat a niedysponowaniem ani jednym nie ma wielkiej różnicy” /U. Eco/
![Page 7: Bogactwo informacji a ubóstwo uwagi w cyfrowej kulturze ...zaś Władimir Putin to samiec alfa tajemnica ułatwia zarządzanie naszymi lękami - „z faktu, że sprawy doniosłe i](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022071413/610c365fccf87f49d821a733/html5/thumbnails/7.jpg)
www.magdalenaszpunar.com
Ograniczona uwaga
● uwaga działa jak filtr chroniący nas przed przeciążeniem
● umysł ludzki przetwarza jedynie 0,5% danych, które jednocześnie docierają do systemu poznawczego
● informacje, które nie są w danym momencie przetwarzane, oczekują w kanale sensorycznym bardzo krótko – maksymalnie 1 sekundę dla bodźców wzrokowych i 4 sekundy dla bodźców słuchowych
![Page 8: Bogactwo informacji a ubóstwo uwagi w cyfrowej kulturze ...zaś Władimir Putin to samiec alfa tajemnica ułatwia zarządzanie naszymi lękami - „z faktu, że sprawy doniosłe i](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022071413/610c365fccf87f49d821a733/html5/thumbnails/8.jpg)
www.magdalenaszpunar.com
Procesy przeduwagowe
● wystarczy bardzo krótka ekspozycja (4 ms) danej treści, by zdeterminować ocenę następującego po niej materiału
● badania Sheily T. Murphy i Roberta B. Zajonca dowiodły, że ekspozycja rysunku uśmiechniętej twarzy sprawia, że pokazywana po niej litera chińskiego alfabetu jest oceniana jako sympatyczna, zaś ekspozycja twarzy smutnej przynosi efekty odwrotne サ
![Page 9: Bogactwo informacji a ubóstwo uwagi w cyfrowej kulturze ...zaś Władimir Putin to samiec alfa tajemnica ułatwia zarządzanie naszymi lękami - „z faktu, że sprawy doniosłe i](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022071413/610c365fccf87f49d821a733/html5/thumbnails/9.jpg)
www.magdalenaszpunar.com
Detekcja bodźców
● bodźce, które są uznawane za ważne mają większe szanse na to, by były wykryte, niż te, które uznajemy za nieważne (szumy), zakłócające (dystraktory)
● największe szanse na detekcję mają te bodźce, które znajdują się w ruchu, a także cechuje je wyróżniający kolor
![Page 10: Bogactwo informacji a ubóstwo uwagi w cyfrowej kulturze ...zaś Władimir Putin to samiec alfa tajemnica ułatwia zarządzanie naszymi lękami - „z faktu, że sprawy doniosłe i](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022071413/610c365fccf87f49d821a733/html5/thumbnails/10.jpg)
www.magdalenaszpunar.com
Przeszukiwanie pola uwagi w zależności od podobieństwa dystraktorów
A D K C G T Y F D S W K I U o @ % & * ( # $ H ) ^ @ ! &
H J K Y F V B N m L O P W A 4 + = % ^^ & ## ¾ 6 Y M p! t
D S W K 3 U F V B N M L A G j [9 & ** ] { 4 5 # g m v f g i l
![Page 11: Bogactwo informacji a ubóstwo uwagi w cyfrowej kulturze ...zaś Władimir Putin to samiec alfa tajemnica ułatwia zarządzanie naszymi lękami - „z faktu, że sprawy doniosłe i](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022071413/610c365fccf87f49d821a733/html5/thumbnails/11.jpg)
www.magdalenaszpunar.com
Temperamentne determinanty selekcji informacji
● Ekstrawertycy okazują się preferować sytuacje z dużą ilością bodźców, stymulacji, podczas gdy introwertycy nie lubią zbyt dużej ilości intensywnych bodźców, odczuwając w sytuacji stymulacyjnej obfitości przesycenie.
● Ekstrawertycy lubią inną paletę barw, niż introwertycy. Ci pierwsi wybierają zatem barwy ostre – czerwień, granat, żółć, podczas gdy ci drudzy „pozbawione koloru” barwy ziemi.
● Należy jednak poczynić tutaj pewne zastrzeżenie, iż stymulacja barwowa okazywała się być zależna od pory dnia, w której realizowano badanie.
![Page 12: Bogactwo informacji a ubóstwo uwagi w cyfrowej kulturze ...zaś Władimir Putin to samiec alfa tajemnica ułatwia zarządzanie naszymi lękami - „z faktu, że sprawy doniosłe i](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022071413/610c365fccf87f49d821a733/html5/thumbnails/12.jpg)
www.magdalenaszpunar.com
Mechanizmy wzbudzania uwagi
● transgresyjności: przełamywanie granicy pomiędzy tym co prywatne, a tym, co publiczne; eksponowanie intymności jako sposobu ogniskowania uwagi,
● eksponowanie Goffmanowskich fuszerek i sztuczek: przypadkowe wpadki, fuszerki, utraty kontroli, które de facto okazują się być skrzętnie przygotowanymi spektaklami, z drugiej strony jest to eksponowanie umiejętności kontrolowania własnego ciała np. powstrzymywanie procesów starzenia itp.,
● wykorzystywanie nadobecności i nieobecności jako środków budzenia zainteresowania: strategia ta polega na eksponowaniu danej osoby, czy produktu we wszelkich możliwych konfiguracjach, z drugiej strony odwoływanie się do poczucia braku: „ostatnia płyta po 20 latach milczenia”, „ostatni koncert”; efektem takiej nadobecności jest w wielu przypadkach przesyt publiczności daną osobą, czego doskonałą egzemplifikację stanowi niegdyś niezwykle eksploatowana przez media Katarzyna Cichopek,
● huba: oznacza sytuację, w której, ktoś próbuje zwrócić naszą uwagę poprzez eksponowanie znajomości, pokrewieństwa etc. z osobą znaną, popularną, cieszącą się prestiżem społecznym, co przypomina efekt pławienia się w odbitym blasku,
● eksponowanie ambiwalentności: naszą uwagę przyciąga to, co niecodziennie, nietypowe, przełamujące dobrze znane konwencje i schematy, zatem naszą uwagę przyciągają niejednoznaczności tożsamości płciowej i seksualnej, problemy z określeniem wieku, zwyczajne życie niezwyczajnych gwiazd etc.
![Page 13: Bogactwo informacji a ubóstwo uwagi w cyfrowej kulturze ...zaś Władimir Putin to samiec alfa tajemnica ułatwia zarządzanie naszymi lękami - „z faktu, że sprawy doniosłe i](https://reader035.fdocument.pub/reader035/viewer/2022071413/610c365fccf87f49d821a733/html5/thumbnails/13.jpg)
www.magdalenaszpunar.com
Dziękuję za uwagę.