Báo cáo tóm lược TTTC tháng tín dụ ối và vàng thang 3-2018.pdf · 2018-07-31 · Báo...
Transcript of Báo cáo tóm lược TTTC tháng tín dụ ối và vàng thang 3-2018.pdf · 2018-07-31 · Báo...
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 3/2018
2
MỤC LỤC
A. THỊ TRƯỜNG TIỀN TỆ .................................................................... 3
I. Thị trường tiền tệ - tín dụng .................................................... 3
II. Thị trường ngoại hối và vàng ................................................... 8
B. THỊ TRƯỜNG VỐN ........................................................................ 18
Thị trường Bất động sản .................................................................. 18
C. PHẢN HỒI CHÍNH SÁCH ............................................................... 24
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 3/2018
3
A. THỊ TRƯỜNG TIỀN TỆ
I. Thị trường tiền tệ - tín dụng
Thị trường tiền tệ - tín dụng thế giới
Trong cuộc họp chính sách tháng 3/2018, Ủy ban Thị trường
Mở Liên bang Mỹ (FOMC) đã quyết định nâng lãi suất chuẩn thêm
0,25% lên phạm vi 1,5-1,75%. Bên cạnh quyết định về lãi suất, Fed
còn cập nhật lại dự báo kinh tế của mình và đưa ra dấu hiệu cho
thấy Cơ quan này có thể nâng lãi suất quyết liệt hơn. Mức tăng
trưởng của nền kinh tế Mỹ hiện đóng vai trò then chốt và quyết định
đến cách thức Fed thực thi chính sách tiền tệ.
Trong tháng 2/2018, khoản thâm hụt thương mại Mỹ tăng
lên mức cao nhất trong gần 9 năm rưỡi, khi cả kim ngạch xuất khẩu
lẫn nhập khẩu đều tăng lên mức kỷ lục mới. Cụ thể, Bộ Thương mại
Mỹ cho biết khoảng thâm hụt thương mại tăng 1,6% lên 57,6 tỷ
USD, mức cao nhất kể từ tháng 10/2008. Một phần nguyên nhân
dẫn tới sự gia tăng thâm hụt thương mại trong tháng 2/2018 là do
giá hàng hóa leo dốc. Đáng chú ý, khoản thâm hụt thương mại về
hàng hóa với Trung Quốc giảm tới 18,6% xuống 29,3 tỷ USD.
Trong khi đó, thâm hụt thương mại với Mexico vọt 46.6% trong
tháng 2/2018.
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 3/2018
4
Trong cuộc họp chính sách đầu tháng 3, ECB quyết định giữ
nguyên các mức lãi suất tái cấp vốn, lãi suất cho vay thanh khoản và
lãi suất tiền gửi tương ứng ở mức 0%; 0,25% và -0,4%. Ngoài ra,
chương trình mua tài sản ròng, với quy mô hiện tại là 30 tỷ
euro/tháng (37 tỷ USD), dự kiến sẽ được duy trì cho tới cuối tháng
9, hoặc lâu hơn, nếu cần thiết.
Ngày 23/3, Ngân hàng Trung ương Nga giảm thêm 0,25%
lãi suất cơ bản xuống 7,25%. Đây là lần thứ 2 trong năm nay, Ngân
hàng Trung ương Nga cắt giảm lãi suất trong bối cảnh lạm phát duy
trì ở mức thấp. Nga liên tiếp cắt giảm lãi suất cơ bản khi nền kinh tế
tiếp tục phục hồi và quay trở lại tăng trưởng sau 2 năm rơi vào suy
thoái. Theo dự báo của Ngân hàng Trung ương Nga, tỷ lệ lạm phát
của Nga tính đến cuối năm 2018 ước tính ở mức 3-4% và gần 4%
trong năm 2019. Trong bối cảnh này, ngân hàng sẽ tiếp tục giảm lãi
suất cơ bản và hoàn tất quá trình chuyển đổi sang chính sách tiền tệ
trung lập trong năm nay.
Trong tháng 3, Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PboC)
nâng lãi suất đánh trên các khoản vay ngắn hạn tới các ngân hàng
thương mại. PBoC đã nâng lãi suất tính trên hợp đồng repo kỳ hạn 7
ngày thêm 5 điểm cơ bản, chi phí của hợp đồng Repo kỳ hạn 7 ngày
được nâng lên 2.55%. Trong khi đó, chi phí của hợp đồng Repo kỳ
hạn 14, 28 và 63 ngày vẫn giữ nguyên. Động thái trên cũng trùng
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 3/2018
5
khớp với kỳ vọng của thị trường và cũng là một phản ứng bình
thường trước đợt nâng lãi suất của Fed. PBoC đã tránh sử dụng lãi
suất chuẩn trong một nỗ lực nhằm tránh gây áp lực quá nhiều lên
nền kinh tế nói chúng, khi họ đang muốn giảm bớt đòn bẩy trong
lĩnh vực tài chính. Thay vào đó, Cơ quan này nâng lãi suất đánh trên
các khoản cho vay ngắn và trung hạn.
Theo Bộ Tài chính Mỹ, lượng nắm giữ trái phiếu Chính phủ
Mỹ của Trung Quốc tăng lên gần 1.18 ngàn tỷ USD. Tổng mua ròng
trái phiếu Chính phủ Mỹ của nước ngoài là 43.2 tỷ USD trong tháng
2/2018. Trong bối cảnh căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung
Quốc gia tăng, đã có nhiều suy đoán rằng Trung Quốc có thể giảm
bớt việc mua trái phiếu Chính phủ Mỹ hoặc thậm chí còn có thể
quay sang bán trái phiếu này. Trung Quốc là quốc gia nắm giữ nhiều
trái phiếu Chính phủ Mỹ nhất, kế đó là Nhật Bản. Tuy nhiên, lượng
nắm giữ trái phiếu Chính phủ Mỹ của Nhật Bản đã giảm 6.3 tỷ USD
xuống 1.06 ngàn tỷ USD.
Thị trường tiền tệ - tín dụng trong nước
Theo báo cáo của Tổng cục Thống kê, tính đến thời điểm
20/3, tổng phương tiện thanh toán tăng 3,23% so với cuối năm 2017
(cùng kỳ năm trước tăng 2,88%); huy động vốn của các ngân hàng
thương mại tăng 2,20% (cùng kỳ năm trước tăng 2,43%); tăng
trưởng tín dụng của nền kinh tế đạt 2,23% (cùng kỳ năm trước tăng
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 3/2018
6
2,81%). Lãi suất huy động hiện nay khá ổn định. Lãi suất huy động
bằng đồng Việt Nam phổ biến ở mức 0,6%-1%/năm đối với tiền gửi
không kỳ hạn và kỳ hạn dưới 1 tháng; 4,3%-5,5%/năm đối với tiền
gửi có kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng; 5,3%-6,5%/năm đối với
tiền gửi có kỳ hạn từ 6 tháng đến dưới 12 tháng; kỳ hạn trên 12
tháng ở mức 6,5%-7,3%/năm. Mặt bằng lãi suất cho vay phổ biến
của các lĩnh vực ưu tiên ở mức 6%-6,5%/năm. Lãi suất cho vay các
lĩnh vực sản xuất kinh doanh thông thường ở mức 6,8%-9%/năm
đối với ngắn hạn; 9,3%-11%/năm đối với trung và dài hạn. Đối với
nhóm khách hàng có tình hình tài chính minh bạch, lãi suất cho vay
ngắn hạn từ 4%-5%/năm.
Từ sau tết, NHNN đã liên tục hút ròng tiền ra khỏi hệ thống
nhằm đưa trung hòa lượng thanh khoản dư thừa và tái lập trạng thái
cân bằng cho thị trường. Tuy nhiên, đến tuần cuối của tháng 3,
NHNN đã bơm ròng tuần đầu tiên sau tết, thanh khoản cân bằng trở
lại. Với 5.500 tỷ tín phiếu đáo hạn trong tuần, NHNN đã bơm ròng
ra hệ thống một lượng nhỏ 1.400 tỷ đồng, đánh dấu tuần bơm ròng
đầu tiên sau 5 tuần hút ròng với khối lượng rất lớn.
Cuối tháng 3, KBNN đã chấp nhận nâng lãi suất lần đầu tiên
sau nhiều tháng. Lãi suất trúng thầu tăng nhẹ lên 2,97% (+4bps) ở
kỳ hạn 5 năm và lên 5,42% (+3bps) ở kỳ hạn 30 năm, trong khi kỳ
hạn 20 năm giữ nguyên ở 5,1%. Kết thúc quý I/2018, KBNN đã
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 3/2018
7
phát hành được tổng cộng 40.408 tỷ đồng, hoàn thành 20% kế hoạch
cả năm. Lãi suất trúng thầu giảm mạnh từ 68bps – 155bps so với
cuối năm 2017. Kỳ hạn bình quân của TPCP phát hành quý 1 đạt
13,6 năm.
Lãi suất liên ngân hàng tăng nhẹ trong tuần giao dịch cuối
tháng, nhưng chỉ tập trung ở các kỳ hạn ngắn qua đêm và một tuần,
tương ứng +8bps và +3bps lên 0,75% và 0,85%. Lãi suất 3 tháng
vẫn giữ xu hướng giảm xuống 2,33% (giảm 22 điểm phần trăm) về
dưới mức đáy của năm 2016 và 2017.
Biểu đồ 1: Diễn biến lãi suất trên thị trường liên ngân hàng
tháng 2-3/2018
Nguồn: sbv.gov.vn
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
3,5
4
4,5
5
1/2 5/2 9/2 13/2 17/2 21/2 25/2 1/3 5/3 9/3 13/3 17/3 21/3 25/3 29/3
Kì hạn qua đêm Kì hạn 1 tuần
Kì hạn 2 tuần Kì hạn 1 tháng
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 3/2018
8
II. Thị trường ngoại hối và vàng
1. Thị trường ngoại hối
Chỉ số USD Index trong 2 tháng 2-3/2018 diễn biến tăng
giảm liên tục trong cả tháng, đặc biệt giảm mạnh trong tuần giữa
tháng 2. Chỉ số đạt mức cao nhất tại 90,61 (ngày 28/2) và thấp nhất
tại 88,59 (ngày 15/2).
Biểu đồ 2: Diễn biến chỉ số Dollar tháng 2-3/2018
Nguồn: investing.com
Trong tháng 3, đồng USD có thời điểm đã rơi xuống thấp
nhất trong 16 tháng so với đồng yên Nhật trong bối cảnh lo ngại về
cuộc chiến thương mại toàn cầu và bất ổn chính trị ở Nhật. Đồng
bạc xanh đã giảm 1,2% so với yên Nhật vào giữa tháng3 do căng
thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc leo thang khiến các nhà
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 3/2018
9
đầu tư không khỏi lo ngại cho triển vọng kinh tế toàn cầu khi đây là
hai nền kinh tế số 1 và số 2 thế giới. Trong khi đó, nối lo căng thẳng
chính trị tại Nhật có thể gia tăng cũng đã hỗ trợ thêm cho đồng yên
Nhật, với việc Thủ tướng Nhật phải ra điều trần trước Quốc hội.
Đồng tiền chung Châu Âu EUR đã chịu áp lực bán trong giai
đoạn cuối tháng 3, sau số liệu kinh tế yếu ớt của khu vực và ý kiến
của một số quan chức ECB rằng ECB không vội để rút lại gói kích
thích của mình do lạm phát thấp. Mặc dù kỳ vọng về việc thu hồi
gói kích thích của ECB đã đẩy đồng EUR bật tăng từ năm ngoái, tuy
nhiên đà tăng đã có dấu hiệu biến động mạnh kể từ khi đồng tiền
chung tăng lên mức cao nhất trong 3 năm vào giữa tháng 2 sau đó
lại giảm sâu nhất vào đầu tháng 3.
Đồng Yen hiện đang giao dịch gần mức cao nhất 1,5 năm so
với đồng USD một phần nhờ vào kỳ vọng NHTW Nhật sẽ thu hẹp
chương trình mua trái phiếu khổng lồ của mình.
Sau khi giảm trong tháng 2, dự trữ ngoại hối của Trung
Quốc đã tăng trở lại trong tháng 3 khi Chính phủ nước này vẫn duy
trì các biện pháp kiểm soát dòng vốn và đồng nhân dân tệ có quý
tăng giá tốt nhất trong vòng một thập kỷ. Dự trữ ngoại hối của nước
này đã tăng 8,34 tỷ USD lên 3,143 nghìn tỷ USD trong tháng 3. Dự
trữ của Trung Quốc tăng nguyên nhân một phần do cung và cầu
ngoại tệ tương đối ổn định trong khi thị trường ngoại hối tiếp tục
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 3/2018
10
được cân bằng. Tâm lý lo ngại rủi ro đã tăng lên trên thị trường
quốc tế, trong khi các đồng tiền phi đồng USD đã tăng mạnh so với
đồng USD.
Cuối tháng 3, đồng Nhân dân tệ đã tăng trở lại so với USD.
Đồng nhân dân tệ tăng giá trong bối cảnh căng thẳng thương mại
Mỹ - Trung đã có dấu hiệu dịu lại. Hiện Mỹ đang kêu gọi Trung
Quốc giảm thuế đối với ôtô và mở cửa thị trường cho các dịch vụ tài
chính của Mỹ như là một phần của các cuộc đàm phán nhằm giải
quyết sự căng thẳng trong thương mại song phương. Một yếu tố
cũng hỗ trợ thêm cho đà tăng này là một thông báo được công bố
cho biết, trái phiếu bằng đồng Nhân dân tệ sẽ được thêm vào chỉ số
Bloomberg Barclays Global Aggregate Index, và điều đó có thể kéo
theo một dòng tiền chảy vào khoảng 110 tỷ USD. Hiện đồng nhân
dân tệ đang hướng đến quý tăng giá thứ 5 liên tục, quãng thời gian
tăng giá tốt nhất trong vòng 4 năm qua.
Thị trường ngoại hối trong nước
Trong tháng 3/2018, tỷ giá USD/VND có biến động với xu
hướng tăng là chủ yếu, đặc biệt tăng mạnh giai đoạn nửa sau của
tháng. Tỷ giá trung tâm giữa đồng VND và USD ngày 30/3 được
được Ngân hàng Nhà nước công bố ở mức 22.458 đồng/USD. Với
biên độ +/-3% đang được áp dụng, tỷ giá trần mà các ngân hàng áp
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 3/2018
11
dụng ngày này là 23.136 đồng/USD và tỷ giá sàn là 21.792
đồng/USD.
Biểu đồ 3: Diễn biến thay đổi tỷ giá USD/VND trong tháng 2-
3/2018
Nguồn: Vietcombank.com
Trong tháng 3/2018, tỷ giá trung tâm đã giảm 15 đồng,
tương đương 0,07% trong khi giá USD tại các ngân hàng thương
mại tăng khoảng 25 đồng, tương đương 0,1%. Tính chung cả quý
I/2018, tỷ giá trung tâm tăng 0,19% trong khi giá USD tại ngân
hàng tăng khoảng 0,1%.
22.650
22.700
22.750
22.800
22.850
22.900
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 3/2018
12
Có thể thấy, diễn biến tỷ giá VND và USD trong thời gian
qua đã liên tục có những bước tăng đáng kể, khoảng gần 100 đồng
cho mỗi USD khi giao dịch tại các ngân hàng thương mại và trên thị
trường tự do. Tính trung bình tới cuối tháng 3, tỷ giá tuy có lúc tăng
lúc giảm nhưng đang được giao dịch quanh mức 22.750-22.850
VND/USD (mua vào – bán ra).
Diễn biến tăng mạnh của USD có nguyên nhân chủ yếu đến
từ biến động của kinh tế thế giới, từ việc Cục Dữ trữ Liên bang Mỹ
(FED) tăng lãi suất. Ngoài ra, tỷ giá USD tăng còn do áp lực lạm
phát đang có xu hướng tăng, nhu cầu ngoại tệ cao khi NHNN tiếp
tục gia hạn cho phép các ngân hàng thương mại cho các DN vay
xuất khẩu bằng ngoại tệ để có lãi suất thấp. Do vậy, tỷ giá tăng thời
gian qua là một xu hướng tất yếu khi có nhiều yếu tố kết hợp tác
động theo chiều hướng đi lên.
Nhìn chung, tình hình thanh khoản về tỷ giá trên thị trường
và các ngân hàng thương mại vẫn khá ổn định, không có dấu hiệu
căng thẳng. Nguyên nhân bởi thanh khoản toàn hệ thống vẫn được
hỗ trợ rất lớn từ việc NHNN mua lượng lớn ngoại tệ và cung ứng
ròng khoảng 70 nghìn tỷ đồng trong 2 tháng đầu năm 2018. Theo
Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia dự báo, tỷ giá USD/VND trong
năm 2018 tăng nhẹ ở mức 1,5-2%, tiếp tục tạo ra lợi thế cạnh tranh
cho hàng XK của Việt Nam.
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 3/2018
13
2.Thị trường vàng
Thế giới
Thị trường vàng thế giới trong tháng 2 và tháng 3 năm 2018
diễn biến với xu hướng chính là tăng trong giai đoạn nửa đầu tháng
2 sau đó giảm mạnh và tăng trở lại vào cuối tháng 3, biên độ giao
động lớn. Trong tháng, giá vàng (giao ngay tại thị trường NewYork)
lên cao nhất tại mức 1.353,30 USD/oz ngày 15/2 và thấp nhất là
1.315,70 USD/oz ngày 9/2. Tính chung cả tháng, giá vàng thế giới
đã giảm 1,73 %.
Biểu đồ 7: Diễn biến giá vàng thế giới tháng 2-3/2018
Nguồn: kitco.com
Trên thị trường thế giới, giá vàng tăng mạnh là do đồng USD
và chứng khoán đồng loạt giảm giữa bối cảnh giới đầu tư vội vã tìm
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 3/2018
14
đến tài sản an toàn. Hiện mỗi ounce vàng giao ngay đang được bán
với giá $1348.42/oz.
Những phản ứng khá mạnh mẽ từ phía Trung Quốc đối với
động thái áp thuế lên hàng hóa Trung Quốc của ông Trump càng
làm tăng thêm nỗi lo về một cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung, từ
đó có thể lan rộng ra toàn cầu. Điều đó đã khiến đồng USD tiếp tục
suy yếu ngay khi mở cửa phiên giao dịch đầu tuần. Đà giảm của
đồng USD càng thêm mạnh trong bối cảnh đồng yên Nhật nhận
thêm sự hỗ trợ từ những bất ổn chính trị tại nước này. Đó là lý do
khiến giá vàng tiếp tục duy trì đà tăng khi mở của tuần giao dịch
mới.
Theo các nhà phân tích, nhiều khả năng giá vàng sẽ tiếp tục
gia tăng giá trị khi đồng USD sẽ còn tiếp tục giảm do nỗi lo về một
cuộc chiến thương mại ngày càng lan rộng. Tuy nhiên, mức độ tăng
có thể là không lớn bởi Mỹ vẫn chưa chính tức áp thuế lên hàng hóa
của Trung Quốc. Hơn nữa yếu tố này, cũng như những bất ổn địa
chính trị, sẽ sớm tan và các thị trường sẽ nhanh chóng trở lại với giá
trị thực của nó.
Bước sang giai đoạn tuần cuối của tháng 3, kim loại
quý chứng kiến bước hồi phục mạnh mẽ từ đáy 3 tuần sau khi FED
quyết định nâng lãi suất thêm 25 điểm phần trăm nhưng vẫn giữ
nguyên quan điểm sẽ điều chỉnh ít nhất 2 lần nữa trong năm nay.
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 3/2018
15
Thông tin này đã nhấn chìm kỳ vọng của nhiều nhà đầu tư- những
người trước đây cho rằng FED sẽ vô cùng mạnh tay trong kế hoạch
thắt chặt tiền tệ năm 2018 này. Viễn cảnh nhẹ nhàng hơn về chính
sách tiền tệ đã kích hoạt lực bán đồng USD suốt từ tối qua cho tới
đầu phiên giao dịch châu Âu hôm nay. Trong khi đó, kim loại quý
lại tranh thủ được cơ hội để đi lên. Dự đoán trong ngắn hạn giá vàng
sẽ tiếp tục tăng do đồng USD giảm. Cuộc chiến thương mại giữa 2
nền kinh tế lớn nhất thế giới là Mỹ và Trung Quốc sẽ tác động tiêu
cực tới toàn bộ nền kinh tế và tài chính toàn cầu, từ đó, kéo đồng
USD giảm và khuyến khích giới đầu tư tìm tới vàng là kênh trú ẩn.
Trong nước
Chịu ảnh hưởng lớn từ diễn biến giá vàng và giá đồng USD
trên thế giới, giá vàng trong nước tháng 2 &3 năm 2018 diễn biến
với xu hướng chính là tăng giảm trong biên độ hẹp, giá vàng tăng
mạnh trong tháng 2 sau đó giảm mạnh vào giai đoạn đầu tháng 3 và
tăng trở lại vào giai đoạn cuối tháng. Giá vàng trong nước tháng 2 &
3 lên cao nhất tại mức 36,9 – 37,22 triệu đồng/lượng (mua vào - bán
ra) ngày 21/2 và thấp nhất tại 36,54 – 36,74 triệu đồng/lượng (mua
vào - bán ra) ngày 8/2. Tính đến cuối tháng 3, chỉ số giá vàng tháng
3/2018 giảm 0,35% so với tháng trước; tăng 3,18% so với tháng
12/2017 và tăng 5,97% so với cùng kỳ năm trước.
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 3/2018
16
Biểu đồ 8: Diễn biến giá vàng trong nước tháng 2-3/2018
Nguồn: sjc.com.vn
Thị trường vàng trong nước có sự bứt phá khá ấn tượng về
giá do được sự cộng hưởng từ giá vàng thế giới. Tuy nhiên, đánh giá
về mức độ tham gia thị trường, kim loại quý trong nước chưa nhận
được sự quan tâm đáng kể của nhà đầu tư. Hiện tại, các nhà đầu tư
vàng trong nước không mấy hứng thú khi mà thị trường không tạo
sóng. Diễn biến giá duy trì trong biên độ hẹp khiến nhu cầu lướt
sóng hầu như không xuất hiện.
Do ảnh hưởng không nhỏ từ giá vàng thế giới, giá vàng
miếng trong nước bắt đầu có dấu hiệu “hạ nhiệt”. Các phiên giao
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 3/2018
17
dịch khá mờ nhạt với những phát sinh chủ yếu là nhu cầu mua bán
nhỏ lẻ, không đáng kể từ người dân. Tâm lý thận trọng và tạm thời
đứng ngoài quan sát thị trường vàng là quyết định chung của nhiều
nhà đầu tư ở thời điểm này. Tuy nhiên, giá vàng trong nước diễn
biến khá sát với đà tăng giảm của giá Quốc tế. Diễn biến linh hoạt
giúp cho biên độ chênh lệch giá của hai thị trường trong nước và
quốc tế sát lại gần nhau hơn. Có thể thấy rằng, vàng đang dần lấy lại
vị thế của mình trên thị trường. Tuy nhiên, để đánh giá về tiềm năng
của vàng trong ngắn hạn, thị trường vàng trong nước vẫn cần có
thêm thời gian để thu hút nhà đầu tư.
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 3/2018
18
B. THỊ TRƯỜNG VỐN
Thị trường Bất động sản
Với diễn biến thị trường bất động sản ba tháng đầu năm 2018 có thể
thấy, thị trường năm nay hứa hẹn sẽ tiếp tục tăng trưởng tích cực và
nhiều khả năng vẫn giữ được ổn định như năm 2017. Tháng 2, do
ảnh hưởng tâm lý nghỉ Tết đã khiến thị trường bất động sản có phần
chững lại ở phân khúc chung cư. Tại thị trường Hà Nội và Tp.HCM,
tháng 2 không ghi nhận dự án nào mới. Trước kì nghỉ Tết, ở cả 2
thành phố, chỉ có lác đác một vài dự án mở bán hoặc giới thiệu sản
phẩm. Dù số lượng dự án mở bán không nhiều nhưng giao dịch ghi
nhận sôi động ở phân khúc căn hộ tầm giá 1 tỷ như Eurowindow,
Hateco Apollo Xuân Phương. ..
Tuy nhiên, một vấn đề của thị trường vẫn chưa được giải
quyết, đó là sự phát triển lệch pha giữa cung và cầu. Đại đa số người
dân sống ở các đô thị hiện nay đang có thu nhập trung bình nhưng
nguồn cung nhà ở phân khúc này lại rất ít. Năm 2018, các chủ đầu
tư sẽ cân nhắc kỹ hơn khi ra hàng, bởi hiện nay trên thị trường
nguồn cung sản phẩm còn tương đối nhiều, do đó muốn các sản
phẩm được giao dịch nhanh hơn thì phải được đầu tư kỹ lưỡng trước
khi đưa ra thị trường.
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 3/2018
19
Trái ngược với diễn biến giao dịch ở phân khúc chung cư,
bất động sản liền thổ như đất nền, nhà riêng, nhà phố và biệt thự dự
án lại khá sôi động trong 2 tuần đầu tiên của tháng 2 (thời điểm
trước nghỉ Tết), đặc biệt là tại Tp.HCM. Ở phân khúc đất nền, phía
Đông Tp.HCM tiếp tục chứng kiến sự tăng giá mạnh ở khu vực Cát
Lái (quận 2). Cụ thể, các nền đất tại khu dân cư Cát Lái, nếu quý
IV/2017 được bán với giá 28,5 triệu/m2 thì đến tháng 2/2018, giá
đất đã chạm ngưỡng 35 triệu/m2. Phân khúc đất nền phân lô năm
nay sẽ còn tăng trưởng nóng, trong khi dòng vốn đầu tư nước ngoài
lẫn nguồn kiều hối tiếp tục là nguồn lực quan trọng rót vào thị
trường bất động sản. Trình trạng quỹ đất khan hiếm, nhiều khách
quan tâm muốn mua là yếu tố quan trọng thúc đẩy giá đất nền tăng
cao. Tuy vậy, biên độ tăng giá đất nền lại không đồng đều do phụ
thuộc lớn vào sự phát triển hạ tầng giao thông.
Các phân khúc thị trường và sản phẩm bất động sản sẽ có sự
tái cơ cấu lại hợp lý hơn; những căn hộ có giá bán trên dưới 1 tỷ
đồng sẽ giữ vai trò chủ đạo và dự báo giá bán nhà cũng sẽ không có
biến động lớn. Các dự án “bất động sản xanh” sẽ là xu thế được lựa
chọn. Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cho rằng thị trường BĐS năm
2018 cũng sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức, khó khăn về quan
hệ cung cầu, tiếp cận quỹ đất đầu tư, đặc biệt là khó khăn trong tiếp
cận nguồn vốn vay tín dụng ngân hàng. Một trong số đó là khó khăn
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 3/2018
20
trong tiếp cận nguồn vốn vay ngân hàng do Ngân hàng Nhà nước
đang thực hiện lộ trình hạn chế dần nguồn tín dụng vào thị trường
BĐS. Nghị quyết 01 của Chính phủ cũng yêu cầu ngành ngân hàng
kiểm soát chặc chẽ tín dụng đối với lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro, trong đó
có lĩnh vực BĐS. Áp lực này cũng sẽ là động lực buộc các doanh
nghiệp BĐS phải tìm kiếm các giải pháp phù hợp để vượt qua, vươn
lên để phát triển bền vững, thích ứng với môi trường kinh doanh
hoàn toàn mới.
Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng)
cho biết, tính đến ngày 20/3/2018, tổng giá trị tồn kho bất động sản
còn khoảng 24.763 tỷ đồng, so với đỉnh điểm ở quý I/2013 giảm
80,74%. Như vậy, tính thanh khoản của thị trường bất động sản vẫn
được bảo đảm, nhiều dự án mới đang được các chủ đầu tư tiếp tục
được khởi công, mở bán ra thị trường. Dù tồn kho bất động sản tiếp
tục giảm nhưng chậm hơn, khối lượng giá trị tồn kho chỉ tập trung
chủ yếu tại các dự án xa trung tâm, thiếu hạ tầng kỹ thuật và kết nối
giao thông đồng bộ. Cụ thể, tổng giá trị tồn kho bất động sản tính
đến ngay 20/3 còn khoảng 24.763 tỷ đồng, giảm 103.785 tỷ đồng so
với đỉnh điểm ở quý I/2013, giảm 80,74%; giảm 619 tỷ đồng so với
20/12/2017, giảm 2,44% và giảm 395 tỷ đồng so với thời điểm này
của tháng 1/2018.
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 3/2018
21
Ở phân khúc bất động sản nghỉ dưỡng ghi nhận kế hoạch mở
rộng phát triển dự án tại các thị trường mới của các ông lớn trong
ngành. Đầu năm 2018, FLC công bố kế hoạch triển khai các dự án
nghỉ dưỡng quy mô lớn ở Quảng Ngãi và Bình Thuận. Cùng thời
điểm, Novaland thông báo phát triển các bất động sản nghỉ dưỡng
tại các thành phố như Hội An, Đà Lạt, Bình Thuận, Bà Rịa - Vũng
Tàu, Côn Đảo và Cần Thơ.
Bước sang tháng 3, giá đất tại TP.HCM tăng mạnh, đặc biệt
tại một số khu vực có dự án quy hoạch mới. Giới phân tích cho
rằng, giá tăng chủ yếu do tác động của giới đầu cơ. khi dự án được
mở bán, giới đầu tư ôm hàng mạnh, tạo ra cơn sốt tại dự án vì khi
mở bán đợt đầu, doanh nghiệp thường đưa ra mức giá thấp để hút
khách hàng quan tâm và đưa ra nhiều chính sách chiết khấu để thăm
dò thị trường. Sau đó, trong những đợt mở bán tiếp theo, giá được
giới đầu tư đẩy lên cao hơn 5 - 10%, vì khách hàng đã quan tâm,
lượng hàng bán ra tốt.
Một chiêu nữa mà giới đầu tư đang sử dụng là mua xỉ hàng
loạt đất, rồi chuyển nhượng vòng vo cho nhau, đồng thời loan tin đất
tại đây mua vài tuần đã lời cả tỷ đồng… tạo ra cơn sốt ảo, làm cho
khách hàng tưởng thị trường này đang sôi động, đầu tư lúc nào cũng
sinh lời. Tuy nhiên, việc giá đất tăng vô tội vạ như hiện nay cho
thấy thị trường này đang thiếu minh bạch. Sự không minh bạch của
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 3/2018
22
thị trường tạo cơ hội cho hoạt động đầu cơ. Các nhà đầu tư cá nhân
mua đất không nhằm mục tiêu chính để ở hoặc cho thuê, mà chủ yếu
để chuyển nhượng lấy lãi, nhưng pháp luật chưa có chế tài đánh
thuế tài sản, thuế thu nhập gia tăng phù hợp. Có những thời điểm,
nhóm nhà đầu tư này chiếm đa số giao dịch trên thị trường, dẫn tới
giá nhà đất tăng cao, khiến việc tiếp cận nhà ở của người có nhu cầu
ở thực sự gặp khó khăn.
Thị trường đất nền phía Nam cũng chứng kiến sự biến động
trên diện rộng. Ngay đầu năm, cơn sốt đất không chỉ bó hẹp ở
những khu vực vốn là điểm nóng của đất nền Tp.HCM như khu
Đông, khu Tây mà còn xuất hiện ở cả các thị trường giáp ranh. Theo
giới chuyên gia, khu Đông là thỏi nam châm hút khách khi nắm giữ
vị trí chiến lược cửa ngõ thành phố với hệ thống giao thông hiện đại,
kết nối nhanh chóng với khu trung tâm và cả các tỉnh lân cận như
Đồng Nai, Bình Dương. Đặc biệt, nổi bật nhất là quận 2 và quận 9
bởi hạ tầng khu vực này đang được đầu tư rất mạnh, kết nối nhanh
chóng cũng như đang thu hút nhiều tập đoàn công nghệ lớn rót vốn
đầu tư.
Với những lợi thế nổi bật về phát triển hệ thống hạ tầng, khu
Đông đang thu hút sự quan tâm của giới đầu tư bất động sản. Nhiều
chuyên gia dự báo, trong tương lai phân khúc nhà ở tại khu Đông sẽ
tiếp tục thu hút sự quan tâm của phần lớn khách hàng. Trên thực tế,
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 3/2018
23
từ đầu năm đến nay, các chủ đầu tư đã đồng loạt đưa ra nhiều dự án
mới, sản phẩm đa dạng để thu hút người mua. Ngoài những dự án
căn hộ mức giá vừa phải nhưng chất lượng tốt, nhiều tiện ích, phù
hợp với những khách hàng có tích lũy vốn ban đầu chưa nhiều và
nhóm khách hàng trẻ, khu Đông hiện cũng đang xuất hiện những dự
án phức hợp cao cấp bao gồm cả biệt thự, nhà phố.
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 3/2018
24
C. PHẢN HỒI CHÍNH SÁCH
1. Nỗi lo của nhà đầu tư khi số liệu tài chính “nhảy múa”
Mỗi mùa công bố báo cáo tài chính, niềm tin của nhà đầu tư
lại lung lay theo sự nhảy múa của những con số mà doanh nghiệp
công bố. Không chỉ số liệu trên báo cáo tài chính được kiểm toán
khác xa với báo cáo tự lập, mà ngay cả những báo cáo đã được kiểm
toán đánh giá là “trung thực, hợp lý” cũng vẫn phát sinh những vấn
đề sai lệch nghiêm trọng về số liệu. Có thể kể ra một số trường hợp
điển hình như:1
CTCP Điện lực Khánh Hòa (KHP) đã công bố Báo cáo tài
chính kiểm toán năm 2017 và có công văn giải trình về sự chênh
lệch số liệu giữa Báo cáo tài chính quý IV/2017 tự lập và Báo cáo
tài chính năm 2017 sau khi được kiểm toán. Theo đó, có tới 10
khoản mục trên Bảng cân đối kế toán và Báo cáo kết quả hoạt động
kinh doanh của KHP đã thay đổi sau kiểm toán với giá trị chênh
lệch từ 5% trở lên.
1
http://tinnhanhchungkhoan.vn/chung-khoan/noi-lo-cua-nha-dau-tu-khi-so-lieu-tai-
chinh-nhay-mua-222340.html
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 3/2018
25
Trường hợp của Tổng công ty Khoáng sản TKV - CTCP
(KSV) đã công bố Báo cáo tài chính kiểm toán với lợi nhuận sau
thuế hợp nhất giảm 9,65% so với báo cáo tự lập. Tại CTCP Supe
Phốt phát và hóa chất Lâm Thao (LAS), sau kiểm toán Báo cáo tài
chính 2017, lợi nhuận sau thuế cũng đã giảm 8,6%.
Câu chuyện về CTCP NTACO (ATA), CTCP Thiết bị y tế
Việt – Nhật (JVC), hay CTCP Tập đoàn Kỹ nghệ gỗ Trường Thành
(TTF) có thể xem là những ví dụ kinh điển về chất lượng báo cáo tài
chính sau kiểm toán trong những năm gần đây.
Báo cáo tài chính của TTF trong 5 năm gần nhất từ 2011 -
2015 do Công ty TNHH Kiểm toán DFK Việt Nam thực hiện, các ý
kiến đều là chấp nhận toàn phần. Tuy nhiên, đến khi Tân Liên Phát
trở thành cổ đông lớn của TTF và Công ty Kiểm toán Ernst &
Young (E&Y) được “đặt hàng” vào kiểm toán lại trong năm 2016
mới phát hiện ra việc thất thoát hàng tồn kho trị giá 980 tỷ đồng, để
lại những hậu quả nặng nề cho chủ nợ và các cổ đông của TTF.
Trường hợp điều chỉnh số liệu đáng kể nhất trong mùa công
bố báo cáo tài chính kiểm toán từ đầu năm 2018 phải kể đến là
nhóm công ty liên quan, bao gồm CTCP Thủy sản Hùng Vương
(HVG) và CTCP Xuất nhập khẩu thủy sản An Giang (AGF) khi lợi
nhuận từ lãi thành lỗ hoặc số lỗ tăng đột biến.
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 3/2018
26
Cụ thể, theo Báo cáo tài chính niên độ 2016 - 2017 của AGF
sau kiểm toán, doanh thu thuần giảm 7,3%, lợi nhuận gộp giảm
mạnh 55,2% so với báo cáo tự lập. Trong khi đó, chi phí quản lý
doanh nghiệp lại tăng mạnh gấp 4,78 lần, khiến lợi nhuận sau thuế
của AGF âm 187 tỷ đồng. Số lỗ này tương đương 66,5% vốn điều lệ
của AGF, chênh lệch lợi nhuận 191 tỷ đồng so với báo cáo tự lập là
lãi 4 tỷ đồng.
Tình hình cũng tương tự tại HVG, khi sau kiểm toán, lợi
nhuận sau thuế ghi nhận lỗ 705 tỷ đồng, tăng 642 tỷ đồng so với báo
cáo tự lập, mà nguyên nhân chủ yếu là do giá trị khoản chi phí tài
chính và chi phí quản lý doanh nghiệp bị điều chỉnh tăng mạnh.
Báo cáo tài chính là một trong những tài liệu quan trọng nhất
của doanh nghiệp, cung cấp cho cổ đông và nhà đầu tư bức tranh
toàn cảnh về tình hình tài chính, kinh doanh trong kỳ. Đáng tiếc là
mỗi mùa công bố báo cáo tài chính kiểm toán, câu chuyện điều
chỉnh, sai lệch số liệu so với trước kiểm toán vẫn tái diễn và trở
thành nỗi ám ảnh với không ít nhà đầu tư.
Một số liệu thống kê cho thấy, mỗi năm, tỷ lệ doanh nghiệp
niêm yết điều chỉnh số liệu tài chính sau kiểm toán lên đến 60 -
70%. Nhiều trường hợp, nhà đầu tư chưa kịp vui mừng vì doanh
nghiệp công bố báo cáo tài chính tự lập với những con số lợi nhuận
tăng đột biến, hoặc thoát lỗ thì nhanh chóng “vỡ mộng” khi báo cáo
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 3/2018
27
kiểm toán được đưa ra với những con số thay đổi chóng mặt. Đây là
một cảnh báo rất lớn về chất lượng báo cáo tài chính và tính minh
bạch của số liệu kế toán do doanh nghiệp tự lập.
Có nhiều nguyên nhân khác nhau được doanh nghiệp giải
trình liên quan đến những chênh lệch về số liệu trước và sau kiểm
toán, chẳng hạn nhầm lẫn trong việc ghi chép, hay có sự khác biệt
trong quan điểm giữa doanh nghiệp với kiểm toán viên liên quan
đến các ước tính kế toán như dự phòng, khấu hao, phân bổ, hàng tồn
kho hay niên độ ghi nhận doanh thu, chi phí…Tuy nhiên, có không
ít nghi ngờ sự sai lệch số liệu tài chính bắt nguồn từ chủ ý của lãnh
đạo doanh nghiệp với ý đồ làm giá cổ phiếu trong ngắn hạn, đặc biệt
trong tình huống làm thay đổi hoàn toàn kết quả kinh doanh từ lãi
thành lỗ hoặc ngược lại, nhất là khi tình trạng này lặp lại không chỉ
một lần, mà kéo dài hết kỳ kế toán này sang kỳ khác tại một doanh
nghiệp.
Theo quy định pháp luật hiện hành về công bố thông tin,
doanh nghiệp công bố chậm trễ có thể bị nhắc nhở, xử phạt, thậm
chí bị hủy niêm yết bắt buộc, những trường hợp thao túng giá cổ
phiếu cũng bị Sở Giao dịch chứng khoán, thanh tra Ủy ban Chứng
khoán Nhà nước xử phạt nặng, thậm chí có thể bị truy cứu trách
nhiệm hình sự…trường hợp công bố thông tin sai lệch, dù ảnh
hưởng rất lớn đến niềm tin của nhà đầu tư và đến cả thị giá cổ phiếu
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 3/2018
28
trên thị trường thì doanh nghiệp chỉ cần giải trình, trong đó, không ít
là cho có.
Điều đó khiến nhiều nhà đầu tư đặt câu hỏi, họ nên tin vào đâu khi
mà ngay cả những báo cáo đã kiểm toán cũng chưa được đảm bảo
về độ tin cậy?
Theo một chuyên gia kiểm toán, tính độc lập là yếu tố quan trọng
bảo đảm chất lượng của một cuộc kiểm toán. Tuy nhiên, kiểm toán
cũng là ngành dịch vụ, kinh doanh vì lợi nhuận và trong mối quan
hệ lợi ích ba bên giữa công ty kiểm toán, doanh nghiệp và người sử
dụng thì doanh nghiệp mới là khách hàng - người trả tiền cho công
ty kiểm toán.
Vì vậy, tính độc lập của việc kiểm toán khó tránh khỏi bị ảnh
hưởng, nhất là khi áp lực cạnh tranh thu hút khách hàng trong ngành
rất lớn, phía công ty kiểm toán có thể thỏa hiệp để "giữ chân" khách
hàng.
Trong khi đó, Luật Kế toán, Luật Kiểm toán độc lập đều quy định
trách nhiệm trong việc lập và trình bày báo cáo tài chính trước tiên
thuộc về chính ban giám đốc doanh nghiệp. Kiểm toán chỉ đưa ý
kiến đánh giá về tính trung thực, hợp lý của báo cáo tài chính trên
cơ sở chọn mẫu, đối chiếu tài liệu được doanh nghiệp cung cấp, chứ
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 3/2018
29
không có trách nhiệm phải phát hiện, tìm kiếm tất cả các sai sót,
gian lận.
Thêm nữa, dù pháp luật hiện hành quy định nếu điều tra cho thấy
kiểm toán viên thông đồng với doanh nghiệp gian dối trong việc lập
báo cáo tài chính thì kiểm toán viên sẽ chịu trách nhiệm từ hành
chính cho tới hình sự, nhưng thực tế cho thấy, việc xác định bằng
chứng và quy trách nhiệm là rất khó, nhất là khi các chuẩn mực, các
quy định về đạo đức nghề nghiệp chủ yếu là các tiêu chí định tính.
Khi mà chất lượng báo cáo tài chính vẫn phụ thuộc chủ yếu vào
động cơ, mục đích và năng lực của người lập thì việc chủ động nâng
cao kiến thức, khả năng đánh giá chất lượng tài chính của doanh
nghiệp để hiểu ý nghĩa đằng sau những con số, đồng thời tìm hiểu
toàn diện về thương hiệu, uy tín của chủ doanh nghiệp, lãnh đạo
doanh nghiệp là rất quan trọng với nhà đầu tư để bảo vệ tài sản của
chính mình.
2. Cập rập lưu ký chứng khoán, ai gánh thiệt hại cho nhà đầu
tư?
Không ít nhà đầu tư bức xúc vì ngày 6/3 là ngày cổ phiếu
POW của Tổng công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam bắt đầu giao
dịch trên UPCoM mà cổ phiếu họ trúng đấu giá lại chưa về tài
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 3/2018
30
khoản. Nhiều nhà đầu tư thậm chí đến hôm sau vẫn chưa thấy cổ
phiếu đâu.
Có nhà đầu tư ấm ức vì cổ phiếu về tài khoản ngày 7/3,
nhưng giá rớt 600 đồng/cổ phiếu, họ bán ra bị thiệt hại so với ngày
hôm trước dự kiến hơn 30 triệu đồng. Nhà đầu tư đặt câu hỏi tại sao
lại có tình trạng lộn xộn như vậy, họ phải trả tiền dịch vụ lưu ký cổ
phiếu này từ hôm 5/3 theo thông báo của Trung tâm Lưu ký chứng
khoán (VSD), nhưng cổ phiếu lại chưa có trong tài khoản? Khi có
thiệt hại xảy ra, ai gánh trách nhiệm?
Một số nhà đầu tư may mắn hơn khi cổ phiếu nổi trong tài
khoản kịp vào ngày 6/3 cũng tỏ ra bức xúc không kém vì họ mất
thời gian liên hệ tới công ty chứng khoán vào chiều 5/3 để thắc mắc
tại sao cổ phiếu chưa về tài khoản và phải đến tối khuya cùng ngày
họ mới nhận được thông báo cổ phiếu đã về tài khoản. Điều này ảnh
hưởng đến quyết định mua bán của nhà đầu tư.
Nhà đầu tư còn bức xúc rằng như vậy cơ hội mua bán cổ
phiếu là không công bằng giữa các nhà đầu tư, nhất là trong bối
cảnh thị trường đang có nhiều biến động lớn như hiện nay, chênh
lệch điểm số và thị giá giữa các phiên là rất lớn.2
2
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 3/2018
31
Tìm hiểu tại Trung tâm Lưu ký chứng khoán, Báo Đầu tư
Chứng khoán được biết, ngày 5/3 là ngày cổ phiếu POW được lưu
ký tại VSD. Cũng trong ngày này, có thêm hai mã chứng khoán
khác được lưu ký là OIL của PV Oil và SLD của CTCP Địa ốc
Sacom.
Theo quy định hiện hành, chứng khoán phải được lưu ký
trong 1 ngày kể từ khi VSD nhận được danh sách nhà đầu tư sở hữu
cổ phần do sở giao dịch chứng khoán chuyển sang. Bởi vậy, các nhà
đầu tư có trong danh sách sở hữu cổ phần POW do sở giao dịch
chứng khoán chuyển sang VSD đều được lưu ký chứng khoán trong
ngày 5/3, ngoại trừ các trường hợp có sự sai lệch về dữ liệu như
không trùng khớp tên, số chứng minh thư, ngày cấp.
Với hàng nghìn nhà đầu tư trúng đấu giá cổ phiếu POW và
OIL, có không ít trường hợp sai lệch dữ liệu và VSD đã gửi thông
báo cho Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội để Sở yêu cầu thành
viên lưu ký xác nhận lại với các nhà đầu tư. Những trường hợp này
đều không được lưu ký chứng khoán khi dữ liệu chưa đồng bộ.
http://tinnhanhchungkhoan.vn/chung-khoan/cap-rap-luu-ky-chung-khoan-ai-ganh-
thiet-hai-cho-nha-dau-tu-220964.html
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 3/2018
32
Với cổ phiếu POW, nhiều công ty chứng khoán phản ánh
rằng thời gian lưu ký quá cập rập. Cụ thể, mãi tới tối muộn ngày
5/3, VSD mới thực hiện xong thủ tục lưu ký và đến sáng 6/3, công
ty chứng khoán mới nhận được bản fax chứng từ của VSD, để từ đó
làm cơ sở ghi có tài khoản chứng khoán cho nhà đầu tư.
Ở nhiều công ty chứng khoán, hệ thống tin nhắn tự động vào
đầu giờ sáng đã không kịp cập nhật biến động tài khoản chứng
khoán cho nhà đầu tư, dẫn đến thua thiệt có thể xảy ra với họ.
Nhà đầu tư nào cũng mong cổ phiếu trúng đấu giá có thể
sớm được giao dịch tập trung, nhưng với trường hợp của POW, giới
đầu tư cho rằng, thực sự cần rút nghiệm. Đó là sự phối hợp giữa các
bên có trách nhiệm trong việc xác định ngày giao dịch đầu tiên,
ngày lưu ký cổ phiếu… để đảm bảo lợi ích cho nhà đầu tư. Rất cần
một khoảng thời gian giữa hai mốc thời điểm quan trọng này để các
thành viên lưu ký chứng khoán, nhà đầu tư có thời gian xử lý dữ
liệu, tra soát sai sót và giải đáp thắc mắc của các nhà đầu tư.
Lưu ký chứng khoán là dịch vụ nhà đầu tư phải trả phí và họ
cần phải được đảm bảo quyền lợi với giá phí mà họ đã bỏ ra, mà đây
chỉ là quyền lợi tối thiểu chứ chưa nói đến dịch vụ hay sự phục vụ
mà đáng lẽ họ phải được thụ hưởng.
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 3/2018
33
3. Đại hội đồng cổ đông 2018: Tâm tư của cổ đông ngoại
Mùa đại hội đồng cổ đông (ĐHCĐ) năm 2018 đang cận kề,
nhiều nhà đầu tư nước ngoài kỳ vọng, họ sẽ được tạo điều kiện
thuận lợi tham gia cuộc họp quan trọng nhất trong năm tại doanh
nghiệp, mà trước hết là câu chuyện về ngôn ngữ.
Thiếu thông tin bằng tiếng Anh và mẫu giấy ủy quyền dự họp
Tình trạng thường xảy ra tại các mùa ĐHCĐ là một số doanh
nghiệp không gửi thư mời họp hoặc gửi nhưng cổ đông không nhận
được, không gửi tài liệu họp tới cổ đông đúng thời hạn, trình tự, thủ
tục họp không đúng quy định…
Trong bối cảnh nhà đầu tư nước ngoài ngày càng đầu tư
mạnh vào thị trường chứng khoán Việt Nam, tham gia sâu vào hoạt
động của doanh nghiệp niêm yết, nhưng nhiều công ty không cung
cấp thông tin bằng tiếng Anh, hoặc tiếng nước ngoài phổ biến khác,
khiến cổ đông ngoại gặp khó khăn trong nắm bắt thông tin về hoạt
động của doanh nghiệp nói chung, họp ĐHCĐ nói riêng. Đáng chú
ý, có những trường hợp cổ đông ngoại ủy quyền dự họp nhưng
không được doanh nghiệp chấp thuận.
Mới đây, cổ đông ngoại tại Công ty cổ phần Đầu tư châu Á -
Thái Bình Dương (API) là Asean Deep Value Fund đã khởi kiện
API ra Tòa án nhân dân TP. Hà Nội vì cho rằng Công ty vi phạm
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 3/2018
34
quy định về họp ĐHCĐ. Asean Deep Value Fund thắng kiện sau khi
Tòa án chấp nhận đơn yêu cầu của quỹ này và ra phán quyết hủy
Nghị quyết ĐHCĐ thường niên năm 2017 của API.
Nguồn cơn khiến Asean Deep Value Fund khởi kiện API là
trước cuộc họp ĐHCĐ, Quỹ đã đăng ký tham gia cuộc họp dưới
hình thức ủy quyền cho các cá nhân dự họp và biểu quyết. Cổ đông
nước ngoài này cũng gửi bản fax để API xác nhận. Tuy nhiên, khi
các đại diện ủy quyền đến họp ĐHCĐ thì không được Ban kiểm tra
tư cách cổ đông của API chấp thuận, với lý do giấy ủy quyền chưa
được hợp pháp hóa lãnh sự, nên chưa xác minh được tính hợp pháp
của những người được ủy quyền.3
Trong quá trình giải quyết vụ việc, Tòa án nhân dân TP. Hà
Nội đã ra quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời: Buộc
API phải tạm dừng thực hiện 9 nội dung tại Nghị quyết ĐHCĐ
thường niên 2017.
Liên quan đến giấy ủy quyền dự họp, Thông tư 95/2017/TT-
BTC của Bộ Tài chính hướng dẫn một số điều của Nghị định
3 http://tinnhanhchungkhoan.vn/chung-khoan/dai-hoi-dong-co-dong-2018-tam-tu-
cua-co-dong-ngoai-219852.html
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 3/2018
35
71/2017/NĐ-CP về quản trị công ty áp dụng đối với công ty đại
chúng không có mẫu giấy ủy quyền dự họp cho các công ty đại
chúng tham khảo. Vì vậy, các công ty đại chúng tự đưa ra các mẫu
giấy ủy quyền dự họp với các yêu cầu khác nhau, dẫn đến gây khó
dễ cho nhà đầu tư nước ngoài trong việc đáp ứng các yêu cầu này thì
mới được dự họp.
Việc cổ đông ngoại gặp khó khăn khi tham gia ĐHCĐ
không chỉ ảnh hưởng đến nỗ lực nâng hạng thị trường chứng khoán
Việt Nam từ cận biên lên mới nổi, mà còn ảnh hưởng đến nỗ lực thu
hút dòng vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài vào Việt Nam.
Khối ngoại ngóng kiến nghị được thực hiện
Do trở ngại về khoảng cách địa lý và ngôn ngữ, nên nhà đầu
tư nước ngoài đang rất cần được các công ty đại chúng, các doanh
nghiệp niêm yết Việt Nam có các hình thức hỗ trợ họ để thuận lợi
trong nắm bắt thông tin về hoạt động của doanh nghiệp nói chung,
họp ĐHCĐ nói riêng.
Một số kiến nghị từ Nhà đầu tư nước ngoài gửi Ủy ban
Chứng khoán Nhà nước đã đề nghị cơ quan này khuyến khích các
công ty đại chúng chấp nhận giấy ủy quyền của nhà đầu tư nước
ngoài cho thành viên lưu ký của họ và cho phép bỏ phiếu gửi bằng
điện SWIFT, thay cho giấy ủy quyền dự họp của nhà đầu tư nước
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 3/2018
36
ngoài. Công ty đại chúng nên chốt chung một mẫu giấy ủy quyền dự
họp và nêu rõ trong quy chế nội bộ về quản trị công ty của công ty,
từ đó giúp nhà đầu tư ngoại chủ động chuẩn bị giấy ủy quyền dự
họp một cách kịp thời và hiệu quả.
Để thuận lợi cho cổ đông ngoại biểu quyết tại ĐHCĐ, cơ
quan quản lý cần khuyến khích các công ty đại chúng, công ty niêm
yết quy mô vốn lớn, có tỷ trọng nhà đầu tư nước ngoài cao trong cơ
cấu cổ đông sử dụng hệ thống bỏ phiếu điện tử (E-voting) của Trung
tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam để lấy ý kiến cổ đông.
Ông Lê Công Điền, Vụ trưởng Vụ Giám sát công ty đại
chúng, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước chia sẻ, Ủy ban ghi nhận
những ý kiến trên là xác đáng. Bởi vậy, Ủy ban sẽ nghiên cứu để có
hướng tháo gỡ, nhằm tạo thuận lợi cho nhà đầu tư nước ngoài tham
gia dự họp ĐHCĐ, thực hiện quyền hợp pháp và chính đáng tại
doanh nghiệp.
Báo cáo tóm lược TTTC tháng 3/2018
37
Ghi chú
Xin vui lòng tham khảo thêm các “Báo cáo thị trường chứng
khoán” định kỳ hàng quý và các “Báo cáo chuyên đề” của phòng
Phân tích dự báo thị trường để có thêm thông tin và phân tích đầy
đủ.
Liên hệ
Phòng Phân tích & Dự báo Thị trường,
Trung tâm NCKH-ĐTCK (UBCKNN)
Số 234 Lương Thế Vinh, Từ Liêm, Hà Nội
Điện thoại: 04-35430667; Fax: 04-35535869
Email: [email protected]
Nhóm nghiên cứu
Ông. Phạm Quang Huy (TP)
Ths. Nguyễn Thị Trinh
CN. Phạm Thanh Phương
CN. Bùi Tuyết Hạnh